You are on page 1of 59

NDEKLER

KISIM I NFUS PROJEKSYONU ve SU HTYACI .............................................................................................................. 1


1.1 Nfus Verileri .......................................................................................................................................................... 1
1.2 Aritmetik Art Yntemi .......................................................................................................................................... 2
1.2.1 ki Nokta Yntemi ............................................................................................................................................. 2
1.2.2 Regresyon Yntemi........................................................................................................................................... 2
1.3 Geometrik Art Yntemi ........................................................................................................................................ 4
1.3.1 ki Nokta Yntemi ............................................................................................................................................. 4
1.3.2 Regresyon Yntemi........................................................................................................................................... 4
1.4 ller Bankas Yntemi............................................................................................................................................... 5
1.5 Lojistik Eri Modeli .................................................................................................................................................. 6
1.6 Azalan Art Yntemi ............................................................................................................................................... 7
1.7 Su htiyac ................................................................................................................................................................ 8
1.7.1 nsan Su htiyac............................................................................................................................................... 8
1.7.2 Hayvan Su htiyac ........................................................................................................................................... 8
1.7.3 Sanayi Su htiyac................................................................................................................................................. 9
KISIM II - SU TEMN ........................................................................................................................................................ 10
2.1 Optimum Debi, Optimum Alalma Derinlii, Optimum Tesir Yarap Hesaplar.................................................. 11
2.2Gerekli Kuyu Says ................................................................................................................................................. 13
2.3 Gerek Debi, Gerek Alalma Derinlii, Gerek Tesir Yarap Hesaplar .............................................................. 13
2.4 Pompa Tipi ............................................................................................................................................................ 14
KISIM III HAZNE HESABI................................................................................................................................................ 15
3.1 Hazne Verileri ........................................................................................................................................................ 17
3.2 Cazibeli Akm Durumu in Hesaplar ve Hazne Boyutlar ...................................................................................... 17
3.3 Terfili Akm Durumu in Hesaplar ve Hazne Boyutlar ......................................................................................... 20
KISIM IV SALE HATTI .................................................................................................................................................... 22
4.1 letim Hatlarnda Kullanlan Donatlar ................................................................................................................... 24
4.1.1 Vanalar ........................................................................................................................................................ 24
4.1.2 Vantuzlar ..................................................................................................................................................... 24
4.1.3 Basn Drcler (Maslaklar)...................................................................................................................... 25
4.2 sale Hatt Verileri.................................................................................................................................................. 25
4.3 sale Hatt Hesaplar ............................................................................................................................................... 25
KISIM V EBEKE HESAPLARI.......................................................................................................................................... 28
5.1 ebeke Tipleri ........................................................................................................................................................ 28
5.2 l Noktalar Yntemi............................................................................................................................................ 29
5.3 ebeke Verileri ...................................................................................................................................................... 32
i

5.4 ebeke Hesaplar ................................................................................................................................................... 32


KISIM VI KANALZASYON HESAPLARI ........................................................................................................................... 35
6.1 Atk Sularnn Toplanmas...................................................................................................................................... 35
6.2 Borularn stndeki Dolgu Kalnl ...................................................................................................................... 36
6.3 Kanalizasyon Verileri ............................................................................................................................................. 36
6.4 Kanalizasyon Hesaplar.......................................................................................................................................... 37
KAYNAKA ....................................................................................................................................................................... 44

ii

TABLOLAR
Tablo 1.1 Blgedeki Nfus Verileri................................................................................................................... 1
Tablo 1.2 Kii bana su ihtiyac ....................................................................................................................... 8
Tablo 2.1 Hesaplanan deerler. ....................................................................................................................... 12
Tablo 2.2 Sopt deerleri ..................................................................................................................................... 13
Tablo 2.3 Sg deerleri ...................................................................................................................................... 14
Tablo 3.1 Hazne iin yangn hacimleri ........................................................................................................... 15
Tablo 3.2 Yuvarlatma oranlar ......................................................................................................................... 16
Tablo 3.3 hf uzunluklar ................................................................................................................................... 16
Tablo 3.4 ebekeye ekilen hacim yzdesi ..................................................................................................... 17
Tablo 3.5 Cazibeli akm durumu iin hesaplar ................................................................................................ 18
Tablo 3.6 Terfiliakm hesaplamalar ................................................................................................................ 20
Tablo 4.1 Moody Diyagram............................................................................................................................ 23
Tablo 4.2 C katsay deerleri ........................................................................................................................... 23
Tablo 4.3 sale hatt verileri ............................................................................................................................. 25
Tablo 5.1 ebeke Kriterleri .............................................................................................................................. 30
Tablo 5.1 ebeke verileri ................................................................................................................................. 32
Tablo 5.2 ebeke sesab sonucu yk kayp tablosu ......................................................................................... 33
Tablo 5.3 Statik Basn ve Su Basnc snamalar ........................................................................................... 34
EKLLER
ekil 1.1 ki nokta yntemi nfus dalm grafii ........................................................................................................... 2
ekil 1.2 Regresyon yntemi nfus dalm grafii ...................................................................................................... 3
ekil 1.3 ki nokta yntemi nfus dalm grafii .......................................................................................................... 4
ekil 1.4 Regresyon yntemi nfus dalm grafii ...................................................................................................... 5
ekil 1.5 ller bankas ynetmelii nfus dalm .......................................................................................................... 6
ekil 2.1 Akifer kesiti .............................................................................................................................................................. 10
ekil 2.2 Qm ileQd arasndaki iliki ..................................................................................................................................... 11
ekil 3.1 Tek gzl hazne ...................................................................................................................................................... 16
ekil 3.2 Cazibeli durum iin eklenik farklar ................................................................................................................. 19
ekil 3.3 Terfili akm eklenik farklar ............................................................................................................................... 21
ekil 4.1 Vantuz rnei ........................................................................................................................................................... 24
ekil 4.2 sale hatt ................................................................................................................................................................... 25
ekil 4.3 Maslan yeri ............................................................................................................................................................ 26
ekil 5.1 ebeke Tipleri .......................................................................................................................................................... 28
ekil 5.2 Qba hesab ................................................................................................................................................................. 30
ekil 6.1 Kanalizasyon Plan ................................................................................................................................................. 38

iii

EKLER
EK-1
Ek-2
Ek-3
Ek-4
Ek-5
Ek-6
Ek-7
Ek-8
Ek-9
Ek-10
Ek-11

Cazibeli ve Pompajl Akmlar iin Hazne Boyutlar ........................................................................ 45


1 2 Bacas Boykesiti ....................................................................................................................... 46
3 2 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 47
2 4 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 48
5-4 Bacas Boykesiti ............................................................................................................................. 49
4 6 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 50
7 6 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 51
6 8 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 52
9 8 Bacas Boykesiti........................................................................................................................... 53
Dairesel Kesitli Elemanlarda Boyutsuz Hidrolik Elemanlar ............................................................. 54
Dairesel Kesitli Mecralarda Kritik Derinlik Oranlar ......................................................................... 55

iv

KISIM I NFUS PROJEKSYONU VE SU HTYACI


1.1 NFUS VERLER
Nfus saym verileri ncelikle ;
a) Trkiye statistik Kurumu (TK, www.tuik.gov.tr),
b) ller Bankas Genel Mdrl (LBANK, www.ilbank.gov.tr),
c) lgili Belediyeler,
tarafndan tespit edilir ve yllara gre kayt altna alnr. Su getirme sistemlerinin tarsm ve
projelendirilmesinde gelecekteki nfus tahminleri tasarma esas olacak debilerin tayini asndan olduka
nemlidir. Yaplan gelecekteki nfus tahmini
a) projenin tm hidrolik karakteristiklerini (letim debisi, hazne hacmi, ebeke ana debisi, kii ba
gnlk azami su ihtiyac, saatlik azami ihtiya, yangn debileri vb.),
b) Boru aplar, hazne boyutlar, pompa ve motor kapasiteleri, pompa says gibi tasarm unsurlarn,
c) Tm bu deerlere bal olarak projenin yaklak maliyet hesaplarn, gerekletirme ve iletme
bedellerini,
d) Son olarak da tketiciye yansyacak birim su fiyatn etkilemektedir.
Bu sebeblerden dolay nufs tahmini ok nemlidir. Blgedeki nufs verileri aadaki tabloda
gsterilmitir (Tablo 1.1).

Tablo 1.1 Blgedeki Nfus Verileri


t
N

1990
401

1995
1279

2000
1558

2005
1986

2049 ylndaki nfus tahmini iin ynteler aada verilmitir.


-

Aritmetik art yntemi


o ki nokta yntemi
o Regresyon yntemi

Geometrik art yntemi


o ki nokta yntemi
o Regresyon yntemi

ller bankas yntemi

Lojistik eri yntemi

2010
2314

2049
?

