Demoklesin Klcndan Tsunamiye: Yaratc-Ykc E-renme Platformlar

Hakan Yldz akademi@ada.net.tr Hacettepe niversitesi Bilgi ve Belge Ynetimi Trke zet: Bireylerin renme stillerini ve sahip olduklar zeka trlerini dikkate alarak kiiye zel eitim tasarlamak ne lde mmkndr? Son birka yldr A.B.D. merkezli MOOC Hareketi (Mass Open Online Course) bu konuda fazlasyla iyimser olmamza neden olmaktadr. Endstri ann gereksinimlerine gre oluturulan mfredatn dijital amzda bireylerin gereksinimlerini karlamaktan uzak olmas, klasik eitimin artan maliyeti ve buna karlk den kalitesi ve i garantisi salayamamas klasik eitimin banda uzun zamandr sallan Demoklesin klc olmutur. 1920lerde yine A.B.D.de balayan ancak baarszlkla sonulanan posta ile uzaktan eitim, son on ylda makine renme alanndaki gelimeleri ve bilgi teorisyenlerini de arkasna alarak yeniden eitim kurumlarnn kapsna dayanmtr. Snf eitiminde eitmen ve renci arasndaki zlememi en temel mesele olan renme stili, makine renme destekli online platformlarla bir sorun olmaktan karlabilir. Zira makineler, topladklar verileri analiz ederek kiiye renme stiline uygun eitim tasarlamada her geen gn daha fazla yok kat etmektedir. te yandan gelimi lkeler dahil kii bana den eitim harcamalarnn zellikle dar ve orta gelirli ailelerin, dolaysyla ebeveynlerinin yaamlar zerindeki olumsuz etkileri, klasik eitimle ilgili soru iaretlerini nleme dntren faktrdr. Eitim mevcut yaps itibaryla dnya apnda bir eitsizliin yaratcs konumuna ulamtr. Bilgisayar destekli renme ile eitim maliyetleri ok daha makul seviyelere ekilebilir, tabana ve yaam boyuna yaylarak eitimde frsat eitlii yaratmada etkin bir ara olarak kullanlabilir. Ancak bu yeni paradigma, eitim kurumlarnn pozisyonlarn acilen gzden geirmelerini ve yeni koullara hzl bir ekilde adapte olmalarn zorunlu klmaktadr. Zira yzylmzn ikinci yarsna kadar birok eitim kurumunun bu paradigma deiikliinin yaratt rekabete dayanamayarak yok olacaklar tahmin edilmektedir. Kendi ykmlarn yaratarak kendilerini bu ykmdan sa karacak olanlar yaamaya devam ederken bunu baaramayanlar tarihteki yerlerini alacaktr. Henz tm olas etkileri hakknda tam fikir sahibi olmamakla birlikte bu platformlarn dijital an yeni gereksinimlerini karlamakta etkin birer ara olacaklar ifade edilmektedir. Yz yze eitimi destekleyici bir ara olacak/olmas gereken bu platformlar eitimde kalite ve frsat eitlii iinde umut dourmaktadr. Bu n ne kadar gl ve ayn oranda etrafn aydnlatacan zaman belirleyecektir. Trke Anahtar Szckler: e-renme, kiiye zel eitim, hibrid eitim, renme stilleri, oklu zeka, MOOC Hareketi ngilizce Anahtar Szckler: E-learning, tailored made education, hybrid education, learning styles, multiple intelligent, MOOC movement

Giri
Snav katlarna not verme uygulamasnn (ilk olarak 1792 senesinde Cambridge niversitesinde William Farish isimli bir retim grevlisinin teklifi zerine balanmasnn) zerinden 220 yl akn bir zaman gemi olmasna ramen (Postman,2010,s.10) gnmzde halen bu not sistemi kullanlmaktadr. Endstri ann gereksinimlerine ve tamamen endstrinin i alanlar iin faydal olacana inanlan konulara gre Prusya eitim sisteminin ana hatlarn oluturduu bu sistem, dijital an gereksinimlerini ve dolaysyla insanlarn eitimden beklentilerini karlamaktan uzak olarak deerlendirilmektedir ( Robinson, t.y.; Carr, 2012) Bireylerin grsel, dilsel, bedensel vb. oklu zekalarn ve farkl renme stillerini dikkate almakszn tasarlanan bu sistem, sisteme uyum salayamayan kiileri baarsz olarak damgalayarak sistem dna itmekte ve yaratcl yok etmektedir. zellikle demokrasileri tam olarak gelimemi lkelerde devletin kontrolnde yrtlen eitim sistemlerinde yaratcln zn oluturan cesaret ve

