LK YARDIM

LK YARDIM NEDR?

Herhangi bir kaza yada yaam tehlikeye dren durumda, salk grevlilerinin yardm salanncaya kadar, hayatn kurtarlmas ya da durumun daha ktye gitmesini nlemek amacyla, ilasz olarak yaplan uygulamalara ilkyardm denir.
LK YARDIM UYGULAMASINDA
KESNLKLE LA KULLANILMAZ !!!

LK YARDIMDA AMA NEDR?

*Hayati tehlikeyi ortadan kaldrmak,
* Yaamsal fonksiyonlarn srdrlmesini salamak, * Hasta veya yaralnn durumunun, ktlemesini nlemek, * yilemeyi kolaylatrmak

LK YARDIMCI
lkyardm

tanmnda belirtilen ama dorultusunda, hasta veya yaralya tbbi ara gere aranmakszn mevcut ara ve gerelerle, ilasz uygulamalar yapan ilkyardmc sertifikas alm kiiye ilkyardmc denir.

LK YARDIMCININ ZELLKLER

Olay yeri genellikle insanlarn telal ve heyecanl olduklar ortamlardr. Bunun iin bir ilk yardmcda aadaki zelliklerin olmas gerekmektedir: nsan vcudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak, nce kendi can gvenliini korumak, evredeki kiileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek, Sakin, kendine gvenli ve pratik olmak, Eldeki olanaklar deerlendirebilmek, iyi bir iletiim becerisine sahip olmak, Olay annda ve doru olarak 112 acil yardm servisine haber vermek

LK YARDIMDA ETMN NEM

lmlerin ve kalc sakatlanmalarn byk ounluu panik ve kargaann hakim olduu ilk dakikalarda yanl mdahale ve karga tulumba tama

srasnda gereklemektedir.

LK YARDIMDA ETMN NEM

Hasta

/ Yaralnn yaam ansn arttrmak, oluabilecek sakatlanmalar nlemek ve iyilemeyi kolaylatrmak iin ilkyardm gereklidir. lkyardmn doru yaplabilmesi iin de lkyardm Eitimi zorunludur.

ZAMANIN NEM
lk yardmn abuk doru ve etkili yaplabilmesi nemlidir. KAZA SONRASI LMLER :

LK 5 DAKKA

% 10 % 55-60

LK 30 DAKKA :

En etkili lk Yardm, ilk 5 dakikada, En bilinli lk Yardm ise ilk yarm saatte yaplmaktadr.

LETM
Dakikalar

ierisinde olay yerine eitimli personelin gelmesi lmlerin ve sakatlklarn nne geecektir.

Trkiye'de ilk yardm gerektiren her durumda 112 acil yardm servisi aranr. 112'nin aranmas srasnda: Sakin olunmal 112 merkezi tarafndan sorulan sorulara net bir ekilde cevap verilmelidir; Kesin yer ve adres bilgileri verilmelidir. Kimin, hangi numaradan arad bildirilmelidir, Olayn ne (yangn, kaza, zehirlenme) sylenmelidir. Hasta veya yaralnn says ve durumu bildirilmelidir, Eer herhangi bir ilk yardm uygulamas yapldysa nasl bir yardm verildii belirtilmelidir.

 YAAM

BULGULARI Bilin, Solunum, Dolam, Vcut Iss

 Bilin

Durumu

Normal

bir kii kendine yneltilen tm uyarlara cevap verir. Eer dokunarak veya sesli uyarlara cevap vermiyorsa bilin kayb vardr.

Bilin kontrol nasl yaplr ?

Hasta veya yaralya seslenerek yada hafife omzuna dokunarak "iyi misiniz?" diye sorularak bilin kontrol yaplr.

 Solunum Normalde

1 dakikadaki solunum says yetikinlerde 12-20 ocuklarda ve bebeklerde ise 20-25 arasndadr.

SOLUNUM
Bir

nefes almak ve bir nefes vermek bir solunum olarak kabul edilir. 30 saniye veya 15 saniye saylr iki veya drt ile arplarak solunum says bulunur.

