TURAN DURSUN Kutsal Kitaplarn Kaynaklar 3

IINDEKILER
MUCIZE 9

Mucize Nedir? tSLAM ULEMASI MUCZE N NE DYOR? "Mucize"nin Ne Olduu ve Ne Olmad (Tanm) Konusunda "Mucize"nin, Savunurlanna Gre "Koullar" "Mucize" ile teki "01aanst"ler Arasndaki "Fark" Mucize ile "Keramet" Nasl Ayrlr? ^ Mucize ile "rhas" Arasndaki Fark Mucize ile "ne " Arasndaki Fark Mucize ile "lhne"(t) Arasndaki Fark Mucize ile "Istidrac" Arasndaki Fark "Yalanc"Saylanlarn "Mucize"siyle Yalanc Saylmayanlarnki Arasnda Ne Fark Var? "Khin"Denen, Gelecekten "Haber" Verdikleri, Bilinmeyeni Bildikleri leri Srlenlerin Sergiledikleri ile "Mucize " Diye Sunulanlar Arasnda Ne Fark Var? Mucize ile "By" ("Sihir") Arasnda Grlen "Fark" MUCZE N "KELAM" KTAPLARINDA YER VERLEN VE "CEVAP"LANMASINA ALIAN "KUKU-LAR "Mucize" Diye Bir ey Olabilir mi? "Mucize" Ad Verilen Herhangi Bir "Olaanst" Varsaylsa Bile, Peygamberlie Kant Olabilir mi? MUCZE NANCININ KAYNAI: "PEYGAMBER"LERN LKEL NANLARLA LKLER MUHAMMED-KUR'AN-BY(SHR)-"CN" Muhammed, "Mucizesi" ve By (Sihir) "Bylenmi Peygamber" - -

' 9 10 10 13 . 15 15 6 16. ' 10 17 2Q

21 22 ' 29 29 32 39 39 39 4

"Byc"ler ve "frk-Byc Kadn" Hakknda "eriat Hkm" Muhammed ve "Cin-eytan" "Cinenmi Peygamber" Cinlerin Falc-Byc in Casusluu Muhammed'e Gre, Eek, "Cin" Grd in Annr Muhammed'e Gre, "Cin" ve "eytan"Iann Girdii Klklar "By" (Sihir) ve "Mucize" Ortam Byc ve apkn ki Melek: Harut ve Marut MUCZELERDEN RNEKLER Musa'nnkler: Bunlar inde Dokuz Mucize Ylan Yapma Yarnda Musa ve Denei Musa'nm Dokuz Mucizesinden kincisi: Sularn Kana Dnmesi Ve Kurbaalar Gnderiyor Tanr: Dokuz Mucizeden ncs Tanr Tatarck Denen Sinekler Gnderiyor: Drdnc Mucizeden lki Tanr Bu Kez Asinekleri Gnderiyor: Drdnc Mucizeden "Sinekli Mucize"nin kincisi Yahudi Tann'mn c-fkesiSryor Tanr, Hokkabazlk Numaras Yapnnyor Yahudi Tanr Soygun Yaptryor Ve Kinci Yahudi Tanr. Yaptrd Soygunu zleyenleri Irmakta Bouyor Mucizelerle Savunulan Yahudilerin Tanr Katndaki zel Yerleri Musa'nn Deneiyle Kayalardan Kaynaklar Fkrtlyor Tann'mn Yahudilere zel Olarak ndirip Gnderdii Yiyecekler sa'nnkiler sa'ya ve nanrlarna da "Gkten " Yiyecek ndirildi mi? sa Neler Baaryordu ' sa Mezarn Atrd lm Lazar' Diriltiyor

44 48 48 50 54 54 55 57 63 63 63 66 68 69 70 71 73 73 73 74 75 76 78 79 80 82

Muhammed'inkiler Muhammed'in isteiyle Ay ikiye Blnm Ay Nasl Blnm ikiye Blnen Ay'n iki Paras da Yere nip Hir Dann ki Yanma Dm "Ay, Anlatld Gibi Blnmtr" Diyenlerin Savunmalar Alayan Ktk Muhammed iini Yapsn ya da br Trl htiyacn Grsn Diye Yryen Aalar Muhammed'in eme Olan Parmaklarndan Sular Akyor Muhammed, Okuyup fleyerek Yemek oaltyor Peygamber'in "Mucizeler Yaratan {!)" frkleri: Hastalklar Gideriyor, Krk kklar yiletiriyor, Krleri Grr Klyor Peygamber'in Bir Dmann Mezar Kabul Etmemi, Mucize Olarak Kez Dna Frlatp Atm Muhammed, "Mucize" Olarak Gelecei ve Bilinmeyeni Bilirmi Muhammed'in {...} Mucizesi: Kadnlaryla Gnde Ka Kez Yatard? Salih Peygamber'in Devesi " "Antm Deveye Dokunmayn"! Devenin, Suyu "Mucizeli" ii Tann, Bir Dii Deve in, Btn Bir Toplumu Yok Ediyor Binlerce Yl nceki Salih'in Devesi ve Semd Toplumu Su ti Diye Muhammed, Kuyunun Suyundan Yararlanmay Yasaklyor Eeiyle Birlikte ldkten Yz Yl Sonra Dirilen Kii ldrlp Parampara Edildikten Sonra Diriltildikleri Bildirilen Drt Ku brahim Peygamber, Alev Alev Yanan Atee Atlm, Ama Yanmam Kertenkele, brahim'in ine Atld Atei Krkledii in Cezalandrlm Sleyman'n Mucizesi ve Sebe' Kraliesi Balk Karnnda Yaayabilen Peygamber (Yunus)

