Professional Documents
Culture Documents
İLK YARDIM
Ek 6.2 İki PC’nin bağlanması için Null modem kablosu (3 tel) ......548
Ek 6.3 İki PC’nin bağlanması için Null modem kablosu (7 tel) ......549
Ek 6.4 Seri yazıcı kablosu ................................................................549
Ek 6.5 25 kutupluyu 9’luya çeviren seri adaptör kablosu................550
Ek 6.6 Paralel Centronics kablo ......................................................550
Ek 6.7 Paralel Interlink kablo..........................................................551
Ek 6.8 15’liden 9’luya VGA adaptörü .............................................551
Ek 6.9 Gameport Y adaptörü ...........................................................552
Ek 6.10 Gameport ............................................................................552
Ek 6.11 Anakart kablosunun güç dağılımı .......................................553
Ek 6.12 Klavye ve fare fişlerinin yerleşimi ......................................554
13
servis ile bağlantı kurmanız gerekirse, söz konusu bilgilere kesinlikle ihtiyacınız
olacaktır.
Kurulu olan bir ses kartı hakkındaki bilgi, çıktı üzerinde aşağıdaki şekilde
görünecektir:
Aygıt Sürücüleri:
C:\WINDOWS\SYSTEM\asp4core.vxd
Dosya boyutu: 22225 bayt.
Üretici: Aureal Semiconductor
Dosya sürümü: 4.05.112c
Telif Hakkı: Copyright © Aureal Semiconductor. 1997,98
C:\WINDOWS\SYSTEM\asp4appy.vxd
Dosya boyutu: 5817 bayt.
Üretici: Aureal Semiconductor
Dosya sürümü: 4.05.112c
Telif Hakkı : Copyright © Aureal Semiconductor. 1997,98
C:\WINDOWS\SYSTEM\asp4wt.vxd
Dosya boyutu: 24783 bayt.
Üretici: Aureal Semiconductor
Dosya sürümü: 4.05.112d
Telif Hakkı: Copyright © Aureal Semiconductor. 1997,98
Windows 9x ve Me
DOS için 520 Kbyte’dan daha fazla hafıza alanına ihtiyaç duyanlar için gerekli
olan hafıza yöneticisi maalesef bu diskette mevcut değildir. Söz konusu eksiği
gidermek için aşağıdaki işlemleri yerine getirmelisiniz:
DEVICE=HIMEM.SYS
DEVICXE=EMM386.EXE NOEMS
DOS=HIGH, UMB
LH KEYB TR,,KEYBOARD.SYS
1. BAŞLAT/PROGRAMLAR/DONATILAR/SİSTEM ARAÇLARI/
YEDEK komutunu kullanarak Yedekle programını çalıştırın.
ZIP veya Jaz Drive sahibi (burada kolaylık açısından sadece ZIP Drive
ifadesi kullanılmıştır) olarak, bunları da açılış sürücüsü olarak kullanabilirsiniz.
Bu sayede normal bir diskette yaşanabilecek saklama ortamı problemini de geride
bırakabilirsiniz. Ayrıca Windows’u da bir ZIP disket üzerine kurabilirsiniz. Ancak
sevinç nidalarınızı kesmeden önce, bazı sınırlamalar olduğunu da bilmelisiniz.
Sistemin açılması sadece SCSI sürücüleri (paralel versiyon sahipleri maalesef bu
konuda şanssızlar) ile mümkün oluyor. SCSI Controller ayrıca, SCSI açılış
sürücüsünün manuel olarak seçilmesine izin veren kendi özel BIOS’una sahip
olmalıdır. Örneğin, Adaptec Controller 2940 veya 2940W modelleri, bunun için
rahatlıkla kullanılabilir.
2. Bu satıra “sys x:” komutunu girin. Buradaki “x” Zip sürücüsünün ismini
belirtiyor. Komutu çalıştırmak için son olarak [Enter] tuşuna basın. Sistem
dosyaları şimdi ZIP disketine aktarılacaktır.
Bu kitap, acil durumlar için ilk yardım hakkında olduğu için yukarıda
anlatılan açılış disketi tabii ki yeterli olamayacaktır. Örneğin bir arıza durumunda
kesinlikle ihtiyaç duyabileceğiniz bazı uygulamalar, yani aslında tüm yardımcı
araçlar, bu disket içerisinde bulunmazlar.
SCANDISK.EXE
FDISK.EXE
SYS.COM
DEBUG.EXE
ATTRIB.EXE
MEM.EXE
FORMAT.COM
MSD.EXE
EDIT.COM
İlk yardım disketindeki bir veya birkaç programı silebilir (ki bu tavsiye
edilmez), veya
Son durumda, sistem ilk yardım disketi kullanılarak açıldığı zaman gerekli
sürücüler sabitdisk üzerinden yüklenirler. Bunun için yukarıda anlatıldığı gibi
sabitdisk üzerinde bulunan CONFIG.SYS dosyasından ilgili satırı alın ve bunun
24
İleride herhangi bir nedenden ötürü söz konusu sürücü dosyalarını başka
bir klasöre kopyalayacak olursanız, ilk yardım disketindeki açılış dosyalarını da
uygun şekilde değiştirmeyi unutmamalısınız.
Eğer CONFIG.SYS dosyası içerisinde sürücüsü yüklü olan bir veya daha
fazla SCSI sabitdiski kullanıyorsanız, bu sürücülerin de disket üzerinde
bulunmasına dikkat etmelisiniz.
Resim 1.6: Sistem konfigürasyonu ile ilgili önemli bilgiler CMOS RAM’de saklanır.
4. Eğer BIOS’unuz bir ayar için çok sayıda sayfa kullanıyorsa, varolan
tüm sayfaları tek tek etkinleştirin ve [Print] tuşuna basarak bunların da yazıcı
çıktısını alın. Sonuç olarak BIOS’taki tüm ayarların yazıcı çıktılarına sahip
olacaksınız. Bunları acil bir durumda kullanmak üzere saklamalısınız.
Tüm bu dosyalar, Windows için hayati öneme sahiptirler. Hasarlı bir Kayıt
Veritabanı Windows için önceden tahmin edilemeyen sonuçlara nende olabilir. Bu
nedenle Windows, sorunsuz bir şekilde yüklenebildiği oturumların açılışı
sırasında her iki dosyanın da bir yedek kopyasını oluşturur.
ATTRIB -R -H SYSTEM.DAT
Böylece, Windows’un son olarak başarılı bir şekilde yüklendiği bir Kayıt
Veritabanı’nı yeniden oluşturdunuz.
scanreg /restore
Scanreg
SYSTEM.DAT
USER.DAT
SYSTEM.INI
WIN.INI
Files=30autoexec.bat,config.sys,msdos.sys.
30
Şayet sabitdisk üzerindeki kullanılabilir boş alan 200 Mbyte’ın altına düşerse,
Sistem Geri Yükleme otomatik olarak devre dışı kalır. Bu nedenle o zamana
kadar oluşturulan tüm geri yükleme noktaları da bir daha kullanılmamak üzere
silinirler.
Sadece belirli dosyalar ve klasörler dikkate alınırlar.
Eğer alanın % 90’ı geri yükleme bilgileri ile dolarsa, Windows kullanılabilir
boş alan oranı % 50 olana kadar eski geri yükleme noktalarını (First In–First
Out, “ilk giren ilk çıkar” kuralına göre) otomatik olarak (kullanıcıyı
bilgilendirmeden) silmeye başlar.
Geri yükleme noktaları arasında gezinemezsiniz. Sistem, bir geri yükleme
noktası yardımıyla yeniden yüklendiğinde, bundan daha yeni sistem konumları
silinecektir. Ayrıca geri yükleme işlemini geri almak da mümkün değildir.
\Belgelerim klasöründeki dosyalar, Sistem Geri Yükleme fonksiyonu
tarafından yedeklenmezler.
1. BAŞLAT/PROGRAMLAR/DONATILAR/SİSTEM ARAÇLARI
/YEDEK komutunu kullanarak Yedekle aracını çalıştırın. Alternatif olarak
BAŞLAT/ÇALIŞTIR penceresinde “ntbackup” komutunu da çalıştırabilirsiniz.
3. Ekrana gelen pencere üzerinde geri yükleme noktası için bir açıklama
girin ve İLERİ düğmesine tıklayın. Windows bunun sonucunda eri yükleme
noktasını oluşturacak ve son olarak geri yükleme noktasına ait bilgileri
görüntüleyecektir.
Resim 1.14: Kurtarma konsolu, tüm dosya ve klasörlere erişme hakkında sahip olmalıdır.
Veri yedekleme
Çalışma materyali
1. Çalışmak için uygun bir yer ayarlayın. Bu işlem oldukça tozlu olabileceği
için balkon, bahçe gibi açık alanları tercih etmenizde fayda olacaktır.
Arızalı bir güç kaynağı ancak teknik bir alt yapı ile tekrar tamir edilebilir.
Bunun için yeterli donanıma sahip bir elektronik uzman gereklidir. Bu noktada tek
başınıza yapabileceğiniz tek şey, çıkış gerilimini ölçmek ve güç kaynağı
içerisinde bulunan dahili sigortanın sağlam olup olmadığını kontrol etmektir.
Ancak, güç kaynağının sahip olduğu dahili sigortayı kontrol etmek için ilk
olarak güç kaynağını sökmeli ve daha sonra kaynağın kasasını açmalısınız. Eğer
bilgisayarınızın garanti süresi henüz dolmadıysa, güç kaynağının açılması ile
garanti sona ereceği için bu işlemi yerine getirmekten kaçınmanız tavsiye edilir.
Arızalı bir açma/kapama düğmesi ise başka bir hata kaynağı olarak
karşınıza çıkabilir. Aslında oldukça seyrek karşılaşılan bir hata olmasına rağmen,
karşılaşmak yine de mümkündür. Açma/kapama düğmesini bir kaçak kontrolörü
veya bir çoklu ölçüm aracı yardımıyla kontrol edebilirsiniz. Düğme, açık
durumunda iken kaçak olmalıdır.
Tek bir güç kaynağı, içerisinde ayrı bir kaynağı olan yeni bir kasaya göre
göz ardı edilebilecek bir oranda ucuzdur. Bu nedenle ilk etapta yeni bir kasa satın
almayı tercih edebilirsiniz. Alacağınız kasa, ileride yeni sürücüler eklerken daha
az sorunla karşılaşmanız açısından büyük olmalıdır. Ayrıca güç kaynaklarının
yapıları da, istenen her güç kaynağının eski kasalara monte edilmesini mümkün
kılmayacak şekilde farklıdır. Yeni bir kasa satın almadan önce ana kartınızın
biçimini mutlaka kontrol etmelisiniz. Bir Baby AT anakartı tabii ki sadece AT
kasalarla ve ATX anakart ise doğal olarak ATX kasalar ile uyumlu olacaktır.
AT güç kaynağı, her birinde altı kablo bulunan anakarta bağlanmış iki fişe
sahiptir. Anakart veya fiş “P8” ve “P9” ile işaretlenmişlerdir. Güç kaynağını
sökmeden önce fişlerin iç taraflarına, ileride bir hata yapmamak için kalıcı bir
kalem yardımıyla işaret koymalısınız. Eski fişlerde, her bir kablonun rengi
yardımıyla yeni fişleri nasıl takmak zorunda olduğunuzu çıkartabilirsiniz.
Bir ATX güç kaynağında ise sadece tek bir güç aktarım fişi bulunur. Bu
fişin, alınan güvenlik önlemleri sayesinden yanlış takılma ihtimali olmadığı için
işaretlenmesine gerek yoktur.
Genellikle turuncu renk ile gösterilen bir kablo Power Good veya Power
OK sinyaline sahiptir. Bu sinyal, güç kaynağının donanım bileşenlerinin çalışması
için sunduğu gerilimlerde sorun olmadığını gösterir. Power Good sinyalinin
bilgisayarın açılma süreci için önemli bir anlamı vardır. Bu kablo, bilgisayar
çalıştırıldıktan yaklaşık 100 ms sonra diğer tüm gerilimler yolunda ise 5 V’luk bir
gerilime sahip olur. Anakartın çevre birimleri kontrolörü eğer bu sinyali alamazsa,
tüm adres ve veri yollarını kullanıma kapayın. Böylece, tanımlanmamış yazma
işlemlerinin CMOS-RAM’de gerçekleştirilmesi ve bilgisayarın bir daha açılmama
ihtimalinin engellenmesine çalışılır. Güç kaynağının soğutucusu, anakart
kaynaktan hiçbir gerilim almasa dahi çalışmaya devam eder. Bu durumda
bilgisayarın en azından 220 voltluk şebeke gerilimini aldığından emin
olabilirsiniz.
Bir ek kart veya anakartta meydana gelen bir kısa devre de bilgisayarın
çalışmamasına neden olabilir. Ayrıca, bilgisayarın içerisinde serbest hareket eden
ve kısa devreye neden olabilecek hiçbir metal parçanın (örneğin vida)
bulunmamasına dikkat etmelisiniz. Güç kaynağı ayrıca sahip olduğu entegre devre
sayesinde yüksek gerilim, akım artışı ve yüksek iç sıcaklığa karşı korumalıdır.
Elektronik koruma devresi gerektiği takdirde gerilim iletimini otomatik olarak
durdurabilir. Bunun sonucunda ne anakart ne de sürücülere akım
aktarılmayacaktır. Bilgisayar, ancak hata çözüme kavuşturulduktan sonra tekrar
çalıştırılabilir.
nedenle güç kaynağına çok daha ağır bir yük bineceği göz önünde
bulundurulmalıdır. Tower bilgisayarlar için kullanılacak kaynağının gücü
minimum 250 watt olmalıdır. Gigahertz seviyelerinde çalışma hızına ve yüksek
performanslı bir 3B grafik kartına sahip olan bilgisayarlarda ise en azından 300
watt’lık güç kaynakları kullanılmalıdır.
DİKKAT! Ekstra bir güç düğmesine sahip olmayan bir ATX karta sahipseniz,
bilgisayarınızın içini açmadan elektrik fişini mutlaka çekmelisiniz. Çünkü, kapalı
durumdayken de anakart üzerinde gerilim bulunur. Bu, insanlar için zararlı
değildir, ancak ek kartların ve anakartın zarar görmesine neden olabilir.
4. Ancak ekran siyah kalıyorsa, 2.3 numaralı bölümden devam edin. Eğer
bilgisayar bir beep kodu veriyorsa, okumaya 2.3.2 numaralı bölümden devam
edebilirsiniz.
7. Eğer bilgisayar sorunsuz bir şekilde açılırsa, bir sonraki adımda disket
sürücüyü de takın.
8. Bilgisayar açıldığı sürece geri kalan ek kartları arka arkaya, tek tek
takabilir ve kontrol etmek için bilgisayarı her seferinden yeniden
çalıştırabilirsiniz. Ancak tüm bileşenleri bilgisayar tamamen kapalı durumdayken
takmaya veya çıkartmaya dikkat etmelisiniz.
4. Eğer mümkünse VGA kablosunu (bu monitör ile ekran kartı arasında
bağlantıyı sağlayan kablodur) değiştirin. Eğer bunda bir sorun varsa yenisini
temin edin.
1. Başka bir VGA kablosu deneyemiyorsanız, her bir ucu, bir kısa devre
kontrolörü veya ohmmetre ile test edin. Böylece kablo kesintisini tespit
edebilirsiniz. Arızalı kabloyu mutlaka yenisi ile değiştirmelisiniz.
2. Eğer VGA kablonuz monitöre sabit olarak bağlıysa, ohmmetre ile ölçüm
yapmak için monitörü açmak zorunda kalırsınız.
VGA kablosunun fiş yerleşimini ekran kartı veya monitör ile beraber
sunulan dokümanlarda bulabilirsiniz.
3. Eğer bir şey tespit edemiyorsanız, kartı kasaya sabitleyen vidayı sökün
ve kartı yuvasından çıkartın. Daha sonra kartı yuvasına tekrar yerleştirin ve tam
olarak oturduğundan emin olduktan sonra vidalayın.
Hafıza mı arızalı?
Bilgisayarınız tek bir PS/2 veya SDRAM hafızası ile donatılmış ise, ve
yukarıda tasvir hatalar ile şu ana kadar karşılaşmadıysanız büyük bir ihtimalle
sistem hafızası arızalanmıştır.
Sisteminizi ödünç aldığınız hafıza modülü ile açarken, bir Parity Error
mesajının ekrana gelmesinin nedeni, anakartınızın hafızanın Parity kontrolünü
desteklemesine rağmen aldığınız modülün Parity Chip’ine sahip olamamasıdır. Bu
nedenle satın alacağınız yeni hafızanın Parity Chip’ine sahip olması gereklidir.
Aksi takdirde Parity kontrolünü BIOS’tan kapatmanız gerekecektir. Eğer böyle bir
seçenek yoksa, Parity Chip’ine sahip bir hafıza satın almaktan başka bir şansınız
kalmıyor.
Ekran kartının arızalı olup olmadığını kontrol etmek için geçici olarak
başka bir kart kullanmalısınız. Eğer ikinci bir kartınız yoksa, bir tanıdığınızın
ekran kartını ödünç alabilirsiniz.
Bir bilgisayarda normalde birden fazla ekran kartı aynı anda kullanılamaz.
Ancak Windows 98’den itibaren sistemde birden fazla ekran kartı kullanılmasını
mümkün kılan çoklu monitör çözümleri mevcut. Ancak bunlar da uygun şartlar
altında bağlanabiliyorlar. Bu nedenle yeni bir ekran kartı takılırken, Onboard
kartın mutlaka kapatılması gerekmektedir.
DİKKAT! Sahip olunan chipsete bağlı olarak sadece bir PCI ekran kartının
kullanılması mümkündür. Bu konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi donanımınızın el
kitapçığından temin edebilirsiniz.
Onboard ekran kartını anakart üzerindeki bir jumper veya DIP şalteri
yardımıyla devre dışı bırakabilirsiniz. Bununla ilgili daha ayrıntılı bilgi için
kullanım kitapçığına göz atın.
Yeni ekran kartı boş bir yuvaya yerleştirilebilir. Başka bir şey yapmaya
gerek yoktur. Ekran kartı çalışırsa, onboard kart arızalı demektir. Onboard kartın
tamir edilmesi mümkün olsa bile pahalı olacağı için işlemciyi değiştirmeden yeni
bir anakart almak daha akılcı bir çözüm olacaktır.
Monitör mü arızalı?
Şu ana kadar kontrol ettiğiniz tüm cihazlar ve kablolarda bir sorun
bulamadıysanız, sorun monitörün kendisinden de kaynaklanıyor olabilir.
HAYATİ TEHLİKE, DİKKAT! Monitörün içinde, görüntü tüpündeki gerilim
25.000 volta kadar çıkabilir. Bu nedenle cihazın fişi takılı olduğu sürece monitörü
asla açmamalısınız. Monitörün 220 voltluk şebeke elektriği kesildikten sonra da
kondansatörler, normalde özel bir devre ile boşaltılması gereken, sahip oldukları
yüksek gerilimi bir arıza nedeniyle günlerce saklayabilirler.
55
Her şeye rağmen sorunun kaynağını tespit edebilmek için monitörün içini
incelemek istiyorsanız, çok dikkatli bir şekilde çalışmalısınız. Monitörlerin
genellikle bir veya iki tane, rahatlıkla çıkartılabilen sigortaları bulunur.
Her iki elinizi birden monitörün içerisine sokmayın. Bir elinizi pantolon
cebinde tutmanız daha iyi olacaktır. Bu sayede indüksiyon gerilimine maruz
kalmak tehlikesini en aza indirebilirsiniz. Sigorta(lar), bazen ulaşılması zor ve
gizli yerlerde bulunabilirler. Bunları sökmek ve takmak için izole araçlar
kullanmalısınız. Bir sigortayı ohmmetre veya kısa devre kontrolörü yardımıyla
kontrol edebilirsiniz. Eğer arızalı bir sigortayı yenisi ile değiştirmek isterseniz,
yenisindeki tanımlama bilgilerinin eskisindekilerle aynı olmasına dikkat
etmelisiniz. Sigorta, cihaz yeniden açıldığında tekrar atarsa, monitörünüzün ciddi
bir arızası var demektir.
Eğer anakartınızın BIOS’unun markası AMI ise ana parola olarak “AMI”
veya “A.M.I.” ifadelerini kullanabilirsiniz.
CMOS-RAM’i silmek
Bilgisayar, daha önce de bahsedildiği gibi açıldıktan kısa bir süre sonra
kendisini test eder. Test sırasında varolan sistem hafızası da sayılır ve basit bir
kontrol gerçekleştirilir. Eğer bilgisayarınız sistem hafızasını sayarken
kilitleniyorsa, kullandığınız hafıza modüllerinden birinin arızalı olduğunu göz
önünde bulundurmalısınız. Kontrol etmek için biraz zaman ayırarak arızalı hafıza
modülünü tespit edebilir ve yenisi ile değiştirebilirsiniz. Bunun için en azından iki
hafıza Bank’inin (Küme) dolu olması veya bir rezerve modüle sahip olmanız
gerekiyor. Yapmanız gerekenleri dört tane 4 MByte SIMM modülünün
kullanıldığı bir bilgisayar üzerinde açıklamaya çalışalım:
6. Eğer sistem açıldıktan sonra bir hata mesajı ile karşılaşmazsanız arızalı
modül bir numaralı kümede demektir.
İPUCU! Yeni bir hafıza modülü takmadan önce o kadar kullandıklarınızın Parity
Check fonksiyonun bulunup, bulunmadığından emin olmalısınız. Eğer Parity
Check fonksiyonuna sahip değillerse değişikliği nispeten daha ucuza mal
edebilirsiniz. Ancak bilgisayarınızda bu tür hafıza modülleri bulunuyorsa, yeni
alacağınız ürünlerde de aynı özelliği aramalısınız.
NO ROM BASIC
SYSTEM HALTED
Bir sonraki adımda POST (Power On Self Test) olarak adlandırılan bir
sistem testi uygulanır. Bilgisayarda yüklü olan bileşenler kısa bir kontrolden
geçirilir ve sayılırlar. Test edilen parçalar arasında sürücüler, bağlantı noktaları,
ekran kartı ve sistem hafızası bulunur. Elde edilen sonuçlar daha sonra CMOS
Setup’taki veriler ile karşılaştırılırlar. Eğer POST işlemi sırasında bir uyuşmazlık
tespit edilirse, bu bir Beep Code veya hata mesajı ile kullanıcıya bildirilir.
Eğer her şey yolunda giderse, son adım olarak işlem sistemi yüklenir.
Sistem, genellikle ilk olarak disket sürücüde ve daha sonra da sabitdiskte aranır.
Bunun ardından BIOS, başka programlarla donanım ve yazılım arasında
programlama arabirimi olarak kullanıma sunulur.
Hata numaraları veya hata mesajları ancak BIOS’un hata tespit işlemleri
sırasında bir arıza ile karşılaşıldığı zaman ekrana gelirler. Bunun için video
sisteminde, işlemci veya güç kaynağında ciddi arızalar olmaması gereklidir.
Burada, Diagnostic Error Codes yani arıza tespit hata kodları söz konusudur.
Örneğin, sistem bilgisayar açılırken ekrana gelen “Error Code 1782 Controller
Failure” mesajı, sabitdisk üzerinde bulunan kontrolörün çözülemeyen bir arızaya
sahip olduğu anlamına gelir. Bilgisayarın kasasını açın ve sabitdiske güç saplayan
fiş ile veri kablosunu çıkartıp, tekrar takın. Bunun sonucunda bilgisayar
muhtemelen sorunsuz bir şekilde yeniden açılacaktır. Bu durumda karşılaşılan
hatanın kaynağı, kablo bağlantılarındaki bir uyuşmazlıktan ibarettir. Ancak buna
rağmen hata mesajı ile tekrar karşılaşırsanız, sabitdiski değiştirmeniz gerekir.
Bilgisayar açıldıktan sonra, kısa bir süre için kendisini test eder. Bunun
sonucunda elde edilen donanım bileşenleri CMOS Setup içerisindeki bilgiler ile
karşılaştırılır.
Configuration Error
Mismatch CMOS
4. Ancak pil sabitlenmiş ise ilk olarak eski pili bir Jumper yardımıyla
devre dışı bırakmalısınız. Bu Jumper’ın yerini el kitapçığında bulabilirsiniz.
Eğer lehim ile çalışma tecrübeniz varsa, sabitlenmiş eski pili rahatlıkla
çıkartabilir ve yenisi ile değiştirebilirsiniz. Ancak bu, harici pil için ekstra bir
yuvanın bulunmadığı durumlarda, ki genellikle eski anakartlarda böyledir,
başvurulması gereken bir yöntem olarak tavsiye edilebilir. Pilin değiştirilmesi için
ilk olarak anakartın çıkartılması gereklidir. Çalışırken, statik yükleme ile anakarta
zarar vermemek için anti statik araçlar kullanmaya mutlaka dikkat etmelisiniz.
Yeni pilin eskisi ile aynı gerilim değerine sahip olması gereklidir. Bu değer pil
üzerinde bulunur ve genellikle sadece 3 volttur.
