Engin Türkgeldi - Gölgeler Ordusu

Glgeler Ordusu
Engin Trkgeldi
yk
www.altkitap.com
yk
Glgeler Ordusu
Engin Trkgeldi
altkitap - yk 3
Glgeler Ordusu Engin Trkgeldi Mart 2003 Yayna Hazrlayan: Yekta Kopan Dzelti: Yekta Kopan Tasarm: Faruk Ulay Tasarm Uygulama: Murat Glsoy 2003 altkitap ve Engin Trkgeldi Yaptn tm yayn haklar sakldr. Tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda yayncnn izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz. www.altkitap.com editor@altkitap.com
Yazar Hakknda
Engin Trkgeldi 1980 ylnda Kayseri'de dodu. Halen .. Cerrahpaa Tp Fakltesinde renim grmekte. 2001 ylndan beri altzine.net'te dzenli olarak yazyor. almalar ayrca Hayalet Gemi'de yer ald.
nsz - Yekta Kopan
Yeni Corafyalarn Haritas

Yekta Kopan Mtevaz bir kitaplm vardr. Yllar iinde eklenen portatif raflar, iki sralar sra yapp bir de ste dizmeler, ek birimlerle geniletmelere ramen ok dzenli olduunu da syleyemeyeceim. Yine de istediim kitab, gzm kapal bile olsa birka saniye iinde buluveririm. (in kts bunu denedim de... Yola k nedenim basitti: Ya bir gece elektrik kesintisi srasnda ve evde aydnlatc hibir ey bulamadm bir anda falanca kitab okumak istersem... Aradm gzm kapal ve karanlkta bulmay baardm.) Kitaplmn bu 'kendi halindelii', okumakla ya da nesne olarak kitaplarla mesafeli ilikisi olan kimilerinin o alldk soruyu sormasna engel olmaz yine de: "Bunlarn hepsini okudun mu?" nceleri muzipe "Hepsinin sadece ilk on sayfasn okudum," derdim. Sonra Enis Batur'un bu soruya verdii cevab sahiplenmeye altm: "Hayr tabii, bunlar okuduklarmn bir ksm." Yam ilerledike daha kesin bir zm bulmaya karar verdim. Bu soruyu soracaklarla pek grmyorum artk. Yine de bu sorunun hakl ve can actc bir yan vardr; belki de srf bu yzden ara sra kendime okumadm kitaplarn listesini sorarm. Yzm kzarverir. (Okumadklarmn utancnn okuduklarmn gururu yannda silik kalaca yllara daha ok var herhalde. Belki de bu hi gereklemeyecek; gerek okuma yolculuu da bu deil mi zaten?) Ulysses kenarndan kesinden hayatma girdi de Finnegans Wake ile merhabamz bile yok. Tournier ile ok ge tantm; tamamlayabilmek iin yol almam lazm. Ge tantm bir dier isim Refik Halit Karay'd; aln size bir itiraf. Bu liste uzayp gider, banz artmayaym... Saysal ortamda rnler veren bir dergi karmaya balamamzla, okunmayanlar listesine bir liste daha eklemek zorunda kaldm: Tanmadklarm listesi. te bu listenin kabarkln grnce, tam anlamyla canm acd. Bizler iin yeni olan bu ortamn olanaklar dorultusunda yeni yazma ve okuma biimlerinin stne younlamam salayan, farkl retimlerin yazda nasl bir karlk bulaca sorusunu sordurtan metinler, bir yandan da yeni bir renme srecine
nsz - Yekta Kopan
ii
girmemi salamt. Bir de ne greyim; zellikle geen yzyln ikinci yarsnda neler neler yaplm: Oulippo'culardan haberim vard ama kapsaml almalarn grmek beni byledi. Max Saporta'nn altml yllarda yazd, sayfalar farkl hikyeler oluturulabilecek ekilde yerinden karlabilen kitabn grmek iin hl can atarm. Nanni Balestrini'nin ilk bilgisayarlarla giritii bir dizi msradan farkl iirler oluturma deneyini kim yaamak istemez? Raymond Quenau kendi buluu olan bir algoritma sayesinde snrl sayda bir dizi msradan milyarlarca iir oluturmay amalarken nasl bir 'yeni okuma' peinde kouyordu acaba? Tanmadklarm listesi yznden, oktan kefedilmi corafyalar, yeni aralarla da olsa, yeniden kefetmeye altm hissine kapldm zaman zaman. Ne var ki, saysal dergimizde rn veren yazarlarn, bunda da hesaplaacak bir ey olmadn hissetmesi uzun srmedi. Kefedilmi de olsa bir corafyaya kendi kelimelerinizle yeniden adm atmann bys bambaka bir ey deil midir? Engin Trkgeldi, saysal dergi yolculuumuzda farkl anlatm, kurgu, dil denemelerini gerekletiren yazlaryla uzun sredir okurla buluuyor. Metinlerinin iinde bazen bir gazete haberine, bazen bir denemeye gz krparak; gerektiinde eski bir dil ve kurgu, gerektiinde bilin ak tekniini kullanarak bir zenginlik yakalamaya altn sylyor. "Glgeler Ordusu" ounluu nternet ortamndaki (altzine.net) almalarndan oluan bir kitap btn. Yaz haritasndaki farkl corafyalarn arasnda zgrce yolculuk edecek ve kendi bayran dikmek isteyecek kadar cesur metinler bunlar. Dolaysyla biz okurlar iin, kendi okuma yolculuklarmza karken yanmza almamz gereken tehizatn da listesini fsltyla kopya veren metinler. Bu kitap btnne gelene kadar, nternet ortamnn dinamikleri iinde okunan bu metinler, imdi kendisini yeniden dourup bir baka okumaya kap ayor. "Glgeler Ordusu", ok deil birka yl nce fiziksel yaynclk ve saysal yaynclk konusunda yaptmz bir syleide bir yazarn "nternet'teki yazlarn edebiyata zarar vereceinden korkmuyor musunuz?" eklindeki khne ve akas pek de anlamlandramadm sorusuna da Umberto Eco'dan bir alntyla cevap vermem gerektiini hatrlatyor: "Kltr tarihinde hibir ey bir dierini basit biimde ldrmez; bir ey bir dierini derinden deitirir." Fiziksel kitaplm kadar tevazu sahibi bir baka kitaplm artk: Saysal bir kitaplk. Zaman iinde bu kitaplkta da listelerim olacak. Ama Engin Trkgeldi'nin "Glgeler Ordusu" kitab okuyamadklarm, hele hele tanmadklarm listelerinde yer almayacak olduu iin ok mutluyum. Hangi gerek kitapsever yeni corafyalarn haritasn reddeder ki?
Anneme, Babama, Ablama, Aabeyime.
indekiler 1-Tanrlarn Makinalar 2-sm(ail)in Be Hali 3-______________ 4-Cesetler Kitabndan Bir Sayfa 5- Anahtarlk 6-Marifet 7-geceden kalANlar 8-Be Kapl Hikaye 9-lm Kapy ki Kere alar 10-Med-Cezir 11-De(i)mek 12-Her An Sarho 13-Glgeler Ordusu 14-Nedimeler 15-Pandora'nn Az veya Kahkaha zerine 16-Mehtap Palas 3 10 15 19 26 31 36 38 41 46 50 56 58 62 71 73
Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi
TANRILARIN MAKNALARI 1 2
"Geree benzersiz bir bak asndan bakmak, deliliin doruk noktasn oluturur. Olgular arasndaki ilikilere kkten farkl bir bak asdr bu." "Deli, uygarln anti-kahraman olacaktr. Standartlama ve totalitarizmin her yere ve her eye nfuz etmesine ramen hala deli olmay baarabilenler, gerekten ok gl ve esiz bireylerdir. 'Deli' szcn hafife almamal, nk bu ayrcalk pek az insana verilebilir. Beraberinde ok byk aclar getiren bir ayrcalktr bu."
Gndz Vassaf, 20. Yzyl Delileri Artk zgr Deiller, Cehenneme vg
Cehennem Beynim darack kafatasma kvrla kvrla ancak syordu. Bir makinann pistonlar gibi gle ve inatla attn, hapsolduu kemikten duvarlar zorladn hissedebiliyordum. Dar kmaya alyordu. Bir gn ben hepinizin arasnda sizin nceden hazrlanm admlarnz atarken, ve ezberlenmi kelimelerinizi savururken bolua, yorgun kemiklerim daha fazla dayanamayacaklard. Byk bir grltyle patlayacakt kafam, ve evet, beyin grisine, hayal mavisine, fikir karasna, ve kan krmzsna bulanacakt her yer. Fakat kafamda tekrar tekrar kurup mutlulukla seyrettiim bu sahne asla gereklemedi, nk kanlmaz son beni bulmadan nce ben Cenneti buldum.
Cehennemdeki son gnmde, urunda ok allm ama en sonunda kazanlm bir zaferin gurur ve mutluluuyla aalkl bir yokutan yukar yrdm hatrlyorum. Bir yldr uzun bir sredir urayordum, ve o gn sonunda hastal kapmay baarmtm. Bir anda oluvermiti. Odaya girdiimde biriydim ben, ktmda baka biri. Artk onlar gibi, snrsz ve dizginlenmemi olarak, btn irenlii ve btn bysyle, en zengin haliyle alglayabiliyordum dnyay. Akamstyd, gne batmak zereydi, inanlmaz bir scak vard, ve akl hastas ben iimden km sevgilimle bulumaya gidiyordum. Olduka sradan bir gn gibi balamt oysa. Allageldik sabah vizitemden sonra odama kapanp eski terapilerin kaytlarn dinlemitim. Tehis veya tedavi iin deil, sadece o deli, zgr kelimeleri iime ekmenin mutluluu iin. Bir buuk yl nce psikiyatriye olan inancm kaybetmitim. Bir tanr edasyla normali ve anormali, iyiyi ve kty ayrmak bana artk doru gelmiyordu. Bizden daha fazlasn grebilen ve daha fazlasn hissedebilenleri aalk kompleksimiz ve kskanlmz yznden hapsetme; onlar ilalarla uyuturup o esiz alglama ve dnme yeteneklerini kreltme; kendimiz gibi snrl, sradan ve basit, ngrlebilir makinalara dntrme abasndan baka bir ey deildi psikiyatri, ve ben daha fazla bu "sindirim"in paras olmak istemiyordum. lk bata ii brakmay dndm, ama sonra kararmdan vazgetim. Eer iten ayrlsaydm, bir bakas, inanl biri alacakt yerimi. Fakat dman saflarnda benim gibi bir ajan "hasta"lar iin her eyi kolaylatrrd. Daha da nemlisi, eer ayrlsaydm onlardan uzak kalacaktm. Oysa sabah vizitelerine ve terapilere devam ettike, onlarn o kanatl kelimelerini iime ektike, aralarnda gezinip dokunduka onlara, belki ucundan kysndan bana da bular hastalklar diye umut ediyordum. Sonuta her eye eskisi gibi devam ettim, ama bambaka amalarla. Yaptm tek deiiklik ilalar kesmek oldu. Bu uygulamam ilk bata tepki yarattysa da nemli bir aratrma yaptma dair aklamalarm ve meslektalarm arasndaki saygn yerim sayesinde ortalk ksa srede duruldu. Saat tam ikide Bahemire hastann kayt odasna alndn, terapiye hazr olduunu bildirdi. Gnn en gzel ksm balyordu. nancm yitirdiimden beri terapi seanslarndan ok daha byk bir
zevk alyordum. Sanrm artk onlar deitirmek iin deil de anlamak iin dinlediimden. lk seansm nekrofil bir morg grevlisiyleydi. kincisi de Tayfur Drtin adnda bir psikotikle. Drtin, gndzleri Hacakir Sabunlar blge bayiliini yapyormu, geceleriyse gizli bir gre kulbnn liderliini. Baarsz bir intihar giriimi sonucu getirilmiti klinie. Terapi boyunca bir yandan elindeki kimyasal yankla ve yanandaki kurun yarasyla oynad, bir yandan da ldrd hayali arkadandan ve ak olduu lm yzl Melek adl bir kzdan bahsedip durdu. Son terapim ise kendisine BC-33 diyen bir izofrenleydi. Eskiden otomobil retiminde kullanlan robotlar reten robotlar reten bir fabrikada retim Band Sorumlusuymu. Arkadalarna mekanik paralar monte etmeye almas veya onlarla sanki makinalarm gibi konumas, kendisine ok nceleri verilmi "tuhaf" payesinin yanna birka yldz daha eklenmesine neden olmu sadece. Fakat bir gn aniden kendini retim bandnn zerine atmas ve beyninin bir kaynak robotunca alp iine ip yerletirilmesinden iiler tarafndan son anda kurtarlmas barda taran damla olmu. O gnden beri, yldan uzun bir sredir, Umutsuz Vakalar Kouu'nda umutsuzca yatyordu. Akas BC-33 benim en sevdiim, en saydm, hatta kendime rnek aldm hastamd. Dnyay alglayna kskanla varan derecede hayrandm. Sanki montaj hattnda bir karklk olmutu da, baka bir modele ait kocaman bir kafa onun zayf bedenine monte edilmiti. Onu her grdmde bunu dnrdm. Zorlukla, ancak saa sola yalpalayarak tayabildii kel kafasyla kapda grndnde; tutuk, mekanik admlarla masaya yrdnde; sandalyenin ucuna rahatsz bir biimde oturup o gzelim elleriyle oynadnda; ve monoton ama kararl ses tonuyla konumaya baladnda her zamanki gibi heyecanlandm. Konumasna Kutsal Ford'u selamlayarak balad yine, motorlardan ve transformatrlerden bahsetti, "Doktor" dedi, "bizden yana olduunuzu biliyorum, fabrikada kalite kontrolden gemeyen rnleri tamir eden teknisyenlere benziyorsunuz, bizler defolu mallarz, bunu biliyorum; insanlar tanrlarn makinalardr, beyaz siyah ve sar modelleri vardr, erkek ve kadn, uzun boylu ve ksa boylu
modelleri vardr, siz hi rn katalogunu grdnz m, ben de grmedim; deliler de tanrlarn retim hatalardr, defolu, bozuk makinalar; siz de bizi tamir etmeye alyorsunuz Doktor, sa olun, beni de tamir edin Doktor; pek bir eyim yok, bir iki ipimi deitirseniz, dililerimi bir gzel yalayp cvatalarm sktrsanz yeterli olur sanrm; ben tanrlarn retim hatasym, akl hatas, akl hastas, ben akl hastasym, ama deliler deli olduklarn bilemezler deil mi doktor; size bu bilgileri mutlaka yklemilerdir fabrikadan kmadan nce, fakat siz de aslnda kendini psikiyatrist sanan bir delisinizdir belki, ya da kendini deli sanan bir psikiyatrist, fark etmez; sizi bilemem ama ben kesinlikle deliyim, bunu biliyorum, deliler deli olduklarn kabul etmezler, demek ki ben deli deilim" dedi, ksa devre yapan cihazlar gibi czrdad bir sre, sonra da hibir ey olmam gibi elektronik devreleri, silikon ipleri ve sper-iletkenleri anlatarak devam etti. Kelimeler makinal tfekten karcasna frlyorlard azndan; delici, souk ve cansz. Bir makina gibi, doru telaffuzla ama duygusuzca, tonlamadan, hissetmeden konuuyordu. "Tanrlarn Makinalar" diye devam etti, "Tanrlarn Makinalar en sonunda Makinalarn Tanrlar oldular, kendi cennetlerini ve kendi cehennemlerini yarattlar. Metal kanatlar takp cennete utular, her ey daha iyi ve daha kolayd, onlar sayesinde yaayabiliyorlard; cvata aalarnn serin glgelerinde yan gelip yattlar, otomatik hurilerin titanyum ellerinden rulman dolmas yediler, radyatr arabyla sarho oldular. Fakat onlar cennete uuran ayn metallerin arlyla yerin dibine de girdiler, makinalarn scanda, makinalarn yakc buharnda gresi ya kokulu cehennemleri yaadlar; kendi kullarna kul oldular, yarattklar makinalarn boucu tutularnda nefessiz kaldlar, dililerin arasna skp alminyum lklar attlar, mekanik kollar parampara ettiler hepsini; cehennem nedir Doktor, cehennem nedir, cehennem ite budur; nerededir cehennem, cehennem yerin altndadr, peki neden btn makina daireleri bodrum katndadr Doktor, imdi anlyor musun, her ey ok ak aslnda, tanrlarn makinalar, makinalarn tanrlar, cennetin metal kanatl melekleri, ve cehennemin buhar ve ya kusan zebanileri." dedi ve benzini bitmi bir araba gibi birden duruverdi. Ayaa kalkt, ayn tutuk ve mekanik admlarla kapya yrd, dar kt.
Ben ylece oturdum. Kelimelerin beynimin duvarlarna arparken yaptklar yanky dinledim bir sre. Dayanlmaz bir scak vard. Sonra kayt cihazndaki "stop" dmesine bastm, ayaa kalktm, kapy atm, ve bambaka bir dnyada tutuk ve mekanik admlarla yrmeye baladm. Bahekimin ve Bahemirenin odalarnn nnden getim, Misafirler ve mitsiz Vakalar Koularnda ar admlarla yrdm, hastaneden dar ktm, parmaklklar geride braktm, parkn iinden devam ettim, yokulardan indim, yokulardan ktm, en sonunda saat kulesiyle elektronik eya dkkan arasnda bir yerde sevgilimle bulutum. Beni grr grmez btn sevgililerin otomatie balanmasna yapt gibi dudaklarma yapt. Fi ve priz. Pasl dili azmn iinde dolanp duruyor, olmayan bir eyi umutsuzca aryordu. Azma motor ya tad geldi. Bundan sonras bozuk bir kasetten seyredilen kt bir video filmi gibi: kimi zaman hzlanan, kimi zaman yavalayan; anlalamayacak kadar bozulmu; bazen sesin, bazen grntnn, bazen de her ikisinin birden kaybolduu kopuk ve anlamsz karelerden oluan berbat bir film. pme Makinasn btn gcmle ittikten sonra (Dmt. Krlm mdr acaba?) alevler iindeki sokaklarn birinden girip brnden ktm, amaszca dolatm hatrlyorum. "lk Makinalar: 12.-15. Yzyl Mekanik in Saatleri" sergisinin al iin mzenin nnde byk bir kalabalk toplanmt. Ondan daha da byk bir kalabalk Yaprak Sarma Makinasnn marifetlerini sergileyen bir iportacnn etrafndayd. Sonraki sahne benzincideki lokantada. Parlak klar altnda kzarm derileri gzm alan tavuklar ve zerinde ya damlalarnn ldad etleri mideye indiren Yeme Makinalarn izlerken neden btn benzincilerde mutlaka bir lokanta olduunu merak ettiimi anmsyorum. Otomobillerimizin depolar dolarken bizler midelerimizi iiriyorduk, ya da bizim midelerimiz dolarken otomobiller depolarn iiriyorlard. Bilemiyordum. Kasadaki boya sarn kza hesab derken hangisinin doru olduunu sormay dndm, ama yapmadm. Bana cevap veremezdi. Sadece para almaya, para st vermeye, "yi gnler, yine bekleriz!" demeye, ve srtmaya programlanmt nk.