83 83 84 85 86 91 92 93 94

96 98 100 103 110 110 111 112

113 115 117 118 122 124 130

MUCZE VE GEREK Mira Muhammed'e nce Bir Kalp Ameliyan Yaplyor Gklere Geziye karlan Muhammed, nce. Katrla Eek Aras Bir Ha\vana Bindirildi Muhammed'in Ge kmas in Merdiven Konuluyor Muhammed, "Gk Katlar "nda alas "Snr Aac" Cennet, Gklerin tesinde. "Snr Aac"Alannda Gnde Yetmi Bin Melein Girip kt Ev (Beyt'l^Ma'mr) arap St ve Bal Dolu Bardak Muhammed Refref Denen "Dek"le (Dein zerinde) Havalanarak Tanrya Ykseliyor Yazg Yazan Kalemlerin Czrts Muhammed, Tann'nn Saraynda Tanr'yla Grme ve 50 Vakit Namaz 5'e indirmek in Pazarlk " Muhammed in, Mekke'den Kuds'e Dein, Grmeyi Engelleyen Tm Engeller Kaldrlm Isr'Mira, Gerek Olabilir mi? Isr-Mira, Masal Nerelerden Kaynaklanyor PEYGAMBERLK-KHNLK-ARLK Arap Dn\'asnda Pe>gamberlik-Khinlik-airlk: ve Esin Arac: "Melek-Cin" Muhammed Dneminde Muhaumed'den nce " Arap Dnyasnda Khinlikle Kark Peygamberlikler KAYNAK NOTl .AR

134 137 137 139 139 139 140 141 142 142 143 144 144 144 148 149 155 164 165 165 168 168 177

KAYNAK NOTLARI*

1 Bkz. slam Ansiklopedisi, c.9, s.151 (Nebi maddesi). Bkz. Aziz Gnel, Trk Sryaniler Tarihi, Diyarbakr, 1970, s.47. 2 Deiik Tanr anlaylar ve deiik dinsel aracar konusunda geni bilgi iin bkz. Cemil Sena, Tanr Anlay, stanbul, 1978, Remzi Kitabevi, s.7-609, zellikle s.62-63, 66-67 vd. Ayrca bkz. Herv Rousseau, Dinler, ev. Osman Pazarl, stanbul, 1970, Remzi Kitabevi, s.2-175, zellikle s.29-37, 1 16-118 vd. 3 Bkz. Sena ve Rousseau'nun ayn yaptlar ve Sedat Veyis rnek, Yz Soruda lkellerde Din, By, Sanat, Efsane, Ankara, 1971, zellikle s.7-77. Kar. Durkheim, Din Hayalnn ptidai ekilleri, ev. Hseyin Cahit, stanbul, 1923, 1924, Tanin Matbaas, c.1-2. Aynca bkz. Felicien Challaye, Dinler Tarihi, ev. Semih Tiryakiolu, stanbul, 1972, Varlk Yaynlan, s.7-303. Bkz. mer Rza Dorul, Yery-zndeki Dinler Tarihi, stanbul, 1958, s.7-292. 4 Sedat Veyis rnek, Yz Soruda lkellerde Din, By, Sanal, Ef sane, s.70. 5 RNEK, Ibid, ayn eser, ayn s. 6RNEK, bid, S.71. 7 RNEK, Emoloji Szl. Ankara, 1971, DTC Fakltesi Yaynlan, s.161. 8 Herve Rousseau, Dinler, ev. Osman Pazarl, stanbul, 1970, Remzi Kitabevi, s. 117.
* B u notlar. Turan Dursun'un Knisai Kitaplarn Kaynaklan adl eserinin y a y n e \ ' i m i z d e b u lunan kopyas arasnda bulundu. Dikkatle incelendiinde, her kitaba ait notlardan bir blmnn tasla olduu griilccektu^. Ancak, noilann bacndaki numaralar, kitaptaki dipnot numaralanyla uyumlu deildir. A y n c a kitaptaki dipnotlann, say olarak ok az bir blmne tekabl etmektedir. Okura yararl olabilecei dncesiyle kitaba almay g e rekli grdk. ( Y . N . )

177

9 Bu sre, dinler tarihi, toplumbilim. insanbilm... kitaplarmdan izlenebilir. 10 Bu konuda dedi toplu ve zet bilgi iin bkz. Albert Bayet, Dine Kar Dnce Tarihi, ev. Cemal Sreya, stanbul, 1970, Varlk Yaynlar, s.5-143. 11 Bkz. Orhan Hanerliolu, Felsefe Ansiklopedisi, stanbul, 1979, Remzi Kitabevi, c.6, s.231. Prodikos'un yaam ve dnceleri n ayrca bkz. Cemil Sena, Filozoflar Ansiklopedisi. stanbul, 1976, c.3, s.672-674. 12 Atatrk Diyor ki (Derleyen Mustafa Baydar), stanbul, 1970, Varlk Yaynlar, s.70. 13 Bu durumu rnekleriyle ve ibretle grmek in bkz. Abdullah Akhabov, Sovyetler Birlii'nde slam, ev. Sibel zbudun, stanbul, 1979, Havase Yay., s.7-102. kitabn sonundaki resimler. Bu kitapn, bir vn amacyla yazlp yaymland anlalyor. Ayrca bu yan da ibret vericidir. 14 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birlii Anayasas iin bkz. Do. Dr. Server Tanilli, Anayasalar ve Siyasal Belgeler. stanbul, 1976, s.603 (madde; 124). Aynca bkz. Abdullah Akhabov, bid, s.9-10. 15 Bkz. Abdullah Akhabov, bid, s.l5. 16 Ali Fuat Bagil, Ana Hukuk, c.l. fasikl 1, s.63-65 (Ankara, 1943), aktaran Prof. Dr. Fehmi Yavuz, Din Eitimi ve Toplumumuz, Ankara, 1969. S.12. (Alntda kimi szckler, bugnk dile evrilmitir-T.D.) 17 Bkz. Abdulkadir nan, Tarihte ve Bugn amanizm, Ankara, 1972, TTK Yaynlan, s. 19-20. 18 Bkz. Kur'an- Kerim ve Trke Anlam (Meal), Ankara, 1973, Diyanet leri Bakanl Yaynlan, s.476. (9. ayetin anlamna ilikin dipnot.) 19 Konu iin bkz. Prof. A. Guillaune'n stanbul niversitesinde "Garpte slam Tetkikleri" mevzuuna dair verdii konferanslar. slam Tetkikleri Enstits Dergisi, c.l, cz 1-4, yl 1953, basm yl 1954, stanbul, s.122, 135-136, 142. Bu sayfalarda, evrenin "6 gnde" yaratld yolundaki kutsal kitaplann ileri srdkleri iddiann glnln. Prof. A. Guillaune, aka belirtip sergilemektedir.