Eğer değiştirme yuvasının ayrı bir kilidi varsa, bunun da tam olarak
oturduğundan emin olmalısınız. Bilgisayar, bu bağlantı olmadan sabitdiske
erişemez.
Söz konusu komut, bazı BIOS versiyonlarında çok daha farklı olabilir.
Onaylayabilmek için sabitdisk parametrelerini ekrana getirir. Eğer birden fazla
sabitdisk kullanıyorsanız, tüm bilgiler ekrana getirilerek onaylamanız istenecektir.
Sabitdisk parametreleri bulunduğunda CMOS Setup’a yazılacak ve bilgisayar
yeniden açılacaktır.
69
4. Şimdi, üzerinde DOS anti virüs yazılımı bulunan bir disket yerleştirin ve
sabitdiski tarayın.
C: DRIVE ERROR
71
Press<F1> to Resume
İşletim sistemi yok
Sistem yok veya sürücü hatası
Değiştirin ve herhangi bir tuşa basın
1. Bilgisayarınızı tekrar kapatın ve açın. Eğer aynı hata mesajı bir kez daha
ekrana geliyorsa, ciddi bir donanım arızası ile karşı karşıyasınız demektir.
Eğer hata mesajı halen ekrana geliyorsa, sorunun kaynağı biraz önce de
söylendiği gibi kontrolör, sabitdisk veya anakart olabilir. Disket sürücü
kontrolörünün, sabitdisk kontrolörü ile yan yana bulunduğu kombi kartlarda ise
birinin arızası diğerini etkilemeyebilir. Yani sistemi disket sürücü ile açmak halen
mümkün olabilir.
3. Eğer her şey yolunda giderse, kendinize yeni bir kontrolör satın
almalısınız. Tamir edilmesi mümkün olmayacağı için, anakartınız üzerindeki
arızalı kontrolörün kapalı kalması gereklidir.
Anakart mı arızalı?
Tabii ki yeni bir tane edinilmesi gereklidir. Ancak yeni bir disket
kontrolörü tek başına alınamaz. Bir kontrolör kart üzerinde sabitdiskler için ek bir
veya iki bağlantı ve genellikle paralel ve seri bağlantı noktaları bulunur. Ayrıca
bir joystick bağlantı noktası da bulunabilir.
3. Daha sonra üzerinde güncel bir antivirüs yazılımı bulunan bir disket
yerleştirin ve sabitdiskinizi virüs taramasından geçirin.
Söz konusu çakışmaların önünü almak için, ilk olarak işletim sisteminin
CONFIG.SYS ve AUTOEXEC.BAT dosyalarını çalıştırmasını, sorun
muhtemelen bu dosyalardan kaynaklandığı için, engellemelisiniz.
Eğer bir SCSI Jaz veya ZIP sürücünüz varsa, 1. bölümde anlatıldığı gibi
bilgisayarınızı bu cihazları kullanarak çalıştırabilirsiniz. Bunun için SCSI
kontrolörün BIOS’unda uygun değişiklikleri yapmalısınız. Örneğin, Adaptec’in
AHA-2940 modeli:
Resim 2.10: SCSI BIOS, bilgisayarın Jaz ve ZIP sürücüleri ile açılmasını mümkün kılar.
Eğer bilgisayar sorunsuz bir şekilde açılırsa, bir hafıza çakışması vardır.
Sadece Include parametresini kaldırdınız ve sorunu çözdünüz. Eğer birden fazla
parametre sildiyseniz, bunları tek tek yeniden girmelisiniz. Yaptığınız her
değişiklikten sonra, sorunlu satırı bulana kadar bilgisayarı standart modda
çalıştırarak kontrol edin. Sorunlu satırı silerek bilgisayarın çalışmasını
sağlayabilirsiniz.
1. Bilgisayarı bir kez daha güvenli kipte çalıştırın ve satırların önüne REM
ifadesini ekleyerek ve bir boşluk bırakarak CONFIG.SYS dosyasındaki tüm
82
Test etmek için klasik bir fare ve klavyeyi PS/2 bağlantı noktasına takın ve
bilgisayarın sorunsuz bir şekilde açılıp açılmadığını kontrol edin. Eğer halen
çalışmıyorsa, sorunun nedeni farklıdır. Ancak bilgisayar sorunsuz bir şekilde
çalışmaya devam ederse, karşılaştığınız hata güce aç olan donanımlardan
kaynaklanıyor demektir.
Hata, bu mesajdan hemen sonra ortaya çıkarsa, bir açılış problemi değil,
aksine bir Windows problemidir. Bunun için 14. bölüme göz atmalısınız.
85
Burada, sorunun kaynağını tespit etme konusunda sizi bir adım ileri
götürebilecek bilgiler bulabilirsiniz. Eğer kısa ipuçları sorunu çözmenize yardımcı
olamazsa, kitaptaki ilgili bölümlere göz atmalısınız. Diğer nedenlerle ilgili
ayrıntılı açıklamaları ilerleyen bölümlerde bulabilirsiniz.
Sorunun nedeni bir virüs olabilir. Bilgisayarınızı güncel bir virüs tarama
programıyla mutlaka kontrol edin.
Eğer hiçbir şey sonuç vermezse Windows’u tamamen yeniden kurun.
Yeni kurulum da yeterli olmazsa, geriye sabitdiski biçimlendirip işletim
sistemini yeniden kurmaktan başka bir yol kalmıyor. Daha sonra doküman
dosyaları hariç, herhangi bir sistem yedeğinizi geri yüklemeyin.
91
Ultra DMA modundaki yüksek veri aktarım hızı, kablo uzunluğu ve kalitesi
konusunda da beklentilerin yüksek olmasına neden oluyor. Normal
PIOMode’unda sorunsuz bir şekilde çalışılabilmesine rağmen, Ultra DMA
modu düşük kaliteli kablolarda problem yaşanmasına neden olabiliyor.
Ultra DMA moduna sahip olmayan diğer eski sabitdiskler, örneğin bazı eski
Samsung modellerinde olduğu gibi, bir firmware hatası nedeniyle
Busmastering ile sorunlar yaşayabiliyorlar. Bu nedenle Busmaster sürücüsü
kullanıldığında bilgisayar kilitleniyor.
Ultra DMA modunun kullanıldığı overclock yapılmış bilgisayarlarda daha da
dikkatli olunması gerekiyor. Overclock sonucunda PCI Bus ve buna bağlı
olarak EIDE chip’i de overclock oluyor. Bu durum, kullanılması performans
sağlayan Ultra DMA modunun veri kaybına neden olmasını sağlayabiliyor.
Eğer Busmastering’den kaynaklanan sorunlar yaşıyorsanız, Windows 95
Release 2.0’dan itibaren ve Windows 98/Me’de Aygıt Yöneticisi’ni kullanarak
bu özelliği kapatabilirsiniz. Donanım ağacı üzerinde bulunan DİSK
SÜRÜCÜLERİ başlığının önündeki artı işaretine tıklayın. Ekrana gelen
listeden istediğiniz sabitdiski seçin ve ÖZELLİKLER düğmesine tıklayın.
AYARLAR kartındaki Busmastering sürücüsünü DMA alanında devre dışı
bırakabilirsiniz.
Bir çok kilitlenme sırasında ekran donar ve bilgisayar hiçbir işleme cevap
vermez. Fare imleci ara sıra hareket edebilmesine rağmen tıklamaya cevap
vermez. Bilgisayar bir ölü sessizliğine bürünür.
Bu işlem biraz karmaşık olduğu için konuya hakim bir tanıdığınızdan yardım
almanız daha iyi olacaktır.
2. BIOS Setup’ında DRAM Timing ile ilgili kısmı açın. Bu bölüm Award
BIOS’da CHIPSET FEATURES SETUP MENU olarak adlandırılır. Eğer başka
bir BIOS kullanıyorsanız, söz konusu bölüm benzer bir isme sahip olacaktır.
4. Burada, eğer mümkünse daha uzun bir devir seçin. Örneğin, “1WAIT
STATE” yerine “2 WAIT STATES” seçebilirsiniz. Burst konfigürasyonu için de
“3-1-1-1” yerine “4-1-1-1” seçin ve bunun gibi değişikler yapın.
Hata mesajı olmayan veya ciddi bir istisnai kilitlenme BIOS’daki bir
yanlış konfigürasyondan kaynaklanıyor olabilir. L2 Cache’in hangi kullanım türü
ile çalıştırıldığını BIOS FEATURE SETUP’dan kontrol edin. Buradaki WRITE
BACK değerini bulun ve bunu WRITE THROUGH olarak değiştirin. Bu değer
kullanılan BIOS’a göre farklı bir isme sahip olabilir veya anakart üreticisi söz
konusu ayara ulaşılmasını engellemiş olabilir.
Birçok anakart üzerinde Promise veya Highpoint’in ayrı bir IDE chip’i
bulunur. İkinci IDE portundaki sürücüleri çıkartın ve bunları diğer IDE
kontrolöre bağlayın. Bunlar, Southbridge hatasından etkilenmezler. Bunun için
Soutbridge’deki ikinci IDE portunun BIOS’dan kapatılmasının etkili bir
çözüm olacağını göz önünde bulundurmalısınız.
BIOS ayarlarını gerektiği gibi değiştirin. Eğer bu ayarlar BIOS’dan
değiştirilemiyorsa www.h-oda.com adresindeki WPCRSET aracından
faydalanabilirsiniz. Gerekli değişiklikleri bu araç yardımıyla rahatlıkla
yapabilirsiniz.
Program mı eski?
Eğer yukarıda değinilen nedenlerin hiç biri yoksa ve siz de başka bir sorun
kaynağı bulamadıysanız, programda bir hata (bug) olduğunu göz önüne
almalısınız. Bu durumda yazılım üreticisi ile bağlantı kurun. Burada, bilgisayar
konfigürasyonunuz, CONFIG.SYS ve AUTOEXEC.BAT açılış dosyalarının
içerikleri ve bilgisayarın kilitlenmesi için mümkün olan şartlar sorulacaktır. Bu
bilgileri bağlantıya geçmeden önce toparlamalısınız. Firma, karşılaştığınız
problemin diğer kullanıcılar tarafından bilinip bilinmediğini de araştırmak
isteyebilir. Bunun sonucunda muhtemelen sorununuzu nasıl çözebileceğiniz
100
anlatılır veya size BugFix (düzeltilmiş bir program versiyonu) olarak adlandırılan
bir güncelleme sunulabilir.
Bu durum bir Soundblaster Live! ile PS/2 farenin yan yana kullanıldığı
sistemlerde ortaya çıkabilir. Ses kartının kurulumu sırasında, eski oyunların
çalışabilmesi için bir ISA ses kartını emüle eden bir sürücü yüklenir. Bu durum
bazı bilgisayar sistemlerinde, farenin IRQ10’u tekrar bulması ile sorunlara neden
olabilir. Söz konusu sorunu ortadan kaldırmak için BIOS’daki PCI/PNP SETUP’ı
değiştirmelisiniz. Emülasyon tarafından kullanılan kaynakları (standart olarak
IRQ 5, DMA 1 veya 3) LEGACY ISA (örneğin, AWARD BIOS’da) veya USED
BY ISA olarak rezerve etmelisiniz. SB16 sürücüsü bu ayarlar ile kendi standart
değerlerini elde eder. Alternatif olarak, Denetim Masası’ndan güncel donanım
profilini değiştirerek Soundblaster 16 emülatörünü de kapatabilirsiniz.
Bilgisayarın güç kaynağı ile ilgili değerlerini kasasını açarak, söz konusu
kaynağın üzerinden tespit edebilirsiniz. Ancak buradaki yalın bilgiler her zaman
tek başına yeterli olmaz. Her bir gerilim çıkışının maksimum akım değerlerinin de
bilinmesi gereklidir. Buradaki 5 voltluk çıkışın ise özel bir anlamı vardır. Ancak
birçok anakart, modern ATX güç kaynaklarının söz konusu çıkış gerilimini
sunmasına rağmen AGP kartları için 5 voltu 3.3 voltluk besleme gerilimine
dönüştürürler. Güncel işlemcilere ve hızlı ekran kartlarına sahip modern
anakartlar ise 5 voltluk gerilimden elde edilen 12 A haricinde çalışmazlar. Bunlara
sabitdisk, CD-Rom sürücü veya yazıcı gibi kurulu diğer cihazlar da eklenir.
Maksimum akım çıkışının tüm güç kaynaklarının kasasının üzerinde bulunması
gereklidir. Modern sistemler için en az 15 A olması gereken bu değerin 20 A veya
daha üstünde olması daha sağlıklı olacaktır. Eğer güç kaynağınızın kapasitesi
düşükse daha kuvvetli bir yeni kaynak ile değiştirilmesi gereklidir.
Sorunun nedeni her zaman güç kaynağı değildir. Bazen AGP slotunun
anakart üzerindeki gerilim düzenleyicisi de yetersiz veya aşırı ısınıyor olabiliyor.
Tecrübeli kullanıcılar bu problemi eski gerilim düzenleyicisini kuvvetli bir yeni
model ile değiştirerek çözebilirler. Paralel olarak yeni bir düzenleyici bağlanması
da mümkündür. Alternatif olarak gerilim ihtiyacını direkt olarak ATX güç
kaynağının 3.3 voltluk çıkışından sağlayabilirsiniz. Ancak bu işlem karışık ve
tehlikelidir. Bunun için anakartı veya ekran kartını değiştirmek daha sağlıklı bir
çözüm olur. Bazı ekran kartlarının üzerinde, ihtiyaç duydukları 3.3 voltluk AGP
gerilimini kendi oluşturan özel düzenleyicileri vardır.
Bu, oldukça basit bir nedeni olan bir sorundur. Söz konusu kilitlenmelerin
nedeni genellikle sistemin veya tek bir sistem bileşenin aşırı ısınmasıdır.
Eğer işlemcinizin üzerinde fanı olmayan sadece pasif bir soğutucu parça
bulunuyorsa, fana sahip yeni bir model ile değiştirmelisiniz.
103
İPUCU! Ekran kartı üzerindeki fanın çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Bu fanın
arızalanması da işlemcide olduğu gibi geri dönüşü olmayan sorunların ortaya
çıkmasına neden olabilir.
104
Disket mi arızalı?
Eğer sadece belirli bir veya birkaç disketle sorun yaşıyorsanız, okunabilir
verileri biran önce yedeklemelisiniz. Çünkü bu disketler muhtemelen kısa bir süre
sonra kullanılamaz hale geleceklerdir. Hatalı sektörler zaman içerisinde yayılırlar
ve sonucunda disket üzerindeki veriler tamamen kaybolur. Verileri yedeklerden
bazı dosyaların söz konusu hatalar nedeniyle okunamaması durumu ile
karşılaşırsanız, Scandisk ile düzeltme çabanız da boşa gidecektir. Scandisk aslında
hatalı sektörleri kopyalamaya çalışır, ancak bu mümkün değildir. Scandisk, en
azından FAT’teki arızalı sektörleri, veri yedeklemek için kopyalama programının
da kullanabilmesi için işaretler. Ancak arızalı kısım arızalı kalır. Söz konusu
disketi, üzerindeki verileri yedekledikten sonra ileride yanlışlıkla tekrar
kullanmamak için atmalısınız.
Sürücü mü arızalı?
Virüs mü var?
Kontrolör mü arızalı?
Bunun için de ilk olarak disket sürücüsünün veri kablosunun çıkmış olup
olmadığını kontrol edin. Kabloyu takarken renkli olan tarafın bir numaralı pine
denk gelmesine dikkat edin.
Hatanın bir diğer nedeni de ayarı bozulmuş bir Yazma/Okuma kafası olabilir.
Disketlerinizin başka sürücülerde okunmasında da sorun çıkıyorsa, disket
sürücünüzü değiştirmelisiniz.
110
Verileri daha sonra okunuyor gibi görünürse, bunları hemen başka bir
sektöre kaydedin ve veri taşıyıcısının FAT’ini uygun şekilde düzeltin. Her şey
yolunda giderse disket üzerindeki verileri rahatlıkla yedekleyebilirsiniz.
Verilerinizi kurtardıktan sonra arızalı disketi mutlaka atmalısınız.
Bilgisayar, ilk yardım disketi ile disket sürücünden açıldığı zaman söz
konusu sürücü sabitdiskteki partisyon sektörüne entegre olduğu için yüklenmez.
Bunun sonucunda, örneğin, işletim sistemini güncellemek veya başka bir sistem
kurmak mümkün olmaz. Kurulum programı bunun yerine henüz
biçimlendirilmemiş bir sabitdisk tespit edecek ve tabii ki yüklemeye başlamadan
önce biçimlendirmek isteyecektir. Sonuçta ise 504 MByte’lık bir partisyon elde
edilecektir. Bunun haricinde kalan alan ise gerekli sürücü yüklenmediği için
kullanılamayacaktır.
Çalışmayı inatla ret eden diskinize tekrar ulaşabilmek için geriye kalan son
seçenek, ancak tüm verilerin kaybolmasına yol açar, Low Level (Düşük Seviye)
biçimlendirmedir. Bu işlemi, üretici, satın aldığınız firma veya online servislerden
temin edebileceğiniz bir yazılım ile gerçekleştirebilirsiniz. Eğer bilgisayarınızın
BIOS’unda HARD DISK UTILITIES (AMI BIOS) gibi bir menü bulunuyorsa,
muhtemelen diskinizi BIOS’dan da düşük seviye biçimlendirmelisiniz.
G=C8000:6 [Enter]
116
Resim 4.4: Sabitdisk üzerindeki yazma hafızası uygun bir yazılım ile devre dışı bırakılabilir.
Renk oyunları
gri uca ise Slave olan diskler bağlanır. Bu kuralın atlanması geçici hataların
oluşmasına neden olabilir.
İPUCU! ULTRA DMA/66 veya /100 modunu kullanabilmek için özel bir veri
kablosu kullanmalısınız. Bu bağlantı noktalarına, sisteminizin performansı
düşeceği için CD-ROM sürücü gibi daha yavaş cihazlar bağlamayın.
BIOS’tan etkinleştirmek
2. Sürücünün tipine bağlı olarak donanım ağacında başka bir aygıt tipi
bulunabilir. Sabitdiskleri DİSK SÜRÜCÜLERİ altında ve DVD sürücüleri de CD-
ROM altında bulabilirsiniz. Modunu değiştirmek istediğiniz sürücünün üzerine iki
kere tıklayın.
121
3. Her bir cihazın veri aktarım modu GELİŞMİŞ AYARLAR kartında ayrı
ayrı gösterilir. Mümkün olan tüm seçenekler sadece SALT PIO ve DMA
KULLANILABİLİYORSA’dır.
Birkaç sene öncesine kadar lüks donanımlar arasında yer alan CD-ROM
sürücüleri artık tüm PC’lerin standart donanımlarından sayılıyor. Bu dayanıklı
veri saklama ortamlarının takipçisi olarak görülen DVD (Digital Versatile Disc)
ise, artık CD-ROM’ları geride bırakarak bilgisayarlardaki yerini bir sonraki
jenerasyona kadar sağlamlaştırdı. Bir DVD sürücü sadece DVD’leri okumakla
kalmaz, aynı zamanda alışılagelmiş CD-ROM sürücüler ile aynı fonksiyonlara da
sahiptir. Bu kitapta CD-ROM sürücü hakkında verilen bilgilerin hemen hepsi
DVD sürücüler için de geçerlidir. DVD sürücülerle ilgili özel bilgiler ise bu
bölümde ayrı bir başlık altında ele alınacaktır.
Harici bir CD-ROM sürücü kullanıyorsanız, bu cihaz kapalı olabilir veya ayrı
bir güç kablosu varsa bu çıkmış olabilir. Bu durumda cihaz hiçbir sürücü
tarafından tanınamaz.
CD-ROM sürücü üzerinde bağlantı kabloları bulunur. Bunlarının tümünün
takılı olduğundan ve yerine oturduğundan emin olun. Ayrıca güç kablosunu da
kontrol edin.
126
CONFIG.SYS:
DEVICE=C:\ CDROM\MTMCDE.SYS /D:MSCD001 /P:300 /A:0 /M:20 /T:5 /I:10
AUTOEXEC.BAT:
C:\ CDROM\MSCDEX.EXE /D:MSCD001 /M:10 /L:D
Kurulum programı tarafından eklenen her iki satır da aslında her zaman
gerekli değildir ve hatta bazı durumlarda engel bile teşkil edebilirler. Bu tür
sorunların ortaya çıkmasını engellemek için MS-DOS modunu bir kısayol
yardımıyla çalıştırmalısınız.
device=c:\ adaptec\aspi8dos.sys
device=c:\ adaptec\aspicd.sys /d:mscd001
1. İlk olarak farenin sağ tuşu ile kısayol üzerine tıklayın ve ekrana gelen
nesne menüsündeki ÖZELLİKLER komutunu çalıştırın.
Resim 5.2: Kısayolları kullanarak her program için farklı başlangıç dosyaları hazırlayabilirsiniz.
LASTDRIVE=F
AUTOEXEC.BAT görünümü:
Ekrana gelen hata mesajının diğer bir nedeni ise CONFIG.SYS’de hatalı
bir CD-ROM sürücü öğesi aranması olabilir. Bu durumla DOS modunu Windows
95 altından çalıştırmak istediğiniz zaman karşılaşabilirsiniz. Windows normalde
CONFIG.SYS’deki sürücüye ihtiyaç duymadığı için söz konusu dosya öğesi
silinmiş olabilir. Not Defteri’ni kullanarak bu sürücü bilgisini yeniden girin veya
CD-ROM sürücüsünü yeniden yükleyin.
132
C:\WINDOWS\COMMAND\MSCDEX.EXE…
Benzeri bir durum MS-DOS modunda da aşağıdaki hata mesajı ile ekrana
getirilir:
5.5.1 CD tanınamadı
CD-ROM sürücü kısa bir süre önce soğuk bir ortamdan sıcak bir yere
alındıysa, lensler üzerinde nem oluşabilir ve bu durumda lazer ışını CD’yi
tanımlayamaz. CD’nizi sürücüden çıkartın ve nemin artık geçtiğinden emin olana
kadar en azından bir saat bekleyin. Bu sırada sürücüyü, açık olan aygıtın kendi
sıcaklığı ile nem kısa sürede kaybolacağından, açık bırakmalısınız.
değeri çok büyükse (iz sapması>100 nm) okuma kafasının hareketinde bir
düzeltme yapılabilir ve bu da okuma hatasına neden olabilir. CD-ROM diğer
sürücülerde sorunsuz bir şekilde okunabiliyorsa, sahip olduğunuz CD-ROM
sürücüsünü değiştirmeyi düşünebilirsiniz.
Bir UDF veya Packet Writing CD’sini bir sistemde Packet Writing
sürücüleri ile okumaya çalışırsanız, herhangi bir sorun çıkmaz. Bu CD Packet
Wiriting desteği olmayan bir sistemde okunacaksa ya CD’nin ISO veya Joliet
biçimine dönüştürülmesi ya da uygun bir okuyucu programın internetten temin
edilmesi gereklidir. Örneğin, www.adaptec.com adresinden Direct CD için uygun
bir okuyucu edinebilirsiniz.
Eski sürücü
sektörler spiral şekliden arka arkaya yerleştirildikleri için dairesel çizikler hem
disk üzerindeki verilerin hem de bir sektörün kontrol toplamlarının zarar
görmesine neden olabilir. Bunun sonucunda okuma hatalarının oluşması ve
verilerin kaybolması ise kaçınılmazdır. Vektörsel temizleme sırasında da çizikler
meydana gelebilir, ancak bunlar hareket yönüne dik olacakladır ve normalde ciddi
hasarlara neden olmazlar.
Bazı sürücülerde optik kısma serbest bir şekilde ulaşabilmek için, ilk
olarak elektronik kartının çıkartılması gereklidir. CD-ROM yapısının temelini
oluşturan bu kart, çeşitli kablolarla sürücünün mekanik parçalarına bağlıdır ve
genellikle ince plastik kablonun hemen altında bulunur. Bu tür kablolar çok
hassastır ve geri dönüşü olmayan, tamir edilemeyecek hasarlara neden olabileceği
için hiçbir şekilde kırılmaması veya kesilmemesi gereklidir. Kablo bağlantılarını
sökerken, daha sonra sürücüyü toplamaya başladığınızda hiçbir kabloyu
değiştirmemek veya yanlış yere takmamak için gerekli yerleri işaretlemelisiniz.
138
Optik parça ile karşılaştığınız zaman (CD-ROM için hayati önem taşıyan lensin
çizilmemesi için) ince bir fırçayla temizleme işlemine artık başlayabilirsiniz.
Lazer merceğinin lensi üzerinde toz veya kir parçaları birikmiş olabilir. Bu
tür kirlenmeler, bir sektörün tekrar tekrar okunması gibi okuma hatalarına neden
olabilirler. Farklı CD’lerin kullanılması sırasında okuma hataları meydana
geliyorsa, lazer merceğinin 5.4.5 numaralı bölümde anlatıldığı gibi
temizlenmesinde fayda vardır.
