Professional Documents
Culture Documents
TEKSTL TEKNOLOJS
Ankara, 2011
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3 1. FT PLAKA RME KUMA ANALZ .......................................................................... 3 1.1. rme Kuma Analizinde lem Basamaklarn Uygulama ........................................... 3 1.1.1. rg Analizini Yapma ........................................................................................... 4 1.1.2. plik zelliklerinin Belirlenmesi ........................................................................... 4 1.1.3. lmek ubuk Skl Belirlenmesi ......................................................................... 4 1.1.4. lmek Sra Sklnn Belirlenmesi ........................................................................ 5 1.1.5. rme Kuman rld Makine nceliinin Belirlenmesi .................................. 5 1.1.6. Kuma Gramajnn Belirlenmesi ........................................................................... 6 1.1.7. plik Uzunluunun Belirlenmesi............................................................................ 7 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 9 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 11 RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 12 2. JAKARLI RME KUMALARIN ANALZ .................................................................. 12 2.1. rme Kuma Analizinde lem Basamaklarn Uygulama ......................................... 12 2.1.1. rg Analizini Yapma ......................................................................................... 13 2.2. plik zelliklerinin Belirlenmesi................................................................................. 13 2.3. lmek ubuk Skl Belirlenmesi ............................................................................... 13 2.4. lmek Sra Sklnn Belirlenmesi .............................................................................. 13 2.5. rme Kuman rld Makine nceliinin Belirlenmesi ....................................... 13 2.6. Kuma Gramajnn Belirlenmesi ................................................................................. 14 2.7. plik Uzunluunun Belirlenmesi ................................................................................. 14 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 15 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 17 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 18 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 19 KAYNAKA ......................................................................................................................... 20
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 542TGD476 Tekstil Teknolojisi Endstriyel Yuvarlak rme, Endstriyel Dz rme, Endstriyel orap rme rme Kuma Analizi 2 rme kuma trne gre rme kuma analizi yapma yeterliinin kazandrld renme materyalidir. 40/32 -
MODLN AMACI
Amalar 1. ift plaka rme karabileceksiniz. 2. Jakarl rme karabileceksiniz. kumalarn kumalarn teknik teknik verilerini verilerini
Ortam: Ikl ortam Donanm: Ergonomik masa, sandalye, lup, renkli kalem, ine, kl mercek, akmak, makas, desen kd, rme kuma numuneleri, internet ve projeksiyon cihaz Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE DEERLENDRME
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
ii
GR GR
Sevgili renci, rme sektrnn bekledii; nitelikli, vasfl, uyumlu, kaliteli, motivasyonu yksek bireyler olarak yetimeniz, gelien ve deien teknolojiye uymanz gerekmektedir. Bu modl ile gerekli ortam salandnda istenilen llerde, tekniine uygun olarak atkl rme kuma trne gre analiz yapabileceksiniz. Mesleki bilgi ve becerileri kullanma oran, rakiplerinizle sizlerin i hayatnzdaki farknz belirleyecektir.
ARATIRMA
rme kumalarn genel zellikleri ile ilgili kaynak taramas [ilgili alanda faaliyet gsteren iletmeler, fabrikalar, atlyeler, tekstil laboratuarlar, ktphaneler, internet, sreli yaynlar (dergi, gazete vb.)] yapnz. Topladnz bilgileri raporlatrarak dosya oluturunuz ve bunu arkadalarnzla paylanz.
Kuma ubuk skln bulmak iin istenilen alan (1 cm veya 1 in ) iaretlenir. Lup veya byte yardmyla gz takibi yaplarak saylr. rme kuman esneklii nedeniyle kuma formunda bozulma olabileceinden salkl deere ulamak iin birim mesafenin en az 10 kat alan iindeki ubuklarn saylmas ve 1 birim mesafedeki ubuk saysna evrilmesi uygundur.
lmek satr skln bulmak iin istenilen alan (1 cm veya 1 in ) iaretlenir. Lup veya byte yardmyla gz takibi yaplarak saylabilecei gibi iaretli blge arasndaki ilmek satrlar sklerek de satr skl tespit edilir. rme kuman esneklii nedeniyle kuma formunda bozulma olabileceinden salkl deere ulamak iin birim mesafenin en az 10 kat alan iindeki satrlarn saylmas ve 1 birim mesafedeki satr saysna evrilmesi uygundur.
ift plakal makinelerdeki ham kuma hesaplamada bitim ilemlerinden kaynaklanan ekmeler dhil edilmemelidir. Bu durumlarda forml 2 kullanlmaldr.
M = (in ) ( (in ) x(
% % B )( )) 100 100
M = 28 (28 x(
30 7 )( )) 100 100
M = 17.64 = 18 E
Yuvarlak rme kumalarda gramaj alrken iki yntem kullanlr. Birinci yntem gramaj aleti ile alnan kuma paras hassas terazi ile tartlarak gramaj hesaplanr. kinci yntemde ise elde bulunan numune kuman en ve boyu hassas bir ekilde cetvel veya metre ile llerek alan hesaplanr. Hassas terazide tartlr, kan deer elde edilen yzey alan ile orantlanarak metrekare arl hesaplanr. Dz rme (triko) kumalarda ise gramaj genellikle para olarak veya rn olarak hesaplanr.
