KISIM B.1 ANARSTLER NEDEN OTORTE VE HYERARYE KARIDIRLAR?

B.1.1 Otoriter Toplumsal ilikilerin Etkileri Nelerdir? B.1.2 Kapitalizm Hiyerarik midir? B.1.3 Kapitalizm Ne eit Bir Deerler Hiyerarisi Yaratr? B.1.4 Irklk, Cinsiyetilik ve Homofobi Neden Vardr? B.1.5 Otoriter Medeniyetin Kitlesel-Psikolojik Temeli Nasl Yaratld?

evirenin Notu: evirenin metine yapt eklemeler, aklamalar vb, [...] ile gsterilmitir.

ncelikle, anarizmin meydan okuduu otoritenin ne eit bir otorite olduu gstermek gerekir. Erich Fromm'un To Have or To Be'de belirttii zere, "otorite, tamamen farkl iki anlam olan geni bir terimdir: bu, 'rasyonel' veya 'irrasyonel' otorite olabilir. Rasyonel otorite yeterlilie [ing. competence] dayanr, ve ona yaslanan kiinin gelimesine yardm eder. rrasyonel otorite gce dayanr ve ona tabi olan insann smrlmesine hizmet eder." (s. 44-45) Ayn nokta, otorite ve etki arasndaki farka iaret ederken, 100 yl nce Bakunin tarafndan dile getirilmiti (rnein baknz God and the State). Bu nemli nokta, otoriteye sahip olmak ile otorite olmak arasndaki ayrmda ifade edilir. Otorite olmak, belli bir kiinin bireysel yetenekleri ve bilgisine bal olarak, belli bir ii yapmakta yeterli olarak kabul edilmesi anlamna gelir. Dier bir ekilde ifade edilirse, bu [otorite olmak] toplumsal olarak kabul edilmi bir uzmandr. Bunun aksine, otoriteye sahip olmak ise bireysel yetilere bal olmakszn hiyerarik konumdan kaynaklanan stat ve gce dayanan toplumsal bir ilikidir. Tabii ki bu yeterli olmann hiyerarik bir konum edinmenin bir unsuru olmad anlamna gelmez; yanlzca gerek ya da iddia edilen balangtaki yeterli olmann otorite nvan veya konumuna aktarlmas anlamna gelir, ve bylece bireylerden bamsz hale gelir --yani kurumsallar. Bu fark nemlidir, nk insanlarn hareket tarz herhangi bir isel doadan ziyade iinde yetitirildiimiz kurumlarn bir rndr. Dier bir deyile, toplumsal ilikiler dahil olan bireyleri ekillendirir. Bu, eitli gruplar iindeki bireylerin, bunlar iindeki [izole haldeki] bireylere indirgenerek anlalamayacak zelliklere, davranlara ve sonulara sahip olaca anlamna gelir. rnein "bazlarnn iktidar kullanmas dier bazlarn iktidarsz [iktidardan mahrum] brakr" ve bylece de "fiziksel yldrma, ekonomik tahakkm ve bamllk, ve psikolojik snrlamalar kombinasyonu [sayesinde], toplumsal kurum ve pratikler herkesin dnyay ve bu dnyadaki kendi yerini alglay tarzn etkiler." (Martha A. Ackelsberg, Free Women of Spain, s. 20) Otoriter toplumsal ilikiler, toplumun (az saydaki) emir vericiler ve (ok saydaki) emir alclar eklinde blnmesi, iindeki bireylerin ve bir btn olarak toplumun (zihinsel, duygusal ve fiziksel olarak) yoksullamas demektir. Hayatn tm paralarnda, insan ilikileri zgrlkle deil, otorite tarafndan damgalanmtr. Ve zgrlk ancak zgrlkle yaratlabilecei iin, otoriter toplumsal ilikiler (ve gerektirdii itaatkarlk)

bireyi zgrce eitmemektedir ve eitemez --ancak hayatn tm ynlerinde katlm (kendinden ynetim) bunu gerekletirebilir. Tabii ki, herhangi bir kolektif ite ibirlii ve koordinasyon gerekeceine belirtilecektir, ve bireyi grup etkinliklerine "tabi" klmak gereksinimi bir otorite biimidir. Evet, ancak grup iinde bireylerin etkinliklerini koordine etmenin iki farkl ekli --ya otoriter aralarla ya da liberter aralarla-- vardr. yerleri [atlyeler] balamnda, Proudhon bu fark yle belirginletiriyor: "ii ya ... mlk sahibinin-kapitalistin-giriimcinin alan olacaktr; veya konseye katlacak [ve] orada sz sahibi olacaktr, ksacas bir ortak [ing. associate, ye] olacaktr. lk durumda ii tabi klnmtr, smrlmektedir: onun kalc durumu itaat etme durumudur ... kinci durumda, bir insan ve vatanda olarak itibarn geri kazanr ... daha nce de iinde yer ald, ancak bir kle olarak [yer ald] retim rgtlenmesinin bir parasn oluturur; ehirlerde, daha nce tabi olduu egemen iktidarn bir parasn meydana getirdiinde... tereddt etmemeliyiz, nk baka seeneimiz yok ... iiler arasnda bir BRLK kurmak gereklidir ... nk bu olmakszn [iiler ve iverenler] tabi olanlar ve stn olanlar olarak ilikili olmaya devam edeceklerdir; ve zgr ve demokratik bir toplum iin kart olacak iki kastn, efendiler ve cretli-iiler kastlarnn ortaya kmasna neden olacaktr." (PierreJoseph Proudhon, General Idea of Revolution, s. 215-216) Dier bir deyile, birlikler rasyonel bir otorite biime dayanabilirler, doal bir etkiye dayanabilirler, ve bylece de [birlikler] bireylerin kendi zaman ve faaliyetlerini planlamalar, gerekletirmeleri ve idare etmeleri iin sahip olduklar zgrl, kabiliyeti yanstrlar. Aksi takdirde, dierleriyle olan ilikilerimizde klelik unsurlarn da, btn zehileyen ve bizi olumsuz ekilde ekillendiren unsurlar da kapsam oluruz (baknz Ksm B.1.1). Yanlzca toplumun liberter bir ekilde yeniden rgtlenmesi (ve bylesi bir deiimin gerektirdii ve yarataca zihinsel dnm de ekleyebiliriz), bireyin "gelimeye devam ederken, az ya da ok tam bir geliimine" ve "suni bir ekilde ona dayatlan o itaat ruhunu" kovmasna imkan verir (Nestor Makhno,The Struggle Against the State and Other Essays, s. 62). Yani, anaristler "dierlerinin bizim stmzdeki doal ve meru olan, zgr bir ekilde kabul edilen ve asla dayatlmayan etkilerinin .. farkna varmamzdan baka bir ey istememektedirler ... Biz btn doal otoriteleri ve gerein btn etkilerini kabul ediyoruz, ancak yasal olanlarn [etkilerinin] hibirini [kabul etmiyoruz] ..." (The Political Philosophy of Bakunin, s. 255) Dorudan demokratik gruplar iindeki zgr birliklere anaristlerin destek vermesinin sebebi, bu tip rgtsel biimlerin yaamlarmzdaki rasyonel olmayan otoriteyi azaltmas ve etkiyi [gerein etkisini] arttrmasdr. Bu tip rgtlerin yeleri kendi dncelerini ve nerilerini oluturabilir ve ortaya koyabilirler, arkadalarndan gelen neri ve teklifleri eletirel bir ekilde deerlendirebilirler, ayn gr paylatklarn ve ikna olduklarn kabul edebilirler, veya yneliminden mutlu deillerse birlikden ayrlma seeneine sahiptirler. Bylece bireylerin etkileri ve onlarn zgr etkileimi varlan kararlarn doasn belirler, ve hi kimsenin kendi dncelerini bakalarna dayatma hakk yoktur. Bakunin'in belirttii zere, bu tip rgtlerde "hibir ilev sabit kalmaz; ve kalc ve deitirilemez bir ekilde bir kiiye bal olmayacaktr. Hiyerarik dzen ve terfi yoktur ... Bylesi bir

sistemde, iktidar tam anlamyla ifade etmek gerekirse, artk var olmaz. Erk kolektiviteye dalmtr ve herkesin zgrlnn gerek ifadesi haline gelir." (Bakunin on Anarchism, s. 415) Bu nedenle, anaristler rasyonel olmayan (yani meru olmayan) otoriteye, dier bir deyile hiyerariye --toplum iindeki otoritenin kurumsallam hali olan hiyerariye-kar karlar. Hiyerarik toplumsal kurumlar devleti (baknz Ksm B.2), zel mlkiyeti (baknz Ksm B.3) ve, bu nedenle de kapitalizmi (baknz Ksm B.4) ierir. Hiyerarik doalar nedeniyle, anaristler bu kurumlara tutkuyla kar karlar. Ancak hiyerari bu kurumlarn tesinde de var olur. rnein hiyerarik toplumsal ilikiler cinsiyetilii, rkl ve homofobiyi (baknz Ksm B.1.4) de ierir, anaristler bunlarn hepsine kar kar ve hepsiyle mcadele ederler. Daha nce (Ksm A.2.8) belirtildii zere, anaristler tm hiyerarilerin yanlzca zararl olmadn, ayn zamanda da gereksiz olduunu, ve toplumsal yaam rgtlemek iin alternatif, daha eitliki yollar olduunu dnrler. Aslnda, hiyerarik otoritenin savamak zere tasarlanm gibi gzkt koullar kendisinin yaratt ve bu nedenle kendi kendini srdrme eilimi gsterdii ne srlr. Bylece, grnte yoksullukla mcadele etmek iin oluturulmu olan brokrasiler onu srekli hale getirir, nk yoksulluk olmakszn yksek cretli tepedeki yneticiler isiz kalacaklardr. Ayns ila kullanmn ortadan kaldrmaya, sula mcadele etmeye, vb. niyetlenen birimler iin de geerlidir. Dier bir deyile, yksek hiyerarik konumlardan kaynaklanan g ve ayrcalklar, o konumda bulunanlarn zmekle ykml olduu olduklar meseleleri zmemeleri iin gl bir itki oluturur. (Daha fazla tartma iin baknz Marilyn French, Beyond Power: On Women, Men, and Morals, Summit Books, 1985.)

B.1.1 Otoriter Toplumsal ilikilerin Etkileri Nelerdir?

