CBAL OCAI DEDES VE TALPLERNN ALEVLKLE LGL GRLER

Do. Dr. brahim Arslanolu G.. Gazi Eitim Fakltesi retim yesi Her Alevi ocandan bir dede ile derin grme yapmay planlayarak bu grmeleri gerekletirdik. Bunlardan ikisi bu derginin geen saylarnda yaynland. Konu ile ilgili olarak Cibali Oca dedelerinden Arif Hikmet Dalkl ile de bir grme yaptk fakat bu grme, ad geen dedenin zamannn az olmas sebebiyle snrl oldu. Daha sonra ubat 1999da Arif Hikmet Dede ile Gazi niversitesi Trk Kltr ve Hac Bekta Veli Aratrma Merkezinde karlatmzda daha nceki grmeyi genileterek derin grmeye dntrmek istediimizi belirttik. Ancak, Dede Dalkl, bireysel olarak grme yapmak istemediini bununla beraber Aydost Vakf bnyesinde yer alan Alevilik Kltrn Aratrma Komisyonuyla birlikte grlerini bildirebileceini syledi. Komisyon raporunun hazrlanmasnda dede ile birlikte aratrmac yazar ve brokrat Alper alayan, Duran Grsu ve Yakup Akdoan da grev almtr. Konuya gemeden nce Dede Arif Hikmet Dalkl ile Aydost Vakf hakknda ksaca bilgi verelim: 1938 doumlu olan Arif Hikmet Dalkl Dede, ilkokul mezunu olup, Ba-kur emeklisidir. ubuk Alevi ulularndan Seyit Sleymann torunu olan dede, Aydost Vakfnn danmanln yapmaktadr. Cibali Oca taliplerinin dier dedelerden daha ok itibar ettikleri ve sayg duyduklar, bilgili, kltrl ve konusuna hakim bir kiidir. Arif Dedenin ocuundan ilki olan olu Ege niversitesinde bilgisayar doenti, dier olu Yldrm Beyazt lkretim Okulunda rehber retmen olarak almaktadr. Kz ise Mersin Maliyesinde memurluk yapmaktadr.

Ksa ad AYDOST olan Aydost Kltr, Kalknma, Turizm, Yardmlama ve Gzelletirme Vakf, ubuk Yresi Alevilerinin kurduu bir vakf olup, Ankarada faaliyetlerini srdrmektedir. Vakfn Resmi senedinde amac yle ifade edilmitir: yeleri arasnda maddi ve manevi dayanmay salamak, ekonomik, sosyal ve kltrel kalknma iin gerekli alma ve aratrmalar yapmak, destek ve yardmc olmak. Ad geen vakf, amalar dorultusunda dershane, ortaretim kurumlar, enstitler, niversiteler kurabilecek, sosyal faaliyetler iin kltr merkezleri aabilecek, hastane, klinik, poliklinik, huzurevi ve konukevi kurabilecektir. Bundan baka ailelerin gelirlerine katk salayabilmek iin ev ve el ilerinin gelitirilmesine destek olabilecek, lkemizin tarihi eserlerini ve folklorunu yaatmak iin faaliyetlerde bulunabilecektir. Ayrca amac ile ilgili bilimsel, tantc ve teknik nitelikte konferans,

seminer, panel, sempozyum ve fuar gibi etkinlikler dzenleyebilecek ve bu konularda gazete ve dergi karabilecektir. Ad geen komisyon raporu, daha nce Alevilikle ilgili olarak yaplan bir toplantda sorulan sorulara verilen cevaplar iermektedir. Onun iin burada dier dedelere sorduumuz sorular olduu gibi sormadmz baka sorular ve cevaplar da yer almaktadr. Rapor metninde bir deiiklik yaplmam ancak sorulara verilen cevaplarn anlamlar bozulmayacak ekilde metin zetlenmitir. Alevilik nedir? Alevilik: Allaha kul, Hz. Muhammed Mustafaya mmet, mam Aliye talip olan, Ehl-i Beyti seven ve mam Hseyin yolundan giden topluluun kabul edip benimsedii inan biimidir. Yani slamlk eittir Aleviliktir. Bu tanma bal olan ve yaamnda bunu uygulayan kii Alevidir. Alevi: Eline diline ve beline sahip olan, kendisine yaplmasn istemedii bir eyi bakasna yapmayan; byne saygl, kn seven, anaya, babaya ve komusuna saygl ve itaatkar olan, konuu Hakk bilip saygda ve arlamada kusur etmeyen; kadn erkee eit gren; 72 milleti bir grp Yaradandan tr seven; Allahn ademde (insanda) sr olup mekan tuttuuna ve ademde tecelli ettiine inanan; her trl iyiliin Tanrdan geldiine ve her trl kt fiilin insann nefsi nedeniyle insandan olduuna inanp iman eden; alak gnll olmay kendisine dstur edinmi, baka kiileri kendinden stn sayan kiidir. Bu husus Kuran- Kerim Nisa 79, 147, Rum 41, sra 15, 84 ve Casiye 15. ayetlerde belirtilmitir. Alevilik, Trklerin Orta Asyadan g etmeye baladklarnda Horasan ve nasyaya geldiklerinde ortaya kmtr. Trkler slamn yaylmas dneminde, Emevi bask ve zulmne tepki olarak slamn tasavvufi yn olan Alevilii benimsemilerdir. Trklerin slamiyeti semelerinde Hz. Alinin adaletinin byk rol olmutur. Alevilikte, Allah ile insan ilikileri lahi emirler btn olan Kuran- Kerimde dzenlemitir. Kuran en iyi yorumlayan ve bunu en iyi yaayanlar bata Hnkr Hac Bekta Veli olmak zere Mevlana, Muhiddin Arabi, Beyazd Bistami, Hasan Basri, Ahmet Yesevi ve Yunus Emre gibi tasavvuf ustalardr. Bunlarda byk bir Allah ak ve sevgisi hakimdir. yle ki, bunlar Allah dostu, Allah onlarn yoldadr ve onlar Allahla konuurlar. Bakara Suresi 256, Al-i mran 68. ayetleri gereince Allah onlar iin uzakta, tede, baka yerde deil bizatihi kendilerindedir. Ayrca Secde 9, Kaf 16 gibi ayetler de bunu kantlamaktadr. Bu tasavvufi anlayn iinde korku bulunmaz. Onlara gre korkmann bir sebebi ve gerekesi yoktur. nk Allah evreni yaratrken sevgi temeli zerine kurmutur. Evrendeki gnein ve dier

gezegenlerin hareketleri bu sevgi ile balamtr. Adem bu sevgi ile hayat buldu ve lahi akla tanmtr. Korku yoktur, anlay haa Allahn gazap etme gc olmad anlam tamaz. Onun hak edene sonsuz rahmeti olduu gibi, hak edene de korkun gazab vardr. Hz. Ali buyurur ki, Mazlumun zalimden alaca gn, zalimin mazluma zulmettii gnden daha etin olacaktr. Alevi byklerinin Allaha sevgi ve ak ile ulama dnce ve inanlar Alevilere yansm ve Alevi felsefesinde hayat bulmutur. te bu anlay, Alevilerin sosyal, kltrel yaamna da etki etmitir. Bylece Aleviler misafirperver ve Hakk dostu olmulardr.

Alevilikte Drt Kap ve Krk Makam ne anlama gelir? Alevilikte Drt Kap Krk Makam: 4 kap : eriat, tarikat, marifet ve hakikattr. eriat: Btn kitap ehli olan peygamberlerin mmetlerine mahsus bir inan ve ibadet eklidir. Bizim peygamberimiz Hz. Muammede biad eden ve ona tabi olan btn inananlarn uymas gereken birinci ibadet eklidir. Tarikat: Hz. Peygamber ve Hz. Ali ile Ehl-i Beyte gnlden balanp riyasz onlara tabi olanlarn yoludur. Marifet ve Hakikat: Tarikat kapsndan giren kii, buradaki edep, erkan ve krk makama tam uyarak, hizmet ve davranlar ile marifet ve srr- hakikate ulaabilir. Bu 4 kapnn herbirinde 10 makam bulunmaktadr. eriatin Makamlar: 1. Allaha, peygamberlerine, kitaplarna, ahiret gnne, her trl gzellik ve iyiliin Allahtan geldiine, kt fiillerin ise nefsimizin rn olduuna inanmaktr. 2.Allaha ve Hz. Muhammedin Allahn kulu ve elisi olduuna tanklk etmek, namaz dosdoru klmak, oru tutmak, zekat vermek, hacca gitmektir. 3.lim renmek 4.hsan sahibi olmak 5.Evlenip nikahl olmak ve kendi helali ile yetinmek. 6.Helal yiyip giyinmek 7.Snnet ehli olup peygamberimizin yolundan gitmek Amentnn artlarn yerine getirmektir. 8.evkatli ve merhametli olmak. 9.Helal kazanmak. 10.yilii ve gzellii emretmek, ktl ise nehyetmektir. Tarikatn Makamlar: 1.Yola girip, pirden el tutmak; nefisten, hrstan, tamahtan, btn kt arzu ve isteklerinden arnp, tvbe etmektir. 2.Bir mride mrid olmaktr. 3.Giyim kuam tarikata uygun olmak 4. Allah korkusu ile hareket edip, hakszlk etmemek 5.Hizmet etmek 6. Nefsi ldrmektir. 7.Allaha dnmek ve ondan gayri hibir kimseden dilek dilememektir. 8.Meslek edinmektir. 9.Cemaate girmek, nasihat dinlemek, herkese sevgi beslemek. 10.Ak, evk, fakirlik ve kanaatkar olmaktr.