Solunumun deerlendirilmesi
Bak-Dinle-Hisset yntemi ile solunum yapp yapmad 5 saniye sre ile deerlendirilir. Solunum hareketini ve canllk belirtilerini (herhangi bir hareket var m) gzlenir. Solunum sesini dinlenir. Yananda hasta veya yaralnn nefesini hissetmeye allr.

 Nabz

(Dolam)

Normalde

yetikinlerde 1 dakikadaki nabz says 60-100 arasndadr. ocuklarda ve bebeklerde ise 100120 dir.

Nabz Alnan Arterler

Radyal Nabz Alma

Normalde nabz, 15 saniye sresince saylr, kan say 4 ile arplarak nabz bulunur. kalp hastalarnda 1dakika saylr.

 Vcut lk

Iss

yardmda vcut ss daima koltuk altndan llmelidir. Normal deeri 36.5 c' dir.

Koltuk Alt Issnn Alnmas

Termometrenin koltuk altnda bekleme sresi 7-10 dakikadr

LK YARDIM GEREKTREN DURUMLAR

Solunum durmas, Kalp durmas, Kanamalar, ok, Travma ve yaralanmalar (zellikle ba, gs, batn travma ve yaralanmalar), Yanklar, Krk ve kklar, Komalar, Zehirlenmeler, Bcek sokmalar

LK YARDIMIN TEMEL LKELER

Hava yolunun ak tutulmas, Kanama kontrol, Arnn giderilmesi, Krk tespiti, Triage (ayrm), lm tespiti

LK YARDIMIN TEMEL LKELER

lk

yardm yapldktan sonra kiinin tbbi tedaviye gereksinimi nedeniyle en yakn salk kurumuna sevk edilmesi nemlidir.

Tehis

Tedavi

Tama

DKKAT !!!...

Uyarmada hastann omzuna vurularak yksek sesle iyi olup olmad sorulmaldr. Bylelikle hastann kendinde olup olmad anlalabilir.

Eer hasta bilinliyse ve konuuyorsa bu ilemin yaplmasna gerek yoktur.

DKKAT !!!...
Soluk alp veren ve nabz vurular hissedilen bir hastaya baygn olsa

bile kesinlikle kalp-akcier

canlandrmas yaplmaz!

DKKAT !!!...

YARALI MMKN OLDUUNCA AZ HAREKET ETTRLMEL, BOYUN VE OMURGA KIRIKLARINA KARI MMKN OLDUUNCA BA VE GVDE DESTEKLENMELDR. HASTA BLNSZCE EKTRLMEMELDR. MMKNSE BOYUNLUK TAKILMALIDIR.

LK YARDIMIN TEMEL LKELER

TEMEL YAAM DESTE :
A B:

: AIRWAY (HAVAYOLU) BREATHING (SOLUNUM)

C:

CIRCULATION (KAN DOLAIMI)

A : AIRWAY
HAVAYOLUNUN AIK TUTULMASI

A : AIRWAY
YABANCI MADDELERN IKARTILMASI
ELLE SIRTA VURMA YNTEM

A : AIRWAY
YABANCI MADDELERN IKARTILMASI

HEIMLICH MANEVRASI

A : AIRWAY

YABANCI MADDELERN IKARTILMASI (SUDA BOULMA)

MASA ZERNE YATIRMA

A : AIRWAY

YABANCI MADDELERN IKARTILMASI (SUDA BOULMA)

KARINDAN KALDIRMA

A : AIRWAY

YABANCI MADDELERN IKARTILMASI (SUDA BOULMA)

KARINA BASTIRMA

B : BREATHING
SOLUNUMUN AIK TUTULMASI

SUN TENEFFS / HAYAT PC

B : BREATHING
SOLUNUMUN AIK TUTULMASI

SUN TENEFFS /
HAYAT PC

B : BREATHING

AAMA 1
SOLUNUM YOLLARININ AIK TUTULMASI

B : BREATHING

AAMA 2
AZIN

TEMZLENMES

B : BREATHING

AAMA 3
BURUN TIKANMASI VE FLEMEYE HAZIRLIK

B : BREATHING

AAMA 4
FLEME

B : BREATHING

AAMA 5
EDLGN SOLUK VERME

B : BREATHING

AAMA 6
BR DAHA FLEME

C : CIRCULATION
KAN DOLAIMI SALANMASI
DIARIDAN KANAYAN BR YARA OLUP OLMADIINA BAKILARAK KANAYAN YER VARSA BASINLI TAMPON UYGULANMALI, HEMEN NABZIN ATIP ATMADIINA BAKILMALIDIR. NABIZ YOKSA SUN SOLUNUMLA BERABER KALP MASAJINA BALANMALIDIR. OK DURUMU VARSA HASTAYA BUNA GRE POZSYON VERLMELDR.

