idea

PLATON
PARMENiDES

DEA SY 2011/09

PLATON Parmenides
eviren Aziz Yardml

idea istanbul

DEA CEP KTAPLARI 031 dea Yaynevi arap skelesi Sk. 2/106-107 34425 Karaky stanbul iletisim@ideayayinevi.com / www.ideayayinevi.com Bu eviri iin AZZ YARDIMLI ve MER METE 2011 PLATON Parmenides DEA CEP KTAPLARINDA BRNC BASKI 2011 Tm haklar sakldr. Bu yaymn hibir blm dea Yaynevinin n izni olmakszn yeniden retilemez.
DEA CEP KTAPLARI DZS 031 / FELSEFE 18

SREL YAYIN
YAYININ ADI: Platon; Parmenides YETK SAHB / SORUMLU MDR: ALYE ZEYNELOLU YNETM YER: DEA YAYINEV

arap skelesi Sk. 2/106-107 34425 Karaky stanbul YAYININ SRES: 30 GNDE BR BASKI: BAYRAK MATBAASI Davutpaa Cad. 14/2 34015 Topkap stanbul DAITIM: YAYSAT Doan Medya Tesisleri, Sanayi Mah. 1650. Sok., No 2 34517 Esenyurt stanbul Printed in Trkiye ISSN 2146-3441 DEA SY 2011/09

NDEKLER

PARMENDES 7 NOTLAR / AZZ YARDIMLI 83

5

Diyaloun Kiileri: Kefalos (diyalou yer al zamanndan elli yl sonra anlatyor; Anaxagorasn kenti olan Klazomenaiden), Adeimantos, Glaukon (Platonun kardei), Antifon (Platonun vey kardei), Pythodoros (Zenonun rencisi), Sokrates, Zenon, Parmenides (Zenon ile birlikte gney talyadaki Yunan kolonisi Elea kentinin yurttalar), Aristoteles (Otuz Tirandan biri). Diyalog 460-57 yllarna den 80inci Olimpiyat srasnda yer alm ise, o srada Parmenides 65 ve Zenon 40 yalarnda olduuna gre, 469da doan Sokratesin diyaloa katlm olmas olas deildir. Eer Sokrates diyalog srasnda 20 yanda idiyse, diyaloun yer ald sralarda 65inde olan Parmenides 515te domu olmaldr.

PARMENDES

PARMENIDES PARMENDES

Klazomenaideki evimizden Atina'ya geldikten sonra 126a agorada Adeimantos ve Glaukon ile karlatk. Adeimantos beni elimden tutarak Hogeldin, Kefalos, dedi, eer burada senin iin yapabileceimiz birey varsa, hemen syle. Gerekten de, dedim, tam bu nedenle buradaym, senden birey isteyecektim. Syle, dedi, nedir? Anne yanndan, vey kardeinin ad neydi? Anmsa- b myorum. Klazomenaiden buraya son geliimde henz kk bir ocuktu; imdi aradan uzun zaman geti. Babasnn ad sanrm Pyrilampes idi. Evet, dedi. Kendi ad nedir? Antifon. Niin sordun? Bu baylar, dedim, benim yurttalarmdr, ve felsefeyi ok severler. ittiklerine gre bu Antifon sk sk Zenonun Pythodoros adnda bir arkada ile birlikte olurmu, ve ondan Sokrates, Zenon ve Parmenidesin c bir zamanlar yaptklar bir syleiyi bellekten anlatacak kadar sk dinlemi. Bu doru, dedi. imdi, dedim, onu dinlemeyi istiyoruz. Bu g deil, dedi. nk genliinde onu byk bir dikkatle incelemiti, ama imdi byk babas ve ada
9

