Uur Mumcu _ Byklerimiz Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr. UYARI: www.kitapsevenler.

com Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar... Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yer olarak grdmz sitemizdeki tm e-kitaplar, 5846 sayl kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak", kabartma ekran ve benzeri yardmc aralara, uyumlu olacak ekilde, "TXT", "DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayc ve OCR (optik karakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grme engelliler iin, hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "engelli-engelsiz elele" dncesiyle, hibir ticari ama gzetilmeksizin, tamamen gnlllk esasna dayal olarak, engelli-engelsiz yardmsever arkadalarmzn youn emei sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibir ekilde ticari amala veya kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek tm yasal sorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir. www.kitapsevenler.com web sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek ve kitap okuma alkanln pekitirmektir. Ben de bir grme engelli olarak kitap okumay seviyorum. Sevginin olduu gibi, bilginin de paylaldka pekieceine inanyorum. Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri abalardan ve yaptklar katklardan tr teekkr ediyorum. Bilgi paylamakla oalr. Yaar Mutlu LGL KANUN: 5846 sayl kanun'un "Altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

Bu e-kitap grme engelliler iin dzenlenmitir. Kitap taramak gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne mutlu ki, bir grme engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesinden duyduu sevinci paylaabilmek tm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz tarayp, kitapsevenler@gmail.com adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmay dnebilirsiniz. Bu kitaplar, size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererek, ltfen bu aklamalar silmeyiniz.

Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaan ediniz... Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara. www.kitapsevenler.com Tarayan: Yaar Mutlu www.kitapsevenler.com www.yasarmutlu.com e-posta kitapsevenler@gmail.com Uur Mumcu _ Byklerimiz BYKLERMZ Byklerimiz, Uur Mumcu / 20. Basm, 1994/ Kapak, Erkal Yavi / Kapak Basks, zylmaz Matbaas / Bask, Yayla-ck Matbaas / Cilt, Aziz-Kan Mcellithanesi / Kitab Yaymlayan Tekin Yaynevi, Ankara Cad. No: 43 STANBUL Tel: 527 69 69512 59 84 Fax: 511 11 22 UUR MUMCU BYKLERMZ Yirminci Basm TEKN YAYINEV SLMKY'N YD Ticarete ok kk yata balad. Kardeleri Ali ve evket ile ortak olup, Saadettin ve Sait ile misket oynarken, hep kazanr, ocuklarn ok sevdii bir deyile rakiplerini hep terdi. Hac Ali'nin o zamanlar saman altndan su yrtt sezilirdi. Komu ocuu Saadettin, Uzun eek oyununda hep altta kalr, Ali, evket ve Sleyman, srayla Saadettin'in srtna binip, Bizim kyn imam, alttan verir saman, stten kar duman diye Saadettin'e taklrlard. Baba Yahya o zamanlar yoksul bir adamd. Daha dorusu yle sanlrd. Baba Yahya muhterem adamd. Baba Yahya ancak oullar byynce ihya olduysa da tarihiler bu konuda ikiye ayrlmlardr. Birinci gr savunan tarihiler, Demirel ailesinin Doutan zengin olduu tezini savunmaktadrlar. Bu tarihiler, Baba Yahya'nn, elma bahelerinden elma toplayp, bunu satarak geindii ve bu paralar Smerbanka satlan ve Amerikan bezi tabir edilen yastk kaplama iinde saklad grndedirler. Buna kar, Demirellerin Sonradan zengin olduklar grnde olan tarihiler, elma bahelerinden bu paralarn toplanamayaca, nk elmalarn 5 bir ksmnn da rk olabilecei, ayrca Baba Yahya'nn bu elmalarn vergisini demediini de ileri srerek, Baba Yahya, sonradan oldu ihya grnde srar etmektedirler. Marksist, Leninist, hatta Maoist olduu ileri srlen bu tarihiler, i o tarihte nfus ktnde Do-lakszolu Sleyman Sami diye bilinen bugnn muhterem ve muhteem Sleyman Demirel'in, Afyon Lisesi'nde Parasz yatl olarak okuduunu da belirterek, islmky muhtarlnn kk Sleyman iin Fakirlik ilmhaberi verdiini de hatrlatmaktadrlar. Bu gr savunan tarihiler bu tezlere kar, Sleyman Bey Yahya'nn olu, ne yaptysa doru diyerek, ikinci gr savunan tarihilerin, millet ve bayrak dman olduklarn ileri srmler ve bilimsel tartma, biraz vergi iadesi, biraz tevik belgesi, ve de kulhvallah bir elhamla kapatlm bulunmaktadr. Kk Yahya douyor Demirel ailesinin en mutlu olaylarndan birisi, hi phesiz. Hac Ali Demirel'in bir oul sahibi olmasdr. Adam olacak ocuk eyinden belli olduu iin, btn Demirel ailesi kk Yahya'nn eyinde boncuk aramlar ve bulduktan sonra boncuk ticaretine balamlardr.

Byk Yahya'nn o[undan ikisi okudu, biri hayrsz kt. Hayrsz kan, yani okumayan Hac Ali, Siz okudunuz da ne oldu diyerek hal ticaretine balad. Sleyman ve evket Teknik niversiteye kaydoldular. Cenab- Hak, Sleyman Demirel'e Yr ya kulum demiti. Demirel kibar ve de ayrca dindar bir 6 adamd. Yksek kattan gelen bu sesi krmad, sadece yrmedi, komaya balad. Demirel okulu bitirdikten sonra Devlet Su leri Genel Mdrl'ne girdi. Demirel'in sululuu ner-den geliyor diye merak edenler, mutlaka Sleyman beyin meslek hayatna nereden baladn aratrmak zorundadrlar. Demirel genel mdrlkte isim yapt, byklerinin gzne girdi. Geri zamann babakan Adnan Menderes'in gz, Sleyman Demirel'in geni gvdesini alacak boyutta olmad iin Demirel allem etti, kallem etti, beyefendinin gnlnde taht kurdu. Demirel'in Barajlar Kral olmas, byle anl-!mas Menderes'in gnlnde kurulan taht yzndenedir. Tarihilerin yazdna gre Menderes kara gzlklerinin ardndan bakp, bakp, kendisinden sonra babakan olacak kimseyi gremeyince, Gel"buraya, Sleyman, ben asldktan sonra ol babakan diyerek Demirel'in ensesini okam, o da beyefendinin bu ltufkr szlerine karlk, Sen abuk ekil aradan, beni babakan yaratm, yaradan diyerek kutsal grevine doru yollanmaya balamtr. Askere - Askere Demirel'in hayatnda Amerika gezisi ok nemli bir yer igal eder. nk dnyay orada tanm, Newyork sokaklarnda dolatktan sonra yollarn yrmekle anmayacan o gnlerde anlamtr. Amerika'da trl-eitli temaslar olan Demirel, ilk karlat yetkililer tarafndan emekli halterci sanlmsa da sonradan bu gen mhendisin Trkn yeni parlayan yldz olduu saptanm ve Ame7 rikallar Islmky'den kan bu yiide Ho geldin Sleyman, yapalm hemen seni Mason diyerek sempatik ve masonik ilikilere gemilerdir. Amerika'deki ikameti srasnda masonluk ve milliyetilik konularnda olduka youn bir eitimden geen Demirel. Genel Mdrln kendisine verdii olanaklarla iyice serpilmi, gelimiken, bir gece anszn 27 Mays Devrimi patlak vermez mi?. Demirel, ihtill olduunda spanya'dadr. Gelmek mi zor, kalmak m zor diye dndkten sonra gelmeye karar verdi ve gelir gelmez de askerlik ubesine giderek yoklamalarn yaptrd. Sonra do doru askere! Askerlik kendisine ok yakm, ancak mteahhitlikle askerlik birbirine akmt.. Morrison temsilcilii Askerliini Devlet Planlama Tekt'nda yapan Demirel, ncelik ve ivedilikle Amerikan Morrison firmasnda komisyonculuk buldu. Bu komisyonculuk aracl ile Ereli Demirel elik inaatlarn da buldu. Bir ara ODT su tesislerini zerine ald. Ksa zamanda zengin oldu. Hac Ali Demirel de bu arada, seccade, kilim ve hal satarak ayda iki- bin lira kazanmaktayd. Bir gn Hac Ali, Sleyman Demirel'e geldi Bak aa dedi. Bana gerekli yal bir kefil, brak bu ileri ol bavekil. diye de diretti. O aralar, AP Genel Bakan Gmpala lm, yerine slmky'de uzun eek oynayp, ttkleri Saadettin AP Genel Bakanlna adayln koymutu. Hac Ali, Yahu bizim Saadettin, vidalar gevettin diye grlerin? aklaynca, Sleyman Demirel Biz yine Saadettin'8 in srtna bineriz diye dnerek, AP Genel. Bakanl iin adayln koydu. Mason deilim Demirel, adayln koyar koymaz, Mobil irketi Genel Mdr Necdet Egeran'dan mason olmadna ilikin bir belge ald. Bu belgeyi AP Genel Kongresinde bozdurup, bozdurup harcayan Demirel, Bil-gi'i alt ederek AP Genel Bakanlna zplayp, oturdu.

Siyasete girer girmez nn hkmetini deviren Demirel, Ya undadr ya bunda helvacnn kznda diyerek nce Babakan Yardmcln, sonradan babakanl kapverdi. Bu ara Hac Ali durur mu? Durmaz. O da derhal kardei evket ile beraber Terakki irketini kuruverdi. irketin, kurulur kurulmaz, bir Muteber bankadan sermayesinin drtte birini yatrdna ilikin bir yaz almas gerekiyordu. Yaz alnmasna alnd amma para o gnden bugne yatrlmad. Fakat irket bankalardan kredi almaya balad. Milyon yamuru Demirel u grteydi: Nato'ya, Cento'ya ve n-to'ya balyz. NTO Demirel kardelerin kurduu, bir irketti. Hac Ali ve evket Ziraat Bankasna giderek, Biz sunta ekip, mobilya reteceiz. Bu sebeple kk iftiyi desteklemek fonundan bize kredi an dediler. Banka yetkilileri Aln size 26 milyon deyip, kk bir yardmda bulundular. Hac Ali paray grp, stn vereyim deyince de, banka yetkilileri Sz m olur canm diyerek parann stn almadlar, Demirel ailesinin tarih kredi al verii byle balamtr. 9 Hac Ali yoksulluk nedeniyle okuyamamt. Devlete bir hayrm dokunsun diye Ankara'da Ykseli Kolejini kurdu. Baz tarihilere gre okulrr kurulmasna sebep, Yahya Demirel'in haylazldr. Hac Ali, Benim olum baka okulda okumaz. Okul kuraym da buradan mezun olsun diye dnmtr amma Yahya bu okulu bitirmeden nce Adam olduu iin kendisine bir trl diploma verilememitir. Saldr balyor Bilindii gibi komnistler aile dzeni tanmazlar. Aile dzeni tanmadklar iindir ki hemen De-mirel ailesiyle uramaya balamlardr. Saldrya geen servet dmanlar, haysiyet celltlar, Demi-rel ailesinin sfrdan milyoner olduunu yazp, sylemeye balamlardr. Demirel bu yaynlar karsnda Eer bulursan yakama gel yap, komisyonu kandr, kapdan sv diyerek bu komnist saldrsn pskrtmtr. Komisyonlardan paay kurtarmasn bilen Demirel, 12 Mart 1971 gn iadelitaahtl olarak gnderilen bir muhtra ile i bandan uzaklamtr. eri Demirel o gnlere kadar hep Bulun 226'y drn diyorsa da buna kimse aldrmam, ancak yeeni Yahya bu szlerden Bul 226 sandalye yurt dna ihra et anlamn kararak hemen mobilya ihracatna balamtr. 12 Martta Altta kalann can ksn diyerek gemisini yrten Demirel, 1973 seimlerinde boyunun lsn aldktan sonra, bir sre beklemi, 1975 ylnda yanna Trke ve Erbakan' alarak ktidar' olmutur. Tarihimizde Birinci MC sonra da Yeni MC 10 ksa adyla YE-ME-CE iktidar olarak bilinen koalisyon hkmetleri, geen yln sonuna kadar dayanm, bu arada, yeen Yahya Beyin, Demirel aile-' sinin yakn dostu Mgrdi ellefyan aracl ile devletten yirmi milyon para rica ettii anlalmtr. Her koyun kendi bacandan aslr, krat ise kaslr kalr diyen Demirel hayatta iki eyden korkmaktadr. Biri komnizm tehlikesi, tekisi de Yce Divan'dr. Demirel'in islmky'n ortasna dikilecek heykelinin Yce Divan'a kmadan nce dikilmesi iin almalar srdrlmektedir. Bu arada Yahya Demirel'in kk boyutta heykelciklerini yaparak bunu Vergi iadesi karl olarak yurt dna sataca da renilmitir... Demirel'in slmky'deki heykelinin altna mutlaka u szler yazlmal, hatta altna kazlmaldr: Hibir eyden ekmedi Yeeninden ektii kadar Hatta irkin de saylmazd, Yazk oldu Sleyman efendiye.. 11 NHAT ERM ALLAH KERM Cumhuriyet tarihimizin demirbalarndan biri, hi phesiz, zerinize afiyet. Prof. Nihat Erim'dir. Trk siyasal hayatna al ve balyoz gibi iki unutulmaz armaan veren Erim, 1912 ylnda Kocaeli'-nin Kandra ilesinde dnyaya geldi.

Bilindii gibi, 1912 tarihi, Osmanl Ordulan'nn Balkanlar'da bozguna urad tarihtir. Talihin u garip cilvesine bakn ki 1912 ylnda ordular aozguna urarken, trk, bindokuzyzyetmi-birlerde ehir ekiyasna kar koruyacak olan Mthi Trk de ana rahmine dyordu. Kk Nihat binbir trl emekle byd. Halinden/tavrndan, baklardan byk adam olaca tao o gnlerde belli olmaktayd. Baba ve annesi kk Nihat' Galatasaray Lisesi'ne gnderdiler. Erim'-in temizlik, di koruma, hal ve gidi derslerinden ald notlar, Hep pekiyidi. Ayn baarlar, Galatasaray Lisesi'nde de devam etti. Kk Nihat parlak geleceine drt nala kouyordu. Kandral Nihat Bey, ilkokula gidip gelirken, nfus kdn kaybetmi, bu yzden babasndan amar yemi, stelik bir sre evlerinin kilerine kitienmiti. Aradan yllar getikten sonra hasmlar Erim'in nfus kdnn olmadn sylemiler hatta AP Gene! Bakan Demirel Erkeksen kar bakalm nfus kdn demiti. 12 Mart gnlerinde geen 12 bu seviyeli tartma lkemizde oulcu demokrasinin nasl kkletiini kantlam, sonunda Nihat Erim, Noterden onayl nfus kd suretini bularak De-mirel'i mahcup etmiti. Nihat Bey zgrlk yolunda Nihat Erim, stanbul Hukuk Fakltesi'ni bitirdikten sonra Paris Hukuk Fakltesi'ne yolland. Burada Prof. Blent Nuri Esen ile birlikte kamu hukuku dalnda doktora almalar yapt. Erim, aradan yl-*. lar getikten sonra, yakn arkada Blent Nuri'yi do skynetime teslim ederek ne kadar Atatrk olduunu ispat edecekti! Erim doktora almasn tamamladktan sonra, doru Ankara Hukuk Fakltesi'ne gelerek retim yeliine balad. 1941 ylnda bundan tam otuzyedi yl nce Erim Amme Hrriyetleri adl ders kitabnda baknz zgrlk yolunda nasl sramalar yapyordu : Bazlar dncelerin serbeste yaylmasndan' doan mahsurlar ne srerek dnce hrriyetinin aleyhinde bulunuyorlar.... Erim kitabnda byle yazdktan, iinden Vay Kstahlar dedikten sonra yle devam ediyordu : Bu dncede onlarn yanldklarn ispata hacet var mdr? Matbuat toplanma cemiyet tekili ve okutma gibi vastalarla dncelerin serbeste yaylabilmesi, mnakaa edilmesi ve bu fikirlerin yaylmas m daha iyidir? Yoksa muayyen bir zmrenin dierlerini susturduktan sonra kendi dnceleri yaymas, halk yanl yola sevketmesi mi daha iyidir?.... Erim kitabndaki bu dnceleri u satrlarla bi- tiriyordu : 13 ....Bu ikinci k kabul edildii takdirde, milletin koyun srsnden ne fark kalr? Btn mahsurlarna ramen, kilitli azlar satlm kalemler yerine, serbest dnce tercih edilmelidir.... Erim'e 12 Mart gnlerinde babakan olduktan sonra bu satrlar hatrlatld. Prof. Erim'in bu konudaki yant gerekten ok doyurucuydu : Ben babakandm. Siyasi ilere Koa, basnla ilikilerime de Kurtul bakyordu. O gnlerde Amerikallar Trkiye'de haha ekilmesini yasaklamak istiyorlard. Ben ahsen o ilerle meguldm. Btn bunlar benim malmatm dndadr. Erim'in yaknlar, Erim iin bilgisi vardr. Ancak bak as dardr demilerse de emekli kurmay albay ve de Babakan dare ve Siyasi Yardmcs, eski spikerlerden Sadi Koa, bu konudaki sorularmz, bir hafif mzik parasn mrldanarak yantlamtr: Bilir bilir bal gibi bilir! Nihat Bey salclk yapyor Erim bir yandan bilim adam olarak ilerlerken, te yandan da devrin bykleriyle leblebi ekirdek yiyor, bylece parlak geleceine doru adm adm yryordu. Erim'i nceleri Dileri Bakanl Hukuk maviri olarak gryoruz. Hukuk mavirlii az geldii iin, ikinci aamada Erim, Kocaeli Milletvekili olarak parlamentoya kafasn sokuyordu. Erim'e Milletvekillii de az geliyordu. Bu yzden CHP'nin yayn organ Ulus Gazetesi'nde yazlar da yaynlamaya balamt. 1946 ylnda Bayar ve Adnan

Menderes tarafndan balatlan Demokrat Parti hareketini pheyle karlayan Erim, kendisine Salc adn takan o nl makalesinde unlar sylyordu : 14 ...Sosyal bnyede derin rahatszlklar maha-de edildiinde bunu gidermenin yolu, bir mddet iin hrriyet ilhnn zerine al rtmek, yukardan aa bir otorite tesis etmektedir. Siyaset ilmi ve sanat* zerinde zihin yormu, devlet nazariyeleri atm olan belli bal melliflerin mterek kanaati budur... Erim bu dnceleriyle derhal devlet byklerinin dikkatini ekti. Bundan sonra Kandral Nihat Erim Beyi, Hasan Saka kabinesinde Bayndrlk Bakan olarak gryoruz. Erim, Hasan Saka kabinesinden sonra emsettin Gnaltav hkmetine de* Babakan yardmcs olarak girdi. O gnlerde Erim'in Babakanlna tam eyrek varken. Demokratlar seimi kazanverdi. Bylece Erim'in babakanlk ryas, yirmi bir yl ertelenmi, oluyordu. Nihat Erim Beyin o gnlerdeki havasn, Hecenin drt airinden ve de ayrca Demirel'in adamndan biri olan ve Tonton adyla bilinen Orhajv Seyfi Orhon'un kaleminden satrlar alarak yanstalm : Yoksa nerden d olurdun bu hayal-i hama sen.. Babakan olmakt midi belki cumhurbakan; Yok demem asla kapldn evhama ey Nihat sen; nk rndan kartan nce bizlerdik seni; Yoksa nerden d olurdun bu hayal-i hama sen. 12 Mart gnlerinde Nihat Erim'in basavunucu-arndan kesilen merhum Tonton air Orhan Seyfi Orhon bir baka iirinde Nihat Erim vesilesiyle smet nn'ye yle sesleniyordu : ki derdi birarada ekemez, kolay m kimse Ya Nihat'n olmasayd, ya inadn olmasayd; Gerekirse aresizdir ekilir inadn amma; u Nihat'n olmasayd, u Nihat'n olmasayd. 15 Nihat Bey, Menderes'in kolunda Nihat Erim'in Ulus Gazetesi bayazarl ok srmedi. nk Erim'in szn ettii al, Adnan Menderes'in eliyle Hrriyet ilhnn zerine rtlmekteydi. Ulus Gazetesi kapand. Erim bu kez, ne yapsn, Yeni Ulus ve Halk Gazetesi'nde yazlar yazmaya balad. Adnan Menderes, Erim'e ok ierlemekteydi, Erim bir yazsndan tr o zamanki parayla Yz-bin lira tazminat demeye mahkm olmutu. Erim bu paray demi miydi? Bunu kimse bilmiyordu amma Erim'in o gnlerde, Menderes'in hazriatty Basn Yasasn savunduu hayret ve ibretle izleniyordu. Erim, Allah kerim diye yalpa yapa yapa, sonunda Adnan Menderes'in gzne girdi. Menderes. 1957 yllarnda Erim'i Kbrs konusunda mavir olarak grevlendirdi. Erim'in Kbrs mimarl ite o gnlerden kalmtr. Nihat Erim o gnlerde Erim-Menderes yaknlamasn diline dolayan Mill damat Metin Toker'i mahkemeye vermiti. Mahkemede Toker'in avukat Prof. Muammer Aksoy, Erim'in avukat ise Prof. Blent Nuri Esen'di. Gel zaman, git zaman, 12 Mart muhtras verilince, bakn ne oldu. Erim, mahkemeye verip, hapse attrd Metin Toker'le birleti, Erim-Toker davasnn avukatlar Prof. Muammer Aksoy ve Prof. Blent Nuri Esen, hapse atld! Siyaset bir Ke kapmaca oyunu zaten! Nihat Bey cuntaclk yapyor Menderes-Erim dostluu btn samimiyetiyle srerken, 27 Mays ihtilli patlak verdi. Erim ihtillden sonra kurulan Kurucu Meclis'in dnda kal16 nt. nk smet Pap'nn gznden dm, bir keye bzlmt. 1962 yl politikasnda smet nn'nn partisinden drt adamn atlmasn istediine tank olunuyordu. Bunlar, Nihat Erim, Kasm Glek, Avni Doan ve Turgut Gle'ydi. smet Paa bu drt politikacy, gizli ihtill rgtleriyle iliki kurmakla sulamt. Sa-met Aaolu, Aina Yzler adl kitabnda Erim'in ihtill rgtleriyle babakanlk pazarl yaptn yazyordu. Bunlarn birer iftira olduu 12 Mart onlerinde iyice anlalm bu iftiray yapanlar utanlarndan yerin dibine inmiler. Erim de babakanla doru ykselmitir! Nihat Bey sosyalizme kayyor Erim partiden Geici ihra edildikten sonra, nce kendi kitaplarn; sonra da bakalarnn yazd kitaplar okumaya balad. O gnlerde henz kitaplarn Meclis kitaplna balamad iin evinde yeterince kitap bulunuyordu.

. Erim, stanbul'da Karta! Dragos tepesinde gnelenirken, birdenbire sosyalizmin ok hakl bir tez olduunu dnerek Sosyalizmi ben savunaym, Blent'i sktraym diye bir Durum muhakemesi yapt ve Biz sosyalist parti olamayz diyen nn'ye iddetle att. Kandral Nihat Beyin ismet nn'ye kar savunduu gr, aynen yleydi: Sosyalizm kelimesi zerinde bence lzumsuz yere korkuyorsunuz. Biz ki, CHP ki sosyalistim, demeyecek, siz de msaade etmediniz ve aksini sylediniz, tenkit ediyorum. Haksz yere baladnz gelecek kurultaylar... Ben ahsen kollektivist ekonomi dnda sosya17 lizmin btn prensiplerini benimsiyorum. Bizim partimizde bir nevi sosyal demokrasiyi komnizmle bir tutup, sosyal demokrasiyi de komnizmi gibi sular hale gelirsek, ben darda konuamam Paam. Yani bir Avrupal ile kar karya gelip konuamam... Erim'in parti meclisinde yapt bu konuma byk yanklar yapt. nn, Nihat Erim'in bu szlerinden rkerek, Peki yleyse, birazck solcu olalm dedi ve iln etti: Biz ortann solundayz. Nihat Bey genleri savunuyor Erim'in sosyalist olup, gerek sosyalist kltr derneinde, gerekse sosyalist eilimli YN dergisinde yapt konumalar Engels, Marks, Castro, Lenin ve Sosyalist Hilmi'den sonra dnyann bir sosyalist dnr kazandn belli ediyordu. Erim'in sosyalist dnceleri geliirken, dnyada ve Trkiye'de igal ve boykot eylemleri balamt. smet Paa, o gnlerde Her ikisinin de Allah belsn versin. Boykot da, igal de ayn eydir szlerinin ilk ksm duyulmadndan, Boykotta igal ayn eydir sz zerine eitli yorumlar yaplyordu. O sralar CHP Millet Meclisi grup bakan-vekili olan Erim Krsye frlayarak unlar sylyordu : Bu bir patlamadr, genler yerden ge hakldr. Genlerin bu eylemleri srerken, patlama ve atlama stadlarndan emekli kurmay albay Orhan Ku-bilay, Erim'in evine sk sk geliyor ve Erim, Kubi-lay'dan patlamalar hakknda ayrntl bilgiler alyordu. O gnlerde Erim'in evinde toplananlar arasnda, Kabibay, emekli istihbarat Amiral Sezai Orkunt, 18 emekli ihtillci Sadi Koa gibi devlet adamlar bulunmaktayd. Bu devlet adamlar devletin nasl kurtulaca konusunda gr al veriinde bulunuyorlar, grler ounlukla Nihat Erim Beyin babakan olmas konusunda dmleniyordu. Nihat Bey Babakan oluyor Sonunda beklenen gn gelip, att. Erim o gn yurt dndayd. Mutlu haberi talya'da ald. Daha gen saylrd. 59 yandayd. Daha nnde nice yllar vard. Lcivert elbisesini giyerek Trkiye'ye geldi. Genelkurmay Bakan Tama ve Kuvvet Komutanlar muhtray yolladktan sonra telefon rehberini ap, babakan aramaya balamlard. Tama, kara gzlklerinin altndan birdenbire Buldum diye gzlerini at ve derhal komutunu verdi: Cumhuriyet tehlikededir. Erim tetiktedir. ve Erim o gn CHP'den istifa ederek, anszn Kocaeli bamsz milletvekili oldu ve kabinesini kurmaya balad. Erim hkmeti, Reform Hkmeti olacakt ve kabinede akll uslu adamlar yer alacakt. Bu kabineye yurt dndan atanan Atilla Karaosmanolu'nun Solcu olduuna ilikin raporlar gelince, Erim Dnya bankasna sorun diye emir vermi. Dnya bankas bakan Mc Namara (Trkiye'de ne numara diye bilinir) Vallahi iyi ocuktur. Prl prldr. Milliyetidir diye hsn ahadette bulununca, Erim, Karaosmanolu'nu kabineye alabilmitir. Kabinede, sonradan 11ler olarak adlandrlan Beyin takm Neyin takm? gibi sorulara konu edilmi, sonunda Nihat Beyin takm yargsna varlmtr. Nihat Beyin Takm sonradan blnm. 19 paralanm, ilerinden Sadi Beygiller ad verilen Her eve lzm bir il tr elde edilmitir. Erim Anayasa'y lks buluyor

-Erim'in yapt ilk i anayasay Lks iln ederek, sosyalizmi Jeopoletiimize aykr bulmaktr. Nihat Bey, bundan sonra, 23 Nisan gn yapt bir' konumada, Genlerin bana bir' balyoz gibi ineceini sylemi. 18 Mays 1971 gn srail Bakonsolosu Elrom karldnda ise Makabline amil kanun kartacan iln ettirmek iin Sadi Ko-a' grevlendirmiti. Aradan geen zaman iinde Erim, bellek bozukluuna uram ve Balyoz gibi ineceiz sznn, 23 Nisan 1971 tarihinde deli, Elrom'un karld 18 Mays 1971 gn sylediini aklamt! Bu arada bir doktora bavurmu, doktor Beyninizde, tayir, tebdil ve ilga oluumlar balam. Genellikle halanmaktan, talanmaktan ve yalanmaktan olur tehisiyle Siz artk iflah olmazsnz. Ancak Cumhurbakan olursanz, dzelirsiniz demitir. Erim Amerikal dostlarnn ricasn kramayacak. haha yasa koydurdu, Tama'n ricasyla binlerce kiiyi tutuklattrd. Devr-i iktidarnda ikenceleri kuruldu. Kendisine bu konu hatrlatldnda Ben ikenceyi yasaklatmtm. Benim emirlerim ikencecilerin ellerini yakard... kenceleri Belediyeden ruhsat alnmadan kurulmutur. Benim haberim yoktur demitir. Sonradan ikencecilerin, Erim'in emirleriyle sigaralarn yaktklar anlalmtr.! Kandrdl Nihat Bey, Babakanl kvramaya-can anlaynca koltuunu Vanl Kara Ferit'e brakarak, babakanlktan ayrlmtr. Cumhurbakan 20 Sunay tarafndan getirildii kontenjan senatrl de biten Erim son gnlerini isizler ordusunun neferi olarak geirmektedir. Erim'in en Lks maddelerden bir heykeli dikilmeli ve heykelin bir eline al tekine de bir Balyoz verilmeli, heykelin kaidesine u szler yazlmaldr : Makabline amil, Tecrbesi kmil. ?A BYK DEVLET ADAMI Op. Dr. SAADETTN BLG (Hayat - Sanat - Eserleri) sparta'nn havasndan mdr, suyundan mdr, bilinmez, bu irin kentimizden byk devlet adamlar kmaktadr. Dr. Bilgi, sparta'da yetiip, nesli tkenen devlet adamlarndan biridir. Byklk konusunda Sleyman Demirel ile ekien Dr. Bilgi'in bykl geni kltrnden, kaln ensesinden ve olduka geni bir daire izen deerli gbeinden gelmektedir. Bilgi, sparta'nn Yalva ilesinde dodu. Bilgi, milliyeti eitimine Sait ve Emin adlarndaki aa-beyilerine borludur. Sait Hukuk Fakltesi'ni bitirdi. Emin, Dil ve Tarih - Corafya Fakltesi'nde retim yesi oldu, Saadettin'e de devlet adaml kald. kardein by, genliinde rklk -. tu-ranclk davas nedeniyle tutukland. Nihal Atsz, Alparslan Trke, Fethi Tevetolu gibi lkclerle hapis yatt. Bu davann srd 1944 ylnda smet nn Mill efdi, CHP tek parti olarak iktidardayd. Bilgi o tarihlerde gencecik, incecik, foto-roman mankenleri gibi yakkl bir ocuktu. stanbul Tp Fakltesi'nde yksek renime balayan Bilgi, aa22 beyi Sait'in urad bu hakszlk karsnda isyan ederek Ona yle demezler, peynir ekmek yemezler, cmz almazsam, bana da Saadettin demezler diye siyasal yaamda boy gstermeye karar verdi. Zaten byk devlet adamlar da bu gibi byk olaylarn iinde yorularak byrler. Bilgi de byle byd, byd ve adam oldu. Bilgi operatr oluyor Bilgi her ne kadar siyasete atlmaya, orada da katlp kalmaya karar vermise de Gzlerimi kaparm vazifemi yaparm diye gecesini, gndzne katarak Tp Fakltesi'ni bitirdi. Hemehrileri ara sra Teknik niversite'de okuyan Demirel ile Tp Fakltesi'nde okuyan Bilgi arasnda mekik dokuyup Bakalm hanginiz nce adam olacaksnz diye gelecein bu iki byk devlet adamn kzdrrlard. De-mirel'in byle konuan hemehrilerine Bana byle syleyenin alnn karlarm dedii, buna kar Bilgi'in yeni yeni meeafe alan gbeini iaret edip, Aln karlamak kolaydr, erkekse gbeimi arnlasn diye karlk verdii, tatl tatl syleyip, duyulurdu.

Tp Fakltesi'ni bitirdikten sonra bir sre doktorluk yapan Dr. Bilgi, Ankara Numune Hastanesinde ihtisasn tamamlad. Numune Hastanesi'nden tam Cerrah kaca gnlerde ortalk bir hayli karm, sonunda 27 Mays 1960 gn ihtill patlak vermiti. Dr. Bilgi'in aabeyi Sait, Demokrat Parti Milletvekillerindendi. Dr. Bilgi, radyoda Alparslan Tr-ke'in sesini duyunca, biraz ferahlad. Bunlar herhalde bizimkiler diye dnd amma kazn aya 23 hi yle deildir. ,Trke, dost arkada dinlemeden Demokrat Partili ne kadar milletvekili varsa, apar-" topar toplayp, toplayp, Harp Okulu'nda tutuklatyordu. Sait Bilgi de tutuklananlar arasndayd. Bilgi siyasal hayatta Dr. Bilgi, bir ameliyat srasnda iinden ykselen bir sese kulak verdi. indeki ses Ulan diyordu. Ulan Saadettin, sen devlet adam olacak adamsn. Sana ne doktorluktan? ve Bilgi bu sese kulak vererek, 1961 ylnda sparta Milletvekili olarak siyaset sahnesine admn att. Adalet Partisi saflarndan politikaya atlan Dr. Bilgi, ksa zamanda n yapmay baard. Partide rgt ilerini zerine alan sparta'nn bu karaya-z evld, Koca Reis adn da alarak, slmky'n yiidi Demirel'i atr, atr, atlatt. Demirel ayn gnlerde Morrison irketi Trkiye temsilciliinde tkr tkr para kazanyor ve partiyi ele geirecei gnleri hayal ediyordu. AP Genel Bakan Ragp Gmupala'nn vakitsiz lm, Demirel ile Saadettin Bilgi arasndaki liderlik yarn hzlandrd. Sleyman Bey o sralar AP'de bir grev alm, ancak bir genlik gsterisinde nl apkasn partisinin yetkili kurullarnda unutarak, arka kapdan svvermiti. Sonradan De-mirel'e bu olay hatrlatlm ve Sleyman Bey'den u yant alnmt: Ben, 12 Mart'ta da byle yaptm. Zor grnce hemen tyeceksin. Kamak erkekliin onda dokuzudur. Dr. Bilgi, hemehrisi Demirel'in zor gnlerde partiyi brakp svtn ileri srerek Hemehrim-dir Sleyman, benden elaman demi, ancak delegeler zerinde pek etkili olamamt. 24 Demirel'i o gnlerde sol basn da tutmaktayd Bilgi, hali ve tavryla Krkpnar pehlivanlarn andryordu. Demirel ise hatr saylr gbeine ramert,. iki ekirdek bir dirhem grntleri inide Meden Adam izlenimleri yaratyordu. stelik halk ocuu Bilgi'in, ABD Devlet Bakanlar'yla ekilmi fotoraflar ve de Mason Localar'nda kayd da yoktu! Sleyman, Saadettin'i yeniyor Sleyman ile Saadettin arasndaki sava, slmky'n yiidi Sleyman'n kesin zaferiyle sonuland. Yalval Saadettin ayvay yemi, yani yenilmiti. Demirel akll adamd (yeeni daha aklldr). Dr. Bilgi'i hemen karsna almad, kurduu hkmetlerde bu Ispartal can dmanna yer de verdi. Fakat Dr. Bilgi'in bu gibi numaralar pek yemiyor-du. Gnn bekledi. Demirel'in babakan olmasyla Demirel ailesinin yldz da parlamaya balamt..Krediler, tevik, belgeleri, vergi iadeleri birbirini kovalad. Hac Ali ve evket, Demirel'in bu pek muhterem biraderleri hemencecik byk iadamlar arasna katlvermi-lerdi. Demirel aleyhindeki hava iyice esmeye balaynca Dr. Bilgi Gn bu gndr diye eyleme geiverdi. Amac, Demirel'i devirip yerine gemek, o olmazsa yeni bir parti kurarak, bu partinin genel bakanln almakt. 1970 ylnda Dr. Bilgi'in nderlik ettii 41 mil-letmekili sparta'nn yiidine Yr de ense tra-n grelim deyince, Demirel hkmeti pattatk dverdi. Fakat aksilik bu ya, kurulan Demokrat Par25 ti'nin Genel Bakanlfna, Dr. Bilgi yerine Ferruh Bozbeyli getirilmez mi? Bilgi ate pskryor Demirel hkmetine krmz oy veren 41 milletvekili adna gazetecilerle konuan Dr. Saadettin Bilgi, o gnlerde unlar sylyordu : Demirel tek ahs hkimiyetine tevecch -etmektedir. Partiyi ikbal ve menfaat kaps haline getirmekten ekinmemitir. Zira ikbal ve menfaat talebinin ba temsilcisi kendisidir.

