ERP Fikret Coskun Tez

T.C.
KAHRAMANMARA ST MAM N VERS TES SOSYAL B MLER ENST L TS LETME ANAB MDALI L
Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)
Fikret CO KUN
YKSEK L SANS PROJES
KAHRAMANMARA UBAT-2007
T.C. KAHRAMANMARA ST MAM N VERS TES SOSYAL B MLER ENST L TS LETME ANAB MDALI L
Dan man: Do. Dr. smail BAKAN
Fikret CO KUN
YKSEK L SANS PROJES
KAHRAMANMARA UBAT-2007
ii
KAHRAMANMARAST MAM N VERS TES SOSYAL B MLER L ENST TS LETME ANAB M DALI L

Fikret CO KUN YKSEK L SANS PROJES
Bu Proje 08/02/2007 Tarihinde A Jri yeleri Taraf adaki ndan Oy Birliile Kabul Edilmi i tir.
Do.Dr. smail BAKAN DANI MAN
Do.Dr. Sami TABAN YE
Yrd.Do.Dr. Mustafa TA LIYAN YE
Yukar imzalarad daki n geen retim yelerine ait oldu onaylar unu m.
Do.Dr. Haluk ALKAN

Enstit Mdr
Not: Bu tezde kullan zgn ve ba kaynaktan yap bildiri lan ka lan lerin, izelge, ve foto ekil raflar n kaynak gsterilmeden kullan , 5846 say Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hkmlere tabidir. m l
iii
KAHRAMANMARA ST MAM N VERS TES

SOSYAL B MLER L ENST TS LETME ANAB M DALI L ZET YKSEK L SANS PROJES

Fikret CO KUN DANI MAN: Do. Dr. smail BAKAN Y 2007 l: Jri Sayfa: 41
: Do. Dr. smail BAKAN : Do.Dr. Sami TABAN : Yrd.Do.Dr. Mustafa TA LIYAN
Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning), kurumun tm departmanlar n faaliyetlerini tek bir bilgisayar sistemi alt n nda toplar ve tm departmanlar ortakla ayn n a veri taban payla na olanak n mas sa lar. Bu sayede, ihtiya duyulan tm bilgiler ortak bir veritaban nda al anlar hizmetine sunulur. n Klasik sistemlerde her departman di erlerinden ba z olarak ayr ms ayr kendi bilgisayar sistemlerine sahipken ERP bu farklklar l btnle bir yazm ik l mimarisiyle ve tek bir veritaban kullanarak al n acak ekilde birle tirir. Bylece firma iindeki e departmanlar kolayl bilgiyi payla itli kla abilir ve birbirleriyle ileti kurabilirler. im Firma faaliyet ve amalar gre uyarlanacak bu btnle yap na ik yakla me ba er arile kurum bnyesinde kurulur ve uygulan ilerleyen rsa zaman iinde kuruma getirileri olduka yksek olacakt r. Anahtar kelimeler: Kurumsal Kaynak Planlama, Malzeme htiya Planlamas Tam Zamanlretim, Tedarik Zinciri Ynetimi, letme Zekas , , retim Kaynaklar Planlama, Modl, M teri/Hizmet Veren.
INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES DEPARTMENT OF BUSINESS ADMINISTRATION KAHRAMANMARA ST MAM UNIVERSITY ABSTRACT

