Kaldrma ilemleri nedeniyle meydana

gelebilecek tehlikelerin bertaraf edilmesine ynelik ilave temel salk ve gvenlik gerekleri: Kaldrma ilemleri nedeniyle tehlike arz eden makinalar, temel salk ve gvenlik gereklerini karlamaldr.

Tanmlar
(a) Kaldrma ilemi; mallardan ve/veya kiilerden oluan birim

yklerin, belli bir anda, seviye deiikliini gerektiren hareketidir. (b) Gdml yk; Toplam hareketin, konumu sabit noktalarla belirlenen rijit ya da esnek klavuzlar boyunca yapld yktr. (c) alma kat says; imalat veya yetkili temsilcisi tarafndan garanti edilmi olan aksamn kaldrabilecei st yk snr deeri ile aksam zerinde iaretli azami alma yk deeri arasndaki aritmetik oran. (d) Deney kat says; kaldrma makinalar veya bir kaldrma aksesuar zerinde statik ya da dinamik deneyleri yapmak iin kullanlan yk ile kaldrma makinas veya kaldrma aksesuar zerinde iaretli azami alma yk arasndaki aritmetik oran.

 (e) Statik deney; kaldrma makinalarnn veya bir

kaldrma aksesuarnn nce muayene edilip, uygun bir statik deney kat says ile arplm azami alma ykne maruz brakld, daha sonra da bahse konu ykn kaldrlarak, hasar grp grmediini tespit etmek iin tekrar muayene edildii deney. (f) Dinamik deney; kaldrma makinasnn, dinamik davran asndan, dzgn alp almadn kontrol etmek zere, olas btn konfigrasyonlarnda, uygun bir dinamik deney kat says ile arplm azami alma yk altnda altrld, kaldrma makinasnn ilevini doru bir ekilde yaptn kontrol etmek iin dinamik davrannn hesapland deney. (g) Tayc; makinann, stnde ya da iinde, kaldrlacak kiilerin ve/veya eyalarn tand parasdr.

 (h) Kaldrma aksesuar: Kaldrma makinasna monte

edilmemi olup, ykn tutulmasna imkn salayan, makina ile yk arasna veya ykn kendi zerine yerletirilen veya ykn ayrlmaz bir paras olmas amalanan ve piyasaya ayr olarak arz edilen aksam veya tehizat ile sapanlar ve bunlarn aksamlardr. ()Zincirler, halatlar ve kaylar: Kaldrma amacyla, kaldrma makinas veya kaldrma aksesuarlarnn bir paras olarak tasarmlanp imal edilen, zincirler, halatlar ve kaylardr.

(j) Vin veya Kreyn: zerinde kaldrma tertibatndan

baka yrtme ve dndrme tertibatlar bulunan ve kaldrd ykleri ok tarafl hareket ettirme kabiliyeti bulunan kaldrma makinelerine vin veya kreyn denir. Kprl Vinler,(tek kiri,ift kiri) Portal vinler, Konsol kreynler, Yap vinleri(Kule vinler), Mobil vinler, Kablolu vinler, zel vinleri. ifade eder.

Mekanik tehlikelere kar koruma

1. Dengesizlikten kaynaklanan riskler;
Kaldrma Makinalar, btn nakliye, montaj ve demontaj ilemlerinin her aamasnda, ngrlebilir aksam arzalar ve talimat el kitabna uygun olarak yaplan deneyler srasnda da dahil olmak zere, hizmette ve hizmet d iken, Makinalar, aksamlar ve balantlarnn tama, montaj, demontaj ve makinalarla ilgili herhangi dier eylemlerde devrilmeye, dmeye veya kontrolsz hareketlere engel olacak yeterli kararllk muhafaza edilecek ekilde tasarmlanmal ve imal edilmelidir.

2. Klavuz raylar ve rayl yollar zerinde alan makinalar;

Yk kaldrmak iin tasarlanm seyyar veya

sklp-taklabilir i ekipmanlarnn zemin zellikleri de dikkate alnarak ngrlen btn kullanm artlarnda salam ve kararl bir ekilde kullanlmas salanacaktr. Klavuz raylar veya rayl yollar zerinde herhangi bir etkiyle raydan kmay nleyen tertibatlarla tehiz edilmelidir. Bu tr tertibatlara ramen, hala raydan kma veya ray ya da hareketli aksam arzas riski varsa, ekipmanlarn, aksamn ya da ykn dmesini veya makinann devrilmesini nleyen tertibatlar konmaldr.