Demirel, Ispartal hemehrisinin bu hareketlerine ok zlm, zntsnden yz elli gram kadar kaybetmiti. O znt iinde Dr. Bilgi ve arkadalarn ihanetle sulam ve Dr. Bilgi'ten u cevab alp, yerine oturmutu : hanetten bahsediliyor. Sayn Demirel'in ihaneti nasl anladn bilmiyoruz. Bugn grnen udur ki, kendileri AP'ye ihanete muktedir bile deildir. Zira kendisi hibir zaman AP'li olmamtr. Yine ayn Dr. Bilgi AP'den ihra edilince 41 arkada iie birlikte imzalad bildiride hemehrisi Sleyman' yle harcyordu : Demirel ve karanlk ibirlikilerine kar yaptmz bu tarih mcadele, devlet idaresi faziletli, namuslu, hayliseyli, ehil ellere geinceye kadar artan bir evkle devam edecektir. Dr. Bilgi i hayatnda Dr. Bilgi'in bu ateli mcadelelerini srdrrken bir banka ap, memlekete yle hizmet etmeyi de dnd. Baz hemehrileriyle birlikte merkezi arkikaraa'ta bulunan Salk Bankas'n kurdu. Fakat Salk Banka's'nn ileri pek salkl gitme26 diinden Dr. Bilgi ksa zamanda grtlana kadar borca gmld. O gnlerde 12 Mart gelip gemi, memleketin Marksist, Leninist ve hatta Allah geinden versin, Maoist tehlikelerle kar .karya olduu anlalmt. Hemehrisi slmky'n yiidi Sleyman, komnizme, blcle, enflasyona, komnizmi tehlike saymayanlara kar arslanlar gibi dvyordu. 1973 seimleri de geldi, geti. Dr. Bilgi'in borlar da durmadan artyordu. CHP-MSP ortakl hava muhalefeti nedeniyle, kaygan zeminde tarihsel bir yanlgyla dnce, yeniden DemireJ'e gn douyordu. Dr. Bilgi, Demokratik Parti yetkili kurullarnda nce, CHP ile bir ortaklk kurabilir miyiz? diye hava yoklad. Bakt olmuyor, Haydiv Sleyman'a gidelim diye nerilerde bulundu. Fakat parti genel bakan Bozbeyli Hani devlet idaresi, faziletli, namuslu, haysiyetli ellere geinceye kadar artan bir evkle mcadele edecektik? diye sorunca ve diretince Dr. Bilgi'e yol grnmt. Bilgi vatan kurtaryor Tarihimizde Filitreli Birinci MC olarak anlan, AP, MSP, MHP, CGP hkmeti, Selanik Caddesi'nn hemen kesindeki benzin bayiinde kurulmutur. Bu benzin istasyonu Demokratik Parti Ordu milletvekili Ata Bodur'un olu kr Bodur tarafndan iletilmekteydi ve raslantya bakn ki bu benzin istasyonunun szlemesi Petrol Ofisi'nce feshedilmiti. Gerek benzin istasyonunda, gerekse Ata Bodur'un evinde yaplan toplantlardan sonra Dr. Saadettin Bilgi, hemehrisi ve can dman Sleyman 27 Demirel'e el uzatyor ve bu iki eski arkada, a-pur, upur, Yarabbi ok kr diyerek pp, kok-layorlard. Tarihiler, bu bulumay politikada detant yani, Yumuama eklinde yorumlamlardr. Bu yumuama ok yararl sonular vermi, nce siyas toplantlar dzenlenen benzin istasyonu, yeniden milletvekili Ata Bodur'un oluna verilmi ve Salk Bankas borlar nedeniyle balayan kovuturma p deyip, kesilivermiti. Dr. Bilgi tevik belgesi alyor Birinci MC hkmetinin kurulmas iin temel ilk hadc koyan Dr. Bilgi, dorulur dorulmaz, birr defne ya ticareti, teki mobilya ihracat konularnda olmak zere iki ayr i iin yz elli milyon lira tutarnda tevik belgeleri alverdi. Dr. Bilgi ksa zamanda borlarn dedi, karo geti ve memleketin sayl iadamlar arasna ka-tlverdi. Bilgi bir yandan zenginleirken, te yandan da komnizme, blcle, kar iyice bilinleniyordu. Dr. Bilgi, byk fedakrlk gstererek Filitreli Birinci MC Hkmetinde grev almad. kinci MC hkmeti kurulduunda Dr. Bilgi'i Mill Savunma Bakanl koltuunda gryoruz. Dr. Bilgi Mill Savunma Bakan olduu gnlerde, AP iinde frtnalar bagstermiti. Bilgi, askerlerin hsn .kabulnden de pek holanmad iin bakanlktan istifasn verip, AP rgtyle daha yakndan ilgilenmeye balad.

Demirel'in yaknlarna gre Dr. Bilgi, aabeyi Sait Bilgi'in verdii taktikleri uygulamaktadr. Bu 28 taktik AP'nin MHP'letirilmesi amacn gtmektedir. Demirel, Dr. Bilgi iin O Krat brnde bir Truva atdr. htiras aklnn iki katdr demektedir. Dr. Bilgi'in AP Genel Merkezi nne bir heykeli dikilmeli ve heykelin bir eline Salk Bankas bor senetleri, teki eline de milyonluk tevik belgeleri verilmelidir. Ve heykelin kaidesine u szler yazlmaldr: Bankaclktan etti zarar Sleymanclkta kld karan. 29 TURK NAPOLYONU AL ELVERD Bursa ilimiz imdiye kadar Uluda', inisi, ilei, eftalisi, ekirge kaplcalar ve de Sanat gneimiz Zeki Mren ile n yapm1:. Bursal Ali Paa, bu yeil kentimize, iniden, efto'Hen, Uluda'dan ve de Zeki Mren'den daha ok n kazandrmtr. Bursal Ali, Mustafa Kemal Paa ilesinde 2o-azkap kynde dnyaya geldi. Babas yoksul Lir kylyd. Onun, bunun tarlasnda ortak olarak alrd. Ali'nin Bursa eftalisi gibi krmz yanaklar, frl frl dnen gzleri ve acemi horoz yankl sesi, onun heykeli dikilecek bir byk adam olacan gsteren, tarih, siyas, ekli belirtilerdi. Ali, eftali yanaklar frl frl dnen gzleri ve acemi horoz yankl sesiyle arkadalar arasnda ilgi uyandryor ve kendisini AP Milletvekilliine kadar ulatran^ppk^gelecekte Yektiri yavrum, yek-tiri diye yryordu. Kk Ali, 1944 ylnda Harp Okulu'nu bitirdiinde boyu 1.50 cm.'yi gemiyordu. Ali'nin boyu neden uzamyordu? Bu konuda aratrma yapan Bav-yeral Arkeolog Hans Vonderzingergen, Ali'de amar kompleksi vard. Her ykanta ekiyordu sonucuna ulamtr. 30 Ali, inklbn emrinde Temen Ali'nin nce boyundaki geometrik bulgulardan sonra da ok erken dklmeye balayan salarndan tr, kendisine Napolyon'a benzettii sylenirdi. Fakat yaplan aratrmalar Ali'nin kendine Valentino Ali denmesinden holandn, ortaya koymutur. Ali'nin erat arasnda Kel Ali olarak anlmas, son zamanlara rastlar. Ali'nin hrn ayakkab fras renkli salar, tabiatn azizliine urayarak birbir dklyor ve iinde beyinsel hazineler ve dnsel mcevherler tayan muhterem ba btn plakl ile kamuoyunun nne kyordu.. 27 Mays Devrimi, Ali Elverdi'nin binbalna rastlar. Binba Ali, ihtilli btn gcyle desteklemi, ancak treni kard iin, n saftaki ihtillciler arasnda yer alamamt. Fakat, nne gelen bir tarih frsat karmad, eski Cumhurbakanlarndan Cell Bayar'n Kayseri Cezaevi'nden tahliye olduu gn gsteri yapan bir ere tokat atarak ihtillciliini ve inklpln kantlad. Elverdi, 27 Mays htilli'ne yrekten balanmt. Bu balln kantlanmas iin nne bir baka frsat daha kmt. Yl 1962. Devrimci genler, AP'nin eski Genel Merkezi nnde gsteri yapyorlar. Gsteri bir sre sonra saldrya dnyor. Gstericiler AP Genel Merkezi'ne girmek istiyorlar. Kapda bir hrgr patlyor. Bir kurmay yarbay, gzlkl bir milletvekiline baryor Devrim dman. Devrim dman. Bu gzlkl milletvekili AP Erzurum Milletvekili Cevat nder, bu devrimci subay da 28'inci Tmen Kurmay Bakan Ali Elverdi'ydi. Sonradan Elverdi ve nder dost oldular. Ali Elverdi'nin olu skender Hukuk Fakltesi'ni bitirdikten sonra, 31 avukatlk stajn Cevat nder'in yazhanesinde tamamlad. Elverdi ihtillcilere kar Ali Elverdi. Ankara'da 28'inci Tmen Kurmay Bakanl yaparken, Albay Talt Aydemir'in adamlar kendisine engel atmlard. Elverdi'nin elinde Ankara'y igal plan vard. 22 ubat erken patlak vermi ve arabuk bastrlmt. Koullar yeni bir ihtille gebeydi. Ancak ortalkta pek yetenekli ebe de grnmyordu. 21 Mays ihtill giriimi gecesinde Ali Elverdi'nin yldz birdenbire parlamtr. Tank stemeni lhan Ba, Ankara Radyosu'ndan yapt anonsla ihtillin baladn haber vermekteydi. Elverdi hemen bir jeep'e atlayarak,

radyoevine girdi. Ankara Merkez Komutan Orhan okdeer, Elverdi'den nce radyoevine gelmi ve ihtillci stemenle yanndaki Harp Okulu rencilerini tutuklamt. Elverdi anons odasna girer girmez, hereyi hazr buldu. Mikrofonu grnce nce Bursa'nn ufak tefek talar diye balayacakt amma hemen kendine geldi ve blblleri kskandran sesiyle tarih konumasn yapt : apulcularn yapt hareket durdurulmutur... Fakat aksilik bu ya, tam o srada stemen Erol Diner komutasndaki bir manga radyoevine girerek, Elverdi'yi teslim almt bile. Elverdi'nin aya taklyor Elverdi Harp Okulu rencilerini grr grmez, Evltlarm, demek sizdiniz, brakn hatam dzelteyim dediyse de pek inandrc olmad. Elverdi yol32 da mzldanyor, mrldanyordu: Sizdenim ben, yanllk oldu. Harp Okulu rencileri bu mrldanmalara Sabahn seher vaktinde Ali'yi grdm, Ali'yi trksn syleyerek karlk veriyorlard. renciler Elverdi'yi Albay Talt Aydemir'in karsna kardlar. Bundan sonrasn pek kimse bilmemektedir. Ali Elverdi'ye gre Aydemir, Bir kahve ier misiniz? demi, Elverdi, Bir orta rica edeyim. Bu yaplanlar hazmedemedim. Bir de soda diyerek hr demokratik rejimi korumutur. Fakat baz fvsuzur ehas, Elverdi'nin, Albay Aydemir'e Affet beni Albaym dediini yazmlardr. Aydemir, ihtill gecesi tutuklandktan sonra, Elverdi'nin kendisine hakaret etmek istediini anlarnda u ekilde anlatmaktadr: Elverdi... Benim nme geldi ve (Senin kann bu memlekete deil, Moskova'ya gmeceiz) diye hitapda bulundu. Ve (tu) diye hcreye tkrd. Ben de gayet sakin, (O belli deil daha) dedim. Benim elim kolum bal idi. Hcrede kilitli idim. O geceyi hatrladm. Ayaklarma kapanm, hayatn kurtarmam iin yalvarmt... Yaplan aratrmalar sonunda, Elverdi'nin, Aydemir'in ayaklarna kapanmadn, bu srada byk bir rastlant sonucu ayann halya takldn ve bu sarsnt sonucu dudaklarnn Aydemir'in "ayakkablarna dediini ortaya koymutur. ( bu aklama ilk kez yaynlanmakta olup her hakk sakl ve stelik de baya hakldr). Yine yaplan aratrmalarda, Talt Aydemir'in, Elverdi'ye tabancasn dayadn, ancak Elverdi'nin iman dolu gsnn ve de zellikle derisinin kalnl dolaysyla kurun ilemedii de anlalmtr. ' 33 Elverdi'nin yldz parlyor Yarbay Ali Elverdi'nin bu cansiperane kahramanlklar, ne yazk ki, altnn deerinin dt' gnlerde onsekiz ayar bir stn liyakat madalyasyla dllendirilmitir. Oysa Yarbay Ali, Mareallii hakettii kansndayd. Gnler abuk geti. 12 Mart'a gelindiinde El-verdi'yi. Tugeneral rtbesinde gryoruz. 28. Tmen Komutan Yardmcl grevini yrten Elverdi, 12 Mart Muhtras'ndan hemen sonra Ankara 1 Numaral .Skynetim Mahkemesi Bakani'na getirilmiti. Elverdi, (O gnlerde Ali Paa diye bilinirdi) Deniz Gezmi ve arkadalar hakkndaki idam kararn imzalarken, AP iktidar hakknda unlar yazyordu : Ekonomik sknt, buhran, politik tutarszlk, 26 milyonluk birader yolsuzluu sylenti ve alkantlarnn ve ayialarnn gn na kmas yolundakr abalarn baltalanmas, engellenmesi yolundaki ayak oyunlar... Elverdi, Trk Milleti adna verdii kararda De-mirel biraderleri yolsuzluklara bulamakla ve ayak oyunlar yapmakla suladktan sonra 27 Mays Ana-yasasi'n yle vmekteydi: Anayasann getirdii yeni messeseler ve kit-lev bask gruplar, sosyolojik kavramlarla ulusumuzun hayatnda ve kiilerin yaantsnda gerekten bir (Devrim r) olmutur. Elverdi siyasal kulislerde Trk Napolyonu Elverdi, mahkeme bakanlndan sonra yeni rejimde daha etkin grevler alabilmek iin kulislereigirdi. Napolyon, Para, para. pa34

ra diyordu. Elverdi, Parasz saadet olmaz ilkesine, inanmt amma o Napolyon'un para, para, para dedii gibi, idam, idam, idam diyor ve bylece byklerinin gzlerine giriyordu. O sralar, Cumhurbakanl seimi de geldi, att. Trk Napolyonu'na da grev dyordu. Olunun staj yapt yazhanenin sahibi Demokratik Parti Erzurum Milletvekili Cevat nder'in evinde DP Genel Bakan Ferruh Bozbeyli'yle konutu. Elverdi, Bozbeyli'den, Cumhurbakanl iin Orgeneral Faruk Grler'in desteklenmesini isteyince, Bozbeyli'den u yant ald: Siz bu niformann iinde neden ve nasl politika yapyorsunuz? Elverdi'nin ya amna urad iin solan o eftali krmzs yanaklar birdenbire eski krmzlna dnd. Onu kimse anlamyordu. O ki demokrasiyi kurtarmt. O ki smet Paa'y kurtarmt. O ki Na-to'yu, Cento'yu, SporToto'yu, Tm-Der-Sen-Kom'u kurtarmt. Yaplr myd ona?. Orgeneral Grler, Parlamento'dan Cumhurbakanl yerine bir gzel nasihat aldktan sonra, orgenerallikten, Morgenerallie ykselmi, bu patrd, grlt iinde Elverdi'ye de vol grnmt. Elverdi emekli oluyor 1974 ylnda iktidara gelen CHP-MSP hkmeti, Tarih yanlg iinde Ali Elverdi'nin emekliliine de karar vermiti. Elverdi emekli olur olmaz, eitli siyasal partilerin kendisine bavurup, Paam, Paam, bizde devam etsin siyasal yaam diyeceklerini ummu, sonra da mracaatlar olmaynca, soluu doru AP Genel Merkezi'nde almtr. Genel Merkez'de Demire! ile pp koklatk35 tan, sarlp syletikten sonra AP'ye kaydolan demokrasi kahraman Elverdi Paa, komnizme kar mcadelesini, Demirel'in yannda srdrmeyi .uygun grmt. Demirel, geni yrekli adamd. Yreinde kendisine bir zamanlar Yolsuzluklara bulatn, ayak oyunlar yaptn diyen bir paaya da yer vard elbet. Ali Paa da geldi ve bu efkatli yrein taa iine ne sanmtnz bada kuruverdi. Evlerdi'yi yaplan ilk ara seiminde Bursa Milletvekili olarak gryoruz. Ve Allah inandrsn, ok mutlu oluyoruz. Elverdi krsye kyor Ali Elverdi,, mahkeme bakanl yapt gnlerden beri, krs alkanlna tutulmutu. Milletvekili olduktan sonra Bir frsat dse de kp, konu-sam diye yanp, tutuuyordu. O tarih frsat, birgn geldi, att. Bte grmeleri vard. Elverdi, Demirel'in gzne girmek ve yurttalar komnizm tehlikesine kar uyarmak iin krsye kmt ki, azndan kan birka szden sonra, CHP Urfa Milletvekili Cell Payda'n da krsye geldii grld. Ve Cell Payda, i kfte yourur gibi, El-verdi'yi yle bir yakalad. Elverdi. Payda'a kahredici yumruunu tam vuracakt ki, birdenbire her trl iddet hareketine kar olduunu hatrlad. Ve o srada, yine o aksilik: Aya taklmaz m? Tpk Albay Talt Aydemir'in karsnda olduu gibi aya taklp, Payda'n altna dmez mi? Tabii tula malp! (Soldan alklar...) 36 Paaya drt heykel Elverdi'nin drt ayr yere heykeli dikilmelidir. Birinci heykel, Radyoevi nne, 21 Mays ihtillinde devleti kurtard iin... kinci heykel Harp Okulu'na, Talt Aydemir'e kar kahramanca dvt iirl... nc heykel, parlamento nne, demokrasiyi kurtard iin, drdnc heykel de komnizmi nledii iin Skynetim Mahkemeleri'nin bulunduu Asker Veteriner Okulu'nun bahesine dikilmelidir. Ve heykellerin altna u szler yazlmaldr: Ali Paa, Ali Paa Haprd taa, ta yarld batan baa 37 YAKIIKLI DEVLET ADAMI Dr. KEMAL SATIR Jean Paul Sartre, bat felsefesinde Varoluuluun kuramcs olarak bilinir. Dr. Kemal Satr da lkemizde Yokoluuluun felsefesini yazanlardan biridir. nk Dr. Kemal Satr, koskoca bir partinin Genel Sekreterlii'nden kle kle yokolmu, birara Bankas Ynetim Kurulu yelii ile toparlanr gibi olmusa da son zamanlarda, eskilerin deyii ile nisyana, Trkesiyle

unutulmulua terkedilmitir. Yani siyasal yaamdan, silinip, yokol-mtur. Yokoluuluun felsef, coraf ve arkeolojik aratrmalarna hevesli olanlarn mutlaka Adana'-nn bu bar yank politikacsnn hayatn incelemeleri gerekir. Dr. Satr tam anlamyla bir devlet adamdr. ok sayda siyah ve lcivert elbisesi vardr. Ayrca ses tonu devletin manev ahsiyetine uygundur. Kaslarak yrmekte eski Babakan'lardan Vanl Kara Ferit Bey'le Kandral Lks Nihat Beyefendi'den daha baarldr. Boy, bos ve de ayrca ense-kulak yerindedir. ok anlaml konuur. Seip, kulland szcklerden felsefe akmlar doar, geliir. Fakat tarafsz aratrmaclar, Dr. Satr'n konumasndan ok susmasnn anlaml olduu noktasnda birlemilerdir! 38 Olgun devlet adam Dr. Kemal Satr, adndan da anlalaca zere, olgun bir devlet adamdr. Yani, kemale ermi, hamlktan kurtulmu, olgunlam, biraz da salar krlam kltr derin, kafas serin, sekin, devlet adamdr. Hem sekindir, hem de ya, Allah geinden versin, biraz gegindir. Bu engin, gekin ve sekin devlet adamnn asl meslei rntgenciliktir! Yanl anlalmasn, Dr. Satr, rntgen mtehasssdr. Rntgen mtehasss olduu iin de bir bakta insanlarn cierini okur. Fakat rntgen aygtlar yeterince gelimemi olduundan, Satr kendi cierini okumaya yer ve zaman bulamamtr. Dr. Kemal Satr gerekten davudi ve siyas bir ses tonuna sahiptir. smet nn ile Kemal Satr'n samimiyetleri de ite bu ses tonundan trdr. Kula ar iiten nn, sk sk kulana fsldayan damad Metin Toker'in tslyan sesinden bkt iin kolay iitebilecei bir ses sahibi aram, Dr. Satr bylece ismet Paa'nn, Harem-i smetine girebilmitir. Satr kahrolyor Dr. Kemal. Satr'n, u kavanoz dipli dnyada iki byk derdi oldu. Dertlerinden biri olu Mustafa Satr'n, sanat dnyamzn hanmefendi yldz Ajda Pekkan'a tutulmas, ikincisi de CHP Genel Sekre-terlii'ni dnk ocuk dedii Ecevit'e kaptrmayyd. Ajda Pekkan, alt gece kulbnde Kemal Satr'n olu Mustafa ile tannca, sylemekte olduu Yamurlu bir gnd, tpk bugnk gibi arksn aniden keserek, Ya Mustafa, ya Mustafa ar39 ksma gemi ve bylece bu byk politikacnn oluna ayak atmt. Dr. Satr bu olay duyunca yle dnd: Yarn, Babakan ya da Cumhurbakan olabilirim. Sa-tr'n gelini ark sylyor dedirtir miyim adama? Gitti, Ajda Pekkan ile grt. Ajda, Kemal Satr'a olu Mustafa'nn hayatna giren ilk erkek olduunu aklyor, arada Palavra, palavra, palavra arksn sylyor, olundan asla ayrlmayacan gndem d olarak ifade ediyordu. Dr. Satr baka are bulamyordu. Olu Mustafa Satr' ki mahdum bey o sralar disk-jokeylik yapyordu ngiltere'ye postalayarak Ajda Pekkan'-dan kurtulmu oldu. Ajda Pekkan'n, Kemal Sar'dan ald intikam byk oldu. Derhal bir krkbelik plak kard. Plakda u ark syleniyordu: Kimler geldi, kimler geti hayatmdan. Yakkll ile n yapyor Dr. Kemal Satr, politikaya Adana'da balad. nce Belediye Melisi yelii yapt. Sonra Kzlay Bakan oldu. Ve 1943. Siyasal tarihimizde dnm noktas. Adanal doktor, kapa Meciis'e atyor. Ve Trk fikir ve sanat hayat, birdenbire canlanyordu. CHP grubu Satr' ayakta alklyor: Aman Adanal, canm Adanal, ben sana yandm, apkn delikan--h. Satr, o sralar, CHP Genel Sekreteri, Memduh evket Esendal'n gzdesiydi. Buna armamak gerekir. Bilindii gibi Esendal nl bir hikye yazardr, ite Esendal, Kemal Satr'n kiiliinde bir hikye kahraman bulup, onu elinden tutmak istemiti. O tarihlerde foto-roman teknii gelimi olsayd, hi phesiz Dr. Satr Kemanc gitme kal adl 40 foto-romanda sevgili ve kars tarafndan baklanarak ldrlen Sanyerli Kzm rolne tpa-tp uyacakt. Dr. Satr gece kulplerinde

Dr. Satr 1946 seimlerinde yeniden Milletvekili olarak Meciis'e girdi. Parti bykleri bu gzel sesli karayaz politikacy pek sevmilerdi. smet Paa'nn, Ya krk katr ya Kemal Satr dedii kulaktan kulaa yaylyor, Dr. Kemal Satr da siyasal geleceini iyiden iyiye kontrol ediyordu. Satr Ulatrma Bakanl'na getirildiinde henz^ yandayd. Dr. Satr, 39 yandayd ve Ankara Sosyetesi'nin gzbebeiydi. Ankara Palas ve Kulp Sreyya'da yemeklere, balolara katlr Papatya gibisin, beyaz ve ince tangosuna mrldanarak elik ederken, kasap havalarna nedense fizikerv katkda bulunurdu. Ulatrma Bakanl, kasap havalar, danslar, papatya gibisin beyaz ve ince... tangolar derken, bir de ne grsn, yl 1950. Kendisi Meclis dndadr, Allah Allah, u kstahla bak! Menderes - Satr atmas Dokuzyzellilerrn Ankara'snda apknlk konusunda iki politikac arasnda korkun bir rekabet hkm sryordu. ki politikac, Adnan Menderes ve Dr. Kemal Satr, apknlk, dier deyile zamparalk konusunda yarmaya girmilerdi. Dr. Kemal Satr'n Menderes'e kar yksek sesle Elimizden bir kaan kurtuluyor dedii o gnlerin Ankara'snda sylenip, dururdu. Adnan Menderes'in 1960 ylnda bir ihtillle dev-rimlesi, Dr. Satr' apknlk konusunda rakipsiz b41 rakt. Satr artk bu tarihten sonra, zamparalk alannda rakibi ihtill yoluyla tasfiye edildii iin, enerjisini mr tketen bu yara deil, politikaya vermeye balad. Dr. Satr, .1960 htilli'nden sonra kurulan Kurucu Meclsi'e gird.i smet Paa'nn gzdesi Prof. Nihat Erim. 1957 ylndan beri gzden uzak olduu iin, 1961 ylnda meydan Satr'a kalmt. Dr. Satr nce CHP Genel Sekreteri oldu. Sonra da smet Paa hkmetlerine Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs olarak girdi. Gnler frtna hzyla geiyordu. smet nn ite bu gnlerin birinde Ortann solundayz deyince, Dr. Kemal Satr'n akl kart. imdiye kadar sa nedir, sol nedir pek aratrmamt. AP'liler de Ortann solu Moskova yolu diye tempoya balaynca Dr. Satr dnd, dnd ve tarihlere geecek u cevab verdi. CHP gerekten ortann solundadr.! Bu gibi byk szler, Dr. Satr gibi byk devlet adamlarna n'sip olmutur. CHP gerekten ortann solundadr Ksa, z fakat anlaml!. Bu sz CHP ortann solundadr eklinde olsa anlam ifade etmez. Ya da Biz ortann solundayz dense, yine istenen mna ortaya kmaz. te hner buradadr. Bunca kelime arasndan bir kelime bulacaksnz ve aznzdan kan sz bir siyas beste gibi dilden dile dolaacaktr: CHP gerekten ortann solundadr. Dr. Satr'n CHP gerekten ortann solundadr dediini, bunun ardndan da Yalancnn, anasn, avradn diye eklemeler yaptn, sadan soldan hit, hit, ar ol, ar ol gibi satamalara, has-1ir lan diye mill ve manev deerlerimize uygun. 42 ulusal yapda bir karlk verdiini grg tanklar ifade etmekte iseler de biz bu konuyu es gemeyi uygun grmekteyiz. Dr. Satr'n tarihe geen ikinci byk sz, Devlet masa balarndan idare edilmez diyen AP Genel Bakan Ragp Gmpala'ya Deli danalar gibi dolaarak m idare edilir? eklindeki nihavent makamnda yrk semaisidir. Feyziolu'ndan sonra Parti iindeki ortann solu kavgas Prof. Dr. Turan Feyziolu'nun hadi bize eyvallah deyip, Gven Partisi'ni kurmasyla yeni bir aamaya ulamt. Dr. Satr bu arada Genel Sekreterlii Ecevit'e kaptrm ve ortann solunu, ortann gbeine ve ortann ortasna ekebilmek iin pusuya yatmt. Dr. Kemal Satr, parti iinde emekli Amiral Sezai Orkunt, emekli Albay Orhan Kabibay gibi emekli dul ve yetimlerle birlikte devrimcilik yapyor, Ece-vit'i hem sandan hem solundan kuatmaya alyordu. Parti kongreleri Ecevit-Satr atmasna tank olurken, Dr. Satr, Orhan Kabibay aracl ile Dev1 Gen militanlaryla iliki kuruyor ve CHP kongreleri devrimci genlerce baslyordu.

Bu arada 12 Mart kapy ald. Nihat Erim Babakan olmutu. Ecevit CHP Genel Sekreterlii'nden ayrlmt. Satr'a gn douyordu. smet Paa, damad Metin Toker desteinde Ecevit'e ate pskryor-du. Artk Genel Sekreterlik belki de Genel Bakanlk antada keklikti. Kurultay yaklayordu. Ankara'da Stad Otel'de karargh kuran Dr. Satr, gazetecilere Kazanacaz demiyorum, kazandk diyorum yollu mna dolu ak.43 lamalarla Ecevit'in elinden CHP Genel Bakanl'nr da almay tasarlyordu. O gn Stad Otel'de ayva kompostosu vard. Kurultay' Ecevit kazand ve Satr, yannda ideal arkadalar Sezai Orkunt, Ali hsan Gs ve Orhan Kabibay ile birlikte bir gzel ayva kompostosu yediler. Feyziolu'na katlyor Kemal Satr'n yenilgisi, Satr takmnn, Feyziolu'nun Gven Partisi'yle kenetlenmesine yol at. Gven Partisi'nde zaten, Feyziolu, Fethi elik-ba, Ferit Melen, Hasan Tosyal gibi devlet adamlar da vard. Dr. Satr nce Cumhuriyeti Parti adyla bir Tabel partisi kurdu, sonra bu tabely omuzlayarak, Feyziolu'nun, Gven Partisi'ne yamand. Bugn Millet Meclisi'nde bir kiiyle temsil edilen Trkiye'nin en byk partisi, (mna itibaryla byk) Cumhuriyeti Gven Partisi ite byle olumutur. bu tarih gerei bylece tarihe emanet ederiz! Dr. Kemal Satr, 12 Mart Hkmetlerinde de bakanlk yaptktan sonra, seimlerde yok oldu ve hemencecik elabukluu ile Bankas Ynetim Kurulu yeliine oturuverdi. Dr. Satr burada ksa srede Bankaclk eitiminden geti. Tabii bu arada Allah ne verdiyse, aylk, yolluk, temett, cebine indiriverdi. (Afiyet olsun} Satr bugn hem AP Genel Bakan Demirel'in, hem de Cumhuriyeti Gven Partisi Genel Bakan Feyziolu'nun sevgilisidir. Fakat ne yazk ki Dr. Satr renkli Ankara gecelerinden de, hararetli siyas kulislerden de elini ayan ekmi durumdadr. Dr. 44 Satr bugn Siyas mevta denilebilecek bir l ve durgun dneme girmitir. Eveeet, Dr. Satr'n bir heykeli CHP Genel Merkezi nne dikilmeli ve altna u szler yazlmaldr: Adanann yollar tatan Feyziolu kard beni batan 45 MOBLYA PRENS 1950 yl, oulcu demokrasinin lkemize gelip yerlemeye karar verdii mutlu bir tarihtir. Yabanc dostlarmz, Edirne snrndan admlarn atar atmaz, Bir iki ler - yaasn Trkler demiler, bizler de hep birlikte Hey gidinin efesi diye nara atp, el rptktan sonra Drt be alt - Polonya batt - yedi sekiz dokuz Alaman domuz - on. on-drt onbe - Ameruka karde tekerlemesini syleyerek Trk misafirperverliini bi gzel gstermiiz. 1950 yl, ayn zamanda bir baka mutlu olayn da balangcdr. Byk i adam Yahya Kemal De-mirel ayn ylda ana rahmine dyordu. sparta'nn slmky'nde kendi halinde bir ailenin ocuu olarak dnyaya gelen kk Yahya, doar domaz, Ciyak, ciyak, viyak, viyak derken, aniden Vergi iade^ si diye barm, ancak bu sz, slmky halk henz kapitalizmin inceliklerini renemedikleri bir dneme rastlad iin grltye gitmitir. Amcas muhteremdir Kk Yahya biraz byynce, hemen mahalle ocuklaryla misket, bilye ve yaz tura oyunlarna balad. Misket, bilye ve yaz tura oyunlarnda mahalle ocuklarnn paralarn ten kk Yahya, ye46 teneklerini biraz gelitirerek, Zunkla oyunu ad verilen bir baka oyunda da baar salad. Kk Yahya'nn para kazanmaya kar olan bu stn yetenekleri, amcas Sleyman Demire! tarafndan dikkatle izleniyordu. Amca Sleyman, kardei Hac Ali'ye, ocuun terbiyesini zerime alyorum-dedii gn kk Yahya'nn byk iadam olaca hemen hemen belli olmu gibiydi. Hac Ali gzel sanatlara dknd. Yahya Kemal'in hayran olan Hac Ali, zellikle bu mill ve hissi airimizin spanya'da raks, stanbuida ense adl

lirik iirine baylr, Hayal ehir - Kprnn alt nehir balkl iirine de tutulurdu. te bu yzden oluna ad seerken, sadece Yahya adyla yetinmemi, Yahya Kemal adn koymay uygun bulmutu. Kk Yahya, sonradan ticaret ve edebiyat dnyasna atldnda, Yahya Kemal'e zenerek u satrlar yazacakt : Bin atl aknlarda ocuklar gibi endik. Sunta ceviz kaplamalar Sellefyan'a verdik. Aile geliiyor Demirel ailesinde ayr-gayr yoktur. Ne kazan-lrsa ortaya konur, dileyen bu paradan ihtiyac neyse, o kadarn ald. Ailede nce Sleyman Demirel kendini kurtard. Okudu. Mhendis oldu. Devlet Su leri'ne girdi. Burada Hikmet Turat adl bir mason biraderimizin tuttuu k ile Mason Localarna katld. Sleyman Demirel'i daha sonra Amerika'da gryoruz. Amerika dn Detrlet Su leri Genel Mdr olan Sleyman Demirel, birara 27 Mays'n patlak vermesiyle devre d kalmt. Krk yann ba47 harnda askerlik grevini yapan Demirel, 1964 ylnda hemehrisi byk devlet adam Op. Dr. Saadettin Bilgic'i bir vcut almyla getikten sonra, AP Genel Bakanl'na trmanmt. Ailenin kalknmas da bundan sonraya rastlar: Hac Ali, hal, kilim, sunta, mobilya, ihracat, ithalt, zel ve gzel okul, Allah ne verdiyse, alarak, satarak, yan gelip yatarak, vergi iadesi tevik belgesi de salayarak, yere halfleks sermeden milyoner olmay baarmt. Ykseli Koleji evket ve Sleyman okumu adam olmular, ancak Hac Ali Demirel, biraz ilkokul, biraz da Kur'an kursu dnda bir eitim grmemiti. Belki bu eziklik nedeniyle bir okul amak istedi. Okulun adn Sleyman Demirel seti: Ykseli Koleji. Ykseli masonik bir terimdi. stelik aile de ha babam ykseliyordu. O gnlerde Yahya'nn iin--den de bir ses ykseliyordu : Yksel ki yerin bu yer deildir. Milyoner olmak vallahi i deildir. Yahya, babasnn Ykseli Kaleji'ne girdi. Burada ok gl bir eitim gren Yahya, bo zamanlarnda iir yazmaktayd. Ankara Ykseli Mhendislik ve Mimarlk Yksek Okulu renci Birlii yayn organnn 1969 yl saysnn 41'inci sayfasnda Yahya Kemal Demirel'in u iiri yaynland : PARA Hayalimde sen varsn hl O mesut gnlerimizi Unutma hatrla 48 smin name olacak Dudaklarmda her an Baz gnlerin ans unutulmayacak Tek teselli yerimiz ^ Kaybolan o akmz Kalbim hl kanyor Her an kapm alnp Seni dnecek sanyor Snkleen gzlerim Hl seni aryor Donuklaan dudaklarm imdi o nerede diyor Bilmek imdi nerdesin Kangi lik kasadasn Belki dnlmeyecek bir yerdesin Hkrklar durmaz ki Sen gelmeyince bana Herkes seni aryor yana yana Napolyon ne kadar haklym 1969'da yine para, para, para... Yahya Kemal Demirel'in edebiyat alannda a--t bu edeb r, sonradan Sosyal Gvenlik Ba-kan Hilmi gzar tarafndan, Gazeteciler Cemiyeti otuz iki yanda - Yeni tesis at. Ankara'da Glba'nda gibi dizelerle srdrlecekti. Sunta ceviz kaplama Yahya Demirel'in btn hayali, amcas gibi zengin olmakt. Bunun iin babasndan sermaye istedi. Babas, Ailede ayr, gayr yoktur diyerek at kesenin azn... Gen Yahya, yle bir ticaret yolu kefetti. .Amcasnn yakn arkada Byk Trk Milliyetisi 49 < Mgrd Sellefyan yurt dndayd. Eer Yahya, buradan yurt dna mobilya ihra etse, Mgrd, oradan Trkiye'ye dviz gnderse, o da burada Vergi iadesi alsa... yle yaptlar. Yahya yurt dnda mobilya gnderir gibi yapyor, svire'de irket bu mobilyalarn alcs olarak grnyordu. Bu irketlerden birinin ad