1.2 ARTMETK ARTI YNTEM


Nufsun lineer artt kabul edilir. 2 farkl yl arasndaki nfus art oranna bal olarak
gelecekteki nfus tahminini yapmamz salar. ki nokta ve regresyon olmak zere 2 ekilde yaplr.
1.2.1 K NOKTA Y NTEM
Verilen son yln nfusu ile ilk yln nfusu arasndaki farkn son yl ile ilk ylla arasndaki farka
orannn sabit olduu kabul ile yaplr (1.1) bant ile bulunur.
ka =

Ns Ni
ts ti

(1.1)

ka...Birim zamandaki nfus art


Ns...Son yl nfusu
Ni...lk yl nfusu
ts.....Son yl
ti.lk yl
olmak zere 2049 ylndaki nufs aada verilmitir.
ka =

Ns Ni 2314 401
=
=95,65
ts ti 2010 1990

ka =

Ns Ni
? 401
=
=95,65
ts ti 2049 1990

?=6045 kii olarak belirlenir.


Nfus dalmn gsteren ekil ve korelasyon katsays aadaki grafikte verilmitir. (ekil 1.1)

ki Nokta analizi
7000
6000

R = 0.9946

5000
4000
3000
2000
1000
0
1980

2000

2020

2040

2060

ekil 1.1 ki nokta yntemi nfus dalm grafii


1.2.2 REGRESYON Y NTEM
En kk kareler yntemine gre belirlenir.
y=bx+a

(1.2)

(1.2) formlne gre projenin hazrland yla gre ilerdeki nfus tahmini yaplabilir.

fadedeki;
y..ilerideki tahmini nfus
x. Nfus tahmini yaplan yl
Ni ti 2 - ti Ni ti
2
n ti 2 -( ti )

(1.3)

(1.3) bants ile bulunan katsay

b=

(1.4)

(1.4) bants ile bulunan katsay


Ni..Nfus Deerleri
tiYl deerleri
R=

(1.5)

(1.5) bants ile bulunan korelasyon katsays


2049 yl iin regresyon yntemine gre nfus aada verilmitir.
n Ni ti - Ni ti

b=
a=

2
n ti 2 -( ti )

=>

Ni ti 2 - ti Ni ti
=>
2
n ti 2 -( ti )

b=90,66
a=-17982

tg =2049 iin
N2049 =-179812 90,66 2049=5951 bulunur
2

(n Ni ti - Ni ti )
2
2 =>
(n ti 2 -( ti ) ) (n Ni 2 -( Ni ) )

R=

R=0,997

Nfus dalmn gsteren ekil ve korelasyon katsays aadaki grafikte verilmitir. (ekil 1.2)

7000

Regresyon analizi
y = 90.667x - 17982
R = 0.9944

6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
1980

2000

2020

2040

2060

ekil 1.2 Regresyon yntemi nfus dalm grafii

1.3 GEOMETRK ARTI YNTEM


1.3.1 K NOKTA Y NTEM
Bu metot da, nfusun birim zamandaki artnn toplumun nfusu ile orantl olduu kabul edilmitir.
Buna gre nfusun birim zamandaki deiimi (kg);
kg =

ln Ns ln Ni
ts ti

(1.6)

(1.6) bants ile bulunur.


ki Nokta yntemle 2049 ylndaki nfus tahmini;
kg =

ln Ns ln Ni ln 2314 ln 401
=
=0,0876
ts ti
2010 1990

lnNg=lnNi+kg(tg-ti) ise Ng=70587 bulunur.


Nfus dalmn gsteren ekil ve korelasyon katsays aadaki grafikte verilmitir. (ekil 1.3)

ki Nokta Yntemi
80000
R = 0.9006

70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
1980

2000

2020

2040

2060

ekil 1.3 ki nokta yntemi nfus dalm grafii


1.3.2 REGRESYON Y NTEM
Geometrik arta gre en kk kareler yntemine gre belirlenir.
N=a.eb.t

(1.7)

(1.7) formlne gre projenin hazrland yla gre ilerdeki nfus tahmini yaplabilir.
N..lerideki nfus tahmini
tNfus tahmini yaplacak yl
1
b
ln a= ln Ni ti
n
n

(1.8)

(1.8) bantsyla bulunan katsay.


b=

n ln Ni

ti ln Ni ti

(1.9)

2
n ti ( ti )
2

(1.9) bantsyla bulunan katsaydr.


Regresyon yntemine gre 2049 yl iin nfus tahmini aada verilmitir.
b=

n ln Ni

ti ln Ni ti

2
n ti 2 ( ti )

=0,07891

1
b
ln a= ln Ni ti ise a= 150,656
n
n
lnN=lna+b.t ise lnN=11,0346 N=59929 bulunur.
Nfus dalmn gsteren ekil ve korelasyon katsays aadaki grafikte verilmitir. (ekil 1.4)

Regresyon yntemi
70000

R = 0.9025

60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
1980

2000

2020

2040

2060

ekil 1.4 Regresyon yntemi nfus dalm grafii

1.4 LLER BANKASI YNTEM


lkemizde iller Bankas ynetmeliine gre gelecekteki nfuslar hesaplanr. ller Bankasnca verilen
metot esas itibariyle geometrik art metodudur. Ancak geometrik art hz sabitinin hesabnda ve
byklnde baz kstlamalar konulmutur. Metodun esas aada (1.10) bantsnda verilmitir;
Pn = [

tn 1 tn

Nn
1] 100
Nn 1

1.1

Nn.. lk mevcut nfus alnacaktr.


Nn+1.. lk mevcut nfus takip eden nfus alnacaktr.
tslk mevcut nfus yl,
Pn...... Art hz sabitini gsterir.

Her yl aralklar iin bulunan P deerlerinin ortalamas alnr.


5

P deerleri iin kriterler;


Kg = 1 alnr.

Pn < 1

1 < Pn < 3 bulunan deer aynen alnr.


Kg = 3 alnr.

Pn> 3

Art hz sabiti belirlendikten sonra gelecekteki nfus, Ng, projenin hazrland yl ile tahmin yl
arasnda bu bant tekrar kullanlr.

ller bankas ynetmeliine gre 2049 ylndaki nfus aagda verilmitir.


Pn = [

tn 1 tn

Nn
1] 100
Nn 1

P1=26,11
P2=4,03
P3=4,97
P4=3,10
Port=9.55>3 ise Port=3 alnr.
N2049=2314.(1+3/100)39=7329 bulunur.
Nfus dalmn gsteren ekil ve korelasyon katsays aadaki grafikte verilmitir. (ekil 1.5)

ller Bankas
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
1980

R = 0.9908

2000

2020

2040

2060

ekil 1.5 ller bankas ynetmelii nfus dalm

1.5 LOJSTK ER MODEL


Gelecekteki nfus deeri iin lojistik eri denklemi (1.11);
Ng =

Nd
1 mb

(1.11)

eklinde elde edilmektedir.


Burda;
Nd =

2 Ni Na Ns Na 2

Ni Ns

(1.12)

Ni Ns Na 2

(1.12) ifadesiyle bulunan doygunluk deeri


m=

Nd Ni
Ni

(1.13)

(1.13) ifadesiyle bulunan katsay


1
Ni Nd Na
ln *
+
t
Na Nd Ni

b=

(1.14)

(1.14) ifadesiyle bulunan katsay


1.15

t=ta ti
(1.15) ifadesiyle buluna sene farkdr.
Lojistik eri modeli ile 2049 yl iin nfus tahmini aada verilmitir.
Nd =
m=
b=

2 401 1558 2314 15582 (401 2314)


401 2314 15582

2467 401
=5,16
401

=2466,85 2467

t=10

1
401 2467 1558
ln *
+ = 0,218
10
1558 2467 401

Ng =

2467
1 5,16 0,218

10 =2399,36

2400 bulunur.

1.6 AZALAN ARTI YNTEM


Gelecekteki nfus deeri;
Ng =Ni

Nd N i

[1 e k

(tg ti )

(1.16)

(1.16) ifadesiyle bulunur.


Burdaki;
N N
ln ( Nd Ns )
d
i
k=
ts ti

(1.17)

(1.17) ifadesiyle hesaplanan katsaydr.


Azalan art yntemie gre 2049 ylndaki nfus aada verilmitir.
7

N -Ns
ln( d )
Nd -Ni

ts -ti

Ng =Ni

Nd N i

2467-2314
)
2467-401

ln(

2010-1990

[1 e k

13

(tg ti )
]

=401 (2467-401) *1-e-0,13

(2049-1990)

+=2467 bulunur.

1.7 SU HTYACI
1.7.1 NSAN SU HTYACI
Beldenin gelecekteki nfusuna bal olarak kii bana gnde aadaki miktarda su esas alnacaktr.
Bu deerler Tablo1.2 de verilmitir.
ebeke su kayplar deerlere dahildir.

Tablo 1.2 Kii bana su ihtiyac

Bu deerlere bal olarak insan suyu iin gerekli su miktar (1.18) bantsnda verilmitir.
QHy =

qHy Ng

1.18

86400

qHy. ller bankasna gre hesaplanan nfus deerine karlk gelen kii ba su
ihtiyacdr.