eletirel dncenin bastrlarak yok edilmesi, bu lkelerle gelimi lkeler arasndaki bilgi uurumunu gnden gne arttrmaktadr. Robinsonun belirtii ekilde, eitim sistemlerimiz her eyin standartlatrld fast food modeline uyarlamtr bu yaklam hamburgerlerin salmz tkettii gibi ruhumuzu ve enerjimizi tketmektedir (Robinson, renme devrimi, t.y.) Eitim sistemini bu fast-food modelinden kurtarmak, eletirel dnceye, yaratcla ve tam bir evre/toplum bilincine sahip bireylerini yaratmak, tm bireylerim eitim imkanlarna mmkn olabildiince eit olarak eriimini mmkn klacak zmler gelitirebilmek 21.YYn temel meselelerden biri olacaktr. Bir arlklar a olan 20.Yzylda yaanan dnya savalar, atom felaketleri, kimyasal silahlar gibi tamamen insan kaynakl byk felaketlerin yeniden yaanmamas iin bu deiimi gerekletirmek insanln gelecei asndan elzemdir. Deiimi kanlmaz olarak gren bu dnce tarznn tetikledii yeni eitim hareketi A.B.D. merkezli olarak son birka yldr ivme kazanmtr. Makine renmesi ve haberleme teknolojilerinin geliimi ve mevcut yaygnlama hzyla devam edildii taktirde 2050 ylna kadar 250 yllk Prusya modelinin yerini yeni sisteme brakaca belirtilmektedir ( Brockman, s.233). Yeni sistemin ana iar, tamamen kiiye zel eitim olanaklarnn yaratlmasdr. Bugne kadar zihinlerimizde taht kuran paradigmann deitirilmesi ile mmkn olabilecek bu deiim, 2011 ylndan itibaren dnyann drt bir yanndaki insanlar-zellikle de akademik evreleri, megul etmektedir. Zira mevcut teknolojik/zihinsel gelimeler devam ettii taktirde tm dnyada, zellikle de yksek renimde, eitim sektrnn derin bir ykmla karlaaca beklenmektedir (Wessel ve Christensen, 2012). MOOC Hareketi (Mass Open Online Courses) olarak bilinen ve A.B.D.de yerleik elit niversitelerin nclk ettii bu eitim hareketi, eitimde devrim/evrim tartmalarn da alevlendirmitir (Regalado, 2013). Stanford niversitesinden iki profesrn kurduu ve kursiyelerle iverenleri bir araya getirerek yatrmn srdrlebilirliini salamay hedefleyen ve kar amal bir irket olan Coursera (Leber, 2013), 2011 ylndan itibaren Stanford, Michigan, Penn ve Princeton gibi sayl niversitelerdeki bilim insanlarnn destei ile gerekletirdii cretsiz uzaktan eitimlerle 200den fazla ders am, bu derslere ok ksa bir srede 1,5 Milyon kursiyer kaydolmu ve her hafta yaklak 70,000 kursiyer de kaydolmaya devam etmektedir (Brooks, 2012 ve Regalado, 2013). Bu rencilerin yarsndan fazlasnn (yaklak %62) A.B.D. dndan, zellikle de bata BRIC olarak adlandrlan Brezilya, in, Hindistan ve Rusya Federasyonundan olmas kayda deerdir (Regalado, 2013,s.64). Harvard ve MIT niversitelerinin 60 Milyon USD yatrm yaparak gerekletirdii dier bir MOOC platformu olan edX ise benzer ekilde eitimler dzenlemeye balamtr ( edX, t.y.). cretsiz olan bu derslerin krediden saylmas iin de almalar halen devam etmekte ve baz niversiteler bu platformlar tarafndan verilen kurslar geerli kredi olarak kabul etmektedir. Bu yeni paradigmann neden ve nasl ortaya ktn ana hatlaryla analiz etmek, deiimin yaratt ve yarataca etkileri daha nesnel bir adan deerlendirmeye imkan tanyacaktr.