Etablisment Mopard. Yahya Demirel sonradan Etablisment Mopar, katm apar topar adl nl yaptnda Devlet mal deniz, yemeyen domuz yollu aklamalarda bulunmutur.. Mobilya Kman Yahya Demirel, yurt dna mobilya m ihra, ediyordu, yoksa ceviz kaplamal sunta m?. Bu gerek, bir gmrk memurunun muayenesi srasnda ortaya kt. Bu ne abiler diye soran Gmrk Memuruna Yahya Demirel, Bunlar tedbil-i kyafet etmi, mobilyalardr demi ve konu ylece kapatlmtr. Yahya Demirel, Neden bu mobilyalar, zmir'den deil de Karadeniz Erelisi'nden yollanyor gibi bir soruya da Efendim, mobilyalar sparta'dan Karodeniz Erelisi'ne gelirken hava alyorlar, temiz hava iyi geliyor demitir. Liman semek, yurttalara tannm Anayasa haklardandr. Nitekim Yahya Demirel, yurt dna karken, Esenboa ve Yeilky Hava Limanlarn deil,' anasnn gz olduu iin Cilvegz Kapsn-semi ve bu kez mobilyalar yerine Trkiye'den kendini ihra ettirmitir!. Servet dmanlar saldryor Yahya Demirel - Mgrd Sellefyan Trk Milli50 yetilik rgt, ksa zamanda al glm, ver glm diyerek geliiyor ve sunta kaplamal mobilyalar Viyana kaplarna kadar dayanyordu. Hr teebbsn bylesine geliip serpilmesi Varova Pakt yelerini tedirgin ettii iindir ki servet dmanlar Demirel - Sellefyan ortakln ykmak iin harekete gemilerdi. Yahya Demirel vemuhterem amcas bir gn gazetelerde Mobilya yolsuzluu diye adlandrlan bir yolsuzluk haberi okudular. Haber bir servet dman tarafndan kaleme alnmt ve Bu yolsuzluun arkasndan kim kacak? diye sorular da hemen sorulmaya balanmt. Civciv kacak, ku kacak Servet dmanlar hemen hemen her gn Yahya Demirel'in mobilya yolsuzluuna kartn, bu yolsuzluun amcas Sleyman Bey tarafndan korunduunu yazp, sylyorlard. Yahya, nce amca-s., sonra babas daha sonra da avukat ile grerek, bu servet dman gazeteciler aleyhine btr milyonluk tazminat davas amaya karar verdi. Fakat at alan skdar' oktan gemiti. Savclar sahtecilik ve toplu kaaklk sularndan tr ulusal yeen Yahya Bey kardeimiz hakknda davalar amaya balamlard. Bu arada askerlik ubesi de Yahya'y aramaz m? Yahya cezaevinde Karadeniz Erelisi Sulh Ceza Mahkemesi'nin verdii tutuklama kararndan sonra, birka gn gazetecileri peinden koturan Yahya Demirel, mah-pusane emesinden bir yudum imek iin Kader kurbanlar arasna katlmak ltfunda bulundu. 51 Zonguldak Ar Ceza Mahkemesi, bu mobilya prensinin daha fazla cezaevinde kalmasna izin vermediinden, bir sre sonra Yahya Bey'i darda gryoruz. (Bu noktada Mobilya prensi kavram zerine ksa bir aklama yapmak gerei duydum. Efendim, Yahya Demirel'in amcas bilindii gibi Barajlar Kral olarak bilinir. Aile asil bir aile olduundan ve de aa kurtarmadndan, yeen Yahya'ya da Prenslik dmtr.) Kalbi hzl atyor Bir yandan mobilyalar Vzr vzr yurt dna giderken, te yandan da polis harl harl mobilya prensini aryordu. Askerlik a gelmiti. Vatan grevini yapacakt. Fakat o da amcas gibi, askerliini krk yann baharnda yapmak istiyordu. . Mobilya ticaretinin stesinden gelen Yahya askerlik iine de bir are buldu: Glhane Tp Akademisi retim yeleri, derin tetkiklerden sonra Yahya'nn kalbinin ok" hzl att sonucu varmlard. Kalp bu, atar, atar!. Doktorlar, Yahya Demirel'in kalbinde Taikar-di bulgusu saptamlard. Yahya yirmidrt gnlk istirahat alarak, askerlikten paay kurtarmt. Baba Hac Ali, btn doktorlara tek-tek teekkr etmeyi bir bor bilmiti. Asker oldum Piyade Babakan Sleyman Demirel, Yahya'y karsna alp, Olum, bir sre toz ol deyince, Yahya'ya askere gitmek dmt. skenderun'da deniz eri olarak askere

alnan Yahya, bo zamanlarnda klada kalarak, ticaret hayatna orada da devam etti. 52 skenderun'da bir fabrika satn alan Yahya, ilerini tam yoluna koyuyordu ki u servet dman gazeteciler, Yahya Demirel'in birliinden firar ettiini yazmaya balamlard. Yahya, bu kez, askerlik grevini zmir'de yapmaya karar vermiti. Derhal tayini zmir'e kt. zmir'deki askerlik grevini "Efes Oteli'nin roof ve havuzunda tamamlayan Yahya Demirel'in tezkeresini Efes Oteli'nin mdriyetinden alarak, bu kutsal vatan borcunu da yerine getirmi ve terhis olur olmaz da sk sk syledii Asker oldum piyade, mobilyalar ziyade trksn de unutmutu. ;? Sahtecilikten mahkm oluyor Devam eden mobilya yolsuzluu davalarndan biri bitmi ve Yahya sahtecilik suuntan stste bi-rerbuuk yla mahkm olmutu. Kararlardan biri Yargitayca onandndan, Yahya'ya birbuuk yllk bir hapis grnmt. Hac Ali kararn ktn duyar duymaz, ayn gn Karadeniz Erelisi Cumhuriyet Savcl'ndan ald bir yaz ile (Bu sayn savc CHP Hkmeti tarafndan terfii ettirilerek Yargtay Savc Yardmcl'na getirilmitir. Tebrik eder, baarlar dileriz. Sayglar efendim). Doru Cilvegz snr kna, oradan da prrr.. svire'ye Mgrd Sellef-yan'n yanna! Yahya Demirel'in ceviz kaplamal suntadan heykeli dikilmeli ve altna u szler yazlmaldr: Barajlar kral'nn yeeni Mobilya prensi Yahya, Aileyi etti ihya... 53 HALK CEPHES MMARI ETN ZEK Trkiye niversiteleri'nin gelmi-gemi en kdemli doenti Mukbil zyrk, en ar ve haar solcusu da Prof. Dr. etin zek'tir! zyrk, 12 Mart gnlerinde tfein icad olduunu anlaynca 180 derecelik bir acyla keskin solculuktan Milliyeti Cephe avukatlna gemi, etin zek ise, 180 derecelik deil, olsa olsa, 141-142 derecelik bir dnle ar ortaclkta karar klmtr. Bu byk solcu ve dehetengiz devrimci, sonunda Hrriyet Ga-zetesi'ne Hukuk danman olarak, bir zamanlar dilinden drmedii Halk Cephesbnde yerli yerini almtr. Tebrik eder, gzlerinden periz! etin zek, stanbul Tp Fakltesi retim yelerinden Prof. mer zek'in iki olundan biridir. zek'in aabeyi Metin zek, sinir ve ruh hastalklar uzmandr. Dr. zek'in uzmanlk dal, ne yazk ki kardei etin zek'e yararl olmam, bu halk cephesi mteahhidi, 12 Martl gnlerde geirdii ruhsal bunalmlardan kolay kolay kurtulamamtr. zek, hrriyeti seince, ruhsal kavgalar dinmi, ayrca aylk geliri birdenbire ykselmitir. Bilimsel kariyeri Dr. etin zek. stanbul Hukuk Fakltesi Ceza Hukuku retim yesidir. Bu krsde nl ve demirba bilirkiiler, Ord. Prof. Dr. Slhi Dnmezer ve 54 Prof. Sahir Erman gibi deerler yetimitir. Dnmezer ve Erman, ortadan ksa boylu, iman, tombul yzl zek'in anasnn gz olduunu daha rencilik yllarnda sezerek, krslerine almlard. Dr. etin zek, ilk devrimci eitimini aabeyi Dr. Metin Ozek'den almt. Fakltede asistan olur olmaz, Prof. Dr. Tark Zafer Tunaya'nn destek ve gvenini kazanan zerk, doktora tezini Lyklk zerine younlatrd. Yapt ksa srede ilgi grd. zek'in Nurculuk zerine yapt aratrma ksa srede basnda byk bir ilgi toplad. Evet, Trk Marks', Engels'i, Lenin'i, Dimitrof'u, Castro'su, bu gen bilim adamnn kiiliinde turfanda meyveler gibi, geliiyor, byyordu. etin zek bilim adam olarak n yaparken, askerlik ubesi de kapsna dayanyordu. lkemizde, ok partili hayatmzda, devlet bykleri ya asker kaadr ya da askere krk yalarnn baharnda gitmilerdir. Sleyman Demirel ve Maliye Eski Bakanlarndan Do. Dr. Ylmaz Ergenekon, bu anlattmz ^konunun canl ve de kanl rneklerindendir. etin zek, askeclik anda bir sre Glhane Tp Akademisi'nde yatarak, rktr raporu alm ve bylece askerlikten paay syrmtr!

zek, o gnlerde gece gndz alyor ve Proleterya iktidarnn nasl kurulacan aratryordu, te zek'in o gnlerdeki dncelerinden birka satr: Dnden bugne faist rnekler ve bunlara kar gerekletirilen kavgalar bize baz sonulara yarma olanan salamaktadr. Faizme kar sava-mann sosyalistler iin amaz bir grev olduu aktr. Faizme kar kavga veren, bunu en bilinli bir sosyalist dzeni amalar biimde gerekletirmek 55 zorunda. Sosyalistlerin bu kavga sresince zellikle geri braktrlm lkelerde dier snf ve tabakalarla ittifak kurmalar bir zorunluluk olarak belirmektedir. Keskin devrimci zek, bu ittifak 12 Mart gnlerinde, ii ve kyl yerine Prof. Slhi Dnmezer ve Sahir Erman'la yapacak ve komnizmin son aamasna ulaarak Hrriyet Gazetesi'nde danmanlk koltuuna oturacaktr. Halk Cephesi kuracakt Tarih, etin zek'e halk cephesini kurma grevi vermiti. Bu gen bilim adam, Devlete kar ilenen sular konusunda, zellikle Anayasay tayir, tebdil ve ilga suunu yaptrma balayan Ceza Yasas'nn 146'nc maddesini konu alan bir inceleme daha yaynlam, bununla da yetinmemi, Ceza Yasas'nn 141 ve 142'nci maddelerini eletiren bir yapt daha kazandrmt. zek ayn gnlerde Pasaport Yasas'n darmadan eden bir baka inceleme daha yaynlyordu. Bunlar ze'k'in bilimsel yaptlaryd. Hocas Prof. Sahir Erman ile birlikte yaynlad zahl Basn Kanunu balkl kitapta, yaz ileri mdrleri, yazarlarla birlikte yarglamaldr grn savunan zek, son yllarda hazrlad profesrlk tezinde de Hayr, yaz ileri mdrleri yazarlarla birlikte yarglanmaman sonucuna ulaacak kadar tutarllk gsteriyordu. zek, siyasal yazlarn Ant dergisinde yaynlyor, rencilerin dzenledikleri ak oturumlarda halk cephesi zerine sylevler veriyordu. zek'in halk cephesi zerine bir yazsna ksaca gz atalm : 56 zerinde durulmas gereken konu, somut koullar ve yaplar iinde devrimci halk cephesinin kurulma koullarn saptamak, cephe iinde snfsal glerin yapsn bilmek devrimci yntemleri aratrarak, ii-kyl iktidarnn kurulmasna ynelik cephe taktiklerini son amaca ynelik biimde ele almaktr. zek tarafndan kaleme alnan bu satrlar ve. zellikle deinilen Cephe taktikleri kavram birok kimsenin dikkatini ekiyordu. Demirel kopya ekti AP Genel Bakan ve Yahya Demirel'in amcas Sleyman Demirel, etin zek tarafndan ortaya atlan Cephe taktikleri kavramn ok beenmi, Aferin ocua, vallahi akolsun demitir. Cephe taktiklerinin sa kesim iin uygulanmasna karar veren Demirel, yaknlarna Bu ocuu iyi izleyin. Ne sylerse, tersine evirip, bize uygulayn dedii, Kmran nan tarafndan, sonradan yabanc basma aklanmtr. u satrlar zek'in Halk cephesi taktiklerini iermektedir. Emperyalizmin ve faizmin yenik dt bir yap zerinde sosyalizmi kurmakla grevli sosyalistler, halk cephelerini bu ama ynnden sistemletirmek zorundadrlar. Proleteryay kendi snfsal iktidarna yaklatracak olan halk cephesi, devrimci ve nc proleteryann, anti-emperyalist ve anti-faist kavgann proleterya devrimine dnmenin bir arac olarak kabul edilmesi zorunludur. Hit, Hit geliyor zek'in bu anti-faist grleri, Direnen fa57 izm adl yaptnda daha da derinleiyor ve kite-Jere ulayordu. Trkiye'nin bu tombul Lenin'i, gn* <len gne proleterya iktidarna yaklamaktayd. zek, oda bir salon salomanje'den kurulu halk cephesini kitlelere anlatmaya devam ediyordu : Sosyalistler sekreterlik ve oportinizm batakla-rryla savamak, doru halk cephesi programn benimsemek, snfsal nitelik ve durumiaryJa, faizme ve emperyalizme kar gereken ynlarla balarn sklatrmak ve saflar glendirmek zorundadr.

etin zek, 1971 ncesi, sosyalist bir devrim iin halk cephesi kurmak, ondan sonra Belediye'den ruhsat alarak, proleterya iktidarnn temellerini atmak istiyordu. Ne zamana kadar? stanbul Maltepe Tutukevi'ne gnderildii o uursuz akamn ge saatlerine kadar... Komnist Partisi san etin zek, bir ara grg ve bilgi artrma amacyla Londra'da bulunmu ve burada bir ngilizle evli bulunan Selma Ashword adl bir bayanla tanmt. Londra'nn sisli gecelerinde Thames nehrine baka baka sosyalizmin nasl kurulaca zerine syleilerde bulunan zek, bu syleilerin, Orgeneral Faik Trn'n emriyle alan Trkiye Komnist Partisi davasna konu olacan hi kestiremiyordu. zek bu nedenle gzaltna alndnda nce biraz rkt. Sonra aniden tutuklannca rknt, korkuya dnt. Ancak halk cephesi kurulmak zereydi. Halk cephesi kurulacak, iiler, kyller, ilerici kk burjuvalar gelip zek'i kurtaracaklard. Fakat naat maliyetlerinin ykselmesi nedeniyle Halk Cep58 hesi bir trl kurulmuyor. etin zek de, doru cezaevine yollanyordu! zek'i tutuklayanlar, bu bilim adamn devrimciler arasnda Sadi Baba olarak bilinen Sadi Al-kl ile birbirlerine kelepelemtlerdi. Maltepe Ce-zaevi'ne geldiklerinde bir de ne grsnler? Erler, harl harl gmlek dikmezler mi? zek, dnp yanndaki Alkl'a soruyor: Sadi bey, bunlar ne dikiyorlar?.. Sadi Alkl, yllarn hapishanecisidir. Glerek u yant vermektedir: Bizi asacaklar da, idam gmlei dikiyorlar. ayaniara yardm ediyor etin zek, cezaevinde Mahir Cayan ve arkadalaryla karlat. Cayan, gerek etin zek'den -gerekse cezaevinde bulunan bir baka hukuku iar Yaln'dan savunmalarn hazrlamasn istedi. zek ye Yaln, Cayan ve arkadalaryla teki devrimci rencilere ve gen subaylarn dosyalary-la ilgileniyorlar, onlara dilekeler hazrlyorlard. Bu yardmlama cezaevi yneticilerinve Skynetim Komutan Trn'e yanstld. Trn hemen emrini vermiti : Benim adm Trn, git hcrede srn... iar Yaln ve etin zek, bir gece yars, Maltepe Tutukevi'nden alnarak, Harbiye hcrelerine gtrldler. zek bu ie ok armt. Eyalarn toplarken, Ne oluyor? diye soruyordu ki, yant skynetim yetkililerinden deil, iar Yalndan geldi : Gecenin bu uursuz saatnda bizi asmaya gtryorlar... 59 Harbye hcrelerinde zek ve Yaln, buuk ay Harbiye hcrelerinde kaldlar. zek, Yaln ile birlikte kald hcrede halk cephesinin kurulup, proleterya iktidarnn gelip yerlemesini bekledi amma, proleteryann bu ie pek istekli olmad gn getike anlalyordu. Harbiye hcreleri, etin zek iin bir ok tedavisi etkisi yaratt. Artk deimiti. Halk cephesinden vazgemi, proleterya iktidarn azna almaz olmu, tahliye olduunda da kararn vermiti: Gidecek, dnyann sayl bilim adamlarndan biri olan muhterem hocas Ord. Prof. Dr. Slhi Dnmezer'in elini pecek ve Affet beni hoca diyecekti. Nitekim dediini de yapt. Gitti hocasnn elini pt. Dnmezer bu sevgili rencisine u t verdi : Gemii unut, gelecekte umut. Ne yapacakt? Hemen oturacak, Milliyet Gaze-resi'ne Ben yaptm, siz yapmayn abiler adl sosyolojik, mill, hissi, otuz iki ksm tekmili birden, bir inceleme yaynlayarak ve kesin hkmn verecekti : Halk Cephesi almalar hava muhalefeti nedeniyle iptal edilmi olup, tek doru ve hakl olan Trn-Tama ikilisidir. zek'in bu yazlar gereken ilgiyi grd. zek, niversiteye dnd. Ayrca Ne efsunkr imisin ah ey didar- hrriyet diyerek Hrriyet Gazetesi'ne de girdi. etin zek'in heykeli, faizme kar direnip, arslanlar gibi kkredii Harbiye Tutukevi nne dikilmeli ve heykelin altna da u szler yazlmaldr:

Halk cephesi mteahhidi ve proleterya yazar, Hrriyet Gazetesi hukuk danman Prof. Dr. etin zek... 60 POLTKADA DEMRBA Prof. ELKBA Profesrler, genellikle kitap yazarak bilim dnyasnda dikkat ekerler. Prof. elikba, utanga bir ruh yapsna sahip olduu iin, kitap yazp dikkati ekmekten ekinmi ve bu yzden profesrl boyunca bir tek kitap bile yazmamtr. elikba'n profesrlk sresinde yaynlad bir kitab olmad gibi, doentlik ve doktora tezi de bulunmamaktadr. Akademik yaants boyunca tek kitap yazmayan profesr elikba hakknda bir kitap yazlmtr. Bylece Prof. Fethi elikba, kitap yazmayan ancak hakknda kitap yazlan tek profesr olma gibi bir zellii korumutur. Prof. Dr. Muammer Aksoy'-un Sanayi Bakan Prof. Fethi elikba'n rejime, hukuka ve memleket menfaatlerine aykr tutumu adl kitab yaynlannca, bir gazeteci, Prof. elikba'a Sayn hocam, nedir bunun mnas!? diye sormu. Prof. elikba Nedir bakaym yavrum senin adn? diye sorduktan sonsa, Vallahi Muammerin can sklm, yazm demitir. Kitaba hi gerek yok elikba' yakndan tanyanlar, Sayn profesrn kitap yazmaya hi ihtiyalar yoktur. nk ken61 dileri zaten ayakl ktphanedir demektedirler. Ancak bu ayakl ktphanenin tozunun alnmad her halinden belli olmaktadr. Prof. Celikba'n gerekten kitap yazmaya ihtiyac yoktur. Aslnda kalknan Trkiye, Prof. Celikba'n en byk eseridir. Eer Prof. elikba, mdrln yapt Siyasal Bilgiler Yksek Okulu'nu brakp, memleket kalknmasna omuz vermeseydi, biz hl MF'den kredi bekleyen bir lke olurduk. Ve eer elikba Trkiye'nin petrof sorununu bir rpda zmeseydi, bugn petrol iin yurt dna uvalla dviz verirdik. te belki bu yzden Prof. elikba, akademik kariyerinde herhangi bir kitap yazmamtr. elikba Siyasal Bilgiler Okulu mdryken, kat hademeffSi-vasl Rza Efendi tarafndan kaleme alnan Hademelerin sosyolojik geliimi ve Ortak Pazar - Tekelci sermaye zerine birka dedikodu adl kitabn hazrlanmasnda katkda bulunduu ileri srlmektedir. Prof. Fethi Celikba'n profesrlk undanm nereden ald yolunda arkeolojik aratrmalar yapanlar, vallahi de billahi de doru sylyoruz ki, tam tamna Prof. elikba imzal 57 sayfalk bir incelemeye rastlamlardr. Bu 57 sayfadaki bilimsel arlk nedeniyle elikba'a profesrlk unvan verilmi,. Git bozdur, bozdur harca denmitir. nklp Fethi elikba 1946'larda nklp Fethi diye anlrd. nk o zamanlar hzl bir CHP'li olan elikba u satrlar kaleme aljyordu: (bu satrlar, 57 sayfalk mthi incelemenin iinde deildir. Yanl anlalmamas zellikle ve gzellikle rica olunur.) Asrlarn dimalarda yaratt skolastik zihniyet 62 ve metafizik dnce tamamiyle ta kesilmi, kris-talize olmu teokratik bir hukuk nizam ve buna mu-vazii bir itima anlay ancak inklp bir zihniyetle yklabilir. Bu 'nklp zihniyet Fethi Bey'in iinde bir kurt gibi kvr kvr dolayordu. Fakat o yllarda inklp CHP de yava yava mevlsn buluyordu. nklp Fethi, Demokrat Parti saflarnda gerekletirmek iin doru DP'ye kapland. Prof. Celikba'n DP milletvekili olarak Meclis'e girmesi, hem Demokrat Parti'ye engin tecrbeli bir bilim adam kazandryor, hem de manev ahsiyetine anlam ve ruh veriyordu. Zaten Menderes bir gn Karp lokantasnda rastlad elikba'a, Mnada gzel, ruhta gzelsin. Ey elikba sen elde deil, bizde gzelsin demi ve Celikba'n talihi taa o gnden almt. Petrol yasasn hazrlatyor

elikba, Menderes kabinesine letmeler Bakan olarak girdi. O zamanlar. Yerel, Yrel gibi bakanlklar yoktu. Olsayd phesiz btn nemli bakanlklar da Prof. elikba'a verilecektir. Prof. Fethi'nin bu bakanlktaki en nemli ii, yabanc sermaye ve petrol yasalarnn kabul iin harcad insanst abadr. Prof. elikba, o gnlerde yle dnmt : Biz bu yasalar yabanclara hazrlatalm. nk Amerikallarla ayrmz, gayrimiz yoktur. Trklkte misafirperverlik esastr. Ayrca efendim, bir yasa nasl hazrlanr, aratrma, soruturma, kt, kalem. Adam sende, yapp getirsinler. Nitekim yle olmutur. Yabanc sermaye ve 63 petrol yasalar yabanc uzmanlar tarafndan hazrlanp, Trke'ye evriliyor sonra da mill irade eliy-\e onaylanyordu. Prof. Fethi zel ve gzel- teebbse inanmtr. DP Bakan olarak Millet Meclisi krssnden bir zamanlar yle konumutur: Halk Partili arkadalarm temin etmek iin ar-zedeyim ki, koyu bir devleti olarak asistanla baladm ve inanm hususi teebbs taraftan olarak niversiteden ayrldm. Prof. Fethi, bugnk baarsn, parasn, pulunu, adn, sann, ite bu geliime borludur. spat hakk - smail Hakk elikba, yabanc sermaye ile yeralt kaynaklarnn nikhn kydktan sonra, Babakan olmay dnmt. Niin olmasnd? Babakan olan Adnan Menderes'in kendisininki gibi 57 sayfalk incelemesi bile yoktu. Prof. Fethi 57 sayfalk incelemesini yapabilmek iin ka gece uykusuz kalmt? Hakk deil miydi' babakanlk onun? O sralar ortaya spat hakk diye bir konu atld. spat hakk ne demekti? Haklar, Trk hukukunda yz elli iki buua ayrlr. Ana hakk, baba hakk, (eski Beiktal), Hyar Hakk (Seme Hakk demektir, baka mnaya gelmez), zaruri gei hakk, dileke hakk, intifa hakk... haklar byle balar, sonra oalr. spat hakk bu arada bir yerdedir. rnein, Gel bakaym, sen nasl profesrsn, hi kitabn yok diyenlerin bu iddialarn kantlamalar spat hakk yoluyla mmkn olabilir. Siyasal tarihimizde ispat hakk nedeniyle, hr karan milletvekillerine ismail Hakk denilmektedir. 64 smail Hakk grubu Prof. Fethi. Feyzi Ltfi Ka-/aosmanolu, Ekrem Hayri stndg gibi devlet adamlarndan olumaktayd. smail Hakk grubu, bir sre sonra Hrriyet Par-tisi'ni kurdu. elikba' o gnden sonra Menderes aleyhtar akmlarn iinde gryoruz. Neleri savunmutu? elikba deyip, gemeyin. Prof. elikba, ok partili hayatmzn demirbadr. Birok yasann altnda bu politika demirbann Aln teri vardr. Prof. Fethi, geri ispat hakk kchramanlarndan-d amma gemite siyasal yaamda yanklar yapm daha baka yasalar da da szclk yapmt. rnein, Grlen lzum zerine emekliye sevk edilenlere Dantay yolunu kapayan yasa, elikba tarafndan savunuldu; Toplant ve gsteri yrylerini snrlayan yasa yine elikba tarafndan nerilmiti. CHP mallarnn hazineye verilmesini savunan (milletvekili yine bizim elikba'tr. Halkevlerinin kapatlmasna ilikin yasay kim savunacak? Hi bunu karr m, onu da savundu. elikba CHP'ye giriyor Hrriyet Partisi, Profesr Fethi'ye ramen bir baar elde edemedi. Byle hargr devam ederken 27 Mays htilli patlak verdi. 27 Mays htilli'nden sonra elikba' CHP saflarnda gryoruz. Siyasal tarihiler, elikba'm CHP mallarnn hazineye devri yasasna dayanarak CHP'ye alndn ileri srmlerse de bu konuda CHP kaytlarnda hi bir ize rastlanmamtr. elikba, politikada demirba olduu iin 27 Mays htilli'nden sonra oluturulan kurucu meclise 65

de girdi. O sralar Demokrat Parti milletvekilleri kardklar yasalardan dolay yarglanyorlar, Celikba,' kendi savunduu yasalardan dolay mahkm olan DP milletvekillerine kurucu meclis krslerinden nanik yaparak cevap veriyordu. Migros Ynetim Kurulu Bakan Dedik ya, Profesr Fethi, zel teebbse ktr. Her ak karlkl olmaz. Fakat elikba'n bu ak hibir zaman karlksz kalmam, hr teebbs bu politika demirbana hep yksek cretler demitir. Celikba kurucu meclise girerken, Migros Ynetim Kurulu Bakan'yd. Hususi teebbs taraftar olduu iin, grg ve bilgisinden hususi teebbs yararlandrmak istiyordu. CHP'nin o zamanki Genel Bakan nn, bir zamanlar elikba'n hazrlatt petrol yasas iin Bu bir kapitlasyon kanunudur demi.ti ama aradan zaman getii iin bu sz unutmu ve elik-ba' Sanayi Bakan yapvermiti. Bylece byk devlet adam Prof. Celikba yeniden madenlerin ve piroerin bana gecivermiti. Celikba, Sanayi Bakan'yken grevden aldr bir genel mdr Dantay'dan yrtmeyi durdurma karar getirereK eski grevine dnmek istemiti. S-mebank Genel Mdr Selhattin Akyol, eline ald Dantay kararna ramen eski grevine dne-memiti. Celikba Nuh diyor, peygamber demiyor-du. Dantay kararlarnn bakanlklarca uygulanmamas geleneini ilk aan devlet adam yine bizini Prof. elikba'tr. (Amma adam be) Prof. Celikba, Ecevife kar Bilindii gibi, CHP devlet adamlarnn turusu66 nu kuran bir mill kuruluumuzdur. Ferit Melen, Turan Feyziolu, Kemal Satr. Ali hsan Gs, Nihat Erim, smail Arar gibi devlet adamlar bu partinin barndan fkrmlardr. Prof. Fethi de bu turulardan biridir. Bunlar Siyas turudur. Siyas turu, kymetleri nedeniyle saklanan byk adamlar demektir. 1965 yllarnda balatlan Ulusal petrol kavgas nedeniyle, etin Altan, lhan Seluk, Doan Av-colu, lhami Soysal gibi ke yazarlar, Celikba' yaylm ateine tutuyorlard. Bu hava iinde bunalan Prof. Celikba, Ecevit'e kar oluturulan Feyziolu'nun solu - ortann gbei - Kemal Satr'n sa eklinde gelien harekete katld. elikba'n serveni olduka baarszd. Feyziolu, Melen bir frsatn bulup parlamentoya kapa atmlard. Fakat Celikba Burdurlu hemehrilerinden bir tokat yemi, liste d kalmt. Prof. Fethi Senatr oluyor Eski Cumhurbakanlarndan Cevdet Sunay (yaayan en byk Trk'tr) Prof. Celikba' ok beeniyordu, Sunay, Celikba' Kontenjan Senatrl-'ne seerek, parlamentoyu bu engin tecrbeli devlet adamndan yoksun brakmad. Celikba o sralar Cumhuriyeti Gven Partisi stanbul l Bakan'yd. Senatr olduktan sonra parti iindeki yeri de ykselen Prof. Fethi, Prof. Turan'n yardmcs oldu. Prof. Fethi'nin skynetim gnlerinde ilgin bir serveni vardr. 1970 ylnda Ankara Hukuk Fakltesi dekan olan Prof. Uur Alacakaptan'n bakanlnda Anayasaya sayg yry yaplmt. Prof. Fethi, yryn yapld gnden bir gn sonra gazeteleri atnda ne grsn: Baz genler Halkla67 ra zgrlk slogann kullanmamlar nn? Allah Allah.. elikba, hemen Prof. Alacakaptan'a bir telgraf ekerek durumu protesto etti. Gel zaman, git zaman. Prof. Alacakaptan, Skynetim Mahkemesi'nde yarglanmaya balannca, elikba, bu telgrafn bir kop-yesini Skynetim Komutanl'na yollad. Sonras ok ilgin oldu: elikba, mahkemeye tank olarak arld. Yarg sordu: Siz o yryte var mydnz? elikba Hayr yoktum yarg Peki neye tanklk edeceksiniz? Efendim ben telgraf ektim de... Yarg bu kez Alacakaptan'a sorar Sayn senatr size telgraf ekmi. Siz de cevap vermemi-, siniz. Soruyor Alacakaptan yerinden kalkar: O gnlerde bana birok yergi ve vg mektuplar geldi. Affedersiniz, bir zarf iinde dk, da yolladlar. Ona da cevap vermedim, elikba'n telgrafna da.