Fikret CO KUN Supervisor: Prof. Dr. smail BAKAN Year: 2007 Jury Pages: 41
: Prof. Dr. smail BAKAN : Prof. Dr. Sami TABAN : Assoc. Prof. Dr. Mustafa TA LIYAN
The Enterprise Resource Planning (ERP) software attempts to integrate all functions in different departments onto a single computer system and also to provide shareing same database by all departments in the company. Thanks to this way, all data, needed by different departments, can be served on the same database. In classical way the departments seperately has its own computer system, free from other departments. But ERP combines different depatments together into a single, integrated software program that runs off a single database. So, various departments in company can easily share information and communicate with each other. That integrated way, launched according companies aim and functions, will have a huge payback if companies install and execute the software properly. Key words: Enterprise Resource Planning, Material Requirement Planning, Just in Time Production, Supply Chain Management, Business Intelligence, Manufacturing Resource Planning, Module, Client/Server.
ii
NSZ Kahramanmara St mam niversitesi letme Blmnde yapmoldu um yksek lisans renimimin sonu blmn te eden i proje al kil bu nda esas mas amac uygar medeniyetler seviyesine ykselme hedefinde azimle ilerlemekte olan m lkemizin kurum ve kurulu n teknoloji a n son yeniliklerine ayak lar n, n uydurabilmelerini sa lama yolunda, en son uygulamalardan biri olan Kurumsal Kaynak Planlama konusunda fikir sahibi olmlar sa n lamak, ve bnyesine de Kurumsal Kaynak Planlamayi kurmak isteyen kurulu izlenecek yol hakk bilgi vermektir. lara nda Kurumsal Kaynak Planlama al nda faydalan di kaynak eser ve mas lan er al malar de n erlendirilmesi neticesinde i letmeler iin en nemli rekabet unsurlardan birisinin kaliteli bilginin h payla oldu sonucuna var r. nk Kurumsal zl m u lm t Kaynak Planlaman en temel amac n ndan biri de ulu nderAtatrkn de belirtti gibi i Az zamanda ok ve byk i yapmak oldu verimlilik prensibidir. De en ler u i rekabet unsurlar s andan konu ele al nd bu prensibi gzard nda eden kurulu n lar ba s klar ya grlmektedir. arzl ad lkemiz bilindi zere geli i mekte olan lkeler kategorisinde bulunmaktad r. Muassmedeniyetler seviyesine ula r lmas rnek ald z geli toplumlardan iin m mi ok daha fazla allmas gerekmektedir. Bu al malar amac ula n na abilmesi iin izlenecek yolun en do yol olmas ru gerekmektedir ki muassmedeniyetler seviyesine r ula labilsin. Kurumsal Kaynak Planlama, kr amac gden ya da gtmeyen tm kurulu n lar faaliyetlerini kontrol alt alabilmesi ve en ileri otomasyon uygulamalar na ndan biri olmas nedeniyle geli mitoplumlarda h yay zla lmaktad lkemizde de kk ve r. byk lekli tm i letmlerde uygulanabilir olmas bu hizmeti sa ve layan birok yerli yazm firmalar l bulunmas nedeniyle i letmelerin bu uygulamadan ve geli melerden haberdar edilmesi nem arzetmektedir. Bu al mada Kurumsal Kaynak Planlaman geli n imini ve konuyla ilgili yerli ve yabanc firmalar incelenmi Dnya ap en yayg ve en geli uygulama tir. nda n mi olan SAP R/3 program mdlleri zerinden sistemin yap ve i incelenerek k s levi t kaynaklar etkin kullan ve verimlili arttlmas n m in r konusunda Kurumsal Kaynak Planlaman gereklili de n ine inilmi Sonu blmnde ise ilk zamanlar olduka tir. maliyetli olan ve sadece ok byk lekli firmalar iin uygun olan Kurumsal Kaynak Planlama yazmlar n art kk lekli firmalar iin de uygun oldu ve k l n k u sa srede yap harcamalar lan kar layacakonusundaki gr yanslm r. ler t t ncelikle bu konuda ararma yapmam iin beni te eden ve al t vik n man haz rlanmas benden maddi ve manevi deste esirgemeyen sayg er hocam nda ini de Do. Dr. smail BAKANa, sonsuz te ekkrlerimi arzederim. Yksek lisans e itimimde herzaman bana destek olan, her konuda k tutan say Do.Dr. Adnan EL ve n K ellerinde bulunan kaynaklarla, verdikleri manevi desteklerle ararmam t destekleyen Yrd.Do.Dr. Nusret GKSU, Yrd.Do.Dr.Mustafa TA LIYAN, Yrd.Do.Dr. Salih
iii
YELe, Ararma Grevlileri Ali Samed ULU, Serkan N ve tm niversite t AH al anlar te na ekkr ediyorum. al mam yaz a n m amas fikirleriyle beni nda destekleyen e Esra CO im KUNa ve e hayat boyunca benden maddi ve manevi itim m deste ini hibir zaman eksik etmeyen karde Bekir CO im KUNa sonsuz te ekkrlerimi sunuyorum.
Fikret CO KUN
iv
NDEK LER ZET ... I ABSTRACT .... II NSZ ... III NDEK LER ... V KULLANILAN KISALTMALAR. VII LLER L EK STES ..... VI 1. G R.... R 2. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ?............................................ 2.1. TANIMI VE ZELL KLER ... 2.2. ERPN GEL . N M 2.2.1. Malzeme htiya Planlamas (MRP: Matrial Requirement Planning).. 2.2.2. Kapasite htiya Planlamas (CRP: Capacity Requirement Planning). 2.2.3. retim Kaynaklar Planlamas (MRP II: Manufacturing Resources Planning) ............................. 2.2.4. Dat Kaynaklar m Planlamas (DRP: Distribution Resources Planning) . 2.3. ERPN TERC ED N H LME NEDENLER ..... 3. ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F 3.1. SAP ... 3.2. CANIAS ERP ... 3.3. CYBERSOFT ... 3.4. MATR B M TEKNOLOJ S L LER 3.5. OYTEK (OYAK TEKNOLOJ L ve KART H A. B M Z. .).. 3.6. PAZAR PAYLARI .. 4. MODLER YAPININ RNEK ZER NDE NCELENMES (SAP R/3de Bulunan Modller) . 4.1. FI - Mali Muhasebe (Financial Accounting). 4.1.1. Temel Fonksiyonlar 4.1.2. NEW GENERAL LEDGER (Yeni Mali Muhasebe Sistemi) . 4.2. CO - Maliyet Muhasebesi ve Kontrol (Controlling).. 4.3. TR - Nakit Ynetimi (Treasury) ve Elektronik Bankack (E-Banking) . l 4.3.1. Nakit Ynetimi (Treasury) .. 4.3.2. Elektronik Bankack (E-Banking) . l v 1 3 3 4 4 5 6 6 7
9 9 10 12 14 15 15
17 18 18 19 19 20 20 21
4.4. PP - retim Planlama (Production Planning) ... 4.5. MM - Malzeme Ynetimi (Materials Management) 4.6. SD - Satve Da m (Sales & Distribution) ... t 4.7. QM - Kalite Ynetimi (Quality Management) . 4.8. WM - Depo Ynetimi (Warehouse Management) ... 4.9. PM - Bak ve Onar (Plant Maintenance) ... m m 4.10. CS - M Servisi (Customer Service) .. teri 4.11. HR - Kaynaklar nsan (Human Resources) .................. ? 5. ERP NEDEN GEREKL . 5.1. ERP Kullan na Gemek Karar Kriterleri .. m in 5.2. ERP Yatm r Maliyetleri ................. 5.3. Firma le..... i 5.4. htiyalar ... 5.5. ERP Uygulamalar n Ba s k Nedenleri .. n arzl 6. SONU ... KAYNAKLAR .... ZGEM
21 23 24 25 27 28 29 30 32 32 33 34 34 35 37 38
vi
KULLANILAN KISALTMALAR APO BS BT BW CRM CRP DRP EDI ERP JIT KOB MRP MRPII ROI SCM SRM TCO Y2K : Advanced Planner and Optimizer Planlama ve Optimizasyon leri : Bilgi Sistemleri : Bilgi Teknolojileri : Business Information Warehouse Bilgi Deposu Ynetimi : Customer Relationship Management - M kileri Ynetimi teri li : Capacity Requirement Planning - Kapasite htiya Planlama : Distribution Resource Planning - Dat Kaynaklar m Planlamas : Elektronik Data Interchange - Elektronik Veri De imi i : Enterprise Resource Planning - Kurumsal Kaynak Planlama : Just in Time Production - Tam Zamanl retim : Kk ve Orta Byklkteki letmeler : Material Requirement Planning - Malzeme htiya Planlama : Manufacturing Resource Planning - malat Kaynaklar Planlamas : Yatm Getirisi - Return on Investment r : Supply Chain Managment - Tedarik Zinciri Ynetimi : Supplier Relationship Management - Tedariki kileri Ynetimi li : Total Cost of Ownership Toplam Sahip Olma Maliyeti : Bilgisayar sistemlerinde ya anan 2000 y problemi l
vii
LLER L EK STES 2.1 - ERP Sisteminin Kronolojik Geli ........... 5 ekil imi 2.2 - ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler 8 ekil 4.1 - ERPnin Temel Modlleri ve Genel Yap . 17 ekil s 4.2 - SAP R/3 Kalite Kontrol Prosesi 27 ekil
viii
G R
Fikret CO KUN
1. G R Uluslararasliteratrde Enterprise Resource Planning, k saca ERP, olarak adlandlan ve bu al r n ana konusunu te eden sistemler Trke kaynaklarda man kil genelde iki adla an lmaktad r: letme Kaynaklar Planlamas , Kurumsal Kaynak Planlama. Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri kr amac gden ya da gtmeyen her trl kurumda kullan labilmektedir. Kurumsal Kaynak Planlama terimi k saca tan mlanacak olursa, kurumlar tedarikten, dat kadar tm i n ma srelerini btnle ik bir veri/bilgi ynetim sistemi deste iyle ynetmesini sa layan genikapsamlve modler yap sahip btnle bir yazm paketidir. lkemizde ve dnya ap ya ik l nda olduka byk bir pazar pay sahip olan bu yazm paketinin reticisi konumunda na l olan kk ve byk apl yzlerce firma faaliyet gstermektedir. Kurumsal Kaynak Planlama sistemlerinde sorgulanan sonulardo n rulu u; Ana veri giri lerinin ayn verinin ba blmlerde tekrarlanmadan ka (duplikasyon) girilmesine, Tm srelerin en do ru ekilde girilmesine ve gncelli korunmas inin na, Sreklilik arzeden operasyonel giri srekli olarak kontrol edilmesine, lerin Bilgi sistemi hiyerar isinin (retim ynetimi, dtedarik, stoklama, sat nalma, sat ve da m, vb.) gelece grerek gereki esnek ve en az dzeltme t i gerektirecek bir yap kurulmas da etkenlerine ba d Tm bunlar yap lr. n lmas in en ba i ndaki faaliyet analizinin, en do ru ekilde yap n lmas gerektirir. Aksi halde, planlama a amas yap stratejik nda lan hatalar ana verilerin tekrardan sisteme tanlmas nemli maliyet, zaman ve i t gibi gc kay na yol aabilir. K plar sacasERPnin kurulaca kurulu sisteme detaylve un sakl l bir ekilde tan mlanas byk nem arz etmektedir. ok Kurumsal Kaynak Planlama sistemlerinin en nemli zelli co olarak i, rafi farkl blgelerde bulunan fabrika, tedariki firma ve da m merkezleri faaliyetlerinin t e gdml olarak planlanabilmesi, yksek dzeyde bilgi entegrasyonu ve yksek dzeyde ileti kabiliyeti sa im lamasr. d nternet sayesinde sa lanan bu entegrasyon yurt d ba lar gere kresel boyutlara ta lant iyle nmaktad Farkl r. birimler aras nda yatay elektronik bilgi de im h n yksekli Kurumsal Kaynak Planlama i z n i sistemlerinin nemini artt temel unsurlardan biridir. Client/Server (M ran teri/Hizmet veren) bilgi i teknolojisi, hiyerar dat ve ili lem ik, lm kisel veri tabanstandart , sorgulama dilleri, farkl lkelerdeki tesisler veya bu lkelerle olan ili kiler nedeni ile ok dilli kullan 4.ku programlama dili kullan , a sistem mimarisi, uygulama m, ak m k programlar grafiksel ba na lantkurabilme, personel, bak kalite vb. ok say m, da uygulamay kapsamasraporlama esneklikleri, farkl , retim yap na (stok iin veya lar sipari gre retim) uyum gsterebilme yazmlar bulunmasgereken di e l nda er zelliklerdir. zelikle m teri/sunucu teknolojisi, Kurumsal Kaynak Planlama endstrisinin ykselmesine yard eden nemli bir etkendir. Bylelikle, verinin hangi m noktada oldu nemli olmaksn kresel boyutta veriye ula u z lmas kullan ve lmas mmkn hale gelmektedir. Kresel boyutta tasarlanan Kurumsal Kaynak Planlama veri taban bir noktadan kullan tek labilmektedir. nternet sayesinde bir fabrikada yarat lan teknolojik bilgiden di fabrikalar an yararlanabilmektedir. Yine bir blgedeki er nda 1
G R
Fikret CO KUN
yeni tedariki firman zellikleri di blgelerdeki fabrikalarca da bilinir hale n er gelmektedir. Tm stoklar (zellikle yedek para ve hammadde) merkezi olarak de erlendirildi inden stok optimizasyonu daha etkin olarak gerekle tirilebilmektedir. Bilgi i lem teknolojisi ba dndrc bir geli iindedir. im letmelerde bilgisayar kullanmayan hibir eleman b rakmayacak biimde geli srmektedir. me Kurumsal Kaynak Planlamada veriler, genellikle farklyerlerdeki veri tabanlar na da lmdurumdad Bu veri tabanlar t r. bir ebeke sistemi ile birbirlerine ba olmak l durumundad Kullann grmek istedi veri/verilerin nerede oldu r. c n i unu bilmesi gerekmemekte, sistem istenilen verileri istenilen formatta kullann hizmetine c n sunmaktad Bu ili Client/Server (M r. ki teri/Hizmet veren) yap ile ok daha etkin s bir hale getirilmektedir. Bu yap iki program ayn da anda al maktad Client taraf r. nda hizmet iin istekte bulunulmakta, Server taraf nda ise bu isteklere cevap verebilmektedir. Dolayyla m n tarafta isteklerde bulunurken arka tarafta server s teri istenilenleri gerekle tirmektedir. Client/Server yap tasar mhendislik, atlye veri takibi, tezgah ykleme s m, gibi uygulamalarda byk h ve esneklik sa z lamaktad Kurumsal Kaynak Planlama r. da lm veri tabanlar t sayesinde, yani fiziksel olarak farklyerlerde bulunan veri tabanlar aras ndaki entegrasyonu ile, kullanya istedi veriyi istedi anda c i i verebilecek ekilde kurulabilmekte, veri tabanlar da tek bir i lem ile gncelle tirilebilmektedir.
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R 2. KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R 2.1. TANIMI VE ZELL KLER
Fikret CO KUN
ERP'nin ne oldu konusuna akademik ba u lamda zerinde anla genel lm kavramlar bulunmaktadancak, tan zerinde tart r m malar srmektedir. ERP kavram iin de ik a i lardan bakarak farkl mlar yapmak olanakl da en genel tan olsa ekliyle, bir irkette sregelen tm bilgi akn btnle n imini sa layan ticri yazm paketleri l olarak tan mlanabilir (Rajagopal, 2002). ERP kavram farkl ekilde bak na labilir: (Umble, Haft, ve Umble, 2003), Bilgisayar yazmeklinde al p sat l n labilen ticri bir mald r, Bir kurumun tm sre ve verilerini tek bir geni kapsaml btnle ve ik yap nda toplayan bir geli amac r, alt im d srelerine zmler sunan bir altyap n anahtar n esidir. ERP, Kurumsal Kaynak Planlamas(Orjinal ad Enterprise Resource yla Planning-ERP) i letmelerde mal ve hizmet retimi iin gereken i gc, makine, malzeme gibi kaynaklar verimli bir n ekilde kullan lmas nsa layan btnle ik ynetim sistemlerine verilen genel add Kurumsal ERP uygulamalar r. lkemizde de ba y nda MRP/II olarak kullan da gz nnde bulundurursak yakla lang llar ld n k 15 y k gemi vard (http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html, ll i r. 11.12.2006) Bu sistemler adlandl rrken "Kurumsal" kelimesinin kullan n sebebi, lmas n kapsamlar n belirli bir hizmet veya rn retmeye ynelik faaliyet gsteren n kurumlar tm fonksiyonlar n niermesidir. ERP sistemleri btnn, bu btn olu turan paralardan daha byk oldu felsefesi zerinde kurulmu Bu felsefeden u tur. yola larak meydana getirilen ERP sistemleri, kurumlarda daha nceleri ayr ele k ayr al i nan levleri birbirine ba bir l ekilde kurumun amalar yerine getirmek iin n al paralar olarak ele alve bundan faydalanarak kurumlardaki her trl kayna an r n ( ilik, Malzeme, Para, Makine) verimlili en st dzeye ularmayamalar. ini t (Yegl, 2002). ERP sistemlerinin tan mlay zellikleri hakk c ndaki genel kan lar u ekilde zetlenebilir: sektrleri hedef alan ve kurulumu esnas zelle Tm nda tirilebilen standart yazm paketidir. l er paketlere k Di yasla zelle tirmeye ok daha msait yap sahiptir. ya nk, hedef sektr tan mlanmam olan bu standart paketler kurulum esnas nda kurumun zel ihtiyalar gre zelle na tirilebilmelidirler. veri taban Bir ynetimi yazmara katman yazm l , l (middleware) ya da bir i letim sisteminden ziyade ERP bir uygulama yazm r. l d Hem ana verileri hem de i srelerine ait verileri tutan btnle bir veri ik tabanr. d Temel i sreleri hakk zm nerileri sunar. nda Birok kurumsal i desteklemeyi hedeflemesinden dolay levi yksek oranda i levsel bir yap sahiptir. ya ERP rn paketleri dnya genelinde, lkelerden ve blgelerden ba z ms zmler sunmak zere tasarlanm r. ERP paketleri, lkeden lkeye farklk gsteren t l
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R
Fikret CO KUN
muhasebe i lemleri, zel biimli belgeler olu turulmas (teklifler, faturalar vs.) ve insan kaynaklarynetimi gibi i levleri lkesel gereksinimlere uygun bir ekilde yerine getirirler. Temel ERP rn paketi dnya le inde kullan msa lamaya yeterli i levselli iermesi sayesinde baz i sektrleri de tm sektrleri hedefler. il yazmlar ERP l ndi erlerinden ay bir zellik de ERP paketlerinin ran tedarik ynetimi, sipari ynetimi ve deme i lemleri gibi, tekrar eden ve srekli olan i srelerini destekliyor olmalarr. Bu paketler sadece pazarlama, rn geli d tirme ve proje ynetimi gibi d seviyede yap r dzensiz olan i k landlmve levler zerinde yo unla mazlar. (Klaus ve di erleri, 2000). 2.2. ERPN GEL N M Kurumsal Kaynak Planlama sistemlerinin tarihsel geli imini incelemek iin i entegrasyonu kavramlarn geli srecine bakmak gerekir. ERP kavram n, n im n Malzeme htiya Planlama (MRP - Material Requirement Planning) ve retim kaynaklarPlanlama (MRP II - Manufacturing Resource Planning) terimlerinden tredi varsay i lmaktad MRP malzeme ihtiyac daha etkin bir biimde hesaplamak r. n iin geli tirilmibir sistemdir. Bu sistem sonradan geni letilerek, sat planlama kapasite ynetimi ve izelgeleme gibi i levleri de kapsayan MRP II sistemi geli tirilmi MRP II o zamanlar, etkin imalat planlama iin bir sonraki ad olarak tir. m grlmekle birlikte, firmalar, karlk ve m memnuniyeti gibi amalar sadece l teri n retim de tm i il letmeyi ilgilendiren kavramlar oldu anlamakta gecikmemi unu ve finans, sat da m ve insan kaynaklar levlerinin de dahil oldu sistemlere ihtiya , t i u duyulmaya ba lanm r. (Yegl, 2002). t Kurumsal Kaynak Planlamas(ERP), 1990ly n ba nda, kurumlara llar lar ynelik bir zm arac olan Malzeme htiya Planlaman (MRP) ihtiyalar n yeterli lde kar lamamas sonucunda ortaya r. Geli srecinde gelinen nokta km t im ile ERP zmleri, orta ve byk lekli kurumlar ba olmak zere, retim ve ta ticaret sektrndeki kurumlar geri planda yer alan SipariYnetimi, Finansal n Muhasebe, Stok Kontrol, Depolama ve Dat Aktif Kaynaklar Ynetimi, m, nsan Kaynaklar gibi blmleri ile n planda yer alan Sat ve Pazarlama, Elektronik Ticaret ve Tedarik Sistemlerinin bir arada fonksiyonel organizasyonunu sa r. lam t (http://www.biymed.com/pages/erpprg.htm, 11.12.2006). MRP ve MRP II sistemlerinin devamolarak bnyesine CIM ve DRP sistemlerini de katarak geli ve tm i en letme kaynaklar n modler yap olu n dan an ERP sistemi fikrinin ortaya n kronolojik bir zeti 1de verilmi ERPnin kn ekil tir. kapsam nve ierdi i i levleri daha iyi anlamak andan yukar adgeen s da kavramlar klamak uygun olacakt a r. 2.2.1. Malzeme Planning) htiya Planlamas (MRP: Manufacturing Requirement
1960'l llarda bilgisayarlar ticari i y n letmelerde yayg maya ba nla lamas ile ilk kurumsal retim ynetim sistemi, malzeme ihtiya planlamas MRP (Manufacturing Requirement Planning) yazmlarkullan l lmaya ba . MRP yazmIBM lad lk l taraf geli ndan tirilmi a tir. lk amada malzeme a alar stoklar ve kapsayan sistem
Fikret CO KUN
DRP
MRP
MRP II
MRP II
ERP
CIM
1960
1970
1980
1990
2000
2.1 - ERP Sisteminin Kronolojik Geli (Alt ekil imi nkeser, 1994). gittike geli erek 1980'li y llarda retim i letmelerinin retim ile do rudan ilintili faaliyetleri (sat nalma, retim planlama ve kontrol, muhasebe, stok ynetimi.) kapsar hale geldi ve retim kaynaklar planlamasMRP II (Manufacturing Resource Planning) : ad nald 1990'ly . llarda ynetim sistemleri yaln retim sektrn de tm z il sektrleri (telekomnikasyon, perakande, medya, sak, kamu....) tm faaliyet l birimlerini (sat sonrasservis, bak onar insan kaynaklar duran varl m m, , k ynetimi...) kapsar hale geldi ve kurumsal kaynak planlamas ERP (Enterprise Resource Planning) ad nald 2000'li y n ba . llar zellikle internet ve a nda rmerkezleri kanallar kullanarak i n letme d unsurlarla da btnle ERP sistemleri, m en teri ili kileri ynetimi (CRM), tedarik zinciri ynetimi (SCM) ve i letme zekas(BI) kavramlar nda kapsayarak ERP II konseptine geni lediler. a lk amada yaln zca malzeme tedari fonksiyonuna sahip olan yazmlar gnmzde i i l letmelerin tm blmlerinin birbiri ile entegrasyon ierisinde al n mas hedefler olmu tur. (www.logo.com.tr, 11.12.2006). MRP basite, son rn iin haz rlanan ana retim izelgesini rn a bilgisi ac yard yla gerekli para ve malzeme izelgesine evirerek satalma ve imalat emirleri m n haz rlayan bir envanter ynetim tekni olarak tan i mlanabilir. MRP sistemi ana retim izelgesinden hangi son rnlerin ne zaman ve hangi miktarlarda retilmesi gerekti ini renir. rn a bilgilerinden yararlanarak bir son rn iin gerekli olan paralar ac ve miktarlarhesaplar. Bu bilgileri envanter durumu ile kar tr, retim ve temin r la srelerini de kullanarak paralar ne zaman ve ne kadar sipari n edilece belirler. ini (Acar, 1991). 2.2.2. Kapasite htiya Planlamas (CRP: Capasity Requirement Planning) MRPdeki a atlye emirleri ve planlanm k sipari bu sipari zaman ler leri periyodunda i saatleri olarak i merkezlerine ykleyen CRP iin birer girdidir. CRP k veya orta dnemde MRP ile retilen malzeme plan gerekle sa n tirmek iin gerekli olan spesifik i gc ve tehizat kaynaklar nmiktarsal olarak belirler. Daha sonra gerekli kapasite, potansiyel a veya az yklemeleri belirlemek iin mevcut kapasite r ile kar tr. (Yeti1993). r la ,
Fikret CO KUN
2.2.3. retim Kaynaklar Planlamas (MRP II: Manufacturing Resource Planning) MRP-II (Manufacturing Resource Planning) retim yapan bir irketin malzemetezgah-para-insan gibi kaynaklarn egdm iinde kullan n lmas sa n lamak iin geli tirilmi yntemdir. MRP-II ayn bir zamanda kendi ierisinde bir entegre sistemdir ve tercih edilen yntem ERP al mas tamamen benzerdir. Tan itibar MRP-II ile m ile metodolojisi arl olarak retim yapan sektrlerde kullan iin, yaygbir yanl kl ld n kan iki de ik yntem varm ile i gibi alg r. retim yapan firmalarda genelde lan izlenen s a gibidir. Bu sre boyunca, hazolunduka SCM, CRM, MES, ra a daki r FCP gibi uygulamalarda sisteme ekleniyor olabilir. (Yegl, 2002). Gnmzdeki MRP II sistemleri firma dzeyinde sat ynetimi, retim planlama ve kontrol, sat nalma gibi faaliyetleri ynetebilmektedir. MRP II paketlerinin yetersiz kald er noktalarda ise ek modller ya da entegre al di abilen paketler devreye girmi ancak bu firma dzeyinde kalm r ve firmalararas tir t bilgi ileti imini sa layamam r. Kreselle t menin do bir sonucu olarak de ik co blgelerdeki al i rafi i faaliyetlerinin da k veri tabanlar kresel entegrasyon yoluyla ynetilmesi nem t ve kazanmve ERP olgunluk a girmi na tir.(http://www.ias.com.tr/erp/p-mrp_erp.html, 11.12.2006). letmeler malzeme kayna n yan ra i n s gc, makine ve para kaynaklar da n enetkin bir ekilde planlamak ve kontrol etmek zorundad retim Kaynaklar r. PlanlamasMRP sistemati ba ine lolarak sz konusu kaynaklar da e n gdml olarak planlanmas kontroln gerekle ve tiren bir yakla r. Esas itibariyle MRP II md malzeme ihtiya planlamas yan ra, makine ve i n s ilik kayna ynelik olarak da na kapasite planlamas al malar ierir. (Tanya1994) n , 2.2.4. Da m Kaynaklar t Planlamas (DRP: Distribution Resource Planning) Da m KaynaklarPlanlamas (DRP - Distribution Resource Planning) t MRPden esinlenerek envanterin da m optimizasyon sa nda t lamaya al bir an yntemdir. Literatrde ilk kez 1975 ynda Kanadada bulunan Abbott l laboratuarlar kullan r. (Greene, 1987). nda lm t Da m KaynaklarPlanlamas(DRP - Distribution Resource Planning) t MRPden esinlenerek envanterin da m optimizasyon sa nda t lamaya al bir an yntemdir. Da m Kaynak Planlamas t sistemi kriterleri dikkate alarak alr; u Ta aralar tehizatlar ma ve , Ykleme/indirme alan , Depolama alan hacmi, ve rnlerin birbirine gre ta ve depolama zellikleri, ma Ta madaki tonaj Zaman ktlar s . (Yegl, 2002). DRP, periyotlar boyunca da m depolar n gereksinimlerinin projeksiyonunu t n yapar ve ana depodan planlanm sipari olu ler turur. DRP; retim kapasitesinin ve stoklar etkin bir n ekilde tahsis edilmesini sa lamak, m servis dzeyini teri
Fikret CO KUN
ykseltmek ve stok yatmlar r nd rmek iin, retim ve dat yneticileri m taraf ihtiya duyulan bilgi akn lar. (Yegl, 2002). ndan sa 2.3. ERP N TERC ED N H LME NEDENLER aksreleri ve zmleri birbirlerinden farkl olan ok say blmn tek da bir platform ve veritaban kullanarak btnle bir yap entegrasyonu ile gvenilir, n ik da saklh bilgi payla kurum iindeki operasyonlar ba ile sonulanmas l , zl m n ar andan son derece nemlidir. Bu sistem btnl kurumsal kaynak verimli s inin sa lanmas iperformans n artlmas blmler arassaklveri al , n r , l i ile veri verilecek kararlar h ve do al n zl ru nmas yard olarak hizmet ve rn kalitesini na mc art racakt ERP uygulamalar r. kurum ii entegrasyonun yan operasyonlar kurum nda, n s rlar n dnda geen kmlar da destekler. Btnlk ve devamlk arzeden bu s n l sreleri ERP zmlerinin genel zellikleri olarak ele al rsak: ERP uygulamalar kurumun btnnde ilgili departmanlar iakn , n dzenler. ERP uygulamalar entegre yap lardan meydana gelir. ERP uygulamalar birbiriyle uyumlu al abilen departman ve operasyonlara gre geli tirilmi modler yap lardan meydana gelir. ERP uygulamalar sadece kurum ii zmleri sa lamakla kalmaz, kurumun s rlar a n n an, farkl blgelerdeki tesislerine, m terilerine, i ortaklar ve tedarikilerine kadar uzan na r. Malzeme, makine, i gibi tm kaynaklar en verimli i n ekilde kullan lmas n sa n lanmas buna ba ve lolarak maliyetlerde azalma hedeflenir. De ken retim ko i ullar h na zltepki verebilme, dolayyla rekabet s gcnn arttlmas r hedeflenir. Kalitenin ve izlenebilirli sa in lanmas Her a amada maliyetlendirmeye imkan tan mas Simlasyon zelli sa i lamas . Verilen m hizmetlerinin kalite ve memnuniyetini art teri rmas . Tm seviyelerde hve disiplinin sa z lanmas . Kurum ynetimin karar verme srelerini h zland rarak, kurum iinde kontrol yetene geli inin mesini sa lamas r. d (http://www.ias.com.tr/erp/erp.html, 11.12.2006). FirmalarERP'yi tercih etmeleri iin 5 nemli neden vard n r; Entegre Finansal Bilgiler Entegre M Sipari teri Bilgisi Standardizasyon ve malat H n Artmas lem zlar n Stoklar optimizasyonu Bilgilerinin Standardizasyonudur. K (http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html, 11.12.2006). Fortune 500 listesindeki dnyan nde gelen byk n irketleri ile ok ba l ar i birli yapan SAPnin kurulumunu gerekle i tirdi m i terilerinin yarndan fazlas s n (%58) kk ve orta lekli i letmeler olu turmaktad Endstrisinde 31 y k kapsaml r. ll bilgi birikimiyle SAP, eldeki ktl s bte ve kaynaklar etkili biimde kullanman en n
