HALTE YAAYAN SMONLAR

Dn Devlet Bugn Cemaat

HANEF AVCI

NDEKLER
1.blm:DEVLET Neden yazyorum?......................................................................3 Simon......................................................................................10 Hali'te Yaayanlar.,.........................,...............,......................18 Kitabn Dilindeki Sertlik.....................................,..,..................21 Kydeki Okul Yllarm..............................................................22 Mersin ..27 Glnar le Emniyet Komiserliim............................................27 Genlik Park'ndak Garsonlar deolojik Konularda Benden Bilgiliydi......................................................................34 Mut le Emniyet Komiserliim.................................................36
Pavyoncularn ikyetleri.........................................................................40

lede ki Hkmet Tabibi ile alma......................................45 ki rencinin Vurulmas.........................................................48 Mersin Merkezdeki Grevlerim.................................................51 Mafyann Gc........................................................................ 52 Namk Astsubayn Mafyayla Kurtarlmas.................................57 PKK'llarn Banka Soygunu...................................................... 61 Acilciler Operasyonu................................................................63 hvanclar Operasyonu ve Halit Musto......................................72 Telsiz Telefon Kullanan Fabrikatr Tutukland.........................79 Ehliyet Yolsuzluu...................................................................81 Altn Kaakl Davas............................................................83 Kaaklk Kltr Atadan Gelir..............................................90 DYARBAKIR93 Gney dou' daki Gvenlik Kuvvetleri PKK'y Bilmiyor.............93 Kk Aa...............................................................................94 PKK'nn Yakn Gelecei Neet iek...........................97 Almanya Ziyareti,.......................................................99 ki TKKOlunun Yakalanmas..................................104 Burhan Nart Olay...................................................109 Aranan Kiinin Yakalanmas...............................124 Seren Operasyonu.....................................................126 Cezaevinde Tnel Bulunmas ve Eitimin nemi 129 Diyarbakr'da lk Teknikle Tanmam...............................,139

ABD Kimi Destekliyor? PKK'y m, Trkiye'yi mi?..................155 Talabani'nin Trkiye Harekt..............................................156 STANBUL.................. ..........................................160 stanbul'da Bilgisayar Sistemini Kurmam..........................160 stanbul Operasyonlar..174 Cem Ersever Olay.186 Cihaz Almak in srail'e Gidiimiz.................209 D Glerin Etkisi213 ANKARA.215 PKK'ya Teknik Bilgiler Szd215 Susurluk Olay217 Termal Kameral Uak Alm225 Antalya'da PKK Operasyonu..231 Devletin Gvenlik-Bte likisi..235 KOM Dairesi'nde Yenilikler237 Uzan Olay..238
EA ve Kepez Elektrik..242 Berke Baraj nas..244 Yaplanlarn Ksa zeti...............................................................,248

Neter 2 Operasyonu263 Kayseri Uyuturucu Operasyonu..268 Lodur Operasyonu.272 EDRNE..277 Kapkule Tahkikat..277
Kapnn Dzem in Alnmas Gereken dari Tedbirler.............................296

Edirne Belediyesindeki Yolsuzluklar..302 Su Davas..309 Dier Grevlerimiz.316

enturk Derniral ve anakkale'de Kayp Bir ocuun Bulunmas Olay.I316 Kaak ay Operasyonu.326 Yolsuzluk Olmadan Trkiye'de Ekonomi Olmaz329

ESKEHR..330 Terrde Bilimsel ve Akademik Aratrmann nemi.,.330 Psikolojik Harekt: Halk Birbirine Kar Kullanmak.333 Kendi Halkm Ynlendirme Faaliyetleri..335 Ergenekon..338

Devlet Nedir? Yetkileri Ne Olmal?......................................... 346 Bugn "Blge"de Kiilikli nsan Yetitiremeyiz!....................352 Gelimi ve Geri Kalm lkelerdeki Yap: Resmi ve Sivil Doku.356 Klelie tiraz.. 357 Resmi Kurumlardaki Ast-st likisi359
Yanl, Ama Sadece Yanlla Kalsa!..................................................363 Olayn Madurlar: Bu Uygulamalara Tabi Olanlar Asndan Bakmak.368 zgrlk ve Demokrasi: ki Sihirli Anahtar..368

Demokratik Alm....................................,369 Sorunun Ad PKK m, Blclk m, Yoksa Gneydou Sorunu mu?................................................373 calan: Herkese Mektup Yazdk..375 PKK Konusunda Kaan Frsatlar376 Balkanlarda Benzer Durumlar.378 Yunan-Bulgar-Trk likileri........,..379 Neden AB'ye Girmeliyiz?....................................................384 Bu Sistem, Fikri Olana Kardr..........................................387 Komplo Teorileri389

2. Blm: CEMAAT
Din ve nan Dnyam.397 Din ve nan Dnyamdaki Gelimeler.397 28 ubat Dnemi Yaadklarmz.407 Tutuklanmam ve Ksa Sren Hapis Hayatm412 KOM Daire Bakanlndan Alnmam.415 Sabri Uzun'un stihbarat Daire Bakanlndan Alnmas... 421 Ahmet lhan Gler'in stanbul stihbarat ubesinden Alnmas427 stihbarat ve KOM Neden Ele Geirilmek stenir?.................433 Emin Aslan Hakkndaki ftira435
Emin Bey'e Kurulan Komplonun Balangc............................................436

ki Emniyet Genel Mdr Yardmcs Hakkndaki zmir Tahkikat.465 Sakarya Tahkikat474

Genel Mdr Yardmclarn Yiyen Yap Ne Yapmak stiyor?....................479

Benim Hakkmdaki almalar.480 hbar ve ikyetlerim.486

Dantay Olay.504 Erzincan Olay.508

Erzincan Olay ile lgili Genel Bilgilerim.................................................. 509

Allmadk Savclar..521 Allmadk Polisler525 lk Yanl lemler. 527 Ergenekon rgt................................................................531

Davada Yanl Olan Birinci Konu532 Davada Yanl Olan kinci Konu538

Baz Yerler Neden Aranmaz?.............................................541 Ankara Emniyet Mdrleri Toplantsnda ileri Bakan'ndan Talebim.542 Bugne Kadar Cemaat Tarafndan Yaplan Operasyonlar ve almalar..544 Askeri Belgeler Nasl Deerlendirilmeli?...............................547
Trkiye'de Baz eyler Birbirine Karyor547 E

MAS YA Planlan548

Sava Oyunlar, Planlar..550 Siyasi Hayata Mdahale, Darbe Hazrlklar..551

Nasl Ynetiliyor, Kimler Ynetiyor?....................................555 Cemaatin Propaganda Aralar565 Garip Bir Kaset Olay..566 Gncel ttihat ve Terakki.569 Bu Blm Niye Yazdm?...................................................569 Cemaati Ynetenlere..573 Bugn Yaananlar Nasl Yorumlamal?..............................575 Btn Kurumlar ve Kiiler Kof mu?....................................578 Kanunsuz Dinlemeler578 Devleti Kim Ynetiyor?.......................................................579 Ne Yaplabilir?....................................................................580 Ankara Emniyet Mdrnn Tutuklanmas ..586 Dizin.............................................................. ..................589

HANEF AVCI
1956 ylnda Kahramanmara'n Pazarck ilesinin Karab ykl kynde dnyaya gelen Hanef Avc, renim yaamna doduu kydeki Kara bykl lkokulunda balad. Ortaokulu Gaziantep'teki Karyaka Ortaokulunda, liseyi ise Ankara'daki Polis Kolejinde

bitirdi. Ardndan Polis Enstitsnde eitimine devam etti ve bilahare Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi'nden 1980 ylnda mezun oldu. Polis Akademisinden mezun olduu 1976 ylndan 1984 ylma kadar Mersin ili Glnar ve Mut ile Emniyet Komiserlii ve Mersin Terrle Mcadele ubesinde grev yapt. 1984 ylnda Gneydou'da artan terr olaylar sonras Diyarbakr stihbarat ubesine atand. Burada 8 yla yakn grev yaptktan sonra 1992 ylnda stanbul stihbarat ube Mdrl grevine atand. 1996 ylndaki terfisi sonras stihbarat Daire Bakan Yardmcl grevini yrtt. Susurluk olaylar sonras TBMM Aratrma Komisyonunda Terrle Mcadele ad altnda gvenlik kuvvetleri ierisinde eteler oluturulduunu ifade etmesi hakknda davalar ald. Tahkikatlara urad. Basna yapt aklamalar zerine aa alnd. Devletin gizli bilgilerini temin etmek ve aklamak sularndan Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesince tutukland 10 gn hapis yatt. Ardndan berat etti idare mahkemesi karar ile grevine dnd. 2003 ylna kadar geri hizmetlerde altktan sonra 2003 ylnda Emniyet Genel Mdrl Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire Bakanlna atand. Burada yapt yolsuzluk operasyonlar hoa gitmeyince 2005 ylnda geici olarak, 2006 ylnda ise asaleten Edirne l Emniyet Mdrlne getirildi. Edirne Kapkule hudut kapsnda polis ve gmrkleri rvet alrken gizli kameraya kayt ederek mahkum olmalarn salad. 18 Haziran 2009 tarihinde Resm Gazete'de yaymlanan ortak kararname ile Eskiehir l Emniyet Mdrl'ne atand. Hlen Birinci Snf Emniyet Mdr olarak Eskiehir l Emniyet Mdrl grevini srdrmekte olan Hanefi Avc, 2006 ylnda TASAM'm Stratejik Vizyon Sahibi Brokrat dl'n kazanmtr. Avc, Emniyette teknik-elektronik istihbaratn kurucusu olarak bilinmektedir.

1. Blm

DEVLE T

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Neden Yazyorum?
Neden yazyorum? Yazmak iin kimsenin bir sebebi olmamal. Okumak dnyada elzem olduu halde, okumayan lkemde yazmann sebebi aranyor, aryoruz. nsan kendine de soruyor: Neden yazyorum? Neden yazmalym? Herkesin, brakn kolayca, bin bir abayla dahi gelemeyecei bir noktadaym. Saysn bilemediim kadar ok olay ierisinde yer aldm, ok ey yaptm; ama yaptklarmn bir ksmn yktm ve tamamnn yklmas gerektiine inanyorum. Bu kitapla bir ksmn daha ykmaya alacam. Kendimce sa grle, baz deerlerle, belirli bir vatan, millet, lke ahlak anlayn kapsayan inanlarla bydm. Daha ycesine zenerek yaadm ama geen zamanda, yaayarak grdm olaylar sonrasnda bu yce deerlerin bir ksmn sorgulamaya baladm. Bunlardan yalnz biri veya bir ksm bile yazmam iin yeterliydi. Ka yandaym? Yatan kast ne? Eer kastedilen doumdan itibaren geen zaman ise nfus kadmda yazan tarihe gre 54 yandaym; biyolojik olarak salm veya hissettiim se 35-40; duygu dnyamda yaadm ve grdm olaylar, aldm dersler, ektiim aclar ise o zaman kendimi 100-150 yanda hissediyorum. Hibir polis benim kadar deiik olay yaamamtr. lkenin en gneyinden en dousuna, oradan en batsna kadar her yerinde grev yaptm. 12 Eyll ncesi sa-sol atmalarnn lkeyi i sava aamasna getirdii olaylardan, 1984 sonras PKK'nn yaratt Gneydou katliamlarna; 19901 yllarn banda yeniden hz kazanan (bata stanbul ve olmak zere) byk kadar illerimizdeki tm ideolojik suikastlara; siyaset terr olaylarna

atmalarn soruturulmas safhasnda yer aldm. Byk hayali ihracat ebekelerinden, byk banka dolandrclklarna; ihalelere fesat kartrma olaylarndan, uluslararas uyuturucu ebekelerinin soruturulmasna kadar ok geni bir krirninal yelpazede altm. Bu grevler esnasnda sokakta adam da kovaladm, daire bakan olarak lke genelinde ve hatta uluslararas alanda polis tekilatlar ve kurulularyla ibirlii iinde planlama da 9

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaptm, m operasyon icrasnda da bulundum. Sulu grdm kiilerle fiziken ve ruhen mcadele etmekten, silahl atmaya; en teknik cihaz ve sistemlerle onlarn karlarna kmaya kadar her sahada ve her trl polisiye olayda yer aldm. Sonra bir anda polislikten, devletin gvenlik gc olmaktan, yani avclktan sistemin istemedii, yanl bulduu bir hedef, bir av konumuna dtm. Bunlar da gerek manada kendimi 100-150 yanda hissetmeme neden oldu. Yaadklarmdan dolay, sanki yksek bir tepeden kendi sahamda tm dnyay seyreder gibiyim. Kendimi, herkesin geecei yollardan oktan gemi biri gibi hissediyorum. u tepenin arkasnda bulunanlar biraz sonra kardan gelecek olanlara tuzak kurmular, eyvah yine kan dkecekler, biri bunlar uyarsa... Ben, "Ey tuzak kuranlar demez, yapmayn, dmanlk byk hata, bu tuzaa kendiniz deceksiniz, yapmayn, etmeyin!" demek istiyorum. Bulunduum noktaya nasl geldim? Bu mucizeden te bir eydi. Ne mucizeyle ne de benim alma ve gayretimle olacak ey deildi; ne akll ne de cesur olmam yeterliydi. Belki mistike dnlnce, akl st bir irade buraya gelmemi istedi. Bu noktaya geliim fiziki bir mcadeleyle olsayd, derin vadilerden gemi, almas imknsz dalar am, masallardaki ejderhalarla kavga etmi, hi kimsenin bilmedii tehlikelerle boumu olmak gerekirdi. Fiziki tehlikeleri gemek, kavga etmek zor eylerdi ama bunlar gerekletirmek mmknd; oysa insann kendi ruh dnyasndaki kavgas, kendi iindeki tehlikeli yolculuu ok daha zor, ok daha amansz mcadele gerektiriyordu. Daha nemlisi sadece kavgayla ve aklla da zihinde ve kiilikte baz eyleri amak mmkn olamyordu, tm bunlar yeterli deildi. te ve dta milyonlarca, milyarlarca tesadfn art arda, sistemli, dzenli bir biimde etrafmda meydana gelmesi ve tm ruhumu, benliimi etkileyerek beni bulunduum yere itmi olmas gerekirdi. Mademki herkesin kolayca gelemedii bu yere, mucize st bir ekilde savrulmutum, olan ve olacak birok olayn perde arkasn 10

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ok az da olsa grebiliyordum. O zaman arkadan gelenlere syleyecek szm olmalyd; yaadklarm, yollardaki tehlikeleri, kendilerine kurulan tuzaklar anlatmam ve bunlardan kurtulma yollarn, bildiklerimi sylemem gerekiyordu. Grev uruna tm yaptklarmn doru olduu fikrini zihnimde yktm. Bir zamanlar yok etmeye btn gayretimle altm tm dmanlarmn, silaha ve iddete sarlmayan hallerini imdi elzem gryorum. Onlar silaha ve iddete itenin de aslnda doru olduunu zannettiim deerler olduunu anladm. Bu yle byk bir eydir ki; ne daa, ne tepeye benzer. Ruh dnyasnda bu kadar byk bir deiime dayanmak mmkn mdr? Karanlktan aydnla, souktan scaa, inanszlktan inanmaya gidi gibi; birbirinin zddna dnerek ncekinin tam tersine yol almak o kadar zor ki... Szlerle tarif etmek, yaamadan anlamak mmkn deil. Hayatm boyunca, yapmam gereken iin gerei ne ise onu yapmaya altm. Ne para, ne makam, ne de baka bir menfaat, hibir zaman eylemlerime etken olmad. Yaptm iin yaplmasnn gereklilii nem tayordu. Btn enerjimle, gayretimle, aklmla, yaptm ie kilitleniyordum. Ne zel hayatm, ne elencem ve merakm, ne istirahatim vard. Sabah uyannca ie balar, yorulunca uyur, uyannca tekrar hedefime ynelirdim. Bir dervi edas, bir ideal tutkusu, bir i sevdasyd benimki. Her i tehlike, her i riskti ayn zamanda. Dnyada herkesin hayran olduu, hakknda iirler yazlan, aklarnn her tepesi iin ayr eser verdii stanbul'da drt koca yl alm; her trl lks yaam salayacak imkn ve konuHali'te Yaayan Simonlar _._...........................................___............. ma sahip olmama ramen bir defa bile ne stiklal Caddesi'nde ne Badat Caddesi'nde gezmedim. Bir defa bir gazinoya gitmedim, resmi mecburi yemeklerin haricinde bir defa bile lks deil, sradan bir restorana gidip yemek yemedim, bir arkadam yemee gtrmedim. varken, lke tehlikedeyken, yemee gidilir mi? Hayatm boyunca hi 20 gn izin kullanmadm, hi kampa veya tatil anlay ile bir yere gitmedim. Gitmeyi de uygun grmez, gidenlere 11

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ise grevden kayorlar diye kzardm. Bu konudaki en byk lksm restoranlardan paket servis olarak acl, baharatl yemekler getirtip, bu yemekleri ubenin makam odasnda alma arkadalarmla birlikte yemekti. Arkadalarm beni, yanma gelene yemek smarlarken olsa olsa: "Tostun neli olsun?" diye soran; ube aycsnn yapt tosttan baka bir eye zaman ayramayan biri olarak tanmlyorlard. Byle bir anlay, alma ve inan nasl olabilirdi? Ama en mtevaz haliyle benim gereim buydu. imde kaynayan i ve alma istei ise bundan te bir eydi. Bu kadar alma ve gayret sonucunda elde ettiim tecrbeyle olaanst eserler ortaya kmt. Daha iyisini, daha stnn, daha sihirlisini yapmak gerekiyordu; bir ncekinden elde edilen bilgiler daha stnn yaplmasn salyordu ama ben gerek manada yaptklarmz asla yeterli grmyordum. Kardmz frsatlara, hayflanarak bo geen zamana yetersiz ve karmzdaki buluyordum. glerin ok gerekletirdii en kk bir olaya bile nasl geit verdiimize yaptklarmz Daha almalydk, daha ok gayret etmeliydik... Herkesin beendii, hayran olduu teknik ve elektronik aralar ortaya kyordu. Daha iyisi, daha stn derken sonunda yaptmzn ne demek olduunu, deerini, ancak kendimiz anlayacak hale gelmitik. Sihirli teknolojiler, sihirli zmler o kadar olaanstyd ki anlatmak ve anlamak iin kendimizden baka kimseyi bulamaz olmutuk. Bu hal aslnda korkun bir teknoloji tapcl haline gelmiti. Sulular bulup ortaya karan, yeni tasarladmz sistemler ok deerliydi, uruna her ey yaplmalyd. Aslnda bunlar bu lke iin gecikmi aralard ve bunlara ynelik almalar snrlayc hibir l kabul etmiyorduk. Sonunda, aslnda sonunda deil daha banda, abalarm meyve vermiti, isteim olmu, mucize gereklemiti. Anlattklarm anlayacak, ana planm kurduum kafamdaki sistemin ileyiinde bana gerekli teknolojiyi salayacak insanla karlamtm. Sistem kurulmu, az sayda personel ve tehizatla tm illegal yaplarla mcadele edilir hale gelinmiti. nanlmazlar yaplabiliyordu artk, 12

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

her ey ilim, akl ve teknolojiyle oluyordu. O gne kadar yaplanlara bakldnda, mucize tesi eylerin gerekletii grlebiliyordu llegal rgtler, casusluk ebekelerine ta kartacak gizli yntemler ve yollar kullanyorlard. Ama ne yaparlarsa yapsnlar olmuyordu. Onlar, ad san hi bilinmeyen en gizli elemanlarn gnderiyor, biz onlar ksa srede tespit edip etkisiz hale getiriyorduk. Yurtdnda ileri yneten Dev - Sol lideri Dursun Karat a, ald her tedbire ramen gnderdii en gizli adamlar rm hibir eylem yapamadan en ksa srede yakalandn grdnde,
;i

Alnnza Dev-Sol yazsak, polis sizi bu srede bulamaz, sz nasl

yakalanyorsunuz?" diyordu. Gerek de byleydi. Eer alnlarna krmz yazyla Dev Sol militan, terrist yazsalar o kadar kolay bulamazdk onlar. Ama en gizli rgt mensubu ne kadar yeraltnda kalsa da ksa srede yakalanyordu, artk meydan herkesin kullanabilecei kadar bo deildi. Tm illegal yaplarla yllarca mcadele ettik. Daha eylemelerine balamadan, en gizli sakl hcrelerinde onlar tek tek yakaladk. Asl nemli olan, eylemcileri sadece teknik sistem ve ak stnlyle yenmek deildi. in kkenine inmek gerekti. nsanlar neden bu yola girer, hayatlarn, varlklarn, geleceklerini neden tehlikeye atard? Ne yapmak istiyorlard, bunlar deli miydi, bu kadar nemli olan sebepleri neydi diye sorgulamaya baladm. Yllar yllar kovalad, olaylar olaylar... Bir sre sonra, toplumsal yaam iin yllarca dman grdm grup, dnce ve rgtlerin aslnda salkl bir demokrasinin olmazsa olmaz olduklarn; modern bir toplum iin asl tehlikenin, bunlarn aksine her muhalefeti yok etmeye odaklanm olan benim savunduum deerler olduunu anladm. Bunun acsn derinden yaadm. Bu adan eskiden savunduum tm dnceleri dman grmek tarif edilmez bir duyguydu. Gemi yllardaki anlayma gre, btn radikal muhalefeti yok etmeli ve bunu yapacak sistemi kurmalydm. Meslee yeni baladm Mersin'de grev yaptm yllarda, benim iin sistemin ve rejimin muhalifi olan; devleti, orduyu ve polisi eletiren herkes kt 13

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

niyetli, hain ve ajand. Tm solcular Rus ajan ve vatan haini idi, onlara en ar ceza verilmeliydi. Ama duygu dnyamdaki byk deiimlerin olduu, anlatlamaz eylerin ruhuma arpt o ileli gnlerim ve biraz da karmda olan insanlarla temasm sonucunda, onlarn inanlar uruna katlandklar kiisel fedakrlklarn grerek demokratik muhalefeti ho grmeyi renmitim. Bununla birlikte radikal olan, hele eline silah alan ve iddet kullanan herkes, her rgt mutlaka durdurulmal, yok edilmeliydi. Sonunda tapacak kadar balandm, yaratlmas uruna bu kadar gayret gsterdiim, her eyimi verdiim deerlerin yklmas iin gayret gsterdim, yklmasn istedim. Bu kadar byk bir deiim, bu kadar byk bir dnm mmkn myd? Yaamn gayesi vatan, millet, bayrak, lke, Allah, din, ahlak, kanunlar deil miydi? Bunlar o kadar nemliydi ki urunda binlerce insan lmt, gerekirse daha binlercesi lmeliydi. Asla bu kutsal deerler ihlal edilmemeli, hi kimse bu deerleri kirletmemeli, bunlara kar gelenler meru, bertaraf aleni ve edilmeliydi. herkesin Bugn hl bu dnceleri gerektiini savunanlardan o zaman bir tek farkla ayrlyordum; ben her eyin huzurunda olmas dnyordum; Susurlukularn yapt gibi gizli, kaak deil. Sa dnce lkenin iyilii, gzellii ve tm yce deerler iin vard; sol dnce ise komnizm, inanszlk, SSCB demekti; mutlaka yok edilmeliydi. Devleti eletirene mani olunmal, durdurulmalyd. Ecevit nasl sol, ortann solu diyerek, binlerce ehit verilerek kurulan bu devleti eletirebilirdi? Nasl Sovyetlerin rengine benzer sol, sosyalist anlay savunabilirdi, buna niye msaade ediliyordu? Yllar, yllar sonra u sonuca vardm; nsanlarn eylemlerini kafalarndaki fikirleri; fikirlerini ise inan ve dnce sistemleri, dolaysyla dogmatik olarak kutsal kabul ettikleri ve hayatlarnn anlam olan ve urunda lm gz aldklar yce deerler belirliyorsa; bu lkede bunca olumsuzluk varsa ve yllardan beri devam ediyorsa, her ey kt ve yanl ise, bunun sebebi ufak tefek eyler ve kiilerin hatas olamazd. Hata, tm eylemlerimizi ynlendiren, anlamlandran fikir ve dnce sistemimizin kayna 14

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olan dogmatik inanlarmz ve kutsallarmzdayd. Yani bizim ycelttiimiz, uruna her eyi feda ettiimiz, canmzdan ok sevdiimiz, varlmzn sebebi, kendimiz olmamz salayan, bizi bakasndan farkl klan, bize ruh veren, baka rk ve millet olmamz salayan deerlerde sorun vard. Yoksa bunca hata, bunca anormallik niye olsundu ki? te bu en byk deerleri eletirmek, bunca yl inandmz, bizi biz yapan eylere yanl demek hi kolay deildi. Ruhsuz insan olmak, motorsuz ara olmak gibi bir eydi. Trk milliyetiliinin, Trk gelenek ve ahlak anlaynn, kanunlarmzn, hatta dinin, bu lkedeki uygulan biimi yanlt; en azndan zamana ve artlara uygun deildi. Yoksa lkemiz bu halde olur muydu, dnya ile yarta bu kadar geri kalr myd? Terr 40 yldr devam eder miydi? Bu kadar yolsuzluun lkede kabul grmesi, kimsenin bunlardan rahatsz olmamas, hatta yaplanlar olaan bulmas mmkn myd? Bata fark edemesem de yaadm her olaydan bir emare alarak 32 yln sonunda; ok samimi olarak inandm, hibir karlk baklemeksizin grdm sorunlarmzn tesirini yaadm. Yanl ayklayp doruyu bulmak istiyorum. Hibir nyarg tamadan, neyin yanl neyin doru olduunu sylemeden; yanlla doruyu bulmann yntemini, bunu anlamann eklim sunmak istiyorum. Bir l, bir terazi olacak; yanlla doruyu anlamaya yarayacak mikyaslar, deerler, fikri teraziler yaratmak istiyorum. 32 yllk meslek hayatmn her olay, her konusu bir kitaba, bir filme konu olacakken, tm yaadklarm ve hayatm bir kitaba sdrmam mmkn deil. Bu nedenle iddialarmn ispat, vardm neticelerin anlalmas ve dz fikirlerin hazmedilebilir kaplarda sunulmas iin sadece beni etkileyen, fikir dnyam deitiren, uruna gece gndz cevap altm, anladm. varlk Bu sebebi tm gerei deerlerin, ihtiyaca vermediini, hatta

kayna

olduunu

kabullenememenin, kendime bile itiraf edememenin, ldrc

15

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yukardaki ereve ile snrl konularda yaadklarm ksaca anlatp vardm neticeleri zetleyeceim.

Simon
nanlar ve idealleri uruna alan, bu uurda fedakrlk gsteren, her eylerini brakp illegal rgt mensubu olan insanlara eskiden beri ar sayg duyardm. Bu insanlara kar mcadele veriyor, ama ayn zamanda onlarn ok idealist olduklarn, bir inan uruna almalarnn, fedakrlklarnn ok deerli olduunu ve bu ilere byk oranda kendi zgr iradeleri ile girdiklerini dnerek onlara sayg duyuyordum. Baka insanlara zarar vermeden, doru bir ama, fikir ve ideal uruna bu kadar fedakrlk yapabilme, byle bir anlay benimseyen siyasi veya sosyal yapnn ierisinde bulunma, byle insanlarla dost ve arkada olma zlemimi hep tadm. llegal rgt mensuplar kadar deil ama onlarn onda, hatta yzde biri kadar idealist arkadalar bulduumu zannettiim her kadrodan ayrldktan sonra, arkadalarmn makam ve mevki gibi basit karlar uruna birbirlerini krdklarn, kutuplatklarm grnce zldm, galiba normal artlarda byle bir ortam yakalamak mmkn olmuyor. Benim zendiim illegal rgt mensuplarnn eylem ve faaliyetleri deil, dnyann maddi nimetlerini bir kenara iterek bir fikirideal uruna yaptklar fedakrlklard. Hatta zenerek, onlarn yerinde olmay bile dnmmdr. Hayatn asl manasnn, varlk sebebimizin, manevi varlmz olan fikir ve dncelerimiz dorultusunda almak, bu uurda mcadele etmek olduunu, insanlarn inanlar uruna lrken bile maddi zenginlik iin yaayanlardan daha mutlu olduklarn dnmmdr. Ne de olsa evremde grdm devlet memurlar be kuru rvet almak iin haksz ve hukuksuz davranlara giriip vicdanlarn satarken; her eyi para iin yapan ama kendilerini vatansever olarak tantan mafya mensubu organize suc ebekeleri birka kuru iin namuslarn ayaklar altna alarak cana kyp insanlara eziyet ederken; lkenin ve benim dmanm olduklarn 16

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnerek kar olduum illegal rgt mensuplar kendi idealleri uruna her fedakrl yapyordu. Banka soyuyor ama be kuruunu almak akllarna gelmiyordu. Bizimkiler aleyhte yalan yanl hikyeler uydurarak birbirini ispiyonlarken, onlar yakalanyor ama hibir arkadalarn ele vermemek iin her tr l zorlua katlanyorlard. Bu ve benzeri karlatrmalar, inan ve ideallerini zaman kabul etmemekle beraber, iimde illegal rgt mensuplarna kar hayranlk uyandryordu. Ancak yaadm bir olay, o alemin, o dnyann da grnd kadar idealist olmadn, bu insanlarn zgr iradeleriyle her trl yanla deil yalnzca onlara hedef gsterilen belli ktlk ve yanllklara kar olduklarn anlamam salad. Bu insanlarn kendi inan ve idealleri yannda kendilerine srekli empoze edilen propagandalar doru zannederek, bu uurda mcadele ettiklerini, asl gereklerin farknda olmadklarn grdm. Dolaysyla bu tip insanlar idealize etmemin yanlln grmem, belki de onlara olan saygmn azalmasna sebep oldu, Diyarbakr'da grev yaptm dnemde (1984-1992) PKK'nm ehir hcreleri, ehir faaliyetleri yeni yeni artmaya balamt. PKK merkezi, krsal alana destek klmas amacyla, devletin krsaldaki askeri basknn hafifletilmesi iin, ehir eylemlerinin balatlmas talimatn vermiti. Bylece PKK'nm ehirdeki faaliyetlerini izlemeye ve krsal sahada faaliyet gsteren militanlar tespit edip yakalamaya ynelik almalarmz balad. Ksa srede Halide kod adl eski bir kadn militann Diyarbakr blgesini rgtlemek ve buralar organize etmek zere grevlendirildiini tespit etmitik. Bir mddet sonra, gemi dnemde faaliyet gstermi ve PKK mensuplarm iyi tanyan insanlar sayesinde, Halide'nin gerek kimliinin tm aile yeleri PKK taraftar olan, 1.975 ylndan beri PKK saflarnda faaliyet gsteren, 1980 dnemi ncesi militanlarndan Gler elik olduunu tespit ettik. Elazl olan elik ailesinin hemen hemen tm fertleri gemi yllardan beri rgt iinde faaliyet gstermi, rgte nemli destekler vermiti. Ailenin 3-4 ferdi, 12 Eyll dnemi ncesinden beri rgtn 17

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet eski

ileri

kadrolarnda

yer

almt.

te

Gler

de

rgtn

kadrosundand ve uzun sre cezaevinde yatm, cezaevinden ktktan sonra rgt kampna, Beka'ya gitmi, burada uzun sre kaldktan irtibatlarn sonra gruplar ancak tekrar olayn rgtlemek zere Trkiye'ye tm gnderilmiti. Biz Glerin faaliyetlerini takip ediyor, onun iliki ve biliyor, olgunlamas, rgtn hcrelerinin ortaya kmas iin bekliyorduk. Bu arada nemli bir gelime oldu. Umulmadk bir ekilde krsal alanda bir kuryenin varln tespit ettik. Kuryenin mektuplarn ele geirdiimizde, bahar atlm arada dolaysyla Lbnan-Bekarlaki civarnda kamplarda faaliyet bulunan PKK zere militanlarnn blgelerine gnderilmek zere snrdan getiklerini, bu Diyarbakr-Elaz gstermek gnderilen bir grup militann Mardin blgesinde atmaya girmesi zerine grubun ikiye blndn, yurtdndan gelmi olan lider kadrodaki bir grup militann Mardin'de skp Diyarbakr-Gen blgesine geemediklerini rendik. Blgeye geebilmek iin kuryelerle haber gndererek kendilerini alabilecek bir klavuz-kurye sisteminin kurulmasn istiyorlard. Bu gruplarla bulumak zere Diyarbakr merkeze gelen kuryeyi yakaladk. zerindeki gizli nottan, Mardin krsalnda kendi gruplarndan kopan ve yolu bulamadklar iin daa gelemeyen iki militann Diyarbakr ehir merkezinde olduunu anladk ve kuryenin yerine geirdiimiz eski bir itirafy bulumaya gnderdik. Gelen kiilerin durumundan nemli kiiler olduunun anlalmasyla da yakalamay gerekletirdik. Mardin krsaldan kopmu iki nemli militan Diyarbakr merkezde yakaladk. lgin bir durum ortaya kmt. Daha nce yakaladmz baka militanlarn ifadelerinden ve onlardan ele geirdiimiz dokmanlardan anlald zere, yakaladmz militanlardan biri Beka kampnda kamp komutanlnn yan sra, kampta su ileyen kiilerin yargland, kendi deyimleriyle "devrim mahkemelerinin" bakanln da yapan, Simon kod adl biriydi. Sirnon'un gerek ad Ylmaz elik'ti. Yani Diyarbakr ehir rgtnn lideri olan Gler elik'in erkek kardei. Avrupa'da uzun sre kalm, orada faaliyet 18

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet bile

gstermi,

bir

ara

rgt

tarafndan

Gney

Afrika'ya

gnderilmiti. Avrupa'dan Beka kampna gelmi, kampta uzun sre bulunmu, bu dnem ierisinde de devrim mahkemesi bakanl yapmt. Aslnda PKK kamplarndaki militanlarn kamp hayat, yaam tarzlar, yetitirilme biimi, orada nelerin su olduu gibi konular bal bana bir kitaba, belki de birden fazla kitaba konu olacak nitelikte ve orijinalliktedir. Eer bir gn biri, hele de orada yaayan biri kp o gnk kamp hayatn, o ortam, kurallar, orada su ve cezann ne olduunu, sistemin nasl altn yazarsa, ben veya benim gibi oradaki hayat biraz bilen birka kii dnda kimsenin okuduklarna inanacan zannetmiyorum. Bu kamplar tarif edilemez, orann bu dnyada olduuna ve orada yaananlarn gerekten yaanm olduuna inanmak mmkn deil. Zaten PKK gerei buradadr, bizim grdmz savaan, pusu kurup katliam yapan, inanlmaz olaylarn faili militanlar bu gerein bize yansyan neticeleridir. Asl gerek, asl anlalmas gereken ise o kamptaki insan, hava, yaam, eitim, deerler sistemi, yani o kampn kendisidir. Oras insan ruhunun ve kiiliinin deitirilmesi konusunda Dr. Mora 'nun Adas adl kitapta anlatlanlarn on kat orannda, netice elde etmi gerek bir psikoloji laboratuvardr. Oras dehet bir yerdir, oray anlamak yle kolay deildir. PKK kamplarnda bulunan militanlar inanlmaz bir ynlendirmeye tbi tutuluyor ve inanlmaz bir inan keskinlii iinde yetitiriliyorlard. Orada rgtn istei dndaki en ufak bir faaliyet ciddi su olarak yarglanp deerlendiriliyordu. Kampta bulunan bir militan, eer, "Ben bir yl nce stanbul'da yle gezmitim, kz arkadamla beraber deniz kenarnda dolamtm...." eklinde konuursa, en haffyle bu kiinin cezas idamd. Militanlarn kafasn, kartrarak onlar devrimcilikten ve savatan soutmak gibi bir sula yarglanyorlard. Bu 19

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sz syleyen, dnyann en adi yarat gibi oradaki topluluk tarafndan dlanr, horlanr ve tecrit edilirdi. Hatta bu tr sular iin o zamanlar PKK liderinin tanmlad bir ad vard: objektif ajanlk; burada Trkiye Cumhuriyeti devletine ajanlk yaparak bilgi vermemekle birlikte kiinin rgte verdii zarar ayn dzeydedir. Dolaysyla bu kiiler ajan olmasalar da gerek bir ajan rol oynadndan, onlarn yaptna objektif ajanlk deniyordu. Yzlerce insann bu sulardan kuruna dizildii, bir realitedir. Eer bir gn PKK'nn Bekaa Vadisi' sun Korkmaz Akademisi ismini verdii gerilla kam] kazlrsa, rgt tarafndan kuruna dizilmi yzlerce daha fazla sayda PKK militannn kemikleri kanlad

ehir

xis

Almanlarn, 1984-1986 yllarnda Almanya'da PKK ya ynelik

yapt operasyonda rgtle ilgili ok nemli belgelerin yannda Bekaada yarglanan ve sulu bulunan militanlarn zlgt eliindeki sevin gsterilerinin, halaylarla gerekletirilen ve seyredenlerin kann donduran infaz grntlerinin bulunduunu biliyorum. te orada bu tr sular ileyen, PKK izgisine uymayan insanlar platform denen ve kamptaki tm militanlarn bulunduu topluluk nne karlyor, orada bir mahkeme kuruluyor, mahkeme yarglamaya balad zaman, kampta bulunan herkesten bu kii hakknda sulamalar isteniyordu. Herkes ayaa kalkarak bu kiinin sularn sayyor, onun hakknda iddialarda bulunuyordu. Tabii bu yle bir yart ki eer bir kii platforma karlp yarglanmaya balanmsa, bu kiiye ne kadar byk sular isnat edebilirse o kadar iyi olaca dnlerek herkes yarglanan kiinin sularn 20

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saymakta birbiriyle yana giriyordu, te bu mahkemenin bir dnem bakanln yapan kii, Sirnor kod adyla bilinen ve bizim kimliini zdmz Ylmaz elik'ti. Bu kii, orada bulunduu dnemde, birok kiinin yarglanmas srasnda mahkeme bakanl yapm, birok kii idam edilmi veya verilen idam kararlar bilahare rgt tarafndan yumuatlarak uygulanmt. Bu yarglamalar, o tarihlerde fiilen kampta bulunmu, daha sonra gelip teslim olan insanlardan ok dinlemitim. Ayrca yakalanan kiilerin zerinden kan dokmanlardan bu mahkemeler hakknda epeyce bilgi sahibi olmutuk. Ylmaz elik'in kampta komutanlk yapt dnemde, kz kardei Gler elik de kampta bulunmu ve bir dnem mahkeme tarafndan yarglanmt. Gler'e isnat edilen su ise "baygn baygn bakmak suretiyle erkek kadrolarn kafasn kartrmak, devrimcilikten soutmakt." Bundan dolay Gler elik idama mahkum olmutu, ama sonra calan tarafndan galiba partinin kurulu yldnm nedeniyle affedilip tekrar grevlere gnderilmiti. te biz bu olaydan ayrntlaryla haberdardk. Takip ettiimiz ehir faaliyetlerinde Gler elik'in ekibi her gn biraz daha geniliyordu, daha fazla bymeden bu operasyonu balatmaya karar verdik. Planmz yaptk Gler elik ve onunla irtibatl olan kiileri gzaltna aldk. Tahkikat yaparken bu iki kardei de zaman zaman bir araya getirdik ve orada, kafama taklan nemli bir eyi Ylmaz a sormak istedim Ylmaz elik ilk atmada rgtten kopmutu ama aslnda (bana gre inanc gerei) rgt ideolojisi gerei tekrar rgte katlmak ve savamak istiyordu, inanlyd. Ona dedim ki: "Yakalan maydn tekrar krsala kp savaa katlacaktn. Eminim ki dada lebileceim tahmin ediyorsun. Kendi inanlarn dorultusunda bu blgedeki insanlarn haklarn, zgrlklerini kendince savunmak ve onlara ynelik haksz olarak nitelediin uygulamalara kar durmak adna buraya geliyorsun. Burada samimi olarak savaacaksn, bu konuda samimiyetinden asla phem de yok. doru bildiin iin 21

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yapyorsun. Kampta bulunduunuz dnemde kamp komutan olarak sen olay en iyi bilen insansn. Gler elik senin kardein. Karde olmay da bir kenara brakrsan, iyi bir yoldalk ilikisi ierisinde, hem rgt mensubu olarak hem de kardei olarak devrimciliini ok eskiden beri biliyorsun. Gler gerekten kampta isnat edilen suu ilemi miydi?" "Kesinlikle Gler elik yle bir su ilememiti, asla byle bir tavr yoktu. Ben bunu kardeim olduu iin deil yoldalna inandm iin sylyorum." dedi. nsanlar kabullenmek te zorlanabilirler ama illegal rgtlerde akrabalk, arkadalk, dostluk, hatta annc-babalk gibi insanlar arasndaki yaknlk balan feodal iliki olarak tanmlanr. Bu tr ilikilere deer vermek, iyi karlanmaz ve aalanr. Bunun yerine rgtlerde ayn inanca sahip olmak, yoldalk ve devrimcilik yeni bir ya -kmlk ba olarak kabul edilir. Zaten rgtler insanlann deer yarglarn bu kadar deitirerek insanlarda yeni bir kiilik ve yeni bir deerler sistemi yarattklar iin onlara istedikleri ekilde hkmedebilir, aksi takdirde kiiler bu deerleri benimseyip kiilik dnmne uramadan eylemleri gerekletiremez. "Peki o zaman sen kardein, daha ilerisinde heval/yolda olarak bildiin Gler elik'in bir rgt mensubu olarak bu suu ilemediine inandn halde neden mahkeme bakam olarak orada ak bir tavr koyup kardeini veya hevalini savunmadn. dama mahkum edildii halde buna kar koymadn. Halbuki tanmadn insanlarn hakkn korumak iin atmay, lmeyi ve ldrmeyi gze alyorsun, burada gvenlik kuvvetleriyle, askerle, polisle hi tereddtsz atyorsun. Ama baka bir noktada hakl bildiin bir kiinin hakkn korumak, bir hakszla kar durmak iin en ufak bir tavr gsteremiyorsun. Eer insanlar hak. hukuk, adalet ve eitlik gibi deerler uruna, doru bildikleri inanlar ve idealleri uruna fedakarlk yapyor, atyor ve lyor ise senin de orada haklnn yannda tavrn gstermen gerekirdi. Demek ki senin hakk hukuku savunma noktasndaki tavrn her zaman ayn deil; sana rgtn empoze ettii konulardaki hakszlklara kar savayorsun, 22

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ama baka bir noktada, baka bir hakszla kar duramyorsun,'' dediimde verdii cevap beni tatmin etmemiti. te o zamana kadar devrimcilerin inan ve idealleri uruna savaan insanlar olduu ynnde kafamda kurduum imaj ve onlara duyduum sayg ykld. Demek ki onlarn gerek bir dorusu yoktu; gerek idealler ve inanlar uruna savamyorlard. Onlara empoze edilmi, belki de binlerce kez tekrar edilerek beyinlerine ilenmi rgt gerekleri uruna savayorlard; bu gerekler uruna fedakarlk yapp, lm gze alyorlar bunun dndaki hakszlklara ses karmyorlard. Sac-solcu, laik-anti laik, demokrat-darbeci. A veya B partisi gibi kamplara ayrldmzda hep kendi tarafmz hakl, kar taraf yanlt; kar durma cesaretimiz, yalnzca grubumuzun kar olduu kii ve fikirlere ynelikti. Sonra kendimize baktm, biz de yle deil miydik? Kendi tekilat mensuplarmzn sularn gizlemeye alyorduk ama vatandan iledii sulara en ufak hogrde bulunmuyorduk. Vatandaa kt muamele eden, darp ve ikence eden, grevini ktye kullanan, rvet yiyen meslektalarmz yakalayp sularn ortaya karmak konusunda ne kadar gayretliydik? Susurluk da bu anlayn daha byk apta bir tezahr deil miydi? l, su ileyen herkesin yarglanmas ve ihlal ettii kural iin yasalar erevesinde gerekli ceza ile cezalan-drlmasryd. Oysa adam ldrenler, yaralayanlar eer sradan insanlarsa veya bir rgt, mensubu ise bu kural iletiliyordu, bunun dnda devlet grevlileri baz kiileri karr, infaz ederse bu kiiler yakalanmyordu. Bu durumu birok olayda grmek mmknd.; bizler de her suu deil, yalnzca bize retilen ve empoze edilen hususlar su gryor, bizim tarafmzda olan kiilerin kusurlarn su olarak nitelendirmiyorduk. Bu duruma, bu tip davranlara "Simonlamak" adn ver-cin. te bu durumu dndkten sonra kendime sz verdim; ben Simon gibi olmayacaktm, ben Simonlamayacaktm. Yan........... 23

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

h kim yaparsa yapsn kar kacaktm; su ileyenler kendi tarafmdan insanlar, kendi arkadalarm bile olsa veya ne kadar gl olursa olsun, bedeli ne olursa olsun kar duracaktm... Aslnda Simonlar her yerde, her rgtte var; insana deer vermeyen, zgrl, nemsemeyen, itaat kltrnn hkim olduu, grup menfaati iin itaatin istendii her yerde Simonlar var.

Hali'te Yaayanlar
stanbul'da grev yaptm 1992-1996 yllar arasnda grev yerim Gayrettepe'deydi, evimiz ise Ataky'de. Her gn akam ge saatte zellikle saat 23.00 sularnda Gayrettepe'den kp evimize giderken Hali'ten geiyorduk. Hali o zamanlar inanlmaz kt kokuyordu, tam olarak lam kokusu duyuluyordu ve ben bu kokuya dayanamyordum. Arabann btn camlarn kapatyordum. Koku gelmesin diye burnumu parmaklarmla kapatmama ramen Hali'ten gelen hafif bir koku bile midemi bulandrmaya yetiyordu. Hali'ten gemek benim iin bir lmd, daha yaklamadan Ok Meydanmda geinceye burnumu Fakat kapatmam Halic'in gerekiyordu, etrafnda ta ki tneli kadar. yaayan insanlara

bakyordum; onlar parklarda geziyor, yemek yiyor, hatta bir ksm piknik yapyordu, bu kt kokudan sanki hi rahatsz deillerdi. Bu durum bana ok tuhaf gelmiti. Demek ki, kt bir ortamda bulunan insanlar bir mddet sonra oraya uyum salayp alyorlar ve bu ortamn irkinliini gremyorlard. Ne kadar kt ve salksz bir ortamda bulunulursa bulunulsun bir sre sonra kiinin bnyesi bu duruma uyum salayarak ktln farkna yaramyordu. Bir an iin dndm. nsann iinde bulunduu koullara gsterdii uyum, pis kokan bir ortama bile uzun sre kalnca almas, bunu kabullenmesi sadece fiziki ortamla m ilgiliydi? Yoksa dnceler, sosyal davranlar, etik kurallar gibi toplumsal hayat etkileyen unsurlar iin de geerli miydi? Ayn ekilde ortama uyum salama anlaym toplumsal hayatn btn alanlarna yanstarak, iinde yaadmz ok kt ortam, bile normalletirmitik, dolaysyla hibir rahatszlk duymadan yayorduk. 24

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

nsanlar uzun sre kaldklar ortamda yanllklara, hatalara ve btn anormalliklere alyor, uyum salyor. Trkiye iin de ayn ey sz konusu. Hrriyetlerin kstland, basknn hkim olduu, yanl ve manta uygun olmayan bir Trk idari sistemi, Trk toplum yaps ve zellikle kirli, yozlam bir kamu sistemi ierisinde uzun sre kalan ve bu atmosferi teneffs eden insanlar, bizler hepimiz, bu ortamn ktln, pisliini artk alglayamyoruz. Bu durum bizi rahatsz etmiyor. Hali'teki pis kokuya ramen piknik havas iinde yiyip iip oymayanlar gibi, biz de bu pis ortama en ufak tepki koyamyoruz; halbuki dardan bakldnda bu durum dayanlacak ve kabul edilecek gibi deil. Herkes biliyor ki bu lkedeki ihaleler byk oranda hileli. Bu lkede tapu, trafik, gmrk gibi birok kurum rvet batanda. Yolsuzluk ve usulszlk usul, esas haline gelmi; adam kayrma, torpil, her trl hile yaygnlam. Toplumun ounluu bu lkede ilerin doru ve drst yrt lmediine inanyor, ama en byk usulszlklere toplum tepki gstermiyor. Hile, fesat ve rvete en ok kartna inanlan kii en fazla oyu alabiliyor; en rveti kii en itibarl kii olarak kabul gryor. Bu rnekleri alabildiince oaltmak mmkn. Demek ki ounluk pis ve kirli, her trl yanlln bol olduu bu ortama uyum salam, bu durumu kanksam ve normalletirmi. Bu durumu grebilmek ve alglayabilmek iin ancak bu sistemin dna kmak gerekiyor. Baka bir lkede bir mddet kalp oradaki artlar grdkten sonra o pis kokan Halic'in durumunu fark edip bunun yanl olduunu greceiz. Yoksa iinde bulunduumuz artlarda pislik her yana yaylmasna ramen maalesef hibirimiz Trkiye'deki bu sistemin yanlln bunun alg-layamyor. var Belki de uzun kr sre ktlkler, tm bu yanllklar, hakszlklar ve hukuksuzluklar ierisinde yaamak, ierisinde olmak gzmz etmi; olumsuzluklara uyum salayarak bu anormallii normalletirmiiz. Aslnda en fazla itiraz etmemiz ve kar koymamz gereken durumlarda ok makul ve kabul edici tepkiler vermiiz.

25

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet olduu

Kurtuluumuz kanaatindeyim.

nndeki

en

byk

engelin

de

bu

Bu bilince eritikten sonra, iinde yaadmz artlar kabul etmemeyi; bu rvet, yolsuzluk, riya ve yalanla dolu ortamda yaamaya mecbur olsam da asla bu durumu normal grmemeyi; en knden koymay en byne dstur her trl yolsuzlua, Hibir pislii hrszla, normal usulszle tepki gstermeyi ve gcmn yettii kadar kar hayatmda edindim. grmemeliydim; etrafm ne kadar kirli de olsa kabullenmem, uyum salamam sz konusu olmamalyd.

Kitabn Dilindeki Sertlik

Bu kitab yazarken kimseyi krmak ya da incitmek istemedim. Beni tanyanlar bilirler ki kimseyi krmamak, zmemek iin an hassasiyet gsteririm. Aslnda bu, bilinli olarak dikkat ettiim bir husus deil, bir yaam biimidir, hayatmn temel esasdr. Eer biri benimle konuurken ses tonunu biraz ykseltirse, biraz kzdn belli edecek ekilde konuursa bir hafta moralim bozulur. Bundan dolay ben de hi kimseyle yksek sesle konumam, hi kimseyi krmam. Kabahati olan, su ileyen kiilerle bile asla onlar incitici ekilde konumam, gururlarn krmam. Bararak veya karmdakini kracak ekilde konutuum ok nadirdir, birok astm/arkadam benim iin "hi kzmaz, sinirleri alnm" der. Ama bu kitap taslan okuttuum tm arkadalarm yaz daki dilimin yer yer sert, krc, hatta baz blmlerin davalara konu olabileceini sylediler. Ben de bu kadar olmasa da yaz dilimin sert, bazen de itici olduu kanaatindeyim, ama yazarken kimseyi incitmek gibi bir niyetim yok. stemememe ramen bu kitapta anlatlanlardan incinecek, krlacak herkesten batan zr diliyorum. Amacm asla kimseyi krmak ya da zmek deil; zaten benim sorunum tek tek kiilerle deil, ben sistemi, yntemi, usulleri sorgulamaya, bunlarn yanlln ve eksikliini gstermeye

26

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alyorum. Bu amala olaylarn anlalmas iin, istemeden de olsa, snrl olarak kiilerden de ismen bahsettim. u da unutulmamal ki ben yazar deilim. Hissetme ve alglama kabiliyetim olduka iyi olmasna ramen ifade kabiliyetim o kadar iyi deil. Ayrca yaz dili ile konuma dili ayn olmadndan konuurkenki mlayimliime karn yaz dilinde istemeden de olsa slubum farklklaabiyor. Ayrca anlatlan konular basit ahsi meselelerden ziyade lkenin gvenlii ve toplumda geni kesimlerin hayatn ve zgrln ilgilendiren hususlar olduundan, slubu yumuatma adna konular basite indirgeme ve nemsememe riski de var. nsanlar sarsan anlatm ve ifadelerin daha kalc bir iz brakt ve daha iyi algland da bir gerek. Dolaysyla kitabn ekline ve diline taklmadan ieriine deer verilmesini, zarfa deil mazrufa nem verilerek okunmasn arzu ederim. Bir kitap yazmay emekli olunca, dnmtm, genel kanaat de brokratlarn ancak emekli olunca yazmalar gerektii ynndedir. Ancak her eyin bayat tatsz olduu gibi bilginin bayat bir ie yaramayaca, zamannda yaplmayan uyarlarn anlamn yitirecei iin kitab bir an nce yazmaya karar verdim. Bundan dolay dilin, slubun ve eksikliklerin ho grlme sini diliyorum.