elikba tam azn ayordu ki skynetim yargc bard: k dar, buras meclis deil, k! Babakan olmaldr! Demas irketi ortaklarndan olan elikba, ayn zamanda Genelkurmay eski bakanlarndan Semih Sancar ve eski Babakan Nairn Tal ile birlikte Akbank Ynetim Kurulu yesidir. Fakat bu grevler kendisine yetmemektedir. Bir ara rejimde, devlet kuu Feyziolu'nun bana konmazsa. Prof. elikba Babakan olmaldr. elikba'n parlamento nne bir heykeli dikilmeli ve heykelin altna u szler yazlmaldr: Kitapsz Prof. elikba politikada demirba. 68 FEYZOLU FEYZ Eer komnizm lkemize elini kolunu sallayarak gelmedi ve bu cennet vatanda yatya kalmadysa, bunu CGP Genel Bakan ve de ayrca stelik Devlet Bakan ve Babakan eski Yardmcs Prof. Dr. Turhan Feyziolu'na borluyuz.. Bu byk devlet adam Kay-seri'nin barndan kopup, yetimitir. Bilindii gibi Kayseri, pastrmasyla mehurdur. Feyziolu siyasal hayata atldktan sonra, pastrma ikinci plana dm, Feyziolu pastrmann yerini almtr. Yani Feyziolu'nun hreti, pastrmay bastrmtr. (Hani de benim elli de gram pastrmam, Feyziolu'ndan bakasna bastrmam, konyaaalm yr, yr yavrum yr.) Turhan Feyziolu 1922 ylnda Kayseri'de dodu. Babas Kayseri esnafndan Azmi Efendi'dir. Feyziolu ailesinin bir ucu, Kurtulu Sava'nda Mustafa Kemal'i tutuklatmak iin uraan Ali Galip Bey'e dayand sylenirse de bu Brejnev tarafndan uydurulmu bir yalandr. Feyziolu, katksz Atatrkdr. Atatrkln tek sahibi ve mirass Turhan Feyziolu'dur. Feyziolu Feyzi Feyziolu ailesi, kk Turhan'n zerine titremi: ve oullarn Galatasaraylarda okutmutu. (Ga69 latasaray, Galatasarayllar arasnda Gas'saray, diye okunur)' Feyziolu'nun ilkokulda karnesi, di koruma ve temizlik dahil hepsi pekiyi gelince, Azmi Efendi, olunun byk adam olacn taa o gnlerde anlam ve orta renimi iin Galatasaray'a yazdrmt. Galatasaray'da alkanl ve zeksyla dikkati eken Feyziolu, arkadalarnca kskanlrd. 3u her parlak adamn bana gelen bir skntdr. Kk Turhan byyecek, siyasal hayata atldnda smet Paa tarafndan kskanlacakt. Neyse, konular hi amadan Feyziolu'nun arkadalar tarafndan kskanldn ve kendisine sksk sataldn aktarmakla yetinelim. Okulda arkadalar tarafndan Feyziolu - Feyzi diye anlan Turhan Feyziolu, Nedir bu Feyziolu - Feyzi-nin anlam? diye sorduunda, Byynce anlarsn, yr de ense tran grelim gibisinden karlklar alrd. Feyziolu, arkadalarna uymadan Galatasaray' iftihar listesine geerek, bitirdi. Galatasaray'dan sonra stanbul Hukuk Faklte-si'ni de ayn baaryla bitiren Feyziolu'na siyasal gelecek Gel abine gel diye seslenmeye balamt bile.. Adam olaca belliydi Feyziolu'nun arkadalarnn deyiiyle, Feyziolu - Feyzi'nin adam olaca o gnlerden belliydi. Fakltede snflararas mnazaralarda; Para saadet getirir mi, gtrr m? gibi konular ustalkla ileyen Feyziolu - Feyzi, her konumasn, Kahrolsun komnizm diye bitirir, bu yzden lgnca alklanrd. Feyziolu - Feyzi, Hukuk Fakltesi'ni bitirdikten sonra. Siyasal Bilgiler okuluna asistan olarak girdi. 70 once maliye ve iktisat zerine alt. Sonra idare hukukunda karar kld. Feyziolu'nun hem saclar, hem solcular idare etmesi bu yzdendir. Akademik kariyerde, kural olarak, nce doktora yaplr, sonra doent olunur. Feyziolu bunun tam tersi bir yol izledi. nce doent oldu, sonra doktorasn verdi! Feyziolu'na idare hukuku kalplar dar geliyordu. Kaymakamn tayin artlar, idar ilemin be unsuru, kaza murakabe... Yok. Yok. O baka alanlarda, daha derin, daha geni alanlara ynelmeliydi. Franszca biliyordu, ngilizce

biliyordu, eh, Alman-cay da okuyup, anlayabiliyordu. dil zerinden okurdu. Bu arada sosyalizme merak sald, okudu rendi. yi ki rendi.. Dekan oluyor Feyziolu'nun profesrlk yllar, Adnan Menderes'in gemiyi' azya ald gnlere rastlyordu. 1954-55 yllar arasnda Forum dergisinde yazd yazlarla Adnan Menderes'e meydan okumaya balad. Feyziolu gzel konuuyordu, gzel yazyordu. Etkili bir kiilii, buuk miyop gl vard. Yandm Allah diye Menderes'in stne stne gidiyordu. Menderes, Demirel gibi geni yrekli deildi. Hakknda yaz yazld m ok kzar, hemen; Getirin dosyasn derdi. Feyziolu'nun dosyasnda ne olacakt ki?.. Hepsi pekiyi ilkokul karnesi, muhtardan alnm zenginlik ilmhaberi, idare hukuku, 'ers notlan.. Asln ararsanz, Menderes'in derdi sadece bu deildi. Menderes zeki adamd. Feyziolu'nun bir sre sonra siyasete atlp, kendisine rakip olacandan 71 korkuvordu, bu yzdendir ki, aac yaken emek istiyordu. Nabza gre erbet vermeyin Adnan Menderes, Feyziolu'nun Veklet Emrine alnmasn emredince, Kayseri'nin bu mmtaz evld grevinden alnverdi. Feyziolu - Feyzi, bu olay zerine rencilere ok dokunakl bir konumo yapt. Nabza gre erbet veren mnevverlerden olmayn Bu sz nce, Feyziolu, sonra rencileri, sonra da memleketin anasn alatt. Bu sz ne anlama geliyordu? Bu szn anlam, lkelerinize sahip aydnlar olun, Doru bildiiniz yoldan dnmeyin, Gr ve ilkelerinizden dn vermeyin gibi anlamlara geliyorsa da, ksacas ve Trkesi, kt olmayn demekti. Bakanlk emrine alnan Feyziolu, 1957 ylnda CHP Milletvekili olarak siyasal hayata atld. (Bazlar, Feyziolu o gnden beri bamzn belasdr derler. Ekleyelim: Pskll belasdr.) Nabza gre serbest vermeyin ey aydnlar diyen Feyziolu, CHP'de nce Ortann solu savunucusu oldu, sonra CHP'-den ayrld. Sosyal adalet halk tarafndan Komnizm anlamna ekilir diye, Sosyal adalete itima adalet dedi. 12 Mart gnlerinde Sunay - Ta-ma ikilisine yanat. Demirel ile 1. MC'yi kurdu, sonra MC'ye kar kurulan CHP hkmetinde yer ald. Ve erbet bitti. Feyzielu'na dikkat edin u szleri sululuk olsun diye yazmyoruz: Adnan, 72 Menderes, Yassada'da Yksek Adalet Divanna kmadan nce Yksek Soruturma Kurulu'nda ifade veriyordu. Bir ara sorgu srasnda, Bu Feyziolu'na dikkat edin. Bakn neler yapacak dedi. Bu szler ilk kez kamuoyuna aklanmaktadr. nanan inanr, inanmayan yan yatar. Bizden bu kadar... Feyziolu ihtillin civcivli gnlerinde pusuya yatt: nce ihtill hkmetine Mill Eitim Bakan oldu. Sonra Orta-Dou Teknik niversitesi Rektrln alarak, bir sre sa solu kollad.. Feyziolu, ihtillcilere tam bir ballkla hizmet etmiti. Kurucu mecliste 27 .Mays Anayasas'nn hazrlanmas iin gece gndz alt. Ayn abay 12 Mart gnlerinde, hazrlanmasnda emei geen anayasay deitirmek iin harcad. Kendi yaptn ykmakta son derece hnerli olduundan bu ite olduka baar gsterdi. Feyziolu - Feyzi'nin 27 Ma-ys'tan 12 Mart'a kadar uzanan tutum ve davranlarn inceleyenler herhalde u sonuca ulaacaklardr: Kendi uana kendin bin, eei boya babana sat, kendi hkmetini kendin yk, kendi anayasan kendin deitir. 27 Mays ihtillinden sonra, Mill Birlik Komitesi, ikiye ayrlmt. Feyziolu - Feyzi, Aman biz taraf tutmayalm diyerek, ODT Rektrlnde olacaklar bekledi. Bekledii gibi de oldu.. htillciler birbirlerine girdiler. Bu atmay, kazasz-belsz atlatan Feyzio-lu'nu, ihtillden sonra kurulan nn hkmetinde Devlet Bakan olarak gryoruz( hay grmez olaydk.) Feyziolu solu savunuyor nn lrse ne olacakt? Damat bey, Pembe 73

Kk'n bahesini satacakt. Daha ne olacakt? CHP Genel Bakanl. Pimi armut gibi, Feyzio-lu'nun azna decekti. Srada Nihat Erim vard amma ihale nasl olsa kendisinde kalrd. 1965 yl lkemizde sol akmlarn younluk kazand yldr. CHP bu akmlar karsnda ne gibi tavr alacakt. Nihat Erim, Ben eskiden sosyalisttim diyor da baka birey demiyordu. Partinin ar toplarndan Turan Gne ise vallahi farketmez. sterseniz sosyalist olalm diyor ve nedense Feyziolu'nun dalgasna pek ta atmak istemiyordu. Feyziolu o sralar yle konuuyordu: CHP'ye gre komnizmi nlemenin en tesirli yolu, en akllca yolu, sosyal adalet ve sosyal gvenlii salamaktr... imdi merak ediyoruz, ky ky dolap, sosyal gvenlik szndeki sosyal kelimesine dikkat ediniz, sosyal demek - sosyalist demektir, sosyalizm ise komnizmin taa kendisidir. CHP'liler hep sosyal derler, sosyal adalet derler, tarznda akla smaz hafiflikte, CHP'yi ve nn'y itham edenler, bakalm, Demirel'in programnda yer alan, sosyal adalet ve sosyal gvenlik komnizme kar en tesirli tedbirdir sz karsnda ne diyecekler?.. Bu szleri syledikten bir sre sonra CHP'den ayrlp. Gven Partisi'ni Feyziolu - Feyzi, yanna ald Ferit Melen, Fethi elikba, Emin Pakst ve Cokun Krca gibi Trk bykleriyle beraber, Sosyal adalet yerine tima adalet szlerini kullanarak oy toplamaya alyordu. Mendes France ile beraber Fransa'nn tannnu sosyalistlerinden ve eski babakanlardan Mendes France birara Trkiye'ye 74 gelmiti. Feyziolu - Feyzi, Mendes France ile beraber Trkiye turuna kt. Gezi notlarnda sosyalizme olan tutkusunu dile getiren Feyziolu adm adm sosyalizme kayyordu. u szler onundur. ... Trkiye'de nne gelene amur atmak, Trkiye'de komnizme yapacanz en byk yardmdr. Toprak reformu istiyorsun, o halde sen komnistsin diyenler, komnizmin destekleyicileridir.. Trkiye'nin mill kaynaklar ileke Trk halknn kalknmas ve refah iin kullanlsn, mill menfaatler bu kaynaklarn kullanlmasnda hereyden stn m tutulsun diyorsun, sen yabanc irketlerin dmansn, komnistsin... Sol akmlar CHP iinde kk salmaya balamt, Feyziolu liderlie doru trmanyordu.. te o gnlerdeydi.. Ecevit'in Bahetievler Altnc Cadde'de-ki evine, Muammer Aksoy, Selhattin Hakk Esat-olu, Mustafa Ok gibi CHP'liler girip kyor, Ece-vit'e ortann solu lideri sen olmalsn diye diretiyorlard. Ecevit kibar adamd. Estafurullah efendim deyip, bu i iin Feyziolu'nu neriyordu. Liderlik nerisini reddediyor Feyziolu'nun o gnlerde iki beklentisi vard. Ya smet Paa lecek, yani Tabiat hkmn icra edecek, ya da smet Paa, Feyziolu'na Gel benim yerime otur diyecekti. Onun iin zaman kazanmak istiyordu. Bir gn hastanede yatarken, (zerinize afiyet hemoroid ameliyat geirmiti. ey canm, basur.) Ecevit ve arkadalar gelip, kendisine, Liderimiz ol demezler mi?.. Feyziolu . Feyzi bu tarih frsat gerei gibi deerlendiremedi. Hemoroid ameliyat yeri zonkl75 yordu. Daryla temas yoktu. Bu neriyi deerlendiremedi. Bylece, Osmanlca adyla basur ortann solu hareketinin balamas iin tarih bir dnm noktas oldu.. CHP'den ayrlyor Liderlik yarn u krolas basur yznderv Ecevit'e kaptrmt bir kez.. Artk CHP'de kendisine hayat hakk tannmyacakt. Bunu biliyordu. CHP kurultaynda bir hr kartarak partisinden ayrld. Yannda, Vanl Kara Ferit (Melen), Fethi elikba, Emin Pakst, Cokun Krca'y (imdi bykelidir) alarak Gven Partisi ni kurdu. Gven Partisi'nin amblemi kodu. Ve elbette ko'un iki boynuzu vard. Ve parti bu boynuz zerine kuruldu. 69 seimleri, hi de umduu sonucu vermedi. AP'ye girse olmaz, imdilik erken, CHP'ye dnse, hi olmaz.. Ne yapabilirdi?.. Bir asker ynetim gelse de kendisini babakan sese, diye dnd.

Rastlantya bakn ki o sralar, Orgeneral Faruk Grler ve Muhsin Batur, Demirel hkmetine kar bir ihtill hazrl iindeydiler. Feyziolu'nun kulaklar delikti. Kendisi de bir hayli evikti. 12 Mart gn geldiinde srasn bekliyordu ki, srada bir baka profesr vard. Genel Kurmay Bakan Tama, Parman slatp, 'Aya, maya kunpanya, ya undadr ya bunda helvacnn kznda' dedikten sonra bir ka gz iaretiyle Nihat Erirn'i arm, Gel bakalm Nihat, uraya bir imza at diye birinci Erim hkmetini kurdurmu, Feyziolu'na ise kaplar kapanmtr. Cephe mimar Feyzi feyziolu - Feyzi, btn abalarna ramen, ko76 mutanlarn gzne girip, babakanlk koltuuna otu-ramad. Bir ara krsden, o sralar gzaltna alnm olan Prof. Mmtaz Soysal ve Bahri Savc'y parlamento krslerinden ihbar etti amma, bir trl babakanla gelemiyordu. 12 Mart byle, rzgr gibi geivermiti. Feyziolu - Feyzi, 73 ylnda partisinin yzelli milletvekili ile iktidara gelmesini dlemise de, mill irade, Feyziolu'na bir azizlik yapm, parlamentoya bir mangalk milletvekili gndermiti. Kurulan CHP-MSP hkmetine muhalefet eden Feyziolu, Demirel ve Trke ile pazarlklar yaparak, sonunda birinci MC'yi kurdurtmay baard. 77 seimleri, Feyziolu'nun partisini 1+1, eittir: 1, 1 x 1, eittir: 1,1-1, yine eittir: 1 gibi bir sonuca ulatrd. Feyziolu mevsim pastrmas gibi yenilmi, yokolmutu. Birinci Ecevit hkmetine ekimser oy veren Feyziolu - Feyzi, ikinci Ecevit hkmetinde Babakan Yardmcs olarak yer ald. Feyziolu'nun imdi tek amac var: Bu bunalm ortamnda frsatn bulup, birara rejimde babakanlk koltuuna oturmak.. Bu amala, frsat bu frsat deyip, Ecevit hkmetinden de istifa etti amma babakanlk yerine hava ald. Feyziolu - Feyzi'nin her renkte heykelleri yaplmaldr. Fevziolu'nun ayrca Kayseri'ye bir heykeli dikilmeli ve heykelin altna nabz tutan bir el ve erbet Ksesi izilmelidir. Ve heykelin altna u szler yazlmaldr: Nabza Gre erbet Sanayi T.A.. Kurucusu Prof. Dr. Turhan Feyziolu. 77 CUMHURBAKANI ADAY ADAYI MELEN Yakn tarihimizde devlet ynetmi iki byk adamn adlar, u rastlantya bakn ki ayndr. Biri Damat Ferit, teki Vanl Kara Ferit'tir. Damat Ferit bi-Inidii gibi, Saray'a damat girmi, bu yolla babakanla kadar trmanmtr. Damat, bilindii gibi Bakasnn evinde pijamayla oturan adam demektir. Damat Ferit Saray'a igveyi olduu iin kolaylkta sadrazam olabilmitir. Fakat ada Ferit Melen yle mi? Melen, Van gl evresinde doup bym ve bileinin hakkyla babakanlk kotluunu kapmtr. Damat Ferit vatan hainidir. Vanl Kara Ferit ise Damat Ferit'in tam tersidir. Yani vatanseverdir. Vatansever ne kelime, vatana ktr. Vatan da Vanl Kara Ferit'e ktr. Grld gibi bu ak karlkldr. Kara Ferit vatan, vatan do Kara Ferit'i sevmektedir. Nitekim bu vatan; Vanl Kara Ferit'i/Maliye, Miil Savunma Bakanlar olarak ve de en bunalml gnlerde Babakan olarak barna basmtr. Nesli tkenmitir Vanl Kara Ferit nesli tkenmi devlet adamlarnn en son rneklerinden biridir. Cevdet Sunay, Ni78 at Erim, Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gkay, Ord. 3rof. Dr. Sadi Irmak, Takyuittin Meng, Tayfur Skmen, Mehmet zmen ayn neslin son temsilcileridir. (Allah hepsine uzun mrler versin) Bu gibi devlet adamlarndaki ortak zellik, arballktr. Arballk, devletiyle, milletiyle blnmezliin temel koullarndan biridir. Demokratik siyasal yaantmzn vazgeilmez unsurlarndan biri olan arballk her babayiidin harc deildir. Vanl Kara Ferit tam devlet adam boyundadr. Yani Egali-i hendesesi yerindedir. Ense-kulak, ka-gcz, boy-pos tam istendii ve beklendii gibidir.

Ferit Bey'in yry, devletin manev ahsiyetinin gsteri yryn andrr. Ferit Bey yrrken biri aniden Ferit Bey diye seslense, bu byk devlet adam Ne var diye birdenbire sesin geldii yne dnmez. nce durur, sesin geldii yeri hesaplar, bir aya yerde onbe derecelik a izerken, br aya ile hafife sesin geldii yne doru atlr ve Efendim der. Bu Efendim szcnn kullanlm biiminde bile engin devlet tecrbesi yatmaktadr. Niin Efendim diyor da, rnein, sz gelii Buyrun efendim demiyor? nk, u tarihsel bir gerek ve ayrca toplumsal bir olgudur ki, kimse Ferit Bey'e buyuramaz, buyurmak ancak Ferit Bey'in iidir. (Not: 12 Mart gnlerinde komutanlar, Ferit Bey'e, unu yap, bunu yapma dyie emir vermilerse de, Ferit Bey bunlar rica olarak kabul etmitir) Yukarda da belirttiimiz gibi, Feritgillerin nesli tkenmek zeredir. Bunun iindir ki gen devlet adamlarna Feritisin as yaplarak bu olgun devlet adam trnn gelitirilmesine allmaktadr. 79 Tam-gn yasas bu nedenle hazrlanp, Meclislerden geirilmitir. Ferit Bey ve kitapl Ferit Melen, Ankara'da Beevler semtinde Mebus Evleri mahallesinde oturmaktadr. Bu mahallede, bata smet Paa olmak zere birok CHP ileri geleni ve ileri gideni oturmaktayd. smet Paa ile Vanl Kara Ferit Bey'in yaknlklar bu mahalle arkadalna dayanmaktadr. Ferit Bey ile smet Paa'nn. akamlar slk alarak birbirlerini sokaa ardklar ve Ayten sokakta bir aa bir yukar dolatklar, mahalle bekisi Erzincanl Feyzi Efendi'-nin smet Paa'nn bekisiydim adl yap.tmda uzun uzun anlatlmaktadr. Beki Feyzi Efendi'nin anlarnda geen baz olaylar doru mudur deil midir diye sorulduunda smet Paa'nn damad (Not: Damat, bakasnn evinde pijamayla oturan adam demektir) Metin To-ker tarafndan Benden bakas smet Paa hatras yazamaz diye yantlamtr. Ferit Bey'in Mebus Evleri'ndeki evinde ok geni bir kitapl olduu sylenmekte ve bu kitapln, Ferit Babakan olduktan sonra ayp olmasn diye yaptrld iieri srlmektedir. Kitaplkta Mahall idareler, Mlkiyeliler tarihi, Seim kanunu ve 12 Mart gnlerinde yaynlanm Beyaz kitap dnda kitap bulmak ok gtr. Kitap niin okunur? Kitap, kltrsz ya da az kltrl insanlarn kltrlerini gelitirmek iin bavurduklar kaynaklarn addr. Ferit Bey anadan doma kltrl olduundan ayrca kltrn gelitirmek iin gerek grmemekte, ibu nedenle kitap da okumama ktad ir. 80 Kara Ferit ve CHP Ferit Bey'in siyasal yaam. Maliye Bakanl Gelirler Genel Mdr olduu gnlerde balad. Genel Mdrl srasnda el altndan CHP Genel Merkezi ile ilikiye geen Melen, ksa srede mahalle arkada ismet Paa'nn gzne girdi. smet Paa'nn gzne girmek seim listesine girmek demekti. Melen de yle yapt ve CHP milletvekili olarak Meclis'e girdi. 1957 ylnda, milletvekillii yerine Van glnn serin havasn aldktan sonra, zel bir Mal danma brosu kurdu. Melen bu bro aracl ile i ve sermaye evrelerinin Ngzne girdi. Ayrca i ve sermaye evrelerinin ne kadar gl olduunu gzleriyle grd. Melen 1957 gibi, 1961 ylnda da seilemedi. Mahalle arkada ismet Paa, Melen'in urad bu yenilgiye gerekten de ok zlmt. Onu kurduu kabineye dardan bakan olarak ald. Ve Vanl Kara Ferit, mahalle arkada smet Paa'nn Babal sayesinde hakettii bakanlk koltuuna oturmu oldu. Artk Vanl Kara Ferit, ismet Paa'nn gzdeleri arasndadr ve partinin ar toplar bandadr. Gnlnde Paa lrse genel bakanlk bana kalr m diye boy boy aslanlar yatrmyor da .deildi hani.: fakat smet Paa'nn dizi dibinden ayrlmamay da gfygun gryordu. Ortann solu knca Sa ve Sol Vanl Kara Ferit'in anlayaca iler deildi. Sa gericilikti, sol komnizmdi. Solun, sa, solu, ortas olur muydu ki, krk yllk CHP kalkp, Ben ortann solundaym diye ortala k-

81 yordu? Yok, yok vallahi olmazd. Herkes eyvallah; dese, o olmaz der, mahalle arkada smet Paso karsna dikilirdi. Ferit Bey bu yanda nasl olur da ortann soluna geerdi? Bir kere ortann soluna gemesine aile terbiyesi izin vermezdi. Ferit Melen Biz nasl ortann solunda oluruz sorusunu, o zamanlarn hzl ortann solcusu Feyzi-olu'na sordu. Feyziolu, hayat boyunca mrekkep-yalam, o arada yalad mrekkebi eline yz.ne de bulatrmt. Feyziolu, Melen'e Sosyalizme giri serbest - vestiyer kapdadr balkl bir kitapk verdi. Bunu oku dedi. Ferit Bey kitab evine gtrd amma bir uyku bastrd ki sormayn.. Ferit Bey resimli romanlara ok dknd. Eer Feyzio-lu'nun verdii kitap resimli olsayd, hi phesiz,. Ferit Bey bu kitab, okuyup, bitirecek, bylece sosyalizm konusundaki inadndan vazgeecekti. Ortann solu, tartmalar, CHP Pvarti meclisin? birbirine sokmutu. Melen, Ecevit'in dpedz komnist olduu kansndayd. Feyziolu ise, Kurultayda Ecevit'e komnist diyenin azn yrtarm diye meydan okuyordu. Melen bunun zerine yrt bakalm lan nerisinde bulunmu. Feyziolu, abi, ma-susuktan syledim diyerek yan izmiti. Mal mdr kafal adam Ecevit hareketi hzla geliiyordu. Feyziolu'na partide ekmek kalmamt. Melen sktryordu. Hadi, hadi.. Ve ylece CHP Byk Kurultayna gelindi. Byk Kurultay, Byk Sinemada yapld. Feyziolu knad, Kurultay bakanlna Srr Atalay', Ece-vitiler de Prof. Muammer Aksoy'u aday gsterdi82 ler. Seimi Aksoy kazannca, Feyziolu akmna yol grnmt. Feyziolu bir kurultay daha dayand. Sonra, Me-len'in hadi, hadi yollu uyarlarna dayanamayarak isyan bayran ekti. Bu iin fikri mimar Melen, mteahhidi ise Feyziolu'ydu. Oysa, Feyziolu bir zamanlar Melen iin mal mdr kafal adam derdi amma sonralar mal mdr tanmn unutmu, kgfal adam blmn kullanmay uygun grmeye balamt. Eh, nabz ve. erbet sorunu alt taraf... Feyziolu, fikr mimar Melen, Pakst-mkst, Krca-mrca hep birlikte Gven Partisi'ni kurdular. O gnler, Trkiye'nin drt nala 12 Mart'a doru kotuu gnlerdi. Devleti kurtarma ii, kapal zcrf usulyle ihaleye karlmt. Teklifler kapal zarf usulyle yaplmakta, ancak bu teklifler gizli tutulmaktayd. Feyziolu ve Melen, devleti kurtarma ihalesini zerlerine almak iin gece gndz uratlar. Ve ihaleyi alyorlar 12. Mart muhtras olarak siyasal tarihimize giren ve girdii yerden de kp giden iadeli-taahhtl mektup TRT Haber Blteninde okununca, Melen paalar svad. Van'n bu kara-yaz evldna i dyordu. Bugn bakan, yarn babakan, sonra cumhurbakan... Niin olmasn? inden bir ses Vanl Kara Ferit, ankaya'ya git diye seslenip, duruyordu zaten.. nce Mill Savunma Bakan oldu. Asker Cezaevleri, Mill Savunma Bakanna balyd. Bu cezaevlerinde kalanlarn bir ksm, gece demeden gndz demeden, ikide birde alnp, alnp, ikence evlerine 83 gtrlyordu. Melen aile boyu, byk devlet adamyd. Bu gibi sylentilerin kast mahsusa ile karldn hemencecik anlayvermiti! kence iddialar komnistlerin yalandr. Melen bu aklamasyla, komnistlerin oyununu boa karyor,- Cumhurbakan Sunay ile Genelkurmay Bakan Tama'n gzlerine giriyordu. te devlet adam byle olurdu. te arballk buna denirdi. Nihat Erim, o gnlerin babakanyd. Geri, babakanlk ona tanr vergisiydi. Tanr bu vergiyi, Erim'e fazlasyla demiti. (Tarihiler. Erim'in babakanln u olaya balamaktadrlar: Bir gn Tama, Nihat Erim'le karlar. Tama, o gne kadar tanmad Nihat Erim'e kimsiniz diye sorar. Erim, yksek sesle Erim deyince Tama, Nihat Erim'in ben sizin askerinizim, yani erim, dedii anlamn karr. Muhtra verilince, bize er gibi itaat edecek birini bulalm diye dnr ve Erim'i seer.)

Erim, babakanlktan ayrlnca, Melen'e gn domutu. Komutanlar, Erim'den boalan babakanlk koltuunu, Melen'e vermekte hi tereddt etmediler. En sonunda babakanlk koltuu lyn bulmutu. Sibirya'ya sreceklerdi Ferit Melen, babakan olunca, cidd devlet adamlnn gereini yerine getirerek u aklamay yapt: Muhtra o gn saat 13 blteninde okunma-sayd, solcular hepimizi Sibirya'ya sreceklerdi.. in" asl yleydi: Demirel hkmeti, Sovyetlerden elektrik enerjisi, yani ar cereyan alyordu. Bu arada, iki lke arasnda kara ve hava ulamnn gelitirilmesi ngrlyordu. Bu dosya Melen'in n84 ne gelmiti. Vanl Kara Ferit, dosyada Moskova'ya tren seferleri yazsn okuyunca, buldum, buldum diye yerinden frlad. Ve Tama'n gzne girmek iin Bolu dalarnda Solcular bizi Sibirya'ya sreceklerdi yollu aklamasn yapt. Moskova ile stanbul arasnda karlkl tren seferleri konsa, solcular, saclar Sibirya'ya nasl gndereceklerdi? Uak seferleri haftada gn olduuna gre -bu sevkiyat ii nasl gerekleecekti?. Bunun yantn, sizin, bizim gibi sradan yurttalar bilemez. Bunun yant ancak Melen gibi arbah devlet adamlar tarafndan verilebilir. V/anlyam, klc kanlyam Melen 1973 seimlerinde CGP aday olarak, bir senatrlk kapp, senatoya oturdu. 1975 ylnda byk bir zveri gstererek, muhtrayla yklm olan Demirel'in koltuu altnda Mill Savunma Bakan oldu. Demirel, Hava Kuvvetleri Komutanlna rfan zaydnl'y getirmek istemiyordu. Melen, Demirel'in ricasn krmayarak, iki orgeneralin varlna ramen. Hava Kuvvetleri Komutanlna bir korgenerali getirdi. Lockheed olay patlak verdiinde, Lockheed irketinden hi uak almadk- yolunda aklamalarla arbal devlet adaml rnei verdi. Ferit Melen o kadar arbal devlet adamdr ki, hi bir heykeltra, Melen'in heykelini kendisine benzetemez. Onun iindir ki, heykeli yerine, herhangi bir meydana kendisi dikilmelidir. 85 DEVRMC ORHAN Yirminci yzyl liderler a olarak bilinir. Her lke bu caa bir ya da birka lider armaan etmitir. Trkiye'nin Kurmay Albay Orhan Kabibay'dr hi phesiz.. amz ayn zamanda bir htilller aadr. Liderler, ihtilllerin iinde yetiirler. Kabibay gibi byk liderler de ancak byle ihtill dnemlerinde adlarn tarihe yazdrrlar. (Arada srada bizim gibi mnasebetsizlikler kar, byle liderleri tarihten nce yazarlar.) Kabibay'n liderlii, 27 Mays htilli'yle ortaya kmtr. Kahramanmz o tarihlerde stanbul'daki asker birliklerde grevli bir tank subaydr. Bilindii gibi (Not: Bilmiyorsanz, artk renin) ihtill iki Orhan tarafndan balatlmtr. Orhanlardan birincisi, Orhan Kabibay, ikincisi ise bugn i evrelerindeki baarlarn vnle izlediimiz Binba Orhan Er-kanl'dr. Erkanl, ihtilli yaptktan sonra, bir sre yurt dnda yan gelip yatm, sonra Hrriyet Gaze-tesi'nin datm ilerinde iadamlr staj yapmtr. Hrr.iyet Gazetesi hep byledir. Tarihinin her dneminde gazete iinde bir eski devrimciye i verir. (Baknz, geen sayfalarda halk cephesi mteahidi Prof. Dr. etin zek) Orhan Erkanl, sonradan yaynlad (Anlar, marnlar', mrn, krn) adl dev yaptn, ben yaptm, siz 86 Yapmayn balkl blmnde ihtilli btn plakl ile gzler nne sererken, Kabibay'n liderliini amaz biimde vurguluyordu. Orhan bir- Orhan iki htill iinde Orhan adnda iki devrimcinin bulunmas karkla yol amaktayd. Bu nedenle skdar'da ahap bir evde toplanan ihtillciler, tabanca zerine yemin ederek Orhanlara yeni adlar bulmaya altlar. Her iki Orhan da bu toplantda, adlarmz numaralayalm nerisinde bulundular. Sonuta bu

neri kabul edildi. Karara gre, Kabibay, Orhan bir, Erkanl ise Orhan iki diye anlacakt. Sadi Koa, htilli ben yaptm, ortal birbirine kattm balkl an dizisinde bu toplant hakknda unlar yazacakt: O gn burnum akyordu. Eczaneye gittim. Eczanede Fuat Paay grdm. Fuat Paa'yla bir daha grmedik. Eczas kalfas o srada yanl il vermi. lc itim. shal olmutum, Bunun zerine Fuat Paa'yg telefon ettim. (Siz mi yaptnz) dedim. Kararlydm. (Neyi) dedi, srar ettim. (Onu) dedim. (Yapmadk) dedi. kna olmutum. Fakat sonradan anladm ki aldanmz. O gn eczanede Atatrk ilkelerinin inenmesine izin vermemeliydim. nceden kararlatrld gibi skdar'a gidecektim. Dolmua bindim. Burnum akyordu. Dolmutan indim. Fuat Paa kuyrukta bekliyordu. Grmezlikten gelerek, bfeye doru yrdm. Bir mendil oldm. skdar'a giderken bu mendili kullanmtm. Hata etmitim. Heyhat sonra anladm. Fuat Paa mendile dinleyici yerletirmi.. 87 Aka yazd gibi, Koa o toplantda bulunmamtr. htill patlyor. MBK atlyor htillin stanbul grubu iin zel bir parola vard. Bu parola ok zekice bulunmutu. Karara gre-Trke, Ankara rasyosunda mikrofonun alp almadn kontrol ederken, puf, puf, bir iki, bir iki - bir iki diyecek ,bu szler, Orhan bir ve Orhan iki iin, Ne duruyorsunuz, "yryn anlamna gelecekti. Her iki Orhan da dikkatle radyonun banda bekliyorlard. Fakat ses bir trl gelmiyordu. Bu arada dardan bir ses duyuldu bir iki, bir iki.. Her iki Orhan da hemen silha sarlp, stanbul, grubunu ' harekete geirdiler. Sonradan bir iki - bir iki diye baran yurttamzn ihtillcilerle uzaktan yakndanilgisi-bulunmayan bir dolmu khyas olduu ve Kadky, bir - iki diye bard saptanmtr. Orhan bir, ihtillde bir numara olmak istedi amma yerler numaral olduundan istedii yer oktan kaplmt. htillden sonra Mill Birlik Komitesi ikiye ayrlmt. Bir ksm, Gitmek mi zor kalmak m zor diye duraksama iinde yolunu belir-liyemiyordu. lerinde Trke, Kabibay gibi byk iiderlerin bulunduu grup ise, Geldik, yle bir dinlenelim diye yatya hazrlanyorlard. Eski ihtillciler Erken kalkan ihtill yapar derler. yledir. Mill Birlik Komitesi'nin bir ksm, teki gruptan daha nce kalkt iin, yakn tarihimizde 13 Kasm Darbesi olarak adlandrlan darbe meydana km. Kabibay'a da yol grnmt. Brksel'deki Jn-Trk Orhan Kabibay, arkadalar tarafndan saf di-88 braklm ve kendisine Brksel'de bir mavirlik verilmiti. Kabibay. srgnde olduu gnlerde ok dnd. Lider kirrl olmalyd? Hemen yantn buldu: Kendisi.. O sralar, liderlik iin iki aday vard. Biri. Alparslan Trke, ikincisi Orhan Kabibay.. Kabibay, liderlik sorununu nasl zecekti. Liderlik sorunu zmek demek, Trke'i yenmek demekti. Trke'i tek bana yenemezdi. yleyse nceleri sahnede pek grnmemeli, Trke'in ortalklardan ekilmesinden sonra liderliini iln etmeliydi.. Tamam, yola devam.. 13 Kasm Darbesi'yle yurt dna srlen 14ler yurt dnda birka toplant yaptlar. Bu toplantlarda liderlik konusu karara balanmad. Bunun yerine yle bir karar alnd. htillciler baka, baka partilere dalacak, her biri ihtill ekirdeini o partide kurup gelitirecekti. Yurda dnnce bu plan uygulamaya baladlar. Trke, Numan Esin, Muzaffer zda, Mustafa Kaplan, Dndar Taer, Rfat Baykal, Ahmet Er... Bunlar, ksa ad CKMP olarak bilinen Cumhuriyeti Kyl Millet Partisi'ne girerek, bu partiyi ele geirecekler, Orhan bir ve Orhan iki CHP'ye girerek burada smail Arar, Nihat Erim, Sadi Koa, Kemal Satr gibi devrimcilerle CHP iinde ihtill grubu oluturacaklard. Aydemir kzl komnisttir