Fikret CO KUN
yolunu arayan, retim gcyle kresel rekabette geri kalmadan bymeyi hedefleyen ve verimlili en st seviyeye i karmak isteyen farkllekteki her i letmeye zg zmler sunmaktad (http://www.sap.com/turkey/solutions/business-suite/ index.epx r. 11.12.2006). Kurumlar ERP kurmaya iten etmenler ve kurumlar ERP sisteminden n n beklentileri 2de a ekil klanm r. t
Bask : lar - De im i - E-altyap ihtiyac - Kreselle me - Da k co yap n rafi Strateji : - Sreleri tirme yile Strateji : - Verilere kolay eri im
Durum : - Karma dan k, k Bilgi Sistem altyap s
Faaliyetler : - Btnle ERP ik Sistemi seimi
Olas faaliyet : - ERPnin zelle tirilmesi
stenen Etki : - Maliyette azalma stenen Etki : - M katm teri l stenen Etki : - Stratejik karar verme
Etki : - Bak ihtiyac m olan bir sistem
2.2 ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler (Hagman, 2000). ekil
ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F 3. ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F
Fikret CO KUN
letmelerin kurumsal sistem geli tiricilerinin yollar na rmalarsrpriz nd de ildir. Ba lbir ERP projesi uzun dnemde bir firmaya milyonlarca dolar ar kazand rabilir. 1997 ynda ERP sistemlerinin sat al l n nmasiin 10 Milyar Dolar harcanm r. Bu miktar ilgili dan t mliyetleri de eklendi man inde belirgin bir ekilde artmaktad Bu pazar yap ararmalar sonucunda, 2000 ynda %34.5 ve 2003 r. n, lan t l ynda da %32 byd grlm 2001 ynda ya l tr. l anan ekonomik yava lama bu proje talebini yava r, ancak ekonomi dzeldike ERP sistemlerine olan talep latm t yeniden ykselecektir.(Baskak, 2003). Dnya ap 100n zerinde irili ufakl nda ERP yazm paketi reticisi olmas l na ra men bunlar byk o n unlu kk lekli firmalar u hedef almaktadve ilerinde r Byk Be olarak an lan; SAP-AG, Oracle, J.D. Edwards, Peoplesoft ve Baan firmalar toplam olarak dnya ap ndaki ERP pazarn yakla n k %60 nellerinde tutmaktad rlar. Bu rakamlar de ik ararma i t irketlerine gre farklk gsterse de genelde birbirine yak r ve SAP firmas l nd pazarda tart z lider mas konumdad SAP, R/3 ile pazara koydu arlnweb tabanlyeni rn olan r. u MySAP ile devam ettirmektedir. Trkiyeye bakt m da SAPnin lider durumda zda oldu grlmektedir. Kendi iddias gre SAP, Trkiyedeki 500 byk firmadan u na 200ne hizmet sa lamaktad (www.sap.com/turkey/news, 12.01.2007). r. Bu blm lkemizde faaliyet gsteren yazm firmalarn internet sitelerinden l n derlenmi tir. 3.1. SAP SAP, merkezi Walldorf, Almanya'da bulunan, Avrupa'n en byk yazm n l irketidir. SAP, 1972 ynda beeski IBM al l antaraf ndan Systemanalyse und Programmentwicklung ("Systems Analysis and Program Development") adalt nda Mannheim, Almanya'da kurulmu SAP' rnleri kurumsal kaynak planlama ERP tur. n sektrnde yer almaktad rlar. irketin ana rn olan SAP R/3'deki "R" gerek zamanl ("Realtime") veri i leme zelli 3 rakamise veritaban uygulama sunucusu ve ini, , istemciden olu seviyeli uygulama mimarisini simgeler. R/3, R/2'nin ardd an l r. irket taraf ndan geli tirilen di rnler APO (Advanced Planner and Optimizer), BW er (Business Information Warehouse), CRM (Customer Relationship Management), SRM (Supplier Relationship Management) olarak zetlenebilir. Son olarak irketin yeni bir teknoloji platformu olarak SAP NetWeaver' kullan sundu bilinmektedir. Dnya ma u ap 120'den fazla lkede, 27.000'den fazla nda irkette, 91.500 konumda kullan ve lan 12 milyondan fazla son kullansolan SAP' merkezi halen Walldorf'dad c n r. (http://www.sap.com, 12.01.2007). Tek ve birle bir satstratejisi nedeniyle ok miktarda SAP R/3 dan ik na man ihtiya duyulmaktad Alt r. byk dan manl k irketi SAP iorta durumundad n r. Yo talep SAP dan un manlar n saatlik cretlerini olduka yksek seviyeler n karm r. SAPnin lokomotif rn olan SAP R/3 1992 ynda ve bir dalgas t l kt ok 9
ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F
Fikret CO KUN
yaratm r. SAP R/3 tipik bir endstrinin her ihtiyac t nkar layan olay yaratacak fonksiyonellikte; sat &dat m, malzeme ynetimi, retim planlama, finansal muhasebe, kontrol, proje ynetimi, proses kontrol, kalite ynetimi gibi modllere sahip olarak piyasaya r. SAPnin ba s s sa km t arn rr lam, kaliteli ve olgunla rn, kuvvetli bir Ar-Ge deste teknoloji esasl il proses esasl mbir i, de yakla olmasdan m , ve bilgi teknolojisi firmalar olan i man yla ortakl , stratejik klar sat z sermayelerini yazma ve e , l itime kontroll olarak ay rmalar r. Byk global d bir irketin fonksiyonel ihtiyalar kar n layabilecek yeterliliktedir. (http://www.kocsistem.com.tr/tr/default.asp, 12.01.2007). 3.2. CANIAS ERP CANIAS ERP yazm l btnle sektr ba z, farkl lardaki firmalara ik, ms yap uygun, ieri inde hibir ktlama olmayan ve uzun y n tecrbesi ile geli s llar tirilmi kapsaml dnya le ve inde bir kurumsal kaynak planlama zmdr. letmenizdeki i ok daha kolay ve az maliyetle etkin bir leri ekilde ynetebilmenizi sa lamak iin tasarlad m CANIAS ERP kurumunuzun tm birimlerini koordine eden dinamik ve z btnle yapyla isreleri iyile ik s tirir, gncel ve gvenilir bilgi sa layarak, yneticilerin do veriler h karar almalar imkan verir. ru nda zl na CANIAS ERP Almanya, Avusturya, Fransa ba olmak zere toplam 9 lkede 6 ta dilde kullan tek Trk ERP yazm r. Standart yapnda lojistik, retim ve kapasite lan l d s kontrol, muhasebe ve finans, fiili maliyetlendirme, m ili teri kileri ynetimi, insan kaynaklarynetimi, dokman ynetimi, bak ynetimi, EDI (Elektronik Veri m Transferi) ve kurumsal karneler (Balanced Score Cards) gibi modlleri ierir. nce d nlerek ortaya lm kar altyap kullan kolaylar dan s m tr, manl ve e k itim masraflar minimuma indirir ve ok k srede kurulum imkan verir. n sa (http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, 12.01.2007). IAS Yazm geli l n tirdi 6 dilde ve 9 lkede aktif kullan tek Trk i lan kurumsal kaynak planlama yazm l CANIAS ERP, 2005 ynda Trkiyede % 80, l yurtdnda da % 60 oran bym Ziylan, Penti, Matra Elit ikolata, nda tr. , Karamanc Holding, Ece Banyo, rosan, Olimpia, Timpeks, Kap Sistemleri, BPO, Do uVana, zkan Makine, Torun Bak Y z, Meyteks, Nassetti ve Piramid r, ld Medikal de 2006ya CANIAS ERP ile giren firmalard Sektrlerinin ncs olan 20 r. irket daha 2005in son aylar tamam nda, Trkiyede, Trk mhendisleri taraf ndan geli tirilen kurumsal kaynak planlama yazmCANIAS ERP'yi kullanma karar l alm r. IAS Yazm bu firmalar katm Trkiyede 2005 y byme oran t l n l yla l %80 olarak gerekle tir. Ayakkab deri sektrnde Ziylan Ayakkab (Polaris, mi , Kinetix,Torex, Flo, Flogart) ve Matra Deri, tekstil sektrnde Penti ve Meyteks, oto yan sanayinde BPO, Olimpia Oto Camlar Y z, medikal sektrde Nassetti ve ve ld Piramid Medikal, seramik sektrnde Ece Banyo, g sektrnde Elit ikolata, da
10
Fikret CO KUN
mobilya sektrnde rosan ve Timpeks, in sektrnde Karamanc aat Holding, Do u Vana, zkan Makine ve KapSistemleri, metal i leme sektrnde Torun Bak r kurumsal kaynak planlama yazmtercihlerini yaparak 2006ya CANIAS ERPye l kat firmalard (http://www.ias.com.tr/caniaserp.html, 12.01.2007). lan r. Uluslararas alanda rekabetin gn getike daha da artt gnmz artlar nda irketler, i srelerini optimize etmek, maliyetleri kontrol alt tutmak ve evik bir nda yap kavu ya mak iin teknoloji kullanmaybymede en nemli unsur olarak gryorlar. zellikle son y llarda ya anan ekonomik krizler sonras i nda, letmeler iin kaynaklar do kullan , isrelerinin takibi ve karar alma srecinde her n ru lmas faktrn neminin artmasda firmalarERP yazmarayna ynlendirdi. . l (http://www.ias.com.tr/caniaserp.html, 12.01.2007). CANIAS ERP, her lekteki i letmenin, sektr ve irket gereksinimleri ve i srelerine gre dizayn edilebilen, esnek, Java tabanlplatform ba z, parametrik, , ms entegrasyon zelli sahip, a kaynak kod, hem operasyonlar ine k izleme amac hem na de karar alma srecine ynelik bir bilgi sistemi sunmaktad Tamam r. Trkiyede, Trk mhendisleri taraf ndan geli tirilen CANIAS ERP kurumsal kaynak planlama yazm l , Avrupada da Pek ok firma taraf ndan tercih ediliyor. 2005 y iin tahmin edilen %5 l civar byme oran sahip olup, dnya ERP yazm bir na l pazar IAS Yazm, 2005 nda l ynda yurt dnda ise %60 gibi yksek bir oranda byme kaydetmi l tir. (http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, 12.01.2007). ERP kurumsal kaynak planlama yazmilk kurulumda sistem ihtiyacve l nceliklere gre olu turulabilir ve geli paralel olarak sisteme yeni modller a ime amal olarak al nabilir, CANIAS ERP Tm Modlleri; TEMEL UYGULAMALAR BAS - Destek Tablolar Temel Veriler ve SYS - Sistem Ynetimi WFC - AkYnetimi DEV - TROIA Yazm Geli l tirme Aralar RN TASARIMI BOM - rn A alar Ynetimi ROU - Rota Bilgileri Ynetimi CAL - Standart rn Maliyetlendirme SATIVE M TERLK LER SAL - SatYnetimi CRM - M kileri Ynetimi teri li SRV - Servis Ynetimi EXP - hracat Ynetimi SATINALMA YNET M PUR - Sat nalma Ynetimi VER - Fatura Kontrol MALZEME YNET M
11
ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F INV - Envanter Ynetimi QLT - Kalite Kontrol MRP - Malzeme htiya Planlamas RET YNET M M PRD - retim Planlama ve Kontrol CAP - Kapasite Planlama ve izelgeleme leri PRC - Fiili (Aktivite BazlMaliyetlendirme ) F NANS VE MUHASEBE FIN - Genel Muhasebe ASS - Demirba Muhasebesi BUD - Bte Ynetimi COS - Maliyet Merkezleri Muhasebesi NSAN KAYNAKLARI YNET M HCM1 - Personel Ynetimi HCM2 - Kaynaklar nsan Ynetimi DER MODLLER MNT - Bak Ynetimi m DOC - Dokman Ynetimi EDI - Elektronik Veri Transferi CLB - Collaborator BSC - Kurumsal Karneler OLP - OLAP (http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, 12.01.2007). 3.3. CYBERSOFT
Fikret CO KUN
Gnmzn kurumsal i dnyas byk ve orta lekli firmalar bir ikilemle nda, kar kar bulunuyorlar: Stratejik hedeflerini gereklemek ve karlklar devam ya l n ettirebilmek iin kurumlariinde etkin kontroller uygulamak zorundalar. Di er taraftan, geli ve yenilik giri im imlerini srdrmek iin esnekliklerini de korumak zorundalar. Bu ikilemi, daha da zm zor bir problem olarak adresleyen ise, bu ihtiyalargerekle tirirken, maliyetlerin de kontrol edilmek zorunda olunmas r. d (http://www.cs.com.tr/diger/iletisim.html, 12.01.2007). Genel olarak, Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) zmleri, kurumlar kar n kar kald bu ikilemi zmek ad uygulanmaya all Ancak, gnmz ya klar na yor. ERP zmlerinin ortak problemi olan, kapsanan verinin iinden lamayacak kadar k karma ve fazla olmas k sorunu, kurumlar ikilemlerini zmek bir tarafa ne yaz ki n k daha da katlayabiliyor. Mevcut ERP yazmlardaha da fazla i l , alan n ihtiyalar n na cevap vermek ad kullanlara seilmesi ve ynetilmesi gittike zorla lde na, c an fazla alternatifler sunmaktad rlar. Bu seim ve ynetim karma , beraberinde, as uygulama projelerinden itibaren ba s olmu son kullanlar taraf arz , c ndan iselle tirilememi ok ERP uygulamas bir getirmi META grubunun 1999 Fortune tir. 500 listesindeki 63 irket aras yapt t nda ararmaya gre her uygulamada ortalama
12
Fikret CO KUN
1,5 milyon dolar zarar sz konusudur. Ortalama uygulama sresi iin 23 ay bulmu ve bu sre iinde 10,5 milyon dolar uygulamaya, 2,1 milyon dolar da iki y k bak ll m masraflar harcanm r. Bu ortalama de na t erler ERP uygulamalar ba dan ok nda ar ba s n sz konusu oldu vurgulamaktad arzl unu r. (http://www.cs.com.tr/iletisim.html, 12.01.2007). Cybersoft, I3 Kurumsal Kaynak Planlama paketini kurumlar ERP uygulama n projelerinde kar t bu tr problemleri gz nnde bulundurarak geli klar la tirmi I3 tir. (Innovation & Integration & Intelligence - Yenilik & Entegrasyon & Zeka), temel i gereksinimlerinizi kar lamaya ynelik, geli meye ve yenilenmeye a Internet k, altyap sayesinde etkin i s birli destekleyen bir Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) ini zmdr. I3 yazmkurumlara, hem operasyonel, hem de stratejik seviyelerdeki l , gerek-zamanl ihtiyalar kar i n lamak konusunda zmler sunmaktad r: I3, Web tabanlbir uygulamayla, son kullanlara etkin ula c abilme imkan sa lar. I3 uygulanm ve kan tlanm tecrbelerin rndr. Kurumsal pazarda uygulanmreferanslar bulunmaktad r. I3'n sundu esneklik kat zerinde de u ildir. I3 kurulum projesinde, geri dn zor kurulum kararlar kurumunuzun gelecek al m yla ma eklini ba lam olmazsz. n I3, gere inden karma ekranlarla son kullanlar kafas kar k c n maz. Geli tirilmiolan modlleri, paket olarak kullanlara sunulmakla beraber, uygulama c s nda al kararlar do ras nan rultusunda ekranlar sadele tirilebilir ve/veya geli tirilebilir. I3, mevcut modllerinin yan ra, yeni modllerin geli s tirilmesi ve uygulamaya eklenmesi iin uygun arayzler sunmaktad Yap r. lacak her trl geli tirme, kurumunuzun i ihtiyalar rultusunda olacakt do r. I3, kurumunuzun mevcut, kurulu sistemleri ve/veya kurum d sistemlerle rahatl entegre olabilir, onlarla konu kla abilir. I3, Cybersoft taraf ndan Trkiye'de geli tirilmi Geli tir. tirilmesi s nda ras Trkiye'nin yasal dzenlemeleri ve mevzuat gereksinimleri gz nne al r. nm t Kresel igereksinimlerinizi kar laman yard ederken, yerel ko za m ullarla da problemsiz entegrasyonlar olu turman destek olur. za Cybersoft taraf ndan geli tirilmiolan, lkemizin ilk Yazm retim Band l AURORA zerine in edilmi a olmas sebebiyle, I3'n kullanlar sundu ekstra c na u avantajlar da bulunmaktad r; I3, Servis Temelli Mimari (Service Oriented Architecture - SOA) kullan larak geli tirilmi tir I3, donan veritaban uygulama sunucusu ba zd Bu zellikleriyle, m, , ms r. kurumunuzun mevcut yazm ve donan yatmlar korur ve en etkin biimde l m r n kullan r I3, etkin nbelle alma ve proxy mekanizmalarsayesinde atrafi e inizin optimum olarak kullan na yard eder lmas m I3, HTTPS dnda zelle tirilebilen gvenlik modelleri sayesinde uygulamann gvenlik ihtiyalar cevap verebilir z na I3, iyi tan mlanmbir veri geistratejisi tan i mlar I3, ok-dilli (multi-language) kullan deste sahiptir c ine
13
Fikret CO KUN
I3, hem laser hem de matris yazlar zerinden tm rapor bas ihtiyalarza c m n cevap verir. Bu temel avantajlar sayesinde, I3 Kurumsal Kaynak Planlama yazm l , kurumlar ERP uyarlama projesinin Toplam Sahip Olma Maliyetini (Total Cost of n Ownership - TCO) azaltmalar ve Yatm Getirisini (Return on Investment - ROI) en na r h zlekilde alabilmelerine olanak tan maktad r. I3, temel olarak Finans Ynetimi, Malzeme Ynetimi, nsan Kaynaklar Ynetimi ve Evrak Takibi Uygulama Sistemlerinden olu maktad r. AURORA'n sundu yazm geli n u l tirme altyapn gc ile, I3, mevcut s n uygulama sistemleri dnda, kurumunuzun i ihtiyalar rultusunda yeni uygulama do sistemlerinin ve alt modllerin geli tirilebilmesi iin ok uygun bir geni leme imkan sunar. (http://www.cs.com.tr/diger/iletisim.html, 12.01.2007). 3.4. MATR B M TEKNOLOJ S L LER Ki isel bilgisayarlar al n hayat girmesiyle veri saklamak, rapor ma na haz rlamak ve analitik hesaplamalar yapmak belirli aralar sayesinde elektronik ortama ta r. Byk sistemlerdeki hantall kullany s t nm k c ktlarken ki bilgisayarlar ve isel bu bilgisayarlarla kullanlar hayat giren yazm aralarzgrlk kapn c n na l s aralam r. (http://www.matrisbilisim.com/contactform.asp, 11.12.2006). t Yap olmayan bilgi sistemleri sal irketlerde bilgi adac n olu na yol klar n mas am r. Birbirleri ile ili olarak al birimler teknolojiye ra t kili an men birbirlerinin rettikleri verilerden rahatl faydalanamam r. Bu bilgi sistemlerinin entegre kla t edilmesi ve mkerrer bilgi giri lerinin ortadan kaldlmasfikri kaynak planlama r paketlerini ortaya karm r. retim takip sistemlerinden, mali sistemlere ticari t srelerin her a amas otomasyon yazmlar na l girmeye ba r. Bu entegrasyon lam t srecinde bir irketin birimlerinin en verimli ekilde bilgi payla mas mant bilgi kaynaklar n ok dikkatli bir n ekilde ynetilmesini zorunlu k r. Yazmlar ve lm t l bilgi sistemleri geli bilgi retimini entegre hale geldike ip irketlerin ba s n arn birbirleri ile uyumlu al tan an mlanm isrelerine sahip birimlerden geti i anla r. Sre dan t lm manl ve kurumsal kaynak planlama (ERP) yazmlar n l n birlikte hareket etmesinin ka lmaz bir gerek oldu anla r. n u t lm (http://www.matrisbilisim.com/cf.asp, 11.12.2006). Matris Bili Teknolojileri, ERP Yazmlar im l n irketlerin ihtiyalar gre na konumlandp zelle r tirilmesini sa larken irketlere sre dan manl hizmetlerini de sa lamaktad Bu sayede r. irketlerin yazmla gelecek disipline uyum sa l lamas daha h gerekle zl mektedir. ERP projelerinin ba sm olan kurumun hizmet veren ar; teri firma ile kurdu ortakl do orantd Matris Bili Teknolojileri bilimsel u kla ru l r. im metodlarla olu turmu oldu proje ynetim organizasyonuyla bu ortakl u ktaki payla m en st dzeyde tutmaktad (http://www.matrisbilisim.com/contactform.asp, r. 11.12.2006).
14
Fikret CO KUN
3.5. OYTEK (OYAK TEKNOLOJ L ve KART H A. B M Z. .) OYTEK, ERP uyarlamalarve alternatif zmler konusundaki faaliyetler dan manl entegratrlk ve uyarlama olarak ana bakta toplanmaktad k, l r. Dan manl faaliyetleri erevesinde, m k terinin yap ve ihtiyalar s incelenerek en uygun zm nerilmektedir. ncelemenin devam haz nda rlanan rapor ile gereksinim duyulan modller, bu modllerin gerektirdi uygulamalar, donan ihtiyac zel i m ve yazm gerektiren hususlar belirlenir. al l n sonucunda en uygun zm paketi ile man birlikte bir proje plan rlanarak m haz teriye sunulur. (http://www.oytek.com.tr/erp.asp 11.12.2006). Entegratrlk faaliyetleri, dan manl faaliyetlerini takip eden bir sretir. k M taraf onaylanan proje plan teri ndan kapsam birden fazla dkurum ve kaynak nda kullan larak projenin uyarlanmasgerekiyorsa, ncelikle kurumsal iortaklar n n zmleri bir araya getirilerek bir zm olu turulur. ortaklar n zmlerinin n yeterli olmad durumlarda yurt iinde ve yurt dnda en uygun zm bulunup sisteme entegre edilir. Bu tr projelerde projenin anahtar teslimi ve sonras ndaki tm bak ve garantisi ile nc m irketlerle ilgili btn sorumluluk OYTEK'e aittir. (http://www.oytek.com.tr/erp.asp, 11.12.2006). Uyarlama srecinde ise iorta z M m CROSOFT'un ERP zm olan Microsoft AXAPTA uyarlamalar OYTEK kadrolar taraf ndan gerekle tirilmektedir. ERP zmleri; temel uygulamalar, muhasebe ve finansal uygulamalar, retim, sat , sat alma, SCM, MRP, stok, lojistik, maliyet muhasebesi ve CRM baklar nda n l alt gruplandlmaktad Ayr OYTEK bnyesinde geli r r. ca tirilmi olan ve ba ka partner'lar sunamad add-on yazmlar z ile rn standart uygulaman tesinde n l m n bir kalite izgisine ta bulunmaktay Bu add-on yazmlar zdan bacalar m z. l m l Maliyet Muhasebesi, Bte, Kredi Ynetimi, Risk Ynetimi ve Teminat Takibi, Bak m, Sat nalama Onay ve hale Ynetim Sreci, Kalite Kontrol, Mal Kabul, Kantar Entegrasyonu ve imento sektrne zel HazBeton uygulamalar r (VURU KAN) ile entegrasyon baklar ile l sunulmaktad (http://www.oytek.com.tr/erp.asp, r. 11.12.2006). 3.6. PAZAR PAYLARI Gartner verilerine gre ERP dnya pazar 2002 itibar nda ile; SAP Oracle PeopleSoft Sage J.D.Edwards Lawson Navision Great Plains/Solomon Invensys (BaaN) IFS % 22, % 8, % 8, % 4, % 3, % 3, % 3, % 3, % 2, % 2 pazar pay sahiptir. na
15
Fikret CO KUN
Uluslararasararma t irketi Gartnerin verilerine gre 2000 ynda dnya l ap ERP pazarn hacmi 8.98 milyar dolard Dnyada 2002 ynda % 9 oran nda n r. l nda klen pazar, 2003 ynda yeniden canlandve yakla 9.5 milyar dolarl bir l k k bykl eri 2004 y sonu tahminleri ise 9.7 milyar dolar civar e ti. l ndad r. (http://tr.wikipedia.org/w/index.html, 11.12.2006). Dnyada klme e iliminde olan ERP pazar Trkiyede doyuma ula madndan byk bir byme potansiyeline sahiptir. Trk pazar 2000 ynda 20 l milyon dolar, 2002 ynda ise 25 milyon dolar hacme eri 2003 ynda bu rakam l ti. l bak m anla malar yla birlikte yakla 30 k milyon dolar olmu tur. (http://tr.wikipedia.org/w/index.html, 11.12.2006).
16
MODLER YAPININ RNEK ZER NDE
Fikret CO KUN
4. MODLER YAPININ RNEK ZER NDE NCELENMES(SAP R/3de Bulunan Modller) ERP sistemlerinin en nemli zelliklerinden birisi de modler bir yap sahip ya olmas kurumlar ihtiyalar gre kendilerine uyan modlleri bnyelerine monte ve n, na etmeleridir. Modller birbirlerinden ba z kurulabilseler de hepsi birbiriyle ms btnle bir yap ik iinde i levlerini yerine getirirler. Bir modldeki veriler di bir er modl iin girdi olarak kullan labilmektedir
NSAN KAYNAKLARI
F NANS ve MUHASEBE
DESTEK MDLLER
NSAN KAYNAKLARI
DESTEK MDLLER
TEDAR LER K SATIve DA ITIM STOK ve MALAT
M TER LER
M MAR ENDSTR ZMLER YEL
4.1 ERPnin Temel Modlleri ve Genel Yap (Mabert ve di ekil s erleri, 2001). ekil 3te verilen yap firma ii isistemi ERP ile kontrol alt al rken, da na n firman tedarikileri ve m n terileriyle olan ili kileri de ERPye entegre edilen Tedarik Zinciri Ynetimi (SCM - Supply Chain Management) ve M kileri Ynetimi teri li (CRM - Customer Relationships Management) sistemleri ile sa lanmaktad Bu r. sistemin bir arada kullan i m dnyas n son zamanlar gndemini olduka me n nda gul etmektedir. (Yegl, 2002). ERP, satsrecinde tam kontrol sa ve satuygulamalar lar tekliften faturaya kadar tm belge aknynetmeyi sa layacak uygulamalar ierir. M verileri teri sayesinde belgelerin olu turulmas ok h ve hatas olmaktad Sistemdeki yetki zl z r. tan mlamalar uyarkodlarve fiyatland politikalarsayesinde sat , rma ekibinizin al kurallar mlan Bylece satsrecinde tam kontrol sa ma tan r. lanabilir.zetle: M terileri daha iyi tan mak ihtiyalar nceden belirlemek M teri n Talep de imini yak takip etmek i ndan
17
MODLER YAPININ RNEK ZER NDE Satorganizasyonunuzu organize etmek M memnuniyetini artt teri rmak M sadakatini artt teri rmak M odakl teri bir irket olmak
Fikret CO KUN
M ili teri kilerinde daha ba l ar olmak gibi faydalar vard r. (http://www.geocities.com/akircali/planlama/planlama.html, 14.01.2007). ERP sisteminin modllerini incelemek iin ERP piyasas en ok ad nda geen ve pazardaki pay byk en irket olan SAPnin an piyasada en ok kullan rn u lan SAP R/3 paketinin modlleri incelenecektir. Projenin bu blm SAP yazm l firmas n internet sitesinden derlenmi n tir. (http://www.elsys.com.tr/sitecontent/sapsolutions.asp, 18.12.2006). 4.1. FI - Mali Muhasebe (Financial Accounting) Mali Muhasebe Modl di tm SAP modlleri ile e er zamanl entegrasyona sahip bir uygulamad Firmann i r. z tigal konusu ne olursa olsun parametrik yap s sayesinde tm ihtiyalarza cevap verecek ve ileride olu n abilecek ihtiyalar z n da kar layabilecek ekilde tasarlanm r. Konvansiyonel anlamda bir muhasebe sistemi t olman ok tesinde bir ok yeni yakla n miinde, standart fonksiyonlar olarak kullan sunmaktad Yerel olarak Trkiye'de kullan ma r. labilirli ve mevzuata i uygunlu bams denetim firmalartaraf u z ndan denetlenmive kabul edilmi tir. Gerek anlamda bir ERP sistemi zerinde al Trkiye'deki en yksek kurulum an, sayna sahip muhasebe uygulamasr. s d 4.1.1. Temel Fonksiyonlar FI-GL (General Ledger) : Genel Muhasebe FI-AP (Accounts Payable) : Satlar Muhasebesi c FI-AR (Accounts Receivable) : M teriler Muhasebesi FI-AA (Asset Accounting) : Sabit K ymetler muhasebesi Legal Consolidation: Konsolidasyon Special Ledgers: zel Defterler Funds Management: Bte Ynetimi Travel Management: Seyahat Masraflar Ynetimi Bu temel fonksiyonalite kapsam uygulaman baz nda n stnlkleri a a daki ekilde say labilir ; Gerek Zamanl Entegrasyon Yerel Mevzuata Uygunluk ok para birimli muhasebe (TRL ve iki ek para birimi ile ayn anda) Enflasyon Muhasebesi Geni raporlama olanaklar Onaylanmyerelle tirme Yalve kullan kolay muhasebe sistemi n m Mali tablo analizleri ve Yasal raporlar Esnek ve iste ba geli e l tirlebilir raporlama aralar Kur Farklar Reeskont, Faiz Hesaplamalar Mutabakat ProgramlarKapan , , , i lemleri gibi birok otomatik i sreleri
18

