FRMA LOGO

. MAKNE SANAY
FABRKA SAHASINDA UYGUNLUK VE KONTROL EK LST

GENEL KONULAR
Hazrlayan Semih entrk A snf Gvenlii Uzman SGFORUM.NET

( SALII VE GVENL YNNDEN YAPILAN RSK DEERLENDRMES SONUCU DZENLENEN)

Giri Salk ve gvenlik, tarihte ve gnmzde, insann ve insanln en nemli konusu olmutur. zellikle sanayileme sonrasnda, alma hayatnda meydana gelen salk ve gvenlik riskleri, insan hayatn olumsuz olarak etkileyen ok nemli bir faktrdr. alma hayatndaki salk ve gvenlik risklerinin ortadan kaldrlmas (mmkn olan en dk seviyeye indirilmesi) iin hukuki, teknolojik, eitim ve denetim gibi birok sahada alma yaplmaktadr. 1970li yllarda yrrle giren 1475 sayl Kanunu ve bu kanuna gre karlm olan i sal ve gvenlii mevzuatnda (Tzk ve Ynetmeliklerde) iyerlerinde i sal ve gvenlii ynnden uygulanmas gerekli olan ok detay hkmler vazedilmitir. yerlerinde i sal ve gvenliinden sorumlu kiilerin ve Devletin Gvenlii Mfettilerinin, yaptklar (Eitim, denetim vs.) almalarda, iyerlerinin i gvenlii mevzuatna uygun olup olmadn kontrol ederek, uygun olmayan hususlar noksanlk eklinde tespit edip, iverenin bu noksanlklar gidermesini, emniyetli bir alma ortam salamasn ve emniyetli bir alma ekli uygulanmasn temin etmeye almlardr. Ancak, 2000li yllarda, iyerlerinde kullanlan makine tezgah ve tesislerin, hammadde, yar mamul ve mamul maddelerin, retim teknolojilerinin ok eitli ve farkl hale gelmesi sebebiyle, sanayide kullanlmakta olan btn bu tekniklere gre bire bir uygulanabilecek salk ve gvenlik tedbirlerini mevzuatlarla dzenleyebilmenin imkansz hale geldii fark edilince; bir anlay deiikliine gidilerek, iyerlerinde uygulanacak salk ve gvenlik tedbirlerinin detayl olarak izah edildii mevzuatlar yerinde (AB direktiflerinde olduu gibi), dzenlenen yeni mevzuatlarda gvenlik tedbirleri daha genel ifadelerle kaleme alnmtr. Yeni mevzuat, yerlerindeki detay uygulamalar iin RSK DEERLENDRMES yaplmas anlayn getirmitir. Sal ve Gvenliine ait yeni mevzuata gre, her iyerinin, i gvenlii uzmanlarnn destei ve iyeri yetkililerinin de katlmyla yaplacak bir alma neticesinde; iyerinde mevcut olan btn tehlikeleri belirlenmesi, bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin tahmin edilmesi ve bu risklerin ortadan kaldrlmasna ynelik olarak alnmas gerekli tedbirlerin belirlenmesi, uygulanmas ve denetlenmesi eklinde bir almann yaplmas gerekmektedir. RSK DEERLENDRMES ad verilen bu almann, iyerlerindeki zellikle ynetici kadro, teknik elemanlar, formen ve ustalar tarafndan benimsenerek iyerinde dzenli ekilde yrtlmesi gerekmektedir. Bu anlayla, iyerinde alnmas gerekli salk ve gvenlik tedbirlerinin tespitinde iyeri yetkililerinin katlmalar, benimsemeleri ve iyeri yetkililerinin emniyet tedbirlerini, Mfetti istedii iin deil, bu tedbirin alnmasnn gerekli olduuna inanarak uygulamalarnn ve sahip kmalarnn temini hedeflenmitir.