Kabibay, Trkiye'ye dnnce, ihtillcilerin Harp Okulu Komutan Albay Talt Aydemir'in evresinde toplanmakta olduunu grd. Ne yapmalyd? nce Aydemir iin Kzl komnisttir diye sylentiler yaymaya balad. Kabibay'n Aydemir iin, komnisttir demesinin elle tutulur bir nedeni vard. nk Ay89 demir rencilere sosyalist eilimli Yn Dergisi okutmaktayd., yetmez mi? Bu numara skmeyince, taktik deitirerek, Aydemir ile dostluk, ilikileri iine girmeye alt. Ne de olsa Aydemir ile okul arkadayd.. stelik yine, snf arkadalar olan Kurmay Albay Dndar Seyhan ile Aydemir'in yaknl vard!. Bu yaknl kullanarak, Aydemir ile kopan balarn yeniden onarmaya alt. Aydemir o gnlerin gl adamyd. Kabibay. Aydemir'i kullanarak Trke'i tasfiye edebilir miydi? Aydemir, Trke'i tasfiye edecek, o da kolay kolay liderliini yrtecekti.. 22 ubat ve 21 Mays ihtill giriimleri Kabi-bay'n planlarn altst etti. Aydemir idam cezasna -arptrlm, Trke, Aydemir'i ihbqr ederek, ihtillcilikten paay syrmt. imdi ne yapacakt Kabibay? Geni cepheyi savunuyor 21 Mays olayndan sonra hemen bir Durum muhakemesi yapan Kabibay, CHP'de rgtlenmeye ve yaylmaya karar verdi. Bir yandan da devrimci genlerle iliki kurmay ihmal etmiyor. Soranlara Ben demokratik devrime inanrm diyordu. Kabi-bay'n Geni cephe gr, parti iinde Nihat Erim, Ke^mal Satr, Orhan Erkanl gibi liderler tarafndan da paylalyordu. O ara Feyziolu olay patlak verdi: Feyziolu, Ferit Melen, Emin Pakst, Cokun Krca gibi devlet adamlaryla brilikte, CHP'den kopmu Gven Parti-si'ni kurmutu. Kabibay, Geni cephe taraftaryd, bu yzden biraz zld ve ssld. Ama ne yapabilirdi ki?. 90 Kabibay, geni cephe taktiini, parti iinde uygulamaya koyuldu. O sralar btn arlk, CHP stanbul l rgt'ndeydi. l bakanl iin iki aday sz konusuydu. Adaylardan biri, Sedat Brekolu, odnda az lf yapan bir avukat, tekisi de Ali To-puz'du. (Kabibay, o gnlerde sk sk devrimci genlerle toplant yapar ve onlara Ben soldan, Satr sadan Ecevit'i ykacaz derdi.) Sonra ne olur diye soranlara Sonras Allah kerim diye yant veren Kabibay, genlerin kulaklarna eilerek fsldard. Sonra Nihat Erim, devrimci genlerle stanbul l Kongresi'ni basan Kabibay, Sedat Brekolu'nu setirmek iin elinden geleni yapmsa da ihtill taktikleri skmemi, Ali Topuz il bakanln almt. DEV-GEN desteindeki Brekolu, sonradan Sleyman Demirel'in retim glerini gelitirdii kansna vararak. Adalet Partisi saflarna geiver-mitir. Erim'in kararghnda Gnler ihtille gebeydi. Kabibay ise doacak ihtill iin tecrbeli bir ebeydi. Herkes artk Kabibay'-m ihtill yapaca gnn gecesini beklemekteydi. Kabibay iin o gnlerde iki adres nemliydi. Birinci adres Nihat Erim'in Cinnah Caddesi zerindeki apartman, ikincisi de Adapazan'nda ark Caddesindeki bir komutanlk kkyd., bir komutanlk kknde Kabibay'n bir snf arkada tmgeneral oturmaktayd. 27 Mays ihtillinin Orhan biri iinden gelen seslere kulak vermek istiyordu. Devrim ister kan, baa ge sen Orhan - liderimiz Kabibay, devrim' yapyoruz vay vay. 91 Kabibay'n trafii ok hzlanmt. Bir Adapaza-r'na, ark Caddesi'ne, bir Ankara'da Cinnah Caddesi zerindeki Erim'in apartmanna.. Kabibay, bir gn Mercedes arabasyla, Adapazar ark Caddesi'ne dndnde yle dnyordu: Bu iler ters dnerse acaba nasl ark ederim? Gnlerden bir gn, ihtillciler, Ankara'da K-kesat semtinde bir toplant yaptlar. Kabibay, birok general ve albayn bulunduu toplantda DSK ile ibirlii yaplmasn nerdi. O gnler geliverdi Bu toplantlarn sonunda, 12 Mart darbesi tezghlanm, planlanm ve yrrle konuvermiti. Kabibay'n yaptrmak istedii darbe aslnda bu deildi. O adn 9 Mart Olay denilen solcu bir darbe istiyordu amma ne yapsn?. Oldu bir kerre.

Nihat Erim'in babakanla getirilmesi, Kabibay'n yeniden Durum muhakemesi yapmasna yol at. Bu durum muhakemesi sonunda btn arkadalaryla ilikilerini kesmeye karar verdi. likisini kestii ilk arkada, bir zamanlar sk sk kkne gidip geldii tmgeneral arkadayd. Bu tmgeneral emekliye sevkedilmi ve gzaltna alnmt. yleyse artk arkadalk yapmasna gerek kalmamt.. Niin yapsn?.. 12 Mart operasyonlar balad zaman, en yakn arkada Numan Esin gzaltna alnd ve ikencelerden, geirildi. Kabibay, Esin'te de ilikisini kesti. rfan Solmazer'le de grmemeye karar verdi. Yoksa komutanlar ne derdi?.. Kabibay, CHP iinde bir huru hareketine giriti. Yakn arkada'Kemal Satr ile birlikte partiyi 92 ele geiremeyince, Cumhuriyeti Partiyi kurdu. Sonra bu partinin tabelsyla gitti Feyziolu'nun kar-sinda esas durua geti. Geni cephe kurulmutu. 12 Mart ona ne yapacan retmiti. Gitti, bir emekli general ile birlikte ORSAN adnda arac firma kurdu. Mirage uaklarnn Trkiye temsilciliini almaya alt. Bunda baarl olamaynca, bir devlet irketinde murahhaz azalk (arpalk) alarak Allanma dua etti. Kabibay'n heykeli 12 Mart ncesi DEV-GEN'-in Genel Merkezi'nin nne dikilmeli ve heykelin altna u szler yazlmaldr -. Benim adm Orhan - sen beni devrimci san. 93 MUKBL ZYRK oulcu demokrasiler, oulcu dncelere dayanrlar. oulcu demokrasilerde tek dnceye saplanp kalmak sakncaldr. nsan ksrla iter. oulcu demokrasiye badaabilmek iin sadan sola, btn dnceleri tanmak gerekir. Tanmak iin de nce sac, sonra solcu, sonra yine sac olmak temel kouldur. Ankara niversitesi emekli retim yelerinden Do. Dr. Mukbil zyrk, bu adan tam oulcu demokrasinin istedii rnek insandr. zyrk, bugne dek hemen hemen her siya^ sal akmn kapsn alm, DP'li, AP'li, CHP'li, devrimci, Marksist ve ihtillci olduktan sonra lkclkte karar klm deerli bir bilim adamdr. zyrk, yaam boyunca sadan sola, soldan saa dolarken, bo zaman bulamam, ibu nedenle, 1953 ylndan, emekliye ayrld 1976 ylna kadar profesrlk tezini verememitir. zyrk'n doentlik tezini verdii gnlerde ana rdhmine den ocuklar, oktan avukat, yarg, savc, kaymakam olmular, ancak zyrk bir trl doentlikten profesrle ykselememitir, (Maallah) Adalet Bakannn olu Mukbil zyrk, Yargtay eski Bakanlarndan Halil zyrk'n oludur. Demokrat Parti dneminde bir ara Adalet Bakanl da yapan zyrk, olunu binbir trl zenle yetitirdi. Galatasaray Li94 sesi'ni bitiren zyrk'n en byk arzusu subay olmakt. Babas, Mukbil zyrk'n bf isteine kar1 kyor ve oluna seni hukuku olarak grmek^ istiyorum diyordu. yle de oldu. Mukbil zyrk Hukuk Fakltesi'ni bitirdikten^ sonra, ayn faklteye dare Hukuku Asistan olarak atand. ngilizce ve Franszca biliyordu. Osmanlca-yi, adal konumaya ve yazmaya merak vard. Gen zyrk'n subaylk tutkusu, O'nu Kore'ye gnll olarak gnderecek kadar ateliydi. (Sonradan yaptmz aratrmalar, zyrk'n savaa gitmemek iin araya babasnn hatrn soktuu g-nll-mnll olmad yolundadr, amma bu konuda henz salam kantlar elde etmi deiliz). Kore'V de, Koreli komnistlere kar dven zyrk, Amerikal dostlarmz tarafndan Silver Star madalyasyla dllendirilmitir. Aradan yirmi yil getikterv sonra zyrk'n Kore'de ald bu madalyay Skynetim Mahkemelerinde nasl savunma konusu yaptn ilerde greceiz. zyrk, babas Adalet Bakan'yken, sk bir Menderesi ve Demokrat Parti hayranyd. Baba zyrk, bakanlktan ayrldktan ve Bayar'a kar Cumhurbakan aday olup bir oy aldktan sonra, Mukbil Bey'de de Demokrat Parti'ye kar isyan duygulan kprdamaya balamt. O gnlerde Demokrat Parti'ye kar yayn yapan

Forum dergisine de gidip gelen zyrk, bu dergiye imzasz birka da yaz yazmt. htill geliyor 27 Mays htilli kagelince, zyrk bi,r durum muhakemesi yapt, ve inklp kadrolar iinde yer almaya karar verdi. Zaten efendim, ihtill 95 liderlerinden Korgeneral Madanolu, kaynbabas. Tugeneral Cahit Caka'nn arkada deil miydi?. zyrk'n inklpl ok ksa srd. nk hem kendisi, hem kaynbabas"ihtillin tekmesini yiyor, kaynbabas emekliye sevkedilirken, kendisi de 147 retim yesi ile birlikte niversiteden ayrlmak morunda braklyordu. u talihsizlie bakn?. zyrk, faklteden ayrlr ayrlmaz, Ereli De-mir-elik Fabrikalar bahukuk mavirliine etiril--di. irketin yneticilerinden Dan Koper, zyrk'n zerine himaye kanatlar germiti. zyrk bir yandan hukuk mavirliinden bol para alrken, te -yandan da siyasetle ilgileniyor ve yeni kurulan Adalet Partisi'ne giriyordu. Ksa zamanda AP Genel Bakan Ragp Gm-pala'nn gzne giren zyrk, ilerlemi yana ramen, AP Genlik Kollar Genel Bakanl'na getirildi. O gnlerde AP Anayasaya hayr kampanyas balatmaz m?. Ya ihtillciler yeniden ibana gelirlerse?. Hayr, hayr olamazd. Orada, kalamazd. Bir dakika bile duramazd. Hemen istifasn yazd ve AP'den ayrld.. lgin rastlantya bakn ki zyrk, ayn gnlerde Sleyman Demirel adndaki Amerikan Morrison firmas Trkiye temsilcisinin at davada, Demirel'e kar irketin haklarn savunuyor ve Demirel'i her -geldiinde irketin kapsnda bekletiyordu. Ne bilsin Demirel'in sonradan AP Genel Bakan ve Babakan olacan?. Bir bilseydi?. niversiteye dnyor zyrk, 147 retim yesiyle ilgili kararn geri alnmasndan sonra gzyalaryla niversiteye 96 dnd. Artk 1953 ylndan beri bekledii doentlik statsnden kp, profesr olacak ve idare hukuku alannda eserler verecekti. Hay aksilik.. O gnlerde de devlet tehlikeye dmez mi? Kim kurtaracakt devleti? O ve O'nun gibiler, tabii.. zyrk, faklteye dndkten sonra gnlk gazetelerde ilerici yazlar yazmaya balad. Kendisini en ok kzdran olaylardan biri Dantay kararlarnn inenmesiydi. Akam Gzetesi'nde, Dantay kararlarn dinlemeyen bakanlara iddetle atan ya-' .zlar yazd. Hukuku namusu isyan etmiti. Dayana-mamt artk, vallahi. Fakat zyrk' asl sinirlendiren olaylar, dinsel amalarla horeket edenlerdi. 11 Nisan 1968 tarihinde zyrk, Cumhuriyet Gzetesi'nde unlar yazyordu : lericiliin, medeniyetiliin her eidini ve her lsn gz kapal bir saldrmayla (Moskov uakl) diye damgalayan grp grecei, bilip renecei, zahmetsiz geen gnlerin sofra hatralarndan ibaret kalan yazarlar, imdi balarn dvseler, yeridir. Anlan arasnda bir trl kk kaznmayan hz-butul tahrir var m? 1923'den bugne eski yeni bakentlerde byle ahlan mitingler var m? Bu gelen slm ordusudur diye duymulklar var m? Vah, 50 ylna yaklaan Cumhuriyet'e iktidar iin irtica azdrana.. Vah din tc'car politikacy, memleketi, vatansever sanana.. 1968'de bu atele dahi deil, fakat ancak dinamit kapslyle oynamaktr.. zyrk, bu satrlar yazdktan on yl sonra Tercman Gazetesi'ndeki kesinde Mbarek Hac seferini nasl eda ettiini anlatan yazlaryla nasl dini btn bir mslman olduunu anlatacak ve b-yklerinden aferinler alacaktr. 57 htilli savunuyor zyrk'n kan kaynyordu. Devrim atei damarlarnda sabrsz bir devriye gibi dolayor, O'nr devrim gnlerine hazrlyordu. O gn gelecekti o gn. Belki yarnd o gn, belki yarndan da yakn..

zyrk, bir yandan eski ihtillcilerle ahbap-avu ilikisini gelitirirken, te yandan da 27 Mays htilli'ni savunan yazlar da yazmaktan geri kalmyordu. u satrlar 1968 ylnn 27 Mays'nda Cumhuriyet Gazetesi'nde kmtr: ...27 Mays'a, ihtill, devrim demeyip de hkmet darbesi diyenler, eskilerin tabiriyle, elifi grse mertek sanacak kadar cahildirler. Hangi hkmet: darbesidir ki, seim yaptrmak iin gelsin. Anayasa getirsin referandum yaptrsn, iktidar mcadelesine katlmayp gnl rzasyla ekilsin gitsin ve gittikten^ sonra bile fikir, ilke, kavram ve g olarak gl, yaasn? Buna devrim denir, devrim.. Darbe denmez^ Eer ortada bir darbe varsa, o devrimin (saklayana tokaldr. zyrk bu hzla CHP'ye kaydoldu. Toplanan ilk kurultayda zyrk' parti mciisine ye seilirken gryoruz. Demokratlara hayr s zyrk CHP Parti Meclisi'nde hemen devrimci-kanada yaklat. Prof. Muammer Aksoy, Cemal Re-id Eypolu ve Alp Kuran'la beraberdi. smet Paa, o gnlerde 1960 ihtillinden sonra Yksek Adalet Divan'nca mahkm edilen eski Cumhurbakan Cell Bayar ve Demokrat Parti eski milletvekillerinin siyasal haklara kavumas iin almalar yapyordu. smet Paa'nn deyiiyle Kuyudan adam kart98 ma ilemine zyrk nasl dayanacakt? htillci grubu bunu nasl sindirecekti iine?. Bir gn parti meclisinde birdenbire Haaayt ulan dedi. (Tabii iinden) Kimse demokratlar af-fedemez. smet Paa, zyrk'n bu k karsnda ok korktu amma belli etmedi. Fakat ne olacakt? Ya smet Paa partide kalacakt ya zyrk. ki byk adamdan biri, tekini hazmedemiyordu. Biz, ne yapalm?. Tabii zyrk'e yol grnd. zyrk, CHP'den istifa ederek ayrlyor ve geride koskoca bir boluk brakyordu. Partiden ayrlr ayrlmaz Tandoan Ala-n'nda 27 Mays Mill Devrim Dernei tarafndan dzenlenen bir mitingte, Ecevit'i Robert Kolej'de muhallebi kaklayan Ecevit beni devrim yobazl ile sulayamaz diyen zyrk, Hocam siz de ayn tarihte Galatasaray'da muhallebi kaklamyor muydunuz? yollu bir soruyu, O baka diye yantlyordu. Tek yol devrim CHP'den ayrlnca, ortada tek yol kalmt: Devrim. Devrim nasl yaplacakt? Kimler yapacakt, bu devrimi?. zyrk bu konuda kitaplar okumaya balad. Askerlie merak vard. ki- kitap okusa, ihtillin nasl yaplacan kavrard. Kavrard da.. Biz bundan sonrasn .bilemiyoruz. Baz sylentilere gre zyrk, asker darbe hazrlamakta olan cuntann almalarna katlm ve bu cuntann stanbul'da yaplan bir toplantsnda hazr bulunmutu. 12 Mart skynetimi zyrk', hem Ankara hem de stanbul'da yarglamay uygun grmt. 99 Ankara'da DEV-GEN eylemlerine katlmak suundan, stanbul'da ihtillci rgte girmekten tr yarglanmaktayd. zyrk, stanbul Skynetim Mahkemesi'nce hukuk tarihine geecek olan savunmasnda yle konumutu: Geri, o evde deniz subaylaryla birlikte bir toplantya katlmt. Fakat toplantda ne konuulduunu duymamt. nk o gnlerde zerinize afiyet, ishaldi. ki gn nce bakliyat yemiti. Bakliyat midesine dokunurdu. shal olduu iin sk sk tuvalete gitmiti ve bu nedenle konuulanlar duymamt., ya?. Tabii Senatr Ekrem Acuner de ayn toplcmtya katlmaktan sankt. Bu davadan tr Senatr Acu-ner'in dokunulmazl kaldrld. Acuner bu kararn iptali iin Anayasa Mohkemesi'ne bavurdu. Anayasa Mahkemesi, dosyay incelerken zyrk'n, ishal oldum, konuanlar duymadm yollu savunmasn da okudu. Sonra Anayasa Mahkemesi dokunulmazln kaldrlmasna ilikin karar iptal etti. Karar Resm Gazete'de yaynland. Kararn yaynland bu Resm Gazete'de zyrk'n ishal olduu, bu nedenle konuulanlar duymad eklindeki ifadesine de yer verilmiti..

Ve dnya hukuk tarihinde ilk kez bir bilim adamnn ishali Resm Gazete'de yaynlanarak hukuksal nitelik kazanyor, ishal Resm Gazete'de yaynlanarak yrrle giriyordu!. Al o madalyay da... zyrk, ishal olduu iin ve bu nedenle ko100 nuulanlar duymadn ileri sren savunmasnda daha sonra unlar da sylyordu : Bakn hkim bey:. Ben Kore'de komnistlere kar dvtm iin madalya aldm. Nasl komnist olabilirim? Bu sorunun yant, yarg yerine, ayn davann sanklarndan Solmazer'den geldi: Al o madalyay da ....na sok. zyrk'n devrimci eylemlerden kopuu, ite Solmazer'in bu yantndan sonradr. Solrriazer'in madalya iin gsterdii ak adres zyrk' sosyalizmin barndan skp, faizmin kucana itmitir, Sac oluyor zyrk, Skynetim Mahkemeleri'nden aklanarak kt. Hem Ankara, hem de istanbul Skynetim Mahkemesi'nde beraat etmi, kovuturmalardan kurtulmutu. 12 Mart dneminde cezaevinde kald yirmi gn, O'na gerek kiiliini kazandrmt. zyrk, mill ve manev deerlere bal bir bilim adamyd. Devrimcilikle ii neydi? O'nu asistanlar azdrmt. Ah onlar. Ah onlar... zyrk, yeniden sac olduktan sonra Tercman Gazetesi'nde Ahmet Muhtar takma adyla yazlar yazmaya balad. Sonra Deifre olunca kendi adn aklad. MC dnemlerinde eitli kurumlarda hukuk mavirlikleri alarak aylk gelirini ellibin liraya kadar ykseltti.. zyrk'n Ankara'nn en ilek yerlerinden birine heykeli dikilmeli ve dner bir kaide zerine oturtulan heykelin altna u szler yazlmaldr: Eski AP'li, CHP'li, ihtillci, devrimci ve de yeni lkc Trkiye niversitelerinin gelmi gemi en kdemli Doenti Mukbil zyrk. 101 12 Mart Ba Spikeri SAD KOA Siyasal tarihimizin son dnemde yetitirip ortaya salverdii byk devlet adamlarnn banda Sadi Koa gelmektedir. Son yllarn girdisini ktsn renmek isteyen herkes Sadi Koa'n hayatn, sanatn ve hereyini renmek zorunda olduklar ok ak bir gerektir. Koa, siyasal yaamn kapatp gittikten sonra yaynlad anlarla edebiyat tarihimize gemi ve zavall Necdetten sonra duygu dnyamza yerlemitir. Koa'n yaynlad anlar, bu byk devlet adamnn nasl doduu, nasl yrmeye balad, liseyi bitirip, Harbiye'ye nasl girdiini, sigaraya nasl baladn teker teker ortaya koyarak, yerli ve yabanc tarihiler tarafndan yllarca aratrlan konular gn na karverdi. Koa Forml nedir? Siyasal tarihimizde en bunalml dnemleri zet olarak imal ettii formllerle atlatmamz salayan Koa'n forml neydi acaba? Uzun aratrmalardan sonra elde ettiimiz bulgulara gre, Koa forml ASSVKO eklindedir. Bu nedir Allahakna dersiniz, hemen .u korkun aklamamz okuyunuz: 102 Biliyorsunuz baz terziler, hem asker hem de siviller iin elb'ise drkerler. Bunlara asker-sivil terziler denir. Koa, aynen asker-sivil terziler gibi dnrd. Biliyorsunuz, elbise iin nce, l alnr, sonra prova yaplr. Ondan sonra da elbise manken ya da elbise sahibi zerinde teerlenir, diki bundan sonradr. Koa formlne gre, bunalml dnemlerde toplumlarn zerine asker elbisesi giydirilmelidir.. Bunun iin nce l alnr. l alnrken ok dikkatli olmak gerekir. nk insan yanllkla bakasnn lsn almaya alrken kendi lsn de alverir. l ii tamamlandktan sonra, rnein skynetim gibi, provalar yaplr. Parlamento iinden ve dndan seilmi yelerle partiler st hkmet kurmak, asker ynetimin teerlenmesi demektir. Teerlenme ilemi baaryla yaplrsa, bundan sonras rejim deiikliidir. Koa forml teerlenme aamasna kadar gelmekte, ondan teye bir trl gememektedir.

27 Mays htilli olduunda, Koa, Londra'dayd. Londra'nn sisleri iinde siyasal geleceini gren Koa, hemen yurda dnmeye karar verdi. Fakat yine de biraz beklese iyi olacakt. Hele u kargaa bir bitsin, ondan sonra gelir, eski arkadalar aracl ile siyasal hayatta iyice bir yer alrd. ihtill lideri Cemal Grsel ile aras baya iyiydi. Hatta 27 Mays ihtilli'nden nce, bir Almanya gezisinde, Grsel'in kulana eilip, Paam ler hi de iyi gitmiyor dedii, buna karlk teki Ne yapalm? sorusuyla karlatnda, yisi mi bir sigara yakalm yantn verdii, bylece ihtillin ekirdeine girdii sonradan anlalm ve Koa talihteki yerini almtr. 103 Kontenjan Senatr oluyor Koa Trkiye'ye dnnce, Gneydou illerimizde bir alaya komutan olarak atand. Orada bir yf bekleyecek, ondan sonra paa olacakt. Fakat Koa sabrszd. Siyasal hayatta biran nce rol oynamak istiyordu. Kurmay Albay rtbesindeyken ordudan ayrld. Yl 1961. Koa niformasndan soyunur soyunmaz. Cumhurbakan Grsel tarafndan kontenjan senatrlne getiriliyor, ancak kontenjan senatrl, Koa apndaki adamlar iin ok kk geliyordu. Kabna samayan Koa, kontenjan grubuna da samam, 1969 ylnda Konya Milletvekili olarak CHP listelerinden Millet Meclisi'ne girmiti. Mhlet Meclisi'nde o sralar, bacana Dr. Kemal Demir de bulunuyor, iki bacanak arslan bacanak diye birbirlerini mutlu yarnlara hazrlyorlard. Fakat nleri tkalyd. Prof. Turan Feyziolu, Ferit Melen, Emin-Pakst, Cokun Krca gibi devlet adamlar srada bekliyorlard. Koa'm bunlarn arasndan syrlmas ok gt. Olaylar kendiliinden geliti. Feyziolu ve arkadalar Gven Partisi hareketiyle CHP'den ayrlmlar, meydan Orhan Kabibay ve Sadi Koa gibi iki byk lidere kalmt. Gel bakalm Koa Sadi Koa, bir gn arabasyla genelkurmayn1 nnden geiyordu. Pat dedi, lstii patlad. Koa, arabadan kp, lstie bakyordu ki, yukarlardan bir yerden Koa, Koa diye seslenildiin* duydu. Bakt. Baran, seslenen Tama deil miydi? Tama, Harp Akademisi'nden hocasyd. Buyu104 run Paam diye yant verince, Tama, Gel bakalm Koa diye ondan Genelkurmaya gelmesin istedi. Koa o gn ve ertesi gn daha sonra bir iki gn daha Tama' dinledi. Tama dertliydi: lkede anari kol geziyordu. Aada (aa dedii, baz generaller ve albaylar) ihtill hazrl iindeydiler. Grler, Batur, bunlarla temas halindeydi. Ne yapmak gerekirdi? Ne yapmak gerektiini en iyi bilen, hi phesiz Sadi Koa'n kendisiydi. Ne yaplacan onbir sayfalk bir raporla Tama'a bildirdi ve beklemeye ko yuldu. Muhtra geliyor 12 Mart Cuma gn muhtra Trkiye radyolarndan okundu. Muhtrada Demirel ve arkadalarnn ekilmesi yerine Koa forml gereince Partiler st bir hkmet kurulmas istenmekteydi. Muhtrann gazetelerde yaynland gn, yani 13 Mart gn Sadi Koa'n u satrlar Cumhuriyet gazetesinde yaynlanyordu : ... Memlekette yzyllardr bir soygun dzeni vardr. Hi kimse bunun karsna kmam. kanlar ya canndan olmu ya da istikbalinden. Millet okutulmam, hakkn aramasn renememiler. Soyguncular da bunu frsat bilmiler, soy soyabildiin kadar. Fakat eski camlar bardak oldu Trkiye'de. yle bir kuak yetiti ki bu lkede: Bilinli, Atatrk. Dnyada dnen dolaplarn iyzn iyi anium ve nemlisi imanl. Mcadele gleri var ve mcadeleyle kararllar. 105 Bu artlar altnda smr dzeni bir lde duracak.. Durmaya mecbur olacak.. te bugn millet bu tasarlara kar karken bu imanl kuan ilk eylemlerine de nclk ediyorlar. e Parlamentodan balyorlar.

Babakan Yardmcs oluyor 12 Mart Koa forml uyarnca kotarlm ve ' uygulanmt. Bu uygulama iinde Koa'a da bir babakanlk yardmcl dmt. Fakat bu yardmclk yle Feyziolu'nun babakan yardmclna benzemezdi. Bir kere ad grkemliydi: Babakan idar ve siyas yardmcs.. Koa'n yaynlad ona dedim ki, o bana dedi ki, yle dememi miydi, Allah Allah adl anlarnn nc kitabnda, Erim'e babakanl ben teklif ettim diye yazm, Erim buna iddetle kar koyarak, hayr, ben o gn talya'daydm. Hem kim -oluyor Sadi Bey dedikten sonra, Koa'n geirdii rahatszl ima ederek, O zaten hastadr yolunda aklamalar yapmt. Koa'n, Erim'e verdii yantta, Koa'n rahatszlk geirdikten sonra iyiletii ve araba bile kullandn, bunu gren Erim'in Maallah, Maallah dedii, byle konuan bir devlet adamnn nasl olup da bir sre sonra- bu sylediklerini unutmu grnd soruluyor, Bir daha sizinle ayn kabineye girersem, anam avradm olsun deniliyordu. Koa'n kabineye girmesinin amac reform yapmakt. O gnlerde tam reform yapacaklard ki anaristler terail Bakonsolosu Efraim Elrom'u kard-Jar. O gnlerde ileri Bakan smail Arar'd. 106 Koa radyoya kouyor smail Arar, Koa'a Albaym. Bi kou radyo-vine gidip, unu brakr msn? diye bir yazl kt vermi, Koa da askerlikten edindii alkanlkla bastne diyerek radyoevine komutur. Koa'n eline verilen metin siyas tarihe makabline amil kanun karma bildirisi olarak geen nl belgeydi. Koa nce bildiriyi okutacak bir spiker arad. Sonra dnd. Sesi gzeldi. Spikerleri aratmazd. O okusa ne olurdu?. Ve bildiriyi atr, atr kendisi .okudu. Karlan bakonsolos bu bildirinin yaynlanmasn takip eden en ksa sre iinde derhal braklmad takdirde sz geen gizli rgte uzaktan yakndan ilikisi bulunanlar ve masum genlerimizi kkrtc yayn ve szleriyle kanunsuz hareketlere tevik eden ve kimlikleri gvenlik kuvvetlerince teden beri bilinen kimseler, skynetim snrlar di* nda bulunsalar dahi, skynetim kanunu gereince derhal gzaltna alnarak en yakn skynetim komutanlna teslim edileceklerdir... MT Mstear Fuat Dou, bu bildiriyi okuyunca nce gazetelerde genleri ven, kkrtan Sadi Koa' gzaltna aldrmak istedi amma tabii olmazd. Ayp olurdu. Bu emir gereince binlerce aydn valiler tarafndan gzaltna alnarak cezaevlerine dolduruluyorduk. Koa, sonradan bu olay iin unlar yazd: ... Devletle pazarlk masasna oturan bir anarist grubuna hkmet bakan tarafndan en yetkili hukuku grubuna hazrlatlarak verilen ve kardklar diplomat iade etmedikleri takdirde bunlar ko107 ryan ve saklayan ve tahrik edenlerin tutuklanmalar hakkndaki cevap zerine bir ksm valiler, hkmet tarafndan verilen srenin sonunu dahi beklemeden tutuklamalara girimi ve olayla ilgisi olmayan yzlerce vatanda tutuklamlardr.. Sadi Koa bu bildiriyi nasl okumutu? Nederv okumutu? Koa'n Milliyet Gazetesi'nde kan anlarnda bu konu enine boyuna tartlm, bu tartma sonunda smail Arar'n Ben o gece Koa' iletmitim dedii iyice anlalm, byk devlet adam Koa hazin bir ekilde aldatlmt. (Vah, vah.} Hkmetten ayrlyor Koa'n hkmetten ayrlmasnn asl nedenL MT Mstear Fuat Dou ile aralarndaki uyumazlktr. Erim, bu uyumazl buzdolabna koymu, Fuat Paa'ya da Lizbon Bykelilii'ni uygun bulmutu. Koa, bir sre bekledi. Belki babakan olacakt? Fakat hocas Tama, artk Koa'a hi yz vermez olmutu. Skynetimdeki generaller Koa'a sen rtben kadar konu diyorlar ve babakan siyas ve idar yardmcsn pek sallamyorlard. Fuat Paa Lizbon'a gitmiti ama Fuat Paa'nn adamlart Koa' rahat brakmamlard. Koa, MT iindeki bir yakn aracl ile bireyler yapmaa altysa da pek baar elde edemedi. pler elinden kamt artk.

Ve Koa, on kabine arkada ile beraber hkmetten ayrlarak Erim, ben sana byle mi dedim yolundaki aklamasyla eski arkadalarna cephe-alyor, ayrlrken de smail Arar'a Ararm, ararm, seni her yerde diyordu. 108 Bir tarih sayfas kapanmt. Koa, siyasal hayatn bitirmek istemiyordu ama siyasal hayat onu oktan bitirmiti. nce i hayatna atlmak istedi. Olmad. Sonra anlarn yazd. Sadi Koa'n radyevine bir heykeli dikilmeli ve altna u szler yazlmaldr: 12 Mart Baspikeri Sadi Koa 109 Do. Dr. YILMAZ ERGENEKON Devlet adam yetitirme konusunda Trkiye topraklarnda daha verimli arazi bulmak gerekten ok gtr. Memleketimizin havasndan mdr, suyundar mdr, bilinmez, zellikle son yJlarda devlet adam' lan yetiip, bymekte ve hepimizin gzlerini yaartmaktadrlar. Son yllarda yetimesine tank olduumuz byk devlet adamlarndan biri. Do. Dr. Ylmaz Erge-nekon'dur. Ergenekon, siyasal hayatta bir Ergenekon Efsanesi gibi girmi ve duvarlar arasnda hapsedilen Trk ekonomisine Saa dn, yine saa' dn, tam sandaki kap diyerek k yolu gstermitir. Ergenekon, Siyasal Bilgiler Fakltesi'nin idar blmn bitirdikten sonra kaymakamla balad. Ergenekon kaymakamlk yaparken can skld ve bir iki temas sonunda Ankara Hukuk Fakltesi Meden Hukuk Krss'ne asistan olarak atand. Krs Bakan Prof. akir Berki, abdesinde, namaznda bir adamd. Berki'nin yannda Ailahuekber diyerek akademik almalara balayan Ergenekon doentlik tezini verirken bir hayli sknt geirdi. nk Ergenekon'un hazrlad tez, yaynlanm bir baka teze ok benziyordu. Bu nedenle Ergenekon'un doentlik tezi reddedildi. Sonradan yaplan ara110 trmalar, bir akgzn Ergenekon'un tezini aldn ve bu tezi yaynladn ortaya koymutur ama Ergenekon'da bir yl asistanlkta beklemitir. Yldz parlyor Ergenekon, retim yesi alarak alt yllarda kimse tarafndan tannmaz, renciler bile koridorlarda grseler kendisini renci ilerinde bir memur sonarlard. Ergenekon o gnlerde Bakasnn levazm ile bakasnn arsasnda inaat yapmak ve de kendi levazm ile bakasnn arsasna inaat yapmak ve de Bakasnn levazm ile kendi arsasna inaat yapmak gibi konularla urarken, birdenbire Devlet Planlama Tekilt Mstear Ha o Turgut zal'n gzne arpt... (Turgut zal, MSK ileri gelenlerinden Hac Korkut zal'n aabeyi olup, ou iki karde siyasal hayatmzda, Takunyal biraderler olarak anlrlar.) Devlet Planlama Tekilt Tevik ve Uygulama Dairesi Bakanl'na getirilen Do. Dr. Ylmaz Ergenekon'un eline byk bir frsat gemiti. rkek olan zel teebbs (Cumhuriyeti Gven Partisi Genel Bakan'nn deyii ile hr teebbs) Ergenekon tarafndan tevik edilecek, bylece ekonomide keyi dnecektir. O gnlerde rkek olan zel teebbs iin de en mahzun ve perian Hac Ali Demirel'di. Demirel ailesinin sahibi bulunduu Terakki Kollektif irketi DPT Tevik ve Uygulama Dairesi'ne bavurunca Ergenekon'un tarihsel grevi de balyordu. Hac Ali ile tanyor Hac Demirel, Terakki Kollektif irketi'ne tevik belgesi isteyince, Ergenekon, bu Meden Hukuk 111 doenti ekonomik kalknmann reetesini bulmu ve bu arada kendi siyasal geleceini de gvence altna almt. Hac Ali, binbir trl ticar iinin yannda bir de Ykseli Koleji adyla okul kurma giriimlerinde de bulunuyordu. Ergenekon, Hac Ali'nin okuluna Yatrm indirimi salayarak bu okulun bir an nce kurulmasna ve de paralarn Hac Ali'nin cebine ngr ngr akmasna yol ayordu. Hac Ali'nin bu iyilii unutmas olanakszd. Hemen aabeyi Sleyman'a kotu. Aa dedi. (Hac Ali Sleyman Demirel'e kendi aralarnda aa dsr). Planlamada bir Ergenekon var ki sorma gitsin. Bir dediimizi iki etmiyor.