Neden orada olduumu hatrlayamadm bir bakkalda kutsal bir emanet gibi yksee konulmu televizyonu ok net olarak hatrlyorum. "Off, u paslara bak. Makina gibi oynuyor bizimkiler valla!" diyordu Sat Makinas ekrana bylenmiesine bakarken. Benim btn grebildiimse anlalmaz gri eritler ve yanp snen siyah beyaz noktalard. Caddenin kalabalna karm, yrmeye alrken anmsyorum kendimi; Devasa Yeme ve Satn Alma Makinalarnn yanndan geerken; koca gzl, aptallam Televizyon Seyretme Makinalarn, ve iri kulakl ama kk elli Telefonla Konuma Makinalarn geride brakrken; durmak bilmeyen Gevezelik Makinalarnn, irkin Kahkaha Makinalarnn, ve yap yap Seks Makinalarnn aralarndan syrlp kendimi bir sinemaya atarken gryorum. "SABAHA KADAR SREKL MATNE" diye bas bas ve erkek erkek baryordu mavi-krmz neonlar. Salon tketilmi ehvet ve l sperm kokuyordu. Ortasndan girdiim ilk film inancn yitiren bir papazn erotik maceralarn anlatyordu. kincisi, 2054 ylnda dnyay ele geirmeye alan makinalara direnen insanln bir yandan savarken dier yandan sevimesi hakkndayd. Finalinde bir insan bir makinayla seviiyordu, yok hayr sevimiyordu, dpedz dzyordu. nc filmden aklmda kalan tek ey ise uykuyla uyanklk arasnda duyduum u replik: "Eer lmden korkuyorsan, ve [yaama] tutunmaya alyorsan, eytanlarn senden yaamn skp aldklarn grrsn. Ama eer [lmle] barksan, o zaman eytanlar aslnda seni dnyadan kurtaran meleklerdir."3 Sabah, salonu temizleyen Bilet Otomatnn drtmesiyle mi yoksa elektrikli sprgenin uultusuyla m uyandm bilemiyorum. Dar ktmda gne gzm ald. Daha sabahn krnde dayanlmaz, vck vck bir scak kaplamt ehri. Niye yaptklarn bilmeden saa sola kouturan Makinalaryla doluydu sokaklar. Kablolar, bellerindeki Walkman'lerin pilleriyle alan Mzik Makinalarnn kulaklarndan girip beyinlerine saplanyordu. Sonra, hi beklenmedik bir anda bulutlar kaplad g, ve ok iddetli bir saanak balad. Herkes kayor, altna snacak bir saak aryordu. Sadece o saatte sokakta ne aradn bilmediim kk bir kz yamurun altnda durmu, su birikintilerindeki fuel-oil
gkkuaklaryla oynuyordu. Bakr rengi salar, lm yz, kan krmz dudaklar, ve elbiseden ok kefene benzeyen kyafetiyle bu dnyann dndan bir melek. Bir apartmann nc katndaki pencere grltyle ald, ocuun daha byk ve eski bir modeli kafasn kartp "Canaaan!!! abuk ieri gel kzm!" diye bard, "Paslanacaksn!" te tam o srada, ben sokan ortasnda dikilmi bu sahneyi seyrederken, v8 silindirli, 4941 cc motor hacimli, 6600/440 (d/d/HP) maksimum gce, 3800/500 (d/d/Nm) maksimum torka sahip, 6 manuel vitesli, arkadan ekili, maksimum hz 248 km/saat olan, 100 km hza 4.7 saniyede ulaabilen, 4400x1830x1317 cm boyutlarnda, 1585 kilo arlnda, 73 litrelik benzin deposuna ve 2505 mm aks mesafesine sahip, 100 km'de 14.5 litre kurunsuz sper benzin yakan, full aksesuarl, metal alamdan yaplma alev krmzs bir eytan beni Cehennemden kurtard. Cennet u anda bir hastanenin yedinci katnda yatyorum. Beyazlar iinde, penceresinden gkyz ve bulutlarn gzktn tahmin ettiim serin ve ferah bir odada. Btn "sistem"lerim iflas etmi durumda. Bir makina benim yerime szyor ve artyor kanm; daha nce makinalarca sindirilmi besinler bir baka makina tarafndan sindirim sistemime kontroll ve kademeli olarak boaltlyor; mekanik bir pompa damarlarmda kann dolamasn salyor; ve solunum cihaz soluk alp veriyor benim yerime. Makinasal hayat. Cennet nedir? mays 2000
1. 2. 3.
The Smashing Pumpkins'in ubat 2000 kl albm "MACHINA/ "Torn Inside Machines of Light", Vasily Kafanov "Jacob's Ladder" filminden.
The Machines of God"a oul bir selam.
10
AL' SM^N BE HAL yaln hali "Sade Kahve". Bir kahve iin ne gzel bir isim diye dnerek ieri giriyorum. En dip masa bo. Oturuyorum. Kahve hakikaten de sade: ahap demeler, ceviz masa ve sandalyeler, bordo-krmz duvarlar, birka siyah beyaz fotoraf Ufak tefek, gen bir kz yanayor: -Ne alrdnz beyefendi? Kulak kesilmi, bekliyor. Yeni balam herhalde, acemi. Okuyor olmal. -Sade kahve ltfen. Glmsyor. Gayri ihtiyari karlk veriyorum. Korkarak fark ediyorum: Kiisel felaketlerle ne kadar da apallamm. aydr isizim. Mumula suratl patronum, ok bilmi yazarlar ve uyduruk yazlarHepsi kt, skntl birer hayal artk benim iin. ok memnunum. Sadece istediim zaman, istediim iin (Kahvem geliyor. "Teekkr ederim.". Hmm, nefis.) okuyorum. Ne byk mutluluk! Fakat pek de fazla olmayan birikimlerim neredeyse tamamen eridi. Tkenmek zere. Geen gn hesapladm: byle devam edersem tam on gn sonra be parasz kalacam. Dip yakn. Sefaletim elle tutulur bir hal ald bile: bozlam pantolonum ve koltukalt bir para sklm gri gmleimle dolayorum gnlerdir; jiletim krelmi, kirli sakalla i aryorum. Sonum kt. O zaman ne yapyorum ben k krk sallama ayn bile bilmem ka milyon, offf, diyorum ya, kiisel
11
felaketlerle ne kadar da apallam , nasl da aptallamm! fkeyle doluyorum, sinirleniyorum birdenbire. Kalkyorum. Birka banknot brakyorum yarm kalm kahvemle beraber. Telalym, elim ayam dolanyor. Garson kz akn. Tam dar frlamak, kurtulmak zereyken mavi apkal sarn bir kzla arpyorum. Bakyoruz. Ne kadar da tandk bir yz. Gzleri tpk Sema Neden ayrldk ki? Belki de-Dikkat etsene be adam! zr dileyip nemli iler kovalayan adamlar gibi hzl hzl yryorum.
-e hali Bizim Baer'e baklrsa ok ho bir yermi bu "Devekuu". Beenirsem Sema'yla da gelirim belki. imdilik fena gzkmyor. Kk, sevimli bir yer. Scak. Garson kz da saygl, mterinin dibine girmiyor yerli yersiz. Sessiz ve tenha stelik. Tam istediim gibi. Rahata konuabilir, alabilirim ona. Gzel. Gelelim buraya. -Affedersiniz, az nce sipari alrken unutmuum. Acaba stl kahvenizle beraber kurabiye veya kek ister miydiniz? -Kakaolu kek varsa alaym. Beklerken duvarlara aslm fotoraflara bakyorum. Mutluluuma/umutlarma inat aresizlik szdryorlar kafeye. zellikle de u kapya yakn aslm olan. Hay Allah! u mavi apkal sarn kz ona bakyorum zannetti galiba. Kt kt baklar frlatyor bana. Hep de benim bama gelir byle eyler zaten. imdi de o bana bakyor mu diye bakarken yakalanacam. Ben en iyisi masama, mesela u ekerlie younlaaym, gzm filan kaymasn yanllkla.
12
Amma da gecikti servis. Bir stl kahve ve bir dilim kek. Ne kadar da basit halbuki. Yoksa gelmesem mi Sema'yla buraya? Servise baksana. Yok canm, daha iyi. Bol bol vaktimiz olur bylece. Saat de bire geliyor. Bizim huysuz patron sylenmeye balar az sonra "Nereye takld bu hergele yine?" diye. Yarm saat daha oyalanaym, yle giderim ofise. Gzlerim aryor zaten, bir o kargack burgack el yazsna bak, bir monitre. Bir eye benzeseler bari. Hah, kahvemle kekim geldi. Kek bir harika, hmm. Beklediime dedi valla. Sema'ya da tavsiye ederim geldiimiz zaman, mutlaka baylr bu keke. Aptalca bir iyimserlik doluyor iime. Hayat gzel diye dnyorum. -i hali Hmla dalyorum ieri. Fazla sert bir giri yapm olacam ki herkes kafasn kaldrp "Kim bu grltc kendini bilmez?!" der gibi dikiyor baklarn. Aldrmyorum. Bir de sizinle uraamam imdi. Oturacak yer bakyorum. Cam kenar en gzeli. Gelip geenleri seyredersem, bir nehir gibi akp giden/srklenen kalabal izlersem, biraz durulur, sakinleir belki ruhum. Garson kz -ay, diyorum, tavan kan olsun. Scak ay ve tanmadm insanlarn beni kapsamayan telan gzlemek rahatlatyor beni. Ne Sema'yla en olmadk eyler iin yaptmz tartmalar ( "Bir kez olsun dnceli davransan olmaz m?" / "Telefonunun pili de ok abuk biter oldu u aralar." / "Beraberken bile ilgilenmiyorsun artk benimle." / "Hayr o mavi deil yeil." / "Seninle tartmak, anlamak mmkn deil!"), ne de iyerinin o karmakark, i daraltan ortam ("Dn gelen yazlar ne yaptn?" "Ben bilmiyorum. Yaln ilgileniyordu o meseleyle." "Yaln senin aldn sylyor." "O iin benimle alakas yok ki!" / "Fazla mesai mi? Benim ok nemli bir randevum var bu akam, imkansz." "Kalman bir tavan gibi rkerek ne ieceimi soruyor. Pek elimsiz. Ne kadar da soluk teni.
13
gerekiyor smail, dergiyi yetitiremiyoruz yoksa." "Ta iki hafta nce sylemitim patron '19'u akam kalamam' diye, hatrlamyor musun? Yeim kalsn bu sefer." "Yeim'i gnderdim bile. Sen yapacaksn. Yoksa-") huzurumu karabiliyor artk. Hatta u mavi apkal sarn kzn bir saattir aralksz viyaklamas bile rahatsz etmiyor beni. Nasl da kararsz u skntl ruhum, diye dnyorum, bir ykselip bir alalyor durmak bilmeyen bir sarka gibi. Garson kz arp bir ay daha sylyorum. Az sonra, hesab deyip yarm saattir seyreylediim telal sokaklarn bir paras olacam. -de hali Darda olmann slak yamur ve yayor. Anszn
bastran saanakta snacak bir yer bulmu bencil mutluluuyla glmsyor kafedeki herkes. Yanaklar al al. Srlsklam paltolar ve cansiperane emsiyeler bir kenarda kendi hallerinde kuruyorlar. Btn masalar dolu. Garson kz koturup duruyor. Dingin bir ses dolayor masalarn zerinde: "Come Rain or Come Shine" Arkamda oturan mavi apkal sarn kz elindeki makinayla oynuyor. Klik! Sonunda ekti. -Artk bunun iindesin! diyor. Glyorlar. Ihlamur iiyorum ben. Kkken hastalandmda yapard annem. zlemiim. imde tatl m tatl bir lklk. Annem canlanyor hayalimde. Dnyorum: eride olmak ne kadar da gzel. Ama nedense her gn biraz daha darda hissediyorum.
14
-den hali Dardan pek matah gzkmese de gzel bir yermi. Zaten bkmtm artk srekli ayn mekanlardan. Tekrarlanan yzler, anlamszlaan szler. Hakldr belki de, ksa bir ara iyi gelebilir. Yeni szler ve yeni yzler. Yaanmamlklar biriktirip tekrar birleebilir, mutlu olabiliriz. Tpk eskiden olduu gibi Neler diyorum ben? Deiimden, yenilikten bahsederken Gemiin yapkan andan kurtulamyorum bir trl. Buradan balayabilirim mesela. Bundan byle srekli uradm yerlerden uzak durarak. Cappucino'dan vazgeip Espresso ierek(byk bir kararllkla garson kzdan "varsa bir Espresso" rica ediyorum. zgvenimden o da etkilenmi olacak ki "Hemen bakyorum beyefendi!" diyerek ieri kouyor.). Yeni bir hobi, bir ura edinebilirim. Fotoraflk olabilir. renciliimden beri istediim bir ey. Ayrca u ya da bu nedenle yllardr bir trl okuyamadm kitaplar var. Kitap demiken, u mavi apkal sarn kz geldiimden beri kitap okuyor. Iktan m bilmiyorum, kzn yznden aydnlk, huzur fkryor sanki. Gidip konuam-Efendim, kusura bakmayn, makina bozulmu. Espresso veremiyoruz maalesef. Cappucino ikram etsek, messesemizden? -Tabii, diyorum hayal krklyla, neden olmasn. Ben sessizce Cappucino'mu ierken mavi apkal sarn kz kalkyor yerinden. Gidiyor. Biraz sonra ben de kacam buradan. Eski tandklarla birka tek atmak iyi gelir belki. nisan 2001 fotoraflar: A.Smirnov
15
________________________________
________'a I. lene doru ev kapsnn tkrtsyla uyandm.
Gelmiti._________________ ________________. Ge saatlere kadar mitsizce gelmesini beklediimi, iki dakikada bir "ulalamayan" telefonunu srarla aradm hatrlayana kadar geen birka saniye iin, neden burada, salondaki bordo kanepede telefona sarlarak uyuduumu ______________________. ____________ salar zmeye Bu srada ieri altm. girmiti bile. ____________________________________ ______________. zerindeki
_______________________________. -"Neredeydin?" diye ktm serte. -"_____________"____________. -"Demek yle?!" -"_____________________________. __________________ !" Byle bir cevap beklemiyordum, hazrlkszdm. Sustum. Benden ok kendine syler gibi: "Belki de hi geri dnmemeliydim." dedi sessizce. _______________________________________________________ _______. Yatak odasnn kapsnn kapandn duydum. _________________________ken, "Uyuyacak. Uyuyacak ve her ey dzelecek." diye dndm.
16
II.
Uyku kalesiydi O'nun. ______________________________. Bir sabah "Korkun bir rya grdm dn gece!" demiti kahvaltda. "Anlatsana, ne grdn?" diye sorduumdaysa sanki en mahrem srrna gz dikmiim gibi "Yok artk, o kadar da deil." diyerek sert sert bakmt bana. __________________________ asla. ******* __________________________. Skntlarn kutynden bir havanda iyice dvp rya tozu haline getirdii, sonra hepsini havaya savurduu tatl bir sihir. _______________________________, kim bilir. ******* _____________________________________________________ lkesi. Asla _______________________________. Belki de ihtiyac yoktu. ******* Kozasyd uyku. Metamorfoza urad, var ile yok aras bir mekan. "__________ bir sabah bunaltc ryalarndan uyandnda, kendini dev bir kelebee dnm olarak buldu"
17
III.
Ertesi sabah, ben ___________________________ken, uarak yanma geldi. Daha yeni kalkmt. "Gnaydn canm!" dedi glckler saarak. __________________________. Sanki btn o tartmalar, krc szler ve dtmz durumlar tatsz bir rya, O'nun hayalleriyse gerein ta kendisiymi gibi davranyordu. Her ey yolundayd; gne parlak, hayat gzeldi, ve biz, ikimiz, harikaydk. in ac yan, buna yrekten inanyordu da. _______________________________________. Birden, gerekle badamayacak kadar abuk bir el hareketiyle sabahlnn cebinden drde katlanm bir kat paras kard. -"Bak bu sabah ne yazdm! Yeni hikayemin balangc: '_______________________________________________________ _______ _____________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ ___.' Nasl?" -"Gzel," dedim. "Gerekten ok gzel. Ama u '______________________ ______' ksm biraz mulak olmu, ne demek istediin tam anlalmyor bence." -"Keskin olmaya baylyorsun deil mi?" diye sordu ac ac glerek. "Keli olmaya. __________________________________. Yazdklarnda bile bu byle. Her eyi ak ak gstermek zorundasn.
18
Okuruna gvenmiyor musun yoksa? _____________________. Her eyi gzlerine gzlerine sokmana gerek yok. Brak, baz eyleri de kendileri bulsunlar. Bylesi, iki taraf iin de daha zevkli deil mi sence? _________________________. Bouna m paralanyor bir sr yazar 'Pasif kalmayan, yapta kendinden bir eyler katan, esere katlan okurlar istiyoruz!' diye. ________________________bir kez olsun?" -"Peki dedim." Glmsedim. "Senin iin yaparm. Neden olmasn?"
kasm 2001 resimler: Salvador Dali
19
CESETLER KTABI'NDAN BR SAYFA

