CHNG 3

QUN L K TON V TI CHNH

GV: Th.S Hunh Th Phng Lan Email: htplan@sim.hcmut.edu.vn

CC K S C CN KIN THC K TON TI CHNH?

Vai tr ca k s trong doanh nghip? Kin thc v k ton ti chnh c cn khi k s tr thnh qun l? K s khng c kin thc v k ton ti chnh liu c tht bi khi lp DN ca ring mnh?

MC TIU

Yu cu nm c cc ni dung sau:
o

o o

o o

o o

S khc nhau gia K Ton Ti chnh v K Ton Qun Tr Cc nguyn tc ca K ton ti chnh Hiu mc ch ca Bo co ti chnh v ni dung cc khon mc trn cc bo co ti chnh Cc ni dung cn cung cp bi k ton qun tr Cc bc ca qu trnh hoch nh ngn sch tng th Mt s nguyn tc c bn ca ti chnh Phn tch t s ti chnh Thi lng: 6 tit

NI DUNG
I.

II.

K ton 1. Khi nim 2. K ton ti chnh 3. K ton qun tr Qun l ti chnh 1. Cc khi nim c bn 2. Cc quyt nh u t 3. Cc quyt nh ti tr 4. Phn tch ti chnh

KHI NIM V K TON

NH NGHA K TON

K ton l qu trnh nhn dng, o lng v truyn t cc thng tin kinh t nhm gip cho nhng ngi s dng thng tin c thng tin trong vic nh gi v ra quyt nh.
(Hip hi k ton M - America Accounting Association)

CC HOT NG CA QU TRNH K TON

Nhn dng o lng Ghi chp Phn loi
Hot ng ghi s sch

Gim st Phn tch Truyn t

7

Tng hp thnh cc bo co theo nhu cu s dng thng tin

CHC NNG C BN CA K TON

B phn k ton c trch nhim cung cp thng tin thng qua cc bo co ti chnh, bo co qun tr nh k (thng, qu, nm) v bt c khi no cc nh qun l c nhu cu v thng tin.
Mc ch c bn ca k ton

Cung cp thng tin hu dng, chnh xc, kp thi

Sn phm: Bo co + thng tin hu dng c tng hp
8

VAI TR CA CNG TC K TON TRONG DOANH NGHIP

Cng tc k ton

Cc hot ng kinh t

Thng tin k ton

Nhng ngi ra quyt nh

PHN LOI

Da trn i tng cn thng tin k ton

K ton ti chnh
10

K ton qun tr

K TON TI CHNH Ngi s dng thng tin l cc i tng bn ngoi doanh nghip

K TON QUN TR Ngi s dng thng tin l cc i tng bn trong doanh nghip Bo co ni b, c trnh by theo nhng yu cu ring bit ca cn b qun l C th l cc d liu c tnh trong tng lai Cc s liu chi tit v chi ph sn xut, thu nhp, li nhun

Hnh thc cc bo co theo quy nh ca h thng k ton VN, cn phi c kim ton bi 1 c quan kim ton c lp, c uy tn.
Phn nh cc d liu trong qu kh Bo co cc s liu tng hp
11

K TON TI CHNH
CC BO CO TI CHNH CC NGUYN TC K TON TI CHNH

12

CC BO CO TI CHNH
Theo quy nh ca h thng k ton Vit Nam: t nht mt ln mi nm doanh nghip phi lp mt b bo co ti chnh np c quan thu v c quan ch qun.

Bng cn i k ton

B bo co ti chnh ca DN

Bo co KQ hot ng SXKD Bo co lu chuyn tin t Bn ch thch cho cc bo co

13

BNG CN I K TON
Xc nh v tr ti chnh ca DN ngay thi
im cui ca mi thi on. Trnh by cc ti sn DN hin c v ngun vn trang b cc ti sn => Tng ti sn bao gi cng bng Tng ngun vn.