3. Mekanik dayanm (Deneyleri);

Yklerin kaldrlmas iin sabit olarak kurulan i

ekipmanlar; Kullanm srasnda, salam, dayankl ve zellikle de kaldrlacak ykler iin belirlenen kaldrma noktalarnda oluabilecek gerilime dayankl olacaktr. Makinalar ve kaldrma aksesuarlar, amalanan kullanmlarn gz nnde tutarak, yorulma ve anmadan ileri gelen arzalar nleyecek ekilde tasarmlanmal ve imal edilmelidirler.

4. Yk kancalar, Kasnak, tambur, dili ark, halat ve zincirler;

Yk kancalar; Demir, dvme, elik veya benzeri uygun malzemeden

yaplm olacak, yklerin kurtulup dmelerini nlemek iin, bunlardan gvenlik mandal veya uygun gvenlik tertibat bulunmaldr. Kaldrma aralarnn kancalarnn gvenlik kat says (tama gc), tayacaklar ykn en az; el ile altrlanlarda 3 katna, mekanik olarak alanlarda 4 katna ve erimi maden veya yakc veya andrc (korozif) maddeler gibi tehlikeli ykleri tayanlarda ise, 5 katna eit olacaktr.

 Kasnak, tambur ve dili arklar; Kaldrma makinalar ve aralarn tamburlar, kaldraca

yke ve kullanlacak halatn ap, nitelik ve sarg saysna uygun olarak yaplmal ve iki yan gerekli ykseklikte fatural olmaldr. Tambur yivleri ile kullanlan halat ap birbirine orantl olmaldr. Aksi halde iyi bir sarm olmayaca iin halat mr ksalr ve sarma ii kt yaplr. elik halat ular, tambur iine salam bir ekilde balanacak ve halat zerindeki kaldrma kancalar en aa seviyede olduklarnda, tambur zerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarl kalm bulunacaktr.

 Zincirler: Kaldrma makinelerinde yklerin kaldrlmasnda halkal ve levhal zincirler kullanlr. ki tip zincirde zel olarak yaplmlardr ve sertletirilmilerdir. Zincirler kullanlacaklar iin hususiyetine ve kaldracaklar ykn arlna gre seilirler. En ar yk iin, kaldrma ve balama (sapan) zincirlerinin ve kancalarnn gvenlik kat says en az 5 olacaktr. Zincirin baklalarnda ezilme, anma veya atlaklk varsa zincir deitirilmelidir. Zincirler bu zelliklerini yitirdiklerinde ve boylar % 5 den fazla uzadklarnda ve bakla veya halka kalnlklarnn drtte birini geen bir anma meydana geldiinde, bunlar kullanlmamaldr. Yklerin kaldrlmasnda kullanlan zincirlerde, dm ve bkm olmayacak, krlan bir kaldrma veya balama zinciri, telle balanmayacak veya civatalarla tutturulmayacaktr.

 Halatlar:
1- Kendir Halatlar: Paral ve havaleli yklerin sarlmasnda kolaylk

salamas ve ucuz olmalarna karlk, elik halatlara gre yk kaldrma kabiliyetleri ve mrleri daha azdr. Kaldrma veya ekme ilerinde kullanlan ip halatlar, iyi cins kenevirden veya benzeri elyaftan yaplacak ve bunlarn kopmaya kar, gvenlik kat saylar en az 3 olacaktr. p halatlar, asitlerin veya bunlarn buharlarnn yahut ypratc dier kimyasal maddelerin bulunduu yerlerde kullanlmayacak ve saklanmayacaktr. p halatlar, slak olduklarnda kurutulacak, kirli olduklarnda ykanacak ve kuru olarak saklanacaktr.

 Tel Halatlar: Tel halat endstride yk ekme, yk kaldrma ve kuvvet

transmisyonlar gibi ilerde kullanlr. Ayn arlk ve apta olduklar halde daha mukavim olmas, Islak ve kuru halde mukavemetin ayn kalmas, Deiik iklim artlarnda uzunluunun ok nemli oranda deimemesi, Uzun mrl ve dayankl olmas avatajlardr. elik halatlarn gvenlik kat says 6 dan aa olmayacak ve halatlarn ek yerleri, halkalar, balk ve balantlar halatlarn kaldraca en ar yke dayankl olacaktr.