Tablo-1: En yaygn e-renme platformlar (Carr, 2012)

Deiimi tetikleyen sorunlar Endstri ann gereksinimlerine gre 250 yl nce tasarlanan ve bugn hala kullanlan mfredat, dijital an gereksinimlerini karlayamamaktadr. Mfredatn, dijital an gereksinimlerini, eletirel dnceyi, yaratma cesaretini ve yenilikilii destekleyen bir ierie kavuturulmas zm bekleyen acil konulardr. te yandan,

mfredatn, dijital an gereksinimleri ile hizalanmas ile ierik, iletiim, maliyet ve bilgi retimini destekleyen kltr yani bann yokluu problemlerinin zme kavuturulmas, kiiye zel eitim ve yaam boyu renme ile de dorudan ilikilidir. Mfredat dijital an gereksinimleri ile hizalayarak, bireylere onlarn renme stillerine, zeka trlerine gre zelletirilmi eitimler sunulmas ve eitimi yaam boyu renme noktasna ekmek yeni paradigmann ana felsefesidir. erik Gnmzde mevcut dijital enformasyonun %20sinin yapsal, %80inin ise yapsal olmayan metin halinde olduu, buna karlk enerjimizin yaklak %80ini ( birok farkl yoldan) biim iin, %20sini ise ierik iin tasalanmaya harcamakta olduumuz, elli yl sonra ise bu orann tersine dnecei belirtilmektedir (Brockman, s.233). Semantik webde bir deer yaratabilecek her bir verinin yaplandrlm olma zorunluluu, her bir ieriin balangta bu ekilde yaplandrlmasna neden olacak, bylelikle de bizler gelecekte ekilden ok ierie odaklanarak daha hzl ve kaliteli enformasyon ve bilgi retebilme imkanna kavuabileceiz (Fensel, 2005;Brooks,2012) . zellikle semantik web teknolojilerinin gelimesi ile eitimde ierik sorunun en azndan hammadde asndan tatmin edilebilecei varsaylabilir. Ancak mesele bu hammaddelerin nasl bir mfredat iinde bilgiye dntrlebilecei ve bunun dnya ile ne seviyede rekabet edebileceidir. MOOC platformlarndan sunulan online kurslar dnyann drt bir yannda dar ve gdk bir mfredatla bunalm milyonlarca renciyi/yetikini cezbetmektedir. Ders seimleri, herhangi bir ynetmelik vb. gibi snrlama olmakszn tamamen kullancya ait olduundan, birok insan bu esneklik sayesinde normal koullarda alamayaca eitimleri alabilmekte, bu dersleri alanlarla ayrca sosyal medya araclyla bire bir etkileime girebilmektedir (Coursera, t.y.). Kimileri tarafndan eitimin McDonaldlatrlmas olarak eletirilen bu uygulama eitimin her ne kadar henz banda olunsa da 21.YYda izleyecei rotay bizlere gstermektedir (Regalado, 2013,s.65 ve Leber,2013 ). Makine renme destekli bu platformlarn zaman iinde kursiyerlerin renme stillerini ve zeka trlerini analiz ederek kiiye zel ierik sunmas eitimi dijital an gereksinimlerini karlar noktaya getirebilecektir. Klasik snf renmesinin annda geribildirim salayamamas, rencinin devi baaramamas durumunda bir sonraki aamaya konuyu renmeden geerek bilgi temelini eksik kurmas, konuyla ilgili alnan eitimin haftalarca sonra test edilmesi ve bu arada renilen konularn genellikle unutulmas gibi negatif hususlar e-renmede anndan geri bildirim ve saysz tekrar ile giderilmekte olduu (Regelado, 2012), bu tarz renmenin ise renci performansn geleneksel snf renmedeki %50 seviyesinden %80 seviyesine kartt bulgulanmtr (Bloom, 1984). letiim sorunu nsan-insana iletiimde bariyerler (dil, zeka farkll, nyarg vb.) ieriin tam iletimini engellemektedir (Dervin, 1995). renen makinelerin destei ile bireyler arasndaki baz iletiim bariyerleri kaldrlabilir ya da etkisi azaltlabilir. Ancak zellikle eitimde yz yze iletiimin makineler/teknolojiler ile ikame edilmesi bilgi retimini destekleyici ortam ifade eden ve Japonlarn ba olarak ifade ettikleri fiziksel, sanal, zihinsel ya da daha byk olaslkla her nn bir karm olan ortamn pozitif etkisinin yitimine neden olabilecektir (Regalado, 2012). nk bilgi bu ortamda bulunur ve dinamik, ilikisel ve insan davranlarna baldr ( Krogh, 2000, s.17). ba