C : CIRCULATION
KAN DOLAIMI SALANMASI

C : CIRCULATION
KAN DOLAIMI SALANMASI

KALP MASAJI
TEKN

KALP MASAJI
BEBEKLERE KALP MASAJI

KANAMA VE ETLER

Kanama Damar btnlnn bozulmas sonucu kann damar dna doru akmasdr. Kanama eitleri D kanamalar: Kanama yaradan vcut dna doru olur. kanamalar: Kanama vcut iine olduu iin gzle grlemez. Doal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, az, ans, reme organlarndan olan kanamalardr.

DI KANAMALARDA LK YARDIM

Hasta veya yaralnn durumu deerlendirilir (ABC), Tbbi yardm istenir (112), Yara zerine dorudan bask uygulanr, Kanayan yer zerine temiz bir bezle bastrlr, Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basnc arttrlr, Gerekirse bandaj ile sararak basn uygulanr, Kanayan blge yukar kaldrlr, Hasta ve yaraln ayaklar 30 cm kaldrlarak ok pozisyonu verilir, Kanayan blge darda kalacak ekilde hasta veya_yaralnn st rtlr, Asla yiyecek ve iecek verilmez, Hareket ettirilmez.

 KANAMALARDA LK YARDIM
Hasta

veya yaralnn bilinci ve ABC si deerlendirilir, zeri rtlerek ayaklar 30 cm yukar kaldrlr, Tbbi yardm istenir (112), Asla yiyecek ve iecek verilmez, Hareket ettirilmez.

Burun Kanamas

Hasta

veya yaral sakinletirir endieleri giderilir, Oturtulur, Ba hafife ne eilir, Burun kanatlar 5 dakika sre ile sklr.

LK YARDIMIN TEMEL KRTERLER

KANAMA KONTROL

LK YARDIMIN TEMEL KRTERLER

KANAMA KONTROL

LK YARDIMIN TEMEL KRTERLER

KANAMA KONTROL

KANAYAN YERN YKSEKTE TUTULMASI

ARATAN YARALI TAHLYES AAMA 1-2

ARATAN YARALI TAHLYES AAMA 3-4

YARALININ POZSYONU VE TAINMASI

YARALININ POZSYONU VE TAINMASI

YARALININ POZSYONU VE TAINMASI

YARALININ POZSYONU VE TAINMASI

EMNYET N YAN YATI

YARALININ POZSYONU VE TAINMASI EMNYET N YAN YATI

 Delici

gs yaralanmalarnda yaralnn bilinci yerindeyse yar oturur ekilde oturtulur ve srt desteklenenir. Delici karn yaralanmalarnda hasta srt st yatrlr.

OK DURUMU
BR NSAN, Lt AN KAN KAYBINDAN ETKLENMEZ. 1 Lt KAN KAYBINDA AYAA KALKINCA BAI DNER 1,5 Lt KAN KAYBINDA OKA

GRER

OK DURUMU
DKKAT !!

OK ANINDA LK
YAPILACAK EY

BEYNE KAN
ULAIMININ

SALANMASIDIR.

YARALIYI TAIMA
ELLER ZERNE ALMA

YARALIYI TAIMA KALDIRMA

YARALIYI TAIMA KALDIRMA

YARALIYI TAIMA SEDYEYE ALMA

Su buhar / Su / Scak svlar Ate Scak cisim Elektrik Ar gne n Kimyasal maddeler (asit ve baz) in nsan vcuduna temas etmesi sonucunda vcutta meydana gelen doku harabiyetidir.

YANIK

YANIK Her yl iki milyondan fazla tedavi gerektiren yank yaralanmalar olmaktadr. En az ylda 6000 kii yank ile alakal yaralanmalardan dolay lmektedir.