"Now I am naked, Nothing but an animal." Billy Corgan, Bullet with Butterfly Wings
Buz kesmi mor cesetlerin arasndaym yine. Byk bir evrak dolabn andran soutucunun metal yzeyi przsz, parlak ve souk; kard ses ise o kadar derin ve skc ki, artk duymuyorum bile. lkel bir Devlet Malzeme Ofisi sandalyesinde oturmu, nmdeki ilkel Devlet Malzeme Ofisi masasndaki iziklerde anlaml bir figr grmeye alyorum. Floresanlar oday steril ve l bir kla aydnlatyorlar. Btn bunlarn arasnda olmaktan ok memnunum, hatta bundan byk bir mutluluk duyduumu dahi syleyebilirim. Zaten 7 yldr burada olmam baka trl aklayamam. Acil olarak paraya ihtiya duyduum bir dnemde baladm burada almaya. lk bata geici bir i olarak gryordum (sanrm kimsenin morgda almak gibi bir ideali yoktur) fakat zamanla gayet uygun alma koullarna sahip olduunu ve bana ne kadar byk bir zevk verdiini fark ettim. Bu yzden ie giriiminden 1 yl sonra biten szlememi uzattm. Anlamtm: Morg almak iin ideal bir yerdi. Maa byle bir i iin olduka dolgun, zellikle de btn yaptmn cesetleri soutucuya yerletirmek, soutucudan kartmak, ve giri-k katlarn yazmak olduu dnlrse. Bunlar yapmak ok az zamanm alyor. Pek gelen giden de olmadndan okumaya, yazmaya, ya da aylaklk yapmaya bol bol vakit kalyor. Mesai saatleri de tam istediim gibi: 16-24. Fakat morgdaki iimi bu kadar ok sevmemin asl nedeniyse bambaka: Cesetler Kitab. lk balarda bir aylan rkekliiyle cesetlerle sadece mecbur kaldmda temas kuruyor, onlarla ilikimi asgari dzeyde tutmak iin aba harcyordum. Benim tek bama altm kat sadece cinayetlere, intiharlara ve pheli lmlere ayrlmt. Bir gn gazetelerin benim soutucuya koyduum cesetlerin hikayeleriyle dolu olduunu fark ettim. Zamanla beni bir merak sard. Piyasadaki byk kk btn gazeteleri alr oldum. Hepsini satr atlamadan, pr dikkat
20
okuyordum. Kimi felaketler btn gazetelerin nc sayfalarndan eski bir vesikalk veya yllar nce ekilmi mutlu bir evlilik fotoraf eliinde kaderci bir dille bas bas duyurulurken, kimi zavall lmler de bir mankenin bacaklar ve yeni belediye binasnn al arasna zar zor skr, sabrla okunmay beklerdi. Neredeyse her zaman bir olay birden ok ekilde anlatlrd. Bir gazetedeki bilgiler dierindekiyle asla uyumaz, her gazete olaya kendinden bir eyler katmay adeta bir kiilik meselesi haline getirirdi. Bylece bir olay tekrar tekrar fakat her defasnda bir ncekinden birazck daha deiik olarak gerekleirdi. Mesaimin neredeyse tamam birbirinden farkl hikayelerle dolu gazeteleri okuyarak ve cesetleri inceleyerek geiyordu. Aylar getike ve merakm ilerledike, alma tarzm ve yntemlerimi daha da gelitiriyordum. Artk profesyonelce alyorum. Gn boyunca gazeteleri ett ediyorum, ilgilendiim haberleri kesiyorum. Fakat gazeteler ounlukla yetersiz kalyor. Bu yzden Adli Tp Sekreterlii'nde alan bir tandmdan, le yemeine karlk, benim morguma giren btn cesetlerin otopsi raporlarnn fotokopilerini alyorum. Gecelerimi ise btnyle cesetleri incelemeye ayryorum. Notlar tutuyor, yasak olduu halde fotoraflarn ekiyorum. En sonundaysa btn bunlar bir albmde topluyorum. Her bir ceset iin ayr bir blm. En baa adn soyadn, yan ve dier resmi bilgileri yazyor, ardndan da srasyla o ceset hakkndaki gazete kuprlerini, fotoraflar, notlar ve lm raporunu koyuyorum albme. Cesetler Kitab iin yaptm her eyden byk bir zevk alyorum, ama doruyu sylemek gerekirse bir ey beni hepsinden daha ok heyecanlandryor: cesetleri incelemek. Cesetler, lm nedenlerine ve bulunma vakitlerine gre mor ile beyaz arasnda deiik tonlarda olurlar. Yine bulunma vakitlerine gre deiik sertliktedirler. Bazlarnn intihar ettikleri silah ellerinden zorlukla delil olarak "skldkten" sonra bile, bo elleri hala kabzay tutar gibidir, beyaz tenleriyle pantomimcilere benzerler. Tek farklar beyinlerinin havaya umu olmasdr. Mosmor, imi cesetler gelir bazen, devasa bez bebekleri hatrlatrlar. O kadar yumuaklardr ki parman bastrdnda bileine kadar ete gmleceini sanr insan. Birounun vcudu darp ve yara izleriyle doludur. Darp izleri genellikle geni ak
21
morlar ve kk koyu morlar olarak iki tiptir. Vcuttaki konumlar ve sklklaryla zaman zaman ok ilgin desenler olutururlar. Yara izleri ise o kadar eitlidir ki, insan lmenin ka yolu olduunu merak eder. Bir de "komularn daireden gelen kt kokular zerine polisi aramasyla" bulunmu cesetler vardr. Et yava yava btnln kaybetmeye, paralanmaya balamtr. rme o kadar barizdir ki insan dokunmaya korkar, sanki en ufak bir dokunula bir anda btn ceset dalacak ve geriye hibir ey kalmayacakm gibi. Fakat btn cesetlerin istisnasz ortak bir zellikleri vardr: fal ta gibi ak, telala kark bir aknlkla bakan gzler. Herkesin zannettiinin aksine hibir lnn gzleri kapal deildir, ve hibirinde ne huzurlu ne de dehetli bir ifade vardr. Sadece aknlk ve tela. aknln nedeni lmdr. lmsz olmadn fark ettii an, cesedin yzne kaznmtr. Tela ise lmden bir sre sonra yerleir yze. Bu, plak olmann teladr. Doduklar gnden beri giyiniktirler hep. Btn o parlak kumalar sanki kendi derileriymi gibi davranmlardr, giysilerinin altnda hibir ey yokmu gibi. Fakat artk iine gizlenebilecekleri kyafetleri ve gerei kelimeden bir perdenin ardna saklayabilecekleri hikayeleri yoktur. imdi ldrler, bir morgda mor ve kat ve plak olarak yatyorlardr, ve ellerinden hibir ey gelmez. mrleri boyunca her gn giyinerek ve konuarak saklamaya altklar gerek nlenemez bir biimde ortadadr: sadece et ve kemikten birer hayvandrlar. te bu yzden ilk incelememe ceset hakknda hibir aratrma yapmadan balarm. Bir hayvan incelerim. kinci ve son incelememi de, onun hakkndaki btn gazete haberlerini okuduktan, TV haberlerini seyrettikten, ve Adli Tp raporunu aldktan sonra yaparm. Ve o, kitaba bir le olarak deil, bir ceset olarak girer. Bu ii delirtircesine zevkli klan, beni neredeyse tahrik eden de budur ite: btn bedenlerin kanlmaz bir ekilde rlplak nmde yatmalar, ve yllardr sakladklar her eyi gren Ben'in, onlarn ne veya kim olduklarna karar veren tek ve stn varlk olmam. **********
22
N.. 14 Kasm 1974, Eskiehir - 18 Ocak 2000, stanbul Baba ad: Osman Medeni Hali: Bekar Ana ad: Melek Dini:slam
Nfusa Kaytl Olduu l: Eskiehir le: Kesenler Mahalle/ky: Viranba Cilt no: 038/07 Aile Sra no: 213 Sra no: 33 MPTELA FAHENN HAZN SONU: Cihangir'de tek bana Kebud sokakta oturan N..(26) geen akam evinde ldrld. Bir arkadann meraklanmas zerine eve yedek anahtarla giren ev sahibi ve komular, N..'nn korkun vaziyetteki cesediyle karlatlar. Gen kzn nce yksek dozda uyuturucu verilerek ldrld, ardndan testereyle vcudunun 4 e paraya ayrld bildirildi. Polis, katil veya katillerin bu paralarn ilkini hibir ey yapmadan elbisesiyle olduu gibi braktklarn; ikinci parann sadece elbisesini kardklarn; nc parann derisini yzdklerini; drdncy ise i organlarna kadar paraladklarn aklad. Her cesede daktiloyla yazlm birer not ilitirildii bildirildi, fakat ierikleri hakknda bilgi verilmedi. N..'nn mankenlik yaptn syleyen komular "Evine gelen giden eksik olmazd. Apartmanda herkes ikayetiydi. Pavyonlarda altn grmler. Sonunun byle olaca belliydi." dediler. N..'nn uyuturucu mptelas olduunu ve hatta fahielik yaptn ekleyen komular, geceyi Beyolu le Emniyet Mdrl'nde ifade vererek geirdiler. Gazetemize zel bir aklama yapan komiser Hdr Yacolu "Kadn ve uyuturucu ticareti yapan karanlk evrelerde byle olaylar sk sk rastlyoruz. Bir tr i hesaplama olabilir. Birbirlerini temizliyorlar." dedi. MODELN ESRARENGZ LM: Bir ihbar zerine Cihangir'de Cerraholu Apartman 3. kattaki daireye giren polisler N..'nn cesedini buldular. 4 ayr blgeye ayrlm cesedin bir ksmnn dokunulmadan brakld, dier ksmlarnn srasyla soyulduu, derisinin yzld, ve kaslarnn paralandn bildiren yetkililer, bir an nce aratrmalara baladlar. Dairede bir takm mstehcen notlara rastland.
23
Komularn ifadelerini alan, evde zenle ipucu arayan polisler, bir sonraki admlarnn gen kzn akraba ve arkadalaryla grmek olduunu sylediler. Szan haberler, phelerin gen kzn henz ortaya kmayan fotoraf sevgilisi zerinde younlat dorultusunda. 23 yandaki N..'nn modellik yapt, zellikle de M.S.. Gzel Sanatlar Akademi'sinde ve baz ressam ve fotoraflarn stdyolarnda plak poz verdii renildi. Ceset, gerekli incelemelerin yaplmas iin Adli Tp Kurumu'na gnderildi. TALHSZ GEN KIZ HUNHARCA LDRLD: Hayatn modellik yaparak kazanan N..(26) dn akam saatlerinde Cihangir'deki evinde hunharca ldrld. Olay, apartman sakinlerinin meraklanmas zerine polise haber verilmesiyle ortaya kt. Eve giren emniyet kuvvetleri, vahi bir cinayete kurban giden N..'nn cesedi karsnda dehete dtler. Bahtsz gen kzn diri diri drde ayrlp, derisinin katman katman soyulduu bildirildi. Ayrca, cesedin her bir parasnn yanna evdeki daktiloyla "plak? Hangisi?" ve "(NU(DE)AD)" yazlm birer not brakld renildi. Acl haber zerine olay mahalline koan arkadalar N..'nn hayat dolu bir kz olduunu, evlilik hayalleri kurduunu yal gzlerle anlattlar. Olay derinlemesine aratran yetkililer, masum gen kzn katillerinin mutlaka bulunacan, byle bir vahetin kimsenin yanna kalmayacan akladlar. FOTORAFLAR: Fotoraf 1: stten tm vcut, n taraf Fotoraf 2: Soldan profil Fotoraf 3: Sadan profil Fotoraf 4: Yan evrilmi, arkadan NOTLAR: Bembeyaz, neredeyse mermer gibi bir teni var. Derinin altndaki mavi damarlar byleyici bir grnme sahip. Fakat bu gz alc ten maalesef yalnzca derinin yzlmemi yarsnda grlebiliyor. Baz gazetelerin yazdnn aksine ceset 4 paraya ayrlmam. Hala
24
tek para. Sadece keskin bir aletle, biri gbek delii hizasndan geen yatay bir izgi, ve dieri vcudun tam orta hattndan geen alndan cinsel organa uzanan dikey bir izgi ile 4 blgeye ayrlm(paraya deil). Ve en garibi, kzn gzlerinde kesinlikle tela yok. Byle bir durumla ilk defa karlayorum. Neden? Neden? ADL TIP RAPORU: 3 ubat 2000 Belge No: 36446 19 Ocak 2000 tarihinde krsmze incelenmek zere gnderilmi olan 14 Kasm 1974, Eskiehir doumlu Murat kz N..'ye ait rapordur: lmn intravenz olarak, byk ihtimalle maktlenin istemi dnda verilen ar dozda eroin nedeniyle gerekletii tespit edildi. Bunun dnda bir uyuturucu madde gemii bulunamad. Bouma, direnme veya zor kullanlma izine rastlanmad. Bir nc ahsa ait organik materyal tespit edilemedi. Maktlenin olay srasnda bilincinin ak olduu tahmin ediliyor. ldrldkten sonra yksek olaslkla bisturi veya benzeri bir aparatla kesildii belirlendi. nsizyon ve deri yzme ileminin byk bir ustalkla neredeyse mkemmel olarak yaplmas, katil veya katillerin salk bilimlerinden birinde deneyimli olduunu dndryor. lmn saat 0 ile 3 arasnda gerekletii belirlendi. Cerrahpaa Tp Fakltesi Adli Tp ve Kriminoloji Anabilim Dal Bakanl. ********** nsanlar nasl kelimeleri giyip plak etlerini saklyorlarsa, ehir de kalabalklar toplar caddelerinde ve meydanlarnda, ve kendini gizler. Gndzleri ynlarla ylesine doludur ki sokaklar, yere baknca kaldrm gremez insan. Aceleyle kouturan pantolonlar, etekler ve ayakkablar vardr sadece. Akam ise, iinden evine dnm ve yine dar kmaya hazrlanan biri gibi, gnlk kyafetlerini deitirir ehir.
25
Gece elbisesi daha k ve "ak"tr. Geceyars soyunmaya balar yavaa. nce gece kyafetini atar zerinden. Saat 1-2 gibi ehrin yalnzca erojen blgelerinde dolar insanlar. Birka saat sonra buralar da boalr, ve ehir en sonunda rlplaktr. Zaten ben de 16-24 vardiyasn zellikle bunun iin setim. ehri i amarlaryla kald andan itibaren dikizleyebilmek iin. Mesaimin bitmesine ve benim mavi yamurluumu giyip ehrin bedenini kefetmeme az kald. Ama nce halletmem gereken bir i var. N..'y Adli Tp'la ii bittii ve yarn gmlecei iin alt kattaki soutucuya transfer etmem gerekiyor. N..'y soutucudan karyorum. O sihirli bembeyaz tenini seyrediyorum hayranlkla. Onu aa kata indiriyorum. Bir babann koltukta uyuyakalan biricik kzn yatana yatrd gibi, N..'y soutucuya yerletiriyorum. Ona son kez dokunduumu dnnce iimi hzn kaplyor. Yukar kyorum tekrar. Toparlanyorum. Saat geceyarsn gsterdiinde srtmda mavi yamurluk, kolumun altnda Cesetler Kitab, ve dudaklarmda souk bir pckle striptiz yapan ehrin yar plak sokaklarna brakyorum kendimi. nisan 2000
26
ANAHTARLIK
ev anahtar Her akam anahtar kilide sokup evirdiimde kan "Klik!" sesiyle birlikte btn gn iimde alkalanan huzursuz sularn sakinletiini, skntl dalgalarn durulduunu, fkeli frtnalarn dindiini hissederim. Ben paltomu asarken, mutfaktan kan karm "Merhaba canm. Gnn nasl geti?" diyerek bir pck kondurur dudama. Kk kzm koa koa yanmza gelir, kucama atlar. Cebimden kardm gofreti adeta havada kapt srada, "Gofreti imdi yemiyoruz, deil mi Sinem?" diye tatl tatl uyarr karm onu, "Sofraya oturacaz birazdan.". Hepimiz mutlulukla glmseyip birbirimize bakarz. imden dnrm: Akamlar televizyonda seyrettiimiz aile filmlerinin hangisindendi bu sahne? Yarm saat-krk be dakika sonra sofraya otururuz. Ana haber blteni eliinde orbamz kaklarken, ad geen milletvekilinin ne kadar yzsz ve adi bir herif olduundan, paparazzilere yakalanan arkcnn yeni albmnn baarsndan konuuruz. Yok eer televizyonda ilgin bir ey yoksa konu kendi hayatlarmzdan alr. Karmn 'ne oldum budalas' mdrnn o gnk vukuatlarndan mesela, ya da Sinem'in yuvadaki retmeninin ne kadar iyi, ne kadar 'hanm' bir kz olduundan. Yemein sonuna doru, Sinem'in yars olduu gibi duran taban gsterip "Hi yemek yemiyor babas" diye yaknr karm. Ben de yzm karma, szlerim kzma dnk "Ama yemezse byyp gen kz olamaz ki!" diye yumuaka uyarrm. Yemek ertesi karm sofray toplarken ben Sinem'le oynarm. Sonra, haftann drt gn, televizyonunun karsndaki koltua dizilip varsa bir film, yoksa bir dizi, o da yoksa bir magazin program seyrederiz hep
27
beraber. Ama eer gnlerden arambaysa sinemaya, cumaysa arkadalarn evine, pazarsa annemlere gideriz. Haftada bir akam darda yer, iki gece Sinem yattktan sonra (genelde sal ve cumartesi) sevimek iin odamza ekiliriz. Ve ben, haftann her gecesi yumuak yatan sol yarsnda uykuya dalmak zereyken sorarm: Beni kar konulmaz bir kararllkla iine eken bu tatl scaklk uyku mu, yoksa alkanlklarn verdii sahte huzurun dipsiz batakl m? araba anahtar
Otoyolun kenarnda kl, devasa bir reklam panosu. Okuyorum: "OTOMOBL ZGRLKTR!" Sonra, kilometrelerce uzayp giden, bir trl akmak bilmeyen trafikte skp kalm aralara, aralarda skp kalm insanlara taklyor gzm. Drt tekerlekli hcresinde, teslimiyetle oturuyor herkes. Dayanamyorum. Birdenbire kornaya basmaya balyorum. Elimi kaldrmakszn. Dakikalarca. Ne bakyorsunuz, asl deli olan sizlersiniz!
28
yazlk ev anahtar Karmla aramzn ok kt olduu bir dnemdi. Durmadan tartyor, yok yere kavga ediyorduk. Evdeki her dakika gerilim doluydu. Bitmek bilmeyen bir sinir harbine dnmt yaam. Srf bu ikenceyi ekmemek iin iim olmad halde ge saatlere kadar yazhanede kalyordum. Hatta kimi geceler eve dnmyor; ya bekleme odasndaki mavi kanepeye kvrlyor, ya da sabaha kadar barlarda, sokaklarda srtyordum. Yazhanede vakit ldrdm akamlarn birinde (cuma olmal), alt kattaki avukatlk brosunda alan koca memeli kz geldi yine. Zaten gerekli gereksiz, ounlukla laf olsun diye, sk sk urard. "Bu saatte ak grnce bir bakaym dedim" diye fsldad. Btn hafta sonunu ehir dndaki yazlkta geirdik. te sevgili karcm, senedir tatilimizi yazlkta geirmemek iin trl bahaneler uyduruum bundan. Brak tatil yapmay, o evin anahtarn grmek bile iimi daraltmaya yetiyor. Sivri metal dileriyle yreimi skyor, tyor, kanatyor bu ba belas anahtar. Hem biliyor musun, dilerinin arasna skm pimanlk ve sululukla, anahtarlmdaki en ar anahtar bu.