2049 yl iin belirlenen insan suyu ihtiyac;


Ng=7329 buna karlk gelen qHy=80(L/kii/gn) bulunur (Tablo 1.2 )
QHy =

qHy Ng 80 7329
=
=6,79 l/s bulunur.
86400
86400

1.7.2 HAYVAN SU HTYACI

Bykba hayvanlar iin hayvan bana gnde 50 L, kkba hayvanlar iin ise gnde 15 L su
ihtiyac dnlr. zel hallerde hayvanclktaki gelime imkan gz nne alnr. Kuyu, dere veya glden
hayvan su ihtiyacnn karlanabilmesi hallerinde hesaplarda hayvan ihtiyac dikkate alnmayabilir.
Byk ba hayvan says nfusun 1/5 kkbahayvan nfusun 1/3 olara alnabilir. su ihtiyacn
veren bant (1.19) verilmitir.
Qhay =

qkb nkb qbb nbb


86400

qkb =

Ng
Ng
; qbb =
3
5

(1.19)

2049 yl iin hayvan su ihtiyac aada verilmitir.


7329
7329
15 5 50
3
Qhay =
=1,27 l/s bulunur.
86400
1.7.3 SANAY SU HTYACI
Yerleim merkezindeki kk ve byk sanayi, liman, istasyon gibi tesislerin su ihtiyac ayrca gz
nnde tutulacaktr. Genel olarak sanayi su ihtiyac (1.20) bantsnda verilmitir.
Qsan=(0,1-0,2)xQHy

(1.20)

2049 yl iin sanayi su ihtiyac aada verilmitir.


Qsan=(0,1-0,2)xQHy ise Qsan=0,15x6,79=1,019 l/s bulunur.
1.7.4 letim Debisi

Suyun derlendii (topland) yerden hazneye kadar iletilen debidir. Bulunan btn insan, hayvansal,
sanayi suyu debilerinin toplamndan olumaktadr. Bants (1.21) aada verilmitir.
Qiletim=QHy+Qhay+Qsan+Qzel

(1.21)

2049 yl iin iletim debisi aada verilmitir.


Qiletim=QHy+Qhay+Qsan+Qzel=6,79+1,27+1,019+0=9,08=9,5 l/s bulunur.

KISIM II - SU TEMN
Serbest yzeyli ve sabit kalnlkta bir y.a.s akiferinde alm bir kuyu aada ematik olarak ekil
2.1 de verilmitir.

ekil 2.1 Akifer kesiti


Burada ;
Zp : Pompa kotu (m)
Zo : Zemin kotu (m)
Zs : Statik YAS (m)
Zd :Dinamik YAS (m)
S : Alalma (m)
H :Akifer kalnl (m), akifer gc veya ortalama nap kalnl
h :Pompaj kuyusundaki su derinlii (m)
k : Hidrolik iletkenlik yada permeabilite (geirgenlik) katsays
ro : Kuyu yarap
R : Etki yarap
olarak tanmlanr.
10

2.1 OPTMUM DEB, OPTMUM ALALMA DERNL, OPTMUM TESR YARIAPI HESAPLARI
h=H-S
Sichardt formlne gre etki yarap
R 3000.s.k (m)

(2.1)

olarak tanmlanr(2.1). Kararl akmn olduu serbest bir akiferde su ekimi yapld srece YAS
alalacaktr. Bu alalma kararl bir hale geldiinde ana kuyudaki alalma-debi ilikisi (2.2) bantsnda
verilmitir.
(H2 h2 ) 3
= .k
m /sn
R
ln (r )
0

(2.2)

eklinde yazlabilir.
Ayn denklem h yerine H S konarak dzenlenirse;
= .k

2
R
ln (r )
0

= (S)

(2.3)

(2.3) eklini alr.


Kritik hza gre kuyuya y.a.s. den gelen debi (ekilebilir azami debi) (2.4) bantsna gre bulunur.

2
2.4
15
Qm ile Qd arasndaki ilikiyi gsteren grafik ekil 2.2 de verilmitir.

ekil 2.2 Qm ileQd arasndaki iliki


S = Sem iin; Qd = Qm veya f1(Sem) = f2(Sem) eitliini salayan Sem deeri emniyetli alalma olarak
tarif edilir.

11

Qd = Qm iin;

ln
15 2

2.5

(2.5) bants ile S deeri bulunur. Bu denklemin numerik zm kolayca yaplabilir. Belli bir hata
pay ile S eitliini salayan deer elde edilir. Buradan elde edilen Sem deeri kullanlarak Qd
hesaplanabilir ve Qm deerini veren bant ile eitlii kontrol edilir.
Blgeye yaplacak serbest yzey kuyusu iin veriler aada verilmitir
Qiletim=9.5 lt/sn
r=0.7 m
m=5 m
k=0.0036 m/sn
H=26 m
a=4 m verilmitir.
Qd , Qm, R, ve Sopt deerleri hesaplanarak aadaki Tablo 2.1 de verilmitir.
Tablo 2.1 Hesaplanan deerler.
Qd(m3/sn)
0.104
0.250
0.343
0.366
0.369
0.370
0.370

Qm(m3/sn)
0.440
0.405
0.378
0.371
0.370
0.370
0.370

R(m)
180
540
810
882
892.8
894.6
896.4

Sopt(m)
1.00
3.00
4.50
4.90
4.96
4.97
4.98

Qd=Qm=0.370 m3/sn=Qopt
Sopt=4.98 m
Ropt=896.4 m bulunur.

Ayn Sopt deerleri iterasyon yntemiylede bulunabilir. Bunun iin (2.5) bantsn kullanarak Sopt
deerini deneyerek buluruz. Bulunan deerler Tablo 2.2 de verilmitir.
12

Tablo 2.2 Sopt deerleri


Sopt
4.23
4.96
4.98
4.98

S
1
4.23
4.96
4.98

2.2GEREKL KUYU SAYISI


Gerekli kuyu says;
1

2.6

(2.6) bants ile bulunur.


Bu bantyla kuyu says aada verilmitir.
n=

0.0095
1 1.02 ise n=2 adet (1 1) bulunur
0.0370

2.3 GEREK DEB, GEREK ALALMA DERNL, GEREK TESR YARIAPI HESAPLARI
Gerekli kuyu says ender olarak bir tamsay kar. Bu nedenle genellikle bir kuyudan ekilecek gerek
ihtiya (Qg) (2.7) bantsyla bulunur ve Qopt deerinden kk olur.
2.7
Qg debisinin ekilmesi sonucu kuyuda oluacak Sg seviye alalmas, Qg bilindiinden Q genel debi
denklemi zlerek (2.8) bants elde edilir.

Sg ilk olarak Sopt eitlenerek iterasyona balanr; 2-3 adm sonra eitlii gerekleyen Sg deerine
eriilir.
Projemizdeki gerek deerleri hesaplamak iin Qg deeri hesaplanr.
n=1 1

kuyu iin

Qg =

9.5
=9.5 lt/sn=0.0095 m3 /sn
1

Yaplan iterasyonlar aadaki Tablo 2.3 de verilmitir.

13

Tablo 2.3 Sg deerleri


Sg(m)
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.036

Rg(m)
1.800
2.700
3.600
4.500
5.400
6.300
6.480

Qd(m3/sn)
0.0062
0.0065
0.0072
0.0079
0.0086
0.0094
0.0095

Sg=0.036 m
Rg=6.480 m
Qg= 0.0095 m3/sn bulunur.

2.4 POMPA TP
a+Sg<7

ise Adi pompa kullanlr.

Projede
a=4
Sg=0.036
a+Sg=4.036<7 adi pompa kullanlr.

14

Qg(m3/sn)
0.0095
0.0095
0.0095
0.0095
0.0095
0.0095
0.0095

KISIM III HAZNE HESABI


Dzenleme ihtiyac;
a. ebekeden ekilen debiler, iletimden gelen debilerden gnn baz saatlerinde daha byk, baz
saatlerinde ise daha kktr.
b. Gerek pompajl iletimde, gerekse yerekimiyle iletimde genellikle kent haznesine sabit bir debi
derlenerek iletilir (Qil).
c. 24 saatten daha ksa bir srede kent ihtiyacnn iletilmesi halinde iletim debisi pompaj sresiyle ters
orantl olarak arttrlmak zorundadr.
24
Qpom =Qil
(3.1)
tpom
(3.1) bantsyla pompaj debisi hesaplanr.
d. Pompaj sresi 24 saatten kkse, pompaj saatleri hazne hacmini minimum klacak ekilde tespit
edilmelidir.
*** Pompaj sresi kltldke, Qpom artar. Buna bal olarak da terfi merkezi ve iletim hatt
yatrm masraflar ykselir.
e. Gerekli hazne dzenleme hacmi;
|
|
3.2

(3.2) bantsyla hazne hacmi hesaplanr.


Haznenin boyutlandrlmas
ller Bankas Ynetmeliine gre hazne tasarm iin gerekli bant (3.3) aada verilmitir.
Vgn m =

86400 Qiletim
1000

(3.3)

Kaptaj Hazne Aras


o Cazibeli

VH,min=1/3Vgn+Vyangn

o Pompaj

VH,min=1/4Vgn+Vyangn

Hazne iin yangn hacimleri ile Nfus arasndaki iliki aadaki tablo 3.1 de verilmitir.
Tablo 3.1 Hazne iin yangn hacimleri
Ng

Vyangn

Ng<10000

36

10000< Ng<50000

72

50000< Ng

360

Birim saatteki debi miktarlar;


o Cazibeli;
Qsaat =Qiletim

3600
1000

3.4

(3.4) ifadesiyle bulunur.


o Terfi;
Qsaat =Qiletim

3600 24
1000 t

3.5
15

(3.5) ifadesiyle bulunur.