C th c trnh by theo 2 dng: dc v

ngang

14

NI DUNG 1 S THNH PHN CHNH CA BNG CN I K TON

Ti sn
Ti sn lu ng Ti sn c nh

Ngun vn
N (di hn + ngn hn) Vn ch s hu

15

V D BNG CN I K TON

16

VD: BNG CN I K TON CNG TY C PHN TI NGUYN (TNT) 31/12/2010

17

Ngun: www.vcbs.com.vn

TI SN
L ton b ti sn DN hin c ti thi im lp phng trnh, bao gm: tin mt, khon phi thu, tn kho, my mc, thit b, nh xng

Ti sn
Ti sn lu ng Ti sn c nh

Tin mt
18

Khon phi thu

Tn kho

My mc

Thit b

Nh xng

TI SN LU NG
TN KHO
Tn kho nguyn vt liu Tn kho bn thnh phm Tn kho thnh phm

19

TI SN LU NG
TIN MT: Lng tin cn thit trong kt st ca DN hay gi ti ngn hng thanh ton cc nghip v tin mt pht sinh hng ngy (mua VPP, tin in, nc, tm ng )

KHON PHI THU: trong vic bn hng, doanh nghip thng cho khch hng ca mnh n thanh ton trong 1 thi gian, khon mc ny c gi l khon phi thu thng mi.

20

TI SN C NH
NH XNG V MY MC, THIT B

L phng tin c s dng to ra hng ha/ dch v cho khch hng. Chim t trng ln i vi doanh nghip sn xut. B hao mn v c gi tr gim dn theo thi gian v c tnh khu hao
1. Thit b, ph tng mua d phng c phi l TSC? 2. Mt loi TSC ca DN ny c lun l TSC ca DN khc?

21

TI SN C NH
T

Mt loi vt cht khng gim gi tr theo thi gian (ngc li cn tng gi tr), k ton khng thc hin khu hao i vi gi tr ca loi ti sn ny t c ghi gi tr bng gi tr m doanh nghip chi ra mua quyn s dng t
t DN dnh xy nh xng trong tng lai c c xem l TSC ?

22

NGUN VN
Ngun vn
N phi tr Vn ch s hu

N ngn hn

N di hn

Vn c phn

Li nhun gi li

23

N PHI TR

L cc ngun doanh nghip huy ng t bn ngoi ti tr cho 1 phn ti sn, bao gm:
N ngn hn N di hn

24

N NGN HN
KHON PHI TR: trong hot ng mua nguyn vt liu v cc yu t u vo ca sn xut, doanh nghip c th n nh cung cp => khon mc ny cn c tn l khon phi tr thng mi.

CC KHON PHI TR KHC: n thu nh nc, n lng nhn vin

VAY NGN HN NGN HNG: DN c th thc hin cc kh c vay ngn hn ngn hng trang tri cc khon thiu ht ngn hn . Vd: vay 3 thng, 6 thng
25

N DI HN
VAY DI HN NGN HNG: doanh nghip c th thc hin cc kh c vay di hn ngn hng trang tri cc loi ti sn di hn nh vay xy nh xng, mua my mc thit b. Cc kh c c th l vay di hn 3 nm, 5 nm, 10 nm

26

VN CH S HU
L ngun vn thuc s hu ca ch doanh nghip, dng u t ti tr cho mt phn ti sn ca doanh nghip.
Vn u t t nhn (i vi cty t nhn)

Vn c phn (i vi cty c phn)

Li nhun gi li

27

BO CO KT QU HOT NG SXKD

Income Statement

Trnh by kt qu hot ng ca DN trong 1 thi k, thng l trong 1 qu hay 1 nm

Bo co thu nhp v chi ph phi chu ca DN trong thi on bo co Tnh c li nhun/ l ca DN trong k

28

VD: BO CO HOT NG SX-KD CNG TY C PHN TI NGUYN (TNT) 31/12/2010

29

Ngun: www.vcbs.com.vn

CC LOI DOANH THU V CHI PH C TRNH BY TRONG BO CO KQHSXKD

DOANH THU: khon tin thu c khi bn sn phm hoc cung cp dch v cho khch hng GI VN HNG BN: Chi ph to nn sn phm bao gm CP nguyn vt liu, lao ng trc tip & cc chi ph pht sinh ti nh xng. CHI PH QUN L: chi ph pht sinh trong hot ng qun l doanh nghip. CHI PH BN HNG: Chi ph pht sinh trong hot ng bn hng. Ngoi ra cn c cc loi chi ph khc nh li vay ngn hng; thu thu nhp doanh nghip
30

Dng tin vo

Doanh nghip

Dng tin ra

Doanh nghip ly tin t cc ngun no ?