Kydeki Okul Yllarm

Hukuken Mara'a ama dier alardan fiilen Gaziantep'e bal Karabykl Ky'nde doup, bydm. ehirdeki ocuklar okuldan kaarken biz tarlada almak, hayvanlar otlatmak gibi ilerden kurtulmak iin okula snrdk; okullarn almas bizim iin tm bu ilerden kurtulutu. Ky okullar, ocuklarn tarlada alaca dnlerek nisan sonu veya mays banda kapanr ve ekim veya kasm aynda alrd. Benim ocukluumda ya nfusu fazla ya da yolu olan bizimki gibi kylerde ilkokul vard. Okulda, tek bir bina iinde 5 snf, yani 1, 2, 3, 4 ve 5. snflar ayn derslikte, ayn odada ders grrdk, retmen 5. snflara ders anlatrken, dier yandan 4. snflar 2. snflara, 3. snflar da 1. snflara ders anlatrd veya buna benzer 27

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ekilde retmen 3 ve 4. snflara ders anlatrken 5. snflar 1. snflar ders altrrd. Yani ayn odada be snf ders yapardk. Tam anmsayamyorum ama nc veya drdnc snfa geldiim sene kye ikinci bir retmen atand ve eski karayollar binasn bize ek bir derslik yaptlar. 4 ve 5. snflar ayr binada 1, 2 ve 3. snflar ise baka bir binada ve ayr retmenlerle ders ilemeye balad. kinci snftayken her hatada kara lastik ile bizi dven retmen gitmi yerine Hseyin Gzel isimli gen bir retmen gelmiti. Yeni retmen, yeni ders yl banda Atatrk'n lm yldnm dolaysyla tm snflara ortak ders veriyordu. Hseyin retmen Atatrk'n doumundan lmne tm hayatn ve Kurtulu Sava n tam bir saat aralksz anlatt. Okulun en kklerinden olduumdan en nde oturuyordum, ikinci saat retmen Atatrk hakknda anlattklarn tekrar edecek var m diye sordu. Parmak kaldrdm, herkes benim gibi parmak kaldrd zannediyordum, meer tek kaldran benmiim. Benden st snftakiler parmak kaldrmam, kaldrmtm. retmenin anlattklarndan aklmda kalanlar tam yarm saat tekrar anlattm, unuttuum ksmlar hoca tamamlad. Benim anlatmmdan sorduunda anlattlar. Sonra ky kahvesinde kyllerle sohbet eden Hseyin retmen babam bulmu ve ok zeki olduumu, mutlaka beni okutmas gerektiini sylemi. Bunun zerine adm okulun alkan rencisine kt, ne yaptmn farknda deildim ama herkes alkan olduumu syleyince mecburen alkan rolne brnp bu rol oynadm. Bu ekilde hi ders almadan ama derslerde retmeni dikkatle dinleyerek okulun en iyi rencisi olmutum, bu durum bana farkl bir misyon yklyordu. Her sorulan bilmeli, retmenin her sorusuna cevap vermeliydim, baka ky okullaryla yaplan bilgi yarmalarnda bizim okulu ben temsil ediyordum. Belki gerekten zekiydim, belki deildim ama benden beklenen rol 28 sonra birka tekrar renci anlatmak daha isteyen var m diye parmak kaldrarak konuyu ama ikinci snf rencisi olan ben parmak

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

oynamak mecburiyetiyle dersleri iyi izlerdim. Tm okul hayatm boyunca ilk be arasna girmek mecburiyetimdeydim ve her zaman da girdim. lkokul bitmiti, o yllarda ehirlere gidip okumak sk rastlanan bir ey deildi. lkokul bitince babam yakn akrabamz olan . Ali ile birlikte bizi Antep'te yeni alan bir ortaokula kayt ettirdi. O zamana kadar hep alvar giymi, hi pantolon giymemiken bir anda takm elbisem, kravatm ve okul apkam olmutu. Babam bize bir oda kiralad. Bizden iki yl nce ortaokula kayt olmu, aabey konumunda bir kylmz de bizimle kalacakt. Buras, kaps sokaa alan, iindeki kk blmede lavabo bulunan, bir kesine konmu tahta, masa vazifesi gren bir odayd. Yemeimizi Tm seyi kendimiz yapyor, yaplm, korkun insan amarlar tm bir hafta sonu kye tl gittiimizde evde ykatyorduk. hazrlklar eyalarmz yalnzlk alnm, elbiselerimle okula balamtm. Birinci hafta okulda hi kimtanmadmdan arkadalarm, hissine kaplm, okumakkydeki yaknln kaybedince

tan vazgemitim. Hafta

kye gittiimizde ok mutlu ol-

mutum ama pazar leden sonras gelip atnca beni tekrar An tep'e gndermek istediklerinde, ben gitmem diye tutturmu, o zaman trikotaj atlyesinde alan aabeyime zenerek onun gibi alacam sylemitim. Babam, sana bu kadar masraf ettik, okumaya mecbursun diye srar edince gitmem diyerek alamtm. Fazlaca direndiimi gren yaknlarm ve yal byk amcam bu hafta git, okumak istemezsen biz hafta iinde gelip seni okuldan alrz, bir ie koyarz diyerek beni ksmen ikna ettiler ve ben nasl olsa hafta iinde okuldan ayrlacam diyerek ikna olup gittim. kinci hafta okulda benim gibi yeni olan Recep Cinle tantm. Onunla hl yakn arkadalmz ve dostluumuz devam eder. Ayrca bizim gibi okula yeni gelen baka ocuklar tandka okula altm. Byk amcam beni okuldan alp ie koymak iin gelmedi, ben de okumak istemiyorum demedim. 29

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Daha sonraki hayatmda benzeri ekilde insan scaklnn youn olduu ortamlardan ayrlp baka yerlere, okula, zellikle de askere gidip oralara almayan ve "yerimi deitirin yoksa firar edeceim" diyen herkes iin ayn ynteme bavurdum. Bir ay sabret yerini deitireceim dedim. Ama hibir ey yapmadm, 15. gn o talepte bulunanlar artk yerlerine alm, baka yere gitme arzular kalmam oluyordu. Ortaokulumuz Karyaka Ortaokuluydu, daha sonra ad smet nn Ortaokulu oldu. Bir yl nce kurulmutu, biz birinci snftk, bizden nce balayan ikinci snflar vard. Okul mdrmz, zannedersem Abdurrahim Karakoc'un kardei veya amcaolu olan Erturul Karako'tu. Kan Ars isimli bir iir kitab vard, bunca yl sonra bile nedense ortaokul aklma gelince manasn anlayamadm bu kitab hatrlarm. Okulumuz yeni olduundan kendi binas yoktu. Krler okulunun fazla olar bir blmn kullanyorduk, kr rencilerle birlikte ayn baheyi ve koridoru kullanyorduk, ancak gerek kr olanlar biz mi yoksa onlar m anlamak biraz zordu. Okulun asl sahipleri koridorlar hzla koarak geiyor, iinde hareket ettike ngrak sesi karan topla futbol oynuyor, her trl toplu sporu yapyor ama asla arpp birbirlerini yaralamyorlard. Hemen hemen hepsi bir mzik aleti alabiliyordu. Gzler ok nemli, ama gzleri olmayan veya az gren insanlarn dier duyularn kullanarak, grenlerden daha iyi eyler yapabildiklerine ahit, olmutum. kinci yl okulumuz Yeilova Mahallesiriden, Karyaka Mahallesi hin kuzey dousundaki bir ilkokulun kullanlmayan ksmna misafir olmutu, son iki ylmz burada geirdik. Bizden sonra bu ilkokulun yanma yeni bir bina daha yaplm ve ad deierek nn Lisesi olmutu. Okulun son yl ne kadar devlet parasz yatl okulu varsa onlarn snavlarna girdik, nk tek okuma ansmz yatl okul kazanmakt. Hali'te Yaayan Smonlar........_. ............._................................._.... 30

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yatl lise, yatl sanat okullar, polis koleji, fen lisesi, tm snavlar kazanmtm, sanat okullar nemli deildi, ancak baz okullarn ikinci bir mlakat snav vard, ilk neticeler arasnda Polis Koleji de yer alyordu. En yakn arkadam Receple beraber ayn okula gitmek istiyorduk ama polis koleji hari ortak okulda buluamyorduk. Hangisine gitmeliydim bilmiyordum. O yllar Trkiye liseler aras bilgi yarmasnda birinci gelen Gaziantep Lisesinin yatl ksmn kazanmak en prestijli olayd. Polis Koleji ilk aklanan snavlardand, Antep'ten 4 renci snav kazanmt. Ankara'ya gitmemiz gerekiyordu, ama biz hi Anakara 'yi grmemitik, daha dorusu Antep'ten baka yer grmemitik ve yaknlarmzdan hi kimse bizle Ankara'ya gelecek halde deildi; durumlar msait deildi. Biz okulun nerede olduunu, snavn nasl olacan bilmeden 14 yanda iki renci olarak Ankara'ya geldik. Annelerimiz paralar aldrmayalm diye i giysilerimizin iine gizli cepler dikip paralar bu ceplere paylatrdlar. Zannederim 50 liram vard; on liram cebimde, dier 20'si az dikile kapatlm i atletimin bir cebinde, dier 20 lira yine baka yerde gizli ekilde olmak zere saklayarak tedbir almtk. Ankara'ya gelince bir gnde biteceini zannettiimiz snavn aslnda be gn sren ciddi szl snavlar ve sonunda da byk bir mlakat olduunu anladk. Biz bir gn iin gelmitik, ama bir hafta Ankara'da kalmaya mecburduk; ne telefon ne de baka bir haberleme sistemi vard. Receple ikimiz Maltepe'de bir otel bulduk, ikinci gn bizim gibi snava gelmi Tokatl arkadalarla baka otele giderek orada bir hafta kaldk. Ne yedek amar ne de baka imknmz vard, ama paramz idareli kullanmak artyla bize yeter oranda idi. Snavlar takip ediyorduk, bizden nce girenlerden aldmz bilgilere dayanarak hemen, gidip edebiyat ve dil bilgisi kitaplar aldk ve unuttuumuz ksmlara almaya baladk. Arka arkaya snavlara girerek son gn tm aday ve ailelerinin bulunduu bahede tek tek isimler okunarak kazanan 63 kii ile ieri alndk. Bizim gibi birka kii hari dier ocuklar aileleri ile gelmilerdi. 14 yanda hi grmediim Ankara'ya Receple tek bamza gelmi, 31

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir hafta kalm, tm ilemleri tamamlam ve sonunda snav kazanarak eve dnmtk. onlar yalnz Bu olayda hibir ehir fevkaladelik gndegrmemitim, ama yllar sonra kendi olum ve kzm niversiteyi kazandklarnda balarna dna rememitim. Ne yaparlar, nasl yaparlar, yanlarnda ben olmalym, onlar daha ocuk diyerek hep yanlarnda olmak istedim. Onlarn her eyi halledebileceklerine inanamadm, ama ben 14 yanda taral bir ocuk olarak tek bama bunu baarmtm. amarlarmz ykam, paramz verirmi, snav kazanm ve artan paramzla da An tep'e kymze dnmtk.

MERSN Glnar le Emniyet Komiserliim

1976 yl temmuz aynda okul bitmi, 6 yllk yatl hayat (kimimize gre hapishane hayat) sona ermiti. Kura ekilecek, herkes bahtna neresi karsa oraya gidecekti. Okulu ilk ona girerek bitiren rencilere belirli illeri kurasz seme hakk vermilerdi, ben de dereceye giren rencilerdendim, yani istediim ile gidebilecektim. Mersin (el) ilinde bir kiilik kontenjan vard. Hi grmediim, nasl olduunu bilmediim bir ildi ama bir avantaj vard, memleketime yaknd. Tercih hakkm kullandm ve Mersin'e tayin oldum. 15 gnlk mehil mddeti sonunda Mersin Emniyet Mdrlne gelip greve baladm. O zamanki adyla Personel ubesi kanalyla beni Emniyet Mdrlne karp oradan seni Glnar ilesine verelim dediler. Okul yllarnda hayalimde hep mstakil amir ol inak vard ve hi ummadm bir anda. nme bu frsat kmt. Glnar'n Emniyet Komiseri, yani o iledeki Emniyetin amiri olacaktm. Bu, komiser olmaktan farkl bir eydi. lede Kaymakam tm birimlerin bal olduu amirse. her bakanln uzantsnn da birim amiri vard; le Milli Eitim Mdr, Bayndrlk Mdr gibi Emniyette de le Emniyet Komiseri vard. Benim rtbem en alt basamakta Komiser Yardmcsyd ama makamm le Emniyet Komiseri olacakt. Adli 32

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olaylarda hkimler kanununa bal olan onurlu bir iti. lenin mstakil sorumlusu olacaktm. len zeri, Vali Bey seni istiyor dediler. O zamanki adyla 2. ube efi olan Bakomiser Ali Temel beni alp l Valisine gtrme grevini stlenmiti. Emniyet Mdrlne 100-150 metre yaknlkta olan Valilie yaya giderken Ali Beye, "Bakomiserm Glnar nasl bir yer?" diye sordum. Ali Bey, "Toroslarin eteinde irin bir kasaba." dedi. Bu 'irin bir kasaba' sz ok houma gitmiti. Be dakika sonra Vali Bey'in makamna vardk ve Vali Necmettin Karaduman (kurucu meclis yelii ve meclis bakanl da yapt) beni yalnz bama makamna ald. "Sen ilede ne yapacaksn, ilde kal?" dedi. Ben ilede grev yapmann daha iyi olacam syledim. Vali, "Sen yenisin, tecrbesizsin, zorlanrsn, ile grevi ardr," dedi. "Nasl olsa bir gn zorlanacam efendim, bata zorlanaym." diye karlk verdim. Aslnda Vali benim ileye gitmemi istemiyordu ama ben bu irin ileye gitmek, okul yllarndan beri idealimdeki grev olan mstakil amirlie getirilmek istiyorum diyerek srar ettim. Bu grme sradan bir grme deildi aslnda, ama sebebini pek anlay amam tim. Hemen hazrlanp atandm ileme gitmem gerekiyordu, biz Emniyet Mdrlne dnnce Vali arkamzdan Emniyet Mdr'ne benim iin, "Bu ocuk ok gen, 15 gn il merkezinde kalsn, tm birimleri dolasn, her birimde ona bilgiler verilsin, ondan sonra Glnar'a gnderin," demi. leye bir an nce gidip amirlik yapma hayalim geici olarak ertelenmiti. Ertesi gn almaya baladm. 2. ube, 3. ube ve karakollarda resmen staj yapyordum, tecrbeli amirler ve ii bilen polisler bana. ilerle ilgili srekli bir eyler anlatyorlard. Bu arada gideceim ile hakknda bilgi de almaya baladm, le Mersin'in en kk ilesiymi, zaten polis tekilat da ileye 1972 yllarnda kurulmu. Hi amir gitmezmi, her giden kamaya alrm, en sonunda Emniyet Mdr bu sorunu zmek iin geici grevlerle ildeki tm amirleri birer ay nbetlee buraya 33

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gnderiyormu. Yani ilem hi kimsenin gitmek istemedii bir yermi. Bu, daha sonraki meslek hayatmda da grdm bir durumdur. Emniyette hi kimse kk ilelere gidip almak istemez; kimi einin ii, kimi ocuunun okulu gibi sebeplerle il merkezinde kalmak ister. Ama ben o gn ileye gitmek istemitim; bata epey zorlansam, hata yapsam da ilenin genelde olaysz ve sakin olmasndan daha ar bir ey yaamadm, ama daha sonraki yllarda ilede mstakil sorumlu olmann zgven, sorunlarla direkt yzlemek, hi kimseden yardm istemeden ileri ynetmek gibi bana nemli tecrbeler kazandrdn fark ettim. Vali Necmettin Karaduman, ilk valiliini memleketim olan Kahramanmara ilinde yapm, Mara'ta ok sevilmi. Kendisi de M ara i ve Maralar ok sevmi, Sanyorum M ara ile kendi memleketi olan Trabzon'u karde ehir yapm. imdi Mara'n en byk caddesinin ad Trabzon, Trabzon'un en ilek caddesinin ad Mara'm. Vali Bey M ara i o kadar sevmi ki her Maralya yardm etmek istermi, bu yzden kimsenin gitmedii bu ileye gnderilmeme, Emniyetin acemi yem bir komiseri bu ileye gndermeye kalkmasna kar km. Asayi saatinde Emniyet Mdr'nn Allahsz Sami naml Sami Alhan'a benim gnll olduumu sylemi olmasndan phe duyup en aznda kararmdan vazgeirmek iin beni arm, ama ben sanki en iyi yere atanyor gibi illa ileye gideceim diye srar edince kararmdan vazgeiremeyeceini anlam, tecrbesizliimi grnce de biraz ubelerde staj grmemi istemi. Ben o zaman bilmiyordum ama Glnar'n politik yaps, ikyet sever halleri lkede nam salm, fkralara konu olmu. leye gidip de ikyet edilmeyen ya da en ufak olayda hakknda onlarca dileke yazlmayan memur yokmu. lede herkes ar partizan, herkes siyasetle megul, hatta halk siyasi partilerine gre kamplarm yaarm, kime dierinin ikyet ettii bir ileymi. Vali byle bir yerde alamayacam dnerek beni caydrmaya abalam. 34

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Mersin merkezde Emniyet Mdrlnn muhtelif birimlerinde (karakol, asayi ubesi, vs.) ksa sreli almaya baladm. Stajda daha ilk hafta dolmamt ki bir gn Emniyet Mdr, "Vali yarn Glnar'a gidiyor, yeni atanan komiser acele ileye gitsin," diye haber salm. Hemen aceleyle valizimi topladm. Glnar'a gidecek otobsleri aratrdm. Benim ile ky gibi bir yermi, ileden her sabah iki otobs gelir, yine her gn iki otobs ilden ileye gidermi. Bu otobs kardn m Mersin'den direkt baka bir ara yokmu. Bu defa Silifke'ye gidip oradan taksi ya da dolmu bulmak gerekiyormu. Staj yaptm ar Karakoluna yakn olan garaja polisler beni gtrdler, Glnar otobsne bindim. Kvrlan yollardan dolanarak gidilen 3,5-4 saatlik yoldan sonra ileye vardm. Emniyet Komiserlii ilenin merkezinde, altnda gazya vs. satlan bir iyerinin 2. katnda bulunuyordu. Merdivenle kldnda, uzun koridor boyunca sal sollu sralanm 5 kk oda vard. Vali Necmettin Karaduman kyleri dolamaya, kylerdeki yol, su, elektrik gibi devlet yatrmlarn grmeye gelmi, incelemesi bitip dnerken Belediye Bakanlnda heyet yeleri ve Belediye Bakan ile konuuyordu, beni de artmt. Yanlarna gittiimde beni oradakilere tantp komisere sahip kn diyerek nasihatlerde bulundu. lk gnn akam ou iledikleri muhtelif sular nedeniyle ileye srlen polislerden oluan 4-5 kiiyle birlikte karakolda otururken, ilk vukuatmz gerekleti. Mal Mdr Vekili'nin de iinde olduu bir grup memur, ar alkoll olan emekli bir retmenle kfrl bir kavgaya tutumulard. Kavgaya karan kiileri polisler karakola getirdiler. Ksaca taraflar dinledim. Sonra aklmda kald kadaryla alkoll olup olmadklarn aratrmak gerekiyordu, bunun iin de o zamanlar alkolmetre olmadndan, hkmet tabibine veya salk ocana gndermek gerekiyordu. Taraflar ksaca dinledikten sonra hepsini nezarete attrdm. Benim memurlar, taraflardan birinin Mal 35 Mdr Vekili olduunu

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

syledilerse de ben, "Olsun, atn hepsini ieri," dedim. Halbuki o kiiyi nezarete atmaya yetkim olmad gibi, Mal Mdr Vekili ne demek onu da bilmiyordum. Mal mdr benim iin hibir ey ifade etmiyordu, hatta mal mdr gibi bir isim mi olurmu derdim.. Aylar sonra Mal Mdrlnn benim Emniyet Komiserliinden daha nemli bir makam olduunu rendim, ama devletin, temel makamlar hakknda hibir bilgi verilmeden okuldan mezun oluyorduk. Stajlar kaytarmak iin bir bahaneydi, renciler okula dndklerinde rendikleri ileri deil, stajlardaki derslerde nasl kabardklarn zenerek anlatyordu. Kaytarmak idealize edilen bir yntemdi. Neyse Mal Mdr Vekili'ni de nezarette koyduktan sonra alkoll olanlar doktora (salk oca tabibine) sevk ettim. Biraz sonra doktordan geldiler, zil zurna sarho olan kii iin doktor alkoll deildir raporu vermiti. Okulda anlatlanlar aklmday-d, hemen savcy aradm, savcy manyetolu telefonla evinde buldum ve konuyu aktardm. Komiserin ileye atandm yeni duyan savc, ho geldin safhasndan sonra ben geliyorum dedi ve biraz sonra geldi. Olay dinledi, sonra telefonla doktoru evinde buldu ve karakola ard. ok kibar, ar dindar ve efendi olduu her halinden anlalan doktor Mehmet Bey sarho emekli retmenin eski retmeni olduu iin saygsndan ona byle bir rapor verdiini syledi. Karakolda bizim yanmzda alkolldr eklinde yeni bir rapor hazrlad. Bylece hem kendini savunmu hem de bizim dediimiz olmu ve yumuaka olay zmtk. Daha sonra bu olayda Mal Mdr Vekili'nin nezarete atlmasna kinlenen Mal Mdrl personelinin polislere ynelik bir iftira olaynda rol aldklarn rendim. Mal Mdrl daktilosu ile yazlm ihbar ve iftira mektuplarn bulup, bu grevliler hakknda kanuni ilem balatlmasn istedim. O gn bu olayn zorlarna gittiini, kaymakamn bu olaya ok bozulduunu ama bir ey diyemediini duydum. Aslnda benim hatal olduumu, Mal Mdrl alanlarnn grev gerei bir makam sahibi olmalar

36

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

nedeniyle grevleri esnasnda herhangi bir sua karmalar halinde bile direkt nezarete atlamayacan rendim. Ben polis komiseri idim, yksek meslek okulunda 3 yl okumutum, derece ile okulu bitirmitim, ama devlet yaps bana anlatlmamt. En temel konular olan devlet memurlar kanununu ve ruhunu bilmiyordum. Bir ilenin Emniyet Komiseri o ilin huzuru ve gvenlii iin en nemli kamu grevlisi olmasna ramen, atanmas ile ilgili bir ls yoktu. Emniyet tekilat, okulu yeni bitirmi, hibir tecrbesi olmayan 19 yandaki beni Emniyet Komiseri yapyordu ; bu konuda hibir ls, sistemi yoktu. lede 7 memurum vard, meslee yeni atanm iki tanesi hari hepsi eitli sular ileyerek buraya srlmlerdi, kendilerine hakszlk yapldna inanyorlard. Emniyet Komiserliinde bir makam odas, bir tane memurlarn odas ve bir tane de yaz ilerinin yapld kalem odas vard. Ayrca bir baka oda da demir kap ile nezarethane haline getirilmiti. Baka bir oday kendime yatak odas yapmtm. Bir oda mutfamzd, bir dier oday da bekar olan polis memuru Erdal kendine yatak odas yapmt. Benden nceki Emniyet Komiseri, Bakomiser rtbesinde meslein kurdu denilen vasfta imi. Farkl bir ynetim anlay ile her eye hkmederek idare etmi, ar bir amirlik duygusunu herkese her vesile ile hissettirmi. Btn kapattrr, hibir memurun yazmalar grmesine izin vermez, her eyi tek bir yazc memurla yaparm. Ben gelince amirlikte ve meslekte yeni oluum, herkese eit mesafede duruum, gerekmedike amir olduumu hissettirmeyen tutumum, amirden ok bir arkada halim yeni memurlar zerinde olumlu etki yapmt; bana yaklamlar, srekli yanmda gezer olmulard. Bu durumdan en ok yazclk grevini yrten memur rahatsz olmutu, her frsatta kendisinin ne kadar nemli olduunu anlatmaya alyordu. Bir gn bir kavga olayna karan kiilerin 37

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ifadesini alp savcla st yazsn yazmasn istediimde, daktiloyu kucaklayp makamma getirdi, siz syleyin yazaym dedi. Aslnda bir kiinin ifadesinin alnmas veya savcla fezleke yazmak onun iin sorun deildi, ama o benim o ii yapamayacam, kendisine muhta olduumu hissettirmek iin bunu yapyordu. Kavgaya karan ahslar dinleyerek ifadeyi yazdrdm. Polis tarafndan alman her ifade tutanann sonuna klasik kalp halinde " .... sayfadan ibaret, ibu ifade tutana kendisine okunduktan sonra baka bir diyeceim yoktur demesi zerine birlikte imza altna alnmtr" ifadesi eklenirdi. Ben de ifadesini aldm kiinin anlatmlar bitince sonunu yle yle klasik ekilde balarsn dedim. Yukardaki gibi klasik kalpla ifadeyi sonlandracam dndm. fadeyi daktilodan kard, genellikle kendim tek tek dikte ederek yazdrdm iin okumaya gerek grmezdim ama o gn tesadfen yazdrdm ifadenin tamamn okuduumda bir de ne greyim. Son cmlede " yle yle klasik ekilde balarsn" yazyor. Altnda da yazann, yazdrann ve ifade sahibinin isimleri yer alyor. Bu ekli ile ifade tutana adliyeye gitse rezil olacaktk. Ondan ilerle ilgili herhangi bir eyi yazmasn istediimde, her defasnda siz syleyin ben yazaym diyor veya verilen konunun ok zor olduunu istenen srede yapamayacan Hali'te Yaayan Smonlar... ._....................____.............._................. syleyerek nemli olduunu hissettirmeye alyor, aksi halde ileri zora koacam ima ediyordu. Baktm byle olmayacak, Glnar'da Emniyet Komiserliinin kurulduu 1972 ylndan atandm 1976 ylma kadar yaplan tm yazmalar ve tm dosyalar gnlerce okudum, bu sre sonunda tm yazmalar, yntemi ve sistemi artk renmitim. Bu yaadm tam bir oktu. Polis Koleji ve Polis Akademisini (enstitsn) dereceyle bitirmitim ama en basit polisiye konuyu bilmiyordum. Yazc bir memur bana "ben senden iyi bilirim, bana muhtasnz" demeye gelen tavrlarda bulunabiliyordu. 6 yl okutulan meslek okulu meslekle ilgili pek ok eyi vermemiti. En baarl renci bile eski anlaya sahip bir memura muhta 38

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

braklyordu. Bunca sre okutulmutum ama bir ahsn ifadesinin alnmas tatbiki olarak yaptrlmamt, mesleki hi bir yazma ve usul retilmemiti. Bu anlayla yenilik yapmak, yem bir anlay gelitirmek nasl olacakt. Eitim meslek sahiplerine bir ey vermiyor, yine eitimi olmayan eski alanlarn anlayna mahkum, ediyordu.

Genlik Park'ndaki Garsonlar ideolojik Konularda Benden Bilgiliydi

1976 yl yaznda Polis Akademisinden mezun olmu, grevime balamtm. Polis Akademisini derece ile bitirmitim ama sokakta karlaacam temel konular hakknda yeterli oranda bilgili deildim. Her karlatm olayda ve grevde bunu gryordum. Bu arada Polis Kolejini bitirirken bizde diplomalar vermezler sadece merasim esnasnda imzasz diplomalar verilir ve sonra geri toplanrd. Snavlara girip kazansak bile niversitelere gitmemize msaade edilmezdi. Bu yzden ben de lise emsali saylan Polis Kolejini bitirdikten sonra niversite snavlarna giremedim. Fakat yksekokul saylan Polis Enstitsn bitirince, okulu bitirdiim yl mracaat niversite ederek niversite snavlarna nereye girdim. girmek O tarihlerde istediinizi, snavlarna girerken

mracaatnzla birlikte yazyordunuz. Snav sonucunda aldnz puana gre kaydolabileceiniz okul belli oluyordu, imdiki gibi nce snava girip sonra tercihte bulunma yoktu. Ben snava girerken 20 tercih hakkmz olmasna ramen yalnzca iki tercihte bulundum: birinci tercihim Ankara Hukuk, ikincisi de stanbul Hukuk'tu. Okulu bitirdiimiz sene snavlara girdim. 1. tercihim olan Ankara Hukuk Fakltesi'ni kazandm. Bir yandan komiserlik grevine balayp Glnar'da Emniyet Komiserlii grevini yrtrken, dier yandan da hukuk fakltesine kaydm yaptrdm. lk snavlar olacakt, snavlar dolaysyla iznimi alp Ankara'ya gidiyordum. Ankara'da bin bir glkler ierisinde, snav aralarnda ders alarak snava girmeye alyordum. O zamanlar Polisevleri gibi kalnacak sosyal tesisler pek fazla yoktu, otellerde veya Ders bulabileceim misafirhanelerde zorlukla 39 kalabiliyordum.

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

almak iin ok uygun yer olmaynca sabah erken saatte Genlik Park'na gidip oradaki ay bahesi ve kafelerde simit ve ayla kahvalt yaparken bir yandan da ders alyordum. te bir gn yine sabah erken saatte Genlik Park'na gittim. ay ierek ders almaya baladm. Bu arada garsonlar kendi aralarnda konuuyorlard. Sanrm 1977 ylnn mays-haziran ayyd, belki de 78 ylyd, akas ok net hatrlayamyorum. Ama 1. veya 2. snftaydm. Garsonlar aralarnda konuurken, bir garson dierine, "Olum bu senin Dev-Yol hareketin nasl bir hareket, bana bir bror ya da dergi varsa ver, ben de senin hareketine geeyim." dedi. Dier garson da, "Benim hareket yle byk bir hareket ki, yle bir brorle falan olmaz, bu ok mhim bir harekettir." diye karlk verdi. Ben devletin komiseriydim, akademide, yksekokulda okumu, gya yetitirilmitim ama bu garsonlarn konutuklar konular anlay Sadece Dev-Yol diye o zamanlar iin illegal bir terr olduunu biliyordum, ama hareketin arka plan necf lerde neler anlatlyor, nasl bir ey, bunu kavramak maktan ve alglamaktan acizdim. Ne var ki benden yaa kk ay satan bu sradan garsonlar ise bir Dev-Yol hareketinden., bu hareketten baka bir harekete gemekten ve bu siyasi faaliyetten bahsediyorlard. Polis Akademisinde 3 yl okumama ramen gerek hayatta karlaacam bu rgtlerle ilgili bilgi verilmemiti; Dev-Yol nedir, Dev-Sol nedir, bunlarn ideolojileri nedir, aralarndaki farklar nelerdir gibi konular okulda bizlere anlatlmamt. Bunlarn adn bile duymamtm, ama sokaktaki garsonlar biliyorlard. Byle bir eitimden geerek, adnn ne olduunu dahi bilmeden sokaa kan bizlerden bu rgtlerle mcadele etmemiz bekleniyordu; bunun nasl olaca sorusunun cevabn bulamyordum. Bu durum, benim greve baladm gn byleydi, bugn de byle. te bugn gndemimizin nemli bir problemi olan demokratik alm meselesi ve Gneydou sorununun zm tartlyor, konuuluyor ama bu ii uygulayacak, yapacak olan 40 xisehir

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gvenlik sistemi iindeki insanlara bu konuyla ilgili bugne kadar herhangi bir aydnlatc bilgi ya da yazl dokman verilmi deil. Demek ki bu sistem maalesef hep byle alyor.

Mut ile Emniyet Komiserliim

1980 yl 12 Eyll darbesinden nceydi. Glnar'da grev yaparken 7-8 polisim, 16 kadar bekimle birlikte kendimizce gzel bir dzen kurmutuk, kendi halimizde Mersin'in bu en kk yayla ilesinde mutlu bir ekilde yaayp gidiyorduk. Komu ilemiz olan Mut'ta ise olaylar galiba hi iyi gitmiyordu. Kck bir ile olmasna ramen 2 tane pavyonu vard, o pavyonlar dolaysyla ilenin huzuru da bozuluyordu. Etrafta yaz boyunca kimi tarm, kimi hayvanclk yaparak 3-5 kuru kazanan kyller eitli bahanelerle ile merkezine geldiklerinde o pavyonlara gidiyordu. Bilmedikleri ve tanmadklar bir dnyada ak sak giyinmi kadnlar karsnda azlar bir kar ak kalyor, 2 kadeh rak itikten sonra da kendini bilmez halde en pahal ikileri veya yle olduunu zannettikleri renkli sular, konsomatris kadnlara ikram ederek tm paralarn harcyor, paralar yetmeyince senet imzalayarak bir ton bor iine giriyorlard. Pavyon sahipleri hesab deyemeyenlere imzalatlan senetleri evlerini, rnlerini icra ile sattrarak tahsil ediyorlard. Bu pavyonlar btn o kyllerin yuvalarnn yklmasna, o insanlarn btn emeklerinin ellerinden alnmasna sebep oluyordu. Tabii ki bununla birlikte polis tekilat da pavyonlara bulayor, baz polisler pavyondaki kadnlarla ilikiye giriyorlard. Dier kamu grevlilerinin, kaymakam vekiline kadar hepsinin, buradaki kadnlarla bir ekilde ilikisi oluyordu, nk kk bir Anadolu kasabasnda yaayan erkekler o gnk artlarda pavyonda alan kadnlar grdnde, hepsinin dnyas deiiyor, bu kadnlar hepsini etkiliyordu. Bundan dolay o ilede srekli olaylar olmaktayd. Byle devam ederken, oradaki polislerin bu pavyonlarda alan kadnlar alp darlarda alem yaptklar ynndeki iddialar ve onlarla olan ilikileri tahkikata konu edilmiti. Birou yanl 41

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eyler yapmlard. Su ileyen bu polisler hakknda o zamanki 3. Su be efi Bakomiser, mfetti olarak tayin edilmiti. Bakomiser tahkikata gelmi, bu defa haklarnda tahkikat yaplan polisler uyanklk yapp Bakomiser! imek iin pavyona gtrmlerdi. uygun Bakomser'e birtakm kadnlar yaknlatrarak bu. olmayan grntlerini ekmilerdi. Bakomiser

grntlerin ekildiini anlam, fotorafnn .filmine el koymu, daha sonra da bunu tutanaa geirmiti. Bu defa bu olay da tahkik etmeye, baka bir muhakkike gerek vard ve polislerin bir ksm aa alnmt. te bu kargaa ierisinde ilenin Emniyet Komiseri de aa alnmt. Bunun zerine bu ileye komiser aranrken il merkezinden gnderme imkn olmaynca beni dnmler. Benim tavrm itibar ile alkolden, kumardan, bu tr kadnlardan ok uzak olduum bilindiinden ve o zamann tabiriyle hocavari gzktm, be vakit namaz kldm iin bu ileye greve gitmeme karar verilmiti. Bir gece bir mesaj aldm, 24 saat ierisinde Glnar'dan iliik kesip Mut'ta greve balamam gerektii yazyordu. Mut'a geici grevli olarak tayin olmutum. Mersin'in en kk, en mahrum ilesi kabul edilen Glnar'da grev yapyordum, ama buraya, yarattmz aile ortamn Komiserlii aratmayan ierisindeki i ortamna, ve arkadalarma, Glnar'a ok Emniyet almtm. dnyaya

Ayrlmak ok arma gitmiti fakat madem grev verilmiti yapacak bakaca bir ey yoktu. Emniyet tekilatnda titiz, yolsuzluklarla mcadele eden ve Gnein Olu diye bilinen zamann efsanevi Mersin Emniyet Mdr Ahmet Karakurt'a telefon atm, gitmek istemediimi syledim. Emniyet Mdr oraya gitmem gerektiini, Vali Beyle grtklerini, beni her konuda destekleyeceklerini, orada bana ihtiya olduunu ve oray dzeltmem gerektiini syledi. Mecburen tayinimin kmasndan be-alt saat sonra gece kalktm, Mut'a gittim ve greve baladm. Bir mddet bu ilede grev yaptktan sonra pavyonlarla ilgili topladm bilgilere gre durum, ok ktyd. Sahipleri sabkal, 42

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iletme yntemi kt ve ile iin ok olumsuzdu. Pavyonlarda almak iin getirtilen kadnlarn tm idari ilemlerini Emniyet olarak biz yapyorduk, daha nce ilemler elden ve araclar vastasyla ilgili illere telgraflar ekilerek ok hzl yaplyormu. Ben her eyi kanuna uygun ve aracsz yapmaya baladm, yeni balayan kadnlarn tahkikatlarn resmi yazyla yapnca sre uzuyor, izin alamadklar iin de kadnlar alamyorlar ve skntya dyorlard. Uzayan zaman ve dier ilemler pavyoncular iin sorun olmaya balamt. Ayrca meydana gelen her olayda, olayla ilgili pavyonlarn geici olarak kapatlmas iin Kaymakamla teklif yazyordum, ama Kaymakam Vekili onlarla irtibatl olduundan kapatmalar ksa sreli oluyordu. Bir mddet sonra iki pavyonu da mr boyu kapatacak olan, ruhsatlarn iptali ile ilgili ilemlere baladm. Sonunda le Kaymakamlna. 1. Bolum: Devlet yeni Kaymakam Vekili olarak Mahiyet Memuru Mustafa Beyin gelmesi zerine pavyonlardan biri iin darya fuhu maksatl kadn gndermesi iddiasyla, dieri iinse sahibinin sabkasn bahane edip her ikisinin de ruhsatlarnn iptali onayn aldm. Pavyoncular ilk bata iyerlerini kapatmam, yine eskiden olduu gibi bir sre kapal kalr, sonra alr diye dnerek nemsemediler. Beni geip irtibatta olduklar siyasi parti tekilatlarna, Mersin'deki irtibatlarna gvendiler olmad, sonra milletvekillerine gvenip onlarn etrafnda dolaarak pavyonlar atrmaya ve beni tayin ettirmeye altlar, ama o da olmad. Daha sonra iyerini haksz yere kapatmaktan dolay, ticarethane saylacak pavyonun kayp olan ticari kazanc nedeniyle ar tazminata mahkum olaca ynnde Kaymakam Vekilimi korkutup pavyonu atrmak istediler. Bunun zerine ilede Emniyet ve Kaymakamlka yaplan ilemlerin hukuki durumu hakknda vilayet merkezine danp Emniyet Mdr'nn desteiyle, ilde yaptmz ilemin hukuka uygun olduu yolunda gr alarak Kaymakam' rahatlattm.. Emniyet Mdr ve Valilik bizi destekliyordu. 43

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu arada zaman geiyordu, pavyoncular nfuzlu dostlarndan, parti bakanlarndan, milletvekillerinden umudu kesince dava amaya karar verdiler. zamanlar idari davalar yalnzca Dantay'a alabiliyordu, illerde idare mahkemeleri yoktu. Davay atlar ama dava am iin 90 gnlk sreyi geirmilerdi. Bu arada 1976'da girdiim Ankara Hukuk Fakltesinde son snfa gelmitim, okuduklarmn faydasn gryordum. rendiim kadaryla sresi ierisinde almayan davalarda, iddialara cevap verilirse Dantay davaya bakyordu, ama sadece zaman am iddialar dile getirilirse, dava gereken sre ierisinde almadndan reddediyordu. Ben de davaya cevap olarak idare adna savunma yaparken, sadece dava ama sresinin geirildii iddialarnda bulunup dier hususlara hi cevap vermedim. Ve sonunda Dantay davay sresi iinde almadndan reddetti. Yllarca Mut halknn bana bela olan pavyonlar bir daha almamak zere kapatmtm. Mut halk ismimi renene kadar "pavyonlar kapatan komiser" olarak anldm. zellikle ilenin kyl kadnlarnn bu durumdan memnun olduklarn zannederim.

Pavyoncularn ikyetleri
Bir mddet sonra hkmetlerin deimesiyle birlikte hakkmda ikyetler balamt, eitli bahanelerle, sudan sebeplerle vilayete ve Bakanla ikyet ediliyordum. nce merkez, ikyetler hakknda bizden bilgi istiyordu, sonra iddialar aratrmak zere il merkezinden bir aratrmac gnderiliyordu. Bir iki aratrmac gelip gittikten sonra bu defa merkezden zamann
2.

ube efi olan

Bakomiser Ali Temel bu ile grevlendirilmiti. Polislik yetenekleri gelimi olan Ali Bey ileye gelmi ama bize, Emniyete uramamt. Beni telefonla arad, bu ilede seni kim, ne iin ikyet eder, kimler senin grevinden rahatsz olur diye sordu. Ben de iledeki genel duruma bakarak pavyoncularn ilerini takip eden, pavyonlardan dolayl faydalanan, menfaati olan baz kiileri ve zellikle parti ierisinde ve ynetimde olup ile merkezinde bir restoran ileten ahsn ve yaknlarnn olabileceini syledim. Pavyonda konsomatrislik yapan kadnlar burada yemek yiyor ve bu sayede de 44

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet farkl

restoran gitmi ve

younluk

yayordu.

Ali

Bey

ilede

kendisini kadn

kimliklerde tantarak dolam, sonunda da tarif ettiim restorana kendisini, pavyonlara konsomatris gnderen Ankara'daki bir acentenin avukat olarak tantm ve restorann sahibi ile grmek istemi. Yerinde olmamas zerine o an orada bulunan olu ile grm ve oradakilerle bir iki kadeh iip sohbet etmi. Aralarnda geen diyaloga gre: - Gnderdiimiz her kadn alamyor, gnlerce bekliyor,

sk sk pavyonlar kapanyor,

ediyoruz. Ne oluyor burada?

- Hi sormayn buraya bir komiser geldi. Her ite zorluk - Bunun kolay var. Her yerde olur, be kuru verirsiniz iler yoluna girer. - Yok, bu adam bildiiniz gibi deil, rvet almaz. - rendiim kadaryla bekar gen biriymi, kadn gnderin. - (hafif hakaretamiz bir sfat kullanarak) Bu adam hoca, kadn da kabul etmez. - O zaman bir komplo kurun, tuzaa d rn. - Onu da dnyoruz, frsat kolluyoruz, planlyoruz ama adam hibir yere gitmez, bir yere kmaz. Karakolda yatar kalkar, greve gider, gelir, frsat bulamyoruz Bu sohbet ve benzeri sohbetlerde bilgi topladktan sonra. Ali Bey Emniyet Komiserliine geldi ve bu sohbeti bana da anlatt. Bu ekilde elde ettii bilgileri de belirterek raporunu Mersin merkeze vermesi zerine bir sre ikyetler dolaysyla rahatsz edilmedik ama bir mddet sonra yine ikyetler artt. Bir gn Emniyet Mdr Yardmcs Rza Ikolu geldi ve baz kiilerin ifadelerini almaya balad. O zaman bu kiilerin bizi ikyet eden kiiler olduunu anladm, ilerinden biri enteresan ifade veriyordu, emekli retmen olduunu zannettiim parti ile ynetim kurulu yesi olan ahs, "Genel bakanm babakan, bizim parti iktidar ise benim de ilede szmn geerli olmas gerek. Halbuki bizim hi etkimiz olmuyor." diyerek bana tesir edememesini eletiriyordu. 45

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Emniyet Mdr Yardmcs tahkikat yapp gitti. Aradan bir sre gemiti ki bir gn ileye l Valisi, Emniyet Mdr, Jandarma Alay Komutan'nn geldiini, Kaymakamlkta olduklarn ve beni de ardklarn duydum. Kay m a ka m 1 1 a gittiimde Vali Bey makama oturmu, iki yannda Emniyet Mdr ve Alay Komutam vard. Ayrca odada ile Belediye Bakan ve Kaymakam Aslan Yldrm ile birlikte iki kii daha bulunuyordu. Vali Bey, Belediye Bakanna, "Bir komiserin tahkikatna bakomiser gelir, bilemedin emniyet amiri, belki en fazla emniyet mdr yardmcs gelir ama asla bir vali gelmez ama siz ikyet ettiniz, tahkikat iin bakomiser gnderdik, olmad emniyet mdr yardmcs gnderdik, o da olmad bakn bu defa ben geldim, yanmda da emniyet mdr ile alay komutanm getirdim. Ne deliliniz varsa getirin, bugn bu ii burada halledeceiz. Ne kadar ahidinizi varsa getirin, ben dinleyeceim," dedi. Ayrca ikyet dilekesinde imzas olduunu konumalardan anladm bir parti ile bakann da sordu. "Nerede o? Gelsin, o da ahitlerini getirsin," dedi. Bunun zerine Belediye Bakan kapda bekleyen adamlarn arp baz isimler verdi, o insanlarn getirilmesini istedi. Adamlar hzla ktlar, bir sre sonra tandm ve yakn zamanda hakknda tahkikat yaptm bir kii geldi. Vali Beyin sorulan zerine taksi ofr olduunu, kendisini bir kz karma dolaysyla karakola aldm, karlan kzn yerini gstermesi iin dvdm syledi. Vali Bey, "Seni dverken hangi partiden olduunu sordu mu? Senin hangi partiden olduunu biliyor muydu?" gibi sorular sorunca ofr beni kast ederek, "Hayr, komiser benim hangi partiden olduumu sormad, hi siyas parti sz gemedi, kaan kzn yerini gster diye dvd, ben yerlerini bilmiyordum." dedi. Vali Bey Belediye Bakam'na dnerek, "Hani reis, dedi. O dilekende siyasi partisinin sorulup parben sze girip, "Sayn valim bu adam kzn yerini tili olunca dvldn belirtmitin, ama byle bir olay yok?"
ZH. 1X13.11

bilmiyorum, katn da bilmiyorum diyor ama karan kii evli, bu kz ikinci evlilik iin karyor, bunun amcaolu, karlan kz 46

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yakn akrabas, gece kye kendi taksisi ile gtryor, sonra da yerini sylemiyor, bu nedenle onu dvdm." dedim. Vali Bey Belediye Bakam'na baka tanklarnz da getirin dedi. Bu arada yine yakn zamanda hakknda ilem yaptm bir baka kiiyi huzura getirdiler ve bu kii de Vali'nin sorusu zerine, pavyonda meydana gelen ve pek ok kiinin kart kavgada yaralama olay dolaysyla firar eden kiilerin sakland yerleri sylemesi iin kendisini dvdm anlatt. Vali Bey'in sorusu zerine dvlmesi srasnda hangi partiden olduunu ve siyasi grn sormadm syledi. Bu defa ben yine konumaya girerek bu kiinin pavyonda hesap deme meselesinde dier garson arkadalaryla mterileri darp ettiklerini, bir mteriyi yaralayan garson arkadann ismini ve yerini sylemediini, bu yzden onu dvdm syledim. Vali'nin huzurundaki konumalarda artk Emniyetteki dayak olaylarn rahat konuuyorduk, bu hi anormal deildi. Soruturulan dayak olay deil, aranan kiileri dverken siyasi grlerini sorup sormadm, X partili olunca dvp dvmediim-di. Su, dvmek deil, siyasi gr farkn anlaynca dvmekti. Vali Cmertolu Belediye Reisi'nden baka tank varsa getirilmesini syledi. Baka tanklar da getirmek istediler ama olmad, getiremediler. Anladm kadaryla hakkmda vilayete gnderilen ikyet dilekesinde birok imza varm, ama en nemlisi Belediye Bakan ile X partisi ile bakan Y.I. idi, o da ilede yoktu veya arlmasna ramen kendisine yok dedirterek oraya gelmedi. Dilekedeki iddialar ok ciddiydi. Bu iddialar arasnda, benim karakola gelen herkese hangi partidensin diye sorduum, APliler bu tarafa, DPliler bu tarafa, MHPliler bu tarafa diyerek, X partili olanlar baka tarafa ekip dvdm, darp ettiim, hatta baz kiileri dvp kanlar ile alnlarna hilal iareti yaptm ynnde inanlmas mmkn olmayan iddialar vard. Vali Bey okurken duyduklarm arasnda daha ar ithamlarda da bulunulduunu grdm.

47

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Vali Naim Cmertolu'nun bakanlndaki mahkeme(), en nemli tanklar dinledikten sonra hakkmdaki iddialarn yalan olduu, hibir siyasi gr ve dnce yannda yer almadm veya baka bir siyasi dnceye kar tavr almadm anlald. Bunun zerine Vali Belediye Bakan'na dnp, "Bak Reis, sen emekli retmen, akl banda bir insansn, sana deer veririm ama bak neler iddia ediyorsun." Beni kast ederek, "Komiserin karakola gelen kiilere siyasi gr ve partilerini sorup X partili olanlar dvdn, onlara kt muamele ettiini, hatta alnlarna hilal yazdn sylyorsun. Komutann, mdrn, kaymakamn herkesin yannda senin getirdiin tanklara srarla sorduk, komiser birine bile siyasi grn sormam, bu kadar byk iddialarda bulunuyorsunuz, ama azck vicdanl olmak lazm. Bir kii bile en ufak bir iddiay dorulamad," dedi. Yalca olan Belediye Bakam retmenliin verdii o ruhi olgunluun etkisiyle zld, utand ve sklarak, "zr dilerim Vali Bey, ben aslnda o dilekeyi okumadan imzaladm. Arkadalar hazrlamlard, bana da imzala dediler. Ben de onlar hazrlam ise mutlaka dorudur diyerek imzaladm, siz telefonda sorunca da ierii dorudur dilekeyi biz hazrladk demek mecburiyetinde kaldm." dedi. Anladm kadar ile Vali Bey hakkmda ikyet alnca daha nce Bakomiser Ali Temel Bey ve Emniyet Mdr Yardmcs Rza Bey'in benzeri iddialarla ilgili olarak yapt tahkikat sonu raporunu bildiinden bu iddialarn bo kabileceini dnm. Pavyonlar kapattrdm ve biraz da gemiteki Emniyet amirlerine kyasla tavizsiz ve sert mizata olduum iin pavyoncularn tahriki ile hakkmda ortaya atlan ikyetlerin doru olduuna inanmam. Fakat le Bakan ve Belediye Bakanmn imzas olunca ikisini de telefonla arayarak bu iddialar tahkik iin daha nce bakomiser ve mdr grevlendirdiini, inceleme sonucunda iddialarn doru olmadnn anlaldn sylemi. Ancak imdi gelen evraklarda kendi imzalar olduu iin bu iddialardan emin olup olmaklarn sormu. "Eminiz" karln alnca Vali Bey gelip bizzat tahkikat yapmaya karar vermi. 48

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Vali Bey Belediye Bakannn beyanlarn ald. Daha sonra dier nemli ikyet mektubunda imzas olan X partisi ile bakan Y.. geldiinde yerine getirilmek zere, Kaymakam Bey'e, "Bu konuda ifadesini aln, varsa tanklarn dinleyin ve bana gnderin" diyerek grev verdi. Ardndan Belediye Bakanna dnerek, "Siz olgun ve akl banda bir insansnz, yllarca kamu grevi yapm birisisiniz, bu tr ikyetler iyi deildir, sizin daha olgun davranmanz lazm," eklinde hem eletiren, hem de dolayl olarak ven bir tarzda konutuktan sonra ayrld. Vali Bey ayrlnca Belediye Bakan bizi makamnda aya davet etti, beraber Belediyeye gittik. Hakkmda bunca iftira dilekesi hazrlamalarna, yalan yanl iddialarda bulunmalarna ramen tuhaftr onlara kar kin, fke ve kzgnlk duymuyordum. Tanklardan biri ifadesinde, "Evet bizi siyasi grmzden dolay dvd." demi olsayd mesleki hayatm bitme noktasna gelebilirdi. Tm bunlara kzgn olmam, hatta daveti kabul etmeyerek direkt karakola gitmem gerekirken, Belediyeye git -tim. Hatta orada, bir iki saat kadar kaldm, iimde hi kzgnlk duymadm, hatta. Bakan 'a biraz da acmtm. Parti arkadalar imzala dedikleri iin belgeyi imzalam ama imdi yalanc durumuna dm, zorda kalmt.. Belki de o yal haliyle Vali Bey "den samimi olarak zr dileyerek okumadan imzaladn kabul etmesi beni yumuatmt Aslnda o ana kadar ilede herhangi bir partiyi kzdracak ya da kstrecek bir ey yapmam, bir icraatta bulunmamtm. Fakat pavyonlar kapattrman ve tavizsiz tavrm, dolayl olarak baz kiileri rahatsz etmiti. Onlar da dolayl olarak siyasi adan beni istemiyorlard; tabii bunda geldiim Glnar'daki ayn partinin e ynetiminin yeni ilem Mut ynetimine daha ben gelmeden, "Gelen komiser, MHPli lkc." gibi abartl anlatmlarn yaratt nyargy da unutmamak gerekir.

lede ki Hkmet Tabibi ile alma

Mut'ta alrken ilede ufak tefek siyasi olaylar meydana geliyordu, saclar ve solcular kendi aralarnda srekli srtme yayorlard. Hkmetin deimesi ile birlikte memurlar da dei49

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iyordu. O dnem Demirel'in Milliyeti Cephe (MC) koalisyon hkmetleri, sonrasnda Ecevit'in Gne Motel transferleri sonucu CHP hkmetini kurmas gibi hkmet sk sk deiiyordu. Benim ileye atanmamdan nceki dnemde grev yapan hkmet tabibi Dr. Nihat sol grlyd, CHP hkmeti dneminde greve getirilmiti ve ile halkmdand. Hkmet deiip o zamanki adyla MC hkmeti kurulunca, yerel parti tekilatlarnn basksyla Dr. Nihat grevinden alnm, yerine baka bir hkmet tabibi atanmt. Bunun zerine Dr. Nihat, grevden alnma kararma kar dava am ve Dantay Dr. Nihat'n tekrar grevine dnmesine karar vermiti. O zamanlar idarelerin dare Mahkeme kararlarna ve hukuka uygun hareket ettikleri tartmalyd, daha dorusu hukuka nasl uyacaklar ok belli deildi. Dan tayin kararlarna ok uymuyorlard, yeni hkmet tabibi grevdeydi, eski hkmet tabibi de mahkeme kararyla tayin olmu ve o da gelip greve balamt. lede hi grlmemi bir durum olumutu, iki tane hkmet tabibi vard. Biri yeni gelen, dieri ise Dantay karar ile tekrar grevine balayan doktordu. kisi de ayn anda grevliydi, ama bunun zararn en ok biz ekiyorduk. lede sac ve solcu genler arasnda srekli kavgalar oluyor, kavgada yaralanan kiilerin yaralanma ekilleri ve yaralanmann niteliinin tp diliyle ifadesi (hayati tehlike var, 1 gnlk igcne mani olur, 20 gnlk igcne mani olur vb.) davann seyrim deitiriyordu. Eer kavgada yaralanan kiinin yaras doktor raporuyla "on gnden az sre ile igcne mani olur" eklinde ise dava basitti, takibi ikyete bal idi; sanklar gzaltna alnmyor, tutuklanmyor, dava basit darp saylyordu. Fakat doktor raporda "yaralamann neticesi 10 gnden fazla igcne mani" derse dava kamu davas eklini alarak arlaryordu. Eer "20 gn, 30 gn igcne mani olur" veya "hayati tehlikesi var" eklinde bir rapor verirse, dava daha da arrlat gibi sanklar kesin tutuklanyor ve su, ar cezalar verilmesini gerektirir hale geliyordu, ama bu durumu halk

50

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilmiyordu; gzaltna alnmalara ve hatta tutuklamalara polisin karar verdii zannediliyordu. lede son zamanda zellikle renci olaylar ok fazla oluyordu, ikyet, dilekesi zerine Savc durumu hkmet, tabibine sevk ettiinde, saclar sac hkmet tabibinden, solcular ise solcu hkmet tabibinden rapor alyorlard. Tabibe dorudan biz sevk ettiimizde ise solcu doktor saclar hakknda kafalar dahi krlsa hibir eyi yok diyor, solcularn yznde kzarklk olsa bir ay rapor veriyordu; ayn ekilde sac doktor saclara 20-30 gn rapor veriyor, ama solculara hibir eyleri yok diyordu. Genellikle de madur olduu iin kzgn gzken solcu Dr. Nihat daha abartl ve yanl raporlar veriyordu. Kavgaya karm insanlarn benzer durumlarna farkl farkl raporlarn verilmesi, tm dava srecini, mahkemelerin tutuklama, sebeplerini ve cezalan etkiliyordu, ama kimse bu doktor raporundan kaynaklanan farkl ilemi grmek istemiyordu. Herkes polisin farkl ilem yaptn sylyordu ve biz bu damgadan bir trl kurtulamyorduk. Bu i byle devam ederken, tabii grevliler arasnda da. benzer bir ayrm oluyordu; rnein o zamanki Savcmz okul yllarnda sol grl olarak bilinen, kendini yle lanse etmi biriydi, onun da benzer tavrlar vard. O zamana kadar hkmet tabiplii mhr idari memurlarda bulunur, her iki doktorun raporlarnn kayt ve mhr ilemlerini memurlar yapard. Bir gn hkmet tabiplerinden solcu olan Dr. Nihat, hkmet tabiplii mhrn alp cebine koyarak, dier doktorun raporlarn mhrlemesine engel olmutu. Savc, mhrl olan doktor raporlarn kabul edeceini sylemiti. Kaymakamlk mhr alamad ve bylece normal muayenelerde iki ama adli konularda tek doktor yetkili hale gelmi oldu. Bu defa adli olaylarda herkesi solcu doktora gndermek mecburiyetinde kaldk. Solcu doktor ise raporlar solcular lehi ne veriyor, saclar hi rapor alamyordu. Bu durum da mahkemede hakl olan tarafn hep solcular olduu, saclarn hep haksz olduu gibi bir grnt yaratyordu. Fakat yine de insanlar bu durumun 51

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

doktordan deil de Emniyetten kaynaklandn dnyordu, nk Adliye ve Savclktan hi kimse mahkeme dna kmyordu; sanklar yakalayan, mahkemeye getirip gtren, karakolda tutan bizlerdik ve her zaman bu olaylarn muhatab haline dnmtk, ite burada, bir ilede iki hkmet tabibinin olduu, iki grevimin ayn olayda farkl farkl raporlar verdii ama bu durumun btn bedelini polislerin dedii uzun bir polislik, hayat yaadm.

iki rencinin Vurulmas.