Hazne hacimleri ile yuvarlatma basamaklar Tablo 3.2 de verilmitir.(3.2) bantsn kullanarak
elde ettiimiz VH deeriyle karlatrlr.
Tablo 3.2 Yuvarlatma oranlar

Gmme Depolar

VH(m3)

Yuvarlatma(m3)

50-500

50

500-1000

100

1000-2000

250

2000<

500

50-500

50

500<

100

Ayakl Depolar

Gmme hazne boyutlar ile hf arasndaki ilikiyi gsteren Tablo 3.3 de verilmitir.
Tablo 3.3 hf uzunluklar
VH

hf(m)

50-350

400-500

3.5

600-900

1000-2000

2000<

Hazne tasarm boyutlar ekil 3.1 de verilmitir.

ekil 3.1 Tek gzl hazne


3.6

9
Lx=Ly=3a

(3.7)
16

A=3a2

(3.8)

(3.6), (3.7), (3.8) bantlaryla hazne boyutlar hesaplanabilir.

3.1 HAZNE VERLER


Proje iin hazne hesabnda kullanacamz veriler Tablo 3.4 ile aada verilmitir.
Tablo 3.4 ebekeye ekilen hacim yzdesi
Saatler
0-1
1-2
2-3
3-4
4-5
5-6
6-7
7-8
8-9
9-10
10-11
11-12
12-13
13-14
14-15
15-16
16-17
17-18
18-19
19-20
20-21
21-22
22-23
23-24

ebekeye ekilen
Hacim
Yzdesi(qf%)
2
1
0.5
0.5
0.5
2
3
3
4
4
6
8
8.5
8.4
7
5
4.3
4.3
7
7.5
4.5
4
3
2
100%

3.2 CAZBEL AKIM DURUMU N HESAPLAR VE HAZNE BOYUTLARI


Yukarda verilen balantlar kullanarak cazibeli akm ile her saat aral iin iletimden gelen,
ebekeye ekilen, iletimden gelen eklenik hacim, ebekeye ekilen eklenik hacim ve eklenik hacimler fark
Tablo 3.5 de verilmitir. Eklenik farklar gsteren grafikte ekil 3.2 de verilmitir. Hazne Boyutlar Ek-1 de
verilmitir.

17

Tablo 3.5 Cazibeli akm durumu iin hesaplar


Saatler

letimden ebekeye
Gelen(m) ekilen(m)

0-1
1-2
2-3
3-4
4-5
5-6
6-7
7-8
8-9
9-10
10-11
11-12
12-13
13-14
14-15
15-16
16-17
17-18
18-19
19-20
20-21
21-22
22-23
23-24

34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2
34,2

16
8
4
4
4
16
25
25
33
33
49
66
70
69
57
41
35
35
57
62
37
33
25
16

letimden Gelen
Eklenik
Hacim(m)
34,2
68,4
102,6
136,8
171
205,2
239,4
273,6
307,8
342
376,2
410,4
444,6
478,8
513
547,2
581,4
615,6
649,8
684
718,2
752,4
786,6
820,8

Vgn=820,8 m3
Qsaat = 34,2 m3/saat
Vyangn= 36 m3
VH= 239 m3
VH,min= 309,6 yuvarlatarak 350 m3
a= 2.2 m
Lx= 6.6 m
Ly= 6.6 m
V1= 174 m3
V2= 29 m3
VH,iletme= 203 m3
18

ebekeye ekilen
Eklenik Hacimler
Eklenik Hacim
Fark (m)
m)
16,4
18
24,6
44
28,7
74
32,8
104
36,9
134
53,4
152
78,0
161
102,6
171
135,4
172
168,3
174
217,5
159
283,2
127
352,9
92
421,9
57
479,3
34
520,4
27
555,7
26
591,0
25
648,4
1
710,0
-26
746,9
-29
779,8
-27
804,4
-18
820,8
0

Vyangn= 36 m3
VH= 239 m3
VH,min= 309,6 yuvarlatarak 350 m3
hf= 3 m olarak bulunur

Cazibeli

900.0
800.0
Ekelenik Hacim

700.0
ebekeye
ekilen E.H.

600.0
500.0
400.0
300.0

letimden
Gelen E.H.

200.0
100.0
0.0
0

10

15
Zaman(saat)

20

25

ekil 3.2 Cazibeli durum iin eklenik farklar

19

30

3.3 TERFL AKIM DURUMU N HESAPLAR VE HAZNE BOYUTLARI


Yukarda verilen balantlar kullanarak terfili akm ile her saat aral iin iletimden gelen, ebekeye
ekilen, iletimden gelen eklenik hacim, ebekeye ekilen eklenik hacim ve eklenik hacimler fark Tablo 3.6
de verilmitir. Eklenik farklar gsteren grafikte ekil 3.3 de verilmitir. Hazne Boyutlar Ek-2 de
verilmitir. Pompaj hatt 8-20 saatleri arasnda almaktadr.
Tablo3.6 Terfiliakm hesaplamalar
Saatler

letimden ebekeye
Gelen(m) ekilen(m)

0-1
1-2
2-3
3-4
4-5
5-6
6-7
7-8
8-9
9-10
10-11
11-12
12-13
13-14
14-15
15-16
16-17
17-18
18-19
19-20
20-21
21-22
22-23
23-24

0
0
0
0
0
0
0
0
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
68,4
0
0
0
0

16
8
4
4
4
16
25
25
33
33
49
66
70
69
57
41
35
35
57
62
37
33
25
16

letimden Gelen
Eklenik
Hacim(m)
0
0
0
0
0
0
0
0
68,4
136,8
205,2
273,6
342
410,4
478,8
547,2
615,6
684
752,4
820,8
820,8
820,8
820,8
820,8

Vgn=820,8 m3
Qsaat = 34,2 m3/saat
Vyangn= 36 m3
VH= 250 m3
VH,min= 241.2 yuvarlatarak 250 m3
a= 1.86 m
Lx= 5.6 m
20

ebekeye ekilen
Eklenik Hacimler
Eklenik
Fark (m)
Hacim(m)
16,4
-16
24,6
-25
28,7
-29
32,8
-33
36,9
-37
53,4
-53
78,0
-78
102,6
-103
135,4
-67
168,3
-31
217,5
-12
283,2
-10
352,9
-11
421,9
-11
479,3
-1
520,4
27
555,7
60
591,0
93
648,4
104
710,0
111
746,9
74
779,8
41
804,4
16
820,8
0

Ly= 5.6 m
V1= 111 m3
V2= 103 m3
VH,iletme= 214 m3
hf= 3 m olarak bulunur.

Terfi

900
800
Ekelenik Hacim

700
letimden
Gelen E.H.

600
500
400
300

ebekeye
ekilen E.H.

200
100
0
0

10

15
20
Zaman(saat)

25

ekil 3.3 Terfili akm eklenik farklar

21

30

KISIM IV SALE HATTI


Su mhendisliinde en byk gelime sular basn altnda iletebilen tesislerin gelitirilmi olmasdr.
Bu sayede isale hatlarnn boylar ksalmtr. Ayrca kirlenme tehlikesi de byk lde azalmtr.
Borularn tanmas ve denmesi kolaydr. Serbest yzeyli iletim hatlarnda zaman zaman rastlanan tat,
koku ve renk bozulmalarna borularda rastlanmaz.
Basnl iletim hatlar grupta incelenir:
1. Cazibeli
2. Terfili
3. Ksmen caibeli, ksmen terfili
Basnl isalelerde su hznn alt ve st limitleri suyun berraklna ve boru cinsine gre deiir. Berrak
sularda minimum hzn 0,5 0,60 m/sn olmas yeterlidir. st limit iyi malzemeden yaplm borularda 5
m/snye kadar kabilir. st limitin belirlenmesinde gz nne alnacak dier bir faktr de su darbeleridir.
letim hatlarnda tavsiye edilen hz deerleri 0,80-1,80 m/sn arasnda deiir.

letim hattnn aplar

ihtiyalara gre deiir. Kr yerlemeleri iin 80 hatta 60 mmlik borular ihtiyaca cevap verecek kapasitede
ise de 100 mmden daha kk apl borularn kullanlmamas tavsiye edilir.
Boru ve Kanallarn Boyutlandrlmasnda Kullanlan Formller;
letim hatlarnda boru aplar bilinen hidrolik formllerden biri ile hesaplanabilir.
Bunlardan en ok kullanlanlar:
1. Darcy-Weisbach
2. Hazen - Williams
Formlleridir.
Darcy Weisbach denkleminde yk kayb:
hk = .L=f

L
D

V2
2g

(4.1)

(4.1) bantsyla bulunur.