Fikret CO KUN
stn denetleme olanaklar Ayr l her ihtiyaca cevap verebilecek yetkilendirme nt ve Tm i srelerini kapsayabilecek nceden denenmi senaryolar Denenmi onaylanmbir muhasebe uygulamas ve olmas r. d
4.1.2. NEW GENERAL LEDGER (Yeni Mali Muhasebe Sistemi) SAP, 5.0 srmnden ba layarak yeni bir muhasebe altyapna gemi Bu s tir. yap NEW GENERAL LEDGER (Yeni mali muhasebe sistemi) olarak adlandlmaktad Yeni mali muhasebe prensibi ile tek bir hesap plan r r. kullan larak firmalar hem yasal hem de ynetimsel raporlamalar n nayn anda alabilmeleri amalanm r. Bu raporlar Trk Liras t olarak al nabildi gibi farkl i para birimleri cinsinden de al nabilir.

Paralel defterler ile e muhasebe standartlar gre ok boyutlu raporlama itli na imkan bulunmaktad( UMS, US GAAP vb). r Hem yasal hem de ynetimsel raporlamalar iin ezamanlolarak defter gncellemeleri yap labilmektedir. Mali muhasebe ve Maliyet muhasebesi gerek zamanl olarak entegredir. Raporlama alanlar geni letibilir yap r (firmaya zg alanlar ile). dad Ynetim muhasebesi amal olarak blm raporlamas imkan bulunmaktad r. Kolay kullan labilir ve esnek ararma raporlar t sunmaktad r.
4.2. CO - Maliyet Muhasebesi ve Kontrol (Controlling) irketler finansal tablolar ile hissedarlara e analiz aralar itli sunarlarken kendi yneticilerine karar verme srelerinde yard olacak e raporlar retmek ister mc itli bunun en kolay yolu ise SAP R/3 gibi entegre al bir kurumsal kaynak planlamas an paketinin ilgili modln kullanmakt CO (Controlling) modl ynetime karar verme r. ve i analizi sreleri iin gerekli olan operasyonel bilgileri toplamak iin e aralar itli sunar ayr isrelerinin analizi, koordinasyonu ve optimizasyonunu kolaylar ca tr. Fiili veriler ile planlanan de erlerin kar tlmas da bu modl dahilinde r la incelenmektedir. Genel Gider Kontrol (CO-OM), rn Maliyetlendirme (CO-PC), Karlk Analizi (CO-PA) en nemli CO bile l enleridir. R/3 CO Bile etkin bir eni kontrol iin gerekli tm fonkisyonlara sahiptir. CO-PA (Karlk Analizi) ve EC-PCA (Kar Merkezi Muhasebesi) gelirlerin ve l kar farklyntemlerle (rn grubu, m vb.) analiz edilmesi ve hangi sat n teri kanallar n ya da hangi rn gruplar n ya da hangi sat n n kanallar hangi rn nda gruplar n ne kadar karl n oldu belirlemek ya da i unu letme iindeki bir blmn karln l belirlemek iin kullan. l CO-OM (Genel Gider Kontrol) i letme faaliyetlerinden kaynaklanan giderler ile ynetim giderlerinin ayr lanalizi iin kullan nt labilir ve genel giderlerimizi nas l azaltabiliriz bu bile arac ile sorusunun cevab gerekli bilgiler sa en l iin lar. CO-PC (rn Maliyetlendirme) bile ise rn maliyetlerinin belirlenmesi ve eni dnem sonunda olu fiili maliyetlerin mali muhasebeye aktar an lmasve retilen
19
Fikret CO KUN
rnn retim maliyetinin belirlenen e ayr itli mlara gre ne kadar oldu unun hesaplanmasiin kullanr, ayr ayrpara biriminde stoklar de l ca n erlenmesi yap larak stok maliyetlerinin belirlenen para birimlerinde nas de ti izlenebilir. l i i Tm bunlar yan sto retim, siparizerine retim ya da hizmet retimi n nda a senaryolarn tamam zel zmler geli n iin tirilmi tir. 4.3. TR - Nakit Ynetimi (Treasury) ve Elektronik Bankack (E-Banking) l 4.3.1. Nakit Ynetimi (Treasury) Nakit Ynetimi modlnde firmaya ait likit de erler, k dnemli alacaklar ve sa k dnemli borlar bir zaman cetveli zerinde raporlanmaktad A sa r. a daki kalemler tipik bir rapor taban gstermektedir. n Kasa Mevcutlar Banka Mevcutlar Verilen deme Emirleri Yatm Hesaplar r M teriler Senet ekler Krediler Satlar c Yukar kalemler FI (Mali muhasebe) modlnden otomatik olarak beslenir daki ve e zamanl olarak gncellenir. Bu kalemlerin yanra Nakit Ynetimi uygulamas s , aynzaman cetveli zerinde gstermek zere lojistik modlleri olan SD (Sat Da m) ve MM (Sat t nalma) modlleri ile de entegrasyona sahiptir. Nakit Ynetimi bu modllerden henz faturalanmamve teslimat lmamsat sipari yap lerini ve henz faturasgirilmemive teslim al nmam sat nalma talepleri ile sat nalma sipari lerini okur ve olas nakit giri ve olarak raporlar. leri k lar Nakit Ynetimi raporlamaszerinde bu entegrasyonlar haricinde ayr ca, manuel giri de yap ler labilmektedir. Bu manuel giri takvim zerine post-it ler yap r lmas t rneile en iyi i ekilde betimlenebilir. rne ; in denecek Geici Vergi denecek KDV denecek Muhtasar denecek Maa denecek Temet giri ile takip edilebilir. Bu leri ekilde tahakkuku olmad halde firman Nakit n pozisyonuna etki edebilecek giri kayalt al r ve nakit pozisyonunda ve k lar t na n problem olmas engellenir. Nakit Ynetimi yukar daki fonksiyonalitelerin yan s Nakit Dviz ra pozisyonunu da gsterir. Sadece Trk Lirasolarak de tm para birimleri il cinsinden yukar belirtilen analizleri yapar. Bu da ekilde rne firma e belli bir in, er dviz cinsinden yeterli rezerve sahip de ve bu dviz cinsi zerinden ilse k lar beklemekteyse, firma, bunu nceden grp dviz pozisyonunu buna gre ayarlayabilir
20
Fikret CO KUN
Nakit Ynetimi tm bu raporlamay firma ihtiyac gre dan na manlar z m taraf uyarlanan hiyerar seviyeler zerinden gsterir. ndan ik 4.3.2. Elektronik Bankack (E-Banking) l Bu kapsamda firmalar, bankalardaki hesaplarn, gnlk elektronik n ekstrelerini SAP sistemlerine otomatik olarak i leme imkan kavu na abilirler. Konu olan uygulama, uluslararas veri de im format bir i olan ve Trkiyedeki hemen hemen tm muteber bankalar m n terilerine sa ladMT940 format ile sa lanmaktad Bankalar gnlk olarak MT940 dosyalar r. nfirma ile mutab k kald veri iletim yolu ile (Mail, FTP, klar nternet Bankac, vs.) gnderirler. SAP l gelen dosyay direkt olarak muhasebele tirir. Bu uygulama ile ay sonlar ki taraf manuel olarak yap ve ok nda, iler ndan lan vakit alan Ekstre Kontrol Ekstre Mutabakat gibi adlandlan i ortadan r ler kalkar. Banka hareketlerinin ayn muhasebemizdeki banka hesaplar yans s na r. Bu kapsam yanra periyodik olarak yap SAP otomatik deme n s lan, programn deme listeleri de bankaya elektronik ortamda gnderilebilir. Ayr n ca yo ek kullan n oldu durumlarda ek i un m n u lemleri de elektronik ortama ta nabilir. 4.4. PP - retim Planlama (Production Planning) retim kaynaklar etkin ve verimli bir n ekilde kullanarak, retim ve planlama srelerinin sa kl koordineli bir l ve ekilde yrtlmesi, SAP R/3 zm paketinde lojistik srelerinden biri olan PP modl ile gerekle tirilmektedir. retim planlama modl, Kesikli retim, Proses Tipi retim ve Seri retimi destekleyecek yap r. dad Bir rn veya bile grubunu olu en turan bile enlerin detaylresmi olarak olu turulan rn a alarbir rn retmek iin uygulanacak i , lemleri, bu i lemlerin s ralamas , gerekle n tikleri iyerlerini ve gerekli sreleri bar ran iplanlar nd yard ile retim ve planlama faaliyetleri gerekle m mektedir. Bir malzemeye ili birden fazla (alternatif) rn a kullan kin ac labilir. rn a alar saklanan veriler, retim planlamas n e alanlar nemli bir temel nda n itli iin olu turur. Bu veriler iplanlamas i planlamasn ve retim yneltiminin nda lem n temelini olu turur. retim sipari ynetiminde, para haz redimi rn a alar arac planlan Ayr rn a l yla r. ca alar ; M sipari giri teri inde yard olarak m Rezervasyonlarda ve mal giri knda yard olarak m rn maliyet hesaplamas nda, rn ili malzeme kullan masraflar n hesaplanmas kullanr. kili m n nda l irketlerin en nemli faaliyetlerinden olan Planlama faaliyetlerinin yrtlece i yap da PP modl iinde ele almak mmkndr. y
21
Fikret CO KUN
Malzeme/maml ihtiya planlamasyapabilmek iin sistemde e ad itli mlar mevcuttur. Bunlardan ilki Sat ve Operasyon Planlamasr (Sales and Operations d Planning - SOP). Program planlama planl birincil ihtiyalar (retim programlar n) n n yarat bir fonksiyondur. Sistemde bu a ld amadan sonra ya benzetim amal olarak Long-Term Planning -Uzun Dnemli Planlama ya da Material Requirements Planning - Malzeme htiya Planlamas veya Master Production Scheduling - Ana retim Planlamasopsiyonlar vard r. Satve operasyon planlamas sistem rn ihtiyalar ynelik olarak, sat nda na a ezamanl hedef stok dzeyine gre veya hedef stok yeterlili gre retim , ine planlamas yaparak bu planlar versiyonlar alt saklayabilir. Ayn nda zamanda son rn baz kapasite kullan oran da gsterir. nda m n retim plan , SOP nin standart yap dnda, Esnek Planlama (Flexible Planning) s ile de haz rlanabilir. Burada ama irket yapna uygun bilgi yap s larolu turarak planlaman gerekle n mesini sa lamakt rne planlama dneminde yer alan r. in; m sipari teri leri, bte rakamlar retim sipari gibi parametreler planlama , leri tablosuna dahil edilerek, mevcut duruma en uygun ve gerekli esneklikte retim plan n n yap lmas lanabilir. sa Program planlama SOP'den, Esnek Planlama'dan veya herhangi bir harici sistemden versiyon baz retim plan devralabilece gibi kendi mensnde de nda n i bunlar yeniden yaratabilir. Program planlamas (planl birincil ihtiya yaratma) sonucu olu planl an birincil ihtiyalar MRP, MPS ve Uzun Dnemli Planlamada kullanr. Planl l birincil ihtiyalar versiyon baz nda simlatif amal kullan iin saklanabilmektedir. retim m program versiyonlarbirbirinden farklmalzemeler yer alabilir; bu versiyonlar nda etkin/etkin de konumunda olabilir. Ayn il zamanda birok versiyon etkin, bir ba ka deyi MRP andan nemli olabilir. le s Malzeme ihtiya planlamasile ana retim planlamasaras kapsam fark nda vard Planlama andan kritiklik ihtiva eden malzemeler ana verilerinden tanlarak r. s t ana retim planlamas kapsam al r ve sistem MPS ko na n umunda sadece bu malzemeleri planlar. MRP ko umu sonucunda sistemde d dan tedarik edilecek ar malzemeler iin teslimat planlarve sat nalma sipari leri ieriden tedarik edilecek malzemeler iin de retim sipari leri yaratr. Ayr i l ca yeri kapasitesi baz nda kapasite kullan bilgisini de verir. m SAP sisteminde, e planlama stratejileri desteklenmektedir. Bunlardan itli baz ; lar Depoya retim Sipari zerine retim Parti bykl gre retim ne Son montaj ile n planlama Son montaj olmadan n planlama Planlama A ile n planlama Bile grubu dzeyinde n planlamad en r.
22
Fikret CO KUN
Uzun dnemli planlama; y k sat ll nalma szle melerine esas olacak ikincil ihtiya adetlerini elde etmek ve kapasite ktlar s ngrerek problem yaratmayacak MRP'i al rabilmek iin kullanr. t l Uzun dnemli planlama yapabilmek iin nceliklikle planl birincil ihtiyalar ile ili kilendirilmisenaryo yarat lmasgereklidir. LTP bu yarat senaryoya gre lan al rr. l t PP modlnn di bir konusu da retim ynetimi ve kontroldr. Planlama er sonucu planlsipari kan lerin retim sipari dn ine trlmesi ile retim sreci tetiklenir. retim sipari planl i sipari bams da a ten z labilir. retime gemeden nce retim yerine zg belirli kriterlere gre, malzemeler iin kullan labilirlik kontrol yap larak, retim sipari terminleri kontrol alt al r. na n letmelerde retim kontrolnn amacretim planlamas gerekle retim , ile en sonular kar t n rarak bir de la erlendirme yap lmas sa n lamakt retim planlar r. ve gerekle retim sonular en aras bir sapma olmas nda durumunda gerekli dzeltme i yapr. lemi l Kapasite de erlendirme ve dengeleme de retim ynetimi iinde ele al nacak di bir konudur. Belirli kriterlere gre, belirli vardiya programlar gre retim er na ve/veya planl sipari lerin i yerlerinde olu turduklar kapasite ykleri incelenebilmekte gerekli durumlarda belirli dengelemelerle kapasite ykleri da labilmektedir t 4.5. MM - Malzeme Ynetimi (Materials Management) SAP R/3 malzeme ynetimi modl, bir i letmenin malzeme ihtiya planlamas sat nalma, stok ynetimi, lojistik fatura ynetimi srelerini kapsar. dayal akna i leme i levleriyle tm sat nalma proseslerini optimize eder. Otomatik sat c de erlendirmesine olanak sa kesin envanter ve depo ynetimiyle tedarik ve lar, depolama maliyetlerini d fatura kontroln kapsar. rr, Bir i letmede sat nalma faaliyetleri malzeme ihtiya planlamasile ba lar. Malzeme ihtiya planlamasprogramal ktan sonra ihtiyalar belirlenerek, bu t ihtiyalar kar n lanmasiin tedarikiler belirlenir ve teklif talepleri olu turularak satdan fiyat teklifleri al r. En iyi fiyatveren sat ya sipariar. Mallar c n c l n gelmesiyle depo giri ve fatura giri i i i lemleriyle sre tamamlanm olur. Bu ba lamda, srecin etkin ve verimli bir ekilde i lemesini sa layan SAP R/3 MM modlnn fonksiyonlar a n a daki ekilde zetleyebiliriz: Tketime dayal malzeme ihtiya planlamas Malzeme htiya planlamas olu ihtiyalar belirlenmesi ile an n Satyla olan szle c melerin yap lmas Teklif taleplerinin olu turulmas tekliflerin de ve erlendirilmesi Sat seimi c Sat de c erlendirme Sipari onaylama prosedr Sat nalma siparii i lemleri Fason,konsinye,bedelsiz sat nalma sreleri
23