5. Kaldrma aksesuarlar ve bunlarn aksamlar

Kaldrma aksesuarlar, sapann ekli ve yaps dikkate

alnarak, kaldrlacak yke, kavrama noktalarna, balant elemanlarna ve atmosfer artlarna uygun seilecektir. Ayrca: (a) Tel halatlar, u ksmlar dnda herhangi bir eklenti ba ihtiva etmemelidir. (b) Kaynakl baklal zincirler kullanldnda, bunlar ksa baklal tipte olmaldr. (c) Dokuma halat ve sapanlarda, herhangi bir dm, usuz sapanlar hari olmak zere sapan ularndakiler dnda ek balar veya balantlar olmamaldr,

 (d) Bir sapan oluturan ve sapanla birlikte kullanlan

btn metalik aksamlar yeterli bir gvenlik dzeyi salayacak olmaldr. (e) ok bacakl bir sapann azami alma yk; en zayf bacan alma katsays, bacak says ve sapan konfigrasyonuna bal bir azaltma faktr esas alnarak belirlenir, (f ) Eit kollu sapanlarla uygun ekilde tanamayacak ykler iin, kollar eit boyda olmayan sapanlar kullanlacaktr. (g) Birden fazla kollu sapanlar kullanldnda, sapan kollarnn balar, ayn halkaya balanacak ve sapan kollar uygun aklkta olacaktr.

6. Hareketlere kumanda edenkumandas Hareketlerin tertibatlar, zerine takldklar

makinalar gvenli durumda tutacak ekilde faaliyet gstermelidir. Elektrikle alan kaldrma makinalarnda, belirtilen st ve alt noktalar geildiinde, elektrik akmn otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini otomatik ekilde frenleyecek bir tertibat bulunacaktr. Ray stnde alan vinlerde, vincin ve vin arabasnn zerinde gidip geldikleri raylarn her iki banda ve en az tekerleklerin yar ap yksekliinde takozlar bulunacak, kprl ve asma vinlerin, kpr ve vin arabas tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak koruyucular bulunacaktr.

 Birden fazla sabit veya raya monte edilmi olan kaldrma

makineleri, bir arpma riski oluturacak ekilde ayn meknda e zamanl olarak manevra edilebiliyorsa, makinalarda bu tr risklerin nlenmesini salayacak sistemler bulunmaldr. Vincin veya kaldrlan ykn hareketi esnasnda alanlar uyarmak iin operatr, sesi aka iitilebilen zil, an ve benzerleriyle iaret verecek ve bunlar hareket halinde devaml olarak alacaktr. Kaldrma ara ve makinalarnda meydana gelen herhangi bir aksaklk halinde, ykleri bulunduklar durumda tutabilecek gte frenler bulunacaktr.

7.Tama srasnda yklerin hareketleri Makinalarn alma konumu, ayn zamanda manevra
halinde olabilecek kii, ekipman veya dier makinalarla bir tehlike oluturmas mmkn olas arpmalar nlemek iin, hareketli paralarn hareket yollarn en geni adan grebilecek ekilde yerletirilmelidir. Klavuzsuz ykleri kaldrmakta kullanlan i ekipmannn operatr dorudan veya gerekli bilgileri salayan yardmc cihazlar vastasyla yk yolunun tamamn gremiyorsa, operatre yol gsterecek uzman bir kii grevlendirilecek ve iiler iin tehlike yaratacak yk arpmasn engellemek zere gerekli dzenleme yaplacaktr.

8. Sabit ini mahallerine hizmet veren makinalar eriim Taycya

Kiilerin taycya eriimi sz konusu olduu durumlarda,

kaldrma makinalar, eriim srasnda, zellikle de yklenirken veya boaltlrken, tayc hareketsiz kalacak ekilde olmaldr. Hareket halindeki taycya temas nedeniyle oluan riskler Muayene veya bakm srasnda taycnn altnda veya stnde yer alan kiilerin tayc ile sabit paralar arasnda ezilme riskinin olmas durumunda, fiziki bir snma alan veya taycnn hareketini bloke edecek mekanik tertibatlar vastasyla yeterli bir boluk salanmaldr.

 ni mahalli ni mahallerinde kiilerin hareketli tayclara veya dier hareketli paralara temasndan doan riskler nlenmelidir. Taycnn ini mahallinde bulunmadnda, kiilerin, seyir alanna dme riskinin bulunduu durumlarda, bu riski nlemek iin muhafazalar taklmaldr. Bu muhafazalar seyir alan ynnde almamaldr. bunlara, taycnn konumu tarafndan kontrol edilen ve muhafazalar kapal duruma gelip kilitleninceye kadar taycnn hareket etme tehlikesini, kendisine ait ini mahallinde duruncaya kadar, bir muhafazann alma tehlikesini, nleyen bir kilitleme tertibat taklmaldr.