Durumsal Farkndalk - Zeka tr - renme stili - Dil - evre Uyaranlar - Materyaller - Sosyo-ekonomik, kltrel etkiler Durumsal Farkndalk - Zeka tr - renme stili - Dil - evre Uyaranlar - Materyaller - Sosyo-ekonomik, kltrel etkiler -Alc-Verici

ierik

Alc-Verici A

ekil-1: nsan-insana iletiimde ba ve iletiim bariyerleri ekil-1de gsterildii gibi hem eitmen hem de renci uzay-zaman iinde birer bilgi alc-vericisidir. Her ikisinin de benimsedikleri renme stili/leri bulunmaktadr ve her ikisi de oklu zeka kuramna gre bir ya da birden fazla zeka trne ( Dilsel, mantksal, grsel, ritmik, sosyal, bedensel ve doac gibi) sahip olabilmektedir (Gardner, 1993).

Gnmz eitim sisteminde, gerek eitmenlerin gerekse rencilerin sahip olduklar zeka trleri ve renme stilleri hakknda farkndalklarnn olmamas, olsa bile tam iletiimi teknik yetersizlikler nedeniyle kuramadklar bilinmektedir. rnein dilsel zekaya sahip ancak sosyal zekaya sahip olmayan bir eitmen, karsnda sosyal zekaya sahip bir renciyle iletiimde engelle karlalabilecek, eitmen rencinin konuyu anlamlandramamasn olumsuz, dolaysyla renciyi baarsz olarak deerlendirebilecek ve iletiim baarszlkla sonulanacaktr.

ekil-2: ift ynl iletiim modeli ift ynl iletiim modelinde gsterilen iletiim, insanlar arasnda olabildii gibi insan/makine, insan/nesne, makine/makine, makine/nesne varyasyonlarnda da olabilmektedir. zellikle kuantum, semantik ve makine renme alanlarndaki gelimeler dorultusunda bu alanda ok ciddi gelimeler kaydedilmektedir. Bilgisayar destekli erenme, karlkl eitimde eitmen ve renci arasnda oluan gapi (boluk) belli bir lde kapatmaya yardmc olabilir. Bilgisayar destekli eitimin, yz yze iletiimle verilen klasik eitimin tamamen yerini almas hem teknik hem de insann doas nedeniyle pek mmkn grnmemekle birlikte ok yakn bir gelecekte-halihazrda kullanlmakla birlikte, renen makineleri eitimde etkin bir ekilde kullanmamz beklenmekte, bunun sonucunun ise bu aamada olumlu ya da olumsuz olarak belirtilmesinin erken olduu ifade edilmektedir (NTV, t.y.). renme stilleri ve Uyaranlar letiimde gap yaratan en nemli faktrlerden biri bireylerin renme stilleridir. renme stili, bir bireyin yeni bilgi ve becerileri, doal ve daimi olarak tespit etmesi, ilemesi ve zmsemesi olarak tanmlanmaktadr (Reid 1995). Gerek eitmenin gerekse rencinin kendi renme ve/veya retme stilini bilmesi renme ve retmede iletiimin etkinlii asndan merkezi nemdedir. letiimde gap yaratan dier bir faktr ise d uyaranlardr. Dunn&Dunn renme modeli, Gardner oklu zeka kuram ve Kolb renme modellerinde belirtilmeyen evre uyaranlar iermektedir (Dunn,1990). Birey, e-renmede evre uyaranlarn ( k, ses, scaklk, oda dzeni, vb.), fizyolojik uyaranlar ( yeme-ime unsuru, zaman unsuru vb.), kendi renme stiline gre dzenleme imkanna sahip olduundan iletiimde bu uyaranlardan uyaranlarndan kaynaklanan birok bariyer e-renme ile kaldrlabilir. Ancak birey arkada veya ekiple alarak renme stiline sahipse bu durumda e-renme yetersiz