Hiyerarik otorite, kanlmaz bir ekilde otoriteye sahip olmayanlarn marjinallemesi ve kuvvetsizlenmesiyle ilintilidir. Bunun otoritenin uyguland kimseler zerinde olumsuz etkileri vardr, nk "bu otorite sembollerine sahip olanlar ve bunlardan faydalananlar, tebalar [kendilerine tabi olan] olan insanlarn gereki, yani eletirel dnmesini krletirmek, ve [onlar rasyonel olmayan otoritenin rasyonel ve gerekli olduu] masalna inandrmak zorundadrlar, ... [bylece] akl klielerle boyun emek zere uyuturulur ... [ve] insanlar aptallatrlr, nk baml hale gelirler ve kendi gzlerine ve yarglarna gvenme yetilerini kaybederler." (Erich Fromm, Op. Cit., s. 47) Veya Bakunin'in szleriyle, "insanlarn ounluu karsnda baskn olan veya onlar elde eden insanlara uygulanan otorite ilkesi, bir canavarlk, bir klelik, entelektel ve ahlaki bozulma kayna haline gelir." (God and the State, s. 41) Bu, otoriter rgtlerin doasn ve onlarla ilgili olanlar zerindeki etkilerini gsteren bir klasik olan Madencilerin Bir Sonraki Adm'n [The Miners' Next Step] yazan sendikalist madenciler tarafndan da tekrar edilir. Liderlik (yani hiyerarik otorite), "erkin lider tarafndan sahiplenilmesini ifade eder. Erk olmakszn liderin bir hneri yoktur. Erke sahip olma kanlmaz olarak bozulmaya yol aar, ... iyi niyete ... ramen. (Liderlik), inisiyatif gcnn, bu sorumluluk duygusunun, ifade edilmi

insanlktan (sic!) kaynaklanan kendine saygnn insanlardan alnarak liderde toplanmas (anlamna gelir). Onlarn inisiyatiflerinin, sorumluluklarnn, onlarn kendisine saygsnn toplam onun olur ... (ve liderin) onun devam ettirdii dzen ve sistem, bamsz dnen [kiilerden] 'insanlar'a indirgenen insanlarn bastrlmasna dayanr. ... Ksacas, o otokrat [diktatr] ve demokrasi dman olmak zorundadr." Gerekte "lider" asndan, byle bir marjinalleme faydal olabilir, nk lider "sradan yeler arasnda herhangi bir yksek zeka dzeyine gereksinim duymaz -onun eylemlerini alklamalar haricinde. Aslnda onun bak asndan bylesi bir zekilik, eletirellii ve muhalefeti beslemesi asndan bir engeldir ve karkla [dzensizlie] neden olur." (The Miners' Next Step, s. 16-17, s. 15) Anaristler, hiyerarik toplumsal ilikilerin artk kendi eletirel, yaratc ve zihinsel melekelerini zgrce yerine getiremeyecek, tabii konumdaki kimseler iin olumsuz etkisi olacan belirtirler. Colin Ward'n ne srd gibi, insanlar "beikten mezara kadar insani potansiyellerinin farkna varmyorlar, tam da inisiyatifte bulunma, kefetme, seme, yarglama ve karar vermeye katlma gc en yukardakilere ayrld iin" (ve bunlar genellikle erkeklerdir!) (Anarchy in Action, s. 42). Anarizm, kurumlarn otorite yaplar ile bireylerin psikolojik nitelik ve davranlar arasnda karlkl bir iliki olduu anlayna dayanr. Btn gn emirlere uymakla bamsz, kuvvetlenen, yaratc bir kiilik yaratmak olduka zordur. Emma Goldman'n ak hale getirdii zere, eer bir kimsenin "ynelimi ve yargs efendinin iradesine tabi ise" (kapitalizmde pekok insan emeini satmak zorunda olduundan rnein patronlarn), o zaman otoriter ilikilerin "milyonlarca kiiyi hilie mahkum etmesine" amamak gerekir. (Red Emma Speaks, s. 36). nsan beyni bedensel bir organken, en iyi ekilde olmas iin dzenli olarak kullanlmas gerekir. Otorite karar-almay en yukardakilerin elinde younlatrr; pekok insan dierlerinin emirlerini takip eden icraclara indirger. Eer kas kullanlmazsa yalanr; eer beyin kullanlmazsa, yaratclk, eletirel dnce ve zihinsel yetiler krelir, spor ve moda gibi marjinal konulara ynelir. Bu nedenle, "[h]iyerarik kurumlar katlmclar arasndaki yabanclatrc ve smrc ilikileri besler, insanlar kuvvetsizlendirir ve onlar kendi gerekliklerinden uzaklatrr. Hiyerariler baz insanlar dierlerine baml klar, kendi bamllklar iin dier bamllar sulamalarna ve ardndan da bu bamll daha fazla otorite uygulanmasn gerekelendirmek iin kullanmalarna [yol aar] ... Greceli bir hakimiyet durumunda olanlar her zaman bunlara tabi olanlarn bizzat niteliklerini belirleme eilimindedirler. ... Anaristler, daima kendi stnden eyleme geilen ve asla kendi bana eylemesine izin verilmemenin bamllk durumuyla ve kabuuna ekilmeyle sonulanacan sylerler. Devaml olarak emir alan ve kendileri adna dnmekten alkonanlar sonunda kendi yetilerinden pheye decektir ... [ve] toplumsal normlara, standartlara ve beklentilere zt olan kendi anlaylaryla davranmakta zorlukla karlarlar." (Martha Ackelsberg, Free Women of Spain, s. 19-20) Yani Colin Wards'n szleriyle, "sistem kendi moronlarn yaratr, sonra da kabiliyetsizlikleri yznden [onlar kendilerinden] nefret ettirir ve nadirlikleri yznden de 'hnerli bir aznl' dllendirtir." (Op.Cit., s. 43)

zgrln reddedilmesinden kaynaklanan bu olmusuz psikolojik etkilerin yansra, otoriter toplumsal ilikiler ayn zamanda da toplumsal eitzilie neden olur. Bunun nedeni bir bakasnn otoritesine boyun een bir bireyin, toplumsal hiyeraride kendisinden yukarda yer alanlarn emirlerine itaat etme zorunluluudur. Kapitalizmde bunun anlam iilerin patronun emirlerine uymak zorunda olmalardr (baknz bir sonraki ksm); ki bunlar patronlar zengin yapan emirlerdir (rnein 1994 ile 1995 arasnda yanlzca, ABD'deki Ba Ynetici Grevlilerinin (CEO) geliri yzde 16 artmt --iilerinki ise enflasyonun hzna bile yetiemeyen yzde 2.8 orannda artmtr, ve duraksayan cretlerden salkl bir ekilde yzde 14.8 artan irket karlarnn 'dk'l sorumlu tutulamaz). Bylesi bir toplumsal eitsizliin etkileri olduka genitir. rnein, yoksul insanlar, zenginlere gre genellikle daha sk hasta olur ve daha erken lrler. stelik eitsizlik derecesi de nemlidir (yani zenginle yoksul arasndaki uurumun bykl). British Medical Journal'n editrne gre, "toplumdaki lm orann ve sal belirleyen ey toplumun genel refahndan ziyade refahn ne kadar eit bir ekilde dalddr. Refah daha eit dald lde toplumun sal da iyileir." (Cilt 312, 20 Nisan 1996, s. 985) ABD'nde yaplan aratrmalar arlkl olarak bunu gsteriyor. George Kaplan ve alma arkadalar 50 ABD eyaletinde eitsizlii ltler ve [bunu] tm lm sebepleri iin yaa gre dzeltilmi lm oranlar ile karlatrdlar, ve ortaya bir kalp kt: gelir dalm eitsiz olduu lde, lm oran da artmakta. Bir baka deyile, her eyaletteki lm orann en iyi tahmin eden ey her devletteki ortalama gelir deil, zenginle yoksul arasndaki uurumdur. ("ABD'de Gelirdeki ve lm Oranndaki Eitsizlikler: lm Oranlarnn ve Potansiyel Patikalarn Analizi," British Medical Journal, Cilt 312, 20 Nisan 1996, s. 999-1003) Bu gelir eitsizlii ls, saln yansra dier toplumsal koullar iin de test edilmitir. Gelir blmnde daha yksek bir eitsizliin olduu eyaletler, ayn zamanda daha yksek isizlik oranna, daha yksek kanser hastal oranna sahip olan, yzde olarak daha fazla sayda insann gelir ve gda yardm ald, yzde olarak daha fazla insann salk sigortasnn olmad, doan bebeklerin daha byk bir ksmnn dk doum kilosuna sahip olduu, daha yksek iddetli suun [ilendii], tbbi bakm iin kii bana daha yksek maliyete, ve polis korumasn iin kii bana daha yksek maliyete sahip [eyaletlerdir]. Dahas gelir blmnde daha yksek bir eitsizliin olduu eyaletlerde, kii bana daha az eitim harcamas yaplmaktadr, okullarda kii bana daha az kitap bulunmaktadr, ve daha kt bir eitim performansna sahiptirler --daha kt okuma yetileri, daha kt matematik yetileri, ve daha dk bir lise bitirme oran. Zenginle yoksul arasndaki uurum bydke (ki bu iyerleri ii ve dndaki toplumsal hiyeraride bir arta iaret etmektedir), halkn sal ktlemekte ve toplumsal doku zlmektedir. Toplumsal sralamada dk basamaklarda yer almann psikolojik gl, kt evler, beslenme, hava kalitesi, elence frsatlar ve yoksullarn faydaland tbbi bakmn neden olduu etkilerin ok daha tesinde olan bir zararl etkiye sahiptir. (baknz George Davey Smith, "Gelir Eitsizlii ve lm Oranlar: Neden likililer?", British Medical Journal, Cilt 312, 20 Nisan 1996, s. 987-988).

