Konumayan Adam

Ya a m K a p s a m a y a n B i r A n l a t zge Baykan

www.altkitap.com

Konumayan Adam
Ya a m K a p s a m a y a n B i r A n l a t zge Baykan

altkitap -anlat1 Konumayan Adam Yaam Kapsamayan Bir Anlat zge Baykan Temmuz 2000 Yayna Hazrlayan: Dzelti: Tasarm: Tasarm Uygulama: Kapak Resmi: Murat Glsoy Murat Glsoy Faruk Ulay Murat Glsoy Rne Magritte

2000 altkitap ve zge Baykan Yaptn tm yayn haklar sakldr. Tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda yayncnn izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz. www.altkitap.com editor@altkitap.com

Yazar Hakknda
zge Baykan, 1981 ylnda zmir'de dodu. Edebiyatn yan sra fotoraf ve cazla ilgileniyor. iirleri Varlk, Papirs ve Jazz dergilerinde yaymland. Geni A ile alt.zine internet dergisinde yazyor. Halen Boazii niversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararas likiler Blm'nde okumaktadr.

nsz - Murat Glsoy

Konumayan Adam Ne Diyor?

Baktka bakyorsunuz kendinize Yetiir! Bu da hi konumayan adam yapyor sizi Edip Cansever, Amerikan Bilardosuyla Penguen

zge Baykan, gen ve gen olmann tm olumlu zelliklerini kendinde toplam bir yazar. Konumayan Adam, ksa saylmayacak bir anlat. 68 Blmden oluan anlat byk bir metafordan oluuyor. Ve daha ilk satrlarnda deyim yerindeyse giz zlyor: Konumayan Adam her kefinin nceden bakalar tarafndan zaten ortaya karlm olduunu grdnde sustu. Her yeni gn kimileri iin yeni eyler getirir kimileri iinse nceki gnlerin tekrarndan baka bir ey deildir. Bu ruh durumunun edebiyattaki karl 'artk yeni bir ey sylenemez'dir. Konumayan Adam byle dnd iin susuyor. Fakat yaznn kendi iinde barndrd paradoksun sonucu olarak kitabn yazar zge Baykan bunlar yazarak 'konumu' oluyor. Sylediklerinin bir ounun daha nce sylenmi olduunu bile bile konuuyor. Okurlarna bu hipotetik kahramann anlatyor. Kimi zaman adamn zihninin iinden, kimi zaman adamn iliki iinde bulunduu dier insanlarn azndan. Kitab ilk okuduumda bunu neden yaptn sordum kendi kendime. nk bir taraftan da ilek bir zekaya iaret eden slubu, ironik anlatm, zengin gndermeler dnyas onu kuann dier yazar ve yazar adaylarndan ayryor; syleyecek szleri olan bir yazar snfna sokuyor. Anlat boyunca sregiden mizah duygusu okuyucuyu uyank tutmaya yetiyor. Peki o halde neden baka bir ey deil de Konumayan Adam? Byk ironi ustas Ouz Atay'n neredeyse tek bana bir otoban gibi Trk edebiyatnn ortasndan geip giden yoluna ok yakn Baykan'n anlats. Oysa zaman deimitir. Tutunamayanlar'n tarihsel konumunu oluturan koullar farkllat iin Konumayan

nsz - Murat Glsoy

ii

Adam' bir tr devamllk olarak da grmek olas deil. Ve ikinci blmn banda yazar ayrmn altn iziyor: Konumayan Adam tutunamayan olarak da grlebilir. Ama tutunamamas konumamasndan kaynaklanmyor. Ayrm iyi yapmak gerek. Asl sorunu, dncelerinin yaratc olmadna inanmas. Kendini genellemi. Sonra da iin iinden kamam. Bu satrlar okuduumda ister istemez Konumayan Adam'n bir Ouz Atay okumas olduunu dndm, ve gzel taraf, Atay'n izdii karakterin bir tekrar olmamas. Ayrmn net bir biimde yaplm olmas: Yaratc dnce sorunsal! Dnen, okuyan, yazan herkesin bir biimde yzlemek zorunda olduu evrensel bir bilmece gndeme geliyor. zgn bir ey yaratlabilir mi? Soruyu deitirip defalarca, baka biimlerde tekrar sormak olas. z hi deimeyen bir soru. Atay'n kahramanlar (ya da anlatlarnn tek byk meta-kahraman) bir biimde toplumla, yaad kltrle hesaplama halindedir. Kltrel iklimin yaratt kutuplamalar (Dou-Bat sorunu) zaman zaman bir leitmotive olmaktan teye geerek anlatlarnn merkezine oturur. Oysa Baykan'n anlatsnda bu sorunlar neredeyse bir ustalara sayg keleri gibi geitirilmi, asl sorunun ok daha evrensel bir boyutta olduunun alt izilmitir. 'zgn bir ey syleme' sorunu sanatsal yaratnn bir i meselesi olmaktan karlp gndelik yaamn her katmanna haritalandnda ortaya Konumayan Adam anlats kmtr. Ve bence en nemlisi, Atay'a bir dzeyde verilen yant: Atay kahramanlarnn iine dtkleri kszla kltrel bir sorunu adres olarak vermekte; Baykan ise soruyu deitirerek insann yaratcl ve zgnl sorunlarn iaret etmektedir. Sz daha nce sylenmitir, kimin tarafndan sylendii nemli deildir. Yaam bir alntdr diyor Baykan, bakalarnn daha nce syledikleri. Atay'n kahramanlarnn sancs da bir dzeyde Bat'nn yantlar 'biz'den nce sylemi olmas deil midir? Kitabn altbal asl baln ve kitabn iddiasn belki biraz inceltmek iin konulmu gibi. Yaam Kapsamayan Bir Anlat! Yine de bir iddia barndryor. Hatta kitap okuyup bitirildiinde baka dzeylerde gndermeleri de olduu anlalyor. Eer bir anlatnn altbal olarak bu niteleme seilmise, yazarnn "evet bu yaam

nsz - Murat Glsoy

iii

kapsamayan bir anlat, fakat yaam kapsayan bir anlat olabilir mi" sorusunu ima ettiini sylemek de olas. Bir de anlatya serpitirilmi olan, kitabn yapsal zgnlne katkda bulunan Yaam Zaten Nedir Ki Serisi var. Bunlar iir biiminde yazlm, anlatdan bamsz gibi duran okur tarafndan zgrce yorumlanabilecek metinler silsilesi. Anlat ile iirin bir arada durabileceklerine iyi bir rnek. Yaamda raslantlara inanmam. Sz konusu yaz olunca da rastlantlar byler beni. Konumayan Adam' yayna hazrlarken, bir kitap kitaplmdan adeta kendi bana kp masama kondu: Umutsuzlar Park. Edip Cansever'in Yeditepe Yaynlar'nca 1958 ylnda baslm bir iir kitab. Daha ilk sayfalarnda yaznn banda alntlam olduum msralar ile karlatm. lahi bir aka gibiydi: hereyin daha nce sylenmi olduuna dair kk bir aka. nemli deil, Umutsuzlar Park'n zevkle bir kez daha okudum, stelik bu sefer zge Baykan'n katklaryla.

1. Konumayan Adam her kefinin nceden bakalar tarafndan zaten ortaya karlm olduunu grdnde sustu. Syledii ve syleyebilecei her ey naslsa sylenmi. O zamana kadar herkes gibi konuan bir insan olduundan pek de farkl bir zellii yoktu. Adn bile kendi azna alamad zaten. Nasl alsn ki? Ad ona sustuktan sonra verildi. Ama yine de o dnmeye devam etti. Szleri azna geldi de karamad.

Konumayan Adam - zge Baykan

2. Konumayan Adam tutunamayan olarak da grlebilir. Ama tutunamamas konumamasndan kaynaklanmyor. Ayrm iyi yapmak gerek. Asl sorunu, dncelerinin yaratc olmadna inanmas. Kendini genellemi. Sonra da iin iinden kamam. imdiye kadar yaama ait her retimini bakalarnda grdnden kendi kendini ezmi. Kimse bir ey dememiken. Sonra da vazgemi. Dnmekten deil, daha ok, aslnda tamamiyle konumaktan. Peki, dnmemeye alt m? Hayr, byle zel bir abas olmad. Bir de, kendi de dnrken eleniyor; otoritesiz ve mesafeli durmaya alarak dnyor. Konumayan Adamn yazmadn da ayrca belirtmek gerek. Yazmamasnn nedeni daha da derin. Korku denebilir? Olabilir. Konumayan Adamn bakalarn taklit ettii sulamasyla yzlemekten korktuu kendince de malum. Bir zgeci tutumu da yok deil: olur a, ncllerini okumadan kendisini okuyanlar da kendi dncelerini onda grebilir ve Konumayan Adam taklit ettiklerini dnp konumaktan ve yazmaktan vazgeebilirler. Burada da Konumayan Adam bykln gstererek potansiyel Konumayan Adamlar ortadan kaldrma misyonunu ykleniyor. imdi denebilir ki , madem ayn dn birikimi ncl dnrlerde de mevcut, o zaman yeni Konumayan Adamlarn olumas zaten kanlmazdr. Doru. Ama en azndan Konumayan Adam kendi zerinden bu karara varacaklar ortadan kaldrm olmaktadr. Ayrca bu, masumca bir karardr; iinde tek ya da en zgn Konumayan Adam kalma gdsn barndrmyor. Konumayan Adamn konumamas onun yaamasna engel deildir. O yine okuyor, olabildiince her trl bilgiyi iermeye alyor. Suskun bilgelii amaladn kendi de itiraf eder zaten. Toplumun iine kapanmas ve yabanclamas, onun aykr olduu izlenimini silmesi asndan iine gelici. Spermarketlerde, ayrdna varmakszn en nemli zellii haline geliveren konumamasn anlayan olmuyor rnein. Satn aldklarn kasadan geirirken bazen kasiyere glmsyor bile. Glmsemesi yolda rastlad tandklar iin iyi gnler, iyi akamlar ve trevlerinin yerine de geiyor. Hem yle gzel bir glmseyii var ki kimse tutup da, bana niye sadece bir ba selam

Konumayan Adam - zge Baykan

ve glmsemeyle karlk verdi, diyemez. inanlmaz kullanl yetenek. Tabii ki o da honut. Konumayan Adam entellektel ylmn verdii bir sinirlilii de barndrr kimi zaman. Eletirel g. Kzdndan, yatmas da g. Duygular mimiklere terk ettiinden yalnzca, kendini szl tesellilere kapayacak bilgi eksikliine de neden olabiliyor. Ne de olsa konumamak onun seimi. te, yle sarlk dilsizlii deil. Kendini de farkl bir konumama kategorisine soktuundan fazla el hareketlerine de yz vermez. Hayr, kendine yaktramadndan. Eh, ou zaman da anlalamyor. Anlaldrmadndan. Kimse hibir zaman tam olarak neye sinirlendiini falan da bilemiyor. Planlanmam bir beyin altrmasna giriyor evresindekiler bylece. Sistemli bir eletiri sezgisi gelitiriyorlar onun neye sinirlenmi olabileceini tahmin etmeye alrken. Konumamasnn bir yarar daha kt. evresini etkilemez mi.