kalabilir. E-renmede ayn anda binlerce renciye kompleks bir snf ortam sunmak yksek seviyede bir otomasyon sistemi gerektirmektedir. Geleneksel olarak profesrler ve yardmclar olan retim grevlilerinin gerekletirdiiderecelendirme snavlar, ders anlatm, tartma dzenleme, e-renmede bilgisayarlar tarafndan yaplmaktadr. Erenme dersleri esnasnda renci davran hakknda toplanan yksek miktarda verinin analiz edilmesi iin de gelimi analitik yazlmlara gereksinim duyulmaktadr. Verideki deiimleri yakalayan algoritmalar kullanarak renme stilleri ve retme stratejileri belirlemek, bylelikle teknolojiyi buna gre adapte etmek mmkn gzkmektedir. Bu ekildeki yapay zeka teknikleri yksek eitimi endstri andan dijital aa tayabilecek yetkinlie erimi gzkmektedir (Regalado, 2012). Son birka yldr Khan Academy gibi giriimler bireylerin renme stillerine gre online eitim sistemlerini adapte eden uygulamalar kullanmaktadr. Bu programlarn zellii daha fazla veri toplamakla sistemi daha ilevsel hale getirmesidir. Veri analizi ve makine renme tekniklerini daha youn olarak kullanacak bu sistemler gelimi otomasyon sistemleri ile eitmen ve renci arasndaki renme stilinden kaynaklanan gapi byk lde kapatarak kiiye zel eitim gelitirme imkan salayabilecektir. rencinin her bir davran ile bilgisayar renciye en uygun renme stilini ( video, okuma, sunum, altrma, snav, bakalarn izleyerek renme vb.) belirleyerek bir sonraki adm buna gre tasarlayabilecektir (Regalado, 2012). . Maliyet Sorunu Ailelerin, ebeveynleri iin harcadklar eitim harcamalar gnden gne artmakta ancak yksek eitime ulama oranlar dmektedir ( OECD, t.y.). Anasnf ile birlikte niversiteye dein yaklak 14 yllk bir eitim iin zel okullara yaklak 150,000 Amerikan Dolar cret denmekte, rencinin eitimine zel bir niversitede devam etmesi halinde bu rakam 250,000 Dolar bulabilmektedir. Bu rakamlar dk gelirli bir ailenin karlamas mmkn

olamad gibi orta snfa mensup bir ailenin de yaam standardn ciddi lde drecek rakamlardr. A.B.D.de bir rencinin yllk kamps maliyeti ortalama 27,435 Amerikan Dolar olup, drt yllk bir lisans eitiminin maliyeti ise 100,000 Amerikan Dolarn gemektedir (Regalado, 2013). rnek olarak bir Orta Amerika lkesi olan El Salvador da bulunan El Salvador niversitesi nde bir renci iin niversitenin 1,200 USD harcama yapt, A.B.D.de bulunan Michigan niversitesinde ise bu rakamn yaklak 31 kat, yani 37,000 USD olduu ayrca ntr edilmelidir (MIT,2013). Gelimekte olan lkelerde devlet okuluna giden rencilerin maliyetleri bunun altnda olsa da zel niversiteye denen miktarlar benzer seviyelerdedir. Drt yln sonunda harcanan bu para ailelerin ekonomik durumlarn sarsmakta, birok aileyi borca srklemektedir. te yandan artan maliyetlere karn eitimin kalitesinin dt ayrca belirtilmektedir (Regalado, 2013). Eitimde eitlik tm dnyada en temel sorunlardan biri haline gelmi, zellikle dk ve orta gelirli aileleri derinden sarsan bir nitelik kazanmtr. Asl trajik olan ise, yllarca sren ve ok byk maddi ve manevi bedel denen yksek eitimden mezun olmakla neticelenen bu zorlu srecin, bugn genlere mezuniyet sonras yaamlarn idame ettirebilmek iin gerekli olan bir ii garanti etmemesidir. Bu soruna daha fazla eitilmekle zm aranmakta, bu ise akademik enflasyonu arttrmakta ve ailelerin ykn daha da arlatrmaktadr. Son 10 yldr bulut biliim altyaps sayesinde ok byk kapsamda veri bulutta