SADRAJ

UVOD ................................................................................................................................ 1 Akutni/intermitentni rinosinuitis .................................................................................... 1 Cilj rada .......................................................................................................................... 1 Hipoteza ......................................................................................................................... 1 PROBLEM U FOKUSU .................................................................................................. 2 Klinika slika.................................................................................................................. 2 Dijagnostika ................................................................................................................... 2 Lijeenje ......................................................................................................................... 3 Komplikacije .................................................................................................................. 4 ZAKLJUAK .................................................................................................................. 5 LITERATURA ................................................................................................................. 6

UVOD
Akutni/intermitentni rinosinuitis Epidemioloki podaci pokazuju da se 0,5% gornjih respiratornih infekcija komplicira sinuitisom, to ini virusne infekcije gornjih dinih putova, s epidemiolokog stajalita, glavnim predispozicijskim faktorom za nastanak akutnog sinuitisa. Mehanizam koji dovodi do sinuitisa u virusnoj infekciji ukljuuje poveanje koliine i smanjenje viskoznosti nosnog sekreta, te oteenje cilija, koje moe potrajati i mjesecima nakon infekcije. Osnovni faktor koji dovodi do sinuitisa, uz infektivni agens, jest neadekvatna ventilacija i drenaa zbog opstrukcije sinusnih ua (osim za odontogeni sinuitis), to je vidljivo i iz navedenih predispozicijskih faktora. Glavni predispozicijski faktori, uz virusni respiratorni infekt, za razvoj akutnog sinuitisa jesu alergijski rinitis, septalna deformacija, odontogena upala i strano tijelo nosa. Niz bakterija moe uzrokovati akutni sinuitis, od kojih su najee Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae i MoraxelIa catarrhalis. Gram- negativna infekcija ukazuje na vjerojatnu imunodeficijenciju ili nosokomijalnu infekciju. Anaerobni uzronici imaju bitniju ulogu u patogenezi kroninog sinuitisa iako se susreu i u akutnom obliku. Bakterija koja se susree u aspiratima sinusa pri akutnom rinosinuitisu je i Staphylococcus aureus, ali je njezina nazonost osobito znaajna u hroninom rinosinuitisu.1 Cilj rada Cilj rad jeste upoznati se akutnim rinosinuitis, njegovim simptomima, dijagnostici, lijeenju. Hipoteza Akutni sinusitis najee nastaje kao posljedica prehlade ili alergije, koje stvaraju preduvjete za nastanak infekcije.

Bumber , Kati V, Niki Ivani M, Pegan B, Petric V, prem N i suradnici Otorinolaringologija, Naklada Ljevak, Medicinska biblioteka, Zagreb 2004.

PROBLEM U FOKUSU
Klinika slika U klinikoj slici dominiraju, posebno u akutnom obliku, glavobolja i boli u licu, odnosno projekciji zahvaenog sinusa. Bolne take, odnosno iradijacija boli pri maksilarnom sinusu je u infraorbitalnom podruju, obrazu i gornjim zubima, pri etmoiditisu izmeu oiju, pri stranjem etmoiditisu temporalno, a pri sfenoiditisu okcipitalno i parijetalno, te retrobulbarno. U frontalnom sinuitisu bol se projicira supraorbitalno, a najosjetljivija je taka medijalni dio orbitalnog krova i izlazite supraorbitalnog ivca. Nazona je i oteklina zahvaenog dijela lica i kapaka. Jai edem kapaka, osobito u djece, upuuje na orbitalnu penetraciju gnoja u etmoiditisu. Prisutna je zaepljenost nosa uz gnojnu sekreciju, ukoliko se sinus drenira. Endoskopski je nazoan edem, crvenilo sluznice koljki, te patoloki sekret, kojega katkad nema ako je drenaa potpuno odsutna.2 Dijagnostika Za dijagnozu

akutnog

rinosinuitisa

vanija

je

prisutnost simptoma, nego patoloki rtg nalaz. Naime, osjetljivost konvencionalnog rtg sinusa u projekciji po \Vatersu je 60-70% (specifinost je vie od 90%), pa bi se oslanjanjem na rtg nalaz u postavljanju dijagnoze poddijagnosticirala oko jedna treina bolesnika. Isto tako, ne postoji potreba za oslanjanjem na bris nazofarinksa, jer korelacija bakterija identificiranih u aspiratu sinusa s onima u briu nazofarinksa nije znaajna. 3 Sl.br.1. Akutnog rinosinuitis ; Izvor(http://www.sinusi.rs/upale-akutne-hronicne.html)

Ibidem prof. dr.sc. Livije Kalogjera, Doc.dr.sc. Robert Troti, dr.mr.sc. Mirko Ivki , Skripta iz otorinolaringologije za studente stomatologije, Znanje, Zagreb, 2001., ISBN 953-195-174-8
3