Zenginle yoksul arasnda byyen uurum bir tanrnn, doa veya bir baka insanst kuvvetin takdir ettii bir ey deildir. Bu belirli bir toplumsal sistemce --bizi hem fiziksel hem de zihinsel olarak etkileyen otoriter ilikilere dayanan bir sistem, onun kurum ve ileyiiyle yaratlmtr. Bu sylenenler, hiyerarilerin dibinde yer alanlarn kurbanlar olduu ve hiyerarilerin zirvesinde bulunanlarnsa yanlzca kazan saladklar anlamna gelmez. Dipte yer alanlar hiyerarinin olumsuz etkilerine kar devaml surette diren gsterirler ve hiyerarik olmayan yaama ve mcadele tarzlarn yaratrlar. Bu devaml kendinden eylemlilik ve kendini zgrletirme sreci ii, kadn ve dier hareketlerden grlebilir --bu [hareketlerde], belli bir lde, halk hayal ve umutlarna dayanan kendi alternatiflerini yaratmaktadr. Anarizm bu direni, umut ve dorudan eylem srecine dayanmaktadr ve bu sayede bymektedir. Eer sistemin zirvesindekilere bakacak olursak, evet gerekten de maddi metalara ve eitime, bo zamana, sala vesaireye eriimde olduka iyidirler, ama insanlklarn ve bireyselliklerini kaybedebilirler. Bakunin'in belirttii zere, "iktidar ve otirite, onlara boyun emeye mahkum olanlar kadar onlar kullananlar da rtr." (The Political Philosophy of Bakunin, s. 249) ktidar tahrip edici bir ekilde iler --hatta ona sahip olanlar stnde bile; "esasen en iyi yeteneklere sahip olsalar bile, onlar aptal ve hayvani yaparak" onlarn bireyselliini azaltr. "Hereyi devaml olarak mekanik bir dzene balamaya zorlayan bir kimse, en sonunda bir makina haline gelir ve tm insani duygularn kaybeder." (Rudolf Rocker, Anarcho-Syndicalism, s. 22) zn inilince, hiyerari kendiliinde ykcdr, nk "zenginlik dier insanlar demekse eer", o zaman dierlerine kendinizden daha dk kimseler olarak davranarak, bu bireylerin sahip olduu potansiyel anlay ve yeteneklerden mahrum kalrsnz; bylece de kendi yaantnzn fakirletirir ve kendi bymenizi snrlarsnz. Ne yazk ki bu gnlerde (zellikle dar olan bir "kiisel kar" biimi olan) maddi zenginlik, bir btn olarak insann gelimesine, tatmin olmasna ve yaratc bir yaam srmesine (bireyi toplumun iine yerletiren, bir kimsenin dierleriyle olan ilikilerinin bireyleri biimlendirdiini ve gelitirdiini kabul eden daha geni bir kiisel kar) olan ilginin yerini almakta. Hiyerarik, snf temelli toplumlarda, herkes belli bir lde kaybeder, hatta "en yukardakiler" bile.

B.1.2 Kapitalizm Hiyerarik midir?

Evet. Kapitalizmde iiler emeklerinin rnlerini deitirmezler, para iin bizzat emeklerini deitirirler. Onlar belli bir zaman iin ve cret karlnda kendilerini satarlar, [cret] deyen efendilerine itaat etmeye sz verirler. Paray deyen ve emirleri verenler --sahipler ve yneticiler-- hiyerarinin en yukarsndadrlar, itaat edenler ise en altnda. Bunun anlam kapitalizmin doas itibariyle hiyerarik olmasdr. Carole Pateman'n syledii gibi, "emek gcnn yetileri, iinin iradesini, anlayn ve deneyimini kullanmakszn, onlar uygulamaya geirmeksizin kullanlamaz. Emek gcnn kullanm 'sahibi'nin varln gerektirir, ve [ii] bunu kullanma sokmann gereklerine uygun davranana, yapmay kabul edene veya bunu yapmaya zorlanana kadar yanlzca bir potansiyel olarak kalmaya devam eder; yani ii almaldr

[emek sarfetmelidir]. Emek gcnn kullanm iin szleme yapmak, yeni sahibinin ihtiya duyduu ekilde kullanlamadka kaynak israfdr. Hayali 'emek gc' kullanlamaz; gerekli olan ey talep edilen ekildeki ii emeidir. szlemesi [akdi], bu nedenle iveren ile ii arasnda bir emir ve komuta ilikisi yaratr... Ksacas, iinin szde emek gcn satt szleme, [ii] yetilerinden ayrlamad iin bedeninin ve kendisinin kullanm stndeki hakimiyetini satt bir szlemedir. Bir bakasn kullanma hakkn edinmek (uygar) bir efendi olmak demektir" (The Sexual Contract, s. 150-1 --Proudhon'un yukardaki alntsyla karlatrnz). cretli emein bu hiyerarik denetimi iileri kendi emeklerinden ve bylece de bizzat kendilerinden yabanclatrma etkisini ierir. iler artk alma saatleri boyunca kendilerini ynetmezler ve artk zgr de deildirler. Emei btn dier metalarla e ekilde ele alan kapitalizm, emekle dier "kaynaklar" arasndaki temel ayrm reddeder --yani hamilinden [sahibinden] ayrlmazl--; emek, dier "mlkler"den farkl olarak irade ve eylem aralaryla donanmtr. Bylece emein satlmasndan bahsederken, bunun iin iradenin boyun edirilmesi (hiyerari) gerekir. Karl Polanyi'nin yazd gibi: "Emek, yaamn kendisiyle uyumlu olan insan etkinliinin baka bir addr; [insan etkinlii] sat amacyla deil tamamen farkl nedenlerle retilir; stoklanm [biriktirilmi] veya harekete geirilmi halde, ne de o etkinlik yaamn geri kalanndan koparlabilir." (The Great Transformation, s. 72) Dier bir deyile, emek kapitalizmin onu indirgemeye alt bir metadan daha fazlasdr. Yaratc, z-ynetimli i bir onur ve elence kaynadr, ve tam bir insan olmann bir parasdr. in kontroln, iilerin ellerinden ekip koparmak onun zihinsel ve fiziki salna olduka zarar verir. Aslnda Proudhon, kapitalist irketlerin "cretli-iilerin bedenlerini ve ruhlarn yama ettiklerini" ve "insan onuru ve kiiliine bir tecavz" olduunu syleyecek kadar ileri gitmiti. (a.y., s. 219) Emei yaamn dier faaliyetlerinden ayrmak ve onu piyasann yasalarna tabi klmak demek, onun --paylam ve karlkl yardmlamaya dayanan ibirliki ekonomik etkinliklerin onbinlerce yl boyunca varolmasyla insan rkyla birlikte gelien bir biim olan-- doal ve organik varolu biimini yok etmek ve [bunun yerine] szleme ve rekabete dayanan atomistik ve bireyci olan geirmek demektir. Olduka yeni bir gelime olan cretli emein toplumsal ilikisi gerekte gnlsz bir hizmetkarlk biimiyken, kapitalistler tarafndan [bunun] "zgrlk"n kayna olduu iddia edilir (baknz Ksm B.4 ve Ksm A.2.14). Bu nedenle ekonomik zgrl (yani sanayide kendinden ynetimi, sosyalizmi) desteklemeyen bir liberter kesinlikle liberter olmayacak, ve zgrle de inanmyor olacaktr. Bu nedenle kapitalizm hiyerari ve zgrln reddedilmesine dayanr. Onu baka bir ekilde ortaya koymak cretli emein doasn reddeder. Ancak --Karl Polanyi'nin vurgulad zere-- kapitalizmin destekilerinin cretli emei bir eit "doal" zgrle dayanan bir dnceyle ifade etmeye almalar yanltr: "Bu ilkeyi (cretli emei), ekonomik liberallerin yapmaya alkn olduu ekilde (zgrlkle) atmayan bir ey olarak ortaya srmek, belli bir tr mdehale --yani bireyler arasndaki szlemesel olmayan ilikileri tahrip edecek ve onlarn

kendiliinden olan [spontan] yeniden reformasyonunu engelleyen [bir tr mdehale]-lehine olan kklemi nyarglarn ifadesidir." (a.y., s. 163) nsani ilikilerin yerini ekonomik olanlarn almas, nihayetinde insanlarn ne kadar kazandklaryla deerlendirildikleri muhasebe defterlerini bize "etik" olarak ardnda brakarak, insani deerlerin yerini ekonomik olanlarn almasyla sonulanr. Murray Bookchin'in ifade ettii gibi bu insani deerlerin alaltlmasna yol aar: "Piyasa ekonomisi zihinlerimizde o kadar derinlemesine kk salmtr ki onun kirli dili kutsanm ahlaki ve tinsel ifadelerimizin yerini almtr. Artk bugn ocuklarmza, evliliklere ve kiisel ilikilere 'yatrm yapyoruz'; yle bir terim ki 'ak' ve 'ihtimam' gibi kelimelerle e tutuluyor. Bir "dei-tokular" dnyasnda yayoruz ve herhangi bir duygusal "ilem"in en alt izgisine [muhasebecilikte bilanonun gelir-gider kalemlerinin net sonucunu gsteren ksmna] bakyoruz. Sadakat ve tinsel [manevi] ilgilerden ziyade szlemeler terminolojisini kullanyoruz." (The Modern Crisis, s. 79) nsani deerlerin yerini hesaplama etiinin almas, ve insanlarn yanlzca piyasann ve devletin yasalarnca birarada "tutulmas" ile birlikte toplumsal bir paralanma da kanlmaz hale geliyor. Karl Polanyi'nin bahsettii zere, "(piyasa) sistemi, insann emek gcn elden karrken, ayn zamanda insann bu etikete yapk olduu fiziki, psikolojik ve ahlaki varln da elden karr." (a.y., s. 73) Modern kapitalizmin Thatcher, Reagan ve onlarn uluslarst irket efendileri gibi "muhafazakar" hkmetler tarafndan kurulan daha serbest piyasalarnda, su ve barbarln muazzam bir ekilde artmasna amamak gerek. Bugn artk insanlarn kendilerinin inaa ettikleri kalelerin iinde, onlarn duvarlar ve (hem duygusal hem de fiziki olarak) savunma sistemleri arkasnda "zgr" olarak yaadklar bir toplumda yayoruz. Tabii ki baz insanlar matematiin etiinden holanmaktadrlar. Ancak bunun temel sebebi, --aynen tm tanrlarda olduu gibi-- onlarn tapclarna takip edilecek kolay bir kurallar kitab sunmalardr. "Be drtten byktr, o halde be daha iyidir"in anlalmas olduka kolaydr. unlar yazarken John Steinbeck buna dikkat ekmiti: "Onlarn bazlar (sahipler), (iftileri topraklarndan kap) dar eden matematikten nefret ediyordu, ve bazlar ise korkuyorlard; bazlar da matematie tapyorlard, nk bu onlar dnmekten ve hissetmekten kurtaryordu" (The Grapes of Wrath, s. 34)

B.1.3 Kapitalizm Ne eit Bir Deerler Hiyerarisi Yaratr?