Burda;
LBorunun uzunluu(m)
D...Boru ap(m)
V...Boru iindeki su hz (m/sn)
fSrtnme katsays
Piyezometre izgisinin eimi
hk..Yk kayb (m)
gYer ekim ivmesi(m2/sn)

22

f katsaysn bulmak iin Moody diyagram kullanlr. Moody diyagram rlatif przllk, Reynald
says ve srtnme katsays arasndaki ilikiyi gsterir ve Tablo 4.1 de verilmitir.
Tablo 4.1 Moody Diyagram

Hazen Williams formlnde hz ve debi:


Hazen Williams formlnde hzn hidrolik apla ilikisi (4.2) bantsnda, debinin apla olan ilikisi
(4.3) bantsnda verilmitir.
V=0.85 C R0.63

0.54

Q=0.279 C D2.63

(4.2)

0.54

(4.3)

Burda;
R.Hidrolik ap(m)
..Hidrolik eim
Q.Debi (m3/sn)
C.Hazen katsaysdr.
C katsays boru tipine bal olarak deimektedir. Boru tipi ile Ckatsays arasndaki ilikiyi veren
Tablo 4.2 aada verilmitir.
Tablo 4.2 C katsay deerleri
Boru Tipi

C(Hazen) Katsays

Eski Font Boru

64

Font Boru

95

elik Boru

110

AB

140

PVC

150
23

4.1 LETM HATLARINDA KULLANILAN DONATILAR


Borulardaki akn kesintisiz bir

ekilde salanmas, borularn gerektii hallerde boaltlmas,

borularn eitli zararlardan korunmas, gerektiinde yksek basnlarn drlmesi, hatta basnl su
akmnn temin edilmesi vb.

artlarn yerine getirilmesi iin borular ok sayda iletme ve yardmc

elemanlarla donatlr. Borulara gelen basnlara gre cidar kalnlklar deiir. Donatm elemanlar
hakkndaki genel bilgiler aada verilmitir.
4.1.1 V ANALAR
Cazibeli isale hatlarnda kullanlan vanalar:
a) Tevkif (kapatma) vanalar
b) Tahliye (boaltma) vanalar
c) Basn krc vanalar
olmak zere grupta incelenebilir.
Tevkif vanalar genellikle boru hattnn yksek yerlerine cazibe ile boalabilen ksmlar birbirinden
ayrmak iin konur. Ayrca uzun isale hatlarnda, boaltma sresinin ksaltlmas ve su kayplarnn
nlenmesi iin belirli aralklarda tevkif vanalar yerletirilir. Vana aralklarnn seiminde boalma sreleri
esas alnr. Bu sre hattn nemine gre 2 ile 3 saati gememelidir.
Tahliye vanalar borularn alak yerlerinde biriken tortular temizlemek veya hattboaltmak iin
gzergahn en ukur noktalarnda tekil edilir. Boaltlan sular cazibe ile veya bir tulumba yardmyla tabii
drenaj alanlarna (dere veya vadiye) boaltlr. Basn krc vanalar borudaki akn basn altnda cereyan
etmesini temin etmek zere basn drclerin ve haznelerin giriine konur.
4.1.2 V ANTUZLAR
Basnl iletim hatlar, daima kaptajdan depoya doru eimli olmayp ters eimleri de vardr. Yani
iletim hatt, zeminin engebelerini izleyerek vadi ve tepeleri aar. Bylece inive klar yapar. Borularda su
ile srklenen hava kabarcklar borunun tmsek ksmlarnda birikir (ekil 4.1). Bu birikme devam ettike
suyun tamamen akmasna neden olacak hava yast oluabilir. Tepe noktasnda biriken bu havay karmak
iin konulan ve otomatik alan cihaza vantuz denilir.

ekil 4.1 Vantuz rnei

24

4.1.3 BASIN DRCLER (MASLAKLAR )


letim hattnda; menba ile depo arasnda baz noktalarda ykseklik fark ok ise hattn bu noktalarnda
oluan statik basnlar, kullanlan borunun cinsine gre dayanabilecei snraar. Bu takdirde basnc
drmek amacyla gerekli olan yapya Maslak denir.
Maslaklar piyezometrik kot ile arazi kotu arasndaki en gayri msait farkn (Hgm) boru cidarnn
karlayabilecei maksimum basn yknden (P/)max byk olmas durumunda kullanlr. Maslan yeri
benzer genlere gre belirlenir.

4.2 SALE HATTI VERLER


Projemizde kullanacamz isale hatt iin veriler aada Tablo 4.3 de verilmitir ve ekil 4.2 de
gsterilmitir
Tablo 4.3 sale hatt verileri
z0(m)

h0(m)

z1(m)

L1(m)

z2(m)

L2(m)

L3(m)

125

95

1500

25

1000

1800

zhazne(m) Hil.min(m) Hstak.max(m)


80

60

HemM(m)

HemH(m)

cinsi

D(mm)

e(mm)

hke(m)

(-)

AB

140

100

z0

h0

z1
hhazne

A
B
z2

ekil 4.2 sale hatt

4.3 SALE HATTI HESAPLAR


Projenin isale hatt hesaplar aada verilmitir.
L=1500 1000 1800=4300 m
ZHo=z0+h0=125+3=128 m
1. J<Jmax olmal
A-B aras iin;
=

zHo (z1 Hiletme ) 128 (95 3)


=
=0.02
L1
1500

A-C aras iin;


=

128 (25 3)
=0.04
2500
25

zhazne

A-D aras iin


128

8
43

98

2. ap seimi
(4.3) bantsndaki deerler yerine konulur. Buradaki bulduumuz en kk eim deeridir.
Q=9.5 lt/sn
1
2.63

Dhesap = (
0,279.C.
V=

min

0.54 )

1
2.63

0.0095

=(
)
0,279.140.0.00980.54

=0.11 m Dseilen =150 mm

Q
Q
0.0095
=
=
=0.54 m/sn
A
D2
0.152
4
4

=(

0.54

0.0095
0,279.140.0,152.63

=0.0021

Maslak ihtiyac kontrol;


Maslak ihtiyac olup olmad ekil 4.3 e baklarak irdelenir.
z0-z2=125-25=100 m>80 m s.s. maslak gerekli.
z0

M
z1

B
H0
Hm

H1
z2

L1A

L1B

L2

ekil 4.3 Maslan yeri

Maksimum Hm=80 mss olacandan benzerlik yntemiyle Hm in kotu belirlenir.


L1A
10
=
L1A L1B 30

L1A L1B =1500

ise

L1B=500 m L1A=1000m bulunur.


Maslak kotu = 25+80=105 m olur.
Statik kontol;
A-M aras;
Hk1=JL=0.0021x1000=2.1 m
Hm=H0-Hk1=128-2.1=125.9 m
Hiletme1=125.9-105=20.9>3 m
M-B aras;
26

Hk2=0.0021x500=1.05 m
Hb=105-1.05=103,95 m
Hiletme2=103.95-95=8.95 m>3 m

B-C aras;
Hk3=0.0021x1000=2.1 m
Hc=103.95-2.1=101.85 m
Hiletme3=101.85-25=76.85 m>3m
C-D aras;
Hk4=0.0021x800=3.78 m
Hd=101.85-3.78=98.07 m
Hiletme4=98.07-83=15.07 m>3 m
Pompa Gc Hesab;
Hp =ha a Sgerek hk emme =3 4 0.036 1=8.036
N=

QHp 9.79 0.0095 8.036


=
=0.75 bulunur.
1

Su Darbesi Hesab;
99
48

99
48

27

12
4 6

=875 m/sn bulunur.

KISIM V EBEKE HESAPLARI


sale hatt ile haznelere getirilen sular sarfiyat yerlerine datan boru sistemine ime suyu ebekesi
ad verilir. me suyu ebekesi her binada yeteri kadar basnl suyu bulunduracak ekilde planlanr.
ebeke borular devaml su ile dolu ve basn altnda bulunmaldr. Aksi takdirde kirlenme ihtimali artar.
ebeke borular ev ihtiyalar ile birlikte sanayi, yangn, bahe sulamas ve dier genel ihtiyalar da temin
edecek kapasite de olmaldr.

5.1 EBEKE TPLER


ehrin 1 / 2000 lekli imar plan zerinde ebeke plan izilir. Yerleim merkezinin toporafik
durumu maksimum ve minimum basnlar, maksimum ve minimum debiler gz nnde tutularak ebeke
planna karar verilir. ebeke planlar:
1. Dal sistem,
2. Esas borular dal sisteminden alan a sistem,
3. Esas borular kapal bir evre tekil eden a sistem,
olmak zere eittir ve ekil 5.1 de gsterilmitir.

ekil 5.1 ebeke Tipleri


5.1.1 Dal Sistem

Bu sistemde borular bir aacn dallar gibi birbirleriyle birlemeden meskun blge iinde
dalmlardr. Daha ziyade ehirlerin sahil kesimlerinde, yama ile deniz arasnda skp kalm alanlarda
veya kenar semtlerde, ana cadde ve sokaklar takip eden eritvari iskan blgelerinde sz konusu olur.
Buralarda sokaklar birbirleriyle kesimediinden, borularn birleerek a tekil etmesi mmkn olmamtr.
Bu sistemin faydalar unlardr:
1. ebeke hesaplar basit ve kolaydr.
2. Boru aplar ve uzunluklar daha kk olduundan sistem daha ekonomiktir.
Sistemin mahzurlar ise u ekilde sralanabilir:
1. Borularn u noktalar hem fiziki bakmdan, hem de hesap bakmndan l noktalardr. Yani
buralara kadar su tamamen datlm olduundan debi sfr deerine dmtr. Bu sebeple hzlar ok
28

kk olup yabanc maddeler sudan ayrlarak kelir. Ayn sebepten dolay da suyun zellii bozulabilir (su
bayatlar).
2. Bir boru krlmas veya tamiri halinde bu borulardan su alan btn blgeler susuz kalr.
3. Sistemde bir ynl akm mevcuttur. Yeni blgelerin ilavesi halinde basnlar debilir.
5.1.2 A Sistem

Bu sistemde btn borular birbirleriyle birlemi olup hibir fiziki l nokta mevcut deildir. Su
herhangi bir noktaya birden fazla ynden ulaabilir. Faydalar:
1. Su eitli ynlerden akma imkanna sahip olup l blgeler ve yava akmlar olumaz.
2. Boru krlmalar veya tamiri halinde bu borunun besledii blge baka bir taraftan su alabilir.
3. Su sarfiyatnda byk deimeler olmasnn dal sistemine gre daha az tesiri olur. Yani bu sistemin
daha fazla iletme esneklii mevcuttur.
Mahzurlar ise u ekilde sralanabilir:
1. Hidrolik hesab daha karmaktr.
2. Daha fazla boru ve boru zel parasna ihtiya vardr.