Doanh nghip cn chi tin cho nhng khon no?

31

BO CO LU CHUYN TIN T
Trnh by cc dng tin ra vo doanh nghip t 3 hot ng chnh: Hot ng sn xut kinh doanh (tin t doanh thu, tin cho cc khon chi ph) Hot ng u t (tin t vic bn TSC, chng khon, cc khon cho vay di hn, tin chi mua TSC, chng khon) Hot ng ti chnh (tin t vay n hoc u t ca ch s hu, tin chi tr n gc v li vay, tin chi tr c tc cho c ng)

32

CNG DNG CA BO CO LU CHUYN TIN T

Kh nng DN thu c tin trong tng lai?

Kh nng chia c tc v tr n?

C s khc bit gia li tc rng v s tin thu c t hot ng SXKD?

Cc hot ng u t tin mt v ti chnh trong k k ton?

33

BO CO LUN CHUYN TIN MT Cng ty ABC

Cho nm ti chnh kt thc vo ngy 31/12/200X

Dng tin t hot ng SXKD Li nhun rng CPKH Gim (Tng) trong Khon phi thu Gim (Tng) trong Tn kho Tng (Gim) trong Khon phi tr Tng (Gim) trong Cc Khon phi tr khc Dng tin rng t hot ng SXKD Dng tin t hot ng u t Gim (Tng) trong Nh xng & MMTB Dng tin rng t hot ng u t Dng tin t hot ng ti chnh Tng (Gim) trong Tng n di hn Tng (Gim) trong C phn thng Chi tr c tc Dng tin rng t hot ng ti chnh THAY I TIN MT RNG

1.070.000 600.000 (500.000) 600.000 120.000 320.000 2.210.000

(1.510.000) (1.510.000)

(700.000) 400.000 (200.000) (500.000) 200.000

34

BN CH THCH CHO CC BO CO TI CHNH

Trnh by c th cc nguyn tc, phng php k ton ang c s dng trong DN V d: DN ang s dng phng php khu hao theo ng thng. DN ang tun th h thng k ton VN. Tnh ton s b cc ch tiu ti chnh m DN t c trong k
35

Cc nguyn tc k ton ti chnh

Phng Nguyn tc trnh k ton bt ton kp c bn

CP trang b ti sn v CP hot ng

Nguyn tc p ng v k ton da trn c s nghip v kinh t pht sinh

Cc nguyn tc khc

36

CC NGUYN TC K TON TI CHNH

Phng trnh k ton c bn
TI SN = N PHI TR + VN CH S HU

Nguyn tc bt ton kp (Double entry)

i hi mi nghip v kinh t pht sinh phi c th hin qua s thay i ca t nht 2 ti khon khc nhau phng trnh k ton lun c cn bng.

37

V d v nguyn tc bt ton kp
Ni dung n. v Thao tc k ton Tha ng.tc bt ton kp

Xut tin mua my mc gi 10tr ng

Tin mt: -10 tr My mc: +10 tr

1 loi ti sn gim 10tr 1 loi ti sn tng 10tr

Vay ngn hng tr Vay ngn hng: 1 loi n phi tr tng n nh cung cp +15tr 15tr 15tr ng Khon phi tr: 1 loi n phi tr gim -15tr 15tr Ch s hu u Tn kho: +5tr t thm vn mua Vn CSH: +5tr nguyn vt liu 5tr ng Dng tin mt tr n nh cung cp 38 ng 3tr Tin mt: -3tr Khon phi tr: -3tr 1 loi ti sn tng 5tr 1 loi vn CSH tng 5tr

1 loi ti sn gim 3tr 1 loi n phi tr gim 3tr

VD: Cng ty Bnh Minh thnh lp t thng 06/2011. Cc hot ng trong cng ty c ghi nhn ln lt:
Ngy 1/6: Cng ty thnh lp v pht hnh c phiu tr gi 30.000USD, thu tin mt. Ngy 5/6: Ch DN k phiu n vay 6.000USD t ng An. Phiu n khng tnh li v DN s tr trong 1 nm. Ngy 16/6: Cng ty mua 2 xe ti tr gi 20.000USD v mt my vi tnh tr gi 1.500USD. Ngy 20/6: Cng ty mua 1 thit b vn phng tr gi 1.000USD v s tr tin trong vng 10 ngy. Ngy 28/6: Cng ty tr tin n do mua thit b vn phng. 39