Kapitalizm sapkn --insanl mlkiyetin aasna yerletiren-- bir deerler hiyerarisi retir. Erich Fromm'un belirttii zere, "insann insan tarafndan kullanlmas (yani smrlmesi), kapitalist sistemin temelini oluturan bir deerler sisteminin ifadesidir. l gemi [biriktirilmi emek demek olan] sermaye, --bugnn yaayan canll ve gc [olan]-- emei istihdam eder. Kapitalist deerler hiyerari iinde, sermaye emein stnde yer alr, biriktirilmi eyler yaamn ifade edilmesinden [ing. manifestation] daha yksektedir. Sermaye emei istihdam eder, emek sermayeyi [istihdam] etmez. Sermayeye sahip olan insan yanlzca 'kendi'' yaamna, insani yeteneklere, canlla ve yaratc retkenlie sahip olan kiiyi komuta eder. 'Nesneler' insanlardan nce gelirler. Sermaye ve emek arasndaki atma, iki snf arasndaki atmadan, onlarn toplumsal rnden daha fazla bir para almak iin yaptklar

kavgadan daha fazlasdr. Bu, deerin iki ilkesi arasnda: yani nesnelerin dnyas ile onlarn ynlamas, ve yaamn dnyas ile onun retkenlii arasnda olan [bir atmadr]." (The Sane Society, s. 94-95) Kapitalizm, bir kimseyi yanlzca "emek gc" olarak, belli bir meta miktarn temsil ettii lde, dier bir deyile bir nesne olarak deerlendirir. Bir birey --kiisel ahlaki ve ruhani deeriyle biricik [ing. unique] olan bir insanolu-- olarak deerlendirilmek yerine, yanlzca fiyat etiketiyle deerlendirilir. ok fazla zamann harcand iyerinde bireyin aalanmas ister istemez kiinin kendisini alglamasn etkiler, bu da onun yaamn dier alanlarnda eyleme tarzn etkileyecektir. Eer bir kimse ite bir meta olarak saylyorsa, o zaman bir kimse kendini ve dierlerini de bu ekilde grmeye balar. Yani tm toplumsal ilikiler --ve bylece de en nihayetinde tm bbireyler-- metalatrlr. Kapitalizmde hibir ey kutsal deildir ("her eyin bir fiyat vardr") --bu ister eref, isterse kiisel deerlendirme veya onur olsun, tm kaplacak metalar haline gelir. Bu gibi aalanmalar bir takm toplumsal patolojiler [hastalklar] retir. "Tketicilik", kapitalizmde bireyin metalamasna ilikin dorudan bir rnektir. Yine Fromm'dan alntlarsak, "Nesnelerin ahsiyeti [kiilii] yoktur, ve nesneler haline gelen insanlarn (yani emek piyasasndaki metalarn) ahsiyeti yoktur." (The Sane Society, s. 143) Ancak insanlarn yine de kiilie gereksinimi vardr, ve bu nedenle de bu boluu tketerek doldurmay denerler. Mutluluk aldanmas, yani yeni bir meta edinince bir kimsenin yaamnn tamam olaca eklindeki aldanma, insanlar tketime ynlendirir. Ne yazk ki, metalar da yanlzca daha fazla nesne demek olduu iin kiiliin yerine geecek bir ey sunmazlar, ve bylece tketim yeniden balamaldr. Bu sre ihtiyacmz olmayan ama bizi daha fazla popler/seksi/mutlu/zgr/vb. (uygun olduu ekilde siliniz!) yapaca iin onlar almaya ikna etmeye uraan reklam sanayisi tarafndan tabii ki cesaretlendirilir. Ancak tketmek, metalarn tatmin etmek zere satn alnd ihtiyalar aslnda tatmin edemez. Bu ihtiyalar ancak gerekten de insani deerlere dayanan toplumsal etkileimle, yaratc, kendinin ynettii almayla tatmin edilebilir. Bu tabii ki anaristlerin yksek yaam standartlarna veya maddi mallara kar olduu anlamna gelmez. Aksine onlar zgrlk ve iyi bir yaam ancak bir kimse yeterince gda, iyi bir barnm vesaire hakknda endielenmek zorunda olmadnda mmkn olacann farkndadrlar. Ne zgrlkle gnde 16 saat almak, ne de eitlikle yoksulluk veya dayanmayla alk birarada gider. Ancak anaristler tketimcilii, kapitalizmin bireyi ve onun kiilik duygusunu, eref ve kiiliini ezen, yabanclatrc ve insani olmayan "muhasebe defteri" etiinin sebep olduu bir tketim arptmas olarak deerlendirirler.

B.1.4 Irklk, Cinsiyetilik ve Homofobi Neden Vardr?

Irklk, cinsiyetilik ve homofobi (homoseksellerden nefret etme veya korkma) tm toplumda kurumsallatrlm olduu iin, cinsel, rk ve ecinsellere ynelik basklar yaygndr. Bu eytani davrann temel nedeni, ideolojilerin, hiyeraride ikin olarak bulunan tahakkm ve smry hakl karmaya --dier bir deyile, bask ve

adaletsizlii "hakl karan" ve "aklayan" "kuramlara"-- duyduklar gereksinimdir. Tacitus'un dedii gibi, "Bizler yaraladklarmzdan nefret ederiz." Dierlerini ezen kimseler, daima kurbanlarn "aalk" olarak nitelendirecek, ve bu nedenle kaderlerini hak ettiklerini gsterecek nedenler bulurlar. Sekinlerin kendi stn toplumsal ve ekonomik konumlarn hakl karacak yollara gereksinimleri vardr. Toplumsal sistem bariz bir ekilde eitsiz ve sekinci olduu iin, dikkatin dier, daha az zorlu olan "gereklere", rnein varsaylan biyolojiye veya "tabiata" bal stnlklere ekilmesi gerekir. Bu nedenle hiyerarik, snf-katmanl toplumlarda cinsel, rk ve etnik stnlk doktrinlerinin var olmas kanlmazdr. Srasyla her rk tahammlszlk biimini ele alacaz. Ekonomik bakmdan rklk, darda emperyalizm ve ierde ucuz emein smrlmesiyle ilgilidir. Aslnda hem Amerika'daki hem de Avrupa'daki ilk kapitalist geliim, insanlarn zellikle de Afrika kkenli olanlarnn kleliiyle kuvvetlendirilmitir. Amerika, Avusturalya ve dnyann dier kesimlerinde, esas sahiplerinin boazlanmas ve topraklarna el konulmas da keza kapitalizmin geliiminde anahtar bir unsurdu. Yabanc uluslara boyun edirilmesi zor kullanm ile olduu iin, bu, hakim olan ulusa kendi zel doal niteliklerindeki uzmanl, dier bir deyile "rksal" nitelikleri yzndenmi gibi gzkr. Bu nedenle emperyalistler, rklklarn "doa"da temellendirmek iin sklkla Darwinci "En yinin Yaamas" doktrinine bavururlar. Avrupa'da, ilk rksal stnlk kuramlarndan birisi aristokrasiye Fransa'y ynetmek iin doal haklar kazandracak olan Gobineau tarafndan 1850'lerde ne srlmtr. [Gobineau], "kitleler" Gal ya da Kelt kkenine sahipken, Fransz aristokrasinin ise esasen Alman kkenli olduunu; ve Alman rk "daha stn" olduu iin de aristokrasinin ynetmek iin doal hakk olduunu ne srmt. Her ne kadar Fransz "kitleler" bu kuram pek ikna edici bulmasalar da, bu sonralar Alman genilemesinin taraftarlar tarafndan ele alnm ve Alman rk kuramnn kaynan oluturmu, Nazilerin Yahudileri ve dier "Aryan olmayan"lar ezmesinin gerekelendirilmesinde kullanlmt. "Beyaz adamn sorumluluu" ve "Manifest Destiny" kavramlar da ayn zamanda ngiltere'de ve daha az lde de Amerika'da gelimi, ve Anglo-Sakson fethi ve "insancl" temellerde dnyaya hakimiyeti rasyonalize etmek iin kullanlmt. Irksal stnlk fikrinin byk isel faydalar olduu da kefedilmiti. Paul Sweezy'nin dikkat ektii zere, "gelimi kapitalist lkelerdeki toplumsal mcadelelerin younlamas ... mmkn olduunca zararsz --yani kapitalist snf idaresinin gr asndan zararsz olan mecralara ynlendirilmeliydi. Irksal izgilerdeki ztlklarn kanmas dikkatleri snf atmasndan uzaklatrmann uygun bir yntemiydi," -doaldr ki [snf atmas] ynetici-snfn karlar iin tehlikeliydi (Theory of Capitalist Development, s. 311). Aslnda iverenler, "bl ve ynet" stratejilerinin bir paras olarak, iiler arasndaki rksal izgilerde var olan ayrmlar ska ve ak bir ekilde beslerler. Dier bir deyile, rklk (dier rksal tahammlszlk biimleri gibi) insanlarn, ayn snftaki tm insanlarn acsn ektii koullar iin dier insanlar sulamalarn salayarak, ii snfn iinden paralamak ve blmek iin kullanlabilir. Bylece, rnein beyaz iiler isizlik yznden kapitalizm yerine siyahlar, yoksulluk yerine