5.2 L NOKTALAR YNTEM


nce sularn en ksa yoldan datlmas prensibine gre l noktalarn yeri tesbit edilir. A ebeke
paralanarak bir dal ebeke haline dntrlr. Daha sonra l noktalardan balanarak her borunun u ve
ba debileri hesaplanr. Datlan debilerin tayininde sokaklardaki binalarn kat adetlerine ve evrelerindeki
nfus saylarna bal olarak k= 1, 2 , 3 . eklindeki kesafet katsaylar (=younluk katsaylar) gz nnde
tutulur.
l noktalarn yeri uygun seilmise, kapal evreler boyunca yk kayplarnn cebirsel toplam sfr
olmaldr. Genel olarak bunu salamak zor olduundan ller Bankasynetmelii bu hususta bir hata
tolerans tanmtr. Ynetmelie gre gelecekteki nfusu 50 000e kadar olan beldelerde 1,0 mye kadar
olan kapanma hatasna msaade edilmektedir. Daha byk beldelerde bu deerin 2mye karlmas
mmkndr.
l nokta ynteminde takip edilecek yollar.
1. Qebeke, ebekede datlacak debidir.(5.1) bantsnda verilmitir
Qebeke=1.5Qiletim+Qyangn

(5.1)

Qyangn ve dier iller bankas yntmelii Tablo 5.1 de verilmitir


2. L birim fiktif zuznluudur. Birim uzunluun kesafet saysyla arplmas sonucu bulunur (5.2).
L=kxL

(5.2)

3. Q birim datm debisi bulunur(5.3).


q=

1,5Qiletim
L

(5.3)
29

Tablo 5.1 ebeke Kriterleri

4. Her bir borudaki datm debisi Qd (5.4) bantsyla hesaplanr.


Qd=qxL

(5.4)

5. Qu debilerine bal olarak Qba debileri ekil 5.2 deki gibi bulunur.

Qd

Qba=Qd

Qu

Qba=Qu+Qd

Qu

Qu0 ise

Qu=0 ise
ekil 5.2 Qba hesab
6. Qn deerleri Qua bal olarak bulunur(5.5)ve (5.6).
Qn=0.577Qd (Qu=0 iin)

(5.5)

Qn=0.55Qd (Qu0 iin)

(5.6)

7. Hesap debisi Qh (5.7) bantsyla belirlenir.


Qh=Qn+Qu+Qyangn

(5.7)

8. Qh uygun bir hzla geirilmesi gerekir. (0.6 m/sn- 1m/sn)


9. Maximum ve minimum hzlara bal olarak Dmax ve Dmin bulunur.
10. Minimum ve maksimum aplar arasndan belirlenen boru apna gre, piyezometrik eim (4.1)
ve (4.3) bantlaryla hesaplanr.
11. deeri borunun gerek uzunluu (L) ile arplarak hk yk kayb bulunur.
12. l noktalara 2 noktadan yaklaldnda oluan toplam yk kayb fark hesaplanr ve msaade
edilen duruma gre karlatrlmas yaplr.
13. Zemin kotlar bulunur.
30

14. Boru eksen kotlar zemin kotundan 1m aadadr.


15. Piyezometrik kot hesab iin bilinen bir piyezometrik kottan balanr.
16. Su basnc= piyezometrik kot- boru eksen kotu
17. Statik basn=hazne kotu boru eksen kotu
18. Snama;
Su basnc<en kk iletme basnc
Statik basn> en byk statik basn
Olmaldr.

31

5.3 EBEKE VERLER


ebeke verileri Tablo 5.1 de verilmitir.
Tablo 5.1 ebeke verileri
Ba No

Son No

L (m)

AET

0
1
12
13
12
1
5
5
9
15
14
15
16
1
2
2
3
5
6
7
9
3
7
10

1
12
13
16
14
5
14
9
15
16
15
18
17
2
3
6
7
6
7
10
10
4
8
11

56
62
63
125
48
86
47
74
44
41
77
47
37
50
49
70
56
39
48
45
82
33
49
36

A
E
E
E
T
E
T
E
E
E
T
T
T
E
E
T
E
T
T
E
E
T
T
T

2
2
2
1
2
1
2
2
2
1
1
1
2
2
1
2
1
1
2
2
1
1
1

Zemin Kotu
Ba
Son
80
50
50
35.6
35.6
30
30
14
35.6
27
50
28.8
28.8
27
28.8
18
18
16.8
16.8
14
27
16.8
16.8
10
14
10
50
46.5
46.5
43.2
46.5
29.2
43.2
29.6
28.8
29.2
29.2
29.6
29.6
20
18
20
43.2
40
29.6
25.8
20
15.6

5.4 EBEKE HESAPLARI


l noktalar yntemine gre hesaplanan deerler bir tablo olarak Tablo 5.2
verilmitir.
Qebeke=1.5x9.5+5=19.25
q=0.006835 bulunur.

32

ve Tablo 5.3 de

Tablo 5.2 ebeke sesab sonucu yk kayp tablosu


L
(m)
56
62
63
125
48
86
47
74
44
41
77
47
37
50
49
70
56
39
48
45
82
33
49
36

AE
T
A
E
E
E
T
E
T
E
E
E
T
T
T
E
E
T
E
T
T
E
E
T
T
T

k
2
2
2
1
2
1
2
2
2
1
1
1
2
2
1
2
1
1
2
2
1
1
1

L'
(m)
124
126
250
48
172
47
148
88
82
77
47
37
100
98
70
112
39
48
90
164
33
49
36
2085

Qd=q.L' Qba=Qd+Qu
0.85
0.86
1.71
0.33
1.18
0.32
1.01
0.60
0.56
0.53
0.32
0.25
0.68
0.67
0.48
0.77
0.27
0.33
0.62
1.12
0.23
0.33
0.25

19.26
4.00
2.82
1.96
0.33
4.78
0.32
3.02
2.01
0.56
0.53
0.32
0.25
5.47
4.31
0.48
3.41
0.27
0.33
1.98
1.12
0.23
0.33
0.25

Qu

Qn

Qy

Qh

Dmin

Dmak

Dek

J.L

3.15
1.96
0.25
0.00
3.61
0.00
2.01
1.41
0.00
0.00
0.00
0.00
4.78
3.64
0.00
2.64
0.00
0.00
1.37
0.00
0.00
0.00
0.00

0.47
0.47
0.94
0.19
0.65
0.19
0.56
0.33
0.32
0.30
0.19
0.15
0.38
0.37
0.28
0.42
0.15
0.19
0.34
0.65
0.13
0.19
0.14

5
5
5
5
2,5
5
2,5
5
5
5
2,5
2,5
2,5
5
5
2,5
5
2,5
2,5
5
5
2,5
2,5
2,5

19.26
8.62
7.44
6.19
2.69
9.26
2.69
7.57
6.74
5.32
2.80
2.69
2.65
10.16
9.00
2.78
8.07
2.65
2.69
6.71
5.65
2.63
2.69
2.64

0.14
0.10
0.10
0.09
0.06
0.11
0.06
0.10
0.09
0.08
0.06
0.06
0.06
0.11
0.11
0.06
0.10
0.06
0.06
0.09
0.08
0.06
0.06
0.06

0.17
0.14
0.13
0.11
0.08
0.14
0.08
0.13
0.12
0.11
0.08
0.08
0.07
0.15
0.14
0.08
0.13
0.08
0.08
0.12
0.11
0.07
0.08
0.07

0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065
0.065

0.15
0.12
0.11
0.10
0.07
0.12
0.07
0.11
0.11
0.10
0.07
0.07
0.07
0.12
0.12
0.07
0.12
0.07
0.07
0.10
0.10
0.07
0.07
0.07

1.09
0.76
0.78
0.79
0.70
0.82
0.70
0.80
0.71
0.68
0.73
0.70
0.80
0.90
0.80
0.72
0.71
0.69
0.70
0.85
0.72
0.79
0.70
0.69