Akutni rinosinuitis definira se na temelju boli u sinusnoj projekciji, odnosno glavobolje, uz prisutnost najmanje jo jednog od nazalnih simptoma (opstrukcija, patoloka sekrecija), te patoloki rinoskopski/endoskopski nalaz. Simptomi se nadovezuju na akutni respiratorni infekt, ije se trajanje definiralo kao dulje od 10 dana, ili pogoranje nakon 5 dana simptomatske terapije. Za poetak terapije nije nuan rtg sinusa niti bakteriogram. Terapija se treba ordinirati prema smjernicama za lijeenje akutnog rinosinuitisa. Lijeenje Akutni nekomplicirani rinosinuitis lijei lijenik primarne zdravstvene zatite. Temelj terapije akutnog rinosinuitisa jest antibiotik. Prvi je lijek izbora amoksicilin (3x500 mg za odrasle, 40-90 mg/kg za djecu), a u sluaju nedjelotvornosti nakon pet dana terapija se mijenja u amoksicilin klavulonat. Za bolesnike alergine na penicilin izbor su makrolidni antibiotici (klaritromicin 2x500 mg, klindamicin 3x300 mg, azitromicin 1x500 mg 5 dana), odnosno cefuroksim (2x500 mg). Trajanje antibiotske terapije je prema razliitim smjernicama od 10 do 21 dan, prema hrvatskim 10 u sluaju dobrog odgovora na terapiju, te 15 do 20 dana u sluaju loeg odgovora na lijek prvog izbora.4 Osim antibiotika preporuuje se primjena nazalnog dekongestiva tokom prvih 5 dana terapije, dok veina svjetskih smjernica ne preporuuje primjenu dekongestiva jer randomizirane kontrolirane studije nisu dokazale superiornost u izljeenju i intenzitetu simptoma kad se usporeuje s fiziolokom otopinom. Neke smjernice (ukljuujui i EPOS) preporuuju i primjenu nazalnog kortikosteroida novije generacije (budezonid, flutikazon, mometazon). Nema dokaza da je korisno primijeniti mukolitike, niti hipertoninu otopinu soli. U akutnom rekurentnom rinosinuitisu postoje dokazi korisnosti primjene bakterijskih lizata, koji smanjuju uestalost recidiva, a time i upotrebu antibiotika. Terapija subakutnog rinosinuitisa u naelu je konzervativna, uz produljenu primjenu antibiotika, te nazalni kortikosteroid.

Bumber , Kati V, Niki Ivani M, Pegan B, Petric V, prem N i suradnici Otorinolaringologija, Naklada Ljevak, Medicinska biblioteka, Zagreb 2004.

Komplikacije Komplikacije akutnog rinosinuitisa te neadekvatan odgovor na peroralnu antibiotsku terapiju zahtijevaju konzultaciju otorinolaringologa, te eventualno i hospitalno lijeenje, radi parenteralne antibiotske terapije, koja pokriva rezistentne sojeve, ili radi hirurkog lijeenja. Opi znaci komplikacija akutnog rinosinuitisa jesu septina temperatura i ostali znakovi pogoranja opeg stanja, a od lokalnih znakova oteklina obraza ili ela, smetnje vida, dvoslike, protruzija bulbusa, edem kapaka, ispad vidnog polja, meningizam, fotofobija i ostali znaci centralnih komplikacija. Takve bolesnike treba hitno uputiti na ORL odjel radi daljnjeg lijeenja. Neki od postupaka koje primjenjuju otorinolaringolozi, kao to je anemizacija sluznice nosnih hodnika u svrhu poboljanja prohodnosti sinusnih ua, preporuuju i novije smjernice, npr. EPOS. Anemizacija je postupak pri kojemu otorinolaringolog postavlja nosae s vatom natopljene u dekongestiv i topiki anestetik u nosne hodnike, ime omoguuje bolju distribuciju dekongestiva, bolju drenau ua i terapiju boli. Anemizacija se po potrebi ponavlja vie puta dnevno i vie dana za redom. Neki od postupaka koji su se ranije u praksi pokazali efikasnim u lijeenju akutnog rinosinuitisa, kao to su displacement i punkcija maksilarnog sinusa, vie se ne susreu u standardnim smjernicama, koje umjesto toga preporuuju u sluaju neadekvatnog odgovora promjenu antibiotika na iri spektar, te parenteralni put aplikacije. U sluaju komplikacija, preporuuje se hirurko lijeenje.5 Sl.br.2. Komplikacije, Izvor(http://www.medicinabih.info/2013/01/04/zimska-glavobolja/)

Ibidem

ZAKLJUAK
Akutni sinusitis (akutni rinosinuitis) je upala sluznice nosa i paranazalnih sinusa, kod koje su prisutni oteana odvodnja i nakupljanje sluzi, oteano disanje kroz nos, nateenost lica i podruja oko oiju, a mogu se javiti i bol u licu ili glavobolja. Akutni sinusitis je najee uzrokovan prehladom. Ostali uzroci su bakterije, alergije i gljivine infekcije. Mehanizam koji dovodi do sinuitisa u virusnoj infekciji ukljuuje poveanje koliine i smanjenje viskoznosti nosnog sekreta, te oteenje cilija, koje moe potrajati i mjesecima nakon infekcije. Lijeenje akutnog sinusitisa ovisi o uzroku. Akutni sinusitis uglavnom se lijei lijekovima koji olakavaju simptome, smanjuju upalu i lijee infekciju. Meutim, uporni sinusitis moe dovesti do ozbiljnih infekcija i drugih komplikacija.

LITERATURA
1. Bumber , Kati V, Niki Ivani M, Pegan B, Petric V, prem N i suradnici Otorinolaringologija, Naklada Ljevak, Medicinska biblioteka, Zagreb 2004. 2. prof. dr.sc. Livije Kalogjera, Doc.dr.sc. Robert Troti, dr.mr.sc. Mirko Ivki , Skripta iz otorinolaringologije za studente stomatologije, Znanje, Zagreb, 2001., ISBN 953-195-174-8