Konumayan Adam - zge Baykan

3. Konumayan Adam evresindekilerin (onu zaten tanyanlar, yeni tanm olanlar, belki bir de ilerde tanyacaklar) kendisini alglay biiminden rahatsz oluyor olmasna ama ne yapsn? Kararndan dnecek deil ya. O da grmezlikten gelmeye alyor ite. Peki, evresindekiler yaamsal kararn nasl karlad? Mulak. nk birdenbire anlamad hibiri. Anmsyor; ilk birka gn, hastaym, sesim ksk, diyerek ve olabildiince az szck kullanarak syrlmt tmcelerden. O haline glyor. Yani, byle davranarak kendini toplumda ayrcalkl bir pozisyona koymuluunu onamtr. Tabii ya. Ben bu nemli kararmla toplumdan soyutlanacam, aykrym, yargsn belleinin bir kenarna ilemi demek. Ah, Konumayan Adam anmsadka kendisiyle dalga geiyor. Demek toplumsal normlar nasl da sk skya benimsemi. Hi yaktramad. Konumayan Adamn konumamasn en gze arpc zellii yapan, toplumun kendisi. Toplumun kriterlerinden kamas iin belli bir sre gerekti elbette. Kolay kaznacak tortu deil. Kendini eitmesi zaman ald. Bir ara, acaba evremi bu konuda nasl deitirsem diye dnd. Bir iki giriimi olmad deil ama ne de olsa hibirinde, Konumayan Adam konumamay seene kadar geen ylmdan sonraki kopu sreci yaanmad iin, bu vakalarda toplumsal normalleri silmek de olanaksz gibi grnd. Ne yaparsn? O da isel geliimini tamamen baardna inanmakla yetindi ve mutland.

Konumayan Adam - zge Baykan

Yaam zaten nedir ki serisi 1

i rahatlama anlarn dar kusan bir aya aksak yk insan lm? o her yerde var canm yaam dediin nedir ki zaten: ele gelen kardanadam

Konumayan Adam - zge Baykan

4. Konumayan Adam pastaneye giderken, pastanede alan yank tenli bozuk iveli delikanlnn alayc tonuna ka kez tanklk ettiini anmsamaya alyordu. Konumayan Adama en nemli zellii sorulsa konumamak demeyecek kukusuz. Yalnz, bu bal bana bir sorun olabilir onun iin. nk fazla dalyor. Hibir zellii ne kmyor. Bu, onun dengeli bir kiilie, yaama, bilmemneye ait olduunu kantlamaz. Hayr, kendisi byle dnyor bata. Ama ben homosekselim diye de bir iddias da yokken nerden kt pastane rann ona bu ekilde aslmas imdi? Aka bir cinsel holanma da art deil aslnda, yani ran tek amac bahi ya da ne bileyim fazla mal satp dkkan sahibinin gzne girmek de olabilir. Her ne hal ise, Konumayan Adam bu abartlm abi-karde, iki dost/sevgili rneklerindeki muhabbete dayal ilikilerden ikillenmeyi srdryor. Can skkn pastaneye giriyor. Daha nce ayrei almt, yine aynsndan alacak. Yeni bir olaslk da katt o srada: bu rak bana acyor belki de hesab. Konumuyor ya. Konumamak da konuamamak ya aslnda. Birden kendini acnas hissetti. Acnma en son isteyeceiyken bir de bu kt imdi. Daha bir tiksinme geldi pastane randan. Ayreimi alaym ekip gideyim batan savmas. Dkkana girdiinde nce susaml amalardan birini iaret etti. Aslnda genel olarak amalarn olduu tepsiyi gstermiti ama rak tam da parman dorusunun kesildii noktadaki amay alp kese kadna koydu. Konumayan Adam yeniliklerden korkmadn, yani ayrei yerine vineli reklerden alabileceini, hem geen sefer ran da ilkin o rekleri nermiliini, her seferinde baka deneylerin gerekliliini, nk yaamn ksa olduunu, yaamn ksa sanatn uzun olduunu, son dnd tmceyi baka birinin nceden zaten kurduunu iinden geirirken yine sinirlendi.

Konumayan Adam - zge Baykan

Ban da nedensizce kaldrdnda ran ona bakmadn fark etti. Her zamanki alayc, ylk glmseme de yok. Bir vineli rei iaret etti. Onu da katta grnce duralad. imdi, baka bir arzunuz, diyecek rak. Hafif bir duralama. O demeden ayreini iaret etti. Kese kad hrdad. rak fiyat syleyip fii kesmeye koyuldu. Konumayan Adam birden kendini berbat hissetti. rak fii kesip verdi. Bir ey demeden (iyi gnler ya da afiyet olsun) tezgahn dier tarafna geti. Bir kez olsun bakmadan. Konumayan Adam dnyann en berbat duygusunu tayor. Ayreini almamas gerekiyordu. Aslnda ilk hatas hemen atlp ayrei istemesiydi. Oysa ran baka bir arzunuz demesini beklemesi gerekirdi. Hay aksi! Ne diye Her seferinde sylerdi de ran bugn sormayaca tutmu. Konumayan Adam iyice gerildi. Yani ok zayf nahif biri de deil aslnda. Bu da demek oluyor ki rak iin para ne kadar nemli olsa da o Konumayan Adamn fazla yemesini istemiyor. Anlalan kafasna gre bir (susaml)ama ve vineli rein kalorisini bir n iin ona yeterli bulmu. Onun bedeninde bir dzeni ngrmesi de ran ona kar cinsel bir istek duyduunu kantlayabilir. Ama burada ran dnmedii bir ey var. Konumayan Adam ayreini (ya da daha byk bir olaslkla vineli rei, nk alkanlkla ayreini yedii nceki alverilerinde tescillenmi) komu odasndaki gen kza gtryor olabilir. Ya da canm, hepsini kendi yiyecek olsa bile, tek nde yiyecei ne malum. Ama olmaz ki, ran bunlar da aklndan geirmesi gerek. Konumayan Adam yrmeye devam etti. Keyi dnnce pastanenin artk tamamen grnden kaybolmasyla kese katlarndan birini at ve odasna yaklarken ayreini bir kesinden kemirmeye balad.

Konumayan Adam - zge Baykan

5. Bunlar nereden biliyorum. nk onu izliyorum. Gizli bir ak gibi denebilir. Onun yaama yaklam beni etkiliyor. Yaamay biliyor. Onunla yola kmak istiyorum.

Konumayan Adam - zge Baykan

6. Bakn, sonuta Konumayan Adamn da dzenli bir yaam var. Anlatabildim mi? Bana kalrsa tek aykrl konumamas. Zaten, bir a ile deien yaam onunkisi. Tahmin edeceiniz, konumamak. Konuamamak deil. Bu seimi niye yapt anlamyorum nk yeterince anlatmad. Tamam m? Ben yazlarn da okumadm. Pardon, okudum ama yllar nce. ok nce anlayacanz. Konumamaya baladktan sonra yakm yazdklarn. Bir kere odasna bir ey almak iin girmitim. O yoktu da gizlice ekmecelerini kartrmtm. Yazdklarnn hibirine rastlayamadm. Son zamanlarda konumamasndan mdr nedir, ok durgunlat. Belki olgunlayor. Arbal. Hep yleydi de. Bazen ben de kzyorum. Bizi bile arayp sormuyor. Ne diyorum ben yahu, konumuyor zaten; ama hani yazabilir de -be satr. lla ki kapsna kadar gideceiz. Odasna da sokmuyor. Byle yaparsa hi ans yok.

Konumayan Adam - zge Baykan

10

7. Konumayan Adam bugn tam gnnde. Yaam bir alntdr, diye dnd ilk nce. Sonra dncesini beendi. Birileri daha evvel mutlaka sylemitir bunu tabii ama artk naslsa tehlike yok; alabildiine dnyor. Yaam alkanlktr. Yaam inantr. Szler gzel de dncelerini amas gerekli. Kime aacak, o da var. Naslsa o ne kastettiini biliyor. Bakalar da zaten renemeyecek aklndakileri. O zaman bu kadar da yeter.

Konumayan Adam - zge Baykan

11

8. Kendine Ait Bir Oda Okuduu kitaplar kitaplnda saklamyor. ok yer kaplar. Fazla okudu. Ne okuduysa yetersiz buluyor. A. Bilgiye a, hrsl. Islk gibi kitap okuyor, fslt gibi. Kendine okuyor. Kitaplar gelince oda bir eye benzedi. Renk geldi. Yoksa beti benzi atm. Gri sar karlanyor masa. Bir bror koleksiyonu var. Koleksiyon tamamen pragmatist eilimlerin davurumu. En byk tccar kafas. Mzayedeye eyiz olacak iki paralk kat paras. Oradan bol kat stoku birikiyor. Kitap kad hafif samandan kokulu. Kasetler dinlenmeye; yeniden retimin olanak klnmad odada tek ilev. Kalemlerin de dankla ve renge gereksinimi var. Bir de fotoraf makinesinin. Bir yataa iki sandalye boyutlarnda beyaz yumuak duvarl odann ses geirmesi dnda konfor sorunu yok.

Konumayan Adam - zge Baykan

12

Yaam zaten nedir ki serisi 2 eyleri yalnzca ey olduklar iin gz etmeden gzetlemeden gze de etlenmeden asl doyum kendi lgmn dnyay dnyadan kurman tutsak tutsak da m yalnz -lasak her bilgi kafana girmez ki yle beyninin uras buras ii deil beyin ustas gerek gecenin iisi gibi bir de cam kentin detektifi gibi rnek verilecekse yazar ne anlatmak istemi olabilirse isterse istesin yaam zaten nedir ki amaan bir opera masal yoo bir gotik a roman (Hseyin Rahmi de olabilir)

Konumayan Adam - zge Baykan

13

9. Herkes kendini iyi hissedebilir. Ama fn, deodorant, telefon (kullanlmamas bulunmasna engel deil), masa saati, emsiye, tuvalet kad, battaniye, kolonya, ayna, kulak ubuu, el havlusu, vitaminler, di fras, plastik tabaklar, kak, atal, delge, fincan, dosyalar, piller, bilgisayar disketleri, sabunluk, mini diki seti, bo parfm ieleri, bere, eldiven, oraplar ve renkli ayakkab backlar. Herkesin gereksinecei denebilir yine de biraz dnmeli. Hepsinden deerli: adres defteri. Kendine ait bir odaya sahip olmak yalnzlktr. Ba bo alandr. Doru. Yaamsal anlatya yaam alan. Kendine ait bir oda. Esine dayal.