Fikret CO KUN
D ardan hizmet sat nalma Yoldaki mallartakibi n Mal hareketlerinin planlamasgirive grntlenmesi , i Malzemelerin miktar ve de baz ynetimi er nda Stok ynetimi Mal hareketleriyle muhasebe hesaplar n otomatik gncellenmesi n Sat fatura kontrolu c Tedariki ile elektronik veri transferidir.
4.6. SD - Satve Da m (Sales & Distribution) t Gnmzn rekabeti pazar ortam nda, m teri hizmetlerini geli tirmek, sipari sevkiyat ve faturalamaya kadar geen sreyi azaltmak, da m srelerini ten t h zland rmak ve da m maliyetlerini d t rmek byk nem kazanm r. SAP R/3 t Satve Da m (SD) modl esnek ve fonksiyonel yap sayesinde, sektr ve firma t s fark gzetmeksizin, her trl sat ve da m srelerinizi destekleyerek size rekabet t avantaj lar. sa SD modlnn fonksiyonlar ndan baz larunlard r: Fiyatland ve ko rma ullar Kullan labilirlik kontrol ve ihtiya aktar m Kredi ve risk ynetimi Teklif ve teklif takibi M szle teri meleri Prim ve indirim anla malar Sipari leme i zel sipari trleri (Kredi kart in satvb.) , pe Teslimat plan Dticaret ve gmrk i lemleri Sevkiyat i lemleri Ambalajlama ve iade edilebilir ambalajlartakibi n Nakliye ve nakliye planlama i lemleri Faturalama i lemleri Satdeste ve kampanya ynetimi i Bilgi sitemi ve analizler rn kataloglar n haz n rlanmas takibi ve Rakiplerin ve rakip rnlerin takibidir. SAP R/3 Sat & Da m (SD) modl, oklu t irket, oklu dil ve oklu para birimiyle i yap lem labilmesi sayesinde, herhangi bir dilde yaptn i z lemlerin farkl lkelerdeki irketleriniz ve ortaklar z taraf n ndan yerel para birimi ve dilde grlmesine olanak sa layarak ileti iminizi kolaylar ve s rlar daha kolay tr n n a n lar. lmas sa SAP R/3 Sat Dat (SD) modl, farkl & m isrelerinizi en iyi ve h zl ekilde yapabilmenizi olanak sa Srelerinizi geli lar. tirmenize ve de tirmenize i yard olur. mc
24
Fikret CO KUN
Esnek fiyatland yap sayesinde en kompleks fiyatland senaryolarz rma s rma n dahi tan mlayabilmenizi sa lar. Sat ekibinizi kompleks listelerle u maktan ra kurtararak onlara asi olan satve m l leri teriye hizmeti gerekle tirebilmeleri iin zaman yarat r. Sat ncesi etkinliklerinizi, kampanyalarz n planlaman yard olurken za mc m terileriniz, rakipleriniz ve pazar hakk detaylbilgiler tutabilmenize olanak nda sa lar. Satsrecini kendi rn numaran yapabildi gibi m zla iniz terilerinizin kendi numaras yrtmenize olanak sa M yla lar. terinizin malzeme numaras, m n teri malzeme bilgi kayd tutarak sipari nda giri lerinizde ve sevkiyatlar zda m n terinizin malzeme numaras ngirerek siparigirebilmenize, sevkiyat yapabilmenize olanak sa lar. Tedarikilerle ve m terilerle ileti imde elektronik bilgi transferi ok nemli bir yer te etmektedir. EDI ile gelen bilgilerin sat kil srecini tetiklemesini sa layarak srelerinizi h zlandr. Ayr RF cihazlar di depo sitemleri ile entegrasyon iin r ca ve er gerekli alt yap sunarak satsrelerinizin otomasyonuna olanak sa y lar. SAP R/3 Sat& Da m (SD) SatBilgi Sistemi her trl sati t lemlerinizden bilgi toplaman bu bilgileri ihtiyac za gre raporlaman ve analiz etmenize olanak za, n za sa E lar. zamanl bilgilere ula gerekli operasyonel ve stratejik kararlar arak zaman nda alman yard olur. za mc Malzeme ynetimi ve finans modlleriyle entegre yap ssayesinde sipari giri tedarik ve retim srelerinizi otomatik olarak tetikler ve gerekli muhasebe iyle kay ne tlar n zamanl olarak olu n lar. mas sa Kredi ve risk ynetimi srelerinin yrtlmesi ve denetlenmesinde byk bir esneklik sa layarak, kredi riskinizi kontrol etmenize olanak sa lar. R/3 SD modl sat dat srelerinde parti numaras ve m (batch) takibine olanak sa layarak, m teriye istenilen zellikte rn gnderilmesini garanti alt al na r. Konfigre edilebilir malzemeler ile siparigiri olanak sa ine layan R/3 SD modl, konfigrasyon editr sayesinde konfigre de erleri kolayl girmenizi kla sa lar. 4.7. QM - Kalite Ynetimi (Quality Management) irketlerde kalite ynetim sistemleri kurulurken, piyasa ihtiyalar na, irketlerdeki faaliyet proseslerine ve kalite ynetimi i levlerinin di uygulamalarla er entegrasyonuna dikkat etmek gerekir. TQM (Toplam Kalite Ynetimi) uygulamak istendi inde kapsamlbir kalite ynetim sistemi hedeflenmektedir. Dolayyla s irketlerin QM sistemlerinde, sektrlerine ba olarak farkl l talepler sz konusu olabilir. rne in: VDA (Alman Motor Sanayi Federasyonu)
25