CD-ROM sürücünün Buffer hafızası için ayrılan alanın yeterli olup olmadığını
kontrol edin. İlgili ayarı CONFIG.SYS dosyasındaki CD-ROM sürücüsüne ait
parametrelerde bulabilirsiniz:
C:\WINDOWS\SMARTDRV
niyetiniz başka bir şeyse, durum rahatsız edici bir hal alabilir. CD’nin takıldıktan
sonra otomatik olarak çalıştırılmasının nedeni üzerinde bulunan AUTORUN.INF
ismindeki dosyadır. CD takıldığı zaman çalıştırılacak program ve özel bir CD-
ROM simgesine ait bilgiler, bu dosya içerisine saklanır. Tipik bir dergi
CD’sindeki otomatik çalıştırma dosyası aşağıdaki gibidir:
[autorun]
Open=chip.exe
Icon=chip.ico
Resim 5.7: Otomatik çalıştırma özelliğinin kapatılmasını sağlayan değişiklik burada yapılır.
ATTRIB –R Dosyaİsmi
ATTRIB –R Dosyaİsmi /S
Windows 9x/Me
Windows 9x/Me altında CD-ROM sürücü için sabit bir isim rezerve
etmek, gerçekten çok kolaydır. Bunun için aşağıdaki işlemleri yerine getirmeniz
yeterlidir:
145
/L:[Sürücüİsmi]
Windows 2000
Microsoft geliştiricileri ilgili fonksiyonu Windows 2000 altında başarılı bir
şekilde gizlemişler.
DEVICE=C:\DEV\MTMCDAI.SYS /D:MSCD001
DEVICE=C:\DEV\MTMCDAE.SYS /D:MSCD002
Müzik CD’si çalınması ile ilgili sorunlar, cihaz sürücüsü veya CD-ROM
sürücünün SCSI-II standardını desteklememesinden kaynaklanabilir. Ses
komutları ilk olarak SCSI II ile standartlaştırılmıştır.
Eğer müziğin ses kartı üzerinden gelmesi gerekiyorsa ve buna rağmen hiçbir
şey duymuyorsanız, 8.5 numaralı bölüme göz atmalısınız.
Resim 5.12: Başka bir CD oynatıcı buradan standart oynatıcı olarak seçilebilir.
Burada bir sorun yoktur. Aslında söz konusu olan bir kopya korumasıdır.
Müzik CD’lerinin korsan kopyalar ile çoğaltılmasını engellemek için devamlı
olarak yeni ve daha etkili kopya koruma mekanizmaları geliştirilmektedir. Bu tür
kopya korumaları (örneğin, Ke2audio) ile korunan CD’ler bir CD-ROM sürücü
tarafından tanınamaz. Ancak bunlar normal CD çalıcılarda sorunsuz bir şekilde
oynatılabilirler.
C.\WINDOWS\SMARTDRV.EXE /E:2048
SMARTDRV –E
SMARTDRV +E
@ECHO OFF
SMARTDRV -E
<ProgramÇağırma>
SMARTDRV +E
Diğer bir yöntem ise hafızaya alma işleminin “/U” parametresi kullanılarak
kapatılmasıdır. Bu sayede CD-ROM sürücü için çağırılan SmartDrive’da
Cache kullanılmayacaktır:
SMARTDRV /U
158
Kopyalama yasak
Birçok DVD filmi, koruma mekanizmasının bir parçası olan bölge kodları
ile donatılmışlardır. Dünya, TWG forumu tarafından altı bölgeye ayrılmış ve
hepsi bir bölge kodu ile donatılmıştır. Bu kod, bu yöntem ile korunan filmin
sadece kendisi için izin verilen bölgede izlenmesini sağlar. Örneğin, Amerika’dan
satılan alınan bir DVD’nin Türkiye’den alınan bir DVD sürücüde
oynatılamamasına neden olur.
159
DVD sürücü üreticileri söz konusu bölge kodlarını kontrol etmek için
farklı teknikler kullanıyorlar:
DVD sürücünün bölge kodu (RP Code) üretici tarafından sabit olarak
belirleniyor ve bir daha değiştirilemiyor. Sürücü, oynatma sırasında sabit bir
RP Code’unu kontrol ediyor. Bunun sonucunda DVD oynatıcı yazılım, sadece
uygun kodlara sahip DVD’leri çalabiliyor.
Bölge kodu üreticiye bağlı olarak beş defaya kadar değiştirilebiliyor. Ancak
sonuncu değişiklik sürücünün kalıcı kodu olarak saklanıyor.
Sürücü herhangi bir bölge koduna sahip değildir (Regionfree). Bu sayede
sürücü tüm DVD’leri sorunsuz bir şekilde oynatabilir. Ancak üreticilerin bölge
kodu olmayan sürücü üretmeleri 1.1.2000 tarihinden itibaren yasaklandı.
Bazı sürücüler donanımsal olarak RPC Phase 1 moduna geçmek için arka
taraflarında bir Jumper’a sahiptirler. Ancak bu Jumper’dan tüm kullanım
kitaplarında bahsedilmez.
DVD sürücünüz bu tür bir Jumper’a sahip değilse, bir BIOS güncellemesi
yardımcı olabilir. Bu güncelleme RPC Phase 2 modunu kullanan bir
sürücünün RPC Phase 1’e geçmesini sağlar. Bunun için www.firmware.fr
internet adresinde uygun şekilde değiştirilmiş çok sayıda Firmware versiyonu
bulabilirsiniz. Ayrıca COMBO ve Laptop sürücüleri için de versiyonlar
bulunur.
BIOS güncellemesi, bölge kodu beş defa değiştirilmiş bir sürücünün de uygun
şekilde değiştirilmesini tabii ki sağlayacaktır.
161
DVD boş
Eski Terratec ses kartlarında 5.1 Decoder SPDIF sinyalleri ile alınamaz.
Kartlar bunun için uygun bir dijital sinyal sunmazlar.
Soundblaster Live ise arızalı bir VXD sürücüsü nedeniyle, uygun DTS
sinyalini dışarıya iletemez.
300 MHz’den daha düşük hızlı bir işlemciye sahip sistemler için donanım
çözücü kullanılması gereklidir. Veri akışı ancak bu sayede etkili bir şekilde
kullanılabilir. Yazılımsal çözücüler sistem kaynaklarını daha fazla kullandığı için
en azından 300 ile 350 MHz hızlarından başlayan Pentium II veya Celeron A
işlemcilere ihtiyaç duyarlar. Ancak burada dikkat edilmesi gereken tek parça,
işlemci değildir. Ekran kartı da en az işlemci kadar önemlidir. 450 MHz’e kadar
olan hızlarda ekran kartının, işlemci üzerindeki yükü hafifletmek için Motion
Compensation özelliğine sahip olması gereklidir. Sistemleri biraz daha eski olan
kullanıcılar ise mutlaka bir AGP ekran kartı edinmelidir. Çünkü PCI veri yolu,
DVD sürücünün şifrelenmiş veri akımı yanında ses bilgilerini ve aynı zamanda
görüntüyü de performanslı bir şekilde oluşturabilecek kadar performansa sahip
değildir.
Filmi, AC-3 ses yöntemi ile izlemek için de dijital çıkışa sahip uygun bir
DVD sürücü gereklidir. Ses kartı da söz konusu SPDIF girişine sahip olmak ve
sinyalleri daha sonra harici bir AC-3 çözücüsüne gönderebilmek zorundadır.
Günümüzde DVD sürücülerin hemen hepsi IDE veya USB 2.0 bağlantı
noktalarına sahiptiler. IDE ayarlarını doğru yapmak için aşağıdaki paragrafı
okumalısınız.
IDE bağlantı noktası farklı kullanım modları sunar. Aralarındaki fark, veri
aktarım hızlarından ve neden oldukları işlemci yüklerinden kaynaklanır. IDE
kontrolör, DMA modunda yükün büyük bir kısmını bilgisayarın ana belleğine
atarken, PIO modunda ise işlemin neredeyse tamamını işlemci gerçekleştirir.
Ultra DMA modu ise işleri biraz daha hızlandırır. Sabitdisklerin devamlı DMA
modunda çalışmaları gereklidir. CD ve DVD sürücüler de DMA modunda işlemci
yükünü oldukça düşürürler.
164
Yazılımsal çözücü, sistemdeki çalışır durumdaki bir ses kartı ile işbirliği
içerisindedir. Eğer sistemde bir ses kartı varsa bir donanım çakışması olabilir
veya ses kartının sürücüsünün kurulumunda sorun vardır.
Birçok yazılımsal çözücü görüntü oluşturmak için Overlay fonksiyonunu
kullanır. Bu nedenle çözücüdeki video bilgileri ekran kartının hafızasında
orijinal çözünürlükte ve DVD tarafından kullanılan YUV renk modelinde
saklanır. Görüntü bilgilerinin RGB moduna dönüştürülmesi be pencere
büyüklüğüne göre ölçeklenmesi ise grafik işlemcisinin görevidir. Overlay
fonksiyonunu sadece tek bir program kullanabilir. Bunun için DVD filmlerini
oynatmaya başlamadan önce Overlay modunu kullanan diğer tüm programları
(örneğin, Windows Media Player veya TV kartı yazılımları) kapatmalısınız.
Birçok ekran kartı Overlay modunu her çözünürlük, renk derinliği veya ekran
tazeleme oranında desteklemez. Bu parametrelerden bir tanesinin veya
hepsinin değerlerini düşürün.
Yazma işlemini ilk olarak simüle edin. Eğer bu esnada sorun çıkarsa farklı
ayarları deneyebilir ve bu sayede kullandığınız CD-R’ın zarar görmesini
engelleyebilirsiniz.
CD yazıcının yazma hızını düşürün. Özellikle Buffer hafızası nispeten küçük
olan cihazlarda yüksek yazma hızı sorunlara yol açabilir.
Sistem performansının gereksiz yere düşmemesi için çalışır durumdaki diğer
tüm uygulamaları kapatın. Ekran koruyucusu, otomatik faks alımı veya
bilgisayar üzerinden ağ erişimi gibi belirli Windows ayarları da bu
uygulamalara dahildir.
CD yazıcınız Burn Proof teknolojisini destekliyorsa, kullandığınız yazılımdaki
uygun seçeneği etkinleştirmelisiniz. Bu sayede Buffer hafızanın boşalması
engellenecektir.
Bilgisayarın BIOS’undaki güç yönetimi fonksiyonlarını da kapatın. Eğer sanal
bir imaj ile çalışıyorsanız ve farklı sürücülerden veri alıyorsanız, (örneğin
168
Bir CD yazıcı, klasik bir CD-ROM ile aynı şekilde sisteme bağlanır. Eğer
bu konuda sorunlar yaşarsanız, 5. bölümden daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Ayrıca CD yazıcı içerisinde de bir CD-R bulunduğundan emin olmalısınız. Bazı
eski CD yazıcılar bir disk takılı olmadığı zaman sistem açılışını yavaşlatırlar.
sorun var demektir. Bu sorun ile ilgili ayrıntılı bilgi için bir önceki bölüme göz
atabilirsiniz.
Eğer yazma programı bu tür hata mesajı veriyorsa muhtemelen bir sürücü
problemi söz konusudur. Bu sorunu nasıl çözebileceğinizi aşağıdaki bölümde
bulabilirsiniz:
CD yazıcı ile kullanılan diskin uyumsuz olması durumu ile zaman zaman
karşılaşılabilir. Ancak bu sorun, CD yazıcıların tüm CD-R’lar ile sorunsuz bir
şekilde çalışabilmesi nedeniyle çok seyrek ortaya çıkmaktadır. Yazma işlemi
sırasındaki lazer gücü, kullanılan renk katmanına göre değişmektedir. Örneğin
171
Sony, kullanılması gereken lazer gücünü bir test yazması sırasında Power
Calibration Area (PCA) tekniği ile tespit eder. Bir diğer seçenek ise diskler için
gerekli olan lazer gücünün CD yazıcının Firmware’inde saklanmasıdır. Bu
durumda yazıcı, disk üzerinde bulunan bir işaret sayesinde kullanılan diski
rahatlıkla tanımlayabilmektedir.
Kaynak sürücünün veri aktarım hızı çok düşüktür veya erişim süresi çok
yüksektir ve bu nedenle gerekli olan devamlı veri akışını sağlayamamaktadır.
Örneğin, dört hızlı yazmak için gerekli veri akış hızı 600 KByte/s’dir.
CD yazıcının Buffer hafızası seçilen yazma hızı için düşüktür.
Sabitdisk, veri aktarım hızının bir çok iz değişiminde kesilmesine neden
olacak kadar dağınıktır.
Sabitdisk, bir sanal imaj kullanılırken gerekli dosyaları yeteri kadar hızlı
bulamaz veya açamaz.
IDE sürücüleri için seçilen veri aktarım modlarını kontrol edin. En azından
PIO Mode 4 kullanılmalıdır. Ancak Multiword DMA veya Ultra DMA
kullanılması daha faydalı olacaktır. DMA modunun etkinleştirilmesi hakkında
daha ayrıntılı bilgi için 4. bölümdeki “Sabitdiski hızlandırmak” başlığına
bakabilirsiniz.
Eğer yazma işlemi sırasında bir imaj dosyası ile çalışıyorsanız, imaj
dosyasının saklandığı partisyonun kapasitesi düşük kalmış olabilir. Windows disk
tamamen dolmadan önce sabitdiski düzenlemek ister. İmaj dosyasının ayarlarını
kontrol edin ve gerekirse dosyanın sığabileceği büyüklükte başka bir partisyon
belirleyin. Alternatif olarak yazma işlemi öncesinde sabitdiski düzenleyebilir ve
gereksiz dosya artıklarını silebilirsiniz.
Mixed Mode CD’ler üzerinde hem ses hem de dosya bilgileri aynı anda
bulunur. Bu tür bir CD’nin normal bir Audio CD Player’da çalınırken cihaza zarar
vermemesi için ilk olarak müzik ve ardından da dosya kısmının yazılması
gereklidir. Eski CD yazma programları bu gereği yerine getiremezler ve ilk olarak
dosyaları, ardından da müzik bilgilerini yazarlar. Bu mod ilk olarak CDEnhanced
ve CD Extra yöntemleri tarafından desteklenmiştir.
Packet Writing ile sadece veri CD’si yazabilirsiniz. Müzik CD’leri tamamen
farklı bir veri biçimine sahip oldukları için Packet Writing yöntemi
kullanılarak yazılamazlar.
Uyumluluk problemleri
Sadece çok az CD yazıcı bu tür CD’ler ile çalışabilirler. Bir çok yazıcı
maksimum 89:59 dakikaya kadar yazabilirler.
Tüm yazma programları Extreme kapasiteli yazma işlemini desteklemezler.
Ayrıca program disk kapasitesini hatalı gösterebileceği için bu disk tipinin
uygun olmayan şekilde adreslenmesine neden olabilir.
Tüm CD-Rom sürücüleri bu tür diskleri tanımazlar.
Bu şekilde yazmak için güncel Firmware ve program versiyonlarına
ihtiyacınız olacaktır.
CD haricindeki okuma hızı çok düşüktür (yaklaşık 8x).
Bu konu hakkında internetten daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Bazı oynatıcılar bu tür CD’ler atlama yaparlar ve çalma hatası verirler.
90 dakika işaretine denk gelen parçaların direkt olarak seçilmesi mümkün
değildir.
Sadece Disc at Once (DAO) modunda yazılmaları mümkündür.
Yazma hızını mümkün olduğunca düşük tutmalısınız.
Bu tür bir açılış CD’si hazırlamak aslında oldukça kolaydır. Image için,
CD-ROM sürücüleri açılış dosyalarına hazır olarak bağlanmış olduğu için
Windows 98’in normal açılış disketini kullanın. Bunun için ayrıca Windows
CD’sinin içeriğinin de açılış diskine kopyalanmış olması gereklidir.
İPUCU! Açılış CD’si hazırlamadan önce ilk olarak normal açılış disketinin
sorunsuz bir şekilde çalıştığından emin olmalısınız. Aksi takdirde tüm çalışmanız
boşa gidecektir.
Eğer kopyalanmış CD’de orijinalinde var olmayan rahatsız edici bir gürültü
duyarsanız, CD-ROM sürücünün okuma hızını düşürmelisiniz. Bir müzik
CD’si hızlı bir şekilde okunduğunda meydana gelen okuma hataları bu tür
rahatsız edici gürültülerin oluşmasına neden olabilir.
Kopyalama işlemi okuma hızının düşürülmesine rağmen hala yarıda
kesiliyorsa, Jitter filtresi yardımcı olabilir. Bir müzik CD’sinin sektör yapısı
veri CD’lerinden farklıdır. Eğer veri akışı veri yolunun aşırı yüklenmesinden
ötürü kesilirse, etkinleştirilmiş olan Jitter düzeltme fonksiyonu alanı tekrar
okur, analiz eder ve ardından sorunsuz bir şekilde yerleştirir.
Eğer bir müzik CD’sini tek bir seferde bitirmek istemiyor, bunun yerine
örneğin birden fazla müzik CD’sinden oluşan bir CD-R hazırlamak istiyorsanız,
bazı CD yazma programları CD’nin birkaç oturumda tamamlanmasına izin
verirler
.
Bunun için WinOnCD, ONLY EC CAN READ seçeneğine sahiptir. Bu
seçenek sayesinde bir CD’yi DAO modunda çok sayıda oturumla oluşturmak
mümkündür. Ancak CD sonlandırılmadan önce sadece CD yazıcı tarafından
okunabilir. CD sonlandırıldıktan sonra normal bir müzik CD’si kullanılabilir.
183
Son kopyalama işlemi sırasında son oturum yerine tüm CD-R sonlandırılmış
olabilir. Bu nedenle CD-R üzerine artık başka veri yazamazsınız.
Bir Singlesession CD-R üzerine yeni veriler yazmaya çalışıyor olabilirsiniz.
Maksimum saklama kapasitesine henüz ulaşılmamış dahi olsa bu tür disklere
bir daha yazmak mümkün olmaz.
Sadece özel okuma aygıtları ile düzenlenebilen bir Kodak Photo CD
kullanıyorsunuzdur. Kodak, Photo CD’lerini bu nedenle “Protection Bit”
adında bir mekanizma ile yazmaya karşı korumuştur.
Hem ZIP hem de Jaz Drive, genellikle aynı sorunlar ile karşılaşıyorlar. Söz
konusu ortak sorunlara bu bölümde değineceğiz.
190
ZIP veya Jaz sürücüsüne MS-DOS altında sabit bir sürücü ismi atamak
için, Guest programını çağırırken “Letter” parametresini kullanabilirsiniz:
guest /Letter=E
ZIP veya Jaz Drive bu amaçlar özel bir acil çıkartma sistemine sahiptir. Bu
mekanizmayı çalıştırmak için ince, uzun bir araç (örneğin kağıt ataşı) kullanarak
ulaşabileceğiniz düğmesine basmalısınız. Acil çıkartma işlemleri farklı
sürücülerde değişik olabileceği için en iyisi donanımınızın el kitabını
incelemenizdir.
rahatsız edici özelliği devre dışı bırakmak için bu öğenin değerini “0” olarak
değiştirmeniz yeterli olacaktır.
Bazı durumlarda ZIP veya Jaz Drive gibi değiştirilebilir veri taşıyıcıları
SCSI kontrolör tarafından sabitdisk olarak derecelendirilebilirler. Ancak bu
durumda çok önemli dezavantajların oluşmasına neden olabilir:
Resim 7.1: Değiştirilebilir veri taşıyıcılar için Adaptec SCSI BIOS’daki seçenekler.
Bir SCSI ZIP veya Jaz Drive’ın yüklenmesinden sonra başka bir harici
SCSI aygıtın çalışmaması sorunu ile genellikle Adaptec kontrolörlerinde
karşılaşılır. Windows 95 için ZIP Tools’un yüklenmesi esnasında belirli bir
sürücü dosyası daha eski, arızalı bir versiyonu ile değiştiriliyordur. Burada
C:\Windows\System\IOSubsys klasöründe bulunan AIC78XX.MPD dosyası söz
konusudur. Eğer bu dosyanın oluşturulma tarihi 17.10.1995’den daha eski ise
193
ZIP sürücüsü için verilen SCSI ID’sinin o anda aynı Hostadapter’ına bağlı
başka bir SCSI cihazı tarafından kullanılıp, kullanılmadığını kontrol edin. Bu
durumda ZIP sürücüsünün ID’sini uygun şekilde değiştirin. Bir SCSI ID’si
sadece tek bir defa verilebilir.
ZIP sürücüsü SCSI veri yoluna son cihaz olarak bağlandıysa, SCSI
sonlandırıcısının açık olması gereklidir. Bunu sağlayan düğmeyi cihazın
arkasında bulabilirsiniz.
Eğer haricici bir sürücüye sahipseniz, söz konusu cihazın açık olup olmadığını
kontrol edin. Bu sürücünün bilgisayar çalışmaya başlamadan önce açılması
gereklidir, aksi takdirde bilgisayar açılırken kontrolör tarafından tanınmayacak
ve daha sonra bağlantı kurulamayacaktır.
SCSI cihazları ile ilgili sorunlar hakkında daha ayrıntılı bilgiyi bu kitabın
SCSI bölümünde bulabilirsiniz.
Iomega Tools arasında yer alan Guest programı SCSI, ATAPI ve paralel
port üzerinden bağlı sürücüler ile çalışabildiği için gerçekten çok kullanışlı bir
programdır. Program çalıştırıldıktan sonra bilgisayarda hangi veri yolu
sistemlerinin bulunduğunu kontrol eder. NE2000 uyumlu bir ağ kartı bu Guest
programı tarafından bir SCSI kontrolör olarak tanımlanırsa hemen cevap verilir.
Bu en kötü ihtimalle bilgisayarın kilitlenmesine neden olacaktır. Eğer isterseniz
Guest programı yerine ZIP Drive için, sürücü disketi üzerinde bulunan sabit bir
cihaz sürücüsü kullanabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki işlemleri yerine
getirmelisiniz:
Setup /N
Iomega ZIP Drive çok seçicidir ve tüm paralel bağlantı noktaları ile
beraber çalışmaz. Ayrıca Windows 95/98 tarafından kullanılan bağlantı noktası
sürücüsünün de tam anlamıyla sorunsuz olduğu söylenemez. Windows ZIP
Drive’ı tanımıyorsa, bilgisayarın BIOS’undaki PARALLEL PORT MODE
değerini STANDART olarak değiştirmeyi deneyin. Bu işlemi nasıl
gerçekleştirebileceğinizi 7.3.4 numaralı bölümden (Paralel bağlantı noktalarının
konfigürasyonu) okuyabilirsiniz. Eğer bu değişiklik sorunu çözemezse Iomega
sürücüsünün Windows 95/98 başlamadan önce yüklenmesini sağlayabilirsiniz.
C:\ZIPDRIVE\GUEST.EXE
En yüksek performans bir Enhanced Paralel Port ile elde edilebilir. Bunun,
özellikle eski anakartlar için bir eklenti olarak kullanılması gereklidir. Modern
anakartlar ise bu bağlantı noktasını zaten entegre olarak sunarlar ancak bunun için
gerekli çalışma modunun bilgisayarın BIOS’undan ayarlanması (aşağıdaki
bölüme bakın) gereklidir. Bu modun kullanılabilmesi için Iomega cihaz
196
Paralel bağlantı noktası ZIP sürücüsü için en hızlı yol değildir. Ancak ZIP
sürücünüzden mümkün olan maksimum performansı elde edebilmeniz için paralel
bağlantı noktasının nasıl ayarlanması gerektiği bu bölümde değiniliyor.
Resim 7.2: Paralel bağlantı noktası için doğru sürücünün yüklenmiş olması gereklidir.
Söz konusu probleme klasik bir paralel yazıcı kablosu da neden olabilir.
Bu kabloların, paralel bağlantı noktasının tüm sinyallerinin kullanılmadığı tasarruf
versiyonu olarak adlandırılan türleri mevcuttur. Sorun yaşamamak için ZIP Drive
ile beraber sunulan kabloyu kullanmayı tercih etmelisiniz.
199
ZIP sürücüsü devamlı olarak bilgisayarınıza bağlı değilse bir hata mesajı
ile karşılaşabilirsiniz. Genellikle rahatsız edici olabilen bu hata mesajının ekrana
gelmesini Kayıt Defteri’nden engelleyebilirsiniz. Bunun için
“HKEY_LOCAL_MACHINE \SYSTEM\CurrentControlSet\Services\ppa3nt”
anahtarı altında bulunan ve varsayılan değeri “1” olan ErrorControl öğesinin
değerini “0” olarak değiştirin.
Söz konusu sorun ile sadece belirli bir programda karşılaşıyorsanız, programın
seçeneklerini kontrol ederek ses çıkışını desteklediğinden emin olmalısınız.
Ses kartı, program ayarlarından muhtemelen etkinleştirilmemiştir.
Speaker Out çıkışında sadece bir kulaklık veya pasif (Yani kendi
güçlendiricisi veya harici güç kaynağı olmayan) bir hoparlör kullanıyorsunuz.