Yank snflandrmalar :
Birinci Derece/Sathi Derinin st kat yanmtr. Deri kzarr ve kabarcklar oluur.

kinci Derece/Ksmi
Derinin st katlar yanmtr. Deri kzarr ve kabarcklar oluur. Genellikle bu yank arldr.

nc Derece/Tam Alt tabakalarla (ya,kas,kemik, ve sinirler) birlikte tm deri tabakas yanmtr. Bu tr yanklar olduka arl olabilecei gibi, sinirlerin lmesinden dolay arsz da olabilir.

YANIKDA YAPILACAK LK MDAHALE

Yank blgeyi souk su altna
tutun Deri tamamen syrlmsa souk suya tutun ve zerine buz koyun Yann zerini temiz bir bezle kapatn Yanan kiiyi sakinletirin Yanan kiinin elbiselerini keserek karn Hemen bir salk kuruluuna gtrn

YANIKTA DKKAT EDLMES GEREKENLER

Yank kabarcklarn patlatmayn
Yanan kiinin elbiselerini ekerek karmayn Ar yanklarda azdan yiyecek / iecek vermeyin Yank blge zerine hibir ey srmeyin YANIK YZEYNE D MACUNU, SALA,YOURT GB MADDELER KESNLKLE SRLMEMELDR. Yana Tentrdiyotla pansuman yapmayn Yank zerine kirli bez koymayn

YANIKTA DKKAT EDLMES GEREKENLER

KESK
Bak / Jilet / Makas / Satr Balta / Cam kr / ivi Teneke paras gibi kesici ve delici aletlerin vcudu rten deri zerinde meydana getirdikleri hasarlardr

Kesiin az veya ok olmasna baklmakszn

en yakn salk kuruluuna gtrlerek TETANOZ AISI yaptrlmaldr

Kesiklerde en nemli tehlike KAN KAYIBIDIR

KESKLERDE YAPILACAK LK MDAHALE

Kesici / delici aleti KESNLKLE IKARMAYIN
Kesii sabunlu suyla ve temiz bir bezle ykayn

Kesik zerinde dardan grlebilen yabanc cisim varsa aln Kesiin zerine tentrdiyot ve oksijenli su srmeyin

 Kesikte sznt eklinde kanama varsa

kanayan ksm kalp hizasndan yukarya gelecek ekilde kaldrn

zerine temiz bir bez koyarak bastrn

Kanama durursa fazla skmadan balayn

KESK YARALARDA YARALI

EN GE 6 SAAT NDE BR SALIK KURULUUNA GTRLMELDR

KESKLERDE DKKAT EDLMES GEREKENLER

Kesik yaralarn zerine toz / merhem srmeyin
Yarann zerini kirli bezle sarmayn
Yara zerine basn yaparak kanamay durdurmaya aln

ORGAN KOPMASI
Kopan organ temiz ve kuru bir gazl beze sarlr plastik bir torbaya konduktan sonra azn kapatlr Bu torba, iinde buz bulunan ikinci bir torbann iine konulmaldr. Bylece uzuv, buza dorudan temas etmeden souk ortamda tanm olur.

ZEHRLENME
Emekleme a ile 5 ya arasndaki ocuklarda sk grlr

Kazazedeyi Yan yatrn

ZEHRLENMEDE YAPILACAK LK MDAHALE

Azn an / dilini ne doru ekin Aznda yabanc cisim varsa karn En ksa srede salk kuruluuna gtrn Zehirlenmenin ne ile / ne zaman olduunu renin Zehirlenenin kusmuundan bir miktar Salk Kuruluuna gtrn

LA / BESN ZEHRLENMESNDE LK MDAHALE

Zehirlenen kiiye tuzlu su iirin / kusturun
Zehirin vcutta emilmesini geciktirmek iin bol st iirin
ZEHRL MADDE 4 - 5 SAATTEN DAHA NCE ALINMISA KUSTURMAYIN

GAZYAI / BENZN / TNER ZEHRLENMELERNDE LK MDAHALE

KESNLKLE KUSTURMAYIN!
Zeytinya / St / Sv ya iirin

Kemerini / Yaka dmelerini zn

Temiz havaya kararak oksijen almasn salayn

Bir salk kuruluuna gtrn

DER / SOLUNUM YOLU ZEHRLENMELERNDE LK MDAHALE

(ofben / Soba / Zirai ilalar / Haere ilalar)