178

20 Bkz. evket Aziz Kansu, insanln Kaynaklar ve ilk Me deniyetler, Ankara, 1971, TTK Yaynlar, c.l, s.1-122. Bkz. L.S.B. Leakey, insann Alalar, ev. Gven Arsebk, Ankara, 1971, TTK Yaynlar, s. 1-185. Bkz. J. Bronovvski, insann Yitcelii, ev. Filiz Ottuolu, stanbul, 1975, Milliyet Yaynlan, s. 1-437. Bkz. Anthony Snth, insan. Yaps ve Yaam, ev. Erzen Onur-Nida Tekta, stanbul, 1970, Remzi Kitabevi, s.9-470. Bkz. Calvin Wells, Sosyal Antropoloji Asndan insan ve Dnyas, ev. Erzen Onur, stanbul, 1972, s.9-162. Bkz. Bozkurt Gven, nsan ve Kltr. stanbul, 1974, Remzi Kitabevi, s.i-424. Bkz. M. lin-E. Segal, insan Nasl insan Oldu?, ev. Ahmet Zekerya, stanbul, 1974, c.l, s.5-304, c.2. s.309-589. Bkz. Gordon Childe, Tarihle Neler Oldu?, ev. Alaeddin enel-Mete Tuncay. Ankara, 1974, Odak Yaynlar, s.9-389. Bkz, Jean Bostand, Biyoloji Asndan insan. ev. Ender Grel, stanbul, 1964, Varlk Yaynlar, s.5-162. Bkz. Charles Darvvin, insann Treyii, ev. Ragp Gelencik, Ankara, 1973, Onur Yaynlan, s.7-271. Bkz. Ch;rles Darwin, Trlerin Kkeni, ev. ner nalan, Ankara. 1976. Onur Yaynlan, s.9-591. Bkz. Charles Darwin, Seksel Seme. ev. ner nalan, Ankara, 1977, s.U-543. Bkz. Andre Ribard, insanln Tarihi, Erdoan Baar-iar Yaln, stanbul, 1974, c.l, s.5-469, c.2, s.5-471. Aynca Gkbilim (astronomi) ve Yerbilim (je oloji) yaptlarna baknz. 21 Dnyann ya ve geirdii evrelere ilikin 20 No.lu nottaki yaptlara ve ayrca bkz. Geliim. Genel Kltr Ansiklopedisi, c.3. "Dnyamz", s.l 16, 117. (Burada dnyann ya, 4 milyar 600 bin yl olarak belirtiliyor.) lk insanlardan bu yana geen zaman iin yeni bul gularla ilgili olarak bkz. Feridun Ycedin. "lk nsann Afrika'da Yaad Saptand", (haber) 4 Ocak 1979 gnl Cum/un'yef gazetesi. Bu haber yazda. "Mary Leakey adnda br kadn aratrmac, Kuzey Tanzanya'da, bundan 3,57 ile 3,77 milyon yl nce yaam 2 i birey kalnts bulmutur" satrlan da yer alyor. Basnda ve TRT ha berlerinde yer aldna gre, daha sonraki yllarda elde edilen bul gularla, gerek dnyann ve gerek insann daha yal olduu sonucuna varlyor. Yalnz, kutsal kitaplarn ileri srdklerinin tersine, insan dnya ile birlikte var olmamtr. Dnyann yana oranla insann ya ok nemsiz kalr.