Bilgi ve iaretler 1. Zincir, halat ve eritler Kaldrma zincirleri, halatlar ya da eritleri imalty veya yetkili temsilcisini ve ilgili belgeye atf yaparak tanmlayan bir plaka ya da sklemeyen bir halka tamaldr. Bu Plakada: (a) malatnn veya uygun olduunda, yetkili temsilcisinin ad ve adresi, (b) Kullanlan deney yntemi,

 (c) Zincir ya da halatn hizmet srasnda maruz

kalabilecei azami yk, (d) Zincir veya halatn aadaki bilgileri ieren bir tanm: - Anma boyutu, - Yaps, - Yapld malzeme ve - Malzemeye uygulanan herhangi zel bir metalurjik ilem.

2. Kaldrma aksesuarlar - Gvenli bir kullanm iin gerekli olduu durumlarda malzemenin tanmn, - Azami alma ykn, belirten bir plaka ya da e deer bir malzeme zerinde gsterilip aksesuara ilitirilmelidir. Bu zellikler okunakl olmal ve anma nedeniyle grnrl bozulmayacak veya aksesuarn dayanmn tehlikeye sokmayacak bir yere yerletirilmelidir.

3. Kaldrma makinalar
Yklerin kaldrlmas iin kullanlan makinalarda,

kaldrlabilecek maksimum yk aka grlebilecek ekilde iaretlenmi olacak, Bu iaretleme okunakl, silinemez ve kodlanmam bir biimde olmaldr. Sadece eya tamaya ynelik ve kiilere eriime imkn verecek bir tayc ile tehiz edilmi makinalar, insanlarn tanmasn nlemek amacyla ak ve silinmez bir uyar tamaldr.

Talimatlar Kaldrma aksesuarlar Her bir kaldrma aksesuar veya ticari olarak blnemeyen her parti kaldrma aksesuar ile birlikte asgari olarak aadaki bilgileri veren talimatlar verilmelidir: (a) Kullanm amac, (b) Kullanm snrlar (c) Montaj, kullanm ve bakm talimatlar, (d) Kullanlan statik deney kat says.

2. Kaldrma makinalar Kaldrma makinalar ile birlikte aadakiler hakknda bilgi ieren talimatlar verilmelidir: a) Makinalarn teknik zellikleri ve zellikle de: - Azami alma yk - - Destekler ya da balant paralarndaki reaksiyonlar ile uygun olduunda, raylarn karakteristikleri, - - Uygun olduu durumlarda, balast kurulum tanmlar ve aralar,

(b) Makina ile birlikte verilmemise kayt kt kapsam, (c) zellikle operatrn ykten kaynaklanan dorudan grteki azalmay gidermek kullanm tavsiyeleri, (d) Uygun olduu durumlarda, imalt veya yetkili temsilcisi tarafndan yaplan statik ve dinamik deneyleri ayrntl olarak veren bir deney raporu,

KALDIRMA ARALARININ PERYODK KONTROLLER

1- Periyodik kontrollerin yasal dayana. Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlarYnetmelii (11/2/2004 tarihli,25370 sayl Resmi Gazetede Yaymlanmtr.) Ekipmannn Kontrol Madde 7 yerinde kullanlan i ekipmannn kontrol ile ilgili aadaki hususlara uyulacaktr: a) ekipmannn gvenliinin kurulma artlarna bal olduu durumlarda, ekipmann kurulmasndan sonra ve ilk defa kullanlmadan nce ve her yer deiikliinde uzman kiiler tarafndan kontrol yaplacak, doru kurulduu ve gvenli ekilde altn gsteren belge dzenlenecektir. b) verence, arzaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek i ekipmannn; 1) Uzman kiilerce periyodik kontrollerini ve gerektiinde testlerinin yaplmas,

2) alma eklinde deiiklikler, kazalar, doal olaylar veya ekipmann uzun sre kullanlmamas gibi i ekipmanndaki gvenliin bozulmasna neden olabilecek durumlardan sonra, arzann zamannda belirlenip giderilmesi ve salk ve gvenlik koullarnn korunmas iin uzman kiilerce gerekli kontrollerin yaplmas,salanacaktr. c) Kontrol sonular kayt altna alnacak, yetkililerin her istediinde gsterilmek zere uygun ekilde saklanacaktr. ekipman iletme dnda kullanldnda, yaplan son kontrol ile ilgili belge de ekipmanla birlikte bulunacaktr. Hangi tr i ekipmanlarnn kontrollere tabi tutulaca, kontrollerin kimler tarafndan ve hangi sklkla ve hangi artlar altnda yaplaca ile kontrol sonucu dzenlenecek belgelerle ilgili usul ve esaslar alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca belirlenecektir.

 i Sal ve Gvenlii Tz Madde :378

Kaldrma makineleri ve aralar her almaya balamadan nce, operatrleri tarafndan kontrol edilecek ve elik halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafndan ayda bir btnyle kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi dzenlenerek iyerindeki zel dosyasnda saklanacaktr.

 i Sal ve Gvenlii Tz Madde: 376

Kaldrma makinalar,kabul edilen en ar ykn en az 1,5 katn, etkili ve gvenli bir ekilde kaldracak ve askda tutabilecek gte olacak ve bunlarn bu yke dayankl ve yeterli yk frenleri bulunacaktr.