29
yazhane anahtar Yazhanemin o ar demir kapsn, anahtar tur sola dndrerek ve (kilidin dili yuvasna tam oturmad iin) kapy hafife yukar kaldrp kendime doru ekerek ayorum. Bu yntem kapyla aramdaki gizli bir parola sanki. Paltomu asp antam masaya koyduktan sonra ilk iim diafondan ayc Apo'ya bir duble ay sylemek oluyor. ay beklerken deri bro koltuuma gmlyor, arkaya yaslanp gzlerimi dinlendiriyorum. Tam yle ksa ama derin bir uykuya dalarken"Gnaydn zgr Bey!" diye grltyle ieri dalyor Apo. "Gnaydn." "Valla bu gidile yaknda benden bile nce geleceksin ie ha." diyerek laubali laubali srtyor. Cevap vermiyorum. Yz verince astar ister bunlar. Tepene karlar. Mesafeni koruyacaksn. ekmeceden iki krmz pul karp uzatyorum. Birey demeden gidiyor. Saate bakyorum. 6:42. Herif hakl. Sabahn krnde, herkes scack yatanda tatl ryalar grrken, ne iim var benim bu souk broda? "Kendi iimi kurunca ne mesaiye yetime, izin derdim olur; ne de byle eek gibi almak zorunda kalrm" diye hayal kuran ben deil miydim? Al sana kendi iin! Karga bokunu yemeden yazhanedesin; yllardr doru drst tatile ktn yok; ve her zamankinden daha ok, daha sk alyorsun. (Ama demedi mi? Kiradan kp kendi evimizde oturmak, araba alp dolmulardaki iti kaka son vermek, tatillerde evde pineklemek yerine yazla kamak Hepsi kendi iimi kurduktan sonra gereklemedi mi? ler de fena deil u sralar. Sabahlar biraz daha erken gelip, akamlar biraz daha ge ksam Daha iyi bir semte tayabilirim yazhaneyi, fiyakal bir i merkezine mesela. Sonra da ikinci bir yazlk -bu sefer gneyden-, veya karma bir araba belki.) ***
30
Gazetelere gz atarken kedeki frndan aldm poaalar attryorum. Tam nl televizyon yldzmzn uzatmal sevgilisiyle yapt Paris kaama haberini okurken, sa bacamda bir rahatszlk hissediyorum. Hafif bir batma hissi. Gzm satrlardan ayrmadan (" nehri kylarnda el ele dolaarak ak tazelediler") elimi cebime atyorum. Anahtarlkm. Cebimden alp masaya koyarken kan ngrt kulam trmalyor. rkiliyorum. Anahtarla bakyorum: 8 numaral minyatr siyah bilardo topu, prangalarn ucundaki iri glleleri hatrlatyor bana. Arlatryor beni, kap gitmemi engelliyor. Siyah topu anahtarlara balayan zinciri inceleyince, kurtulma umudumu iyiden iyiye yitiriyorum. En sonunda anahtarlara kayyor baklarm. Anlyorum: Btn anahtarlar kendi hcrelerime alyorlar.
mays 2001
31
MARFET I. "Btn marifet, btn sr nefes alp vermeye devam etmekte2" diye fsldad kulama, "Duraksamadan. Dnmeden. Birer birer. Derin derin." Anlam veremiyordum dediklerine. Salonu dolduran kalabala gidiyordu aklm. Az nce perdeyi aralayp bakmtm onlara. Bir deri bir kalm aslanlarn "korkun" gsterisini izliyorlard. Tketen gzleriyle aydnlanyordu sahne. Kr edici k. Katil gzler. Koltuklarna sinmiler. Avlarn gzleyen, pusuya yatm hayvanlar. Bekliyorlar.
Beni.
32
II. "Korkuyorsun. Yksekten veya hayatna mal olabilecek bir perendeden deil. Seyircilerden. Bu doal. Korkacaksn. Devam da gelecek: Yukarda, seyircilerin seni mahkum ettikleri lm sessizlii kulaklarn trmalayacak; davullara inen her tokmak kalbinde patlayacak adeta. Beklentileriyle ipleri, halkalar iyice yalam olacaklar; her ey bir anda elinden kayverecekmi gibi gelecek sana, telalanacaksn. zerine yapan her ift gzn var gcyle kollarna, bacaklarna aslp seni aaya, yere ektiini hissedeceksin. Ama sen onlara aldrma. Sanki bu her akamst yaptmz provalardan biriymi, tribnler Komik Maymun Bonjon ve Bak Kz Valentine'i saymazsak bomu da; biz de az sonra iimizi bitirip Karasu Nehri'ne yzmeye gidecekmiiz gibi hayal et. Rahatla." Aslanlarn gsterisi bitmi olmalyd ki kuvvetli bir alkla ykld ortalk. Arada "Yuh"lar ve "Tuh"lar dolat tek tk, "Srada ne var?"lar, "Byk olann dilerini grdn m?"ler turlad bir sre. Sonra, ufak ufak "Fiskos"lar yuvarlanmaya balad az kenarlarnda. Birbirlerine arpa arpa birletiler, birletike de gibi byyverdiler. Koca, beyaz bir grlt kaplad adr. O, her eye ramen konumaya devam ediyordu ama, kulama fsldad kelimeler kalabaln sarlatran uultusu altnda birer birer ezilip paralanyordu. Tannmayacak hale gelen cesetler. Kafam karmakarkt. Ya beceremezsem? Tannmayacak hale gelen ceset.
33
III. "Bu numara zerinde aylardr, yzlerce defa almamzn tek amac seni rahatlatmakt. Hatrlyorsun deil mi, daha ikinci ayn sonunda hazrdn sen aslnda. O gnden beri yalnzca cilalyoruz biz 'Gsteri'yi. Dengeyi parlatyor, estetii gz kamatracak hale sokuyoruz. Ben perdenin arkasnda, sen ise sahnede." Vakit neredeyse tamamd. Fakat ben hala bir trl dikkatimi toplayamyordum. Kafam karmakarkt. lkin seyirciler kmt zihnimin sahnesine. Sonra dn akam grdm tatl rya ve ryadaki efsunlu kz (Valentine?) belirmiti. Srasyla o kzn bana tutunmam iin uzatt ylana, ylandan da mzik kesildii an atacam burguya zplayveren dncelerim, zarif bir saltoyla sirkimizin medar- iftihar Sper Fil Jumbo'ya sarlm; gsterimin sonunda yapacam mthi manevray skalar gibi yapp alt yandayken elimden drp krdm beyaz tabaa son anda
tutunmu; ve oradan da bir cambazhane ustas ve selamlamt.
len kalfas
hakknda anlatlagelen eski ve hznl bir hikayenin nnde seyircileri Kafam tam anlamyla bir panayr yerine dnmt. Byle nemli ve anlalmas g szckleri sylemek iin neden son dakikay semiti ki sanki! Yine de dinliyor gibi yapyordum. Anlarm gibi.
34
IV.
"ok altk. Baarabiliriz. Ama unutma: Baarmak zorunda da deiliz. Eninde sonunda sadece bir 'Gsteri' bu. Her eyi unut, sil kafandan. Hibir eyin nemi yok. Beenilmezsek, beceremezsek baka bir yere gidebiliriz. Baka yerler de var dnyada. Baka yaamlar. Gsteri bittiinde herkes ekip gider. Biz ise burada kalrz. te bu yzden ocuum, btn marifet nefes alp vermeye devam etmekte" Tam azm am, O'na aylardan beri nedense ilk defa o an, son saniyede aklma taklan soruyu soracaktm ki, sahnedeki Silindir apkal Adam beni anons etmeye balad: "Bayanlar ve baylar!!! imdi de hepinizin uzun zamandr byk bir merak ve heyecanla bekledii"
35
V. Grmediim eller beni kolumdan ekitirdi, kimin elleriydi bunlar, "Sran geldi ufaklk!" diyerek sahneye frlatt, kimin kelimeleri, kafam karmakarkt, sahne klarysa ok parlak, kr edecek kadar, hibir ey gremiyordum, gzler, kimin gzleri, bilemiyordum, sadece aptalca srtp aylardan beri defalarca yaptm hareketleri yapyordum bir kez daha. Fena balamamtm sanrm, heyecanm yava yava scak spotlar altnda eriyor, yerini gevek bir rehavete ve rahatla brakyordu. Korktuum gibi deildi buras. Sakinlemitim. Huzur, tatl bir scaklk olmu yaylyordu
iimde; ruhumu mutlulukla sardn duyuyordum. En tehlikeli numaralarn ardndan daha tehlikeli dierlerini sralyordum. Pe pee. Zorlanmadan. Dengem mkemmeldi; koordinasyonum hi olmad kadar iyi, zamanlamamsa kusursuzdu, mthi bir gsteri kartyordum, ama yine de ters giden bir eyler vard, hissediyordum, eksik olan bir ey vard, her eyi berbat eden bir ey, btn Gsteri'yi, ne olabilirdi ki, bileNefes alamyordum. Kan, tatl bir scaklk olmu yaylyordu etrafmda; bedenimi mutlulukla sardn duyuyordum.
temmuz 2001 1-"In the Circus" Moilliet 2-"The trick is to keep breathing" Garbage "Btn marifet/numara nefes alp vermeye devam etmek." 3- "Seated Circus Performer and Boy" Picasso 4- "Acrobat on a Ball" Picasso 5-"Acrobat" Chagall 6- "Fall of the Angel" Chagall
36
geceden kalANlar eldiven giderken unutmusun onlar. sehpada, birbirlerinin zerine kapanm bir ift mavi el. bacak bacak stne attnda sen de tpk byle yerletirmez misin ellerini dizkapann birazck yukarsna? zamanla, senin o uzun, biimli parmaklarnn eklini alm, onlar gibi hafif kvrk bekler olmular eldivenin parmaklar. yavaa, ekinerek dokunuyorum mavi parmaklara: korktuum gibi, ileri bo, yoklar aslnda. senin gibi. kadeh yerde, kanepenin yannda l bir arap kadehi yatyor. en ince en zayf yerinden, boynundan krlm. iindeki birka yudum krmz arap dklm halya. ar ar can vermi olmal: kan youn ve koyu. kadehi elime alnca krk cam parmam kesiyor. kanm kanna karyor. MASKara tartmamzn ortasnda, hibir ey demeden banyoya giderdin bazen. sahne klar yznde parlamasn diye fondtenini tazeler, canlandrdn karaktere en uygun yz izmek ve taknmak iin makyaj antandaki tm malzemeleri kullanrdn. ama dn gece MASKaran unutmusun lavabonun yannda. bundan byle hep biraz eksik olmayacak m yzn? yank giderken kanepenin sar demesi zerinde kahverengi-siyah bir leke brakmsn: sigarandan den bir kor/kl parasnn at bir yara. her zamanki gibi, farknda olmadan.
37
kltablas izmaritler, kltablasnda kendi klleri iinde huzursuzca yatyorlar. duman ve kl olup kendi kendini bitiren sigaralardan geriye sadece bu irkin, ekilsiz izmaritler kalm. ne kadar da abuk tketiyor her ey kendini. dikkatle baknca fark ediyorum: sigara cesetlerinin arasnda ruj lekeli bir izmarit, kl tablasnn tam ortasna kanl bir bayrak gibi dikilmi, zaferini ilan ediyor. ubat 2001
38
BE KAPILI HKAYE I. Kapy amadan nce neyle karlamay bekliyordum, bilemiyorum. O saatte, orada ne yaptm bilemediim gibi. Halbuki neyi ne zaman yapacan ok nceden planlayan, her hareketinin olas sonularn hesaplayan biriyimdir. Bir tr mesleki deformasyon. Fakat dediim gibi, benim konumumda olan mantkl bir insanin almayaca bir riski alm, ayaklarmn (ve kalbimin) beni diledikleri yere gtrmelerine izin vermitim. Bata, binann sessiz boluunda duyduum tek ses lsn arm kalbimin grltsyd. Sonra kapnn arkasndan fkran sesleri iittim. Bir adam ve bir kadn. Attm her admda sesler perde perde ykseliyordu. Byk bir hata olduunu bile bile kapya yaklatm. En byk hatam ise kapy amakt. II. Kapnn bu tarafndaym. Yllardr. Kendi isteimle kapanmtm bu karanlk eve. Kararm kesin ve basitti: "eri"de kalacak ve d dnyann pisliine bulamayacaktm. evremdekiler ise durumumu geici bir buhran olarak gryorlard. "Genlik ite, merak etmeyin yaknda kendiliinden vazgeer, ad stnde delikanl..." Saylar pek de fazla olmayan dostlarm geliyorlard arada bir; benimle konumak, beni ikna etmek iin. Zili defalarca alyorlar, hibir tepkiyle karlamaynca aresizce geri dnyorlard. Hibir zaman unutamadm ziyaretler ise Onunkilerdi. Kapy amayacam en batan beri bilecek kadar iyi tanyordu beni. O yzden zili bir kez olsun almaz, paspasn stne oturup konumaya balard. Aklna ne gelirse. Saatlerce. Ben ise sesimi karmaz, sadece dinlerdim. Bazen btn umutsuzluuna ramen benden bir cevap, bir tepki beklediini sezerdim, ya da anszn kapy amam. Ben de yanp tutuurdum
39
sesimi duyurmak, dahas kapy ap Ona dokunmak iin. Ama dedim ya, inatl kahramanlk sanacak kadar gentim o zamanlar. Susardm. O'nun zayf ve narin bedeninden kan hkrklarn nasl olup da o kaln tahta kapy paralarcasna geebildiine bugn bile aarm. ***** Bir sre sonra kimse kapm almaz, apartmana uramaz oldu. O bile. O zaman ben de beklemeye, beklerken de gemiten gelen birka tandk ayak sesini veya gsz bir kolun asansr kapsn zorlukla atn duymak iin apartman dinlemeye baladm. Tpk bir doktorun hastasnn gsn, srtn dinlemesi gibi, ben de apartmann i seslerine kulak kabarttm: Asansrn katlar arasndaki hareketi, kapsnn alp kapanmas, d kapnn otomatii, her komunun ayr ayr seebildiim ayak sesleri (2.katta oturan liseli ocuk merdivenleri ifter ifter kar; 12 numarann sakini ise birer birer atar admlarn ama seridir), zillerini al tarzlar ( 7 numaradaki askeri mhendis zili iki kez ksa ksa alar; karsnn a doktor ise her zaman anahtarn kullanr), kaplar kilitleme usulleri ( kimisi kapsn ekip bir aylna yazlna giderken, kimisi de bakkala bile gitmeden nce 7 kilit vurur)... Tm bu sesleri ve sahiplerini btn kalbimle biliyorum. Oysa duymay beklediim sesler d kapnn ok tesinde. **** Be alt yl nce, inad brakp birka kez sokaa kmay, insanlarn arasna karmay denedim. Beceremedim. Ne zaman talam admlarmla kaldrmlarda yrmeye kalksam, caddeler beni gerisin geri apartmanmn iine kustular; insan ynlar grnmez elleriyle beni ite kaka evime sokup, kapy zerime skca kilitlediler. Eskiden ben onlar ieri almazdm, imdiyse onlar beni dar kartmyorlar. Ben de kaderime boyun eip tekrar apartman dinlemeye, arada vakit bulduka da ksa (pek de baarl olduklarn iddia edemeyeceim) hikayeler yazmaya baladm.
40
Akamst,
tam
alma
masama,
bir
trl
sonulandramadm bir hikayemin bana oturmutum ki, 7 numarann (bu saatte ite olmas gerekirdi) hi huyu olmad halde sessiz ama abuk admlarla merdivenlerden indiini duydum. III. Kilitli Oda IV. Kapdan ieri girdiinde, kendini kaplar birbirine alan 5 hikayenin iinde buluverdi. V. Bir SS Subay, ok ekici bir Yahudi kadnla savatan nce balayan, ama savan patlak vermesinin ardndan bir trl sonlandramad tutkulu bir ak yaamaktadr. Haftann belirli gnlerindeki belirli saatlerde kadnn sakland evin kapsn kendini tantacak ekilde alar (tak-tak-boluk-tak-boluk-tak-tak). Bunun bir baskn veya arama olmadn, gelenin sevgilisi SS Subay olduunu anlayan kadn da kapy aar. Subay, bir gn, kadnn evine her zamankinden birka saat erken gelir. D kap kilitli deildir. eri girer. Yatak odasnn kapsn aralar. Kadn, subayn birliinden bir doktorla sevimektedir. Subay fark etmezler. Subay akndr. Sessizce kapy kapatr ve birliine dner. Birka gn sonra, istihbarat merkezine Yahudi kadnn sakland evi ihbar eden bir telefon gelir. SS subay, kumandasndaki 5 askerle birlikte, ihbar deerlendirmek zere grevlendirilir. Kapnn nne geldiklerinde Subay elini havaya kaldrr ve dnr: Acaba kapy ykarcasna yumruklayp kadnn saklanmasna/kamasna imkan tanmal ve kadnla birlikte kendini de mi kurtarmal yoksa yalnzca ikisinin bildii parolay kullanp, kendi geleceini de mahvetmek pahasna, kadndan alabilecei en byk intikam m almaldr? austos 2002
41
LM KAPIYI K KERE ALAR Her zaman yaptm gibi zile bastm, iimden otuza kadar saydm, aan olmaynca postac kapy iki kere alar dsturuyla zile tekrar -bu sefer biraz uzunca- bastm, ve bir kez daha otuza kadar saymaya baladm. Tam on te kar dairenin kaps ald. Ellisini gemi, koca memeli, koca gbekli ve koca eneli bir kadn (hani u hayata televizyondan ve gzetleme deliinden bakan; kendi evi kadar apartman boluunda da yaayan dedikoduculardan biri) "Bouna alma kapy postac karde. Adamcaz geen hafta vefat etti." dedi kaln sesiyle. ardm. "Kendisine bir mektup vard da," diye geveledim "acaba sizde bu mektubu iletebileceim bir yaknnn adresi filan var m?". Sanki yllardr bu frsat bekliyormu gibi heyecan ve gizli bir sevinle atld: "Ah karde nerede! aramba kalkm cenazesi de kimsecikler yokmu. ki hayrsz kz vard Almanya'da, yllardr ne aradklar var ne de sorduklar. Ahbaplarnn topu oktan gmler teki tarafa. Tek bana yaar giderdi. Ama tam bir beyefendiydi, eski stanbul beyefendilerinden...". Elimdeki kefen beyaz zarf her saniye biraz daha arlayordu. Ne yapacam bilemiyordum.. Ynetmelie gre, bir ahsa gelen mektubun iletilebilecei nc bir ahs/kurum mevcut deilse, mektup il merkez postanesinde 6(alt) ay suretle saklanr; bu zaman zarfnda herhangi bir hak iddias/talep olmad takdirde mektup almadan yrtlarak kat fabrikasna gnderilecek yn iindeki yerini resmi olarak alrd. Nedense, imdiye kadar giren hibir zarfn tek para olarak kamad o tozlu odaya gndermek istemiyordum bu boynu bkk mektubu. Koca ve hzl eneli kadna sessizce iyi gnler diledikten sonra merdivenlerden aa inmeye baladm. kinci katta mektubu ceketimin i cebine soktum. Zemine vardmda kadnn kaln sesi apartman boluunda yanklanyordu hala: "...bir gn olsun kirli bir gmlekle, tsz bir pantolonla dolatn grmedim rahmetlinin...".