Marifetin Makamlar: 1.Edepli olmak, kimseyi incitmemek. 2.Allahtan korkmak, emrettiklerini yapp men ettiklerinden saknmak. 3.Nefsin terbiyesi, alk ve kanaatkarlk. 4.Daima doru olmak ve hibir zaman hakszn tarafnda olmamak. 5.Utanmak, yani pirin, mridin, anne ve baba ve byklerin yannda edepli ve saygl olmak. 6.Cmert olmak. 7.lim tahsil etmek 8.Sakin olmak ve daima hrs, kin, fke gibi olumsuzluklar kontrol edip yanl davranlardan kanmak. 9.Gnl krmamak ve herkesi honut etmek. 10.Kendini bilip tanmaktr. Srr- Hakikatin Makamlar: 1.Alakgnll olmak, incinmemek, istekte bulunmamak, dilek ve iradeyi Tanrya teslim etmektir. 2.Kainata tek bakla bakp, hkm vermeden (kiileri sz konusu etmeden) iyiliin ve ktln kendisini grmek. 3.Nimetlerden yararlanmak fakat fazlasn Allah rzas iin datmaktr. 4.lmeden nce lmek, yani nefsi ldrmek. 5.Hibir yarata zarar vermemek 6.Ho sohbet, olgun olmak; mride tam istekle uymak. 7.yi ve olgun kullarn girdii doru yola girmek. 8.Kendinde grlen kerametleri gizlemek. 9.Sabretmek, Tanrya yakarmak ve Ona ulamak. 10. gzyle (can gzyle) gzlemek, ilm- ledn (Tanrsal bilim) renmek. Alevilikte 3 Snnet ve 7 Farz nedir? Bunlar, Alevilikte uyulmas gereken kurallar btnnn bir paras olup, ekle deil, ze yneliktirler. Snnet: 1 Kelime-i ahadeti dilinden drmemek. 2.Dmanlk, kin ve buuz tutup kimseye dmanlk beslememek, kendi nefsine dilediini halka da dilemek. 3.Mnakaa edip, gnl krmamak, gybet etmemek, kimseye iftira etmemek. Yedi Farz: 1.Sr saklamak 2.birlikte oturmak ve Hakk kelam dinlemek 3.Hakkna ve yeminine sadk kalmak, bir gnaha tvbe etmek, zr dilemek ve yalan sylemeyip, yalan yere yemin etmemek. 4.Edepli (ahlakl) olmak. 5.Yolun kurallarna uyup riayet etmek. 6.Mrit, pir, rehber haklarn vermek. 7.Musahip olmak ve gnlleri birlemek. Alevilikte ler, Beler, Yediler, Oniki mamlar ve Krklar kimdir? Alevilikte ler: Hz. Allah, Hz. Muhammed ve Hz. Alidir. Beler: Hz. Muhammed, Hz. Ali, H. Fatma, Hz. Hasan ve Hz. Hseyindir. Yediler: Bunlar yedi ulu aklardr: Hatayi, Nesimi, Fuzuli, Kul Himmet, Virani, Yemini ve Pir Sultan Abdaldr. Oniki mamlar: Hz. Ali Kerramallah Veche, mam- Hasan, mam- Hseyin, mam- Zeynel Abidin, mam- Muhammed Bakr, mam- Cafer Sadk, mam- Musa Kazm, mam- Ali Rza, mam- Muhammed Taki, mam- Aliyyl Naki, mam- Hasan el-Askeri, mam- Muhammed Mehdi. Alevilikte Krklar : Alevi inancna gre krklar, Tanrnn ruhlar yarattnda yaratlan, her devir ve zamanda yeryznde bulunduklarna inanlan ermilerdir. Bu krk ermi dnyann eitli zamanlarnda insan suretinde yeryzne gelmiler, lmlerinden sonra da deiik donlarda(baka

kimlikte) yaadklar ve dnya durduka da yaayacaklar kabul edilmektedir. Krklarn 23 erkek 17si kadndr. Hibir kaynakta krknn isimleri bulunamamaktadr. Alevilikte Cem nedir, Ceme girmek iin Musahipli olma gerekir mi? Szlk anlam ile cem; toplanmak, biraraya gelmek demektir. Alevi cemaatinin bir pir nderliinde toplanp can cana, cemal cemale (yzyze) gelip Allaha ibadet etmeleridir. Cemde 12 hizmet ve 18 erkan uygulanarak ibadet yaplr. Ceme girmek iin musahipli olmak gerekmez, yalnz ikrarl olmak arttr. Ancak hizmet sahibi olabilmek iin musahipli olmak gerekmektedir. Cemde iki iilmez, ikili ceme girilmez. Ksacas cemde ikinin yeri yoktur. Alevilikte Edep ve Erkan nedir? Alevilikte edep ve erkan, lahi emirler btn olan Kuran ve Peygamberin hadislerine dayanr. Edep eittir ahlak demektir. Kuran- Kerim Peygamberimizi verken Onun ahlakn n planda tutmutur. Zaten kendisi de slam gzel ahlaktr, ben gzel ahlak tamamlamak iin gnderildim, buyurmutur. Peygamberimiz bata olmak zere Hz. Ali ve Ehl-i Beytin en nemli zelliklerinden birisi imrenilecek derecede rnek ve gzel ahlak ve edepli olmalardr. Erkann kelime anlam, kurallar ve treler btn demektir. Erkan eitli anlamlarda kullanlr. 1.Cem ayini 2.Tarikat ulularnn koyduu ilke, kural ve trenler btn. 3.Erkan ubuu(tarik) 4. On iki mamn krklar ceminde ifa ettikleri hizmetler. Bundan baka erkan: a) Batni anlamda Cennetteki Tuba Aacndan alnp nce Cebrail tarafndan Hz. Peygambere uygulanan ve Alevilerde cemde kullanlan ve kutsal olduu kabul edilen bir aa ubuktur. Musahiplere Fetih Suresi 10. ayet ve Tvbe Suresi 4. ayet eliinde ve dualarla musahiplilerin ba ve gs blgelerine yatay olarak ve yavaa incitmeden, 12 defa vurulmasdr. b) Cemde belli sralama ve periyotla yaplan hizmetler de erkan olarak anlr. Alevilikte grg nedir, grgde sralama nasldr, grgde kadn neden sonra geliyor ve neden erkein ayan pyor? Alevilikte Grg: Peygamberimiz vefatndan birka gn nce Hz. Ali ile Abbas yanna ararak kendilerini mescide ashabnn yanna gtrmelerini ister ve onlarda istenileni yaparlar. Peygamberimiz nce makamna oturduktan sonra Allaha hamd- sena eder ve sonra konumaya balar ve unlar syler: Ey ashabm, ben de sizin gibi faniyim ve aranzdan ayrlmamn yakn olduunu sanyorum. yleyse kimin bende hakk varsa istesin ve bu dnyada helalleelim. Bu btn insanlara rnek olsun. Hi kimse kul hakk ile ahirete gitmesin. nk Allah-u Teala, kul hakkn affetmez onu ancak hak sahibi balayabilir. Onun iin sakn ola ki, birbirinizden utanp, ahirete

birbirinize borlu olarak gitmeyiniz. Bu konumadan sonra birka ashab ile ksas ve bor demesi yaparak bizlere rnek ve nder olmulardr. Alevilikte grg ve sorgu yle yaplr: Grgleri yaplacak musahipli canlar, seccade zerine karlar. Pir akola yapar ve seccadede bekleyen canlara hitaben, Geldiiniz erenler meydan, Hakk divan, Allah can vermi, akl vermi, el-ayak, gz, kulak, az, dil vermi; gnl vermi. Ey canlar, bu azalarnzla Hakka yarar ne iler yaptnz? Sakladnz kt hareketler var ise Huzur-u lahide Ulu Divanda sorulacaktr. Burada aklar iseniz, erenler yardm ile hallola. Sizi sizden soruyorum. Dilli ol, bakaldr syle. Canlar, Eyvallah, erenler meydanna Hakk divanna geldik derler ve diz st otururlar. Dede sormaya devam eder: Ey canlar yl iinde arttnz, incittiiniz, gcendirdiiniz veya herhangi birine vereceiniz var ise bunlar dile getirin, beyan eyleyin. Eer burada bulunmayan bir kimse davac olur ise, onlarn istek kaplar aktr. Bu seccade hak m, bu yol hak m, Tanr hak m, ana-baba hakk hak m, komu, pir, rehber, mrit yas- matem, mah- muharrem hak m? Canlar bu sorulara Eyvallah diyerek cevap verirler. Dede yine sormaya devam eder: Ey erenler, bu canlar darnzda, didarnzdalar. Dktnz var ise dolduracaz, alattnz var ise gldreceiz, incinmi gnllere mrvvetimiz var. Eer bizden bilerek-bilmeyerek arnm, incinmi bac-karde, mmin, Mslim var ise isteklerini dile getirip talep etsinler. Erenler meydannda, pir huzurunda helalleelim, diyorlar. Bu canlardan honut ve raz msnz? diye kez sorar. Btn canlar raz olduklarn belirten u szleri sylerler: Allah ilerini asan eylesin. Dede de tm canlara Siz bu canlardan honut ve raz oldunuz, Allah-u Aziman da sizlerden honut ve raz olsun, der. Bylece canlarn grg ve sorgular tamamlanm olur. Peygamberimizin bu snnetine Alevi toplumundan baka hibir Mslman toplumun uymadn gryoruz. Zira Aleviler Allah ve Resulne ve Onun Ehl-i beytine can- gnlden balanm, ahdine vefa eden muhip canlardr. Bu gzel uygulamaya riyasz uyup, yaamlarn ona gre dzenleyen mmin kardelerimizi Allah-u Teala her iki cihanda bahtiyar ve mutlu klacaktr. Grg iin sonu olarak unlar syleyebiliriz: Peygamberimizin buyurduu gibi, kendimize yaplmasn istemediimiz naho hareketleri bakasna yapmamak; eline, diline ve beline sahip ol, felsefesine gnlden inanp yaam boyu bu dsturlar uygulayan mminlerin mkafatlar Allah katnda snrszdr. Grgde grlenlerin sralamas yledir ve bu sraya gre niyazlalr. a. a. Erkekler ya sras ile dururlar, kadnlar da ya srasna gre sollarnda dururlar b. b. Ana sada, oul solda durur. c. c. Yal kadn erkein solunda durur d. d. Abla, erkek kardein solunda durur

Niyazlamada ama, ayak pmek deil, soldaki sadakinin ayana inerek, alak gnlle Hakkn insanda tecelli ettiini zmnen beyan ederken, sadaki de onun bandan niyaz alarak Hakk sende anlamnda karlk verir. 8. Alevilikte Musahiplik nedir? Alevilikte Musahiplik, iki Alevi ailenin(kar-koca) dnyada ve ahirette karde olmalardr. Bunun temeli, Mekkeden Medineye g eden Mslmanlarn oradaki bir aile ile birlikte karde olmalar ve sonunda Hz. Muhammed ile Hz. Alinin birbirleriyle karde olmalarna dayanr.