Bu tür pasif cihazlar için bir çok ses kartı üzerinde bir ön güçlendirici bulunur.
Bunu ses kartı üzerinde bulunan bir Jumper yardımıyla etkinleştirmelisiniz.
Ön güçlendiriciler, aktif hoparlörlerin kullanıldığı aksi bir durumda ise
cihazların aşırı yüklenmesine neden olabilirler.
Resim 8.1: Sorunsuz çalışan bir ses kartının ÖZELLİKLER’ini gösteren bir AYGIT YÖNETİCİSİ
penceresi.
Resim 8.2: Kaynak çakışmalarını çözmek için gerekli değişikliklerin manuel olarak yapmak
zorunda kalabilirsiniz.
208
Eşitlik işaretinin sağında kalan kayıt ses kartı cihaz sürücüsünün içerisinde
bulunduğu yer ve sürücü bilgileridir ve burada sadece örnek olarak kullanılmıştır.
Bu nedenle yer ve sürücü bilgilerini kendi kullandığınız sisteme uygun olarak
değiştirmelisiniz.
Set [ENTER]
BLASTER=A220 I7 D1 P300 T1
bağlantı noktası için kullanılan “P” değerinin, tüm ses kartları bu fonksiyonu
desteklemediği için seçimlik olduğuna dikkat etmelisiniz):
SET BLASTER = Ax Ix Dx Tx
Diğer ek kartlar ile DMA çakışması yaşamamak için bir numaralı DMA
kanalının boş olup olmadığını Aygıt Yöneticisi’ni kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Kullanılan sistem kaynaklarının (DMA kanalları da bunlar arasında yer alır)
listelenmesi konusuna 15. bölümde değinilecektir. Şayet söz konusu kanal başka
bir kart tarafından kullanılıyorsa söz konusu kanalı, ses kartının kullanımına
sunmak için kartın ayarlarını uygun şekilde değiştirmelisiniz. Windows, DMA
kanallarının değiştirilmesi sırasında mutlaka bilgilendirilmelidir. Bunun nasıl
yapılacağını da 15. bölümde bulabilirsiniz.
1. Söz konusu PIF dosyası uygun şekilde ayarlanmış veya eğer henüz
yoksa yeni oluşturulmalıdır. PIF dosyası zaten mevcutsa gezgin penceresinde
üzerine sağ tuşla tıklamanız yeterli olacaktır. Buna karşılık henüz PIF dosyası
yoksa programın çalıştırma dosyasına sağ tuşla tıklamalısınız.
MIDI çalışmıyor
MIDI bağlantı noktası MPU-401 olarak adlandırılır. Bu, Roland firması
tarafından hayata geçirilmiştir ve şu anda standart olarak kabul edilmiştir.
Bağlantı noktası bazen General MIDI olarak da adlandırılır. MIDI çalındığı
zaman ses çıkmaması sorunu genellikle aşağıdaki nedenlerden
kaynaklanmaktadır:
c:\sblaster\aweutil.exe /em:gm
c:\sblaster\aweutil.exe /em
Ses kartına bağlandığı zaman MIDI bilgi iletimini kısa devre yapan
joystickler (veya diğer oyun kumandaları) vardır. Bunun sonucunda MIDI
bağlantı noktası devre dışı bırakılır ve programlar tarafından artık kullanılamaz.
Bazı oyun kumandaları isteğe bağlı olarak USB bağlantı noktası üzerinden de
kullanılabilirler. Ayrıca ek bir oyun kartı kullanma imkanına da sahipsiniz. Bu
kartlar üzerinde, iki kişinin aynı anda farklı oyun kumandaları kullanmasına
imkan tanıyan iki ayrı joystick portu bulunur. Ancak bu durumda ses kartı
üzerindeki oyun portunu devre dışı bırakmayı unutmayın. Aksi takdirde her iki
oyun portunun çakışması gibi bir sorun ile karşılaşabilirsiniz.
Bazı ses kartları UMB’de (Upper Memory Block) ek olarak bir hafıza
penceresine ihtiyaç duyarlar. Diğer tüm programların tabii ki bu alandan uzak
tutulmaları gereklidir. Bu hafıza alanı Aygıt Yöneticisi ile rezerve edilebilir.
Bunun için 15. bölümden okumaya devam edin.
Aztech’in Galaxy Pro ses kartı, 1 MB veya 2 MB ekran kartları ile beraber
kullanıldığında sistem kilitlenmelerine neden olabiliyor. Bunun nedeni ise ses ve
ekran kartı arasında DMA çakışmalarının ortaya çıkmasıdır. Ancak SYSTEM.INI
dosyasında değişiklik yaparak çakışmanın meydana gelmesini engelleyebilirsiniz.
SYSTEM.INI dosyasında “sgnxp16.drv” kaydını arayın. Burada SYSTEM.INI
dosyasına 1MB ekran kartı için “dmabuf=4” ve 2 MB için de “dmabuf=8” kaydını
ekleyin.
Resim 8.6: Windows 2000 Yürütme Denetimi penceresi kullanılarak mikrofon girişinin
kapatılması.
yoktur. Bunun sonucunda CD-ROM sürücü ile beraber verilen audio kablosunun
ucunun ses kartı üzerindeki bağlantı noktasına uymaması veya yanlış bağlanması
durumu ile karşı karşıya kalınabilir.
Eğer bu tür bir sorun ile karşılaşırsanız uygun bir bağlantı kablosu aramalı
veya yeteneklerinizi ortaya sererek yeni bir kablo hazırlamalısınız. Bunun için
yanlış bağlantı ucu yerine yeni, uygun bir kablo ucu edinmeli ve bunu yanlış ucun
yerine lehimlemelisiniz.
1. Bağlantı ucunu, kablodan çıkartın. Bunun için fişteki metal bir çıkıntıyı
engelleyen plastik kilidi dikkatli bir şekilde yukarı kaldırmalısınız.
3. Audio kablosunun her bir ucunun yerine tam olarak oturup oturmadığını
kontrol etmek için her bir teli dikkatli bir şekilde çekin. Tam olarak yerleşmeyen
bir uç ileride çıkabilir ve yeni ses sorunlarına neden olabilir.
İlk olarak kayıt sesinin yeteri kadar yüksek olup olmadığını kontrol edin.
Kayıt sesinin yüksekliği ses özellikleri penceresi üzerinden ayarlanır.
Buradaki ses derecesini kontrol edin ve gerekirse kontrollü bir şekilde
yükseltin. Bu ses ayar çubuğunun altında SESSİZ seçeneği bulunur. Bu
seçenek, ses kaydı yapılabilmesi için mutlaka işaretsiz olmalıdır.
CD kalitesi (44.1 kHz), Radyo kalitesi (22.05 kHz), Telefon kalitesi (11 kHz)
Burada, ses kartınızın tüm ses seçeneklerini ayarlamanıza imkan veren bir
Mixer tablosu kullanımınıza sunulmuştur.
İPUCU! Görev çubuğundaki hoparlör simgesinin üzeri işaretli ise ses kartının
çıkışı kapatılmıştır.
229
Dolby Surround
Merkezi hoparlörü olmayan eski bir ses standardı. Dolby Surround
teknolojisi eğlence endüstrisi tarafından geliştirilmiştir.
DTS
Digital Theater Systems’in dijital 5.1 ses standardına karşı çıkardığı rakip
bir ses biçimi. Dolby Digital ile arasındaki tek fark, audio bilgileri için daha düşük
sıkıştırma oranları kullanmasıdır.
THX
Ses standardı değildir, ses sistemlerinin sahip oldukları ses kalitesini
onaylayan bir sertifikadır. Lucasfilm Ltd, bu sertifika sistemini çoğunlukla Dolby
Digital ve DTS sistemleri için kullanır.
Resim 8.16: Hoparlör sisteminizin kullanmak istediğiniz ses biçimine uygun olması gereklidir.
3B ses dinleyemiyorum
Ses kartı stereo veya stereo X2 modunda çalışıyordur. Bu modda 3 boyutlu ses
oynatılamaz.
3B ses desteğinin etkinleştirilip, etkinleştirilmediğini kontrol edin.
Bazı ses kartlarının Full Duplex çalışabilmesi için yeni sürücülere ihtiyaç
duydukları için kullandığı sürücüyü güncellemeyi deneyin.
233
Klavyenin kilitli olup olmadığını kontrol edin. Bir çok bilgisayar, kilitli
klavyelere karşı yukarıda anlatıldığı gibi tepki verir.
Klavye uzatması kullanıyorsanız klavyeyi bir de uzatma olmadan deneyin.
Muhtemelen uzatma arızalanmıştır.
Klavyenin fişinin tam olarak oturup oturmadığını kontrol edin. Bunun için
fişini çıkartın ve daha sonra bilgisayara tekrar takın. Eğer sorun bundan
kaynaklanıyorsa, klavye tekrar kullanılabilir hale geldiği zaman bilgisayar bir
uyarı sesi çıkaracaktır. Eğer bilgisayar herhangi bir ses çıkarmazsa durum
daha kötü demektir.
Bir PS/2 fare ve yine PS/2 bağlantı noktasına sahip bir klavyeniz var ve bu
giriş cihazlarını bilgisayar yeni mi bağladınız? Bu durumda cihazları takarken
yanlışlıkla birbirlerinin bağlantı noktalarını kullanıp kullanmadığınızı kontrol
edin.
Klavye mi arızalı?
Eğer başka bir klavye kullanma imkanınız varsa bilgisayarınızın bu klavye
ile çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Eğer söz konusu klavye sorunsuz çalışıyorsa
klavyeniz tabii ki arızalı demektir. Şu anda 10 $’dan başlayan fiyatlarla zevkinize
veya kesenize uygun bir klavye satın alabilirsiniz.
Söz konusu sorunun nedeni oyunların klavye işlemlerini direkt olarak, yani
klavye sürücüsünden önce klavye denetleyicisinden almasıdır. Bunun için basılan
tuşun ASCII kodu yerine tarama kodu sorgulanır. İngilizce klavye ile Türkçe
klavye arasında yerleşim farkı vardır. Bir çok programcı bu duruma dikkat
etmediği için oyun sırasında tuşların işlevleri de değişiklik gösterebilir. Sonuç
olarak bu tür oyunlar ve programlarda klavye ABD klavye sürücüsü yüklüymüş
gibi kullanılır. Oyun kapatıldıktan sonra ise klavyenin tuşları eskisi gibi olur.
İnce bir madde ile (küçük düz tornavida yeterlidir) söz konusu tuşu yukarı
doğru kaldırın. Yayın veya lastik tamponun yerine oturup oturmadığını kontrol
edin ve gerekirse bunları temizleyin. Tuş bundan sonra genellikle sorunsuz bir
şekilde çalışacaktır. Eğer klavyenin garanti süresi sona erdiyse klavyeyi sökerek
genel bir temizlik yapabilirsiniz. Eğer klavye kasası sadece vida ile tutturulduysa
239
şanslısınız demektir. Aksi takdirde klavyenin her iki yüzeyini birbirinden ayırmak
için kulakçıkları dikkatli bir şekilde kaldırmak zorunda kalırsınız. Klavye açıldığı
zaman karşılaşacağınız pislik dikkatinizi çekecektir. Eğer başlamışken işinizi tam
olarak yapmak istiyorsanız klavyeyi tamamen temizlemek için üzerindeki tuşları
da tek tek (ancak dikkatli bir şekilde) sökebilirsiniz. Ancak tuşları sökmeden önce
yerleşimine dikkat etmelisiniz. Aksi takdirde hangi tuşun nereye ait olduğunu
bulmak biraz zaman alacaktır. Buradaki serbest, yani yapışkan olmayan pisliği
rahatlıkla temizleyebilirsiniz. Bunun için tuşların arasını bir fırça yardımıyla
almanız yeterli olacaktır. Eğer klavyenizin içerisinde esnek folyolar kullanılmışsa
aşağıdaki folyo ile arasında yapışıp kalan pisliği bir elektronik iletken temizleyici
yardımıyla silebilirsiniz. Son olarak, biraz önce söktüğünüz tuşları nemli bir
temizlik bezi yardımıyla silin. Klavyeniz, topladıktan sonra hiç kullanılmamış
temiz olacaktır.
Eğer anakartınızın üzerinde sabit bir PS/2 bağlantı noktası yoksa ve bunun
yerine sadece bir bağlantı için bir kablo uzatması kullanılıyorsa yanlış bir
dönüştürücü söz konusu olabilir.Anakartlar üzerindeki bağlantı yerleşimi için her
üretici kendi tekniklerini kullanır ve bu nedenle fişin sadece fiziksel olarak
uygunluk göstermesi tek başına yeterli değildir. Mutlaka cihazın orijinal
dönüştürücüsünü kullanın ve sahip olduğunuz dönüştürücü üzerinde uygun
değişiklikleri yapın. Bağlantı noktasının yerleşimini anakartın kullanım
kitapçığında bulabilirsiniz.
Bunun için sadece birkaç tuşa basmanız yeterli olacaktır. Ancak eğer fare
bundan sonra da çalışmazsa geriye başka bir şey kalmıyor.
Yeni bir fare sürücüsü her zaman eski farelerle uyumlu bir şekilde
çalışmaz ve benzer şekilde, her ikisi de aynı üreticiye ait olsalar bile yeni bir fare
de eski cihaz sürücüsü ile sorunlar yaşabilir.
Eğer farenizin Windows 95/98 için sürücüsü yoksa ilk olarak uyumlu bir
Windows 95/98 sürücüsü denemelisiniz. Bunun için cihazın üreticisini ve
kullandığınız fare ile uyumlu bir modelini seçmelisiniz. Eğer fareniz sorunsuz bir
şekilde çalışırsa geriye sadece DOS sürücüsünü yüklemek kalacaktır. Aksi
takdirde cihazın beraberindeki disket içerisinde sunulan sürücüsünü
yüklemelisiniz. Yeni farenizi MS-DOS modunda da kullanabilmek için işlgili
DOS sürücüsünü mutlaka yüklemelisiniz.
imleci kesik kesik veya atlayarak hareket eder. Düşük hızlardaki eski bilgisayarlar
için yapılabilecek tek şey sistem kaynaklarını daha az kullanan bir Multimedia
Player kullanmaktır. Nispeten daha yeni bilgisayarlarda ise bu sorunla ile
karşılaşılmaz.
9.2.5 Fare imleci hiç oynamıyor veya tek yönde hareket ediyor
Fare kirlenmiş mi?
Eğer fare artık çalışmıyorsa farenin altındaki kapağı açarak içerisindeki
topu çıkartın ve hareketin bilgisayara aktarılmasını sağlayan diskleri
parmaklarınızla hareket ettirin. Bu diskler çok yavaş dönecek veya hiç hareket
edemeyecek kadar kirlenmiş olabilirler. Bu durumda fareyi temizlemeli ve düzenli
aralıklarla kontrol ederek pislik birikmesini engellemelisiniz.
2. Burada bulunan PCI & ONBOARD I/O SETUP MENU (veya benzeri)
menüsünü açın.
4. Eğer Gameport kaydının önünce kırmızı bir çarpı işareti varsa yapmanız
gereken tel şey AYGITI ETKİNLEŞTİR düğmesine tıklamak veya bu düğme
bulunmuyorsa BU DONANIM PROFİLİNDE DEVREDEN ÇIKAR
seçeneğindeki işareti kaldırmalısınız.
Bir DOS penceresi açın ve EDIT gibi bir ASCII editör çalıştın. Aşağıdaki
kısa kaynak kodu editöre girin:
n gameport.com
a
push ds
mov ax,40
push ax
pop ds
mov al,[11]
or al,10
mov [11],al
pop ds
mov ah,4C
int 21
rcx
13
w
q
Kaynak koddaki “int 21” ifadesinden sonra mutlaka boş bir satır
bırakılmalıdır. Hazırladığınız dosyayı GAMEPORT.DEB adında kaydedin ve
editörü kapatın. Daha sonra DOS komut satırında aşağıdaki komutu çalıştırın:
EDIT C:\AUTOEXEC.BAT
254
Gameport mu arızalı?
Eğer bilgisayarınızda ikinci bir Gameport bulunuyorsa ilk olarak bunu
kontrol edin. Muhtemelen arızalanmış olan Gameport’u kaldırın ve daha sonra
diğer Gameport’u etkinleştirin. Eğer joystick diğer Gameport ile sorunsuz bir
şekilde çalışırsa gerçekten çok seyrek karşılaşılan bir sorun keşfettiniz demektir.
Joystick mi arızalı?
Bu, ulaşabileceğiniz son noktaya geldiniz demektir. Burada kendinize,
yeni bir Joystick almaya değer mi sorusunu yöneltmelisiniz. Bu cihazlar tamir
edilmesi neredeyse mümkün olmayacak derece karmaşık bir yapıya sahiptirler ve
bu nedenle yeni bir joystick alarak kendinizi ödüllendirmeniz en iyi çözüm
olacaktır.
birden fazla tuş bulunur. Eğer uygun, fazla bir tuşa sahipseniz arızalı olan diğer
tuş ile değiştirebilirsiniz.
3. Son olarak joysticki serbest bıraktıktan sonra ateş tuşuna bir kez daha
basmanız istenir.
2. Şimdi “HKEY-LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Enum\SCSI”
anahtarını etkinleştirin. Buradaki kaydın ismi ise
“Scanner&Ven_AGFA&Prod_” şeklinde olacaktır. Bu kayıt, USB
tarayıcılarda olduğu “CurrentControlSet001” veya “002” anahtarlarının
altında olabilir.
Yazıcı ve tarayıcı sürücüleri birbirleri ile anlaşamıyorlar. Eğer her iki cihaz da
aynı bağlantı noktasını kullanıyorsa sorunlar ile karşılaşılabilir. Eğer
mümkünse cihazları farklı bağlantı noktalarında kullanın. Sadece bir bağlantı
noktasına sahipseniz ilk olarak yazıcıyı çıkartın, ardından yazıcının
sürücüsünü devre dışı bırakın ve son olarak tarayıcıyı tekrar kullanmayı
deneyin.
Bazı tarayıcı sürücüleri, örneğin tarayıcının kapağı açıldığı zaman tarayıcı
yazılımı otomatik olarak çalıştırabilmek için kendilerini otomatik başlangıç
klasörlerine eklerler. Bu küçük programlar aynı bağlantı noktasında kullanılan
yazıcı ile genellikle çalışamazlar. Bu tür bir durumda otomatik başlangıç
grubundaki tarayıcı programını devre dışı bırakmalısınız.
Paralel bağlantı noktası ile ilgili ayarları bilgisayarın BIOS’undan değiştirin.
Buradaki CHIPSET FEATURES menüsünde bulunan PARALLEL PORT
MODE seçeneğinin değerini EPP veya ECP olarak değiştirin. EPP modu
(Enhanced Parallel Port Mode) iki yönlü haberleşmeyi mümkün kılar ve veri
aktarım hızını yaklaşık olarak 1 Mbyte/s’ye yükseltir. Buna karşılık ECP
modunda (Enhanced Capabilities Port Mode) ek olarak bir DMA kanalı daha
kullanılır. Ancak bu sayede veri trafiği sırasında işlemciye binen yük
hafifletilmiş olur. Bir çok BIOS versiyonu EPP ve ECP modlarının bir arada
kullanılmasına izin verir. Bu sayede bir paralel porta bağlı bir tarayıcı ECP ve
yazıcı da EPP modunda kullanılabilir.
Kullanılan paralel bağlantı noktası iki yönlü haberleşmeye izin vermiyordur
ve bu nedenle tarayıcıdaki veriler değerlendirilememektedir. Bu durumda
başka bir bağlantı noktası kullanmayı denemelisiniz.
Tarayıcıyı bir bağlantı noktası çoğaltıcı yardımıyla bir veya birden fazla yazıcı
ile aynı porta bağladınız. Bunun sonucunda ortaya çıkan ekstra güç tüketimi
nedeniyle tarayıcı tanımlanamayabilir. Çoğaltıcı üzerindeki, hangi cihazın
kullanılacağını belirten düğmenin konumu yanlıştır.
Sürücü eklentileri
Eğer cihaz ile beraber sunulan SCSI Controller kartını kullanmıyorsanız,
bunun yerine tarayıcınızı başka bir üreticinin denetleyicisine (örneğin Adaptec)
bağladıysanız ilgili API sürücüsünün CONFIG.SYS dosyasından yüklenmesi
gerekebilir. Örneğin, bir Adaptec denetleyicisinde tarayıcı bağlantısı için
SJIIX.SYS dosyası kullanılır. Bunun için aşağıdaki kaydın CONFIG.SYS
dosyasına eklenmesi gereklidir:
device:=c:\adaptec\sjiix.sys
ucuza mal olabilir. Konu hakkında daha ayrıntılı bilgi için teknik servise
danışmalı veya üreticinin web sayfasını incelemelisiniz.
Medya Çözünürlük
Günlük Gazete 50 dpi
Dergi 150 dpi
CD kapağı 150 dpi
Kuşe kağıda 300 dpi
Tablo 9.2: Baskı ortamlarının çözünürlükleri
gerektiği için ortaya çıkar. Bunlar kabarma değeri olarak adlandırılırlar ve her
tarama programından ayarlanabilirler. Bununla beraber ileri dereceli ayarlar ile
metinler ve çizgiler kalınlaştırılabilir ve küçük beyaz alanlar siyah renk altında
kalırlar.
Bu etkinin ortaya çıkmasını, şablonu ilk olarak gri renk modunda tarayarak
ve söz konusu kabarma değerini daha sonra resim düzenleme programından
belirleyerek engelleyebilirsiniz.
Eğer herhangi bir kaynak çakışması mevcut değilse ve söz konusu cihazı
henüz başka bir bağlantı noktasında denemediyseniz ilk olarak bu kontrolü
gerçekleştirmelisiniz. Ancak bu kontrol esnasında, cihaz ile ilgili yazılımların da
diğer bağlantı noktasına uygun şekilde ayarlanmaları gereklidir.
Belirli bir cihazı başka bir bağlantı noktasında kontrol etmek, kullanılan
aygıtın türüne bağlı olarak el becerisi isteyebilir. Ancak bir seri bağlantı noktasını,
cihazları takıp sökmeye gerek kalmadan da test etmek için birkaç yöntem daha
vardır.
276
yüklenir ancak bulunamazsa bir hata mesajı ekrana gelecektir. Bu durumda söz
konusu bağlantı noktası tamamen arızalıdır.
Ancak COM3 ve COM4 bağlantı noktaları söz konusu ise bu test tam
olarak çalışmayabilir. Çünkü bir çok fare sürücüsü sadece COM1 ve COM2
portlarını kontrol eder. Diğer portların da kontrol edilebilmesi için bunların sürücü
yüklenirken belirtilmeleri gereklidir. Diğer portların da aranması için gerekli olan
bildirimi nasıl yapacağınızı ise farenin dokümantasyonu arasında bulabilirsiniz.
2. Söz konusu bağlantı noktasını artık bir jumper yardımıyla devre dışı
bırakabilirsiniz. Bunun için kartın kullanım kitapçığında veya kendi üzerinde daha
ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Eğer bu kart üzerinde bir de Gameport bulunuyorsa ve eğer başka bir kart
(ses kartı, sürücü denetleyicisi) üzerindeki Gameport zaten kullanılıyorsa yeni
karttaki Gameport’u devre dışı bırakmalısınız. Bir bilgisayardan birden fazla
Gameport etkinleştirilemez.
Multi I/O kartlarındaki tüm seri bağlantı noktaları buna uygun şekilde
ayarlanmalıdır. Paralel bağlantı noktalarına aşağıda değinilecek.
Hangi seri bağlantı noktasının arızalı olduğunu ve hangisini devre dışı
bırakacağınızı bilmiyorsanız varolan bağlantı noktalarının Aygıt Yöneticisi’de
görüntülenmelerini sağlayın.
Yeni kart ile beraber dört taneden fazla seri ve üç tane paralel bağlantı noktası
oluyorsa üst sınırı aşan bağlantı noktalarını mutlaka devre dışı bırakmalısınız.
Kartı, konfigürasyonunu tamamladıktan sonra bilgisayarınıza takın. Bağlantı
noktalarını artık sorunsuz bir şekilde kullanabilirsiniz.
Eğer program bir hata tespit ederse bağlantı noktası arızalıdır. Ancak
sonuçtan emin olabilmek için fişin doğru takılıp takılmadığını bir kez daha
kontrol edin. Eğer bağlantı noktası gerçekten arızalıysa mutlaka değiştirilmelidir.
yığınlarının bir kısmını himayeleri altına alırlar. Bunun sonucunda IrDA bağlantı
noktasını COM bağlantı noktası olarak kullanan cihazlar (örneğin cep telefonları
ve PDA’lar) ile bağlantı kurulması mümkün olmaz.
7. Şimdi yeni bir iletişim penceresi ekrana gelir. Burada bulunan DEĞER
kutusuna, sanal port için kullanılacak olan boş bir COM portu girin. Penecereyi
TAMAM düğmesine tıklayarak kapatın.