Konumayan Adam - zge Baykan

14

Yaam zaten nedir ki serisi 3 Ezbere arklar kurtaryor bazen intihardan en elverili yeniden retim alanlar onlar yamur yaarken atlamak gerek elaleden yoksa ne anlam var intiharm lmm otoban izgileri filan sen en iyisi trafik lambalarna bak alrsn iyi gelir oyalanrsn laf aramzda akll bir uurum biliyorum ama kk bir komisyon alrm o da siftah olsun yaam nedir ki zaten: o kadar

Konumayan Adam - zge Baykan

15

10. Onu izliyordu. Gizli bir ak gibi de denebilir. lgin bir ak. Ama belli etmesi gerekiyor bir anlamda. O yzden ann kolluyor. Atak yapacak. Nitekim yapt. Bilinli, nceden tasarlanm, rastlantl kalmam bir karlama. Kafasnda onlarca kez ekillendirmi, hatta bir gece ryasnda diyalogu farkl tmcelerle grnce tasarsn ryadakine gre deitirmiti. Ka gece ki, anmsamyor artk, uykusu srf bu yzden kam. Neyse, gn gelmitir, deyip zarif giyindi. Hem, elbise filan. Konutuu zamanlardan rendiine gre beyaz. Karlatlar. Aslnda, standartlardan ok daha kk bir adm aralyla ilerliyordu. arpma konusunda da tereddt iindeydi. arpmadlar. -Merhaba Konumayan Adam, dedi. Konumayan Adam glmsedi. -Biliyor musun, ey, Konumayan ey, yani Adam. Gln ok ho. Hoglmsyorsun.

Konumayan Adam - zge Baykan

16

11. Ben bunu daha nce bir yerde yazmtm. Gene mi?

Yaamtm. Da. A'n'. Hay aksi! Hem kavram bile; kavranm ya. Ben bulmadan.

Konumayan Adam - zge Baykan

17

12. Ter kt kokuyor. Yorgann altnda debelenme krklklar arafta. Biraz da ter. Rya arpt. Ama hangisi? Konumayan Adam aynaya kalkt. Sakinlik tledi kendine. Hatta galiba, bir iki dakika gzn kapal tuttu. Younlama salayacak. Aynaya glmsedi. Beenmedi glmseyiini. Burada yle bir sorun var tabii: acaba, eskiden, yani bir gn ncesine kadar nasl glmsediini anmsyor muydu doru drst, bakalm. Hoglmsyordu. Biliyordu. Ama bilgisi aynadan deil, dierlerinin tepkilerindendi. O da hi bozmadan, hep ayn slupta srdryordu. Otomatik davran. Oysa imdi ayna var. Aynada tm yz hatlar grlebiliyor. O zaman da insann akl baka yerlere gidiyor. Yok alt sa dudam buraym da sol gamzeme bastraym, gibi. Binlerce eitleme stne stne geliyor. Konumayan Adam da ard. O, kendine de itiraf ediyor ki , bata eleniyordu. Bir de iltifat almann gveni vard. Ne oldu, o da bilmiyor. Birden gln yitirdi. Seimini de yapamad. Kalakald.

Konumayan Adam - zge Baykan

18

13. Ertesi gn de dostlarndan birini grd yolda. -ok deimisin, dedi dostu ona. (Al bana belay) O gece, tm gece, her bir yaam noktasn ele alp kendine yansyan deiimleri tanmlamaya almakla, uykusuz, geti. Konumayan Adam imdiye kadarki tm yadsmalarna karn yaamnda artk konumuyorluundan ve yazmyorluundan baka bir deiim bulamad.

Konumayan Adam - zge Baykan

19

14. MONOLOG Her seferinde sarf ettii tmceleri inceden inceye kurcalad emin: yanl anlald dzeltmek iin kurdu da kurdu diyaloglarn yanl anlamak zorunda olana tonlamalar gzden geirip vurgu pozlaryla yineledi kendini dzeltti Dier kez bakt da tam da anlanmas gerektii gibi anlanm kzd kendine savunma olana kalmamt stelik gnler boyu -bo yerehrpalanmt Konutu ayrld bakt da yine yanl anlanmas zorunlu yzlerce tmceyle uzaklam Szlerini dnd dndke

Konumayan Adam - zge Baykan

20

kzarak ve daha da kzararak yeni diyaloglar kurmaya koyuldu tekrarbir sonraki bulumaya kadar

Konumayan Adam - zge Baykan

21

15. Pastanenin ra, bir hafta sonra Konumayan Adam yolda grnce ona doru seyirtti. -zr dilerim, beyefendi, dedi ayn ylk tonla. Geen sefer sizinle pek ilgilenemedim, isterseniz pastaneye gelin, size bir ay smarlayaym. zin verin kendimi affettireyim, n'olur.

Konumayan Adam - zge Baykan

22

16. Foya rak gerekten de mehur ince belli bardaklarda iyi demlenmi ay smarlad. Alak hasr taburelere oturdular. -Abi, sen ok bilgili bir insana benziyorsun, dedi yank tenli rak. Beyefendiyken birdenbire abi olmaya alamayan Konuamayan Adam duralad. Sonra da ran, onun bilgili olabilecei kansna nasl varm olabileceini dnd. Demek konumadan da bilgeliini davurabiliyor artk. Aynaya gitmek gerek. maj m bu? -Abi, sen niye konumuyorsun yle? Bir iki kelime bir eyler sylesene! Yabanc dil renenlere, o dilde hibir ey anlamayacak olsalar da birka tmce kurdurmaya alan insanlardan biri, diye geirdi Konumayan Adam. Konumak artk onun iin olaand bir yetiye dnyor. -Peki abi. Sen konumuyorsun, ben konuaym. Gmen.Yank ten doudan. ive de ondan krk. Pastane ii iyi. Daha beteri de var. Sekiz karde. En by. Askerlii de bitmi. Yine douda. -Bu sorun byle zlmez abi. Cebberrut devletin tahakkmnn kalkmas lazm. Nasl srtyor. Belli ki bir yerlerden duymu. Konumayan Adam byk altndan gld. Alntnn gazetesini tarihine kadar biliyor. Konumayan Adam kendini sorgulad bir. Hani hep halkm bilgilensin, her konuda fikir sahibi olsun bilmemne... Varsn ezberden konusun. Brak, bir gr tutturmu ya sana ne. Konumayan Adam burada kendini knad. Hem evresinde entellektel birikimi yetersiz insanlarn okluundan yakn, hem de yaamn birincil sorunlarn ksmen de olsa kavramsal dzeye kararak ele alanlar ekeme. Konumayan Adam, zeletirisini yapabilmenin olgunluunu tamaktan da ayn lde gururland aslnda.Yine de arbal

Konumayan Adam - zge Baykan

23

bilgeliine toz kondurmamak iin bu bo gururu kafasndan derhal sildi. Neyse ki konumuyor. Acaba bu ruh hali, bastrlm kskanlktan m kaynaklanyor? Dnyada tek olma, stnln de srekli hissettirme. Konumayan Adam d grnyle kuramad (kimi zaman renkli apkalar ve oraplarla atlm yapsa da) egemenlii bilgeliiyle kurmak isteyecek doal olarak. Oysa insan ilikilerinin g gsterisine dntrlmesinden yaknm epey. imdi kendiyle elikiye dyor. Konumayan Adam birden kendisini bir hi olarak hissetti. Yani, o, biraz, -nasl anlatlr ki,- sradan. Evet , korktuu en byk szck. Korktuunu kendi de tam anlayamam. Ya da biraz byle iine atm, saklam. imdi dierleri sklnce korkulan soyulmua kt. evresinde herkes onun bildiklerini bilecek de konumaya devam edecekse, bunun adil yan kalr m? Konumayan Adam yine bunald. Tamam, o, sonuta her suskunluu kendini gvenceye almak iin kullanyor olabilir; ama yine de bakalarnn da ayn zveriyi gstermesi, hi deilse daha az konumas gerekmez mi? Ama aslnda, unu da dnd, o, gsterdii iin, o. Ne de olsa sradan deil.

Konumayan Adam - zge Baykan

24

17. Bu yaptn adil deil. O kediye kendi kedinmi gibi davranamazsn. Aslnda davranabilirsin ama o senin kedin deil ite. Sokak kedisi. Evine gtrebilirsin tabii. Yine de asla tam olarak sana kendini veremeyecek kendini. nk yaamnn bir kenar (ya da en azndan tylerinin bir ksm) bir zaman bakalarnca okanm olacak. Seni ileden karr m? Fark etmez mi? yleyse sevdiklerine genel olarak nasl davrandn dnmen gerekir. Sevgililerini ele alalm. (Bir tane olabilir. Ya da hi olmayabilir birden fazla olabilecei gibi. Ama en azndan bir dostun vardr. rneklersin.)Onlarn senden nceki yaamlarnn senin gznde ne kskanl var? Ne merak? nceleyeceksin. Ka kii tarafndan dokunulduklarn, ka kiinin ryasna girdiklerini, ka kii tarafndan yle batan aa bir szldklerini, ka kiinin kendilerine ak olduunu bilmeyi arzulamaz msn. Hem sevgilin/sevgililerin/dostun/dostlarn da bilmez artk o kadarn. Belirlenemez ki. Kestirilemez de. Meraklarn, kskanlklarn varsa seviyorsun da merak etmeyip kskanmaynca sevmiyor mu-oluyor-sun? Sokak kedisi iin dnmyor da Konumayan Adam iin aklna dryorsan bu sorular, kendini nasl savunacaksn? kisi de konumuyor, bak.

Konumayan Adam - zge Baykan

25

18. Konumayan Adam onlar bozmak isterdi. ok sahtekarlar. Hem de gz gre gre. Yzlerine vurmak, ayn anda da bakmak isterdi. te, yapmayacak. Konumamak. rnein aklna ilk o geldi diye, yoksa baka zel bir amac yok, yan odadaki kz ele alalm. Ben de onu tanyorum diye sylyorum. Ama -nemli not- yan odadaki kz, onunla yola kmak isteyen deil. Bu kzcazn Konumayan Adamn konumadndan neredeyse haberi yok. yle kendi halinde. Bir kk muhabbet kuu var. Arada onunla konuuyor, ona yemini veriyor, suyunu da. Bazen Konumayan Adamn odasndan el sprgesinin bouk sesi duyuluyor. Arada srada da kzn, aklna eserse ark syledii oluyor. Dzensiz, genelde nakaratn eksiksiz ve daha yksekten okunduu, nakarat aralnnsa mrldanmalara dayandrld bir akma biimi. Sesi gzel, diyecek yok. Yine de Konumayan Adam kzn hi deilse birka arky batan sona ezberlemi olmasn yelerdi. Bir de ayn nakarat alt yedi kez st ste tekrarlamamasn. Nasl diyecek ki. Birincisi konumuyor, ikincisi ayp.

Konumayan Adam - zge Baykan

26

19. Ama kz daha ayp bir ey yapt. Konumayan Adam bir doum gnne davet etti. Davet, grnte ok incelikli ve teekkre yarard; oysa Konumayan Adam d dnyaya ak bir adam olduundan kzn o davetten nce yaadklarn az ok biliyor. Niye davet edildiini de.