depolanmakta ve veriler/enformasyon buradan alclara iletilmekte, bu ise altyap maliyetlerini nemli oranda drmektedir. Dersler ve snavlar, Youtube vb. popler medya servisleri zerinden salanabilmekte, Facebook gibi sosyal medya servisleri ile de renciler alma gruplar oluturabilmekte, birbirlerinin sorularn yantlayabilmektedirler. Bu uygulamalar kullanan online renme platformlar ile eitim tamamyla bedelsiz olabilir ve yaam boyu renme modelini destekler bir yapya kavuturulabilir. Bu ekilde ekonomik sebeplerle eitim alamayan milyonlarca insana, yaam boyu renme imkan salanabilir ve zellikle dar ve orta gelirli aileler zerindeki eitim masraflar azaltlabilir. Bann yokluu Eitmen ve renci arasndaki etkinliin temel amac renmeyi salayarak bilgi retimini gerekletirmektir. Karlkl bir iletiimin bilgi retmesi iin, ortamn (bann) bilgiyi destekleyici bir kltre sahip olmas gerekir. Eitmen ve renci arasndaki iletiimin, fiziksel, sanal ya da zihinsel tm kanallarnn ak olmas ve bu kanallarn daimi olarak ak tutulmasnn desteklenmesi bilgi retimi iin olmazsa olmaz artdr (Krogh, 2002). Japoncada ba (ya da yer) kelimesi, fiziksel, sanal, zihinsel ya da daha byk bir olaslkla her nn bir karm olan bir ortam ifade etmektedir (Krogh, 2002, s.17). Bilginin daha nce yaplan tanmnda da belirtildii ekilde dinamik yaps, uzay-zaman iindeki ilikisel yaps ve insanlara bal olmas onu bann yani bilginin bulunduu ortamn bir paras yapar. ayet bir kurumda/iletmede/lkede bilgiyi destekleyici ortam yani ba yoksa orada bilginin sistematik retiminden de sz edilemez. Eitmen ve renci arasndaki bilgi retimi srecini etkin klabilmek iin bilgiyi desteklemenin bir vizyon olarak benimsenmesi, iletiimin ynetilmesi, bilgi eylemcilerinin ( burada eitmen ve renci) harekete geirilmesi, doru bir ortam oluturulmas ve retilen bilginin prototipinin oluturularak yerelden kresele dntrlmesidir. Tartma MOOC Hareketi nclnde yeni bir ivme kazanan e-renme, bireyleri, kurumlar/iletmeleri ve lkeleri farkl ekil ve iddette etkileyecek kapasiteye sahip olabilir. Ancak en kritik etkinin, dnyann gelimekte olan lkelerinde yaanaca beklenmektedir (Regalado, 2012). Zira yetersiz kaynaklarla eitimi yeterince finanse edemeyen birok lkede renciler ieriin zenginletirildii ve makine renme ile kiiselletirilebildii bu sistemlere ynelerek dnyann drt bir yanndan renciler ve akademisyenlerle sanal da olsa iletiim kurma imkanlarna sahip olacaktr. Bu ise niversitelerin dzleen dnyada rekabetini daha da arttracak, kaliteyi ve maliyeti optimum seviyeye getiremeyen niversitelerin yaam ans azalacaktr. 2050 ylnda dein bu deiime niversitelerin byk bir ounluunun ayak uyduramayarak rencilerini bu tip ak e-renme imkan veren dnyann gelimi niversitelerine kaptracaklar tahmin edilmektedir ( Brockman, s.233). Nadirde olsa bu deiimi bir frsata dntrebilecek yerel seviyede faaliyet gsteren kimi niversitelerin olmas genel eilimi deitirmeyecektir. Biroumuzun phe ve endie ile karlad bu yeni ve sert deiim rzgar, niversite gibi klasik eitim metotlarnn kullanld yz yze eitimi ortadan m kaldracaktr? MOOC hareketi ile zellikle eitime yeterince kaynak ayramayan lkelerin zellikle yksek eitim altyaplar nasl etkilenecek, makine renme destekli bu Tsunaminin yarataca ykma nasl dayanacaklar (Wessel ve Christensen, 2012) ? Felsefe gibi sindirimi zor olan alanlar marjinalize ederek daha ok i dnyas iin faydal olabilecek fonksiyonel dersleri mi popular hale getirecektir? Hzl online tarama derin okumann yerini mi alacaktr ? Birka yldz profesrn milyonlar eittii bir dnyada dier retim elemanlarna ve niversitelere ne olacaktr ? Akademik standartlar trplenecek midir ? Bilgisayar banda saatlerce oturan ve insani yzyze iletiimden mahrum kalan bir rencinin izolasyonu nasl