Ama Yap ilerinin yaplmas esnasnda salk ve gvenlik ynnden mevcut/meydana gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, risklerin tayini, bu risklerin ortadan kaldrlmasna ynelik tedbirlerin belirlenmesi, uygulanmas ve denetlenmesidir. Nihai manada tahmin edilebilir btn tehlike ve riskleri ortadan kaldrp emniyetli bir alma ortam oluturmaktr. 1. Tanmlar 1. Tehlike: Bir zarar, hasar veya yaralanma oluturabilme potansiyelini, Risk: Belirli bir tehlikeli olayn meydana gelme olasl ile bu olayn sonularnn ortaya kard zarar, hasar veya yaralanmann iddetinin bileimini, ifade eder. 2. Risk Deerlendirmesi Sreleri yerindeki risk deerlendirmesi almalar, aadaki sralamada yer alan aamalarn yerine getirilmesi yoluyla gerekletirilmitir. a) Planlama Mevcut mevzuat iverene, i sal ve gvenlii ynnden (zetle): 1-Gnmz bilim ve teknolojisinin bahettii imknlar dorultusunda en salkl ve emniyetli alma ortam oluturmak, 2- alanlar (bilgilendirme, bilinlendirme ve emniyetli alma alkanl kazandrma eklinde) eitmek 3- Emniyetli almann temini iin geni manada bir denetim salama ykmll vermitir. Bu ykmllkler ok ar ykmllklerdir. veren bu ykmlln yerine getirebilmek iin yapaca risk deerlendirmesi almalar esnasnda; ncelikle kaynanda, ortamda ve kiide alnacak tedbirlerle emniyetli bir alma ortam salamay hedeflenmitir. kinci aamada bilgilendirme, bilinlendirme, alkanlk kazandrma, tevik etme, dllendirme, cezalandrma gibi teknikleri kullanarak, alanlara emniyetli alma alkanl kazandrlmas ve iyeri ortamnda (Toplumda) geni manada denetim salanarak, otokontrol mekanizmasnn kurulmas hedeflenmitir. b) alma ve kontrol kolayl salamak iin iyerinde risk haritas karlmtr. Makro ayrtrma ve mikro ayrtrma algoritmas uygulanmtr.

YERNDE RSK ANALZ YAPILIRKEN AAIDA BELRTLEN BLMLER VE KONULAR AYRI AYRI ELE ALINMITIR.
3

GENEL TEDBRLER SIRA NO 1 2 3 SOSYAL TESSLER GVENLK TALMATLARI Yemekhane: ilerin yemeklerini yiyebilecekleri, masa ve sandalyesi olan, hijyen artlarna uygun yemekhane mevcut mu? Mutfak: ilerin yemek yapabilecekleri veya evden getirilen yemekleri muhafaza edip stabilecei bir mutfak mevcut mu? Lavabo: ilerin kiisel temizliini yapabilecekleri lavabo mevcut mu? Du: Her gn mesai bitiminde veya gerekli durumlarda iilerin ykanabilecekleri scak sulu du tesisat mevcut mu? ilere ykanma ve kurulanma malzemesi veriliyor mu? (Kadn ve erkek iiler iin ayr ayr dular mevcut mu?) Tuvalet: Kadn ve erkek iiler iin ayr ayr tuvaletler (hellar) mevcut mu? Dinlenme yeri: ilerin dinlenme saatlerinde oturup dinlenebilecekleri uygun dinlenme yerleri mevcut mu? SALIK KONTROLLER ilerin ie giri muayeneleri yaplm m? Periyodik salk kontrolleri yaplyor mu? Tozlu ilerde alanlarn akcier radyografileri ekilmi mi? Denge testi ve ykseklik korkusuna dair rapor alnm m? Gece alacaklar iin gece almasnda mahsur olmadna dair rapor alnm m? Kaynak ii yapanlarn gz muayenesi yaplm m? Gda iinde alanlarn Portr muayenesi yaplm m? EVET HAYIR EVET HAYIR

5 6 SIRA NO 1 2 3 4 5 6 7 SIRA NO 1 2

TEKNK KONTROLLER yerinde,kullanlan yaptrlyor mu? makinelerin kontrol dzenli olarak

EVET

HAYIR

Elektrik tesisatnn kontrol yaptrlyor mu?

Koruyucu i ekipmanlarnn ve kiisel koruyucu donanmlarn kontrol, yaptrlyor mu?