0.0159
0.0106
0.0123
0.0140
0.0169
0.0121
0.0169
0.0127
0.0103
0.0106
0.0183
0.0169
0.0236
0.0144
0.0115
0.0180
0.0094
0.0165
0.0169
0.0162
0.0118
0.0233
0.0170
0.0164

0.888
0.658
0.777
1.747
0.813
1.041
0.794
0.942
0.452
0.433
1.409
0.794
0.873
0.719
0.564
1.258
0.525
0.645
0.813
0.729
0.966
0.770
0.833
0.590

33

Tablo 5.3 Statik Basn ve Su Basnc snamalar


Boru No
Ba
0
1
12
13
12
1
5
5
9
15
14
15
16
1
2
2
3
5
6
7
9
3
7
10

Son
1
12
13
16
14
5
14
9
15
16
15
18
17
2
3
6
7
6
7
10
10
4
8
11

Zemin Kotu
Ba
80
50
35.6
30
35.6
50
28.8
28.8
18
16.8
27
16.8
14
50
46.5
46.5
43.2
28.8
29.2
29.6
18
43.2
29.6
20

Son
50
35.6
30
14
27
28.8
27
18
16.8
14
16.8
10
10
46.5
43.2
29.2
29.6
29.2
29.6
20
20
40
25.8
15.6

Boru Eksen
Kotu
Ba
Son
79
49
49
34.6
34.6
29
29
13
34.6
26
49
27.8
27.8
26
27.8
17
17
15.8
15.8
13
26
15.8
15.8
9
13
9
49
45.5
45.5
42.2
45.5
28.2
42.2
28.6
27.8
28.2
28.2
28.6
28.6
19
17
19
42.2
39
28.6
24.8
19
14.6

Piyezometrik Kot
Ba
86
85.34201
84.56529
82.81799
82.00456
80.96349
80.16917
79.22695
78.7748
78.3417
76.93221
76.13789
75.26501
74.54561
73.98186
72.72377
72.19829
71.55344
70.74001
70.01118
69.04501
68.27507
67.44244
66.8521

Son
85.34201
84.56529
82.81799
82.00456
80.96349
80.16917
79.22695
78.7748
78.3417
76.93221
76.13789
75.26501
74.54561
73.98186
72.72377
72.19829
71.55344
70.74001
70.01118
69.04501
68.27507
67.44244
66.8521
66.8521

34

Su Basnc
Ba
7
36.34201
49.96529
53.81799
47.40456
31.96349
52.36917
51.42695
61.7748
62.5417
50.93221
60.33789
62.26501
25.54561
28.48186
27.22377
29.99829
43.75344
42.54001
41.41118
52.04501
26.07507
38.84244
47.8521

Son
36.34201
49.96529
53.81799
69.00456
54.96349
52.36917
53.22695
61.7748
62.5417
63.93221
60.33789
66.26501
65.54561
28.48186
30.52377
43.99829
42.95344
42.54001
41.41118
50.04501
49.27507
28.44244
42.0521
52.2521

Snama

Statik Kot
Ba
1
31
45.4
51
45.4
31
52.2
52.2
63
64.2
54
64.2
67
31
34.5
34.5
37.8
52.2
51.8
51.4
63
37.8
51.4
61

Son
31
45.4
51
67
54
52.2
54
63
64.2
67
64.2
71
71
34.5
37.8
51.8
51.4
51.8
51.4
61
61
41
55.2
65.4

KISIM VI KANALZASYON HESAPLARI


Bir yerleim merkezindeki kullanlm sular, sanayi sularn ve ya sularn toplayan kanal
ebekesinin:
1. Ayrc (ayrk) sistem,
2. Birleik sistem,
3. Kark sistem
olmak zere sistemden birinde tekil edilmesi mmkndr.
1. Ayrk sistem: Bu sistemde evde ve baz sanayi tesislerinde kullanlan sulartoplamak zere bir,
ya sularn toplamak zere de bir tane olmak zere iki ayrkanal ebekesi yaplr. Son 50 yldan beri bu
sistem tavsiye edilmektedir. Bu itibarla yeni kurulan ehirler ile kanal ebekesi yeni ina edilmi yerleim
merkezlerinde bu sisteme daha ok rastlanr.
2. Birleik sistem: Bu sistemde kullanlm sular ve ya sularn toplayan tek bir kanal ebekesi
yaplr. Bilhassa esli ehirlerde bu sistem yaygndr. Genellikle yamur sulr iin ina edilmi olan
kanallara, kullanlm sularn balanmassonucu ortaya kmtr. Bununla beraber baz artlar altnda bugn
dahi birleik sistem tercih edilebilir.
3. Kark sistem: Eski ve byk ehirlerin baz blgelerinde birleik sistem, bazblgelerinde ise
ayrk sistem kanal ebekesi ina edilebilir. Byle sistemlere kark kanal ebekesi ad verilir.
Ayrk ve Birleik Sistemin Karlatrlmas;
Birleik Sistem Mahzurlar:
1. Birleik sistemin ok nemli bir mahzuru, su kirlenmesine sebep olmasdr. Birleik sistem, eski
ehirlerin byk apl yamur kanallarna atk sularn verilmesi suretiyle, tarihi geliim iinde ortaya
kmtr. Yani bu eski beldelerin kanalizasyonlar birleik sistemde yaplmtr.
2. Debinin geni bir aralk iinde deimesi, kurak havalarda taban kelmelerine sebep olur. Yani su
hzn, minimum stnde tutmak mmkn olmaz. Bilhassa ters sifonlarn projelendirilmesinde ayn sebeple
byk glk vardr. Zira burada basnl bir akm mevcuttur ve tkanma tehlikesi ok byktr. Birden azla
sayda boru deyerek hz deiimi ksmen nlenebilir.
3. Ana toplama kanallarnn tasfiye tesisine getirdii fazla miktarda sularn tasfiye ve pompaj
masraflar byktr.
4. Birleik sistem kanallarn yamurlar srasnda zaman zaman geri tepmesi ve ya sularndan ziyade
bunlarla karm atksularn, rahatsz edici durumlar ortaya karmas sz konusudur. Etrafnda parklar ve
dier dinlenme yerleri yaplabilecek olan birok kk akarsular, birleik kanalizasyon sistemlerinin
kullanlmasdolaysyla zamanla akta akan atk su kanallar halini almlardr.

6.1 ATIK SULARININ TOPLANMASI


Atksu kanallarnda dibe kelen organik maddelerin rmesini kontrol altnda tutmak iin,
kelmeyi nleyen hzlara ihtiya vardr. Bu hzlar 0,60 0,75 m/sn arasndadr. ller Bankas me Suyu
artnamesinde bu deer 0,50 m/sn alnmaktadr. Bu hz artlarsalanacak ekilde kanallara eim verilir.
Bununla beraber baz kat madde paracklar kanal cidarlarna yapr ve kontrol ve bakm iin kanallarn
35

iine girilebilmesi gerekir. ine girilmek iin yeteri derecede byk olmayan kanallarda, btn birleim
noktalar ile eim ve dorultu deiim yerlerinde, bu maksatla muayene bacalar braklr. Kk apl
kanallar ok abuk tkanrlar ve temizlenmeleri daha zordur. Minimum bir aptan daha kk apl
kanallarn kullanlmasyla elde edilen ekonomi, iletme glklerini ve bu sebeple yaplan masraflar
karlamaya yetmez. Minimum kanal ap, ayrk sistemin atksu kanallarnda 20 cm, ayrk sistemin
yamursuyu kanallar ile birleik sistem kanallarnda 30 cmdir. Ev balantlar ise 15 cm apl borulardan
tekil edilebilir. Dz ksmlarda, yani kanaln yn ve eim deitirmedii yerlerde, kanal ap 60 cmden
daha kk ise, bacalar arasndaki mesafe 90 m ile 120 mden daha byk yaplamaz. Daha byk kanallar
iin bu aralk 180 mye kadar kar. ller Bankasnn Kanalizasyon artnamesine gre maksimum baca
aral, 20 ila 55 cm apl kanallar iin 50 m ve 60 ila 80 cm apl kanallar iin 70 mdir. ine girilmek
suretiyle temizlenmesi mmkn bulunan yerlerde eimin ve dorultunun deitii yerlere baca koymak
mecburiyeti yoktur.

6.2 BORULARIN STNDEK DOLGU KALINLII


Kanallar;
1) zeminden veya trafik darbelerinden gelen etkilere krlmaya kar korunmak
2) donmalar nlemek
3) dk kotlu tesisat elemanlarnn sularn tahliye etmelerine imkan vermek iin kafi derinlie
denmelidir.
ller Bankas Kanalizasyon artnamesinde;
Mecralarn zemin iindeki derinlikleri yerel iklim artlarna, binalarn bodrum derinliklerine ve halen
denmi buluna su, havagaz, elektrik ve PTT tesislerinin derinliklerine bal olarak, imesuyu borusunun
alt ana izgisi ile atksu borusunun st ana izgisi arasnda arasndaki kot fark en az 30 cm olmak zere
tesbit edilir. Bununla beraber bu gibi tesisler bulunmayan yerlerde, mecra stnde en aa 1 m ve bu gibi
tesisler ina edilecek sokaklarda ise, mecra zerinde en aa 1,50 m toprak kalnl bulunmas gerekir. Ev
balantlarnn beton boru deilse minimum ap 10 cm kabul edilebilir. Beton boru olmas halinde ise 15
cmlik boru kullanlr. Bina balantlarnn minimum eimi 1/50 olur.