Konumayan Adam - zge Baykan

27

20. Bir kere son derece kskan olan nianl, kza kk sktrd. Kz onu delice seviyor. Sevse de seviyor, dvse de. Ona gre asl sevda buymu. Yani erkeim deil mi, ne derse o olur. Ne yaparsa dorudur. Dierleri yanl dnyor. Beni seviyor ya. Ona aidiyet. Herhangi bir erkee aidiyet. Kiiye. Aidiyet.(.) Nianl onu terk ederken nasl da zld. Baka kimi kimsesi yok. Nianl, kza her trl insan yasaklad. Bakkalla gereksinimlerin saylmas ve ederlerinin sorulmas, ortamn getirdii koullara bal olarak iyi gnler dilenmesi dnda uzun diyaloglara giriilmeyecek. Ne bileyim, sokakta her rastlanan tanda satalmayacak, mmknse, tandk ksa bir selamla geitirilecek. Nianl baka kentte alyor, tayini kacak; yakndr. Sonra evlenecekler; o zaman beraber de oturabilirler. Zaten evlendikten sonra kzn can bir daha asla sklmayacak. Kocas her an varln hissettirecek. Ykanacak amarlar ve i yerinden gelecek telefonlaryla. Devaml birlikte olacaklar bylece. En azndan kz. Kars. stelik kz evlendikten hemen sonra hi vakit geirmeden, ya da ilerlemeden ocuk sahibi olmak istiyor. zetle bu grece ksa bekleyi srecinde sknt artk katlanlacak, o kadar da olacak bir ayrnt. Hafta sonlar sabahn erken saatlerine dek darda kalyorlar. Konumayan Adam nianlnn kz ptn duyuyor. Sonra anahtar sesi. Kz arada yatanda dnyor, uygun yat pozisyonunu bulmaya alyor olsa gerek. Muhtemelen ok iki iti, ba aryordur. Szyor.

Konumayan Adam - zge Baykan

28

21. Bu durum (gece kmalar, sabaha kar gelmeler, pmeler ve anahtar sesi) o kadar sk tekrarland ki ilikinin gerekten de evlilie varaca dnlebilirdi. Ama olmad. Nianl adyla kald. Olan kz brakt. Kz gsnde hafif bir sz hissetti. Szyor.

Konumayan Adam - zge Baykan

29

22. ten nce Usul usul dalgalanyor yeil.Yaz giderek kendini ele veriyor. Yaam saklanyor yazdan. Geriye kalan sz pl. Yaamdan ne uzak. an bir Naslsn hayatm? Nasl olaym, her zamanki. Seni ok seviyorum akm. Biliyorum, biliyorum hayatm, sen de. Bilmez miyim? Hayatm neler sylyorsu yo-sun Ben hi yle bir ey yapar mym. Yapar mym syle. Ay, akm nasl diyebilirsin bana her, ben herkes varken, ortasnda sylyorum, nianlm var diye, hani yaklamasnlar. Anladn m? Hayatm senden bakas olabilir mi, anladn m? Ben herkese sylyorum, adn veriyorum, anladn m beni. Anladn m? Hayatm? Seni ok seviyorum akm. ptm. Kendine ok iyi bak. an iki Naslsn akm! Aa, nerden kt bu imdi? Benim iin dnyada en deerli varlk kim? Hm? Syle bakalm kimmi! Senmisin! Canm benim, stne bana yemene imene dikkat ediyor musun, akm? Sk giyin bak karmam; tme. Sz sana mercimek orbas yapacam gelince. Krmz. Krmz mercimek? Hayatm ne oldu? Sinirlenme tatlm. Ben ne yaptm imdi. Bana ne yaptm syler misin? Ama ben nerden bilebilirim. Bak ha...haya..hayatm. Bir dakika ama bak ben haya... Ben sabah. Ama dinler misin bir saniye beni? Sabah kahvalt ettim. Yedide ktm. Niye mi. Yok artk akm bilmiyor musun pazartesileri yle kyorum hep? Sen gerekten sinirlisin bugn. Broda bir ey mi oldu? Syle bana. Anladm, anladm. Bitecek canm, ayck. Ne kald. Ben de seni seviyorum. Neyimmisin? Hereyimmisin.

Konumayan Adam - zge Baykan

30

23. Davet ayrln gn sonrasna denk geldi. Konumayan Adam anahtar akrtlar ve hkrklar da dahil olmak zere nianlnn karakterini okur gibiydi oysa. Kz da az ok tanm. Hem imdiye kadar herhangi bir vesileyle karlatklarnda Konumayan Adamn yanndan ou zaman selam bile vermeden geip giderken, kzn anszn onun kapsn alp bu teklifle gelmesi pek de olaan olamazd. Konumayan Adam niye semi? Belki yaptnn drstlkle badamadn da bildii iin yzlemakten korkuyor. Sessizlik ona iyi gelecek. Peki, Konumayan Adam niye raz oldu? Belki, o da, kza itiraf ettirmek istiyor. Ya da yaamn meraktan. Bir ayrnt daha vard aslnda. Davete gelen biri daha. Konumayan Adam bir gvde gsterisinin suskun kurban olduunu kzn nianlsn orada grdnde tamamen anlad. Kzn, Konumayan Adam ile yakn ilikiler iinde bulunduunu illa ki kantlamas gerek. Gece boyunca kimi zaman koluna girdi, yeterince yaklat (yine de snrlar amadan; nk olas bir barmada iledii kk gnahlarn bar tavizi ieriinde grmezden gelinebileceini, ancak nianlnn ltne gre izilen snrlar aldnda yaam boyu ayn sulamalarla basklacan aklndan karmasa iyi olur). Gerekten de dudak pme pozisyonu iine de girer gibi oldular. Konumayan Adam yalnzca izledi. Konumamasnn yan sra yaplabilecek olas mimikleri de ak etmediinden kzdan holanp holanmadn ya da hi deilse o an oradaki varlndan piman olup olmadn anlamak ok zordu. Konumayan Adam bir bakma duygularn ele vermemek iin kendini dizginliyor. Daha rahat davranabilirdi. Ama, ite, belki, mimiklerine dein yaylacak bilgeliinden pay karacaklara kar da hep tetikte durmal.

Konumayan Adam - zge Baykan

31

24. Kendini tekrar etme. Kendini tekrar etme.

Konumayan Adam - zge Baykan

32

25. Kz o gece kendi yakn olma davranna gre davrand. Konumayan Adam da mimiksizlik ant olarak onu izliyor. Tek bana ne yapabilir? O da kzn yannda duruyor. Yani, biraz da gururlanmyor deil. Hem onu kulland iin kzyor kza, hem de kz gzel buluyor. Doum gnnde onu tanyan kiilere kar (en azndan sima olarak) misilleme grntleri sunuyor (kol kola girmek, yeterince yaknlamak, pme pozisyonuna girer gibi olmak). Bu ift tarafl adilikten (ki aynen bu kavramla betimlemitir durumunu) huzursuz elbette. Hem ahlaken huzursuz olmak zorundal iin deil de huzursuzluu katksz bir sezgisellikle son derece naif bir biimde hissettii iin. Konumayan Adam her eye ramen o kadarck huzursuzluu bile hissetmekle anlad ki bilgeliinden asla taviz vermemektedir. Rahatlad.

Konumayan Adam - zge Baykan

33

26. Konumayan Adamn suskunluu kzn dilini atelemi olabilir. Bir de; kza gre, anlamann tek yolu konumak. Bir bakma bo durmamak. Havadaki srekli titreim. letse de iletmese de. Ne diye bu konumayan buldu ki? Tm yk onun omuzlarnda. En ok o konutu. Yalnzca o konutu. Arada nianlsn delicesine sevdiini azndan karacak kadar. Ne de olsa Konumayan Adam ona yabanc. Bunu neden yapt?

Konumayan Adam - zge Baykan

34

27. Konumayan Adam eleniyor aslnda. Onu hep yle karanlk bir insan olarak dnmemek gerek. Daha nce de bahsedildii zere, glmseme gibi bir refleksi bile vard bir aralk. Zaten o glemiyorum krizi fazla uzun srmedi. Konumayan Adamn huyudur, ara sra krizlere girer. Yok, yapamyorum, edemiyorum, ne yapacam. Sonunda en iyisini yapan yine o olur ama. Nasl bir ruh hali ona byle davrandryor, hala anlayabilmi deilim. Onu tandmdan beri yle. Tabii son zamanlarda bu mkemmeliyetilii fark edilmiyor. eyy Konumuyor ya

Konumayan Adam - zge Baykan

35

28. Konumayan Adam eleniyor canm. eride. Sabah kt, k o k. Sahaflarda dolayor. Yine kafasnda bir sr proje, onlarn peinden koturuyor. Hibiri yazlmayacak. imdi de ieride kitaplar kartryor. lgisini eken bir ey olursa alr belki. Bekleyip grelim.

Konumayan Adam - zge Baykan

36

29. Konumayan Adam bir sredir kentin pastanelerini, otellerini ve berberlerini geziyor. Bazen -ok sk deil- yanna bir arkadan daha alyor. ok ender, kii de kabiliyorlar. Konumayan Adamn can gerekten ok skknsa ve konumaya hibir ekilde mdahale edemeyecek ( beden dili bal altnda yazlm kitaplar okuyanlar yorumlamaya ak tutabilecek her trl bedenseldevinimden yoksun) durumdaysa, o zaman, dierlerinin konumalarn dinlemesi gerekir. nc kiiyi zorunlu klan buydu. Aslnda Konumayan Adam kendi dinleme zevki iin insanlar seferber etmez gezilerine.Yine de l gruplarla kt gnler bilinir ki Konumayan Adamn keyifsiz zamandr. Konumayan Adam iyi dinleyici. Hem dinlediklerini hi unutmaz. ok keskin bir bellei var. Zeka gibi bellek. ine yaryor. Konumayan Adamm bazen byklk taslad da dnlebilir tabii; ama her eye karn onu hmanist biri olarak betimlersek yanlgya dmeyiz. Genelde (asla her zaman deil) herkesten bir eyler renebilecei inancn tar. Fazla inanl deil. Olanlarysa salam. nanlarn iine kendisi yerletirdi. Ne bileyim, her insann deerli olduu, kimsenin birbirinden stn olmad vs.nsanlara yaklamnda ie yarayan, onu nyarglardan ve ou zaman byklenmelerden koruyan kalkan. ine yerletirmek sanld kadar kolay olmad. Tabii kolayln sanlma oran da pek kesin deil. Konumayan Adam bugn Ali'yi alm km. Oturdular. Kk bir berber dkkan. Konumayan Adam kadn olsa yine erkek berberine giderdi herhalde. Sa hep ksa olacakt nk. Ne kadar dayanksz dnceydi bu, diye dnp kendine gld Konumayan Adam daha sonra. Bir kere tarihte speklasyon olmaz. kincisi kadn olarak dom olsa salarnn yine kulak hizasna kadar dz, kulaktan aa dalgal olaca nasl kestirilebilir. O, salarn dzensiz uzadklar iin ksa tutuyorsa her cinsiyetteki haline uygulamak zorunda m aynsn? Konumayan Adam uzun sredir bu denli sama (kendine de o oranda sama grnen) bir ey

Konumayan Adam - zge Baykan

37

dnmemiti. Dncesi o kadar samayd ki daha nce kimse tarafndan retilmemi olduundan eminmi gibi geldi Konumayan Adama. Neredeyse konumaya yeniden balayacakt.