rnek: Elde bulunan numune kuman eni 20 cm boyu ise 10 cm olarak llmtr. Hassas terazide yaplan tartmda 6.2 gram gelmitir. Bu kuman m arln hesaplaynz. zm: Yzey alan= en x boy Yzey alan=20 x 10 Yzey alan:200 cm2 200 cm 10000 cm X=
10000x 6.2 200
310 gram / m
En ok kullanlan yntem, kuma gramaj aletinin kullanlmasdr. Bu yntemde gramaj tespit edilecek kumatan kuma gramaj aleti ile bir para kesilir. Kesilen para 100 cmye tekabl etmektedir. Numune hassas terazide tartm yaplarak llen deer kuma gramaj olarak tespit edilir. Bulunan sonu 100 cmdeki kuman gram cinsinden deerini verdii iin 100 ile arpmyla numune kumanzn 10000 cm (1 m) arl gram/m cinsinden deerini verecektir.
rnek hesaplama: M S HM NKA(g/m) = 1 cm ilmek ubuu = 1 cmde harcanan iplik miktar = 1 cmdeki ilmek sra skl = Harcanan iplik miktar = Numune kuma arl 11 adet 3,7 cm 22 adet (metre) ? ? 30
U ( m) A( g )
50,8 =
0,814 = 0,0160 g A
0,0160 g ayn zamanda 1 cmnin rme kuma arldr. NKA(g/m) = 1 g/cm x (1 g/mye evirimi 100 x 100) NKA (g/m) = 0,0160 x 10000=160 g/m Ayn zamanda 1 m rme kumata harcanan iplik miktar da bulunmutur.
plik zelliklerini belirleyiniz. Kuma ilmek ubuk skln belirleyiniz. Kuma sra skln belirleyiniz. Makine inceliini hesaplaynz. Kuma gramajn belirleyiniz. plik uzunluunu
neriler Kumataki ilmek hareketleri tm ift plaka rgl kumalarda farkllk gsterebilir. Ribana, interlok veya haroa ine dizililerine dikkat ediniz. plik cinsini ve iplik numarasn belirlemede ham maddelerine gre ilem yapnz (tex, denye, Nm, Ne). ift plakal rme kumalarda ilmek ubuklarn sayarken tek bir plakann oluturduu ilmek srasn saynz. Kuma sra saysn sayarken doruluundan emin olunuz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz. ift plakalarda ekme oranlarna dikkat ediniz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz. Verileri doru bulunuz veya kontrol ediniz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz. Verileri doru bulunuz veya kontrol ediniz.
belirleyiniz.
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
1. Kuma rme tekniini belirlediniz mi? 2. rme kuma plaka saysn belirlediniz mi? 3. rg analizini yaptnz m? 4. plik cinsini belirlediniz mi? 5. plik numarasn belirlediniz mi? 6. Makine inceliini belirlediniz mi? 7. Kuma ubuk skln belirlediniz mi? 8. Kuma sra skln belirlediniz mi? 9. Kuma gramajn belirlediniz mi? 10. plik uzunluunu belirlediniz mi? 11. Malzemeyi ekonomik olarak kullandnz m? 12. Gvenlik kurallarna uydunuz mu? 13. Zaman iyi deerlendirdiniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
10
2.
3. 4. 5.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
11
ARATIRMA
rme kumalarn genel zellikleri ile ilgili kaynak taramas yapnz. Edindiiniz bilgileri raporlatrarak dosya oluturunuz ve bunu arkadalarnzla paylanz.
13
Tek plakal atkl rmede enden ekme deerleri, % 535 arasndadr. Dz rgde (sprem) bu oran % 520 arasndadr. ift plakal atkl rmede enden ekme deerleri, % 565 arasndadr. Dz rme (dolu ine) rmede enden ekme deeri % 5-10
14
lem Basamaklar
rg analizini yapnz. plik zelliklerini belirleyiniz. Kuma ilmek ubuk skln belirleyiniz. Kuma sra skln belirleyiniz. Makine inceliini hesaplaynz. Kuma gramajn belirleyiniz. plik uzunluunu belirleyiniz.
neriler
Kumataki ilmek ask - atlama ve kullanlmsa transfer hareketlerini dzgn saynz. Hareketleri, desen kdna veya bilgisayara iaretleyiniz. plik cinsini ve iplik numarasn belirlemede renklerine gre ayr ayr ilem yapnz. lmek ubuklarn sayarken dikkatli olunuz. Kuma sra saysn sayarken doruluundan emin olunuz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz. Hesaplamalardaki ilemlerin doruluundan emin olunuz.
15
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
1. Kuma rme tekniini belirlediniz mi? 2. rme kuma plaka saysn belirlediniz mi? 3. rg analizini yaptnz m? 4. plik cinsini belirlediniz mi? 5. plik numarasn belirlediniz mi? 6. Makine inceliini belirlediniz mi? 7. Kuma ubuk skln belirlediniz mi? 8. Kuma sra skln belirlediniz mi? 9. Kuma gramajn belirlediniz mi? 10. plik uzunluunu belirlediniz mi? 11. Malzemeyi ekonomik olarak kullandnz m? 12. Gvenlik kurallarna uydunuz mu? 13. Zaman iyi deerlendirdiniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
16
2. ( ) rme kumalarda ilmeklerin yan yana, enine ynde, birbirinin takibi sonucunda oluan balantya ilmek ubuklar denir. 3. ( ) rme kuma yzeyini oluturan ilmeklerde kullanlan iplik miktarn belirlemek amac ile yaplmaktadr. 4. ( ) Makine incelii birim mesafeye (1 ine) den ine saysdr 5. ( ) Gramaj aletinin numune kumatan kestii kuman alan 10 cmye tekabl etmektedir. ) Kuma enine etki eden ekme faktr, makine inceliini hesaplarken doru incelii bulmamzda yardmc olacaktr.
6. (
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
17
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
18
19
KAYNAKA KAYNAKA
eitli firmalarn makine kataloglar GLTEPE Levent, Sektr nceleme ve Aratrmalar (19962006), Kahramanmara, 2006.
20