2. Periyodik Kontrollerin Yapl : a. fiziki (gzle) muayene deneyleri,

alma artlar ile test ve deneylerden dolay vincin tayc yapsnda uygunsuzluun meydana gelip gelmediini tespit etmektir

b. artnamelere uygunluk

deneyleri,

Kaldrma aralarnn imalat ncesi belirtilen teknik artnamelere uygunluunun tesbiti iin yaplr.

c . yk kaldrma yeterlilik deneyleri,

c1. statik yk deneyleri, c2. dinamik yk deneyleri, c3. kararllk deneyleri.

statik deney:
Makinalar ve kaldrma aksesuarlar, statik deneylerde ar

yke, kalc bir ekil bozukluu veya yapsal bir kusur meydana gelip gelmediini kontrol etmek iin yaplr. Dayanm hesaplamalarnda yeterli bir gvenlik dzeyini garanti etmek iin seilen statik deney katsays deeri hesaba katlmaldr. Genel bir kural olarak bu katsay aadaki deerlere sahiptir: (a) Manuel altrlan makinalar ve kaldrma aksesuarlar: 1,5.
(Mak. Em. Yn.)

(b) Dier makinalar: 1,25. (Mak. Em. Yn.)

dinamik deney:
Kaldrma makinasnn, dinamik davran asndan,

dzgn alp almadn herhangi bir arza meydana gelip gelmediini kontrol etmek zere dinamik deney katsays ile arplm azami alma yk kullanlarak yaplan deneydir. Bu dinamik deney katsays yeterli bir gvenlik dzeyini garanti etmek amacyla seilir: genel bir kural olarak, bu katsay Pd = 1,5 X P OLARAK ALINMALIDIR. (SGT: 376 - 378)
- 10117)

Pd =

1,1 X P OLARAK ALINMALIDIR. (Mak. Em. Yn.) (TS 10116

Genel bir kural olarak, bu deneyler verilen anma hzlarnda

yaplr.

 Kararllk Deneyleri: Kaldrma aracnn kararlln kontrol etmek amac ile

yaplr. Pk = 1,25 x P + 0,1 x Fi olarak alnmaldr. P = Tasarm Kaldrma kapasitesi, Fi= Ana bomun arl veya uzant bomun arlnn bom veya uzant bomun balarna indirgenmi arldr. Detaylar iin TS 10116ya baklmas.

KALDIRMA ARALARI LE YAPILAN ALIMALARDA GVENLK

Kaldrma makinalarnda yklerin kaldrlmalar,

indirilmeleri veya tanmalar, yetitirilmi manevraclar tarafndan verilecek el ve kol iaretlerine gre yaplacaktr. Bir kaldrma makinasnda birden ok ii grevli bulunduu hallerde, kaldrma makinas operatr, balayc, sapanc veya dier grevlilerden yalnz birinden iaret alacak ve iareti, operatr tarafndan kolayca grlebilecek yerlerde duracaktr. Kaldrma makinalarnn operatrleri, zellikle eritilmi maden potalar veya elektrikli mknatslarla tanan paralar ve benzeri tehlikeli ykleri, alanlar zerinden geirmeyeceklerdir.Bu gibi ykler tanmadan nce, operatr tarafndan sesli bir sinyal verilecek ve iiler tehlikeli blgeden ayrlncaya kadar, kaldrma ve tama ileri durdurulacaktr.

 Operatrler, kaldrma makinalarnda bir yk asl bulunduu

srece makinalarnn bandan ayrlmayacaklardr. Elektrikli mknatsl vin, dinlenme halinde iken, mknatslar vin zerinde asl olarak yksekte braklmayacak, bunlar ya dorudan doruya yere dedirilecek veya bu i iin yaplm platformlar zerine indirilecektir. Mknatslar kullanlmadklarnda, vin zerinden karlacaktr Hareket halindeki vin kabinleri iinde veya vin arabalar zerinde, yalnz grevli kimseler bulunacak ve vin operatrleri, hi bir kimsenin yk zerine binmesine veya bo halat veya kancalara aslmasna izin vermeyecektir.