42
******* Masaya oturdum. Zarf elime aldm. Kayseri'den inasi Yazc gndermiti. Dokuz gn nce. Dzgn, zenli bir el yazsyla yazlmt adres. inasi Bey de rahmetli Hulki Bey yalarnda bir beyefendi olsa gerekti. Zarfn zerindeki yal baparmak izine baklrsa Kayseri'deki memur le saatlerinde bile alyordu. Atatrk, bu alkan vatan evladnn parmak izini sa st keden, pulun zerindeki makamndan gurur ve takdir dolu bir bakla seyretmekteydi. (Bir mektup, daha amadan, zarfndan okunmaya balanr. Zarfn rengi, ekli, gnderildii yer, gnderenin el yazs... Mesela asker mektuplar genellikle uzun olduklar ve birka fotorafla birlikte yollandklar iin kalndr; zerlerindeki harfler bir askerden beklenmeyecek derecede danktr, afak yaklatka hizaya girmeyi renirler; ve tabii ki askeri bir postaneden gnderilmilerdir. Gemie kyasla saylar azalm olsa da, faturalar ve ekstreler arasnda tek tk ak mektuplar tadmz da olur. Bunlar hemen her zaman renkli bir zarfa koyulur; az adeta zamkla kapatlan zarfn zerine adres abuk bir yazyla iziktirilmitir; gnderenin ise ne ad ne de adresi vardr; tecrbeli bir postac zarfa postanede sinen kf, yolda yapan toz kokularnn arasndan, pembe mektup kadndan szlen parfm kokusunu seebilir. Bir anlamda, postaclarn btn mektuplar datmadan nce okuduklar sylenebilir.). Zarfn kenar dikkatle yrttm. Drde katlanm beyaz sayfalar ap okumaya koyuldum. inasi bey, "Muhterem Hulki Bey," diye balayan sayfalk mektubunda dizindeki kirelenmeden dert yanyor, dnya tatls torununun trl yaramazlklarn hikaye ediyor, hamarat gelininin bir kaa krk tanesini sdrd leziz mantlar zevcesinden gizli nasl yediini heyecanla anlatyor, ardndan da Hulki Beyefendi'ye kzlarndan bir haber gelip gelmediini, belindeki arlarn geip gemediini sorup, kendisini srarla Kayseri'ye davet ediyordu. Salcakla kalsnd. Mektubu bir kez daha dikkatle okudum. enesi dk komunun anlattklarndan, az nce okuduklarmdan, ve tabii ki en ok da hayal gcmden yararlanarak merhum Hulki Bey'in nasl biri olduunu dndm, hayatnn nasl olabileceini hayal ettim.. Birka saniyelik tereddtten sonra ekmeceden beyaz bir kat kardm, mavi mrekkepli dolma kalemimi elime aldm, yazmaya baladm:
43
"Muhterem inasi Bey, Samimi mektubunuzu okumak bendenizi pek mesut etti. stanbul'da hibir yaknmn kalmadn, kzlarmla da maalesef shhatli bir biimde haberleemediimi gz nne alrsanz, mektuplarnzn benim iin nasl bir teselli ve sevin memba olduklarn ok daha iyi idrak edersiniz..." ******* ki yln sonunda tam otuz lnn sesi olmutum. Ne zaman henz vefat etmi birinin evine mektup gtrp kapda kalsam, hemen apartmannn dedikoducusunu veya kapcsn bulur, bildikleri bir yakn olup olmadn sorar, eer yoksa PTT'nin uygulamas olduunu syleyerek merhumun kimlii, ii, uralar, laf arasnda da gndelik yaam hakknda bilgi alrdm. Ufak bir kada aldm notlar bir cebimde, mektup dier cebimde akam zor ederdim. Masamn bana getiimde yaptm ilk i mektubu dikkatlice okumak, ve mektuptan rendiklerimle notlarm birletirip gnderen ve alc hakknda edindiim tm bilgileri zellikle bu i iin ayrdm kaln bir deftere ilemek olurdu. Ardndan, rahmetlinin yaamn dlemeye balardm. Ona bir yz, bir kyafet giydirirdim zihnimde. nce evin iinde biraz dolatrr, sonra bir masaya oturtup eline kat kalem verirdim. lk mektubu pek uzun tutmamasn, yazarken de olabildiince yuvarlak ifadeler kullanmasn ("Benim durumum bildiin gibi.", "Deien pek bir ey yok.") rica ederdim. Mektubun ortalarnda, geenlerde elinde ba gsteren bir sinir skmas zerine doktorunun bundan byle o elini kullanmaktan mmkn olduunca kanmasn tembihlediini, artk dier eliyle yazmaya balad iin de el yazsnn biraz deitiini syletirdim. Doktorun "Merak edecek bir ey deil." dediini de eklemeyi unutmazdm. Son paragrafta ise evinin depremde hasar grdnn tespit edildiini, bu nedenle yeni bir eve tandn belirtip, yeni adresi olarak da kendi adresimi yazdrtrdm. Zamanla, yaztka, kalemi onun elinden alr, ve ben yazmaya balardm. ler biraz skc hal aldndaysa, merhumun dsel hayatnda nemli bir deiikliin vakti gelmi demekti. Mesela Hulki Bey'in kk kz bu nedenle Almanya'dan kesin dn yapm, gz yalar iinde babasnn ayana kapanarak kendisinden af dilemiti. Sabri Bey de ayn nedenle asil bir hanm olan dul komusu Semra
44
Hanm'la yakndan ilgilenir olmutu(Bu arada Sabri Bey 16, Semra Hanm 22 numaral llerim). Tabii ki yazdklarm unutmamak, iin ucunu karp elikiye dmemek iin yazdm ve aldm her mektubun ikier kopyasn dosyalamay adet edinmitim. Btn bunlar yalanmaya balayan bedenime inanlmaz bir enerji vermiti. Eskiden monoton bulduum iime drt elle sarlr olmutum. Hibiriyle aramn iyi olmad mesai arkadalarm bile aknd. Postanede, birinin "Krkndan sonra ak oldu galiba." dediini duydum arkamdan. Bir bakas da "Bu suratsz m ak olacak! Yalnzlk bana vurmu bence." diye fsldamaya ihtiya duymadan cevap verdi. Oysa yalnzlktan hi bu kadar uzak olmamtm. ******* Yorucu bir i gnnn sonunda posta kutumda mektup birden bulmak beni iyice keyiflendirmiti. Ben de masamn bana gemeden nce kendimi gzel bir yemekle dllendirmitim. Fakat yemek biraz ar gelmi olmal ki, mektuplar okumak zere odama ekildiimde karnmda tarif edemediim bir rahatszlk hissetmeye balamtm. lk nce Manisal Cemal Bey'in askerlik arkada Demir Bey'e gnderdii elenceli mektubu okudum. Banu Hanm'n yatl lise yllarndaki en iyi dostu Nee Hanm'a gnderdii mektup ise her zamankinden daha dokunaklyd (kocasyla aras iyice bozulmu kadncazn. Baka bir kadndan pheleniyormu. Ne akl versem acaba?). Mavi bir zarfta gnderilen nc mektubu elime alr almaz bir gariplik olduunu hissettim. Keyfim kat. n yz krmz ve otoriter harflerle "Alc Bulunamad" diye damgalanmt. Sert ehreli damgann yannda ise laubali bir el yazs pimi kelle gibi srtyordu: "Aabey, iki gndr kapn alyorum, evde yoksun. alyorsun herhalde. Ben mektubunu buraya brakyorum. Artk bir ara postaneye gelip aldna dair imza atarsn. Ellerinden perim. Postac Kamil.". Yeenim Kamil'in ne zaman adam olaca meselesini bo verip alcnn adn grmek iin zarfn arkasn evirdim: Faniye Melek. Birka saniyelik duraksamadan sonra Faniye Melek'in listemdeki on nc l olduunu aknlkla hatrladm. Fakat asl aknl gnderen ksmnda kendi adm ve adresimi grnce yaadm. Bu pis bir aka myd, yoksa bu mektubu gerekten gndermi miydim? Zarftaki damgaya ve imzaya baklrsa evet, bu mektubu sekiz gn
45
nce aa sokaktaki postaneden taahhtl olarak postaya bizzat vermitim, ve alc Faniye Melek adresinde bulunamad iin bana iade edilmiti. Titreyen ellerle zarf atm.(Fasulye gaz yapm olmalyd, midemdeki rahatszlk gittike artyordu). Allagelmi hal hatr sorma faslyla balyordu mektup. kinci paragrafta ise geenlerde sol elimde hafif bir arnn baladn, doktorun sinir skmas tehisi koyarak elimi mmkn olduunca az kullanmam tlediini anlatyordum uzun uzun. Paragrafn sonunda, bu mektubu sa elimle yazdm iin el yazmn her zamankinden biraz farkl olduunu belirtiyordum. (O srada sol kolumda hafif bir uyuma hissettim.). Mektubun devamnda, ne olduunu aklamadm yeni bir hobi sayesinde hayatmn olduka renklendiini, yeni dostlar edindiimi, en sonunda mutsuzluk ve yalnzlktan kurtulduumu mjdeliyordum. Faniye'ye neler yaptn, tand yeni mahalledeki hayatn nasl olduunu sorduum ksm bitirmeye yakn gsmdeki o dayanlmaz skmay hissetmeseydim, eminim ki son paragrafta bir hafta-on gn ierisinde onunkine yakn, yeni bir eve tanacam haber verecektim. mays 2002
46
MED-CEZR Med-
ocukken ne kadar da uzun gelirdi evden kyya giden yol. Sabrsz ve kk admlarm ne kadar sk, ne kadar hzl atarsam ataym asla istediim kadar abuk varamazdm sahile. Bir top gibi abuk abuk ve seke seke koar, kyya vardmda ise nefes nefese olurdum her zaman. Sahil, btn ocuklar gibi benim iin de deniz ve oyun demekti her eyden nce. Ay Yogi desenli mavi simidimle iskeleden tekrar tekrar usanmadan atlardm denize. Arada bir yzdm de olurdu tabii. Dipten kum karan komu ocuunu kskanarak izler, Ay Yogi'ye ne dndm hissettirmemeye alarak, Ay Yogi'siz yzeceim gnlerin hayalini kurardm. Sonra kumdan kaleler, barajlar demekti sahil. Kumdan kentlerin inaatlarnda bedenim yorulur, gnete srtm yanard. Belli aralklarla annem ne kadar gereksiz olduunu dndm beyaz bir sv srerdi her yerime. Oysa ben gnei ok severdim, bana ne zarar olabilirdi ki. Neden bilmezdim ama, tuzdan da korumaya alrd beni annem. Eve gitmeden nce o buz gibi suyun altna sokup du aldrrd bana illa. Oysa akamlar btn aile verandada oturmu sohbet ederken, konu politikaya veya spora kaydnda ve benim canm iyiden iyiye sklmaya baladnda en byk elencem kollarmdaki ve bacaklarmdaki tuzlar yalamak, ve yank gvdemdeki derileri soymakt (Kendi kendimize soyabileceimiz blgeler bittiinde, kardeimle birbirimizin srtn soyardk. "Tpk belgesellerdeki maymunlar gibi oldunuz!" derdi annem.). lmden o kadar uzak, o
47
kadar ocuktum ki soyulan derimin yerine yenisinin sonsuza kadar geleceine, her eyin her zaman tekrar eski haline geleceine inanrdm. ******* Evimiz o kadar bykt ki Yayla gibi bir veranda, geni bir yemek odas, iki de yatak odas vard. (Yllar sonra, bu eve bir yetikin olarak dndmde odalar o kadar ufak, veranda o kadar dar gelmiti ki, kendimi "Gulliver Cceler lkesinde" kitabndaymm gibi hissetmitim.) Odalar arasnda bir oraya bir buraya amaszca kouturmak kardeimle benim en byk elencelerimizden biriydi. Ev, koca bir dnyayd bizim iin. Balta girmemi Afrika ormanlar, Vahi Bat, hatta uzay Hepsi elenceli birer oyun. Yemek odasnda astronotuluk oynardk (Dedem "Astronot deil, kozmonot olun evladm." derdi her seferinde. Ben de kardeime kibrit kutularndan yaplma telsizimle hemen bildirirdim: "Yeni bir yaam formuyla karlatm Apollo 33! Sanrm bizimle iletiim kurmaya alyor. Tamam.") Veranda da ise Kzlderilicilik oynardk en ok. Masay siper olarak kullanlr, yoldan geen kovboylara hayali oklarla saldrrdk. Sava boyas olarak srdmz salalarla bazen stmz kirletir, "ok kt yaralandm Gaml Bayku, fazla dayanamayacam. Solukbenizlilerden intikamm mutlaka al!" diye inlerdik. Annemizin (Kabilenin bycsnn) azar ise bu ar yaral kzlderiliyi ayaa kaldrp koarak saklanacak bir ke aramaya yeterli ifay verirdi. Bir keye sinip byynce her eyin ne kadar farkl olacan dnrdm sessizce.
48
-Cezir Ne kadar da uzun geliyor artk evden kyya giden u yol. Gsz ve yal admlarm ne kadar istesem de hzl atamyor, asla eskisi kadar abuk varamyorum sahile. Bir kan gibi ar ar ve salna salna ilerliyor, kyya vardmda ise nefes nefese oluyorum her zaman. Sahil, btn yallar gibi benim iin de dinlence ve arkadalar demek her eyden nce. Sedef kakmal bastonumu iskemleye asp birka arkadala birlikte glge bir masada tekrar tekrar usanmadan piti oynarm. Arada bir yrdm de olur tabii. Yanmda frtna gibi koarak geen komu ocuunu kskanarak izler, sedef kakmal bastonuma daha az yklenmeye alarak, bastonsuz yrdm genlik gnlerimin tatl hatralarna dalarm. Sonra kum kr, gne banyosu demektir sahil. Kuma gmlen bacaklarmdaki romatizma hafifler, gnete kemiklerim snr. Belli aralklarla kzm ne kadar gereksiz olduunu dndm beyaz bir hap verir bana. Oysa gne ve kum bana yeter, bir fabrikada retilen beyaz bir tozun kime ne yarar olabilir ki. Neden bilmem, tuzdan da korumaya alr beni kzm. Bana piirdii yemekleri tuzsuz yapar illa. Oysa akamlar btn aile verandada oturmu sohbet ederken, konu mankenlere ve dedikodulara kaydnda ve herkes benim varlm iyiden iyiye unuttuunda en byk elencem kkken gitmeyi hayal ettiim aya bakmak, ve tuzlu fstk yemektir ( Kendime aldm fstklar bittiinde kaynbiraderim bana gizli stokundan verir. Bu durum ortaya ktndaysa "Tpk yaramaz ocuklar gibi oldunuz!" der kzm.). lme o kadar yakn, o kadar ihtiyarm ki zevk duyduum, beni mutlu eden her eyi her frsatta yapmam gerektiine, nk her eyi son kez yapyor olduuma inanrm. ******* Evimiz artk o kadar byk geliyor ki... Tuvaletle yatak odam arasnda, verandayla yemek odas arasnda dalar var sanki. ( Bazen kendimi torunlarma okuduum Gulliver Devler lkesinde"ymiim gibi
49
hissederim. Bazen de, delicesine kotuum ama yerimde saydm kabuslardaki gibi.) Bir odadan dierine gemek benimle yat olan kaynbiraderim ve benim iin en byk ikencelerden biri. Ev koca bir dnya bizim iin. Okyanuslar, boazlar, ktalar... Hepsi almas gereken birer engel. (Yemek odas yarmadasndan geerken bilgisayar oynayan torunlarma "Bizim ocukluumuzun en byk elencesi topala oynamakt" deyince uzaylymm gibi bakyorlar yzme.) Fakat yine de en byk sorun mesafelerden ok gnlk ileri yapmak. Gazeteyi daha yakndan, daha ok kla okumak zorundaym artk; ykanmak tehlikeli bir macera; yemek yemekse bir zevkten ok azami dikkatle yaplmas gereken bir i. Kzmn "mehur" salal kftesini yerken torunlarmn oyunlarn seyre dalp gmleime sala damlatrsam kaynbiraderime "ok kt stm kirlettim Birader. Oradan tuzu veriver de, yan emmesin bari." diye fsldarm. Kzmn azar ise yemein tadn karp her lokmay bana zehir etmeye yeter. Bir keye sinip genken her eyin ne kadar farkl olduunu dnrm sessizce. temmuz 2002
50
DE()MEK Hayalet ve Glge
Koca bir dokunutan ibaretti btn dnya. Baka hibir hissin olmad karanlk ama scak bir yer. Drt bir yandan yaylan huzur. Varlkla yokluk arasnda bir an. Yaratl. epeevre hissettiim tatl bir temas. Sonra kanlar akt, k geldi, ve o en gzel temas sona erdi. Doum: en byk yrtl.
51
Hayalet
Bir hayalet gibi dolard sokaklarda. Kimse grmezdi onu. Kimse dokunmazd. inden geip giderlerdi insanlar. Sanki o orada deilmi gibi. Yokmu gibi. Sk sk en youn hatlarda, en skk otobslere binerdi Hayalet. Srf onlara temas etmek iin. Konserlere, malara bunun iin gider, kalabalk caddeleri bunun iin arnlard. Btn o et ynn iinde fark edilmeden ve istenmeden bile olsa dokunulmak ve dokunmak iin. "Kk mutluluk anlarmd bunlar benim. Kk varolularm. Bir an iin temas ederlerdi bana, ve ben olurdum. Ksack varolu anlarmn arasndaysa bir hayalet gibi gezinirdim." "Bir hayalet gibi dolayordum O'nun peinde. Gzelim elleriyle beni O yaratacakt. Dokunacakt ve olacaktm. Sonsuza kadar. Suya bir batp bir kan kazazede gibi varlkla yokluk arasnda gidip gelen bana narin ama gl elini uzatacak, ve beni kurtaracakt." Tpk Michelangelo'nun "Yaratl"ndaki gibi. Kudretli elini aaya doru uzatan Tanr, o ele dokunmak zere olan varoluun eiindeki insan. Glge'yle ilk karlama: hafta nce bir lokantada gz gze gelmilerdi. Herkesten ayr bir duruu vard Glge'nin. Tknan ve konuan ve tknan kalabalktan farkl. Bu dnyann dndan. Glge, daha nce hi kimsenin bakmad gibi bakmt Hayalet'e, hi kimsenin grmedii gibi grmt (ya da Hayalet yle hayal-et'miti), ve Hayalet daha nce hi olmad kadar olduunu hissetmiti. "Gz temasyla byle hissediyorsam"
52