Kazazedeyi temiz havaya karn

Deri yoluyla zehirlenmede giysilerini karn Vcudunu bol suyla ykayn Kazazedeyi yrtmeyin / koturmayn Bol oksijen almasn salayn Bir Salk kuruluuna gtrn

ZEHRLENMEDE DKKAT EDLMES GEREKELER

uuru bulank olanlar
Asit ienleri

6 aylktan kk bebekleri
DDT zehirlenmesinde

KUSTURMAYIN
Yal svlar vermeyin Bol su iirin

Hemen bir Salk kuruluuna gtrn

DME VE ARPMALARDA YAPILACAK LK MDAHALE

Kazazedenin uuru yerindeyse
Normal hareket ediyorsa 24 saat Gzleyin

Kusma / Dalgnlk / Srekli uyku hali olursa Salk kuruluuna gtrn

Yksekten dmelerde i kanama olabilir

Vcutta ilik / morluk olumusa zerine buz veya souk bez koyun

BURKULMA KIRIK VE IKIKLAR

Ak Krk

Kapal Krk

BURKULMA KIRIK VE IKIKLARDA YAPILACAK LK MDAHALE

Krk ihtimali varsa Kazazedenin elbiselerini karmayn Gerekirse keserek karn

pheli blgenin altna tahta koyun

Burkulan eklemi yukar kaldrn zerine torba ile buz koyun.

 kklar kendiniz yerine koymaya almayn Her burkulmada krk da olabileceini unutmayn Ak krk zerinde kemik paralar varsa almayn

 Kra yaplacak yanl mdahale

Kemiin eri olarak kaynamasna Ksmi fellere Gangren ve sonuta krk organn kesilmesine yol aabilir En ksa srede SALIK KURULUUNA gnderin

Kol Ceketinin ucu, kar yakasna inelenebilir Kravat ya da kemer ile boyuna aslabilir Gazete, mukavva ile tespit edilebilir Seter, n kol zerine ekilip dier kolla destek verilebilir

Basit Tespit Yntemleri

Bacak Salam bacak destek olarak kullanlabilir.

Gne arpmasnda yaplacak ilk mdahale

Hasta/yaral scak ya da gneli ortamdan hemen uzaklatrlmal, serin, glgeli ve havadar bir yere alnmaldr. Srt st yatrlmal, giysileri karlmal, hatta tamamen soyulmaldr. ok belirtisi varsa, ayaklarnn alt desteklenerek yukar kaldrlmaldr.

Kusma varsa, yan yatrlmaldr.

Souk suya batrlm bir bezle, bandan balayarak kompres yaplmaldr.

Hastann bilinci aksa ve mide bulants yoksa, su ve tuz kaybn gidermek iin azdan tuzlu su ( 1 litre suya + 2 cay ka tuz+ 1/2 cay ka karbonat kartrlarak hazrlanan) veya maden suyu iirilmelidir.

Hasta/yaralya, vcut scakln gereinden fazla drmeden souk suyla banyo yaptrlmaldr. Alkoll iecekler verilmemelidir Bilin ak deilse kesinlikle azdan hi bir ey verilmez

GZE YABANCI CSM KAMASINDA YAPILABLECEKLER

Gze kaan kk bir cisimse gzn alt kapan
aaya doru gerdirin/ cismi temiz bir tlbentle aln Cisim st kapakta ise smkrme taklidi yaptrarak cismin alt kapaa gemesini salayn ve almaya aln Cismi alamazsanz temiz bir bez kapatarak salk kuruluuna gtrn Gze sivri bir cisim batmsa karmadan hastaneye gtrn

KULAK / BURUNA CSM KAMASINDA YAPILABLECEKLER

Kulak / buruna kaan cisim grlyorsa cmbz veya
uygun bir eyle karn Fasulye / nohut / msr ise iebilir slatmayn Cismi karmaya alrken ine gibi sivri / batc eyler kullanmayn