Musahiplikte ama, iki tarafn birbirlerine maddi ve manevi her konuda destek ve yardmc olmalardr. Alevilikte Muharrem aynn nemi nedir? Muharrem ay, Arap aylarnn ilkidir. Bakara Suresi 183. ayette Ey iman edenler, oru sizden nceki mmetlere farz olunduu gibi size de farz klnd... buyrulmaktadr. Ayrca Fecr 1den 5e kadar olan ayetler ilk 10 geceye yeminle balar Burada Muharrem aynn ilk 10 gecesi sz konusudur. Bundan baka Muharrem aynda Hz. Adem cennetten dnya inmi, Nuh Peygamberin gemisi karaya km, Hz. brahim ateten kurtulmu, Hz. Yunus baln karnndan km ve Musa Peygamber Kzldenizi gemitir. te bu sebeple ad geen peygamberler ikier gn kr orucu tutmulardr. Hz. Hseyin ile Ehl-i Beytin Kerbelada dnyada yaanan en byk zulmle katledilmesi bu orucu matem orucuna evirmitir. Muharrem orucu, Bakara Suresi 183. ayette buyrulduu gibi Hz. Muhammedden nce de tutuluyordu. O Medineye g ettiinde oradaki insanlar orulu grd ve kendisi de oru tutmaya balad. Matem orucu genellikle 12 gn tutulmakla birlikte baz yrelerde 3 gn de Hz. Mslim ve iki evlad iin olmak zere toplam 15 gn olarak da tutulabilmektedir. Oysa matem 28 gnlk muharrem ay boyunca devam eder. Unutulmamas gereken nemli nokta, Muharrem orucu, Hz. Hseyin ve yaknlar iin yas olduu kadar, onlarn yz-suyu hrmetine Allahn rzasn kazanmak iindir. Alevilikte dknlk nedir? Alevilikte dknlk, ikrarl olan bir kiinin dine, inanca, yola ve kula (topluma) kar yapt hatal davranlarndan dolay pir ve toplum tarafndan cezalandrlmasdr. Dknlk, su ve ceza anlay ile zlr. Yani sulunun iledii sua gre cezas uygulanr. Ceza genellikle toplumdan tecrit etmektir. Alevilikte namaz ve oru var mdr? Aleviler, slam akidesinin gerektirdii btn ibadetleri yaparlar. Tabii ki, d abdestle birlikte gnl abdestini de alrlar. Aleviler ibadetlerini (Enam Suresi 92, Araf Suresi 55, 209 ayetleri gereince) gsteriten uzak ve gizli yaparlar. Ayrca Alevilikte cemde pir huzurunda klnan tarikat namaz da vardr ve bu Kuranda orta namaz diye tarif edilmitir.

Aleviler de camiye gidip namazlarn klarlar. Ancak Emeviler, mer bn Abdlazize kadar camilerin mimberlerinden Hz. Ali ve Ehl-i beyte azlarnn salyalarn aktarak kfr ettirmi ve lanet okutturmulardr. Camilerin tuvaletlerini, takunyalara kadar onlara kfr szleri ile doldurmulardr. te bu ve benzeri davranlar Alevilerin camilere gitmelerini engellemi ve onlar evlerinde ve cemevlerinde ibadet yapmaya zorlamtr. Buna ramen bizim bildiimiz pek ok Alevi camiye gitmektedir. Hibir Alevi dedesi hibir Aleviyi camiye gitmekten men etmemektedir. Ramazan orucuna gelince, burada da kimse kstlama altnda deildir. steyen Ramazan orucunu tutar. Ancak ayet buyurur ki; ...Oru tutmak, sadece yemekten imekten kesilmek deil, nefsin isteklerinden uzaklamaktr. Birisi sana kt yaklamda bulunursa ben oruluyum, de. Alevilik Snnilik Ayrm nereden gelmektedir, Kuranda bu fark belirtilmi midir, bu durum Alinin hakk olan Halifeliin Ebubekire verilmesi ile mi dodu? Kuranda Alevilik, Snnilik diye bir ayrm yoktur ve bu konuda bir fark da belirtilmemitir. Ancak Alevi-Snni farkll bir ok nedene dayanmaktadr. Bunlar yle sralayabiliri: 1. 1. Hz. Peygamberin her frsat ve olayda hakl olarak Hz. Aliyi vmesi ve yceltmesi baz kiilerde kskanlk yaratmtr. 2. 2. Bir seferde slam ordusuna kle kkenli Usamenin bakomutan tayin edilmesi ve baz kiilerin buna uymamakta srar etmesi. 3. 3. Hz. Muhammedin cenazesi kalkmadan ve Hz. Ali defin ii ile urarken iktidar ekimesinin balatlmas ve Ebubekirin bir oldu-bitti ile halifelie seilmesi. 4. 4. Hz. Muhammed tarafndan Hz. Fatmaya hediye edilen Fedek Hurmalnn Ebubekir tarafndan zorla Hz. Fatmann elinden alnmas. 5. 5. Hz. Alinin basklarla Ebubekire biad ettirilmeye allmas. 6. 6. Peygamberimizin yakn dostlar zerine basklar kurarak bunlarn Hz. Aliden uzaklatrlmaya allmas.

7. 7. Temeli sevgi, hogr ve gzel ahlaka dayanan slamiyetin ierisine baskc, teokratik anlay ve grlerin yerletirilmeye allmas. Buna namaza eklemeler yaplmasn, camilerin oaltlmasn ve camilere minare eklenmesini rnek verebiliriz. 8. 8. Kuran toplanrken Hz. Alinin bilgisine bavurulmamas. 9. 9. Fitne ve fesadn kayna olan Mervan Peygamberimizin srgn ettirmesi ve onu kendisinden sonra gelecek halifenin 40 konak teye srmesini vasiyet etmesine ramen, buna Emevilerden Halife Osmann uymayarak Mervan geri getirmesi.

10. 10. Hz. Peygamber lm deinde iken Bana kat kalem getirin, size vasiyet yazacam demesine ramen merin, Peygamber hastalk bunamas iinde bize Kuran yeter, diyerek Peygamberimizin bu isteini yerine getirmemesi. 11. 11. slamda adalet anlay esas iken halk fakr-u zaruret iinde yaarken Osmann kendi akrabalarn (meyye oullar) mal-mlk sahibi yapmas. 12. 12. Peygamberimizin Ben dnyay deitirdiimde burada bulunup da benim cenazeme katlmayanlara benim efaatim yoktur. hadisini hatrlayp da Hz. Peygamberi kabirden tekrar karp tren yapma giriiminde bulunmalar ve bunun Hz. Ali tarafndan iddetle nlenmesi 13. 13. Hz. Alinin halifeliini tanmayarak Kuran yapraklarn mzraklarnn ucuna takarak slama ne kadar inandklarn gstermelerinden, hile ve desise ile Hz. Alinin elinden halifelii almaya teebbs etmeleri. 14. 14. Emevilerin Hz. Hasan karsna zehirleterek ehit ettirmeleri ve onun cenazesini oklattrmalar, yine Hz. Hseyini Kerbelada susuz brakarak kafasn kesmek suretiyle ehit ettirmeleri ve mbarek ban ama getirip bir tepsi iine koyarak, lanet Yezidin eline bir ubuk alarak mbarek bana ve dudaklarna vurarak Keke Bedir, Uhut ve Hendekte ehit edilen dedelerim sa olsayd, ne gelen bir kitap var ve ne de bir peygamber. Eer varsa gelsin kurtarsn torununu. diyerek, Peygamberin makamnda halifelik yapmas. 15. 15. Peygamber soyu olan 12 imamlar zulm ve ikence ile ldrmeleri ve sonunda Emevilerin Ebu Mslim adl bir Trk kahraman tarafndan yklmasndan sonra Abbasilerin Ehl-i beyte irin grnmelerine ramen el altndan imamlar zehirletmeleri. te mazlum insanlara ve Peygamber soyuna yaplan zulm ve ikencelerin Hz. Muhammedi hedef ald aktr. Bu nedenle Aleviler, Hz. Muhammed saflarnda yer alarak Ona ve soyuna yaplan zulmlere tepki gstermektedirler. Alevilikte mezhepilik var mdr? Gerek Peygamberimiz ve gerekse 4 halife dneminde mezhep diye bir ey yoktu. Abbasiler dneminde siyasi erkin talebi ile mezhepler tesis edilmitir. Alevilere Caferi denmesinin nedeni mezhep yesi olduklar anlamna gelmez. mam- Cafer Sadkn yapt, Hz. Muhammed, Hz. Ali ve Ehl-i beytin yolundan uzaklaldn grmesi zerine gerek slami anlay tekrar gncelletirmesidir. Onun rencileri tarafndan kaleme alnd sylenen Buyrukta anlatlanlar tamamen Kuran ieriliklidir. Allaha ulamann yolu mezhepler deil, Fatiha 5, Yasin 4. vb ayetler gereince Ehlibeyt anlay ve sevgisini iinde barndran tarikattr. Alevilikle iilik arasnda ne gibi farklar vardr?

Alevilik ve iilik, k ve kken itibariyle ayn anlam ierir. Her ikisi de Ali yandal anlamna gelir. Ancak gnmzde randa uygulanan iilik, siyasal slamn cebriye grnn etkisinde kalarak taassuba ynelmitir. Anadolu Alevilii ise mutezile grn esas alarak Horasan evliyalarnn ve zellikle de Hac Bekta Velinin aydnlk ve ada bakndan esinlenerek, slam dinine inanarak ve bunu Trk kltrne gre yorumlayarak uygulama alanna sokmutur. Gnmzde Alevilikle iiliin Muhammed Ali, Ehl-i Beyt ve 12 imam sevgisi dnda ortak bir noktas yoktur. Alevilikle Bektailik arasnda fark var mdr? Hz. Peygamber ve Ehl-i Beyt Arap yarmadasnda nasl bir gne gibi dodu ise Hz. Hnkar Hac Bekta Veli de Anadoluyu o manada aydnlattn sylersek abartm olmayz. Akla yle bir soru gelebilir: Ehl-i Beyt ve 12 imamlar Arap kkenli olduu halde ve Hac Bekta da bu soydan gelir. O halde Hac Bekta Veli, nasl oluyor da Trk olup Trkln en nemli simalarndan birisi, Osmanlnn devlet olarak kurulmasnda olduu gibi ve askeri rgt olan yenieriliin kurulmasnda da byk rol stlenip z Trkeyi kullanan birisi olabiliyor? Daha nce de konu edildii gibi Ehl-i Beyt gerek Emevi ve gerekse Abbasiler dneminde byk zulm ve kymlara uruyorlar. Bunun zerine Trkler bu imamlara kucak ayorlar. Bu sebeple mam- Musa Kazm ve mam Rza Trklerden grdkleri bu yaknlktan dolay Trk blgelerine yerleiyor ve orada Trk kzlar ile evleniyorlar. Bu ulu insanlarn ocuklar Trk tre, gelenek-grenek ve kltr ile yetiiyorlar. te bata Hnkar Hac Bekta Veli, Seyyit Battal ve Hseyin Gaziler, Abdal Musa, Haydar- Sultan buna rnektir. Bunlar Trkleip Anadoluya g ediyorlar ve burada Trkln ve slamn temsilcisi ve koruyucusu oluyorlar. Alevilik, slamn kendisi olmas sebebiyle eitli zamanlarda baz dzenlemelere tabi tutuldu ise de asl dzenleme Hnkar Hac Bekta Veli tarafndan gerekletirilmi ve baz itihadi deiikliklerle gnmze kadar gelmitir. Alevilikle Bektailik arasndaki fark, zde olmayp ayrnt ve uygulama (itihat) ile ilgilidir. Alevilikte dedelik varken Bektailikte Babalk kurumu bulunmaktadr. Bununla birlikte Peygamber nesline ballk ile tevella ve teberra, ibadetin yalnzca Allaha yaplabilecei, Hakkn insanda olduu ve insann kutsiyeti gibi sosyal yaam ve anlay biimlerinde bir fark yoktur. Bununla birlikte Alevilikte dedelik soy takip ederken Bektailikte babalk atama veya seimle olmaktadr. Bir de Bektailikte musahiplik yokken Alevilikte vardr. Bektailik itihadndaki deiiklikler, Balm Sultan ile balad. Daha sonra tamamen ehir hayatna uyarlanan ve dede-baba sistemini bnyesine alan Bektailik, gnmzdeki eklini ald. Snni bir kii Alevi olabilir mi? Alevilik, ikrar vermekle vcut bulur. Bir kii tm benliiyle zden Allah, Resl, Ali ve Ehl-i Beytini sever ve bir pirden el-etek tutup, ikrar (sz) verirse ve ikrarnda durursa Alevi olabilir.