Eğer COM portun I/O adresi için kullanılan BIOS ayarının değeri AUTO
ise Windows IrDA bağlantı noktasının tanınması ile ilgili sorunlar yaşayabilir.
BIOS Setup’ını etkinleştirin ve bağlantı noktasını I/O adreslerini (3f8, 2f8)
manuel olarak atayın.
İPUCU! Kızılötesi bağlantı noktasının çalışmasını test etmek için bir Camcorder
veya dihital kamera kullanılabilir. Bunlar, gönderilen kızıl ötesi ışığı, insan
gözünden farklı olarak ekranlarında görüntüleyebilirler.
9.7 PC kameraları
Monitörün üzerine yerleştirilen küçük kameraların fiyatları son
zamanlarda oldukça düştür ve bunlar en çok tercih edilen bilgisayar çevre
donanımları arasındaki listede yavaş ancak emin adımlarla birinciliğe gidiyor.
Kamera tanınmıyor
Bu kameraların USB modelleri yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Bunların kullanımı çok basittir ve sisteme bağlanmaları için bilgisayarın
kapatılması gerekmemektedir. Ancak USB kameraların tanınması ile ilgili
sorunlarla karşılaşırsanız okumaya 17. bölümden devam edebilirsiniz. Bu
kameralar ayrıca Windows 98 versiyonundan itibaren kullanılabilirler. Bir çok
üretici Windows 95 altında çalışmayı tercih etmiyor ve bu işletim sistemi için
sürücü hazırlamıyorlar.
Bir ISDN adaptörü, modem veya diğerlerine kıyasla daha modern olan
DSL, internetin sınırsız dünyasını sizin ve bilgisayarınızın kullanımına
sunuyorlar. Tanıdıklarınız ve iş arkadaşlarınız ile haberleşebilir ve banka ile ilgili
işlemleri bilgisayarınızdan gerçekleştirebilirsiniz. Modemin (burada kolaylık
sağlaması açısından sadece modem ifadesini kullanacağız) sunduğu avantajlar çok
büyüktür ancak bu avantajları kullanmadan önce donanım ve yazılımın kurulumu
sırasında sık karşılaşılan, zor sorunların üstesinden gelinmelidir. Dahili modemin
boş anakart üzerindeki boş bir slota takılması veya harici modemin seri bağlantı
noktasına bağlanmasını kolay işlemlerdir. Asıl zor olan ise konfigürasyondur.
Kendi başına uğraşan kullanıcılar bu aşamada bazen çaresiz bir şekilde havlu
atabilmektedirler. Donanım ve yazılım bileşenlerinin bir arada nasıl çalıştıklarını
bilmek pek kolay olmayan modem takma ve konfigürasyon işlemini daha kolay
bir hale getirecektir.
10.2 ISDN
ISDN’in normal modemlere kıyasla en büyük avantajı yüksek veri aktarım
hızıdır. Türkiye’deki maliyetler ve performans göz önüne alındığında normal
modemin ISDN ile kafa kafaya olduğu düşünülebilir. ISDN, kanal yapısı
sayesinde klasik modemlere kıyasla büyük bir üstünlüğe sahiptir.
CAPI
Microsoft tarafından Windows 95 ile beraber kullanıma sunulmuştur ve
Common ISDN Application Programmable Interface, kısaca CAPI, kullanılması
ise Windows dünyasının ISDN ile çalışabilmesi sağlanmıştır. Farklı
uygulamaların özel sürücülere gerek kalmadan ISDN kartı ile haberleşebilmesi
böylece mümkün olmuştur. ISDN adaptörü, CAPI’de sanal bir modem gibi işlem
görür. Bu, Windows’un ISDN kartı üzeriden değil de modem ile haberleşiyormuş
gibi davranması anlamına geliyor. CAPI, NDIS sürücüsüne karşılık bir internet
bağlantısına paralel olarak başka bir iletim yolu üzerinden faks gönderilmesini de
mümkün kılar.
291
İPUCU! CAPI 3.x versiyonları söz konusu olduğunda CAPI 1.0 standardının
sadece bir dalından bahsedilebilir. Sürücü üretici tarafından değiştirilmiştir ve
2.0’ın tüm noktaları ile uyumlu değildir. Buna örnek olarak Teles’in CAPA 3.21
versiyonu gösterilebilir.
NDIS
NDIS, Network Driver Interface Specification ifadesinin kısaltması ve
başka bir ISDN sürücü standardıdır. Bu, Windows dünyasına ilk adımını
Windows 98 ve NT işletim sistemleri ile atmıştır. NDIS, Avrupa kökenli bir
çözüm olan CAPI’den farklı olarak Amerikan laboratuarlarında geliştirilmiştir.
CAPI’ye göre en büyük farklılığı ISDN adaptörünün normal bir ağ kartı gibi
kullanılmasıdır. Ayrıca NDIS, CAPI’de olduğu gibi fonksiyon çeşitliliğine sahip
değildir.
3. Sistem şimdi bir kesme isteği ve I/O adresi seçer. Ardından bu bilgiler
ekrana gelir. I/O adresleri ile ilgili ayarları not ettikten sonra bilgisayarınızı
kapatın.
Fritz!Card tanınmadı
Eğer modern bir anakart ile ISA veriyolunu kullanan eski bir Fritz!Card
kullanıyorsanız belirli yapısal bir sorun ile karşılaşılabilir. Bu kartlar, ISA BUS
güç desteği ile ilgili problemleri vardır. Modern anakartlarda 3.3 V’a düşürülen bu
değer söz bu yapıdaki kartlar için yetersizdir. Bu tür kartları ISA BUS için arka
yüzlerinde bulunan 20 bağlantı noktasından tanıyabilirsiniz.
AVM’nin Fritz!Card’ı bunun için tipik bir örnektir. Bu, bilgisayarı bir
kesme isteği bombardımanına tutar. Bu yoğun istek normal çalışma sırasında
sorun çıkartmaz ancak enerji tasarruf modu kullanılmak isteniyorsa bilgisayar
bunu ret eder. AVM’nin Fritz!Card için hazırladığını hatalardan arındırılmış yeni
CAPI sürücüsünü üreticinin web sayfasından temin edebilirsiniz.
İPUCU! Eğer her iki tarafta farklı ISDN sürücüleri (CAPI ve NDIS) kullanıyorsa
bir direkt bağlantının veri aktarım hızlarında düşmeler meydana gelebilir.
Dahili modem
Anakart üzerindeki bir slota takılan dahili modemde, bilgisayarın bir seri
bağlantı noktası üzerinden kullanılan harici bir modeme kıyasla daha farklı
şeylere dikkat etmelisiniz. Bir dahili modemin konfigürasyonu ek, dahili bir
modem gibi yapılır. Bunun için de uygun bir kesme isteği ve port adresi atanır.
Bilgisayarın BIOS’u normalde maksimum dört seri bağlantı noktası yönetir. Her
defasında iki bağlantı noktası tek bir kesme isteğini paylaşırlar. Bunların standart
yerleşimi aşağıdaki gibidir:
COM1 – 3F8h
COM1 – 2F8h
COM1 – 3E8h
COM1 – 2E8h
Eğer fareniz ilk seri bağlantı noktası COM1’e takılı ise modeminizi asla
COM3’ü kullanacak şekilde ayarlamamalısınız. Modem ve fare arasında bir
kesme isteği çakışması kaçınılmaz olabilir ve bunun sonucunda her iki cihazın
çalışması da kesintiye uğrayabilir.
Eğer fareniz ilk seri bağlantı noktası COM1’e takılı ise modeminizi asla
COM3’ü kullanacak şekilde ayarlamamalısınız. Modem ve fare arasında bir
kesme isteği çakışması kaçınılmaz olabilir ve bunun sonucunda her iki cihazın
çalışması da kesintiye uğrayabilir. Modemi COM2’yi kullanacak şekilde
ayarlayın. Eğer bilgisayarınızda ikinci bir seri bağlantı noktası daha bulunuyorsa
bunu devre dışı bırakmalısınız. Çoklu denetleyici veya bağlantı kartlarındaki
bağlantı noktalarını ayarlayabilmek veya devre dışı bırakabilmek için üzerinde
bulunan jumper veya DIP switch’i kullanabilirsiniz. Bunun için gerekirse
300
Aynı sonuca neden olan kesme isteği ve port adreslerinin iki defa atanması
durumu ile de sıkça karşılaşılabilir. Bu durumda iki farklı kartın aynı kesme
isteğini ve port adresini kullanmadığından emin olmalısınız. Donanımların kesme
isteği ve port yerleşimlerini Aygıt Yöneticisi’ni kullanarak kontrol edebilirsiniz.
Kullandığınız terminal programını çalıştırın ve buradaki ayarları da aynı şekilde
kontrol edin.
Harici modem
Tüm bağlantı kablolarının tam olarak oturduğundan emin olun.
Harici modem üzerindeki ışıklar yanıyor mu? Eğer yanmıyorsa modemin açık
olup olmadığını da kontrol etmelisiniz.
10.3.3 Modem “No Dialtone” veya “Çevir sesi yok” mesajı veriyor
Modem telefon hattını açtıktan sonra kullanılan terminal programında
belirlenen süre içerisinde çevir sesi alamazsa “No Dialtone” veya “Çevir sesi yok”
hata mesajını ekrana getirir.
Özel telefon santrallerinde normal telefon ağına ulaşabilmek için önce özel
bir numara çevrilmelidir.
303
Sorunun muhtemel başka bir nedeni ise genel bir veri aktarım standardının
oturtulmaması olabilir. Bu her iki cihazın da aynı veri aktarım hızında çalışması
ve aynı hata düzeltme mekanizmalarını kullanmak zorunda olması anlamına
geliyor. 9.600 bps veri aktarım hızını kullanmak üzere ayarlanmış bir V.32
modemini örnek olarak ele alalım.
Veri aktarın hızı 2.400 bps olarak ayarlanmış bir V.22 modem arandığı
zaman, söz konusu modemler aynı veri aktarım standartlarında karar
kılamayacakları için bağlantı kesinlikle kesilecektir.
Bu, MNP 4 veya V.42 hata denetimini mümkün kılan cihazlar için de
geçerlidir. Bu tür modemler AT komutları yardımıyla, çağrıların hata denetimi
olmadan modem tarafından kabul edilemeyeceği şekilde, ayarlanabilirler. Bu
durumda tanımlama ayarlarının da uygun şekilde değiştirilmeleri gereklidir.
Bunun için modeminizin kullanım kitapçığına başvurabilirsiniz.
PC ile modem arasındaki veri aktarım hızı da bu noktada etkili olur. Eğer
terminal programı modeme, cihazın gönderebileceğinden daha fazla veri aktarırsa
uygun bir bağlantı kurulamaz. Bilgisayar bunun sonucunda seri bağlantı noktasına
gelen verileri yanlış bir bps oranı ile yorumlamaya çalışır. Böylece
tanımlanamayan karakterler ekrana gelmeye devam eder. Bu nedenle terminal
programında uygun bir veri aktarım hızı belirlemelisiniz. Ancak bilgisayar ile
modem arasındaki veri aktarım hızının veriler sıkıştırılmadan gönderildiği için
modemlerin arasındakinden daha hızlı olmasına dikkat etmelisiniz.
2. Lokal eko ayarlarına ulaşmak için ekrana gelen kart üzerindeki ASCII
AYARLARI düğmesine tıklayın.
Telefon hattının arızalı olduğunuz farz edin ve modeme bağlı olan hattı bir
telefon cihazına bağlayarak normal bir telefon görüşmesi yapın. Bu görüşme
sırasında ise konuşma sırasında fonda bulunması muhtemel gürültüleri kontrol
edin. Eğer hatta devamlı olarak cızırtı, uğultu veya farklı bir gürültü mevcutsa
Telekom’un telefon arıza servisini (163) arayın ve sorunu bildirerek kontrol
etmelerini sağlayın.
ücret sayacında entegre bir 16 kHz bant kilidi zaten bulunur. Modemin bu
durumda ücret sayacının çıkışına bağlı olmasını sağlamalısınız.
Rahatsız edici ücretlendirme sinyalini atlatmak için başka bir yöntem daha
bulunur. Modeminize bağlantıyı ancak en son taşıyıcı sinyalin gelmesinden
belirli bir süre geçtikten sonra koparması emrini verebilirsiniz. Söz konusu süre
s10 kayıt tutucusu kullanılarak belirlenebilir. S10 kayıt tutucusu zamanı saniyenin
onda birini kullanarak tutar. Örneğin, modeminiz AT S10=15 kaydı girildiğinde
taşıyıcı sinyalin kaybedilmesinden sonra bağlantıyı kesmek için bir buçuk saniye
bekleyecektir.
1. BAŞLAT/AYARLAR/DENETİM MASASI/MODEM/ÖZELLİKLER
yolunu izleyerek modem özelliklerini görüntüleyin.
Dijital bir santraldeki hoş olmayan gürültülerden kendiniz tam olarak emin
olamazsınız. Bir çok dijital santral ucuz analog/dijital dönüştürücüler ile
donatılmışlardır. Bunlar normal telefon görüşmesi ve faks ihtiyaçlarını tam olarak
yerine getirebilirler ancak 56 K modemlerin tam performansla çalışmalarını
sağlayamazlar.
314
ÖNEMLİ! 56.000 bps’lik veri aktarım hızı pratikte ulaşılamayan sadece teorik
bir değerdir. Eğer 50.000 bps’lik veri aktarım hızına ulaşabiliyorsanız kendinizi
şanslı sayabilirsiniz.
3. Şimdi Windows ile modem arasında bir veri trafiği meydana gelir.
Bunun sonucunda bağlantı ayarları ve modemin Firmware bilgileri ekrana gelir.
Firmware bilgileri arasında desteklenen tüm veri aktarım standartlarını (V.90 da
dahil olmak üzere) ve Firmware versiyonunu bulabilirsiniz.
ADSL çalışmıyor
Tüm kablo bağlantılarının oturup oturmadığını kontrol edin.
Ağ kartının kullandığını kaynaklar muhtemelen başka bir cihaz ile çakışmıştır.
Aygıt Yöneticisi’ndeki ayarları kontrol edin.
Denetim Masası’nı kullanarak ayarlanmış ağ özelliklerini kontrol edin.
ADSL’in çalışabilmesi için TCP/IP ağ protokolünün kesinlikle yüklenmiş
olması gereklidir.
DSL modeminin üzerinde bulunan Sync LED’inin devamlı yanıp yanmadığını
kontrol edin. Bu, servis sağlayıcı bağlantısının olduğunu gösterir. Yeşil
319
kontrol ışığı modemin senkronize olduğunu gösterir. Eğer LED kırmızı ise ilk
olarak modem ile fiş arasındaki kabloyu kontrol etmelisiniz. Veya telekom,
hattınızı henüz santralden açmamış olabilir.
Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve bu sırada DSL modeminizi elektrik
fişinden çıkartın. Şimdi modeminiz ile ağ kartınız arasındaki ağ kablosunu
çıkartın. Aksi takdirde yeniden senkronizasyon meydana gelemeyeceği için
elektrik fişini tekrar takana kadar birkaç saniye beklemelisiniz. Elektrik fişini
tekrar taktıktan sonra DSL modemin üzerindeki Sync LED’i tekrar devamlı
yanana kadar bekleyin. Ardından ağ kablosunu tekrar takın. Artık bağlantının
yeniden sorunsuz bir şekilde çalışması gereklidir.
PC ile modem arasındaki bağlantı kablosunun bir Patch, yani, 1:1 bağlantı
kablosu olması gereklidir. Eğer bir çapraz (Cross Link) bağlantı kablosu
kullanıyorsanız herhangi bir bağlantı kurulamayacaktır.
Ağ kartının özelliklerini Denetim Masası üzerinden kontrol edin. Eğer
otomatik tanıma sonrasında bağlantı kurulamıyorsa 10BaseT seçeneğinin
manuel olarak işaretlenmesi gereklidir.
1. BAŞLAT/AYARLAR/DENETİM MASASI/SİSTEM/DONANIM/
AYGIT YÖNETİCİSİ yolunu izleyerek Aygıt Yöneticisi’ni çalıştırın. Ekrana
gelen donanım ağacındaki AĞ BAĞDAŞTIRICILARI kaydını seçin.
3. Şimdi yeni bir pencere ekrana gelir. Eğer seçili değilse ÇEVİRMELİ
AĞ öğesini işaretleyin ve TAMAM düğmesine tıklayın.
11. Servis sağlayıcınız ile bağlantı kurmak için artık yeni simge üzerine
sadece çift tıklamanız yeterli olacaktır.
Yazıcılarla ilgili sorunlar çok yönlü olduğu için bu bölümde farklı yazıcı
tipleriyle ilgili özel arızaları bu cihaz tiplerinin kendi bölümleri altında
inceleyeceğiz. Böylece yazıcı sorununuza ait çözümü daha çabuk bulabilirsiniz.
Yazıcı tipine bağlı olmayan sorunları ise hemen bu bölümün devamında
bulabilirsiniz.
Normal şartlar altında kendi kendini sınama modunda DIP anahtarı yada
daha doğrusu yazıcının ortaya çıkan ayarları basılır. Daha sonra yazıcıda mevcut
olan bütün noktalama işaretleri ve karakterler basılır. Lazer yazıcılarında DIP
anahtarı bulunmaz. Bunun yerine yazıcının ayarları ve mevcut yazı türlerini içeren
bir liste basılır. Yazıcınız için uygun olan tuş yada tuş kombinasyonunu el
kitabından öğrenebilirsiniz.
İPUCU! Sınama sayfası yazdırırken sadece yazıcıdaki yada yazı stili kasetinde
bulunan yazı tipler basılır, kullanılan yazılımın içerdiği, örneğin Windows
uygulamanızda bulunan girişik True Type Yazı tipi basılmaz.
327
ulaşım sigortasını bulmayı yine bir ara-bul oyunu haline getirmiş olabilir. Söz
konusu mesafe koruyucuların, karton desteklerin yada diğer cisimlerin nerede
bulunduğunu kullanım kılavuzunda yada hızlı kurulum kağıdında
bulabilirsiniz.
Bazı lazer yazıcılarda dahili bir elektronik sayaç takılı olan resim kasnağı
yapılan basımları sayar. Eğer yapılan basımların sayısı, kasnağın üretici firma
tarafından belirlenmiş olan ömrünü belirleyen sayıya ulaşırsa yazıcı bir
uyarıda bulunur ve yeni basım yapmayı reddeder.
Bazı yazıcı modellerinde seçimsel olarak bir çıkış kartı takılabilir, bu daha
sonra otomatik olarak aktif hale getirilir ve diğer bütün standart çıkışların
etkinliği kapatılır. Eğer sadece standart çıkışlardan birini kullanmak
istiyorsanız önce seçimsel yazıcı çıkışını yazıcıdan çıkarmanız gerekmektedir.
Eğer birden fazla yazıcıyı ve bilgisayarı bağladığınız için bir yazıcı adaptörü
kullanıyorsanız üzerindeki düğme yanlış konumda olabilir açık olabilir veya
bu cihazın kendine ait bir elektrik bağlantısı varsa kapalı olabilir.
BIOS’taki bağlantı noktası ayarını ECP ise EPP veya NORMAL olarak
değiştirin.
Yazıcı kablosunun içindeki paralel damarlı yapı (her bir damar kendi
başına küçük bir kondansatör gibi davranır) veri transferini etkileyen kapasitanslar
oluşmasına neden olur. Eğer bunlar çok büyük olursa yazıcı yollanan verileri
tanıyamaz ve bunları kullanmayı reddeder. Ama yazıcınızı işbirliği yapmaya sevk
edecek imkanlar da vardır:
Eğer kullandığınız kablo çok uzun ise mümkün olduğunca kısa bir kabloyla
değiştirin (ne kadar kısa o kadar iyi). Bu değiştirmenin gerçekleşebilmesi
içinde yazıcının yerini uygun olacak bir şekilde değiştirin.
Eğer iletim yolunu kısaltma gibi bir olanağınız yoksa o zaman kabloyu çok iyi
yalıtımı olan bir başkasıyla değiştirin. Bu tip kablolar yapılış şekline ve
boyuna göre çok pahalı olabilirler.
Kullanılan çıkış kartını daha yüksek seviyede çalışan başka bir taneyle
değiştirebilirsiniz. Sahip olduğunu paralel bağlantı noktası Onboard ise (yani
bağlantı noktası anakarta sabittir ve sonradan ekleme değildir) ise dikkat yeni
bağlantı noktasının aynı port adresini kullanmamasına dikkat etmelisiniz. Aksi
halde bilgisayarda adres çakışmaları yaşanabilir. Port adreslerini kartın
üstündeki jumper yardımıyla ayarlayabilirsiniz. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi
için anakartınız yada çıkış kartınızın kullanım kılavuzuna göz atmalısınız.
Olası ayarlar 03BCh, 0378h ve 0278h dır. Onboard bağlantı noktası ayarları
ise bilgisayarın BIOS’undan yapılır.
Bir başka imkan da Centronics bağlantı noktası için gerilim sürücüsüne ihtiyaç
durulmasıdır. Bu, PC ile yazıcı arasındaki bağlantıya entegre edilir. Bu
yöntem, anakart üzerinde ve bütün ek bağlantı noktaları da dolu olsa bile
başvurulabilir. Eğer havyalarla biraz tanışıklığınız varsa böyle bir iletim
sürücüsünü kendinizde yapabilirsiniz. Bilgisayar ve elektronik dergilerinde
buna benzer konularla ilgili açıklamalar bulabilir ve gerekli malzemeleri
elektronik dükkanlarından temin etmek mümkündür.
MS-DOS ayarları
Uygun transfer parametrelerini MS-DOS altında ayarlamak için MODE-
komutunu ve parametrelerini kullanabilirsiniz.
Kod Anlamı
N Boş (no) Eşlik
O Tek (odd) Eşlik
E Çift (even) Eşlik
Tablo 11.2: Parity değerleri
Retry, seri bağlantı noktasını kullanan bir yazıcıda veri transferi sırasında
zaman aşımından kaynaklanan bir hata olursa ne yapılacağını belirtir. Retry
parametresi verilirse MODE un bir parçası hafızada sabit (yani sürekli olarak)
tutulur.
334
Kod Anlamı
P Bekleme zamanı dolsa bile MSD-DOS genelde verileri yazıcıya yollamaya
çalışır. P parametresi kullanılmazsa bekleme sonunda bir hata oluşur.
E Basım işleminde oluşan hatalar programa geri gönderilirler.
Tablo 11.3: Retry değerleri
Yazıcı, 9600 Baud ile Com1’e bağlı, eşlik biti yok, 8 veri biti ve bir dur
biti var ise kullanılması gereken komut aşağıdaki gibi görünmelidir:
Yazıcı hem paralel ve hem de seri çıkışa sahipse, cihazın ayarlarını kontrol
ederek seri bağlantı noktasının etkinleştirilmiş olmasına dikkat edin.
Düzgün bir yazıcı çıktısının elde edilebilmesi için her iki komutun beraber
çalışması gereklidir. Eğer yazma kafası satırın sonuna gelmişse, önce kafanın geri
335
dönüşü ve sonra bir satır ilerletmesi tatbik edilmelidir. Aksi takdirde yazıcı, bütün
çıktıyı bir satıra yazar. Bu sayede kağıttan tasarruf edebilirsiniz ancak çıktıyı
çözmek için biraz zaman harcamanız gerekirdi. (DriveSpace bile bu tür yüksek bir
sıkıştırma oranını sadece hayal edebilir)
Yazıcıda yanlış bir emülasyon ayarlanmış olabilir. Bu, tabii ki sadece söz
konusu emülasyon olanağını sunan ve bunu da kendiliğinden tanıyamayan
yazıcılar için geçerlidir. Bu nedenle yazıcının doğru emülasyonu kullanmasını
sağlamalısınız. Örneğin, yazıcıda DOS programınızın LaserJet emülasyonu
hala aktiftir ve siz Windows altında bir PostScript sürücüyle basmak
istiyorsunuz. Bunun sonucunda yazıcı PostScript komutlarını doğru
yorumlayamaz ve normal metin olarak basar (biraz dikkat ederek bu arada
doğru metni bulabilirsiniz).
Eğer yazıcı kablonuz çok uzunsa daha önceden hazırlanmış kablo yollarına
yerleştirmemelisiniz. Bu durumda yazıcı veri aktarımı başka bir cihaza bağlı
bir kablo tarafından etkilenebilir. Kabloları birbirinden ayırdığınızda sorun
336
44 69 65 73 20 69 73 74 Bu bir ö
20 65 69 6E 20 54 65 73 rnek tes
74 61 75 73 64 72 75 63 t baskıs
6B 75 78 1A ıdır
46 6B 67 73 22 6B 73 76 Fkgs”ksv
22 67 6B 6E 22 56 67 73 “gkn”Vgs
76 63 77 73 66 72 77 63 vcwsfrwc
6B k
Küçük bir hatanın sonuç üzerinde oldukça büyük etkisi var ! Böyle bir
hatayı nasıl yorumlayabileceğinizi öğrenmek için devamını okuyunuz.