179

22 lkel bakn Voltaire'deki anlatm grmek slenirse bkz. Voltaire. Felsefe Szl, ev. Ltf Ay, stanbul, 1977. nklap ve Aka. c.2, s.37-39 vd. c.l, s.228, 229 vd. Gk"lere ilkel ve mistik bak ko nusunda ayrca bilgi iin bkz. Cemil Sena, Hazreti Muhammed'in Fel sefesi, stanbul, 1971. Remzi Kitabevi. s.64-69 vd. 23 Bkz. N.K. Sandars, Glganu Destan, ev. Sevin Kutlu-Teoman Dural, stanbul, 1973, Hrriyet Yaynlar, Byk Klasikler, s.8-9. Bu sayfalarda, Glgam Destan'nn 30()0 yllarnda yaratld be lirtiliyor. Tevrat'n yazl ise, kaynaklarn belirttiine gre 1500 yllannda balamakta. Bunun iin bkz. Aziz Gnel, Trk Sryaniler Ta rihi. Diyarbakr, 1970, s.402. Bu kitapta yer alan cetvelin bir benzeri. Kandilli smail Efendi'nin Mer'a'-Tevaih'ine de grlmektedir. 24 Bkz. N.K. Sandars. Glgam Destan. 'Tufan Hikyesi" balkl blm, s.l 12 vd. Daha ok bilgi ve karlatrma iin ayrca bkz. Mderris Muavini Hilmi mer B. Tufan Hikyesi, Darlfnun lahiyat Fakltesi Mecmuas, yl 5, say 23, s.53 vd. say 24, s.33 vd. 25 Bkz. M. Sadeddin Evrin, amzn Kur'an Bilgisi. Ankara, 1970. c.l,s.296. 26 BKz. Hayrullah rs, Mu.sa ve Yahudilik, stanbul, 1966, Remzi Kitabevi, s.164 vd. 27 Bkz. Orhan Hanerliolu. Dnce Tarihi. stanbul, 1970, Remzi Kitabevi, s.36. 28 Orhan Hanerliolu, nan Szl. nan maddesi. Ayrca bkz. Hanerliolu, Felsefe Ansiklopesi. c.3, nan maddesi. 29 Bkz. Prof. Dr. lhan Arsel, Toplumsal Geriliimizin So rumlular, Din Adamlar ve Aydnlar. 1. kitap, Ankara, 1977, s.231 vd. Ayrca bkz. lhan Arsel. Biz Profesrler, Ankara, 1979, s.1-307. 30 Bkz. Osman Pazarl, slam Ahlak, stanbul, 1972, Remzi Ki tabevi, S.229. 31 Haiyetu'l-Gelenbevi Ale'l-Cell. stanbul. 1316, Dersaadet, c.l,s.276. 32 Bkz. Gelenbevi, c.l, s.276, 277. Ayn 7 koulu daha genie grmek iin bkz. Seyyid erif Crcn, erhu'l-Mevakf stanbul, 1239. Daru't-Tbaati'l-niire, s.547, 548.

180

33 Osman Keskiolu, smail Gelenbevi, Ve Sb- Hilal Meseli, ilahiyat Fakltesi Dergisi, Ankara, 1965, c.XIII, s.21-25 vd. 34 El Fk'hu'l-Ekber ve erhuhu Li'l-mam Molla Aliyy'il-Kr, stanbul, 1323, s.71. 35 El Fk'hu'l-Ekber ve erhuhu, s.71. 36 Bkz. El Fk'hul-Ekber ve erhuhu, $.72-73, 182. 37 Bkz. El Fk'hu'l-Ekber ve erhuhu, s.72, 73. Bkz. Davudu'lKars, erhun Li'l-Kasldeti'n-Nuiyye, stanbul, 1318, s.70, ve teki Akaid kitaplar. 38 rnein bkz. Davudu'l-Kars, bid, s.70. Bkz. Aliyyu'l Kar, El Fk'hu'l-Ekber ve erhuhu, s.73 vd. 39 Davudu'l-Kars, bid, s.70. 40 Bkz. E't-Tefsim'l-Mear, 1954, c.l, s.401. Seyyd erif Crcnrnin erhu'l-Mevakfnda, "mucize"nin de "olaanst" olmayabileceini ileri sren gre yer veriliyor. Bkz. s.554. 41 Mustasaru Sahihi'l-Buhar. (Tecridu's-Sarih), 1352 No.lu hads. Aynca bkz. Sahhu'l-Mslim, Beyrut, 1972, c.4, s.1719-1920. 42 Sahihu'l-Mslim'de, bu hadis aklanrken 4 No.lu notta: "Ehl'sSnneti Ve'l-Cemaa"nn grne gre "sihr"in (bynn), teki "eya" gibi "gerek bir varl" bulunduu, gerei olmayanlar hayaller ("hayltun btletun") niteliinde olmad, gerek Bakara Suresi'nin 102. ayetiyle, gerekse bu hadisle, bynn "gerek bir ey" olduunun "kesin olarak kantland" anlathyor. Bkz. c.4, s.1719-1720. 43 Tevrat. k, bap 22, ayet 18. 44 Bkz. Tevrat, I. Samuel, bap 28, ayet 3. 45 Bkz. Milliyet Yaynlan, Tarih Dizisi, No: 15 (100 Byk Gnn 1. cildi), s.79-84. ("Bir Bycnn Yaklmas" balkl blm. Alnt "Victor Von Klarwil, Fuggerzeitungun gazetesi.) 46 Bkz. Tevrat. I. Samuel. bap 28, ayet 7-14 vd. 47 Malik b. Enes (mam Malik), El Muvatta, tashih ve notlarla yaymlayan Muhammed Fuad Abdulbaki, Kahire (?), 1951, Kitabu'lUkLhap 19, hadis 14, s.543. *. 48 Bkz. Sleyman Olu eyh Muhammed Olu Abdurrahman (eyhzade), Mecnuu'l-Enhur Fi erhi Mulaka'l-Ebhur (Danad), stan bul, 1309. Mekteb-i Sanayi Matbaas, c.l, s.523. Aynca bkz. Burhaniiddin