Glnar'da grev yaptmz zamanlar ok enteresand. lenin dnya ile irtibat kn neredeyse kesiliyordu. bin nfuslu kck bir ileydi ama yazlar yaylaya kanlarla, nfusu 6 bini buluyordu. Telefonumuz, eski manyetolu t e 1 e fo n 1 a r d a n d, yandaki kolu evirerek nce postaneye ulap grmek istediimiz yeri sylyorduk, santral memuru jak takp kar taraf buluyor sonra bize konuun diyordu; baka il veya ehirle grmek hi de kolay deildi. Telsizimiz de yoktu, yani telefon balants koptuu zaman tm dnya ile balantmz kesiliyordu. Daha sonra Glnar'dan Mut'a atandm. Mut'ta, alrken, lke genelinde olduu gibi burada da kk apta bile olsa legal, illegal rgtlerin taraftarlar baz geceler duvarlara siyasi sloganlar yazyor, zaman zaman da. zellikle lisedeki renciler arasnda kavgalar kyordu. Ben tm yazlan duvar yazlarn grdm an sildiriyor, hatta silinmesi iin banda, duruyordum. Kimi zaman gece yazanlara zel pusular yazlanlar kurarak yakalyor, daha yazlar duvar tamamlanmadan sildiriyordum. Genellikle

yazlarn sol gruplar yazdndan, siyasi gr farkndan dolay yazlar sildirdiim zannedilmi ve sol gruplarca hakkmda bir olumsuz hava oluturulmutu. Bir gn sa-sol gruplar arasnda daha nce meydana gelmi bir yaralama olaynn mahkemesinden kan ve motosikletle iledeki lisenin yanndan kye giden lk ocaklar bakan ile bir arkadan, lisede bulunan rencilerin talad, bunun zerine lk oca bakannn silahla ate edip iki renciyi ayandan yaralad 52

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

haberi geldi. Sratle olay yerine gittim, ate ettikten sonra kye doru motosiklet ile kamlard. Yanma aldm iki polisle, bir iki gn nce egzozu patlam ve henz yaptramadm resmi oto ile kylere doru takibe baladm. Jandarma ve az saydaki polisle yakn evreyi arayp bulamaynca, ahslarn gidebilecei ihtimali olan yakn ilenin kyleri dahil o istikametteki kylerde arama yapmaya baladm. Gece yansna kadar da ta arayp artk ilk acil yakalamay yapamayacam anlaynca gece yars ileye dndm. O zamanlar telsiz veya cep telefonumuz olmadndan ilede bu arada olup bitenden haberdar olmamtm. X parti liler olay ok abartp ilede benimle irtibatl, hatta benim talimatmla hareket eden lkclerin, sol grup rencilere ate at, halkn ayaklanp karakola yrd, hemen grevden alnmazsam vahim olaylarn olaca, karakolun baslaca gibi ikyetlerini il merkezine merkeze aktarmlar, bunun zerine aceleyle tayinim Mersin

kmt. O zamanlar az sayda olduu iin hibir yere personeli tamaya resmi ara gnderilmez-ken, yerime atanan Bakomiser Emniyete ait bir ara ile ileye gnderilmiti ve ayn ara beni alp gtrmek zere bekliyordu. Yeni atanan Bakomisere durum yle bir anlatlm ki sanki ben ilede durursam kzgn halk karakolu basacak. Bu yzden hemen alp gtrlmem gerekiyormu. Aslnda anlatld gibi bir durum sz konusu deildi ama iktidar deiikliini kullananlar ilde yle bir hava yaratmlard. Bu olaydan be gn nce Emniyete ait olan ve hurdaya, kmamas iin gayret ettiim, hem tamirciliini hem ofrln yaptm, arala devriye gezerken, ehrin ana caddesinde hi sevmediim, pek ok olaya da karan lk ocaklar bakann grmtm. O gnlerde bir sorunu da vard, aratan inmeden onu yanma ardm ve ona kzarak rahat durmadn, byle giderse cann yakacam syledim. Tabii ben hesaplayamamtm, daha dorusu hi aklma gelmemiti, geri uzaktan da olsa baklnca ona kzdm belli oluyordu ama sonradan bu olay aleyhime kullanlmt. Gya ben ile merkezinde grdm ocak bakanna olay karmasn sylemiim. Egzozu da imknszlktan deil, 53

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kovalama srasnda hzm kesip aracn sesini duyup kamalarna izin verebileyim, diye yaptrmamn. leden byle ayrlmak anma gidiyordu; stelik korktu kat gibi alglanacak bu durum houma gitmiyordu. Adi gibi aslan olan Kaymakam Aslan Yldrma durumu anlattm. Aslnda tayinimin kp il merkezine gitmemin benim iin iyi olacam dnyordu ama bu ekilde gitmek konusundaki itirazm da hakl grd, beni krmayarak o gn itibaryla izinli gsterip sonra da rapor alarak ile merkezinde kalmama yardmc oldu. Kzmtm; szm ona ikyet edenler bana kzgnlarm, olay yaratacakiarm, karakolu basacaklarm, ben hemen alnrsam ancak sakinleirlermi... Ben de aksine ileyi terk etmedim, beni bekleyen araca binmediim gibi rapor alarak ay ilede kaldm, hem de daha rahat ve daha pervaszca. ikyet edenlere meydan okurcasna tek bama ile merkezinde gece gndz her yerde dolayordum, hani bir ey yapacak olan varsa gelsin dercesine... Beni merkeze alan ynetim, ikyet edenlerin isteine uygun olarak merkeze solcu, CHPli olarak bilinen Bakomiseri atamt, ama yeni atanan Bakomiser buna o kadar kzyordu ki, yanma ziyarete gelen ve kendini solcu ve CHPli tantan herkese kfr etmek hari her eyi sylyordu. "Bunca yl solcu olduum iin cra kelere, pasif ilere srldm. lk defa sol hkmet kuruldu, ben de iyi bir ubeye tayin olacam diye bekliyordum. Ama sizin sayenizde bu defa da buraya srldm. size de ilenize de..." eklinde duruma isyan ediyordu. Fakat so grte olduu iin bu szlerine ve kfrlerine bir karlk gelmiyordu, Bakomiserin umduu ile bulduu farkl idi. Mut ilesine yeni tayin olduumda benden nceki komiser, kiralk belediye dkkanlarnn ikinci katnda bulunan odadan mteekkil Emniyet Komiserliinde makam odasnn ortasna bir perde germi, n cepheye bakan yz makam, arka yze bakan ksm ise yatak odas haline getirmiti. Ben de bu ekilde odann yansm evim, dier yansn makam odam olarak kullanyordum. Tayinim merkeze knca artk burada kalmam uygun olmayaca 54

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iin ben de bekar polislerin kald otele ktm. aydan fazla bir sre burada kalp artk arkamdan kimsenin bir ey diyemeyecei kadar bir zaman getikten sonra 1980 yl banda iliiimi kestim ve Mersin merkeze gelerek greve baladm.

Mersin Merkezdeki Grevlerim

M

'de o zamanki adyla 1. ube, imdiki adyla Terrle Mcadele takip eder, zellikle Mersin limanna gelen Rus

ubesinde greve baladm. O zamana kadar bu ubeler, gelen yabanclar gemilerindeki Rus yolcular, eskiden siyasi bir olaya, gsteriye katld iin filenen kiileri izlerdi. Ama yeni dnemde birok ideolojik rgt ortaya km, byk illerde eylemler balamt. Mersin gibi illerde ise daha ok duvarlara yaz yazma, afi asma, Molotof atma olaylan ve gsteriler gerekleiyordu. Ama bunlar gerekletirenler kimdi, ad duyulan eitli dernek ve dergiler etrafnda rgtlenen bu gruplar neyin ne siydi doru drst bilgimiz yoktu. ubede grevli ve benden daha eski olan bakomiserlerle Aydnlk dergisinin belli saylarndaki bilinmeyen sol yaynlarndan faydalanarak, hangi rgtn nerede kt, hangi fraksiyonlara ayrld gibi bilgileri renmeye alyorduk. rgtleri, siyasi hareketleri, fraksiyonlar renmek iin Emniyetin bu konuda hazrlad herhangi bir belge, kaynak yoktu. Hali'te Yaayan Smoniar...._____..............___..........._______.._........... deolojik yaplar renmek iin Aydnlk haricinde ikincil

kaynamz yakaladmz rgt mensuplar veya sempatizanlaryd. Onlar sorgularken anlattklar ile mensubu olduklar grup hakknda bilgi alyorduk. lkede siyasi olaylar gvenlii sarsacak boyuttayd, biz terrle mcadelenin ekip amiriydik ama mcadele edeceimiz gruplar tanmyorduk, haklarnda hibir ey bilmiyorduk. Devlet bizi 6 yl meslek okulunda okutmu, bunca masraf etmi, bunca zaman harcamt ama asl gerekli olan bilgilen bize vermemiti. 55

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Devletleri etkin ve gl klan unsur, ellerindeki imknlar kullanmasn bilmeleridir. Etkisiz yapan ise ellerindeki imkn ve kabiliyetleri bilmemeleri, kaynaklarm kullanamamalardr. lkeler iin asl nemli olan, yeni kaynaklar yaratmak, yeni malzemeler, silahlar ve teknolojiler almak deil, nce elindeki insan iyi yetitirmek, en byk silahn bilgi olduunu anlayp insann bilgilendirmek, sonra gl bir sistem kurmak ve kurumsal bir yap iinde tm birimlerini koordineti olarak ynetmekti. Bunu anlamayan bizim gibi lkeler, sebebi hep baka yerlerde aramlard.

Mafyann Gc
1.980 ylnda Mersin'de grev yaptm dnemde yaadm bir olay, bu lkedeki mafyann gc ve yarg sisteminin nasl alt konusunda zihnimde ok derin izler brakt. O yllardaki adyla 1. ube veya Siyasi ube denen Terrle Mcadele biriminde alyorken Trkiye'nin her yerinde olduu gibi Mersin'de de o zamanlar siyasi olaylar oktu. deolojik eylem ve olaylarda yer alan yzlerce sac, solcu, dernek ve illegal rgt vard. Bunlarn gerekletirdii afi ve pankart asma, bombalama, ate etme, yaralama, korsan gsteri gibi yzlerce olay patlak veriyordu. Bu olaylara koturmaktan dier adli olay dediimiz, hrszlk, gasp, yaralama vakalarna bakmaya da pek zamanmz olmuyordu. Ama ayn telsiz kanaln kullandmzdan Asayi ubelerinin bakt bu tr olaylar hakknda da genelde bilgi sahibi oluyorduk. O yllarda hatrlyorum, evresinde kendini kabaday veya mafya gsteren, baz insanlar korkutan, tehdit eden ve yaralayan bir kii, yine o zaman ilin ileri gelenlerinden birinin evine veya iyerine korkutmak iin ate etmi. Bunun zerine Emniyet Mdr brahim Ulus asayi grevlilerine telsizde kzgn kzgn anons geiyor, bu ksmin yakalanmasn istiyordu. "Bu ahs geen gn de birine ate etti, zaten aranyor, bakn yine ate etmi, bulun onu yoksa sizin hakknzda ilem yaparm," diyordu. Bu telsiz konumalarndan sanrm bir ay kadar sonra, haziran ya da temmuz ayyd. Bir akam greve kmak zereydik. Gnein 56

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

batmasna az bir zaman vard. Ekibimle birlikte st katlar lojman olan, giri katnda Cumhuriyet Karakolunun bulunduu binann nnde konuuyorduk. Karakol amiri Ba-komiser Hseyin Bey, benim ve ofrmz Hasanin samimi olduu bir hemenmizd. Benden st rtbedeydi. Onun yanna uram, be dakika karakolun giriinde konuuyorduk, daha sonra greve kacaktk. te tam o esnada 16-17 yalarnda bir ocuk koarak karakola geldi, korku ve panikle "Arkadalarm vurdular, yetisin, biri arkadalarm ldrd." diye baryordu. Bunun zerine ocuun gsterdii yere doru kotuk. Yolu getik, karakolun karsnda yz metrelik mesafede incir aalarnn arasnda saklanm, elinde kocaman 161 Beretta dediimiz bir tabanca olan, zebellah gibi esmer bir adam grdm. Silahlarmz ektik, ahs teslim aldk. Adam zaten korkmu, rkm, gzleri fal ta gibi almt ve panik ierisindeydi. Karakola getirdiimizde, ahsn st aramasn yaptk. Boynunda kolyeleri, kolunda altn knyesi ve yannda tabancas vard. Eskiden asayi ubede alan ofrmz Hasan ve Karakol Amiri ahs tandlar; bu kiinin bir ay kadar nce etrafa ate ederek insanlar korkutan ve kendini mafya gibi gsteren kii olduunu rendim. Orada duyduum kadaryla, olay u ekilde gelimiti: Bu adamn o mahallede dul bir kadnla ilikisi varm Ara sra kadnn evine geliyor, mahalleye girip kyormu. Bu lise rencisi, bu kiinin kadnn evine girmesini ve uzun sre evde kalmasn kendi onurlarna yediremiyorlarm. O gn adam yine kadnn evine geldiinde, mahallemizdeki kadn bizim namusumuzdur diyerek adamn yolunu kesmiler. Bu lise rencileri ile adam kavgaya balam. ocuklar adam dvmeye giriince, kabaday silahn karp rencilere ate etmeye balam. ki renciyi ayaklarndan vurmu, ncs de oradan kurtularak gelip bize haber vermi. ahsn ve rencilerin verdikleri ifadelerden olayn genel hatlarnn bu ynde olduunu renmi oldum. Tutanamz tuttuktan sonra, greve kma zamanmz da gelmiti, karakoldan ayrldk. 57

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genellikle her olayda, tuttuumuz her tutanaktan ve yaptmz her ilemden dolay mahkemeler daha sonra bizi arp, o zamanki adyla Zabt Mmzisi, yani evrak tanzim eden kii olarak tank sfatyla ifademizi alrd ve bu formalitelerden bkmtk. Her olaydan sonra mahkemeye arlp, ifade vermekten kendi iimizden geri kalyorduk. Bu olayla ilgili olarak da ben yine arlrm diye bekliyordum. Ama arlmadm. Aklmn bir tarafnda bu olaydan dolay arlacam dncesi vard. Yanlmyorsam bu olayn zerinden yedi-sekiz, belki de on ay gemiti. Bir gn baka bir konuda talimatla ifademin alnmas icap ediyordu. fade vermek zere mahkemenin bakatibine gittim. Bir odada bakatip ile bir iki katip birlikte oturuyorlard. Kede oturan bir kii vard. Ben ieri girerken hazr ola geerek bana sayg, hrmet iaretleri gsterdi. Oturdum, katiple konumaya baladk, O bana ifademin ne olduunu sordu, biraz sonra yazacakt. Kede oturan kii, tedirgin hareketlerle bana bakyor, gz gze geldiimizde sayg ve hrmet ifadeleriyle bam ne eiyordu, bir yandan da yznde sanki beni niye tanmadnz der gibi bir ifade vard. Biraz sonra dayanamad, "Abi, sen beni galiba tanyamadn?" dedi. Ben de evet tanyamadm dedim. Bana o akam silahla yakaladmz kii olduunu syledi. Bunun zerine, "Nasl olur, ok deimisin," dedim. Gerekten ok deimi, kilo vermiti. "Ayrca nasl byle abuk ktn," dedim. "Abi yeni ktm," dedi. Ben yakaladmz olay anlatmaya kalknca, "O olay deil, o olaydan daha nce kmtm. Sonra baka bir olaydan daha yakalanp ktm," dedi. Adam iki vukuattan da nce tutuklanp sonra kmt. "Nasl oldu, nasl ktn bu kadar ksa zamanda?" diye sordum. "Abi, beni iki ey kurtard; biri sizin tuttuunuz, boynumda altn kolye ve bileimde altn knye olduunu belirten tutanak ve ikincisi de yaral rencilerden namuslu bir tanesinin verdii dzgn ifade. O beni kurtard." dedi. "Nasl dzgn ifade verdi, nasl namuslu hareket etti?" diye sordum. ki kiiyi silahla yaralamaktan veya belki ldrmeye teebbsten, yani ar bir sutan yargland dava devam ederken, yarallardan bir tanesi 58 vicdan azab ektiini,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dayanamadn ve gerei anlatmak istediini sylemi. Gerein ne olduu sorulduunda yle anlatm: "Bu kiinin boynundaki kolyesi ve bileindeki altn knyesini grnce biz arkada gittik birlikte silah bulduk. Geldik, bu ahs soymak iin yolda tabancamz ektik. Ama bu ahs daha yiit davrand. Silah elimizden ald ve bouurken silah patlad ve biz yaralandk. Ben doruyu itiraf ediyorum." Bu ifade zerine ahs beraat etmi. ki renci ise mahkum olmular. Olay itiraf eden renci ise biraz daha hafif bir cezaya mahkum olmu. Bunu duyunca kanm dondu. Sulu olduu ok aikard. rencileri silahla vurmutu, olay her eyiyle belliydi. Ama mafyayd, babayd. Daha nce baka olaylar vard. Tm bunlar unutulmu, gerek olma ihtimali bulunmayan bir beyan zerine adam serbest braklmt. rencilerin o tabancay bulmasna imkn yok. O tarihte, 1980 ylnda 161 Barettay, o mafya babasndan baka kimse bulamazd. Bu silah ok az sayda insanda vard, renciler nereden bulacak? Dahas akama birka saat varken, gndz vakti mahallenin orta yerinde bu adam soymaya kalkacaklar... Bunu yapacak rencilerin daha nceden en az beon tane soygunlarnn olmas gerekirdi. Ama tm bunlara ve dier iki rencinin aksi ifadelerine ramen bu rencinin ifadesi zerine bu ahs beraat etmiti. Bu olayn gereini bu karar veren hkimlerin hepsi de biliyordu. Ar cezada onu savunan avukat da biliyordu. Davada rol alan, ilgilenen herkes biliyordu. Bu korkun bir olayd. Burada nemli olan sadece bu kiinin beraat etmesi, mafyavari yntemlerle iini ayarlamas deil; bu iki rencinin haksz yere zulm grerek mahkum olmas, hayatlarnn karartlmas da deil, asl nemli olan organize bir biimde avukatyla, sanyla, mahkemesiyle, hkimiyle hepsinin birlikte bu suu ilemesiyd. Hepsi, vicdanlarda derin yaralar amas gereken bu ii kabul etmi ve bu olay kabullenmiti. Halbuki hukukta bir tabir vard; en aykr eyi de savunsa, mahkemenin anlatlanlar hayatn olaan akna aykrdr, bu

59

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olamaz' diyerek bu karan vermemesi gerekirdi. Ama mahkeme bu karar vermiti, inanamadm. Mafyac yzde yz sulu olduu halde hem beraat etmi, hem de iki ocuktan dayak yedii iin silaha davranan bir korkaktan, kendini soymaya kalkan silahl kiileri bertaraf eden yiit bir adama dnmt. Bu kadar oyunu, bir tala masumu vuran oyunu eytan planlayamazd. Demek ki insanlar her eyin alenen belli olduu, her delilin bulunduu sust halinde bile eytani fikirleriyle btn gerei ters yz edebiliyorlard ve bunu yapanlar arasnda adalet sisteminde en yce konumda bulunan ar ceza mahkemesi ve hakkn savunucusu avukatlar yer alyordu. Onlarn byle bir olaya katlmamalar gerekirdi. Bu olay stnden sanrm 28 yl geti, belki de daha fazla, ama hl zlerek hatrlarm. nsanlarn nasl byle ktletiini, nasl byle eytanla-tn, her eyi ters yz edebildiklerini gsteren rnek ac bir olayd. Dnn ki duruma devam ederken, mafya babasna ceza verilmesi gerektii ortaya kyor, baka hi kurtuluu yok. Sonra avukatlar tarafndan nasl kurtuluruz diye forml aranyor, byle bir eytani akl bulunuyor, rencilerden bir tanesinin fakir ailesine para veriliyor. Bu fakir ailenin ocuu bu ifadeyi veriyor. te Trkiye deki adalet sisteminin alma biimi. Trkiye'deki hukuk savunucularmn durumu. Bu, Trkiye'deki mafyann gc ve kabiliyetinin nerelere vardnn en gzel rneklerinden bir tanesiydi ve mutlaka bunun daha binlerce rnei vard. Bence daha nemlisi de bu olayda byle davranan insan, byle karar veren vicdan baka olaylarda da aynen bunun gibi hastalkl karar verecekti, hatta bu olayda bilerek rol. alan insanlar baka meselelerde benzer davranacaklar, yanl eyler yapacaklard. D dnyada ise her zaman kendilerini yce deerleri savunan, saygn kiiler olarak gstermeye alacaklard. Gereinde ise vicdansz, hakszlk yapan, para iin insan satan ama bunu kimseye syletmeyen kiiler olacaklard. Bu insan tipinin lkede oaldn zaman ierisinde grdk, ayn tipin hukukusu, polisi, asken, 60

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mhendisi, hepsi kendi sahasnda benzer davranlar sergiliyordu. Aslnda sorun, bu tipte, bu kiilikte idi; bu kiiliklerden nasl kurtulacaktk. Bu insanlarn adalet sistemi ierisindeki gc hi yabana atlr gibi deildi.

Namk .Astsubayn. IVIaf yayla Kurtarlmas

Mersin'de grev yaparken altm 1. ubenin grevi gerei, iimiz terr ve ideolojik olaylard. Terr olaylar lnca bo kalan zamanda yaptmz tahkikatlarla, o zamana kadar gremediimiz, yeraltnda kalan ok nemli yolsuzluk olaylarnn olduunu da fark ettik. Hali'te Yaayan Simonlar.................................. ._......... _ .......................................................................... Skynetimin ikinci yl dolmutu. Bir sabah ubeye geldiimde rendim ki Mersin'den baka bir ile atamas kan Alay Komutamrun evi skynetim grevlilerince aranyordu. Bayan polis memurlar, bir grup asker evi aramt. Alay Komutan ve yardmcs daha nceki byk rvet ve kaaklk olayndan dolay skynetim kuvvetleri tarafndan gzaltna alnmt. Bu olaylar zerine yeni gelen bir Alay Komutan greve balamt. Onunla iyi bir diyalogumuz vard. Bir gn Emniyet. Mdr nn tertipledii bir yemekte tesadfen Alay Komutan ile kars karya oturuyorduk. Laf ald ve Sivas'a tayini kan arkadam Namk Astsubay hakknda yle dedi: "Yeni tahkikatla onun ela def terini drdm, evrakn gnderdim, bugn tutuklamas kt." Bir anda, "Ama nasl yapabilirsiniz?" dedim. Namk Astsubay skynetim ncesi btn olaylarda yanmda olan, bana destek veren en yiit Jandarma Astsubay idi. Terrn ve olaylarn artmasyla birlikte herkesin kat dnemlerde, cenaze merasimlerinde byk olaylarn kma ihtimaline kar, herkesin kaybolduu, kenara ekildii, yalnz kaldm zamanlarda tek desteim Namk Astsubay'd. On-on be askeriyle gelirdi. En ciddi destei bana o verirdi. Onun byle bir olaya muhatap olmas ok arma gitmiti. Bunun yanl olduunu, buna kar ktm syledim. Benim 61

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

oradaki grevlerim nedeniyle durumu bilen Albay Cengiz Katun -ki o da vatan millet duygular gelikin biriydi- itirazm zerine, "Ben byle bir olduunu bilmiyordum, byle ise hemen arkadanzn haberi olsun, koruyun." dedi. Hemen yemekten ktm ve Sivas'ta, grev yapan Namk Astsubay aradm. "vedi gelmen lazm," diyerek durumu anlattm. Neyse ikinci gn sabah erkenden Namk geldi, tabii hakknda gyabi tutuklama karar karlm; haber vermesem Sivas'ta tutuklanacak, oradan tutuklu olarak Mersin'e getirilecek, ok zor durumda kalacakt. Oturduk, Namk Astsubay cezaevine girmeden bir are bulmamz gerekiyordu. Namk'n durumunu bilen ube Mdrmz ve dier arkadalarmzla birlikte Namk'a bir zm aramaya baladk ve tandk avukatlar bulduk. Avukatlar gyabi tutuklama karar kt iin mahkemeye kmas gerektiini, mahkemede ya tutuklanacan ya da serbest braklacan sylediler. Onca grev yapm birinin ieri alnmas ho olmazd. Bir baka ihtimal de hi mahkemeye kmadan karara itiraz etmekti. Bu ekilde kararn kaldrlmas mmknd ama kaldrlmama ihtimali de vard. Bundan emin olmak iin avukatlar ve Emniyetteki tandklar vastasyla davaya bakacak olan hakimle grmeye baladk. Ama tm srarmza, tm grmelere ramen hkim isteimizi kabul etmiyordu. "Ben mahkemeye gelmeden tutukluluu kaldrmam, hatta bu adam ieri alacam." diyordu. Hkim, elenceye, alkole merak olan, dnya gr olarak solcu bilinen biriydi. Namk ise biraz ters adan, milliyeti olarak tannyordu. ki gn uratk, btn srarlarmza ramen hkim ikna olmuyordu. are aramaya baladk, ne olur ne olmaz, bu hkim zerinde kimin etkisi olur, kimin sz geer, kim ne yapabilir diye dndk. O zaman dediler ki bu hkim zerinde sz geebilecek bir kii var. Bu kii, kendi apnda kabaday, mafya olarak bilinen bir adam. Mersin'in bat ksmnda daha ok otel ve restoranlarn olduu semtte etkin biri. O semtte bir otel var. Yemek yemek ve elence iin birtakm sanatlarn gelip gittii lks bir yer. Bizim 62

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hkim de srekli buraya gidiyor, otelciye kar ok mahcup ve baml. Otelci zerinde en byk etkiye sahip olan da bu kabaday. Kabadayy bulursanz bu i hallolur dediler. Biz 1. ube polisi olarak hep terr ilerine baktmz, o zaman kadar asayi olaylarna hi bakmadmzdan kim mafya, kim baba, mafya ne yapar, gc nedir, bilmiyoruz. Onlar da bizim gcmz, skynetimde olar etkimizi, hibir eyin bizi etkilemeyeceini, operasyon ekiplerimizin kabiliyetini bildiklerinden hi karmza kmyorlar, hatta, btn mafya babas bilinen tipler genellikle biraz sac milliyeti bilindiklerinden terr polisine ar sayg duyuyorlard. Bu adam mutlaka bulmamz gerekiyordu. Gemite Asayi ubenin en aktif birimi olarak bilmen ve imdiki cinayet, gasp, hrszlk gibi tm sulara bakan aratrma biriminde uzun sre alm ve son zamanda bizim ubeye atanm, ofrlmz yapan polis Hasan bu kiileri tanyordu. Mersin apnda etkili olan bu mafya babasnn telefonunu buldu. ube Mdrmz mer Aabey ahs arayp kendisiyle grmek istediimizi syledi. Adam kabul etti. Polis Hasan, ube Mdrmzn arac ile ahs alp getirdi. Ama adam ieri girince, byk bir mahcubiyet iinde, "Aman nasl olur aabeylerim, siz bana araba gndermisiniz, size zahmet oldu, siz emretseydiniz ben hemen gelirdim." diyerek ar bir sayg gsterisinde bulundu. Biz adamdan medet umarken, adamn bu mahcup, ekingen ve abartl saygl hali, bu adam ne yapabilir, bizi bir kenara brak, bekimizden, polisimizden bile ekinip ayaa kalkyor, byle biri bu ii nasl baaracak eklinde dnmemize neden oldu. Sonra adama durumu anlattk, bu ii halledebilir mi diye sorduk. Adam, "Eer i buysa, ok kolay aabeyler, hemen hallederim. Bu ii siz merak etmeyin, lafn bile etmeyin." dedi. Bir yandan merak etmememiz iin bize ok gvence veriyordu, ama dier yandan da adamn mahcup haline baktmzda bu iin altndan kalkacak gibi durmuyordu. Fakat ertesi gn adam i

63

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

halloldu dedi, sonra avukatlar mracaat etti ve Namk Astsubay'm tutuklamas kalkt. Yani devletin grevlilerinin, avukatlarnn, ube mdrlerinin srarn dinlemeyen hkim maalesef o kabadaynn srarn, otelcinin isteini kabul etmi, otelde temini basit eyler uruna tutuklamay kaldrmt. Belki bunun ok fazla rnekleri ve baka ok fazla teferruatlar da vardr, bu kadar basit deildir ama benim amdan bu, genelde bu sistem ve bu sistem ierisindeki insanlarn dnce yaps ve davranlarnn grlmesi asndan ibretlik bir olay olduu iin ok nemliydi. Mafyann ve yandalarnn etkisi kk bir Anadolu ilinde byle ise stanbul, Ankara ve zmir gibi byk illerdeki durumu tahmin etmek g deil.

PKK'hlarn Banka Soygunu

1980 yl yaznda, muhtemelen Temmuz ay banda sabah saat 10 civaryd. Mersin Terrle Mcadelede, o zamanki adyla 1. ubede, sorgu operasyon brosu amiri olarak alyordum. Polis Akademisini o yl yeni bitirip Mersin'e benim ubeye atanan komiser yardmcs Adem'i de yanmza alm arala ehri geziyorduk, amacmz ona biraz ehri tantmak ve bilgi vermekti. Daha ubeden yeni ayrlmtk ki telsizden Karaduvar Mahallesi'nde bir bankann soyulduu haberi geldi. Orada bulunan polisler karakoldaki klstr bir arala kaan soyguncular takibe balamt. Anons
L

z!vC_ .T II

btn Mersin'de bulunan ekipler o

istikamete doru yneldiler. Soyguncularn kulland ara nce Tarsus lesi yoluna kt, sonra yolun ilerde polis tarafndan kesileceini tahmin edip Toros Dalar istikametindeki ky yollarna sapt. Bir sre ilerledikten sonra aracn gidemeyecei yollara gelince soyguncular arac terk ederek dalara doru yaya kamaya baladlar, biz de hi hazrlk yapmadan hemen takibe katlmak zere hzla hareket ettik. Soyguncular orta boy aalar ve kayalklardan oluan makilik, ormanlk alana doru kamaya baladlar. Arkadan gelen, plan 64

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet polis

program

olmayan

ve

sadece

telsiz

anonslarn

duyan

ekiplerinin hepsi de pelerinden ayn istikamette ky yoluna girdiler. Jandarma da haberdar edilmi, onlar da yardma arlmt. Soyguncular nde, polisler arkada geliigzel bir arama ve kovalamaca balad. Birka saat sren bu harektn sonunda soyguncular arazide kayboldular. O zaman Adana'da bulunan Skynetim Komutanlndan helikopter istenmiti, bir-iki saat sonra helikopter geldi. Helikopterle ayn arazide tarama ve uzaktan gzetleme faaliyetleri yapld ama ahslar bulmak ok zordu. Bu arada kaamayp arkada kalan banka soygurcularndan bir tanesi silah ile birlikte yakaland, dierleri uzun aramalara ramen bulunamad. Soyguncularn arata 4 kii olduu tahmin ediliyordu, yakalanan kiiyi sorgulamak zere Mersin Emniyet Mdrlne getirdik. O zamanki Maazalar Karakolunun stndeki Terr ubesi koridoruna getirdik. ahs bir sandalyeye oturttum, karsna da ben oturdum. Adam sorgulayacam, ama bu arada olayla ilgilenmi, aramaya katlm, dalara trmanm, koturmu ne kadar polis varsa hepsi bu emeklerinin karl olarak evlerine gitmemi, olaann aksine hepsi birden ubeye kmlard. Bata Emniyet Mdr ve dier ube Mdrleri, amirleri olmak zere, hatta kovalamaya katlan trafikilerin tamamna yakn etrafmz kalabalk bir halka eklinde sarmlard. Ben ahsa sorular sormaya baladm. lk soru, "Hangi siyasi hareketin mensubusun, hangi rgtn adna soygun yaptnz?" oldu. Adam nce konumak istemez gibi hareket etti, ama bunu bir rgt adna yaptn syleyip hangi rgt/hareket olduunu sorunca, PKK dedi. Daha dorusu kendi tabiri ile PEKEKE. Tabii bu rgt ismini o gne kadar hi duymam olan orada bulunan herkes, adamn yalan sylediini dnerek doruyu syletmek iin ona saldrmaya baladlar. Onlar iin PEKEKE hibir anlam ifade etmiyordu. "Durun," dedim. Bu olaydan ksa bir sre nce Ankara'ya sorgulama kursu iin arlmtk. Bu kursta yeni rgtler, blnen ve birleen siyasi gruplar vs. hakknda son bilgileri almtm. Orada anlatlanlardan bu rgtn yeni kurulduunu, o 65

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamana kadar Apocular veya Ulusal Kurtulu Ordusu (UKO) diye bilinen rgtn ad deitirerek PKK, yani Krdistan i Partisi adn aldn renmitim. Bu o zaman kadar Mersin'de ok duyulan bir rgt deildi, ama rgt 1977'de kurulmu ve 1980 ylnda soygun olmutu. Arada 3 yllk bir zaman vard, ahs anlatmaya balad. Daha sonra uzun sorgulamalar sonunda ahsn ifadelerinden dier sanklara ulamak, en azndan onlara kar operasyon yapma imknlarmz oldu. Geri soyguna katlan ahslarn byk bir ksm Adanann mehur Daalolu Mahallesinden gelmiti. Oras o dnemler bir ekibin kolayca girecei bir yer deildi. Girilmesi zor olan ve o zamanki tabirle kurtarlm blgelerdi, daha sonra operasyona gittiysek de dier kiileri yakalamak kolay olmad. Yakaladmz kiiden baz bilgiler alsak da dikkatimi eken uydu: Hepimiz devletin gvenlik kuvvetleriydik; byk bir ksmmz yksekokul veya lise mezunuyduk, oumuz devletle ilgili her konuda bilgi sahibi olduumuzu zannediyorduk. Ama byle bir rgtn adm bilmiyorduk. Bunlarn niin banka soyduunu anlayamiyord.uk. rgtn ad ilk defa duyduumuz bir kelime gibiydi, fakat okuryazarl zayf, ilkokulu bile bitirmemi olan karmzdaki kii bu. rgtn ne olduunu biliyor, rgtn ama ve ideallerini kavrayarak bu. ama ve idealler dorultusunda banka soyabiliyordu. Arada byk bir orantszlk ve byk bir farkllk vard. Biz, bilmemiz gereken birok eyi bilmiyorduk ama o kii ok az okuryazar olmasna ramen ideolojik bir rgtn amacn biliyordu ve rgte para bulma uruna bir banka soyacak kadar bu ideolojiye inanm, bu ideolojinin iinde ve bilincindeydi. Aslnda belki de en byk eliki veya gvenlik kuvvetlerinin btn bu olaylarda baarl olamamasnn en byk sebeplerinden biri de bence buydu. Kar taraf tanmyorduk, renmiyorduk ve renme isteimiz de yoktu. Bu duruma yllarca hep ahit oldum, bu konuda ok da byk ilerleme kaydedilmedi, bence hl da byledir.

Acilciler Operasyonu
66

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

1980 yl, muhtemelen de k aylaryd, Mersin merkezde Asayi ubesinin hrszlk masasna atanmtm. Bu ubenin iki ksm vard, biri cinayet ve gasp gibi ar sulara bakan bi rinci ksm, dieri ise hrszlk ve dolandrcla bakan ikinci ksmd. Beni ikinci ksma almlard, nce bu ksmda greve balamtm ama o zamanki kadrodaki grevli saysnn azl nedeniyle ciddi olan btn olaylara bakp koturulabiliyordum. Bu yllarda Mersin merkezde siyasi olaylar meydana geliyordu. Bir gn karakola gelirken ar ceza reisinin saldrya urayp vurulduu sylendi. Ben olay yerine gitmemitim ama giden ekiplerin verdii bilgilere gre olay yerinde bir arjr drlm, ayrca rgt bayra braklmt. Olay yle gelimi: Kap alnm, biri kz olmak zere kii gelmiler, ei kapy anca hkimi sormular, hkim kapya gelince de makineli tfekle ate etmilerdi, hkim olay yerinde lm, ei yal kadncaz ise ar yaralanmt. O zaman bu olayla ilgili izilen ekale benzeyen kiiler yakalanp tehis iin hkimin yaral olan eine getiriliyordu. Bu getirme gtrme ilerine ben de birka defa katldm. Kimi zaman eski olaylara karm baz insanlarn da tehisi gerekiyordu. Bir gn ilgin bir olay oldu. 701i yllarn rgt mensuplarndan biri olan Pnar Erdem.il isimli gen ve gzel bir kz tehis iin gtrmtk. Hkimin yaral ei kzcaz uzaktan grnce, "Evet kesinlikle bu, tandm onu" dedi. Kz panikledi, "Ne olursunuz teyzeciim, bir daha bakn ltfen, dikkat edin, bakn ben deilim," diyerek iyice yaklat. Yaral kadn yakndan daha dikkatli baktnda, "Evet sen deilsin, ama o kadar ok benziyorsun ki sen zannettim," dedi. Fakat bu olay, fail hakknda bana bir fikir vermiti. Bununla birlikte Trkiye'de yaayan bir bir ar ceza reisini, ortada hibir sebep yokken ldrebilmesi-ni aklm almyordu. Neden ldrmlerdi? Kendimce olay tam manasyla kavram deildim, bu olaya anlam veremiyordum. rgtlere girmi gen insanlar ideolojik amalar iin siyasi eylem yapyordu, ama ben devletin grevlisi olarak bu eylemlerin 67

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

niye yapldm anlayacak zaviyede bile deildim. Benim gibi tm meslektalarm da ayn seviyedeydi; bunlar anarist, ter1, Bolum: Devlet, rist, vatan haini, satlm ve kandrlmlar gibi beylik szlerden ilerisini bilmiyor, kavrayainiyorduk. Bu olay meydana geldikten bir mddet sonra ataklm dolaysyla beni 1. ubeye almlard. te o zamanki ad ile birinci, imdiki adyla Terrle Mcadele ubesinde greve balam oldum. Bu grev, 1997 ylnda stihbarat Daire Bakanlndaki grevimden alnmam talep eden dilekeyi verip grevden alnncaya kadar geen tam 17 yl boyunca srd. Bu hizmette ok alanlar gnde 8 saat, bazlar ise 12 saat alyordu ama ben sabah uyanr uyanmaz greve balyor, uykum gelince yatyor, tekrar uyannca almaya devam ediyordum. Mesaim herkese gre iki kat fazla idi. Ayrca birok kii mesainin byk blmnde basit devriye, koruma, bekleme tedbirleri vs. ile urarken, ben en youn sorgular, operasyonlar, atma ve kovalamacalar alyordum. Bir gn gnlk almalara devam ederken Silifke'de bir banka soygunu haberi geldi ve btn polis ekipleri ara binerek ellerindeki tm imknlarla olay yerine, Silifke'ye doru gitmeye baladlar. Biz biraz daha donanmlydk; elik yelek, drbnl silah gibi malzemeleri toplayarak bir jiple yola kmtk. O zamanki cinayet masasnn amiri rahmetli Natk Karadeniz ve ekibi bizden nce olay yerine varmt. Bankay soyan drt kiilik THKP-C Acilciler grubu yeleri, soygundan sonra iki mensubundan silahlarn brakp sradan yolcular gibi gitmelerini istemi. Biri ile halkndan olan dier iki kii Gksu Irma'na yakn bir ba evinde kalmaya balamlar. le dna gitmeleri istenen iki ye phe zerine ile polisi tarafndan yakalanm ve soyulan banka grevlileri tarafnda tehis edilmiti. 68 ile rgt dokmanlarn inceleyerek mesaimi geiriyordum, yani sradan grevlilere gre 3-4 kat daha youn

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hemen akabinde bu kiiler ileye gelen cinayet masas grevlileri tarafnda sorgulandklarnda dier iki arkadalarnn kaldklar evi gsterebileceklerini sylemilerdi. Hali'te Yaayan Smoniar. . ... ___.............._____............................... Bunun zerine ka kii olduklarn, silahlarnn ne olduunu, daha dorusu ideolojik rgtleri hi bilmeyen cinayet masas aceleyle sz konusu eve doru soygunculardan biriyle birlikte yola kmt. Eve varlp atma baladnda yakalanan soyguncu ile cinayet masas amiri bakomiser Natk Karadeniz vurulmu, bunun zerine ekip panikleyince dier sanklar kamaya balamlard. Bu olayn il merkezinde duyulmas zerine bizler her eyi alarak yola kmtk. atma ile birlikte kaan kiiler rmaa doru gitmiler ve Gksu Irma'n geerek arazide kaybolmaya almlard. Olay yerine varnca hepimiz birden btn araziyi aramaya baladk, her tarafa bakyorduk. Gksu bahar aylarnda sert akard, suyu gemeye kalkarken faillerden hcrenin lideri olan Recep boulmutu, cesedi bulundu. Bylece iki fail sa yakalanm, biri atma annda polislerin veya arkadalarnn atei ile vurulmu, birinin cesedi bulunmu ve dieri kamt. Sa yakalanan kii getirilip sorgulanmaya baland. ahsn verdii bilgiler zerine Hatay'dan baz isimler getirildi, bu olayn o zamanki adyla Trkiye Halk Kurtulu Partisi Cephesi Acilciler rgt tarafndan yapld anlald. ahslan sorguladk. rgt mensuplarnn isim ve kimlikleri belirlenmeye baland. lk yakalanan failler mahkemeye gnderildikten sonra devam eden aratrmalar sonucunda rgtle ilgili nemli bilgiler elde edilmeye baland. Bu arada hkimi ldren en nemli sanklardan ikisinin, bir sre nce evlenen, Mersin'in yerlisi olan kadn militanla Hatayl bir erkek militan olduunu rendik. Bu ahsn tespit edilmesiyle birlikte hzla aratrmaya baladk ve o gn bu kiilerin bir dne gitmek zere Ankara'ya gittikleri bilgisini aldk. Yanlmyorsam bir askerin, hem de general rtbesindeki bir kiinin dn iin bu iki terrist kz ve olann Ankara'ya gittiini 69

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

rendik. Hkimin ldrlmesinin, banka soygununun, daha nce soyulup da faili belli olmayan dier banka soygunlarmn da bu rgt mensuplarnca gerekletirildiinin belirlenmesi zerine, Ankara'ya gidiin sradan bir dn olmayaca veya normal dnse bile rgtn eylemine dnebilecei ihtimalini dikkate almamz gerektiine karar verdik. O akam iin hemen Ankara Emniyetine o zamanki kstl imknlarla telefonla bilgi verildi, mesaj ekildi. Biz dn ve dn evi hakknda bilgileri aldktan sonra, oluturulan drt kiilik bir ekiple hemen Ankara'ya hareket ettik. Ekipte, cinayet masasnn iki polis memuruyla birlikte o zamanlar bakomiser, u anda ise polis bamfettiliinden emekli olan, felsefe profesrlerine ta kartacak entelektel birikime sahip, hl en yakn dostum ve aabeyim Nerrin Sar vard. Biz gece yars sratle yola ktk ve sabah erkenden Ankara'ya vardk. Nerrin Aabey'in Genelkurmayda, daym dedii Sadi Sevk Paa isimli yakn bir akrabas vard. rgt mensuplarnn dnne katlaca general rtbesindeki dn sahibinin evi ve dn yeri hakknda bilgi almak istedik. Bu kiiler terristti ve dnde de eylem yapabilirlerdi. Dorudan olay yerine gidecektik, nk onlar dne katlacaklard. Nerrin Aabey'in Genelkurmayda yapt aratrmada edindii bilgiler tam teyit edilemedi, byle bir general ve byle bir st rtbeli subay yoktu, bir gariplik vard. Bunun zerine skynetim grevlileri ile grmek ve daha temel bilgiler almak iin Ankara Emniyet Mdrlnde bulumaya karar verildi. Ankara Emniyet Mdrlne vardmzda, operasyon hazrl yaparken ve yer tespitiyle urarken oradaki grevliler, dn bizim yaptmz bildirim zerine iki kii yakaladklarn syleyerek, giderken onlar da yanmza almamz istediler. Meer onlar bizim yakalamak iin plan yaptmz kiilermi. Daha biz yola kmadan, Ankara Emniyeti telefonumuz zerine garaja gitmi, bu kiileri sabah erken saatte daha otobste iken yakalam. Mersin'e bilgi vermiler ama o zamanlar telsiz, telefon benzeri cihaz bulunmadndan ve biz yola ktmz iin m erkezimizle irtibatmz olmadndan dolay bu bilgiden haberimiz yoktu. Sonra 70

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ankara Emniyetine geldiimizde yakalayacamz kiilerin zaten yakalanm olduunu grnce operasyondan vazgetik ve sanklar hemen alp yola kmaya karar verdik. Hi beklemememiz, hemen hareket etmemiz gerekiyordu. Ekip yelerine, "Yolda durmak yok, herkes hazrlklar yapsn, her ihtiyacn gidersin, hemen hareket edeceiz" dedik. ki sank, drt de biz, toplam alt kii, sk tk eski model bir Mercedes arabaya, bir polis memuru ile ben, ortamza iki san alarak arkada, ba-komiserimiz n tarafta oturmak zere binip hareket ettik. Hi durmadan Mersin'e gitmemiz gerekiyordu, takip ettiimiz operasyon devam ediyordu. Ayrca bu kiiler ok tehlikeli insanlard, yolda durduumuzda yandalar sorun karabilirdi. O zamanlar ok gl silahlarmz da yoktu, elimizde bir tane makineli tfeimiz vard, MP5 iki arjr doldurup bantla ters yz balamtk, ayn anda 64 mermi atabilecek imkna sahiptik. Bunun yannda kiisel silahlarmz da mevcuttu. Yola koyulduk. Epey yol alnca aracn arka koltuklar dar olduundan ve operasyon dolaysyla son -drt gndr doru drst uyuyamadmdan ok rahatsz olmutum. Bunun zerine arkaya Nerrin Bakomiser, ne de ben getim. Makineli tfei de ben aldm. Yorgunluktan sabaha kar uyumuum, Pozant'ya gelmitik. Pozant'ya yaklanca hi durmayalm diye anlamamza ramen ofr, Bakomiserimiz ve bir arkada, mola verelim, bir orba iip biraz dinlenelim, uykumuz kasn diyerek Pozant'daki bir restorana girmilerdi, onlar giderken uyandm, sanklar da yanlarnda gtryorlard. Aracn iinde biraz durduktan sonra, ktm. Aratan inerken elimdeki silah arabada braktm. Darda onunla dolamak istemiyordum, nk etrafta mola vermi yolcu otobsleri ve yolculardan oluan kk bir kalabalk vard. ift arjr bantla sarlm MP5 makineli tfei arabann ierisine koydum ve bizim, arkadalara, silah arabada takip edin diye iaret ettim, onlar da tamam anlamnda balaryla iaret verdiler. Ben lavaboya gidip yzm ykayarak uykumu amaya altm. Dndmde iki 71

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sann arabann arkasnda oturduunu grdm. Yanlarnda da hi kimse yoktu. nce polislerin benim makineli tfei arabann nnden aldklarn zannettim. ahslara baktm, bizim arkadalara baktm, hepsi gayet sakinler. Bunlarn yanma vardm, "Sanklar oraya gnderdiniz, silah aldnz m?" diye sordum. Almadklarn sylediler. Ar ceza reisini ldrm, banka soymu ve daha birok olayn faili, o zamana kadar en ok silahl eylem yapan Acilciler rgtnn iki nemli san, zerinde ift arjrleri dolu makineli tfein yanndaydlar. Biz de ise 5-7 mermisi olan basit silahlar vard. evrede olaylardan bihaber yzlerce yolcu bulunuyordu. Ve sanklar kelepesizdi. Sanklar daha Ankara'da araca bindirirken onlara kelepe takalm demitim, ama yanmzdaki cinayet masasnn polisleri, onlar tandklarn ve kelepeye gerek olmadn sylemilerdi. Cinayet masas polisleri ile tanklklar da uradan kaynaklanyordu; Bu kar koca grnmndeki sanklar hakknda, hkimin vurulmas sonrasnda ihbar olmu, cinayet masas da bunlar o zaman Hatay'da yakalayp (hkimi vurunca Hatay'a, olann ailesinin yanna gitmi gzkyorlard) tehis iin getirmilerdi, fakat hkimin yaral ei Ankara'ya sevk edildii iin sanklar da tehis iin Ankara'ya, sevk edilecekken, yaral kadnn ld haberi alnm. Dolaysyla sanklar tehis edilememi. Militanlar birka gn cinayet masasnda sank veya misafir gibi kalmlar, o arada da polislerle samimi olmulard, tehis olmaynca ubede bir hafta tutulduktan sonra serbest braklmlard. Ankara'da kz grdmde katilin byk ihtimalle o olduunu dndm, nk hkimin ei kafili Pnar Erdemli isimli bir kiiye ok benzetmiti. Bu kz da Pnar Erdemil'e benziyordu. Arada gerekten sadece ya fark vard; yz hatlar ona ok benziyordu. Bunun zerine bu olayn doru olduuna kanaat getirdim, bundan dolay da nemsiyordum. Fakat arkadalaHali'te

Yaayan Simonlar. ____. ._......................................................

rn, kelepe vurmayalm, biz bunlar misafir ettik, bir hafta bizim ubede kaldlar, kelepe vurmak ayp olur demeleri zerine Nerrin 72

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aabey onlara kelepe takmam, biz takarsak korkuyor derler, demiti. Korktuumu dndrecek eyler her zaman beni rahatsz etmitir, bu yzden her trl riski gz alarak ilerinde bu kiilerin katil olabileceklerine en ok inanan ben olmama ramen zanllara kelepe takmamtk. Aslna bakarsak bu insanlar hkimin katili, Acilcilerin iki nemli militanyd. Ama dier yandan polisimiz bu kiiler bizde bir hafta misafir kald, onlara ok altk, onlara kelepe takarsak ok ayp olur gibi dnceler iindelerdi. deolojik rgt, siyasi rgt ne demek, nasl dnr vs. bilinmiyordu. imdi ellerinde kelepe olmayan ve ok iyi silah kullanabilen iki kii arabann ierisinde ve nlerinde ift arjr taklm bir makineli tfek vard. Biz ise karlarnda drt kii ve hibir ekilde onlara, kar koyma ansna sahip deildik. Ayrca etrafta birok insan vard, bu silah kullansalar ok zorda kalabilirdik. Ben polislerin yanlarna vardm. Hi hissettirmeyin, panie kaplmayn, yava yava arabaya yaklaalm ve binip sessizce gidelim dedim. Hibir ey olmam gibi panik yapmakszn uygun ekilde arabaya bindik ve hep beraber Mersin'e dndk. Daha sonra ahslar sorgularken bu olay da onlara sordum.. "Neden nnzde makineli tfek dururken alp kamadnz. En azndan bir ikimizi ldrp kaabilirlerdiniz. Bu ilere bulam insanlarsnz, niye yapmadnz?" dedim. Erkek olan bana yle dedi: "Ben enayi miyim? Sen o silah oraya bilerek braktn. Arabadan en son sen inmitin, inerken silah boalttn. Biz silah elimize alsaydk, kendinizi koruma bahanesiyle bizi vurup ldrecektiniz. Bizi ldrmek iin bir senaryo kurdunuz. Numaranz yutmadk, o yzden silah almadk." Yani bizim arkadalarn safl, onlar tarafndan ok byk eytani bir plan zannedilmiti. Halbuki gerekten safa ve tedbirsizlikle silah oraya brakmtk ve alp kullansaiard bugn bu kitap yaplamayabilir, telafisi mmkn olmayan olaylar kabilirdi, te bizim bu kadar saf ve tedbirsiz oluumuz, kar tarafa olaanst bir tedbir ve olaanst bir tuzak olarak alglanm ve yle grlmt. Buna benzer olaylar 73

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

polis tekilat ve benzeri gler ok yaptlar, ok yaptk daha dorusu. nk biz karmzdaki insanlar ve onlarn zihinsel yaplarn, glerini ve niteliklerini anlamak ve idrak etmekten ok uzaktk. Bu farkll soruturma boyunca her zaman grmek mmkn oluyordu. Gece ge saatlere kadar Cumhuriyet Savcs Yusuf Bey, ube Mdrmz ve tm amirler sanklar sorguluyor, hangi olaya kimin katldn, kimin ne rol oynadn renmeye alyorduk. Militanlar olaylar saklamyorlard, sadece birlikte olduklar dier militan arkadalarnn adn vermek istemiyorlard. Bir ara bir militan, rgtn istei zerine Hatay'dan Mersin'e geldiini, banka soygunundan bir gn sonra tekrar Hatay'a gittiini anlatnca, ube Mdrmz ona banka soygununda ne kadar para aldn sordu. Militan para almadn syleyince, "Mutlaka alm sndr, ne kadar aldn, syle" diye srar ettik. O da almad ynnde srar ediyordu. Bu arada dnyann belki de en temiz, en saf polis amiri olan mer Aabey, "O zaman bankay babann hayr iin mi soydun?" deyince gnlerce yorulmu, sinirleri bozulmu ekip yesi herkes epey glmtk. Ama asl tuhaf uydu: Bize gre bankay soyan kiilerin paray blmeleri gerekiyordu, bu ahs tm risklere katlanarak banka soygununa katlm ama. paradan be kuru almamt, o zaman banka soygununa niye katlmt; biz ideolojik rgt iinde militanlarn inan ve idealleri iin fedakarlk yaptklarn, banka soygununda para alma diye bir ama ve mantklarnn olamayacam bilmiyorduk. Militanlarn i dnyasn ve inanlarm renmem epey zaman almt, ama sonunda artk onlar gibi dnp onlar gibi hissetmeyi baardm. En garip eylem, ve olaylar dier meslek Hali'te Yaayan Simonlar...._......_......................................._.......... talarm garip karlarken, ben hangi rgtn bunu yapm olabileceini tahmin edebiliyor, eylemleri hi de garip karlamyor, bizim gibi insanlar iin manal olmayan eylemlerin rgt mensuplar iin makul, hatta bazlar iin ge kaimmi eylemler olduunu tahmin edebiliyordum. Pek ok olayn hangi rgt tarafndan 74

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet yanlr

yaplm

olduu

konusundaki

tahminlerimde

ok

az

olmutum.

hvanclar Operasyonu ve Halit Musto

1982 ylnda Mersin'de grev yaparken bir gece ube Mdrmz arayp acele toplanmamz gerektiini syledi. O zamanlar makam arac vs. yoktu. Hibe alnan eski model bir Mercedes 1e ube Mdrmz mer Bey ve ben onun tarif ettii Mersin Yeni Mahalleye gittik. O aratan indi, baz grmelerde bulunmak zere bir eve girdi, ofrle ben beklemeye baladk. Eve birtakm insanlar girip kyordu ama Mdrmz bir trl kmyordu. Artk sabrszlanmaya balamtk, saat 24'e doru mdrmz geldi. Olay nasl ve neresinden balayarak anlatacan bilemediini syledi. Ksa sre sonra ubeye geldik, bana ksaca olay zetledi. O zamanlar Mersin'den Kbrs'a ve oradan da Suriye'nin Lazkiye li'ne dzenli gemi seferleri vard. Her gn feribot Kbrs'a gidip geliyor, ancak haftada bir veya iki defa da Mersin-Kbrs-Lazkiye ve Lazkiye -Kbrs-Mersin eklinde seferler oluyordu. Gemi ile Suriye Lazkiye'den yola kp Kbrs zerinden Mersin'e gelecek olan Suriye asll bir kii, Mersin'deki kardeinin Trk eini telefonla arayarak, kendisinin Kbrs'ta gemiyi kardn, gemide kendilerine hediye olarak ald bir kutu marmelat oidu bu kutuyu tlaka gemiden almas gerektiini, marmeladn kaybomamasn zellikle srarla tembih ediyordu. Bu kadar srar etmesi zerine kardeinin ei de, gmrkte alan insanlarla yakn diyalogu olan grevliler araclyla gidip gemideki o marmelat kutusunu alp, eve getiriyor. Daha sonra ahs tekrar telefonla aryor ve kutunun alndn renince gvenli hem bir ok yerde seviniyor hem de ve kutuyu kimseye amamalarm, saklamalarn

vermemelerini sk sk tembih ediyor. Bunun zerine bu kiiler ikilleniyor, bunlarla beraber hareket eden bir grup insan evde toplanp marmelat kutusunu ayorlar. Be kiloluk marmelat kutusunu anca, ierisinde orijinal susturucusu olan ve Fransz onlusu denen namlusunda susturucu 75