337
Yazıcının, açık olmayan yani arızalı veri girişleri için her zaman sadece
„1“ değeri atanır. Bu değişiklik sayesinde veriakımını analiz edebilir, yani ikili
sisteme dönüştürebilir, böylelikle eksik veri biti olup olmadığını kontrol
edebilirsiniz. Daha iyi kavrayabilmek için yukarıdaki örnekten bir çift değer
analiz edebilirsiniz.
Yazıcı üreticileri yine her ülke için ayrı bir kod sayfası oluştururlar ve
bunlar IBM kod sayfaları ile uyumlu değildirler. Yine de her yazıcıda bir tane de
IBM uyumlu kod sayfası bulunmasına rağmen kullanılabilmesi için aktive
edilmesi gerekir.
Bazı yazıcılar bir kağıt yükseltici yardımı ile kağıttan kalın olan mektup
zarflarının basımını sağlamaktadır. Bu özelliğin açık olması birden fazla
kağıdın alınmasına neden olabilir.
Mürekkep püskürtmeli eski tip yazıcılarda yarı otomatik selle kağıt besleme
kullanıyordu. Bu özellik, tek tek kağıt alımı için düşünülmüştür. Yazıcı, bu
durumda birden fazla kağıt olduğunda hepsini birden almaya çalışıyor olabilir.
Yazıcınızın hangi tarz elle kağıt besleme desteklediğini kullanım kılavuzundan
öğrenebilirsiniz.
340
Kağıt çekici silindirin üstü ince kağıt atıkları ile kaplanmış olabilir. Bu parçayı
az nemli bir bez kullanarak dikkatlice temizleyin. Eğer sorun buna rağmen
çözülmezse silindirin yüzeyi ince bir zımpara kağıdı ile temizlenebilir. Ancak
parçanın her tarafına erişebilmek için önce yazıcıdan sökülmesi gerektiği
unutulmamalıdır.
Yazıcı, basılmış olan kağıdı yeniden çekiyorsa, kağıdın hazneye tam yerleşip
yerleşmediğini tekrar kontrol edin. Yanlış yerleşim, basılmış olan kağıdın
dönerek yeniden yazıcıya girmesine sebebiyet verir. Basılan kağıdın arkalıkta
kalması için gerekli önlemleri alın.
341
Eğer böyle bir yazıcıya sahipseniz elle kağıt alma ünitesinin düzgün
kurulduğundan emin olun. Bazı yazıcılarda sayfanın tablaya konduğu alıcılarla
kontrol edilmektedir. Alıcıların önü kağıt parçaları ile kapanmış, kirlenmiş,
tozlanmış ve bu yüzden de alıcılar kağıdın sürüldüğünü göremiyor olabilir. Bu
durumda söz konusu alıcıların dikkatli bir şekilde temizlenmesi gereklidir.
Bazı eski model yazıcılar elle kağıt alma moduna otomatik olarak
geçemezler. Bu yazıcıların uygun moda geçişleri DIP anahtarı veya parametre
değiştiriciler aracılığıyla sağlanmaktadır.
.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta ise elle kağıt alma ünitesinin sadece
yazıcıyı çalıştıran program tarafından etkinleştirildiğince çalışmasıdır.
Resim 11.6: Bu özellik ile otomatik tek kağıt alma moduna geçilebilir.
Alıcı bu yüzden kağıdı görmüyor ve kağıt bitti hata mesajını veriyor olabilir. Bazı
modellerde DIP anahtarı aracılığı ile alıcıları kapatmak mümkündür. Ancak bu
durumda kağıdın boyunun algılanması dezavantaj olarak karşınıza çıkacak ve
yazıcı boşluğa (yani kağıdın üzerinde yürüdüğü ruloya) yazmaya başlayacaktır.
Bu durumda en iyisi üretici tarafından tavsiye edilen kağıtlar ve etiketlerin
kullanılmasıdır.
Yazıcının içinde daha önceki kağıttan kalma artıklar bulunabilir ve bunlar söz
konusu alıcıyı yanıltabilirler. Yazıcının içinde kağıt artıklarının kalıp
kalmadığını kontrol edin ve varsa özenle temizleyin. Bir ihtimal alıcı veya
alıcılar kirlenmiş de olabilirler. Bu durumda alıcının veya alıcıların
temizlenmesi gerekir.
Kafa çalışmıyor
Yazıcı kafasının hareketi kağıt parçası veya atrafındaki herhangi bir madde
ile engellenmiş olabilir. Yazıcıyı kapatarak söz konusu muhtemel engeli ortadan
kaldırın. Aksi kafa zarar görebilir.
İstenen renk bu eldeki dört rengin çeşitli oranlarda yan yana konulmasıyla
oluşturulur. Normal bir insan gözü okuma mesafesinden bu dört ana rengi
göremez ve sadece toplamlarında oluşan karışım rengi görür.
Çok ince detaylar söz konusu olduğunda baskı alanı, bu karışım rengini
oluşturmak için gerekli nokta sayısının sığacağı alandan küçüktür ve bu nedenle
istenen etki yaratılamaz. Yukarıdaki örnekte sarı rengin yanına gereken mavi
eksik olduğundan yeşil yerine sarı bir çıktı elde edilmiştir. Ama bu sorun sadece
çok küçük, renkli şekillerin yazdırılmasında ortaya çıkar.
RESİM 11.6: Daha iyi bir fotoğraf baskısı için işaretlenmesi gereken seçenekler
Sürücü sorunları
Eğer beyaz çizgiler sadece Windows altındaki yazdırma işlemlerinde
oluşuyor ve MS-DOS altında sorun yaşamıyorsanız Windows sürücülerinizde bir
sorun olabilir. Windows sürücülerini yeniden yükleyin. Eğer sorun devam
347
ediyorsa yazıcınıza uygun diğer bir sürücü deneyin. Bunun için yazıcı üreticinizin
teknik destek hattını arayabilir veya internet sitesinde daha güncel bir sürücü olup
olmadığını kontrol edebilirsiniz.
uğraşan dükkanlar son günlerde neredeyse her köşe başında mevcut. Bunlardan
birine kartuşunuzu verebilir ve birkaç saat içinde dolu kartuşu götürebilirsiniz.
Ama bu durumda doldurulan mürekkebin kalitesini ve kartuşun ne kadarının
doldurulduğunu bilmeniz olanaksız olduğundan çevrenizdekilerden tavsiye
almanızı öneririz, yoksa istemediğiniz durumlarla karşılaşabilirsiniz.
DİKKAT! Yazıcınızı hiçbir zaman fişini çekerek veya prizinizdeki bir düğmeyi
kullanarak kapatmayın. Yazıcınızın kendi üzerindeki açma/kapama düğmesine
bastığınızda yazma kafasını uygun bekleme konumuna getirerek kurumaya karşı
korur. Eğer bu işlemi yapmasına izin vermeyip enerjisini keserseniz, püskürtme
uçları havada kalır ve bir sonraki gün açtığınızda kötü bir sürprizle
karşılaşabilirsiniz. Açma/kapama düğmesine basıp bütün hareketlilik durduktan
sonra isterseniz fişini çekebilirsiniz.
349
Kağıdın yanlış tarafına basıyor olabilirsiniz. Kimi kağıtların bir tarafı pürüzlü
diğeri düzdür. Kağıdı çevirip tekrar deneyin.
Temizleme
Temizleme işlemi bütün yazıcı tipleri için aynıdır. Tıbbi alkole batırdığınız
toz bırakmayan bir bezi yavaşça ve bastırmadan püskürtme uçlarının üzerindeki
kirliliğe sürün. Bu işlemi aynı yavaşlıkta birçok kez tekrarlayın. Kirler
yumuşamaya başlayacak ve bir süre sonra çözülecektir. Püskürtme uçlarının önü
temizlenince parçaları bağlamaya başlayabilirisiniz.
edin. Yine de bir sonuç alamazsanız her şeyi tekrar söküp yerine takarak kontrol
edin.
size tanıdık geliyor hatta tıpa tıp uyuyorsa sizi sevindirecek haberlerimiz var.
Lazer yazıcılar, “sayfa yazıcılar” sınıfına girerler, yani sadece bir sayfayı
dolduracak kadar bilgi aldıklarında veya çıktıyı gönderen program sayfayı
çıkarma komutu yolladığında sayfayı yazmaya başlarlar.
Günümüzdeki yeni lazer genelde sadece bir düğmeden oluşan basit bir
ayar bölmesine sahiptirler. Bu düğmeye bir kere kısa basarak çıktıyı alabilirsiniz.
Bu konu hakkında daha geniş bilgiyi giriş bölümünde bulabilirsiniz.
Eğer kağıdı çıkarttığınız halde yazıcı hala aynı sinyali veriyorsa kağıt
algılayıcısının önüne küçük bir kağıt parçası veya kağıt tozları yapışmış olabilir.
Başka bir sebep de algılayıcıya toner bulaşmasıdır. Algılayıcıyı dikkatlice
temizleyin.
2. Şimdi yazıcınızın üzerine farenin sağ tuşu ile bir kere tıklayarak bağlam
menüsüne gelin ve ÖZELLİKLER komutunu çalıştırın.
dolduran kısım olduğu gibi yazılır. Geri kalan kısım ikinci bir kağıtta basılır. Bu
tip bölünmeleri engellemek için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz.
Çözünürlüğü ayarlayın
Yazıcınızın baskı çözünürlüğünü veya bastırdığınız şeklin çözünürlüğünü
düşürmeyi deneyin. Bunu YAZICI ÖZELLİKLERİ’ndeki GRAFİKLER
sekmesinden yapabilirsiniz. Baskı kalitesi düşecek ama çıktınızı tek sayfada
alabileceksiniz.
Eğer yazıcınız özel bilgi sıkıştırma yöntemlerini destekliyorsa daha yüksek bir
düzeyde sıkıştırmayı deneyebilirsiniz. Bunun ayarını da YAZICI
ÖZELLİKLERİ’nden bulabilirsiniz. Bu yöntem de az da olsa baskı kalitesini
düşürecektir.
Eğer lekeler her baskıda aynı yerde ise hata ışığa duyarlı tamburdan
kaynaklanıyor olabilir. En son yazıcının içini temizlemek veya sıkışan kağıdı
çıkarmak için açtığınızda bu ışığa duyarlı tamburu çıkartıp karanlık bir yere
koymadıysanız, parlak ışık tambura zarar vermiş olabilir.
Lexmark Optra E310 gibi kimi lazer yazıcılar içlerinde biriken toner
artıklarını kendi kendilerine normal bir baskı kağıdı yardımıyla temizleyebilirler.
Bu konu hakkında daha fazla bilgi için yazıcınızın kullanma kılavuzuna başvurun.
7. Eğer çıktı hatalıysa veya yazıcınız hala sizi görmezden geliyorsa sınama
sayfası penceresindeki soruya HAYIR yanıtını vererek Windows’un önerilerini
inceleyin.
361
RESİM 11.13: GENEL sekmesi altında SINAMA SAYFASI YAZDIR düğmesini bulabilirsiniz
bir bağlantı noktasına ihtiyacınız var demektir. Bunun için bilgisayar satıcınızla
görüşüp ek kart alabilirsiniz.
İPUCU! Söz konusu siyah çerçevenin görünmemesi veya mümkün olan küçük
boyutlara sahip olması için LCD monitörünüzü devamlı en yüksek çözünürlükte
kullanın.
Monitörde hangi rengin eksik olduğunu hızlı bir şekilde fark edebilirsiniz.
Eğer ekrandaki görüntü mavi kayması varsa kırmızı eksiktir. Sarı renk bir kayma
mavinin ve kırmızı renk kayması ise yeşil rengin eksik olduğuna işarettir. Bu
renklerin hangi damar numarasına denk geldiğini ise kitabın sonundaki ekte
bulunan fiş yerleşimine göz atarak öğrenebilirsiniz.
Resim 12.1: Bu yöntem kullanılarak monitör tüpünün kalitesi rahatlıkla kontrol edilebilir.
İPUCU! Garanti süresi içerisinde bu tür sorunlar ile karşılaştığınızda direkt olarak
satıcınıza veya üreticiye başvurmalısınız. Bu durumda cihazınızın değiştirilmesi
söz konusu olabilir.
İPUCU! Modern LCD monitörlerde parıldamayan, kaliteli bir görüntü elde etmek
için 60 Hz’lik bir ekran tazeleme oranı yeterlidir. Maksimum ekran tazeleme oranı
ise 75 Hz’dir.
Ekran tazeleme oranı ekran kartının sürücüsü veya ayarlar için kullanılan
özel programı ile rahatlıkla değiştirilebilir.
377
Ekran tazeleme oranı ekran kartının sürücüsü veya ayarlar için kullanılan
özel programı ile rahatlıkla değiştirilebilir. Ekran kartının ayar programını
Windows altında çalıştırırsanız daha önceden ayarlanmış ekran modları karşınıza
çıkacaktır. Bu modlardan istediğiniz bir tanesini seçebilirsiniz.
Bu durumda daha düşük bir çözünürlük değeri seçin. Bu, özellikle küçük
monitörlerin gözlerinizi daha az rahatsız etmesini sağlayacaktır.
Eğer monitörünüz bir ayar menüsüne sahipse ve burada söz konusu Moiré
efektinin düzeltilmesi için bir seçenek bulunuyorsa aşağıdaki işlemleri yerine
getirin:
3. Renkle Doldur aracını kullanarak tüm fonu seçtiğiniz renk ile doldurun.
Resim 12.4: Moiré efekti uygun fon rengi kullanılarak minimuma düşürülebilir.
DİKKAT! Eski monitörler çok yüksek satır frekansı kullanılmak üzere ayarların
değiştirilmesi ekranın zarar görmesine neden olabilir. Kullanabileceğiniz ayarları
bilgisayarın el kitapçığında bulabilirsiniz. Değişiklik yapmadan önce
monitörünüzün yeni değeri kaldırıp kaldıramayacağını kontrol etmelisiniz.
Maalesef bu tür kablolar çok seyrek bulunurlar. Ancak yeni bir kablo
yerine elektronik mağazaları veya teknik servislerden temin edebileceğiniz Ferrit
halkalarını kullanabilir ve bunları normal VGA kablosuna takabilirsiniz. Ancak
bu, temin ettiğiniz Ferrit halkaları kullandığınız kabloya tam uymayabileceği için
istenen sonuç her zaman elde edilemeyebilir. Görüntünün netliğinin bozulması
bazen monitörden veya ekran kartı üzerinde bulunan RAMDAC’tan
kaynaklanabilir. Bu durumda görüntü çözünürlüğünü düşürerek sonuca
ulaşabilirsiniz.
kasasını asla açmamalısınız. Ayrıca cihaz günlerdir prize takılı olmasa bile
monitörün içerisinde çok yüksek endüksiyon gerilimi bulunabilir.
3. Ekran takılı olduğu yuvaya başka serbest bir kesme isteği atayın veya
ekran kartı sürücüsü buna ihtiyaç duymuyorsa devre dışı bırakmanız daha iyi
olacaktır.
4. Artık uygun modeli seçmelisiniz. Eğer tam olarak uygun bir model
bulamazsanız standart tipler ile çalışmalısınız. Ardından kurulum işlemini sona
erdirin.
1. Bunun için farenin sağ tuşunu kullanarak masaüstündeki boş bir alana
tıklayın ve nesne menüsündeki ÖZELLİKLER komutunu çalıştırın.
S3 chipsetini kullanan ekran kartları dört tane seri bağlantı noktasına sahip
bilgisayarlarda sorun çıkartabilirler. S3 chipseti normalde COM4 port adresini
kullanırlar.
Bir başka çözüm yolu ise ekran kartının chipseti üreticisinin referans
sürücülerini kullanmaktır. Bu referans sürücüleri ilgili chipseti kullanan tüm ekran
kartları ile çalışırlar. Ancak bu sürücüler ekran kartı üreticisinin geliştirdiği
sürücüler gibi farklı seçeneklere sahip değildirler veya kartın tüm fonksiyonlarını
desteklemezler.
gösterilmesi durumu ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Ancak buna neden olabilecek
bir kaynak veya cihaz çakışması da mevcut değildir. Bu sorun bir BIOS ayarından
kaynaklanmaktadır. Eğer Tak&Çalıştır ayarları altındaki ASSIGN IRQ TO PCI
VGA seçeneği devre dışı ise BIOS ekran kartına bir kesme isteği atamayacaktır.
3B kartınızın çalışması için bu seçeneğin etkinleştirilmesi yeterli olacaktır.
3B görüntü parıldıyor
3B görüntü ekran tazeleme frekansının yüksek olmasına rağmen
parıldıyor. Bir çok eski 3B kombi kartları ekran tazeleme frekansı için ayrı ayarlar
isterler. Hatta bazı kartlar kullanılan yazılım bağlantı noktasına göre karar verirler.
Denetim Masası’nı kullanarak ilgili ayarları uygun şekilde yapmalısınız. Bunun
için 3B kartlarındaki VSYNC opsiyonu ile ilgili olan bir önceki paragrafı da
okumalısınız.
Eğer S3 chipsetine sahip bir ekran kartı ile beraber bir Vodoo kartı
kullanıyorsanız bir hafıza çakışması oluşabilir ve bu bilgisayarınızın
kilitlenmesine neden olur. Bu sorunu http://ww.3dfx.com adresinden temin
edebileceğiniz bir yama ile çözebilirsiniz.
Creative Labs’in Geforce veya Geforce Pro ekran kartları Intel’in i820
(Carmino) chipseti ile sorun yaşayabilirler ve bunun sonucunda bilgisayarınız ara
sıra kilitlenebilir. Bunun için http://www.treak.com/files/infinst_enu_pv22.zip
adresinden temin edebileceğiniz Intel’in bir yamasını kullanabilirsiniz.
SET SST_SCREENREFRESH 75
SET SST_SWAP_EN_WATT_ON_VSYNC=0
SET SST_VSYNC=0
SET SST_VIDEO_24BBP=0
SET SST_SCREENREFRESH=75
SET SST_GRXCLK=50
Resim 12.9: Ekran tazeleme oranı DirectDraw için manuel olarak belirlenebilir
DİKKAT! Çoklu monitör kullanımındaki ikinci ekran kartı kesinlikle ikinci sınıf
olacaktır.
AGP kartları normalde BIOS tarafından bir PCI kartı olarak algılanırlar.
Bu nedenle PCI kartı her zaman birincildir. Yeni BIOS versiyonları ise AGP ve
PCI arasında önceliklerin belirlenmesine imkan tanımaktır.
Bazı ekran kartları ise bilgisayar açılışı sırasında her iki çıkışa da bir
monitörün bağlı olması gereklidir. Eğer monitörlerden bir tanesi daha sonradan
bağlanırsa çalışma sırasında söz konusu monitöre geçilmesi mümkün
olmayacaktır.
Set sst_screenrefresh=x
TV çıkışı etkinleştirilemiyor
PAL çıktısında genellikle 600 x 800 veya daha düşük bir çözünürlük
istenir. Eğer daha yüksek bir çözünürlük seçilirse ekran kartı TV çıkışı özelliğinin
kullanılmasına izin vermeyebilir.
ATI ekran kartına sahip kullanıcılar söz konusu sorunu Kayıt Defteri’nde
yapacakları bir değişiklik ile aşabilirler. Bunun için Kayıt Düzenleyicisinde
“HKEY_LOCAL_MACHINE\ATI Technologies\Driver\000x\DAL” anahtarını etkinleştirin.
DÜZEN/YENİ/DWORD DEĞERİ komutunu kullanarak TVEnableOverscan
adında bir kayıt ekleyin ve bunun değerini “1” olarak atayın.
Maalesef her TV kartı tüm ekran kartları ile çalışmaz. Bunun için PCI veya
AGP ekran kartının kullanılıyor olması fark etmez. Bazı TV kartı üreticileri
ürünlerinin sorunsuz bir şekilde çalıştığı ekran kartlarının listesini internette
yayınlıyorlar. Eğer kartlarınız bir arada çalışmıyorsa bu bileşenlerden birini
değiştirmekten başka yapabileceğiniz bir şey yoktur.
Ayrıca bazı anakart chipsetleri de TV kartlarına sorun çıkartabilirler. Burada
da uyumsuzluk sorunları söz konusudur. Bu sorunlarla özellikle Intel dışındaki
chipsetlerde karşılaşılır. Bu durumda bir BIOS güncellemesi veya özel sürücü
yamaları sorunu çözmede yardımcı olabilir.
OverlayMode=00000004
OverlayColorControlEnable=00000001
VideoBusMasterMode=00000001
Ses yok
Ses bağlantı kablosunun ses kartının Line In girişine takılı olup olmadığını
kontrol edin. Yanlışlıkla mikrofon girişine veya Line Out ses çıkışına
bağlanmış olabilir.
TV yazılımının Mute (sessiz) fonksiyonu etkinleştirilmiştir.
Eğer hala ses çıkmazsa hatayı tespit etmek ve çözmek için ses kartları ile ilgili
bölüme bakın.
406
DİKKAT! FAT32 kullanırken asla veri depolama birimi bakımı için olan eski
FAT16 araçlarını kullanmayın. Sonuç onarılamayacak bir veri kaybı oluyor!
5. Şimdi tekrar ana menü geldi. Öncesine göre tek fark, şimdi iki numaralı
sabitdiskin güncel olmasıdır. Şimdi DOS BÖLÜMÜ VEYA MANTIKSAL DOS
SÜRÜCÜSÜ OLUŞTUR komutunu çalıştırın. Bunun için önce [1] daha sonra da
[Enter] tuşuna basmalısınız
6. Şimdi ilk olarak gerçek bir DOS bölümü oluşturmalısınız. Bunun için
öce [1] ve daha sonra da [Enter] tuşuna basarak BİRİNCİL DOS BÖLÜMÜ
OLUŞTUR komutunu çalıştırmalısınız.
sabit disk varsa bir sonraki adım için menü seçeneklerinden ETKİN BÖLÜMÜ
ATA komutunu kullanarak etkin bölümü tespit etmelisiniz. Bunun için [2] ve
[Enter] tuşlarına basın.
1. BAŞLAT/PROGRAMLAR/DONATILAR/SİSTEM ARAÇLARI/
FAT32 DÖNÜŞTÜRÜCÜSÜ yolunu izleyerek dönüştürme programını çalıştırın.
4. Dönüşüm programı bir sonraki adım olarak FAT32 ile çalışmayan eski
sistem programlarının yüklü olup olmadığını kontrol eder. Böyle bir program
varsa sürücü dönüşümü bir hata mesajı ile kesilir. Dönüşümün devam edebilmesi
için öncelikle bu eski sistem programlarının kaldırılması gerekir.
Bundan yola çıkarak üretim tarihi 1998 ortalarından önce olan bütün BIOS
sürümlerinin bundan etkilendiğini görebiliriz. Bu sorun bir BIOS güncellemesi ile
çözülebilir. Bu durumda yeni sürümün INT 13 fonksiyonunu mutlaka
desteklemesi gereklidir.
Bu işlem bazlı iş kontrolü, UNIX’in altında temel olarak gelen Journaled File
System’in ilkelerine dayanır.
Veri taşınmasının sonunda açılış sektörünün bir güvenlik kopyası oluşturulur.
Yazılma sürerken bir cluster hatası çıkarsa bu, $BADCLUS dosyasında
kaydedilir, cluster dondurulur ve yazılma işlemi başka bir yer üzerinden tekrar
devam ettirilir.
Bunun dışında NTFS-Dosya sistemi, izinsiz girişlere karşı daha iyi bir dosya
ve klasör koruması sayesinde daha yüksek bir güvenlik sunuyor.
Windows 98
Nihayet yeni bir bilgisayar olmadan elde edebileceğiniz bir işletim sistemi.
Windows 98, 4.10.1998 sürüm numarasıyla karşımıza çıkar.Aynı sürüm
numarasını DOS altında da görebilirsiniz.
Windows 98 SE
Bu,Windows 98’in güncel sürümüdür. 1999 yazından beri, 4.10.2222
sürüm numarasıyla kendini tanıtmıştır. Bu sürüm numarası DOS altında da aynı
şekilde görünür. Bu sürüm öncekilere göre daha büyük bir donanım veritabanı
sunmaktadır ve Gelişmiş Yapılandırma ve Güç Arayüzü’nü (ACPI)
desteklemektedir.
419
Windows Me
Bu sürüm, Windows 98’in takipçisidir. Windows, 4.90.3000 sürüm
numarasını gösterir. Windows bu versiyonunda harici bir programa ihtiyaç
duymadan sıkıştırılmış dosyalarla çalışmaya başlamıştır. Ayrıca Windows Me’de,
Windows 2000’in sistem bilgilerini koruma ve sistem yenileme özellikleri de
kullanılabilir. Böylece üzerine yazılan sistem dosyaları otomatik olarak
orijinaliyle değiştirilebilir. Ayrıca karşılaştığınız herhangi bir sorun karşısında tek
bir tuşa basarak sistemin eski durumunu geri yükleyebilirsiniz.