Alevi olmann lt, Alevi ana-babadan gelmek deil, Alevilii iyi renip benimseyerek yaamaktr. Nitekim gnmzde pek ok Snni kkenli kardeimiz Alevilii tercih etmitir. Alevilikte kadnla erkek eit midir? Kadn-erkek eitsizliine kesinlikle kardr. Alevilik, kadn-erkek eitsizliini balangtan itibaren kabul etmek etmi ve bunu yzyllarca uygulamtr. Bu sebeple Alevilik, ok kadnla evlenmeye kardr. Sylenceye gre Hnkar Hac Bekta Velinin Anadoluya ruhani girii srasnda Anadolu evliyalarn selamlamas ve bunu onlarn fark edememesine ramen kadnck anann bu selam alarak yarenler zerimizden bir er geti diye uyarmas dikkat ekicidir. Nitekim, Hnkar Hac Bekta Veli, Kadn erkek sorulmaz muhabbetin dilinde Hakkn yaratt her ey yerli yerinde Bizim nazarmzda kadn-erkek fark yok Eksiklik ve noksanlk senin grlerinde diyerek ham softay azarlamaktadr. Alevilikte kadn ana, bac ve mslimdir. Can yolda, hayat arkadadr. Doru olan, kadn erkek diye ayrmak yerine konuya insan gerei asndan yaklamaktr. 18. Alevilikte Semah nedir? Semah, lahi vecd ile Allahla btnlemedir. Krklar semah cem ibadetlerinin zdr. Krklar semah, batni anlamda Hz. Muhammedin Mirac dnnde krklara uradnda onlarla birlikte dnd semahtr. Miraclama ve ahlamalarla doludur. Semah dedenin duas ile balar ve yine dedenin duas ile biter. Krklar semah, musahip ceminde, musahip olanlar ile rehberleri tarafndan, dier cemlerde ise bac ve gzc tarafndan btn cemaati temsilen dnlr. Yresel semahlar ibadetten artan zamanda dnlr. badet dnda dnlmesi kural olarak doru deildir.

Semah, inancmz gerei bir ibadettir. Bunun iin semahn cemevindeki ibadet dnda dn ve elencede dnlmesi caiz deildir. Alevilikte Karakazan nedir? Karakazan, inde kurban lokmasnn piirildii kazandr. Hnkar Hac Bekta Veli, karakazan iinde 12 kurban kaynatmtr. Karakazan da bir kutsiyet yoktur. Asl kutsiyet bunu hak eden ve hazmederek yiyen canlardadr.

Alevilikte Kadnck Ana dolusu nedir? Kadnck Ana Dolusu; Cemde bulunan ve layk olan bir bacnn, baclar adna itii doludur. Tm baclarn bu doludan kand varsaylr. Alevilikte Kurann deitiine inanlr m? Bu konu ok detayl ve ciddi aratrma isteyen bir konudur. Bu konuda baz iddialar var. Eer sorun Ehl-i Beyt ile ilgili ise, elimizdeki Kuranda Ehl-i Beyti ven bir ok ayet mevcuttur. Kurann Allah kelam olduu konusunda Alevi-Snni arasnda anlay birlii vardr ve yakalanan en nemli ortak noktada budur. Bu birlik mevcut iken Kuran- Kerim hakknda kukulu grler retmenin ne lkemize ne slam alemine hibir yarar olmayaca gibi, ok byk problemlere, paralanmalara yol aaca aikardr. Kald ki, son zamanlarda Alevi alim ve aydnlar, Aleviliin lahi emir olduunu Kuran- Kerimi kaynak gstererek aklamakta ve ispat etmektedirler. Kuran- Kerimin Trke mealinin okunup incelenmesini btn Alevi kardelerimize Komisyonumuz tavsiye etmektedir. Bu yapldnda grlecektir ki; Kuran, insan iyiye, gzele, doruya gtren, hurafeden ve karanlktan uzaklatran, kl ve feyizli lahi bir emirler btndr. Ancak Kuran- Kerim 6666 ayettir. Oysa elimizdeki mevcut kitapta 6242 ayet vardr. eitli nedenlerle 400 ksur ayet derlenememitir. Eer Kuran toplanrken Hz. Alinin yardmna bavurulsayd, herhalde bu eksiklik olmayacakt. Alevilikte Buyruk nedir? Buyruk, mam- Cafer Hazretlerinin gr ve anlayn ieren bir kitaptr. Bu kitap onun kendi yazmas deil ders verirken rencilerinin kaleme almas sonucu ortaya kmtr. slami anlay tamamen Ehl-i beyt bak ile sunmutur. Bu sebeple biz Aleviler Buyrua scak bakar ve sayg duyarz. Alevilikte niin tavan eti yenilmez? slamda gevi getirmeyen ve ift trnakl olmayan btn hayvanlar murdar saylr. Tavan gevi getirmeyip, ok trnakl olduu gibi insan gibi hayz grme zelliine sahiptir. Bu nedenle Aleviler tavan eti yemezler. 24. Yezid kimdir?

Yezid, Muaviyenin oludur. Trkiyede onun soyundan gelen olup olmadn bilmiyoruz. Ancak ayn zihniyeti tayanlarn olduunu sylersek herhalde hata yapm olmayz. Ancak Hz. Alinin bir sz vardr: nsanlar bilmedikleri eyin dmandrlar. te bu szden hareketle gerek Snniler ve gerekse Aleviler birbirleri hakknda bir takm nyarglara sahiptirler. Baz cahil Snniler Alevileri mum snd yapmakla sulamaktadrlar. Bunun gibi baz cahil Aleviler de Snnileri Yezid olarak adlandrmaktadrlar. Bunlar yanl dncelerdir. Oysa Yezid Arap olup Trk olan Snni kardelerimizle aralarnda bir kan ba yoktur. Akl banda olan herkes Peygamber soyuna yaplan bu zulm knar ve yapanlar lanetler.
Yavuz Selim Alevi kym yapm mdr? Yavuzun Alevi kym yapt konusunda kuku yoktur. Alevilii korku ve bask yntemleri ile sindirip asimile etmek istemitir. Aleviler Atatrk nasl deerlendirirler? Alevilikte Atatrkn ok nemli bir yeri vardr. yle ki, Aleviler, Hz. Alinin temsili resminin yannda Atatrkn resminin olmamasn eksiklik kabul ederler. Aleviler laiklik ilkesinin benimsenmesi ile taassubun zorlama ve basklarndan kurtulmada Atatrkn kendilerine yanda olduunu bilirler. Aleviler aynen Atatrkn dnd ve uygulad gibi, bilim ve adalama ile teknolojik yenilikler ve gelimeden yanadrlar. Aleviler, dinin Allah ile kul arasnda olmas, bakalarnn buna mdahale etmemesi konusunda da Atatrkle ayn dncededirler. Atatrk bir meclis konumasnda unlar sylemitir: merin tesiri ile Ebubekire biad olundu. Grlyor ki; halifelik seiminde kamuoyunun tercihinden ziyade ahsi etki ve tesir rol oynamtr. Emevi saltanat, byk istilalar yapmakla beraber batan sona ac ve elim olay (Kerbela) yaratt iin ancak 90 yl iktidarda kalabilmitir. Yine Atatrk Kurtulu savanda Hac Bektaa gelerek Postniin Cemalettin Efendi ve kardei ile grerek Alevilerin desteini alm ve daha sonra Cemalettin Efendiyi TBMM Bakan yapmtr. Bu nedenle gnmzde de Atatrk ilke ve devrimlerinin bekiliini byk lde Aleviler srdrmektedirler. Alisiz Alevilik olabilir mi? Alisiz Alevilik dnlemez. nk yalnz inan anlay olarak deil, ayrca Alevilik kelimesinin iinde Ali vardr. Alevilik, ruhunu Aliden alr ve O Alevi yolunun kurucusudur. Ali retisi Kurana dayanmann yannda Hz. Alinin dsturlar ile ekil ve vcut bulur. Alevilik Trklere ne zaman ve nasl gemitir?

Alevilik, Trklere Orta Asya glerinin Horasan ve nasyaya ulamasndan sonra girmitir. Trkler, slamn yaylmas dneminde, Emevi bask ve zorbalna tepki olarak slamn tasavvufi yn olan Alevilii benimsemilerdir. Trkler slam seerken, Hz. Ali adaleti bunda byk etken olmutur.