10

PLATON

127a

Antifon gibi zamannn ounu atlara ayryor. Eer istediiniz buysa, ona gidelim. Az nce buradan ayrlp eve dnd, ve ok yaknda, Melitede oturuyor. Bunun zerine yola ktk ve Antifonu nalbanda dzeltmesi iin bir gem verirken bulduk. Adam uurladktan ve kardei ona niin orada olduumuzu syledikten sonra, beni nceki ziyaretimden anmsad ve itenlikle selamlad. Ondan syleiyi yinelemesini istediimiz zaman balangta isteksizlik gsterdi. Bunun ok byk bir grev olduunu syledi, ama daha sonra anlatmaya balad. Bylece Antifon Pythodorosun ona Parmenides ve Zenonun bir kez Byk Panathena iin geldiklerini anlattn syledi. Parmenidesin ya daha o sralar olduka ileriydi ve altm beine girmiti. Salar ok aarmt, ama soylu ve gzel bir ehresi vard. Zenon o sralar yaklak krk yandayd. Uzun boylu ve yakklyd. Parmenidesin sevgilisi olduu konusunda bir yk vardr. Kent duvarlarnn dnda Pythodorosun Kerameikostaki yerinde kaldklarn, ve Sokratesin ve onunla birlikte bakalarnn Zenonun Atinaya ilk kez onlar tarafndan getirilen yazlarn dinlemek istedikleri iin oraya gittiklerini syledi. Sokrates o sralar ok genti. Bylece okumay Zenonun kendisi yapt. Parmenides evde deildi. Pythodoros incelemenin okunmas neredeyse bitmek zereyken Parmenides ve (daha sonra Otuz Tirandan biri olacak olan) Aristoteles ile birlikte kendisinin ieri girdiklerini ve bu nedenle yazlardan ancak geriye kalan ok kk bir blm dinleyebildiklerini syledi. Ama kendisi onlar daha nce Zenondan dinlemiti. Sokrates sonuna dek dinledi, ve sonra birinci uslamlamann birinci hipotezinin yeniden okunmasn istedi. Bu yerine getirildikten sonra sordu: Bununla ne demek istiyorsun, Zenon? Eer varolan eyler ( ) ok iseler, o zaman hem benzer hem de benzemez olmaldrlar, ki olanakszdr; nk ne ben-

PARMENDES

11

zemez olanlar benzer ne de benzer olanlar benzemez olabilirler. Demek istediin bu mudur? Evet, dedi Zenon. O zaman eer benzemez olanlar iin benzer olmak ve benzer olanlar iin benzemez olmak olanaksz ise, ok olmalar olanakszdr. nk eer ok olsalard, olanaksz olanla kar karya kalrlard. Uslamlamalarnn amac bu mudur? Tm sylenenlere karn yalnzca okluun olmadn ileri srmek midir? Uslamlamalarndan her birini tam olarak bunun bir tantlamas olarak alyorsun, ve buna gre sunduun tantlamalarn okluun olmadn gstermek iin getirdiin uslamlamalar kadar ok olduunu kabul ediyorsun. Sylemek istediin bu mudur, 128a yoksa seni yanl m anladm? Hayr, dedi Zenon, almann genel amacn ok iyi kavradn. yle sanyorum ki, Parmenides, dedi Sokrates, Zenon burada sana yalnzca dostluunda deil, ama yazlarnda da ok yakn olmay istiyor. nk belli bir yolda seninle ayn eyleri yazm, ama sreci tersine evirerek bizi yeni birey sylediine inandrmaya alm. nk iirlerinde hereyin Bir olduunu sylyorsun, ve incelikle ve ustaca bunun tantlarn getiriyorsun. O ise, b kendi payna, okun olmadn sylyor ve ok sayda ve arlkl tantlamalar getiriyor. Bylece ikinizden biri Birin olduunu, teki ise okun olmadn sylyor, ve ikiniz de hemen hemen ayn eyi sylerken ayn eyi sylememi grnecek gibi konuuyorsunuz. Ve btn bunlar biz geride kalanlara bizi ok ok aan eyler gibi grnyor. Evet, Sokrates, dedi Zenon, ama yazlarma ilikin gerei tm yanlarnda kavram deilsin. Sparta tazlar gibi sylenenin kokusunu alp izine dmede iyi olsan c da, incelememin hibir biimde ona yklediin gibi gsterili bir niyetle, kendini insanlarn gznde byk bir baar gibi gsterme amacyla yazlm olmadn gzden