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

takmak iin vida alm bir tabanca, bir susturucu ve bir kutu 7.65 mmlik mermi olduunu gryorlar. O anda evde, Suriye'den kam ve birbirleriyle irtibatl olan 5-6 kii, gelen kiinin kendilerine eylem yapmak zere geldiini anlayarak, onun ldrlmesi iin plan yapmaya balyorlar. Ancak ldrme ii konuulmaya balannca, marmelat kutusunu alan ev sahibesi korkuyor, bir sknt kar bam belaya girer dncesiyle gmrk mdrne olay anlatp silah sylyor. O gmrk mdr de bizim mdrmzn yakn olduu iin, rndrmz arayp bilgi veriyor ve biz durumdan haberdar oluyoruz. Biz olay biraz daha deince pek ok bilgiye ulatk. hvan- 1 Mslimin (Mslman Kardeler) isimli Suriye'deki rejim muhalifi bir grubun birok eyleme karan st dzey militanlar, Suriye'den kaarak Irak tarafndan verilen farkl belgelerle Mersin'de kalyorlard. Hatta bazlar Arapa bilen Trk kzlarla evlenerek Trkiye'de kolayca ikamet ediyordu ve ev sahibi kadn da byle biriydi. Evde bulunan dier kiiler de Suriye'deki rgtn mensubuydu. Marmelat kutusunu gnderen ev sahibinin kardei ise Suriye Muhaberatnn gizli ajan olan Halit Musto'ydu ve Mersin'de aabeyi ile irtibatl dier hvanclar ldrmek zere geliyordu. Bu amala silah ve susturucu getiriyordu ancak Kbrs'ta gemiyi karnca plan bozulmutu. Evdeki rgt mensubu kiiler zaten eskiden beri Halit Musto'nun devletin ajan olduundan phelendiklerinden, silah ortaya knca her eyi anlamlard. Hali'te Yaayan Smonlar......._..-...........____..........._...__........._.... Tm bu kiiler, Suriye'deki rejim muhalifi Mslman Kardeler tekilatnn nemli yeleriydi. Bu insanlar Suriye'de birtakm olaylara ve faaliyetlere kartklar iin lkeden kam ve Trkiye'ye snmlard. Bir ksm da baka lkelerde bulunuyormu. Biz bu olayn teferruatn o zaman ok renememitik ama gelecek olan kiinin hakknda bilgi sahibi olduk. O zamanki Emniyet Mdrmz, eski adyla nemli ler Daire Bakanl, imdiki adyla Emniyet stihbarat Dairesi Bakanl grevini yrtm, 76

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ortadou kkenli rgtler konusunda uzman saylacak bir isim olan Mustafa Yiit'ti. Olay Emniyet Mdrme genel hatlaryla mdrmz mer Bey tarafndan anlatldktan sonra, o zamanki Skynetim Komutan ile MT Mersin ubesine de bilgi verildi. Sabah gemi limana gelirken, olaanst tedbirler aldk. Tabii ilk defa byle bir olayla karlatmz iin iki kiinin yapabilecei bir olay, biz yzlerce insanla tedbir alarak yapmtk. ahs takibe aldk ve eve gittiinde fazla zaman geirmeden ahs alp Emniyet Mdrlne getirdik. Adam sorgulamaya baladk. Onun anlatmlarndan olayn ne olduunu, teferruatn renmeye altk. Bu arada onu dinlerken dier kiiler hakknda da bilgi sahibi olmaya baladk. Grdk ki Suriye'de rejim muhalifi olan Mslman Kardeler tekilat ok ciddi rgtlenmi; atmalar, askeri birliklere saldrlar, bombalama olaylar gibi yzlerce eylem gerekletirmi. rgt yelerinin bir ksm yaralanm, bir ksm muhtelif olaylara karm, daha sonra deifre olan ve ar sulardan arananlar Suriye devletinin yakalanan kiilere uygulad ar tedbirlerden dolay lkeden kamlar. Hepsinin zerinde Irak pasaportu ve vatandalk belgesi vard, o zaman Irak rejimi Suriye ile dman olduundan bu insanlar her adan destekliyordu. Saddam rejimi bu rgt mensuplarna maa veriyor, pasaportlarn, belgelerini, vs. tanzim ediyordu. Yani bu rgt, tamamen Irak tarafndan desteklenen ve Suriye rejimine muhalif bir gruptu. Trk stihbarat da belli oranda bilgi sahibiydi, bunlar uzaktan izliyordu. Bu kiilerin ounun evlilikler yaparak belli oranda Mersin'de kmelendiklerini ve akrabalarnn yannda kaldklarn tespit ettik. in zetini anladktan sonra Halit Musto'yu ve Mslman Kardeler tekilatna ye olan Trkiye'deki dier kiileri de eitli basknlarla yakaladk. zerlerinden kan Irak'tan verilmi pasaportlar, sahte belgeleri ve dier evraklar aldk. Bylece rgt hakknda epey bir bilgi sahibi olduk. Bunlarn ifadelerini aldk. Tabii byle bir olayn adli ileme nasl konu edilecei, o zamanki askeri

77

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ynetimin sreten haberdar edildikten sonra verecei talimata balyd. Dolaysyla bu sre ok uzun bir sreyi kapsad. Mslman Kardeler rgt mensuplar Irak vatanda gzkyorlard, bu yzden ileri kolayd, ama Halit Musto konum itibaryla biraz daha farkl bir kiiydi. Baka bir lkeden Trkiye'ye eyleme gnderilmiti. Bu sfat itibariyle de zel ilem yaplmas gerekiyordu. ahs normal karakol yerine stihbarat ubesinde bir ksm bizim ubemizden, bir ksm stihbaratta olan grevlilerle. Emniyet stihbarat ubesine ait lojman grnml olan binada bekletmeye aldk. Bir gn istihbarat, bir gn bizim 1. ube personeli banda duruyordu. Zaman getike, grevlilerle bu kii arasndaki samimiyet ve gvenin artmas ve nasl olsa bir yer bilmiyor, bir yere kaamaz dncesi ile tedbirlerin yava yava gevediini, bir gece grevlilerin uyumasn frsat bilen Halit Musto nun da kelepelerini geveterek binann ikinci katndan atlayp katn rendik. Tabii bu ahsn ieriden veya dardan hibir yardm almadan kamasna inanmamtk. Emniyet Mdrmz gemite stihbarat Daire Bakanl yapm, bu konularda birikimli ve olduka yetenekli, dnyay ve olaylar tanyan biriydi. Bu kan sradan olamayacan, Suriye ile irtibatl birilerinin yardmyla gerekletii gibi inanlmaz teoriler retmeye balad. Hali'te Yaayan Simonlar.......................___...____......._____............... O gece nbette olan stihbarat ubesindeki arkadalarmz da ok zorda kalmlard. Ne yapp ne edip adamn bulunmas gerekiyordu. Bunun zerine ben ve arkadalarm adamn gidebilecei her yeri aramaya baladk. Onu tanyan ve gidebilecei herkesi dolayor; gelirse mutlaka bilgi vermeleri gerektiini, ona yardm ederlerse ok ciddi bir su ilemi olacaklarn syleyerek bir yandan onlar korkutuyor bir yandan da itimatlann kazanacak konumalar yapyorduk. kinci gnn sonunda inanlmaz, mucizevi bir almayla ahsn yerini belirledik. Bulunduu evdeki ev sahiplerini de ikna ederek onu banyo yaparken yakaladk. 78

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Kimse yakalanacana inanmyordu, ama biz ikinci gn ahs yakalamtk. Bu tabii bizim oradaki itibarmz ok artrmt. Herkes Mersin Emniyetinin ve stihbaratn itibarn kurtardmz sylyordu. Zaten Mersin'in en iyi ekibiydik, tm siyasi olay, operasyon ve sorgular yapan, hibir eyden ylma yan, her olay zen bir ekiptik. Fakat kaan, yakalama umudu olmayan bir casusu iki gnde yakalamak ayr bir baaryd. ahsn sorgusu uzunca bir zaman srd, sonra yaplacak ilemler konusunda Ankara'nn bilgi vermesi aylar sren uzun bir sreci kapsad. Bu kiileri sanrm alt aya yakn bir sre tutmak mecburiyetinde kaldk. Sonunda Halit Musto tabanca ve silahtan adli ilem grd ve dier ilemlerin byk bir ksm o zamanki genel gvenlik politikas gerei fazlaca resmi evraklara yansmad ve ahs o haliyle mahkemeye gnderildi. Zaten hibir eylem de yapmamt. Daha sonra hapisten knca Suriye'ye iade edildiini tahmin ediyorum. Suriye ile aramzdaki anlamalara bal olarak hareket edilmi olabilir. Ama bu olayda Suriye'deki rejim muhaliflerinin Irak tarafndan nasl desteklendiini, bir lkenin baka bir lkenin i iiyle ilgili olarak nasl bu kadar g sarf ettiini, ikisi arasndaki bu ekimeyi ok net grmtk. Dier hvan- Mslimin yeleri ise Irak vatandalk belgeleri olmas ve Irak'a gitmek istemeleri zerine Irak'a hudut d edildiler. Trkiye yllarca hvanclar destekledii iddias ile Suriye tarafndan suland, hatta bundan dolay Suriye'nin de PKK'y destekledii sylendi. Fakat Trkiye (hem de askeri ynetim zamannda) hvanclar desteklemedi, Trk kanunlarna gre hibir su ilememelerine ramen bu kiilerin hepsini hudut d etti. Ancak Trk vatandalar ile evli olan ve bundan dolay kanunen hudut d edilemeyen kiilerin lkede kalmasna msaade edildi. Aradan yllar geti. Daha sonra grev dolaysyla Hatay'a gittiimde hvan- Mslimin rgtnn oradaki varln da grdm. Buradaki Arap asll vatandalarmzn okluu ve Suriye ile ilikilerin kolayl gibi nedenlerle Suriye'den kaanlarn Hatay'da yaamaya baladklarn gzlemledim. Tesadfen orada, bir Trk ile 79

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

evlenerek kanunen ikamet hakk elde eden bu rgtn ileri gelenlerinden bir tanesiyle tanma imknm oldu ve onunla biraz konutuk. Tabu bu karlama, Halil Musto olayndan on sene sonrayd, 90 veya 91 yllarmdayd. Aradan geen zaman ierisinde Suriye'nin ok deitiini, rejimin yumuadn, btn Mslman Kardeler rgt yelerinin affedildiini, bunlarla ilgili zel af ktn, yurtdna kaan kiilerin aileleriyle irtibata geerek onlarn da affedildiini, lkeye dnmeleri ynnde arda bulunulduunu rendim. Suriye gibi bir lke btn rejim muhaliflerim lkesine davet etmiti. Bunun zerine hvanclar n byk bir ounluu lkelerine dnmler, bu kiilerin byk bir ksm da affedilmiti. ok az kii yurtdnda kalmt. Suriye, hvan -1 Mslimin rgt sorununu bask ve iddetle zememiti, ama sistemi yumuatarak, af kararak, baskc tutumlardan vazgeip demokratik admlar atarak sorununu ksmen zmt. Kapsaml bir af karm, rejim muhaliflerinin ailelerine, akrabalarna ve yaknlarna eskiden gsterdii sert tutumu gstermemeye balamt. Konutuum kii, "Devlet, akrabalarma harcrah vererek yanma gnderdi, bana pasaport getirdiler. Af yasasndan herhangi bildirdiler." yararlanarak olaya dedi. Daha Suriye'ye sonraki dnebileceimi, artyla yllarda serbest Suriye'ye bir daha bir karmamak kalacam gittiimde,

Hama'da uaklarla bombalanan baz binalarn ykntlarnn hl durduunu grdm. 19801i yllarda, Suriye'deki hvan-1 Mslimin tekilat, bomba ykl aralarla askeri karargahlar patlatma, ehirlerde isyan karma gibi byk eylemleri gerekletirebilecek gce ulamt. Devlet bu rgt bastrabilmek iin Hama ve Humus gze almt. Ama zaman ierisinde devlet, rgte ve taraftarlarna ynelik bu kadar baskya ramen sorunun halledilemeyeceini grm ve sonunda zel yasalarla rejimi yumuatarak olaylarn nne geebilmiti. Bugn hvan- Mslimin rgt Suriye'de varln hl 80

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

devam ettiriyor mu bilmiyorum, ama hemen hemen hibir olayn duymuyoruz. Daha dorusu 901 yllardan sonra hi duymadk. Bu kadar ok olay ve eylem yapan bir tekilatn yava yava sndn gryoruz. Bu demektir ki bu tr olaylarn, eylemlerin, rgtlerin susturulmas iin iddet deil, rejimin baskc tutumundan vazgeip yumuamas, topluma demokratik haklar tanmas gerekir. Suriye gibi bir lkenin bile bu sorunu bu yolla halletmesi, ibret almaya deer rnek bir olayd. Suriye'deki h vanalar Irak destekliyor, hepsine maa veriyor, tm ihtiyalarn karlyordu. Ama bu, rgtn yaamas iin yeterli deildi. rgt lke iindeki koullar nedeniyle kurulmu ve yine lke iindeki koullarn iyiletirilmesiyle Irak'n her trl desteine ramen varln de Sonraki yllarda, PKK ya ynelik almalar srasnda, Suriye'nin Trkiye'de -zellikle Mardin blgesinde- hvana bilinen baz kiileri dolayl yntemlerle PKK ya ldrttn teslim olan samimi PKKl itiraflardan duymutum. Benzeri durumlar birok lke iin de sylenebilir. Gemite lkemize zarar verdiini, lkemize ynelik terr faaliyetlerinin merkezinde yer aldn veya PKK yi desteklediini aka bildiimiz Suriye'ye, Yunanistan'a ve benzeri lkelere kar biz de Trkiye olarak her halde birok ey yapmak, bunun karln vermek istedik, ama bu lkelerde bir grup yaratamadk veya bir eylemsel faaliyete dntremedik. Bu ak olarak gstermektedir ki, bir lke ierisinde meydana gelen kargaann, terrn ve byk olaylarn asl sebebi, o lkenin kendi ierisindeki elikiler, huzursuzluklar, ynetim ve idari yapsndaki bozukluklar, halkn taleplerinin karlanmamas, zamana ve aa uygun olmayan bir ynetim anlaynn hkm srmesidir. D gler sadece bunu kullanmak, bunu tahrik etmek derecesinde faydalanabilir, yoksa bu olaylar yoktan yaratma imknlar bulunmamaktadr. O adan Trkiye'de retilen komplo teorilerinin de temeli ve mant doru deildir.

81

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Telsiz Telefon Kullanan Fabrikatr Tutukland

Mersin ili Tarsus ilesinde fabrika sahibi bir kii, ii gerei gittii Uzakdou'dan, bir tanesi evi ve bahesinde yaklak 50 metre apnda bir alanda, dieri ise fabrikasnda ve gerektiinde ehir ierisinde yaklak 2-3 kmlik bir alan iinde kullanlabilen iki tane telsiz telefon alm. Birini evinde, dierini fabrikasnda ve gerektiinde arabasnda kullanmaya balam. O zamanlar her isteyenin PTT'd en hemen telefon almasnn mmkn olmad, sraya yazlp yllarca bekledikten sonra bir telefonun kt, acil telefon balatmak iin Ulatrma Bakanlndan torpil, onay beklendii yllard. hbar zerine evine ve iyerine kablosuz telefon alan fabrikatr, telsiz kanununa muhalefetten tutuklamlard, telefonlarna da el konulmutu. nceleme bahanesi ile mahkeme bitene kadar telefonlar ben alp i yerinde ve arabamzda kullanmtm. Evet, 1980 ylnda bugn herkesin evinde bulunan kablosuz telefon kullanmaktan bir fabrikatr tutuklanmt. imdi ilkokula giden ocuklar, dadaki oban bile cep telefonu kullanyor. Yine 1980 yl ve ncesinde Mersinde mali polisin en nemli ilerinden biri, yabanc meneli sigara satan ocuklan yakalamak ve yabanc sigara satna mani olmak ve ayrca Kuzey Kbrs'a giden ve yanlarnda yabanc para bulunduran kiileri yakalamakt. Aralarn hava filtreleri ierisinde, motorlarn muhtelif yerlerinde hep dolar yakalanrd. O yllarda dolar veya baka bir yabanc para tamak sutu; kimde yakalanrsa gzaltna alnr, hatta hapse atlabilir, dvize de el konulurdu. ok eski deil, 1980 ylnda, hatta 1983'e kadar Trkiye'de dviz tamak, kablosuz telefon bulundurmak, yabanc sigara tamak ve satmak sutu, hem de ciddi sulardand. O gnlerde o kanunlar ok doru gzkyordu, bu kanunlar uygulamak iin polisler ciddi alyor, savclar ve mahkemeler mesai sarf ediyordu. Ama bugn bu kanunlarn ve su kabul edilen eylemlerin yalnzca bugnn kurallarna gre deil, o gnn kurallarna gre de ne kadar sama sular olduu anlalyor. Evde 82

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

rahat ve konforlu bir ekilde telefonla konumak niye su olurdu, dolar tamann kime zarar vard, sigarann yerlisi ile yabancs arasnda fark neydi? Bu trden eski sama yasaklara daha birok rnek verilebilir. Fakat asl nemli olan, bugn de bize ok doru gzken ama aslnda anlamsz ve sama yasaklarmzn hl olmasdr. Hem de ok miktarda... Daha da nemlisi sular ok dnlp ciddi incelemeler sonunda konan kurallardr. zerinde bu kadar ok inceleme yaplarak, hassasiyet gsterilerek oluturulan bu kurallarda bu kadar hata ve a diilik oluyorsa, dier gnlk hayat dzenleyen kurallar durup bir dnmemiz gerekir. Kurallarmz ada dnya deerleri ile kyaslamadan sadece alkanlk olduu ya da gelenek haline getirdiimiz iin doru kabul etmek yanltr.

Ehliyet Yolsuzluu
12 Eyll htilali olduktan sonra olaylara karan tm rgt mensuplarn veya terr olaylarna karan btn taraflar byk oranda yakalam, gzaltna alm ve mahkemeye sevk etmitik. Bunlarn byk ksm tutuklanarak Skynetim Mahkemelerinde yarglanyorlard. gelmiti. Galiba 1983 yl idi, terr olaylar veya. illegal rgt olaylar azalmca baka olaylara bakmaya zamanmz olmutu. O zamanki stihbarat birimi Emniyet Mdr'ne ehliyetlerde byk yolsuzluk olduunu, ehliyet snavlarna giren trafik polislerinin, karayolcularn ve ofrler cemiyetinin para alarak insanlara ehliyet verdiklerini sylemiler ve yaptklar almalarda da para alarak ehliyet veren grevlilerle irtibat olan kiiler bulmulard. Bu kiiye bir elemanlarn yaklatrp belli miktar para vererek, ehliyet snavn kazandrma sz almlard. Emniyet Mdr zerinden bana geldiler. O zaman byle bir operasyonu ancak terr ubesi ve biz yapacak kapasitedeydik. Ben 83 ehirde genel bir dzen hkim olmutu, skynetimin verdii havayla da hemen hemen hi olay olmaz hale

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay inceledim. Bizim bildiimiz kiinin dnda bakalar da vardr, mademki byle bir operasyon yapacaz, onlar da ortaya karmalyz diye dndm. rendiimiz kadaryla para veren kiilere komisyon yeleri snavda sorularn cevaplarn gizlice veriyorlard. Terr rgtleri zerine yaptmz operasyon ve tahkikatlar nedeniyle epey deneyim kazanmtk. Bir plan yaptm, ehliyet snavna girip kazanan kiileri tekrar yeni bir snava almaya karar verdim. Olay gn ehliyet snavna giren yaklak 40 kii dalmayp, birazdan aslacak olan snav sonularnn listesini bekliyorlard. nsanlarn etrafn tutarak kimsenin dar kmamasn saladk. Bu insanlarn hepsine ayn sorularla, ayn zaman aralnda, ayn salonda, ayn ekilde tekrar snav yaptk. Be on dakika nce snav gemi olan 6 kiiden yanl hatrlamyorsam 5 tanesi sorulara hi cevap verememi, ok dk puanlar almlard. Bunun zerine bu kiileri arp, "lk snavda 80-90 puan almanza ramen imdi ayn sorularda 10 puan bile alamyorsunuz. Anlatn bakalm, bunun sebebi nedir?" diye sorduk. lerinden biri stihbaratn ayarlad kiiydi, o zaten belliydi. Bir kii polis memuruydu, ona grev nedeniyle galiba bir kolaylk salamlard. Dier iki kii rvet veren kiilerdi, rvet verdiklerini itiraf ettiler. Daha sonra bu tahkikat byttk. O tarihlerden bir-iki yl ncesine kadar, biri snf arkadam, drstlk abidesi komiser kran Tamer olmak zere iki drst komiserin haricinde ofrler Cemiyetinin, Emniyet Mdrl Trafik ubesinin ve Karayollarnn ehliyet snavlarnda grevli tm memurlarn rvet suundan dolay gzaltna aldk. Mahkeme bir ksmm tutuklad, byk bir ksm da daha sonra ceza ald. Ama burada nemli olan uydu. Yllardan beri ehliyet komisyonlarnn rvet alarak ehliyet verdii syleniyordu, bu sylenti Trkiye'de o kadar yaygnd ki, durumun varlna inanlmayan il yoktu, her sohbette konuulan bir olayd, ama bunu nlemeye ynelik o gne kadar ciddi hibir faaliyette bulunulmamt. Belki 84

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stihbaratn yapt faaliyet nemli bir eydi ama en azndan bizim yaptmz gibi en basit haliyle snavdan kan kiileri tekrar snava tabi tutmak suretiyle kimin kopya ekerek veya rvet karl snav getii ortaya karlabilir ve bu durum nlenebilirdi. Bizim yaptmz uygulama bile caydrc olmutu. Bu ekilde trafiin yazl snavlarnda rvet olaylarnn ciddi oranda nne geildi. Belki direksiyon snavlarnda yine rvet alnd ama en azndan yazl snavlarda istenirse para birok almasnn eyin engellendiini, bunun da nemli olduunu zannediyorum. Bu bir bak ayd ve olaylar nlemede yaplabileceini gstermesi bakmndan nemliydi, yeter ki nemsensin veya o niyetle bir faaliyet gsterilsin. Bu olay rnek olmas asndan anlamlyd. Neden ok basit olan bu yntem bunca yl yaplmaz, herkesin bildii ekilde ehliyetler rvetle satlrd?

Altn Kaakl Davas

Trkiye 'de bir zamanlar ok ciddi ses getirmi, nce Skynetim Mahkemelerinde daha sonra Ankara 4 numaral Devlet Gvenlik Mahkemesinde yarglamasna devam edilmi ve bugnn nemli simalarnn adnn kart altn kaakl olaynn takibatn ilk defa Mersin'de biz yapmtk. Yaptmz tahkikata gre birtakm insanlar yurtdna nemli miktarda mal ihra ediyor, sanki bu maln parasym gibi Trkiye'ye kendi adlarna dviz cinsinden para getiriyorlard. hracat bedeli olarak gelen bu paralar banka hesaplarndan ekilmeden ekilmi gibi gsterilerek dviz alm bordosu imzalanyor ve yeniden stanbul'da baka adreslere havale ediliyordu. Bu kiiler, sanki bedelini pein aldklar mallarm (zellikle de canl hayvan) Beyrut'a ihra ediyorlar, ihra ettikleri hayvanlarn paras ise sonradan geliyordu. Bu suretle hem ihracatlarn kolaylatryorlar, hem de devletten vergi iadesi, kur fark ad altnda birtakm fazladan paralar alyorlard. Tabii stanbul'da bu paralar getiren ve gtren insanlar da ayr eyler yapyorlard. te byle bir faaliyet esnasnda Mersin'de canl 85

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hayvan ihracat yapan bir kii yurtdndan bu ekilde byk miktarda para getirmi. Hayvanlarnn karl diye imza atarak dviz alm bordosu alm, ama paraya hi do-kunmakszm stanbul'da belli kiilerin adna havale etmi. ahs daha sonra hayvanlarn Beyrut'a gndermi, ama hayvanlarnn karl para gelmemi. Bu ticarete araclk yapan bir Trk ve etrafndaki insanlar ahs dolandrm gzkyordu. ahs uluslararas ticaret hukuku kurallarna gre parasn isteyemiyordu, nk paras daha nce pein gelmi gzkyordu. Bununla birlikte parasn gerekten almamt. Mallarnn karl olarak gelen para banka havalesiyle stanbul'a gnderilmiti. ahsn ihracat karl alaca para Lbnan'dan gelmiyordu ve alacan pein alm grndnden evrak zerinde hakkn iddia edemiyordu. Dava aamazd veya asa da elinde herhangi bir delil yoktu. Lbnan'daki alclar da onun Mersin'deki arkadalarnn yaknlar idi. Bu olayn tahkikatnn yaplmas iin bize getirdiler. Biz bu kiiyi alp dinledik, kiinin anlattklarn uzunca bir sre anlamakta ve alglamakta zorluk ektik. Bu apayr bir sahayd ve olay kavramakta zorlanyorduk., hracatla ilgili bir olayd; kendine ait terminolojisi, zel tabirleri, zel kurallar vard. Fakat iin iinde bir garipliin olduu grlyordu. ahsn verdii bilgiler zerine kamuoyunda daha sonra ad ska duyulan mehur Nasrullah Ayan'm kardei Abdullah Ayan ve babasn, o zamanlar Gneydou hracatlar Birlii Bakam Hadi Doan ve baka birok ihracat grubunun bakann gzaltna aldk. Burada yle bir manzara gzkyordu: o dnemde yurtdnda yaayan Nasrullah Ayan, Lbnanl Muhammet ekerci ve benzeri insanlar birlikte Trkiye'den svire'ye gizli altn ticareti/kaakl yapyor. Ayn dnemde Trkiye'de altn fiyatlar dk, yurtdnda yksekti. Trkiye'den kardklar altnlar svire'de yksek fiyattan satyor, paralan Trkiye'ye getirip tekrar dk fiyattan altn alarak yeniden yurtdna karyorlard. Ama bu paralan Trkiye'ye getirirken de yeniden kullanmak, kr elde etmek istiyorlard. Bu 86

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

paralar Trkiye 'ye sokmak iin sanki Trkiye'den ihracat yapan kiilerin ihra ettikleri mallarn bedeliymi gibi, ticari tabirle prefinansman dviz havalesi eklinde Trkiye'ye ihracat kiiler adna gnderiyorlard. Kim ihracat yapacak, hangi firmann veya ahsn ihtiyac varsa o kiiler adna havale gnderiyorlard. svire'den Trkiye'ye istedikleri firma adna istenen i karl gnderilmi gibi gstererek, havale yapabiliyorlard. Bu ekilde gelen para gerek sahiplerine, stanbul'daki gizli altn ihracatlar adna hareket ettii sylenen kiilere (o zamanlar zellikle Berber Yaarin ad ok mehurdu, onun adamlarna) tekrar havale ediliyordu. Bizim grdmz kadaryla Mersin'e gelmi gzken para iin bankaya gidiliyor, bankada para ekilmi gibi imza atlyor ama para asla ekilmeden tekrar stanbul'daki belirli adreslere havale ediliyordu. Bu ii yapan drt bankann genel mdrlerinin bu durum hakknda bilgisi vard. Sanklarn anlatmlarna ve olayn olu biimine gre baka trl olmasna da zaten imkn yoktu. Bir iddiaya gre, drt bankann Genel Mdr o zamanki Ekonomi ve Ticaretten Sorumlu Devlet Bakan Turgut zal'n zmni msaadesiyle bu ii yapyorlard. Tm bu ilemlerle ilgili belgeleri bankalardan istedik, ahslar bu durumu ifadelerinde anlattlar. Aratrmaya baladk. Bata inanamadmz bu olaylar, bankalarla grtke doru kmaya balad; bankalarda paralar ekilmi gzkyordu, ama. ekilen miktardaki para ayn kii tarafndan tekrar stanbul'daki belli adreslere havale ediliyordu, aslnda ekilme ve yatrlma yoktu, kt zerinde yle gsteriliyordu. Bu ilemler cok byk rakamlardan oluuyordu, en k birka yz bin dolard. Milyon dolar civarndaki bir parann srekli olarak dndn gryorduk. Tabii bu olaylar belli bir ekilde toparlayp, olayn gerek boyutunun ne olduunu anladktan sonra durum hakknda skynetim yetkililerine verilmek zere bir rapor hazrladk. 12 Eyll'den sonra uluslararas ilikilerde nemli skntlar yaanyordu. Demokratik lkeler 87 askeri ynetimi tanmyor,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ekonomik ve siyasi iliki gelitirmiyor, yardm yapmyorlard. Dier taraftan ithalat yapabilmek iin acil dvize ihtiya duyulmaktayd. Turgut zal, Trkiye'ye dviz gelsin diye bu koullar altnda altn kaaklna dolayl olarak gz yummuHali'te Yaayan Smonlar ........................................................................................................... ............................................................. ....................................................... tu. Altn kaaklar, yurtiinde altn ucuza alp kaak yollarla yurtdna karyor, orada satyorlar ve karln dviz olarak Trkiye'ye havale ediyorlard. Trkiye'den kan altnn parasn, sanki Trkiye'den ihra edilecek bir maln bedeli, prefinans-man dviz havalesi olarak eitli ihracatlar adna getirtiyorlar, evrak zerinde byle gsteriyorlard. Bu suretle gsterilen paralar zerinden yzde on orannda komisyon alyorlard. Yani altnclar parann dnn de deerlendirmi oluyorlard. hracatlar da kazanlyd, nk onlar da bu paralar geldikten sonra sanki mallan pein satm gibi o dnemde geerli olan btn kambiyo ilemlerini kolaylkla atlatyor, paralarm pein alm gzktklerinden mallarn ok rahat ihra edebiliyorlard. Ayrca ihracatn yapld tarih ile parann geldii tarih arasndaki kur fark ne kadar ykselmise (o zamanlar hatrlanrsa enflasyon dneminde kurlar srekli art halindeydi} bu fark da tahsil ediliyordu. stelik bir taraftan altn kaaklndan gelen para, dier taraftan mallarn gerek karl olarak yurtdndan gelen para kadar ihracat yapm oluyorlard. Bu ilem karlnda devletten vergi iadesi ad altnda para alyorlard; ou zaman bu rakamlar maln % 15 -20'sni buluyordu. Ayrca fatura zerinde maln fiyatlarn istedikleri gibi yksek tutuyorlard. Bylece yz bin TL deerindeki mal iki yz bin TL deerinde gstererek, on be-yirmi bin TL vergi iadesi alacakken 30-40 bin TL vergi iadesi alyorlard. Bu ilemlerden herkes kr ediyor, sadece devlet zarara uruyordu. Canl hayvan ihracatlaryla ilgili olay sorutururken aslnda baka tr mal ihra eden, zellikle sanayi rnleri ihra eden firmalarn/holdinglerin de benzeri ilemleri yaptklarn tespit ettik. 88

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yurtdnda farkl kaynaklardan (ii dvizi gibi) bulduklar dvizleri kendi ihra ettikleri maln bedeli olarak gstermekteydiler. O Dnemde geerli olan ihracatta vergi iadesi teviklerinden yaralanmak iin ihra ettikleri mallarn ticari fiyatn birka kat fazla gsteriyorlard. Hatta o kadar ileri gitmislerdi ki, anlattklarna gre sanayi mallarnda yksek vergi iadesi ve yksek ihracat rakamlarnda kademeli vergi iadesi uygulamasndan yararlanmak iin plastik terlik gibi baz ok ucuz mallarn fiyatlarn bile ok yksek (rnein 1 liralk mal 5 lira) fiyatlardan gsteriyorlard. htiya fazlas terlikleri ucuz fiyattan alp,ihracat ilemlerini gerekletirdikten sonra kamyonlara ykleyerek Irak'a gtrp, orada bo bir araziye dkyorlard. Bunun karlnda devletten yksek gsterdikleri ihracat bedelleri iin ok ciddi miktarda vergi iadesi alyorlard. Yani ihra bedeli olarak 5 lira gsterdikleri 50 kuruluk terlik iin en az 1 lira vergi iadesi alyorlard. Bylece bedavadan para kazanyorlar ama lkenin milli serveti sokaa atlyordu. Bu tevik uygulamas yle lsz bir hale gelmiti ki sanayi mamul ihracatlar vergi iadesinden aldklar paralarn karl olarak ihracat, mallarnn deerini iki-c kat fazla gsterip devletten daha byk oranda vergi iadesi almaya balamlard. Bu konuda tahkikat yaparken ihracatn tevik edilmesi adna iyi dnlmeden, planlanmadan alnm olan baz kararlarn yeni yolsuzluk trlerine davetiye karttm grdk. Devlet ihracat tevik etmek ve byk ihracat irketlerini desteklemek iin kademeli vergi iadesi sistemini uygulamaya koymutu; bu sistemde sz gelimi 1 milyon dolara kadar ihracat yapan irketlere ihracat miktarlarnn % 10 orannda, 1-30 milyon dolar ihracat yapana %15 orannda, 30 milyon dolardan fazla ihracat yapana % 20 orannda, 300 milyon dolardan fazla ihracat yapana %25 orannda tevik primi veriliyordu. Namuslu insanlar 1 milyon dolar mal ihra edip % 10 vergi iadesi ile 100 bin dolar vergi iadesi ahyorken, ayn miktar ihracat gerekletirip bunu byk bir holding zerinden yapm gsteren orta apl baka bir ihracat, 250 bin dolar tevik alyordu. Bunun 50 bin dolarn hibir i 89

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yapmayan sadece zerinden ihracat yaplm gzken byk holding alyor, geri kalan 200 bin dolar vergi iadesi de ihracat yapan irkete kalyordu. Bu ekilde ite ve dta drst hareket edene kar haksz rekabet ortam douyordu. Bu durumu gren, usulne uygun davranan tccar da usulszlk yapmaya mecbur oluyordu, aksi takdirde fiyat rekabetinde rakibine yeniliyordu. Bylece kk ihracatlar tm ihracatlarn byk firmalar zerinden gsterip devletten almaya hak ettiklerinden daha fazlasn kazanyor, byk ihracat firmalar ise hibir i yapmakszn, mal dahi satmakszm otomatik olarak devletten para alyorlard. Devletin dvize ihtiyac vard; askeri ynetim olduu iin dnyadan destek alamyordu. Turgut zal devletin dviz skntsna zm olarak farkl politikalar uygulamaya koymu ama bu politikalar balamt. Tm bu srelerde rendiim birok ey beni derinden yaralyordu. hracatta tevik amacyla iyi hesaplanmadan alnan kararlar yznden, her eyi birka kuruluk menfaatleri leinde gren baz ihracatlar tarafndan lke mallarnn dnya piyasasnda deer ve pazar yitirmesine sebep olunuyordu. lsz ve hesapsz verilen bu tevikler lkenin zararna dnyordu. Gzaltna aldmz ihracatlar zamann hukukuna gre ay gzaltnda tutabiliyorduk. Bu ay iinde onlarla samimiyeti ilerletip, bu konudaki sorunlar bize anlatrlarsa yukarya rapor edeceimizi syleyince yaplan usulszlkleri anlatmaya balyorlard. Onlarn anlatmna gre devlet ihracat tevik iin bankalar aracl ile dk faizli ihracat kredisi veriyordu. Bu dk faizli krediler ihracatnn durumunu avantajl hale getirirken, kredi almasna ramen ihracat yapamayanlarn kredileri zerinde cezal olarak normal faiz iletiliyor, ayrca kambiyo hukukuna gre de baka cezalar alyorlard. hracat tevik iin verilen lsz krediler iyi hesaplana-mad iin amalanann aksi sonular douruyordu. rnein, Trkiye'nin tm retimi on birim olan narenciye iin yirmi birimlik ihracat 90 da ksa srede yolsuzluklara davetiye karmaya

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kredisi verilebiliyordu. Bu ise i ve d piyasalarda rekabeti iddetlendiriyordu. Cezal hadde dmemek iin on birimlik lke ii retimi erken almak isteyen tccarlar nce i piyasada fiyatlar ykseltiyorlar, dsryorlard. sonra d piyasada gre da mal iin fiyatlar bu Anlatlanlara lkemizdeki tccarlarn

durumunu bilen alc lkeler (zellikle Rusya), her gn bir tccarla pazarlk yapyor ve her defasnda fiyatlar daha da dnyorlard. Rekabet o kadar iddetlenmiti ki bir nceki yla gre d satm fiyatlar yar yarya inerken, yurtii fiyatlar iki katma kabiliyordu. Bylece Trk halk bir yandan vergileriyle toplanan parasn kaybediyor, dier yandan da kendisi ieride daha yksek fiyatla rn almak zorunda kalyordu. Rus halk ise daha dk fiyata narenciye yiyordu. Bu olay, biraz abartl anlatlsa da gereklik pay oktu. yi niyetle alnan kararlar, incelik ve hassasiyet gsterilmeyince zddna dnyordu. te biz farkl firmalarn yapt ok sayda ihracat yolsuzluunu ve devletten haksz yere para alma olaylarn tespit ettik. Geni bir yelpaze hakknda hileli bilgi toplamaya ve baladk. Bu konularda en ince topladmz bilgiler zerine raporlarmz hazrladk. Bu raporlarda, kullanlan yntemleri yaplan yolsuzluklar ayrntsna kadar yazdk. lgili makamlara gnderdik. Bu iddialarn alglanmas ve mahkemelerce kymetlendirilebil-mesi sanyorum alt aya yakn srd. Daha sonra, skynetim dneminde bunlarn hepsi altn kaakl davas olarak Ankara 4 numaral Devlet Gvenlik Mahkemesinde birletirildi, drt bankann Genel Mdr ve Berber Yaar in ve hatta dolayl olarak Turgut zal'n ad mm getii dava uzunca bir sre devam etti, daha sonra zannediyorum kan af yasalar ile kapand. Ama byle byk bir yolsuzluk olaynn nasl yapldn ilk defa bu olayda grdm. Yllarca sadece terr faaliyetleriyle urayorum. Oysa bu olayla ilgilenmeye baladktan sonra iyi niyetle kanlm kararnamelerin arkasna saklanarak birilerinin byk vurgunlar nasl gerekletirdiini, lkeyi nasl dolandrdin, devlet imknlarn nasl kt kullandn grdm, ilk defa bu olaylarn ok 91

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha nemli olduunu, yaplan byk yolsuzluklarn lkenin sosyal durumu asndan ok daha hayati olduunu o zaman fark etmitim ve bu ekilde hatal bir biimde karlan tevik kararnamelerinin sistemin ierisindeki insanlar kolaylkla kt olmaya, yanl yapmaya, yolsuzlua ittiine ahit olmutum. Akas, alnacak en basit kararn bile inanlmaz derecede iyi hesaplanmas, bir tek kelimeden bile btn piyasann etkilenebileceine dikkat edilmesi gerektiini fark etmitim. Devlet makul karar alamaz myd? Ekonominin kurallar gerei eer alnan kararlar makul ise bu kararlar birilerinin kt kullanmamas iin dier devlet kurumlar (polis, savclar, maliye, hazine, denetim elemanlar) tedbir almalar iin uyar-lamaz myd? Bin lira iin baz insanlarn hayatlarnn karartl-d bir yerde, birilerinin milyonlar almasna neden msaade edilirdi? Be TL deerindeki bir maln akamamas veya alan yakalamas iin polis grevlendirilir ama milyonlar alanlar in hibir ilem yaplmaz.

Kaaklk Kltr Atadan Gelir

MersinYieki siyasi sorgu ve operasyon biriminin amiri olduum dnemde bana bal olarak alacak ekilde banda bir komiser yardmcs ve drt memurdan oluan drt ayr sorgu ve operasyon timi kurmutum. Her tim belli rgtleri sorgulayacakt. Tam benim istediim, en iyi yapacam iti. Daha nce de sorgu operasyonuna bakyordum ama sorgulama ve nezaret iin doru drst bir yer yoktu, gzalt sresi ksayd, rgtler sokakta aktifti. Onlarla fiili mcadele srdrmek, devriye gezmek ve olaylar nlemeye almaktan sorgu ve operasyona yeterli zamanm olmuyordu, ihtilal olunca skynetim ilan edildi. Baka uygun yer olmaynca, sorgulamalar iin kapal spor salonunu vermilerdi. Kaaklk olaylar ihtilal ncesinde youndu. Mersin'in uzun bir deniz kysnn olmas, ok yakn mesafede Kbrs'n bulunmas, Kbrs'a gnlk ve Suriye'ye ara sra gemi seferlerinin bulunmas gibi nedenlerle Mersin blgesinde kaaklk faaliyetleri youndu.

92

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deolojik rgtlerin eylemlerini takip eden askeri birimler, Tarsus'ta sahil istikametinden gelen orman ii yoldan lkeye kaak olarak sokulmu 2 tr dolusu oyun kd yakalamlard. O gnlerde oyun kd ok rabet edilen bir kaaklk malzemesiydi. Tahkikat derinletirmek Gaziantep maksadyla ve Adyaman Adana, illeri Mersin, skynetim Kahramanmara,

komutanl blgesinde kaaklk yapan kiileri sorgulamak zere asker ve polislerden oluan bir tim kurulmutu. Bu time benden de adam istediklerinde, en iyi elemanm saylan komiser Adem'i gnderdim. Bu tim Mersin blgesinde yakalanan kaak mallarla da irtibat olan Mehmet Taner isminde Gaziantepli birini yakalam ama ahs konuturamamaktayd. Tim elemanlar balarnda yzba olduu halde gelip bu ahsn sorgulanmas konusunda benden yardm istediler. Bir gn bu timin sorgu yapt askeri birliin iindeki yerlerine gittim. Mehmet Taner'i sorgulamaya baladk, bir ara tamam her eyi anlatacam dedi. Biz de en bandan, ilk kaaklk faaliyetinden bala deyince, Mehmet Taner bu iin balangc yok, benim atalarm kervancym, Yemen'den, am'dan Arabistan'dan kervan ykleyip stanbul'a gtrr, oradan da ters istikamette ne para ederse onu tarlarm. Zamanla snrlar deimi, deve kervanlarnn yerini trlar alm ama onlar yine ayn ii yapmlar. erde aranan ve pahal olan, darda ucuz ne varsa onu getirip satyorlarm, Anladm ki bir anda kaak olunmuyordu. Aslnda bu, sreklilii olan her su iin geerliydi ama kaaklk iin daha da geerliydi. Kanunsuz ticarette karlkl olarak taraflar bizzat birbirlerini tanmas zorunludur. Hileli alman bir mal veya bedeli denmi ama teslim edilmemi bir kaak eyay mahkemede icra yoluyla istenemeyeceine gre bu iin bu piyasada uzun sredir bulunan, birbirini tanyan insanlar arasnda olmas gerekiyordu. in doas bunu gerektiriyordu. Hele uluslararas kaaklk ok daha fazla karlkl itimat istiyordu.

93

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Antepli olduum iin byk kaaklar ismen tanrdm ama Mehmet Taner bana hi tandk gelmiyordu. Bir lakab ile anlr, bana ello Mehmet derler,
3.TH.

Senin adn soyadm

ann nedir, sana ne derler," diye sordum. ahs "Tabii efendim, yiit ben deitirdim," dedi. Sorgulanan Mehmet Taner'e byk kaak deniyordu, skynetim ncesi bir defasnda Gaziantep'te kendisine ait iki tr dolusu silah yakalanmt. Son olayda ise bir tr dolusu oyun kad yakalanmt, yani uluslararas kaaklk yapyordu. ahs bu ismi syleyince, sorguyu durdurdum, o anda sorguda bulunanlara iaret ettim, ahsn gz bal olduundan bizi grmyordu, hemen dar ktk ve yan odada toplandk. Onlara, "Siz kiminle konutuunuzu bilmiyorsunuz. Bu adam sizin, benim sorgulayacam biri deil. Bu adam Antep blgesinin en nl kaaks, ok geni bir ailenin yesi, ailede herkes yllarn byk kaaklar, bu adamn ve ailesinin kaaklk faaliyetlerini bilen birilerini bulmalsnz. Bu adan bizim iin birka numara byk, siz daha kiminle konutuunuzu bile bilmiyorsunuz, bu sradan biri kii deil," dedim. Ama daha sonra baktm ki Mehmet Taner'in yapt ve birou, gemi zamanlarda gerekletirilmi kaaklk eylemleri ile ilgili ifadesi alnmt. Bu ifadelere dayanlarak eitli aratrmalar yapldysa da ciddi bir sonu elde edilemedi. Mehmet. Taner ile biraz konutuktan sonra ayrldm. Bu olaydan birka gn sonra bir sabah erkenden babam eve geldi, hi beklediim bir durum deildi. Kydeki ileri dolaysyla ancak ylda bir-iki defa evime gelebilen babamn ne zaman geleceini ok nceden bilirdim. Bu an geliin sebebi bir iki dakika iinde belli oldu, Mehmet Taner'in yaknlar babam bulmular ve araya hatrl kiileri koyarak srar etmiler, adamcaz bakm rahat yok mecburen onlarla birlikte Mersin'e yanma gelmi. lla git olunla konu, bizim adamn soruturmasn o yapyormu veya o soruturma zerinde etkin imi, bize yardm etsin, kendisine ne istiyorsa veririz demiler, benim soruturma ile alakam konusunda epey eyler anlatmlar, benim istersem onu kurtarabileceimi sylemiler. Aslnda babam benim byle bir ey yapmayacam 94

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilmesine ve bunu onlara sylemesine ramen fazla srar zerine geldiini syledi. Bu ile ilgimin olmadn syleyerek onu gnderdim. Onca rgt mensubu, ar sulular hakknda tahkikat yapmtm, hi birinde kimse benim kim olduumu, ailemi tespit edememiti. Ama byk kaaklarda durum farklym, skynetim karargahnda zel bir blmede tutulan ve hi kimseyle grtrlmeyen, benim kim olduumu bilmeyen bu kii iin bir defa sorguya katldm ok az insan bilmesine ramen kimliim tespit edilmi, ailem bulunmu ve torpil olsun diye babam Mersin'e kadar getirilmiti. Paras olan, sistemi bilen, devletin iinde adam bulunan kiiler her yere ulaabiliyordu, devlet iinde kaaklarn neler yapabileceini grmtm.

DYARBAKIR Gneydou'daki Gvenlik Kuvvetleri PKK'y Bilmiyor

Diyarbakr'da grev yaptmz dnemlerde blgeye ilk defa greve gnderilen gvenlik kuvvetlerinin blgede yaayan halkla ilgili olarak, burada yaanan olaylar ve PKK rgt hakknda bilgi sahibi olmad grlmekteydi. Bu nedenle gvenlik kuvvetlerinin blgeye gelmeden nce blgedeki illegal blge halknn gelenekleri ve deer ve yarglar, aranan rgtlerin faaliyetleri, eylemleri

militanlar ve blgenin airet yaps hakknda bilgilendirilmeleri ve eitilmeleri zorunluydu. Bu amala Diyarbakr'da bir hafta sreli eitim program planlanmt. Biz de eitim programna Ankara'dan gelen grevlilerle birlikte ders vermek iin katlyorduk. Bu eitim programnn kursiyerleri, Gneydou Anadolu Blgesinde PKK'nn aktif olarak faaliyet gsterdii illerde terrle mcadele biriminde grev yapan polislerdi. Bir haftalk kursun sonunda kursu tamamlamak iin snav yaplmas gerekiyordu. Hatrladm kadaryla snavda herkesin tereddtsz bilecei trden sorduumuz, her polisin hemen cevap verebileceine,

95

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha dorusu cevap vermesi gerektiine inandmz sorulardan bazlar unlard: 1- Blgenizde/ilinizde aranan 3 PKK militannn adn saynz. 2Abdullah calan haricinde PKK'nn yneticilerinden be kiinin adn yaznz. kan netice, kursiyerlerin yzde doksannn bu sorularn hibirini bilmediiydi. Yani kendi blgelerinde aranan 3 PKKlnm ismini sayamyorlard. PKK'nn ierisinde Abdullah calan haricinde rgt yneten adamlardan 5 tanesinin ismini veremiyorlard. Belki bunlar ok nemli bilgiler deildi, ama bir adan da ok hayatiydi; nk alt ve bu kadar ar olaylarn yaand bu blgede mcadele ettii gcn militanlarnn isimlerini bile bilemezken rgtn arka planndaki teorisini, ideolojisini, daa kmasnn altnda yatan sebepleri nasl anlayacak, kavrayacak ve buna kar faaliyet yrtebilecekti. Maalesef o blgelerde alan grevliler, hatta bu ilerin fiilen bizzat iinde olanlar hibir zaman bu rgtleri tanyamadlar, anlayamadlar, anlamak istemediler. Bugn bile bu rgtlerin ne iin mcadele ettiklerini, amalarn, hedeflerini, niin illegal eylemlere yneldiklerini anlamak ve sorgulamak istemiyoruz. Bunun yerine onlar terrist, anarist, vatan haini olarak beylik tanmlamalarla geitiriyoruz.

Kk Aa
Yine bir anm var ki bu da ok keskin ve ok kanaat uyandran bir rnek olayd. Diyarbakr stihbarat ube Mdr olarak grev yapyordum. O zamanlar kk yata kandrlarak PKK'ya katlm 13-14 yalarnda kendiliinden teslim olarak itiraf olmu ocuklar vard, ou 15'ine gelmemiti. Bu ocuklar ksa bir yarglamann sonunda yalar kk olduu iin mahkemece serbest braklyordu ama kendi kylerine de dnemiyorlard. rgtn youn olarak bulunduu Here-kol Dalarmn eteklerindeki Botan Blgesi ride bulunan Besta Vadisi'ndeki kylerine gitmeleri ok zordu. Aileleri ocuklarn sevse bile yanlarna alamazlard, rgt ldrebilirdi. Bu ocuklarn gidecek yerleri yoktu. O dnem yaynlanmakta olan TV dizisi Kk Aa'dan etkilenerek Kk Aa dediimiz ilerinden 14 96

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yanda olan bir tanesi bizim himayemizde kalmt. Geceleri polis evinin bir odasnda kendisi gibi bir iki kiiyle birlikte kalyor, etraf temizleyerek bizim imknlarmzla geinmeye alyordu. Sempatik bir ocuktu. Bir gn odamda oturmu gazetelere bakyordu. Hi okula gitmemi olmasna ramen krsalda, PKK kampnda kald dnemde militanlarn rettii kadar biraz okuyabiliyor, biraz da fotoraflara bakarak anlam karyordu rgt kendisine bir anlamda okuryazarlk retmiti. rgtte kald sre tahminen 6 ay gememiti. Balangta daha iyi bir hayat vaadiyle rgte katlm, bir mddet rgtle dada gezmi ve daha sonra kap teslim olmutu. Kk Aa odamda gazeteleri okurken "ben bunlarn yznden bu hallere geldim, bunlarn yznden bama bu kadar bela geldi" diye kendi kendine sylenmeye balad. "Kk Aa ne var, neye kzyorsun bakaym?" dedim. Gazeteyi bana gsterdi. Muhtemelen 1 Mays olaylaryla ilgili gazete haberinin arka fonunda Marx, Engels ve benin'in olduu kzl bayran fotorafn iaret ederek, onlara kzdn syledi. "Kim onlar?" diye sorunca "Marx, Engels ve benin" diye cevaplad. "Benim bama en ok belay bunlar at" dedi. rgtn Marksist olmasndan bahsediyordu. Bunun zerine dedim ki "Kk Aa,
03k, SUI

ubedeki herkese bu fotoraflar gster ve bunlarn

kim olduunu sor. Sonra gel bana neticeyi anlat." Kk Aa ubedeki tm personele gstermek zere gazeteyi alp, kt. O zamanlar 20-25 kiilik personeli olan 3 odadan ibaret stihbarat ubesinin tm odalarn dolap geldi. O anda ubede 7-8 grevli vard. "Syle bakalm," dedim, "Kimler bildi?" Kk Aa cevaben "Yalnzca bir kii bildi," dedi. Bir bakas niye sorduunu merak etmesi zerine Kk Aa benim sordurduumu syleyince "Amir soruyorsa mutlaka bunlar solcu byk adamlardr, dediini, terristlerin bykbabalardr, hatta liderleridir,"

dierlerinin resimdekileri tanmadn syledi.