SIRA NO 1 2

4 5 6

HALAT KULLANARAK YAPILAN ALIMALARLA LGL HKMLER Sistemde en az iki ayr kancal halat bulunacak, bunlardan biri, inip kmada veya destek olarak kullanlan alma halat, dieri ise gvenlik halat olmas salanm m? ilere, alma halatna bal parat tipi emniyet kemeri verilecek ve kullandrlacaktr. Emniyet kemerinin ayrca gvenlik halat ile balants salanacaktr, bu hususlar salanm m? alma halat, gvenli ini ve k aralar ile tehiz edilecek ve kullancnn hareket kontroln kaybetmesi halinde, dmesini nlemek iin kendiliinden kilitlenebilen sisteme sahip olacaktr. Gvenlik halatnda da, ii ile birlikte hareket eden dmeyi nleyici bir sistem bulundurulmas salanm m? i tarafndan kullanlan alet, edevat ve dier aksesuarlar parat tipi emniyet kemerine veya oturma yerine veya baka uygun bir yere balanarak gvenli hale getirilmi mi? Acil bir durumda iinin derhal kurtarlabilmesi iin i uygun ekilde planlanmas ve gzetim salanm m? Bu Ynetmeliin 11 inci maddesi dorultusunda, iilere yapacaklar ie uygun ve zellikle kurtarma konusunda yeterli eitim verilmi mi? MERDVENLERDE ALINACAK GVENLK TEDBRLER ilerin gelip getii yerlerde kullanlacak merdivenin etraf halat, zincir veya ahap korkulukla evrilmesi ve grnr yerlere uyarma levhalar aslmas salanmakta mdr? Basamaklar yaplmam betonarme merdiven demelerine kayma veya dmeyi nleyecek ahap basamaklar ve kova boluu kenarlarna ise uygun korkuluklar yaplm m? El merdivenleri gvenli olmas salanm m? El merdivenleri ancak, dk risk nedeniyle daha gvenli bir i ekipman kullanm gerekmiyorsa, ksa sre kullanlacaksa veya iverence deitirilmesi mmkn olmayan iyeri koullarnda uygun ykmllklerde belirtilen artlara uymak kaydyla yksekte yaplan almalarda kullanlabilirlii salanmakta m?

EVET

HAYIR

SIRA NO 1

EVET

HAYIR

3 4

El merdivenleri, kullanm srasnda salam bir ekilde yerletirilmesi, portatif el merdivenleri, basamaklar yatay konumda olacak ekilde dzgn, salam, ls uygun, sabit pabular zerinde durdurulmas, asl duran el merdivenleri gvenli bir ekilde tutturulacak, ip merdivenler hari, yerlerinden karlmayacak ve sallanmasnn nlenmesi salanmakta mdr? EVET HAYIR

Portatif el merdivenlerinin kullanm srasnda st veya alt ular sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanlarak veya ayn korumay salayan dier dzenlemelerle, ayaklarnn kaymas nlemekte mi? Platformlara kmakta kullanlan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmad durumlarda, gvenli k salamak iin platform seviyesini yeteri kadar aacak uzunlukta mdr?

Uzatlp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, paralarnn birbirinden ayr hareket etmeleri nlenecek ekilde kullanlmakta mdr? Mobil el merdivenleri, zerine klmadan nce hareketleri durdurulmas ve sabitlenmesi salanm m? El merdivenlerinde her zaman iilerin elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve salam destek bulundurulmakta m?(zellikle, bir el merdiveni zerinde elle yk tanyorsa bu durum elle tutacak yer bulunmas zorunluluunu ortadan kaldrmaz.) Bakm, onarm ve kontrol iin iyerlerinde kullanlan btn merdivenler grlecek ie uygun salamlkta mdr? Bakm onarm merdivenlerinin genilii 55 santimetreden dar olmayacak eimleri 60 dereceyi gemeyecek ve basamaklarn, ubuktan yaplmad hallerde, genilikleri en az (13) santimetre olmas salanm m? El merdivenlerinde, kullanlrken kaymalara kar, trtr, lastik,