VD: Thng 07/2011 Cng ty bt u cung cp dch v cho khch hng

Ngy 2/7: Cng ty cung cp dch v cho khch hng v nhn 4.800USD tin mt. Ngy 5/7: Cung cp dch v cho khch hng tr gi 900USD v cho khch hng n. Ngy 6/7: Thu 200USD t khon n ngy 5/7. Ngy 10/7: Chi tr 2.600USD tin lng cho nhn vin. Ngy 30/7: Chi tr 400USD tin thu vn phng. Ngy 31/7: Cng ty nhn ha n yu cu thanh ton 600USD tin in s dng trong thng. 40

CC NGUYN TC K TON TI CHNH

Chi ph trang b ti sn v chi ph hot ng
(Capital and Operating Costs) Chi ph trang b ti sn: em li cc ti sn c thi gian hu dng thng di hn 1 nm hoc c th ko di n 50 nm cho DN -> phi xc nh chi ph khu hao cho tng thi on V d: Chi ph pht trin m rng cng ngh sn xut, chi ph mua my mc thit b.... Chi ph hot ng: Chi ph gip DN duy tr c cc hot ng hng ngy ca mnh V d: Lng tr cng nhn vin, chi ph in, nc, in thoi, chi ph mua vn phng phm, chi ph mua nguyn vt liu cho sn xut
41

CC NGUYN TC K TON TI CHNH

Nguyn tc p ng v k ton da trn c s nghip v kinh t pht sinh (Matching and Accural Basis)
Nguyn tc p ng: Trong qu trnh ghi chp phi

ghi sao cho chi ph tng thch vi mc thu nhp m n em li => Chi ph v thu nhp phi cng pht sinh trong cng thi on. Nguyn tc k ton da trn c s nghip v kinh t pht sinh: Ghi nhn thu nhp (chi ph) xut bn, cung cp (s dng) hng ha, dch v m khng tnh n vic thu (tr) c tin hay cha.

42

K TON TRN C S TIN MT & K TON DA TRN NGHIP V KINH T PHT SINH

K TON DA TRN C S TIN MT CHI PH Khi tr tin GHI NHN

THU NHP Khi nhn tin

K TON DA TRN C S NGHIP V KINH T PHT SINH Khi s dng to ra thu nhp
Khi bn hng hoc cung cp dch v

43

VD: Ngy 1/5/2001 doanh nghip XYZ mua 1000 tup kem nh rng gi 6.000/tup, tin c thanh ton vo ngy 6/6/2001. Trong thng 5 XYZ bn c 850 tup gi 8.000/tup, trong 500 tup bn cho doanh nghip ABC thu tin ngy 6/6/2001, s lng cn li bn l thu tin ngay. Hai nguyn tc da trn c s nghip v pht sinh v da trn c s tin mt s x l hch ton cc nghip v trn nh sau:

44

CC NGUYN TC K TON TI CHNH

Tip tc (going-concern): gi tr ca cc ti sn s ghi theo gi tr lch s, khng ghi theo gi tr thanh l. Cn trng (Prudence): Cn d bo l ch khng d bo li. Nht qun (Consistency): Khi chn mt phng php tnh th khng nn thay i. R rng (Clarity): Cung cp cc thng tin, bo co mt cch d hiu, r rng. C th so snh c (Comparability): Trnh by bo co mt cch thng nht. Thi on (Periodicity): Bo co theo tng thi on nh. Thch hp (Relevance): Cung cp thng tin thch hp cho tng i tng. Tin cy (Reliability): Bo co chnh xc, thng tin phi ng tin cy
45

K TON QUN TR
K TON CHI PH HOCH NH NGN SCH

46

VAI TR KTQT TRONG H TR QUN L DOANH NGHIP

K TON QUN TR

Xc nh mc tiu

Xy dng cc ch tiu kinh t Trin khai d ton chung v d ton chi tit Tng hp kt qu thc hin Son tho cc bo co thc hin