Kzlba kavram nereden gelmitir ve neden kt tantlmtr? Hz Ali gzlerinin rahatszl sebebiyle Uhud Savana katlamamt. Mslman askerler, Peygamberimizin emrine itaat etmedikleri iin savan sonlarna doru Mslmanlar bozguna uruyorlar. Bu srada bir bedevi Peygamberimizin diini kryor ve Peygamberimizi ehit edecei srada Hz. Peygamber Yeti Ya Ali diye Hz. Aliyi aryor ve O annda oraya yetiiyor. Peygamberimiz, diinin yerinden kan kan yere aktmyor, aznda tutuyor ve Hz. Ali geldiinde onun eline kann karyor. Hz. Ali de Peygamberimize sayg asndan bunu kendisi iin en uygun yer olan bana sryor. Gnein de etkisiyle Hz. Alinin salar iyice kzllayor. Kafirler, kan Kzlba geliyor, diyorlar. Bu anlamda Kzlba sz utanlacak deil vnlecek bir eydir.

Her gzel ve her orijinal inan ve anlay genellikle kt ve irkin gsterilmitir. Bunun gibi Kzlbalk da Emeviler tarafndan kt bir ey olarak tantlm ve propaganda edilmitir. Soydan Alevilik sadece Trklere mi mahsustur, dier Uluslarda byle soydan Alevilik var mdr? Seyyitlik dnda soydan Alevilik diye bir ey yoktur. steyen ve dileyen Alevi olabilir. Ancak Alevi olmann koullarn yerine getirmek gerekir. Dedelik babadan oula m geer, babas Dede olmayan Dede olabilir mi? Tremize gre dedelik babadan ola geer. Babas Seyyit olmayan kii dede olamaz. Yalnz her dede ocuu dede olamaz. Bunun iin ehliyetli, bilgili, grgl olmaldr. Bu yetenekleri ile tasavvufi ibadet olan cemleri usulne uygun yrtebilmelidir.

Alevilik rtnmeye nasl bakmaktadr? Alevilik, rtnmeye de Kuran- Kerim ve adalk asndan bakar. Kuran- Kerimde (Nur Suresi 31. ayet) ziynetlerin ev halkndan bakasna gsterilmemesi ve ses karan ayakkablarn

giyilmemesi emredilmektedir. Yani ziyneti gren baka kadnlar byle bir olanaktan yoksun ise buna imreneceklerdir. Ses karan ayakkablar da ayn amala yasaklanmtr.

Alevililikte gsteri ho karlanmaz, ze uygunluk ve sadelik esastr. Aleviler, her eyin arsna kardrlar. Giyinme ve rtnmede de kendilerine yakan ve topluma uyan giyimleri tercih ederler. Alevilik trbelere nasl bakmaktadr? Alevilik, trbe ve tekkelere Kurann ndan bakar ve buralarda yatanlarn evliya olduuna inanr. Kuran- Kerimde (Yunus Suresi 61. ayette) yi bilin ki, Allahn evliyasnda korku yoktur, onlar zlmeyeceklerdir. Bir baka ayette de Onlar siz l zannetmeyin, onlar Allahn indinde diridirler, buyrulmaktadr. Aleviler, inanlarn sade yaarlar ve evliyaya muhabbet beslerler. Ancak bilinmelidir ki, muradlar verici olan Allahtr. Ondan talep edilip, Ona taplmaldr. Peygamberler ve evliya da Ondan isterler. Ancak evliyann tekke ve trbelerini ziyaret etmek onlar sevmek baka, buralar putlatrp hacet kaps grmek bakadr. Evliyadan istemek veya tekkeden beklemek tehlikelidir, bilmeden irke dlebilir. Biz yine adak adar, ziyaret ederiz ve Ya Rabbi burada yatan evliyann yz suyu hrmetine benim dilek ve dualarm kabul buyur deriz. Zira Yce Allah, evliyann referansn pek geri evirmez. Aleviler Peygamberimize mi yoksa Aliye mi daha ok baldrlar? Aleviler, Allaha ve kitabna bal olduklarndan Onun Resl Hz. Muhammedi sever, sayar ve inanrlar. Hz. Peygambere olan sadakatten dolay da Hz. Aliye ve Ehl-i Beyte derin sevgi duyarlar. Fars bir filozof Ben Aliyi ok sevdiim iin halk gya bana rafizi demi. Eer Aliyi sevmek rafizilik ise, Allah rafizi, Muhammed rafizi ve Cebrail de rafizidir. der.

Yaamlar boyunca hi farkl dnmeyen, hi birbirine krlmayan, gcenmeyen, slamn sosyal, siyasal, ekonomik ve kltrel yapsn birlikte oluturan, birinin dostu tekinin dostu, birinin dman tekinin dman olan bu iki ulu insan Hz. Muhammed ile Hz. Ali arasnda sanki farkllk varm gibi dnen kii, eskilerin deyimi ile abesle itigal etmektedir. Aleviler; Allah, Muhammed ve Aliyi her zaman birlikte zikrederler. Ak yle der: Muradlar verici ol gani Seddar Erdik muradmza Elhamdlillah Ali Muhammeddir, Muhammed Ali Grdm ol nurdur Elhamdlillah

35. Alevilikte klk nedir? Cemde saz eliinde deyi ve dazimamlar okuyarak hizmeti tamamlayan grevliye ak denir.

36. Alevilik; gen-yal, kadn-erkek, evli ve bekara nasl bakmaktadr? Alevilik btn bunlara bulunduklar konumlara gre deil, sadece insan olarak bakmaktadr. Ancak yan olgunlamada zel bir nemi vardr. Burada aranmas gereken zellik, olgunlama ve donanml olmaktr. rnein Hz. Ali ocuk yata slamiyeti kabul etmitir ve hi putlara tapmamtr ve bu ynyle dier sahabelerden ayrlmaktadr. Dier taraftan Abbasilerdeki btn alimlerin ve hatta kadlar kads unvann tayan brahim Halidi; dnce, inan, ibadet konularnda yenmi olan, mam Cafer Sadn ocuk yataki kz rencisi Hsniyedir.

Alevilikte ka trl abdest vardr, Gnl Abdesti nedir? Alevilikte; boy abdesti, namaz ve Kuran okumak iin alnan abdets ve gnl abdesti olmak zere trl abdest vardr. Bunlarn arasnda en nemlisi gnl abdestidir. Zira iimizde dier insanlara kar kin, kibir, buuz, garez, fesat, fitne ve benzeri ahlak dknl bulunurken ben temizlendim, denilebilir mi?

nsan mutlaka dn temizlemeli, ancak i temizlik olmadan da Hakka ulalamaz. Bu yzden Aleviler, lmeden nce lnz hadisine nem verir ve bunu ibadetin temeli olarak kabul ederler. Alevilikte kadnn Cennette yeri var mdr, varsa ikisi birbirine eit midir? Kadnlardan Hz. Fatmann Hz. Muhammedin kz olmas dolaysyla efaat etme hakk bulunduu gibi, Cennette kadn ile erkek arasnda bir fark yoktur. Herkesin bildii gibi, dnyada iken bizim cemlerimizde de kadnla erkek eittir. Bu konuda Seyyit Sleymann bir deyiine yer vermek istiyoruz:

Cem olup bir yere geldii zaman Dilleri dr dker, derler el aman. Bac karde cmle muhibban

Lahmike kavlinde bir ten grnr Alevilikte kadn ve erkek miras eit paylarlar m? Bizim anlaymza gre miras kadn ve erkek eit blmelidir. Zaten medeni kanun bunu emretmektedir. Ancak zellikle krsal kesimde kadn kendi rzas ile bazen bu hakkndan vazgemektedir. Bu tamamen bir gelenek ve usuldr. Aleviliin byle bir talebi olamaz.

Alevilik bilime nasl bakmaktadr, genlerle gelen zellik dolaysyla anne ve baba gnahkar olur mu? Alevilik, mistik tasavvufi arlkl (grmeden inanmay ilke edinen) bir anlay olmakla beraber, somut olgulara, realizme, bilime ve teknie byk nem verir. Kurandaki bir ayette Hi bilenle bilmeyen bir olur mu?, hadislerde Beikten mezara kadar ilim reniniz, ilim inde de olsa bulunuz, buyrulmaktadr. Yine Hz. Ali Bana bir harf retenin klesi olurum., Hac Bekta Veli limden gidilmeyen yolun sonu karanlktr, demilerdir. Aleviler btn bunlara zden bal olduundan btn gelimelere ve oluumlara bilimsel adan yaklarlar. Genlerin incelenmesi, amzn en nemli aratrma konularndan birisi olup genetik biliminin konusudur. Ancak genlerle gelen zelliklerde anne veya babann bir suu ve kusuru olamaz. Gnah ancak bilerek ve istenerek yaplan bir fiil dolaysyla sz konusudur. Onun iin insann genlerinden kaynaklanan bir sevap veya gnahtan bahsedilemez. Bu durum Kuranda (Nisa 79, Rum 41, Nur 11. ayetlerde) dile getirilmektedir.

Alevilerle Snniler birbirleriyle evlenebilirler mi, evlenirlerse eleri Cemlere girebilir mi? Kii, yaamnn btn evrelerini beraber geirecei insan kendisi semelidir. Ancak kural ve prensipler bu konuda kstlamalar getirmektedir. Bir Alevi kzn, Snni bir erkekle evlenmesi kurallara ve Alevi anlayna gre uygun deildir. Ancak evlenecei erkek, Aleviliin inanlarn kabul eder ve kurallarn yerine getirerek Alevi olursa evlenebilir. Bir Alevi delikanl, evlendii eine doru, iyi ve gzeli sinesinde barndran Alevilii benimsetirse neden olmasn?