Konumayan Adam - zge Baykan

38

30. Ali'nin bacnn zld ana dnelim. Eilip balamas, onu otobs durana varnda en fazla bir dakika geciktirebilir. Bu gecikme bekleyecei otobs karmasna da neden olmad. Ayrca bu bir dakikalk kayma srasnda durakta bekleyenlerden hibiri deimedi, duraktan hibir otobs gemedi, sokakta herhangi bir hareketlenme ya da durulma olmad. Yayalara bir yenisi eklenmedi, hibir araba grnmedi ortalkta. Grnte bir dakikalk gecikme hibir ekilde ksa vadeli bir amaca hizmet etmiyor. Geen dakikada da gelebilirdi ve bir ey deimedi, diye dnlebilir. Back niye zld? Beden, zaten yrme ritmini yakalamken onu bozmann ne alemi var? Bac balamayabilirdi. Ama o zaman debilirdi.

Konumayan Adam - zge Baykan

39

31. Dmeyebilirdi de.

Konumayan Adam - zge Baykan

40

32. Olaslk Hesab Baka hayatlara burnunu sokup onlar adna dler kurduunda dlerin gerekleme olasl her zaman vardr.

Konumayan Adam - zge Baykan

41

33. Baka olaslklar kuytuda kalmyor ki. Dakika farkn bir trafik lambas krabilir rnein. Dakika aralkla kalkan iki ara ayn krmz kta yanyana gelebilir. Olabilir. Mantkl. Kimi zaman kararlatrlan buluma anndan itibaren hesaplanan bir sekme de buluulann hogrsne gre nemsenmeyebilir. Hava durumuna, buluulan kiinin buluma noktasna gelirkenki yaam kesitine, trafiin ak younluuna gre dakikann arl deiebilir. Bir dakikalk gecikme bekleyene, bulumaya daha iyi hazrlanma olana salayabilir, onu souktan dondurabilir ya da buluulann cann skabilir. Tm olaslklar iinde, buluanlarn bann nitelii de gzden karlmamas gereken bir madde. Ali, bal bana duruyor. O da var. Ali, bacn balarken yitirdii zamandan dolay telaa kaplacak, koturacak; pembelemi yz, daha hzl inip kalkan gsyle arbal grntsn bir kalemde silip koarak ve yetimeye alarak yaadn ele verecek. Duraktakiler bir dakika nce onunla ilgilenmeyeceklerdi belki; ama bu haliyle herkesin dikkatini ekecei kesin. Ali, balarken bunu gz nne ald. Her trl gecikmeye gs gerebileceine karar vererek adm aralndan taviz vermedi.

Konumayan Adam - zge Baykan

42

34. -Bir kez de benim iin glmser misin? (-Beni ne hakla bu denli bask altnda tutabilirsin?) Sinirlendi.

Konumayan Adam - zge Baykan

43

35. Ali ve Konumayan Adam sonunda otobse bindiler. Doal olarak, Konumayan Adam, stn bir sezgiye sahip olduundan Ali'nin kuyruktaki sarn yeil tokal kza nasl baktn karmad. Ali kza bakarken, Konumayan Adam da Ali'ye bakyor. Belki o arada kz da Konumayan Adam'a bakmtr. Her ne hal ise, Ali ve Konumayan Adam ikili bir koltua oturdular. Ali bugn inciler dktryor. nce, izledii resim sergilerinden sz at. Konumayan Adam'n hi gn deil, ayp olmasn diye dinliyor. Pencere tarafna oturmas ne ans; fark ettirmeden dalp gitmek daha kolay. Ali, bir gn evvel gezdii, daha ziyade figratif alan ve pastel tonlarn kullanan ressamn sergisini anlatrken birden drt yl nce Amsterdam'da bulunduu bir sergi alndan dem vurmaya koyulunca Konumayan Adam'n tm dnyas snd artk. Tek yapabildii Ali' nin titreimlerini kulana sokmak oldu bir sre. Ali neler anlatyor. Hi televizyon izlemezmi, nk vakit kayb gryor. Efendim, sekiz yl evvel bir aylk bir tenis kursuna gitmiti; att servislerin hzyla vnyor. Konumayan Adam geni bir dnya grne ve fazlasyla ilgi alanna sahip.Yine de insan bu, her ne kadar tm bilgileri ierme iddias tasa da kimi zaman karabiliyor ister istemez. rnein, Konumayan Adam tenisten hi anlamaz. Naslsa olmam bir trl. Su alt sporlarna ve atletizme merakldr. Karlamalar iyi kt izler. Gelgelelim, tenisle alakas yok. Tenis bahsinde, dinlemek yerine Ali'nin neden bu denli yksek bir tondan konutuunu aratrd. Derken pencereden ayrmsad ki tokal kz arkadadr. ok silik bir profil. Zaten de fosforlu tokann aynaya yansmasndan, olsa olsa odur diyerek tand. Demek Ali'nin bugnk entellektellii ordan. Ali absrd tiyatro hayranym. Konumayan Adam, bunca yldr onunla beraber; bu gn renecei varm bu srr. Ne yapalm yle olsun. Ali'yi yine de sever. Ali sadede geliyor. Sesi de birden yumuad. Hani, sanki, syleyecek; ekiniyor. Laf dnd dolat, Ali'nin insanlara kar ne

Konumayan Adam - zge Baykan

44

kadar da sevecen olduuna geldi. Ali hayvanlardan kpekleri, ieklerden karanfili (burada sanki politik bir mesaj da veriyor gibiydi) ziyadesiyle sevdiinin de altn izdi. Tm konumay bir anda yapmad elbette. Fazla konumas da hakknda hayrl olmaz nk. Dengelenmi hzda, zerine kafa yorulmu aralklarla tmcelerini kurdu. O ekilde. Konumayan Adam, konumad iin, tokal kzn daha ikinci durakta otobsten indiini sylemedi tabii. Sylese daha da kt olurdu kukusuz. Brakt, Ali bizzat fark etsin. Ama ne yazk ki Ali daha be durak konutu durdu. Ite Godard ve Kubrick semineri ksm da nc-drdnc duraklara karlk gelmektedir. Konumayan Adam'n ii acd. Gerekten yazk oldu. Keyifli bir monologtu.

Konumayan Adam - zge Baykan

45

36. Konumayan Adam apartmann ynetim kurulu toplantsna da katld. Kimlerin orada olacan ok da merak ediyordu. Hatta aklndan ciddi ciddi st komusunu arayp sormay bile geirdi. Sonra, dnd de, yine samalyor. Kimin geleceini bilmek ne onun gitme kararn ne de giysi seimini etkileyecek. Sonuta potansiyel gelecekler arasnda, toplantda, nceden kurduu diyalog tmcelerini altraca kimse bulunmuyor. Hepsine kar eit davranyor. Yan oda da boaldktan sonra.

Konumayan Adam - zge Baykan

46

37. Keke daha nce yaasayd. Belki konumamasna yol aan etmenlerden ksmen kurtulmu olurdu. Konumamann gerekliliini daha az hissederdi en azndan, kimbilir, belki. Konuacak kadar.

Konumayan Adam - zge Baykan

47

38. imdi daha da saptt. Yahu sen daha nce ayn an yaadn dndn diye herkesin ayn (u anda dndn ve ayn zamanda yaadn; bir baka deyile bir yandan yaarken bir yandan da daha nceden yaadn dndn) an yaadn dnd nerden belli. Byle gidersen bakalar yaamn taklit etmesin diye leceksin.

Konumayan Adam - zge Baykan

48

Yaam zaten nedir ki serisi 4 Dourulan korkulan oh iine de gzel szm hafif balkl da var bir de aa baklmasna yaam yetmeyen bir aaca bile yeterli zaman ayramazken kalk da yolculuk maymun itahlln dik alas sobe sobe bilirim ben asla krebe olamam kamak da bir anlamda yol e? Aksanl e aksamsz e yaam ne sen onu syle bile bile aldanmak ok anlaml yaamak

Konumayan Adam - zge Baykan

49

Yaam Zaten Nedir ki Serisi 5 Bugn snfa mezbahaya gidiyoruz dekoville madene? olur treni kullan da bir kere de tarafndan binilsin rnei ben setim adrkent imdi daha duygusal bir mezbaha ka filmde geiyor da st izilmi tehlikesi gemi Samsa'y orada ara konuyu deitirelim verek tutsak almak ya da yumarak uyumlu olmak kltr<(r)ete>e hava: 1-Piknik 2-Bayram 3-Matem sen ylban nasl kutlarsn? elenmen gerek se bakalm bir; bir de yedek evdeki hesap arya uymaz ben vereyim bunlar yeni geldi bir disko alana bir televizyon bedava yaam dediin ne ki saatli bomba

Konumayan Adam - zge Baykan

50

39. Konumayan Adam bir keresinde de rendii tm bilgileri renili tarihlerine gre sralamay kafasna koydu. Baaramazd; baaramad nitekim. Ne melek ne eytan. Alt taraf bir Konumayan Adam. Hem o i yle kolay m bakalm?

Konumayan Adam - zge Baykan

51

40. Konumayan Adam eskiden de kalabalk karsnda konumaktan holanmazd. O aklna geldi. En azndan bu konuda pek bir deiim geirdii sylenemez.

Konumayan Adam - zge Baykan

52

41. Konumayan Adam hatay nerede yaptn bulmaya alyor. Tam da bilgelie soyunurken. Biraz dnsn.

Konumayan Adam - zge Baykan

53

42. -Ben izlediim filmlerin sonunu asla anmsayamam. -Ben de tam tersine. Her izlediim kareyi adeta bugn grm gibi hatrlarm. -Ne gzel.rnein ben oyuncularn adlarna hi dikkat etmem. Bazen filmlerin ynetmenleri bile aklmdan kar. -Ben de tam tersine. Film karakterlerinin isimlerinden set fotoraflarnn isimlerine kadar her ayrnty ezberlerim. Ansiklopedik ynm ok gelimi. -Ne gzel. Keke ben de senin gibi olabilseydim. -Hi de o kadar gzel deil. Bouna ylan bilgi. Gereksiz. Keke senin gibi olabilseydim. -Haklsn galiba. -Sen de.

Konumayan Adam - zge Baykan

54

Yaam Zaten Nedir ki serisi 6 Ereti yaamak deitirir mi -bir gmlein yakasna yle teyelli na u kadarck glnln olsa somurtmazsn durup durup rtmen gerek sen de gl kurtul yalan atar msn? kovalar msn? yalan diyorum benim iim her yalan gereklemeyecekse drstlk nerde kald yaam alntdr hem de alkanlktr sen biraz da ruh hastassn yaam|a |da| | |n

Konumayan Adam - zge Baykan

55

43. Burada gzden geirilebilecek bir olay da Konumayan Adamn bana geldi. Asansrden ini ann ok iyi tutmu. Kapy atnda st komusuyla burun buruna. Komu duralad. Konukan bir adam olduu iin, apartmanda sadece selamlamakla yetinilemeyecek ender tandklardandr. Genellikle yetinmezler zaten. O gn de yetinmeyebilirlerdi. Konumayan Adam komusunu birden karsna alm bulunca aklna ilkin onu apartman genel kurulu (genel kurulu-ynetim kurulu, genelkuruluynetimkurulu-her neyse,-) toplants ncesinde aramay dnm olduu geldi. Aramalyd; aray bu kadar soutmamalyd. O mahuplukla glmsedi, kapy komusu iin tuttu. Bu sessizliklerde hep onun konumasn bekliyordu. Hatta o kadar uzun ak tuttu ki; kapy, elinin kap koluna yapm olmas gibi bir nedenle brakamyor sanlabilirdi. Komunun gznden kamad bu. Selam, diye giriti. -Sami Beyi grdm, size selam syledi. Benim hanmla da konutular, ona da seni sormu. yi dedim. yisin deil mi? Hani yalan sylyor olmayalm daHah hah. Bugn hava da biraz kasvetli, deil mi olum? Konumayan Adam glmseme ve kap tutmann dnda bu tmcelerin karlnda komusunu daha da tevik edecek bir hamle yapmakta karar kld. Kibarca ban ne doru edi, kalarn kaldrd ve sol bileini, avu ii ste gelecek biimde sadan sola evirerek nerden geldiini sordu. O ana dek her naslsa ardan alm olmasna hatta konumay srdrmeye meyilli grnmesine ramen komu bu soruyla irkildi ve acelesi olduunu syleyerek asansrn kapsn aceleyle kapatt. Yukar kt. Konumayan Adam bir kez daha kendi kendine sylendi. Hi alemi yokken, konumay uzatmann sonu budur ite. Bylece kalakalrsn. Son sz syleyen, bir de konutuun iin seni sulayc tavr taknr. Hem sulu hem gl, der gibi de bakar. Konumayan Adam o andan itibaren zorda kalmadka gereksiz addedilecek tm konuma ortamlarndan iddetle uzak durma karar ald.