Ylmaz Ergenekon'un siyasal yaam bu konumadan sonra renklenmi ve bakanlk kotluuna kadar uzayan serven balamtr. rk raporu alyor Ylmaz Bey, siyasal geleceine drtnala koarken, iinde hep bir huzursuzluk vard. Askerliini yapmamt. imdi bu yatan sonra askerlik yapsa, anas alamaz myd? Ne yapacakt peki? Yllarca askerlik ubelerinden kam, hukuk diliyle Bakaya olmutur. Sonra dnd: Arkasnda Hac Ali var. Hac Ali demek Sleyman Demirel demek, Sleyman De-mirel demek hkmet demek, hkmet demek devlet demek, yleyse korkulacak ne vard? Askerlik ilemlerini yaptrmaya karar verdi, nce askere Sevk edilecek, Sevk srasnda yaplacak muayenelerde elbette bir rk taraf bulunacak, rk raporu alarak askerlikten paay kurtarm olacaktr. 112 Kasmpaa Deniz Hastanesi Ergenekon'un nce gzlklerini inceledi. Sonra gsn dinledi ve rk raporunu yaztverdi. Oh be kurtulmutu. Askerlikten kurtulmutu. Hr teebbse geiyor Ergenekon, hem Hukuk Fakltesi Meden Hukuk Krss'nde alr grnyor, hem de DPT Tevik ve Uygulama Dairesi Bakanl yapyordu. Hele snavlarda Gel nbeti ol demiyorlar m ii eriyordu. Ergenekon, snavlarda, o solcu asistanlarla birlikte nbet tutacak adam midi? Bir yandan Trk ekonomisine yn ver, te yandan git, Hukuk Fakltesi snavlarnda denekilik yap. Olmaz. Vallahi olmaz! Ergenekon, hr teebbsn yaratc gcn de gryordu. Acaba kapa oraya atsa nasl olurdu. Nasl olsa hr teebbs dosyalar nnden geiyordu. Gzne kestirdii bir hr teebbse geip, vatana, millete oralarda hizmet edemez miydi? Ederdi. Bal gibi ederdi. Gazoz fabrikas Ve Kemal Has kapy ald. Has, zel teebbsn Has adamlarndan biriydi. Ergenekon'u ok beeniyordu. Tam bize gre adam diyordu. Has, Coca-Cola, Pe-re-ja gibi ar sanayi hamleleriyle ilgili yatrmlar yapmaktayd. Kemal Has Bey nmz Avrupa'da duyurmak iin Londra'da Gazoz Fabrikas amak istiyordu. Bunun iin Erge-nekon'a bavurdu. Ergenekon, Has'a tam 726 bin dolarlk kr transferi salad. Ergenekon'un asl byk transferi Ergenekon'un kendisiydi. Tek imza ile Has'a 726 bin dolarlk ayr113 alk salayan Ergenekon bir sre sonra, hem DPT, hem de Hukuk Fakltesi'nden ayrlarak Has'lardo Mavirlik alyordu. Ergenekon'un grevi Coca-Cola'da, Pere-ia'da ve metal kapak iyerlerinde Mavirlik yapmakt. O gnk para ile tam 25 bin lira aylk alyor. Ayrca ev kiras da Kemal Has tarafndan deniyordu. Bu arada Londra'daki gazozlara ne oldu diye sorarsanz hemen yantn verelim: Yengeniz oldu. Paralar utu, gitti. Odalar Birliine geiyor Ergenekon'un Haslar'a mavirlii ksa srmt. Efendim, Has akll adamd. Ergenekon'a Gel aslan kardeim. Bizde al derken, mukavele yapmamt. Bir uyumazlk bagsterince Ergenekon'a da sesini kesip ayrlma dmt. Ylmaz Bey, Haslar'dan ayrldktan sonra Trkiye Ticaret ve Sanayi Odalar Birlii Genel Sekreter-lii'ne getirildi. Bir kapy kapatan ulu rabbim, bir baka kapy ayordu. 12 Mart gnlerinde hr teebbse buradan katkda bulunan Ergenekon, Trk Sanayicileri ve adamlar Dernei almalarndan da nemli grevler sleniyordu. Do. Dr. Ergenekon, Haslar'dan ayrldktan sonra Hukuk Fakltesi'ne bavurarak, yeniden eski grevine balatlmasn istedi. Eski arkadalar, Ergenekon'un bu dilekesini Sen biraz hava al diye yantladlar. Milletvekili oluyor Do. Dr. Ylmaz Ergenekon, Hac Ali'nin aile dostuydu. Bu dostluk Gniz sokaa kadar uzand. Nazmiye Demirel ile Zemzem Ergenekon, artk ili 114

dl dost olmulard. Sleyman Bey akamlar Ylmaz Bey'le sohbete oturuyor, bu sohbet sabahlara kadar sryordu. 1973 seimlerinde Ergenekon'u Genel Merkez Kontenjan'ndan zmir Milletvekili ojarak gryoruz. 1975 ylnda birinci MC iktidara gelince, Ylmaz Ergenekon Maliye Bakanl koltuuna oturtuluvermi-ti. Bylece Hac Ali'ye krediler verip, yatrm indirimleri salayan Do. Dr. Ylmaz Ergenekon, devlet hazinesinin bana da geivermiti. te o gnlerde, aksilik bu ya, Ulusal yeen Yahya Demirel'in yurt dna sahte belgelerle mobilya ihra edip, devleti dolandrd ortaya kmaz m? Ne yapsn Ergenekon? Aa tkrse sakal, yukar tkrse byk... Basn sktryor Mobilya yolsuzluu ksa srede btn Trkiye'de duyulmutu. Yurt dnda yaplan aratrmalar, yeen Yahya'nn nl iadamlarndan Mgrd Sel-lefyan ile ortaklk kurduunu ortaya koymutu. Mobilya yolsuzluu ile ilgili bir basn toplants dzenleyen Ergenekon, Yaptmz aratrmalar, Mgrd Sellefyan'n bu ile ilgili olmadn ortaya koymutur yolunda aklama yapt. Ertesi gn basn Ergenekon'un yapt aklamay rten belgeler yaynlad. Do. Dr. Ergenekon iyice bocalyordu. Basn ayn gnlerde Ergenekon'un askerlikten rk raporu alarak kurtulduunu ileri sryor ve u yorumda bulunuyordu: Maliye Bakan rktr! Mobilya yolsuzluunun Ayyuka kmas sonunda Ergenekon, bu ii aratrmak iin bir Maliye M-fettii'ni grevlendirmiti. Maliye Mfettii kt 115 zerinde yaplan aratrmaya gre. yolsuzluk grlmemitir deyince, bu mfetti hemen bamfettilie terfi ettirildi. Ergenekon bo durmuyordu. Mobilya yolsuzluunu ortaya kartan gazetecilerin alt ajansa mfettiler yollayarak hesaplarn inceletti. Cumhuriyet Gazetesi Fransa muhabiri Kosta Daponte'nin aylklarnn transfer edilmesini yasaklad. Ergenekon, 1977 seimlerine bu kez, Bursa Milletvekili olarak katld. zmir semeni, Hadi, hadi k, k diyerek Ergenekon'u Bursa'ya postalamkinci MC kurulduunda Ergenekon'u Maliye Bakan olarak gremiyoruz. Sylendiine gre, Nazmiye hanm ile Zemzem hanmn samimiyetleri bozulmu, hatta soukluk balam.. Bu soukluk Sleyman Bey'e de geince, Ergenekon biraz gzden dm. Demirel ne de olsa vefal adam. Hadi imdi harcamayalm ocuu diye dnerek Ergene-kon'a Teselli mkfat olarak Ulatrma Bakanln vermiti. Ergenekon'un bu bakanlktaki en byk hizmeti, Bursa Hava Yollan'nn alna izin vermesiydi. Yce Divan yolunda Yce Divan bilindii gibi byk ve rahat divan demektir. Muhalefet MC dnemlerinde Ylmaz Ergenekon'u Demirel ve eski Ticaret Bakan Halil Ba-ol ile bu yce divanda sallayabilmek iin eitli giriimlerde bulunmutu. Bu giriimlerin nmzdeki yllarda sonu vermesi pek de olanaksz grnmemektedir. Ergenekon'un Demirel ailesi ile eski samimiyetleri kalmamtr. Nazmiye artk Zemzem hanm ev116 de dolma sarmaya armamaktadr. Hac Ali, eskisi gibi Ylmaz Ergenekon'u sormamaktadr. Do. Dr. Ylmaz Ergenekon, eer Demirel ile aray aarsa, siyasal hayatta yok olup gideceini de bilmektedir. Demirel elinden tutmasa Pat diye deceini bilen Ergenekon, aralarndaki souklua ramen De-mirel'in eteine yapmakta srarl grnmektedir. Orta boyu, krlam sa, numaral gzl ve gvdesine sonradan oturtulmu gibi irice kafasyla Yeni Yetme devlet adamlarnn banda yer alan Ergenekon, AP'nin de temel direklerinden biridir. Do. Dr. Ylmaz Ergenekon'un Maliye Bakanl nne bir heykeli dikilmeli ve altna u szler yazlmaldr: Do. Dr. Bakaya Ylmaz Ergenekon Demirel ailesinin zel maviri.. 117 ULUSAL DAMAT METN TOKER

nl gldr yazarmz Aziz Nesin, damat szcnn, dam ve at hecelerinden tretildiini, bu szcn dama at anlamnda kullanldn ileri srmektedir. Yaplan aratrmalar, damatn i ve d olmak zere ikiye ayrldn, d damatlara, yani kendi evinde oturan damatlara, sadece damat dendiini, kaynpederinin evinde oturan damatlara da i gveyi ad takldn ortaya koymutur. gveyi ise, bakasnn evinde pijamayla oturan adam demektir. Cok partili hayatmzn demirbalarndan ve NA-TO'nun nl avukatlarndan Metin Toker, bilindii gibi. Garp Cephesi Komutan smet Paa'nn damad ve bu nitelii dolaysyla da smet Paa'nn evinde (ne evi canm. Pembe Kk) pijamayla oturduu iin i gveybdir. Damat Osmanl mparatorluu'nda nemli yer igal eden bir akrabalkt. Damat, ok partili hayatmzda Metin Toker'in kiiliinde gereken siyasal ileve ve neme kavumutur. Bu nedenle damatlardan oluan bir demokratik rgt kurulsa bu rgtn Fahr Genel Bakanlna hemen Metin Toker'in getirilmesi gerekir. Gas'saray, gas'saray cimbombom Metin Toker, birok tannm yurttamz gibi, 118 Galatasarayldr. Galatasaray' bitiren her on yurt-tadan sekizi adam olur, bu sekiz kiiden biri gazeteci, bei politikac, dier ikisi de Vehbi Ko'a mdr olurlar (!) Metin Toker, Galatasaray' bitirdikten sonra edebiyat zerinde renim yapt. Bir sre Fransalarda okudu. Mrekkep yalad (yalad mrekkeplerin izi hl bellidir). Trkiye'ye dnnce Zafer ve Cumhuriyet Gazetelerinde muhabirlik gibi grevler stlendi. Metin Toker'in hayatndaki en byk siyasal baar, smet Paa'nn kz zden Toker'le evlenmesidir. Milletin az torba deil ki bzesin, 12 Mart ban deil ki susturasn.. Diyorlar ki, smet Paa, kznn Metin Toker'le evlenmesine ok karym. Bu evlenme ii ortaya knca. Paa, o gnlerde evld gibi sevdii (not: Hayrsz evlt kmtr sonradan) Nihat Erim'e, ve o gnlerin CHP Genel Sekreteri olan Kasm Glek'e, Bizim kz isteyen kimmi bakalm, bir aratrn demitir. Erim ve Glek birlikte hazrladklar raporda Toker iin, Bu ii bozun Paam sonucuna varmlardr. Metin Toker diretiyor Tarihiler, Erim ve Glek tarafndan verilen bu karara kar Metin Toker'in Tashih-i karar isteminde bulunduunu kaydetmilerdir. Glek, bu ikinci bavuru sonunda, verdii sonularn yanlln anlam ve Paa'ya Ver kzn Paam. Belki makus talihiniz alr demitir. Uzatmayalm, zden nn ve Metin Toker, smet Paa'nn izni ve Kasm Glek'in kavliyle dnya-evine girmilerdir. te Metin Toker'in siyasal gelecei bu evlilikten sonra birdenbire parlam ve Toker bu evlilikle ok partili siyasal hayatmzn vaz119 geilmez unsurlar arasnda yerliyerini almtr. Toker, Bayarl - Menderesli DP devrinde adndan ok szedilen gazeteciler arasnda yer alrd. Bayazar ve sahibi bulunduu Akis dergisi, DP'ye veryansn eder, btn CHP'li yurttalarmz da bu dergiyi kap-kap satn alrlard. Devrin Babakan Adnan Mendees, Sleyman Demirel gibi geni yrekli deildi. Hakknda bir yaz kt m, uykular kaar, hemen saa, sola ve basn savclarna telefon eder (Menderes'in basn savclarndan biri, imdi CHP Senatrdr. Sayglar efendim), o yazy yazan gazetecinin anasnn alatl-mas iin emir verirdi. Hapse giriyor Metin Toker'in, smet Paa'nn damad olmas, cezaevine girmesi iin yeterli nedendi. Savclar, tabii ki, Toker'in yazlarndan bir su unsuru bulup, karacak kadar hnerliydiler. Nitekim buldular (!) Toker, DP bakanlarndan Mkerrem Sarol hakknda yazd bir yaz nedeniyle mahkm oldu. Karar, Yargtay Drdnc Ceza Dairesi'nce onaylannca, To-ker'e Ankara Cezaevi yolu grnmt. Metin Toker'in zerinde etki yapan davalardan biri de Nihat Erim'in Metin Toker aleyhine at davadr. Toker, sonradan yazd anlarda, ei zden Toker'in bu dava nedeniyle Erim'i hi affetmediini kaydetmitir.

Erim, DP dneminde bir ara, Menderes'e yanamt. Menderes - Erim grmesini anlatan Toker, Taraflar bu temastan ok memnun kaldlar gibisinden bir ifade kullannca, Erim hemen davay amt. Davada, Toker'i, Prof. Muammer Aksoy, Erim'i 120 de avukat olarak Prof. Blent Nuri Esen temsil etmekteydi. Gel zaman, git zaman, 12 Mart gnleri geldi, att. Erim, Toker ile anlat (!) Aksoy ve Esen, Erim'e bal skynetim komutanlar larafn-dan gzaltna alndlar. yi mi?.. Toker, Erim'i anlatyor 12 Mart gnlerinde cancier - kuzu sarmas olan Erim ve Toker, ite byle, bir zamanlar birbirlerini mahkemelere verecek kadar dmandlar. imdi gelin, MetiR Toker'in, smet Paa'nn anahtar deliinden grdklerim adl yaptnn bir blmn okuyalm : ... Ben sanrm ki, 1950 seimleri Nihat Erim'in. zerinde bir tesir yapm, 1954 seimleri 180 derece farkl bir tesir yapmtr. Bu hususun bilinmesi lzmdr. Nihat Erim ihtiras sahibi bir politikacdr. Nitekim daha sonra, 1955 maysnn bir gnnde 9> Mayst Kemal Beyazt ile Pembe Kk'e geldiinde, Nihat Erim'in politikasn kendisine yle anlattn nakledecektir: Rejimden midi kalmam, kendisi gen adamm, politik istikbalini korumak iin her iki taraf da idare ederek bir gn toparlayc rol oynamay tasarla maktaym... Bu satrlar, Toker'in kalem ve sezgi gcn kantlamaya, yeter artar bile.. Gerekten Erim, ki-taraf idare etmi 12 Mart muhtrasndan sonra toparlayc rol oynayarak, byk ilerici aydnlar bir gecede toparlamtr. (!) Bu toparlama grevinde Metin Toker'e de i dmtr. Toker dmanca kin duyduu Erim'in gelmiini, gemiini unutmu, Erim'den ald zel izinle, TRT ekranlarnda Sada ve Solda Vuruan121 lar adl mzikli, sesli gsteriyi kamuoyuna sunmutur. Bylece hukuk tarihinde ihbar dilekeleri ilk kez, mzik eliinde TRT ekranlarna gelmi oluyordu. Erim cimrinin biridir Erim, Adnan Menderes'e niin yanamt? Bunu biz nereden bilelim? Bunu, bilse bilse, mill damat Metin Toker bilir. Damat yle yazmt o zamanlar: ... Kendisine yz bin lira detilecekti. Byelce iktidar zaafn anlam olduu Erim'i ldrmyor, korkutuyordu. tiraf ederim ki bu, iktidar bakmndn baarl oldu ve Erim'i kendilerine iyi hizmet ettirdiler... Hikye uydu: Erim, Yeni Ulus adl bir gazete karyordu. Toker'in ifadesine gre Erim gazeteden olduka byk kazanlar da elde ediyordu. nk Erim, gazetede alanlar smryordu (!) fakat terslik bu ya, Erim gazetede kan bir yaz nedeniyle tazminat demeye mahkm edildi. Yargtay, tazminat tutarn az bularak, denecek para miktarn artrd. Erim, tam yz bin lird deyecekti. Toker'e gre, bu yz bin lira nedeniyle, iktidar, Erim'i keye sktrd ve ne isterse yaptrd (!) Erim iin bundan daha ar bir sulama olamazd. Fakat ok partili hayatmzn yz suyu hrmetine Erim bu szleri sinesine ekti ve bununla da yetinmeyip, 12 Mart gnlerinde Toker'e sofrasn ve gnln at. Alafranga sac Toker'in yldz 27 Mays ihtillinden sonra bir sre daha parlayp durdu. Fakat 27 Mays'n getir122 dii zgrlk ortam. Metin Toker ve Bedii Faik gibi yazarlar ikinci plana itmi, dnce akmlar, etin Altan ve lhan Seluk gibi yazarlara ans ta-nmaa balamt. Akis dergisinin tiraj yava yava dyor ve anlar Toker iin alyordu. Metin Toker'e bu yeni devrede elbette yeni bir grev decekti. Bu grev, alafranga saclk eklinde tanmlanabilir. Alafranga sac komnizme iddetle kardr. Alafranga saclk, Alaturka sacln tam tersidir. nce grnte uygardr. Her trl siyasal akmn konuulmasndan yanadr. Alafranga

sacln kkeninde Amerikanclk yatar. NATO, alafranga saclarn kalesidir. Toker, alafranga saclkta olduka baarl oldu. 12 Mart gnlerine gelindiinde elbette alafranga saclarn sesleri ykselecekti. Ses ykseldi, ykseldi, taa televizyon ekranlarna kadar ulat. Oradan kamuoyuna yansd. (Ne ses be..) Kripto hafiyesi Kripto Metin Toker'in deyii ile Gizli Komnist demekti. Kriptolar, her yeri igal etmilerdi. Basnda Kriptolar vard. TRT'de Kriptolar vard. Sada Kriptolar vard. Solda Kriptolar vard. Hereyde Kriptolar vard. Toker, Kriptolarla karada, havada ve denizde mcadele verdi: Sada ve Solda Vuruanlar adl yaz dizisinde Kriptolar tek tek tehir etti. Kriptolar tek tek tehir eden Toker, NATO'yu, CENTO'yu ve de ne kadar Amerikanc asker pakt varsa, bunlar tek bana arslanlar gibi savundu. Serbest yazarlk yapyor Akis dergisi kesekd olarak kullanlmaya ba123 lannca Toker, dergiyi kapatarak serbest yazarla balad. nce Milliyet Gazetesi'nde haftalk yazlar yazd. Sonra Hrriyet Gazetesi'ni seti. smet Paa anlaryla ykn tutan Toker, son zamanlarda CHP-AP Birlemeli grleriyle dikkatleri ekti. CHP-AP birlesin, bu arlklar temizlensin teorisinin savunucusu olan Toker, Cumhurbakan Korutrk tarafndan Kontenjan Senatrlne getirilince, bu grleri yksek sesle bir de Parlemen-to krssnden syleme olanan buldu. Gzyalar dkyor Dedik ya, Toker'in siyasal izgisi alafranga saclkstr. Ortann solcusu Ecevit, Amerika'da NATO yetkililerinin nnde konuursa, Toker elbette bu olay iin gzyalar dker. Toker, Trkiye'ye dner dnmez, bu gzyalarn kurutarak, yeniden Ecevit eletirisine giriti. Siyasal hayatmzn en byk kayb, Toker'in bugne kadar babakan olmamasdr. Bir gn eer, CHP-AP ortakl kurulsa, babakan imdiden bellidir: Metin Toker. Metin Toker'in heykeli, sata karlan Pembe Kk'n bahesine dikilmeli ve heykelin kaidesindeki szler de Erim'e yazdrlmaldr. 124 EN BYK HTLLC FKRET EKNC Son onbe-yrimi yldr Trkiye, yani adyla, sanyla, son bamsz Mslman Trk devleti ayakta kalabiliyorsa, bunu, hi phesiz eski ihtillcilerden emekli yarg-yzba Fikret Ekinci'ye borlu-yuzdur. Bunu bilelim, yle konualm. Bilmiyorsanz, su sizdedir. Fikret Ekinci'nin devleti nasl kurtard, her nedense kamuoyuna yeterince yansmamtr. Ekinci, hakk yenmi byklerimizdendir. Ekinci'nin hakk yendii iin, o da kendi kendini yemi, ancak yiye, yiye, bugne kadar kendisini bitirememitir. Ekinci, siyasal hayata 27 Mays ihtilaliyle birlikte kmtr. Daha nce, biraz sinirli ve de ayrca kibirli olarak hayatn srdrmeye alan bir askeryarg, Demokratik Parti byklerinin dikkatini ekmi ve Ekinci, Grg ve bilgi arttrma amacyla ngiltere'ye gnderilmitir. Ekinci'nin bilgi ve grgs artarken, ayn zamanda, kralienin lkesi de Ekinci'nin bilgi ve grgsnden yararlanmaktayd. Toker'in haber kayna Ekinci, ihtillden nce sk sk Metin Toker'in sahibi ve bayazar olduu Akis Dergisine gelir, burada Toker'e ordu iindeki kprdanmalar hakkn125 dg geni bilgi verirdi. Ekinci'nin yaplmasna karar verdii ihtill, 27 Mays 1960 gn rak diye pat-layvermiti. Yaptmz uzun aratrmalar, 27 Mays ihtillinin tamamen Ekinci tarafndan hazrlanp, uygulamaya konduunu kesinlikle ortaya koymutur. Ekinci, o gnlerde generalleri ve albaylar toplayp, her birine grevlerini hatrlatyor, ara sra sonra karmam diyordu.

htillin Fikr Mimar ve Kontrol Mhendisi olan Ekinci, ihtill gn pek ortalkta grlmedi. Byk liderler, yle, kolay kolay ortalkta grnmezler. Liderler, hangi saate ve hangi gnde ortaya kmaya karar verirlerse, o gn ortaya karlar. Ekinci de yle yapt: htill baarya ulanca, ektii meyvalar devirmek, ktalar tefti etmek ve devletin de-vir-teslim ilemlerinde hazr bulunmak zere babakanla geldi. Bir bakt ki, ihtill gerekten baarl olmu, Alparslan Trke de Babakanlk Mstearl koltuunu kapvermiti. Trke'in Babakan Mstearr olduu yerde, Ekinci'nin devlet ya da hkmet bakan olmas gerekirdi. Akl yata, rtbede deil, batayd. Ba dediiniz de Ekinci'de bulunurdu. Ekinci, btn srarlara ramen devlet ve hkmet bakanln, elinin tersiyle itti. Cemal Paa'y grevlendirdim diyerek Ferd Millet olarak alacan aklam oldu. Fedakr, cefakr, biraz da sakar adamd. Grev kabul edemezdi. Basn-Yayn'a gidiyor Ekinci, devlet ve hkmet bakanln reddettikten sonra, dnd: Hi olmazsa, Basn-Yayn Genel Mdr olup, ihtille hizmet edemez miydi?.. 126 Ekinci, bir sabah kendiliinden giderek Basn-Yayn Genel Mdrl koltuuna oturdu. u terslie bakn ki, Mill Birlik Komitesi Ekinci'den hi izin almadan, bu greve Kurmay Albay Ahmet Yldz' atayvermiti. Ahmet Yldz, Genel Mdrle gittiinde, Ekinci'yi genel mdrlk makamnda grd. Ekinci, Yldz'n odaya girdiini grnce, hi sesini, karmadan bir baka odaya geti. htill, olmu-bitmi ve ihtillciler Ekinci'yi bir kenarda unutmulard. htille o kadar gnl vermiti. Niin kimse onunla ilgilenmiyordu? Niin?.. ; Ekinci'nin bu trl yaknmalar Mill Birlik Komitesince duyuldu ve kendisine bir mavirlik kadrosu verildi. Ekinci kendisine verilen bu greve ok ierledi. O ki ihtillin mimaryd. Nasl olur da ona byle kk bir grev verilirdi? Ort btn grevlere lykt. stese, devlet bakan olurdu. stemedi. Ama grev verilecekse, bylesi mi olurdu?.. Bast istifay.. Gazeteci oluyor Ortann Solu ne demektir? Orta neresidir? Kim ortann ortasndadr?.. Bu gibi sorular ok sorulmutur. Ortann solunu ilk kez bulan adam Ekin-ci'dir. ne sandnz ya?.. Ekinci: Oldum olas, gazetecilie meraklyd. htillin hemen sonrasnda, Ziya Tansu adnda bir hayrsever yurtta nc adl bir gazete kard. Gazetenin, Trke'in istei zerine kartld, hatta gazete karmak iin toplanan parann, Trke tarafndan saland sylenir, dururdu. Tansu, nceleri gazeteye ilerici bir kadro toplamt. Fakat arada srada, baz imzasz yazlar getirip, bunu basn deyince, ve gazete yneticileri arasnda uyu127 imazlk doruk noktasna ulanca, gazetede ynetici olarak alan tm kadro istifa ediverdi. Ertesi gn de Trke yurt dna posta edilmez mi?.. Ekinci, bu olaylarda etkin grevler stlendi. n-c'de yazlar yazyordu. 13 Kasm gnnden sonra, Mill Birlik Komitesi, Ziya Tansu'ya. Sen brak bakalm, gazete sahipliini deyince, Ekinci bu emri yerine getirmek iin harekete geivermiti. htillciydi. htillin emirlerini gzn krpmadan yerine getirirdi elbet. Karar Trke'e kar olsa bile!.. O Trke, sevdii, sayd aabeyi olsa bile.. Ve bylece Ekinci, Trke'e kar eyleme geenlerin iinde yer almt bile. Ulus Gazetesi'nde yazar oluyor Ekinci, nc serveninden sonra, Ulus Gazetesi'nde yazarla balad. Ulus, CHP'nin yayn orga-.nyd. Eh, artk Ekinci de hem yazarlk yapacak, hem de partide ykselecekti. Yol grnmt. Yol, Ortann Solu yoluydu. Ulus Gazetesi'nde yaynlanan bir yazsnda Ekinci, baknz Demokratik sosyalizmi nasl savunuyor: Demokrasinin znde meydana gelen byk deime, Lord Radcilffe'nin szn ettii sosyal ra-vlasyondur. Ve bu deimeler, sosyal anlay ve demokrasinin z olmutur. Yeni anayasamz hazrlanrken, batda meydana gelen ve parlamento ile gelitirilen byk revlasyonu (parlamento dnda sosyal rev losyonlara meydan vermemek iin) ayn yollardan gelitirme areleri aradk. Yeni

anayasamzn getirdii en byk yenilik, demokratik dzeni sosyal ve revlasyonu, hukuk .yollardan gerekle128 tiren anayasamz, iki eye kapaldr: Ar saa ve komnizme.. Sosyalizm, bugn bir hak, bir adalet ve bir kalknma felsefesi olmutur. Onun ahlk ve adalet taraflarn btn bat benimsemitir... Ekinci, bu ve benzer grleri Ulus Gazetesi'nde yaynlamaya balaynca, ortann solu geometrik hzla gelime gstermeye balamt. te sosyalizm de gerek liderini buluyordu.. stelik Ekinci, ok yakklyd. Bu nedenle herkesin ilgisini ekmeyi biliyordu, gze giriyordu. Kendisinde eytan ty vard. eytandan bireyler kapmt. Ecevit'e kar kyor Ekinci, ilk balarda Ecevit'i destekliyordu. Fakat araya kim lider olacak sorunu knca. Ekinci, Ecevit'e kar. koymaktan baka are bulamyordu. Olur muydu canm? htilli o yapsn, ortann solunu o bulsun, sonra da elinden liderlik alnsn.. Hakszlkt bu.. Gazeteden atlyor Ekinci, Ulus Gazetesi'ndeki kesinden ortann solundan yava yava ark etmeye ve Feyziolu hocasnn yannda yeralmaya balaynca,, Ulus Gaze tesi'nin Genel Yayn Mdr Altan ymen, baz yazlar koymad. Altan ymen, nedense Ekinci'nin yazlarn pek beenmezdi. stelik, ymen, Ekinci'deki bu Fikr revlasyonu, yksek kltrn, tecrbe ve edeb slbun tadna varamamt. te byk talihsizlik... Eer ymen, Ekinci'deki bu stn yetenekleri zamannda yeterince tanm olsayd, Fikretizm d129 nce hayatnda bir gne gibi doacakt. Ne yapalm, olmad ite.. Ekinci, yazlarnn konmad gnlerin birinde, dolmakalemi yerine, 27 Mays ihtillinde kullanmak. frsatn bulamad tabancasn ekmeye alyordu ki, Prof. Turan Gne'in mdahalesiyle karlat. Ekinci, bundan sonra Ulus Gazetesi'rve de kst gitti. Kars ilinden adayln koydu. Kalk, Ekinci'-nin yksek deerini anlamakta gecikince, Ekinci ekilmi ve Ankara'ya elibo olarak dnmekten baka* are bulamamt. Demokratlara kar Ekinci, koyu bir 27 Maysdr. Biri 27 Mays ihtilli hakknda ileri-geri bir sz sylese, anasna kfredilmi gibi, kzar. Yl 1969. smet Paa, Kuyudan adam kartyorum diyerek Ydssada mahkmlarn affetmeye-kalkmaz m? Yok, bu kadarna izni yoktu. Dayanamazd. htill onun evldyd. Kimseye el srdrmezdi. Gitti. CHP parti meclisinde bu karara evet diyen ne kadar CHP yneticisi varsa, hepsine barp,, ard. O gnlerde kim derdi ki Ekinci, DP byklerinden Fuat Kprl'nn kzyla evlenip, ihtilli de,, ihtillcilii de unutup gidecek... Ne bilelim biz. Belki unutmaz. Bir gece anszn kverir ortaya. Sola kayyor 12 Mart arifesinde Ekinci'yi TRT'de mavir olarak gryoruz. O gnlerde TRT ynetim kurulunda byk bir kavga vardr. Solcu yazar Emil Galip San130 dalc'nn ban ektii, Sunuhi Cav ve Muammer Sun, TRT'nin o zamanki Genel Mdr Adnan z-trak ile kavgaya tutumutu. Ekinci, hemen yerini seti. Yeri Sdndalc'nn yanyd.. O gnlerde San-dalc'nn evinde de kalan Ekinci, solculuu ve devrimcilii kimseye kaptrmyordu. O kavga-grlt, devam ederken, 12 Mart muhtras kageldi. te olmutu. te ihtill yine gelmiti. Ekinci, 12 Mart'a yn vermeliydi. 12 Mart gelince, Cumhuriyet Gazetesi el deitirdi. Ekinci'ye de Oktay Akbal'dan boalan kede yaz yazmak dt. Ekinci, bu kede byk baar gsterdi ama, okuyucu, henz Ekinci'nin yazlarn okuyup, anlayacak olgunlua eriemedii iin, gazetenin sat birdenbire dmt. Ekinci MC temsilcisi oluyor

12 Mart gnleri, Ekinci iin pek de ansl saylamazd. nce Cumhuriyet yazarl yapt, gazete gnden gne traj kaybediyor, Ekinci'nin siyasal dnceleri savrulduklar topraklardb bir trl yeere-miyordu. Ekinci, 12 Mart gnlerinde CGP Genel Bakan Feyziolu'na yanat. Feyziolu ile hemen kaynaan Ekinci. TRT Ynetim Kurulu'nda hkmet temsilcilii kapverdi. Amiral Sezai Orkunt ile birlikte hkmet temsilcilii grevi yrten Ekinci, bu grevine 1974 ylnda Ecevit hkmetinde de devam etti. Birinci MC, Ekinci'yi 12 Mart hkmetleriyle, Ecevit hkmetinden teslim ald. aban Karata'n TRT Genel Mdrlnde, bu tavukuluk profesrne en ok yardm eden yine Ekinci'ydi. Ekinci, ihtill dnyasnn en byk nderlerin131 den biridir. Trkiye'deki her siyasal olay, Ekinci'nin damgasn tar. Fakat nedense Ekinci, Trk kamuoyu tarafndan yeterince tannmaz. Bu byk ihtillcinin heykeli TRT Genel Mdrlnn nne dikilmeli ve heykelin kaidesine u szler yazlmaldr: 27 Mays ihtillcisi, ortann solu mucidi, MC temsilcisi, byk devrimci Fikret, sen bu yolda devam et. MIGIRDI ELLEFYAN Son yllarn tarihini yazanlar, eer Mgrd el-lefyan adna yer vermezlerse, ok ayp ederler. nk demokrasi tarihimizin byk kahraman Sleyman Demirel'in siyasal hayata atlp, tutunmasndan ve yeeni Mobilya prensi Yahya'nn ksa zamanda milyonerlerimiz arasna katlmasnda, en byk pay sahiplerinden biri, phesiz, Mgrd ellefyan'dr. Arkadalar arasnda Mgr diye anlan ellefyan, tkr-tkr para kazanm ve Son bamsz Mslman Trk devletini bi gzel 'dolandrdktan sonra yurt dna kapa atmtr. Mgr, 1914 ylnda Adapazan'nda domutur. ellefyan, i ve kader orta Yahya gibi yksek renimini yapmaya olanak bulamamtr. Yksek kazan elde edenlerin yksek renim yapmaya gerekleri yoktur, yolundaki sosyo-ekonomik kural gereince hemen ticaret hayatna atlan bu Ermeni kkenli deerli yurttamz, ksa zamanda sivrilmi, n-ce stanbul Ticaret Odas yeliine, sonra da efendim, Milliyeti-mukaddesat DemoKrat Parti'nin milletvekili olarak Yce parlamentoya girmitir. Parlamento hayatnda ksa srede kendini sevdiren Mgr, devrin Cumhurbakan Cell Bayar'n ltufkr vglerini kazanm ve DP byklerinin Has adam oluvermitir. 133 Demirel - ellefyan Mgr'n n, 1960'lardan sonra parlamtr. Hr teebbsn barnda bir gl gibi serpilen Mgrd. zzettin Turanl adndaki bir iadamyla ortaklk kurunca, Sleyman Demirel ile tanmtr. Demirel ile Mgrd'm, ne zaman tantklar konusunda deiik grler vardr. Bir gre gre, DemirelMgrd dostluu 1964-65 yllar arasnda kgrulmutur. Bu gre gre, Demirel'i Mgrd'a tantran, iadam zzettin Turanl, DP eski milletvekillerinden Bahadr Dlger ve gazeteci Turhan Dilligil'dir. 1960 ihtilli patlak verdiinde, Demirel, Devlet Su leri Genel Mdr'dr. htillden sonra hemen askere alnan Demirel, Muvazzaf askerlik hizmetini sivil elbiseyle Devlet Planlama Tekilt'nda tamamlamtr. Bu etin askerlik gnlerinden sonra, ABD uyruklu Morrison irketi temsilciliini alan Demirel, i dnyasnda dostluklar edinmeye balam ve bu arada Mgr ile ahbaplk kurmutu. Zeytinolu - Turanl 1964 ylnda iktidarda olan smet Paa hkmetinin drlmesine karar verildiinde, i zzettin Turanh'ya dmtr. Turanl, hatr saylr masonlardand. Ve Demirel'in yakn arkadayd. O zamanlar Cumhurbakanl Genel Sekreteri olan Nasr Zeytinolu, Allah rahmet eylesin, hzl masonlardand. ki mason birader, babaa konuup, anlatlar. Turanl, var gcyle Demirel'i destekleyecek, Zeytinolu da nn hkmetini drmek iin. Kk evresinde gerekli almalar yapacakt.