6.3 KANALZASYON VERLER


Kullanlm su ebekesindeki mecralarda debi hesab, ime suyu datm ebekesine benzer ekilde
yaplr. Ancak, burada konutlarda ve endstri tesislerinde kullanlm olan suyun hakim arazi eimleri
dorultusunda toplanmas szkonusudur.
ller bankas ynetmeliine gre, iletimden gelen ve kent ebekesinden gelen gnlk suyun 10 saatte
atk su ebekesine dnecei kabul edilmitir (P2=24/10=2.4).
ller bankas ynetmeliine gre datm ebekesinde kullanlan suyun kaypsz olarak olarak atk su
sistemine dnecei (P1=1) kabul edilmitir.
Bu dnceler dorultusunda bir mecraya den atk su debi bants (6.1) verilmitir
6.1

36

Belli bir sokaa decek olan mecra, bu sokak boyunca mevcut binalarnkullanlm sularn ve
varsast blgeden ve nemli miktarda su kullanan endstri tesislerinden gelen atk sular katarak
boyutlandrlr.

6.4 KANALZASYON HESAPLARI


Uygulanacak proje ekil 6.1 de gsterilmitir. Tdn=10 saat iin q birim debisi (6.1) bantsyla
bulunur.
1

2.4 9.5
114

. 2

1-2 bacas iin ;


L=105 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x105=2.1 lt/sn

1. z=116.98-116.8=0.18 m
J=0.18/105=0.0017 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
=0.0033 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.52 m/sn
n
Qd=0.0314x0.52=0.0163 m3s=16.3 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.129<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.690 ise V=0.690x0.52=0.359 m/sn bulunur.
h/D=0.243>0.1 ise h=4.86 cm bulunur.
5. Akm Rejimi

37

ekil 6.1 Kanalizasyon Plan

38

2.1/1000

5
g D5 9.81 0.2

=0.0375 ise ek 11 den bu deere karlk gelen

hc
=0.189 deeri okunur.
D

hc=3.78<4.68nehir.
z=0.0033x105=0.35 bulunur. Boykesit Ek-2 de verilmitir.
3-2 bacas iin ;
L=135 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x135=2.7 lt/sn

1. z=118.60-116.8=1.8 m
J=1.8/135=0.0113 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
J=0.0113 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =1.04 m/sn
n
Qd=0.0314x1.04=0.0327 m3s=32.7 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.083<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.605 ise V=0.605x1.04=0.63 m/sn bulunur.
h/D=0.194>0.1 ise h=3.88 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.7/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.215 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.30>3.88 sel rejimi.
Eim azaltlmal.
6. J=0.0080 m/m olsun
7. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
8. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.81 m/sn
n
Qd=0.0314x0.81=0.0254 m3s=25.4 lt/sn
9. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.106<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.651 ise V=0.527 m/sn bulunur.
h/D=0.22>0.1 ise h=4.4 cm bulunur.
39

10. Akm Rejimi


Q
2.7/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.215 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.30<4.4 nehir rejimi.
z=0.0080x135=1.08 bulunur. Boykesit Ek-3 de verilmitir.
2 4 bacas iin ;
L=100 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x100=2 lt/sn

1. z=116.80-116.7=0.1 m
J=0.1/100=0.001 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
J=0.002 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.41 m/sn
n
Qd=0.0314x0.41=0.0129 m3s=12.9 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.155<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.728 ise V=0.728x0.41=0.5 m/sn bulunur.
h/D=0.267>0.1 ise h=5.34 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.0/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.185 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=3.70<5.34 nehir rejimi.
z=0.0020x100=0.20 bulunur. Boykesit Ek-4 de verilmitir.
5 4 bacas iin ;
L=135 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x135=2.7 lt/sn

1. z=118.70-116.7=2 m
J=2.0/135=0.0148 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
J=0.008 alnr.
2. ap seimi
40

Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2


3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.81 m/sn
n
Qd=0.0314x0.81=0.0254 m3s=25.4 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.106<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.651 ise V=0.651x0.81=0.527 m/sn bulunur.
h/D=0.22>0.1 ise h=4.14 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.7/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.215 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.30<4.4 nehir rejimi.
z=0.0080x135=1.08 bulunur. Boykesit Ek-5 de verilmitir.
4 6 bacas iin ;
L=155 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x155=3.10lt/sn

1. z=116.70-115.50=1.2 m
J=1.20/155=0.0077 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
=0.0077 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.79 m/sn
n
Qd=0.0314x0.79=0.0248 m3s=24.8 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.125<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.684 ise V=0.684x0.79=0.54 m/sn bulunur.
h/D=0.24>0.1 ise h=4.80 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
3.1/1000
hc
=
=0.0553 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.231 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.61<4.80 nehir rejimi.
z=0.0077x155=1.194 bulunur. Boykesit Ek-6 de verilmitir.
41

7 6 bacas iin ;
L=135 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x135=2.70 lt/sn

1. z=119.20-115.50=3.7 m
J=3.70/135=0.0274 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
J=0.008 alnr.

2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.81 m/sn
n
Qd=0.0314x0.81=0.0254 m3s=25.4 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.106<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.651 ise V=0.651x0.81=0.527 m/sn bulunur.
h/D=0.22>0.1 ise h=4.14 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.7/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.215 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.30<4.4 nehir rejimi.
z=0.0080x135=1.08 bulunur. Boykesit Ek-7 de verilmitir.
6 8 bacas iin ;
L=110 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x110=2.20 lt/sn

1. z=115.5-115.30=0.7 m
J=0.70/110=0.0018 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
=0.008 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.41 m/sn
n
Qd=0.0314x0.41=0.0129 m3s=12.9 lt/sn
42

4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.171<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.747 ise V=0.747x0.41=0.306 m/sn bulunur.
h/D=0.280>0.1 ise h=4.60 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.2/1000
hc
=
=0.039 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.193 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=3.86<4.4 nehir rejimi.
z=0.00180x110=0.22 bulunur. Boykesit Ek-8 de verilmitir.
9 8 bacas iin ;
L=135 m

hmin=1.50 m

n=0.015

Qh=0.02x135=2.7 lt/sn

1. z=120.0-115.3=4.7 m
J=4.7/135=0.0348 m/m
En uygun eim:0.0067 0.0020
Mmkn Eim:0.0033 0.0667
=0.008 alnr.
2. ap seimi
Dmin=20 cm ; Rd=20/4=5cm ; Ad=0.0314 m2
3. Manning Denklemi
1
2
1
Vd = Rd 3 2 =0.81 m/sn
n
Qd=0.0314x0.81=0.0254 m3s=25.4 lt/sn
4. Doluluk Oran
Qh/Qd=0.106<0.60
Burdaki Qh/Qd deerine bakarak Ek-10 da verilen tablodan V/Vd ve h/D deeri okunur.
V/Vd=0.651 ise V=0.651x0.81=0.527 m/sn bulunur.
h/D=0.22>0.1 ise h=4.14 cm bulunur.
5. Akm Rejimi
Q
2.7/1000
hc
=
=0.0482 ise ek 11 den bu deere karlk gelen =0.215 deeri okunur.
5
D
g D5 9.81 0.2
hc=4.30<4.4 nehir rejimi.
z=0.0080x135=1.08 bulunur. Boykesit Ek-5 de verilmitir.

43

KAYNAKA

http://www.imoizmir.org.tr/UserContent/Document/bilgi_bankasi/c395a361cffb199b012598dc
e2ab4ddb.pdf
https://docs.google.com/file/d/0B1qmLxcL8eGdamdwMHRrYWIzcVE/edit
http://kisi.deu.edu.tr//filiz.barbaros/Su%20Yap%C4%B1lar%C4%B1n%C4%B1n%20Tasar%
C4%B1m%C4%B1/kanalizasyon0001.pdf
http://w3.balikesir.edu.tr/~ngedik/files/Download/
ller Bankas Ynetmelii
http://tr.scribd.com/doc/83791614/40/KANAL%C4%B0ZASYON-A%C4%9EI-HESAPLARI

44

EK-1 Cazibeli ve Pompajl Akmlar iin Hazne Boyutlar

a)Cazibeli Akm in

b)Pompajl Akm

45

Ek-2

1 2 Bacas Boykesiti

46

Ek-3

3 2 Bacas Boykesiti

47

Ek-4

2 4 Bacas Boykesiti

48

Ek-5

5-4 Bacas Boykesiti

49

Ek-6

4 6 Bacas Boykesiti

50

Ek-7

7 6 Bacas Boykesiti

51

Ek-8

6 8 Bacas Boykesiti

52

Ek-9

9 8 Bacas Boykesiti

53

Ek-10 Dairesel Kesitli Elemanlarda Boyutsuz Hidrolik Elemanlar

54

Ek-11 Dairesel Kesitli Mecralarda Kritik Derinlik Oranlar

55

You might also like