Konumayan Adam - zge Baykan

56

44. Bulank da olsa yaad kesin. Dle kartrmad. Kartrsa ne fark eder? Belleinde -yle ya da byle- yer etmesi yaanabilirliini gstermez mi? Belki ileride yaayacak. Bir kere kollarn amt. Hem, ar sevgi gsterilerinden de hi hazzetmez. O gn zorlamt kendini. Biraz da ocuksulatrarak. Avermiti. Hatas, belki de karsndakini daha nce ani bir kolamaya altrmamlyd. Ne olursa olsun, hele bir de sulu aranacaksa, sulu kim olursa olsun, karsndaki tepkisiz bakt. Sonra yalnzca ptler. Daha kts vard: yzne vuruldu: -Sen de, kollarn atn yle ama, sarlamadk. Neyse artk. Gzmden kamad, demeye getiriyor. Baka da var. Yryordu.Tandn hi sanmad bir gen adam ona yaklarken glmsemiti. Hem de ne. ten, hasretle. Belki de tanyordu. Biraz da miyoptur ve gzl yoktu gznde o srada (gzl hala -takt takal- ok zorda kalnca taklacak bir ara gryor). Tanmam olabilir; ama gld kesin. O da selam verdi. Hatta, elini hafife sallam da olabilir.yice yaklatklarnda artk, iki eyden ayn anda emin oldu: adam tanmyor, adam da onu. Kardan gelen, ona hafife arparak yanndan geti. Bu arada Konumayan Adam, arkasna baktnda gen adamn sevgilisi olduu kuvvetle muhtemel bir gen kzla -epey hasretle, iten-kucaklatn ayrmsad. Hibir ey olmam gibi yoluna devam etti.

Konumayan Adam - zge Baykan

57

45. Dostlarna srekli olarak yalnzlndan yaknmas, onlara hakaret etmekle e anlaml. Ayrdna varmas uzun zaman ald.

Konumayan Adam - zge Baykan

58

Yaam Zaten nedir ki serisi 7 Yaam dengezorunluymu gibi yavalayan da severim samann varan nedensiz sem/sam ok da dnmemek gerek her dilde rmcek a her dil alttan bal kaynayan kazan bana deil dilime tapn sylenene kadar yaam da yok sran bekle yaam salon az ilerde solda az sonra arlacaksn yaam nedir? -Sradaki.

Konumayan Adam - zge Baykan

59

46. Bu denli sk 'siz' tekrar, kendini devaml olarak geri ekmesi, kendine -ama, - 'sen' dedirtmesi, azmsanmaya zemin hazrlyor. Elinden baka trls gelmez ki. Hemen dostluu ilerletemiyor. Dil, kavramlara zaten naylon ipliklerle bal. O 'sen' ya da 'siz'in nemli olmadn dnyor biraz da. Ondan byle. Hissettii derinlik ona yetiyor. Platonik ak gibi. Karsndakine nasl altysa/altrdysa yle sesleniyor, alglanna dikkat etmeksizin(Anmsar da ok yaknlat arkadalarna bile iki yl boyunca siz dedii olurdu).

Konumayan Adam - zge Baykan

60

47. Dostum, ikimiz de zor bir dnemden geiyoruz. Zor, biliyorum. Altndan kalkmas zor.Yine de cesaretini yitirme. Sen ve ben baaracaz. stesinden geleceiz. Ben de kendimi hibir yerli hissediyorum. Nedir bilirim. Hangi yaam en iyi ki? Kimse memnun deil. Seni seviyorum. Sen glsn, imdiye kadar yapabileceinin en iyisini yaptn, senin katlandklarn hi de azmsanamaz. Hepimiz tanz. Yaam dikenli bir yol gibi dn. Mayn tarlas. Her birimiz bir mayna ille de basmak zorundaymz gibi. Bazmz ansl. Bir iki syrkla kurtaryor. Bazs da yatalak oluyor, yine de ylmyor. Kk eyleri asla dert etme. Onlar da seni zorluklara hazrlayan aamalar olarak gr. Sakn ylma. Doru yoldasn; ayrlma. Seni seviyorum. Hep yannda olduumu unutma. Yaamda bir zaman bir yerde yalnzlk duyarsan eer, seni her an dinleyecek biri burada olacak. Seni zleyen. Takdir eden. mit verecek. Sakn midini yitirme ve yaama sevincini. Ve merakn. Merakn yitirirsen anlamn yitirirsin. Bana inan. Seni seviyorum.

Konumayan Adam - zge Baykan

61

48. Konumayan Adam mektubu birka kez daha okudu. Garip. Hibir yardm talep etmedii bir zamanda; tersine, yaamnn en mutlu dnemlerinden birini sryorken bu tarz bir mektup gelsin. Allah Allah. Konuayan Adam mektubu saklamaya karar verdi. Gn gelince aar okurum tekrar, dnd. Varsn vakitsiz yazlm olsun.

Konumayan Adam - zge Baykan

62

49. Meer hataym. 'Sen', kardaki iin onanm bir yaknlama simgesiymi. Kardaki, dili, tamamiyle duygu yansmas (=itenlik simgesi) gryor. Ve diyor ki, -Siz. O zaman, mesafeliyiz? Konumayan Adam kendini kandryor olabilir. Ama kkl oturmu; kolay skp atamaz. Bunda, ald eitimin de pay var.

Konumayan Adam - zge Baykan

63

Yaam Zaten nedir ki serisi 7 Yaam dengezorunluymu gibi yavalayan da severim samann varan nedensiz sem/sam ok da dnmemek gerek her dilde rmcek a her dil alttan bal kaynayan kazan bana deil dilime tapn sylenene kadar yaam da yok sran bekle yaam salon az ilerde solda az sonra arlacaksn yaam nedir? -Sradaki.

Konumayan Adam - zge Baykan

64

50. Konumayan Adam -o zaman ad bu deildi tabii ki- izledii sinemadan keyiflenerek kmt. Kendine zg balantlar geiler de kefetmi. Ynetmeni takdir etmi. Gitti bunu bir arkadana syledi. -Yok, ne diyorsun?! Bence ynetmen fazlasyla acemi. Oyuncular da msamere havasnda oynuyor. Bitti. Konumayan Adam artk srnebilir. Gnler geceler filmi tekrar tekrar izleyip piman olabilir. imdi tarihe zevksiz biri olarak geecek. Dilden dile dolaacak beenisinin dzeysizlii; kimse akl danmayacak ona artk. Hem, aslnda pek de bir ey bilmiyor sinema hakknda, ne konuuyor daha? Sussa ya. Eletirmenler ne gne duruyor. Byle byle, Konumayan Adam-o zaman ad bu deildi tabii ki- kendini yerden yere vurdu.

Konumayan Adam - zge Baykan

65

51. Konutuka batyorsun, ya da, kes sesini, de diyemeyecekler artk. Konumaktan doan her trl sorun tamamen ortadan kalkt, evet, evet. Konumamann ikincil ncl yararlar hep sonradan kt. Bir tala iki ku.

Konumayan Adam - zge Baykan

66

52. Bireysellik iyidir bir anlamda. Benim de kendime ait bir odam var. Odamda kitaplarm, brorler, masa saati, emsiye, tuvalet kad, kolonya, masa lambas, kulak ubuu, el havlusu, vitaminler, adres defteri, di fras, plastik tabaklar, szlkler, mini diki seti var. Bana aitler ve dnyam kurmaya yardmc oluyorlar. Tabii ki, yani, sizi de anlyorum, imdi diyeceksiniz ki, odanda, paylamn asgari dzeyde olacak. Gerek dostluklar yaayamayacaksn. ok mantkl. Ama unu da gz ard etmeyin ki, bir -ne bileyim - kitap okumak, bir mektup yazmak, bireysel yaplacak herhangi bir ey iin sessiz bir ortam art. Sohbet? O da elbet olacak. Ama dnnz ki yirmi drt saatin on saati sohbetle geiyor. Sohbete malzeme de kalmaz. Hayr, imdi, buradan hareketle belki de yle bir kanya varlabilirsiniz; insan, tm bilgileri tkense bile yaratcl sayesinde yeni bilgi sentezleyebilir. Sanatsal bilgi diye adlandrabilirsiniz. Ve yine ekleyebilirsiniz ki insan konutuka sanatsal bilgiye eriir. Bu anlamda on saat, yirmi saat, otuz saat aralksz konumann kiiyi sanatsalla zorlayacan savunabilir, her sanatya ve gen sanat adaylarna konumay tleyebilirsiniz. Bireysellik kiinin karakterini belirlemesi, kiinin, bireyliinin bilincine varmas asndan gereklidir. Tabii sizi de anlyorum, yani tahmin ediyorum ki, una balayacaksnz ki, birey sosyallemeden birey olamaz, bilincine varamaz. Gereksinimlerini karlayamaz; yerden ge kadar haklsnz. Bireysellik insan yalnzlatrr. Bu, nereye kadar iyi diye sormak gerekli. Sormuyoruz, yayoruz yalnzca. Eer yine sizin yaklamnz benimseyecek olursak, burada da haklsnz. Zaten uzun boylu dnnce bireyselliin daha dezavantajl olduu gn gibi aikar. Kiiyi bilincine varmaktan ve sanatsallktan uzaklatryor. Gerekten ok mantklym. Ben yanl dnyormuum.

Konumayan Adam - zge Baykan

67

53. Byle byle Konumayan Adam kendini yedi bitirdi. imdi artk, bu tip hatalar yapmyor. Konumuyor. ta ku ta ku ta ku ta ku ta ku ta ta ku ta ku tas kus ku ta Ta ka ka ta A hu ka ku ta ku ta ku

Konumayan Adam - zge Baykan

68

54. - Seni ok zleyeceim - Hangi balamda?