42. Aleviler, Ermilik kavramna nasl bakmaktadrlar, niyaz etme doru mudur? (rnein Zhre Anaya) Aleviliin ermilie nasl bakt daha nce belirtilmiti. Niyaz ise Hakkn insanda olduu lahi dsturunun ifadesidir. Kuranda Enfal 54, Secde 9, Kaf 16. ayetler bu konuyu ilemektedir. Ademin yaratlmas ve meleklerin ona secde etmesi bouna deildir. Alevilikte, niyaz karlkldr. Anlam, niyaz eden Sen ycesin, Hakk sende, dieri de Sen de ylesin, Hakk sende, anlamna gelmektedir. Seyyit Sleymann deyiiyle: Hayalle bulunmaz bu ilmin ehri Kendin bilmez isen pire sor bari nk ademdedir Hakkn cemali Gerek ara, gerei bul, gerek ol. Kiiler ile ilgili aklama yapmak komisyonumuzun alma alan iinde deildir. Aleviler namaz klp oru tutarlar m, Alevi namaz nedir? Aleviler, slami akidelerin btnn uygularlar. Aleviler, d abdestle birlikte gnl abdesti alarak (Enam 92, Araf 55 ve 209. ayetler gereince) ibadetlerini gsteriten uzak ve gizli yaparlar. Bununla birlikte Alevilikte bir de cemde pir huzurunda klnan tarikat namaz(halka namaz) vardr ve Kuranda bu orta namaz olarak tanmlanmaktadr. Ramazan orucuna gelince, bu konuda da hibir Alevi kstlama altnda deildir. steyen Alevi Ramazan orucunu da tutar. Ancak bir ayette: Oru tutmak, sadece yemekten imekten deil, nefsin isteklerinden de uzaklamaktr. Birisi sana kt bir yaklamda bulunursa ben oruluyum de. buyrulmaktadr. Ayrca Nisa Suresi 92. ayette; orucun herhangi bir suun kefareti olarak tutulabilecei aklanrken, Bakara Suresi 183. Ayette, Sizden ncekilere oru emredildii gibi

size de emrolunmutur, buyrulmaktadr. Yine Fecr Suresi 1-5. ayetler, ilk 10 geceye yeminle balar. Burada Muharrem aynn ilk 10 gecesi sz konusu edilmektedir. Alevi kylerinde cami olmamas doru mudur, eer byle ise sebebi nedir? Alevi kylerinde cami bulunmad doru deildir. Cami olmayan Alevi ky ok azdr. Ama genelde Alevi kylerindeki camilerde minare bulunmamaktadr, bu sebeple cami yok sanlabilir. Alevilerin eriata uzak durup, souk bakmalarnn sebebi nedir? Alevilerde eriat, 4 kapnn ilk makamdr. Bu, Allaha, Peygamberine ve Kurana inanp ibadet etmeyi iine alr. Aleviler buna kar olamazlar. Onlarn kar olduu ey, dinde zorlama yaplmas ve eriatn devlet ynetim biimi haline getirilmesi, dinin siyasallatrlmas ve dejenerasyona uratlmasdr. Bu anlay cebriye anlaydr. Bundan Mslmanlarn bir kazanc olmam, ayrlma ve blnmelere yol amtr. Din Allahla kul arasnda bir badr. Zorlama, bask ve zulmn slamda kesinlikle yeri yoktur. Kurandaki sra 84, Casiye 15, Maide 105. ayetler bu hususu ok gzel aklamaktadrlar. Aleviler niin camiye gitmezler? Alevilerin camiye gitmedikleri doru deildir. Ancak Muaviye ve yandalar (mer bn Abdlaziz mstesna) camilerin minberlerinden Hz Ali ve evlatlarna azlarndan salyalarn aktarak kfretmi ve lanet okumulardr. Bununla da yetinmemiler ve camilerin tuvaletlerine ve takunyalarna Hz Alinin ismini yazmlardr. Bu ve benzeri davranlar Alevileri camiden soutmu ve onlarn evlerinde ibadet etmelerine yol amtr. Buna ramen bir ok Alevi halen camiye gitmektedir. Hibir Alevi dedesi veya nderi Alevileri camiye gitmekten alkoymamaktadr. Bilinmelidir ki, Bakara Suresi 256 ayete gre dinde zorlama yoktur. Alevi kadn toplulukla namaz klabilir mi? (zellikle Cenaze Namaz)

Alevilikte, dier konularda olduu gibi, ibadette de cinsiyet ayrm kabul edilmez. Cem trenlerinde; sr suyu datma, krklar semah yapma ve cem birlemede kadnlarn grevleri vardr. Namaza gelince, toplu halde klnan namazlara kadnlarn katlamayacana dair ilahi bir hkm yoktur. Cenaze namaz da bu anlamda deerlendirilebilir. Eer uygulamada buna aykr bir durum sz konusu ise bu tamamen geleneklerle ilgili olmaldr. Sonu olarak kadn ve erkek her yerde ve her zaman toplu namaz klabilir. Yeter ki, abdest ve klk kyafet gibi n artlar yerine getirilmi olsun. slam dininde Kadnlarn cenaze namaz klmasnda hibir engelleyici kural yoktur. Kii ldkten sonra yarglanacana gre grmde yarglanmas doru mudur? ldkten sonra yarglanma gerektir. Grmde yarglanmasnn sebebi ise, kiinin kul hakk ile Tanrnn huzuruna kmamas iindir. Zira Allah, kul hakk ile ahirete geleni balamayacan ayetleriyle beyan etmitir. Ayrca Hz. Peygamber de bir ok hadiste bu hususu dile getirmitir. Alevilikte genel kural, btn anlamazlklara ve hatalara grmde pir huzurunda ve erenler meydannda zm aranmas ve bunun aklanmasdr. Burada ama kiiyi rahatsz etmek deil, sorunlarn zmlenmesidir. Cem trenindeki hizmetlerin adlar, k sebepleri ve amalar nelerdir? (12 erkan 18 hizmet) Mrid: Hakka hakikate ulamak isteyen insanlar eitip doru yolu gsteren ve onlarn birer kamil insan olarak yetitiren bir piri grp gzeterek talibe gnderen seyyittir. Pir: Allaha kul, Peygambere mmet, Aliye talip ve Ehl-i Beyte tabi olan kimseleri eitip, onlar bedensel ve ruhsal kirlerden arndran ve gerek bir mmin olarak yetimelerini salamaya alan seyyittir. Rehber: Bu yola talip ve mrit olmak isteyen genlere yol gsterip eitip yola girmelerini salayan grevlidir.

Gzc: Cem ayinindeki btn dzenden sorumlu, canlarn edep-erkan ve ahkama uymalarn salayan grevlidir. Zakir: Hizmetlerin icras srasnda, hizmetler ile ilgili deyi ve dazimamlar okuyan; miraclama ve semah hizmetlerindeki nefes, deyi ve dazimamlar da icra eden kimsedir. Saki: Hizmet sras geldii zaman canlara engr (zm) erbeti sunan grevlidir. Delilci: Delil mersiyesini okuyarak delili yakan kiidir. Kurbanc: Kurban tlayp (kesen), yzen ve paralayan kiidir. Lokmac (karakazan): Yemek ilerine bakan hizmet sahibidir. Sakka: Cemaate su veren, hizmet sras gelince Sakka Suyunu datan kiidir. Sprgeci (Carc): Her hizmetten sonra meydan sprerek maddi ve manevi kirlerden arnmasn salayan hizmet sahibidir. Kapclar: eride ve darda dzeni salayan ve cemevindeki gvenlii salayan ve koruyan grevlilerdir. Sofrac: Sofralar kurup kaldran grevlilerdir. Srsucu: Srsuyu hizmetini yerine getiren bacdr. Seccadeci: Seccadeyi serip kaldran hizmet sahibidir. Kahveci: ay, kahve yapp canlara datan grevlidir. Bac : Cem birleyen ve kendileri iin asaleten ve dier baclar iin vekaleten iki rekat tarikat namaz klan baclardr. Pabucu: Ceme gelenlerin ayakkablarn alp, giderlerken kendilerine teslim eden hizmet sahibidir. Ocakc: Cemevinin stlmasndan sorumlu olan grevlidir. Kilerci: Cemevine gelen naz niyaz ve meyveler ile yiyecek maddelerinden sorumlu grevlidir.

12 Erkann k noktas, batni olarak krklara, hizmet olarak 12 imamlara atfedilir. Dier hizmetler de bu hizmetlerin pirlerine dayanr. Hizmetlerin amalar, belli bir sra ve dzene gre tarikat ibadetinin yaplmasn salamaktr. Cemevine girildiinde nefisler krlendiine gre baclar niin halkada (Krklar Meydan) oturamyorlar? Cemevine girildiinde nefislerin krletildii dorudur. Ancak her topluluun olduu gibi cemin de kendine gre kurallar vardr. Yani baclarn halkada oturamamalar nefislerin krletilemediinden deil, kurallarn iletilmesinden dolaydr. Snnilerin Ceme alnmay sebebi nedir? Ceme girmek iin ikrarl olmak gerekir. Ceme girmek isteyen bir Snni nce ikrar vermelidir ancak bundan sonra kurallara uyarak ceme girebilir. Horasandan geldiimiz sylenmektedir, Horasan neresidir, kkmz Arap mdr? Trklerin slam kabul ettii dnemlerde Horasan zbe z Trk kenti idi. Bu dnemde Horasanda Ahmet Yesevi Okulu en verimli ve en etkin dnemini yaamakta idi. Orta Asyadan yzlerce yl devam Trk glerinin n Asya ve Anadoluya gelen kollar, bir urak merkezi olan Horasandan gemekte idi. Horasana gelen kollar burada bir sre kalmakta ve Yesevi okulundan yetimi dervilerden, erenlerden her boya, bir koruyucu ve kollayc atanarak, boylar ile birlikte Anadoluya gnderilmitir. Bunlarn Trkmen boylar zerinde kesin ve etkin otoriteleri vard. Hac Bekta Veli, Abdal Musa, Cibali Sultan bu pirlerden sadece birkadr. Bu pirler, Trkmen gelenek ve grenekleri ile slam karp hamur ederek Aleviliin Anadoluda yerlemesini ve yaamasn salamlardr. Yenierilerin Bektai olduu doru mudur, doru ise nasl Bektai oldular ve bu Ocak niin kapatld?

Osmanllarn kuruluunda, Ocan ilk oluturulduu srada, Orhan Bey bu acemi olanlar yanna alarak bizzat Hac Bekta Veli Hazretlerine gtrm ve onun hayr dualarn alarak Oca dualatmtr. Bu tarihten sonra yenieriler Bektai olmulardr. Yenieri Ocann kapatlmasnda bir ok neden olmakla birlikte yenierilerin Bektai olmalarnn rol byktr. Alevi-Bektai arlnn ve etkisinin devlet zerindeki etkisini hazmedemeyen ham softa ve medreselilerin uzun bir alma ve etkilemeleri sonucu yenieri oca bozulmu ve asli grevlerini yapamamlardr. te bu grevi yapamama bahane gsterilerek Yenieri Oca datlm ve yakalanan Yenierilerin byk blm liderleriyle birlikte kltan geirilerek ldrlmtr. Tarihte ilk kez bir devlet kendi asli unsurunu byle sistematik biimde yok etmitir. Bunun vebali ise gerek Mslman olduklarn iddia eden ham softa devlet yneticilerinin boynundadr. Kadn bizzat kurban kesebilir mi? Gemi sorularda da konu edildii gibi Alevilikte erkek-kadn ayrm yoktur. Bize gre kadnlarn yetenek, cesaret ve mahareti varsa kurban kesebilecei gibi erkeklerin yapabilecei btn ileri yapabilirler. Kadnlarn kurban kesmemesi tamamen itihat ve geleneklerle ilgili olsa gerektir.