97

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Buras istihbarat ubesiydi, yani terr rgtleri konusunda en iyi bilgiye sahip olmas gereken, istihbarat toplayan, bunlarla mcadelenin asl byk boyutunu bilmesi ve grmesi gereken kiilerin alt birimdi. Bu insanlar uzun sredir bu grevde bulunuyorlard, bu konuda kurs grmlerdi. Terr gruplarnn her eyini en iyi bilmesi gereken stihbarat ubesindeki polisler ve grevliler Marx'i, Lenin'i ve Engels'i tanmyordu. Bu insanlar, Marx ve Lenin'in dncelerinden etkilenerek daa km, dada gerilla sava srdren kiilerle mcadele edeceklerdi, ama karlarndaki grubun ideolojik alt yapsn ekillendiren dnr ve liderleri tanmyorlard. Buna karn okuryazarl olmayan kck bir kyl ocuu, hem de Herekol Da hm eteklerinde kalm, dnya ve medeniyetle irtibat olmam bir blgede yetimi bir oban, rgt tarafndan verilen 4-5 aylk eitimin ardndan pek ok eyle birlikte bu insanlar da biliyordu. te mcadele ederken aramzdaki en nemli farklardan bir tanesi buydu; bu, unutulmamas gereken ve aradaki kalite farkn gsteren ok nemli bir olayd. Buna benzer olaylar hep yaadm; bu olaylar aslnda mcadele ettiimiz grup ile kamu grevlilerinin durumunu grmemiz asndan ok nemliydi ve asl dikkat edilmesi gereken konu buydu. Y~d.kr Grslecej JNfeett riek Zannederim 85 yl sonu veya 86 yl balaryd. O dnem skynetim vard ve her ey skynetim komutanl emir ve koordinesinde yryordu. Biz de Diyarbakr Emniyet stihbarat ube Mdrl olarak 7. Kolordu ve Skynetim Komutanl stihbarat birimleri ile beraber alyorduk ve dayanma ierisindeydik. Birok durumda beraber hareket ediyorduk. Yine byle bir zamanda Kolordu stihbarat birimiyle beraber alma yaparken, nmzdeki gnlerde Genelkurmay'dan bir askeri yetkilinin, muhtemelen Genelkurmay stihbarat Bakanmn geleceini ve denetleme yaplacan rendik. Bu yetkiliye verilmek zere brifing hazrlamak gerekiyordu. Bizim de bu brifingin bir blmnde bu blgedeki blc faaliyetlerin, PKK'nn yakn geleceinin nasl olabilecei ihtimalleri izerine istihbari bir yorumu kapsayan bir analiz hazrlamamz gerekiyordu. 98

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Kolordu stihbarat ubesinde, birimin komutan bir yarbay, bir yzba, ben ve yardmcm Emniyet Amiri Abdurrahman bu konuyla ilgili bir alma ierisindeydik. Beraber taslak bir metin hazrladk ve metni makul bir ekle getirdikten sonra Kolordu Kurmay Bakanma kardk. Kurmay Bakan metni okudu, baz yerlerin deitirilmesi, baz ekleme ve karmalarn yaplmas iin bize geri verdi ve tekrar aa indik, alt katta metni dzeltmeye baladk. Bu arada aklma rgtten kaarak, o gn bize teslim olmu Neet iek geldi. iek retmenken 19701i yllarn sonunda rgte katlm, tahminimce rgtn ierisinde iyi saylabilecek bir konumda bulunmu, ama da hayatndan ve rgt ierisinde olup bitenlerden, katliamlardan rahatsz olunca teslim olmu. ahs soruturma yaplmak Emniyet 1. ubeye

getirilmiti ve o zamanki Emniyet Sorgu Brosunda bulunuyordu. "Arkadalar biz bu kiiye soralm, rgtten yeni geldi, konuyu en iyi bilecek olan budur, bundan aldmz cevab kullanalm," dedim. Hemen bir kdn zerine u soruyu yazdm Hali'te Yaayan Smonlar....._____...............................___. _......._ ..............................................____................................
u

PKK hm yakn zamanda gelecei ne olabilir?" ofrmz ardm,

dedim ki "bunu gtr sorgudaki bro amirine ver, yeni teslim olan Neet iek'e bir odada masa ve sandalye versinler, bu soruya cevabm yazsn, bittii zaman da bize haber etsinler biz aldrrz." Yazdm soru kdn ofrle gnderdim. Ben birka saat sonra cevabn geleceini tahmin ediyordum. ofr gitti, ok ksa bir sre ierisinde, 25-30 dakikay gememiti ki geldi. Elinde soruyu yazdm kd tutuyordu. iek nezarethanenin deliinden gelen kla duvara koyduu kdn arkasna bizim sorumuza cevaben ksa ve hzl bir ekilde bir sayfay bulmayan bir metin yazarak vermiti. Neet iek'in yazdn okuduumuz zaman metnin mkemmel olduunu grdk. PKK'nm yakn geleceinin devletin yapacaklarna, d ve i dnyadaki gelimelere bal olduunu ve buna paralel olarak rgtn yapabileceklerini anlatan gzel bir metindi. Bana 99

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gre hangi hal ve artlar olursa PKK'nm yapabileceklerini ok gzel zetleyen mkemmel bir nottu. Bu notu alp, temize ektik ve yukarya ktk. Kurmay Bakan hm nne koyduk. Dedik ki "Efendim bizden istediiniz brifing notumuz." Kurmay Bakan metni okur okumaz ayaa kalkt. "Bu metni, siz yazamazsnz, ben de yazamam," sonra parma ile yukary gstererek st kattaki o zamann skynetim ve 6. Kolordu Komutan rahmetli Kaya Yazgan Paa'y kast ederek "O da yazamaz. Bunu kimden aldnz? Hangi profesre, retim grevlisine yazdrdnz? Bana doru syleyin." dedi. nce biz yazdk diye srar ettik, kna olmayacan anlaynca "Efendim maalesef niversite hocasna deil, yeni teslim olmu bir PKK mensubuna sorduk, 15 dakika ierisinde verdii cevap bu," dedik. Bunun zerine Kurmay Bakan "Arkadalar sorun bu, bakn u ifadelere, bu tahlili bu adam yapyor, ama biz yapamyoruz. te aradaki kalite fark, sorun da budur. Biz kendimizi ve kendi insanmz bu hale getirmediimiz mddete, bu i zor." dedi. Evet, gerek buydu; bu insanlar ok okuyan, ok yazan, olaylar doru deerlendiren kiilerdi. Bizler ise bu iin ok uzandaydk ve uratmz olaylar tam manasyla bilip kavrayamyordu k. Sorun buydu.

Almanya Ziyareti
1986 ylnda ben Diyarbakr stihbarat ube Amiri, Kazm Abanoz ise stihbarat Daire Bakan Yardmcsyd. Onunla birlikte Federal Almanya'ya gitmitik. Alman stihbarat birimleri BND (d istihbarat), Anayasay Koruma Tekilat (i istihbarat) ve Alman gvenlik birimleri BKA (Alman federal kriminal polisi) ile PKK konusunda 3 gn sren ayr ayr grmeler yaptk. Almanya'ya gitmeden nce Diyarbakr'da nemli bir bilgi kaynam Almanya'dan rgte katlp oradan Bekaa kamplarna gelen, kamp eitimi sonras rgt tarafndan lke ierisinde yeni gerilla alm blgesi olarak setii Siverek-ermik-Adyaman blgesine gnderilen militanlardan, calanin kendi kyls de olan 100

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahin kod adl Nusret Aslan rgt terk etmi olduunu, kendi imknlar ile Almanya'ya geip Alman polisine teslim olduunu ve rgt hakknda bildii her eyi Alman polisine aktarm olduu bilgisini vermiti. Almanya'da, rgt, hakknda devam etmekte olan tahkikat bu kiinin anlatmlar ile daha da genilemi, operasyonlar bym ve birok kii yakalanm ve ok miktarda rgtsel dokman ele geirilmiti. Bu dokmanlar arasnda kampta hain ya da ajan olduu sulamasyla yarglanp kuruna dizilen kiilerin infaz srasnda halay eken militanlarn grntlerinin olduu kasetler, rgtn kulland sahte belge ve pasaportlar, rgtsel raporlar vard. Bu tr kuruna dizme grntlerinin sadece filmlerde kaldn dnen Almanlara bu dokmanlarn ok ciddi ok etkisi yarattn zannediyorum. PKK ierisinde SS benzeri bir rgtlenme olan HPP isimli parti gvenlii ve parti ii istihbarat grevi gren gizli bir birimiri varlm ilk defa Almanlar tespit etmi ve rgt, ierisindeki infazlar bu grubun yaptn belirlemilerdi. Almanlar btn olarak PKK yi deil, HPP adl bu alt birimi yasad kabul ediyorlard. Bu bilgileri biz ancak yllar sonra 1993'te teyit ettik. rgtten ayrlan, ya da bizim yakaladmz eski HPP sorumlularndan, Bekaa'daki kampta bu grubun rgt ierisinde sorgulamalar, ikenceler ve infazlar yaptn rendik. Avrupa'da rgte katlm, sonra rgtten kopmu bir kiiden aldm bilgilere dayanarak rgtn Avrupa d ak i ve zellikle Almanyadaki yaps hakknda epey donanmlydm. Almanlarla bu faaliyetleri konutuka, yaptklar ileri ve aldklar istihbaratlar da ksmen anlattlar. Bir ara bana Cemil Bay ikin Avrupa sorumlusu olarak atandm ve Fransa da olduunu duyduklarn, bu konuda bilgim olup olmadn sordular. Ben de hi duymadm syledim. Fakat Trkiye'ye dndkten sonra bu. bilginin doru olduunu, aslnda dinleme takibine aldm bir militann dinlediim baz konumalarn Fransa'daki Cemil Bayk la. yaptm ama konutuu militann Cemil Bayk olduunu fark etmediimizi anladm. Devletin arivinde Cemil Bayk'm ses rnei yoktu, bu yzden kim olduunu 101

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

tespit edememitik. Daha sonra dinlettiim eski bir PKKl itiraf sesin Cemil Bayk'a ait olduunu dorulamt. ok nemli bir frsat karmtk, Fransa'da o tarihte rgtn ikinci adam olan Bayk i yakalatmak bazlarn mmknd, O nk tarihte kald Almanlar irtibat noktalarndan belgelere biliyorduk. bulduklar

dayanarak, Almanya'daki operasyonlar nedeniyle Fransa'ya kayan rgt merkezindeki elemanlar takip etmek iin Fransz i istihbarat ierisinde bir grubun PKKy takip etmesini salamlard. Tecrbesizliim neticesi ok nemli bir frsat karmtm. Cemil Bayk uzun sre Avrupa sorumluluu yapp tekrar Ortadou'ya dnmt. 1986 ylnda Ali Haydar Kaytan bata olmak zere PKK'nm Almanya ve Avrupa sorumlular ve birok yneticisi yaka lanm, rgtn Almanya ve Avrupa'da gerekletirdii ona yakn olay aydnlatlm, rgtn alma biimi ve yaps zlmt. Alman Federal Kriminal Polisi PKK hakknda ok nemli bilgiler ele geirmiti. Almalarn verdii bilgiye gre bu tahkikatlar kapsamnda yalnzca tercme iin 5 milyon mark harcam,
20

milyon marka

PKKllar yarglamak iin zel mahkeme binas yapmlard. Grmelerde biz lkemizde terr ve gvenlik zafiyeti varm gibi gstermemek iin PKK'y etkin, yaygn eylem yapan bir rgt olarak grmediimizi, be ekya grubu olarak nitelendirdiimizi sylerken, orada Almanlarn PKK'y bizden daha iyi tandklarn grdm. Bilgi vermek iin sz alan BKA grevlisi "Bugn iin gerek durumu tam gzkmese de PKK, bu militan yaps ve imknlar ile Trkiye'de bir gerilla sava yrtebilir, Almanya'da ciddi sorunlar yaratabilir, gelecekte ok ciddiye alnmas gereken bir gruptur," diyerek durumu zetledii konumasnda aslnda PKK'daki militan yapsn, gelecee ynelik planlarn ve rgtn bugnk durumunu o gn bize anlatmt. Dolayl olarak aslnda bize, siz de Alman gvenlik makamlar da PKK'y ciddiye almyorsunuz ama yanldnz anlayacaksnz imasnda bulunmutu. Almanlar bize ok nemli aklamalarda bulundular, ok ustaca bize yol gsterip yapmamz gerekenleri anlattlar. Maalesef her 102

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamanki krlmz ve uursuzluumuz asl rolmz oynamamz engelledi. Almanlarn anlattklarna gre, rgtn ok nemli kadrolarn yakalamlar ve ciddi sularla yarglyorlard. Ondan fazla cinayet vard ama tank bulmada ok ciddi sknt ekiyorlard. Baz kiiler poliste ifade vermi ama daha sonra rgtn basks ile mahkemede ifade veremeyecekleri anlalmt. Alman yasalarna gre tank bu tr durumlarda ifade vermezse, onu sorgulayan polis tank gibi ifade veriyordu ama esasen tann mahkemede ifade vermesi, sorular cevaplamas gerekiyordu. Ellerinde onlarn tabiriyle bir buuk tank vard. Biri rgtn ynetici kadrosundan nemli biriydi, salam ifade veriyordu, bu kiiyi koruyorlard. Dieri ise rgtn Almanya'da ve kamptaki faaliyet ve eylemlerini bilen, bata ifade veren ama istikrarl olmayan, baz zikzaklar izen, tam gven vermeyen biriydi. Bu kii Trkiye'deki akrabalarnn rgt basks altnda olduunu, onlarn gvenlii tehlikede olduu iin ifade vermeye korktuunu syleyerek zellikle Urfa'daki kardei ve ailesinin Almanya'ya getirilirse konuacan ima ediyormu. Ancak bunun yaplmas halinde mahkemede Alman devletinin tanklar ve yaknlarna menfaat vaat ettii anlalrsa bu durumda Alman hukukuna gre tann tankl kabul edilmiyordu. Alman polisi iin byle bir durumun ciddi sorunlar yarataca syleniyordu. Bu kiinin Trkiye'deki yaknlar gvenlik altna alnrsa ve aile Almanya'daki tana gvende olduklarm sylerse, tank rahat ifade verebilecekti. Bahsedilen kii hakknda bilgi sahibiydim, anlatlanlar doruydu. Dnnce hemen rapor yazdk ve Almanya'daki davada PKK'nm mahkm olmasnn ok nemli olduunu, orada mahkm olmasnn tm dnyada terrist saylmas anlamna geleceini, bu kiinin rahat ifade verebilmesi iin Urfa'daki ailesi ve kardeinin uygun bir bat iline gizlice nakledilerek gven altna alnmas ve kardeinin ie yerletirilmesinin salanmas gerektiini, aile gvenlik altna alnr ve baz imknlar salannca Almanya'daki kiinin tanklk yapacan belirttik. Devletin bu ynde talimat vermesini bekledik. 40-50 bin Tb masrafla bu i halledilebilirdi. Aslnda byle bir i iin 103

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

40-50 milyon dolar harcamaya bile deerdi. Aylar yllar geti, aileyi arayp soran ya da ilgilenen olmad. Konumaya gelince tm Avrupa zellikle Almanlar PKK'y destekliyor denir, aslnda PKK'y Almanlar m, yoksa bizimkiler mi dolayl olarak destekliyor bilemiyorum. O zaman lkemizde PKK eylemleri daha yeni balamt. Biz PKK'nm byyp glenmesinde Almanya'daki durumunun ok nemli olduunu, Avrupa'da PKK'nm ciddi destek ve g bulduunu syleyerek Almanlardan daha fazla yardmc olmalarm, daha fazla bilgi vermelerini istiyorduk. Alman makamlar ise PKK hakknda bize teorik sahada tafsilatl bilgi veriyorlard ama pratik operasyonlara ynelik, kiilere ynelik bilgi veremiyorlard. Tahminime gre Trkiye'deki insan haklar ihlalleri, skynetim halinin devam nedeniyle bilgi vermekten kamyorlard. Bu arada konu ile ilgili ok srarc konuunca, bir Alman grevli bize unu anlatt: "Bakn, dnyada komnizme kar en ciddi mcadeleyi Almanlar vermektedir. nk Almanya, Dou ve Bat Almanya olarak ikiye blnm durumda. Halkmzn yars Dou Blokunda kalm ve aramzda utan duvar denen o mehur duvar var. Her yl, bu duvar ve tel rgleri gemeye alan yaklak 150 insan lmektedir. Biz bu insanlarmzn bize gelirken ldklerini gryoruz, bundan dolay da tm dnya ile komnizme kar mcadele ve ibirlii yapyoruz. Btn dnya lkeleri, Amerikallar, sizler, her lke; kim komnizme kar mcadele yrtyorsa, kendi topraklarmz, kendi sle-rimizi ayoruz ve her konuda destek oluyoruz. Ama tm bunlara ramen, Almanya'da komnist partisi serbest ve komnist partisi ye saysna veya karttklar yayn organlarna gre, dier demokratik kitle rgtleri ve partiler gibi devletten yardm serbesttir." O zaman bunu pek anlamamtm, ama daha sonra dndmde, onlarn rejimlerinin ve sistemlerinin ayakta kalmasn bu anlaya borlu olduunu kavramtm. Dou Almanya'dan kaan insanlarn lm gze alarak Bat Almanya'ya gelmelerinin sebebi, Bat Almanya'daki bu zgrlk dzeniydi. Bu kadar iddetle muhalif 104 ve destek alrlar ve faaliyetleri Almanya'da

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olduu komnist sistemin kendi iinde savunulmas iin zgr bir ortam salyordu. Almanya'y bu kadar deerli hale getiren de bu zgr ortamd. O nedenle bu anlayn ok nemli olduunu dnyorum. Ayrca hatrlyorum, o zaman Alman istihbarat ile grmeye giderken Almanlar, grmeye gelecek olanlarda bulunmas gereken zellikleri gsteren bir liste vermiti. Bu listede herhangi bir Dou Bloku lkesine gitmemi olma art vard. Yani Dou Bloku lkesine giden istihbarat birimleri ile grmyorlard. Komnizmle mcadelede resmi olarak tm lkelerle ibirliine hazr olan, bu kadar azami derecede hassas olan Almanya lke iindeki komnist tekilatlar zgr brakyordu. Dier btn siyasi hareketler ve dnceler gibi komnizmi de zgr brakmlard. te bu dnce Almanya'y zgr klmt ve bu zgr ortam Dou Blokundaki insanlarn lm gze alarak batya gelmelerini salyordu. Demokrasi anlay asndan bence ok nemli bir lt siyasi olaylara ve rejim muhaliflerine olan bu yaklamd. stelik Almanya genel olarak dnya veya Avrupa lsnde zgrlklerin tam anlamyla saland rnek lkelerden de deildi. Gneydou olaylarn ve burada yaayan halkn durumunu anlayabilmek iin, buradaki sorunlara ynelik zm nerileri getirirken bir an iin Diyarbakr'da, Mardin'de, Van'da, Siirt'te domu olduumuzu dnelim. Acaba oralarda domu ve o blgedeki olaylar yaam olsaydk nasl etkilenirdik, ne dnrdk, dadaki insanlara nasl bakardk, o blgedeki polisi, jandarmay nasl grrdk? Bu sorulara vicdani bir cevap verdiimiz gn, gneydou sorununa makul zmler retebiliriz. Balkanlar'da ve Kafkaslarda yaayan Trkler/soydalarmz iin istediklerimizi, yorumlamalyz. oralardaki mcadeleleri nasl desteklediimizi hatrlayp empati kurarak blge halknn taleplerini ona gre

ki TKKO'lunun Yakalanmas

105

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Diyarbakr'daki grevime yeni balamtm (25 Aralk 1984). Ben gelmeden nce ubenin tm amir kadrosunun deimi olmasndan dolay i hacmi gerilemiti. Gelir gelmez, ubede biraz hareket salamak ve bir an nce bir eyler yapmak adna ie koyulduk. Kstl imknlarmzla neler yapabiliriz diye dnmeye baladk. PKK nm gneydou eylemleri Siirt blgesinde yeni balamt. Diyarbakr blgesinde de fazlaca bir eylemi yoktu. Fakat her gn mutlaka bir yerde bir grubun olduuna dair istihbar! bilgiler geliyordu. Bunlar tutarl ve deerlendirilmi bilgiler deil, daha ok duyumlara dayanan, kylnn kendi arasnda konutuu, etraftan duyduu ve ilerinde bizimle irtibatl kiiler vastasyla dolayl ekilde bize yansyan bilgilerdi. Bu arada, bir baka nemli husus da adi sulardan aranan baz kiilerin dada kaak olarak bulunmasyd. Bu kiiler rgt vs. geldii ile bulumasn rahatlkla klavuzluk yapabilecek kakolaylatryordu. Bu kiilerin bir an nce biliyette olan insanlard, stelik kaak olmalar bu insanlarn PKK yakalanmas gerekiyordu. Diyarbakr blgesi krsalnda birok sutan aranan, biraz da kard birtakm ufak tefek olaylar nedeniyle etrafnda korku salm, silahl olaylara karm, ok abuk hareket edebilen Musa Mzrak isimli yar ekya bir kiiden bahsediliyordu. Bir gn, elemanlarmz bu kiinin ehir merkezindeki yeri hakknda bilgi almlard. Etrafna korku salm bu kiiyi yakalamak iin mdahale biimine daha fazla dikkat edilmesi gerekiyordu. Bize bilgi veren kaynakla birlikte evinin civarna gittik. Aslnda benim ube Mdr olarak scak olaylarn ierisinde pek fazla yer almamam gerekiyordu. Grevim istihbar! bilgiyi alp, operasyonel birimlere aktarmakt. Kitap stnde byle yazmasna ramen pratik hayatta geerli bir kural deildi. Bir eyler yapmak adna ieri girmeniz, bilgi veren kiiyle grmeniz, olay yerini grmeniz, operasyona katlan ekipleri bilgilendirmeniz, hatta son noktaya kadar gstermeniz gerekiyordu. Aksi halde kck, basit hatalar sonucunda netice almamyordu. Bizim ilerin azl ve benim o tarihe kadar hep siyasi ubelerdeki sorgu operasyon 106

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

brolarnda alm olmam nedeniyle bu tr operasyonlara katlma ihtiyac duyuyordum. Ayrca personele de cesaret ve gven vermek gerekiyordu; onlara baz konularda liderlik etmek, yeri geldii zaman unu yapn bunu yapn derken, sizin de onlar yaptnz bilmeleri gerekiyordu. Musa Mzrak adndaki kiinin ehir merkezinde olduu haberini aldk. Ksa sre iinde belirtilen adresten ayrlabilecei, yannda byk apl silah, bomba vs. olabilecei gibi hafif korkutucu bilgilerde edindik. Evin yerini tespit ettik. Operasyon ekibi gelinceye kadar bu kii adresten ayrlp baka yere gidebilirdi. Ayrca bize bilgi veren kayna da korumamz gerekiyordu. O gece istihbarat bilgisi getiren personelimizle birlikte kii bulunuyorduk. Kaynamz adresi gsterdiinde ben bizzat ne gemek suretiyle silahlarmz ektik, eve girdik ve hi beklemedikleri bir ekilde evdekileri silahlar ile birlikte teslim aldk. Musa Mzrak'n stnde silah ve patlayc maddeler vard, ahs bu ekilde yakalayp teslim ettik. Bize bilgiyi veren bilgi kayna krsal alanda iyi bilgi sahibi olan biriydi. Verdii bilgiyi annda deerlendiren, risk alarak operasyona girien byle bir ekip bilgi kaynann houna gitmi, ona gven telkin etmiti. Bu ahs bu ekilde kararl dav-ranlr, kimlii gizlenir ve czi miktarda bir dl verilirse daha nemli konularda yardmc olacan sylemiti. Daha sonra da gerekten yle oldu, ok nemli bilgilerin temininde ve operasyonlarda bize yardmc oldu. O tarihlerde Diyarbakr'n Dicle ilesinde aranan iki nemli TKKO militan vard ve uzun sreden beri krsalda bulunmaktaydlar. Ayrca Diyarbakr-Tunceli arasnda srekli gidip geldiklerinden dolay TKKO rgtnn o zamanki krsaldaki militanlarm da blgemize ekme, ilimize getirme kapasiteleri, yetenekleri vard. Bu kiileri yakalamamz gerekiyordu. Ancak yakalamak ok da kolay bir i deildi. Orann insan olduklarndan blgeyi, corafyay biliyor, herkesi tanyor, nereden kimin geleceini tahmin edebiliyor, devlete ait tm resmi aralar ve oradaki Jandarmann kabiliyetlerini iyi biliyorlard. Hi ummadklar ekilde yaklamak gerekiyordu. Bu iki kiiyi yakalamak iin Jandarma
.........................................................................................-......1 Blm: Devlet

107

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yzlerce operasyon yapm, ihbar alnm ama yakalamak mmkn olmamt. 12 Eyll'den beri aranyorlard. Musa Mzrakin yakalanmas olaynda bize yardmc olan elemanmz bu iki militan kolaylkla yakalamak iin olduka riskli bir plan nerdi. Plana gre; o kyde gvendii bir arkadann evine gizlice iki tane polisle girip bekleyecek, gece gr drbnyle gzetleme yaplacak, bu kiiler eve girdiinde ise telsiz veya benzeri cihaz ile alarm verilecek ve merkezdeki timlerin mdahale etmesiyle operasyon baarya ulaacak. Tabii PKK'nm gerilla faaliyetlerinin olduu krsal bir alanda, bir ky evinde tane polis memurunu saklamann ok byk bir riski vard. nk orada olduklar renilirse, canlar tehlikeye girebilirdi. Yine de bu olayda riske girmek gerekiyordu. Elemann nerisini kabul ettim. Biri bizim ubemizden, bu elemanla irtibatmz salayan ve mahalli lisanlar bilen Nihat isimli yiit polis memurumuz, dierleri zel harekt kursu grm iki polisle birlikte toplam polisi ve eleman, gece gr drbnleri ve zel olarak yaptmz alarml telsizle birlikte donatarak gece sabaha kar kye yerletirdik. le merkezinde zaman zaman zel harekt timlerimiz bulunuyordu. Bu timi de ilede baka bir bahane ile gerektiinde mdahale etmek zere hazr tutulmasn saladk. Onlara, bizimle muhabere yapacak, darya ses karmayacak zel bir telsiz kanal, bir rle sistemi de kurmutum. kinci gn bize mesaj geldi. Aranan kiiler eve gelmiti. Bunun zerine hemen yeni oluturulmaya balanan, daha silahlar bile yeterli olmayan zel harekt timini, kendimizde balarna gemek suretiyle harekete geirdik. O tarihte Ergani ilesinde bulunan Komando Taburunun iki yzbasn da yanmza alarak sratle ehir merkezinden Dicle'ye gittik. Dicle'de ge saatte belli bir dzen aldktan sonra hi ara kullanmakszm yaya hareket ettik. nk ara kt anda kyden grnyor ve kyl tedbir alabiliyordu. Hali'te Yaayan Smonlar......._................................................._.......

108

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben kravatl, takm elbiseli halimle krsaldaki operasyona katlyordum. Yaya olarak yamurlu ve souk bir gnde on kilometreye yakn bir mesafeyi yryerek kye yaklatk. Kye yaklarken, oradaki polis memurumuz bizi ynlendirerek, hangi eve yaklaacamz, nasl hareket edeceimizi tek tek tarif etti. Ayrca kyn yaknlarndaki evinden faydalandmz kyl de bize klavuzluk etti. Militanlarn kald iki evi de sardk. Bu kiiler bizim ky sardmz, timin geldiini hissettikleri anda evin iinde zel olarak tasarladklar blme ve smaklara saklanmlard. 1-2 saatlik bir aramadan sonra onlar saklandklar yerlerde yakaladk. Silahlarn, bombalarn ve dier malzemelerini de bulduk. O tarihe kadar yzlerce defa bu kiileri yakalamak iin birok operasyon yaplm; Jandarma ve Komando gitmi, o dalarda arama yapm ve her zaman elleri bo dnmlerdi. Bu kadar ok operasyonun yaplmasna ramen bu ahslarn yakalanamamas, bir taraftan ahslar birer efsane ve kahraman haline getirirken, dier taraftan da kyllerin ve dier insanlarn devlete olan gvenini zedeliyordu. Ayrca blge halk bu kiilerden ciddi derecede korkuyordu. Fakat bu olayla grld ki, biraz riski gze alan bir anlayla yaklaldnda bu insanlar kolaylkla yakalanabiliyordu. Bu olay, blgeye TKKO hareketinin ve gerillalarnn gelmesine uzun sre mani olmutur. Yakalanan kiilerin daha sonraki ifadelerinde onlarn Tunceli blgesine giderek oradaki krsal alandaki TKKO militanlar ile grtkleri, buradan bir grubun Diyarbakr-Elaz blgesini rgtlemek iin gelecei, onlarla ilgili kendilerinin keif hareketlerini tamamladklar gibi kapsaml bilgiler vermilerdi. Esasen bu iki kiinin yakalanmas ok da nemli bir olay deildi ama nemli olan risk alarak personel akll bir biimde rgtlendiinde olaylar bymeden nlemenin mmkn olduunun grlmesidir. Risk alnmadnda yzlerce kez yaplan operasyonlar boa kyor, rgt ve mensuplar sz konusu blgelere yerleerek bnyelerine daha fazla, sayda insann katlmasn salyor, rgt gittike byyor, bir mddet sonra da mdahale daha da zor bir hale geliyordu. Bu tr operasyonlarda, belki birka kiinin hayat 109

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

riske girebilirdi ama gelecekte otuz kiinin hayatm riske atlmamas, belki de otuz ehit verilmemesi salanabilirdi. Aslnda planl ve akll hareket edilmesi halinde alman riskin boyutu da azalyordu. Gneydou'daki olaylarn bu kadar uzun sre devam etmesinin altnda yatan sebebin de bu riski gze alamayan, ar salamc anlayn olduunu dnyorum.

Burhan Nart Olay

Diyarbakr'da grev yaparken yaadm en enteresan olaylardan bir tanesi de Burhan Nart olaydr. Bu olay, devletin gvenlik sisteminin nasl alt konusunda fikir veren trajikomik bir olayd. Kapsaml bir operasyonla iki. TKKO militann yakaladktan sonra ahslar alp Dicle'ye getirdik ve oradaki ilemlerin tamamlanmasnn ardndan Ergani Komando Taburuia geldik. Bu operasyon srasnda, biz Dicle'deyken, Diyarbakr merkezde bulunan yardmcn Durmu acil koduyla telsizle benimle grmek istedi. Onunla st kapal bir ekilde, grebildik im kadaryla, I stanbul'dan nemli bir mesaj geldiini, baz rgt mensuplarnn Diyarbakr merkezde yarn sabah buluacaklarn, ilerinde bir polis ajannn olacan, bunun gizlice takibinin istendiini ve kendilerinin de gerekli tedbiri aldklarn belirtti. Ben de gereinin yaplmasn, oraya gidince daha. ayrntl greceimizi syledim. Ve biz sabaha kar Diyarbakr'a geldik. Temel ihtiyalarm giderdikten sonra saat dokuz gibi daireye gittim. Durmu bana mesajlar gsterdi. O dnemde Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakanl Danimarkallardan telefon hatlarna taklan portatif, kriptolu muhabere yapan cihazlar almt. Hali'te Yaayan Simonlar....................______.................___.. .____..... Bu cihazlar kk bir bilgisayara benziyordu, tu takm kk olduu iin yazmak zor oluyordu. Alet yazlan belleine kayt ediyor, biz de bellee yaplan kaytlar telefon hatlar zerinden kripto ile ilgili illerin stihbarat ubelerine gnderiyorduk. Onlar da ayn makineyle bu yazclarna sesi alp zyorlard. Kk hesap makinesi bir yazcyla 110 yazlanlar ayrca kda benzer

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dkyorduk. Byle gizli, ama altrlmas zor bir muhabere yntemi vard ve saatlerce uratryordu. te bu cihazlarla bize srekli mesaj gelmiti. Bu mesaja gre, gelen kii birtakm rgt mensuplar ile Diyarbakr Fis Kayas mevkiinde bir rgt sempatizannn evinde buluacak, bu bulumadan sonra bu kiiler muhtemelen Suriye'ye geecekler, Suriye'de belli bir buluma, grme ve eylem tatbikatnn ardndan alacaklar silahlarla tekrar Trkiye'ye dnp Jandarma Genel Komutanna ve baz yetkili kiilere suikast yapacaklard. Byle nemli bir olay stndeydik. Ben tam bunlar okuyup Durmutan bilgi alrken, bu olayda ajan olarak rol olan kiinin sabah geldiini ve bizim arkadalarla grtn sylediler. Adam kendisinin Krt Demokrat Partisi (KDP) mensubu olduunu, btn blc rgtlerin KDP ats altnda birletiklerini, byle bir eylem karar aldklarn anlatm. Bu, bana ok makul gelmemiti. rgtlerin illegal yayn organlarm izliyorduk ama byle tm blc rgtlerin birletiine dair bir yayna, bir dokmana rastlamamtk. PKK krsalda faaliyete devam ediyordu ama bu elamana gre, PKK dahil tm rgtler bir at altnda birlemilerdi. Syledikleri ok makul gelmese de takip etmeye karar verdik. Fakat arkadalar sabah bulumann gerekleecei semtte tertibat almlar, sz konusu bulumay takipte de grmemilerdi. Bizim grevliler bulumann olaca Fis Kayas mevkiinde beklerken, Emniyet Mdrl stihbarat ubesine gelen polis ajan bilgi kayna sabah erken saatte bulumann gerekletiini belirtmi. Hlbuki bize gelen mesaja gre buluma saat dokuzdan sonra olacakt, ama bu kii Emniyet'e saat 09.30 gibi gelerek bulumann saat altda olup bittiini sylemiti. Bu kiinin verdii bilgileri arkadalar mesaj haline getirip hem stanbul hem de bu ileri koordine eden Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakanlna haber vermilerdi. Ben ubeye geldiimde bu kiinin tekrar geldiini sylediklerinde onunla grmek istedim. Bu kii bana da Diyarbakrl ve rgt mensubu olduunu, btn rgtlerin KDP ats altnda birletiklerini, KUK'un, KAWA'nn, TKSP'nin, PKK'nm kalmadn ve eylemlerin KDP adna organize 111

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edileceini syledi. Bunu nereden duyduunu sorduumda, "Nasl inanmazsn, biz yaptk, bunlarn dokman var, bu dokmanlar getiririm," dedi. Bu ileri ok iyi bilen birisi gibi kendinden emin konuuyordu. Byle bir scyin pek makul grnmediini, ayrca byle bir durum gereklemi olsayd bu bilgiyi rgtn eitli yayn organlarndan ve balantlarmzdan edinmi olacamz syledim, ama o sylediklerinde srarcyd. Aslnda bu ahsn anlatmlarndan rahatsz olmutum fakat o, stanbul stihbarat ube Mdrlnn elemanyd. stanbul ubesi onu kullanm, ondan ald bilgileri merkeze yazmlard. Belli ki onun anlatt bilgilere dayanarak operasyon hazrlklar vard. Bu adam yalan sylyor demek tuhaf karlanaca iin o an bir ey sylememeye karar verdim. Dier yandan bu kiinin bize uramamas, bizim onu tanmamamz gerekiyordu. Bize gelen mesajda ierisinde bilgi kaynann da olduu rgt mensuplarnn buluacandan bahsediliyordu. Biz bilgi kaynan uzaktan izleyerek takip yapacaktk. Bilgi kaynann zor durumlar haricinde bizimle temas kurmamas gerekirken o bizimle grmeye gelmiti. Byle eyler olabilir, birtakm aksilikler, gariplikler yaanabilir diye dnerek bu durumu ok nemsemedik ama yine de kendisi hakknda phe duymamza yol amt. Zaten anlattklar da pek doru ve akla uygun gelmiyordu. Bir mddet sonra ahs ailesine uramak istediini, kendisine bir araba verip veremeyeceimizi, ayrca ailesine onun devlet iin nemli grevler yaptn syleyip syleyemeyeceimizi sordu. Bunun mmkn olmadn, her ne kadar sivil plakal da olsa bir polis aracn kendisine veremeyeceimizi uygun bir dille anlattk. Fakat bizim de zaman zaman kullandmz baz taksilerin olduunu, onu istedii yere gtrebileceklerini syledik. Neyse daha sonrasnda ahs bizden araba istedi, o zaman yeni temin ettiimiz zerinde TAKS levhas olan bir aracmz vard. Ayrca rol yapma kabiliyeti ok gelimi olan, her trl saf insan grnmne brnebilen, yetenekli bir polis memurumuz da ofr olacakt. Adama bu taksiyi

112

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet yere

gstererek

gidip

ona

binmesini,

taksinin

onu

istedii

gtreceini syledik. ofr rolndeki polis memurumuz bu konularda harikalar yaratabilecek inanlmaz kabiliyetteki polis memuru Fahriydi. ahs arabaya biner binmez bizim memura "Polis abi ne yapyorsun? Nereye gidiyoruz?" demi, ofr rolndeki polis memuru arkadamz ise hi bozuntuya vermeden "Allah Allah bana bir polisi gezdireceksin demilerdi. imdi sen bana polis diyorsun, bu ne biim i," diyerek hitabn garip karladm syleyince, adam ofrn polis olmadna ikna olup rahatlam. Saf numaralarna devam eden arkadamz, adam konuturmak iin samimi bir sohbet ortam yaratmak amacyla balam ahsa stanbul'u sormaya. Denizin ne kadar byk olduunu, hi deniz grmediini, hatta onun ne kadar ansl olduundan bahsetmi. Bir sre byle koyu bir sohbete dalmlar. Sonra bizim arkada memur olan bir yakn iin vergi iadesinde kullanmak zere fatura topladn, otobs bileti ya da ald malzemelerle ilgili faturalar verirse ok memnun olacan sylemi. Bunun zerine adam cebindeki biletini ve birtakm harcama faturalarn bizim arkadaa vermi. Polis memuru Fahri ahs uygun bir yere braktktan sonra ubeye dnd. Aralarnda geen konumalar anlatt ve ahsn s Um b urdan, Ankara'ya, oradan Elaz'a yapt yolculuklarda kulland biletlerini ve harcama, filerini verdi. Adam bize saat. 06.00da Diyarbakr'a geldiini sylemiti. Oysa bilette Ankara'dan otobse bini saati yazyordu. Dolaysyla 7'den nce Elaz'a gelmi olamazd. Verdii bilgi yanlt. Ama yine de ii salama almak asndan ald bilete dayanarak hemen Elazi aradm. O zamanlar Elaz stihbarat ube Mdr Emin Aslan'a "Mdrm, memurlara da gvenmeyin, ltfen sz bizzat gidip garajdaki u .firmayla konuun. Ankara'dan bilette yazan saatte kalkan otobsn hangi saatte Elaz'a geldiini sorun. Bu benim iin ok nemli, kesin bilgi vermeniz lazm, hata olmamal." dedim. Bizim hesaplamamza gre ahsn 09.00'dan nce gelmemesi lazmd. Hakikaten biraz sonra Emin Mdr beni arad, otobsn 113

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

07.00 civarnda Elaz'a geldiini syledi. 07.00'de Elaz'a gelen birinin yeniden ara bulup Diyarbakr'a gelebilmesi iin en az iki saate yakn bir zamana, ihtiya vard. Yani ahsn saat 09.00'dan nce Diyarbakr'da olmas filen imknszd; elimdeki bilet ve belgeler bunu ortaya koyuyordu. Oysa ahs 06.00'da Diyarbakr'a geldiini, Fis Kavasidaki toplantya katldn, toplantdan sonra herkesin grev alp ayrldn sylemiti, Yalan sylyordu. Ayrca yeni ifadesine gre bizden sonra Mardin'e gidecek, orada Sultan ehmuz denen yatr ve ziyaret yerinin olduu blgede dier arkadalarla buluacaklar, oradan Nusaybin zerinden Suriye'ye geecekler, Suriye'den alnacak silahlarla tatbikat yapp dneceklerdi. Tabii bu gelimeleri bir yandan hemen Ankara'ya, stanbul'a, Genel Mdrle, dier ilgili illere mesaj olarak ekiyorduk. Yazmalarn hzland bir srada o zamann Daire Bakan Beyhan Bey beni arad. Ona ahsn verdii bilgilerin ihtiyatla karlanmas gerektiini, baz bilgilerin gerekle uyumadn, verdii bilgilere kaydihtiyatla yaklalmas gerektiini, bizim baz tereddtlerimizin olduunu syledim. Bilgi kaynann verdii bilgiler ok ciddiydi, btn herkes alarmdayd. Bu yzden szlerim Ankara'y biraz rahatlatmt. O tarihte lkede skynetim vard ve alnan her trl istihbari bilginin askeri karargahlara aktarlmas gerekiyordu. Askerler ise getirilen bu tr bilgileri inanlmaz bir heyecanla karlayp hemen byk tedbirler alnmasn istiyorlard. Hibir szgeten geirmeksizin gelen tm bilgiler doru kabul ediliyordu. Bu daha da ciddi bir sknt kaynayd. Ben bilgileri aldktan sonra Mardin'e gideceini bildiimden oraya gidecek dolmulara sivil giyimli rol yetenei olan personeli yerletirerek bu ahsn takibini istedim. Bizim ofrmz onu Diyarbakr'dan, Mardin'e kalkan aralarn bulunduu Balk-larba denilen yere braktktan sonra ahs gidip minibse binmiti. Bizim arkadalarmz da ayn minibse binip biraz da hafif sarho numaras yapmlard. ahs Mardin'e kadar gitmiti. Halbuki Mardin'e gelmeden Sultan ehmuz denen ehir mntkada merkezinde inip inip arkadalaryla bulumas gerekiyordu. 114

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

doruca Emniyete gitmi ve Emniyet Nbeti Amirliinde stihbarat ube Mdr'n aramt. Beni biraz sonra stihbarat ube Mdr Mehmet arad ve kzgn bir ekilde, "Aabey, bu adam direkt buraya geldi. Bana beni ldrtmek mi istiyorsun, beni niye takip ettiriyorsun, sana bunun hesabn sorarm, sen nasl beni takip ettirirsin, bana karmaman lazmd diyerek bard." dedi. Hlbuki ahs takibi hibir ekilde fark etmemiti, bunu fark etmesine neden olacak hibir ey yapmamtk. Aslnda adam Emniyetin alma biimini nceden anlamt, verdii bilgilere ederek dayanarak Emniyet byle tarafndan bir tepki izlenebileceini tahmin otomatikman

veriyordu. Adam daha da ileri giderek Mardin stihbarat ube Mdr Mehmet'ten kendisine bir araba verilmesini istemiti. "Ben arabayla gideceim, yoksa senin tm ileri berbat edip bozduunu Ankara'ya ve stanbul'a sylerim," demiti. Mehmet bu adamn errinden korktuu iin ona istedii gibi bir araba, vermek istiyordu, ben srarla asla bunu yapmamas gerektiini, byle bir hareketin daha sonra bana belaya sokabileceini syledim. Ama Mehmet en sonunda bir ofr vermek suretiyle adam Nusaybin'e kadar gndermiti. Bizimle Diyarbakr'da konuurken, PKK geilerinden dolay Nusaybin'de nbetiler ve maynlarla sk bir ekilde korunan Suriye hududunu geerken bir terslik olursa kimden nasl yardm grebileceini sormutu. Ben de o zamanlar Nusaybin'de grev yapan Jandarma Blk Komutan arkadan ismini vermitim, "Darda kalrsan bu yzbaya gidip benim selamm syleyebilirsin," demitim. Snrdan geerken yakalanrsa ya da baka olaand bir olay olursa bu yola ancak o zaman bavuracakt. Fakat bizim adam Burhan Nart, Nusaybin'e iner inmez dorudan Blk Komutan'na gitmi. Komutan beni gece saatlerinde arad; yanma bir kiinin geldiini, benim selamm syleyerek kendisini snrdan geirmesini istediini syledi. "Asla byle bir ey yapmayn, ben ok darda kalrsa size gelmesini sylemitim," dedim. Komutan da uygun bir ekilde adam gndermiti. Bu kii bir gn sonra tekrar Diyarbakr'a 115

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

geldi, yine bizimle temas kurdu. Bu defa "Ben Suriye'ye gidecektim, daha dorusu irtibat kurmutum ama gitmeye gerek kalmad. Silah, ve malzemeler bizimle geliyor, bilet aldm otobsle Ankara'ya gideceim. Silah ve malzemeler de bu arabada olacak, daha nce rgt mensuplarnca yerletirilmi olacak." dedi. Akama doru tekrar grmek zere bizden ayrld. Hemen verdii bilgileri kontrol ettirdik, aldmz bilgiye gre o saatte syledii Firmann Ankara'ya kalkan otobs yoktu, galiba verdii saatte Ankara'ya hibir otobs yoktu. ahsn anlatt btn bilgiler tek tek yalan kyordu. Ben tm bunlar mesajlarla Ankara'ya ve stanbul'a ak taryordum. Ankara'ya bu ahsa bir an nce mdahale etmemiz gerektiini, yoksa olaylarn ok vahim boyutlara doru gittiini syledim. ahs her ifadesinde yeni bir eylem hedef gsteriyor, yeni eyler sylyordu. Anlattklar herkesi heyecanlandryordu. Ben artk kesin olarak tm anlattklarm yalan olduuna kani olmutum ama kimse yalan olduunu kabul etmiyor ya doruysa diyordu. Bu gelimelerin yaand esnada daha. nce teslim olmu PKK'nn eski nemli kadrolarndan itiraf Hidayet Bozyit bizim yanmzdayd. Adamn anlattklarn deerlendirdiinde tamamnn hi tereddtsz yalan olduunu, byle bir eyin olamayacan syleyip, bizi destekliyordu. Akam bizimle grmeye geldiinde Burhan Nar t a mdahale etmeye ve sorgulamaya karar verdik. ahs ubeye geldiinde, kenara ektik. "Yalan sylyorsun, doruyu anlatmyorsun," diyerek yalanlarn tek tek sraladk. Adam sylediklerimize itiraz edip direniyordu. leri srd bahaneleri tek tek geersiz klnca, i kaba ve fkeli konumalara dnt. Artk bizi kandramayacam, doruyu anlatmazsa bunun bedelini ok ar deyeceini, bana ok ar eylerin geleceim syleyince, bir mddet sonra aresi kalmad ve syledii her eyin yalan olduunu itiraf etti. "Neden byle bir ey yaptn, byle bir yalan nasl sylenebilir? 10-15 gnden beri tm tekilat alarma geirdin, neden?" diye sorunca, adam hayat hikyesini anlatmaya balad: "Diyarbakr'da bu tr olaylara ad oka karm, illegal blc faaliyetlerde yer 116

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alm, gemiten beri Krtlk faaliyetleri ile bilinen bir ailenin yesiyim. Onlarn damad ym ama nDir siyasi faaliyetim yok. Bu tr faaliyetlerde yer ald, rgtlere katld iin herkesin bir itibar var. Benimse hibir eyim yok; adm sanm bile bilinmez. Bu yzden ben de bir oyuncak tabanca, aldm, bununla zmir'de Kem e rai t h d a bir kuyumcuyu soyup elde edeceim parayla zmir'den Yunanistan'a kamay dndm. Ama daha soyguna balamadan kuyumcunun orada yakalandm. Yakalandmda byle nemli bir ailenin yesi ve rgtlere yakn olduumu syledim. Soygunu henz gerekletirmediimden, hazrlk safhasnda yakalandmdan polis bana ajanlk teklif etti. Ben de kabul ettim. Bir mddet sonra benimle ilikide olan polis 'mademki senin yaknlarn rgt iinde nemli konumlarda bulunuyorlar, hadi bize rgtten bilgi getir bakalm' dedi. Ben de yaknlarmn ounluunun stanbul'da olduunu, oraya gidersem her trl bilgiyi alabileceimi syleyince oradaki tekilatla beni ilikiye geireceklerini belirttiler. stanbul'a gittim ve oradaki ilgili birimle beni irtibata geirdiler. Bylece stanbul tekilatna devredilmi oldum. Bir Bakomiser ile irtibata gemitim. Bu kii bana 'hadi bakalm bize bilgi getir' dedi. Ben de KOPllerin bazlarn tandm, rgtn eylem hazrl iinde olduunu syledim. Biraz daha bilgi getirmem istendiinde bir eyler uydurmaya baladm. Bu arada hatrlyorum, zamannda Jandarma Genel Komutan olan Kema.lett.in Eken'e bir suikast olmutu, ben de buna benzer bir olay olacan syledim. Bana bu olayn iine gir, biraz daha bilgi getir dediler. Mutlaka bilgi getirmem istendiinden bu defa. ben de senaryo uydurmaya baladm ve uydurduka iin iinden klmaz hale gelecek ekilde olay byttm, ie tanyp bildiim birtakm insanlar kattm. Diyarbakr'da herkesin eitli sulardan arandm bildii Heybet. Akgz gibi insanlarn isimlerini verdim. Sonunda byle bir senaryo kurguladm, Diyarbakr'da buluma olacan, oradan Suriye'ye gideceimi syledim. Tabii Diyarbakr'da beni takip edeceinizi bildiim ve byle bir buluma olay gereklemeyecei iin size buluma saati konusunda yalan 117

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

syledim. Ama siz biletle benim am tespit ettiniz. Mardin'e gittiimde, Mardin stihbaratnn beni takip edeceini bildiim iin ben nce davranp onlarn yanna gittim. Sonra Suriye'ye gemeyi denedim ama baaramadm. Daha dorusu gidip gelecektim, zorlayacaktm fakat geemeyeceimi grdm." "Peki, nereye kadar devam edecektin?" diye sorduk. "Nereye kadar gideceimi bilmiyorum, ama en sonunda sylediim eylemeleri tek bama denemeye kalkardm herhalde," diye karlk verdi. Hayat hikyesinin geri kalannda anlattna gre, Ar tarafndaki bir birlikte askerliini yaparken firar etmi, daha nce de birka defa firar olay gerekletirmiti. Askerlie devam edemiyordu, sahte kimlik kullanyordu. Tabii ahsn anlatt her eyin, tm senaryonun yalan olduunun anlalmas, ajan sevk ve idare eden Bakomiser'i (K/O ajan yneten grevliyi) ok zora sokmutu. stanbul, Emniyet Genel Mdrl, Ankara, Diyarbakr, Mardin gibi btn iller alarma gemiti. eitli yerlerde eylemler yaplaca, silahlarn gelecei, suikastlarn gerekletirilecei ynnde bilgilerle birlikte beraber hareket ettii nemli militanlarn, aranan kiilerin isimlerini veriyordu. Ve sonunda tm bunlarn yalan olduu anlalnca, tabii bu kii ile irtibatl olan insanlar zor durumda kalmt. Aslnda bu durum u gerei de ortaya koyuyordu; byle bir insann syledikleri, yalanlar bile sistemin tmnde ciddiye alnabiliyordu. Hlbuki olaylar, rgtleri ve gelimeleri ok iyi tanyan, bu konular hakkndaki bilgileri takip eden, olaylarn doru analizini yapabilen ve kapsaml bilgilere sahip bir kadro, byle bir yap var olsayd, ahsn anlattklarna daha birinci gn pheyle yaklalr, itibar edilmez, hatta bunlar tamamen gz ard edilirdi. Daha dorusu, batan sona kadar tm anlatlanlarda hibir doruluk paynn olamayaca ilk bakta anlalr nitelikte olmasna ramen tm sistem bunlarn doru olduunu kabul ediyor, en kk bir phe duymadan gnlerce bir adamn sylediklerinin peinde koabiliyordu.

118

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sonunda adamla konutuk, askere gidip yarm kalan askerliini tamamlamasnda kapanm oldu. Bir mddet sonra, Tunceli'deki bir askeri birlikte grev yapan askeri mahkemeden bir yaz geldi. Bu defa da yazda ad geen kiinin askerde firarda kald dnem ierisinde devlet adna nemli grevler yaptn, istihbarat birimi ile beraber altn syledii bildiriliyor ve bu konularn doruluu tarafmiza soruluyordu. Biz bu adamla ayrlrken bundan sonra artk doru ve drst olaca ynnde mutabk kalmtk ama yine yalanlara bavurmutu. Bunun zerine askeri birlie byle bir grevde bulunmadn belirterek, tm olanlar onu da zor durumda brakmayacak ekilde anlattk. Aradan epey bir zaman gemiti; belki bir yl, belki de iki yl. Bir gn beni stanbul stihbarat ube Mdr Emin Aslan ve yardmcs Salih Gngr arad. Salih Diyarbakr'da ksa bir sre benim yardmclm yapm, daha sonra stanbul stihbarat ube Mdr Yardmcs olarak atanmt. Emin Bey'in yannda alyordu. Aradklarnda PKK'nn ok nemli kadrolarndan biri olduunu syleyen bir kiiden bahsettiler. Bu kii masraflar iin kendisine belli bir miktar para verilirse, yurtdna gidip o zamanki Dev-Sol liderini yakalayp getirebileceini iddia etmi. Bu kiiyle bu ynde bir anlama yaplmak zereymi. ahsn kimliini renince, "Aman sakn. Bu insan sahtekrdr, dolandrcdr, sakn byle bir ey yapmayn," diye bilgi verdik. Sonradan rendiim kadaryla, Burhan Nart adl bu kii, yine askerden kam ve stanbul'a gelmi. Bu defa da PKK'nn ok nemli ve iyi bir militan olduunu, PKK adna stanbul'a gnderildiini syleyerek stanbul'da ad duyulan btn mafya babalarndan hara alm. Trkc brahim Tatlses'i bile tehdit etmi, birka defa para bile alm. brahim Tatlses en sonunda dayanamayarak durumu polise ikyet etmi. Para ald kiiler ierisinde bir tek o ikyette bulunmutu. ahs yakalandnda, o 119 fayda olduu ynnde kendisini ikna edip, askerlik grevi iin gnderdik. Bizim amzdan bu dosyada bylece

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman ad duyulan stanbul'daki tm mafya liderlerinden PKK adna tek tek hara aldn itiraf etmiti. Fakat bu olay ortaya knca mafya liderleri ahsn hemerileri olduu iin yardm etmek ve destek olmak amacyla para verdiklerini sylediler. Halbuki adam giyim-kuam itibaryla olduka gsterili, hali vakti yerinde grnyordu. Aslnda hepsi korktuklar iin adama para vermilerdi ama bunu itiraf edemediklerinden yalan sylyorlard. Burhan Nart bu olay dolaysyla yakalandnda, bu defa kendisinin PKK mm st dzey kadrolarndan olduu yalann devam ettirmiti. Dursun Kara ta s'm yerini bildiini, Fransa'da olduunu syleyerek onu yakalatabileceim ya da ldrebileceini iddia etmiti. Hatta bir iki milyon dolarlk pazarlk yaplrsa her eyi yaptrabileceini sylyordu. Tabii Dev-Sokun stanbul'da yapt eylemler dolaysyla Dursun Karatain yakalanmas, stanbul polisi iin ok nemliydi. Bu yzden o zamanki stanbul Emniyet Mdr Hamdi rdal ve oradaki grevliler byle bir frsata balklama dalmak zerelermi. Salih Gngr d
3.

n fi nce Diyarbakr'da stihbarat

ubesinde alt sralarda bu kiinin adn duymutu. Bu yzden onu tanyp tanmadmz sormak iin bizi aramt. Biz adamn yaptklarm vazgeilmiti. te bylesi bir adam tm sistemi, kk bir ktlkla kandrp aldatabiliyordu. Bu ok basit, kk, belki komik, belki tamamn anlatrsak kahkahalarla glnecek saflkta bir olayd. Ama asl nemli nokta, bu sistemin en nemli merkezlerinin ve buralarda alan grevlilerin bu kadar kolay kandnla -biimesdir. Hi ki adamn anlattkl arnn yalan olabileceini dnmyor, ihtiyatl davranarak sylenenlere pheyle yaklamyor, aksine hemen doru olduu kabulyle arkasndan gidiyor. Bu gerei ortaya koymas bakmndan Burhan Nart olay olduka retici bir olaydr. Basit bir ktnn szlerini gzleri kapal takip eden bu sistem daha ciddi, profesyonel kiiler tarafndan ortaya konacak kapsaml bir kurgu karsnda kim bilir ne boyutlarda, zarar grebilir. anlatnca onunla ibirlii yapma dncesinden

120

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu ite profesyonel olarak alan, bu konuda kapsaml, bilgiye sahip grevlilerin bu aldatmacaya asla kanmamalar gerekirdi. Her zaman eitimlerde ve sohbetlerde anlattm gibi; yerde bulunan bir vida, herkes iin sradan bir vida iken bir oto tamircisi iin bu 1995 model Almanya'da retilmi E 200 serisi bir Mercedes'e ait. bir vidadr. Buradan kazaya karan aracn markas, modeli vs. zellikleri tespit edilir, bylece kck bir vidadan olayn tamam zlebilir. Veya bir olay yerinde bulunmu bir elektronik devre eleman, herkes iin sradan bir parayken bir radyo tamircisi iin bu 170 Mghz'de alan bir telsizin parasdr. Bu kanttan yola klarak uzaktan kumandal bir telsizin kullanlm olduu sonucuna varlabilir. te iini, mesleini, sanatn her adan iyi bilen insanlar bir tek paradan ya da bir tek olaydan yola karak iin tamamn grrler; istihbarat da bence budur. stihbarat personelinin de bir tek anlatmdan, cmleden, szden, bir slogandan olayn btnn zmeleri gerekiyordu. Ama bizim sistemimiz brakn bir kelimeyi, bandan sonuna kadar yalan syleyen birinin yalan sylediini tespit edemiyordu. Aslnda bu durumun nedeni, gvenlik sisteminde alanlarn bilgi eksikliiydi; tamam ii bilmiyordu, ideolojik olaylarn nerelere, hangi safhalara gidebilecei konusunda net bilgilere sahip deillerdi. rgtlerin ideolojik altyaplarn, eylem tarzlarn, rgtsel yaplarn tam anlamyla bilmediklerinden bu rgtler hakknda sylenenleri doru ekilde mmkn deerlendiremiyor, olmad bunlardan yeterli neyin bilgi mmkn birikimine nevin sahip konusunda

olmadklarndan doru kararlar vere iniyorlard. Bence en nemli eksiklik buydu. Bizim tekilatmzda olaylar kavraya-biime becerisi ne yazk ki yetersiz kalmaktadr. Bir kiinin syledii byk yalanlar ancak bunlar ispat eden maddi deliler bulunduunda ortaya kyordu. Halbuki stihbarat ve Terrle Mcadele ubesi personelinin, kiinin anlatt tek bir olaydan, ortaya koyduu tek bir iddiadan, att slogandan neyi bilip, neyi bilmediini, neyin yalan, neyin doru olduunu kesin ve net olarak anlamas zorunludur. Kiinin rgtsel faaliyeti, illegal yaam gz nne alnp rgt iinde 121

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hangi konumda olanlar neyi bilir, neyi bilemez noktasnda belli bir anlaya sahip olarak ona gre hareket edebilmelidir. Bu kiinin stanbul'da tant, irtibat halinde bulunduu Bakomserin, kendisine anlatilanlardan adamn aka yalan sylediini tespit edebilmesi gerekirdi. Adam btn rgtlerin KDP ats altnda birletiini sylediinde, Bakom ierin KDP Yi in ne olduunu, Trkiye'deki yapsnn nasl ekillendiini, ideolojisinin ve hedefinin ne olduunu, nasl kurulduunu ve neleri yapp, neleri yapamayacan bilerek sylenenlerin doru olamayacana hemen karar vermesi gerekirdi. Sonu olarak, Emniyet, MT, Genelkurmay ve Jandarma tekilatlarnda grevli istihbarat personelimiz maalesef rgt mensuplaryla konuacak, onlarla tartacak, onlar anlayacak ve alglayacak seviyede bu ii bilmiyor. Bizlerin de daha terrle mcadele veya terr istihbarat grevine balamadan, bu gruplarn ve militanlarn duygu ve dnce dnyalarn tanyp anlamamz asndan, rgt mensuplarnn yetitirildii gibi nce Kapital, Diyalektik ve Tarihi Materyalizm, Felsefenin Temel lkeleri gibi Marksist-beninist dncenin temel felsefesini oluturan eserleri okumamz, daha sonra tm illegal rgtlerin dergi, bror ve eitim materyalleri zerinde kapsaml bir eitime tbi tutulmamz gerekirdi. Fakat bu grevlerde olup da bu temel eserleri btnyle okuyan, kendim de dahil olmak zere, grmedim. stihbarat (ntelligence) ngilizcede akl, zek manasna gelir. Biz de, olmas gereken yeterlilikte bir bilgi birikimi maalesef yoktur. Hlbuki btn ideolojik gruplar, bunlarn gemiten bugne uzanan seyrini, ideolojilerini ve amalarm ok iyi bilmemiz gerekiyor. Bir tek kelimeyi atlamayacak kadar bu konuya hkim olmal, sylenen en ufak yalan ya da anlatlanlardaki en kk bir tutarszlk ve yanl tespit edebilmeliyiz. Oysa bizler nmzdeki apak yanllar bile fark etmekten acizdik. Aslnda sadece bu olayda deil, grev sahamza giren tm konularda, yeterli oranda bilgiye sahip deildik. Hem lke ierisinde hem de lke dnda bu trden ideolojik rgtlerle olan mcadelede ayn durum geerliydi. 122

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

1_ idj 2 Biz sol gruplarn, blc ve dinci rgt mensuplarnn ne demek istediini, ne yapmak istediklerini, faaliyetlerini, amalarnn ne olduunu, fraksiyonlar arasndaki farkn nereden kaynaklandn hibir zaman tamamyla alglayp, anlayamadk. Hlbuki bu alglay ve kavraya sahip olabilseydik, daha iin banda bir olay hangi rgtn yapp hangisinin yapamayacan, herhangi bir olay ya da durum karsnda hangi rgtlerin hangi stratejileri izleyip hangi tavrlar alacaklarn, bir rgt iinde hangi ekilde sapmalarn yaanabileceini, hangi eylem tarzlarnn hangi rgtler tarafndan gerekletirilebileceini ok net olarak tespit edebilirdik. nk tm bu unsurlar, erevesi ok kesin hatlarla izilmi olarak tm rgtlerin ideolojilerinde yazldr; bu ideoloji erevesinde rgt mensuplar belli bir bak asna sahiptir. Sol gruplarn Trkiye ile ilgili ayr ayr kendilerince bir deerlendirmeleri vardr. Btn Marksist rgtler nce mevcut durumu deerlendirir, sonra snflar mevzilendirir ve mevcut duruma gre kendilerine rgtsel, ey lemsel bir strateji izerler. Onlara gre bugnk durumdan, gelecekteki sosyalist, komnist bir topluma nasl geileceinin tek tek yolu ve safhas vardr. te bunu ok iyi bilmediimiz iin btn rgtleri birbirine kartryorduk. Btn sol gruplar sol, btn sa gruplar ise sa olarak gryorduk, kendi ilerindeki farklar algl ay a myordu k. Aralarndaki farklarn neler olduu, nasl bir eylem tarz izleyecekleri, hangilerinin eylem yapp, hangilerinin pasif kalaca, hangi olayda hangisinin ne tavr taknaca meseleleri bizim iin hep bir muammayd. Oysaki bu gruplar tanyanlar iin bu meseleler hi de muamma deildi, hepsi tm ynleriyle bilinebilirdi. Bu gruplarn ierisindeki insanlar, hatta basit sempatizanlar bile bu konular hakknda fikir sahibiyken bizim en st dzey yneticilerimiz bile bu insanlarn ve rgtlerin arka planlarn, niyetlerini alglayamyordu. ou zaman "Bu insanlar neden ilerini glerini brakp daa karlar, bunlar deli mi?" eklindeki basit sorularla oyalanyorlard. 123

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sonu itibaryla Burhan Nart olay, tm gvenlik sistemimizin ne kadar bo, ne kadar kof olduunu gsteriyor. Fakat bizler hl vnerek sistemlerimizin ok gvenli olduunu savunarak halk ve kendimizi aldatmaya devam ediyoruz.