Hoch nh

T chc, lnh o

47

Kim tra

K ton qun tr h tr cng tc qun l thng qua 2 chc nng chnh

K ton chi ph Bit cu trc chi ph nhm xc nh cc khu hiu qu v km hiu qu nhm thc hin ci tin, i mi.
Chi ph gi thnh, Cu trc, chi ph DN, Chi ph cc XN trc thuc
48

Hoch nh ngn sch Nhm h tr qun l qu trnh xy dng k hoch, thc hin k hoch v kim sot tin thc hin k hoch ti chnh ca doanh nghip.
Ngn sch tng th

VD: Phn tch chi ph gia 2 phng php

PP hin ti Doanh thu Bin ph: CP NVL CP Nhn cng CP qun l Tng bin ph ng gp li nhun Tr: Chi ph c nh CP khc Mua my mi 62,000 0 62,000 3,000 (3,000) 70,000 40,000 10,000 120,000 80,000 70,000 25,000 10,000 105,000 95,000 15,000 $200,000 Mua my mi $200,000 Chnh lch $0

Tng nh ph Li rng

62,000 $18,000

65,000 $30,000 $12,000

49

2 BC C BN CA K TON CHI PH
1. TP HP CHI PH THEO TNG LOI (COST ACCUMULATION) 2. KT CHUYN CP VO I TNG CN TNH CP (COST ASSIGNMENT)

NVL TT NC TT

CHI PH TRC TIP

TNH THNG & TON B VO PHN B

CP SXC

CHI PH GIN TIP

I TNG CN TNH CHI PH

50

V D:
1. TP HP CHI PH THEO TNG LOI (COST ACCUMULATION) NGUYN VT LIU LNG CNG NHN SX LNG NV PX G/TIP NGUYN LIU G/TIP CP SXC 2. KT CHUYN CHI PH VO I TNG CN TNH CHI PH (COST ASSIGNMENT ) NVL TT NC TT

SN PHM A SN PHM B

CHI PH TIN CH
THU TI SN KHU HAO MMTB
51 KT CHUYN T/TIP PHN B

LP NGN SCH
Ngn sch?
L nhng d kin chi tit ch r cch huy ng v s dng vn, cc ngun lc khc trong tng thi k c th v c trnh by mt cch c h thng di dng s lng v gi tr

Li ch ca vic lp ngn sch?

Lp NS buc qun l cc cp phi suy ngh trc nhng vic s lm Xy dng khun kh cho vic nh gi kt qu hot ng ca DN Thit lp cng c truyn thng v phi hp hot ng gia cc b phn, c nhn trong DN

52

NGN SCH TNG TH

Ngn sch tng th trnh by chi tit, y , c th cc hot ng trong 1 nm ca k hoch di hn. N bao qut mi hot ng kinh doanh ca cc b phn trong doanh nghip Ngn sch tng th bao gm 2 phn chnh:
Ngn sch hot ng (doanh thu, chi ph sn xut, bn hng ..) Ngn sch ti chnh (thu n, huy ng vn, tr n, vay n)

53

CC BC XY DNG NGN SCH TNG TH

D TON DOANH THU D TON GI VN HNG BN D TON CHI PH BN HNG D TON CHI PH QUN L D TON CC CHI PH KHC

BO CO THU NHP D KIN BN CN I K TON D KIN

54

QUN L TI CHNH
CC KHI NIM CN BN CC QUYT NH U T

CC QUYT NH TI TR
PHN TCH TI CHNH

55

CC KHI NIM CN BN

Qun l ti chnh? Nhim v? Cng vic ch yu?

56

QUN L TI CHNH ?
Qun l ti chnh: ngh thut & khoa hc qun l tin.

Dng tin vo

Doanh nghip

Dng tin ra

Nhim v then cht ca b phn ti chnh: kim sot 2 dng tin vo - ra

57

NHIM V CA B PHN TI CHNH

Tin mua nguyn vt liu? C d n hp dn qu, tin u t? Tin tr lng nhn vin?