Uzatmayalm, Turanl, o gnlerdeki i orta Mgrd ile beraber; Demirel planum btn ayrmt134 iaryla saptar. Demirel de genel bakanla geldikten sonra, bir frsatn bulup, smet Paa hkmetini devirmek iin pusuda bekliyordu. Turanl tavsiyelerine uyularak, Millet Partisi Genel Bakan Osman Blkba, yeni Trkiye Partisi Genel Bakan Ekrem Alican, Demirel tarafndan ziyaret edilerek -Sebebi ziyaret anlatld. Turanl-ellefyan ikilisi ne derlerse Demirel, bu plan uygulam ve sonu alnmtr. nn hkmeti yklm, yerine rgpl hkmeti kurulmutur. Sreyya'daki yemek smet Paa hkmetinin drld gn, Ankara'da Sreyya Kulb'nde byk bir yemek verilir. Yemei veren Mgrd ellefyan'dr. Ba konuk Sleyman Demirci'dir. zzettin Turanl, yemein en neeli adamdr. Kadehler kalkar, tokuturulur. Yemek kahkahalarla ve neeyle biter. Mgrd'm yemek verdii gnlerde, elinde ne gibi ilerin bulunduunu bilmekte yarar vardr: Edir-ne-Pehlivanky demiryolu inaat, Antalya blgesi sulama tesisleri, Pendik tersane inaat... O dnemi anmsayanlar, Mgrd'm, tam Demirel'in smet Paa hkmetini ykmak iin eyleme getii gnlerde ksa bir Amerika gezisi yaptn sylerler. Bu gezi ne amala'yaplmtr, onu imdiye kadar bilen kmamtr. Yeni hkmet kurulduktan sonra Mgrd ellefyan biraz sarslmaya yz tutan ileri birdenbire dzelmi ve T.C. Ziraat Bankas bu deerli Aznlk kompradoru Mgrd ellefyan'a milyonlarca iira kredi salamtr. Ayn gnlerde ayn bankann evket ve Hac Ali Demirel'iere 26 milyon lira kredi 135 verdiini gazetelerden anmsayanlar Bu ilerin iin>-de bir bit yenii var diye dnmlerdir. Byle; kukulara kaplmak, Tarih maddecilik yolunda diyalektik dncelere kaplmak, son bamsz MS' lman Trk devletinin temeline dinamit koymak demektir. Ayptr, yapmayn... Mgrd arac oluyor Demirel'in birdenbire parlayp, ortala kmas1 eski demokratlarca pek ho karlanmyordu. zellikle Cell Bayar, Demirel'in duyaca ekilde sk sk u bizim su mdr diye AP Genel Bakan'-n kk grdn anlatmak istiyordu. Bayar, Demirel'i hrpalamak iin Ege gezisine kmak istedi. Bu, mevsimsiz bir geziydi. Gezi haberi, Demirel'i bir hayli rktt. Hemen are bulundu: Care, Mgrd'n Bayar'a giderek, eski cumhurbakannn bu geziden vazgemesiydi. Nitekim Mgrd baarl oldu. Bayar, bu eski DP milletvekilinin sylediklerine kulak vermiti. Geziyi biraz ertelese iyi olurdu. Mgrd, o gnlerde Demirel ailesinin ba konuudur. Demirel'in Buday sokaktaki eski evine-sk sk urayan Mgrd, burada Demirel ailesinin-teki fertleriyle, Hac Ali ile evket'le senli-benli or-kada olmulard. Ya ocuklar?.. Tabii, ocuklar byyor. Mgrd ellefyan'n-deerli mahdumu Arden ellefyan ile Hac Ali'nin olu Yahya, nce kaydrak, sonra misket oynayarak birbirlerini ttler, sonra ortaklk kurarak, mahalle ocuklarn kazkladlar. te nl mobilya yolsuzluundaki Demirel - el136 tefyan ortaklnn temelindeki olay budur. Kk Arden ile kk Yahya ilerinin byk iadamlar. Buday sokaktaki evde <anp, ortaklk temellerini atyorlard. Milliyeti cephenin temeline konulan ilk har, Arden-Yahya dayanmasyla ortaya kmtr. Bu tarihsel gerein altn bi gzel iziyoruz. Az kalsn unutuyorduk: Mgrd ellefyan'n 1968 ylna bir Mill bankamzdan ald kredi tutar ne kadardr, biliyor musunuz? 28 milyon... Sonra bu 28 milyon ne oldu? Ne mi oldu? Yengeniz oldu efendim. Teneke Kral Mgr Mgrd ellefyan'a gerek nn kazandran olay, Teneke ticaretbdir. Teneke ticaretinin i yz nedir, derseniz, bunun bir rpda anlalmayacan hemen belirtmek isteriz. nk teneke ticaretinde bulunan yol, mobilya ticaretinde gelitirilmi olup, ticaret dnyasnda ellefyan-Demirel doktrini olarak bilinen bu doktrin henz kaleme alnmamtr.

Buna ramen biz yine de zetlemeye alalm: Ereli Demir-elik Fabrikalar kurulup, almaya balaynca, yurt dndan teneke ithalt da yasaklanmtr. Ne yapsn Mgr bu yasaklama karsnda?... yle bir yol izlemitir. Ticaret Bakanl'na bavurarak, Krpnt teneke ihra edeceini syler. Krpnt teneke, yurt dna gnderilecek, bir talyan irketi bu krpnt tenekeden Galvanizli sa retip Trkiye'ye yollayacak... Mgr da bu arada yolunu bulacak. in iyzn aratranlar,, aslnda, krpnt tenekenin yurt dna gnderilmedii, ancak kt gnderilmi gibi grndn saptarlar. SanayiBakan 137 Mehmet Turgut ve Gmrk ve Tekel Bakam brahim Tekin olaya el koyarlar. Mgrd, yurt dna mal mra etmi gibi gr nerek, Budin adl irket araclyla yurt dndan galvanizli sa getirip satmaktadr. Bu i iin para van irketler kurulmutur. ellefyan'n irketlerinde alan bir yurttamzn ad sanrz ilgi ekecektir. Demokrat Parti dneminde Menderes'in polisi olarak bilinen Bumin Yamanlu, Mgr'n adam olarak ticaret irketlerinde grev almtr. Yurt dndan gelen galvanizli salarn beyannameleri Yamanlu tarafndan imzalanmtr. Neyse. Mehmet Turgut ve brahim Tkin ii siki tutarlar. Mgr o gnlerde bir baka dolap daha evirmektedir. Azmlk kompradoru, bu kez ttn karlnda ithalt yapmak iin faaliyete gemitir. Bu konuda kendisi de bir ttnc olan Ticaret Bakan Ahmet Trkel'den byk yardm grmektedir. Gmrk ve Tekel Bakan brahim Tekin, Mgr'n zmir gmrnde bekletilen tenekelerine el koyar. Mgr. Dantay'a bavurur ve davay kazanr. Fakat brahim Tekin, Mgr'n btn ilemlerini denetlemeye balamtr. Babakan Demirel, olaya mdahale etmek ister. brahim Tekin sert kar. Ticaret Bakan Ahmet Tr-kel ile Gmrk ve Tekel Bakan brahim Tekin arasnda sert tartmalar kar. Pabu pahaldr. Mgrd, bir sr yarm i, devlet borcu ve milyonlarca kredilerle birlikte bir gece anszn yurt dna kaar. Artk svire'dedir ve ticaret hayatn buradan srdrecektir. 138 Mgr ve mobilya yolsuzluu Mgrd, yurt dna kap, yerletikten sonra. Hac Ali Demirel ile ilikisini srdrd. Mgrd, o-iu Arden'in, Hac Ali de Yahya'nn geleceklerini dnmek zorundaydlar. Hemen oullar adna Etab-lismen mopar - katm apar, topar adl bir irket kurdular. Mgrd ok akll adamd. Yurt dna kmadan nce perde arkas paylaryla denetiminde olduu bir Mukaddesat gazetede hangisi dersiniz? Mgr. ite bu gazetede devalasyon yaplaca haberini Yaynlatm ve bir gn iinde stanbul piyasasnda toplad dolarlarla yurt dna kmtr. Dviz transferi nedir, vergi iadesi nasl alnr, devlet nasl dolandrlr, bunlar Mgrd'dan daha iyi bilecek bir Allah'n kulu yoktur, olamaz da... Yahya Demirel, bu konuda Mgrd'n yannda henz rak bile saylamaz. Mgrd'n mobilya ticareti iin bulduu yol, teneke ticaretinde izlenen yolun hemen hemen aynsdr. Trkiye'deki irket, yani Yahya'nn irketi, yurt dna mobilya ihra etmi gibi grnecek, yurt dndaki irket Mgr'n irketi Yahya'nn irketine mobilya satn alm gibi dviz yollayacaktr. Dvizler Merkez Bankas'na gelince de Yahya gidip, hem bu dvizin Trk liras tutarn, hem de bu parann yzde yetmii orannda vergi iadesi ad altnda bir paraya da konacakt. Yahya'nn baka irketleri de bankalardan, yurt dndan araba alacam diye transfer ettirdii dvizi de Mgrd'a yollayacak, bylece Mgr'n ve Yahya'nn ceplerinden be kuru kmadan devletten milyonlarca lira ekilmi olacaktr. 139 Mobilya yolsuzluu nedeniyle sahtecilik suundan mahkm olan Yahya imdi svire'de Mgrd ellefyan'n himayesi altnda yaamaktadr.

Mgrd ellefyan ile Yahya Demirel'in heykelleri. Cilve Ky Snr Karakolu nnde, ayn kaide zermde oturtulmal ve altna u szler yazlmaldr: Milliyeti iktidarn gerek sahipleri..: 140 MAHR BR KAYNAK Vatan kurtarmak kolay i deildir. Her nne gelen vatan kurtaramaz... Vatan kurtarmak iin belirli koullar vardr. Bu koullara sahip olmayan kimse, vatan kurtaramaz. Vatanmz, son yirmi-otuz yldr, en az yirmibe-otuz kerre kurtarlmtr. Vatan kurtaranlar genellikle ikiye ayrlrlar. Herkesin gz nnde vatan kurtaranlar, Perde arkalarndan vatan kurtaranlar. Herkesin gz nnde vatan kurtaranlar snfna, Sleyman Demirel, Turhan Feyziolu, Faik Trn, Ali Elverdi, Orhan Kabibay, Fethi elikba gibi bykler girer. Perde arkasndan vatan kurtaranlarn banda yer alan bu kahramanmz, 12 Mart olay dolaysyla ad ortala dklen emekli stemen, mstafi retim yesi, MT grevlisi Mahir Kaynak'tr. Ordudan atlyor Mahir Kaynak, Kilis doumludur. 1934 ylnda doan Mahir Kaynak, 1953 ylnda Kara Harp Oku-lu'nu beincilikle bitirmitir. Harp Okulu'nu byle bir parlak derece ile bitiren Kaynak'n Silhl Kuv-vetler'de baardan baarya komas beklenirken, aaaa. bir de ne gryoruz, Kaynak 1956 ylnn aralk aynda ordudan kartlyor. 141 , Bu konuda eitli yorumlar yaplm ve Mahir'ir Silhl Kuvvetler'den neden kartld aratrlmtr. Bir yoruma gre, Mahir o tarihlerde MT'e girmi ve kendisine ordudan ihra edildii ss vermitir. Bir baka sylentiye gre de Mahir bir Krt-lk davasna ad karm, bu davadan kurtulurken MT'e kaydn yaptrmt. Daha baka sylentiler varsa da, o kadarn yazmak istemiyoruz, stmze pek varmayn... Solculua balyor Belli k, MT bykleri. Mahir Kaynak'n kiiliinde Mahir bir Kaynak bulmulardr. Mahir'ir ordudan ayrlmasnn temel nedeni, Mahir'in bu stn yetenekleridir. Kaynak, ordudan atlnca hemen stanbul ktisat Fakltesi'ne kaydoldu. Bir yandan da baz basn kurulularnn kapsn andran Kaynak, sosyalizme olan ar tutkusu nedeniyle dikkati ekti. ktisat Fa-kltesi'ni baaryla bitiren Kaynak, ayn fakltede ilerici retim yelerinin yannda asistanlk yapmay ok istiyordu. Kaynak, girdii snavlar baaryla vererek, dris Kkmer ve Sencer Divitiolu'nur> krslerine asistan oldu. Bu nl kkrtc ajanmzn akademik hayat ok sessiz sedasz yryordu. Kaynak, bu sessiz sedasz gnlerde dris Kkmer ve Sencer Divit-iolu'nun siyasal temaslarn ve grlernii gn gnne MT yetkililerine bildirmeyi grev bilmekteydi. Sonradan Mahir Kaynak'a Nasl olur da ok sevdiini sylediim Kkmer ile Divitiolu'nu ihbar ettin? yolundaki soruyu Onlar Asya tipi retim tarzn inceliyorlard. Bu incelemenin, devletiyle. 142 milletiyle blnmezlik ilkesine aykr bir taraf yoktu. nk Osmanl toplumu esas alnmt. Onlar hakkndaki ihbarlarm ciddi deildi. eklinde yantlamt. Grevimiz tehlike Mahir Kaynak'n temel grevi, ihtillci akmlar* MT Mstearlna bildirmekti. Kimler ihtillci olabilirdi? Bunu belirleyip, Saptamak grevi dorudan doruya, Mahir Kaynak'a braklmt. Kaynak ie rencilerin arasna szarak balad. Akademik kariyerde doentlik aamasnn kapsna kadar dayanan Kaynak, doentlik tezi yazacana,, btn zamann, renciler arasnda geirirdi. rencilerle sosyalizm zerine tartan Kaynak, burjuva dzeninin ancak ve ancak silh kullanarak devrileceini syler ve gerilla sava arttr derdi. rencilere, Teoriyi yeniden kefetmeyin. te? proleterya, ite burjuvazi... Siz gerilla yntemleri renin yolunda tler veren Kaynak, bu yolda rgtler oluturulmasn salk vermekteydi.

NATO'dan kalm yoldalar Devrimci derneklerce de tannp, sevilen Kaynak, Trkiye Mill Genlik Tekilt temsilcisi olarak 15-20 Haziran 1969 tarihleri arasnda Romanya'nni Bakenti Bkre'de dzenlenen bir toplantda, dnyann drt bir yanndan gelen komnist genlik rgtleri toplantsnda konumasna u cmlelerle balyordu. Yoldalar.. Byle bir seminerde dikkatleri, asker bir ittifak sonucu olarak ciddi tehlikelere marur kalan bir lke.zerine ekmek isterim. Hepinizin bildii gibi, Trkiye NATO adl saldrgan bir ittifakm boyunduruu altndadr. Ve bilindii zere NATO 143 ABD'nin iktisad ve asker smrs zerine ina edilmitir. Trkiye'nin komu devletlerle ayrcalk ifade edebilecek bir sorunu-yoktur. Her eye ramen, Amerika'nn ynetimi altnda btemizin te birini asker masraflar iin ayrma zorunluluunda kaldk. Hkmetimizin onay ile 32 bin kilometre alan Amerikallara verdik. Bu Amerikan slerine Trk Genelkurmay Bakan bile giremez. Mahir Kaynak, ayn konumasnda Sovyetler'in ekoslovakya'y igalini de hakl buluyor ve komnist lke genleri arasndaki dayanmann, Trkiye'yi de iine almosn neriyordu. Dernek kuruyor Mahir Kaynak, 1968 ylnda, devrimci genlii etkisi altna alan demokratik devrim tezi grlerinin ba savunucularndan biriydi. Kaynak, sadece bu grleri savunmakla yetinmedi, bir de bu adla bir dernek kurulmasna alt ve sonunda dernei kurdurttu. Demokratik Devrim Demeinin istanbul ilindeki kurulu almalarn yrten Kaynak, dernein kayt defterlerini de elinde tutuyordu. Btn yelerin adlar, anlar ev ve i adreslerini de bylece ele geiren Kaynak, tabii hemen, bu belgeleri MT stanbul Blge efi'ne aktarmt bile... Bir sre sonra Demokratik Devrim Dernei ileri Bakanl tarafndan kapatlm ve Kaynak'a gre, htillci ekirdek saptanmt. Demokratik Devrim Dernei kapatldktan sonra Mahir Kaynak' isizlik ve pahallkla mcadele dernebnde gryoruz. Bu dernekler aracl lie Mihri Belli ve Dr. Hikmet Kvlcmlmla da dostluk ilikileri kuran Kaynak, Halkevlerine kanca atmak istiyordu. Kaynak bunlarla da yetinmemi, devrimci retmenlerin oluturduu TS 144 seminerlerinin vazgeilmez konumaclarndan biri olmutu. Amerika'daki eitim Mahir Kaynak, doktorasn yaptktan bir sre sonra Birleik Amerika'ya gitti. Birleik Amerika'ya her giden yurtta, gelimi hnerler edinerek yurda dner. Dr. Mahir Kaynak da yle yapt. Washing-ton'dan Uluslararas Polis .Akademisi'nde, istihbarat kurslar gren Mahir Bey kardeimiz, yaldzl tir Sertifika ile yurda dnnce kendisin? byk kaplar rak diye alyordu. lk amac, komnist ihtilli nlemek, ikinci amac doent olmak, nc amac da MT'deki yerini iyice salamlatrmakt. Raporlarnda niversiteli imzasn kullanan Kaynak, 12 Mart ncesinde nemli bir grev stlenmiti: Emekli Korgeneral Cemal Madanolu'nun evresini izlemek ve bu grubu tutuklatmak... MT dosyasndaki ad: M-3445 niversiteli imzasyla rapor yazan Mahir Kay-tak'n MT iindeki ad 3445 olarak bilinirdi. M-3445 Madanolu'nun peine dt ve an kurdu. nce devrimci yazarlarla dost olacak, bu dostluu pekitirecek, sonra da Cemal Madanolu ile bu yazarlar arasnda bir siyasa! rgt yaratacak. Daha sonra da, General Madanolu'nu gerek Dr. Hikmet Kvlcml, gerekse Mihri Belli ile tantracakt. Kaynak sk sk seminerlerine katld TS stanbul ubesi'nde yaplan bir toplantya Madanolu ile birlikte gitmiti. Madanolu, TS tarafndan yaplan konumalar pek beenmemi ve toplantya katlan solculardan asgar mtereklerde birleil145 meini istemiti. Madanolu'nun bu asgar mterekler sz sonradan Kaynak tarafndan MT'e asker mterekler eklinde yanstlmtr. En byk baars

Madanolu'nu adm adm izleyen Mahir Kay-nak'n en byk baars Madanolu ile Dr. Hikmet Kvlcml'y tantrm olmasdr. TS toplantsn asgar mtereklerde birlein diye ksa bir konuma yapp, terkeden Madanolu, Kaynak tarafndan aman ayp oldu paam eletirisiyle karlamt. Madanolu bu toplantya Mahir Kaynak ve Prof. smet Sungurbey'le beraber gitmiti. Kaynak, Paam, toplanty yarda kesip gittiiniz, Sungur-bey alnd demi ve paadan Sungurbey'in gnln almasn istemiti. Gnl alma ilemi, Madanolu'nun Kzltoprak -daki evinde verecei bir yemekle olacakt. Yemee Sungurbey, Dr. Hikmet Kvlcml ve Mahir Kaynak, beraber gelmilerdi. Ge saatlere kadar oturuldu,. konuuldu. Raklar iildi. Mahir Kaynak, bu konumalar, ceketinin cebin-ki dolma kalem teyp ile banta alyordu. Bant, hemen MT tarafndan Deifre edildi. Deifre edilen bantta atal, bak sesleri, kahkahalar ve Dr. Mahir Kaynak'n Ya yle mi, hmmm, siz buyurun paam, zahmet etmeyin gibi szlerinden baka hi bir ey kmamt, u aksilie bakn siz... 12 Mart geliyor 12 Mart nasl gelmitir? Baz grlere gre Hit, hit geliyor diyerek, bazlarna gre, Rap, rap, rap, rap diye, son yorumlara gre de Ya m da kuru mu, engl hamam diyerek gelmitir. 146 12 Martn en byk davalarndan biri, Madanolu davqsi olarak bilinir. te bu Madanolu davas yukardan beri anlatmaya altmz (nasl anlatabildik mi?) Dr. Mahir Kaynak tarafndan oluturulmutur. Kklnden beri, senaryo yazmaya pek merakl olan Mahir Kaynak'n en baarl senaryosu Madanolu davas dolaysyla ortaya kmtr. Mahir Kaynak tarafndan senaryosu yazlan ve Skynetim Komutan Orgeneral Faik Trn tarafndan sahneye konulan bu oyun, grkemli dekora ramen, tutmam ve Skynetim Mahkemesi kararyla sahnelerden geri ekilmitir. (Bu arada Do. Kaynak'n apa Klinii'nde ruhsal nedene dayanan bir hastalk dolaysyla uzun s- " re tedavi grd de anlald. yi mi?..) niversiteden ayrlyor 12 Mart gnlerinde Madanolu davas nedeniyle Deifre olan Mahir Kaynak, nce Asistanlar Sendikasndan atld. niversite susuyor ve bu deerli asistann doent olaca gnleri bekliyordu. Kaynak, Skynetim Mahkemesi'ne kp, btn hnerlerini birer birer anlattktan sonra, korkusundan niversiteye gidemez oldu. Yakn arkadalar Kaynak'n Aslnda ben marksist-leninistim. Bakn bir tek marksisti ihbar ettim mi? Hep cuntaclar ihbar ettim dediini sylerler. Kaynak, Deifre olmutu. Artk niversitede barnamazd. MT, hemen bu deerli kkrtc ajana kollarn at. Kaynak, 12 Mart sorgularnda bulundu. Erenky'deki nl Ziverbey Kk'nn demir147 balarndan biri olan Kaynak, sonra MT Mstearlmda nemli bir greve getirildi. Mahir Kaynak'n heykeli, niversitenin bahesine dikilmeli ve heykelin kaidesine u szler yazlmaldr : . Eski marksist-leninistlerden kkrtc aan ve doent Mahir Kaynak... 148 YARGI - 146 nsanlarn yldzlar belli olaylarla parlar. Herkesin bir talih yldz vardr. Bu talih yldz her zaman insanlar zengin etmez. Bazen de mehur eder, n kazandrr. Emekli Hkim Albay Saadettin n-colu da nn talih yldzna borludur. n-colu'nun talih yldz drt yldzl General Semih Sancar'dr. Neden mi? undan: 12 Mart gnlerinde Ankara'da skynetim iln edildii zaman, skynetim komutanlna Orgeneral Semih Sancar atand. Skynetim adl mavirliini de Albay Muzaffer Gu-curolu, yardmclna da Yarbay Saadettin n-colu getirildi.

Sancar, kimlerin ieriye alnp, tutuklanacan adl mavirleriyle konuur, ondan sonra davalar alrd. Bilindii gibi Semih Sancar, engin kltr ve eytana ta karacak zeksyla tannm bir bymzdr. Sancar, kimler' hakknda kamu davalar alacan ezbere syler, adl mavir yardmcs Saadettin ncolu da dosyalar hazrlard. Dosyalar konusunda, Sancar ve ncolu tam bir gr birlii iindeydiler. Bu birlik, tabii ki, asker birlik deildi. ki byk kltrn, iki byk zeknn, mill menfaatler konusunda bir noktada birlemeleriydi. Birletikleri noktann nirengi numaras 149 146'yd. Davalar 146'nc maddeden almal, solcular ieri tklmalyd. Adl mavirlikten yargla Sancar ve ncolu, skynetim yarglarndan pek" honut deillerdi. Trk Ceza Yasas'nn 146'nc maddesi pek istedikleri gibi iletilmiyordu. Bir yarg bu uygulamay balatmal ve cmle sanklar 146'nc maddeye arptrlarak, ieriye atlmalyd. ncolu'nun aklna bir fikir geldi: Kendisi, skynetim adl maviriydi, ama emrederlerse, hemen skynetim yarglna geer, 146'nc maddeyi vatan ve millet dmanlarna uygulayabilirdi. Sancar, bu neriyi benimsedi ve emrini verdi ve ncolu, adl mavirlikten skynetim yarglna geiverdi. Semih Sancar'n en ok ierledii iki profesr vard. Bunlardan biri, Siyasal Bilgiler Fakltesi Dekan Prof. Mmtaz Soysal, teki de Hukuk Fakltesi Dekan Prof. Uur Alacakaptan'd. Sancar ile ncolu'nun skynetim nasl kurulur konulu grmeleri baladnda, Soysal tutuklu olarak yarglanyor, Alacakaptan ise Soysal'n avukatln yapyordu. Alacakaptan ihbar ediliyor Prof. Mmtaz Soysal'n avukatln yapan Prof. Uur Alacakaptan, Can zbay adl bir hukuk rencisi tarafndan dekanl srasnda Dev-Gen ile ibirlii yapt gerekesiyle ihbar edildi.. Bu muhbir kiinin, yani Sayn muhbir vatandasn ayn zamanda bir MT grevlisi olduu dosyadan kan belgelerden anlalm, buna kar ncolu, du150 rumada Alacakaptan'n avukatlarna nereden buldunuz bu belgeleri demekle yetinmitir. Oysa bu belge havadan uup gelmemi, dava dosyasndan karlmt. ncolu, skynetim yarglna baladnda onun eline gelen ilk dosya Hacettepe niversi-tesi'nde bir renci eylemiyle ilgili davayd. ncolu, davaya, yarda girmiti ve dava polise mukavemet suundan almt. ncolu, durumaya girer girmez, polise direnme suunun anayasay ihll suu oluturacan ileri srerek, rencileri 146'nc maddeye gre mahkm etmiti. Mahkeme kurulunda, ncolu'ndan baka, hukuku ye, Binba Siret Kurtcebe ve mahkeme bakan Topu Albay Remzi Sretli bulunmaktayd. ncolu kkryor Saadettin ncolu, asker hukuk dalnn en sekin, en yetimi ve de zellikle en zeki yarglarndan biriydi. Prof. Alacakaptan davas nne geldiinde yle dnd: Ben bu davada kimin daha iyi hukuku olduunu kantlayacam. Dnya-lem, bir asker yargcn, bir ceza hukuku profesrn nasl alt ettiini grecektir. Duruma bu havada balad. ncolu, duruma yargcyd. Bu nedenle, sanklarla, tanklarla ve sank avukatlaryla onun konumas gerekmekteydi. ncolu'nun bir kk kusuru vard. Trk-esini, yetiip, byd Karadeniz ivesinden pek fcurtaramamt. Ardsra tahliye mi stedn da, reddediyoruz <Ja, ha yle bakayum gibi deyilerle durumalara renk katard. 151 Avukatlara srtn dnyor ncolu, gerekten byk yargt. Duru malar bir orkestra efi zerafetiyle ynetiyor ha kalk bakayum, ha yle bakayum diyerek tutanaklar, ince zeksndan szlen szcklerle sslyordu. Bu deerli yargcn bir huyu vard. Krsde, ne eilerek, elinin st ksmn srr, avukatlar sz istedii zaman, sandalyesinde yle bir yarm dn yapp,

srtn avukatlara dnerdi. Avukatlar, rnein tahliye isteminde bulunup, szlerini bitirince, bittu mu da diyerek yeniden sandalyesinde tam oturup, el srma eylemine devam eden ncolu, bylelikle siz bunlar benim cbbeme anlatn demek isterdi. ncolu'nun o gnlerde bir sorunu, bir derdi vard. Mahkemenin teki yeleriyle pek anlaa-myordu. Hele, Binba Ferat Oltulu ile neredeyse, anal, avratl dveceklerdi. Mahkeme Bakan Azmi Iklar da, ncolu'nu zaman zaman itidale davet etmekteydi. Mahkm ediliyor Prof. Uur Alacakaptan, Trk Ceza Yasasfnn 312'nci maddesini ihll ettii gerekesiyle yarglanyordu. Bu suun cezas, alt ay, bir yl cezay ngrmekteydi. ncolu, 146'nc maddeye, yeni bir z ve ierik kazandrmak amacnda olduu iin, 312'nci maddeyi az bularak, cezay 146'nc maddeden kesmiti. ncolu, bu mahkmiyet kararn vermek iin az ekmemiti. nce, yanndaki hukuku ye ile anlaamyordu. Yarg Binba Ferat Oltulu, Byle komik delillerle adam mahkm edilmez di152 yor ve Alacakaptan ve arkadalarnn beraatlni istiyordu. Mahkeme bakan Azmi Iklar da yle dnmez mi?.. Bir are bulundu: tam karar aamasnda, mahkeme bakan Azmi Iklar grevinden alnm ve yerine Topu Albay Remzi Siretli getirilmiti. Siretlt de merhaba efendim, iyi akamlar diyerek, mahkmiyet hkmne imzasn atm, karar, Ferat Ol-tulu'nun muhalefetiyle de olsa, karlmt. Alacakaptan ve arkadalar karar ile birlikte tutuklanyor, ncolu da arkadalarnca kutlanyordu. Evet baarmt. Bir ceza hukuku profesrn alt etmiti sonunda. Ona ncolu derlerdi. Hey gidinin efesi... Gerekesinde neler var? Dedik ya, ncolu, ok zeki bir hukukuydu. Fakat buna ramen Alacakaptan ve arkadalarnm davada sorduklar sorularn kendisini g durumlarda braktn teslim ediyordu. ncolu, kararn gerekesinde bu konuda unlar yazm't: Davann delilleri, yazl belgelerle, dinlenmi ahitlerdir. ahitler, amme ve mdafaa ahitleri olmak zere iki ksmdan ibarettir. Ancak amme ahitleri olarak dinlenenlerin bir ksm, sanklarn hukuku olmalar ve ceban muhtevi suallerle mdafaa ahitleri durumuna sokulmulardr. Yanii ncolu'na gre, sanklarn hukuku olmalar da anayasay ihll suunun elerinden biri saylmaktayd.. Sanklar, hukuku olduklar iin-sorular soruyorlar, ancak bu sorularn iinde, sorunun yantlar da bulunduundan, kamu tanklarnn savunma tanklar gibi kullanlyordu. (Allah, Allah,, nasl i yle.) 153 Alacakaptan ile ilgili davadd tanklar, ounlukla lkc diye bilinen rencilerdi. Alacakaptan bu tanklarn, tanklklarna itiraz etti. Bunlar tarafsz deillerdir dedi. ncolu'nun bu itiraza verdii karlk ise ok ilgin nitelikteydi: Yurt sathnda taraf toplamak, anarik ortam yaratmak iin vaki fiil ve eylemlere kar kan, emniyet kuvvetlerinin yannda bulunan, atan ve arpan yine lkclerdir. Saadettin ncolu, rencilerin, marksist-leninist bir ihtill iin hazrlandklarn, bu hazrln u yolla olduunu kansndayd: Komnist dzen taraftarlar, forumlar, konferanslar, ak oturumlar tertip ederek, talebeleri esas gaye olan renimlerinden uzaklatrp, ayrca ezilmi halktan, iiden bahsederek, yurdun yeralt ve yerst kaynaklarnn smrld, Trkiye'nin baml bir devlet olduunu, Amerikan emperyalizmi, toprak aalar, mtegallibe ileri srlecek, bu karc evrelerle iktidarn ibirliinde olduu sloganlaryla, marksist-leninist ve maoist doktrinler apak methsena edilerek, talebelerin bilinlenmelerine ve artlanmalarna sebep olunmutur.