Aranan Kiinin Yakalanmas

Yine Diyarbakr'da altmz yllarda Diyarbakr'n Dicle ve Hani ileleri arasnda Dicle'ye bal bir kyde aranan kiiler vard. Bu kiiler ayn zamanda PKKllara bu blgede yataklk yapp, destek veriyorlard. Ancak bu kye ne kadar operasyon ve arama yaplsa yaplsn, bu ahslar (zellikle iki tanesini) kyde yakalamak mmkn olmuyor, mutlaka kayorlard. Bilgi aktarmas iin kyden eleman temin etmitik ama bu elemann verdii bilgi dorultusunda askeri birlikler veya operasyon gleri kye gidinceye kadar bu kiiler kap, baka yerlere saklanyorlard. zellikle de kyn yaknnda bulunan derin Maden ay Vadisinde bu kiileri bulmak ve yakalamak mmkn deildi; ky, bu kayalk blgenin birka yz metre yaknndayd. Bu operasyonlarn srekli neticesiz kalmas, kydeki dier rgt sempatizanlarna da cesaret veriyor, devlet glerine olan itimad azaltyordu. Bu rgt mensuplarnn yakalanmasyla ilgili olarak yaplan bir alma esnasnda kyde bize bilgi aktaran insanlarla aranan bu militanlarn nasl yakalanabileceini konutuk. Bize yle bir yntem nerdiler: "Bir defa aralar ok uzakta brakarak, kye yaya gelinmesi lazm. kinci olarak, ilk gelecek olan operasyon timleri kyde grlmeden vadi arasndaki srtlar tutmal, ardndan dier timler kye gstere gstere gelmeli. Timlerin geldiini gren militanlar saklanmak iin sratle vadiye doru kaarken hepsi orada pusuya yatan timlerin kucana decektir." Bu, gerekletirilmesi zor, biraz zahmetli, fakat ustalkla yaplrsa tutabilecek bir pland. Genellikle de byle ustalk isteyen planlarda bu iin bandaki insanlarn yapacaklar katklar, dnecekleri ince ayrntlar ve hareket tarzlar ii belirliyordu. Daha nce ok defa byle planlar yaplp baarsz olmas nedeniyle bu defa bizzat kendim timlerin 124

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

banda gitmeye karar verdim. Daha nce olduu gibi iki zel harekt timi, bize bilgi veren kyller ve benim sivil istihbarat unsurlarmla beraber bir k gn (ocak ayyd zannediyorum) yola ktk. Sabaha birka saat kala kye uzak mesafede anayolda aratan indik ve yrmeye baladk, bir saate yakn amurlar iinde yamur altnda yrdkten sonra bir timi kyn uzanda tam vadinin kenarnda bulunan kayalklara gnderdik. Tim gidip yarlarn etrafnda pusuya yatarak yerini ald. Gne domaya balarken sanki kye operasyon gc geliyormu gibi geni bir hilal ekilde yirmiye yakn tim mensubu kye girdi. Biz kye yaklarken bizim pusudaki timler kyden kiinin koarak ktn ve kendilerine doru geldiini anons ettiler. Hi kimse ate etmedi, bu ahslar da bizim timlerin pusuya yatt o kayalklara gelip timlerimizin yannda durdular ve timler hibir atmaya girmeden bu kiileri teslim aldlar. Kyde hi kimse bu olay grmedi. Biz akta gelen timler olarak kye girip "Buradan geiyorduk, konumak iin geldik. Gvenliiniz de bir sorun var m, devriye geziyoruz, naslsnz," diye kyllerle sohbet ettik. Bize ay ikram ettiler, aylarmz itik, arama dahi yapmadk. Biz bu ekilde kylleri oyalarken kyn dnda pusudaki timlerimiz militanlan yakaladlar ve kyllere belli etmeden vadinin kenarndan kayalklarn arasndan kyn dna karttlar. Bize emniyetli ekilde oradan ktklarn haber verdiler. Bunun zerine biz de kyden ayrlarak ayn noktada onlarla bulutuk. Bylece aranan nemli militan, yakalanamaz denen kiileri yakalamtk. Bu hep ayn kaynaktan bize verilen bilgilerdi; bize itimat ettii ls esasen ok nemliydi. Aslnda tm
ZATT el I!.

gvendii zaman insanlarn katland risk ve yaptklar eylerin Gneydou'daki operasyonlanmz teorik planlama asmHali'te Yaayan Simonlar....................._...._____............................... dan hibir hata iermiyordu belki ama uygulamada, incelikleri ve ayrntlar planlamada karlalan sorunlar nedeniyle operasyonlarda genellikle ok baarl olunamyordu. 125

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Seren Operasyonu
Diyarbakr'da grev yapyorduk. Karde kurulutan alnan bir habere gre irnak'tan Tunceli blgesine takviye olarak gnderilen bir grup PKK gerillas Tunceli'den gelecek kuryeyi Diyarbakr'n LiceHani blgesinde bekliyordu. Seren ky yaknlarnda bekleyen militanlara bir an nce operasyon yaplmas gerekiyordu. Hemen keif ve aratrmaya da bizi bir baladk. Kyn yaknlarnda Taksi kimseye plakal gzkmeden militanlarn kalabilecei bir iki yer vard, normal keifte militanlar grerek yerden tedbir alabilirlerdi. operasyon aralarmzla zel tim amirlerini alp, araziyi grerek keif yaptk. Umulmadk yanaarak yapmalydk. Militanlarn Lice Hani karayoluna paralel ok yksek olmayan kk bir dan yola bakan cephesindeki aalarn arasnda kaldklar kanaatine vardk. Tm tim amirleri ile planmz yaptk. Dikkat ekmemesi iin operasyona kiralk kamyonlarla gelecektik. Militanlarn hi bir ekilde gremeyecei Dicle ilesi istikametinden Hani'ye gelip, oradan kylere gidiyormu gibi kamyonlarla yol alacaktk. Kamyonun kasas iinde operasyon timine mensup 6-7 tim (her timde 20 kii vard) saklanyordu. Hani'nin kuzeyine militanlarn sakland dan arkasna gelince kamyondan inip dan iki yann kuatacaklard. Da kuzeyden tamamen sarlnca, gneyden otobslerle gelen 4-5 zel timi sabah saat 07.00 sularnda Han i-Lice yolunda, arazi taramas eklinde geni bir kol halinde daa doru ynlendirecektik, bylece yalnzca gneyden geldiimizi zanneden militanlar tuzaa decekti. Plana uygun olarak aralar hazrladk ve gece saat 03.00'da timin bir ksmn kamyonlarla, bir ksmn otobslerle yola kardk. Planland gibi kuzeydeki timler da sard, gneyden otobslerle gelen tim ise militanlar dada aramaya baladlar. Timler amiri ile ben de dadaki hareketlilii anayoldan takip ediyorduk. Aadan daa doru ynelen timler daha 500 metre ilerlememilerdi ki zirvedeki tim mensuplar dan ortasndaki aalklardan baz militanlarn frlayp zirveye doru ktklarn anons ettiler.

126

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Krsal alandaki atmalarda dan zirvesini alan, stnlk salyordu. Militanlar da bizim yalnzca aadan yukarya doru araziyi aradmz zannederek bir ksmn zirveyi almak zere gndermilerdi. Fakat biz gizlice dan zirvesini ve iki yann daha nce almtk, zirveye kmak isteyen militanlar menzile girdiklerinde atma balad. Da tam karmzda idi, 11 militan ve etrafndaki da sarm 200'den fazla zel tim mensubu bulunuyordu. Aramzda. 2 km'den fazla bir mesafe olmasna ramen zaman zaman mermiler yaknmza dyordu, o kadar dikkatli bakmama ramen bir tek kiiyi bile gremiyordum. Herkes gizlendii kayann arkasnda sadece ate ettii yeri grecei kadar ksmn kararak ate ediyordu, filmlerdeki gibi hi kimse kalkarak veya kafasn kararak ate etmiyordu. lk. ate ile birlikte baz militanlar dmt, sabah 07.30 gibi balayan atma saat 09.00'u bulduunda bir polisin kafasndan yaraland ve durumunun ar olduu anons edildi. atma haberinin merkeze intikaliyle birlikte Asayi Kolordu Komutan rahmetli Hulusi Sayn Paa, bilahare OH Ab valisi Hayri Kozakolu ve Emniyet Mdr Necdet Mezir helikopter ile olay yerine geldiler. Helikopterle yaral polisin alnmas gerekiyordu. Timlerin yerini ben ve tim amiri arkada biliyordu; tim amiri atmay yneteceine gre yaral polisi almak grevi bana dyordu. Pilota yn tarif ederek helikopterle dan arkasnda yaralnn getirildii yere gittik ama blge ok eimli olduundan helikopter yere inemiyor, ok alaldnda kanatlar daa deecek hale geliyordu. Yaral polis hareketsizdi, ok zorlu Hali'te Yaayan Smorlar. _. . .__..._...........__. _. .___.......____....... __. . manevralarla, helikopterin kanatlar yerdeki otlara deecek kadar alalnca dier arkadalarnn elleri zerinde yaraly zorlukla aldm, helikopterde pilottan baka yalnzca ben vardm. Hani-Diyarbakr merkez aras helikopterle on be dakika kadard ama o gn benim iin bu on be dakika saatlerce srd. Yaral polis hemen nmde yatyordu; gznn zerinden yara almt, yaras srekli kanyordu. Gen, fidan boylu, esmer yaz delikanl... 127

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Polisin yarasndan akan kanla benim gzmden akan yalar birbirine karyordu; hangisinin daha fazla aktm bilmiyorum. O an bir yandan inallah kurun syrm tr, beyinde tahribat yoktur diye bu gen iin dua ediyor, bir yandan da dada atan bu insanlar dnyordum, gencecik insanlard. O zamana kadar hep militanlarn yerini tespit edip ksa srede imha ederek bu blgedeki olaylarn ve atmalarn bitirilmesi gerektiine inanyor ve bunun iin urayorken, ilk defa. kim olursa olsun hi kimse lmeden bu ii halledebilmeyi diledim. Bunun baka bir aresi yok mu, neden gencecik insanlar lyor, yazk deil m, neden onlar lmeye mahkumlar, lmeleri art m, niin lyorlar gibi sorular zihnimde dolap durdu. Bu sorulan kendime soruyordum ama on be dakikalk mesafe hl bitmemiti, helikopter daha Diyarbakr'a gelmemiti. Bugn bu sorulan sorup cevap-lann almaya kalksam gnler alr ama o gn btn bunlar be dakika iinde cevaplanmt, yannzda biri lyor ama siz hibir ey yapamyorsunuz, bir an nce hastaneye varmay dnyorsunuz. Dakikalar bile aylardan daha uzun geliyordu. Sonunda Diyarbakr'a vardk ve yaral polisi piste indirdim. Ambulans bekliyordu. Yeni yarallar olabileceinden hemen blgeye dnmem gerekiyordu. Dndmde atma devam ediyordu.Bir ara bir polisin militanlarn siperlerine kadar gittii anons edildi. Olacak ey deildi.Timler militanlarn bulunduu yere en fazla 100 metre mesafede iken bir polis tek bana ta ilerine kadar gitmiti. Ate kesilerek, anonslarla bu kahraman polis zorla geri ekildi. Bu polis, daha sonraki bir operasyonda yine byle gz karal ve cesareti nedeniyle ehit olan Mehmet Elin'di. Bir iki saat daha sren atma, tm militanlarn l ele gemesi ile neticelenmiti. Daha sonra atma yerlerini gezerken grdm ki militanlar atma annda allarn iine girip yeri kasatura vs. ile kazarak kendilerine siper yapmlar, etraflarn kk talarla rerek, grlmeden evreyi grebilecekleri mevziler oluturmular. ok yaknnda farkl cephelerden ate edilmedii srece mevzilere kurunla tesir etmeyeceini, atan kiileri deil uzaktan, yz 128

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

metreden bile kimsenin gremeyeceini, sadece tfeklerden kan alev ve sese dayanarak yerlerinin tespit edildiini fark ettim. Vurulan polisin arkadalarn dinlerken, iki defa ate etmek iin kafasn kendine siper ald tan zerine karp ate ettiini, yanndaki arkada "Kayann zerine kafan karma, tehlikeli, vurulursun, kayann yan tarafndan sadece evreyi grebilmek iin bir gzn karacak kadar kp ate etmen lazm," demesine ramen ayn hatay bir kez daha yapmas nedeniyle yaralandn rendim. Maalesef daha sonra polisin ehit olduu haberini aldk.

Cezaevinde Tnel Bulunmas ve Eitimin nemi

Meslek hayatm boyunca, en nemli eyin bilgi ve bilgi elde etmenin yolunun da eitim ve okumak olduu kanaatini edindim. Okumak, ama znde kendi mesleiniz ve faaliyet alannza giren konulan iyi okumak, bu konular hakknda kapsaml ve donanml bilgiye sahip olmak ok nemlidir. Dardan bakldnda bu durum pek fark edilmese de iin iine girildii zaman asl marifetin bu olduu grlr. Terr rgtlerinin mensuplar benim en ok uratm olaanst duyuyordum. Hali'te Yaayan Simonlar_................................................................ Eitim konusu iin zn oluturacak kadar nemlidir. Biz hep karmzda savaan insanlar gryorduk ve onlarn yaptklar bu olaanst savama abalarm gzmzde bytyorduk. Snrl bir kuvvetle bizim stn silah, ara ve gerelerimize kar olaanst bir diren gsterebiiyorlar, gerek stanbulda gerek Gneydouda krsal alanlardaki operasyonlarda saatlerce sren atmalar sonunda gvenlik kuvvetlerine ciddi zayiat verdirebiliyorlar ve hatta ou zaman emberi yarp kamay baarabiliyorlard. Fakat bence nemli olan onlarn yrtt sava deil. Asl nemli olan, kstl kuvvetleriyle bizim karmzda gl ve direnli olmalarn salayan, onlar byten, o byk ruhu, o byk dnceyi getiren eydi. O 129 insanlard ifade ve onlarn yaamlar, faaliyet onlara tarzlar, hayranlk davalanna olan samimi inanlar, olaylar anlatmada gsterdikleri yetenekleri dolaysyla

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet ilgili

insanlarn

okumalar,

yazmalar

ve

kendi

davalar

ile

rendikleri eydi. Bunu ok nemsiyordum. Bir PKK mensubu kolaylkla rapor yazabilir, dnyay ve dnyada yaanan gelimeleri tahlil edebilir, saptad siyasi ve sosyal gelimelerin lkemize nasl yansyacan, lkemize yansyan bu gelimelerin nasl bir ortam yaratacan, bunun sonucunda kendi rgtlerinin nasl hareket etmesi gerektiini ve en nihayetinde kendisine den grevin ne olduunu, bu grevi nasl yerine getireceini tm ayrntlaryla anlatabilir. Gvenlik kuvvetleri olarak biz, bu kadar gl bir tahlil yeteneine ve dnyadaki btn meselelere bu gzle bakan bir anlaya sahip deiliz. Bu bak asn ve deerlendirme becerisini devletin memurlarnda grmek mmkn deildir Fakat her rgt mensubunun raporunun ilk balangc bu trden zmlemelerle balar. Yine ayn ekilde rgtn st dzey kadrolarndan aa kadrolara gnderilen talimatlar da birok adan artc gelebilir. Bu talimatlarda-ki ifade becerisi, kesin ve net ifadelerle meselelerin anlatlmas rgt mensuplarnn bilgi dzeyini ortaya koymaktadr. Genel bak, ynlendirme, hedefler, bu hedefe uygun alma, eylem o kiinin veya grubun yaratclna braklmaktadr; bu zelliklerin ancak alarak, okuyarak kazanlabilecei inancndaym. Bir defa olaanst bir ifade kabiliyetine sahipler. Olaylar ok ak ve net olarak anlatabiliyorlar; gzleriniz kapalyken bir masann zerindeki btn eyalar gryormuasna en ufak bir eksik ve fazlalk yaratmakszn net olarak tasvir edebiliyorlar. Bu, rgt mensuplarnn nasl yetitikleriyle ilgili bir ipucu vermesi bakmndan nemli bir konudur. Bu kiilerle konuurken ou zaman eitimleri ile ilgili ok nemli ipular alyordum. zellikle teslim olmu insanlarla sohbet ederken zaman zaman iki ya da ay boyunca bir eve kapanp ayn kitab tekrar tekrar okumak, okuduklarn karlkl anlatp tartarak daha geni bir yorumlama becerisi edinme almasn onlar eitimden bile saymadklarn grdm. Diyarbakr cezaevinde tank olduum ve aslnda rgt mensuplarnn eitime verdikleri nemi bal bana anlatan harika bir 130

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay hi unutmadm. Diyarbakr'n merkezinde tesadfen atelenmi bir kalanikof tfek bulunmutu. Bu olay takip ederken silah ve silah tutan ktklkler, arjrler ve bulunu biimi rgt mensuplarnn tad silahlar ve tama biimini artryordu. rgt mensuplarnn silah tama ekli, arjrlerim saklama biimi, kylnnkinden kesinlikle fark olduunu ve net ve kesin hatlarla ayrldn blgede grev yapan herkes bilir. te bu silahn ktklk/rakt denen arjrlerinin takl olduu palaska benzeri kemerin omuzdan geirilerek uzun sre kullanlm olduunu gsteren kullanm izleri vard. Silahlarn bu ekilde sadece asker ve gerilla gibi srekli silah ve arjrlerini kuanan insanlar tard. Yerli halk ise silahlarn sadece kemere arjrleri takarak kullanrd. Dolaysyla bizim bulduklarmzn rgt mensuplarna ait olduunu tahmin ediyorduk. Bu olay sorutururken bir grup rgt mensubunu yakaladk. Kendilerinin ve TKKO rgtnn birer kamyon gasp ederek cezaevinin yanma gitmek ve cezaevindeki bir tnelden kamak isteyen kiileri alp, belli blgelere gtrmekle grevlendrildiklerini sylediler. Fakat cezaevinden nasl bir ka olacan bilmiyorlard. Bu olay tahkik ederken bir sre nce Bingl krsalnda bir atmada len militanlarn eyalar arasnda bulunan ifreler zldnde, Diyarbakr cezaevinden ka planyla ilgili bilgiler edildi. Milli stihbarat Tekilat olay takip ediyordu, cezaevi srekli didik didik aranyor ama tnel bulunamyordu. Varl kesin olmasna ramen yeri bir trl tespit edilemiyordu. Daha sonra yaplan aratrmalar sonucunda tnelin o zamanki adyla yanlmyorsam otuz dokuzuncu veya. otuz sekizinci kouta, rgtn ve hatta TKKO gibi baka baz rgtlerin yneticilerinin de kald kouta olduu tespit edildi. Bu koua sadece PKK mensuplar deil, zaman zaman baz rgtlerin lider kadrolar da konuluyordu. Kou kendi iinde drt katlyd. Her katta sekiz tane tek veya iki kiilik hcreler bulunuyordu. Bunlar yneticilerin kald zel blmlerdi.

131

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Cezaevi ynetimine durum bildirildi. Bu koua gittiler, her yeri aradlar ama tneli bulamadlar. Tnelin yzde yz varl biliniyor ama kou iindeki giri noktas, mahalledeki k noktas ev ev aranmasna ramen bulunamyordu. Bunun zerine tnelin k noktas olduu dnlen cezaevinin mahalleye bakan bahesine i makineleriyle alt metre derinliinde kanallar ald. Fakat yine tneli bulmak mmkn olmad. Tedbir amacyla buraya beton bloklar yerletirildi. Aradan yanlmyorsam bir yl geti. Yaplan bir operasyonda uzun sre cezaevinde yatan ve daha sonra tahliye olan rgtn en direnli yneticilerinden S.C.'yi yakaladk. S.C. o kouta kalan rgtn ok inanl ve nemli kadrolardan biriydi. Tnel kazld ynnde iddialarn ortaya atld dnemde de cezaevindeydi. Tahliye olduktan sonra memleketine gitmemi, rgtsel faaliyetler iin Diyarbakr'da kalmt. Uzun sre cezaevinde kalm, efsanevi direnilerin sahibi bu adam izleyerek, kurduu haberleme ama girerek, mektupla nn ele geirip ifrelerini zerek ve bir sre faaliyetlerine devam etmesine msaade ederek sonunda tnelin yerini ve neden tneli bir trl bulamadmz uzun bir uradan sonra rendik. Mucize tnelin girii inanlmas imknsz biimde drdnc katta balyordu. Evet bu bir aheserdi, bir mucize idi. Herkesin zeminde olduunu dnerek giri noktasn burada arad tnel drt katl kouun en stnde, drdnc katnda tavandaki yan duvarda balyordu. Bu kadar aramaya kar bulunamamas normaldi, hatta gsterilmese idi yllar boyu da bulanamayabilirdi. Bu tnelin yapl hikyesi yleydi: Tm cezaevlerinde olduu gibi Diyarbakr cezaevindeki rgt mensuplar da srekli daryla haberleiyorlard. rgtsel faaliyetlerin en ciddi ve rgtsel kuralarn en uygun ekilde uyguland yerler cezaev-leridir. Dardan, rgt st dzeyinden srekli yazl talimat gelir. Cezaevine den her militan ierdeki rgt yneticilerince ifadesi alnr, operasyonun nasl balad, ilerinde ajan olup olmad, zlp gizlice polise konuan olup olmad gibi kl krk yaran bir sorgulama yaplr. 132

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Sorgulamann sonunda, sor gulama tutanaklar ile birlikte hata eden, zlen, sorguda zayf kalan militanlarn zeletiri raporlar, cezaevindeki eitim faaliyetleri, her militan hakknda cezaevi rgt komitesinin tanzim ettii deerlendirme raporlar, cezaevi ynetimi ve dier rgtlerle ilikiler ve grme tutanaklar ile ilgili belgelerden oluan rgtn cezaevi arivi oluturulur. Her kouta, hcrede ve gruptaki rgt mensuplarnn, kendilerine ait rapor, talimat ve dokmanlarn gizledii bilinen bir durumdu. Ancak zaman zaman cezaevinde toplu aramalar olduundan, bu belgelerin yakalanmamas iin kou duvarlarnn kazlp oluturulan ukurlara gmlp zeri hafif bir al veya kirele kapatlarak gizlenir. Bir defasnda yine genel ve teferruatl arama olaca haberi alnmas zerine, ok miktarda rgtsel belgeye sahip tutuklularn tm belgeleri ayn yere gmmek iin hcre duvarn fazla kazmasyla tuvaletin arka ksmnda bir boluk, bir baca olduu fark ediliyor. Bu durumun kou sorumlusuna anlatlmas zerine bir inceleme yaplyor. Yaplan incelemede cezaevi ina edilirken tm tuvaletlerin arka ksmnda tuvalet kokularn dar tahminen
3Jt Oleik

iin katl kouun tabanndan at

4

katna kadar devam eden bacalarn olduunu, hatta bu bacalarn

6

7 sra halinde kouun iindeki tm hcrelerde bu bacalarn kou tuvaletlerini havalandran

bulunduunu,

pencerelerinin tula, sva vs. ile kapatldn reniyorlar ve bunun gelecekte farkl amalar iin kullanlabileceini dnyorlar. Zaman ierisinde bu bacalarn ka iin ideal imknlar salayacan dnerek ka planlar yapmaya balyorlar. Yukardan aa doru her iki hcre iin bir tane olacak ekilde ve duvarlar kolayca krlabilen be alt bacann olduunu grmler. Bunu firar iin bir frsat bilmiler. Hemen drdnc kattan balayp iplerle aa inmiler. Binann zemin katnn kaln beton olduunu grnce, temizlik amacyla kullanlan tuz ruhunu beton zemine dkp betonu yumuatmlar. Ardndan bir elence tertipleyerek koulardaki herkesin halay ekmesini istemiler, bylece yumuayan zemine halay ekerken sert vurmak suretiyle betonun 133

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

krma seslerinin duyulmamasm salamlar ve tnel kazmaya bu ekilde balamlar. Bu, eine ok az rastlanr enteresan bir tneldi, nk girii drdnc kattayd. Aaya inip aadan kazlyordu. kan topraklar iplerle yukar ekiliyordu. Cezaevi ynetimi, mahkumlarn tnel kazp kan topra tuvaletlere, lavabolara vs. dkme ihtimaline kar atk sular srekli kontrol ediyordu, bunun iin mahkumlar da kan topra kaz yapmak iin kullandklar bacann haricindeki dier baca boluklarna doldu-ruyorlard. Daha garibi en st katta bulunan dokuz kii bu kaz iini yrtyor, ama kat aada bulunan otuz militann hibirinin bu olaydan haberi olmuyordu. O zamanki cezaevi ynetimi tm aramalara ramen tneli bulamaynca her ihtimale kar kouun giri katna kimsenin girmesine izin vermiyor, bylece tnelle kaa tedbir aldklarn dnyorlard. Ama bizim tnel drdnc kattan balad iin bu tedbir hibir ie yaramayacakt. Tabii tnelde almak ok zor bir iti. plerle 4 kat aa, sonra 6-7 metre topran altna iniliyor, aada havasz, nemli bir ortamda (her ne kadar krk kurmak suretiyle hava verilse de) ok zor artlarda allyordu. ok ar artlarda yaplan bir i olduundan herkes bu g iin altndan kalkamyor, hatta bazlar byk oranda hastalanyordu. Bu tnelde alp da kalc akcier hastalna yakalanmayan ok az insan vard. Tnele ok zel elektrik tertibat kurulmu, zel krklerle hava veriliyor olsa da. artlar ok zorlayc olduundan insanlar dayanamyordu. te bu tnel kazlrken, tnelde alan rgt militanlarndan tutuklu Hasan Atmaca gnlk tutuyormu. Tnelde bulunan bu gnlklerin tamamn okudum. Beni ok etkileyen, ok nemli eyler anlatan yazlard bunlar. Bu gnlklerde tnelin yapl srecini ve eitimin nemini ortaya koyan inanlmaz, sarsc anlatmlar vard. Gnlklerden anladm kadaryla tnelde kazma faaliyetleri her akam saat onda balayp sabah bete braklyordu. Tnel girii drdnc katn orta hcresinde tuvaletin arka duvar delin ip yaklak 40-50 metre ebadnda aldan bir kapak yaplp, havlu vs. 134

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

asmak iin asklk vazifesi grsn diye kapak ortasna byke bir ivi aklm. Her gece bu ividen ekilerek kapak alp tnele giriliyor, sabaha kar i bitince kapak yerine taklarak evresi ince al ve kirele kapatlp hi kimsenin phelenmeyecei normal bir duvar haline getiriliyordu. Tnel kazma faaliyetleri ncesinde militanlar bir bahaneyle srekli isyan karp cezaevi ynetimine problem yaratyorlard. Kazmaya balamadan nce o zamanki cezaevi ynetimine bir anHali'te Yaayan Smonla..................................... ._.. -...._...............................

lasna yapalm, kurallara siz de uyun, biz de uyalm demiler. Cezaevi ynetimi, gemiteki direni olaylarndan ok fazla ekmi olduklarndan bu neriyi ziyadesiyle memnun olarak kabul edip, rgt yneticileri ile anlamlar. Bu anlamaya gre birok konuda mutabakatlar yaplm, zellikle tnel kazmay kolaylatrmak iin o zaman kadar saym vermeyen, istenilen saate istenildii gibi davranmayan rgt mensuplar gece saat onda yatmay, sabah erken kalkmay kabul etmiler. Ancak tutuklularn rahatsz edilmemesi iin gece aramas ya da tedbir vs. amacyla koulara gardiyanlarn gelmemesi, koridorda bile gezilmemesi artlarn ileri srmlerdi. Zaten ieride byle bir dzeni tesis etmeyi isteyen idare de bu artlan kabul etmiti. Bylece cezaevinde her ey normal seyrindeymi gibi gsterilmiti. rgt bu artlan kendi kadrolarna da kabul ettirmi, bylece tneli rahat kazma imknna kavumutu. Her gn saat 22'de kazma iine balamak iin saat 21 'de saym veriliyor, ondan sonra da herkes normal meguliyetinde grnyor. Hibir olay ya da direni olmad iin de gardiyanlar, askerler normal mu t ad aramann haricinde koulara girmiyorlard. Biz krsaldan gelmi olan militanlar yakalayp tnelin varl m rendiimiz an nce cezaevi dnda zel harekat timleriyle tedbir almtk. Daha sonra o zamanki Diyarbakr Skynetim Tali Blge Komutan General, cezaevi komutan albay gece ge saatte arm ve tnel kazld yolundaki bilgilerimiz zerine cezaevinde arama ve saym yapmasn istemiti, albay "Komutanm bu saatte arama ve 135

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saym yapamam, onlarla mutabakatmz var. Kastl kendilerini rahatsz ettiimizi ileri srerek direnirler," demiti. Ve cezaevi kolorduya bal olduu iin General, Kolordu Komutanna durumu bildirmi ve sabah saatlerine kadar veya saym yaplamamt. Saym yapldnda eksik yoktu ama gnlerce sren aramda tnel de bulunamad. Tnele kaz iin inen, bnyesi salam olanlar her gn zor artlarda alyor, saat 22'de tnele girip sabah 5'te ktktan
......._....___. _.......____...................______.........._. _____...............1.

Blm:

Devlet sonra o zamanki su stclaryla hemen su styorlar, dularn alp biraz uyuduktan sonra tekrar normal gnlk hayatlarna devam ediyorlard. Kazma faaliyeti bu ekilde 6 aya yakn sryor, sonunda tnel bitiyor. Bir ara Hasan Atmaca kafasn dar bile karm, etrafa bakp tekrar geri inmi nk henz kendilerini gtrecek rgt mensuplar ile mutabakata varmamlard. Tnel kazarak cezaevinden kacak kiilerin karlmas ve yurtdna karlmas srecini dadaki bir grup dorudan calanin ynetiminde organize ediyordu. rgt bu olaya ha yat i nem veriyordu. Byle bir olayn rgte byk moral verecei , devlette ise panik yarataca varsaylarak olaanst bir dikkat ve gizlilikle takip ediliyordu. rgt asnda iyi giden bu olayda ilk terslik bir silah atma olaynn terrle mcadele ubesine aktarlarak soruturulmasyd. Diyarbakr'n iinde olduu olaanst hal blgesine zg karlan bir kanunla herkes bir ay iinde elinde bulunan silahlarn getirirse silahlarn ruhsata balanaca duyurulmutu. Bunun zerine ruhsatl silaha sahip olmak isteyen herkes silah almaya balamt. Silah almlar srasnda insanlar deneme yaparken kazara silahlar ate alyordu. O tarihlerde Diyarbakr merkezde bir silah atlmas olay karakola intikal etmiti. Normal olarak bu olay. yeni kan kanun dolaysyla silah almak isteyen birinin bakp incelerken silah yanllkla ateledii ynnde yorumlanp basite geitirilmesi gerekirken, silahn yedek arjrlerinin tanma ekli itibaryla (mahalli olarak rakt denen be 136

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alt yedek arjrn takl olduu tama kemeri ve sistemi) normal vatandan tad ekilden ok rgtn tad tipe benzemesi zerine bu olayn soruturmas Terrle Mcadele ubesine aktarld. Tahkikat derinletirmemiz sonucunda bu silahlarn cezaevinde tnel kazp kamaya kalkan militanlara dardan yardm etmek iin gnderilen PKKTlarm silahlan olduu, bu kiilerin ara gasp ederek tnelden kacak militanlar karacak tim olduu anlald. Sonra bu timin yakalanmas, onlardan edinile bilgiler nda cezaevinde tnel arama faaliyetlerimiz, en son cezaevi bahesine kanallar kazp beton bloklar yerletirmemiz sonucunda ka plan bir sre sekteye uram. Militanlar olay tam anlamak, operasyon hakknda kesin bilgiler almak, tuzak ihtimaline binaen bir sre beklemi. Daha sonra durum gvenli olduundan emin olunca tekrar plan iletmeye almlar ama bu sefer de bizim baheye kazdmz kanal ve beton engeller deil ama gelen k mevsimi onlar engellemi, yaan yamurlar sonucu tnelin suyla dolmas zerine sularn ekilmesi iin yaz ban beklemeleri gerekmiti. kinci aksilik ise operasyon sonras yeniden ie balayan rgt, tnel kazanlar arasnda en gvenilir kiilerden birinin tahliye olmasyla birlikte onun dardaki ileri organize edeceine sevinirken bu kiinin bizini kurduumuz basit istihbarat ana taklmasyd. Bu kiiden elde edilen dokmanlar ve ifreleri zerek tneli ortaya kardk. Byk umutlar balanan, fedakarlklarla yaplan mucizevi tnel olay bylece sona ermiti. Tnel kazma olay ile ilgili olarak normalde gnlk tutmak yasak olmasna ramen tnelde yazmak ve bulundurmak serbestti, nk zaten tnelin ortaya kmas her eyi ortaya dkecei iin gnln anlam olmuyordu. Bu gnlkte Hasan Atmaca unu yazyordu: "Arkadalarmn ou tnel kazarken oksijensiz, havasz ortamda kalmaktan ve cezaevinin zor artlarndan dolay hastalanm, bir ksm tberkloz olmutu. Aa inmekte zorlanyorlard. Bnyesi salam olan iki kiiden biri bendim. Ben de her gn veya gnar aa iniyordum. ounlukla da her gn iniyordum. Akam saat 22 de tnele iniyor, saat sabah 5'e kadar pis ve karanlk bir yerde, 137

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

amurun iinde kaz yapyorduk. Sabahleyin saat 5'te tnelden kyor ama bitkin bir vaziyette duumu alyor ve hemen yatmam gerekiyordu. Erken kalk, yemek ye, saat 9'da saym. Saat 10'da ise rgtn izdii eitim program balayacak." te bu kadar youn alt iin Atmaca bu eitim programlarnn bir ksmna katlamyor. Katlmakta zorlanyor daha dorusu. Ge kalnca rgt yneticileri toplanyor. Eitime katlmadndan ceza alyor. Eitimin konusu anmsadm kadaryla ya kapitalizmin ya Marksizm'in ekonomi politii. Hasan Atmaca PKK'mn eski, 12 Eyll ncesi kadrolarndand. Bu konulan eitim yzlerce defa okumu, hatta seminerlerde bu koprogram vard. Buna katlmas artt. Katlmadnda nularla ilgili alt kadrolara eitim bile vermiti. Ama rgtn bir da hemen rgt yneticileri tarafndan kendisine ceza verilirdi. rgt kurallar byleydi, hibir ekilde kurallar dna kmak tasvip edilmiyordu. Verilen ceza ok byk deildi ama hibir eyin eitimin ihmal edilmesine gereke olamayaca asnda nemliydi. Verilen ceza gn sigara imeme veya iki gn hi kimseyle konumamayd. Bu cezay verenler aslnda Hasan in yapt ii, onun bnyesini bu gl zor kaldrdm da biliyorlard. Ama unu da biliyorlard ki bu eitim olmazsa ne bu rgt, ne de o tnelde bu almay yapacak kiiler olurdu. Gece saat yirmi ikiden sabah bee kadar alp sabah erkenden eitime katlacak kii de bulunamazd. te bu eitim, byle bir insan tipi yaratyor ve o insan ortaya koyuyor. Her eyin ateleyici gc, sanki btn aalar yeerten toprak misali dnceleri ekillendiren ve var eden bu. Biz bu eitimin sonucunda ekillenen insann faaliyet ve eylemlerini grdmz iin asl olann bu kiiler olduunu dnyoruz. Oysa asl olan onu yaratan, var eden, dnce yapsn oluturan bu eitim. Bu olay da eitimin ne kadar nemli olduunu gsteren unutmadm olaylardan bir tanesi.

Diyarbakr'da lk Teknikle Tanmam

138

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Teknik istihbaratla ve teknik aletlerle ilk kez bakomiser rtbesiyle Diyarbakr stihbarat ube Mdr Vekili olarak atandmda tantm. Diyarbakr'da greve baladktan bir i 39 mddet sonra odamda bulunan elik bir dolaptaki cihazlar tek tek kararak kontrol etmeye baladm. Bu cihazlarn byk bir ksm orijinal kutularnda daha almamt. Bir ksm ise ne olduklar merak edildiinden yalnzca bakmak amacyla almt. Tamamna yakn hemen hemen hi kullanlmamt. Daha sonra ubedeki evraklara, yaplan ilemlere baktmda bu elektronik cihazlarn hibirinin grevde kullanlmadn grdm. ok miktarda (belki 40-50 tane) elektronik cihaz vard. Byk bir ksmnn 5-6 yl nce alnd belli oluyordu. Tabii yalnzca bizim ubede deil pek ok. baka ubede de durum aynyd. Teknik cihazlar bu gnk gibi lkemizde imal edilmiyordu ve ok pahalydlar. Tam olarak fiyatlarm bilemiyorum ama ok yksek bedellerle alnm olduunu tahmin ediyorum. Bu kadar byk rakamlara alnmasna ramen hibiri kullanlmamt. O zamanlar bu cihazlara TRM serisi diyorduk. Uzunca bir sre bu aletler ubede kaldlar. Teknie, teknik almaya merakm nedeniyle biraz zorlayarak, biraz artlar en iyi ekilde deerlendirerek operasyonel almalarda bu aletlerin bir ksmn kullanmaya altm ve ok iyi neticeler aldm. Ama genel yap itibaryla kullanlmas ok zor olan aletlerdi. Ya bizim ihtiyalarmza uygun deillerdi ya da Trkiye artlarna gre retilmemilerdi. stelik kaliteli ve amaca uygun da deillerdi. Bir mddet sonra MO serisi diye bilinen bir seri cihaz daha merkez tarafndan gnderildi. Bunlar ekil, alma biimi olarak birincisine ok benzeyen ancak zamann gereksinimlerine bir lde uyarlanm, biraz gelitirilmi cihazlard. Bu cihazlar da uzun sre 139

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ubelerde tutuldu. ok az bir miktarda bir iki operasyonda zorlayarak kullandk. Dier illerin tamamnda kullanldn hi zannetmiyorum. Ne kadara alnd bilmem ama zannederim milyon dolarlarn ok stndeydi. Milyon dolarlk bu cihazlarn byk bir ksm sonradan toplanarak imha edildi. Galiba bunlar zel amala, istihbarat amal retildii
1 Blm: Devlet

iin baka yerlerde kullanmak mmkn deildi. Belki bir iki dost lkeye verilmeye allm olabilir ama byk bir oranda toplanp imha edildiklerini biliyorum. Her yeni gelen Genel Mdr dneminde daha iyi istihbarat almak adna hi alt kademede alanlara sormakszn, onlarn ihtiyalarn belirlemeksizin yeni cihazlar almyordu. htiyac belirleyenler, fiili olarak bu ilerde almam yneticiler veya taray hi grmemi (merkezin imknlarndan faydalanmak iin taraya gitmek istemeyen) ama bulunduklar yere kendileri gibi insanlardan baka kimseyi almadklarndan bu konuda kendilerini otorite gren merkezdeki kiilerdi. Sonrasnda daha kullanlabilir ama yine yksek meblalarda zel dizayn edilmi sofistike baz cihazlar alnd. Bunlar ksmen ie yaryordu ama Trkiye artlarna ve bizim uratmz sahaya uygun deillerdi, baz grevlerde kullandysak da ok ciddi yararlar elde ettiimiz sylenemezdi. Maliyetiyle kyaslandnda pek fazla verim alndndan da bahsedilemezdi. Hatta Trkiye'nin birok ilinde bu aletler kullanlmyor, daha dorusu kullanl a myordu. Bu sahada bir sre alp, karlatmz olaylarla ilgili deneyim ve alglamalarmz gelitike kendi hedef ve kendi ihtiyalarmza uygun cihazlar nasl yapabiliriz diye dnmeye baladk. Bu amala kurduumuz basit atlyelerde kk meblalarla, genel amalar iin retilmi kk video kamera, fotoraf makinesi gibi cihazlar kullanarak ok daha etkili ve kullanl aletler rettik. Bu aletler hemen hemen her olayda, her ekip ve ubede kullanlmaya baland ve iyi neticeler, hatta mucizeler elde edildi. Milyon dolarlar 140

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

verilerek alman cihazlar ise geldikleri gibi pe atldlar nk faaliyet sahamz iinde hibir yerde kullanlamyorlard. Devi et in dier kurumlarnda da hemen hemen benzer olaylar yaanyordu. Milyonlar deniyor ama satn alnan aralardan hibir verim elde edilemiyordu. Benim ilk greve baladm yllarda (zannediyorum 1984 yllaryd) hemen hemen Trkiye'nin hibir ilinde terr ve istihbarat amal dinleme ve izleme faaliyetinin olmadn biliyorum. Belki o gn bu bilgilerin tamamna sahip deildim ama daha sonraki almalarmda ve grevlerimde grdm kadaryla tm lke genelinde o zamanlar hibir yerde telefon dinleme, teknik takip gibi herhangi bir teknik faaliyet gereekletiriimiyordu. Zaman ierisinde bu konularda, zellikle stihbarat birimine bilgi salama ihtiyac doduka bu bilgilerin nasl elde edilecei konusu srekli gndemimize geliyordu. Diyarbakr'da Gneydou'daki yedi terr yldr olaylarn devam eden skynetimin hatta iyice durduramamas,

trmandrmas ve sanrm bat lkelerinde gelen tepkiler zerine 1.987 ylnda skynetim kalkm onun yerine olaanst hal ynetimi kurulmutu. Bir gn Diyarbakr Emniyet Mdrlnde terrle mcadele amacyla il genelinde neler yaplyor, neler eksik vs konusuyla ilgili yaplan toplantda bulunan o zamanki blge valisi Hayr Kozakolu neden teknik alma yaplamad, neden teknik bilgi elde edilemedii konusunda bana ok fazla soru sordu. Ben. de kendisine (belki biraz da souk bir tutum iinde) teknik cihazlar olmadm, eldeki bu cihazlarla hibir eyin yaplamayacan, bunlarn ok fazla bir ey ifade etmediini syledim. Souka geen bu toplantdan bir mddet sonra bir gn dairede otururken Ankara Emniyet duydum. Grevliler kendilerine sylendii gibi getirip cihazlar teslim etti ve bunlarn Ankara'dan getirildiini sylediler. Ancak bu cihazlarn geleceinden haberdar deildik. Kutular atmzda yanlmyorsam iinde on drt tane teyp vard. Yedi tanesi Revox dediimiz byk 141 Genel Mdrl Kaaklk Daire Bakanlndan birtakm cihazlarn, daha dorusu dinleme teyplerinin getirildiini

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

makaral teypler. Sinema filmlerinde grdmz sinema filmi oynatr gibi byk makaral teypler. Yedi tanesi Uher denilen teyplerdi; bunlar tek bir telefon konumasn otomatik olarak kayt ederken, Revox teyplerle ise iki telefon hatt otomatik olarak dinlenebiliyordu. Bunlar olduka byk, hantal, ama o zamana gre iyi yaplm uzun vadeli dinleme cihazlaryd. Hepsi yurtd kaynakl, Alman ve Amerikan malyd. On drt tane teybin, on drt hatt dinleyecek bir aletin ihtiyacmzdan fazla olduunu, bir ksmn Narkotik ubesinin, bir ksmm da bizim kullanabileceimizi dnyordum. Bir gn Olaanst Hal Blge Valisi'ne gittiimizde teypleri sordu. Ona teyplerin geldiini, bunlarn yarsn bizim, yansm narkotiin kullanabileceini syledim. Bana "Hayr, tamamn siz kullann. Onlara ayrca gnderilecektir," dedi. n drt hatt dmleyebilen (belki bir iki tanesi zm iin kullanlsa bile on hatt dinleye bilen 3 on drt tane teyp bana ok fazla gzkyordu. On hatt nasl dinleyecektik, byle bir eyi yapmak ok byk ve kapsaml bir dzenleme gibi gelmiti bana. Bunun zerine sratle bunu nasl yaplabileceini aratrmaya baladk. O zamanki imknlarla PTT (bugnk Telekom) ile Emniyet arasnda kablo ekmeye ve ilk tekilat kurmaya baladk. Tesadf bu 3^a, o gnlerde PKK ilk ehir hcrelerini oluturuyordu, PKK arlkl olarak krsal alanda faaliyet gstermesine ramen ehirlerde de rgtlenme karar almt, ehirlere eleman gnderiyordu. lk gnderdikleri elemanlarn bir ksm Siirt'te, bir ksm ise Silvan ve Diyarbakr'da yakalanmt. Bu kiilerin verdikleri beyanlara gre, ehir merkezlerine rgtlenmek in gelip burada rgt kuracaklar ve glenince ksa sre sonra krdaki sava destekleyecek silahl eylemler yapacaklard. Bu arada bir sank, sorgusu srasnda ehir merkezinde nemli bir ismin bu tr faaliyetlerde kullanlabileceini, bu kiinin rgtle irtibatnn olabileceini syleyerek bu kiinin telefon numarasn vermiti. te biz bu kii kimdir diye aratrdmz srada ubeye teypler getirilmiti. 142

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

PTT'de ilk sistemi kurduktan sonra ilk telefon dinleme faaliyetine bu ahsn telefonunu dinleyerek baladk. Belki biraz ans ya da kader bilemiyorum ama o zamann artlaryla bu kiinin telefonunu ilk kez dinlemeye baladmzda inanlmaz bilgiler edindik. ahs Almanya'dan arayan kiiler buraya geleceklerini sylyorlar, adresleri yurtdndan aldklarn belirtiyorlard, rgtlenmek amacyla ehir faaliyetlerine geldikleri anlalyordu. ahs daha yola kmadan, byle bir kiinin geleceini renmi olduk. Bir mddet sonra gelecek olan kii telefonla arayarak geldiini syledi. Bunun zerine biz bu ahs takibe baladk. lk dinleme olaymz, ehir rgtlenmesi iin gelen mensubunun tespitiydi. Bu ahs Almanya'da
PKK

yetitirilmi,

Trkiye'ye faaliyet iin gnderiliyordu. Bu bilgiyi edinmi olmak bizim iin yararlyd; hatta tarihi bir bilgiydi. PKK ehirlerde evresini tamamlayarak ehirden kra km, krsalda eyleme balarken yeniden ehirlerde rgtlenmek ve eylem yapmak iin gelmeye karar vermiti. Krsaldaki militanlar desteklemek ve onlar stndeki devlet basksn azaltmak amacyla ehirlerde de eylemler yapmay planlyorlar, almasna bylece gvenlik devleti kuvvetlerinin zorlamay ehirlerde tedbir lk sebep olarak hedefliyorlard.

kadrolarn Diyarbakr, stanbul, Adana ve skenderun'a gndermeye karar vermiti ve ilk ekirdek birim., harekete geti. Biz bunlardan Diyarbakr'a gelecek kiinin gelecei evin telefonunun dinlemeye aldk ve nc gn bu ksmin bir grme yapacan tespit ettik. ahs gelince izlemeye baladk. likilerinin ve irtibatlarnn nasl gelitiini gryorduk. Bir mddet sonra bu kiinin Hatay blgesini rgtlemeye gelen baka bir kiiyle irtibatl olduunu tespit ettik. Onu izlemesi iin durumu Hatay stihbarat ubesine bildirdik, Hatay Emniyeti de bu kiiyi dinlemeye ve izlemeye balad. Ksa bir sre sonra Adana ehir merkezini rgtlemeye giden kiilerin de olduunu belirledik. Adana Emniyeti de bu kiileri dinlemeye ve izlemeye balad. Tabii bu iler kolay olmuyordu. Biz Diyarbakr'da dinlemeye balamtk 143 ama Hatay Emniyetinin

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dinleme imkn yoktu. O tarihe kadar hibir dinleme faaliyetinde bulunmamlard, daha dorusu 1987
1 44

_... . .__................_______. _........................___________. .1. _ Devlet

Blm:

ylnn sonuna doru geldiimizde Trkiye'nin hibir ilinde bir tek telefon dahi istihbarat birimlerince dinlen emiyordu. Snrl oranda stanbul ve Ankara'daki uyuturucu operasyonlar dola ysyla bir dinleme faaliyeti vard ama istihbarat ve terr amal bir dinleme mevcut deildi. te bu yzden sistemi biz kurduk, sonra da her yeni olayda ilgili illeri de bu sisteme zorladk ve onlar da dinleme sistemi kurmaya mecbur kaldlar. Dinlemeyi gerektirecek ilikiler ktka, Merkez stihbarat Daire Bakanlnn zorlama ve desteiyle zorunlu olarak dier iller de benzer sistemleri kurdu, bylece sistem genileyerek dier illere de yayld. O gn iin bizden sonra nce skenderun, ardndan da Adana Emniyeti dinleme sistemi kurdu. Daha sonra bizim ve Ad ana'daki militanlarn irtibatlar sonucu stanbul balantsnn tespit edilmesi zerine stanbul Emniyeti zorlanarak stihbarat ubesinin dinlemeye balamas zorlukla saland. Bu almann adn Sakin Operasyonu koymutuk, Diyarbakr da balayp, ksa srede ayn anda 5 ilde birden yrtlen bir operasyona dnmt, PKK Yi m ehir ii faaliyet grubunu tespit etmitik. Ama stanbul'un artlar zordu, onlarca santral vard, hepsinde birden sistemi kuraty orlard. Bu yzden ge kaldlar; tm iller ilk PKK eylemlerini nlerken, stanbul'da yeterli dinleme iin gerekli sistem kurulamadndan PKK'nn stanbul'da gerekletirdii en byk ehir eylemi nlenemedi. Binba Oktay Yldran stanbul'da bir otobste silahla ldrlmt. Oktay Yldran yzba rtbesiyle yllarca Divarbakr cezaevini ynetmi, burada bask ve ikence yapt iddialaryla adn duyurmutu. Bu cezaevinde yatp da onun hakknda ikence hikyesi anlatmayan yok gibiydi. Anlatlanlarn onda biri bile doru ise hibir insann bakasna yapamayaca insanla smayan 144

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

cinsten dehet eylerdi, yaananlar hakknda

pek ok kitap

yazlmt. Diyarbakr'a gittiimde, cezaevinden kan herkesten Oktay Yldran hakknda hikyeler dinledim. Anlatlanlara gre cezaevinin komutan aslnda baka kimselermi. Yldran zannederim i gvenlik amiri imi, kendine fikren yakn asker ve astsubaylardan oluan bir ekip kurmu ve inanlmaz bir bask ve ikence sistemi ina ederek herkesi yldrm s. Teslim olmak, itiraf etmek yetmemi, o en ar basklarla mahkumlara, ikence etmi. Kimilerine gre eer basklar sonunda teslim olan, itiraf edenlere iyi muamele yaplsayd, cezaevindeki baz militanlar haricinde tamamna yakn itiraf olabilirmi. Ama o bu noktada durmam, baskya devam etmi, ite bu noktadan sonra cezaevi patlam. Mazlum Doan, Kemal Pir ve drt mahkum kendilerini yakarak isyan balatmlar ve devamnda isyan tm cezaevine yaylm. Bu isyan da sonras cezaevinde ynetim ve artlarn arl st makamlarca grlerek cezaevinin artlan

deitirilmi. Bu defa da haklarn teslim olarak deil, direnerek alnabilecei herkesin zihnine yerlemi ve tm cezaevi tmden PKKYm eline gemi ve ciddi bir direni sergilenmi. Pek ok kii YldranYn rgt baskyla susturup, sonra da baskyla yeniden dirilterek direnilerle glendirdiini sylemektedir. Yldran ve onun cezaevindeki uygulamalar ve bunlarn neticeleri bal, basma bir ilmi aratrmann, hatta birden fazla aratrmann konusu olabilecek kapasitede bir konu olduu kanaatirdeyim. te bu yzden PKK nm Oktay Yldran ldrmesi anlamlyd. Olay, bizim dinlediimiz hatlarda geiyordu, olay PKKYm gerekletirdii ve ehir hcrelerinin ynlendirdii belliydi. Bunun zerine operasyonu balattk. Biz Diyarbakr merkezde, Hatay, Drtyol ve skenderun daki. Adana Emniyeti Adana merkezdeki tm rgt hcrelerine baskn yaptk, militanlar tutukladk. Bylece ehirleri rgtleyip ba 1 eylemlere ayam balayacak olayn olan daha bir grubun, eylemlerine adan balangcnda

yakalanmas saland.