Fikret CO KUN
FDA (US Food and Drug Administration) GMP (Good Manufacturing Practices)
Bu taleplerle birlikte Kalite Ynetimi sistemlerine ili standartlar da kin n d nlmesi gerekir, rne in: ISO 9000 QS 9000 Kalite ynetimi modl temel olarak kalite planlama, kalite denetimi ve kalite kontrol fonksiyonlar ierir. Kalite Ynetimi modl bir rnn hammaddelerinin n tedari inden, rnn sat ve kullan na kadar tm proseslerde rol oynar. Bu m ynden Kalite Ynetimi malzeme ynetimi, satda m, retim, bak onar ve t m m maliyet modlleri ile entegre alr. Kalite Ynetimi bile her SAP kurulumuyla eni sunulur ve yaln zca uygulama sistemlerinde etkinle tirilmesi gerekir. SAP sistemindeki Kalite Ynetimi modln ba SAP modlleri olmadan al rmak ka t mmkndr fakat bunun nko ulu; gerekli ana verilerin (rne malzeme ana in verileri, sat ana verileri ya da m ana verileri) bak nyap d c teri m n lmas r. Kalite ynetimi modl ile kalite kontrol planlar rneklemeler, dinamik , de im kurallar i gibi ana verilerinin ynetilmesinin yanra a i s adaki levleri de gerekle tirmek mmkndr; Kalite kontrol sonular kontrol partisi denilen bir belgenin zerinde saklan p ilgili malzeme iin retime gnderme, bloke etme, hurdaya atma gibi aksiyonlar kullan karar m arac ile al l nabilir. Kalite kontrol sonular gre dzenleyici nleyici faaliyetler iin dkman na haz rlanabilir, i ak arac l ile haz rlanan dkmanlar ilgili ki ilere ynlendirilebilir. Tedarikiler ve malzemeler iin kalite dzeyi takibi yap labilir. M teriye zg kalite kontrol kriterleri m kalite bilgi kayd teri kullan larak ynetilebilir ve kalite ynnden m memnuniyeti sa teri lanabilir. Tedarik a amas ndan sat ve da m a t amas kadar rn kalitesini na do rulayan sertifikalar yarat labilir. Tm test ekipmanlar n kalibrasyonu yap n labilir. Kalite sipari leri kullan larak kalite kontrol srecinde olu masraflar an kaydedilebilir. Lojistik tedarik zincirinin tmnde kaydedilmi olan kalite verilerinin analizi ve de erlendirmesi yap labilir. Kalite ynetimi modl kalite kontrol cihazlar entegre edilerek kontrol ile sonularn otomatik kayda al n nmas lanabilir. Kalite ynetimi ve parti ynetimi sa kullan larak kalite kontrol sonular n malzeme partisi zerine akmas lanarak n sa mamulden hammaddeye izlenebilirlik sa lanabilir, stoklar kontrol sonular gre na sflandlabilir. n r
26
MODLER YAPININ RNEK ZER NDE Kalite kontrol prosesi temel olarak a gibi yrmektedir: a daki
Fikret CO KUN
NEDEN
Mal Hareketi Sipari ler Son Tarih
Kontrol ne ba r lat
KONTROL N TALEP
Kontrol Partisi Kontrol Talimat
Ne ve ne kadar kontrol edilmeli
KONTROL
Kontrol sonular nedir Kalite Kontrol
KARAR
Kullan Karar m
Mallar ne iin yap labilir
4.2 - SAP R/3 Kalite Kontrol Prosesi ekil Kalite Ynetimi modl irketler iin e dzeylerde avantajlar sa rne itli lar, in: Di lojistik modlleri ve kalite ynetimi entegrasyonu sayesinde kontrol er sonular n tedarik, retim, sat n ve dat srelerine etkisinin sistem m taraf ndan otomatik olarak yrtlmesi (rne red karar ilgili ki ein; nda ilere posta gnderilmesi) Bak mnceden yap kalite testleri, kontrol yntemleri, rneklendirme, lm kontrol planlar anaverilere eri gibi im Proseslerde standartla ma ak arac bilgi aknotomasyonu l ile n Proseslerin izlenmesi ve kalite bildirimlerinde dzeltme grevlerinin uygulanmas yoluyla proseslerde iyile tirme. Kontrol ana verileri ile planlama deste i 4.8. WM - Depo Ynetimi (Warehouse Management) Depo ynetim sistemi, SAP Sistemine ve i letme iindeki malzeme akna entegre olmudurumdad rne stok ynetiminde mal girikayd ld nda, r. in; yap
27
Fikret CO KUN
WM stok dzeyinde artolur. Mal giri kayd nedeniyle, WM sisteminde malzemenin depolanmas gerekti kullan ya bildiren bir i ba l ini c lem latr. SAP Depo Ynetimi sisteminin sa olanaklar lad belirtmek gerekirse; Bir ya da birden ok retim yerinde, depo adreslerine kadar hemen her dzeyde e depo alanlar itli (yksek raf deposu, blok stok alansabit adres deposu vb.) , ieren karma depo yap nynetimi. k larn Depo lemleri zleme ProgramKaba Yk Tahmini, Zaman Performans , ve Teslimat zleme gibi aralarla Planlama ve zleme. Mal giri mal stok nakli gibi tm mal hareketlerinin depolama ve i, k, depodan karma stratejileri kullan larak ve mnferit malzemelerin zellikleri dikkate al narak i lenmesi. Do rudan Radyo Frekans deste i. WM sistemi ve otomatik kontrol sistemleri aras ndaki veri aktar n kontrol. m n eklinde s ralanabilir. WM sistemi, a i adaki levleri sa layan di SAP sistemleriyle ba l r: er lantd WM sistemindeki tm mal hareketleri Stok Ynetiminde kaydedilen verileri etkiler Kalite ynetimi sisteminde kontrol partisi i lemleri. PP/PI sistemleriyle ba lant malzeme tedariki. l SD sevkiyat sisteminde teslimat i lemleri. Nakliye sisteminde kalemlerin i lenmesi. Seyyar terminaller kullanarak nakil siparii i lemleri. Te cretleri iin vik nsan Kaynaklar veri iletilmesi. 'na SAP sisteminde olu turalabilecek depo yap yla lar irketlerin depo-raf srelerini entegre bir ekilde takip etmeleri mmkn olmaktad r. 4.9. PM - Bak ve Onar (Plant Maintenance) m m SAP R/3 bak m-onar modl, bir i m letmede yap tm bak onar lan m m i lemlerinin kayalt al t na nmas , takip edilmesini, planlanmas ve maliyetlerinin n n kontrol edilmesini kapsar. Bak onar m m, irketin bir paras r ve di i d er letme alanlar ok say ile da ba ya sahiptir. Maliyet muhasebesi, malzeme ynetimi, retim planlama vb. lant modller, bak m-onar modlnn ba m lant halinde oldu baca modllerdir. u l Bak m-onar modl dahilinde organizasyonlar mekansal, teknik veya m i levsel olarak ekillendirilebilir. Nesneler bu organizasyon yap sierisinde hiyerar olarak sflandlabilir. ik n r Bak onar modl kapsam m m nda; Kesinti bak onar , m m Dzeltme amal bak onar m m, nlem amal bak onar m m, Tamir edilebilir yedeklerin yenilenmesi, gibi birok bak onar tr gerekle m m tirilebilir ve bu ekilde bak onar m ma ihtiya duyan nesnelerin;
28