12

PLATON

129a

karyorsun. Szn ettiin ey salt bir raslantdr. Ama gerekte bu yazlarn amac Parmenidesin uslamlamasn onu alaya alanlara ve eer herey Bir ise [ya da, Bir varsa] bundan onun kendi kuram ile elien birok sama sonucun doduunu ileri srenlere kar desteklemekti. imdi bu inceleme okluu savunanlara kar kar ve alaylarn faizi ile geri der, nk amac okluun varolduu biimindeki savlarnn, eer doru olarak izlenirse, Birin varolduu savndan doanlardan daha da sama sonulara gtreceini gstermektir. Onu genliimde byle bir tartma ruhu iinde yazdm, ama biri gizlice onun bir elemini yapt ve bu nedenle yaymlanmasnn gerekip gerekmediine bile karar veremedim. yleyse, Sokrates, bundan haberin yok ve yazlmasnn nedeninin gen bir insann ekimeci ruhunda deil, ama yal birinin tutkusunda yattn dnyorsun. Ama baka bakmlardan, dediim gibi, anlamn olduka iyi tahmin ettin. Anlyorum, dedi Sokrates, ve aklaman kabul ediyorum. Ama syle bana, Zenon, kendinde bir benzerlik ideasnn ve buna kart olan baka bir ideann, benzemezlik ideasnn olduunu, ve senin ve benim ve ok dediimiz eylerin tmnn bu ikisine katldklarn kabul etmiyor musun? Ve benzerlie katlanlarn tam bu yolla benzer ve benzemezlie katlanlarn benzemez ve ikisine de katlanlarn hem benzer hem de benzemez olduklarn, tm bunun katlmann tarz ve lsnde olduunu? Ve giderek tm eyler her iki karta da katlsalar ve her ikisine de katlma yoluyla hem kendilerine benzer hem de benzemez olsalar bile, bunda hayret edilecek birey var mdr? nk biri saltk ya da kendinde benzerin benzemez olduunu, ya da benzemezin benzer olduunu gsterecek olsayd, bu sanrm bir tansk olurdu. Ama eer ikisine de katlan eylerin hem benzer hem de benzemez olduklarn gsterirse, bu, Zenon, bana hi de tuhaf grnmeyecektir; ne de tm eylerin Bire kat-

PARMENDES

13

larak Bir olduklarn ve o ayn eylerin oklua katlarak ok da olduklarn gstermesi tuhaf gelecektir. Ama eer saltk ya da soyut Birin ok da olduunu ve saltk okluun yine Bir olduunu gsterirse, buna hayret ederim. Bu tm baka eyler iin de geerlidir. Eer trlerin ve idealarn kendilerinde bu kart nitelikleri tadklarn gsterirse, bu hayrete deerdir; ama eer benim hem Bir hem de ok olduumu gsterirse, bunda hayret edilecek ne vardr? ok olduumu gstermek isteyince, sa ve sol yanlarmn, n ve arkamn, benzer olarak aa ve yukar yarlarmn tmnn de ayr olduklarn syleyebilirnk oklua katldm yadsyamam. Ama, te yandan, Bir olduumu gstermeyi isteyince, yedi olmamza karn benim tek Bir insan olduumu nk Bire de katldm syleyecektir. Bylece her iki nesrmn de doru olduunu gsterecektir. Eer sonra herhangi biri ayn eylerintalar ve ubuklar ve benzerleri gibi eyleri demek istiyorumhem ok hem de Bir olduklarn gstermeyi denerse, onlarn Bir ve ok olduklarn gsterdiini syleriz, Birin ok ya da oun Bir olduunu deil. Hayret edilecek deil ama yalnzca kabul edilecek birey sylemitir. Ama eer, tam imdi dediim gibi, ilkin benzerlik ve benzemezlik, okluk ve birlik, devim ve dinginlik ve benzerleri gibi kendilerinde ayr [] idealar [] ayrdederse, ve sonra onlarn birbirleri ile kartrlabileceklerini ve birbirlerinden ayrlabileceklerini gsterirse, o zaman, dedi, hayrete derdim, Zenon. imdi sanrm bunlar byk bir yreklilik ile tartmtn. Ama, dediim gibi, eer biri senin grlr nesnelerde sergilediin ayn gln eitli yollarda us ile kavranan kendilerinde idealara da girdiini gsterebilirse, buna daha ok hayret edeceim. Sokrates bunlar sylerken Pythodoros kendisinin her szde Parmenidesin ve Zenonun kzacaklarn dndn syledi. Ama onu byk bir dikkatle dinlediler ve sk sk birbirlerine bakarak sanki Sokratese hayranlk