181

El Fergani Et Mergimn El Hidaye erhu'l-Bidaye, tashil ve haiye le yayma hazrlayan Ebulhasenat Muhammed Abdulhayy, 1304 Mabaalu'lMustafai. c.2, s.581. Aynca bkz. Molla Hsrev Drer, stanbul, 1318, c. 1, s.303. Mslman olana ya da lene dek gnde 39 kam vunlur. Damad, c.l, s.523. 49 Bkz. Molla Husrev Durer, stanbul. 1318, c.l. s.303 Kenar, (La Tuktelu mrteddatn). byc hakknda eriat hkm iin bkz. Ebubekir Er-Rz, Ahkamul-Kur'an, 1335, c. 1, s.50-58. 50 Bu olay, hemen tm hadis kitaplarnda ve Buhar'nin E'sSahih'ndz vardr. Sahih-i Buhar Muhtasan Tecrid-i Sarih'te 1578 No.lu hadis de bu olayla ilgilidir. 51 Bkz. Do. Dr. Numan Abdunazzak Samarra, Mrled'e Ai Hkmler, ev. Osman Zekai Soyyiit-Ahmet Tekin, stanbul, 1970, Snmez Neriyat, s.234-239. 52 Tarih ve siyer kitaplarndan baka hemen tm hadis kitaplar da olay yazar. rnein bkz. Sahih-i Buhar Muhtasan Tecrid-i Sarih, 1590, 1591,512. 1191 No.lu hadisler. 53 Bkz. Sahih-i Buhar Muhtasan Tecrid-i Sarih, 288 No.lu hadis, Bkz. Sahihu'l-Mslim. tashih ve notlarla yaymlayan Muhammed Fuad Abdulbaki, Daru hyai'l-Ktbi'l-Arabiyye, 1954, Kilabu'l-Mesacid ve Mevdt's-Selat, bap 8. hadis 39 (541). 54 Sahihu'l'Mslim, Kitahu'l-Mesacid ve Mevad's-Selat, bap 8, hadis 40 (542). 55 Bkz. Sahihu'l-Mslim, Kitabu'l-Mesacid ve Mevad's-Selat, bap 8. hadis 39 (541). 56 Bkz. Ahmet Naim. Sahih-i Buhar Muhtasar Tecridi Sarih Tercemesi, stanbul, 1926-1928, c,2, s.332 (hadis 288), 1 No.lu not. 57 Bkz. Ahmet Naim. bid, c.2, s,332, 1. No.lu not. 58 Bkz. Hicr Suresi, ayet 16-19. Bkz. Mlk Suresi, ayet 5. Hadis olarak da, birinci ve ikinci rnek diye sundukianmza bakmak yeterli. 59 Bkz. Ahmet Naim. Sahih-i Bular Muhtasan Tecrid-i Sarih Ter cemesi, stanbul, 1928, c.l, s.4 (haiye), c.2, s.617 (haiye). Aynca bkz. Tecrid-i Sarih, 1364 No.lu hadis. 60 Sahih-i Buhar Muhtasan Tecrid-i Sarih, 431 No.lu badis. Bkz. Sahihu Muslini, yaymlayan Muhammed Fuad Abdulbaki, 1955, c. S33U332 {Babul Cehri Bi'l-Krcait...) 182

61 Fetva kitabndaki yerini gnnek iin bkz. Zeynulabidin bn ibrahim bn Nceym, / Ebah Ve'n-Nezair, 1322, Matbatu'l-Hseyniyye, s. 131. 62 Sahih'i Buhar Muhtasar Tecrid-i Sarih, 1363 No.lu hadis. 5ahiht'l-Mislim, Ve'd-Dua Ve't-Tevbe Ve'l-Istifar, Babu Istihbabu'dDa nde Seyahd-Dik, 82 (2729) No.lu hadis, s.2092. 63 Bkz. Ahmet Naim, Sahih-i Buhar Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, istanbul, 1926-1928, c.2, s.332. 64 Bkz. Malik bn Enes (mam- Malik), El Muvatta', yay. Mu hammed Fuad Abdulbaki. Kitabu'l-stizan Babu M Ce Fi Katli'lHayyat, 32, 33 No.lu hadisler. Ayrca bkz. Tecrid, 1360 no.lu hadis. 65 Bkz. Kmil Miras, Sahih-i Buhar Tecrid-i Sarih Tercemesi^ stanbul, 1945, c.9, s.80. 66 Sahih-i Buhari Muhtasar Tecrid-i Sarih, 1355 No.lu hadis. 67 Malik bn Enes (mam- Malik), El Muvatta', yay. Muhammed Fuad Abdulbaki, s.604, 33. No.lu hadis. 68 Bkz. B. etinlrk, Tanr Yolan Sylemez, Ankara, 1972, s.l48. 69 Bkz. B. etintrk, bid. s.150. 70 Sedat Veyis rnek. Etnoloji Szl, Ankara, 1971, s.52. 71 Bkz. Orhan Hanerliolu, nan Szl, stanbul, 1975, Remzi Kitabevi, s.l 15. 72 Dincilerin byye nasl baktklarna, byy hangi eitlere ayrdklarna ilikin geni bilgi iin bkz. Ebubekir Ahmed bn Ali E'r-Rz (El Cessas), Ahkamu'l-Kur'an, Matbaatu'l-Evkaf Fi Dari'lHilafeti'l-Aliyye, 1335, s.41-57. Ayrca bkz. bn Kesir (tefsir), Beyrut, .1969, c.l, s.133-148. Bkz. bn Nedim. El Fihrist, Beyrut. T.Y., s.442 vd. Trkelerde grmek in bkz. Muhammed Hamdi Yzr. Hak Dini Kur'an Dili. 1960. c.l. s.438-450. Bkz. Kmil Miras, Sahih-i Buhar Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, stanbul, 1941, c.8, s.260-272. Aynca bkz. slam Ansiklopedisi, "sihir" maddesi. 73 Bkz. Neet aatay. slam ncesi Arap Tarihi, Ankara, 1971, s. 142 vd. Bkz. bn Nedim. El Fihrist, Beyrul-Lbnan, T.Y., s.442 vd. Bkz. Kmil Miras, bid. c.8, s.261 vd. Bkz. Elmahl Hamdi Yzr, bid. c.l, s.442 vd. 74 Bkz. aatay, bid, s. 142. " 75 Bkz. "73" No.lu nottaki yerler. (aatay'n dmda.) A>