145

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu olay aslnda bana bu grevlerin nasl yrtlmesi ve mcadelenin nasl olmas gerektiini, teknolojiye bavurmadan bu tr operasyonlarn baarl olmayacan aka gsterdi. rgtn ynetim kadrosu Avrupa'dayd, rgt lideri de am'da calan'd. Bunlar dorudan telefonla irtibat kuruyorlard. Bu telefonlar dinlenerek dorudan bu yneticilerin tespit edilmesi gerekiyordu, aksi halde onlarn rgtledii insanlara ulap onlar yakalayarak rgtn yneticilerine ulamak ok zordu, nk ok byk bir gizlilik vard. Kimse kimsenin kald yeri bilmiyor, irtibatlar bilinemiyordu. Mutlaka byle bir teknolojik destee ihtiyacmz vard. Neden ve nasl geldiini o zaman tam anlayamadm bu telefon dinleme cihazlarnn lke gndemini ok megul eden ve binlerce haber, yaz ve olaya konu olan mehur Birinci MT Raporu ve ardndan ortaya kan olaylar ve gelimelerin neticesi olarak bize geldiini sonradan rendim. Rapordaki iddiaya gre Ankara'da bulunan Kaaklk Dairesi Bakan Atilla Ay-tek ve grubu, stanbul'da bulunan MT grevlisi Mehmet Eymr ile dayanma iindeydi. Ve bu olaylar esnasnda stanbul'da bulunan bata Mehmet Aar olmak, zere emniyet mensuplar ayr bir grup halinde faaliyet gsteriyorlard. stanbul'daki emniyetiler o zaman Emniyet Genel Mdr Saffet Arkan Bedk'e Ankara Kaklk Daire Bakanlnn kendisini dinlediini sylemilerdi. Bunun zerine Saffet. Arkan Bedk bir gn Kaaklk Daire Bakanlna baskn yapt. Genel Mdr gerekten Kaaklk Daire Bakanl binasnn alt katnda teyplerin, dinleme aletlerinin olduunu tespit etmiti. Kendisi dinlenmiyordu ama byle bir dinlemeden haberinin olmamas, bu iin gizli bir ekilde yaplmasndan ok rahatsz olmu, aletlerin hepsini sktrp devre d braktrmt. te bu arada Blge Valisi Hayri Kozakolu'yla yaptmz toplantda bizden istedii grevler iin teknik cihazlara sahip olmadmz syleyince, o da Emniyet Genel Mdryle Ankaradaki bir toplantda bu tr cihazlar talep etmiti. Bunun zerine Ankara'dan sklen teyplerin hepsi getirilip Diyarbakr'da

146

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kullanmamz iin bana verilmiti. te byle bir olay ilk dinlemelerin, ilk teknik faaliyetlerin, ekirdeini oluturdu. Bu olayn ardndan bu ekilde gerekletirilen operasyonlar tm lke geneline ve tm faaliyetlere yansmaya balad. Bana gre birinci MT raporu, baka bir blgede ok hayrl gelimelere nve tekil etmi, bu gnk polis, MT gibi devlet gvenlik ve istihbarat birimlerinin kulland bilgisayar analiz ve telefon detay almalarnn ekirdeini bu olaylar oluturmutur. Biz bu operasyonlar yrtrken epeyce zorlukla karlayorduk. Takip ettiimiz hedef bir yeri telefonla aradnda nereyi aradn anlayamyorduk, nk telefon numaralarm evirdikleri zaman karttklar seslerden numaray zmek mmkn deildi. Eer telefonlar tuluysa durum daha da zor-layordu, numaray hi zemiyorduk. Yuvarlak kadranl telefonlarda hat, evrilen rakam kadar kesilip alyordu ve bu kesip almalar rakam kadar ses karyordu. Eer biri evirmi-seniz bir defa, bei evirmi seniz be defa, sfr evirmiseniz on defa telefon hattnn ap kapanmas sz konusuydu. te bu sesleri nceleri yavalatp dinleyerek saymaya altk. Bu yntemin baarl olmad zamanlarda vumetre denilen ve ses yksekliini gsteren bir alet kullanlyordu. Burada da yine cihazn ibresinin ykselmesi veya n yanmasn sayarak tek tek numara tespit etmeye alrdk. Bazen bir militann arad bir telefon numarasn tespit edebilmek iki- saat, bazen de drt saatten fazla alyordu. Buna ramen numaray yzde yz dorulukla tespit edemiyorduk; ya bir numara eksik ya bir numara fazla ya da bir numara yanl kyordu. Bu defa eksik ya da hatal numaray renmek iin yeniden uramak gerekiyordu. Bir tek numaray tespit etmek iin gnlerce uratmz oluyordu. te byle almalarla urarken bu arada Hatay'daki arkadalarmz, hedef kiinin konutuu telefonun yeni modern dijital bir santralden balandn, santralin otomatik olarak numaray verdiini rendiler. PTT'de alan teknisyenler her evrilen numaray kk bir yazcya yazma zelliine sahip olduunu 147

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sylyorlard. Oradaki arkadalar postaneyle grerek, ahsn telefonunun bu zellii tanyan her numaray evirmesinde evirdii numaralar tespit edebiliyorlard. Numaray bize bildirdiklerinde hemen Diyarbakr'daki postaneye gittik, bir kiinin arad bu tr numaralarn renilip renilemeyeceini sorduumuzda, renilebilecei yantn aldk. Onlar vastasyla biz de bu kiinin arad numaralar deifre etmeye baladk. Biz evrilen tek bir numaray renmek iin be alt saat harcarken, santral bunu ok kolay tespit ediyordu. Dijital santral dediimiz bu santrallerin her ay sonunda fatura keserken aranan numaralarn tek tek dkmn liste halinde karttm grdk. Belli bir bilgisayar ilem merkezinde ilem yaplarak burada bir telefonun arad tm telefon numaralarnn renilebileceini, numaralarn bir aylk dkmnn alnabileceini grdk. Bu o gnk koullarda inanlmaz bir gelimeydi. Bundan sonra saylar az olsa da takp ettiimiz baz hedeflerin aradklar numaralarn bir aylk dkmn alyorduk. Aylk dkm ierisinde bir ay nce dinlediimiz kiinin kimleri, hangi saatte aradna bakp fikir yrterek onun irtibatlarn, ilikili olduu rgt mensuplarn renmeye alyorduk. Bugn annda edindiimiz bilgileri o gnlerde bir ay geriden takp edebiliyorduk. Bu arada bilgisayara merak sarmtm. Maamdan cretini deyerek Basic ve COBOb dilinde basit bilgisayar programlama dersleri alyordum. Kk programlar yapacak kadar konuyu renmitim ama asl nemlisi, bilgisayarla neler yaplabileceini kavramaya balamtm. O zaman kan aylk bilgisayar dergisine abone olmutum ve her sayy okuyordum. Bilgisayar ve teknolojinin nemini hissetmeye balamtm. te bunlar takip ederken, kafamda birden bir imek akt. Eer dijital bir santralde bir numarann arad tm numaralarn kayd tutuluyorsa, o zaman bir bilgisayar ortamnda bu bilgileri sakladmzda, bildiimiz yurtdndaki bir rgt numarasn arayan herkesin numaras bir komutla karabilirdi. Bu yntem gerekleirse, pek ok sr kefedilebilirdi. O zamanlar Avrupa 148

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

merkezi ve Oca lan Trkiye'deki faaliyetleri dorudan ynetiyordu ve aralarnda iletiimi telefonla salyorlard. Dolaysyla eer ben alan in telefonunu bilgisayara kaydedersem, onu arayan tm numaralar karabilirdim. Bu gerekten yaplabilir miydi? Ben yaplabileceine inanyordum. Bu konuyu aratrmaya baladm, sorguladm. Byle bir sistemin kurulabilecei, bunun ok faydal olacan ve nmz aacam Blge Valisi'ne aktardm. Beni mddet dinledikten sonra sistemin ileyip ilemeyecei konusunda tereddtl olduunu syledi, nk ben sadece teorik olarak konuyu anlatyor, almalarma dayanarak baarl olaca ynnde yalnzca fikir yrtyordum, uygulamada nasl ileyecei konusu belirsizdi. Daha sonra Blge Valisi, Ne ta A..'de bu ilerin bandaki kiilerle ve santral konusunda alan baka firmalarla grt. Neta'tan bir mhendis geldi, onunla konutuk. Ona sorunumun ne olduunu, ne yapmak istediimi ve nasl yaplabileceimi anlattm. Ksa bir not yazarak, bunun yaplabileceini, teknik olarak mmkn olduunu belirtti. Bu. konuda uzman bir kiinin verdii bu not zerine byle bir sistemi kurmaya karar verdik. Ancak Blge Valilii bu sistemin hukuki durumu, gelecei ve teknik yaps hakknda tereddt duyuyordu. ileri. Bakanlna ve muhtelif baka yerlere gr soruldu. ileri Bakanlndan, bu sistemin gerekletirilemeyecei ve hukuken uygun olmayaca ynnde gelen gr olumsuzdu. Olumsuz grler gelse de, bu konu bir defa benim kafama taklmt ve mutlaka yaplmalyd. Bu sisteme inanyordum, nk bilgisayar renmeye balamtm ve bilgisayarn sunduu imkan ve olanaklar grmtm. Hatta eitim srasnda yazdrdmz basit bir Cobol program sayesinde ok nemli iler halledilmiti. Takibe aldmz hedefleri izlerken, apartmanlarnn nne bir polis memuru yerletirir, giri klar bu memurlar taralndan izlenirdi. Ancak takipteki bu memurlar dikkat ekiyorlard, hem mahalledeki hem de apartmandaki insanlar kendilerinin ya da bakalarnn takip edileceini dnerek birbirlerine hemen haber veriyor; polisler var, takip ediliyorsunuz, herkes tedbir alsn diye 149

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

birbirlerini uy aryorlard. Buna kar bir are lazmd. te biz Cobol programn kullanarak bir are retmitik. Cobol programna Diyarbakr'da alan tm polis memurlarnn adreslerini yazdk. O zamanlar polislerin hepsi lojman imknndan yararlanamadndan kaldklar adresleri tek tek bilgisayara kaydettik. Takip ettiimiz bir hedefin, bir rgt mensubunun evini tespit edince, bu apartmanda ya da yaknlarnda oturan bir polis memurunun olup olmadm bu program kullanarak tespit ediyorduk. Eer bu evin civarnda bir polis memuru varsa, onu takip iiyle grevlendiriyorduk. Polis memuru baka, bir ubede ala bile onun amiriyle grp geici olarak bize yardmc olmasn istiyorduk. Kimi zaman bu polislerin yanma kendi istihbarat polislerimizden birini de gnderi-yorduk. Polis memuru verdiimiz grev gerei hedefimizin evden km bize bildiriyorlard. Bizim takip ekiplerimiz evden daha uzak bir yerde hedefin kendi gr alanna girmesini bekleyerek oradan takibe balyorlard, bylece hem dikkat ekilmiyor hem de fark edilmiyorduk, zira rgt mensubu hedefler ok uyankt ve srekli tetikteydiler. Evden ktklar zaman takip edilip edilmediklerini kontrol ediyorlard. Ama yol stnde takip edildiklerini fark etmeleri daha zordu, bylece hedeflerimizi rahata takip edebiliyorduk. Bu sistem epeyce iimize yaramt, hemen hemen takip ettiimiz her hedefin apartmannda veya yaknlarnda mutlaka onu gren bir polis memuru bulunuyordu, bu sayede biz de tm takiplerimizi en azndan rahat balatp srdrebiliyor, hedeflerimizi takip ederken fark edilme olaslnn nne gemi oluyorduk. Ayrca o polis sayesinde o evredeki kii hakknda salam bilgiler tepiliyorduk. Sonu itibaryla bilgisayar teknolojisi ve bilgisayarn sunduu olanaklar santrallerin benim ok iime alp yaramt. ileyen Dier yandan dijital verilerini bilgisayarlarn almasn

grdkten sonra, byle bir bilgisayar yazlmyla dijital santrallerin grme dkmlerini alarak, dier insanlarn hibir grmesine bakmakszn sadece yurtdndaki rgt mensuplarnn numaralarna ynelip bu numaralar arayan Trkiye'de rgtle irtibatl kiileri tek tek tespit etmek ve bu tespitlere dayanarak 150

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaplan teknik takiple (hem dinleme hem zleme) daha sonra ciddi operasyonlar gerekletirmek mmknd. Bunun baarlabileceine tm kalbimle inanyordum. Ve bir an nce yaplmasn istiyordum. Diyarbakr'da bunu gerekletirme ansm ve imknm olmad. Ama daha sonra Diyarbakr'daki grevim sona erip hi istememe ramen stanbul'a tayinim kt zaman stanbul'da bunu yapabilmenin yollarm aradm. Daha stanbul'a gitmeden, beni istanbul'a aran Necdet Menzir'e yaplmas gerekenler hakknda yazl bir not. gnderdim. 19901 yllarda stanbul'da terr yeniden artmt, zellikle DevSol rgt bata olmak zere TKKO ve dier Marksist beninist sol rgtler silahl eylemlerine devam ediyordu. Polisler, emekli askerler, Emniyet Mdr Yardmcs akir Ko, Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcs, MT Eski Mstear Yardmcs Hiran Abbas gibi pek ok nemli kii katledilmiti. stanbul'da artan olaylar yznden halk arasnda terrn yine artaca ynnde endieli konumalar duyulmaya balamt. Herkes olaylarn nlenememesnden ve artmasndan korkuyordu. stanbul'da artan olaylar Ankara'ya, zmir'e ve Bursa ya da srama istidad gsteriyordu. stanbul'a, buray iyi bilen, terr konusunda deneyimli Emniyet Mdrleri atanyor ama terr olavlar karsnda baarl olunamyordu. Sonra yeni atamalar yaplyor ama netice yine deimiyor, terr olaylar sistematik biimde artyordu. te bu arada terr konusunda deneyimli olan Emekli Emniyet Mdr Necdet Menzir nce DYP'den milletvekili aday aday olmu ama seime katlamamt. Seimler sonunda DYP'nin, koalisyon hkmeti kurmas ve Demirci'm Babakan olmas zerine Menzir emekli olmasna ramen tekrar greve getirilerek stanbul'a Emniyet Mdr' olarak atanmas gndeme gelmiti. Menzir, benim grevdeyken en iyi anlatm ve gvendiim mdrd. Beni stanbul'a istemeleri zerine bir istihbarat sistemi kurmak iin gerekli hazrlklar ve yaklak maliyetleri karp gnderdim. Diyarbakr'dan ayrlp stanbul'a geldiimde en azndan bu ii gereklemesini salayacak maddi imknlar stanbul iin ayarlanmt. 151

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bu sistemin kurulmas iin toplam maliyet 3 milyar TL idi, yani imdiki karl tahmini 3,5-4 milyon dolar civarnda bir para idi. Teknik bir istihbarat sisteminin altyapsnn kurulmas iin bu parann yaklak 1,5 milyon dolar dorudan bu amaca ynelik olarak harcand. Kalan ksm bomba imhasnda evreye verilen zararn tanzimi vs. iin kullanld, bir ksm ben ayrldmda hl duruyordu. stanbul'a vardmda, ncelikle yaplmas gerekenin dinleme sisteminin kurulmas olduunu biliyordum. Ama bunu nasl yapmalydm? Tabii Diyarbakr'da altm dnemde, dinleme faaliyetlerine on drt hatla balamtm. Zaman ierisinde yaplan operasyonlar, dinlemede edindiimiz bilgilerin bize salad fayda ve istihbarat toplama faaliyetlerimize katks sayesinde Diyarbakr'da hibir eylem yaptrmyorduk. Diyarbakr'daki btn rgt mensuplarn denetleyecek hale gelmitik, ok rahatlkla operasyon yapabiliyorduk. Bu sayede ben ayrlmadan nce Diyarbakr'da dinleme kapasitemiz mevcut teyplerle birlikte altml yetmili rakamlara, hatta yzl rakamlara kmt. Dinleme cihaz maalesef Trkiye'de yerli imknlarla yaplamyordu. Yurtdndan getirtilme maliyeti de epeyce yksekti, her biri birka bin dolard. Bugn gibi hatrlyorum. O zaman lar cihaz sat iin Blge Valiliine gelen ngilizlerden, bir dinleme teybinin almasn salayan bir n aparat, yani telefon hattna taklan ve teyple telefon hatlar arasnda bulunan sesi szen, ayn zamanda konuma baladnda teybi altracak olan basit bir aparat istedik. Bu aparat iin ngilizlerin talep ettii fiyat be yz yetmi pounddu, daha aasna inmemilerdi. Tek bir kk aparat iin be yz yetmi pound istiyorlard. Ama bizim bunlara ihtiyacmz vard. O srada Emniyette, muhabere telsizlerini tamir eden teknisyenler bulunuyordu, bu konuda kapsaml bilgilere sahiplerdi. Devlet her alanda olduu gibi eldeki imknlarn yeterince farknda deildi. Telsiz teknisyenlerinden brahim'i alp stihbarat ubesine tayin ettirdim. Telsiz teknisyeni bu cihazlarn yapm konusunda bir 152

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mddet altktan sonra bunlar kendi yapacak hale geldi; hem de maliyeti 10-15 TL'ydi. ngiliz firmann 570 pounda (yani yaklak 2 bin TL) satt cihaz bizim teknisyen 15 TL maliyetle yapyordu, hem de kalite olarak ngilzlermkinden kat be kat iyiydi. Cihaz Trkiye artlarna gre tasarlanmt. Geriye yalnzca basit bir teyp almak kalmt. ok sonralar bu cihazlardan binlercesini seri olarak retip dier illerdeki birimlere de verme imknna sahip oldum. Binlercesi ok kk maliyetlerle retilebyordu. 12 Eyll 1980 harektndan nce yakalanm binlerce teyp Gmrk depolarnda yars rm halde bekliyordu. Onlardan satn alarak seri imalata balamtk. te Diyarbakr'da edindiim tecrbe, bilgi birikimi ve orada gelien bu teknik alma yntemi, ile-riki kullanmlar asndan bana ciddi bir fayda salamt. Ve daha sonrasnda stanbul'a tayin olduumda hedeflerim de ok belliydi. ncelikle teknik alt yapy kurmam gerekiyordu. Teknik analiz yaplabilecek bir sistem kurmam lazmd. Bu ekilde iimizin ok daha verimli bir ekilde yaplabilecei inanandaydm. Bu inan dorultusunda altm, gerekli hazrlklar, n almalar, dzenlemeleri yaparak hedefime ulam oldum.

ABD Kimi Destekliyor? PKK'y m, Trkiye'yi mi?

Pek ok kii PKK'rr ABD, Almanya. AB tarafndan desteklendiini sylyor. "Ocalan i size ABD teslim etti" deyince, "yi niyetle yaptklar ne malum," karln veriyorlar. Peki, soruyorum; PKK'ya kar kullanlan en etkin silahlarnz olan kobra helikopterleri, insansz uaklar, akll fzeler, termal kameralar, gece gr drbnlerini size kim veriyor? ABD. Bu silahlar salamadklarnda nelerin olacan o blgede alan ve artlar bilen askere sorarak cevap vermek gerekir. Ayrca unu dnn; eer ABD helikopter ve uaklar gibi hava aralarna kar kullanlmak zere ok kk, kolay taman ve yzde doksan isabetli Stringer fzelerinden birka tane PKK'ya verse durum ne olurdu acaba? Olaya bir de PKK asndan bakldnda, gzken manzara nasldr? Trk devletinin kendine kar kulland tm silahlar, 153

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet vuran

sava

helikopterleri,

insansz

uaklar,

istenen

noktay

gdml fzeler ABD den almyor. ABD istese el altndan 5-10 tane Stringer fzesini kendisine vererek savan kaderini deitirebilirdi. Oysa ABD Trk devleti ile her zaman iyi ilikiler iinde olmaya devam ediyor. Hatta en nemlisi de, ABD'nin destei ile Trkiye, liderlerini (calanJ tutuklayarak Trkiye'ye getiriyor. Gerekten kimin, kimi destekledii herkesin bak asna gre belki farkl grlebilir ama herhalde en basit haliyle, yukarda saylanlara bakarak, objektif olunduunda ABD, AB ve dier tm aktrlerin Trkiye'yi destekledii grlebilir. Bu destein sebepleri ayn veya kendilerine gre farkl farkl olabilecei gibi, destekleme amalar da menfaat hesaplarndan, en ulvi ahlaki sebeplere kadar farkllk arz edebilir. Fakat. Suriye ve Yunanistan'n gemiteki tutumlar ve aldklar pozisyon haricinde ortada olan objektif gereklere gre hi tereddtsz tm lkelerin Trkiye devletini destekledii sylenebilir, Gneydou'daki bunca askeri gcmze, kullanlan en ar yntemlere, silah stnlmze, yaplan tm operasyonlara, hatta tm dnyann desteine ramen PKK ya kar istenen baarnn salan ama n a s m gururumuza yed i re meye r e k uur altnda baarszlmza bahane aramak ve buna kendimizi inandrmak iin PKK hin ABD, AB lkeleri, Rusya gibi tm byk gler tarafndan desteklendiini sylyoruz. Bylece yalnzca PKK'ya kar deil, dnya devletlerine de kar mcadele ettiimiz iin baarsz olduumuzu sylyoruz. Bu, gerei grmek istememenin tabii bir neticesidir. Ortak uurumuz, tm dnyann desteiyle en kk bir gc bile yenmi olsa byk bir gc yenmi gibi kahramanlk hikyeleri yazp anlatmay sever. Yenildiinde ise hele de sradan ve kendisinden zayf bir rakibe yenilmeyi asla kabullenemez, bahaneler arar. Bu anlay Kbrs kartmasnda da grrz. Orada basit isyanclara kar savalmasma, kendi gemimizin yanllkla batrlmasna ramen sanki byk bir devlete kar byk bir zafer kazanlm, kahramanlklara imza. atlm gibi bir anlatm hkimdir.

154

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yakn tarihte meydana gelen pek ok olayda da ayn anlay geerlidir; tarih de bu mantk ve anlayla yazlmtr. Gerei grmek ve kabul etmek; hayat, baar ve baarszl akl, ilim ve bilim leinde deerlendirmek herkes veya her ulus iin kolay olmamaktadr. Bunu yapabilen uluslar hatalarn kabul edip yaanan yanllklardan ders alarak, zeletiri yaparak karlatklar sorunlar zmekte baarl olmaktadrlar. Fakat gerekleri kabul etmeyen, olaylara akl, ilim ve bilim erevesinden deil de kendi penceresinden bakan, zeletiri yapamayan, her zaman kendini doru ve hakl gren bizim gibi uluslar ise her zaman hsrana uramaya mahkm olmaktadrlar.

Talabani'nin Trkiye Harekt

Zorlama ile baka lkede ve hasm gruplara kar rgt kurmak mmkndr ama byle bir yap da ksa srede yok olmaya mahkmdur. lkemizde yaanm iki rnek olay, iki nemli konuyu aa karmalar nedeniyle burada anlatmam gerekiyor. Birincisi bu olaylar, lke ierisinde yaanan siyasi ve ideolojik olay ve durumlar genel kabuln aksine d mdahalelerin belirlemediini ortaya koymalar ve sadece d glere dayanan faaliyetlerin ksa srede yok olacan gstermeleri bakmndan nemli olaylardr. kinci olarak da lkemizde meydana gelen ok byk olaylarda, o byk devletimizin uyuduunu, yeterli etkinlii gsteremediini bizim grmemizi salamalar asndan nem arz etmektedirler. Kuzey Irak'ta yaayan Krt airetlerinin en byk iki kolundan Talabari ve Barzani ye bal kuvvetler yllarca Irak rejimi ile savamlardr. Ancak Irakla savaan bu iki airetin en byk rakipleri de yine kendileridir. zellikle 19701i yllarda Kuzey Irak'ta nce federe Krt devletinin kurulmas ynnde anlamaya varld. Daha sonra ortaya kan anlamazlklarn ardndan sava yeniden balad. Bu esnada nceleri Talabani ve Barzani birlikte Irak ynetimine kar savarken, bir sre sonra kendi aralarndaki ekime ve mcadele sonucunda Celal Talabani Saddam Hseyin ile 155

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlat, hatta Celal Talabani Saddam Hseyin ynetiminde grev ald ve hemen akabinde Barzani'yi yok etmek iin planlar yapmaya balad. Bilindii zere Talabani taraftarlar daha ok Irak'n ran ve Trkiye snrna yakn blgesinde, yani Kuzey Irak'n dousundaki blgelerde yerleiktir. Barzani ise rnak'a komu Ulude-re, ukurca snrlarmzn gneyinde, yani Kuzey Irak'n bat blgesinde yerleiktir. Dalk blgede zrhl aralar vs. hareket edemediinden ve tek cephede sava zor olacandan Saddam ile anlaan Talabani Barzani'yi yok etmek iin plan yapt. Bir yandan Kuzey Irak'ta, kendi blgesinde, yani doudan batya doru Barzani'ye saldrrken, gneyden kuzeydeki dalara doru da Irak kuvvetleri saldracakt. Fakat yine de dalk alanda Barzani yi yenmek zor olacandan Trkiye'den, Barzani'nin hi ummad kuzey cepheden saldrmann baary garantileyeceini hesaplayarak adda m'dan ald milyonlarca dinarla harekete geti. Hakkri'deki Krt airetlerine para ve silah datarak kendine bal bir g yaratmak istedi. Paralar ve silahlar datld; para ve silah alan herkese bir kimlik verilip isimleri defterlere kayt edildi. Erzak hazrland. Plan uydu: Irak'tan, emdinli ile ukurca arasndaki blgeden Trkiye'ye girecek Talabani glerinin buradaki milislerin destek ve rehberliinde Trkiye ierisinden douya doru geip, Beytebap blgesinden gneye y-nelip, Uludere blgesinde Kuzey Irak'a girerek Barzani'ye kuzeyden saldrmakt. Gn geldiinde Irak'tan yola kan Talabani'ye bal silahl birka bin Pemerge Trkiye'ye girdi, kuzeyden yay izip Uludere blgesinde tekrar Irak'a gemek zere ilerledi, ama daha girite yzlerce silah datp maa balad adamlarn, para vererek defter zerinde kurulmu gzken kendine bal Trkiye Krd pemerge ordusunun yerlerinde olmadn, erzak hazrlanmadm grd. Silah ve maa alp kendilerim pemerge yazdranlarn, silah satp, paray da yedikleri anlalr. Ama Talabani gleri bir kere blgeye girmilerdi, az bir kuvvet destei ve rehberliinde Zap kprsn geip, yay izerek Beytebap' kuzeyden geip gneye Uludere'ye 156 yneldiklerinde bu defa

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet Jirki,

Barzani'ye akama

yaknlk sren

duyan

Beytebap'taki sonunda

yerleik

Mamhuran ve Gevdan airetlerinin kurduu pusuya dtler. O gn kadar msademe yzlerce Talabani pcmergesi pusuda ldrld, bir ksm esir alnarak bizim airetler tarafndan balanp Barzani'ye teslim edildi. Evet Trkiye snrlar ierisinde Irak tarafndan desteklenen Talabani pemergeleri silahl mfrezeler eklinde Barzani'yi kuzeyden kuatmak iin harekt yapt ve yine bizim airetler tara fnda pusuya drlerek gn boyu sren atmayla bertaraf edildiler. Resmen lkede sava oldu ama bizim devletimizin o blgedeki kuvvetlerinin bundan haberi bile olmad veya haberi olmasna ramen mdahale etmedi. Yine daha yakn tarihte Irak Komnist Partisi (U), Irakla sorunlar olan lkelerden ald d desteklerle Kuzey Irak'ta kamp kurarak glendi, Trkiye'de Uludere, Beytebap blgesinde baz kiileri, silah ve maa verip rgte silahl g olarak kayt etmeye balad. Sadece para ve bedava silah alan ama ideolojik olarak bu davaya inanmayan Beytebap blgesindeki Jirki airetinden Hac ter, evlerine gelen 15 kiilik silahl gerilla grubunu yemek yiyip dinlenmeleri ve banyo yapmalar iin silahszlandrp ardndan askeri birlikleri ararak bu kiileri Jandarma'ya teslim etti. Arkasndan yine rgte Uludere blgesinden katlan bir militan, gizlice Irak devlet ajanlar ile ilikiye geerek ald para karlnda tm rgt kamplarnn yerlerini, silah depolarn bildireceini sylemiti. Bunun zerine Irak Trkiye ile anlat. Gneyde Irak ilerinden gelirken helikopterlerinin grlp militanlarn kama ihtimaline kar Trkiye'den hava sahasn kullanmak iin izin istedi. Douda Silopi zerinden Trkiye'ye girip, Uludere zerinden derin vadilerin ierisinden hi grlmeden uarak bir anda rgt kamplarna girdi, hi kimse kaa m a dan saldrd. Helikopterlerden birine binen ajan kamplar, hava saldrs olduunda saklanlan yerleri ve tm depolan tek tek gsterdi. O srada eitim alannda olan rgt nilitanlan-na Irak helikopterleri (Rus sava helikopterleri) saldrarak ar zayiat verdirdiler. 157 Bylece henz gelime

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

aamasndaki rgt bu iki olay sonucunda kendini t o parlay amayacak hale geldi ve etkinlii krld. Yaanan tm bu olaylar, yrtlen davaya ideolojik olarak inanmayan kiilerle kurulmaya kalklan her rgtn ya da birliin ksa sre iinde yerle bir olacan gstermektedir. Irak Komnist Partisi hin iine dt durum, davaya inanmayan, belli srelerden gemeyen, inanlan davann baars iin bir eyler yapmak iin deil menfaat elde etmek iin rgte katlan kiilerle bu iin olamayacan gstermesi asnda rnek bir Hali'te Yaayan Simonlar. _______..........._____..............____.........._ ___ olaydr. Kuzey Irak'ta Irak'a muhalif olan Barzani, Talabani veya emsali Krt airetlerinin iinde bulunduu toplumsal durum ve ounun dini adan muhafazakr ve airet gibi geri bir sosyal anlaya dayanarak rgtlenmi olmalar, Irak aleyhine faaliyetleri destekleyen Suriye gibi sosyalist dncelere yakn lkeleri, sosyalist komnist ideolojilere sahip bir muhalefeti desteklemelerine yol at. Ancak Kuzey Irak'taki halkn sosyal durumu byle bir rgt olduundan daha fazla glendirecek kapasitede deildi. Belli sayda militan ve rgt vard, yap ancak bu kadarn kaldryordu. Fakat dsal faktrler devreye sokularak, fazla miktarda para ve silah verilerek bir anda ok gl bir silahl militan grup oluturulmak istendi. Fakat bu davaya inanc olmayan kiilerden oluan rgt bir an iin byyp glendii ynnde bir grnt verdiyse de ksa srede eskisinden daha geri hale geldi ve tm yap tamamyla yerle bir oldu. Sonu itibaryla geldiimiz noktada, ideolojik rgtlerin dardan destek ile byyp glenemeyecei ortaya kmtr. Baka bir deyile ideolojik rgtler sadece rgt davasna fikren ve kalben inanan insanlar tarafnda kurulup glenir, yle kolay kolay d yardmlarla ayakta tutulamaz. Bu rgtler sadece kendi ideolojileri dorultusunda faaliyet gsterirler, baka kii veya devletler kendi amalar dorultusunda onlar kolaylkla kullanamaz.

STANBUL
158

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stanbul'da Bilgisayar Sistemini Kurmam

lk atandm stanbul'u hi bilmiyordum, hi grmemi saylrdm, gezmek iin bile olsa hi stanbul'da bulunmamtm, ama uzaktan stanbul'daki olaylar takip ediyordum. Her gn polise ynelik bir saldr vard. nce yanlmyorsam Mehmet Aar Emniyet Mdr olarak grevliydi, onun dneminde olaylar rndan km Devlet Gvenlik Savcs ve l Emniyet Mdr Yardmcs ldrlmt, her gn polise ynelk suikastlar yaplyordu. Hkmet stanbul'a bir are

mecburiyetindeydi. Mehmet Aar' uygun bir grevle, yanlmyorsam Erzurum'a Vali olarak atadlar. Onun yerine Necdet Menzir stanbul Emniyet Mdr yapld. Necdet Menzir Bey altm en yiit, en gz kara, en drst mdrlerden biriydi ve Diyarbakr'da ok iyi anlaarak almtk. Menzir Bey ilk atandnda benden stanbul'a gelmemi istedi. Diyarbakr'dan ayrlrken "Bulunduum yere arrsam gelir misin?" diye sormutu. Ben de "yi bir yer olursa gelmem, kt bir yer olursa gelirim," demitim. stanbul'da beni arad zaman ou kii stan bu d a grev yapmak iin abaladndan, "Efendim oras ok iyi bir yer, gelmem," dediimde, "Hayr bu ras hi de iyi bir yer deil, aksine olaanst kt bir yer. Geleceksin," deyince ben de kabul ettim. Necdet Menzir'ile almak benim iin de gerekten ok zevkliydi. Benimle birlikte kimlerin gelebileceini sordu. O zamanki arkadalarmdan terr deneyimi olan Reat Al tay in ve bir-ik arkadan ismini verdim. Necdet Beyin Diyarbakr'da birlikte alp tand terr deneyimi olan epey arkada vard. Bir mddet sonra benim ve dier belirlenen arkadalarn tayini stanbul'a kt. stanbul'a gelmeden nce oradaki terr faaliyetlerinin nne nasl geilebilecei zerine dnyordum, ne yapmak la zmd, ok sayda rgt mensubu vard. Diyarbakr'da edindiim tecrbeye dayanarak ilk yapmam gereken eyin, dinleme sistemi, bir bilgi bankas ve analiz bilgisayar kurmak olduuna karar verdim. Bu bilgisayar sistemi sayesinde rgt 159 faaliyetleri hakknda bilgi

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

toplamam mmknd. Bir istihbarat faaliyeti yrtlecekse bu sistemin kurulmas temel artlardan biriydi. Ayrca stanbul ok byk bir ehirdi, tek merkezden ynetile-meyecek kadar geniti. Bu yzden ayr yerde merkez, istihbarat birimi kurmay ve bu ubelerin teknik dinleme ve izleme kapasitesinin artrlmasn istiyordum. stanbul'a geldiimde, ilk yaptm ey aklmdaki bu dnceleri uygulamaya geirmek iin hummal biimde aratrma yapmak oldu. ube her adan ok kt durumdayd. stanbul'da greve baladmda benden nceki ube Mdrleri bu kargaa ve olaylarn seri younluu ierisinde bunalmlar ve tayin edilmilerdi. Benim baladm srada ubede ok az sayda eski amir kalmt, benden nceki ube Mdr Salih Gngr (SK tahkikat le nlenen) Mali ubeye gemiti, Durmu Demirba'm Ankara'ya tayini km, Emin Aslan benden nce atanmt. Ben stanbul'a atanmamdan nce burada meydana gelen suikastlar ve youn terr eylemleri nedeniyle mevcut istihbarat ube personeli yetmedii iin baka illerden grevli 60 istihbarat stanbul'daki ubeye geici grevle atanmt. Bu insanlar zorunlu olarak apar topar buraya geldikleri iin kalacaklar yerleri yoktu; polis evinde, orada burada kalyorlar, ehri bilmiyorlard. Hepsinin kendi zel sorunlar vard, ocuklarn, ailelerini memlekette brakmlard. Bu atamay yapanlar, sanki istihbaratlarn gelir gelmez terr olaylar konusunda istihbarat elde edip terr nleyeceklerini zannediyorlard, halbuki istihbarat dier birimler gibi hemen atanp devriye gezmeye benzemez. Altyapya, bu konuda donanml elemanlara, teknik donanma ihtiya vard ve daha da nemlisi istihbarat personelinin faydal olabilmesi iin belli bir sreye ihtiya vard. ubenin asli 60 ve geici 60 olmak zere 120 kadar mevcudu vard, ama onlar da ok vasfl deillerdi. yle ki elde i yapabilecek adam says ok azd. ubenin binas ve bulunduu yer ok ktyd ve alt yaps hi yoktu. Trkiye'nin en byk ehrinin, terrn bu kadar artt bir ehrin stihbarat ubesinde bir tane bilgisayar yoktu. En kk terr gruplarnn elinde bile en aznda birka tane 160

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bilgisayar varken, stanbul stihbarat ubesinde tek bir bilgisayar yoktu. Daha garibi yalnzca bizde deil, Terrle Mcadele Biriminde, grdm kadaryla MT'te de bilgisayar bulunmuyordu, var olanlar da grevde deil, yaz yazma, ksmen ariv vs. ilerde kullanlyordu. Ankara'da stihbarat Daire Bakanlnda var olan bir-iki bilgisayar ise daktilo en niyetine ileri rapor hazrlamak, sahip yaz yazmak iin kullanlyordu. Maalesef gerek buydu. Dnyann btn gelimi lkeleri, teknolojiye bilgisayarlarn istihbarat hizmetlerinde kullanrken, bizde bu amala bir tane bile bilgisayar kullanlmyordu. O tarihte stanbul'da dar kapasiteli bir dinleme sistemi var d ama bu sistemle de ciddi hi bir rgt hedefi dinlenmiyordu. Dinlenecek illegal terr rgtlerine dair telefon numaralar bilinmiyordu veya bu numaralar temin edecek kaynak ve yap yoktu. Bu sistem, daha ok legal bilgi kaynaklarna ynelik kullanlyordu. llegal rgtlerin iine szm yardmc istihbarat eleman (YE) denen ajan, muhbir vs. yok denecek kadar azd. Takip ekipleri zayf, stelik kimlii bilinen takip edilecek terr rgt mensubu says da yok denecek kadar azd veya asl eylem yapan Dev-Sol rgt eleman deildi. Terrde bunca bedel demi, yllarca terr olaylarndan muzdarip olmu bir lkenin en byk ehrinde ve olaylarn en fazla meydana geldii bir ehirde, terrle mcadelede vazgeilmez bir neme sahip istihbarat biriminin hali, greve baladm 1992 yl banda buydu. Ne elektronik cihaz, ne sistemi, ne de bilgisayar vard. stihbarat adma hibir eyi yoktu. lkenin en nemli problemleri gnlk tabirle Allah'a emanetti. Plan, program, hesaplama, akl, ilim ve bilim adna yaplan hibir ey yoktu. inde olmasam, bu kadar sahipsizlie, hesapszla inanmam zordu. Bu lkede terrn azmas iin komplo teorilerine ya da baka lkelerin destek ve mdahalesine gerek yoktu. Terrn artmas iin lke iinde her trl koul mevcutken, nleyecek hibir sistem, tekilat ve yap yoktu. lke adna, bu uurda lenler ve ac ekenler adma alanacak bir durum hkm srmekteydi. Aslna baklrsa bu kadar bolua, sahipsizlie ramen terr Trkiye'de ok da artmamt. Bu, 161

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bal bana bir kitap konusudur, bir gn Trkiye'deki terr yazabilrsem orada kapsaml olarak anlatacam. te bu imknlarla ve sorunlarla dolu bir ubenin bana gemitim. stne stlk bir de her gn polislere ynelik eylemler meydana geliyordu; olaylar o kadar ok ve hzl oluyordu ki hazrlk yapmaya, sistem kurmaya imkn vermiyordu. Byle bir kargaa ierisinde nce basit manada personeli dzeltmeye altm. Geici grevle baka illerden tayin olanlar ierisinden gnlsz olarak gelenleri memleketlerine gnderip, gnll olanlarn asli tayinlerini buraya kardm. Sonra sratle rgt mensuplarndan yakalanm terr ubesindeki bilgisayarlardan bir iki tanesini dn alp, personele kk bilgisayar eitimleri vermeye baladm. Bu arada alacak yer sorunu vard, artlar zorlayarak Gayrettepe Emniyet binasnn at katma bir kat daha ilave etmeye karar verdik. Bu arada srekli hayalini kurduum, sorunlarn zm iin mutlaka olmas gerektiine inandm (bu konuda biraz yalnz kalyordum, nk herkes benim kadar inanmyordu) bir bilgisayar sorgulamaanaliz sistemi diyeceim bilgi bankas sistemini kurmaya altm. Birok yeri aratrdm; bir yandan bilgisayarlar, bir yandan da nasl alacam aratryordum, nk benden nce hi bilgisayar alnmamt, bu yntem bilinmiyordu. Bu arada PTT'nin bilgi ilem biriminde alan ok nitelikli bir mhendisle tantm. Aslnda bu tanma, belki de bu lkenin kaderini deitirecek bir tesadft. O her bakmdan mkemmel bir insand, mesleini ok iyi biliyordu, alannn en iyisiydi, teknik olarak kimsenin bilmedii alanlarda olduka donanmlyd, her adan gvenilir bir insand. Aklmda yapmay planladm iler iin en ideal kiiydi. Bu ile ilgili olarak benim aradm zellikler drst, gvenilir ve ahlakl olma. ayrca ileri dzeyde teknik bilgiye sahip olmak yani bilgisayar ve telefon sistemleri konularnda tecrbeli olmakt. Tm bu zellikler ancak be alt kiide toplanabilirdi ve bu kiileri bir araya getirmek mmkn olmayabilirdi ama ben tm bu zellikleri bir arada ve bir ahsta toplanm

162

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olarak bulmutum. Daha dorusu bir anda karma kmt. Bu karlama tamamen bir tesadf olsa da ben bunun asla bir tesadf olduuna inanmyordum.Mistik bir anlayla karma karlmt, tesadf deildi; bu kadar tesadf bir araya gelemezdi. Benim gibi ine sevdal, iine odaklanm, baka hibir ey dnmeyen, sosyal yaamdan kopuk, be milyonluk ehirde drt yl almasna ramen iki tane sivil arkada olmayan birinin karsna aranan tm olumlu zelliklere sahip biri karlyordu. Bu tesadf olamazd; en basit izah ile kaderdi, makul ise yukarlar tarafnda tamtrlmtn. Bu sreten sonra yaanan olaylar bu lkenin kaderini etkilemi, milyonlarn yaamnn deimesine sebep olmutu. Bir sistem kurma yolunda bu olaanst insanla karlamamn ardndan sonraki aamada bu sistemin oluturulmasnda rol alan ve gelitirilmesine byk katk salayan Basriler, Yunuslar, Musalar, Sleymanlar ve dierleri bu ekibe dahil oldu. Benim Msy, dier arkadalarn Komiser rfan diye kod-lad mhendis arkadala yaptmz ksa bir iki grmede yapmak istediim eyi ve nasl yaplabileceini anlattm. Kimsenin pek anlayp makul bulmad fikirlerimi dinledi ve fikirlerimin yaplabilir eyler olduunu syledi. Bu insanla tesadfen karlap, yeni tanmamza ramen ona inanm ve gvenmitim. kinci defa yanma gittiimde, anlattklarma dayanarak bir miktar veriyle bilgisayarnda yapt basit programla, deneme yapm ve istediim eyin bir prototipini yapmt. Hemen orada bana da gsterdi. Netice olumluydu ve ona gre bu ok kolay ve basit bir ekilde yaplabilirdi ve hibir tereddde yer yoktu; kendisi iin ocuk oyuncayd. Sonu olarak, tm. kalbimle inandm ama kimsenin gerekleeceine inanmad, sadece gemi baarlarm gz nne alnca sen sylyorsa n yaparsn tr szlerle geitirdii o hi denenmemi projeyi, bu mhendis bir i gibi bile grmyor, yaplmas ok kolay diyordu. inin ehli bir insann elinde bu kadar basit olan bir i Msy ile karamasam, byle kolayca gerekleemezdi. Bu iin mkemmel olmas, kolay ve basit ekilde kurulmas ve bu kadar hzla 163

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gelitirilmesi, bu zel niteliklere sahip bir insanla karlamam ve gizlilii gerei kimseye amadm bu konuyu onunla konumam neticesinde gereklemiti. Tm bunlar tesadf olamazd. Mhendis arkadam Msy/Komiser rfann bana yapt kk gsteri benim grdm en gzel bir demo idi. Her ey benim kafamdaki gibiydi, kafamdakilerin ilk pratik denemesi basit manada yaplmt, hayal artk gerek olmutu. Daha sonra bu mhendis arkadala samimiyetimizi artrarak beraber almaya baladk. Zaten ilk tantmz anda sanki yllardr tanryormuuz gibi birbirimize gvenmi, sevmi ve snmtk. Resmi iliki kurduum herkes hakknda
YL tlcLCcl

aratrma yapmama ramen bu kadar

hayati bir projede beraber alacam kiiyi, Msy/Komiser rfan' hi aratrmam, ona yzde yz gvenmitim. Hibir kurala bal olmakszn kendiliinden gelien bir havada beraber almaya baladk. Msy hibir ey beklemeksizin sadece bilgisayar ve konuya merak ve ayrca devlete ve gvenlik kuvvetlerine yardmc olma istei ile alyordu. lemlere baladk ve ilk uralar sonucunda bir firmadan NCR marka bir bilgisayar aldk. Bilgisayar kurduk. yerlerden Daha sora bilgilerin nereden elde edilebileceini kuvvetlerinin aratrmaya baladk. Bilgisayarda ilem yapacamz verilerin, ilgili toplanmas gerekiyordu (gvenlik almalarn aksatmamak ve devletin gizli bilgilerim deifre etmemek adna bu ksmlar ksa ve gerek biraz deitirilerek anlatlacaktr). stediimiz verileri almak iin ilgili kurum amirlerini ikna etmek gerekiyordu. Bu aamada, dnemin Valisi ve Emniyet Mdr devreye girerek sorunlar amamzda bize destek verdiler. stediimiz verilerin terrle mcadeledeki nemini ve bunlarn kimseye zarar olmayacan anlatarak sistematik bir ekilde verileri edinme imknna en sonunda kavutuk. Aldmz veriler dorudan iimize yaramyordu. Msynn yapt basit ama ilevsel programlarla bu verileri gnlerce sren forma bir ta ileme eviriyor tabi bylece tutuyor, kullanlr sonra hale kullanabileceimiz getiriyorduk. 164

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Gnlerce uratktan sonra yava yava netice almaya baladk. lk nce, bu bilgileri yalnzca stanbul stihbarat ubesi olarak kullanyorduk. Daha sonra bata Diyarbakr olmak zere dier illerde ve merkezdeki dier istihbarat birimlerinin kullanmna amaya baladk. Mucize gereklemiti, hayallerim artk gerekti. Hatta hayallerimin bile tesine geiyorduk. Bir kahin, olaanst yetenekleri olan biri bize bu kadar yardmc olamazd. Falc veya khin her eyi bilse bile bize sadece bilgi verirdi ama bizim sistemimiz, sadece mehul bize sylemiyor, ayn zamanda tm personelin ufkunu ayor, yeni dnme biimlerini grmemizi, yeni yol ve yntemler bulmamz ve tm ilemleri kendi aklmz ve zekamzla yapmamz salyordu. Her eyi akl ve mantk lsnde kendimiz buluyorduk. Sanki baka bir boyuta gemi gibi, iki boyutlu alma biiminden boyutlu bir dnyaya gemek gibi bir eydi. stihbarat faaliyeti iin bilgisayar sistemi tek bana yeterli deildi, tabii ki baka ara, gerelere ihtiya vard. Gizli grevler iin tasarlanm obzervasyon aralarna, gizli kaytlar iin zel kameralara, takip ekiplerinin gizli muhabere edecei telsiz ve dier muhabere malzemelerine ihtiya vard. almaya ilk baladmzda elimizde bir tane bile bilgisayar, yeterli takip telsizi, gizli kamera yoktu. Bu ynde temin edebileceim ara ve telsizleri aratrrken, bir telsiz firmasnn araclyla ve firma temsilcisiyle birlikte Japonya'ya gittim. ubede kullanabileceim 100 civarnda telsizi tm aparatlar ve gizili muhabere etme imkn verecek sistemi kurmak iin gerekli tm yedek malzemeleriyle birlikte temin ettim. Ayrca zellikli kameralar, fotoraf makinelerinden birka tane, daha dorusu grevde kullanlabilecek ucuz olan ne bulabildiysem belli miktar aldm. Japonya'ya
100

tane telsiz almaya gitmitik ama bu

arada fabrikay da ziyaret ettik, fa brikad akil eri e grtk. Onlarla cihazlarn yan aparatlar ve hangi telsizin iyi olaca hakknda konutuk. stediimiz takip esnasnda kullanlabilecek kk ve basit telsizlerdi ve frekanslarnn kolay ayarlanabilir olmas gerekiyordu. 165

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet otele

Telsizler

bize

Tokyo'da

teslim

edilecekti.

Tokyo'daki

geldiimizde telsiz siparilerimizi bir kamyonun tayaca byklkte paketlenmi olarak bulduk. Bu hali ile tamamzn imkn yoktu. Tokyo bykeliliinde alan polislerle birlikte bu telsiz ve tm aparatlar kamyonetle elilie gtrdk. Cihazlar, zarar grmemeleri iin muhafaza kutular ierisine konulmutu; bu kadar yer kaplamalarnn nedeni de buydu. O gn akamdan sabaha kadar alp, cihazlar bu kutulardan kp plak hale getirdik. Sonra gidip byk valizler aldk ve valizlere bu cihazlar doldurduk. tane byk valiz, tane de uan iine alnabilecek kk el antas dolmutu. Bir kamyon dolusu yk, kargoya verilecek byk valize ve uan iine alnacak byklkte orta ve kk boy antalara sdrm, arln da yz seksen kiloya drmtk. Fakat havayolu irketi bu arlktaki bir malzemeyi de almyordu. Israrlarmz ve zor bela uralarmz sonunda malzemeleri Japonya'dan uaklara ykleyerek stanbul'a getirdik. Bu telsizleri sratle kurarak, takip elemanlarmzn birbirleriyle konuabilecekleri bir telsiz sistemi yarattk. Aldmz fotoraf makineleri ve kameralar kullanarak gizli kamera yapma imknna kavutuk. Ayrca daha nce Diyarbakr'da yanma aldm telsiz teknisyeni polis memurunu da stanbul'a getirdim. Onun gibi birka yetenekli memurla birlikte kck bir odada laboratuarmz kurduk. Bylece bu kck odada kendi dinleme teyplerimizi, kameralarmz, fotoraf makinelerimizi yapmaya baladk, hem de inanlmaz lde dk maliyetlerle. stanbul'da byle bir takip telsiz sistemi ancak milyon dolarlara kurulabilirken, biz 100 adet telsizi, gizli konuma aparatlar, yedek batarya ve yedek malzemelerin tamamm 42 bin dolara mal etmitik. Grdm basit bir gizli kamera yntemi zihnimde birden baka imekler aktrrmt. Bu yntem ok iyiydi ve tam bize greydi. Basit bir zgara teli gibi dokunmu file benzeri bir kuma veya zgara benzeri sert bir malzeme ile rahatlkla gizli kamera yaplabiliyordu. antann herhangi bir yeri kesilerek zgara eklinde file gibi gzken seyrek dokunmu kuma kesilen yere dikiliyor ve 166

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

arkasna kamera yerletiriliyordu. Kamerann mercei kumaa ok yakn olduu iin zgaradaki delikleri grmyordu. Sanki nnde engel yokmu gibi dorudan kar taraf grlebiliyordu. Dardan bakldnda kamera hibir ekilde grnmyordu. Bu kameralarn almas iin zel aparatlar, uzaktan kumanda edecek dmeler yaparak, kimi ksmlarna ilave paralar takarak yirmiden fazla gizli kamera yapmtk. Bir gizli kamerann maliyetinin yirmi-otuz bin dolar olduundan bahsedildii zamanlarda, biz yirmi-otuz bin dolara yirmi-otuz tane gizli kamera yapmtk. Btn ekiplerimiz bu cihazlar kullanmaya balad. Atlan tm bu admlar istihbarat alannda bize avantaj ve stnlk kazandrmt. Ayn zamanda bilgisayarl sitemimiz ilk neticelerini vermeye balam, bu sayede bizler de mesafe kat etmeye balamtk. Ama bu yeterli deildi. Karlatmz rgt mensuplarnn farkl yntemler kullanmaya baladn gryorduk. Sradan insann aklnn almayaca gizlilik ve casusluk rgtlerine ta kartr derecede zel dikkat ve disiplin iinde telefonlarn kullanyorlard. rgt mensuplar sabit telefonlar hi kullanmyorlar veya ok az kullanyorlar; asla evden dary aramyorlar, evdeki telefonlar sadece alarm durumlar iin nadiren kullanyorlard. Ama bu da benim iin ok nemli bir ipueuydu. Hi telefon kullanmamak da ok ayrt edici bir zellikti, rgtn telefon kullanma biiminin dier normal insanlarn kullanmlarndan farkl ynleri vard, biz de bu farkll ortaya karmaya alyorduk, rgt mensuplarnn telefonla evden dary hi aramamas, bu telefonlarn nadiren dardan aranyor olmas bizim iin nemli bir ipueuydu. stanbul'da Bu ipucunu telefon kullanarak, numaralar bilgisayar iinden sistemindeki darnn hi kaytl

aranmad, nadiren dardan aranan numaralar szdmzde karmza epeyce numara kyordu. Bu numaralarn bir ksm oturuimayan ya da sradan insanlarn farkl mazeretlerle az kulland evlere aitti, ama bir ksm da rgte ait numaralard. rgt olaan seyirden farkl hareket ediyordu. Bizim iimiz de bu farkll alglayacak sistemi 167 kurmakt, yani anormallii

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alglayacak sistemi kurmak gerekiyordu. rgt mensuplarnn sabit telefonlardan ok ankesrl telefonlar kullandklarn, yurtd irtibatlarn sadece ankesrl telefonla kurduklarn tespit ettik. Hele D ev-Sol inanlmaz bir tekilatt, dinlemeyi engelleyen inanlmaz zel ve gizli yntemler buluyordu. Trkiye'deki ankesrl telefonlardan Avrupa'daki ankesrl telefonlar aramak veya mobil telefonlar ve yurt iinde yabanc cep telefonlar kullanmak gibi ancak uluslararas haber alma rgtlerinin kulland inanlmaz gizli yntemleri kullanyordu. rgtn her hcresi dorudan yurtdna bal alyordu; ayn hcre elemanlar bile panikleyip birbirlerinden koptuklar durumlarda mutlaka yurtdndaki bir telefonla rtibat kurmalar gerekiyordu. Yan yana alan iki kiinin bile dorudan birbirleriyle irtibat yoktu. Yani siz bir rgt mensubunu ister rgt ierisine yerletirdiiniz muhbiriniz vastasyla, ister fiziki takiple, isterse de ihbarla yakalayn, o kiinin size verecei fazla bir bilgi yoktu. nk onun randevular ve balantlar yurt dn telefonla arayarak almyordu, en fazla kendi hcresindeki arkadalarn ele verebilirdi, dierlerini yakalama imknnz bulunmuyordu. rgt mensubu yurtdn arayacak, yurtdndan randevu alacak ve o randevu ile dier rgt mensubuyla buluacakt. Dolaysyla rgt yle dier klasik yntemlerle takip etmek ve yakalamak ok zordu. rgt klasik yntemleri ok iyi biliyordu, klasik istihbarat, yntemleri ile yakalanmamak iin her trl tedbiri almt. stanbul'da onlarca hcre vard ama asla bir hcre dier hcre ile yatay olarak ilikiye gemiyordu. Yakaladnz bir militan ne yaparsanz yapn, hatta kendisi bilgi vermeye istekli olsa da dier hcrelerle ilgili hibir bilgiye sahip olmad iin baka bir militan size yakalatma imkn yoktu. nk militanlarn birbirleriyle ilikisi sadece Avrupa'y tele fonla arayarak oradan randevu almaktan ibaretti. stanbul'da bulunan btn militanlar belli aralklarla yurtdn aryor, bulua madii/bulumak istedii kiileri sylyor, onlar buluma ayarladktan sonra tekrar aradnda bulumann tarih, yer ve

168

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saatini alyordu; irtibatlarn byle salyorlard. Tm bu muha bere. ankcsrl sokak telefonlar ile gerekletiriliyordu. Bu durumu fark edince, buna kar ne yapabileceimizi dndk. Kullandklar bu olaanst zel yntemi onlardan baka kimse kullanmadndan bu durumu lehimize evirmeyi, onlar herkesten ayrt eden bu zellii onlarn tespitine ynelik kullanmay dndk ve bu ynde bir sistemi kurduk. Bu olaanst gl yntemleri, sanki yalnzca onlarn giydii zel bir kyafet ya da kullandklar zel bir aram gibi dier insanlardan onlar ayrt etmemizi salyordu. Gelitirdiimiz sistem yalnzca Dev Solu deil, ayn yntemi kullanan tm rgtlerin militanlarn da ortaya karmamz salyordu. Onlar ne kadar zel ve ar tedbir alrlarsa o kadar kolay, kesin ve ksa srede tespit ediyorduk. stihbaratta en nemli bilgi ak, bilgi kayna eleman denen rgt ierisine szdrlm ajanlar vastasyla, yaplyordu ama bu ok uzun bir almay gerektiriyordu. Ayrca bizdeki Dev-Sol. PKK ve TKKO gibi silahl eylem yapan rgtlere ajan sokmak da mmkn deildi. Bir defa rgt iine szdrlan eleman eylem yapsa su ilemi oluyor, yapmasa rgt kararlarna aykr davrand iin yaamas mmkn olmuyordu. Bunun yannda militanlar uzun bir deneme dnemi sonunda baz ufak eylemlerde denendikten sonra silahl gruplara alnyordu. Bu yzden ksa srede rgtlere ajan sokamyorduk fakat o kadar ok saldr ve suikast olay meydana geliyordu ki
c H.