130a

14

PLATON

duyarm gibi glmsediler. Sokrates bitirince Parmenides araya girdi. Sokrates, dedi, uslamlama iin nasl hayranlk verici bir yetenein var! Syle bana, bir yanda kendilerinde idealar ve te yanda onlara katlan eyleri ayrdeden bu ayrm kendin mi buldun? Ve bizim iye olduumuz benzerlikten ayr bir kendinde benzerlik gibi bireyin, ve kendinde Birin ve okun ve Zenonun szn ettii daha baka soyutlamalarn var olduklarn m dnyorsun? Evet, yle dnyorum, dedi Sokrates. Ve ayrca, diye srdrd Parmenides, Trenin ve Gzelin ve yinin ve tm byle eylerin soyut dealarnn var olduklarn? Evet, yantn verdi. Ve bizden ve bizler gibi tm baka insanlardan ayr bir soyut insan ideas, ya da ate ve su idealar var mdr? Sk sk, dedi Sokrates, byle eylerin idealarnn olup olmadna karar vermede byk skntlara dtm, Parmenides. Ve rnein sa, amur, kir gibi gln olduunu dnebilecein belli baka eyler, ya da zellikle baya ve deersiz bakalar hakknda da kararsz msn? Bunlarn her birinin yine elle dokunduumuz eylerden ayr birer idealarnn olduunu syleyecek misin? Hibir biimde, dedi Sokrates. Sanrm byle eyler bize grndkleri gibidir ve birer idealarnn olduuna inanmak ok sama olacaktr. Ve gene de zaman zaman belki de tek bir ey iin doru olann tm iin de doru olduu dncesi beni rahatsz ediyor. Ama sonra bu konumu kabul edince dipsiz bir samalk uurumuna dp yokolmaktan korkarak ondan kayorum. Bylece geriye, az nce birer idealar olduunu sylediimiz eylere dnyor ve onlarla uramaya balyorum. Evet, Sokrates, dedi Parmenides, nk henz ok gensin; ve inanyorum ki felsefenin seni daha sk skya kavrad bir zaman gelecektir. O zaman en sradan eyi

PARMENDES

15

bile kmsemeyeceksin. Oysa imdi, yandan tr, insanlarn grlerini dikkate almaya ok yatknsn. Ama imdi syle bana: Dediin gibi, idealarn var olduklarn ve onlara katlan bu baka eylerin adlarn onlardan aldklarn m dnyorsun? rnein benzer olanlarn 131a benzerlie katldklar iin mi benzer olduklarn? Ve byk eylerin bykle katldklar iin byk, ve treli ve gzel eylerin treye ve gzellie katldklar iin treli ve gzel olduklarn? Gerekten de, dedi Sokrates. imdi, katlan her bir nesne btn ideaya m katlr yoksa ideann bir parasna m? Ya da katlmann bunlardan ayr nc bir yolu olabilir mi? Nasl olabilir? dedi. O zaman btn ideann, Bir olduuna gre, birok eyin her birinde btn olarak m bulunduunu dnyorsun? Ya da? Evet, onlarda olmasn ne nleyebilir, Parmenides? dedi Sokrates. nk bir ve ayn iken ayn zamanda birok ayr bi- b reyde bir btn olacak ve bylece kendisi kendisinden ayr olacaktr. Hayr, dedi, nk bir ve ayn olmasna karn gene de ayn zamanda birok yerde olan ama kendisinden ayr olmayan gn gibi olabilir. Bylece her bir idea da, bir ve ayn olmasna karn, ayn zamanda ona katlan tm eylerde birden olabilir. Bu ok ho, Sokrates, dedi. Bir ve ayn eyin ayn zamanda birok yerde olmasn salyorsunsanki bir yelkeni birok insann zerine rtyor ve sonra yelkenin bir btn olarak okluun zerindeki Bir olduunu sylyor gibisin. Yoksa byle birey sylediini dnmyor musun? c Belki de, dedi Sokrates. O zaman btn yelken her bir insann zerinde mi olacak, yoksa her birinin zerinde ayr bir paras m bulunacaktr?