183.-^

76 "73" No.lu notta gsterilen yerlerin dnda bkz. Ord. Prof. Dr. Aydn Sayl, Msrllarda ve Mezopotamyallarda Meteniatik. Asirotomi ve Tp, Ankara, 1966. TTK Yaynlan, s.21-26, 324-328, zellikle 327. 339-340 vd. 77 Bkz. Talat Koyiit, Hadisilerle Kelamclar Arasndaki Mnaka alar. Ankara, I969,s.l39. 78 Bkz. bn Kesir (tefsir). Beyrut, 1969, c.l, s. 138. 79 Bkz. Klasik Arapa Tefsirler, Bakara Suresi'nin 102. ayeti. 80 Bkz. Tefsirler. Bakara Suresi'nin 102. ayeti. 81 Bkz. bn Kesir, c.l, s.138 vd. Bkz. Taberi (tefsir) {Camilil-Beyan Fi Tefsiri'l-Kur'an), Beymt, 1972. c. I, s.359-370. 82 Dr. Abdulkadir Aydemir, Tefsirde Isriliyya, Ankara, 1979, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, s.152. 83 Bkz. Mahmud kri El Alus (tefsir), Msr, 1353, c.2, s.341. 84 Bkz. Abdulkadir Aydemir, bid, s. 152, 156-157 vd. 85 Bunlarn ban ekenlerden biri de Kurtub Tefsiri'nin yazan Ebu Abdullah Muhammed bn Ahmet El Ensari El Kurtub'dir. Te villeri iin bkz. Kurtub (tefsir) (Camiu'l-Ahkami'l-Kur'an), Kahire, 1934. c.2, S.44, 48-49. 86 Bkz. Diyanet leri Bakanl'nca evirttirilip yaymlanan (An kara, 1973) Kur'an- Kerim ve Trke Anlam (Meal), s.15 (Bakara Su resi'nin 102. ayeti). Burada. "...Babilde, melek denilen Harut ve Marut'a bir ey indirilmemiti" deniyor. Oysa, "Babil'de iki melek olan Harut ve Marut'a indirilmi olan da (onlara indirilen byy de) (retiyoriard) biiminde Trke'ye evrilmesi gerekirdi. Diyanet evirisinde, hem me lekler "tevil" edilmi, hem de ayetteki "olumlu" szck, "olumsuz olarak" evrilmitir. Taber& {tefsir), bu tr te'vilin "doru olmad, uzun aklamalarla belirtilmitir. Bkz. Taberi, c.l, s.361 vd. Elmahl Hamdi Yzr da, "olumIu"nun olumsuza evrilmesine, "siyak"n elverili olma dn aklar. Bkz. bid, c.l, s.445,446. 87 Bkz. bn Kesir (tefsir), c.l, s.140. 88 Bkz. slam Ansiklopedisi, c.4-1, s.305 (Harut ve Marut maddesi). 89 Bkz. W. Montgomery Watt, slami Tetkikler slam Felsefesi ve Kelm, ev. Sleyman Ate, lahiyat Fakltesi Yaymlar, Ankara, 1968.5.52,53.

184

90 Bkz. Ebubekir E'r-Rz fEI Cessas), Ahkamu'l-Kur'an. 1335, s.57. 91 Bkz. E'r-Rz, bid, s.56. 92 Bkz. E'r-Rz. bid, s.45. Efsanelerin kendisi, "kutsal kitaba" geiriliinden daha eskidir. 93 Bkz. Hayrullah rs, Musa ve Yahudilik, stanbul, 1966, RK, S.34, 37. 94 Musa'nm yaamma girdii dnlrse "gemi"in daha eski olduu yolundaki sav daha eski olabilir. nk Musa'nn 1200 ylmdan nce yaad, uzmanlarnca oybirliiyle kabul edilir. Bkz. Yaar Kutluay, islam ve Yahudi Mezhepleri, Ankara, 1965, s. 116, dipnot 11. srailoullanna bask yapan Firavun, U. Ramses'tir ve bu Firavun'un egemenlik tarihi 1301-1234 yllardr, srailoullannm Msu-'dan klannn ise 1213 yllanna rastlad ileri srlr. Bkz. Prof. Dr. Ahmet elebi (eleb), Yahudilik, ev. Ahmet M. Byknar, mer F. Kahraman, stanbul, 1978, Kalem Yay., s.45. Musa'nn 14. yzyl ya da 13. yzylda, yaklak olarak 1250'de Msr'dan kt genellikle kabul edilir. Bkz. Prof. Dr. Hikmet Tanyu, Tarih Boyunca Yahudiler ve Trkler. stanbul, 1976, c.l, s.82. 95 M. Sadeddin Evrin, amzn Kur'an Bilgisi, Ankara, 1973, c.U, s.636, dipnot. 96 M. Sadeddin Evrin, bid, II. s.636, (dipnot). 97 Tefsirlerde, A'rf Suresi'nin 133. ayetinin yorumuna. rnein TaberTye, AlsTye, Tefsir-i Kebire... bkz. 98 Bkz. Hayrullah rs, bid, s.355-362. 99 Bkz. Tefsirler, Bakara Suresi'nin 60. ayetinin tefsiri. 100 rnein bkz. Sahih-i Buhar Muhtasar, Tecrid-i Sarih, 1591, 1578. 1579 No.lu hadisler. 101 "Kudret helvas" deyiminin "menn" karlnda kullanldn grmek iin bkz. Elmall Hamdi Yzr, Hak Dini Kur'an Dili, 1960, c.5, S.3329. Bkz. Konyal Mehmet Vehbi Efendi, Hulaseiu'l-Beyan Fi Tifsiri'lKur'an, c.8, Th Suresi'nin 80. ayetinin tefsiri. Bkz. Mevakib Tefsiri, Th Suresi'nin 80. ayednin tefsiri. Bkz. Diyanet leri Bakanl'nm yaym lad Kur'an evirisi {Kur'an- Kerim ve Trke Anlam), Ankara, 1973, S.316 (80. ayetin anlam). A r d a d a k i karl iin bkz. Tefsiru'l-Celaleyn, c.2, S.24 (Th Suresi'nin 80. ayetinin tefsiri). Ve bkz. teki tefsirler, ayn ayetin tefsiri. 185