spanyol kkenlileri sulamaya kurnazca cesaretlendirilirler. Ek olarak, rksal aznlklara ve kadnlara kar ayrmclk kapitalist ekonominin tam bir onayna mahzardr, "nk bu sayede iler ve yatrm imkanlar dezavantajl olan gruplara verilmez, onlarn cret ve karlar mevcut dzeylerin altna drlebilir, ve nfusun kayrlan kesimleri nemli maddi dller edinebilirler." (a.y.) Bylece kapitalizm, rk mirasndan faydalanmaya devam etmektedir. Irklk, kapitalistlerin emebilecekleri ucuz emek havuzlar salar (siyahlar genellikle ayn i iin beyazlardan daha az cret almaktalar hala) ve nfusun belli bir kesiminin daha kt bir muameleye maruz kalmasna olanak tanr, bylece de alma koullarn ve cret-d maliyetleri drerek karlar ykseltir. Tm bunlarn anlam, siyahlarn "hem rk hem snf temelli bir ikili zeminde bask ve smrye maruz kaldklardr, ve bylece fazladan rklk ve ayrmcla kar savamlara girmeleri gerekir." (Lorenzo Kom'boa Ervin, Anarcho-syndicalism of the world unite) Cinsiyetilik, ancak kadnlar kendileri iin eylemeye ve eit haklar istemeye baladklar zaman "bir gerekelendirme" [hakl karma] gerektirdi. Bunun ncesinde cinsiyeti basknn "gerekelendirilmesi" gerekli deildi --nk "doal"d (bunu sylerken cinsler arasndaki eitlik, bir devlet dini olarak Hristiyanln ve kapitalizmin ykseliinden nce ok daha gl olduu; yani kadnlarn toplum iindeki "yeri"nin kadn hareketi sayesinde tekrar ykselmesinden nce, son birka yzyldr devaml dmekte olduu [belirtilmelidir]. Cinsiyeti basknn doas evlilikten gzlemlenebilir. Emma Goldman, [kadnn] kocasnn "kapris ve emirlerine tam itaat"yle, evliliin "erkein kadnlar zerindeki tam egemenliini salad"na iaret eder. (Red Emma Speaks, s. 139) Carole Pateman'n belirttii gibi, "ondokuzuncu yzyln sonlarna kadar ein konumu ve yasal durumu bir kleninkine benzemektedir. ... Efendisinden ayr hibir bamsz yasal varl olmayan bir kle; ve koca ile e 'bir kii' haline gelirlerdi, kocann kiilii." (The Sexual Contract, s. 119) Aslnda yasa "kadnn (adeta) bir mlk olduu varsaymna dayanyordu" ve evlilik szlemesi yanlzca "itaat etmeye ynelik ak taahht imekteydi." (a.y., s. 122, s. 181) Ancak kadnlar erkelerin hakim olduu varsaymlarn sorgulamaya baladklarnda, kadnlarn erkekler tarafndan ezilmesi ve hakimiyet altna alnmasnn neden "doal" olduunu aklayan saysz kuram gelitirildi. Erkekler kadnlar stndeki ynetimlerini zorla dayattklar iin, erkeklerin "stnl"nn onlarn toplumsal cinsiyetlerin --daha fazla fiziksel gle ilikili olarak ("gl olmann hakl yapt" nermesi temelinde)-- "doal" bir rn olduu ne srld. 17nci yzylda, kadnlarn insanlardan ok hayvanlara benzedii ne srld, bylece kadnlarn erkekler karsnda ancak bir koyun kadar eitlik haklar olduu "ispatlanm" oluyordu. Daha yenilerde ise, sekinler byyen kadn hareketi karsnda sosyobiyoloji'yi barlarna bastlar. Kadnlarn ezilmesini biyolojik temellerde aklayarak, erkekler tarafndan ve erkekler iin ynetilen toplumsal sistem gz ard edilebilirdi. Kadnlarn hizmetkarlk rollerinin kapitalizm asndan ekonomik bir deeri de vardr (Goldman'n kapitalizmi evlilie benzeyen baka bir "ataerkil dzenleme" olarak tanmladna dikkat etmeliyiz; bunlarn her ikisi de insanlarn "doumdan gelen

haklarn" gasp eder, onlarn geliimini "engeller", onlarn bedenlerini "zehirler" ve insanlar "ihmalkarlk, yoksulluk ve bamllk" durumunda tutar. (a.y., s. 164) Kadnlar sklkla erkek iilerin iyi konumda olmasn salayan zorunlu (ve cretsiz) emei salarlar; ve kapitalist sahiplerin smrecekleri bir sonraki cretli kleler kuan (yine cretsiz olarak) yetitirenler esasen kadnlardr. Dahas, kadnlarn ikincil konumda olmas ii snfndan erkeklerin hor grebilecekleri birileri olmasn, ve bazen de asabiyetlerini [hayal krklklarnn acsn] (iteki skntlaryla uraacaklar yerde) kartabilecekleri uygun bir hedef salar. Lucy Parsons'un belirttii zere, ii snfndan bir kadn "bir klenin klesidir." Lezbiyenlerin, ecinsellerin ve biseksellerin ezilmesi de ayrlmaz bir ekilde cinsiyetilikle ilgilidir. Ataerkil, kapitalist bir toplum homoseksel pratikleri normal insani eitlilikler olarak gremez, nk bunlar toplumdaki kat toplumsal cinsiyet [ing. gender] rolleri ve cinsiyeti kalplar bulanklatrr. Gen ecinsellerin ou cinselliklerini evden kovulma korkusuyla kendilerine saklarlar ve tm ecinseller eer cinselliklerini zgrce ifade ederlerse, birtakm "harbiler"in cinselliklerini onlardan koparmaktan zevk almay deneyecei korkusuna sahiptirler. Ecinseller bir kapris [sama arzu] yznden deil, kapitalizmin ekirdek aileye olan belirgin gereksinimi yznden ezilirler. taatkar insanlarn asli --ve ucuz-- yaratcs (otoriter aileler iinde bymek, ocuklarn hiyerari ve itaat etmeye kar "sayg"l olmasna ve almalarna yol aar --baknz Ksm B.1.5) ve keza igcnn salaycs ve bakcs olarak ekirdek aile, kapitalizmin nemli bir gereksinimini karlarlar. Alternatif cinsellik aile modeline kar bir tehditi temsil eder, nk bunlar insanlara farkl bir rol modeli sunarlar. Bunun anlam ise kapitalizmin "aile deerleri"ni (rn. otoriteye itaat, "gelenek", "ahlak" vs.) kuvvetlendirmek istedii zaman ilk saldrlacann ecinseller olacadr. Britanya'da (kanundaki) Bent 38'in yrrle girmesi bunun iyi bir rneidir; [bu bentle] hkmet ecinsel cinsellii savunan (yani onu cinsel sapklktan baka bir ekilde sunan her eyi) kamusal organlar yasad ilan etmektedir. Bu nedenle cinsellikleri nedeniyle insanlarn ezilmesi cinsiyetilik ortadan kalkana dein sona ermeyecektir. Anaristlerin bu bask biimlerinden nasl kurtulunabileceini dndklerini tartmadan nce, bunlarn ezilenler iin olduu kadar onlar uygulayanlar iin de neden zararl olduunu (ve bir ekilde onlardan faydalandn) aydnlatmak yararl olacaktr. Cinsiyetilik, rklk ve homofobi ii snfn bler; bunun anlam ise dk-cretli rekabet eden bir emek havuzu oluturarak, beyazlar, erkekler ve heterosekseller kendi elerinin, kzlarnn, annelerinin, akrabalarnn ve arkadalarnn dk cret almasn salam olurlar. Bylesi blnmeler tmmz iin daha kt [alma] koullar ve cretler ortaya karr, nk kapitalistler bu ucuz emek havuzunu kullanmann rekabeti avantajndan yararlanrlar, piyasada var olabilmek iin tm kapitalistleri koullar ve cretleri krpmaya zorlarlar (bunun yansra devlete ve ite iverene kar dayanmay zayflatarak, bu gibi toplumsal hiyerariler grevler srasnda grev krc olabilecek dlanm bir iiler grubu ortaya karrlar). Keza ii snfnn "ayrcalkl" kesimleri kaybetmektedirler, nk cret ve [alma] koullar birlik halinde kazanabileceklerinden daha dk olur. Gerekte yanlzca patronlar kazanr.

Bu, bu konuda yaplan aratrmalarda grlebilir. Aratrmac Al Szymanski'nin beyaz iilerin rklktan kazanl kt nermesini sistematik ve bilimsel bir ekilde snamay amalamt ("Racial Discrimination and White Gain", American Sociological Review'de, cilt 41, say 3, Haziran 1976, s. 403-414). Amerika Birleik Devletleri'ndeki "beyaz" ve "beyaz olmayan" (rn. siyah, Yerli Amerikallar, Asyallar ve spanyol kkenliler) iilerin durumlarn karlatrm ve pekok nemli ey bulmutu: (1) Bir Amerikan eyaletinde beyazlarla siyahlar arasndaki ak daraldka, oradaki beyazlarn kazanlar dier yerlerdekilere nispetle daha yksek oluyor. Bunun anlam, "beyazlar ekonomik ayrmclktan ekonomik olarak faydalanmaktadrlar. Beyaz iiler zellikle de ekonomik ayrmcln yokluundan faydalanyor gzkmekteler, ... hem kazanlarnn mutlak dzeyi anlamnda hem de beyazlar arasndaki greceli eitlik anlamnda." (s. 413) Dier bir deyile, siyah iilere kar daha az bir cret eitsizlii olduunda, beyaz iilerin ald cretler daha iyi olmaktadr. (2) Belirli bir Amerikan eyaletinde nfusta daha fazla "beyaz-olmayan" kii olduunda, orada beyazlar arasnda daha fazla eitsizlik olmaktadr. Dier bir deyile, yoksul, bask altnda olan iiler grubunun varl, her ne kadar beyazolmayan iilerin cretlerini pek fazla etkilemese de, beyaz iilerin de cretlerini drmektedir --"(beyaz-olmayan) iilere kar daha fazla ayrmclk olduunda, beyazlar arasnda da daha fazla eitsizlik olmaktadr" (s. 410). Yani beyaz iiler bu ayrmclktan ekonomik olarak ak bir ekilde zarar grmektedirler. (3) Yine, "rksal ayrmclk younlatka, (bunun) ii-snf birliine olan etkisi ... yznden beyazlarn kazanlar da dmektedir." (s. 412) Dier bir deyile, rklk ekonomik olarak beyaz iilerin dezavantajnadr, nk siyah ve beyaz iiler arasndaki dayanmay ypratmakta ve sendika rgtn zayflatmaktadr. Yani btnsel olarak, bu beyaz iiler rklktan baz belirgin imtiyazlar edinmekte, ancak aslnda ezilmektedirler. Irklk ve dier hiyerari biimleri aslnda onu uygulayan ii snf kesiminin karlarna kar ilemektedir --iyeri ve toplumsal birlii zayflatarak, ynetici snfa fayda salar. Bunun yansra, alternatif grlerin, anlaylarn, deneyimlerin, kltrlerin, dncelerin vb. zenginlii, rk, cinsiyeti ve homofobistler tarafndan reddedilmektedir. Onlarn zihinleri bir kafesin iine hapsedilmitir, mono-kltrn iinde duraanlamtr --ve duraanlama kiisellik iin lm demeektir. Bu gibi tahakkm biimleri onlar uygulayanlar, bir kii olarak deil de bir rol olarak yaayan tahakkmcy insanszlamaktadr; onun tarafndan kstlanmtr ve kendi bireyselliklerini zgrce ifade (yaparlarsa da olduka snrl bir ekilde) edemezler. Bu tahakkmcnn kiiliini yamultur, kendi yaamlarn ve kiiliklerini yoksullatrr. Homofobi ve cinsiyetilik ayn zamanda tm insanlarn, gay ya da dz [heteroseksel] olsun, kendileri iin doru olan cinsel ifade ve ilikileri semekteki esnekliini kstlar. Cinsiyeti ve homofobist cinsel basknn, onlarn zihinsel sal, ilikileri ve genel gelimesi iin iyi olmas imkanszdr. Anarist gre gre rka, cinsiyete veya cinsiyetilie bal tahakkm kapitalizmde, veya gerekte tahakkm ve smrye dayanan her trl ekonomik sistemde, baa