engellenecek, motivasyonu nasl salanacaktr ? Gerekte bir snfta tutku dolu retmen ve rencilerle iletiimde olunmadnda, iletiim-mimik, gz temas vb., ne lde zarar grecektir ? Ak e-renme platformlarnn kullanlmas yukarda zikredilen ve gnmz eitim sistemindeki en temel sorunlar olan ierik, kopuk iletiim, yksek maliyet ve bilgi retimini destekleyecek ortam ( ba) yokluunu ne kadar giderilebilecektir? Kimilerinin Atina-vari bir Rnesans (Regalado, 2012) hareketi olarak grd MOOC hareketi ile eitim aslnda bir fast-food modeline mi dntrlmektedir ? 220 yl nce oluturulan ve gnmzde rencilerin kabusuna dnen not sistemi kaldrlarak, sre ve soruna yaklama gre deerlendirme yapabilmek ne kadar mmkn olabilecektir ? Klasik eitimle bir trl oluturulamayan eletirel dnce, bu online platformlar ile ne lde gelitirilebilecektir? Sorular sorular dourmaktadr. Online renmenin geleceini ekillendirecek nemli ve paradoksal gerek beynimizin bir makine olmad gereidir. nsanlar sevdikleri insanlardan renir ve heyecan yaratan eyleri hatrlar. renmenin, zmseme, yanstma, rnein bir tartmada karmak dncleri test ederek ya da dncelerimizi kada dkerek sentezleme gibi srelerinden geilmesi ile renme gereklemektedir. Online eitim rencilere renmenin hangi aamalarnda destek olabilir? MOOC hareketi liderliindeki e-renme ile bilgi, ucuz ve kresel yaygn bir metaya dntrlmekte, bylelikle eitim kurumlarn asl gerek deerin bulunduu eitimin dier sreleri zerine odaklanmaya zorlamaktadr. Bylelikle dijital ada eitim kurumlar web zerinden gelen iletiimi nasl yneteceklerini, bunu kompleks sosyal ve duygusal bir sre olan renmeye nasl dntreceklerini daha fazla dnmek zorunda kalacaklardr (Brooks, 2012). Sonu Eitimin iinde bulunduu krizin en temel nedenlerinden biri, her bir bireyin farkl zeka trlerine haiz olduu, farkl renme stillerinin olduunun bilinmesine ramen renmenin kiiye zel olarak tasarlanamamas, bunun sonucunda bireylere tek tip bir renme stilinin dayatlmas, bu stile uyum salayamayan bireylerin ise baarsz olarak damgalanmasdr. Makine renme destekli semantik teknolojiler, kitle ak online renme platformlar eitmen ve renci arasndaki bariyerlerin almasna, kat bir mfredatla balanan rencilerin mfredatn esnekletirilmesi ile kendi eilimine uygun dersler alabilmesine, maliyetleri drerek eitimin ok geni bir kitleye ulamasna yardmc olabilir, bylelikle bireyler yaam boyu renme imkanna kavuabilirler. Ancak bu deiimin snrl sayda birka lke iin yaratc, ounluk iinse eitim sektrleri asndan ykc sonular da olabilir. Bu gelimenin zellikle Stanford, MIT, Harvard gibi elit Amerikan niversitelerinin dnya anda etkinliini arttrmasna ve bu niversitelerin dnya apnda bir tekele dnmesi ile sonulanabilecei ihtimali de gz nnde bulundurulmaldr. 1920lerde balayan ve baarszlkla sonulanan uzaktan eitim bugn makine renmesi ile ok daha glenmi olarak geri dnm ve niversiteler bata olmak zere tm eitim kurumlarnn kapsna dayantr. Deiim yle ya da byle kanlmaz grnmektedir.