10

11

EVET

HAYIR

12

13

mantar, mahfuz ve engel koymak gibi gerekli tedbirler alnm mdr? ift el merdivenlerinde, ayaklarnn birbirlerinden ayrlmamas iin, her iki yanndan engelli demir ubuk veya zincir ile balanmakta mdr? El merdivenleri, kullanldklar yerlere, alt ve st ksmlar kaymayacak veya bu yerlerden kurtulmayacak ekilde yerletirilmekte midir? Tanr merdivenlerde kollar, orta yerinden, bir taraf eklemli, dier taraf engelli lama yahut zincir ile birbirine balanm m? Cvata ba ve lama ile ahap arasna rondel konacak ve kontrasomun kullanlmakta mdr? Tanr merdivenlerin st balantlar mentee ile yaplmakta mdr? 18 Balantlar tayaca yke uygun boyutlarda olmalar, kollara alan delikler, mentee cvata apndan daha byk olmamalar salanmakta mdr?

14

15

16

17

19

Cvatalarda kontrasomun kullanlmas salanmakta mdr? 20 Tanr merdivenin son basamanda allmamas salanmakta mdr? 21 22 Tanr merdivenlerle el merdivenlerinin kol ularna, kaymayacak ekilde pabular konulmas, merdivenler madeni veya kaygan demelerde kullanlacak ise, pabu altlarna ayrca trtrl lastik veya mantar eklenmi midir?. Merdivenler uzatlmak amacyla birbirlerine eklenilmemesi salanm mdr? 4 metreden uzun tanr merdivenlerle el merdivenleri, elik boru veya profilden yaplm mdr?

23

24

SIRA NO 1

KAYNAK VE KESME LERNDE ALINACAK GVENLK TEDBRLER

EVET

HAYIR

Yangna kar tedbir alnm mdr? Parlayc svlarla kirlenmi kaplarn kaynak yaplmasndan zel tedbirler alnmakta mdr? Elektrik arplmas tehlikesine kar, dk gerilim, izolasyon, hata akm koruma topraklamas gibi yeterli tedbir alnm mdr? Ehil kaynaklar altrlmakta mdr? Gnde 7,5 saatten fazla allmamas salanm mdr? Dar ve havasz yerlerde yaplan almalarda havalandrma yaplmas ve gerekli durumlarda ilk yardm yapacak kii grevlendirilmi midir? ok iletken ortamlarda yaplan kaynak ilerinde doru akm, dk gerilim kullanlmakta mdr? KOMPRESR KULLANIMINDA ALINACAK GVENLK TEDBRLER Kompresr odasna girerken kulaklk kullanlmas salanmakta mdr? Kompresr periyodik kontrol geldiinde ilgili birimlere bilgi verilmekte midir? Kompresrn otomatik olarak durup durmad kontrol edilmekte midir? Kompresrn basn ykselmesi durumu fark edildiinde gerekli nlemler alnmakta mdr? Kompresrn durdurulmas gerektiinde emniyet subapnn devreye girip girmedii kontrol edilmekte midir? Kompresr odasnn havalandrlmas salanmakta mdr? OKS ASETLEN LE YAPILAN LERDE ALINACAK GVENLK TEDBRLER Tpler salam olarak yerletirilmekte midir? (Dik olarak kullanlmaldr.)

3 4 5

7 SIRA NO 1 2 3 4 5 6 SIRA NO 1

EVET

HAYIR

EVET

HAYIR

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Tplerin s kaynaklarnda uzak tutulmas salanlmakta mdr? Tplerin yaknnda allmas engellenmi midir? Belirli periyotlarla tplerin gstergeleri ve hortum balantlar kontrol edilmekte midir? Tplerin atlak hortumlarnn kullanlmamas salanm mdr? Tplerin Altan stlmas engellenmi midir? Tplerde scaklk hissedildiinde uzaklalmas ve tp evresindekilerin uzaklatrlmas salanmakta mdr? Tplerin periyodik kontrol tarihleri takip edilmekte midir? Basn ayar olmayan, krk veya atlak olan tplerin kullanlmamas salanmakta mdr? alomay ekil olarak kullanlmas engellenmekte midir? alomay yakmadan nce oksijen tpn ok az ap daha sonra vanasnn almas uygulanmakta mdr?