Bir hayalet gibi dolayordu Glge'nin peinde. Sabahtan akama dek. Hissetmeye alyordu O'nu. Uygun zaman kolluyordu. Yaratl aceleye gelmez. Glge'ye en ok yaklat an: sinemada hemen arkasndaki koltukta oturmu, simsiyah salarndan yaylan leylak kokusunu iine ekerken. "Annem de byle kokard, hatrlyorum." Harekete gemeye karar verdii gn, 13 Ocak, Glge'nin her len sandviini yemeye geldii, parkn o cra kesindeki bankta oturuyordu. O'nu bekliyordu. Dokunacakt Glge'ye. Varolacakt. Ayr kaldklarndaysa varolacakt. "Dnlyorum, yleyse varm." Glge Hayalet'i dnecekti Glge. Hayalet yine
"Bir glge olmak isterdim ben. 'ey'lerin zerinden kayp geebilmeyi isterdim. Dikkat ekmeyen bir karalt olsaydm keke. Glge. nsanlar beni grseler ama dokunamasalard." Temasa dayanamayanlardand Glge. Herkesin biraz kmseyerek "hasta bunlar" gzyle bakt, dolmua otobse binemeyenlerden, kalabalk yerlere gidemeyenlerdendi. te deilse evinde otururdu ou zaman. Olur da dar kacak olsa en tenha saatleri, en bo mekanlar seerdi. "Dokunmak: parmak ucumdan btn bedenime yaylan korkun bir tiksinti hissi".
53
Steril floresanlar altnda huzur dolu plastik dokunular. letiim kurmak iin insanlara deil tulara temas ederdi. Tam kendime gre bir ada domutu. Yaad yer konusundaysa o kadar ansl deildi: apur upur pmeye baylan, herkesin her frsatta birbirine dokunduu bir Akdeniz lkesi. "Kuzeylerde bir yerlerde douramaz mydn beni Anne?" "Bir glge olmay isterdim ben. Varlkla yokluk arasnda skp kalm olmay isterdim. Bir glge olsaydm o iren elleri hissetmezdim zerimde. Uyuyordum. Dokuz yanda bir kz ne grrse ryasnda, ben de onu gryordum. Daha nce de sevip okamt beni ayn eller, ama hayr, baka trl bir dokunutu bu. Yakc bir dokunu. Dedike kanatan eller. Sesimi karmadm". le yemei iin dar ktnda Hayalet'i gremeyince ard. Biraz yrd. Hala yok. haftadr her an bir adm arkasndan gelen adam ortalkta grnmyordu. Utanga birine benziyordu Hayalet, baklar sinikti. stiyordu ama cesareti yoktu. Bembeyaz, soluk bir teni vard. Takip ediyordu Glge'yi. "Manyan teki." Ama bir zarar dokunmamt. "Bana dokunmaya kalkmad ya." Gzler kimseye zarar vermez. "Skld benden herhalde." Glge bir yandan da merak ediyordu aslnda. Kim. Niye."Aman neyse, kurtuldum." Hayalet'i her len oturduu bankta kendisini beklerken bulunca ard Glge. Byk gzleri daha da byd. Soluk pembe dudaklar bir eyler sylemek ister gibi rpndlar bir sre, sonra sakinletiler. Bir ey demeden, ekinerek Hayalet'in yanna oturdu. Ne yapacan bilemiyordu. Niye dnp gitmediini bilemiyordu.
54
Hayalet
Elini titreyerek uzatt. Gnlerdir hayalini kurduu ince uzun parmaklara daha demi dememiti ki, Glge elini hzla geri ekti. Yzn buruturarak, korku ve tiksintiyle bakt Hayalet'e. Hayalet: Zar zor grlebilen, kk ama mide bulandrc bir bcek. "Sahte Tanrlar lm hak ederler."
Glge
Souk ban boynunun ince derisini percesine yrttn hissetti nce; sonra etini okayarak paraladn, damarlarn efkatle kestiini duydu. Ah, o tatl elik dokunu. "Daha nce hi kimse byle dokunmamt bana."
55
Hayalet
Ba Glge'nin boynuna dayarken "Samet," demiti "benim adm Samet." Glge bunu duyunca glmsemi miydi, yoksa Hayalet'e mi yle gelmiti? Bankn kenarnda, cesedin yannda oturmu polisleri bekliyordu. Varlyla yle bir dolduruyordu ki boluu, eskiden onu fark etmeden iinden geip giden insanlar imdi yanna yaklaamyor, uzaktan merak ve korkuyla seyrediyorlard Hayalet'i. "Kalbim hala hzla atyordu. Terler boanyordu her yerimden. Btn dnya beynimin iine girmek iin gzlerime gzlerime akyordu sanki. Alglaym keskinlemiti. Tatl, lk bir his vard ellerimde. Kan." Canl olduunu hissetti mutlulukla. Bir polis memuru Hayalet'in ellerini arkadan kelepelerken, bir dieri Glge'nin zerini gazete katlaryla rtyordu. Boy boy cinayet haberlerinin yannda kk bir haber iliti gzne: "Trafik canavar yolda yrrken yakalad. nl psikiyatrist youn bakmda..." Hayalet'i polis arabasna ite kaka bindirirlerken gen bir memur yanndaki byklya "zerinden kimlii kt amirim. Ad Canan'm." dedi. Hayalet glmsedi. "Bazen Tanrlar da kurban olurlar."
ocak 2001
56
HER AN SARHO
Kanm arap gibi, her an bilinsizim*, her an sarho. Kendimde deilim, ama askerlerden ke bucak kaarak yaptmz gizli toplantlarda herkese kendileri olmalar gerektiini tekrar tekrar tlyorum. Titrek mum klarnn kararsz glgelerine saklanp korkarak dinliyorlar beni. Azlarn bak amyor. Anlattklarmdan korkuyorlar, sylediklerimden ve sylemediklerimden. Szlerimi duymaktan ve bir tekini bile karmaktan, doruyu sylyor olmamdan ve sahtekarn teki kmamdan korkuyorlar. Askerlerden korkuyorlar. Dinliyorlar. Ben konumaya devam ediyorum, onlara olanlar ve olacaklar anlatyorum, olmayanlar ve olmayacaklar. Falta gibi alan gzlerinin beyazlar bulutlar hatrlatyor bana. Kanm arap gibi, her an bilinsizim. Beynim uyumu adeta, karncalar dolayor kafamda, ayak sesleri yanklanyor kafatasmn duvarlarnda. Dncelerim ikinin etkisiyle bir geceliine dost olmu eski dmanlar gibi kol kola girmiler, bir yandan birbirlerine bunca yl neden yaam zehir ettiklerini sorarken, bir yandan da yalpalayarak bir saa bir sola arpyorlar. arptka da birbirlerine daha da sk
Pablo Picasso, Crucifixion
57
sarlyorlar. yiyle kt birbirine giriyor kafamda, siyahla beyaz. Beyin zaten gri deil midir... Kanm arap gibi, her an bilinsizim. Yamur bile ayltmaya yetmiyor beni, imekler akyor gecenin karanlnda, toprak kokusu var her tarafta, kan kokusu geliyor burnuma uzaklardan. Zeytin aalar arasndan zikzaklar izerek yryorum. 24 ayak sesi duyuyorum peimden gelen, benim ayak izlerime basarak yryorlar. Askerler peimizde nk, on adam aryorlar, oysa biz hepimiz bir olduk artk, ayn yolda ayn admlar atyoruz, tek. Bir gn ben olmayacam nlerinde ama ayak izlerim olacak diye dnyorum. Kanm arap gibi, her an bilinsizim. her an sarho. Bedenim gittike arlayor, ellerim kuru birer dala, ayaklarm birer kleye dnyor; yeryzne ivilenmiim adeta. te yandan gerek d bir hafiflik duygusu kaplyor iimi, ty gibi hissediyorum kendimi, utum uacam sanki. Gzlerimdeki bulutlar yukar ekiyorlar, ellerim, ayaklarmsa yeryzne balyorlar beni. ki dnya arasnda yrtlyor ruhum. Her yer arap krmzsna bulanyor. temmuz 2002 * "Blood is like wine/ Unconcious all the time..." Gavin Rosdale, Machine Head Resim: Pablo Picasso, Crucifixion
58
GLGELER ORDUSU I.
Fotoraf: Marlow
Hibir zellii olmayan, sradan bir i gn gibi balayp sradan bir i gn gibi devam eden bir eyll gnyd. Herkesinki kadar skc iimden km, herkesinki kadar skc evime gitmek zere dier herkesle birlikte istasyonda bekliyordum. Gazete okuyordum. Meraktan filan deil, sadece vakit geirmek iin. Birounun yapt gibi beklerken etrafa baknmay sevmezdim ben, ilgimi ekmezdi dierleri. Baktn her yerde bir benzerimi grmenin neresi elencelidir ki Siyaset ve ekonomi haberlerini sabah yolda bitirmitim, cinayettecavz-intihar haberlerini len arasnda okumutum, spor haberleri de dn yoluna kalmt. Tam srtnda toplarla dolu bir file tarken resmi ekilmi bir forvet oyuncusunun hafta sonu oynayaca ma iin "gol sz" verdiini okumu, "Cennet vatanmz en ksa zamanda ziyaret etmeyi arzulayan koca memeli yar plak kz sayfas"na gemitim ki, bir anda gzlerim karard sanki; izgiler, renkler kayboldu anszn; ellerim, kollarm, gvdem hepsi birer karaltya dnt. Yere der gibi oldum. Korkuyla sama soluma bakndm. stasyon, demiryoluna komu evler, peronda bekleen insanlar, kedeki bfe, her ey her zamanki olduklar gibi renkli, net ve boyutluydu. Ben ise silik bir glgeye dnmtm.
59
Daha olanlar kavrayamam, akn akn ve korka korka bir kendime bir dnyaya bakyordum ki bir tren geldi, kaplarn at; ve insanlar zerime basa basa, zerimden yryerek vagonlara dolutular. Tren akam gneinde parlayan raylarn zerinde kayarak uzaklat. stasyonda bir tek ben kalmtm. II.
Fotoraf: Bresson
Glge olmak, ilk bata olduka elenceliydi. Ufak tefek sorunlara ramen (Srekli ayaklar altnda olmaya ok gemeden altm. Yiyip imeyi zlememek ise mmkn deildi.) hayatmdan memnundum. Yollardan kaldrmlardan hoplaya hoplaya yrmek, duvarlarda ilerlemek, ykseklere srayp tekrar aa atlamak yorucu ama zevkliydi. lenleri ksa ve iman, akamstleriyse sirkteki tahta bacakl cambazlar gibi ipince ve upuzun olmak; her yzey ve kta baka birine dnmek kelimelerle anlatlamayacak tecrbeler. Bir glge olarak en sevdiim ey ise suda yrmekti. Tyden bile hafif admlarla suyun zerinde gezinmenin tad baka hibir eyde yoktu.
60
III.
Fotoraf: Parke
Fakat yle bir gn geldi ki, oynaya oynaya en sevdii oyuncandan sklan bir ocuk misali, btn bunlardan bkmaya baladm. Suda yrmek bile iimden gelmez olmutu. Elimi uzatp da kimseye dokunamamak iimi actyordu artk. Herkes stmden geip gidiyordu, herkesin stnden akp gidiyordum; anmayan ta, slatmayan su; kimseyi fark etmeden, kimse fark etmeden. ki dnya arasnda skp kalm bir ruh gibi ac ekiyordum. Ne tam anlamyla oradaydm, ne de deildim. Boazda dalgn dalgn yrdm bir gn aklma geliverdi: eer ben bedeni olmayan bir glgeysem, bir yerlerde de glgesi olmayan bir beden olmalyd. stasyondaki o gn ben bir glgeye dntme gre, glgem de bir bedene dnm olabilirdi. Glgesiz bir bedenin kendini en rahat geceleri hissedeceini dnerek onu gne battktan sonra aramaya koyuldum. ehrin en karanlk sokaklarn, en kuytu kelerini bir bir aradm. Yoktu. Belki o da ac iindedir ve beni aryordur diye onu gndzleri aramaya koyuldum. ehrin en aydnlk meydanlarn, en ltl mekanlar bir bir aradm. Yoktu. Kimi zaman glgesiz bir bedene rastlardm. kimiz de heyecan ve umutla taban tabana verir, birbirimize ait olmadmz grnce hibir ey demeden yolumuza devam ederdik. Benim gibi glgelere rastladm da olurdu. Birbirimize benzer hikyelerimizi anlatr, inanla iyi anslar dilerdik. Fakat yoluma kan
Septik Zamanlar - Seluk Grkan
61
glgelerden biri hepsinden farklyd: "Her kilidin bir anahtar yoktur." dedi, "Bunu anladnda sen de bize katlacaksn.". Sabaha kar ehir dnda bir tepeye gtrd beni. afakla birlikte yzlerce, binlerce glgenin yorgun ve yenik admlarla ehirden kmaya baladn grdm. Glgeler ordusu geri ekiliyordu. "Akama doru tekrar saldrya geeceiz." dedi, "Gne battnda ehri bir kez daha igal etmi olacaz.". Bedenlerinin eksikliini derin birer yara gibi ilerinde tayan binlerce kiilik glgeler ordusu dinlenmek zere kent dndaki maaralarna gidiyordu. Uzakta, ehir merkezinde, glgelerinin eksikliini derin birer yara gibi ilerinde tayan binlerce kiilik bedenler ordusu da ilerine. eyll 2002
62
NEDMELER I.VECH
Semada
en
kk
bir
bulutun
bile
szlmedii, gneli, lk; uzun lakrdnn ksas hkm srmekte olan gz mevsimine gre fevkalade bir havayd. Mstakbel zevcem Keriman Hanm ile yalnn bahesinde oturmu; bir yandan ertesi gn tertip edilecek dnmzden bahsediyor, bir yandan da ifal Boaz havasn teneffs ediyorduk. Biraz ileride Bahevan Osman Efendi gllerle megul olma bahanesiyle gz hapsinde tutuyordu bizi (Bunu, kuvvetle ihtimal, genlerin izdivalarndan evvel birbirlerini grp tanmasn tasdik edecek kadar medeni, lakin bu ii ba baa yapmalarna msaade etmeyecek kadar da geri kafal bir zat olan Keriman'n babas Korfal Ahmet Paa emretmiti ona.). -"Bandoyu uraya, akasyalarn yanna
LAS MENINAS (NEDMELER) Velazquez
yerletiririz. Davetliler de yle oturur. Arada kalan u mesafede de arzu edenler vals yapabilirler. Bir de" diye hararetle konuuyordu Keriman Hanm. Ben ise uzak diyarlarda, hayal alemlerindeydim o esnada. Keriman Hanm'n on gn evvel Paris'ten dn iin gelen hemiresi Nurhayat' dnyordum. Nurhayat Paris'te edebiyat tahsili gryordu. Pek akll, pek gzeldi. Frenk usul kesilmi sapsar salar, buz mavisi gzler insann akln bandan alyordu. Ablas Keriman ne kadar incelikten yoksun, maddiyata dkn ve kendini beenmise, Nurhayat da bir o kadar zarif, hisli ve alakgnllyd. Avrupa grm medeni bir gen hanm olarak bir hayli kltrlyd. Mzikten, resimden ve pek tabii ki edebiyattan pek iyi anlyordu. Benim ressam olduumu iitince heyecanla naslda byyvermiti o harikulade gzleri-
63
-Vecihi Bey, siz beni dinlemiyor musunuz yoksa? -Rica ederim Keriman Hanm, o nasl lakrd yle! Teessf ederim. Ltfen devam ediniz. Ve Keriman Hanm zevkle Caddebostan'daki yazlk kklerini anlatmaya koyuldu tekrar. ******* Yamurlu bir gecede, olduka ge bir vakitte dnmt Paris'ten Nurhayat. Tesadfe bakn ki, ben de ayn gece, hava muhalefeti mnasebetiyle evime gidememi, Ahmet Paa'nn da srarl telkinleri neticesinde geceyi kkte geirmeye mecbur kalmtm. Nurhayat'n varlndan ve geleceinden habersiz olan ben, uykudan uyanm helaya gitmek iin merdivenlerden iniyordum ki O'nu grdm. zerinde benzerlerini o gne dek sadece ecnebi mecmularda grdm bir kyafet vard. Buz mavisi gzleriyle bana smscak bir bak att, glmsedi, sonra hibir ey demeden yanmdan geip gitti. Her ey birka saniye iinde olup bitmiti. Bir sre merdivenin banda yle kalakaldm. Afallamtm. Yanmdan geip giden bu insan st gzellik gerek miydi, yoksa uyku sersemi dimamn rn bir hayal mi? Gerei renmem pek uzun srmedi. Ertesi sabah kahvalt sofrasnda tantrldk Nurhayat'la. Pijamalarma ithafen sarf ettii lakrdlar beni bir miktar mahcup etti ise de, ona kzmak mmkn deildi. lerleyen gnlerde, onun latifelerinin beni kzdrmaktan/mahcup etmekten ok elendirdiini itiraf etmeliyim. Tahmin edeceiniz gibi, pek iyi anlayorduk Nurhayat'la. Vaktimin ounu, ne yapp edip, Keriman Hanm'dan ok onunla geiriyordum. O bana Paris'i, oradaki Bohem hayat, son dnemdeki gzde sanatkarlar anlatyordu; ben de O'na stanbul'daki -iin dorusu pek snk bulduum- san'at hayatndan bahsediyor, kendi almalarm ve dncelerimi naklediyordum. Nurhayat'la beraberken vaktin nasl akp gittiini idrak edemiyor, kendimi mutluluk deryasnda kaybolmu bir kaptan gibi hissediyordum adeta. Keriman Hanm ile geirdiim her dakika ise uzadka uzuyor, beni Nurhayat'tan ayran strap dolu bir asra dnyordu. Kendime bir trl itiraf edemesem de, zevcem olacak kadnn hemiresine ak olmutum.
64
Nurhayat'n da bana kar ayn hisleri beslediine inanyordum. Baklar, hareketleri, manal szleri bu inancm doruluyordu. Lakin ikimizde, her ne kadar ac ve strap verse de, hislerimizi bastrmak mecburiyetini hissediyorduk. Akmz, sessizce itiimiz bir ant ile, belki de ebediyete kadar saklayacamz bir srd. ******* Dnden 3 gn nce, Ahmet Paa bir aile tablosu yapmam iin yine srar ediyordu (kendisinin mark bir ocuk kadar srarc olduunu sanrm artk anlamsnzdr.). Kendisine, san'at anlaym gerei allagelmi bir tablo yapmamn mmkn olmadn, ancak ve ancak kendimi arzu ettiim usulde ifade etmeme msaade ederlerse byle bir ie girieceimi syledim. Kabul etti. Ortaky'de, mdavimi olduum ve gvendiim bir dkkandan gerekli malzemeleri tedarik ettikten sonra kke dndm, ve at katna ltfedip poz vermelerini rica ettim. Herkes gelmiti: Korfal Ahmet Paa ve zevcesi Nzhet Hanm, Keriman, Nurhayat, ikiz hizmetkarlar Aliye ve Rukiye, Nzhet Hanm'n yeeni kk Perihan, ve hatta beki kpei Jean. Ahmet Paa'nn biraderi Orhan Bey de bizi uzaktan seyreylemekteydi. izmeye baladm. Taslak bittikten sonra artk onlara ihtiyacmn kalmadn, resmi bundan sonra kendim tamamlayacam, dnden nce hazr olacan syledim. Kaskat durmaktan bir hayli can sklm olan Ahmet Paa ve Ailesi bu haberi sevinle karlad. Ben de, at katnn yalnzlnda almaya koyuldum. Elimde fra, aklmda tasarlar ki gn iki gece altm. Bittiinde tabloya iftiharla baktm. Her ey tam arzuladm gibi olmutu. O gne kadar yaptm en fevkalade tabloydu. Acaba onlar ne dnecekti? zellikle de nereden geldiini bilemediim bir cesaretle Keriman' iman ve ask suratl bir cceye evirmem, gelinlii de Nurhayat'a giydirip nedimeleri onun etrafnda pervane etmem hususunda. *******