Ngun tin ?
Doanh thu Li nhun
58

Ti chnh c nhim v m bo lng tin cn thit cng ty c th hot ng

TI CHNH

Vay NH

Pht hnh tri phiu

Pht hnh c phiu

CC CNG VIC CH YU CA NH QUN L TI CHNH

Phn tch v hoch nh ti chnh

Ra quyt nh u t

Ra quyt nh ti tr

59

CC QUYT NH U T
U T: cng ty b tin ra u t vo ti sn c nh di dng my mc, thit b, nh xng MC TIU: sinh li -> gia tng gi tr cho cng ty. phi nh gi k lng cc phng n u t NGUYN TC CHUNG NH GI HIU QU U T: Ri ro v li nhun k vng Gi tr thi gian ca tin t

60

RI RO V LI NHUN K VNG
Ri ro: kh nng lm cho li nhun cng ty b lch ra khi k vng (li nhun c th thp hn hoc cao hn d kin). Nhng u t c ri ro cao thng i hi mt sut thu li d kin cao tng ng -> High risk, high return.

C th loi tr ri ro? Gim ri ro bng cch no?

61

GI TR THI GIAN CA TIN T

u t sinh li
Gi ngn hng

Nh qun l ti chnh cn phi iu chnh li gi tr ng tin trong tng lai khi tnh ton hiu qu cc phng n u t. H s iu chnh ny thng c gi l t s chit khu

62

CC QUYT NH TI TR
Vay ngn hng
Khng n nh. Li sut thng xuyn bin ng

Ngn hn

Cc quyt nh ti tr
Di hn

N nh cung cp
Vay ngn hng C phiu Tri phiu

63

TI TR DI HN

Giy n Tr li tc nm Hon vn khi o hn Pht hnh phc tp

Quyn s hu Hng c tc nm Khng o hn Ri ro cao

Tri phiu

64

C phiu

PHN TCH TI CHNH

Quyt nh ti chnh
Phn tch im mnh, im yu

Xc nh tnh hnh ti chnh

65

PHN TCH T S TI CHNH

Hiu qu kinh doanh Hiu nng kinh doanh

Ngi cho vay

S dng ti nguyn

Kh nng tr li

Kh nng tr n

Hon thnh mc tiu

Kh nng sinh li

66

Ngi qun l

Quyt nh u t

NH GI KH NNG TR N CA CNG TY
T/s thanh ton nhanh
Tsn lu ngtn kho N ngn hn

T/s thanh ton hin thi

Tsn lu ng N ngn hn

T/s n
Tng n

T/s kh nng tr li
Li trc thu + CP tr li vay

Tng n + Vn
67

Tin li vay

NH GI HIU QU HOT NG CA CNG TY

Vng quay tn kho
Doanh thu Tn kho

Vng quay ti sn
Doanh thu Tng ti sn

Vng quay ti sn c nh
Doanh thu

K thu tin bnh qun

Khon phi thu

Ti sn c nh
68

Doanh thu /360

NH GI KH NNG SINH LI CA CNG TY

T/l li tc trn doanh thu
Li tc rng sau thu Doanh thu

T/l li tc trn tng ti sn (ROA)

Li tc rng sau thu Tng ti sn

T/l li tc trn vn (ROE)

Li tc rng sau thu

Vn c ng
69

ng hay Sai?
a. T s n trn vn c phn ca mt cng ty lun lun ln hn 1. b. T s thanh ton nhanh th lun nh hn hay bng t s thanh ton hin hnh. c. T sut sinh li trn vn c phn th lun nh hn t sut sinh li trn tng ti sn. d. Nu doanh nghip khng vay n th ROA = ROE

70

PHN TCH SO SNH

So snh theo thi gian
So snh cc t s ti chnh cng loi ca cng ty theo cc khong thi gian khc nhau

So snh vi i th cnh tranh

So snh cc t s ti chnh cng loi ca cng ty vi cc t s cng loi vi ngnh hay ca i th cnh tranh trc tip

71

Khuynh hng hot ng ca cng ty

Xc nh v th ca cty so vi i th cnh tranh

NHC IM CA PP PHN TCH T S TI CHNH

Khng gip nhn ra tnh hnh km chnh xc ca cc bn bo co ca cty (do c vi phm hay do cc yu t khch quan) Kh kt lun chnh xc tnh hnh ti chnh ca 1 cty l tt hay xu v 1 cty c th c 1 s t s tt v 1 s t s khng tt Kh p dng cho cc cng ty hot ng trong nhiu ngnh khc nhau
72

73