Windows 2000
Windows 2000, Microsoft’un işyerleri için çıkardığı bir işletim sistemi ve
Windows NT’nin takipçisidir. Windows 2000, yukarıda bahsedilen işletim
sistemlerine kıyasla güvenli bir şekilde çalışır, ağlar için gelişmiş özelliklere
sahiptir ve kullanıcıların bireysel hakları için daha iyi güvenlik sunmaktadır.
Ayrıca, Windows 2000 başka bir sürücü modeline sahiptir ve bunun sonucunda
eski Windows 9x-sürücüleri bu işletim sisteminde kullanılamazlar.
Windows XP
Windows 2000’in takipçisidir. Windows NT/2000 ve Windows 9x/Me
aileleri sonunda bir işletim sistemi çatısı altında bir araya geldiler.
13.3.2 Windows XP
Scanreg
Bu araç, Kayıt Defteri veritabanının bakım işleriyle ilgilenir. Scanreg iki
uygulamanın içinde vardır: Windows için SCANREGW.EXE ve MS-DOS kipi
için SCANREG.EXE. Her iki program da aynı işi yapar ama her biri kendi
bölgesinde çalışır. Windows 98’i her başlattığınızda program arka planda çalışır
ve sistem dosyalarının geçerliliğini kontrol eder. Bundan başka günlük otomatik
olarak user.dat, system.dat, system.ini ve win.ini dosyalarının yedek kopyaları
oluşturulur. Standart olarak beş güvenlik yedeği vardır. Aynı işlem Windows 95
altında ERU aracı ile gerçekleştirilir. Bu aracı Windows 98 kurulum CD’sinde
bulamazsınız.
Tweak UI
Bu araç, Windows 98 ile birlikte yeni sunulanlardan biridir. Böylece aksi
takdirde sadece Kayıt Defteri veritabanı üzerinden ulaşılabilecek yaklaşık yüz
sistem ayarını değiştirebilmek mümkündür. Ayrıca, bu aracın sadece bir İngilizce
sürümü mevcuttur. Bu araç, CD’de \tools\reskit\powertoy klasöründe gizlidir ve
Windows kurulumu sonrasında ayrıca yüklenmelidir. Kurulumdan sonra Denetim
Masası’nda TWEAKUI adında yeni bir simge belirir.
Resim 13.5:TweakUI ile,sistem kayıtları veri tabanındaki bazı yolları idareli kullanabilirsiniz.
Resim 13.6: Sistem Yapılandırma Programında Başlangıç dosyaları kullanışlı olarak uyarlanabilir.
Resim 13.7: Donanım Bilgisi size donanım özellikleri hakkında bilgiler sunmaktadır.
13.5 Windows XP
Windows ailesi Windows XP ile yeni bir üyeye kavuştu. Bu işletim
sistemiyle Windows’un eski, klasik görünümü tarihe karıştı ve her şey eskisine
daha renkli ve süslü oldu. Ayrıca kabuğun altında da büyük değişiklikler yapıldı.
Burada en önemli özelliklere değineceğiz:
Windows XP, her iki işletim sistemi ailesi Windows 9x/Me ve Windows
NT/2000’i tek bir işletim sistemi çatısı altında birleştirdi.
Windows 2000 ve Me’nin doğrudan takipçisidir.
XP’nin iki versiyonu mevcut. Kişisel kullanıcılar için Windows Home Edition
ve firma müşterileri için Professional Edition.
Windows 9x/Me’deki DOS temeli olmadan çalışır.
Her iki NTFS ve FAT dosya sistemlerini sunar.
Var olan Windows sürümlerinin üzerine kurulabilir.
Değişiklikler kaydedildikten sonra pozitif bir yan etkisi daha ortaya çıkar.
Devamlı karşınıza çıkan konuşma balonları da ortadan kalkar.
Denetim Masası
Denetim Masası’na BAŞLAT/DENETİM MASASI üzerinden
ulaşabilirsiniz. Bunun sonucunda Denetim Masası’nın tamamı değil sadece
ayrıldığı kategoriler ekrana gelir. Eğer tüm Denetim Masası öğelerini görmek
isterseniz pencerenin solunda bulunan KLASİK GÖRÜNÜME DÖN bağlantısına
tıklayabilirsiniz.
Windows XP ve Oyunlar
XP’nin eski oyunlarla uyumlu çalışması göz dolduruyor. Söz konusu
geriye uyumluluk kipi sayesinde bir çok eski oyunu rahatlıkla oynayabilirsiniz.
Her yazılımın kendi hatası bulunur. Yüzde yüz sorunsuz olan program
sayısı çok azdır ve bir program ne kadar büyük olursa içerisinde de o kadar çok
hata barındırır. Bu durumda Windows için de geçerlidir. Sahip olduğu program
kütüphanelerindeki hatalar kendilerini ve dolayısıyla kendi programlama
hatalarını da otomatik olarak çalışan uygulama yazılımlarına da taşırlar. Bu
431
Windows 9x ve Me
Normal: Windows, bu komut kullanılarak sanki açılışı hiç kesilmemiş gibi
normal bir şekilde çalıştırılır.
Ağ ile güvenli mod: Yukarıda olduğu gibi ancak burada ayrıca ağ sürücüleri
de yüklenir. Bu seçeneğin Windows 98 altında ekrana gelmesi için ağ
fonksiyonlarının sisteme yüklenmiş olması gereklidir. Direkt olarak bu modun
çalışması için de açılışta sadece [F6] tuşuna basmak yeterli olacaktır.
432
Bir sorunun açılış dosyalarından herhangi birinde bulunan bir sürücü ile
ilgili olduğundan şüpheleniyorsanız yapmanız gerekenler zaten bir çok başlık
altında anlatılmıştır. Ancak sorunun kaynağını tespit etmek için CONFIG.SYS ve
AUTOEXEC.BAT dosyalarındaki sürücü kayıtlarının sistematik bir şekilde devre
dışı bırakılması yeterli olabilir. Bu konu ile nasıl daha iyi baş edebileceğiniz
2.4.16 numaralı bölümde bulabilirsiniz.
Windows 2000 ve XP
Windows 2000 ve XP altında açılış menüsüne ulaşmak için [F8] tuşuna
basılması yeterlidir. Ancak burada da farklı seçeneklere sahipsiniz:
433
Ağ desteği ile güvenli mod: Güvenli mod ile tek farkı bu sefer ağ sürücülerinin
de yüklenmesidir.
Komut istemi ile güvenli mod: Burada sadece komut istemi CMD.EXE
çalıştırılır. Bu, normal VGA çözünürlüğünde ve 16 renk derinliğine sahip bir
grafik arayüzde çalışır.
VGA modunu etkinleştir: Windows normal bir şekilde ancak sadece standart
VGA sürücülerini kullanarak açılır.
Dizin hizmetleri geri yükleme modu (Windows 2000 etki alanı denetleyicileri):
Bir anlamı yok.
Normal önyükle: İsminden de anlaşıldığı gibi Windows 2000’i [F8] tuşuna hiç
basılmamış gibi çalıştırır.
konusu sorun belirtisinin yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağını kontrol etmek için
bilgisayarı yeniden başlatın. Bu sorun muhtemelen ilgili dosyanın
arızalanmasından veya sabitdisk üzerinde bulunamamasından kaynaklanmaktadır.
Her iki durumda da ilgili sürücüyü yeniden yüklemelisiniz.
Çok sayıda kayıt arasından sorun çıkartanı tespit edebilmek için Sistem
Yapılandırma Hizmet Programı’ndan faydalanabilirsiniz. Bu aracı ekrana
getirmek için BAŞLAT/ÇALIŞTIR komutunu kullanarak msconfig dosyasını
çalıştırmanız yeterli olacaktır. Başlangıç kartı üzerindeki listede görüntülenen
programlardan sistem açılışında yüklenmesini istemediklerinizin işaretlerini
kaldırabilirsiniz. Sorunlu kaydı devre dışı bıraktığınızdan emin olmak için her
program sonrasında bilgisayarı yeniden başlatmalısınız.
Resim 14.1: Sistem Yapılandırma Hizmet Programı açılış sorunlarının çözülmesinde yardımcı
olabilir.
device=c:\windows\himem.sys
device=c:\windows\emm386.exe noems x=a000-f7ff
1. BAŞLAT/PROGRAMLAR/DONATILAR/SİSTEM ARAÇLARI/
SİSTEM BİLGİSİ komutunu kullanarak Sistem Bilgisi aracını çalıştırın.
Bazen bir BIOS güncellemesi de işe yarar ve her şeyin eskisi gibi sorunsuz
çalışmasını sağlar.
Ancak bu yama maalesef bir çok bilgisayarda yardımcı olmaz. Bunun için
http:// support.microsoft.com/support/kb/articles/q242/9/34.asp adresinden yeni
bir yama yayınlanmıştır. Bu yeni yamanın çalışabilmesi için daha önce Shutdown
Supplement’in de yüklenmiş olması gereklidir.
Sabitdiskin kullanılabilir boş alanı yeterli gelmiyorsa Geri Dönüşüm Kutusu için
ayrılan alan daha sonra küçültülebilir.
3. Şimdi ikinci seçeneği işaretleyin. Buraya zarar gören veya eksik olan
dosyanın ismini girin ve BAŞLA düğmesine tıklayın. Eksik olan dosyanın artık
sadece bulunduğu orijinal klasörü girin. Bunun sonucunda Windows 98 bu
dosyayı CAB arşivleri içerisinde arayacak ve çıkartacaktır.
Sürücü mü kirlenmiş?
Yukarıdaki sorunun gerçekten ciddi nedenleri de olabilir. Disket değişimi
bir düğme üzerinden donanımsal olarak veya yazma koruma çentiği üzerinden
bildirilir. Eğer sinyal kaynağı arızalanmış veya kirlenmiş ise disket değişimi de
tanımlanamaz.
3. Daha sonra seçili dosyaları daha önceki konumlarına geri taşımak için
DOSYA/GERİ YÜKLE komutunu çalıştırın.
dosya veya klasörleri geri yüklemeniz mümkün olmaz. Bu dosya yöneticisi Geri
Dönüşüm Kutusu’nu tanımaz ve bu nedenle tabii ki silme işlemlerinde de
kullanamaz. Ancak silinecek dosyalarının Sürükle&Bırak özelliği kullanılarak
Geri Dönüşüm Kutusu’na taşınmaları benzer şekilde mümkündür. Bunun için eski
dosya yöneticisini kullanmaktan kaçının ve yeni gezgin ile çalışmaya alışın.
Şayet daha önceden sildiğiniz bir belgenin menü içerisinde kayıtlı olması
sizi rahatsız ederse ilgili kısayolu kendiniz de silebilirsiniz:
448
[Vcache]
MinFileCache=2048
MaxFileCache=4096
Masaüstünden değiştirmek:
454
rundll32.exe user,ExitWindows
tekrar kaldırılmak istendiğinde ise hata verir. Artık işi elinize almalı ve Kayıt
Defteri’ndeki ilgili kayıtları manuel olarak silmelisiniz.
Windows 95/98
Doğru bir şekilde kapatılmayan her Windows oturumu sonrasında koruma
fonksiyonu ScanDisk’in çalıştırılmasını can sıkıcı olabilir. Bu aracı aşağıdaki
şekilde devre dışı bırakabilirsiniz. Kök dizinde bulunan MSDOS.SYS dosyasını
Not Defteri yardımıyla açın. Buradaki [Options] başlığı altına AutoScan=0 satırını
ekleyin. Böylece Scandisk’in otomatik olarak çalıştırılması devamlı olarak
engellenecektir. Ancak Windows Me için anlatılan yöntemi de alternatif olarak
kullanabilirsiniz.
Windows Me
MSDOS.SYS dosyasındaki kayıt Windows Me altında bulunmaz. Bunun
yerine BAŞLAT/PROGRAMLAR/DONATILAR/SİSTEM ARAÇLARI/SİSTEM
BİLGİSİ komutunu kullanarak Sistem Bilgisi’ni çalıştırın. Şimdi
ARAÇLAR/SİSTEM YAPILANDIRMA HİZMET PROGRAMI komutunu
çalıştırın. Bunun sonucunda ekrana gelen penceredeki GELİŞMİŞ kartı üzerinde
ek ayarlar bulunur. Buradaki HATALI KAPATMADAN SONRA SCANDISK
DEVRE DIŞI KALSIN seçeneğini işaretleyin.
İPUCU! Söz konusu değişiklik Windows 95/98 altında da Sistem Yapılandırma
Hizmet Programı kullanılarak yapılabilir.
Örnek: Eğer Windows 98 SE CD’si f:\ isimli sürücüde bulunuyor ve tüm VXD
dosyalarının listelenmesini istiyorsanız aşağıdaki ifadeyi çalıştırmalısınız:
1. Bunun için ilk olarak ATTRIB komutunu kullanarak her iki dosyanın
da, kopyalanabilmeleri için “Gizli” öz niteliğini kaldırın. Bunun için aşağıdaki
ifadeyi DOS komut satırında çalıştırmanız yeterli olacaktır.
DİKKAT! Sistem, eski bir geri yükleme noktasına geri döndürüldüğünde daha
yeni olan tüm geri yükleme noktaları da silinir!
14.4.4 Windows 2000’i acil durum onarım süreci ile tamir etmek
1. Windows 2000’i kurulum CD’si veya açılış disketini kullanarak
başlatın. Bunun sonucunda kurulum programının karşılama penceresi ekrana gelir.
Tamir seçeneklerine ulaşabilmek için burada [R] tuşuna basın.
2. Acil durum onarım sürecini başlatmak için [R] tuşuna basın. [M] tuşuna
basarak ilerleyebilirsiniz. Ayrıca tüm tamir seçeneklerinin otomatik olarak
çalıştırılması yani HIZLI ONARIM istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına
neden olabilir.
Netscape Navigator
1. Netscape Navigator altında DOSYA/SAYFA DÜZENLE komutunu
kullanarak Composer programını çalıştırın.
Internet Explorer
Microsoft’un browserında ise en azından 4.0 versiyonunun ve Frontpage
Express programının sisteminizde kurulu olması gereklidir.
Ancak bu yöntem özel Windows tuşlarına sahip bir Windows klavyesi için
geçerli değildir. Söz konusu tuşlar hala etkindirler. Microsoft, bunun için web
sayfasında MS-DOS programları için kendinden açılabilir bir EXE dosyası olan
“Windows Logo Key Control” aracını sunuyor. Bu arşiv açıldıktan sonra
Windows kurulumu üzerinden doswinky.inf dosyası çalıştırılır. Programı
kullanabilmek için aşağıdaki adımları takip etmelisiniz:
Eğer dosyanın ismini yanlış yazmadıysanız söz konusu dosyanın başka bir
klasörde bulunması gereklidir. Bu durumda DOS’un sadece içerisinde bulunulan
klasörü aradığını da göz önünde bulundurmalısınız. Eğer çalıştırılmak istenen
dosya bu klasörde bulunamazsa AUTOEXEC.BAT dosyasındaki PATH satırı ile
belirtilen klasörler aranır. Ancak bu hata mesajı söz konusu dosyanın belirtilen bu
klasörler içerisinde de olmadığı anlamına gelir. DOS, çalıştırmak istediğiniz
dosyayı bu nedenle bulamaz ve yukarıdaki hata mesajını ekrana getirir.
PATH C:\;...;C:\DOSPROGS\DPAINT
Yetersiz bellek
Bu durumda gerçekten hafızayı çok kullanan bir program söz konusudur
veya DOS açılış dosyalarınız bilgisayarın belleğinden maksimum boş alan
kullanabilecek şekilde optimize edilmemişlerdir. Bu durumda sürücü ve yerleşik
programların hafızanın UMB alanına yüklenebilmeleri ve bunun sonucunda
değerli DOS hafızanın en iyi şekilde kullanılabilmesi için EMM386.EXE hafıza
yöneticisini CONFIG.SYS dosyasında çalıştırmalısınız.
478
DEVICE=C:\WINDOWS\EMM386.EXE NOEMS
DOS=HIGH,UMB
DEVICE=C:\WINDOWS\HIMEM.SYS
DEVICE=C:\WINDOWS\EMM386.EXE NOEMS I=B000-B7FF
DEVICEHIGH=C:\TREIBER\CDROM\MTMCDE.SYS ...
COUNTRY=049,850,C:\WINDOWS\COMMAND\COUNTRY.SYS
DOS=HIGH,UMB
Ancak belirli bir DOS versiyonunu şart koşan eski program ve sürücüler
de sorun çıkmasına neden olabilirsiniz. Eğer kullandığınız uygulama eksiksiz
programlandıysa benzeri bir hata mesajı ile karşılaşabilirsiniz. Bu durumda
programı güncellemeyi denemeli veya SETVER programını kullanmalısınız.
DEVICE=C:\WINDOWS\SETVER.EXE
DEVICEHIGH=C:\WINDOWS\SETVER.EXE
göz atabilirsiniz. Bunun için sadece tanı aracını çalıştırmanız yeterlidir. Bunu
nasıl yapacağınız bir önceki paragrafta anlatılmıştır.
3. Artık Windows normal bir şekilde açılacaktır. Son olarak eski ekran
kartı sürücüleri yeniden yüklenebilir.
[3dfx]
SSTH3_RGAMMA=1.5
SSTH3_GGAMMA=1.5
SSTH3_BGAMMA=1.5
DirectX’i kaldırmak
Microsoft’un açıklamalarına kalırsa DirectX kaldırılamaz. Ancak güncel
DirectX versiyonları ile anlaşamayan eski oyunlar söz konusu olduğunda ne
yapılabilir? Yeni yüklenen bir sürümün üzerine daha eskisi yüklenemediği için
DirectX’in ilk olarak kaldırılması gereklidir. Bunun için ilk başta güvenlik önlemi
olarak yedek almalısınız.
ddhelp.exe
ddraw*.*
dsound*.*
dinput*.*
d3d*.*
dplayx.dll
dpmodemx.dll
dpwsockx.dll
directx.cpl
vjoyd.vxd
joy.cpl
dplaysvr.exe
dpwsock.dll
dpserial.dll
dplay.dll
ddhelp.exe
ddraw*.*
dsound*.*
dinput*.*
d3d*.*
dplayx.dll
dpmodemx.dll
dpwsockx.dll
Sorunun muhtemel başka bir nedeni ise güç kaynağıdır. Eğer 5 Voltluk
bekleme geriliminde yeterli akım sunamıyorsa bilgisayar bekleme konumuna
geçtiği zaman hafızanın içeriği zarar görebilir. Bunun sonucunda ise bilgisayarınız
bekleme konumundan normal çalışma moduna dönmek istemeyecektir.
Diğer bir sorun ise güç yönetimi fonksiyonlarını için hatalı sürücü
desteğidir. Nispeten eski bir sürücü bilgisayarın bekleme konumundan geri
dönememesine neden olabilir.
Windows 98 SE ve ACPI
Windows 98 SE, ACPI sayesinde bilgisayarın güç yönetiminden çok daha
iyi faydalanabiliyor. Varolan APM tamamen ACPI ile değiştiriliyor ve aynı
zamanda tüm Tak&Çalıştır ayarlarının kontrolü de üstleniliyor. Örneğin, b sayede
bilgisayarınızı Bekleme Konumu’na geçirebiliyorsunuz. Bunun Suspend to RAM
ve Suspend to Disk olmak üzere iki çeşidi vardır. Suspend to RAM’de PC’nin o
andaki tüm ayarlar RAM hafıza birimi üzerinde saklanır ve enerji tasarruf
modunda ihtiyaç duyulmayan tüm bileşenler kapatılır. Suspend to Disk’de ise
bilgisayarın hemen hemen tüm bileşenler kapatılır. Daha sonra bilgisayar yeniden
açılmak istendiğinde sadece saklanan bilgilerin geri yüklenmesi yeterli olacaktır.
Bu durumda bilgisayar normalden çok daha hızlı açılır.
ACPI’yi etkinleştirmek
Windows 98 SE kendiliğinden ACPI ile çalışabilir. Ancak ACPI
fonksiyonlarının daha sonradan ayrıca yüklenmesi gereklidir. Bunun için
Windows kurulumu ek bir parametre ile başlatılabilir. ACPI fonksiyonlarının
485
3. Bununla ilgili daha ayrıntılı bilgi edinmek için söz konusu kayda çift
tıklayın veya seçtikten sonra pencerenin altında bulunan ÖZELLİKLER
düğmesine tıklayın.
Eğer bir donanım bileşeninin artık hiç çalışmadığından veya tam olarak
çalışamadığından şüphelenirseniz ilk olarak Aygıt Yöneticisi’ne göz atmalısınız.
Bir çok donanım problemi Aygıt Yöneticisi kullanılarak rahatlıkla çözülebilir.
Resim 15.4: Aygıt Yöneticisi tüm sistem bileşenlerine erişilmesini mümkün kılar.
Bu noktada Windows 2000 ayrı bir yere sahip. Şu anda var olan Windows
9x sürücüleri WDM sürücü modeli nedeniyle Windows altında kullanılamazlar.
Ve bazı, özellikle eski donanımlar için uygun Windows 2000 sürücüleri maalesef
hala bulunamıyor. Özellikle tanınmış firmaların ürünleri sürücü konusunda
nispeten daha az soruna neden oluyorlar. Eski yazılımlar için uygun Windows
2000 sürücülerinin geliştirilmesi ise gereksiz. Eğer kullandığınız donanımlar için
uygun Windows 2000 sürücüleri bulamıyorsanız eski Windows NT 4.0
sürücülerini kullanmayı deneyebilirsiniz. Ancak bu durumda da çalışma garantisi
vermek mümkün değildir.
Örnek olarak bir SCSI tarayıcı kartı ile ses kartı arasında bir çakışma
olduğunu varsayalım. İki bileşen de normalde aynı anda çalışmak zorunda
olmadıkları için farklı donanım profillerine entegre edilebilirler.
İPUCU! Windows 2000, sistem açılışı sırasında sizin belirleyeceğiniz bir süre
bekledikten sonra daha önceden varsayılan olarak seçtiğiniz donanım profilini
çalıştırabilir. Ancak Windows 9x ve Me bu tür bir fonksiyona sahip değildirler.
2. Daha sonra ses kartının özelliklerini ekrana getirmek için üzerine çift
tıklayın.
Artık iki tane farklı donanım profili oluşturduğunuz Bunlardan bir tanesi
ile tarama işlemlerinizi sorunsuz bir şekilde yerine getirebilirsiniz ve diğeri ile de
istediğiniz oyunu rahatlıkla oynayabilirsiniz.
Code 1
Kullanılan sürücüyü güncellemek için SÜRÜCÜYÜ GÜNCELLEŞTİR
düğmesine tıklayın.
Code 2
Eğer donanım yükleme programı bir tane bileşeni yükleyemezse bu hata
mesajı ekrana gelir. Bu kodun iki versiyonu bulunur:
Bu cihaz sürücüsü iki tane veri yolu tipi bulunduğu için yüklenemiyor. (Code 2)
Burada FLOP, ESI, SCSI gibi DevLoader tipleri söz konusudur. Bunun
için normalde sürücü güncellemesi yeterli olacaktır. Eğer sorunu bu şekilde
çözemezseniz söz konusu cihazı Aygıt Yöneticisi’nden silin ve daha sonra
donanım sihirbazı tarafından yeniden tanınmasını sağlayın.
Code 3
Sürücü arızalanmış veya gerekli olan kaynaklar mevcut değil. Sürücüyü
kaldırın ve yeniden yüklenmesi için donanım sihirbazını çalıştırın. BAŞARIM
kartı üzerindeki hafıza ayarlarını kontrol edin ve gerekirse bunları uygun şekilde
değiştirin.
Code 4
Sürücüyü güncelleyin. Sorunu bu şekilde çözemezseniz Kayıt Defteri’ni
kontrol etmek için SCANREGW.EXE aracını çalıştırın. Bunun haricinde ilgili INF
dosyası da arızalı olabilir. Bunun için güncellenmiş bir INF dosyası temin edin.
Code 5
Bu hata bir cihaz kullanımı mümkün olmayan bir kaynak talep ettiği
zaman ortaya çıkar. Söz konusu cihazı Denetim Masası’ndan kaldırın ve daha
sonra donanım sihirbazını kullanarak yeniden yükleyin.
Code 6
Başka bir cihaz ile kaynak çakışması mevcuttur. Sorunu çözebilmek için
ayarları uygun şekilde değiştirin.
499
Code 7
Bu cihazın konfigürasyonu yapılamamaktadır. Cihaz düzgün çalışıyorsa
sorun yok demektir. Aksi takdirde cihazı kaldırın ve donanım sihirbazını
kullanarak yeniden yükleyin. Eğer bu işlemde sorununuzu çözemezse yeni bir
sürücü denemelisiniz.
Code 8
Bir cihazın donanım yükleme programı bulunamamıştır. Bu sorun bir INF
dosyası eksik veya geçersiz bir dosyayı işaret ettiği zaman ortaya çıkar. Cihazı
Denetim Masası’ndan kaldırın ve donanım sihirbazını kullanarak yeniden
yükleyin. Geçerli bir INF dosyası temin etmek için üreticinin internet sayfasına ve
satın aldığını firmaya başvurun.