klamaz bir ey olarak kalmaya devam edecektir. "Aznlklarn" bireysel yeleri baarl olabilirken, eitsizliin hakl karlmas iin [kullanlan] rklk, sekinler iin skartaya karlamayacak kadar kullanl bir aratr. Irkln sonularn (rn. yoksulluk) rk ideolojinin gerekelendirilmesi iin kullanarak, statkonun eletirisinin yerini bu sefer de "doa" ve "biyoloji" gibi samalklar alr. Ayn ey cinsiyetilik veya gaylere kar ayrmclk iin de dorudur. Uzun vadeli zm aktr: kapitalizmi, bal olduu hiyerarik ve ekonomik olarak snf-blnmeli toplumu datn. Kapitalist tahakkm ile smrden, ve onun sonucu emperyalizm ve yoksulluktan kurtularak, ayn zamanda ii snfn blmek ve zayflatmak veya bir grubun bir dierine uygulad basky hakl karmak iin kullanlan, rk ve cinsiyeti stnlk ideolojilerin gerekliliini de ortadan kaldrm olacaz. Bu srecin bir paras olarak anaristler, rk, cinsiyeti ve gay-kart aktivitelere direnerek ve bu gibi grlere gnlk hayatlarnda, her yerde meydan okuyarak, nfusun tm kesimlerinin kendi insanlklar ve bireysellikleri adna ayaa kalkmasn cesaretlendirirler (Carole Pateman'n ifade ettii zere, "cinsel tahakkm iyerini olduu kadar evlilikle ilgili evi de ekillendirebilir" (Op.Cit., s. 142). Bunun anlam karlatmz isel ve dsal tiranlklara kar ii snfndan olan insanlarn mcadelesidir --ortak dmanlarmza kar olan mcadeleleri desteklerken, kendi nyarglarmza, ister cinsiyet isterse deri rengi veya cinsellik olsun hi fark etmez, kar da savamalyz. Lorenzo Kom'boa Ervin'in rklkla savam iin syledikleri tm bask biimlerine uygulanabilir: "Irklkla her karlald yerde, kendi saflarmz iinde ve hatta bir kimsenin kendi iinde olsa bile, youn bir ekilde savalmaldr. Bu nedenle, bizler patronlarn snf blmek iin kullandklar ve rksal olarak bask altnda kalan iileri sper-smrye maruz brakan beyaz derililerin imtiyazll sistemini sona erdirmeliyiz. Beyaz iiler, zellikle de Bat dnyasndakiler, rka veya ulusalla dayal olarak [ii snfnn] baka bir kesiminin kazanmlarn zapt ederken, kendilerinin ilerlemesine yardm etmek iin ii snfnn bir kesiminin kullanlmas giriimine kar kmaldrlar. Beyaz emekiler tarafndaki bu tip bir snf oportnizmi ve teslimiyetiliine dorudan meydan okunmal ve bozguna uratlmaldr. Sper-smr ve dnya Beyaz stnl sistemi sona erdilene kadar, iilerin birlii salanamaz." [Op.Cit.]. Eitlie doru ilerleme salanabilir ve salanmtr. (Emma Goldman'n szleriyle), "her yerde kadnlara ilerindeki hnerlerine gre deil, aksine bir cins olarak davranlmakta" [Op.Cit., s. 145] olduu ve eitimin hala ataerkil --gen kadnlarn hala geleneksel olarak "eril" (toplumda kadnlarla erkeklere farkl roller biildiinin ocuklara retildii) renim ve alma yntemleriyle ynlendirildii-- olduu doru olmakla beraber, kadnlarn konumunun, aynen siyahlar ve gayler gibi gelitii de dorudur. Bu, tarih boyunca srekli bir ekilde gelien eitli kendinden rgtl, kendini zgrletirici hareketler sayesinde olmutur, ve bunlar ksa vadede baskya kar savamakta (ve kapitalizm ile devletin datlmasna uzun vadeli bir zm potansiyeli yaratmakta) anahtardrlar. Emma Goldman, kurtuluun "kadnn ruhunda" baladn sylemiti. Ancak ezilenlerin kendi deerlerinin farkna varmalarn, kendilerine ve kendi kltrlerine sayg duymalarn salayan isel kurtulu sreciyle, ezilenlerin dsal zulm ve davranlara kar etkin bir ekilde savaacak (ve stesinden gelecek) konumda

olabilecektir. Ancak kendinize saygnz olursa bakalarnn da size sayg gstermesini salayacak bir konumda olabilirsiniz. Irksal tahammlszle [ing. bigotry], eitsizlie ve adaletsizlie kar kan insanlar, beyazlar ve heterosekseller, ezilen gruplar desteklemeli, ve bakalar veya bizzat kendimiz tarafndan yaplan rk, cinsiyeti veya homofobist davran ve eylemleri gz ard etmeyi reddetmeliyiz. Anaristler iin, "Emek hareketinin tek bir yesi dahi ayrmclktan, bask altna alnmaktan veya ihmal edilmekten muaf tutulamaz. ... Emek (ve dier) rgtlenmeler tm yelerinin eit zgrl ilkesi zerinde kurulmaldr. Bu eitlik, eer her bir ii zgr ve bamsz bir birimse, kendisinin karlkl karlar dorultusunda dierleriyle ibirlii iindeyse ancak, btn bir emek rgtlenmesi de baarl bir ekilde alabilir ve gl olabilir." [Lorenzo Kom'boa Ervin, Op. Cit.]. Bizler tm insanlara eit davranmalyz, ayn zamanda da onlarn farkllklarna sayg gstermeliyiz. eitlilik kuvvettir ve bir nee kaynadr, ve anaristler eitliin benzeyi anlamna geldii fikrini kabul etmezler. Bu yntemlerle, dsal tahakkme kar isel kendinden zgrleme ve dayanmayla rksal tahammlszle kar savaabiliriz. Irklk, cinsiyetilik ve homofobi toplumsal bir devrim gereklemeden bylece azaltlabilir, belki de tamamen ortadan kaldrlabilir --kendi kendilerini rgtlemeleri, zerkk bir ekilde arparak ve rk, cinsiyeti ve gay kart kt davranlarn bir paras olmann veya dierlerinin bunlar yapmasna z yummann reddedilmesi koullaryla (ki bu dierlerini kendi tavr ve eylemlerinin, hatta grmezden bile gelemeyecekleri tavrlarnn farknda olmalarn salamakta) nemli rol oynar. Bu srecin nemli bir paras zerk gruplarn, mcadele eden (hakim rk/cinsiyet/cinsellik yeleri de dahil olmak zere) dier gruplar aktif bir ekilde desteklemesidir. Bylesi bir pratik dayanma ve iletiim, mcadelenin ona mdahil olanlar radikalletirmesi etkisiyle de birleince, hepimizi bask altnda tutan toplumsal hiyerarileri zayflatarak nyarglar ve rksal tahammlszl ykmaya yardmc olacaktr. rnein, 1984/5 ngiltere madenciler grevine gay ve lezbiyen gruplarn destek vermesi, pekok madenci gsterisinde bu gibi gruplara saygn bir yer verilmesiyle sonulanmt. Beyazlar, erkekler ve heterosekseller asndan, tek anarist yaklam (kendinden kurtulu mcadelelerine kar eletirel olmamay reddederken --dayanma beyninizi kullanm d brakmanz demek deildir!) mcadele eden dierlerini desteklemek, dierlerinin rksal tahammlszlne msamaha gstermeyi reddetmek ve kendi korku ve nyarglarn kknden kazmaktr. Bu, aktr ki toplumsal tahakkm meselesinin tm ii snf rgtlenmelerine --ezilen hibir grubun [ii snf rgtlenmeleri] iinde marjinallememesini salayarak-- ve eylemliliine tanmasn ierir. Ancak bu ekilde toplumsal hastalklarn dayanak noktalarn zayflatlabilir; daha iyi ve hiyerarik olmayan bir sistem yaratlabilir. Birimize verilen zarar hepimize zarar vermektedir. 1930'larn spanyol Devrimi srasnda yaanan Mujeres Libres [zgr Kadnlar] rnei nelerin mmkn olduunu gstermektedir. CNT ve FAI iindeki anarist kadnlar, daha geni olan liberter hareket iindeki cinsiyetilik sorununu ne karmak, kadnlarn liberter rgtlere katlmn artrmak ve kadnlarn erkek tahakkmnden kendilerini kurtarmalar srecine yardm etmek amalaryla bamsz bir ekilde kendilerini rgtlediler. Bu sayede, (olduka yaygn olan) "devrimci" erkek

yolda anaristlerin cinsiyeti tutumlaryla da mcadele edilmekteydi. Martha A. Ackelsberg'in Free Women of Spain [spanya'nn zgr Kadnlar] adl kitab bu hareketin ve zgrlk hakknda duyarl olan tm insanlar asndan ne kard meselelerin mkemmel bir muhasebesini yapyor. Sylemek gereksiz olsa da, anaristler dier hiyerari biimlerini kabul eden, kapitalizm ve devletin hakim nceliklerini kabul eden, iktidar ve refah adna ilikilerin ve bireyselliin deerinin drlmesine raz gelen "eitlik" biimlerini tamamyle reddederler. "Eit frsatlar", siyah, gay veya kadn patron ve politikaclar barndran, ancak ana fikri gzden karan bir "eitlik" biimi de vardr. "Amma karmak!" demek yerine "Bana da!" demek gerek bir kurtuluu ne karmamaktadr, sadece farkl patronlar ve yeni tahakkm biimlerini artrmaktadr. Bizler emirleri verenlerin cinsiyetine, deri rengine, milliyetine veya cinselliine deil, toplumun rgtlenme biimine bakmalyz.