Konumayan Adam - zge Baykan

69

55. * Krk srk ksrd krk srk da ksk Sdka kasr

*Bikvi srrken kzn aklna bu tekerleme geldi. Kk kz vg koleksiyonu yapyor ve Konumayan adamn akrabas deil.

Konumayan Adam - zge Baykan

70

56. Hani bakalarnn kendisi hakkndaki grlerini nemsemeyecekti? Hani renecekti? Ne oluyor.

Konumayan Adam - zge Baykan

71

57. Selam. Ben Konumayan Adam. zerime ok speklasyon yapld. Yant hakkm kullanmak istedim. Bana tembel diyenler, iselletirdiim kuramsall ineriya diye diagnoze edenler kyor halkn arasndan. Son derece yanl. Bunlar talihsiz yarglar. Kati surette aksepte edemem. Konuanlar alkan olur diye bir kuralmz m var? Lokantalara, pastanelere, otellere gidiyor olmam niin avare gezmek saylmaktadr. Tatsz. Gezilerim esnasnda kimi yaamsal noktalar zerinde kavramsal birtakm okumalar balamsallatryorum. Ben profesyonel dnen bir insan deilim; yani para kazanmyorum dnerek. Yine dnmeyi kendi sorunsallnda bal bana bir vokasyon olarak tahayyl ediyorum. Tm ithamlar beni ekemeyenlerin egzajeresidir. Beni bir kaybeden olarak grenler de bir film nuar anti-kahraman grenler de ayn nizlemdem yola kyorlar. Bu yanl bir mantalitadr. Ben omuzlarn ezmi dolaan bir zavall deilim. Konumamam da tembellie de yorulmamal. Hatta benim konumayaya tenezzl etmediimi defanse edip Konumayan Adamn ipini ekeceklerin says da hayli kabarkm. Hakkmda kan yazlar tekmili birden asparagastr. ok zlyorum. Oysa benim yaam bilme biimim ne kadar da ayrks.

Konumayan Adam - zge Baykan

72

58. Konumayan Adam mzik dinlemek iin de yolculuk yapar. Ama her zaman bu amalarla yapmaz. Yolculuk iin yolculuk yapt da olur (Sanat iin sanat yapanlar gibi).

Konumayan Adam - zge Baykan

73

59. Nasl da kandrdm ama? Hepiniz beni Konumayan Adam sandnz deil mi? Ne yanlg. Fevkalade irrasyonel olduunu ben de aksepte ediyorum. Konumayan Adam konusa byle tmceler mi kurar? lahi. stelik ben onu Konumayan Adamken tandm. Nasl konutuunu hi mi hi bilmem.

Konumayan Adam - zge Baykan

74

60. Ne sr zmeye ne srr ak etmeye. Konumayan Adam bilgiyi iselletirme abasn hep tad. Vita brevis. Bazen kestiremiyor. 34 satrl bir sayfada her satr 7 szckten hesapland. Bir sayfay bir dakikada okusa, ortalama 250 sayfalk bir kitapta 59500 szc 250 dakikada tarayacak. 4 saat. Her gn 4 saat ayramaz. O zaman ya ok daha hzlanacak ya da daha az kitapla yetinecek. Konumayan Adam iddial bir adamdr. Bilgeliin tek yolu deil okumak; bilir. Yine de her kitab okumak ister. Belki daha hzl sayfa atlanan polisiye korku ya da ak. Listesini bu yolla kabartabilir. Her gn bir kitaptan, ylda bin kitap devirerek. Ama kendini kandrm olur. Amacn yeniden tanmlamas gerekiyor. Bazlarndan vazgeecek; seerek. Bilgelii yarm kalsa da. Umre bilgesi. zld. -Demek hibir zaman istediim bilgelie ulaamayacam.

Konumayan Adam - zge Baykan

75

61. Ali. Ali, Konumayan Adam artmay srdryor. Tantklarnda bir iki ortak zellikle (Schubert ve Musil sevgisi) yaknlamlard. Ama rnein ikisinin de ky ekmeini sevii nasl bir rastlant. kisi de kimi geceler saatlerce yatakta dnp durduklar halde uyuyamyor. kisi de sardan holanmad halde bir sar kazaa sahip. Di fralamaya zel nem veriyorlar ve her ielenmi suyun sertliine bakyorlar. Sakz inemiyorlar. Cipsten hi holanmyorlar. Gereinden fazla zr diliyorlar. ay ekersiz iiyorlar. Yanlarnda daima kolonyal mendil, ak ve yara band tayorlar (Konumayan Adam aslnda iki yldr tamyor bunlar srekli. Eskisi gibi stne dmyor). Haritadan kent bulmay ve kedileri seviyorlar. Olabildiince gzlk takmamay tercih ediyorlar ama ikisi de miyop. Yamurda kendilerini daha iyi hissediyorlar. stelik tanmadan nce de. Hissederler-mi.

Konumayan Adam - zge Baykan

76

62. Dnmeden edemiyor Konumayan Adam. Cips sevmeyen, Musil'i beenmek zorunda mdr? Halka diziliindeki potansiyel aynlk niin Musil tarafndan gidildiinde kar da cips tarafndan deil. cips yemeyen 42.000.000 kii Musil beenen 31.000 kii cips yemeyen ve Musil beenen 1200 kii ad Ali olan ve cips yemeyen ve Musil beenen 80 kii ad Konumayan Adam olan ve cips yemeyen ve Musil beenen 1 kii Konumayan Adam kendini kat snrlar iinde tanmlamaktan holanmaz. Ali de.

Konumayan Adam - zge Baykan

77

63. Konumayan Adamn laykyla dnmesi gereken bir tmce kald. Yangn alarmn yanp sner brakarak kt. K gn ty bulutlar; ara sra uak izleri Atks, deri eldiveni ve srtna sarkan izgili beresini antasna tktryor. Gerekli olabilir. Konumayan Adam yaad yerin belirsizliklerle, ans eserleriyle dolu olduunu bilir. Temkinli davranyor. Grece tenha bir caddeden geerken arka arkaya geen iki cipten (ayn model; anlalan o ki amatal kornalarla yolu tozlandran iki src birbirini tanyor) biri onu ezebilirdi rnein. Kimsenin de bir diyecei olamazd. Yayay sulamazlard herhalde; nk yol dar, cipler de kentin artlarna uyamayacak denli iri. Bana saks da debilir. Hatta bu tip bir tehlikeye kar ibare barndran tabelay da yandaki apartman giriinde okudu. Zaten ad geen olaslk da tabelay okuduktan sonra aklna geldi.Yazl trafik kurallarna kimse uymadndan yaya ve srclerin arasnda gelien tresel birtakm kurallarn daha geerli olduu yadsnamaz. Srcnn 'ge'iyle yayann 'saol'u rnein. En bilineni. Yaratcla da ak sokaklar, ezilmeye de, sonsuz iletiime de.

Konumayan Adam - zge Baykan

78

64. Konumayan Adamn arabas olmad hi. Eksikliini de duymad. imdi de duymuyor. Otobse bindi. Yavalatlm ortamlar seviyor. Yalnzca kendini atmak iin. Odas ideal gibi gzkyor, ama deil. En azndan bugn. Yanna oturan yal kadn. Her ynden uyumlu. nce kredi kartlarn kard, cep telefonunu aryor gibi yapt, onu da antadan ekip kucana koydu. Sonra da volkmen buldu, iindeki kasedi anmsamyormu gibi davranp kapa at. Konumayan Adam kasedi tanyor. Bilgisayar donanml ok da satan bir grup. Bilinli artmaca almalar bilinli aknlkla m yantlanacak? Konumayan Adam nereye baksa nasl dursa bilemedi. inden ard. Ama yal kadnn(ok yaknlamadka -hele arkadan baknca- ya karlamyor. Bir blucin, bir de kadife boazl kazak giymi) kasedi dinlemeyecei her halinden belli. nk Konumayan Adam gzne kestirdi. -Siz de bu semtte mi oturuyorsunuz? Ne zcdr ki kadn, Konumayan Adamn iinde bulunduu koullar bilmediinden ilkin onu konumaya tenezzl etmiyor sanp kabalkla sulad iinden. Yine de kendini tutunamad. -Ben, bak, u sokakta (bir yandan da otobsten yavalayan soka parmayla gstererek) tam otuz yldr oturuyorum. Dile kolay. Pek nezih, temiz bir mahalle. ti kopuu yok. Geceleyin rahata k gez. Karan gren yok. O yzden, tm komular, bak, on katl on be katl evlere ktlar, ben direttim. Havas biraz kirli tabii, fabrikalar yapld seneler iinde; ekseriyetle buralar tercih ediyorlar. Pek sanayi doldu. Yine de bildik yerler. nsann yllardr yaad yerden kopmas ok zor. Kadn sinirlenmeye balyor. -Havas, diyorum. Pencereden bakar gibi yaparken bir yandan da Konumayan Adam tekrar szd. -Kirlendi son yllarda. Sanayi doldu.

Konumayan Adam - zge Baykan

79

-Bouna urama teyze, bu adam konumaz. Bu tmce Konumayan Adamn fazlasyla ilgisini ekti. Ban sese yneltti. Kadnsa ald yantta teyze szcnn gemesinin verdii bir d krklyla, tmcenin artrd genel durumu alglayamad bir an. Bocalad. Tam olarak da anlayamad. Sorsa ayp. Olmaz. En iyisi bir, vah yavrum, kard. ek istein yere. -Yok teyze senin bildiin gibi deil. Bu ne zamandr yle. Bir eyi yoktu, birdenbire oldu. -Vah vah -Yok anlamadn. Yani azn asa imdi u anda bile konuur. Kadn, yzndeki bu ve buna benzeri durumlar iin zenle hazrlad ifadeyi birden yok etti. -E niye konumuyor yleyse? Sonra Konumayan Adama dnd. -Yavrum, bir i skntn m var? Varsa ekinme syle. Konumayan Adam yaamadan, yaam yalnzca izlemenin ne demek olduunu o an daha iyi anlad. Sokak kpeklerini de. Kadn son tmcesinin ardndan, nden konumaya karm adamn kulana eilerek alaka sesle: -Ama duyuyor, yani, deil mi? -Duyuyor, duyuyor. Her bir eyi yapyor da konumuyor srf. Konumayan Adam konumayan tm varlklarn temsilcisi olarak alglad kendini katkszca. Bebekler, kpekler, dilsizler, yontular ve ller. Sorumluluu altnda ezildiini yakalad. Ban yola evirdi, o anki yokluunu onaylarcasna. -Bizim kar evde gen bir kzcaz vard, Serap. O da byle birden suskunlat, azn bak amaz oldu. Delirdi herhalde, dedik, kendi haline braktk bir. Ailesinin gnl raz olmad akl hastanesine gndersinler. Sen el bebek gl bebek neliklerle yetitir, sonra tam gelinlik anda birdenbire sen ey ol.

Konumayan Adam - zge Baykan

80

65. Kadn da herhalde binecei otobste alamaya balayacan bilmiyordu. Konumayan Adam da bu denli duygusal sahnelere yol amaktan honut olmasa gerek. Kadna ve nden lafa karan adama kar iinde kzgnlk var. Konumayan Adam yanndaki yal kadnn antasn kapt, at; volkmen kt. Dinlemeye balad. antay da kucaa geri koydu. Kadn, kendi gznde normal olmayan herkesten korktuuna gre Konumayan Adamn davranna ses karmay ayn nedenle aklanabilir. yle korktu ki kadn, yerinden kalkarken vokmeni Konumayan Adamn kucanda brakt.