Code 9
Cihaz, Windows yanlış kaynakları veriyor. Cihazı Denetim Masası’ndan
kaldırın ve daha sonra yeniden kurun. Eğer bu şekilde çözemezseniz güncel bir
sürücü temin etmek veya doğru kayıt ayarlarını öğrenmek için üreticiye başvurun.
Code 10
Cihaz tanınamamıştır. Eğer harici bir cihaz ise ilk olarak açık ve kablo
bağlantılarının doğru olup olmadığını kontrol edin. Dahili cihazların ise yuvalarını
tam olarak oturup oturmadığını kontrol etmelisiniz. Gerekirse kartı başka bir
bağlantı yuvasında deneyin. Eğer sorun devam ederse cihazı Aygıt
Yöneticisi’nden kaldırın ve daha sonra yeniden kurun.
Code 11
Bir cihaz yüklenemiyor. BAŞLAT/YARDIM komutunu kullanarak
Windows yardımını çalıştırın ve yardım konuları arasında donanım hata mesajı
sihirbazını aratın. Bu aracı çalıştırarak daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Code 12
Kaynak sorunları vardır. Tüm kesme istekleri kullanılmaktadır veya cihaz
zaten başka bir donanım tarafından kullanılan bir kaynağa erişmeye çalışıyordur.
Bir donanım çakışması oluşur. Donanım çakışmasını çözmek için yapmanız
gerekenleri bölümün başında bulabilirsiniz.
Code 13
Cihaz, bir hata nedeniyle Aygıt Yöneticisi’ne yüklenememektedir. Cihazı
Denetim Masası’ndan kaldırın ve daha sonra donanım sihirbazını kullanarak
yeniden yükleyin.
Code 14
Sorun sadece bilgisayarın yeniden başlatılması ile çözülebilir. Bilgisayarı
yeniden başlatın.
500
Code 15
Bir kaynak çakışması vardır. BU sorunu nasıl çözebileceğinizi bölümün
başında bulabilirsiniz.
Code 16
Cihaz tam olarak tanımlanamamıştır ve bu nedenle tüm kaynaklar tam
olarak atanamamıştır. Kullanılan kaynakları Aygıt Yöneticisi’nden görüntüleyin
ve bunları uygun şekilde değiştirin.
Code 17
INF dosyası her bir cihazın kaynaklarının ayrılması konusunda geçersiz
bilgiler sunuyor. İlgili cihazı Aygıt Yöneticisi’nden kaldırın ve daha sonra
donanım sihirbazını kullanarak yeniden yükleyin. Şayet problem devam ederse
üreticinden sorunsuz bir INF dosyası temin edin.
Code 18
Bir hata meydana geldi. Bilgisayarın yeniden başlatılması gerekiyor.
Code 19
Kayıt Defteri veritabanındaki kayıtlar hasar gördü. Cihazı kaldırın ve daha
sonra yeniden yükleyin. Hata devam ederse SCANREG.EXE aracını çalıştırın.
Böylece Kayıt Defteri veritabanı kontrol edilecek ve gerekirse tamir edilecektir.
Code 20
VXD yükleme programı bilinmeyen bir sonuç mesajı verdi. Bu sorun
muhtemelen cihaz sürücüsü ile işletim sistemi arasındaki versiyon çakışmasından
kaynaklanmaktadır. İlgili cihazı kaldırın ve daha sonra donanım sihirbazını
kullanarak yeniden yükleyin.
Code 21
İletişim penceresini kapatın ve birkaç saniye bekleyin. Sorun devam ederse
bilgisayarı yeniden başlatın.
Code 22
Cihaz, Aygıt Yöneticisi veya BIOS’dan devre dışı bırakılmış. Söz konusu
cihazı uygun şekilde Aygıt Yöneticisi veya BIOS’dan etkinleştirin.
Code 23
Eğer ilgili cihaz bir ikinci ekran kartı ise sorunsuz olarak çalışmaya devam
edecektir. Burada birinci ekran kartı ile ilgili bir sorun söz konusudur. Bunun
ayarlarını kontrol edin.
501
Code 24
Cihaz mevcut değil, doğru çalışmıyor veya gerekli olan sürücülerin
tamamı yüklenmemiş. Söz konusu kartın genişleme yuvasına tam olarak oturup
oturmadığını kontrol edin. Eğer harici bir cihaz söz konusu ise açık ve tüm kablo
bağlantılarının doğru olup olmadığını kontrol edin. Cihaz sürücüsünü kaldırın ve
daha sonra yeniden yükleyin.
Code 25
Bu kod sadece bir donanımın kurulumu sırasında bilgisayarın ilk defa
yeniden başlatılmasına ortaya çıkar. Bu, kurulum sona erdikten sonra
kendiliğinden yok olur.
Code 26
Cihaz yüklenemiyor. Cihaz sürücüsü ile ilgili bir sorun vardır veya tüm
sürücüler yüklenmemiştir. Cihazı kaldırın ve daha sonra donanım sihirbazını
kullanarak yeniden yükleyin. Eğer problem devam ederse satın aldığınız firma
veya bir teknik servisle bağlantı kurun.
Code 27
Kullanılan cihaza ait Kayıt Defteri’ndeki başlık geçersiz kayıtlara sahiptir.
Cihazı kaldırın ve daha sonra donanım sihirbazını kullanarak yeniden yükleyin.
Eğer problem devam ederse satın aldığınız firma veya bir teknik servise başvurun.
Code 28
Cihaz tam olarak yüklenmemiş. Cihaz sürücüsünü değiştirmek için
SÜRÜCÜYÜ GÜNCELLEŞTİR düğmesine tıklayın. Bunun için güncel bir
sürücü temin etmelisiniz.
Code 29
Cihaz devre dışı. BIOS’da uygun kaynaklar kullanıma sunulmamış. Cihazı
BIOS’dan etkinleştirin.
Code 30
Cihaz, zaten başka bir donanım tarafından kullanılan ve bunun birlikte
kullanılmasına imkan tanımayan bir kesme isteğine erişmeye çalışıyor. Bu sorun,
bir gerçek mod cihaz sürücüsü tarafından kullanılan IRQ’nun PCI veya EISA
SCSI denetleyicisi tarafından kullanılmak istenmesi ile ortaya çıkabilir. Gerçek
mod sürücüsü ile ilgili kayıtlar normalde AUTOEXEC.BAT ve CONFIG.SYS
dosyalarında bulunurlar.
Code 31
Bu sorun, bir cihazın çalışmasının başka bir tanesi tarafından kesilmesi ile
ortaya çıkar. Bu durumda diğer cihazın özelliklerine bakmalısınız. Çünkü
muhtemelen burada da başka bir hata kodu bulunur. İlk olarak diğer cihazın
502
Code 32
Kurulum dosyalarının bulunduğu sürücüye (CD-Rom veya ağ sürücüsü)
ulaşılamadığınız için cihaz sürücüsü yüklenemez. Bilgisayarı yeniden başlatmak
için YENİDEN BAŞLAT düğmesine tıklayın. Eğer sorunu bu şekilde
çözemezseniz kurulum dosyalarını sabitdiske kopyalamalı ve oradan kurmayı
denemelisiniz.
Code 33
Bir donanım hatası olabilir. Eğer hata nedeni hakkında daha ayrıntılı bilgi
elde edilemezse bu hata mesajı ekrana getirilir. Daha fazla bilgi için satın
aldığınız firmaya veya bir teknik servise başvurmalısınız.
Eğer ses kartına ait bir kurulum disketi veya sürücü CD’sine sahipseniz (ki
artık tüm donanımlarla beraber bir sürücü CD’si verilmektedir) doğru ve
programları kurmak için DİSKETİ VAR düğmesine tıklayabilirsiniz. Bu
fonksiyonu ancak donanım üreticiniz kullanılan Windows versiyonu için güncel
bir sürücü sunduysa kullanmalısınız. Eğer Windows, buradaki örnekte olduğu gibi
uyumlu bir model sunuyorsa aynı zamanda bu cihaz için uygun sürücülere
sahiptir.
9. Son olarak Windows kapatın ve şayet ses kartını daha önce taktıysanız
bilgisayarı yeniden başlatın. Ses kartı artık sorunsuz şekilde çalışmalıdır.
504
Kitabın şimdiye kadar bir çok bölümünde donanımlarla ilgili olarak sürücü
problemlerine değinildi. Sorunların sürücüden kaynaklandığının tespit edildiği
yerlerde ise her zaman kullanılan sürücünün yenilenmesi tavsiye edildi ve kaynak
olarak da genellikle üreticilerin internet sayfaları gösterildi. Eğer bir modeminiz
ve internet bağlantınız varsa kullandığınız donanımların ve güncel sürücülerine
ulaşmakta kullanabileceğiniz en kolay yol için gerekli her şeye sahipsiniz
demektir. Ve bunun karşılığında sadece telefon faturasını ödemeniz yeterlidir.
Üreticilerinin internet sayfalarının kullanımı ve burada yayınlanan hizmetler
(hala) ücretsizdir.
Bu arama motorlarının her birinin kendine has özellikleri vardır. Bir arama
motorunda bulamadığınız şey başka bir arama motorunda da denemekten
çekinmemelisiniz.
Örnek Sonuç
Scanner and usb Scanner ve USB kelimelerini içeren tüm sayfalar bulunur.
“scanner and usb” Bu kelime kombinasyonunun aynı sırada içerisinde
kullanıldığı sayfalar bulunur.
Scanner+usb İlk olarak scanner ve daha sonra usb kelimelerinin
kullanıldığı tüm sayfalar bulunur (Terimler arasında boşluk
yok).
Scanner +usb Sadece scanner kelimesinin kullanıldığı sayfalar bulunur.
Ayrıca usb kelimesine sahip olan sayfalar arama sonucunun
başında gösterilirler (scanner ve + arasında boşluk var).
+scanner +usb Sayfa üzerindeki sırasından bağımsız olarak her iki
kelimenin de kullanıldığı sayfalar bulunur (scanner ve +
arasında boşluk)
+scanner –usb Sadece scanner kelimesinin olduğu ancak usb kelimesinin
kullanılmadığı sayfaları bulur (scanner ve – arasında boşluk
var).
+title:scanner scanner kelimesinin başlık çubuğunda kullanıldığı web
sayfaları bulunur.
+domain:scanner Domain isimlerinde scanner kelimesinin kullandığı web
sayfaları bulunur.
511
Sürücüyü yüklemek
Normalde sürücüler Aygıt Yöneticisi kullanılarak yüklenirler ancak ekran
kartı sürücüsünün durumu biraz farklıdır. Bu, masaüstü özellikleri kullanılarak
hızlı bir şekilde yüklenebilir. Ancak bu şekilde tüm sürücüleri yükleyebileceğiniz
için burada Aygıt Yöneticisi’ni kullanacağız.
Bu durumla da karşılaşabilirsiniz
Bir modeme sahip olunduğu zaman gerekli sürücüye ulaşmanın nispeten
ne kadar kolay olabileceğini gördünüz. Ancak asıl zorluk ilgili internet sayfasına
ulaşılamadığı zaman başlar. Burada, sizin farklı durumlarla karşı karşıya
kalabileceğiniz farklı sistemler üzerinde duruluyor. Bir çok internet sayfasının
sadece İngilizce versiyonlarının bulunması da başka bir zorluk olarak karşınıza
çıkabilir. Eğer aşamayacağınız bir sorunla karşılaşırsanız internet bağlantısına
sahip ve teknik İngilizce’ye hakim bir arkadaşınız veya tanıdığınıza
başvurabilirsiniz.
Doğru donanım
İlk olarak modern chipsetler USB desteğine sahiptirler. Eski ancak şu anda
bile oldukça yaygın kullanılan 430FX bu bağlantı noktasını desteklemez. Bunun
için anakartınızın el kitapçığına göz atabilirsiniz. Kullanılan chipsetinin USB
desteğine sahip olup olmadığını buradan öğrenebilirsiniz.
518
Sisteminizde aynı anda bir USB fare ve USB klavye kullanmak isterseniz
bir süre şaşkınlık içerisinde kalabilirsiniz. Bu cihazlar, uygun sürücüler kurulana
kadar hareketsiz kalacaklardır. Windows’un etkileşimli sürücü kurulumu ise en
azından bir tane cihazı etkinleştirecektir. Bu nedenle sistemdeki USB eşleri
çalışmaya başlayana kadar eski fare ve klavyenizi kullanmaya devam edin.
522
Bilgisayarınıza yeni bir USB denetleyicisi ekleyin ve söz konusu USB ses
cihazını bu denetleyiciye bağlayın.
BIOS, uzun bir süredir EPROM veya EEPROM tiplerin de değil de Flash
ROM türünde kullanılıyor. Bu, daha eski yapıtaşlarına kıyasla büyük masraflara
girmeden kısmen veya tamamen yazılabilme imkanı tanıyor. Tüm PC sahipleri
Flash BIOS ile, yeni donanımları sistemlerinde kullanabilmek için bir BIOS
güncellemesi yapabilirler. Yeni işlemcilerin tanınması, bilgisayarın CD-Rom’dan
başlatılması veya eski BIOS versiyonlarındaki hataların düzeltilmesi BIOS
güncellemesinin amaçları arasında sayılabilir.
www.motherboards.org
www.wimbios.com
Güncellemenin çalıştırılması
1. BIOS’un üzerine yazılmasını engelleyen Flash Enable jumperını, şayet
mevcutsa, BIOS’dan kaldırın. Ayrıca eski anakartlarda bir jumper yardımıyla
530
Henüz hiçbir şey kaybolmadığı için panik yapmanıza gerek yok. Şimdi
BIOS’u bir kere daha yeni versiyona güncellemeye çalışın.
EK Ek Önemli bilgiler
8040 GATE A20 ERROR Eğer anakart içerisinde bunun için özel bir işlemci
kullanılmıyorsa GATE A20 iletimi normalde klavye denetleyicisi tarafından
kontrol edilir. Kontrol için klavyenizi bir başkası ile değiştirin. Eğer sorun
çözülmezse anakartınız arızalanmıştır.
ADDRESS LINE SHORT Burada hafızasının adres organizasyonu ile ilgili bir
sorun söz konusudur. Anakartın değiştirilmesi gereklidir.
CACHE MEMORY BAD Burada L2 Cache’inde bir hata bulunur. Eğer Cache
hafızasını sonradan yüklediyseniz muhtemelen bir jumper yanlış yerleştirilmiş
veya direnç akımı doğru kullanılmıyordur. Yaptığınız işlemi anakart
dokümantasyonu yardımıyla bir kere daha kontrol edin. Aksi takdirde cache
hafızası arızalanmıştır ve değiştirilmek zorundadır. Ayrıca Cache hafızasını
535
CMOS BATTERY HAS FAILED CMOS pili bitmiştir. Bu, BIOS Setup
ayarlarının açıklanamayan nedenlerle ara sıra kaybolmasına neden olabilir. Bu
durumda sabitdiskler veya disket sürücülerin de tekrar tanıtılmaları gerekebilir.
Söz konusu pilin mutlaka değiştirilmesi gereklidir. Daha ayrıntılı bilgi için 2.4.8
numaralı bölüme göz atın.
INSERT BOOT DISK PRESS ANY KEY Bu hata mesajı ekrana geldiği zaman
ne C: sürücüsünde ne de A: sürücüsünde bir işletim sistemi bulunamamıştır. Bir
açılış disketi yerleştirin ve bilgisayarı yeniden başlatın. Eğer sistem sabitdiskten
çalıştırılamazsa SYS C: komutunu kullanarak sabitdiskin açılış sektörünü
yenileyin.
PARITY ERROR Parity, yani eşlik hatası bilgisayar hafızasındaki hatalı bir
fonksiyon sonucunda ortaya çıkar. Bu sorun arızalı bir hafıza yapıtaşı veya bir
virüsten kaynaklanıyor olabilir. Hafıza yapıtaşlarını muhtemelen eşlik seçeneği
olmadan kurmuş ve daha sonra BIOS’daki eşlik kontrolünü yanlışlıkla
etkinleştirmiş olabilirsiniz. Bu durumda eşlik kontrolünü devre dışı bırakın.
Coprocessor 0F0-0F1
Coprocessor 0F8-0FF
EIDE Adaptörü, ikincil Port 170-178
Sabitdisk denetleyicisi/EIDE Adaptörü, birincil Port 1F0-1F8
Gameport 200-207
Genişleme birimi -
LPT2 278-27F
COM4 2E8-2EF
COM2 2F8-2FF
Prototip kartı 300-31F
Ağ kartı 360-36F
LPT1 378-37F
Monochrome ekran kartı (MDA) 3B0-3BB
Mon. Ekran kartındaki Prl. Sst. 3BC-3BF
Renkli ekran kartı (EGA) 3C0-3CF
Renkli ekran kartı (VGA) 3D0-3DF
COM3 3E8-3EF
Disket denetleyicisi 3F0-3F7
COM1 3F8-3FF
Tablo Ek 1: Port adreslerinin standart yerleşimi
4 PCI kesme isteği BIOS tarafından normal kesme istekleri olarak işlem
görürler. BIOS’un seçeneklerine bağlı olarak hangi kullanıcılar da kesme
isteklerini seçebilirler ancak bu işlem çoğunlukla BIOS tarafından gerçekleştirilir.
Ek 3 Beep Codes
BIOS ciddi hatalar ile karşılaştığınız Beep Codes kullanır. Bu yöntem, bu
tür ciddi sorunlar sonucunda video sisteminin karşılaşılan sorunun kaynağı
konusunda ekrana bilgi yansıtılması için kullanılmadığı düşünülürse hata tespiti
konusunda oldukça faydalıdır.
kontrol edin.
2x kısa Parity Error Eşlik hatası. RAM modüllerinin tam olarak
oturup oturmadığını, Module Parity veya
ECC kontrolünün desteklenip
desteklenmediğini kontrol edin.
3x kısa Base 64 KByte Hafızanın ilk 64 KByte’ında saklama hatası.
Memory Failure RAM modüllerinin oturup oturmadıklarını ve
hafıza zamanlamasını kontrol edin.
4x kısa Timer not İlk 64 KByte’ta hafıza hatası, anakartın 1
operential numaralı zamanlayıcısı çalışmıyor, CMOS
pilini kontrol edin veya anakartı değiştirin.
5x kısa Processor Error Anakart üzerindeki işlemci arızalı, overclock
yapılmış, ayarları kontrol edin, yetersiz
soğutma
6x kısa 8042-Gate 20 Klavye denetleyicisi (8042) arızalı, BIOS
Error Protect Mode’da açılamıyor, klavye
denetleyicisini veya anakartı değiştirin.
7x kısa Processor İşlemci istisna bir kesme isteği oluşturdu,
Exception işlemci ile soket arasında bağlantı hatası
Interrupt Error
8x kısa Display Memory Ekran kartı yok, ekran kartı arızalı, ISA Bus
overclock yapılmış.
9x kısa ROM Checksum ROM kontrol toplamı geçerli değil, EPROM,
Error EEPROM veya Flash ROM arızalı, BIOS
arızalı veya doğru güncellenmemiş.
10x kısa CMOS Shutdown CMOS RAM’in Shutdown kaydedicisi
Register R/W arızalı. Soket türünde Dallas işlemci ise
Error değiştirilebilir veya anakart yenilenmelidir.
11x kısa Cache L2 Cache arızalı, soket türündeki Cache
Error/External modülü tam oturuyor mu, Cache modülünü
Cache Bad değiştirin, entegre Cache için anakartı
değiştirin.
1x kısa, 3x DOS veya uzatılmış hafızada hata.
uzun
1x uzun, 2x Ekran kartının kullanımında hata.
kısa
1x uzun, 3x Video hatası, RAMDAC veya Video hafızası
kısa arızalı.
3x kısa, 3x Bilgisayar hafızasında arıza bulundu.
uzun, 3x kısa
Kesintisiz Güç kaynağında hata. Sorun kapatılıp açılarak
çözülemiyorsa güç kaynağı arızalanmıştır.
1x uzun Sorun yok, sistem açılıyor
Tablo Ek 5: AMI BIOS Beep Codes
542
A.3.2 AWARD-BIOS
Sinyal Hata
1x kısa Sorun yok, sistem açılıyor.
1x uzun Bağlantı sorunu, hafıza modülleri doğru yerleştirilmemişler.
2x kısa Basit hata, hata mesajı ekranda, açılış işlemine [F1] tuşuna
basılarak devam edilebilir.
1x uzun, 2x kısa Ekran kartında sorun.
1x uzun, 3x kısa Klavye denetleyicisinde hata, gerekirse değiştirilebilir.
Kesintisiz Hafıza ya da ekran kartı bulunamadı
Tablo Ek 6: AWARD BIOS Beep Codes
Ek 4 Modem komutları
! Bağlantı işareti
W Serbest işaretin bekle
@ İşleme başlamadan önce beş saniye bekle aksi takdirde
“NO ANSWER” döndür
; Çevirdikten sonra komut durumuna geri dönmek
R Tersten modu (cevap verebilecek bir modemin aranması)
ATDL Son numaranın aranması
ATDSn N=0-9 Son girilen telefon numaralarından bir tanesini arar
ATEn N= Eko fonksiyonunu açıp kapatmak
0 Echo off
1 Echo on
ATH Kesmek (Modem bağlantısının koparılması)
ATIn N= Modem bilgilerini sorgulamak
0 Ürün tanımlama kodunun görüntülenmesi
1 Firmware’deki kontrol toplamının görüntülenmesi
2 Firmware ROM’un kontrol toplamının karşılaştırılması,
doğru ya da yanlış cevabının geri döndürülmesi
3 V.42/MNP tanımlama kodu
4 Modem işlemcisinin tanımlama kodu
6 Firmware versiyon kodu
8 Model numarası
ATLn n=0-7 Hoparlörün ses yüksekliğinin ayarlanması
ATMn n= Hoparlör kontrolü
0 Hoparlör kapalı
1 Taşıyıcı tespit edilene kadar hoparlör açık
2 Hoparlör daima açık
3 Hoparlör, arama işlemi haricinde bir taşıyıcı bulunana
kadar açık
ATNn n=0-7 Zil sesinin yüksekliğinin ayarlanması
ATO n= Online durumun açılması
0 Online durumun (veri modunun) açılması
1 Online durumun açılması ve bağlantı parametresinin
ayarlanması (Retrain)
ATP darbeli arama
ATQn n= Cevap kodunu açmak/kapatmak
0 Cevap kodunun geri gönderilmesi
1 Cevap kodunun geri gönderilmemesi
ATS0=n n= Otomatik cevap modu
Modem almaya hazır ancak cevap vermiyor
Modem almaya hazır ve ilk çalmada açıyor
ATSr=n r kaydedicisine n değerinin atanması. Bu değerin 0 ile 255
arasında onluk bir sayı olması gereklidir.
ATSr? r kaydedicisinde saklanan değerin görüntülenmesi
ATVn n= Cevap kodunun görüntü modunu ayarlamak
0 Cevap kodunun rakamlarla görüntülenmesi
1 Cevap kodunun kelimelerle görüntülenmesi
545
Ek 4.3 S Register’ı
Komut Fonksiyon
S0= Cevap alınan kadar çaldırmak
S1= Çalma işaretinin sayılması
S2= Escape Sequence işaretinin ASCCI değerini içerir
S3= Carriage Return için ASCII değerini içerir
S4= Linefeed işareti için ASCII değerini içerir
S5= Backspace işareti için ASCII değerini içerir
S6= Modemin kulaklığının açılmasından arma işlemine kadar ne kadar
bekleyeceğini belirler
S7= Taşıyıcı/serbest işareti için bekleme süresi
S8= Virgül çevirme modifikasyonunda gecikme süresi
S9= Taşıyıcının tanınmasında cevap süresi
S10= Taşıyıcının kaybedilmesi ile yerel modemin kapatılması arasındaki
gecikme süresi
S11= Dual Ton Multifrequenz içerisindeki işaretin mesafesini ve süresini
belirler
(DTMF) Çevirme işlemi
Tablo Ek 10: S kaydedicisinin anlamları
Bu kablo iki PC’nin (örneğin, oyun oynamak için) basit bir şekilde
bağlanabilmesi için yeterlidir.
549
Ses veya çoklu I/O kartlarındaki joystick yuvalarında iki tane joystick
portu bulunur Bu adaptör sayesinde sinyalleri her iki joystick portu için ayırabilir
ve bu sayede aynı anda iki tane joystick kullanabilirsiniz.
Ek 6.10 Gameport
Gameport’un yapısı bağlı olan joystickin tevzi şemasıdır.
553
7 Siyah Toprak
8 Gri Power-OK
9 Mor +5V DC Stand-By (Bilgisayarın kapalı olduğundaki gerilim)
10 Sarı +12V DC
11 Turuncu 3,3V DC
12 Mavi -12V DC
13 Siyah Toprak
14 Yeşil PS-On (Harici başlangıç için açılış gerilimi)
15 Siyah Toprak
16 Siyah Toprak
17 Siyah Toprak
18 Beyaz -5V DC
19 Kırmızı +5V DC
20 Kırmızı +5V DC
Tablo Ek 15: ATX fişinin pinleri, renkleri ve fonksiyonları
-o-