Kaynaka
Bloom, B.S.(1984). The 2 Sigma Problem: The Search for Methods of Group Instruction as Effective as One-to-One Tutoring Educational Researcher. Vol. 13, No. 6,s. 4-16. Brockman, J. (2002). Gelecek Elli Yl: 21.Yzyln ilk yarsnda hayat ve bilim.(N.Elhseyni,ev.).stanbul:NTV Yaynlar.(2008). Brooks, D. (03 Mays 2012). The Campus Tsunami. 13.01.2013 tarihinde http://www.nytimes.com/2012/05/04/opinion/brooksthe-campus-tsunami.html?_r=0 adresinden grntlendi. Carr, N.(Aralk 2012). The crisis in higher education. MIT Technology Review.Vol.115.s.32 Coursera (.t.y.). 12.01.2013 tarihinde https://www.coursera.org/about adresinden grntlendi. Dervin, B. (1995, March). Chaos, Order and sense-Making: A Proposed Theory for Information Design. 12.12.2012 tarihinde https://www.ideals.illinois.edu/bitstream/handle/2142/2279/dervindraft.htm adresinden grntlendi. Dervin, B. (1998). Sense-making theory and practice: an overview of user interests in knowledge seeking and use. Journal of Knowledge Management, 2/2. s.36 Dunn, R. (1990). Understanding the Dunn and Dunn learning styles model and the need for indivual diagnosis and prescription. Journal of Reading, Writing, and Learning Disabilities International. S.223-247 edX (.t.y.). 14.01.2013 tarihinde https://www.edx.org/ adresinden grntlenmitir. Endsley, M.R. (1995). Toward a Theory of Situation Awareness in Dynamic Systems. Human factors. 37/1. s.32-64. Fensel, D. (2005). Spinning the Semantic Web : Bringing the World Wide Web to Its Full Potential. MIT Press. Gardner,H.(1993). Multiple intelligence: the theory in practice. Basicbooks. s.8-9. 26.12.2012 tarihinde http://www.chaight.com/Wk%2011%20Gardner%20-%20Multiple%20Intelligences.pdf adresinden grntlendi. Krogh, V.G., Ichijo, K., Nonaka, I. (2000). Bilginin retimi.(G.Gnhan, ev.).Rota yayn yapm tantm. stanbul.(2002) Leber, J. (Ocak 2013). The Technology of Massive Open Online Courses. MIT Technology Review.116, s.63-64 NTV (t.y.). Yapay zekal makineler sorun olabilir. (Prof. Yaser Abu Mustafa ile yaplan rportaj). 02.01.2013 tarihinde http://www.ntvmsnbc.com/id/25411865 adresinden grntlendi. OECD.(t.y.). 14.01.2013 tarihinde http://www.oecd.org/newsroom/educationspendingrisingbutaccesstohighereducationremainsunequalinmostcountriessaysoecd.htm adresinden grntlendi. Postman,N. (2010). Teknopoli: Yeni dnya dzeni. (M.E.Ylmaz, ev.). stanbul:Paradigma Yaynclk Regalado, A. (Ocak 2013). Online Courses Put Pressure on Universities in Poorer Nations. MIT Technology Review.Vol.116.s.65 Reid, Joy M., (1995). (Ed.) Learning Styles in the ESL/EFL Classroom. Heinle & Heinle Publishers. Robinson, K. (t.y.). 05.01.2013 tarihinde http://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity.html adresinden grntlendi. Robinson, K. (.t.y.). Balasn renme devrimi. 01.01.2013 tarihinde http://www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_bring_on_the_revolution.html adresinden grntlendi. Wessel, M., Christensen, C.M. (Aralk 2012). Ykmdan sa kmak. Harvard Businees Review Trkiye. 3, s.71