Fikret CO KUN
Fiili durumu belirlenebilir, Hedef durumu muhafaza edilebilir, Hedef durumu yeniden olu turulabilir. Nesneler zerindeki lm noktalarve sayalar takibi yap n labilir. Ayn zamanda nesneler iin standart ar neden, grev, i za, lem vb. kataloglar haz rlanabilir. Belirli periyotlarda dzenli olarak yap bak lan m-onar faaliyetleri sistemde m tan mlanabilir. stenen tarih veya lm de geldi eri inde sistemde otomatik olarak a lar olu r turulabilir. Bu sayede hem hatalar nne geilmiolur, hem de i n gcnden tasarruf sa r. lan Son olarak ise SAP'nin esnek raporlama sistemi ile talepler dahilinde nesnelere, kataloglara, bak onar trlerine, maliyetlere vb. birok konuya dair raporlar m m al nabilir 4.10. CS - M Servisi (Customer Service) teri SAP R/3 m servisi modl, bir i teri letmenin m terilerine verdi bak ve i m onar hizmetlerinin kay alt al m t na nmas , planlanmas sa n n lamaktad Ortaya r. maliyetlerin kontroln ve faturalama srecini takip eder. kan M servisi modl, ba sat m, maliyet muhasebesi, malzeme teri ta t -da ynetimi modlleri olmak zere bir ok modl ile entegre al maktad r. M servisi modl dahilinde organizasyonlar; mekansal, teknik veya teri i levsel olarak ekillendirilebilir. Nesneler bu organizasyon yap sierisinde hiyerar olarak s flandlabilir. Malzeme ve seri numaras ik n r takibi ile nesnelerin takibi kolaylarr. tl M servisi modl kapsam teri nda; Dzeltici bak onar m m Koruyucu bak onar m m Yenileme bak onar m m Montaj bak onar vb. m m gibi birok bak onar tr szle m m meli, szle mesiz, garanti kapsam ierinde yada d s ele al p gerekle nda ar n tirilebilir. Teklif ve faturalama sreleri ise sat m modul entegrasyonu dahilinde -dat gerekle tirilir. Nesneler zerindeki lm noktalar sayalar takibi yap ve n labilir. Aynzamanda nesneler iin standart ar neden, grev, i za, lem vb. kataloglar haz rlanabilir. Belirli periyotlarda dzenli olarak yap bak lan m-onar faaliyetleri sistemde m tan mlanabilir. stenen tarih veya lm de geldi eri inde sistemde otomatik olarak a lar olu r turulabilir. SAP'nin esnek raporlama sistemi sayesinde ise taleplere paralel olarak nesnelere, kataloglara, bak onar trlerine, maliyetlere vb. birok konuya dair m m raporlar al nabilir
29
MODLER YAPININ RNEK ZER NDE 4.11. HR - nsan Kaynaklar (Human Resources)
Fikret CO KUN
SAP Kaynaklar nsan Modl, bir i letmenin i alma srecinden ba e layarak, personel ile ilgili olabilecek tm srelerini ierir. nsan Kaynaklar Modl son derece esnek bir yap olup, her i da letmenin nsan Kaynaklar srelerini ierecek ekilde tasarlanabilir. SAP/R3 nsan Kaynaklarmodlnde personelinizin her trl verisini saklayabilir, firma ii ve firma d e ve aktiviteleri organize edebilir, bordro ve itim yasal raporlar n kartabilir, de erlendirmelerini yapabilir, cretlerini ynetebilirsiniz. Kariyer haritalar mlayarak kariyer planlar tan yapabilir, geli im planlamas ile, orientasyon ve di geli srelerinizi otomatize edebilirsiniz. er im SAP R/3 yedekleme planlamas yapman da olanak tan Ayr ESS (Employee za r. ca Self Service) / MSS (Manager Self Service) modllerini kullanarak al anlar z nn insan kaynaklar srelerine etkin olarak kat lmas sa n layabilirsiniz. nsan Kaynaklar Fonksiyonlar : Ba vuru Ynetimi Ba vuru kay ntutulmas tlar n Ba vurular srelere gre takibi. (mlakat, test, i alma a n e amalar ) Ba vuranlari uygunluk analizi n e Ba vuru ortamlar n (gazete, kariyergnleri, dan n manl firmalar verimlilik k ) analizi Toplu mail / mektup gnderme Personel idaresi ile entegrasyon, mkerrer veri giri nlenmesi inin Personel daresi Personele ait isim - soyisim, foto her trl demeleri, zlk bilgileri, SSK ve raf vergi bilgilerini, sa k bilgileri ve akla gelebilecek her trl bilgisinin l tutulabilmesi letmeye zg alanlar tan n mlabilmesi H ve kolay veri giri zl ekranlar . Organizasyon Ynetimi lerin, pozisyonlar ve departmalar tan n n mlanmas raporlanmas ve Ki ilerin organizasyon emas lemleri i Byme , klme, departman a lmas kapanmas / similasyonlar Zaman Ynetimi al anlar saatlik ve gnlk devams klar n takibi n zl n haklar n ve izinlerinin takibi zin n letmenin ihtiyac gre online / ofline olarak PDKS (Personel Devam na :Kontrol Sistemleri) ile entegrasyon Bordro Muhasebesi letmeye zg bordro hesaplamalar Kanun, Tzk ve genelegelere uygun hesaplama fonksiyonlar Temel, Yan, Ek, Net, Brt her trl demenin bordrola mas letmeye zg tasarlanabilir bordro s kt. Banka Disketlerinin haz rlanmas SSK, al Bakanl Raporlar kur, ma Bordro Muhasebe entegrasyonu, bordro sonularn muhasebele n tirilmesi
30
Fikret CO KUN
Personel Masraf Planlamas demelere, masraf kalemlerine gre personel giderlerinin similasyonu stenen blm / kizerinde ektra similasyonlar. i E ve Toplant itim Ynetimi irket ii ve d e katolo irket itim unun olu turulmas E itimlerin kaynak planlamasn yap , (e n lmas itmen, malzeme, oda) Kat l lar( ii veya d) kay mc n irket t n-kay lemleri t i E itimlerin maliyetlerinin lmas kart E itim/Katmc erlendirmeleri l de e gre e ste itimlerinin faturalanmas E itim sonucu kazan zelliklerin ki aktar lan ilere lmas Personel Geli imi Nitelik katalo niteliklerin i u, lere, pozisyonlara, ba vuranlara, personele, e itimlere ba lanabilmesi Personel Nitelik Ynetimi Kariyer Haritalar kariyer planlarn olu ile n turulmas Yedekleme Planlamas Geli Programlarn Planlamas im n Personel Performans De erlendirmeleri ESS / MSS al anlar internet/intranet zerinden Nitelik ynetimi, Performans n De erlendirmesi , ana verilerinin gncellenmesi, izin talebi, e itime n kay t yap lmas insan kaynaklar gibi srelerine aktif katm l Yneticilerin internet/intranet zerinden insan kaynaklarsrelerine aktif katm l Ba vuru ynetimi modlnn internet ile entegrasyonu. al anlar ve Yneticiler iin Kaynaklar nsan Portal nsan Kaynaklar Bilgi Sistemi Btn nsan Kaynklar sreleri iin standart sistem raporlar Kullanlardesign edebilece ad-hoc query yap d c n i, larr.
31
ERP NEDEN GEREKL ? 5. ERP NEDEN GEREKL ?
Fikret CO KUN
Son on yierisinde idnyasn ve akademik evrelerin gndemine girmi l n olan ERP kavram henz yeterli geri bildirim elde edilememi olmas ndan tr e itli tart malar beraberinde getirmektedir. da dnyas n takip etti yay n i nlarda kan e makaleler ilgin itli ekilde iki ayr uta yer alabilmektedir. Bir km yazarlar, s ERPnin ba s olmas arz durumunda i letmenin yok olma tehdidi alt b nda rakaca n ve byk risk ta iddia ederken, Bir km yazarlar da ERPnin rekabet gc dn s kazanmak, tedarik zinciri yap skurabilmek, ekonomik imalatsa layabilmek ve m ili teri kilerini kontrol alt nda tutabilmek iin en nemli bile oldu en unu savunmaktad (Mabert ve di rlar. erleri 2001). Gnmzn nemli ynetim metodolojilerinden Balanced Scorecard da n syledi gibi asl tm i i nda letmelerin hedefi finansal parametrelerdeki sonular, k saca karlk ve verimliliktir. bak lojistik ynetimi a k grnse de ERP yazmlar l lk ta rl l da bu amatan soyutlanamaz. Sonuta ERP yazmlar l ndaki kompleks yap n hedefi, n karlk ve verimlilikteki art l ile rekabet avantaj n sa n lanmas r. Bu temel hedef d do rultusunda, i letmeleri ERP yazmlar l almaya ve uygulamaya gtren alt sebepleri s yle ralamak mmkndr; Fonksiyonel anlamda; Sistem Entegrasyonunun sa lanmas An do ve h bilgi toplanmas nda ru zl Toplanan bilginin payla m Yneticinin kritik kararlar alabilmesi Zaman ve kaynak tasarrufu Yatmlar ve sermayenin denetlenmesi r n Pazar pay n arttlmas n r Etkin m hizmeti ve ok dillilik teri Rekabet Avantaj Daha Gl firma ve rn imaj Operasyonel anlamda; Sipari ve sto retim ynetim sisteminin etkin al e a mas Stok maliyetlerinde d rn zlenebilirli i Do zamanda, do miktarda malzeme ihtiya tespiti ve temini ru ru Tedarikileri planlama Do ve h teklif verme ru zl Finansal kaynaklar yerel para birimi ve dvizli de n erlemesi M risk analizleri teri Performans de erlendirme (http://www.marmaraweb.com, 11.12.2006). 5.1. ERP Kullan na Gemek Karar Kriterleri m in ERP kurulumu k zaman alacak bir sre de sa ildir. htiyacz olan zm n kapsam na, irketinizin bykl ne, operasyonel faaliyetlerinizin e itlilik, yo unluk ve iyapma yntemlerinize gre de ir. 3 ya da 6 ayl srelerde ERP kurulumu i k yapt n syleyen firmalar sizi yan ltmamalFirma kk boyutlarda olabilir veya .
32
ERP NEDEN GEREKL ?
Fikret CO KUN
kurulum firman sadece belirli k iin ya da firma sadece finansal modlleri n sm kullanmak isteyebilir. ERP ba siin al ar anlar da i yap yntemleri n de tirilmelidir. Bu tr de imler hite kolay olmamaktad E i i r. erki i yap yntemleriniz mkemmel olarak sryor (sipari zaman ler nda teslim ediliyor, verimlilik di tm rakiplerinizden daha yksek, tamamen m memnuniyeti elde er teri ediyorsunuz), bu durumda ERP'ye ihtiyac z olmayacakt tabiiki. nemli olan ne n r kadar srece de i ildir, gereki bir yakla ERP dn abalar y gibi mla m 1-3 l ortalama bir zaman alacakt Fakat ERP'ye neden ihtiyacz oldu r. n undan ok, ERP ile i lerinizi nas l geli tirebilece inizi hesap etmelisiniz. (http://www.cio.com/research/erp/ edit/erpbasics.htm, 11.12.2006). ERP yazm n gerekten gerekli olup olmad yatm l n r maliyetleri, Firma le i, htiyalar, Gelece ynelik planlar gibi kriterler andan incelenmesi gerekir; e s 5.2. ERP Yatm r Maliyetleri Bu mukayeseyi rakamsal olarak yapmak, her i letmenin yukar say da lan faydalarne oranda elde etti ve ERP uygulamas n maliyeti ile ilgilidir. Bu i n mukayeseyi her irketin ancak kendi verileri do rultusunda yapabilmesi mmkndr. Burada, ERP uygulamalar firmaya getirdi yk(ler) ve toplam uygulama maliyeti n i iindeki ortalama yzdeleri u ekilde verilebilir : Yazm lisans bedeli (%15) l E itim (%15) Dan manl k (%15) Donan / Altyap (%25) m Uygulama Ekibi (%15) Rakam ifade etmek gerekir ise, bir ERP uygulamas n bedeli i n letmenin le gre 100.000 dolar ile onlarca milyon dolar aras de ebilmektedir. Bu ine nda i bedel kk lekli firmalarda y k cironun %1.5i ile %2si olurken byk lekli ll firmalarda bu oran %3ten %6ya kadar kabilmektedir. Uygulaman hayata gemesi n ise gene i letmelerin le gre 4 ay ile 4 y aras de mektedir. (Dnya ine l nda i ortalamas9 ay olarak belirlenmi tir). (http://www.haber1.com/tumhaberler.asp, 11.12.2006). ERP yazm kurulu oldu donan zerinde al r l n u m lmas nemli bir t da maliyet kalemidir. Bu maliyetin d rlmesi iin firmalar yine iki yol izliyorlar. Bunlardan birincisi AS400 veya NT gibi gibi kullan maliyeti d donan letim m k m/i sistemi ile al mak, ikincisi ve asnemlisi ise internet zerinden ASP (uygulama l zm sa s) zm. ASP ile kullan yazm donan sat layc c l ve m nalm bir yor anlamda kiral internet arac ile sunucu yor, l irkete ba p kendisi iin ayr lan lan ortama ula yor. Uygulamaykiralayan firma ise birok firmaya bu hizmeti verdi inden maliyetleri ok d her konuda optimizasyon yapabiliyor. Haz k, r paketler ve ASP aracile kiralama l uanda ok yaygde ama kk lekli firma n il pazar n ERP satlar n c nh bu alana ynlendirece d zla i nlmektedir. ERP maliyetleri konusunda geli sa me lanana kadar kk lekli i letmeler mevcutta kendilerine sunulan somut alternatifler ile ba alar. Fakat ne yaz muhasebe ba kki tabanl l sorunlara (kompleksle ortam ve verimlilik: maliyetler, kalite, yazmlar en
33
ERP NEDEN GEREKL ? m memnuniyeti) tam zm sunamamaktad teri r. http://www.erpcrm.com/body1.html, 11.12.2006). 5.3. Firma le i
Fikret CO KUN
ERP yatm firman le en nemli unsurdur. Bu projede e r nda n i zamanl kullan say leklemede kriter olarak kabul edilmi Kk lekli c s tir. irketler: 020 kullan, orta lekli c irketler: 20-200 kullan, byk lekli c irketler: 200 ve st ERP yatmlarorta ve byk lekli r irketler iin uygun grlmektedir. (http://www.erpcrm.com/body1.htm, 11.12.2006). Kurumsal kaynak planlamasn (ERP) dnya ap bir retim standard n nda haline gelmesiyle, byk lekli i letmelerin ard ndan kk ve orta boy i letmeler (KOB de ERP yazmlar yneliyor. ERP'nin temel avantajveriye kolay eri ) l na , im sa lamas Bir KOB rekabette ba l . , ar olmak iin, neyi nasve ne kadar verimli l kulland bilmek durumunda. Bu da ancak tam entegre al planlamadan sat n an; a, sevk yattan maliyete kadar her akn kontrol edilebildi iyi bir bilgi altyapyla i s mmkn. ERP, m ili teri kilerinden retim planlamaya, her noktada kaynaklar en etkin biimde izlemeyi ve buna ili birtak aksiyonlar almaysa yor. kin m l (http://erpakademi.com/v1/index.php?option=com_content&task=view&id=1035&Ite mid=189, 11.12.2006). 5.4. htiyalar htiyalar iki bakta, mevcut sistemden memnuniyetsizlik (rekabet gcndeki l kay ve gelece ynelik planlar ile incelenmelidir: plar) e Mevcut sistemden memnuniyetsizlik (rekabet gcndeki kay plar): Operasyonlar verimli bir ekilde ynetilebilmekte/izlenebilmekte midir? Faaliyet/birimlerin verimliliizlenebilmekte midir? i Faaliyet/birimler aras entegrasyon kurulabilmi midir? Karar vericiler (st ynetim) ihtiya duyduklar detayda ve s kta kl gncelli yitirmemi ini rapor/verilere ula abilmekte midir? Gelece ynelik planlar; e letmenin i hacminde byme plan m r. Bunun paralelinde var d operasyonlarn gittike kompleksle beklenmekte midir? n mesi letme de ik sektrlere girmeyi hedeflemi i midir? sorular cevap aramaktad na r. Yukar ERP karar dengenin maliyet ile kurulabilecebelirtilmi zetle da nda i ti. terazinin bir ucunda ihtiyalar kar n lanamamasn maliyeti ve di bir ucunda ise n er ERP yatm n maliyeti bulunmaktad ERP yatm maliyeti yakla olarak r n r. r n k labilmektedir. kart htiyalar kar n lanamamas n maliyetinin hesaplanmasiin n kurall yntem bulunmamaktad (http://www.erpcrm.com/body1.htm, 11.12.2006) bir r.
34
ERP NEDEN GEREKL ? 5.5. ERP Uygulamalar n Ba s k Nedenleri n arzl
Fikret CO KUN
ERP sistemlerinin sa bu a yararlara ra lad k men, ideal ko ullarda bile ok masrafl r yatmlar olan bu sistemlerin kurulumu, d dan grnd kadar kolay ar de ildir. ERP sistemlerinin kurulumu, bir yazm sistemi kurulumundan ok daha l karma bir i k letme organizasyonudur ve zerinde titiz bir al yap ma lmad takdirde byk kay plara yol aabilmektedir. ERP sistem kurulumunun ba s arz olmas n nedenleri 10 s fta toplanabilir: n n Stratejik hedeflerin net tan mlanmamas st ynetimin sisteme yeterince destek olmamas Zaykurulum projesi ynetimi f Organizasyonun de ime kat i lmamasdestek vermemesi , ok iyi bir kurulum projesi ekibinin seilememesi Son kullanlara yeterli e c itimin verilmemesi Veri do rulu unun sa lanamamas Performans ltlerinin organizasyon de imine destek vermemesi i ok merkezlilik konusunun iyi irdelenmemesi Teknik zorluklar (yazm iindeki hatalar, eskiden uygulanan l sistemlerden kaynaklanan sorunlar ve donan zorluklar m vb.). (Baskak, Ceti 2003). li, ERP uygulamas n istenilen sonucu verebilmesi iin sistem iinde sa kl n l veri giri lerinin mutlaka yap lmasgerekir. Veriler kurumun yapna uygun belirlenen s kriterler girilmiyorsa, ilgili zamanlarda, do girilmiyorsa, sistemin do nda ru ru sonular retmesi beklenemez. rne stok takip sorumlusu stok bilgilerini girmiyor in, yada gecikmeli olarak giriyorsa, gncel stok bilgilerine ula lamaz. Dolayyla m s teri temsilcisi teklif ve sipari amalar istenilen hizmet kalitesini kurumsal m a nda terilere sa layamayacak, teslimatlarda sorunlar ya anacak, finans blm s nt ya k lar ayacak, st ynetim firma ile ilgili dnemsel raporlarsaklalamayacak. Sistemin l kullanlar lerini yapmad srece kusursuz bir ERP uygulamas n dahi ba l c i klar n ar olma yoktur. (http://www.ias.com.tr/erp/p-unsuccess_erp.html, 11.12.2006). ans ndan nce 5 milyar dolarl cirosu ile Amerikan drdnc byk ila flas k n da m firmas t olan FoxMeyerin ERP kurma projesi olan Delta III projesine start verilmesiyle ba layan iflas srecini Judy E. Scott, .The FowMeyer Drugs. Bankruptcy: Was It A Failure Of ERP? adl sa makalesinde incelemi Bu blm ad k tir. geen makaleden al bilgilerden derlenmi nan tir.(Yegl, 2002). Teknolojiyi daha etkin kullanmak iin FoxMeyer, 1993 ynda Delta III l projesini ba r. Yap pazar ararmas n ard latm t lan t n ndan ayn l Aral ay yn k nda SAP R/3 ERP paketi sat al r. FoxMeyer, SAP R/3n yan ayn n nm t nda zamanda Pinnacle firmas ndan depo otomasyon yazm n alarak kendisine proje dan l sat man olarak bu iki sistemi entegre etmesi iin Andersen Consulting firmas semi Delta n tir. III projesinin uygulanmas 1994 ve 1995 y nda gerekle tir. FoxMeyer 1996 llar mi ynda iflas l na klam ve 1998 ynda, firman ERP sats l n c olarak SAPyi ve SAPnin entegrasyonu iin dan man firma olarak da Andersen Consultingi her biri iin 500 milyon dolar deyerek kulland klanm r. Pinnacle firmas n bir st a t n dzey yetkilisine gre projenin ba s bir otomasyon probleminin ya da ticari arzl
35
ERP NEDEN GEREKL ?
Fikret CO KUN
yazm paketinin problemlerinin bir sonucu de ynetim yanl n bir sonucudur. l il lar n irketi iflasa srkleyen Delta III projesinin olas sebepleri ana unlar olabilir: Firman st ynetimi projeye yeterli ba l ve deste vermi n l i olsa da e itli raporlardan elde edilen sonulara gre alt kadrolardan (kullanlar) bir k c smbu ba l ve deste gstermemi lk i lerdir. rne depo otomasyon sisteminin SAP ile in entegre edilmesi sonucu i lerini kaybedeceklerini d nen depo i ilerinde byk moral motivasyon sorunlarortaya ve bunun sonucunda deponun kapanarak km mallar otomasyon uygulanm n depoya ta nmas olay fiyaskoya dn tr. bir m stoktaki mallara zarar vermisipari yerlerine ular iler , ler tlamam yeni sistemde , birok problemle kar ve yakla 34 milyon dolarl bir kay stok zarar lm la k k p ortaya r. km t Projenin kapsamfirman bu sistemin ilk uygulaylar n c ndan biri olmu olmas ndan tr risk ta makta olmas n yan ra projenin ba n s lamas ndan k bir sa sre sonra firma, niversite Sa k Sistemi konsorsiyumunun ihtiyalar kar l n lamak zere ok genikapsamlbir kontrat imzalam r. Bu da R/3 i t lemleri hacminde ngrlenin ok stnde bir art yol aarak, teknik altyap sorunlara sebebiyet a da vermi tir. Projenin problemlerinden biri de firman yeterli say gerekli bilgi ve n da tecrbeye sahip insan kayna sahip olmamas bu yzden s n na ve rt dan man firma Andersen Consulting.e dayamolmas r. d Firma projenin istendi biimde yrmedi i inin fark varm na olmas na ra men, dan firma ve satya olan a ba lndan tr kontrol nasele man c r ml l alacan bilememi tir. Firma st ynetimi, projeye olan a deste r inden tr, do noktada do ru ru ad at projeden kademeli olarak vazgeme cesaretini gsterememi Bunlar m p tir. n dnda say labilecek alt sebepler olsa da, sonu itibariyle ba s k ve iflas olay arzl ERP sisteminin bir hatas olarak alg lanmamaktad Sebepler sistemin uygulanmas r. ndaki hatalara ve evresel faktrlerin yeterince iyi hesap edilememi olmas ba na l gzkmektedir. FoxMeyer firmas n iflas etmesi hadisesi ERP kurulumu ve n uygulanmas esnas nelerin yap nda lmamas gerekti konusunda iyi bir rnek te i kil etmektedir.
36
SONU
Fikret CO KUN
6. SONU Kurumsal Kaynak Planlama projelerinin ba l ar olabilmeleri iin en nemli husus kurumsal ihtiyalar beklentilerin do bir n, ru ekilde tespit edilmesi ve srelerle ilgili tm verilerin sa kl l bir ekilde sisteme i lenmesidir. Kurulum a amas sisteme gei en uzun ve en nemli k n kil etmektedir. ERP'yi sadece teknolojik bir in sm te uygulama olarak grmeyip kurumun bugn ve gelecekteki tm faaliyetlerini yrtecek btnle bir otomasyon sistemi olarak de ik erlendirmek gerekmektedir. Sistemin karma yap, sistem zerinde hatalyap bir i k s lan lemin, ters hareketlerle dzeltilmeye allmas daha da karma bir hale gelebilir. Ancak ERP yla k sistemlerinde kalmaz sonulardan birisi olan bu durum, sistem talimat ve n prosedrlerinin a ve net bir k ekilde tan mlanmas uygulanmas hi bir zaman ve yla, korkutucu sonulara varmayacakt r. Gnmzde rekabet, ulusal s rlar arak uluslararas konuma ula r. n a bir m t Bu ko alt rekabet gcn korumak ve geli ullar nda tirmek isteyen i letmelerin vizyon ve stratejilerini ok iyi belirlemeleri ve spesifik hedefler belirlemeleri gerekmektedir. Zamanla de en rekabet unsurlar i i , letmeleri rn/hizmet kalitelerini art rmaya, pazarda meydana elen de melere tepki hn i z ykseltmeye ve bunlar yaparken de maliyetlerini d rmeye zorlam r. De imlere h ve ekonomik tepki verebilmek t i zl iin, i letmenin tm fonksiyon, sre ve kaynaklar entegre bir n ekilde planlanmas ve kontrol etmesi gerekmektedir. Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri bu zm aray larierisinde ok geniboyutlu bir ereve iinde ele al nmas gereken bir konudur. Kalite ynetimi, lojistik ynetimi, mali i ynetimi, insan kaynaklar ler ynetimi, proje ynetimi, otomasyon ynetimi, bilgi kaynaklar ynetimi, karar destek sistemleri ynetimi vb. birbirinden ok farkl disiplinlerden ayn anda yararlanmak zorunda olan ERP sistemleri, olduka iddial hedeflerin temsilcisidir.
37
KAYNAKLAR
Fikret CO KUN
KAYNAKLAR ADAM, E. 1999, Quality Circle Performance, Journal of Management, 17(1) ss.2125. ACAR, N., 1991, Malzeme htiya Planlama, Milli Prodktivite Merkezi Yay nlar No: 323, AIMS Software INC. BASKAK M., Ceti H., Kurumsal Kaynak Plnlama Nedir? li stanbul Teknik niversitesi, letme Fakltesi, Endstri MhendisliBlm, Yksek Lisans Tezi i RAJAGOPAL, R. 2002, An Innovation Diffusion View of Implementation of Enterprise Resource Planning (ERP) Systems and Development of a Research Models" Information & Management 40 s. 87-114, MI. UMPLE, E.J., Haft, R.R., Umble, M.M. (2003), "Enterprise Resource Planning: Implementation Procedures and Critical Success Factor", European Journal of Operational Research, 146 NY. pp. 241-257. ALTINKESER, H., 1999, Kurumsal Kaynak Planlamas Y z Teknik niversitesi , ld Fen. Bil. Enst. Yksek Lisans Tezi APICS, 2000, ERP Software Comparison Survey Results, corrected version Bay r, nd A., (2000), Using the output of an ERP system in companywide performance analyses, Marmara . Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi YEGL, M. F., 2002 Kurumsal Kaynak Planlama, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Semineri B LGE, T., 1999, A process analysis methodology for ERP implementations, Marmara . Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi DURMU LU, S., 1994, O malat Kaynaklar Planlamas (MRP II), Seminer Notlar HAGMAN, A, 2000, What Will be of ERP?, Project Report, School of Information Systems Queensland University of Technology. KLAUS, K., ROSEMANN, M. ve GABLE, G. G., 2000, What is ERP?, Information Systems Frontiers 2:2, pp. 141-162 MABERT, A. M., SON A. ve VENKATARAMANAN M.A., 2001, Enterprise , Resource Planning: Common Myths Versus Evolving Reality, Business Horizaons, May-June 2001, pp. 69-76 O. CONNOR, J.T, DODD, S. C., 2000, Achieving integration on capital projects with ERP systems, Automation in Construction, 9, pp. 515-424 ZTUNCER, 1998, ERP Software A Tool in Reengineering, Marmara . Fen ., Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi
37
KAYNAKLAR
Fikret CO KUN
ROSS W. R. ve V TALE M. R., 2000, The ERP Revolution: Surviving Versus thriving, Information Systems Frontier SAP Info Development and Technology, (1998), Accelerated SAP Enhancements SCOTT, J.E., The FoxMeyer Drugs. Bankruptcy: Was it a failure of ERP?, The University of Texas TANYA M., 1994, retim KaynaklarPlanlamas(MRP II) zmlerinin , Geli tirilmesi, Hedefleri ve Yararlar MRP II retim KaynaklarPlanlamas , Workshop Bildiriler Kitabss.92 , TUALP, D., 2000, Development of ERP Post-Implementation Performance Assessment Methodology, ODT Fen Bilimleri Enst. Yksek Lisans Tezi YET, N., 1993, Kapasite htiya Planlamas TMMOB , stanbul ubesi, retim Kaynaklar Planlamas Semineri
http://www.sap.com/turkey/solutions/business-suite/index.epx, Eri Tarihi: 11.12.2006 im http://www.ias.com.tr/erp/erp.html, Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.ias.com.tr/erp/p-mrp_erp.html, Eri Tarihi:11.12.2006 im www.logo.com.tr/ Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.biymed.com/pages/erpprg.htm, Eri Tarihi: 11.12.2006 im http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.html, Eri Tarihi:11.12.2006 im www.sap.com/turkey/news, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.kocsistem.com.tr/tr/default.asp, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.oytek.com.tr/erp. asp, Eri Tarihi: 11.12.2006 im www.sap.com/turkey/news, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.sap.com/ Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.kocsistem.com.tr/tr/default.asp, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.ias.com.tr/solutions/caniaserp.html, Eri Tarihi: 12.01.2007 im
38
KAYNAKLAR
Fikret CO KUN
http://www.ias.com.tr/caniaserp.html, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.cs.com.tr/diger/iletisim.html , Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.cs.com.tr/iletisim.html, Eri Tarihi: 12.01.2007 im http://www.matrisbilisim.com/contactform.asp, Eri Tarihi: 11.12.2006 im http://www.matrisbilisim.com/cf.asp, Eri Tarihi: 11.12.2006 im http://tr.wikipedia.org/w/index.html, Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.elsys.com.tr/sitecontent/sapsolutions.asp, Eri Tarihi:18.12.2006 im http://www.geocities.com/akircali/planlama/planlama.html, Eri Tarihi14.012007 im http://www.marmaraweb.com/ Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.cio.com/research/erp/edit/erpbasics.htm Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.haber1.com/tumhaberler.asp Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.erpcrm.com/body1.htm Eri Tarihi:11.12.2006 im http://erpakademi.com/v1/index.php?option=com_content&task=view&id=1035&Itemi d=189 Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.erpcrm.com/body1.htm Eri Tarihi:11.12.2006 im http://www.bilisimterimleri.com/bilgisayar_bilgisi/bolum/8.html Eri im Tarihi:11.12.2006 http://www.ias.com.tr/erp/p-unsuccess_erp.html, Eri Tarihi:11.12.2006 im
39
ZGEM 07.12.1978 tarihinde Ankarada do du. lkokulu ankaya Y z ld lkokulunda, Orta Okulu Oyak retim okulunda tamamlad1992 ynda girdi I lk . l i Askeri klar Lisesinden 1996 ynda mezun olup ayn l Kara Harp Okuluna ba . 2000 ynda l y lad l Kara Harp Okulundan Ordudonat Te olarak mezun oldu. Bal m men kesir Ordudonat m Okulu ve E itim Merkez Komutanl ndaki Subay Temel Kursunu ba yla ar tamamlayarak Topu ve Fze Okulu Ordudonat Blk komutanlnda greve m ba . 2003 y atamalar 2nci lad l yla gvenlik Tugay (Lice/D YARBAKIR)na Ana Malzeme ve Yedek Para Sayman olarak atand2005 y atamalar 531 nci . l yla lave Depolama Km Komutan(Narl s /KAHRAMANMARA olarak atand ) grevine devam etmekte olan Ordudonat ste m men Fikret CO KUN evli olup, iyi derecede ngilizce bilmektedir. Fikret CO KUN
37