102 Bkz. Sahihu'l-Mslim, yay. Muhammed Fuad Abdulbaki, Bey rut, 1972, c.4, S.2158, 3 No.lu dipnot. 103 Kmil Miras, Sahih-i Buhari Muhtasar Tecrid-i Sarih Ter cemesi, stanbul, 1945, c.9, s.368 (1483 No.lu hadisin izah). 104 Bkz. Kd yaz, Kitabu'-ifa Bi Tarifi Hukuki'l-Mustafa, stanbul, 1293, Es'ad Efendi Matbaas, s.227. 105 Sleyman Nedvi. slam Tarihi Asr- Saadet, ev. mer Rza (Dorul). stanbul, 1928. midi Matbaas, c.4 (Peygamberimizin Ru hani Hayal), s. 1606. 106 Bkz. Sahih-i Buhari Muhtasan Tecrid-i Sarih, 1483 No.lu hadis. 107 Bkz. Kmil Miras, bid, c.9, s.369. 108 Sahihu'l Mslim, yay, Muhammed Fuad Abdulbaki, Beyrut, 1972; Kitabu Sfati'l-kyamefi ve'l-cenneti ve'n-Mar. Babu inikaki'lkamer, c.4. s.2158. hadis no 44. 109 Bu hadisi ve "Sahibeyn"in (Buhar ve Mslim'in) bu hadiste "ittifak" ettiklerini grmek iin bkz. bn Melek. Mebariku'l-Ezkr M erhi Meariki'l-Envar. stanbul, 1309. c.2, s.263. Aynca bkz. Buhar, Babu Almti'n-Nbevve ve Mslim. Kitabu Sfati'l-Kyameti ve'lCenneti Ve'r-Nari, Babu nikaki'l-Kamer. Ayrca bkz. Sleyman Nedvi. slam Tarihi Asr- Saadet, ev. mer Rza Dorul, stanbul, 1928. c.4, s. 1606-1607, 166'daki 1 No.lu dipnot. Aynca bkz. Km.il Miras, Sahih-i Bahar Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, stanbul, 1945, TC. Diyanet leri Reislii Neriyat'ndan. c.9, s.369. 110 Bkz. Kur'an, Fussilel Suresi, ayet 9-12. 111 Kmil Miras, Sahih-i Buhari Muhtasan Tecrid-i Sarih Tercemesi, stanbul. 1945, TC. Diyanet leri Reislii Neriyat, c.9, s.369. 112 Bkz. Elmall Hamdi Yzr, Hak Dini Kur'an Dili, stanbul, 1960 (2. basm), c.7, s.4629-4631. Bkz. Sleyman Nedvi, Asr- Sa adet, ev. mer Rza Dorul, stanbul, 1928, c.4, s. 1608. Bkz. Kmil Miras, bid, c.9, s.370, 371. 113 Kmil Miras, bid, c.9, s.371. 114 Bkz. Elma' Hamdi Yazr, bid. c.7, s.4636, 4637. Bkz. Sleyman Nedvi, bid, c.4, s.lIO. Bkz. fCmil Mira.s, bid, c.9, s.37!, 372. 115 Kmil Miras, bid, c.9. .s.372.

186

116 Kmil Miras. bid, c.9, s.372, bkz. Sleyman Nedvi. bid, c.4, s.1610. 117 Sleyman Nedvi, bid, c.4, s.1610. 118 Sleyman Nedvi, bid, c.4, s.1609. Ayrca bkz. Elmall Hamdi Yzr, bid, c,7, s.4637. Bkz. Kmil Miras. bid, c.9, s.372. Bu grleri, ok daha nceki kaynaklarda grmek iin bkz. Kd yaz, Kiiab'l-ifa Bi Ta'rifi'l'Mustafa. stanbul, 1293, Es'ad Efendi Matbaas, s.228 ve bkz. bn Melek, Mebariku'l-Ezhr Fi erhi Meariki'l-Evr, c.2, s.263. 119 Bkz. Kd yaz, ^i/a, stanbul, 1293, s.227, 228. Ayrca 118 No.lu nottaki kaynaklarn gsterilen yerleriyle krz. 120 Bkz. Kd yaz. bid, s.227, 228. Ve krz. Sleyman Nedvi, bid, c.4, s.1609. Kmil Miras, bid, c.9, s.372; Elmall Hamdi Yzr, bid, c.7, S.463; bn Melek, bid, c.2, s.263. 121 Bkz. Kd yaz, bid, s.227, 228. Ve krz. Kmil Miras, Sleyman Nedvi, bn Melek, ayn yaptlar, ayn yerler. 122 Bkz. smail Fenni Erturul, Hakikat Narlar, stanbul, 1975, S.354. 123 Sleyman Nedvi. bid. c.4, s. 1653. 124 Sleyman Nedvi, bid, c.4, s.1653, dipnot 2. 125 rnein, Buhar, Sahih-i Buhar Mustasar Tecrid-i Sarih, hadis No: 499. Aynca Ahmed bn Hanbel'in Msned', Tirmiz, bn Mace, bkz. Sleyman Nedvi, bid, c.4, 1653, dipnot 1. 126 Bkz. Tecrid. hadis no: 499. 127 Bkz. Kmil Miras, Sahih-i Buhar Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, Ankara, 1966 (2. basm), c.3. s.76, 77, 1 No.lu dipnot. !28 Kmil Miras, bid, c.3. s.79, 4 No.lu not.- Ayrca bkz. Nedvi, bid, c.4, s. 1652. 1653. 129 Bkz. Sohih-i Mslim, yay. Muhammed Abdulbaki, 1972, Bey rut, c.4, S.2306, 2307. Aynca bkz. Sleyman Nedvi, bid, c.4, s. 1656, 1657. 130 Bkz. Mslim, bid, c.4, s.2306, 2307. 131 Bkz. Nedvi. bid, c.4. s.1657. Bkz, Kadyaz, bid. s.241. 132 Bkz. Buhar. Babu Altnti'n-Nbevve, bkz. Tecrid .-1465. hadis. Bkz. Mslim, Babun Fi Mucizatu'n-Nebiy (Kitabu'l-Fedail), hadis No: 6. c.4, s,1783. Aynca bkz. Nedvi, bid, c.4, s.1697. Bkz. Kd yaz, bid, s.229. 230, 187