16

PLATON

132a

Her birinin zerinde bir para. O zaman, Sokrates, dedi, idealarn kendileri paralara blnebilirdir, ve onlara katlan nesneler bir paraya katlacak, ve her birinde her bir ideann btn deil ama yalnzca bir paras olacaktr. yle grnyor. O zaman, Sokrates, tek bir ideann gerekten blnebilir ve gene de Bir olduunu ileri srecek misin? Hibir biimde, diye yantlad. nk, dedi Parmenides, saltk bykl bldn, ve birok byk eyden her birinin saltk byklkten daha kk bir byklk paras yoluyla byk olduunu dnrsek, bu usa aykr olmaz m? Kesinlikle. Ya da yine, herhangi birey, eer eitliin saltk eitlikten daha az olan bir parasn tayorsa, yalnzca o paraya iye olmakla baka bireye eit olacak mdr? Bu olanaksz. Ya da, birimiz kk olann bir parasn tayor olsun; kk olan ondan daha byk olacaktr, nk bu onun kendi parasdr, ve yleyse saltk kk daha byk olacaktr; oysa kk olandan alnan parann eklendii ey ncekinden daha byk deil ama daha kk olacaktr. Bu kesinlikle olamaz. O zaman, Sokrates, baka eyler senin o idealarna nasl katlacaklar, eer onlara ne paralar ne de btnler olarak katlabiliyorlarsa? Zeus adna, dedi, bu belirlemesi ok g bir soru. Pekiyi. imdi u konuda ne dneceksin? Hangi? Her ideann Bir olduuna inanma nedeninin yle birey olduunu sanyorum: Sana byk grnen bir dizi nesne olduu zaman, onlara bakarken tmnde de bir ve ayn ideann olduunu ve buna gre byk olann Bir olduunu dnebilirsin. Bu doru, dedi Sokrates.

PARMENDES

17

Ama eer dncenin gzleri ile saltk by ve bu birok byk eyi ayn yolda grrsen, tede tm bunlarn byk grnmesini salayan bir baka byk grnmeyecek midir? yle grnyor. Bylece saltk bykle ve ona katlan nesnelere ek olarak bir baka byklk ideas daha grnecektir; ve b sonra, bunlara ek olarak, tmnn byk olmalarn salayan bir bakas daha; ve idealarndan her biri bundan byle Bir olmayacak, ama belirsiz bir oklukta olacaktr. Ama, Parmenides, dedi Sokrates, bu idealarn her biri ruhlarmzdan baka hibir yerde bulunmayan bir dnce olabilir ve o zaman her biri gerekten de Bir olabilir ve bundan byle tam imdi szn ettiin sonulardan etkilenmeyebilir. Ama, dedi, nasl olur da her bir dnce Bir olabilir ve gene de hibireyin dncesi olabilir? Bu olanaksz, dedi. Dnce bireyin dncesi mi olmaldr? Evet. c Var olan m, yoksa olmayan bireyin mi? Var olan bireyin. O dncenin hereyde bulunuyor olarak ve tek bir idea olarak dnd tek bir eyin dncesi mi? Evet. Dahas, Bir olarak ve tm eylerde her zaman bir ve ayn olarak dnlen bu tekil ey bir idea olmayacak mdr? Bu yine kanlmaz grnyor. O zaman, dedi Parmenides, seni tm baka eylerin idealara katldn sylemeye zorlayan ayn zorunluk ya hereyin dncelerden yaplm olduuna ve tm eylerin dndne ya da dnceler olmalarna karn dncesiz olduklarna inanmaya da zorlamaz m? Bu da btnyle usa aykr grnyor, dedi. Ama, d Parmenides, u kadarnn hi olmazsa benim iin ak

18

PLATON

133a

olduunu syleyebilirim. Bu idealar doada rnekler ya da modeller olarak bulunurlar ve baka eyler onlar andrrlar ve onlara yknmelerdirler. dealara katlmalar ile denmek istenen ey gerekte baka eylerin onlara imgesel benzerlikleridir, baka birey deil. O zaman, dedi, eer herhangi birey ideay andryorsa, o idea eyin onun bir andrm olmas lsnde onu andran ey gibi olmak zorunda deil midir? Ya da, benzerin benzeri olduuna benzemez olmasnn bir yolu var mdr? Hayr, yoktur. Ve benzeyen benzedii ile ayn ideaya katlmak zorunda deil midir? Zorundadr. Benzer olanlarn ona katlmakla benzer olduklar ey ideann kendisi olmayacak mdr? Kesinlikle. O zaman herhangi bireyin idea gibi ya da ideann herhangi birey gibi olmas olanakszdr; nk eer benzer iseler, birinciye ek olarak daha te bir benzerlik ideas her zaman grnecektir; ve eer bu da herhangi bireye benzer ise, daha da bakas grnecek, ve eer idea ona katlana benzer olursa yeni bir idea ortaya kmaya hibir zaman son vermeyecektir. ok doru O zaman, baka eylerin idealara benzerlik yoluyla katlmalar sz konusu deildir ve baka bir katlma yntemi aramak zorundayz. yle grnyor. dealarn ayr ve kendilerinde varlklar olduklarn ileri srmenin nasl byk bir gle yol atn gryor musun, Sokrates? Evet, kesinlikle. Eer yle diyebilirsem, dedi, her bir ideann bir olduunu ve somut eylerden ayr olduunu ileri srmende yatan gln bykln henz kavramadndan