Kulaa bcek / sinek kamsa delie fener tutun

Cisim kmyorsa Salk kuruluuna gtrn

HAYVAN ISIRIKLARLARDA YAPILABLECEK MDAHALELER

Isrk yerini bol su ile ykayn
Isran hayvan ldrmeyin Kontrol iin gzetim altnda tutun Isran hayvan lmse naylon bir torba iinde veterinere gtrn Mutlaka bir Salk kuruluuna gidin KUDUZ AISI yaptrn

Her sr pheli kuduz vakas olarak dnn KUDUZ HASTALIININ

TEDAVSNN OLMADIINI
AKLINIZDAN IKARMAYIN

KUDUZ HASTALIININ TEDAVS SADECE ZAMANINDA YAPILAN AIYLA MMKNDR

BCEK SOKMALARI

YILAN VE AKREP SOKMALARINDA YAPILABLECEKLER

Kii sakinletirir, dinlenmesi salanr, Yara su ile ykanr, Yaraya yakn blgede bask yapabilecek eyalar (yzk, bilezik vb.) karlr, Ba ve boyunda olan yaraya, yara evresine bask uygulanr, Kol ve bacaklarda olan yara zerinden dolam engellemeyecek ekilde bandaj uygulanr, Souk uygulama yaplr, Yara zerine herhangi bir giriimde bulunulmaz (yara emilmez), Yaamsal bulgular izlenir, Acil yardm istenir (112).

BCEK SOKMALARINDA YAPILABLECEKLER

Ar sokmalarnda
Yaral blge ykanr, Souk uygulama yaplr, Az ii sokmalarnda ve alerji hikayesi olanlarda acil yardm istenir (112).

BCEK SOKMALARINDA YAPILABLECEKLER

Sokulan yzeyi sabunlu su ile ykayn
Ar varsa buzla / souk suyla slatlm bez koyun

Gz / boaz / burun / az iinde olan ar sokmalarnd Bu blgelerin imesi neticesi nefes borusunun kapanma ihtimali olduundan bir salk kuruluuna gtrn BCEK SOKMALARINDA TETANOZ AISI YAPTIRIN

BAYILMA VE LK YARDIM Aniden ortaya kan dolam yetmezliine bal olarak, beynin ksa sreli kansz kalmas sonucu grlen geici bilin kaybdr. Nedeni; alk, kan basncnn dmesi, beklenmedik bir olay veya herhangi bir eyle karlama, ar sevin ya da znt, uzun sre havasz ve kapal ortamda bulunma, kalp yetmezlii, enfeksiyon vb, olabilir.

Belirtileri

Halsizlik, ba dnmesi ve baygnlk hali

Bacaklarda uyuma Yz solgunluu, me ve terleme Hzl ve zayf nabz (Bazen bilek atardamarndan nabz alnamaz.) Dme sonucunda oluan baka yaralanmalar

BAZI DURUMLARDA BAYILMA OLMADAN NLEM ALMAK MMKN OLABLR.

Hasta/yaral baylma belirtilerini hissederse ; Ba eik olarak oturtulmal veya srt st yatrlmal ve beyne giden kan akn dolays ile oksijen aknn desteklemek amacyla ayaklar 30 cm. kaldrlmaldr. Hasta/yaralya rahatszlk veren giysiler gevetilmelidir. Kendisini daha iyi hissedene kadar dinlenmesi salanmaldr.

Hasta/yaral bayldysa ;

Beyne giden kan akn desteklemek amacyla ayaklar 30 cm. kaldrlmaldr. Solunum yolu almal ve hasta/yaral kendine gelene kadar bu aklk korunmaldr. Rahatsz eden giysileri kartlmaldr

Kusmas durumunda, yan yatrlmal ve nefesinin normal olup olmadna baklmaldr. Hasta/yaralda ilk yardm gerektiren dier durumlarn (kanama,krk, kk vb.) olup olmad kontrol edilmeli, varsa nlemler alnmaldr. Hasta/yaral yalnz braklmamaldr.

Hasta/yaral hzla kendine gelemiyorsa, solunum yolu ak tutularak en ksa srede hastaneye ulatrlmaldr.

Baylan kiiye yiyecek, iecek verilmemeli, souk su dklmemeli, tokat atlmamaldr.

TEEKKRLER