Konumayan Adam - zge Baykan

81

66. Konumayan Adam dnecei tmceye balayamadna yanyor. Bir banka oturdu. Parkta gvercinler ayana taklyor. Konumayan Adam parktaki dier banklara bakt. Hemen hemen hepsi bo. Ala. Bir tek, metre solundaki bankta bir ift kpek seviyor. Geldi, yanna oturdu. Kendisinden alt yedi ya daha byk. -Tketim lgnl, dedi byk ya. Konumayan Adam onu tanmlarken hala ayn ifadeyi kullanr. -Her eyi nasl da abuk tketiyoruz. Amerikan kltrnn etkisi altndayz srekli. Boyun eiyoruz sormadan sorgulamadan. Bak, bak (Yandaki fti gsterdi) Kpei sevecekler, bir sre kpein sevimliliinden bahsedecekler, sonra birbirlerini sevecekler ve birbirlerinin sevimliliinden bahsedecekler. Byle byle sevgilerini tketecekler. Birbirlerini ne kadar sevdiklerini bktrasya tekrarlarla kantlamaya alarak. Her eyi tkettikleri gibi. Allah bilir ya, birazdan gidip hamburger yer, yannda da kola ierler. Meer sevgilisinden yeni ayrlm. Kendini ele verdi. Konumayan Adam byk altndan bile glemiyor. Gzleri bile izleniyor. Konumayan Adam soramad da. Niye ayrlmlar. -Bana msade, kalkaym artk. Peki.

Konumayan Adam - zge Baykan

82

67. Konumayan Adam bir tek tmce iin bu kadar uzun yol tepeceini hesap edemezdi. km bulundu. Sevdii bir ay bahesi var. Denize nazr. Bir gazete alr. Okur gibi yapp dnr. Kendine niye bu denli ikence ediyor. Uramad, kendine ylesine bir gazete seti. Ald. Yolda arkasndan bir ocuk seslendi. -Af edersiniz, saatiniz ka acaba? Konumayan Adam saatini omzuna tuttu. -e on var; teekkr ederim. Yoksa siz de hala saat okumakta zorluk mu ekiyorsunuz? Ne alakas var? lla ki ortak zellikleri mi olmal? Ama nerden bileceksin ocuk? Nasl anlatacak ki imdi. Bu arada ocukla yan yana yryorlard. -Aaa, konumayan abi! Nassn? ocuu tand. ki ay kitapda alt, geen yaz. -Senin gibisi az bulunur. Ben de bakas sandm, niye cevap vermiyor diye. Ne o, hala konumuyoruz galiba? Konumuyoruz. Sana ne. -Neyse ben kaaym artk. Peki.

Konumayan Adam - zge Baykan

83

68. Konumayan Adam ay bahesine girip ay smarlad. Fanta iecekti ama vazgeti. Bu kez de bo masa olmadndan o dolulardan birine yanat. Oturdu. -Selam. Eyvah. Gazeteyi de aamad daha. Bayla karlk verdi. -Yazyorum, dedi, ama yaamm bittii iin deil. Yalnzca izlemeye baladm iin de deil. Yazmak iin de deil. Yazmazsam lmem. Yine de, srkleyicim var yazarken. Srklenmeyi seviyorum. Konumayan Adam biraz irkildi. Acaba daha nce tantlar m? Fikirler ortak gzkyor.Ya da konumamasn hakl karacak bir yazarla ayn dnceleri farkl zamanda m retmi. Konumayan Adam konumamasnn haklln kantlayacak biriyle kar karya olduunu anlad. -Yazmayabilirdim. nk, zor yazmak. Kapsamam gerek. Yaz naylondan gibi. Asla yaam tam olarak anlatamyor. Hele yazn. Bazen konumak bile fuzuli geiliyor. Her ey ksaca anlatlabilir. Hatta hep susulabilir. Konumayan Adam, konumamay dnen biriyle karlaarak tm felsefesini kerttiini ayrmsad. Artk ok ge. -Yaanmayabilir. Olabilir. Yine de yayorum. Yzszce yazyorum. Bu hi de adil deil. Baarszla mahkumum gibi geliyor. Madem yayoruz, her ey nemliymi ve yazmaya deermi gibi davranmamz gerek, galiba. Bence su imek bile abartlmal. Konumayan Adam niye o gn orada o tmceyi dinledi. Tm rota birden deiti. nnde, ona o an en yakn yerdeki, potansiyel olarak retebilecei ama her zamanki ge kalmlyla retmesi durumunda yine taklit etme zorunluluuyla karlaaca tmceyi bylece son tmce klmaya karar verdi: Bence su imek bile abartlmal.

Sylei. - zge Baykan

"Tutarszla dmekten korkmuyorum; nk yaamn kendisi tutarszlklarla dolu"

zge Baykan'la "Konumayan Adam" zerine bir sylei.

AltKitap: Yazma maceranzdan sz eder misiniz? zge Baykan: Yazmaya ve okumaya her zaman ilgi duydum. Edebiyatn kendimi en iyi ifade edebildiim alan olduuna inanyorum. Birikimleriniz bir sre sonra ister istemez sizi yazmaya yneltiyor. AltKitap: Yazmak, okuma srecinin doal bir uzants m sizin iin? zge Baykan: Bence yazmak iin okumaktan ok yaamak nemli. nce yaar, sonra yazarsnz. AltKitap: Gen bir yazar olarak bu bir engel deil mi? zge Baykan: nsanlarn her dnemde yaadklarnn ve yazdklarnn farkl olabileceine inanyorum. Baz yazarlar yaamlarn belki tek bir eser yaratabilmek iin alarak geirirler, belki bunu baarabilirler, belki de baaramazlar. Ben de ileride tm yaamm iine koyabileceim bir eser vermek istiyorum. Fakat bu, o zamana kadar hi bir ey yazdklarm yaynlamayacam anlamna gelmiyor. Yazdklarmn, yaadm zaman dilimindeki alglaym yanstmasndan ekinmiyorum. AltKitap: Yazarlardan sz almken, en ok etkilendikleriniz kimler oldu? zge Baykan: Georges Perec'ten ok etkilendim. Dostoyevski, Kafka, Camus ve Salinger'la birlikte Ouz Atay, Vs'at O. Bener, Bilge Karasu, Tezer zl, Oru Aruoba da yarattklar edebiyat dilleriyle beni ok etkileyen yazarlardr. AltKitap: Konumayan Adam almanzda gerek bu yazarlarn gerekse baka ustalarn soluu hissediliyor. Kitabnzn yapsndan biraz sz eder misiniz? zge Baykan: Konumayan Adam' bir anlat olarak kurguladm. Konumayan Adam'n yaamndan ksa bir alnt gibi dnlebilir. Bu anlamda anlat yaam hi bir biimde kapsamyordu. AltKitap: Bu tm anlatlara, daha dorusu yaz ile yaam arasndaki bir denkleme mi gnderme, yoksa Konumayan Adam iin mi geerli?

Sylei. - zge Baykan

ii

zge Baykan: Bence, tm edebiyat yaptlar iin bu geerli. Zaten bir yapt nitelikli klan ey onun yaam ne oranda kapsad. Ben de yazdklarmda bunu gerekletirmeye alyorum. Tam bir baarnn elde edilemeyeceini bilmeme ramen. Konumayan Adam kendi kendine ulat pek ok dncenin bakalar tarafndan nceden zaten dnlm olduunu grd zaman konumamaya karar veriyor. Bu dnmeye devam etmedii anlamna gelmiyor tabii. AltKitap: Syledikleriniz ok zengin almlar sunuyor. Birincisi, "doan gne altnda yeni bir ey sylenemez" izlei. kincisi de konumamak, yani dnmek fakat sylememek; bu bir biimde dnyay etkilememek olarak da okunabilir. Bu durumda sanat olanakl m? zge Baykan: Tabii. Fakat bu nereden baktnza da bal. Bir bak asna gre, sanatsal anlatmda neyin ele alndndan ok nasl ele alnd nemli. Bu anlamda kimi klieleri kullanmaktan da kanmyorum. Hem konu hem de biem anlamnda. Bunlarn dnda, herkesin bildii ve henz sylenmemi, ya da daha dorusu yazlmam eylerin var olduuna inanyorum ve bunlar ortaya karmaya alyorum. Fakat bunlarn daha nce sylenmi olduunu grdm zaman da bundan olumsuz ynde etkilenmiyorum. Geni bakmaya, kendimi olabildiince snrlamamaya alyorum. Tutarszla dmekten korkmuyorum; nk yaamn kendisi, insanolunun ileri batan sona tutarszlklarla dolu. Bu tutarszlklar da ortaya karmay, demeyi, alaya almay seviyorum. Baa dnecek olursak, yaratclk temelinde tabii ki var olan hammaddelerden yeni sentezler retebilirsiniz fakat yeni hammaddeler retemez ve temel dnme mekanizmalarnn dna kamazsnz. AltKitap: Hammaddeden temel insanlk durumunu, veya Jung'un arketip dedii tm insanln paylat ortak imgelemimi anlyorsunuz? zge Baykan: nsanln tm yaama potansiyelini anlyorum. Bu anlamda Jung'a katlmamak elde deil. AltKitap: Kitapla ilgili son olarak da, blmler arasnda zaman zaman karmza kan 'Yaam Zaten Nedir ki' serisininden sz eder misiniz? zge Baykan: Bu seri benim yaam kapsama abam iinde

Sylei. - zge Baykan

iii

srdrmek istediim bir ifade kanal. Bu seri sonsuza dek ilerliyor. Ben de kendi alglay basamaklarm byle bir kanalda ortaya koymak istedim. Bunlar, benim kiisel deneyimlerimde gzlemlediim temel insanlk motifleri. AltKitap: Syleimizi kapatmadan nce son olarak da internet yayncl ve internet ortamnn edebiyat ile ilikisi zerine dncelerinizi sormak istiyorum. zge Baykan: Internet bilgi ulamn kolaylatran bir ortam. Internet yaynclnn klasik bask yntemlerine iyi bir alternatif olduunu dnyorum fakat bu ortamn dierlerini yok edeceine inanmyorum. Hepsi, her ey bir arada olacak gibi grnyor. AltKitap: Peki internetin edebiyatn kendisine, pratik sorunlar zmenin dnda bir katks olduunu dnyor musunuz? zge Baykan: Evet, internet ortam grsel tasarm anlamnda da daha byk olanaklar salyor. Yaratc dncelerinizi daha rahat uygulayabiliyorsunuz. AltKitap: Edebiyat dnda da uralarnz olduunu biliyoruz. Dier uralarnz edebiyat ile ilikilendiriyor musunuz? zge Baykan: Edebiyat dnda fotoraf ve mzik ile ilgileniyorum. Geni A dergisinde fotoraf yazlar ve altzine dergisinde caz yazlar yazyorum. Her ikisinin de ok ey kattn dnyorum; yaama disiplinleraras bakma yetisini kazandryor.