PARMENDES

19

emin olabilirsin. Nasl? dedi. Baka birok glk var, ama en by udur. Eer biri idealarn eer sylediimiz gibi olmak zorunda iseler bilinmelerinin bile olanaksz olduunu sylerse, bu kii ok iyi eitimli ve yetenekli olmadka ve ok uzun ve ayrntl tantlamay izleme isteini duymadka, idealarn bilinebilir olduklarn ileri sren hi kimse ona yanldn tantlayamayacaktr. Bilinemeyeceklerini ileri sren kii ikna olmam kalacaktr. Niin, Parmenides? diye sordu Sokrates. nk, Sokrates, sanrm her bir eyin zsel varlnn salt kendinde olduunu ileri sren sen ya da baka herhangi biri ilk olarak onlardan hi birinin bizde bulunmadn kabul edecektir. Evet, dedi Sokrates, nk eer bizde olsalard, bundan byle kendilerinde olmazlard. Doru, dedi. O zaman ne iseler birbirleri ile iliki iinde yle olan o idealar varlklarn kendileri ile iliki iinde tarlar, bizim aramzdaki eylerbenzerlikler, ya da onlara ne dersek diyelimile iliki iinde deil; onlara katlrz ve u ya da bu ad onlara katlmakla alrz. Ve bizim aramzda idealar ile ayn adlar tayan eyler de yalnzca birbirleri ile ilikilidirler, idealar ile deil; ve tadklar bu tr adlar kendileri ile ilikilidir, ayn adlar tayan idealar ile deil. Ne demek istiyorsun? dedi Sokrates. rnein, dedi Parmenides, eer birimiz herhangi birinin efendisi ya da klesi ise, soyutta ya da kendinde efendinin klesi deildir, ne de efendi soyutta ya da kendinde klenin efendisidir; her biri bir insandr ve bir insann efendisi ya da klesidir; ama kendinde efendilik kendinde kleliin efendiliidir ve benzer olarak kendinde klelik kendinde efendiliin kleliidir. Bizim dnyamzda olanlarn oradakiler zerinde hibir etkileri yoktur, ne de orada olanlarn bizimle iliki iinde

134a

20

PLATON

bir etkileri vardr. Onlar, dediim gibi, kendilerine ait ve kendileri ile ilikilidirler; ve benzer olarak buradaki kleler ve efendiler kendileri ile ilikilidirler. Yoksa ne demek istediimi anlamadn m? Elbette, dedi Sokrates, anladm. O zaman bilgi de, eer soyut ya da kendinde ise, saltk ya da kendinde gerekliin bilgisi olmayacak mdr? Hi kukusuz. Ve benzer olarak her bir saltk bilgi tr her bir saltk varlk trnn bilgisi olmayacak mdr? Evet. Ama bizim aramzda olan bilgi bizim aramzda olan gerekliin bilgisi ve bilgimizin her bir tr bizim aramzda olan eylerin her birinin bilgisi olmayacak mdr? Zorunlu olarak. Dahas, kabul ettiin gibi, idealarn kendileri bizim deildir, ne de bizim aramzda olabilirler. Olamazlar. Ve idealarn eitli snflar saltk bilgi ideas tarafndan m bilinir? Evet. Ki bizde yoktur. Hayr, yoktur. O zaman idealarn hi biri bizim tarafmzdan bilinmez, nk saltk bilgiye katlmayz. yle grnyor. yleyse saltk iyi ve saltk gzel ve saltk idealar olduklarn dndmz hibirey bizim tarafmzdan bilinmez. Korkarm bilinmez. imdi daha da korkutucu bir sonuca geliyoruz. Nedir o? Diyeceksin ki, hi kukusuz, eer bir saltk bilgi tr varsa, bizim bilgimizden ok daha sandr; ve bu gzellik ve geri kalanlar iin de byledir. Evet.