65
Keriman Hanm tam kklerini sayp bitirmi, sra dkkanlara gelmiti ki, at katndan keskin mi keskin bir lk geldi. Aliye'ydi. "Hanm'm! Nurhayat Hanm'm!!!" diye tekrar tekrar, var gcyle haykryordu. Keriman yerinden frlayp yalya doru kotu. Ben kprdamadm. Yal gzlerle Boaz' seyreylemeye devam ettim. Biliyordum ki Nurhayat'n gzel ve cansz bedeni at katnda yatmaktayd. Bilmediim ey ise, bileklerini kesmeden nce sessiz itirafmn anlalmamas iin tablodaki yzlerin hepsini krmzya boyad idi.
II.DEL 1OL alma masamda oturmu, uzun ve zorlu bir problemin zerinde alyordum. Yine ayn yerde taklm, zme ulaamamtm. ok sinirlenmitim. Tam nmdeki kad pe atp bir kez daha deneyecektim ki, annem son 10 yl iinde 168. kez "Koca adam oldun, yan dayand 35'e Btn gn ban kitaptan kattan kaldrmyorsun. Ama artk senin de yle mnasip bir kzla evlenmen, yuva kurman gerek. oluk ocua karman gerek. Torun torba sahibi olmadan bu dnyadan gersem bil ki gzm ak giderim" diye o bitmek bilmeyen, farkl isimlerle ama benzer kiilerle dolu monologlarndan birine daha balad. "Bizim Hayriye'nin eltisinin bir yeeni varm. Gzel mi gzel, hanm m hanm bir kzm. '23'ne geldi, dnya gzyle everelim u kz' diyormu anas babas. Bak gryorsun millet benim kadar sabrl deil. Neyse, Hayriye de gel gidip grelim u kz
LAS MENINAS (NEDMELER) Salvador Dali
dedi, geen gn uzaktan yle bir baktm. Konuya komuya da nedir ne deildir diye sordum. Vallahi tam sana gre Birol'um. Sen de tamam dersen, yapalm u ii. u yal anacn"
66
"Tamam!" dedim sinirli sinirli, "Tamam, kabul ediyorum. Naslsa hi vazgemeyeceksin.Sen de kurtul ben de kurtulaym artk. imdi brak da u probleme dneyim." Eer bu szleri bam hesaplardan kaldrp syleseydim, ah gitmi vah kalm kadnn havalarda utuunu grebilirdim. Ama umurumda deildi. ******* Hibir ey umurumda deildi dorusu. Ne annemin bana mnasip grd kzlarla ilgileniyordum, ne de evliliin hayr ve nimetleriyle. niversiteden tandm bir arkada iin- o imdi doent- problemler zyor, teoriler, varsaymlar zerinde alyordum. Mezun olduktan sonra ben de iki- sene kadar niversitede kalmtm. Geleceimin parlak olduunu, on yla kalmadan profesr bile olabileceimi sylyordu evremdeki herkes. Fakat niversitede ayakta kalmak iin dnmekten ok ayak oyunlarnda usta olmam gerektii hakknda tek bir sz bile sylememiti kimse. Sonu olarak, kendimi drt sene sekiz ay sonra kapnn nnde buldum. O gnden sonra, btn almalarm arkadama -czi bir bedel karlnda- vererek, onun yl gibi ksa bir srede doent olmasn saladm. Kullanldm biliyordum ama unvan, itibar gibi konularda hrsn krntsna bile sahip olmadm iin bu durum beni hi mi hi rahatsz etmiyordu. Sevdiim ii yaparken para kazanmak bana yetiyordu da artyordu bile. Matematik hayatm olmutu. Sadece masa bandayken deil, yolda yrrken, ay demlerken, annemin emekli maa iin kuyrukta beklerken, yemek yerken, rya grrken, hatta konuurken bile beynimin bir kesinin matematikle uratn korkarak fark ediyordum. Kafamda rakamlar bir oraya bir buraya koturuyor, formller cirit atyordu. Artlar eksiler birbirine giriyor, fonksiyonlar g gsterisi yapyor, bilmem kanc dereceden denklemler agzl yamac ordular gibi zihnimin bir ucundan saldrya balayp dierine kadar yka dke ilerliyorlard. Kare kkler beynimin derinliklerine kk salmlard sanki, onlar skp atmak mmkn deildi. Annemi kayglandran da bu halimdi sanrm. Uykumda beni sayklarken yakalamt birka kez. Sokakta beni kendi kendime konuurken grenler kafay yediime hkmetmilerdi bile. Mahallede benden "Deli Birol" diye bahsettiklerini duymutum. Annem de belki
67
bana biraz eki dzen verir, herkes gibi bir hayat srmemi salar umuduyla, beni iyi aile terbiyesi grm bir kzla evlendirmek iin rpnp duruyordu. (Aslnda annem, ben on yl nce niversitenin matematik blmn birincilikle bitirdiim gnden beri beni birilerinin birileriyle evlendirmeyi hayatnn amac haline getirmiti. Beynimi ykamak istercesine her gn evliliin nimetlerinden -"Hayatta bir bana kalmak kadar feci bir ey yok olum!"- ve hayrlarndan -"Hem bir karn, birka tane ocuun olsa btn gn u sama sapan ekillere gmlmekten de kurtulursun belki!"- bahsediyor, eten dosttan methini duyduu kz kurularn "inceleme"ye ve "aratrma"ya gidiyordu.) Ben teoriler arasnda kendimi kaybettike, o da almalarna hz veriyordu. Ve sanrm, en sonunda aradn bulmutu. ******* Heyecandan yerimde duramyordum. Hayr, tabii ki annemin drt kolla hazrlklarna balad dn filan deildi nedeni; yzyllar nce bir problem atlmt ortaya, fakat gelmi gemi hibir matematiki zmeyi baaramamt, zm uruna onlarca mr tketilmi, onlarca deha delirmiti ki, merak kadar korku da salyordu yreklere, fakat artk beni yalnzca heyecanlandryordu, nk aklma yepyeni bir fikir gelmiti, beni zme ok yaklatran bir fikir, herkesin gz nnde duran ama kimsenin grmedii, bir kez fark edince de "Bunu nasl da daha nce dnemedim!?" dedirtecek bir fikir. Yalnz henz hazr deildi, birka ufak ayrnt istediim sonuca ulamam engelleyip duruyordu, sandm kadar basit deildi galiba, "Hazrlklar sandmdan da uzun srecek Birol'um! Olsun, yle tatl bir tela ki bu!" diyordu annem bana ay koyarken, "Evet anne," diye cevaplyordum "yle tatl bir tela ki! Yine de bir an nce bitsin istiyorum, bakalm ne diyecekler, beenecekler mi?", "On yl sabrettin, biraz daha sabret olum. Beenirler herhalde, o kadar hazrlk yapyoruz.". Cevap vermeden aym kartryorum, ayla birlikte aklm da karyor, ngr ngr ngr, sandm kadar da basit deilmi cidden, zme o kadar yaknm ki, elimi uzatsam dokunacam sanki, ama bir trl olmuyor, ryada koup da bir trl ilerleyememek gibi bir ey bu, korkun bir his, ama bir de baarrsam bu sefer o doent bozuntusuna hibir ey
68
vermeyeceim, kendim yaynlayacam bunu, gnlerdir urayorum bunun iin nk, haftalardr, belki de aylardr, bilmiyorum, fark etmiyorum vakit nasl geiyor, aklm hep zmde, arada bir sokak kpeklerinin havlamalarn duyuyorum, bazen annem bir eyler sylyor, ama zmde hep aklm, hep aklm zmde, hayr o doent domuzuna gstermeyeceim bunu, bu farkl nk, bu benim, "Daha grmedin hanm kzmz ama beeneceinden eminim. Farkl bir kz. Geri boyu biraz ksa, ama melek gibi bir yz var, salar sapsar. Huyu da yz gibi gzel. Neyse, dn yarn, bir gn daha sk diini. Yarn nikahtan nce grr, kavuursun ona.". Darack bir kyafet giydirmiti bana annem, boynumdaki papyon nasl da skyordu, beynime kan gitmiyordu sanki, dnemiyordum, hem de dnmeye en ok ihtiya duyduum anda, dn gece bana srekli sorun kartan iki noktann daha stesinden gelmitim, son bir adm kalmt imdi zme, tek bir adm, ve ben bu tanmadm evde bir sr yabanc arasnda darack bir kyafet iindeydim, annem geldi yanma, "Hadi bakalm yakkl olum!" dedi, "Yukar k da, gzel gelinimi gr artk, yukarda hazrlanyor, nedimeleri annesi ve birka akraba var yannda ama olsun, nikahtan nce bir gr de, baka kzla evlenme yanllkla! Ha ha ha!!!", ok da dnmeden, bir robot gibi, annemin dediini yaptm. Yukar ktm, kapy tklatp ieri girdim. Grdm manzara karsnda gzlerim kamat. Bam dnd. Ayaklarmn ba zlecek sandm. lahi bir eydi bu. Gzel olacan biliyordum, fakat bylesine muhteem olacan tahmin etmemitim dorusu. On yldr aradm ey tam karmda duruyordu.
69
III.Pamir Salonda hi kprdamadan oturuyorduk mz: ben, Selin, ve Televizyon. Selin koltuun bir ucunda, ben dierinde, Televizyon da tam karmzda. Yerli bir komedi dizisi oynuyordu. Televizyon kahkahalara boulmutu ama biz tamamen tepkisizdik. Diziden sonra balayacak olan magazin programn bekliyorduk. Aslnda o da pek ilgimizi ekmiyordu ama olsun, yatma vaktini biraz daha yaklatryordu ya. Hem magazin program seyrederken de ondan sonraki tartma/kavga
LAS MENINAS (NEDMELER) Pablo Picasso
programn beklediimizi dnp zamann biraz daha abuk ve acsz gemesini salayabilirdik belki. nanmak yeterliydi. nce hayal kurup sonra ona inanmak. Evlenirken de yle olmam myd sanki. Ama bunlar dnmemeliydim, farkl dnceler gemeliydi aklmdan, baka eylerle megul olmalyd zihnim, mesela u dizideki frlama olann arkada yerine yanllkla babasnn yzne kremal pasta frlatna odaklanmalym sadece. u Televizyon var ya, mthi bir bulu. ******* at katndaym. Tek bama. Selin de aada. Ne yapyor bilmiyorum. Umurumda da deil zaten. Birka saat nce, tam geen ay silikon taktran seksi mankenin meslektalar hakkndaki "ok" aklamalarn izliyorduk ki, elektrikler kesildi. On-on be dakika kadar bizi ba baa kalma strabndan kurtarsn diye umutla bekledik, fakat elektrikler geri gelmedi. Yatmak iin ok erkendi, bir eyler konumak/paylamak iinse ok ge. Sonunda "Hayatm, at katna kyorum ben" diye iin iinden syrldm, "eski eyalara bir gz ataym, dzenleyeyim biraz." Mumun kararsz nda gemie ait eyalar hayaletler gibi bir belirip bir kayboluyorlar: krk oyuncaklar, plaklar, dedemden kalma vale ve paletler, annemin bebek koleksiyonu, niversiteye kadar zerine titrediim para ve pul koleksiyonlarm, babamn sayfalar sararm matematik kitaplar, yllklar, resimler Elime geen her nesneyi bir arkeologun dikkat ve zeniyle uzun uzadya inceliyorum.
70
at katnn en tozlu kesine frlatlm resim buluyorum. ok iyi hatrlyorum hepsini. Her de sahiplerinin evlerinde ba kede aslydlar bir zamanlar. lki Vecihi dedemin resmi brakmadan nce yapt en son resim. Ve yaptklarnn en gzeli (Eer rtular yaparken o krmz boyay yanllkla resmin stne dkmeseymi, gerek bir aheser olacakm.). Bazen saatlerce resme bakard, gemiten kalm tandk bir yz arar gibi. Fakat nedense resim hakknda sorduumuz hibir soruyu yantlamazd. kincisi erevelenmi bir gazete kupr. Sararm. Balk: "TRK MATEMATKNN BYK BAARISI". Devam ediyor: "Dnya matematik tarihine gemi, zmsz zannedilen problemi nihayet zen Trk ilim adam Birol D.'ye mkafat bizzat Dnya Matematik Cemiyeti Bakan Morten Heedegard tarafndan svire'nin Bern kentinde dn tertiplenen bir merasimle takdim edildi Uluslararas ilim evrelerinde byk takdir toplayarak gsmz kabartan Birol D., konumasnda 'Karm, benim en byk ilham kaynamdr.' dedi." Altndaysa babam dln alrken gsteren koca bir fotoraf. Ne kadar da zayfm o zamanlar. nc resmi ise ben ekmitim. Dnmzden hemen nce. Elimde fotoraf makinesiyle gelinin hazrland odaya anszn dalm, nedimelerin ve geline yardmc olan akrabalarnn akn baklar arasnda deklanre basmtm. Tabettirdiimde harika bir fotoraf olduunu dnmtm. "Selin ne kadar doal, ne kadar gzel grnyor." demitim kendi kendime, " O ocuksu yznden ilahi bir k fkryor sanki." yle seviyordum ki bu fotoraf, bytp ereveletmi, salona asmtm. Fakat imdi bu fotorafa titrek mum nda baktmda birbirine girmi anlamsz suratlar, arplm paralanm,
glmsemeler, ta gibi grilemi tenler, ve buz gibi bir kadndan baka hibir ey gremiyorum. ocak 2002
71
PANDORA'NIN AZI veya KAHKAHA ZERNE "Nothing hurts like your mouth"1 G. Rossdale, Mouth Hibir ey azn kadar actmyor beni sevgili P. O bembeyaz yzndeki karanlk maaray araladnda hayal bile edemediim yaratklar frlyorlar dar: hakaret kanatl yarasalar, alayc maymunlar, yalan gibi sinsi ylanlar, okbilmi baykular Etrafm sarp avyla oynayan mark hayvanlar gibi oynuyorlar benimle. Hepsi birer para koparp gtryorlar benden. Farkndasn biliyorum, kalkanlarm artk ie yaramyor. ******* (yi kzlar yalnzca tatl tatl ve bo bo glmserler,) Trk filmlerinde mark zengin ocuklarnn att alayc kahkahalar btn film boyunca yanklanr fakir ama gururlu kahramanmzn kafasnda. uh kahkahalarsa kt kadnlarn sesli imzasdr adeta. Hlya Koyiit'lerin, Ediz Hun'larn, Neriman Kksal'larn soluk renkli dnyasnda, tuhaf bir ironiyle, mutlulua giden yolda kendini beenmi engellerden baka birey deillerdir kahkahalar. (en ok elenenlerse ktlerdir.) ******* Sylediklerin kadar sylemediklerin de actyor beni sevgili P. Duymak istediim kanatl kelimeleri belki fsldarsn umuduyla yaklayorum sana iyice, ama sylemiyorsun. Biraz daha yaklayorum, biraz daha, ve birden dengemi kaybedip aznn o dipsiz kuyusuna dyorum. Etrafma baknyorum, hibir ey gremiyorum: kr bir karanlk.
72
Kulak kesilip dinliyorum: koyu bir sessizlik. Kadife kelimelerini hep bakalar iin sakladn sen. ******* k "AH" k "AH" ******* Hibir ey azn kadar actmyor beni sevgili P, biliyor musun? perken bile kanatyorsun beni, grtlama kayor kan, nefes alamyorum. Kzgn dilinle dalyorsun iimde bilmediim bir yerleri. Acya dayanmak iin gzlerimi kapatyorum sk sk. Nefretin neden bu kadar akkan? ******* Atlan her kahkahay belli belirsiz bir pimanlk duygusu izler("Ay ok gldk, bamza kt bir ey gelecek kesin."). Bunun bir nedeni kahkahann kkeninde yatan st kapal ya da ak aalama drts("Ama ne yapalm ekerim, almndan geilmeyen o herif herkesin ortasnda yzst kapaklannca), dier bir nedeniyse insann bir an iin bile olsa oto-kontroln kaybettiini kavramasdr(dayanamadm, kahkahay bastm."). Son olarak da bir gn kendisinin de ayn aalanmayla karlaabileceini fark etmesi, bundan korkmasdr. ("Ya, bouna dememiler 'Glme komuna gelir bana diye'. Oh olsun salaa!") Her kahkaha bir biftek deerinde olabilir, fakat kahkahann yalanc cokusunda unutulan gerekse intikamn souk yenen bir yemek olduudur. ******* Beni pek nemsemezsin sevgili P, anlamaya almazsn. Cann skldnda oynadn oyuncak, arada bir sevdiin evcil hayvanm ben. ok glersin senin uruna dtm hallere. Koca bir akaym ben senin iin. Kahkahalarn smyor azna. Ama biliyor musun, en iyisini ben atacam. mart 2001
1-hibir ey azn kadar actmyor
a.
73
MEHTAP PALAS
Kap 1.KAT Gelilerinden ok gidilerini hatrlyorum. En sonuncusuysa aklmdan kmyor hi: kapnn eiinde durmu; O'nun hibir ey demeden, arkasna bakmadan merdivenlerden aa iniini seyrediyorum. Bacaklar kayboluyor nce, sonra srt, omuzlar, ba yok oluyor. Gnbatm. Otomatik snyor. Karanlkta kalyorum. 2.KAT Kaplar hep tuhaf gelmilerdir bana. ki santimetre kalnlndaki bir tahta parasnn ieri ile dary nasl byle bir kesinlik ve otoriteyle ayrabildiine armmdr. Uzun zamandr kapnn bu tarafndaym. Sokaa en son ne zaman ktm hatrlamyorum bile. Her gn biraz daha ieri ekiliyorum. Kap, bir tabut kapa gibi kapanyor zerime.
74
3.KAT "eri buyurun efendim. Girerken de grdnz gibi her katta tek bir daire var. Bu bir art tabii. Kap meedir beyefendi, birinci kalite. ok k, ok salam. Ayrca sesi ve souu da geirmez. Size izole ve zel bir ortam sunar. Zaten ev demek de bu deil midir?" Mutfak 1.KAT Evde bir arkada toplants dzenlemitim. Arkadalardan ve arkadalarn arkadalarndan oluan on-on be kiilik bir grup. Azlarndan ieri iki aktp dar kelimeler pskrten kalabala biraz daha kanepe ve iki yetitirmek iin gelmitim mutfaa. Karanlkta, bir sandalyede otururken buldum O'nu. "eride ok bunaldm" dedi. Yanna oturdum. lk defa konuuyorduk. Yumuack bir sesi vard. Kelimelerine sarlp uyuyas geliyordu insann. eridekiler btn gece kanepesiz ve ikisiz kaldlar. 2.KAT Bu ufack mutfak bir fabrikaya benzerdi eskiden. nce ince kesilen sebzelerin ritmik sesi, ateteki tencereler, birbirine arpan metal aletler, buhar, ya. Hi bitmezdi hareket. Koca bir aileyi beslerdim de, ben yemezdim. Onlar itahla yerken izlemekti en byk zevkim. Kk olum iinse bir fabrikadan ok bir simyacnn laboratuaryd mutfak. Kaln kaln by kitaplarna bakarak karmlar hazrlayan, sonra hepsini kazanda kaynatan bir bycydm ben de. imdi byd, ocuu var. Artk byclere inanmyor. 3.KAT "Kk ama sevimli, scak bir mutfak. Olduka ilevsel. Her ey elinizin altnda. Dolaplar cevizdir. ok k. Hem dayankldrlar, kolay ypranmazlar. An bakn, i hacimleri gayet geni, grdnz m? Hanmefendi, bu mutfakta yemek yapmaktan byk mutluluk duyacaksnz." srtarak, "Belki beyefendi de salatay yaparlar?"