B.1.5 Otoriter Medeniyetin Kitlesel-Psikolojik Temeli Nasl Yaratld?

Ksm A.3.6'da hiyerarik, otoriter kurumlarn kendilerini devaml klmaya eimli olduuna dikkat ekmitik, nk onlarn etkisi altnda bymek itaatkar/otoriter kiilikler --otoriteye (cezalandrlma korkusundan kaynaklanan) hem "saygl" hem de kendi altlarndakilere ototeyi uygulamaya istekli insanlar-- ortaya karr. Bu tip bir karakter yapsna sahip insanlar gerekte hiyerarileri ortadan kaldrmay istememektedirler, nk samimi bir zgrln getirecei sorumluluklar stlenmekten korkmaktadrlar. Otoriter fabrikadan ataerkil aileye kadar [geni bir alanda] toplumun kurumlarnn --en yukardaki elitlerin emirleri verdii vve daha aadakilerinse sadece itaat ettii-- piramitsel [bir yapda olmalar] onlara "doal" veya "doru" gelir. Bylece, bir yandan fabrika faizmini ve zelletirilmi devletleri savunurken, ayn zamanda da "zgrlk" iin meleen szde "Liberter" ve "anarko" kapitalist ovlar grrz. Ksacas, otoriter medeniyet, toplumun her boyutuna nfuz eden artlayc grift sistem sayesinde, her kuakla birlikte kendisini yeniden retir, statkoyu destekleyen bir insan kitlesi yaratr. Wilhelm Reich, otoriter medeniyetin yeniden retilmesi psikolojik srecinin en derinlemesine analizlerinden birisini ortaya koymutu. Reich analizini Freud'un en salam keiflerinden drt tanesinin zerinde ekillendirmiti: (1) davranlar stnde rasyonel olmayan bir etkisi olmakla beraber gl [bir etkisi] olan, zihnin bilinalt olan bir kesiminin var olduu; (2) kk bir bebein bile canl bir "jenital" [ing. genital] cinsellik (yani cinsel retimle hibir ilgisi olmayan bir cinsel haz arzusu) gelitirdii; (3) tekelilik ve ataerkillik ilikileri altndaki ebeveyn-ocuk ilikisinde ortaya kan Odipsel atmalarla birlikte ocukluk dnemi cinselliinin, cezalandrlma veya cinsel eylem ve dncelerin onaylanmamas korkusuyla genellikle bastrld; (4) ocuun bu doal cinsel eylemliliinin bloke edilmesi ve hafzasndan silinmesi, bunun kuvvetini bilinaltnda zayflatmad, aksine onu younlatrd ve kendisini eitli patolojik rahatszlklar ve anti-sosyal itkilerle ortaya koymasna yol at; (5) ilahi kkenli olmann ok tesinde, beeri ahlak kurallar ebeveyn ve ebeveyn ilevi grenlerin ocukluun ilk dnemlerinde kullandklar eitsel aralardan kaynaklanmaktadr; bunlardan en gl olanlarndan birisi de ocukluk dnemi cinselliine kar kanlardr.

ocuklarn cinsel tavrlarnn bask altna alnmad, nevrozlar ve sapklklarla beraber otoriter ve kurum ve deerlerin neredeyse var olmad kadn-merkezli (matricentric) bir topluma sahip olan Trobriand Adallar zerine Bronislaw Malinovsli'nin yapt almadan faydalanarak, Reich ataerkillik ve otoriterliin esasen kabile bakanlarnn oullarnn yapt belli tipteki ("kuzenler aras evlilikler") evliliklerle ekonomik avantajlar saladklarnda ortaya kt sonucuna varyordu. Bu tip evliliklerde, erkein einin erkek kardeleri devaml olan bir harac [ing. tribute] kadna balk paras [ing. dowry] olarak demek zorundaydlar, bylece de kocasnn (yani efin) kabilesini zenginletirmekteydiler. Oullar iin bu tip pekok evlilik ayarlayarak (ki efin okelilik ayrcal nedeniyle bu ok saydayd) efin kabilesi refah biriktirebilmekteydi. Bylece toplum refah temelinde ynetici ve tabii [ast-st] kabileler eklinde katmanlamaya balad. Bu "iyi" evliliklerin kalcln salamak iin kat tekelilik gerekiyordu. Ancak ocukluk dnemi cinselliini bastrmakszn tekeliliin srdrlmesinin imkansz olduu kefedildi, nk istatistiklerin gsterdii zere cinselliin zgrce ifade edilmesine izin verilen ocuklar uzun vadeli tekelilie adapte olmakta sklkla baarsz oluyorlard. Bu nedenle, snfsal katmanlama ve zel mlkiyetin yansra yeni ataerkil sistemin yeniden retimi iin baml olduu baskc cinsel ahlan telkin edildii otoriter ocuk yetitirme yntemleri gelitirildi. Yani bir yanda ataerkil ncesi toplum, ilkel liberter komnizm (veya Reich'n ifadesi ile "emek demokrasisi"), ekonomik eitlik ve cinsel zgrlk arasnda; te yanda da ataerkil toplum, zel mlkiyet ekonomisi, ekonomik snfsal katmanlama ve cinsel bask arasnda tarihsel bir karlkl bir iliki [balant] vardr. Reich'in ifade ettii zere: "(Kadn-merkezli)den ataerkil rgtlenmeye doru gelien her kabile, yeni yaam biimi ile uygun olan bir cinsellik retmek iin yelerinin cinsel yapsn deitirmek zorundayd. Bu gerekli bir deiimdi, nk iktidar ve refahn demokratik soy silsilesinden (ana tarafndan [hesaplanan] kabilelerden) efin otoriter ailesine doru kay, esasen insanlarn cinsel arzularnn bastrlmas yardmyla yerine getirilmitir. te bu ekilde cinsel bastrma toplumun snflara blnmesinde asli bir unsur haline gelmitir. Gerektirdii evlilik ve yasal [meru] balk paras, bir rgtlenmenin baka birine dntrlmesinin ekseni [oda, destek noktas] haline gelmitir. Kadnn soy silsilesinin erkein ailesine dedii evlilik haracnn erkein, zellikle de efin, iktidar konumunu glendirmesi nedeniyle, daha yksek mevkideki soy silsileleri ve ailelerin erkek yeleri, evlenmeye ilikin bu balar kalc klmakta youn karlar vard. Bu aamada, dier bir deyile yanlzca erkeklerin evlilikten karlar vard. Bu yolla, her an kolayca zlebilecek olan doal emek-demokrasisinin basit ittifak, ataerkilliin kalc ve tekeli evlilik ilikilerine dntrlm oldu. Kalc tekeli evlilik ataerkil toplumun temel kurumu haline gelmitir --ki bugn de byledir. Ancak bu evlilikleri korumak iin, doal jenital arzular stne giderek daha fazla kstlamalar getirmek ve onlar deersizletirmek gerekliydi." (The Mass Psychology of Fascism, s. 90) Kadn-merkezli bir toplumdan ataerkil bir topluma dnmedeki doal cinselliin bastrlmas, ataerkil ncesi toplumlarda bulunan doal kendinden dzenlemenin yerini alacak zorlayc ahlakla dayatlmas gereken eitli anti-sosyal itkiler (sadistlik, ykc drtler, tecavz fantazileri, vb.) ortaya karr. Bu sayede seks "kirli", "rezil",

"gnahkar" vb. ekilde deerlendirilmeye baland --ikincil itkilerin yaratlmasyla gerekte de bu hale geldi. Bylece: "aa uygun (kadn-merkezliliin) (efin ailesinin ana tarafndan soy silsilesinden ekonomik bamszl, kabileler arasnda mallarn deiiminin giderek artmas, retim aralarnn gelimesi, vb) devrimci srelerden sonulanan ataerkil-otoriter cinsel dzen, kadnlar, ocuklar ve yetikinleri cinsel zgrlklerinden mahrum brakarak otoriter ideolojinin ana temeli haline gelir, seksi bir meta haline getirir ve cinsel ilgileri ekonomik boyun edirmenin hizmetine koymaktadr. Bundan sonra cinsellik aslnda bozulmutur, rezil ve eytani hale gelir ve engellenmesi gerekir." (a.y., s. 88) Ataerkillik bir kere baladnda, cinsel bastrma yolu ile yelerinin psikolojik olarak sakatlanmasna dayanan tamamen otoriter olan bir toplumun yaratlmas bunu takip eder: "ocuun doal cinselliinin ahlaki olarak engellenmesi, ocuun jenital cinselliinin ciddi bir ekilde tahrip edilmesi olan bu son aama, ocuu korkak, rkek, otoriteden ekinen, itaatkar, kelimelerin otoriter anlamnda 'iyi' ve 'uslu' yapar. nsann isyankar kuvvetlerini sakatlayc etkisi vardr, nk her trl hayati yaam-drts artk derin bir korkuyla kaplanmtr; ve seks yasakl bir konu olduu iin genel olarak dnce ve insann eletirel melekeleri de keza kstlanmtr. Ksacas, ahlakn amac otoriter dzene --sknt ve klmeye karn-- uyum salayan itaatkar kimseler retmektir. Bylece aile, ocuun ileride ona gerekli olacak genel toplumsal dzenlemeye hazrlk olarak uyum salamay renmesi gereken bir minyatr otoriter devlettir. nsann otoriter yaps --bu ak bir ekilde oluturulmaldr--, temelde cinsel engellerin ve korkunun (kiinin biyo-enerjik yapsna) nfuz etmesiyle retilir." (a.y., s. 30) Bu sayede, bireyin isyan etmeye ynelik olan ve kendisi iin dnme gcne zarar vererek, ocukluk dnemi cinselliinin --ve biyo-enerjinin dier zgr, doal ifadde biimlerinin (rn. barma, alama, koma, atlama vb.) --engellenmesi, tepkisel kiiliklerin yaratlmasndaki en nemli silah haline gelir. Btn gerici politikaclarn "ailenin glendirilmesi"ne ve "aile deerlerin" kuvvetlendirilmesine (rn. ataerkillie, zorunlu tekelilie, evlilik ncesinde bekarete, bedensel cezaya vb.) bu kadar vurgu yapmasnn sebebi ite budur. "Otoriter toplum, otoriter aile yardmyla kendisini kitlelerin bireysel yaplarnda yeniden rettii iin, politik gericilik otoriter aileyi 'devlet, kltr ve medeniyetin ...' temeli olarak grr ve savunur. Gerici erkek ve kadnlarn yeniden retilmesinin en nemli merkezi bu siyasi gericiliin mikrop hcresidir. Belirli toplumsal srelerden ortaya km ve gelimi olarak, onu ekillendiren otoriter sistemin korunmas iin en hayati kurum haline gelir." (Op.Cit. s. 104-105) Aile bu ama dorultusundaki en nemli kurumdur, nk ocuklar byk lde ebeveynlerinin denetimi altnda olduklar doum anlarndan alt yalarna kadar, ilk birka ylda psikolojik sakatlanmaya en ak olanlardr. ocuklar ailelerinden uzak kalacak kadar bydklerinde ise artlandrma srecini okullar ve kiliseler srdrr, ancak eer uygun temel ebeveynleri tarafndan hayatlarnn banda atlmamsa genellikle baarsz olurlar. Bu nedenle A. S. Neill unu gzlemlemektedir: "ocuk eitimi kpek eitimine olduka benzerdir. Krbalanan bir ocuk, krbalanan bir kpek gibi itaatkar, zgvensiz bir yetikin bir yetikin olarak byr. Ve kpeklerimizi kendi amalarmza uygun bir ekilde eittiimiz gibi, ocuklarmz da eitiriz. Bu kpek yetitirme evinde, ocuk kreinde insan kpekler temiz olmaldrlar; onlarn beslenmesi iin uygun olduunu dndmzde onlar beslemeliyiz. 1935'de Berlin Templehof'da, byk eitimci Hitler emirlerini slkla bildirirken, binlerce