133 Bkz. Buhar, Bahu Almti-Nhevve. bkz. Tecrid: 1466. Bkz. Nedvi, bid, c.4, s. 1698. Bkz Kd yaz, bid, s.230. 134 ... 135 Buhar, Bahu Almi'n Nhvve. bkz. Kd yaz. bid, 234. Bkz. Nedvi, c.4, s. 1687. 136 ... 137 Buhar. Babu Almti'-n Nbvve, bkz. Nedvi, bid, c.4, S.1687, bkz. Kd yaz, bid. s.237, 238. 138 Buhar, Babu azveti Hayber, Menakbu Ali... bkz. Mslim, Bahu Fedain Ali. Bkz. Nedvi, bid, c.4, s.663. Bkz. Kd yaz, bid, s.261. 139 Buhar, Katlu Ebi Raf, bkz. Tecrid: 1579, hadis. Bkz. Nedvi, bid. c.4, s.1664. 140 Bkz. Ahmed bn Hanbel'in Msned', bkz. Nedvi, bd, c.4, S.1664, bkz. Kd yaz, bid, s.26I. 141 Bkz. Nedvi, bid. c.4, s.1666. Bkz. Kd yaz, bid. s.261. 142 Bkz. Nedvi, bid, c.4, s.l666, bkz. Kadyaz, bid, s.261. 143 Bkz. Nedvi, bid, c.4, s. 1668, Snenu bn Mace'den naklen. 144 Bkz. Kd yaz, bid, s.260, Mese'i'den naklen. Bkz. Nedvi, bid, c.4. s.1664, 1665, Hakim, Tirmiz ve Ahmed bn Hanbel'in Msned'n&n naklen. 145 Bkz. Nedvi. c.4, s.1666. 147 Hortlak. ' 149-151 Abdullah bn Sa'd bn Ebi Serh. 156 Peygamber'in gayb bilmesi. 157 Peygamber'in erkeklik gc (30-40) Tabakal bn Sad, c.8, s. i 39. 158 Herse. 159 "Cskn za vakab" ayetini bn Abbas'm tefsiri. 160 Peygamber'in Aie ile evlendiinde ya. 16!-!63 ' ilas 164 "Va kad tazevvect" Tabakat- bn Sa'd'dan. 165-167 Peygamber ve Zeyd 168-169 Ahzb Suresi 38. ayetle ilgili Kur'an yorumlan, 170 Davud ve Sleyman'n cariye ve karlan ile gili Kur'cu yo rumlar. Ayrca bkz. Tevrat 1. Krallar 11:1-3,

172 Aie ka yanda dul kald? 173 Sevde'nn nbetini Aie'ye vermesi. 174 Salih'in devesi ve kayadan kmas (A'rf Suresi, ayet 73, Hd Suresi, ayet 61-64, ra Suresi, ayet 155) ile lgili Kur'an yorumlar, yani Kur'an yorumlarnda "kayadan kt" ileri srlyor mu? 184 Bakara Suresi, ayet 259'da sz edilen kim? (zeyir.) 185-486 zeyir kim? 203 Yunus ve balk tarafndan yutulmas, tefsirler ne diyor? Kalem (Nun) Suresi, ayet 48-50, Enbiy Suresi, ayet 87-88, Sfft Su resi, ayet 139-147. 205 Mucize olabilir m? erhi Mukast'tan. 207-252 Mirac-lsr.

189

TURAN DURSUN Kutsal Kitaplarn Kaynaklar 3

Kaynak Yaynlar, Turan Dursun'un kaybolan bayaptn okura sunuyor: Kutsal Kitaplarn Kaynaklan. Turan Dursun'un. "Kutsal Kitaplarn Kaynaklan' zerine aratrma yapt biliniyordu. Ancak, ldrldkten sonra, birok almas, gvenlik gleri tarafndan evinden alnm, "poetlere doldurulup' gtrlmt. Orijinali devletin elinde olan Kutsal Kitaplann Kaynaklan. Turan Dursun'un katlinden 5 yl sonra gn na kmtr. Turan Dursun'un zerinde yllarca alt ve byk nem verdii aratrmas olan Kutsal Kitaplann Kaynaklan ciltten oluuyor: Birinci ciltte, Kur'an, ncil ve Tevrat'ta yer alan "korku'yu, korku-umut kayna Tann'y, 'Efendi Baba Tann' kavramn, 'Kral Tann'mn Ynetimi'ni, bunlonn kaynaklann; kinci ciltte "Peygamberlik* konusunu, "kabile peygamberi M u h a m m e d ' i ' , peygamberliin koullarn ve trlerini, "felsefe-din iftlemesini'; nc ciltte ' M u c i z e ' konusunu, "Mucize" inancnn kaynan, "Mucize'lerden rnekle Turan Dursun'un binlerce yl derinliklere uzonar almasyla bulacaksnz. "Ben yzyllarn dourduu lmm" diyen Turan Anodoiu insann aydnlatmaya devam ediyc Kutsal Kitaplann Kaynaklan, Turan Dursun lmszlnn mhrdr.