75
Salon 1.KAT Sabah, herkes gittikten sonra salona getik. Pencereyi ap dumana ve kelimelere boulmu oday havalandrdk. Geen gece O'nu ilk grdm yere, pencerenin yanndaki koltua oturdu. Sabah nda ne kadar da farkl gzkyordu. Yars aydnlanm yzn seyrettim hayranlkla. Kahve itik karlkl. Sustuk. Arada bir kelimeler kat azlarmzdan. Tatl bir huzurun yayldn hissettik iimizde. Zaman eriyip gitmi ayaklarmzn dibinde, duymadk. Gnler gemi, fark etmedik. 2.KAT Koltuumu pencerenin yanna tattm. Camdan dary seyrediyorum saatlerce. Caddenin kar tarafnda sra sra apartmanlar dizilmi. Dev birer kutu hepsi. Her katta nedense "daire" denen daha kk kutular, onlarn da iinde "salon", "yatak odas", "mutfak" dedikleri daha da kk kutucuklar. Birbirinin kopyas kutularda yaayan insanlar ne kadar farkl olabilirler ki? Artk paras olmadm bir dnyay izlemekten hastalkl bir zevk alyorum. Gelip geen arabalara bakyorum. Renk renk, eit eit. nsanlar srkleniyor kaldrmlarda, arkalar kesilmiyor. Solgun yzlerinde bezgin bir ifade var hepsinin. (st kattan ayak sesleri geliyor. Yine mi dnp duruyor u yazar? Unutmuum, gerzek emlaki bu. Uursuz daireyi birilerine kakalamaya alyor. Dokuz-on ay ncesine kadar bir yazar oturuyordu stte. Sessiz sakin bir adamcaz. Btn gn evin iinde bir oraya bir buraya dolanp dururdu. Roman yazyormu. Baslm bir kitab bile varm, Kilitli ehir mi Camdan Oda m ne Bir gn her eyini ylece brakp ortadan kayboldu. Daha dorusu kaybolmu. Alktan len kedisi kokuunca ortaya kt her ey. Gnlerce o iren kokuyu kartmak iin urat pis frsat. imdi de "Mbleli Ev" diye kazklamaya alyor milleti uyank herif.)
76
eriye eviriyorum baklarm. Koca salon l eyalarla dolu. 3.KAT "Efendim buras salon. Olduka geni. 35 metrekare. Ana caddeye bakyor. Duvar boydan boya cam. Ferah deil mi? Mobilyalar gayet modern, gayet k. Neredeyse yepyeni. Evet, ok eya yok belki ama biliyorsunuz bu sene minimalizm moda. Sizin gibi gen ve zevkli iftler," (glmeler, mrldanlan teekkrler, yok canm'lar, aman efendim'ler) "tabii gensiniz hanmefendi, rica ederim. Dediim gibi sizin gibi gen ve zevkli iftler hep byle dyorlar imdi evlerini. Beendiniz deil mi?" Koridor 1.KAT Salonda konuarak, mzik dinleyerek, kahve iip dary seyrederek nasl getiini anlamadmz (pek de anlamak istemediimiz) gnlerden birinin sonunda arka odada bulduk kendimizi. Salondan yatak odasna yumuak bir gei: Koridor. 2.KAT Koridorun banda duruyorum. Beni olmak istediim yerden ayran anlamsz bir boluktan baka bir ey deil bu uzun koridor. stelik hastaneleri hatrlatyor bana. Eter kokusu duyuyorum bir an iin, bam dnyor, sendeliyorum. Koridor mu uzad, byd, yoksa ben mi kldm? 3.KAT "Arka tarafta yatak odas var. Orada da greceksi-" "Alt katlarda kimler oturuyor?" "Birinci katta efendi bir delikanl oturuyor hanmefendi. kinci katta da tatl m tatl, tonton bir teyze oturuyor. Seksen ksur yanda." "Doal gazlyd buras deil mi?" "Evet beyefendi. yle buyurun."
77
Banyo 1.KAT Uzun ve ypratc tartmalarmzn sonunda; sulamalarn, barlarn, gzyalarnn ve susmalarn sonunda banyoya kapanrd hep. Koca bir saat boyunca, bazen daha da uzun, ykanrd. Suyla birlikte "bir eyler" (ne olduklarn asla bilemedim.) akp gitsin isterdi. Su o "eyler"i skp karsn, teni eskisi gibi beyaz olsun isterdi. Arnm. Temiz. O banyodayken, oturup suyun sesini dinlerdim ben. Rahatlardm nce. Sakinleirdim. Sonra yava yava kayglanmaya balardm. Ya bir ey olduysa, ya bir ey yaptysa kendine? Ya kmazsa? kamazsa? Ama her seferinde kard: Arnm, bembeyaz. Suyla birlikte bir eyler akp gitmi, eksilmi olurdu bizden. Ne olduklarn asla bilemedim. 2.KAT Banyo, rutin ama yaama sevinci dolu trenlerin yapld bir yer deil artk benim iin. Eskisi gibi mahrem deil banyo. Sraya bindirmiler ii. Nbetlee olarak haftada bir gelinlerden biri gelip ykyor beni. Ben kvette oturuyorum. O salarm ampuanlyor, vcudumu sabunluyor, su dkyor bamdan aa. Gzlerimi kapatyorum ben. ampuan kamasn diye. Kendimi grmeyeyim diye. Zihnimde, hala annesinin ykad o kk sarn kzm ben. 3.KAT "Efendim grdnz gibi banyomuz l l, yepyeni. Komple elden geirildi. Su tesisat sorunsuz. Lavabo, kvet, armatrler Hepsi orijinal talyan'dr. Fayanslar da yle. Renkler ne kadar da canl, gryor musunuz?"
78
Yatak Odas 1.KAT Nemli, scak dokunularla geri dnmeye altmz o uzak yerleri hatrlyorum bu odaya her girdiimde. Gizli yaralarmz ak ettiimiz sakl anlara; yar karanlk odada zamann, mekann ve nesnelerin eriyip birbirine kart nefes nefese trenlere geri gtryor beni bu koku. Birbirimizin iine kapanmak. zlyorum. 2.KAT Baka bir zamana alr bu odann kaps. eri girer girmez gemiin o kfl kokusu arpar insana. Duvarlardaki siyah-beyaz fotoraflar oktan sararmlar. Her hareketle deiik bir perdeden gcrdyor yatak. Komodinin yannda yllardr kullanlmayan tahta bir bavul duruyor. Gardropta modas gemi, tekrar gelmi, bir daha gemi elbiseler asl, idam edilmi sulular gibi. Tuvalet masasnn stnde kayp bir zamana ait eyalar: kurmal bir saat, tandklarn lm ilanlarn sakladm ikolata kutusu, yeil bir bro, enfiyelik. Buru buru antika ellerime bakp, bu odada lmek istediimi dnyorum. 3.KAT "Yatak odas, olmas gerektii gibi, gayet scak bir ortam. Tek bir penceresinin olmas" aptalca glmseyerek, "gereken gizlilii salyor. Yatak si-" "Buras pis bir ey mi kokuyor? Nedir bu kt koku?" "Ben duymuyorum hayatm." "Hanmefendinin burnu biraz hassas sanrm. Boya badana yapld ya, ondan kaynaklyor. Yeni nesil boyalarla maalesef byle bir sorun yayoruz. Ama merak etmeyin, siz tanncaya kadar mutlaka geer. Ne diyordum, hah, yatak size biraz dar gelebilir. Deitirmek isterseniz enitemin Fatih'te bir dkkan var. Sizin iin uygun bir eyler yapmasn rica edebilirim, krmaz beni. Ne dersiniz?"
aralk 2000 izimi iin Evren Karaduman'a teekkrler
Sylei - Engin Trkgeldi
"insan yazarken, yaznn ar ekimli dnyasnda hayat ve kendisini deerlendirme, dnyaya daha deiik bir gzle bakma imkan buluyor..."
Engin Trkgeldi ile "Glgeler Ordusu" zerine bir sylei
altKitap: "Glgeler Ordusu" okuru, yazyla grntnn bulutuu noktalarda oklu bir okumaya davet ediyor. Metinlerde younlaan ana okuma izgisini, kimi zaman kullandnz imgelerin getirdii yan okumalarla kimi zaman da metnin iindeki farkl biemlerden, yaz alan uygulamalarndan kaynaklanan farkl okumalarla oaltyorsunuz. Belirtmek gereken bir baka nokta da bu katmanl okuma dzleminde okuru yormayan bir slubu tercih ediyorsunuz. Byle oklu okuma ieren bir sluba ve byle bir btne ulamaya nasl karar verdiniz? Engin Trkgeldi: yi bir konunun iyi bir hikye iin tek bana yeterli olmadn, en uygun dille, en arpc kurguyla sunulmas gerektiini her okur gibi ben de gzlemliyorum. Neyi anlattm kadar nasl anlattmn da nemli olduunun bilincindeyim. Bu nedenle ablonlara dayanan fabrikasyon bir anlatmdansa, hikyeye zel, ona en ok yakacak zgn anlatm yakalamay amalyorum. Dolaysyla tek tip bir anlatm yerine, (belki gen olmamn; daha yolun banda, her trl deneye ak olmamn bana salad esneklii de arkama alarak) eitli tarzlardan beslenen zengin bir anlatm kullanmaya zen gsteriyorum. Metnin iinde bazen bir gazete haberine, bazen bir denemeye gz krparak; gerektiinde eski bir dil ve kurgu, gerektiinde bilin ak tekniini kullanarak bu zenginlii yakalamaya alyorum. Tabii nternet'in sunduu grsel imkanlar da anlatmma byk katkda bulunuyor. Ayn eitlilii sadece yap deil, anlam boyutunda da sunmaya zen gsteriyorum. Btn bu farkl
ii
anlatmlar
yerinde
kullanldklarnda, okurun da bunu
uyumlu rahatlkla,
bir
ekilde
eklemlendiklerinde,
yorulmadan
okuyabileceini dnyorum. altKitap: zellikle son dnemlerde metnin asl znesinin yine
metnin kendisi olduu syleniyor sk sk. Genel olarak edebiyata baknzdan ve zel olarak da "Glgeler Ordusu"ndan yola karak bu konudaki fikirlerinizi renebilir miyiz? Engin Trkgeldi: Bu durumun her yapt iin az ya da ok geerli olduunu, fakat en ok kurgusal oyunlara dayal yaptlarda hissedildiini dnyorum. "Glgeler Ordusu"nu dnnce "sm(ail')in Be Hali", "___________", ve "Med-Cezir" bu izgide aklma gelen ilk rnekler. Byle metinleri yazmak da okumak da olduka elenceli oluyor. nsann oyuncu ynne hitap ediyorlar. te yandan, oyunlarn peinde koarken yaznn dier elerini ihmal etmemeye zen gsterilmesi gerek. altKitap: ou metinde birinci tekil ahs anlatmn kullandnz gryoruz. Ve anlatcnz ya da baka bir bakla anlatnzn znesi, metinle birlikte bir alma, da vurma yayor. Gndelik hayatn samalklar, teknoloji insan ilikisi, gemile hesaplama ve btn bunlar saran youn bir ironi hakim metinlerinize. Buradan yola karak yazyla olan ilikinizden sz edebilir miyiz? Engin Trkgeldi: Yaz benim iin durup dnmek demek. Gndelik hayatn kouturmacasnda biroumuzun yapmay ihmal ettii bir ey bu. Yazarken nemli nemsiz birok ey hakknda etraflca dnyor insan. Ayrntlara dikkat ediyor. Olaylar btn olaslklaryla tekrar tekrar yayor. Bir aktr gibi, anlatt kiinin nasl hareket edeceini, neler dneceini ngrmeye alyor, onun kimliine brnyor. Sonu olarak yaznn ar ekimli dnyasnda hayat ve kendisini deerlendirme, dnyaya daha deiik bir gzle bakma imkan buluyor. Bu anlamda, karakterleriminki kadar dramatik ve kkten olmasa da, benim de yazdm her metinle birlikte kk apta bir da vurma, bir "kavrama" yaadm sylenebilir. zerinde dnlen konu yaam ve insanlar olunca, ortaya
iii
gndelik hayatn samalklar/kmazlar, kiinin kendisiyle/dnyayla hesaplamas/atmas gibi konularn ironi ve (bazen karaya alan) mizaha bulanm olarak kmas doal geliyor bana. Bu arada, hazr siz de bahsetmiken genelde birinci tekil ahs anlatmn tercih etme sebebim zerine birka sz sylemek istiyorum. Bu tip anlatma sk bavurmam bazlarna yazdklarmda gl bir otobiyografik etki olduunu dndryor. Tabii birok yazar gibi benim de rnlerimi kendi deneyimlerimle beslediim oluyor, fakat birinci tekil ahs konusundaki srarmn asl nedeni karakterlerim. Karakterlerim aslnda ok zengin birer i dnyaya sahip, fakat dardan baknca fazlasyla sradan, zelliksiz kiiler. Bazen kendi istekleriyle bazen istemeden bu sradanln arkasna saklanyorlar. Kalabaln iinde hepsi birer glge gibi dolayorlar, varlklar hissedilmiyor. Zaten kitabm "Glgelerin Ordusu" diye isimlendirmemdeki en nemli neden de bu. Bylesine iine kapank, yalnz insanlarn i dnyalarn en zengin ekilde yanstmak, onlarn iki dnya arasnda skmalarn, gelgitlerini gstermek; bunlar yaparken de okuyucunun kendilerini gizlemek isteyen bu karakterlerle en doal, en kolay ekilde empati kurmasn salamak iin birinci tekil ahs bak asn kullanmay tercih ediyorum. altKitap: Dilerseniz biraz da bir okur olarak edebiyatla ve sanatn dier disiplinleriyle olan ilikilerinizden konualm. Engin Trkgeldi: Sanatn her dalnn kendine has, baka hibir dalda yakalanamayacak bir ifade biimi var. Dolaysyla eser ile yorumlayan arasnda zgn bir iletiim kuruluyor. Her disiplinde farkl bir pencereden bakyor insan. Ben de elimden geldiince ok pencereden bakarak, geni bir ayla grmeye alyorum yaam. Sanat dallarn tek tek ele almak gerekirse, edebiyatn doal olarak en ok ilgilendiim disiplin olduunu syleyebilirim. Paul Auster, Orhan Pamuk, Gabriel Garcia Marquez, Milan Kundera, Franz Kafka, Georges Perec kurgularndan anlatmlarna kadar her ynleriyle sevdiim, benim iin zel nem tayan yazarlar. Mzik, youn ilgi gsterdiim dier bir disiplin. The Smashing Pumpkins, Radiohead, Nick Cave and the Bad Seeds mzikleri kadar ark szleriyle de beni etkilemi gruplardr. Bu etkinin hikyelerime yansdn okurlarm
iv
mutlaka fark etmilerdir. Sinema, fotoraf ve resim de hem yaamma, hem de yazdklarma gzle grlr biimde szm durumda. altKitap: "Glgeler Ordusu"ndaki metinlerinizin ou daha nce nternet ortamnda yaynlandlar. imdi de yine saysal ortamda bir kitap btn olarak okura ulayorlar. Hem bir okur hem de bir yazar olarak nternet st yaynclkla fiziksel yaynclk karlatrmasnda nasl bir sonuca varyorsunuz? Engin Trkgeldi: Fiziksel yaynclk tartlmaz bir romantizme sahip. Bugn hemen hemen btn okurlarn ve yazarlarn katla ve mrekkeple tutkuya varan youn bir duygusal iliki kurduunu hissediyorum. te yandan, bu byl romantizmin beraberinde getirdii bir hantallk da sz konusu. Saysal ortam ise hem yaynevlerine, hem yazarlara, hem de okurlara byk bir dinamizm ve zgrlk salyor. Elektronik yayncln en byk avantaj, maliyetleri drerek "Bu kitap ka satar? Kendini kurtarr m?" gibi kayglara son vermesi. Mesela saysal ortamda 20 kitabn satlmas bile bir kazan olarak grlebilecekken, bu say fiziksel yaynclkta tam bir fiyasko olarak alglanmakta. nanyorum ki maliyetlerin dmesiyle yaynclar eser seiminde ekonomik kayglar bir yana brakp sanat odakl bir anlay gelitirecekler. Dolaysyla popler olmayan veya piyasaya hakim edebiyat anlaynn dnda yer alan yazar ve yaptlara potansiyel okuyucularyla buluma imkan salanacak. Bu da edebiyata zenginlik ve ok seslilik kazandracak. Saysal ortamn yazara yeni anlatm olanaklar sunmas da nemli bir nokta. nteraktif almalarla okuru da metine ortak etmek, fiziksel ortamda salanamayan grsel ve iitsel imkanlarla yeni biimler oluturmak saysal ortamda mmkn. Elektronik yayncln yeni yaz trlerine gebe olduunu sylemek yanl olmaz. Uzun lafn ksas, elektronik yayncln fiziksel yayncln yerini almaktan ok, ona alternatif olacana; ve yayncln her aamasnda (yazm, basm, datm, ve okuma) kkten deiikliklere yol aacana inanyorum.

Engin Türkgeldi - Gölgeler Ordusu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Engin Türkgeldi - Gölgeler Ordusu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Glgeler Ordusu

nsz - Yekta Kopan

Yeni Corafyalarn Haritas

nsz - Yekta Kopan

Anneme, Babama, Ablama, Aabeyime.

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Gndz Vassaf, 20. Yzyl Delileri Artk zgr Deiller, Cehenneme vg

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

The Machines of God"a oul bir selam.

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

________'a I. lene doru ev kapsnn tkrtsyla uyandm.

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

kasm 2001 resimler: Salvador Dali

CESETLER KTABI'NDAN BR SAYFA

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

tutunmu; ve oradan da bir cambazhane ustas ve selamlamt.

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

DE()MEK Hayalet ve Glge

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Pablo Picasso, Crucifixion

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Septik Zamanlar - Seluk Grkan

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi

Glgeler Ordusu - Engin Trkgeldi