itaatkar, yaltaklanan kpein kuyruklarn salladklarn grdm." (Summerhill: a Radical Approach to Child Rearing, s. 100) Aile, cinsel enerjinin dorua kt ergenlik dneminde de ana bask birimidir. Bunun sebebi ebeveynlerin byk bir ksmnn ergenlere partnerleriyle rahatsz edilmeksizin cinsel ilikiler gelitirmesini salayacak zel bir kiisel alan salamamalar, aktif bir ekilde bu tip davranlardan vazgeirmeleri, (fanatik Hristiyan ailelerindeki gibi) sklkla da tam bir saknma [uzak durma] talep --saknmann en fazla imkansz olduu bir zamanda!-- etmeleridirler. Dahas cinsel zgrle imkan veren ev ve yurtlarn toplumsal olanaklar olmakszn, kapitalizmde genler ekonomik olarak ebeveynlerine baml olduklar iin, genlerin ebeveynlerinin evlilik ncesi seksten saknmas ynndeki mantksz taleplere boyun emekten baka seenekleri yoktur. Bu ise onlar arabalarn arka koltuklarnda gizlice veya rahatlayamayacaklar ve tam bir cinsel tatmin salayamayacaklar gzden uzak yerlerde seks yapmaya zorlar. Reich'n bulduu gibi, cinsellik bastrldnda ve endieyle dolduunda, sonu daima belli bir derecede onun deyiiyle "orgazmsal yetersizlik" olmaktadr. Burada, bylece kronik biyo-enerjik dolamn durmasyla sonulanan bir cinsel gerilimin eksik salnmas [serbest brakm] vardr. Bylesi bir koul, Reich'a gre nevroz ve gerici tavrlarn beslendii alandr. (Daha fazla aynt iin Ksm J.6'ya baknz). Bu balamda, Trobriand Adallar gibi "ilkel" toplumlarn ataerkil-otoriter kurumlar gelitirmelerinin ncesinde, genlerin partnerleriyle rahatsz edilmeksizin cinsel ilikiye girebildikleri zel topluluk evleri saladklarna --ve bunun toplumun tam onayyla olduuna-- iaret etmek ilgintir. Bylesi bir kurum, zgrlk kavramyla kastedildii zere, anarist bir toplumda olmu kabul edilecektir. (Genlerin cinsel zgrlne ilikin daha fazlas iin Ksm J.6.8'e baknz) Milliyeti duygularn [kkleri] otoriter ailelere kadar takip edilebilir. Bir ocuun annesine ball tabii ki doaldr ve btn aile ilikilerinin temelidir. znel olarak, anavatan ve ulus kavramlarnn duygusal temeli anne ve ailedir, nk ailenin "minyatr bir ulus" olmas gibi anne de ocuun anavatandr. Hitler'in "Nasyonal Sosyalizmi"nin kitlesel cazibesini dikkatlice aratran Reich'a gre, milliyeti duygular, aile balarnn dorudan bir devamdr ve ailesine katlam [ing. fixated] bir bala tutunmaktadr. Reich'n belirttii zere, anneye ocuksu ballk doal olsa da katlam ballk toplumsal bir rnden baka bir ey deildir. Ergenlikte anneyle olan ballk, eer genlere dayatlan doal olmayan cinsel kstlamalar bunun ebedi klnmasna neden olmazsa, dier ballklar --rn. doal cinsel ilikiler-- iin de ortam yaratacaktr. te bu toplumsal olarak Anneye [olan badaki] bu katlamann milliyeti hislerin temeli haline gelmesini [salayan] ey ite bu toplumsal olarak koullanm dsallatrmadr. Gerici karakter yaplar yaratma srecini incelemede Reich' inceleyen daha sonraki yazarlar, ocuk ve genlere cinsel olanlar dnda dayatlan dier nemli engelleri de ierecek ekilde incelemelerinin alann genilettiler. rnein, Rianne Eisler Sacred Pleasure adl kitabnda sorgulanan tipteki kiilikleri yaratann yanlzca seks-olumsuz tavr deil ancak zevk-olumsuz tavr olduunu vurgulamaktadr. Zevk veren hislerin deerinin reddedilmesi --rnein zihin ve "ruhun" "yksek" zevklerinin aksine vcudun zevklerinden haz duymann insan doasnn "hayvans" (ve bu nedenle de "kt") yan olduu eklindeki genel dncede yansd gibi-- bilinaltmza nfuz eder. Vcuda ilikin ruhsal yn reddeden bylesi bir ikilikle [daliteyle], insanlarn

herhangi bir haz verici histen zevk almaktan sululuk duymalar salar --kapitalizm ve devletilik altnda, ynetici-snfn karlarn korumak iin emein yabanclamasna, smrye, askeri hizmete kitlesel olarak itaatkar olma gereksinimiyle beraber, onlar hazlardan (ve hatta yaamn kendisinden bile) feragat etmeye dayanan bir yaama hazrlayan bir artlandrma. Ve ayn zamanda, baz merhametsiz lkler uruna ac eken (ve "gerekli" ac ekmeyi dierlerine bulatran) kat, duygusuz sava kahramanlarn yceltilmesindeki gibi, otoriter ideoloji ac ekmenin deerine vurgu yapar. Eisler yine, "kat hiyerarilerin ve acl cezalandrmalarn norm olduu ailelerde byyen insanlarn ebeveynlerine duyduklar kzgnl bastrdklarna ilikin olduka bol kant var. Bu kzgnln daha sonra geleneksel olarak gszletirilmi olan gruplara (aznlklar, ocuklar ve kadnlar gibi) yanstldna dair de olduka fazla kant var" (a.y., s. 187). Bu bastrlm kzgnlk, ilgisi ounlukla toplumun sorunlar iin aznlklarn gnah keisi gsterilmesine dayanan gerici politikaclar iin verimli bir zemin haline gelir. Psikolog Else Frenkel-Brunswick'in The Authoritarian Personality'de belgeledii zere, ocukluk dnemlerinde iradelerini korkulan otoriter ebeveynlerin gereksinimlerine teslim etmekle artlandrlan insanlar, ayn zamanda da yetikinler olarak iradelerini otoriter liderlerin irade ve akllarna teslim etmeye de olduka duyarl olmaktadrlar. "Dier bir deyile, bastrlm fkelerini zayf olarak grdklerine yanstmay rendike, otokratik veya "gl adam" idaresine itaat etmeyi renirler. Dahas, herhangi bir isyan etme belirtisinde dahi (hatta adaletsizce davranldnda cevap verdii zaman bile) kat bir ekilde cezalandrld iin, ocukken kendilerine yaplanlarda herhangi bir eyin yanl olduunu bile kendi kendilerine --ve sonuta kendi ocuklarna da [bunlar] yaptklarn-- reddetmeyi de yava yava renirler." (a.y., s. 187) Bunlar, otoriteye tapan ve zgrlkten korkan kiilik tipleri yaratarak statkonun devaml klnmasn salayan baz mekanizmalardr. Sonu olarak, anaristler geleneksel ocuk yetitirme pratiklerine, ataerkil-otoriter aile (ve onun "deerlerine"), genlerin cinselliinin bastrlmasna, hazzn engellenmesine, Kilise tarafndan ve okullarn ounda retilen acy onaylayan davranlar genellikle reddederler. Bunlarn yerine anaristler, amac bireyselliin psikolojik olarak sakat braklmasn engellemek, veya en azndan asgari klmak, bunun yerine de doal kendinden dzenlemeyi ve kendinden esinlenmeyi gelitirmek olan, otoriter olmayan, baskc olmayan ocuk yetitirme pratiklerini ve eitsel yntemleri tercih ederler (srasyla Ksm J.6 ve Ksm J.5.13'e baknz). Bu, bizce anarist ekonomik ve politik kurumlarn serpilebilecei bir psikolojik zemin yaratarak, insanlarn mutlu, yaratc ve gerekten de zgrlk a bireyler olarak geliecekleri yegane yoldur. eviri: Anarist Bak
Kaynak: "B.1 Why are Anarchists Against Authority and Hierarchy"