YERNDE SG YNNDEN GEN MANADA DENETM MEKANIZMASI KURULMASI Denetim de iverenin ok nemli grevlerindendir. veren iyerinde yapaca eitim ve bilinlendirme almalar neticesinde, toplumda SG bilinci oluturmak ve her seviyedeki kiinin grm olduu mspet davranlar tevik edip, menfi (emniyetsiz) davranlara tepki gsterecek, ikaz edecek, gereli mercileri haberdar edecek seviyede bir bilin oluturulmas gereklidir. Bu ekilde herkes herkesi denetler duruma gelip, geni manada denetim mekanizmas kurulmaldr. i sal, i gvenlii ve yaplmakta olan i nedeniyle iinin eitimi, bir ksm mevzuat, hkmlerini ierir belgelerin kendilerine verilmesini deil, eylemli olarak, bu bilgilerin aktarm ve neminin kavratlmas ile salanabilir. Eitimden sonraki aama ise, ii sal ve i gvenlii ile ilgili nlemlerin alndnn ve uygulandnn denetlenmesidir. (Yargtay Hukuk Genel Kurulu Esas No: 2004/21-365 Karar No: 2004/369) veren yerinde salt mevzuatn gerektirdii nlemleri deil, kutsallatrlmas gereken insan yaamna sayg erevesinde gnmz bilim ve teknolojisinin ngrd nlemleri dahi almakla ykmldr. alanlarn i gvenlii KEND DKKATLERNE braklamaz.(i Sa. Ve Gv. Tz. Mad.4,158) (Yargtay 10.HD. 17.04.1984 T. 2029/2140 E. Sayl Karar)

ilerde ii sal ve i gvenlii konusunda alnan btn tedbirlere uymakla ykmldr. ( Kanunu Madde 77) inin beden ve ruh salnn korunmasnda nemli olan yn, bir tedbirin alnmasnn hakkaniyet lleri ierisinde iverenden istenip istenmeyecei deil, akln, ilmin, fen ve tekniin byle bir tedbirin alnmasn gerekli grp grmedii hususudur. Bu sebeple, iveren mevzuatn kendisine ykledii tedbirleri, iilerin tecrbeli olularna ve dikkatli alt takdirde gerekmeyecei gibi bir dnce ile almaktan ekinmeyecektir.(Yargtay 10.HD. 17.04.1984T. 2375/4424 E. Sayl Karar) veren, iyerinde geni anlamda domu ve doacak tm tehlikeleri nlemek zorundadr.(Yargtay 10.HD 31.10.1978 T. 1978/2077 E. 1978/7689 K. Sayl karar)

veren, iyerinde altrd kiilere yaptklar ilerle ilgili uymalar gerekli salk ve gvenlik tedbirlerini retmek, bu tedbirlerin uygulann alkanlk haline getirmek ve uygulanmasn salamak zere gerekli denetimlerde bulunmakla ykmldr. (i Sa. ve Gv.Tz. Mad.3,4, Kanunu Madde 77) verenin denetim, gzetin ve kontrol sorumluluu da bulunmaktadr. Her iveren iyerinde, 1475 sayl Kanunu 73. Maddesi gerei, iyerinde ii saln ve i gvenliini salamak iin gerekli olan her trl nlemi almak ve ara ve gereleri noksansz bulundurmakla ykmldr. Bu ykmlln, sadece nlem almakla yetinilebilecei anlam tamamaktadr. Baka bir deyile iveren, iyerinde geni anlamda domu ve doabilecek tm tehlikeleri nlemek zorundadr. Bu zorunluluk sonucu olarak iyerinde, iveren bakmndan tam anlam ile geni bir kontrol mekanizmas kurulmaldr.( Kanunu Madde 73, i Sa. Ve Gv. Tz. Mad.4, Yargtay 10.Hukuk Da. E:1978/2077, K:1978/7889, T:31.10.1978) veren yalnz iiyi iyeri tehlikelerine kar sadece uyarmakla ykml olmayp, gerektiinde iileri tehlikelere kar alnm olan tedbirlere uymaya dahi zorlama devi tamaktadr.(Yargtay 9 HD, 1971/70T, 9116 E, 348K)

10

 Sal Ve Gvenlii Uzman

Gv. Sor. Mh

letme Mdr

11