Dnyadaki Alevi ibadetleri neden farkldr? slam Dnyasndaki Alevi ibadetleri kk ve z olarak pek farkl deildir. Ancak uygulamada grlen farkllklar, o ulusun ve o blgenin kltr, sosyal yaam ve siyasal yaklamlar nedeniyle olumutur.

Alevilik; Emeviler, Abbasiler ve Osmanllarda nasl geliti ve yaand? Emeviler, Hz. Ali ile mcadele etmi ve sonra onun oullarn katletmi ve her trl zulm yapmlardr.

Abbasiler, Emevilerin yaptklarn takyye ile imamlara uygulam, irin grnm fakat gizlice imamlar (Hz. Alinin torunlarn) zehirletmilerdir.

Seluklularda belli dnemlerde Alevilere scak baklm fakat Araplarla olan ilikiler dolaysyla Seluklu sultanlar bundan etkilenmi ve bu Alevi kymna yol amtr. Osmanl Devletinin kurulmasnda Osmanoullar Alevi nderleri ile iliki kurmulardr. yle ki, Otman (Osman) Bey, Hz. Hnkarn dervilerinden eyh Edebalnn kzn almtr. Osmanlnn kuruluunda ve ykselmesinde Alevilerin byk rol olmutur. Bu salkl iliki, ham softalarn devletin eitli kademelerinde grev almaya balamasyla sona ermitir. Bundan sonra Alevileri hor grmeye ve yermeye balamlar ve arkasndan da kymlar gelmitir. Alevilere uygulanan kym sebebiyle zellikle Yavuz Selim, II. Mahmut ve IV. Murad kendi milletine zulmeden hkmdarlar olarak tarihe gemilerdir. Politik etkileim sebebiyle hilafetin Araplardan alnp Osmanl lkesine getirilmesi ile Halifelik, slamn aydnln Anadoluya tayaca yerde, Emevi ve Abbasi devlet zorbaln Anadolu halk zerinde despota uygulamlardr. Zaten byk blm konar-ger hayat srer Aleviler, bu baskn ve zulmler sonunda dalk blgelere ekilerek, sadece hayvanclk yapabilmi kent hayatnn ekonomik ve ticari olanaklarndan faydalanamam ve devlet ynetiminden de uzak kalmlardr. Btn bunlara ramen kendi inanlarn ve kltrlerini korumu ve yeni nesillere aktarmlardr. Osmanllarn ykselmesinden sonra saray ve evresinde Trke konuma ile alay edilmi ve knanmtr. Arapa ve Farsann etkisiyle halkn anlamad Osmanl adn tayan bir dil kullanlm fakat Aleviler z Trke konumu ve Alevi aklar Trke deyiler sylemilerdir.

Cumhuriyet Dneminde Halifelik neden kaldrld? Cumhuriyeti kuranlar, dinin baz alnarak devlet kurulmasnn sakncalarn grmeleri zerine halifelii kaldrmlardr. Devlet dini olmas (resmi din anlay) hibir dnemde topluma yarar salamamtr, Tersine zorlama anlay blnmelere, kopmalara sebep olmutur. Bakara Suresi 256. ayette buyrulduu gibi Dinde zorlama yoktur.

Yavuz Selimle ah smail arasndaki mcadele iki hkmdar arasnda m, yoksa iki lke halk arasndaki bir mcadele midir? Osmanl Devleti le Safavi Devleti arasndaki ilikiler Yavuzdan nce mkemmel denecek dzeyde olumludur. Ondan nce iki devlet arasnda bir problem olduuna dair elde belge mevcut deildir. Ancak iki lke halknn farkll sadece slam yorumlama noktasndadr. 14. ve 15 yzyllarda

Safavi Devletinin inanc olan Alevilik, Anadolu halkn etkilemitir. Bu durum kayg ve telala karlanm ve aldran Savana yol amtr.

Dede kz ile talip evlenebilir mi? Alevi sreine gre, dede kz ile talibin evlenmemesi gerekiyor. Fakat bugnk uygulama bunun tersidir ve dede kz ile talip evlenebilmektedir. Kuran okutmakla mevlt okutmann fark nedir? Kuran Allahn kelam ve insanlara mesajdr. Mevlt ise Sleyman elebi tarafndan Hz. Peygamberi vmek maksadyla yazlm iirlerdir. Alevilik, Snnilerce yeterince tannmadna gre bu konuda neler yaplmaldr? Alevilik, gnmze kadar ok deiik sebeplerle yeterince tantlamad, bunu frsat bilen kt niyetliler, Alevilere kastl olarak eitli isnat ve iftiralarda bulundular. Aleviler hakknda yanl dnenlerin hepsi kastl deildir. Bunlarn bazs cahillikten kaynaklanmaktadr. Bir de baz kiilerin Ben Aleviyim, deyip de gerekte Alevilikle ilgilerinin olmamas ve buna ramen Alevilik adna ahkam kesmeleri de bu skntlarn yaratlmasnda pay vardr. Komisyonumuzun bu almalar orijinal Aleviliin aklanmasna yardmc olabilir. Ayrca drdnc kuvvet olarak deerlendirilen basn, insanlarn sosyal kltrel anlaylarn ve onlarn yaamlarn ekillendirebilmektedir. yleyse Aleviliin tantm, zellikle basn yayn olmak zere btn kitle iletiim aralarndan yararlanlarak yaplmaldr. Eer Aleviliin gereini anlatabilirsek sempati ile karlanacamzdan hi kukumuz yoktur. Basnda ve medyada Alevilik yanl tantlyor. Alevi rgtleri buna neden yeterli tepkiyi gstermiyorlar? Medyada Aleviliin yanl tantld dorudur. Ancak Alevi rgtlerinin tepkisizlii, o rgtlerin gerekten Alevi rgtleri mi, yoksa adndan m yararlanld konusunda kukular dourmaktadr. Fakat ciddi rgtler bu konuda gleri yettiince mcadele etmektedirler.

Aleviler, niin afiyet olsun, shhatler olsun ve uurlar olsun demezler? Afiyetin kelime anlam; doyum olsun, doyuma ula demektir. Alevi felsefesinde ise doyum gnahtr ve doyum yaamn sonudur. Tka basa doyuma ulancaya kadar yemek, Hz. Muhammedin Sofradan doymadan kalknz, mealindeki hadisi sebebiyle doru deildir. Bunun iin bizim inancmza gre kiinin doymasn dilemek, doru olmaz. Shhatler ve uurlar olsun, temennisi de bu tr bir yaklam sebebiyle pek kullanlmaz. Gnmzde ise deil buna tepki duymak, bu sz syleyenlerin iyi niyetli olduklar kabul edildii iin insanda memnuniyet bile yaratmaktadr. nemli olan iyi dilein kar tarafa iletilmesidir. Bunun iin sylenen szn fazla bir nemi yoktur. Snni sulamalarndan olan oru tutmadan bayram yapmak, namaz klmadan cenaze namaz klmak ve klnmasn istemek ne denli dorudur? Bayram yapmak iin mutlaka oru tutmak gerekmez. Kald ki, Aleviler oru tutmaz diye bir ey yoktur. Ayrca Aleviler namaz klmaz demek gereklere uymaz. Alevilerin anlay Enel Hak anlaydr. Seyyit Nesimi gnde yz bin kez Allahla beraber olduunu sylemitir. Bu demektir ki, gerek Alevi her an Allahla beraberdir yani her an ibadet halindedir. Dinde zorlama yoktur, insanlar kendi istekleri ile inanp, ibadet etmelidirler.

Aleviliin bilimsel olarak incelenmesi doru mudur? Alevilikle ilgili okullar ve niversitelerde krsler kurulmal ve Kuran kaynakl sosyal, ekonomik, felsefi ve psikolojik boyutlarnn ilendii Anadolu gerei olan Alevilik, btn boyutlar ile incelenmelidir.

SONU VE DEERLENDRME
Cibali Oca dedesi ve talipleri, kendi ocaklarnn kurucusu olan Cibali Sultann, Orta Asyadan gelen ve ubuk yresine yerleen Trk boylarndan birisinin nderi olduunu sylemilerdir. Yine onlara gre Osmanllarn ykselmesinden sonra saray ve evresinde Trke konuma ile alay edilmi ve knanmtr. Bunun yannda aydnlar, Arapa, Farsa ve Trke kelimelerden oluan, halkn anlamad Osmanlca adn alan bir dil kullanmlardr. Fakat Aleviler z Trke konumu ve Alevi klar Trke deyiler sylemilerdir.

Gerekten de bata Trk dili olmak zere Trk halk kltrnn korunmas, gelitirilmesi ve yeni kuaklara aktarlmasnda Alevilerin ok byk hizmetleri olmutur. Bunun iin Alevilere ne kadar teekkr edilse azdr. nk millet demek, kltr demektir. Kltrne sahip kmayan ve bunu yeni nesillere aktarmayan bir toplum, millet olarak kimliini koruyamaz ve baka kltrler iinde eriyip yok olur. Bunun tarihteki en tipik rneklerinden ikisi Macarlar ve Bulgarlardr. Bu iki millet, soy olarak Trk olmalarna ramen Trk kltrn yitirdikleri iin bugn Trklkle ilgileri kalmamtr. Bundan baka onlara gre Alevilik; Allaha, Peygamberine ve Kurana inanan, Hz. Aliye talip olan ve Hz. Hseyinin yolundan giden topluluun addr. Alevilik eittir, slamiyettir. Bir baka syleyile Alevilik slamiyetle birlikte domutur. Alevilik, zet olarak eline, diline ve beline sahip olmaktr.