Grld gibi, Trk Dil Kurumu dln hake-den bu gzel Trkeyle anlatlan, Komnizm propagandas ve Anayasay ihll suu, ncolu'nun gl kalemiyle hukuk dnyasna armaan ediliyordu. Fakat bu armaan, asker yargtayca geri evrilecek ve askeri yargtay basavcs Amiral Numan zdalga, bu karar iin, Bu hkmler, hkimlere ve hkmllere duyulacak saygy azaltr diyecek ve de Yargtay bu karar esastan bozacakt. Bozulan, aslnda karar deil, hkim Albay Sa154 adettin ncolu'nun kendisiydi. Kzmt elbet: Yargtayda kendisini ekemeyenler vard. Karar bundan dolay bozulmutu. dam kararlar veriyor Alacakaptan davasndan sonra. Saadettin ncolu'nun girdii ikinci byk dava, Dr. Uur Ce-lasun ve arkadalar davasyd. ncolu, nedense, Uur adna kar bir ailerji duyuyordu. Sank Uur adn tayorsa sanki, cezas, be yldan balyordu. ncolu, Dr. Uur Celasun ve arkadalar davasnda tam drt sann idamna karar verdi. Fakat, asker yargtay, bir trl iin zne girememi (!) ncolu'nun verdii bu drt idam kararn da bozmu, sonunda sanklar beraat etmiti. Bu davada sanklar, kendilerine ikence yapldn ileri srmlerdi. ncolu, yle kolay kolay mat edilecek hukukulardan deildi. kence iddialarna kar u gl yant verdi: kence u hallerde nem kazanr. kenceyle geree aykr bilgi elde etmek, ikenceyle geree uygun bilgi elde etmek, bask ile geree uygun bilgi elde etmek veya deliller karsnda gerei ifade etmek mecburiyetinde kalmak... u halde ifade edildii gibi, ikence yaplm ise, geree aykr bilgi elde edilmemi, geree uygun bilgi elde edilmitir. nk hakikati ortaya karmak iin su ilemek baka, ortaya kan hakikat bakadr. Belki Yok canm, o kadar da olmaz. Atyorsunuz diyenler olur diye, bu kararn numarasn bildirelim: Ankara 1 nolu Skynetim Mahkemesi'nin 74/1 esas, 72/2 karar sayl kararn 32-34'nc sayfalar... Vallahi de, billahi de, annem babam lsn. 155 iki gzm nme aksn ki, karar byledir.. Beenmeyen Dantaya bavursun! Beraat kararlar veriyor ncolu'nun verdii her karar, Asker Yargtay'dan geri dnmekteydi. ncolu yle dnd: Demek bana inat, her verdiim, mahkmiyet kararn bozuyorlar. yleyse ben de beraat kararlar veririm. Dediini de yapt. rnein, DTOF Dekan Prof. erafettin Turan davasnda beraat karar verdi. Bu karar Asker Yargtayca onand. Skynetim bittikten sonra, Genelkurmay Mahkemesi yargc oldu. Bu mahkemede karsna, hava kuvvetleri eski komutan Orgeneral Emin Alpkaya kt. Ona da beraat verdi. Bu karar da Asker Yargtayca onand. Saadettin ncolu, bu karardan sonra eski dostu Semih Sancar tarafndan Kbrs'a srlnce, istifasn basarak, emekliye ayrld. imdi CHP Genel Merkezinin srekli konuklarndan biridir. ncolu nmzdeki dnemde, Demokratik sol CHP'den kontenjan aday olursa, kimse armamaldr. ncolu'nun heykeli, skynetim mahkemesi nne dikilmeli ve heykelin altna ksaca u szler yazlmaldr: Asker Yarg - 146. 156 ARANAN ADAM SMAL ARAR ok partili siyasal hayatmzda, aranp aranp yerine bir bakas bulunamayan devlet adamlarnn banda smail Arar gelmektedir. smail Arar, 12 Mart gnlerinde, devleti, milleti ve cennert vatan, aziz yurdu komnistlerin elinden kurtaran birka byk adamdan biridir. Arar, siyasal hayata, orta halli bir avukat olarak balad. Az para kazanyor, ancak ok kitap okuyordu. Okumaya, okuduklarn evresine anlatmaya baylrd ve evresinde de az kitap okuyanlarca biraz saylrd.

smail Arar, Salk Bakanl'nn eski mstearlarndan birinin oludur. Arar, babasnn mstearlk yapt gnlerde, bakan'n kzyla tanm ve Arar ailesinin temeli byle atlmt. Arar ailesi, krmz plkal arabayla ok eski tarihlerde binmitir. Yani, sonradan grme deildir. CHP Milletvekili oluyor Arar, hali-tavr, giyim ve kuamyla tam bir devlet adamdr. CHP, doutan devlet olanlar hi ka-rmaz. Arar da gzn at gnden beri, smet Paa ykleri dinledii iin, CHP'de siyasete atld ve CHP'nin devlet adamlar arasna karverdi. CHP, bu byk devlet adamnn deerini anla157 makta gecikmedi. CHP'nin geciktii konu sadece iktidara gelmekti. ktidara gelmek konusu dnda, gerekten ok baarl olan CHP, smail Arar' Millet Meclisi Bakan Vekillii'ne setirmiti. Arar, krsye yakyordu. Daha dorusu krs smail Arar'a yakyordu. smail Arar, Millet Meclisi'ni tam bir tarafszlkla ynetmeye zen gsterirdi. Bu yzden btn muhalefet partileri, Arar'dan honuttular. Fakat smail Arar, bakan vekillii ile yetinecek adam deildi. Devletin, smail Arar'a ihtiyac vard. Bu konuda devleti uyarmak, Devlet baba, devlet baba, bak seni smail orda bekliyor demek gerekirdi. Bu tarihsel ses, kimin hoparlrnden kacakt? Bakan oluyor smail Arar*n siyasal hayat, 12 Mart muhtra-syla enlenivermiti. Yakn dostu Nihat Erim babakanla getirilmi, kendisine de yollar almt. Erim, yakn dostu Arar ile nemli grmeler yaparak, Kocaeli'nin bu mmtaz evldn kabineye ald. Erim, bylece bir tala iki ku vuruyordu. Kendisi Kocaeli milletvekiliydi. Arar da yleydi. Her ikisinin ortak dman Prof. Turan Gne'di. (Gne, Erim ve Arar'a gre arbal deildi, ikide birde su koyuvermekle n yapmt). Eer Arar, 12 Mart bakan olursa, Gne, bata Kandra olmak zere Kocaeli'de gzden decekti. (nemli not: Nihat Erim, Turan Gne'in akrabasdr. Akrep etmez akrabann akrabaya ettiini). Birinci Erim hkmetine Adalet Bakan olarak girdi. Fakat ayn zamanda hkmet szcs ve genelkurmay gzcsyd de. 158 Bilindii gibi Erim hkmeti, Beyin takm olarak adlandrlmtr. Hkmet yelerinin bir ksm ileri zeklyd (ne zek be, nlerindeki alt ay grmemiler). Bir ksm da orta zekl. Makabline kim amil smail Arar, hkmet iinde bir bakan eke-miyordu. O da Sadi Koa't. smail Arar, Nasl yapsam da bu albay bamdan atsam diye dnrken, istedii frsat ayana geliverdi. srail Bakonsolosu Efraim Elrom, Mahir Ca-yan'n arkadalarnca kcrlmt. Hkmet bu konuda nlem alacakt. Erim heyecanlyd. Yerinde duramyordu. Kayglyd ve smail Arar'a sayglyd. Her yerde Arar' aratt. Arar' aratrken, elinde bir ceza yasas, babakanlkta bir aa bir yukar dolayor ve dolarken de kendi kendine mrldanyordu: Ararm ararm, ararm seni her yerde. Aranan Arar bulundu. Beni emretmisiniz, sayn babakanm dedi. Arar, aranan adam olduunu bilirdi. Erim, Vazo krld, vazoyu kran ben deilim. Balyoz vazoya indi. Vazo paraland. Ne yapacaz imdi? Syle Arar deyince, Arar hemen yantn verdi: Kanun kartrz. Nasl? Baya. Nasl baya? Baya ite. Nasl ite? yle ite. (Erim ve Arar arasndaki bu tarihsel konuma lk kez kamuoyuna aklanmaktadr). 159 Albay yollayalm

Erim ile Arar arasndaki bu konumada nlem belirlenmiti. Arar, gemii de kapsayan yasa kartr, adam karan bi gzel asarz demi, bu neri Erim tarafndan pheyle karlanmt. Erim, Ama kanunlar Makabline amil olamaz deyince. Arar oturduu koltuktan frlayp, Olur abi olur, bal gibi olur demi ve sonra u neriyi yapmt: Ona yle demezler, peynir ekmek yemezler, ben de bu yasay kartmazsam- bana da smail demezler. Erim, byk devlet adamyd. Bu neriyi yantsz brakacak deildi. Yerinden dorularak u yant verdi: O szleri atlattk, yasalar patlattk. Arar srarlyd: Bu szler havaya, beyin takm tavaya. Bu tarihsel sylei sonunda, bir bildiri yaynlanmas kararlatrld ve bildiri. Arar tarafndan kaleme alnd. O srada Albay Sadi Koa, nefes nefese babakanlk odasna gelmi, Ne o, Atatrk ilkeleri mi ineniyor? diye sormutu. Arar, Koa' karsnda grnce Albaym, unu bi kou radyoevine brakr msn? nerisinde bulunmu ve Sadi Koa, o hzla radyoevine dalmt. Bulunmaz Hint kumadr Birinci Erim hkmeti: 11'lerin istifas olay ile yklm, yerine ikinci Erim hkmeti kurulmutur. Arar, bulunmaz Hint kumadr. Erim, bu yzden Arar'sz kurduu ikinci hkmete de alm, Arar ikinci Erim hkmetinde Mill Eitim Bakan olmutur. Arar, o gnlerde yle dnm olabilir: S160 kynetim var, skynetimde adalet ileri genellikle asker hkimlere braklmtr. Benim Adalet Bakan -olarak yapacam hizmet yok, yleyse Mill Eitim'i dzenleyim. Erim, devlet sorumluluunu tek bana tard. Bu adan Sirkeci garndaki srt hamallarndan daha dayanklyd. Fakat, ara sra devlet yknden yorulduu zaman, Arar'a dner, geceleri Arar'a brakr, bu iki byk adam, bylece devleti ayakta tutarlard. Gldrmeyin beni kinci Erim hkmeti de pek dayanamad. Erim yorulmutu. Daha dorusu biraz srmenaj olmutu. Grevinden affedilmesini istedi. O sralar Cumhurbakan Sunay'd. Sunay, dnd tand. Sonra &iraz kand ve kararn aklad: Git dinlen.' Erim sordu: B rejim iinde dinlenemez insan. Termale git, orda dinlen. Dragos'a gideceim. En iyi rejim, kaplca rejimidir. Oraya git. Bylece, ikinci Erim hkmeti de tarihe kar-yordu. Bu arada lcivert elbisesini srtna geiren bakan olmak iin srnayordu. Gazeteciler hkmet szcs Arar' sktrdlar: Vallahi bilmem. Gazeteciler, smail aabeylerini iyi tanrlard. Syle Alla'sen. Sayn cumhurbakanna arzu edildikten son-:ra... 161 Hit, hit, geliyor. Yeni bir aday zerinde... Gen bir gazeteci atld: Sizce yetki AP Genel Bakan Sleyman Demirel'e verilir mi? Arar, kendisi tarih, corafya, matematik ve astronomi kitaplarna geirecek u karl verdi: Demirel mi, gldrmeyin beni. Son Bakanl Devlet Bakanl k'mci Erim hkmetlerinden sonra, byk devlet adam, engin tecrbe ve kltrl Vanl Kara Ferit Bey, yani Ferit Melen, mhr alarak babakanla oturdu. Kara Ferit, kimlerle alacakt? Akla gelen ilk ad, smail Arar'dan bakas olamazd. Arar, ikinci Erim hkmatinde Mill Eitimi de yola koymutu. Sra imdi devletin kendisindeydi. imdi devlet kurtaracakt. Devlet bakanln alarak, kollar svad.

Bu alkant iinde CHP, 12 Mart hkmetlerinden ekilmeye karar vermi, ancak Arar, partisini deil, bakanlk koltuunu semiti. nk bakanlk koltuu ve arabas gerekten Arar'a ok alm ve yakmt. Demirci'den rica ediyor Melen hkmeti de dnce, Arar'a yol grnmt. Devlet Bakanl son bakanl olmutu. Artk kimden yaknlk grecekti? Feyziolu, Demirel'e her zamanki gibi iktidar yolunu gstermiti. Arar, darda kalm, yzne baklmaz olmutu. CHP-MSP dneminde kimsenin hatrlayamad, kapsn almad Arar' birinci MC iktidar arayp sordu. Feyziolu, MC hkmetinde Arar'a eline be-on 162 kuru para geecek bir i aryordu. Konu, Babakan Demirel'e ald. Demirel, Gldrmeyin beni dedikten sonra, ok srar ediyorsanz, veriverin bir ynetim kurulu yelii diyerek Arar' affetti. Arar, Demirel'in bu efkatli dostluu nedeniyle Etibank Ynetim Kurulu yelii'ne getirildi. (Canm, arpalk ite). Arar'n heykeli, babakanln nne dikilmeli ve altna u szler yazlmal: Gldrmeyin beni... 163 TRK - KAN!. Reha Ouz Trkkan, 1920 ylnda domutur. Babas, Tapu Kadastro Genel mdrlerinden Halrt Ziya Trkkan'dr. Trkkan'n genlii stanbul'da, Bykada'da gemitir. Devrin nemli brokratlarndan biri olan Halit Ziya Bey,'Bykada'da Maden'de bir kk satn alm, ocuklarn burada yetitirmitir. Bilindii gibi, Bykada, Rum kkenli yurttalarmzn ikamet ettikleri irin bir vatan parasdr. Reha Ouz, bu irin vatan topranda, Rumca konuanlara ok kzyordu. nk Rumca bilmiyordu ve bu yzden anlamalar gleiyordu. Byk tarihiler, yaptklar aratrmalarda, Reha Ouz'un milliyeti ve tranc dncelerinin Bykada'da serpilip gelitiini saptamlardr. Bu tarihilerin grne gre, Reha Ouz, yurt topraklarnn yabanclar tarafndan kullanlmasna ok ier-lermi. Kurtaracamz yer turan, oturduumuz yer Bykada Maden diyerek milliyeti felsefe ve eyleme ilk harc koymutur.. Dergiler karyor Reha Ouz, yayn hayatna Ergenekon adl dergiyle kt. O tarihte onsekiz yandayd ve Trkiye'nin ilk -be ay iinde tarafndan kurtarlacana kesinlikle inanmt. 164 Bu byk Trk milliyetisi, Ergenekon dergisiyle birlikte Grem adl bir dernek oluturmutu. Ergenekon dergisinden fkracak olan tranc dnce, Grem dernei ile rgtlenecek ve ada vapuruna atlayp, btn Orta Asya'ya yaylacakt. Ne yazk ki, Ergenekon dergisinin yayn hayat pek uzun sremedi. Ama Reha Ouz, ylmayan bir adamd. Yenisini kard. Bu dergi Bozkurt adyla yaynland. Reha Ouz, evresinde hemen rk, turanc bir halka oluturdu. Bu halka, nedense, Bykada evresinde dolayordu. Adalar vapuru milliyetilerin yzerkarargh olmutu. Trkistan'daki Trkleri kurtarma almalar yaplrken, evlilik ileri de iyi gidiyordu. Bykada'da-ki kklerinin hemen yannda nl ^ romanc Reat Nuri Gltekin'in bir yals vard. Reha Ouz, Reat Nuri'nin baldzyla tant ve bir sre sonra da dnya evine girdi. Nihat Atsz ile takyor Reha Ouz, derin bir aratrmacyd. Aratrma konularndan biri ve balcas, grclerin kkeni zerindeydi. Reha Ouz'a gre, grcler de Trkt. Atsz buna kar kt. Hayr dedi. Deil. Bu tartma alevlenince Reha Ouz'un Grc kkenli olduu yaylmaya balad. Oysa Reha Ouz, safkan Trkt. Bu soyadndan belliydi. Trkkan'dl soyad. Nihal Atsz ve arkadalar, Reha Ouz'u tr tr yiyorlard. Safkan bir Trk iin grc olmak ne demekti? Stalin grcyd, ya Reha Ouz'un da grc olduunu kantlarsa, ne olacakt? Atsz'n yandalar, ada vapurunda, Reha Ou165

za, grc, grc diye sesleniyorlar ve bu byk Trky kahrediyorlard. Babas, kadastrocuydu. Arazi lyordu. Evde, l kavram iyice gelimiti. Reha Ouz, bu l yeteneini kafatas lmekte denemeyi uygun gryordu. Bonak msn, Ermeni mi? Bu grcsn - vallahi deilim konulu bilimsel tartma, Reha Ouz'u ypratm ve bu byk Trknn karm olduu Bozkurt dergisi tarihe karmt. Atsz ile Reha Ouz arasndaki tartma, Sen bonaksn, Sen Ermenisin sulamalar ile srp gidiyordu. Reha Ouz, grclk ve Ermenilik gibi damgalar yedikten sonra biraz sarslmt. Bu kez, soldan bir hedef seti. Bir solcu ozan, iirinde Tan szc kullanmt. Reha Ouz, bu konuda u yorumu yapt: Tan, krmzlk ifade eder. Krmz, ktzl demektir. Kzln anlam, komnizmdiK., Reha Ouz, bununla da yetinmedi. Ozan, Ro-dosluydu. Reha Ouz bu konuyu o gl mant ve kalemi ile yle yorumlad: air, Rodosludur. Rodos'ta ok ingene olur. stelik esmerdir. yleyse, esmer ve ingene bir komnisttir. , Bu tartma karakolda bitmi ve hem ingene, hem esmer, hem de komnist saylan ozan, Reha Ouz'u mahkemeye vermiti. Irkmzdan olmayan Bu Bozkurt dergisinin kapanmasndan sonra, 166 kollar svayan Reha Ouz, Trkkan Kitapseverler Kurumunu kurdu. Bu kurum, bir sre sonra ';ileri Bakanl'nn emriyle Halkevlerine balannca, ne yapsn? Yeniden Grem adndaki rgt kurdu ve bana geti. Reha Ouz, Bonak . Ermeni - Grc tartmasn unutturabilmek iin Trkle doru balkl bir yaz kaleme ald. Bu yazdaki grler ksaca yleydi: Yeni Trklk, rk milliyetidir, yani millet iinde kan arar. Kan temizlii aranmaldr. Irkmzdan olmayanlar snr dna atlmaldr... Tutuklanyor Reha Ouz ve arkadalar, 18 Mays 1944 gn, gizli rgt kurarak hkmeti devirme iddiasyla tutuklandlar. Reha Ouz'un tutukluluk arkadalarndan birkan tanyalm : Nihal Atsz, Prof. Zeki Velid Togan, Orhan Saik Gkyay, Hikmet Tanyu, Dr. stemen Fethi Te--vetolu (evet, evet o); stemen Alparslan Trke, Sait Bilgi (Saadettin Bilgi'in aabeyi). Yakn tarihimizde 1944 rklk olay olarak bilinen davada, sanklar nce aydan bir yla kadar uzanan cezalara arptrldlar. Bu karar sonradan Yargtay'ca bozuldu. Bozulmasayd, Reha Ouz bir yl hapis yatacakt. O srada ne olduysa babasna oldu. Babas Tapu ve Kadastro Genel Mdr, Halit Ziya, olunun tutuklanmas zerine, devrin Cumhurbakan smet nn'ye ektii telgrafta biraz ar ifadeler kullan167 di. Tabi, Halit Ziya'ya yol grnmt. Baba Trkkan, hemen emekliye sevk edilmiti. Kaan alaktr Reha Ouz, bu davadan kurtulunca, yeniden yazlar yazmaya balad. Bir yazsnda Bize savac ahlk lzmdr diyor, bir baka yazsnda da haykryordu : Yasamzda harpten kaan alaktr. Sava szcn ok kullanmaya balayan Reha Ouz, birdenbire bir askerlik ubesinden Hadi- gel bakalm diye bir celp alvermez mi? Ne olacakt imdi? Sava-mava szcklerde iyi eylerdi ama, askere alnp, Saa dn, sola dn srn gibi buyruklar almaya pek niyetli deildi. Kardei Atilla Trkkan Amerika'dayd. i de iyiydi. Bir onun yanna kapa atsa, karada lm yoktu artk... Ve gitti. Tarihiler, bu konuda u yorumu yaptlar: Aslnda Reha Ouz, Trkistan'a gidecekti. Nasl olsa dnya yuvarlakt, Trkistan'a doudan deil, batdan girmeyi uygun grmt. Yani Trkistan'a aktarmal olarak gidecek, sonra Trkleri kurtaracak, ondan sonra adalar bir-

iki diyerek, B-ykada, Maden'deki kke ekilecek, Trkiye'yi buradan ynetecekti. ABD yurtta oluyor Askerlik ubesi u kandayd: Madem Reha Ouz, sava ok seviyor, yleyse gelsin savasn. ube bakan ok inatyd. Reha Ouz'u adm adm izliyordu. Reha Ouz ise Amerika'y ok sevmiti. Bir-iki 168 i bulmu, bunlara drt elle sarlmt. Bir yandan-ticaret yapyor, te yandan da Colombia niversi-tesi'nde, Trkoloji blmnde Trke dersler veriyordu. Reha Ouz, sresi iinde askerlik grevini yapmad ve askerlik ubelerinden gelen emirlere kar kt iin Trk vatandalndan atlmt. Soyad Trkkan'd, fakat artk kendisi Trk deildi. Evet Amerikan uyruuna girdi. Artk anl-anl, rk, turanc Reha Ouz deilr ABD yurtta Mr. Trkkan'd. Mr. Trkkan, kendisi gibi ABD yurttaln semi olan kardei Atilla Trkkan ile birlikte, Andreo Konstantinidis adndaki Trkiyeli bir Rumla ticar ibirliine giriti. Corbia adl bir yolcu gemisim ileten Trkkan, ata szne uymutu: Gemisini yrten kaptand. Mr. Trkkan, Trkkan - Konstantinidis ortaklna danman oldu. Baka ticar ilere de giriti. Bu arada Dantay'a dava aarak, yurttalktan kartma ilemini iptal ettirmek istiyordu. Yoksa Trkiye'ye gelemiyordu. Gelse, hemen askere alacaklard. Fakat davay kaybetti. Dantay, Trkkan'-n ileri srd nedenleri pek ciddiye almamt. Trkiye'ye dnyor Trk milliyetisi ancak ABD pasaportlu Mr. Reha Ouz Trkkan, askerlikten paay syracak yao gelince, yani a dna knca, Trkiye'ye gelmekte bir saknca grmemiti. Nasl olsa askere alnamazd artk. Bu arada 1803 sayl af yasas da km ve yurttalktan atlan eski yurttalara eski uyruklarna dnme hakk tanmt. Reha Ouz, Trkiye'ye dndk169 ten sonra, bir ara, frsatn bulup, Ecevit ile grt. Ecevit, o tarihte babakand. CHP-MSP hkmeti iktidardayd. Reha Ouz, televizyonda eitim yapmay ngren bir program yapmay neriyordu. Reha Ouz, Ecevit'ten fazla ilgi grmedi. Bu arada Tercman, Ortadou gibi milliyeti, muhafazakr gazetelerde milliyetilik zerine yazlar yazmaktan geri durmuyordu. (Not: Muhafazakr, krn muhafazas demektir). Ecevit hkmetinden sonra kurulan MC hkmetinde Yay-Kur-Boz almalarna katlan Reha Ouz, zel yaamnda da bir deiiklik yapm, eini boayarak gen bir bayanla ikinci kez dnya evine girmitir. Reha Ouz Trkkan'n heykeli, Bykada'daki kkn bahesine dikilmeli ve altna u szler yazlmaldr : Amerikan pasaportlu Trk milliyetisi Reha Ouz, titremi ve yirmi yl sohra Trk yurttalna dnmtr. 170 NDEKLER slm Kyn Yiidi....................................... 5 Nihat Erim Allah Kerim .............................. lb Byk Devlet Adam Op. Dr. Saadettin Bilgi ...... 22 Trk Napolyonu Ali Elverdi .............................. 30 Yakkl Devlet Adam. Dr. Kemal Satr ............ 33 Mobilya Prensi ................................................ 46 Halk Cephesi Mimar etin zek ..................... 54 Politikada Demirba Prof. elikba..................... 61 Feyziolu Feyzi ................................................ 69 Cumhurbakan Aday Aday Melen ..................... 78 Devrimci Orhan ................................................ 86 Mukbil zyrk............................................. 94 12 Mart Ba Spikeri Sadi Koa ........................ 102 D. Dr. Ylmaz Ergenekon ................................. 110

Ulusal Damat Metin Toker................................. 118 En Byk htillci Fikret Ekinci ........................ 125 Migrd ellefyan............................................. 133 Mahir Bir Kaynak ...........,........................... 141 Yarg 146................................................ 149 Aranan Adam smail Arar...................'.............. 157 Trk -Kan!.................................................... 164 171 TEKN YAYSNLARI Trkiye'nin Dzeni 1 Dcan Avcolu Trkiye'nin Dzeni 2 Doan Avcolu Trklerin Tarihi 1 Doan Avcolu Trklerin Tarihi 2 Doan Avcolu Trklerin Tarihi 3 Doan Avcolu Trklerin Tarihi 4 Doan Avcolu Trklerin Tarihi 5 Doan Avcolu Mill Kurtulu Tarihi 1 Doan Avcolu Mill Kurtulu Tarihi 2 Doan Avcolu Mill Kurtulu Tarihi 3 Doan Avcolu Mill Kurtulu Tarihi 4 Doan Avcolu Devrim ve Demokrasi zerine Doan Avcolu Kimsecik Yaar Kemal Demirciler ars Cinayeti Yaar Kemal Yusufuk Yusuf Yaar Kemal Orta Direk Yaar Kemal lmez Otu Yaar Kemal Bir Bulut Kaynyor Yaar Kemal Bu Diyar Bastan Baa Yaar Kemal Baldaki Tuz Yaar Kemal Allr.hm Askerleri , Yaar Kemal Teneke Yaar Kemal Ar Da Efsanesi ' Yaar Kemal Kular da Gitti Yaar Kemal El Kz Orhan Kemal Yalanc Dnya Orhan Kemal Mfettiler Mfettii Orhan Kemal Kt Orhan Kemal Sokaklardan Bir Kr: Orhan Kemal Vukuat Var Orhan Kemal Kanmn iftlii Orhan Kemal Sulu Orhan Kemal Sokaklarn ocuu Orhan Kemal Dnya Evi Orhan Kemal Kt Yol Orhan Kemal Eskici Dkkn Orhan Kemal Yamur Ykl Bulutlar Orhan Kemal Krmz Kpeler Orhan Kemal Oyuncu Kadn Orhan Kemal Grev Orhan Kemal Serseri Milyoner/ki Damla Gzya Orhan Kemal Gurbet Kular Orhan Kemal Evlerden Biri Orhan Kemal Kaak Orhan Kemal Kanl Topraklar Orhan Kemal Arkada Islklar Orhan Kemal Devlet Kuu Orhan Kemal Bir Filiz Vard Orhan Kemal Ekmek Kavgas Orhan Kemal Cemile Orhan Kemal Avare Yllar Orhan Kemal

Sarholar Orhan Kemal Baba Evi Orhan Kemal amarcnn Kz Orhan Kemal nce Ekmek Orhan Kemal 72. Kou (Oyunlar) Orhan Kemal Beki Murtaza (Oyunlar) Orhan Kemal Orhan Kemal Asm Bezirci Papa, Mafya, Aca Uur Mumcu Sulular ve Gller Uur Mumcu Bir Pulsuz Dileke Uur Mumcu Silh Kaakl ve Terr Uur Mumcu Aca Dosyas Uur Mumcu Terrsz zgrlk Uur Mumcu Tfek cad Oldu Uur Mumcu kmaz Sokak " Uur Mumcu Byklerimiz Uur Mumcu Sz Meclisten eri Uur Mumcu Sakncal Piyade Uur Mumcu Hr ehrin nsanlar , Kemal Tahir Devlet Ana Kemal Tahir Yorgun Sava ' Kemal Tahir Bir Mlkiyet Kalesi Kemal Tahir Namuscular Kemal Tahir Kadnlar Kouu Kemal Tahir Kurt Kanunu Kemal Tahir Yamurlar ve Topraklar Necati Cumal Ac Ttn Necati Cumal Zeli Susuz Yaz Necati) Cumal Necati1 Cumal Revizyonist Necati Cumal /" Byrken Uyuyamam Necati Cumal Ayl Bak Necati Cumal Senin in Ey Demokrasi Necati Cumal Etiler Mektuplar Necati Cumal Yakubun Koyunlar Necati Cumal Mine (Oyunlar 1) Necati Cumal Nalnlar (Oyunlar 2) Necati Cumal Yaral Geyik (Oyunlar 3) Necati Cumal Aydn zerine Tezler 1 Yaln Kk Aydn zerine Tezler 2 Yaln Kk Aydn zerine Tezler 3 Yaln Kk Trkiye zerine Tezler 1 Yaln Kk Trkiye zerine Tezler 2 Yaln Kk Planlama, Kalknma ve Trkiye Yaln Kk Bilim ve Edebiyat Yaln Kk nce Ekmekler Bozuldu Oktay Akbal lk Yaz Devrimi Oktay Akbal Garipler Soka Oktay Akbal Kar Kylar Oktay Akbal stinye Sular Oktay Akbal Atatrk Bir Gn Gelecek Oktay Akbal Hiroima'lar Olmasn Oktay Akbal Herkesten Uzak Ouz zde ebnem Ouz zde Cokun Gnller Ouz zde Hasret Ouz zde lde Aan Zambak Ouz zde Gurbet Ouz zde Hlya Ouz zde Aka Susayan Dudaklar Ouz zde Reyhan Ouz zde

Glmeyi Unutanlar Ouz zde Yerdeki Bulutlar Ouz zde Dertli Kadnlar Ouz zde Kzm ve Ben Ouz zde Alayan Kadn Ouz zde Gecekondu Rzgr Ouz zde Ask Izdraptr Ouz zde .. Ak, Para, hret .. Gizli Sevda .. Kader ,. Kadnm ,. Liseli Bir Kz Sevdim .. Kbrs Kan . Vatan Borcu . Yavuz'un Penesi . Tuna Nehri Akmam Diyor . Da Ban Duman Alm . Kartal Bal Kadrga . afak Skerken . eyh amil . Ouzhan . Karapene . Karapene Estergon'da . Karapene'in ntikam . Karapene Voyvoda'ya Kar . Karapene'in Olu . Trkiye'nin ktisad ve tima Tarihi 1 . Trkiye'nin ktisad ve tima Tarihi 2 . Klelik Dnemeci . Memo . Cevizli Bahe . Harran Berlin . Atatrk ve Laiklik . Enflasyon . Trk Devrim Tarihi . Trk Anayasalar . Trkiye'de Bankaclk . Trkiye'de Serbest Faiz Politikas . Kara Para Duvar Yazarlar . Kente ndi dris . Byk Usturalar A Ay Oynamaz Berdel Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Ouz zde Mustafa Akda Mustafa Akda Kemal Bilbaar Kemal Bilbaar Kemal Bilbaar Bekir Yldz zer Ozankaya A. Baer Kafaolu Suna Kili Suna Kili Tuncay Artuh Tuncay Artun Faik Y. Babu/ Mustafa Ko Talip Apaydn Talip Apaydn akir Balk akir Balk Esma Ocak Bir Srgn Ana Bunalm ve k rneklerle Edebiyatmz Edebiyat Bilgileri Yunus Emre Bir inin Gnlnden Gn Ola Harman Ola 2 Atatrk ve Devrimcilik Bu Dzen Deimelidir Uyuturucu Zehirler ve Cinsel lgnlklar Yamalar lkesi ve Trkiye ktidardan Yce Divana Gnl Bahemdekiler Toprak Reformu ve Kooperatifleme CHP ve Demokratik Sol Sosyalist Enternasyonal ve CHP Gk Bir Yeni Dev . Srgn IMC Kanayan Toprak Glgedeki Zorbalar Trkiye'de Parti Kavgalar Antigone Dnyann En Haksz Yere Dayak Yiyen Adam Selhattin Bey Trk Roman Makedonya Hikyeleri Antolojisi Trke-Sp, Srpa-Trke Szlk Sar Naciye (Oyunlar) Anszn Bahar Gelecek Leylk Kokusu Alain Bosquet Kenan Bulutolu M. Yzbaolu M. Yzbaolu Y. Ziya nan Mahmut Makal Mustafa Ekmeki Blent Ecevit Blent Ecevit A. Arif Kzlyaln Rahmi Kuma Rahmi Kuma Yusuf Nalkesen Z. Gkalp Mlayim Alev Cokun Muammer Aksoy Cellettin etin Demirta Ceyhun Behzat Ay Semih Balcolu Barbaros Baykara Frank Halper Tekin Erer Kemal Demirel

Mehmet Semih Mehmet eyda Kurte Agui Recep Bilginer Nejat Glen Nejat Glen Fotoraf: Teoman Madra Gnlk siyasal yazlaryla tandmz Cumhuriyet gazetesi yazar Uur Mumcu, bu kitap-da, siyasal yaamda adlar duyulan birok kimsenin yaam yklerini anlatyor. Geen yln en ok satan kitab, Sakncal piyade yazarnn bu kitabn okurken, belli dnemlere damgasn vurmu kiilerin siyasal gemilerini de renmi olacaksnz. Uur Mumcu tarafndan daha nce Politika ve ivi gazetelerinde Mehmet Ferda adyla yaynlanan bu yaam ykleri Byklerimiz iin yazlm birer kimlik kart niteliindedir. ISBN 975-478-119-2 KDV Dahil 50.0CT0. TL Uur Mumcu _ Byklerimiz Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr. UYARI: www.kitapsevenler.com Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar... Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yer olarak grdmz sitemizdeki tm e-kitaplar, 5846 sayl kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak", kabartma ekran ve benzeri yardmc aralara, uyumlu olacak ekilde, "TXT", "DOC" ve "HTML" gibi formatlarda, tarayc ve OCR (optik karakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grme engelliler iin, hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "engelli-engelsiz elele" dncesiyle, hibir ticari ama gzetilmeksizin, tamamen gnlllk esasna dayal olarak, engelli-engelsiz yardmsever arkadalarmzn youn emei sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibir ekilde ticari amala veya kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek tm yasal sorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir. www.kitapsevenler.com web sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek ve kitap okuma alkanln pekitirmektir. Ben de bir grme engelli olarak kitap okumay seviyorum. Sevginin olduu gibi, bilginin de paylaldka pekieceine inanyorum. Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri abalardan ve yaptklar katklardan tr teekkr ediyorum. Bilgi paylamakla oalr. Yaar Mutlu LGL KANUN: 5846 sayl kanun'un "Altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

Bu e-kitap grme engelliler iin dzenlenmitir. Kitap taramak gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne mutlu ki, bir grme engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesinden duyduu sevinci paylaabilmek tm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz tarayp, kitapsevenler@gmail.com adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmay dnebilirsiniz. Bu kitaplar, size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererek, ltfen bu aklamalar silmeyiniz. Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaan ediniz... Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara. www.kitapsevenler.com Tarayan: Yaar Mutlu www.kitapsevenler.com www.yasarmutlu.com e-posta kitapsevenler@gmail.com Uur Mumcu _ Byklerimiz