ERP Fikret Coskun Tez

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ERP Fikret Coskun Tez

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)

YKSEK L SANS PROJES

Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)

Dan man: Do. Dr. smail BAKAN

YKSEK L SANS PROJES

Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)

Do.Dr. smail BAKAN DANI MAN

Do.Dr. Sami TABAN YE

Yrd.Do.Dr. Mustafa TA LIYAN YE

Do.Dr. Haluk ALKAN

KAHRAMANMARA ST MAM N VERS TES

Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)

Kurumsal Kaynak Planlama (ERP: Enterprise Resource Planning)

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA NED ? R

Durum : - Karma dan k, k Bilgi Sistem altyap s

Faaliyetler : - Btnle ERP ik Sistemi seimi

Olas faaliyet : - ERPnin zelle tirilmesi

Etki : - Bak ihtiyac m olan bir sistem

2.2 ERP Kurma Sebepleri ve Beklentiler (Hagman, 2000). ekil

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F 3. ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

ERP YAZILIM PAZARINDAK RMALAR F

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

TEDAR LER K SATIve DA ITIM STOK ve MALAT

M MAR ENDSTR ZMLER YEL

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

Mal Hareketi Sipari ler Son Tarih

Kontrol Partisi Kontrol Talimat

Ne ve ne kadar kontrol edilmeli

Kontrol sonular nedir Kalite Kontrol

Mallar ne iin yap labilir

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

MODLER YAPININ RNEK ZER NDE

ERP NEDEN GEREKL ? 5. ERP NEDEN GEREKL ?

ERP NEDEN GEREKL ?

ERP NEDEN GEREKL ? 5.5. ERP Uygulamalar n Ba s k Nedenleri n arzl

ERP NEDEN GEREKL ?

You might also like