Alevilik; ikrar vermekle vcut bulur. Bir kii, btn benliiyle Allaha Resulne ve Ehlibeytine balanarak, bir pirden el etek tutup ikrar verir ve bu ikrarna sahip olursa (Alevi aileden domam bile olsa) Alevi olabilir. Yukardaki aklamalarla, yabanc aratrmaclarn ounluu ile baz cahil Snniler tarafndan ileri srlen, Alevilerin Mslman olmad, Aliye taptklar ve Aliyi Peygamberden stn tuttuklar eklindeki iddialarn hepsinin reddedilmi olduu anlalmaktadr. Bunun byle olduu akl- selim sahibi kiilerce bilinmekle birlikte bu gereklerin bir Alevi dedesi ve talipleri tarafndan aklanm olmas, konunun teyit edilmesi asndan nem tamaktadr. Ayrca dini anlama ve yorumlamalarnda, sevgi unsurunun ar basmas; ikrar verme, pir, mrit, talip, 4 kap 40 makam gibi kavramlar kullanmalar sebebiyle dede ve taliplerinin Alevilii bir tasavvuf yolu ve tarikat olarak kabul ettikleri sonucu karlabilir. Onlara gre cem trenlerindeki grg ve sorgu, Hz. Muhammedin bir snnetidir ve Mslmanlar arasnda bu snneti sadece Aleviler yerine getirmektedirler. Bununla birbirine ks olanlar bartrld ve anlamazlklar zmlendii iin toplumsal bar salanmaktadr. Ayrca bu trenlerde Alevi cemaatinin yeleri eitimden geirilmekte ve bylece Alevi sreinin korunmas mmkn olmaktadr. Ayrca dede ve talipleri; namaz, oru, Alevi kylerinde cami bulunmamas, Kurann deitii gibi Alevi-Snni btnlemesine engel olan sorunlarn zlmesine yardmc olabilecek yaklamlarda bulunmulardr. Onlara gre Aleviler, slami akidelerin tamamna inanrlar. Ayrca cem trenleri tasavvufi ibadet olarak nitelenmitir. Bununla Alevilikteki drt kap (eriat, tarikat, marifet, hakikat) inancna gre, eriat ibadeti olan ve camide klnan namaz ile tarikat ibadeti olan ve dergahta (halk deyimiyle cemevinde) klnan halka namaz birbirinden ayrlmaktadr. Nitekim ubuk yresi Alevi kylerinin ounda cemevi ile birlikte cami de bulunmaktadr. Bylece cami ile cemevi birbirine alternatif olmayp ayr ayr fonksiyonlar yerine getirmektedirler. Yine taliplerinden isteyen kiilerin Ramazan orucunu da tutabileceini bu konuda herhangi bir dinsel kstlamann getirilemeyeceini dile getirmilerdir. En nemlisi de Ramazan ve Kurban

bayramlar, her iki grup tarafndan ortak deerler olarak kabul edildii iin, hem Alevilerce hem de Snnilerce kutlanmaktadr. Bu son derece nemlidir, nk bayramlar bir toplumun birlik ve btnlnn salanmasnda nemli rol oynamaktadrlar. Cibali Oca ve talipleri Kuran7n deitii konusundaki phelere gayet tutarl ve olumlu cevaplar vermilerdir. Onlara gre eer sorunu, Ehl-i Beyt ile ilgili ayetler oluturuyorsa, elimizdeki mevcut Kuranda Ehl-i Beyti ven bir ok ayet bulunmaktadr. Ayrca Kuran- Kerim, Alevilerle Snnileri nemli ortak bir noktada buluturmaktadr. Bu konuda pheler uyandrmann ne lkemize ne slam dnyasna hibir yarar olmad gibi, stelik paralanmalara ve nemli sosyal problemlere yol aabilir. Raporda yer alan grlerin ouna katlmakla birlikte baz noktalarda ekincelerimiz bulunmaktadr. Bunlar yle sralayabiliriz: Bugne kadar grtmz Alevi dedeleri ve taliplerinin bir ksmnn, Kurann hak olduu fakat 6666 ayet bulunmas gerekirken mevcut Kuranda 300-400 civarnda ayetin eksik olduunu ve muhtemelen bunlarn Ehlibeyt ile ilgili ayetler olabilecei, phesini tadklarna ahit olduk. Her ne kadar Cibali Oca dedesi ve talipleri, Kurann Alevi ve Snnileri biraya getiren ortak bir deer olduunu sylemilerse de sonunda Kuranda 6666 ayet olmas gerekirken, mevcut Kuranda bu saynn eksik olduunu szlerine eklemilerdir. Prof. Orhan Trkdoan (1995:394.)a gre, Kurann deitirildii eklindeki inanlar, aslnda bilgisizlikten kaynaklanmaktadr. nk 16. yzylda Alevi dnr ve bilginlerinin katledilmesi sonucunda Alevi topluluklar 300-400 yl bilimsel ve dinsel bilgilerden uzak kalmlardr. te bu dnemde Batl misyonerler tarafndan Kurann deitii inanc, Alevilere kastl olarak telkin edilmitir. Bundaki ama, Alevilerle Snniler arasnda yarlmalar oluturup, kargaa ve anlamazlk yaratmak ve bylece toplumsal zlmeyi gerekletirmek olabilir. Glpnarl (1969:40-41)ya gre Caferiler, phesiz Kuran Biz indirdik ve Mutlaka onu koruyacak da Biziz. mealindeki (Hicr Suresi 9.) ayete dayanarak, Kurana tek bir szn eklenmedii gibi, ondan tek bir szn de karlmadna ve elimizdeki mevcut Kurann indirildii gibi kaldna inanrlar. nk Kuran vahiy ile Hz. Muhammede indirilmi, O Hz. Ali ile Hz. Fatmaya retmi, onlardan da 12 imamlar olduu gibi renmiler ve bugne kadar deimeden gelmitir. Anadolu Alevileri ile Caferiler, Akaid ve fkh konularnda mam Cafer Sadka dayanmaktadr. O halde ayn kkten kan bu iki gruptaki inan fark, nereden gelmektedir? Bir topluluun inanc ayn kald halde dierininkinin zamanla deimi olabilecei akla gelmektedir. Alevilerde olduu gibi Snniler tarafndan da Kurann 6666 ayet olduu sylenmekte ve hatta bu konuda bir hadisin bulunduundan sz edilmektedir. Bir defa bu hadis, gerekten sahih midir? Bunun ilahiyat hadis uzmanlarnca akla kavuturulmas gerekir. Kald ki, bu hadis sahih bile olsa, ayet ile hadis tercihinde nceliin ayete verilmesi gerekmektedir. Yukarda konu edildii gibi bu konuda Mutlaka Kuran Biz indirdik onu koruyacak da mutlaka Biziz mealinde bir ayet

(Hicr:9) bulunmaktadr. Bu ayete gre Tanr bizzat Kuran koruyacan bildirmektedir. slam nanlarna gre her eye gc yeten Tanrnn, Kuran korumaya da gc yeteceinden phe yoktur. Eer Kurann deitiini kabul edersek, bu ayetin doruluuna inanmamak veya Allahn Kuran korumaya gc yetmemesine inanmak gibi bir durum ortaya kacaktr. slam akdesi asndan her ikisinin de kabul edilmesi mmkn deildir. Dier taraftan Hz. Alinin torunlar olan mamlar, Aleviliin btn inanlarn ve uygulamalarn nesilden nesle aktararak bugnk Alevilere ilettiklerine gre, mevcut Kurann dnda baka Kuran varsa (bunun eksikliklerini de tamamlayarak) Alevilere niin ulatrmamlardr? Herhalde Ehlibeytin smsk koruyarak taliplerine ulatrmalar gereken yegane kaynak Kuran olmaldr. nk slam Dininin en temel ve en bata gelen ve en gvenilir kayna Kuran- Kerimdir. Bundan baka acaba 12 imamlardan hangisinin byle bir iddias bulunmaktadr?

Kanmzca Alevilere den grev, bunu srekli tartma gndeminde tutmak yerine, eksikliklerini iddia ettikleri ayetleri de iine alan Kuran- Kerimi ortaya karmaktr. Eer bu yaplamyorsa eldeki mevcut Kurann tam ve eksiksiz olduuna inanmaktan baka are var mdr? Yine dede ve talipleri Kurann toplanmasnda Hz. Alinin bilgisine bavurulmadn ifade etmilerdir. Do. Dr brahim Saram (1997:236), I. Halife Ebubekir zamannda Kuran nshalarnn biraya getirilmesi ve eldeki mevcut Kuran dndaki nshalarn imha edilmesi konusunda Hz. Ali ile birlikte III. Halife Osmann grlerinin alndn yazmaktadr. Ayrca Hz. Ali, III. Halife Osmana kar karken onun adaletli davranmadn ve devlet grevlerine hep akrabalarn getirdiini, sylemitir. Bunlar arasnda Kurann toplanmas srasnda kendisinin bilgisine bavurulmad iin, eksik kald eklinde bir iddias ve sulamas kaynaklarda yer almamaktadr. Grmede yer alan konulardan birisi de Alevi-Snni evliliidir. Konu ile ilgili olarak Snni kzn alnabilecei nk Alevi delikanlnn onu Aleviletirebilecei, buna karlk Alevi kzn Snni bir erkekle evlenmesinin kural olarak doru olmayaca, ancak damadn ikrar vererek Alevi olmas halinde ho grlebilecei, ifade edilmitir. Gemite Alevilerle Snniler arasnda sosyal ilikiler fazlaca kurulmad gibi evlilik yoluyla sihri akrabalk da olumamt. Bu durum ztlama ve atmalara zemin hazrlyordu. Toplumsal btnlemeye katkda bulunmas asndan bu tip evliliklere kar kmak yerine, bunun tevik edilmesi gerektiini dnyoruz. Ayrca istense de istenmese de bu eit evlilikler, bir sosyal olgudur. Onun iin bu sosyal gerek, bizi rahatsz etmemeli ve stelik lke btnl asndan bunu olumlu bir gelime olarak deerlendirmeliyiz. nk, nasl dede kz ile talibin evlenmesi Alevi yoluna aykr olmasna ramen bu bugn normal grlebiliyorsa, nlenmesi fiilen mmkn olmayan AleviSnni evliliine de bu adan bakmalyz.

Bu dncelerin dikkate alnmas ve benimsenmesi durumunda iki toplumun (Alevi-Snni) btnlemesini engelleyen faktrlerden bazlarnn ortadan kaldrlm olabileceini dnmekteyiz.

Komisyon, Ankarada bulunan Zhre Ana ile ilgili bir deerlendirme yapmaktan kanmtr. Oysa bu konuda da doru bildikleri grlerini aklamalar gerekirdi. Bylece Alevi toplumunu aydnlatm ve tereddt iinde kalan insanlar bu durumdan kurtarm olurlard. nk kitle iletiim aralarndan rendiimize gre bu konuda Aleviler arasnda elikili gr ve inanlar bulunmaktadr. KAYNAKLAR Glpnar, Abdlbaki. 100 Soruda Trkiyede Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, stanbul,1969. Kuran- Kerim. Hicr Suresi, Ayet : 9. Saram, brahim. Emevi-Haimi likileri, Ankara, Trkiye Diyanet vakf,1997.

Trkdoan, Orhan. Alevi-Bektai Kimlii, stanbul, Tima Yaynlar,1995.