T cL na

tahammlmz yoktu.

lk greve baladm sralarda her gn polise kar bir silahl saldr oluyordu. Sonu olarak biz de bu bilgi alma amz, teknik alet ve cihazlarla kapatmaya Trkiye'nin ok akll, becerikli, bugn saygyla anlmas

gereken, haklarn kimsenin deyemeyecei mhendisleri vard ve o zamanki Trk PTT'sinde {bugnk Trk Telekem) alan bu mhendisler, kendilerine hibir deme yaplmakszn bu imknlar bize saladlar. Bugn dahi bu insanlarn yaptklarnn gerek deerini bizim dmzda hi kimse bilemez. Onlarn salad 169

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

imknlar sonucunda rgt mensuplarn izleyebildik. Mustafalarm, Metinlerin hakkn unutmamak lazm. Dursun Karata bir konumasnda "Benim her gnderdiim militan yakalanyor, takip ediliyor, ben alnnza Dev-Solcu diye yaz yazp sizi gndersem kesinlikle bu kadar ksa zamanda, yakalanamazsnz. Bu nasl oluyor?" diyerek iinde bulunduu sknty anlatyordu. Gerekten de doru sylyordu. stanbul'a eylem iin gnderilen militanlarn alnlarna Dev-Sol'cu, PKKl, TKKOTu yazlsa bu kadar ksa srede bu kiileri bulamaz ve eylemlere mani olamazdk. Militanlar nasl deifre edip yakaladmz kavrayamyor, lgna dnyorlard. Kurulan sistem gerekten harikayd, bir mucizeyi gerek klyordu. rgt btn stanbul, hatta tm Trkiye genelinde denetleyebiliyor, faaliyet ve eylemlerini nceden bilip, daha harekete gemeden onlar yakalayabiliyorduk. Yeni mucizev rgt yntemler bulmutuk. Artk farkl bilgilere

ulama, imknna sahiptik ve bu sayede rgtn her hareketini grebiliyor, denetleyebiliyorduk. rgtn muhaberesine nfuz etmitik. rgt artk bizim avucumuzdayd, istediimiz gibi mdahale edebilirdik. rgte mdahalemiz kolayd, nk rgtn militanlar kstl bilgiye sahipken bizler ok kapsaml bilgilere sahiptik. Onlar birbirlerinin yerini bilmezken biz biliyor, nerede olduklarn ve hangi ankesrl telefonlar kullandklarn tespit ediyorduk. stanbul'a ilk geldiimde takip edilecek ka PKK, ka Dev Sol hedefimiz var diye sorduumda cevap sfrd. Takip edilecek eylemci kanattan tek bir Dev-Sol hedefimiz dahi yoktu, dinlediimiz rgt: iindeki nemli bir kii veya hcreye ait hibir telefon hatt mevcut deildi. Fakat daha bir yl dolmadan yle bir dzeye gelmitik ki, artk rgte ait numaralarn tamamn olmasa da ok zel olanlarn dinleyebiliyorduk. rgtn st dzey elemanlarn takip ediyorduk, sradan elemanlar takip edecek personel ve zaman, bu kanlyorduk, gcmz yetmiyordu. ok nemli militanlar takip edebilecek konuma gelmitik, artk rgt bizim denetimimize girmiti. Tabii her 170

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gelime

ve

karlatmz

soruna

farkl

zmler

aramaya

balamtk. Yzlerce adres, isim ortaya kyordu. Her adresi, her olay tahkik etmeye gitmek ok uzun zaman alyordu, buna kar ne yapmamz gerektiini dnmeye baladk ve unu fark ettik. Eer birtakm bilgileri bilgisayara ykleyerek bir veritaban oluturursak, bu bilgileri sorgulamak suretiyle olay yerine gitmeden bilgi temin edebilirdik. Bunun iin bulabildiimiz bilgisayar ortamndaki her trl dijital bilgiyi veritabanma ekleyecektik. Kendimize ait kk bir bilgi bankas oluturup gerek olduunda zel programlarla bu bankadan istediimiz bilgiyi annda bulabilecektik. Bylece bir yandan rgt mensuplarn bulup denetim altna alrken bir yandan da herhangi bir kii hakknda bir ihbar old uun d a ya da bir adresten phelenldinde, o adreste kimin oturduu, elde edilen bilgilerin doru olup olmad gibi bilgileri annda grme imknmz oluyordu. nceleri, rnein Pendik'teki bir adresi sormak iin kiilik bir ekip sabahtan akama kadar tahkikat yapp bilgi edinmeye alyordu. Fakat bilgisayardaki bilgilerden ahs sorgulamak saniyeler alan bir ilemdi, bylece ok rahat bilgi toplayabiliyorduk. Oturduumuz yerden pek ok olay bilgisayarda tahlil etme ve anlama imknna sahiptik. Bu durum, bizim sahamzda daha etkin ve verimli alabilmemiz iin alman nemli bir mesafeydi. Oluturulan veritabanlar sayesinde rgt mensuplar arasndaki ilikileri ve irtibatlar sorgulayarak fevkalade bilgilere ulaabiliyorduk.

stanbul Operasyonlar
stanbul, terr rgt olarak adlandrlan solcu, sac, blc, irticai vs. ideolojilerden her trl rgtn eylem ve faaliyetinin olduu bir ehirdir. Ama benim greve baladm sralarda terr rgtlerince yaplan silahl eylemler asndan tm bu rgtler bir yana Dev-Sol bir yanayd. Dev-Sol, emekli asker, MT ve polis mensuplarna kar en ok eylem yapan rgtt. 19701i yllarda. stanbul merkezli olarak eylemlerine balam, 1980'de etkinlii krlsa da hibir zaman tan 171

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlamyla kertlememiti. 8011 yllarn sonunda cezaevinde firarlar ile birlikte yeniden eylemlere balayan rgt, 1990'dan itibaren byk silahl eylemler yapmaya balam, ehrin genel gvenliini tehdit eden en ciddi grup olduunu ispatlamt. Dev-Sol, DGM savcs Yaar Gnaydn, Emniyet Mdr Yardmcs akir Ko, emekli MT Mstear Yardmcs Hiram Abbas, emekli Ora m rai Kemal Kayacan ve daha birok kiiye suikast gerekletirmiti. Her geen gn silahl eylemlerini artryordu, Kendilerini nasl gryorlarsa, her ay veya her olaydan sonra silahl eylem bltenleri yaynlyor, basn kurulularna fakslyor, yaptklar silahl eylemleri tek fek sralyor, i cinayetlerden vnerek bahsediyorlard. Silahl Devrim Birlikleri (SDB) kurmulard, hatta bir ara polislere sokaa kma yasa ilan edecek kadar ileri gitmilerdi. Peki, stanbul'un, hatta lkenin gvenlii iin bu kadar nemli olan en kanl eylemleri gerekletiren Dev-Sol'a ynelik devlet cephesinde neler yaplmt? Dev-Sol'a kar 12 Temmuz 1991'de byk bir operasyon yaplp, nemli yneticileri l ele geirildi. Fakat bir sre sonra, rgt, yeniden eylemlere balad. 17 Nisan 1992'de bu defa rgtn silahl birliklerinin yneticileri saatlerce sren atmalar sonunda l ele geirildi. Ben bu olaydan bir-ik gn sonra, her gn polise ynelik silahl saldnla rm gerekletirildii bir donem.de stanbul'da greve baladm. Polis cephesinde, rgt tanma, ona kar tedbir almaya ynelik hibir alma yaplamyordu. 12 Temmuz operasyonu yaplm, rgtn yneticileri ele geirilmi, rgt evlerinde ok nemli dokmanlar elde edilmi ama greve baladm tarihte aradan geen bunca zamana ramen bu dokmanlar hl okunmamt. Yine 17 Nisan operasyonu yeni olmutu, bu operasyonda, da ok ciddi dokmanlar ele geirilmi, ama. onlar da okunamamt, okumak iin zaman ve imkn da. yoktu. Dev-Sol'la mcadele edecek stihbarat ve Terrle Mcadele ubesinde oluturulan birimdeki grevliler (Timler) gnlk olaylara ancak yetiiyorlard; her gn bir olay, bir eylem meydana geliyor, bu 172

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eylemlerde yakalanan militanlar sorgulanyordu. Fakat rgt hzla byyp geliiyor, her gn biraz daha gleniyordu. Dokmanlar okuyamayan, rgt tanyamayan personel, mcadele de ok etkin olamyordu. Terrle Mcadele (TEM) mdr arkadam Reat ile birlikte iki ubeden oluan bir grup oluturduk. 12 Temmuz ve 17 Nisan operasyonlarnn dokmanlarn okuyarak deerlendirmeye alyorlard, bu grubun deerlendirmeleri sonucunda nemli grd belgeleri biz de okuyorduk, rgtle mcadele iin rgt ve militanlar tanmalydk. Nasl dnrler, ne hissederler, nasl yaarlar, hangi zamanda ne yaparlar, her eylerini bilmemiz gerekiyordu. Btn mesaimi bu insanlarn ruh, inan, dnce dnyasn tanmaya ayryordum. Bir yandan da teknoloji stnde alyordum ama teknolojinin ie yaramas iin de militanlarn her eyini bilmemiz gerekiyordu. Ne kadar belge okusak da rgt tanmak iin ktlar yetersiz kalyordu. rgtn iinden, hatta rgt iyi tanyan st dzey bir militana ihtiya vard. Fakat Dev Sol iinde byle birini yakalamak ok zordu. rgtte mutlak bir gizlilik hkimdi; militanlarn ou aranyordu veya yeraltna inmilerdi, sahte hviyetlerle masum aile yeleri grnmnde eitli evlerde kalyor, kendi aileleri ve tm evrelerinden kopuk yayorlard. Bulunduklarnda da atmaya giriyor, polis de ldrlen meslektalarnn intikamn alma gayesiyle sa teslim almaya ok aba. gstermiyordu. Bu arada bir tesadf neticesi tam istediim gibi bir frsat dodu. rgtn ok nemli bir eleman sa yakaland, ciddi sulardan da. aranmyordu. Bir sre sonra diyalog kurma imknm oldu, rgtn yaptklarndan bkm, iinde rgtle ilgili phelerin olumaya balad biri olduu anlald. Bu ahs retmen yaptk, rgt tanmak iin bu kiinin yanna TEM ve stihbarat ubesinden
5-6

kiilik karma bir ekip verdik. Bu kii bizim polislerimize rgtle ilgili bir eitim verdi; rgtn dnce yaps, yaama ve eylem, biimleri, hayat tarzlar konusunda bize ok nemli bilgiler aktard. Bu kiiden elde ettiimiz bilgilere gre, rgtn. stanbul'da grev verecei militanlarna ynelik sokak almas denen ok zel 173

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir eitim sistemi vard. ehri ve sokaktaki yaam iyi bilen usta bir militan nezaretinde eitime tabi tutulan militan, faaliyet gsterecei mahalle ve semtlerde nasl dolaaca, bir yerden dier yere hangi tr yollar kullanarak ulaaca, polis takibinin ve pheli kiilerin nasl atlatlaca gibi ok ayrntl konular kapsayan uzun, ok ciddi bir eitimden geiriliyor du. Bu eitimi almayan hi kimse rgtn yrtt stanbul'da eylem grev ve olaylara dhil Bizim edilmiyor, polisler hatta de bu onlara kiinin verilmiyordu.

anlatmlarna

dayanarak

resmen

sokak

almas

yapmaya

baladlar. Bir- iki ay sonra bizimkiler de onlarn yaama biimlerini renerek artk militanlar gibi hareket etmeye balamlard. Hatta bu almalar srasnda, davranlarndan militan olduundan phelendikleri bir kiinin kimliini aratrmak istediklerinde ahs kamaya balam, ama kovalamaca sonunda yakalanmt. Bu kii bir sre kimliini saklasa da sonunda TKKO merkez komite yesi Ali Glmez olduu ortaya kmt. Arkadalar, sadece ald tedbirler ve d a v r a n 1 a r n d a n bir kiinin illegal rgt mensubu olabileceini tahmin edebilmilerdi. Bizim t i m de artk Dev-Sol'u pek ok ynyle renmiti. Onlar nerelerde arayaca-l b Dev-Sol militanlar hakknda dier rgt militanlarndan daha direnli, daha kahraman, daha devrimci gzktkleri, atmalarda teslim olmaktansa atarak lmeyi tercih ettikleri syleniyordu. Dev -Sol, tm devrimci rgtler asndan bir cazibe merkezi olmutu. Birok eski rgt, mensubu, kendi rgt ile elikiye den herkes Dev-Sol'a geiyordu. Bunda biraz da polisin kendisine kar silah kullanan kiilere ynelik sert tutumunun da rol vard. Bu havann krlmas, Dev-Sol militanlarnn da dier devrimciler gibi olduunun gsterilmesi gerekiyordu. Bu konuda t m TEM yneticileri olarak mutabktk. Bu amac gerekletirmek iin aradmz frsat Bala t semtinde ortaya kt. Dev-Sol'a ait silahl bir hcre evini tespit etmitik. Ev kuatld, militanlar evde dokmanlar yakmaya alrken yangn kardlar, meer evde ok miktarda patlayc madde varm. Militanlar skmt, atmaya baladlar. evrede 174

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gvenlik tedbirlerini alp teslim olmalar iin iknaya uratk, uzun sren abann sonunda bir militan kz olay yerine gelen savcya teslim oldu. Evde yangn ktndan merdivenlerden inemeyince, militan pencereden yardmla evden kartld. Bu arada atmay duyup gelen tm kameralar bu sahneyi ektiler. O gn akam tm televizyonlarda bu grntler vard. Teslim olan militanlardan, pencereden indirilen militan kz rgtn SDB timinin komutan dzeyindeki yneticisiydi. Benzeri uygulamalar ile Dev-Sol militanlarnn da sradan kiiler olduu, zel bir kiiliklerinin olmadn gstermeye altk. Bata Dev-Sol olmak zere, tm silahl devrimci rgtler gleniyordu. Bunlan durdurmak lazmd ama nasl ve hangi yntemle? Eskiden rgt militanlarn tanmyorduk ama bir sre sonra ben teknik sistemleri kurunca iler teresine dnmt. Artk militanlar biliyor, faaliyetlerini izliyor, rgt neyi nasl yapacaklarm eylemlerden gndermek, tahmin uzak silahl edebiliyor, neye ihtiyalar olduunu ve nereden temin edeceklerini hesaplayabiliyorduk. tutuklanmalarn militanlarm cezaevine tutmann, durdurmann birka yolu vard; su delillerini bulup salamak, atmalarda l ele geirmek ama bugne kadar hep denenmi olan bu yntemler ok da, ie yaramyordu. Tutuklamak are deildi, militanlar cezaevinde daha da radikalleiyor, tm aile fertleriyle rgte yanayor ve hizmet ediyorlard. ldrmek de bir zm deildi. Kendi menfaatini dnmeyen, idealist., dnyay deitirme gayesinde olan ama yanl yola sapm bir kiinin ldrlmesi hi istemediim, hi kimsenin istemeyecei bir durumdu. Ayrca bu da fayda etmiyordu, her ldrlen kiinin ardndan dier militanlar daha da radikalle iyor, intikam yemini ediyordu. len militanlarn adlarn tayan yeni silahl birlikler kuruluyordu, len insanlarn aile fertleri ya da arkadalar, yaknlar da bu lmler zerine militanlayordu. Sonu itibaryla bo durmuyorlar, mevcut yntemlerimizden, olaylar bastryapp kan dkmekten emaktaki sert tutumumuzdan rgt krl kyordu. Militanlar da silahl eylemler 175

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kinmiyoriard. Onlarn da bir ekilde durdurulmas gerekiyordu. are rgt ilemez hale getirmekti, yani yeni yntemler bulmalydk. Dev-Sol rgtn bir anda kertmek fiilen imknszd ama onlar rahat faaliyet gsteremez hale getirmek mmknd. rgtn ileyiim bildiinizde bu yapya szmak, onu belli oranda denetlemek ve onlar alamaz hale getirmek grnd kadarda zor deildir. Legal faaliyet gsteren rgtlerin almasna mani olmak kolay deildir ama tamamen yer altna inmi, mutlak gizlilik uygulayan, kat hiyerarik yaplar durdurmak iin sadece bilgiye ihtiya vardr. Bu bilgiyi de yeni kurduumuz sistemler sayesinde edinebiliyorduk. rgtn muhaberesine girmitik, st dzey yneticilerin yurtd ile olan haberlemelerini deifre ediyorduk, bu hayati bilgiler bize militanlarn tm davran ve eylemlerini nceden bilme imkn veriyordu. Artk birinci hedefimiz Dev-Sol militanlarm yakalamak, hapse atmak veya ldrmek deildi. Hedefimiz rgt alamaz hale getirmekti. Bir sre eylem yapamayan militanlar rgtten souyacak ve yava yava rgt brakacaklard. Dev-Sol'un plan ve programlarn rendiimiz an eitli mdahalelerle kk ama engelleyici sorunlar karyorduk. Her konuda ar tedbirli olan rgtn, mdahalelerimizden sonra kafasnda beliren soru iaretlerinin, acabalarn cevab iin birka hafta beklemesi gerekiyordu. Uzayan iler, zamannda yaplamayan eylemler, oluturulan dzende aksayan her i militanlarn motivasyonlarn azaltyordu. Silahl birliklere yeni alnacak bir militan belli olup buluma yerine gittiinde, militanlar phelendirecek ekilde yaplan bir takip zerine bulumay yapacak militanlar bizi at-latmcaya kadar bo bo gezinmeye balyorlard ve bu birka gn bu ekilde devam ediyordu. Sonra takip edilmediinden emin oluncaya kadar (buna temizlenmek diyorlard) bir sre beklemeye balyorlard. Takip edilmediklerinden emin olunca yeniden bir buluma ayarlayp buluma yerine gidiyorlard. Bu defa buluma yerine yakn, yol 176

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stnde pheli davranlar nedeniyle zerlerini aryorduk. Bunun zerine yeniden bulumay gerekletirmeyip gezinmeye balyorlard. Bu dng 15-20 gn, bazen aylar sryordu. Bir araya getirilmeye allan militanlar aylarca bir araya gelemeyince, motivasyonlar dyor, beklemekten, belirsizlik ve hareketsizlikten yoruluyorlard, zaten fazla maddi imknlara da sahip deillerdi. Eylem yapmay dnen militanlardan birini ihbar ya da phe zerine durdurup ksa sreli alkoyarak, rgt mensubu olduunu bildiimiz, ama daha fazla ayrntl bir bilgiye sahip olmadmz phesini yaratyorduk. O ve onunla irtibatl militanlar yeniden temizlenme ilemine balyor, hatta uzun uralar sonunda oluturduklar hcre evlerini (her ne kadar bil-mesek dahi) polisin bilme ihtimaline kar boaltyorlard. Bizim plan ve programmz dmzda da polisin baz rutin faaliyetlerini kendilerine ynelik bir takip veya operasyon olarak dnen militanlar srekli olarak takip edilme korkusu duyuyorlard, hatta bazlarnn grnmeyen biri tarafnda takip ediliyor olma hissinden olsa gerek psikolojisi bile bozuluyordu, rgt dokmanlarnda okuduumuza gre, rgtn en st yneticilerinden Faruk X, Mu ovasnda seyahat ettii otobsten inmi, yolda otostop ekerek baka bir araca binmi, il merkezine gidip baka bir otobse binmi. Fakat yolda indii zaman ovada karlat tarlasn traktrle sren iftinin de polis olduundan emin olduunu yazacak kadar paranoya iine girmiti. Bunun yannda eylem hazrlnda olan militanlara ynelik kk, operasyonlar dzenliyor, bazlarn su delilleriyle birlikte yakalyorduk. edeceini Operasyonun nerede balad, nerelere sirayet ilikileri bilemeyen militanlar yeniden dalyor,

donduruyor, olay tam reninceye ve phelendikleri yerlerin ve kiilerin takip edilmediinden emin oluncaya kadar uzunca bir sre eylemde bulunamyorlard. Silah ya da mermi almak istediklerini rendiimizde, onlar byk bir itahla yeni silahlar almay beklerlerken biz silahlar alacaklar kaaklar daha yeni yola ktlar yerde yakalyorduk. Bu 177

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

durumda yeniden araya girip yeni silah temin noktalar a ray a bil i rlerd i. Fakat bizim amacmz basit hareketlerle engelleyebildiimiz ya da geciktirebildiimiz kadar eylemleri engelleyip geciktirmekti. S uni sorunlar, kontroller yaratarak onlar engelliyor, sreyi uzatyor, tam silaha ulaacaklar an veya silahlar daha depolanrdayken adamlarna datlmadan yakalyorduk. Bylece hem maddi kayba uruyorlar hem de aylarca sren beklentileri sanki tesadf bir olayla suya dyordu. Yeniden silah alma pazarl yapmak vs. iler aylarca sryor, bu da bu sre zarfndan yine beklemeleri demek oluyordu. Dev-Sol srekli her trl silah, patlayc, vs. almak istiyordu, zel bir lojistik kanalndan silah alacakt. Bu istihbar! bilgi bizim iin nemliydi, rgtn silah alma ana girmemiz gerekiyordu; nk bu silahlar rgtn tm silahl birliklerine datlacakt, bunlar zerinde hem militanlara ulaabilir, hem eylemlere mani olabilirdik. yi bir plan gerekiyordu. Burada bu ama dorultusunda yaplanlarn hepsini ayrntlaryla anlatmak mmkn deil, bu gn bu operasyonlarn anlatlmas deifre hem baz kiilerin gvenliini imdilik sr skntya sokabilir hem de baz yntem ve sistemler halen daha kullanlabileceinden operasyonlar engellendi. Sonu olarak tekilat olarak harikalar yaratld, rgtn silah temin etmesine ve silahl eylem yapmasna mani olundu. Uzun sre silah bulamayan, bir biri ile buluamayam sistemli alamayan ve takip edilme korkusuyla srekli saklanan militanlar demoralize oluyor, moral bozukluu ise rgt iin iin yiyordu.
Hali'te Yaayan S m onla:.............................._...._..............................................

olmamas silah

asndan almlar

kalmaldr. Fakat unu syleyebilirim ki gerekletirilen ok etkin sayesinde rgtn byk oranda

Bu arada inanlmaz bir mucize gerekleti. Dev-Sol rgt ierisinde atmalar ortaya kmaya balad. rgtn lider kadrolarndan Bedri Yaan ve yanndaki st dzey militanlar, rgt lideri Dursun Karata'n benimsedii yntemlerin rgte zarar verdiini iddia ederek onu bir odaya hapsedip ynetime el koydular. 178

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Suriye Lbnan kamplarndaki ve stanbul'daki ynetici kadrodaki militanlar Avrupa'ya arp toplantlar yapyorlard. Sonunda Dursun Karata zorla tutulduu yerden serbest braklnca kam, Trkiye'de Dev-Sokun legal yaynevi grnmndeki dergi ve derneklerle irtibat kurarak lkedeki mili tanlardan yardm istemiti. rtibat kurduu her yerde rgt ierisinde darbe yapld, zorla ynetime el konuldu diyerek herkesi ayaa kaldryordu. Dursun Karata genellikle gyabnda Day kod adyla anldndan rgtte Dayclar ve Darbeciler olmak zere iki grup olumutu, rgt ierisindeki ayrlk blnmeye doru gidiyordu. Biz tam bu srada Dursun Karata'n serbest braklmasndan ksa bir sre nce rgtteki bu blnmeden haberdar olduk. rgtn Bekaa kamplarndaki militanlar ve Trkiye'deki yeraltndaki silahl tm militanlar darbeci gruptan olmu, bu grubun lideri olan Bedri Yaan in yannda yer almlard. Legal dergi ve dernekler ise Day grubunda kalm, eski lider Dursun Karata i destekliyordu. O zamanlar stanbul'daki tm illegal alanlar ve faaliyetler sorumlusu olan Abla kod adl (Hatice Er anl, sonradan kimlii renildi) militan ve onunla irtibatl kiileri izliyorduk. rgt ierisinde srekli bir hareketlilik vard, rgte ait tespit ettiimiz tane hcre evi olmutu ve bu evlerdeki militan says her gn artyordu, anlam veremediimiz bir hazrlk vard, ciddi eylemler olabilirdi. Takip ettiimiz baz kiilerin gizili ekilen fotoraflarndan gemite birok olayn faili olmu nemli militanlarn bulunabilecei kanaatine vardk ve operasyon yapmaya karar verdik. Fakat o kadar takip edilen hedef vard ki hepsini, ayn anda ve gndz sokakta almalydk, nk gece evlere operasyon dzenlenirse hepsi silahlarn kullanacandan ou l ele geecekti. Bir kez silahlar patlad m durdurmak imknszd. Artk operasyon yapacamz dier birimlere anlatma zaman gelmiti. Terrle Mcadele ubesinin de operasyon, arama ve sorgulamalar iin hazrlk yapmas gerekiyordu. Bu zamana kadar gelimelerden bizim istihbarat ubesi A brosunun dnda fazla 179

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kimsenin

bilgisi

yoktu.

Planlarmz

yaptk,

tam

operasyon

yapacamz srada dardan geldii anlalan ve militanlarn zel bir nern verdii bir kii, Abla kod adl rgtn Trkiye sorumlusu, militann kald eve yerletirilmiti. Bu olay takip eden bro amiri bu gelen kiinin ok nemli olduunu dnerek, operasyonun bir iki gn geciktirilmesini istiyordu. nk Abla'mn yapt bir telefon konumas yakalanm, ok ksa sren bu konumada hi isim gememesine ramen Abla'mn bir konuyu nasl yapalm diye bu kiiye danmas zerine (Trkiye sorumlusunun ancak genel yneticiye fikir soraca dncesi ile) hi tanmad, daha nce sesini duymad bu kiinin darbecilerin lideri Bedri Yaan olduuna inanyordu ve bundan emin olmak, istiyordu. Bunun iin de bu evi takip edip evden ktnda bu kiinin gizlice ekilen fotorafn tanyanlara tehis ettirmeyi dnyordu, haklyd da. ama bir defa olay bizim ubenin dna kt m durdurmak kolay olmuyordu. Bu kadar militann bir arada bulunmas, her an bir eylem olma ihtimali operasyon isteini artryordu. Operasyon kararndan tam iki gn gemesine ramen biz hl operasyonu erteliyorduk. Emniyet Mdrmz Necdet Menzir bizleri toplad ve bir an nce operasyonun yaplmasnda srar etti, gerekelerimi anlatarak biraz sre istedim. Bunun zerine bana u fkray anlatt: Salamon'un komusuna borcu varm ve ertesi gn demek zorundaym ama deyecek durumda olmadndan gece bir trl uyuya m y o r m u . Kocasnn bu endieli halini gren ei komusuna Salamon yarn borcunu demeyecek diye bardktan sonra kocasna dnp imdi sen rahat uyu bu defa da borcunu demeyeceksin diye o uykusuz kalsn demi. Necdet Bey de bu kadar srarm zerine "Tamam sana bir gn daha msaade, ben yatmaya gidiyorum, imdi sen ne yap ne et beklediin eyi bir gnde yap, hadi imdi sen dn bakalm," dedi. Ertesi gn Bedri'nin olduu evin nne gizli gzetleme aracn koyduk, iine de Bedri yi tanyan birini yerletirdik, gndz tm hedefleri takibe baladk, hata yapmamalydk. Bir defa yakalamaya baladk m tm hedefleri ksa srede tek tek almalydk yoksa 180

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

btn rgt alarma geebilirdi. Bazen takip ettiimiz hedefleri kaybediyorduk, ama genellikle uradklar yerleri ve kullandklar yollar bildiimizden tekrar hemen bulabiliyorduk. 6 Mays sabah balayan takiplerde bulumalara gelecek dier ahslar da yakalamay d n d m zde n en uygun zaman bulmalydk; birinci bulumaya kar taraf gelmezse alternatif buluma iin o militan beklemeliydik. O gn ansmz yaver gitti, saat 14'te tm takip ekipleri ile yaptmz telsiz temasnda btn gruplar uygun durumdayd. Bir satran oyunu dikkatinde her hamleyi iyi lp tartarak karar vermeye mecburduk. Beni istihbarat birimine almak istediklerinde "Emin misiniz? Ben istihbarat yeteneklerine sahip biri deilim, belki operasyon ve soruturma derseniz kendime gvenebilirim ama istihbarat konusunda kendimi hi yetenekli bulmuyorum," demitim, nk operasyon plan yapmak tam bana gre bir iti. te o gn de her hesaplamalar yapp her alternatifi hesaplamtm. Tm militanlar yolda, sokakta uygun ortamlarda tek tek almaya baladk, bizim takip ekipleri yeri ve kiileri gsteriyor, operasyon birimleri de yakalyordu. Bir iki yakalamada meydana gelen boumalar haricinde hibir ey olmamt. Eer bu kiileri yakalamak iin gece evlere girerek operasyon yapsaydk byk bir ksm l ele geebilirdi. O gn hepsi pro_..___...___. . ._______. ._ _..____. .___..........___.................1. _ Devlet Blm:

fesyonel 22 tane SDB militan yakaladk, bu kadar ok sayda silahl Dev-Sol militan ancak Lbnan Bekaa kampnda bir araya gelebilirdi. Ama asl Bedri olduunu tahmin ettiimiz kii hi sokaa kmyordu, akama kadar bekledik ama grme imkn olmad, evde ka kiinin olduunu da bilmiyorduk. Gndz operasyon balamt, ama bu eve mutlaka gece girmek mecburiyetindeydik. Gece ge saatte bu eve operasyon ekipleri baskn yapt, ksa sre sonra atma kt. 6 kii l ele geirilmiti, llerden biri Bedri Yaan, dieri ise stanbul ve tm illegal faaliyetlerin SDB komutan 181

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

konumundaki Abla kod adl Hatice Eranl'd. Ev sahibi kar koca, rgtn legal alanda kulland, adlarna ev ve iyeri ald bir aile grnmmdeki rgt mensuplar idi. Bu kar kocaya ait bir markette arama yaparken nasl bir tehlike atlattmz anladk. Bu market Bekaa kampndan getirilmi silahlarla doluydu; kalanikoflar, dier makineli tfekler, roket atar RPGler, roket mermileri ve daha pek ok silah vard. Hatrladm kadanyla 40'a yakn roket mermisi ve 7 adet roket atar silah bulunuyordu. Daha sonra dier evlerde ve tespit ettiimiz adreslerde aramalar yaptk. O kadar ok silah, patlayc malzeme ve mhimmat bulduk ki gzlerimiz bu kadar cephanenin varlna inanamad. te o zaman anladk ki, Bedri Yaan rgtn tm silahl birimlerini kendine balaynca stanbul'da eylem yapamayan rgtn, lider Dursun Karta'n yntemleri sayesinde geri gittiini ve kendisinin baa geerek rgt aha kaldracan dnm ve bu ynde tm silahlarn (hatta ehir ortamnda kullanlmas mmkn olmayacak roket atarlarn) ve kamplarda bulunan tm militanlarn toplayarak nasl eylem yaplr gstermek olsayd, iin stanbul'a gelmiti. Eer operasyon yaplmam ksa sre ierisinde eylemlere

balayarak stanbul'u cehenneme evireceklerdi. Bu olay Bedri Yaan grubunu daha henz domadan bitirmiti, ama Dursun Karata da bo durmuyordu.

Cem Ersever Olay

Cem Ersever'in ldrlmesi Gneydou'daki olaylar veya Trkiye'deki i gvenlik anlayn (veya JTEM anlayn) birok adan ibret alnacak ekilde gzler nne seren bir olayd. Yalnzca bu olayn irdelenmesi ve tam manasyla aydnlatlmas ve faillerinin yarglanmas bile Trkiye de Susurluk ve Ergenekon anlaynn tehiri ve ne olduunun anlalmas asnda yeterlidir. Ama maalesef her eyi ile ak ve net olmasna ramen bu olay hl istenilen seviyede soruturulup, failleri yarglanamad. Cem Ersever'in ldrlmesi ile ilgili olarak Meclis Susurluk Aratrma Komisyonunda ve daha sonra adliyede geni olarak ifade verdim am;
3.

\)\x ifadeler lcjp resmi kalplar ierisinde kald iin belki imdi 182

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olay bir hikye ya da bir film senaryosu ierisinde anlatmak ve daha iyi anlalr hale getirmek gerekiyor. Cem Erseveri ne zaman tandm? Eruh ve emdinli ilelerinin 15-16 Austos 1984'te PKK gerillalar tarafndan baslmasndan sonra Gneydou illerini terrle mcadele ve istihbarat asndan desteklemek amacyla yaplan almalarda, ben de altm Mersin Terrle Mcadele ubesinde mimlenip nce stihbarat Daire Bakanlnn at Yeralt Ykc Faaliyetlerle Mcadele (YYFM) kursuna alndm. Daha sonra, 1984 ylnn son gnlerinde de bir grup arkadamla birlikte tayinim Diyarbakr'a kt ve hemen gidip greve baladm. Yeni atanan grubun amiri bendim, ekip halinde hzl bir ekilde Gneydoudaki olaylar renmeye alyorduk. Diyarbakr stihbarat ube Mdr Vekiliydim ama Diyarbakr'dan ok tm Gneydou blgesinde grev almak gereini duyuyordum veya Genel Mdrlk de bana biraz byle bir grev biiyordu. Tabii skynetim komutanlnn Diyarbakr'da olmas, blgesel dzeyde bir grev olmas ve bizim skynetim karargahnda bulunmamz da byle bir imkn bize veriyordu. Greve balamamdan birka gn sonra, SASON operasyonu olmu ve Ali O zan soy isimli rgtn nemli kadrolarndan Sason blge komitesi sorumlusu, geni bilgi birikimine sahip entelektel bir rgt yneticisi yakalanmt. Ali Ozansoy'un ilk sorgulanmas srasnda PKK'nn kuruluundan o gne ka-darki (yani 1985 yl itibariyle) gemiini, varln, yurtd ve yurtii faaliyet ve hedefleri, bu yeni knn amacnn ne olduunu, ne yapmak istediini bir btnlk ierisinde kapsaml olarak anlatan ifadesini bir videobanda kaydetmitik. Sonra bu kayd sistematik yazl bir metin haline getirip, blgedeki grevlilere datarak herkesin PKK hakknda bilgi sahibi olmasn salamtk. Bu farkl bilgi alma yntemi, PKK'y zen ve herkese PKK'y gsteren faaliyetimiz bize nemli bir g ve bilgi kazandrm, ayn zamanda Skynetim Komutanl ve Emniyet Genel Mdrl dzeyinde farkl bir bak as edindirmiti.

183

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

O gne kadar baz terr faaliyetleri gerekletirilmi, Eruh ve emdinli ilelerinin baslm olmasna karn gvenlik kuvvetleri karlarndaki grubun, PKK'nn amacnn ne olduunu, ne yapmak istediini bilmiyordu. Hatta birou Eruh ve emdinli basknlarn Suriye'den gelen insanlarn yaptn zannediyordu. Eruh emdinli basknndan sonra blgeye gnderilen Gvenlik Kuvvetlerinin ald ilk ifadelerde ok ilgin noktalar vard. nanlmaz ve tuhaf bir biimde ifade alnmt; olay bir trl kavranamam, olayn ne olduu hakknda bir fikir sahibi olunamamt. Bu yzden tm ynleriyle alm olduumuz Ali Ozansoy'un ifadesi, PKK'nn ne olduunu, ne yapmak istediini, gelecekte PKK'nn neler yapacan, hedeflerinin ne olduunu ortaya koyan ok nemli bir belgeye dnmt. PKK'nn yeni sreteki k, o gne kadar daha derli toplu anlatlmamt. lk yllarda Diyarbakr'da fazla bir PKK varl yoktu, daha dorusu Alaattin Zuhurlu ve blge halkndan birka arkadandan oluan bir gerilla grubu vard ama onlar da pek fazla etkin deillerdi. Eylemsel olarak da fazla bir ey yapmamlard, daha ok keif, belki blgeyi tanma gibi faaliyetlerde bulunuyorlard. Bizim Genel Mdrlk adna PKK faaliyetlerinin daha youn olduu birok yere (Siirt, Hakkari ve rnak blgelerine) gidip oralarda inceleme yapma imknlarmz vard. Gneydou illerini gezip tanmaya ve oradaki meslektalarmzla veya askeri yetkililerle ya da skynetim O grevlileriyle Siirt'te grerek Emniyet PKK hakknda Mcadele bilgi ube toplamaya ynelik bu tr inceleme almalarnn birinde Siirt'e gittik. zamanlar Terrle Mdrmz Cafer ahin'di. Bu konulara yatkn ve yetenekli biriydi. Zaten daha nce Ankara Asayi Cinayet Masasnda alm, siyasi rgtleri sorgulam olduundan bu konuda olduka donanml biriydi. Cafer ahinin rgt mensuplar, onlarn faaliyetleri, kod isimleri vs. hakknda tuttuu kk not defterinin bir fotokopisini almtm. Bu defter bizim ok iimize yaramt. te o arada birileriyle konuurken, Siirt Jandarmasnda sorgu operasyonlar ilerine bakan Cem Erseverle karlatm. O zamanlar stemen 184

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet bizden baz

veya

yzbayd.

Karlatmzda, Genel

nereye

gitse

hep

bahsedildiini Beytebap'a anlamaya rgtn

syledi. gidiyor,

Mdrlk

adna

yaplacak ve

grevler dolaysyla defalarca rnak'a, Hakkari'nin en cra ilesi buradaki Biraz da meslektalarmzla belki Diyarbakr oradan halkla grerek blgeyi ve insanlar tanmaya, olaylarn i yzn alyorduk. pek etkin blgesinde gelmenin olmamasndan dolay

rahatlyla etrafta ekinmeden dolayorduk. Birok insan oralara gelip gittiimizi ve admz biliyordu ama bizi polis deil de daha ok Milli stihbarat Tekilatnn eleman zannediyorlard. nk polisin oralarda dolamas pek allm bir ey deildi. Siirt l Jandarma Alay Komutanl blgesinde alan Cem yzba da tm blgeyi dolaan, blgede olup biten her eyi kontrol eden gz kara biriydi. te blgede dolarken Siirt'teki btn kylerde, mezralarda bizim admz duyduunu syledi. Bir sre Cem'le sohbet ettik. Ksa sre ierisinde onun iine sarlan, btn mesaisini ve zamann her eyiyle can gnlden iine adayan, srekli ii takip eden, olaylar ok nemseyen ve bu davaya inanm biri olduu kanaatine vardm. O da belki bende belli eyleri gzlemlemiti. lk karlamamzla birlikte aramzda ayn inan ve dnceyi paylaan insanlarn yaknl ve samimiyeti olumutu. Grevle ilgili her konuda rahat konuabileceim, derdimi rahat anlatabileceim, farkl konularda tartp fikir birlii kurabileceim biri gibi grnyordu. nk biz btn varlmzla, btn mesaimizle zerinde olduumuz ie odaklanmamz gerektiine inananlardandk. O da bu anlaytayd. Daha sonraki dnemlerde ok sk gremedik. ok nadiren birka defa kar karya gelmitik. Ama kendimizi birbirimize ok yakn hissediyor, her karlamamzda kimseyle paylamadmz srlarmz birbirimizle paylaabiliyorduk. Aradan epey bir zaman geti. Bu arada rnak'ta bir iki defa karlatk zannediyorum. O karlamalarmzda ok daha kzgnd. zellikle askeri birimlerin uurlu, makul ve Hatta mantkl ilgin ekilde hareket edemediklerinden daha sonra bahsediyordu. denemeler yapyordu,

185

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

uygulad bu yntemlerin bazlarndan yazd bahsetti.

kitaplarda da

O zamanlar rnak Uludere arasnda gelip geen herkes askerler tarafndan srekli kontrol ediliyordu. Durdurup aralar aryorlar, yolcularn nereden gelip nereye gittikleri ve isimleri defterlere kayt ediyorlard. Ve tabii herkesten kimlik soruyorlard. Cem kendisi iin, PKK'nm o zamanki en nemli yneticilerinden Duran Kalkan veya herkes tarafnda Selim Hoca diye bilinen Selahattin elik gibi birka insan adna sahte kimlikler hazrlamt. Bir gn Cem otomobile sivil olarak binmi, otomobil kontrol iin durdurulduunda askerlere kendi kimlii yerine bir seferinde Duran Kalkan'm, baka bir sefer de Selahatin elik'in kimliini gstermi, kaytlara da bu isimler gemiti. Daha sonra tugay yetkililerine gidip, rnak'taki kontrol noktalarndan Selahattin elik ve Duran Kalkan'm getiini syleHali'te Yaayan Simonlar........_________......._.........._... ____. _______________.........

misti. Bunun zerine askerler rnakln giri ve knda gelip geen herkesin kimliklerinin yazld defterleri getirip baktklarnda gerekten Selahattin elik ve Duran Kalkan'n adlar yazlyd. Cem'in gstermek istedii durum da buydu. Kontrol noktalarnda blgelere girip kanlarn ad yazlyor, kimlikleri kaydediliyordu fakat rgt mensuplar, yneticileri hakknda hi kimse bilgi sahibi olmadndan rgtn ynetici kadrolarndan ya da aranan bir kii bile bu kontrol noktalarndan ok rahata geebiliyordu. simler hakknda bilgi sahibi olmadan yaplan bu kontrol ya da kayt tutmalarn hibir ilevi olmuyordu. te Cem bu trden denemeler yapmt, kendisi bana bunlar anlatmt, hatta daha sonra kitabnda da benzeri eyleri okumutum. Kabna smayan srekli koturan biriydi. Bu blgedeki terr olaylar nedeniyle hepimiz rgtn yeri ve faaliyetleri hakknda istihbarat almaya alyorduk. Baz insanlar da bu durumdan istifade etme gayretindeydi. Cem yzba (bir mddet sonra binba olmutu sanyorum) bunlardan bir ksmn deifre etmiti. Bu insanlar nce Jandarma, Emniyet veya dier 186

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

istihbarat birimlerine gidip u kiiler PKK'ya yardm ediyor, u gn PKK mensuplar onlarn yanna geldi, u olayda klavuzluk yaptlar, u kii u olayda PKK mensuplarna nclk yapt gibi ihbarlarda bulunuyorlard. Sonra ihbar edip yakalatt kiilerin evlerini ziyaret ediyor, polis ve askerlere rvet vererek onlar kurtarabileceklerini syleyip ailelerinden para alyorlard. Ardndan Jandarmaya ya da Polise gidip, bu kiilerin devlete alarak PKK hakknda tekrar bilgi aktaracaklarn syleyerek onlarn salverilmesini salyorlard. Masum insanlar rgtle irtibatl olduklar iddiasyla yakalatp daha sonra onlar kurtarma vaadiyle yaknlarndan para alan bu kiiler bu ii meslek haline getirmilerdi. Bu yntem maalesef bu blgede ok yaygnd. Kimileri de nce jandarmaya gelip bir mddet bilgi vererek Jandarmay oyalyor, sonunda verdii bilgilerin yanl olduu ortaya kyordu. Bu defa Emniyete gidiyor, bir sre ayn ekilde emniyet mensuplarna bilgi veriyor, Emniyet bu kiilerin sahtekr olduklarn fark edince bu kez Milli stihbarat Tekilatna ynetiyorlard. Orada da bu insanlarn kt olduklar anlalmcaya kadar epeyce bir zaman geiyordu. te Cem binba bunlardan bazlarn ile merkezlerine gtrp, "Sizi ihbar eden, hakknzda iftira atan ve bize ihbar mektubu yazan katlar, sahtekarlar bunlar," diyip onlar yerinde tehir etmiti. Yine "Ben ihbar etmeme ramen kimse gitmiyor, Cudi Da X blgesinde PKKllar var," diyen bir kyly, sylediinin yalan olduunu bilmesine ramen gece nne katp Cudi dana operasyona tek bana gidecek kadar gz kara idi. te Cem byle biriydi. Bir mddet sonra JTEM'in kurulmasyla birlikte, Cem'in ve baz subaylarn JTEM'in kurucular arasnda olduklarm duydum. Cem'in kendisi de bu faaliyetlerin ierisinde olduunu sylemiti. O ilk bata Silopi birka blgesindeydi, stemen ve yannda yzba Arif Doan vard. Muhtemelen o zaman Arif Doan daha st rtbedeydi. Cem ve yanndaki beraber alyorlard. Kendilerine bir helikopter verilmiti. Kuzey Irak'taki ynetimlerle 187 kahvelerin orta

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

grerek PKK hakknda bilgi toplama faaliyetlerini organize etmeye alyorlard. Bir defasnda Kuzey Irak'ta irtibat subay gibi grev yapaklarn da duymutum. Bir sre sonra Cem binbann elemanlarnn Silopi, Cizre ve r-nak blgesinde bulunduklarn ve faaliyet gsterdiini duydum. Kimi zaman karlap konuuyorduk. Bir mddet sonra Cem binba Olaanst Hal Asayi Kolordu Komutanlnn JTEM Grup Komutam olarak atand ve bir yla yakm burada grev yapt. O sre iinde bir veya iki defa kendisini ziyarete gitmitim. Yannda askeri personel olarak, daha sonra ad JTEM faaliyetlerinde ad geen baz subaylar farkl kod isimleriyle tanmtm, ayrca askerlik grevini yapan itiraflar da bulunuyordu. Bunlarn bir ksm daha sonra uzman olarak veya farkl grevlerle resmi kadrolar alarak Cem'in yannda almaya devam etmilerdi ama daha ok istihbarat toplama faaliyetlerinde bulunuyorlard. O da bir veya iki kez benim ziyaretime gelmiti, tabii bu karlkl grmelerimizde birbirimize itimat ettiimizden her eyi ok rahat konuulabilir yorduk. Cem bir gn bana illegal rgt mensuplarnn bazlarn gizli yakaladklarn, sorguladklarn syleyerek onlardan ald silah ve malzemeleri gsterdi. Sorgulanan bu insanlarn akbetlerinin ne olduu konusuna aklk getirilemiyordu, fakat dolayl olarak sonucun ne olduu tahmin edilebiliyordu. Cem PKK ile mcadele etmek iin kanun d her trl yntemin kullanlmas gerektiini, normal yol ve yntemlerle bu iin baarlamayacan ima etmeye, anlatmaya alyordu. PKK ile ancak byle mcadele edilebileceini nk bu kiilerin mahkemelerde ceza almadn, korktuklar iin kimsenin onlarn aleyhine ahitlik yapmadn ve davac olamadn, olaylar gece gerekletii iin kimsenin bir ey grmediini, hatta onlara destek veren kiilerin sularnn hukuki olarak ispatlanmasnn ve cezalandrlmasnn ok zor olduunu ve bunun sonucunda su ilemeye devam ettiklerini, bunun iin bu kiilerin infaz edilmesi yntemlerinin kullanlmas gerektiini, bu rgt mensuplarnn ancak bu tr yntemlerle durdurulabileceini 188 ok hararetle

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

savunuyordu. Bunun zerine ben anlatt yntemlerin doru yollar olmadn syledim. nk bu blgedeki PKK varlnn artmasnda birok kiinin olumsuz faaliyetinin pay olduunu, bunun ierisinde bu blgede alp rvet yiyen, hatta koruculuk faaliyetlerinde bile silah datlrken para alan kamu grevlileri olduunu, PKK'nm bu aklar kullanarak taraftar bulduunu belirterek terr olaylarnn artmasnda etkili olan buna benzer yzlerce baka olay anlattm. "Burada sulu kim? PKK'ya ekmek veren, onlara yardm eden kyl m, yoksa burada rvet mekanizmasn altrmak suretiyle yanl uygulamalar yaparak toprak aalarna ya da nfuzlu insanlara kar kylleri yalnz brakp PKK'nm kucana atanlar m?" diye sordum. Cem "Evet sen haklsn," dedi ama sonra elini boynuna gtrerek "Ben burama kadar bu ie battm, bana anlatma. Bu ite var msn, yok musun?" dedi. Ben "yokum" demekle kalmadm, yine srarla bu yntemlerin olaylar daha da azdracam, bizim legal yntemler dna kmamamz gerektiini kendisine epeyce anlattm ama o kanunsuz yntemlere kesin inanyordu. Bir mddet sonra iki itiraf ve bir arkadayla (bunlardan bir tanesi sanyorum A.A. idi, nce itiraf olup devlete snd, devlet iindeki yanllar da grdkten sonra yurtdna kt, orada hem PKK hem de bu olaylarla ilgili tarafsz ve kapsaml bilgi ve gzlemlerini eitli gazetelere anlatt) yanmza geldi; drt kiilerdi. O zamanki HEP adl partinin binasnda alk grevleri yaplyordu ve polis alk grevlerinin olduu yerde bekliyordu. Binann yaknlarna patlayc madde koymay dndklerini, herhangi bir polisin veya bir devlet grevlisinin zarar grmesini istemediklerinden oradaki polisin ekilmesini, bu konuda yardmc olmam istediler. O gn uzun uzun konutuk, byle bir eyin olamayacan, bu yolun doru olmadn kendisine dilimin dndnce anlattm. Cem hararetle bu tr eylere taraftard. Aslnda o zamanlar yeni gerekletirilmi baz infazlar vard ama onlarn yaptn pek tahmin etmiyordum. PKK'nm legal yayn grnmndeki bir dergi yaynlanyordu. Derginin bulunduu binaya gidilerek dergi tahrip 189

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edilmi ve buraya patlayc madde konmutu. Bu arada o zamanki Baro Bakan ve PKK'y destekledii sylenen bir kiinin, polis lojmanlarnn hemen yaknnda Ofis semtindeki arabasnn altna patlayc konmutu. Telsizlerle anonslar edildi. pheli bir aracn plakas verilmiti. Bir iki dakika gemeden telsizi dinlediimde polis ekipleri plakas verilen arac durdurmu, aracn ierisinde Jandarma Asayi Komutanl JTEM'de alan itiraflarla baz asker ve subaylarn olduu bilgisi verilmiti. Merkez arac ve iindekilerin braklmas talimatn verdi. Bu olayla birlikte artk zihnimde baladm. Yine bir sre sonra HEP Diyarbakr il bakan Vedat Aydn Diyarbakr ehitlik semtindeki evinden polis grmndeki kiiler tarafndan Emniyete gtrlecei sylenerek karlmt. O zamanlar Cem'in yanndaki baz kiilere uyan bir ekl tarif ediliyordu. Bu ekllere gre faillerin Cem'in yannda alan insanlardan yordu bazlar olabilecei kanaati bende de uyanmt ama tam olarak netlememiti. Olaylarla ilgili tahkikat yapltrmada Ankara'dan grevli olarak gelen insanlar da bulunuyordu. Diyarbakr'daki soruturmann bana o tarihte Emniyet Mdr Yardmcs olan Hseyin Kocada verilmiti. Bir gn polis evine gittiimde bir kenarda alma yapyor, kendi aralarnda konuuyorlard. Ben de yanlarna gittim ve Hseyin Kocada ortaya konan en ciddi bulduklar pheyi anlatt: Vedat Aydn in cesedi, Elaz Maden ilesi yaknlarnda yani Diyarbakr'dan Ergani Maden istikametine giderken Maden ilesi snrlar ierisinde bulundu. Cesedin bulunduu yerle karld Diyarbakr arasndaki her yere sorup soruturulurken yol zerindeki trafik ekiplerine de sormulard. O gn Ergani'de bulunan blge trafik ekibi, Ergani Maden arasnda hemen Ergani knda imento fabrikasnn az ilerisinde yolda trafik kontrol yapyormu. Bu trafik kontrol esnasnda Ergani merkezden, Blge Trafik stasyonuna bir 190 olaylar tek tek birletirmeye, bu trden olaylar gerekletirenlerin JTEM'e mensup grevliler olduunu dnmeye

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anons gelmi, Ergani Dicle istikametinde (yani ters istikamette) bir trafik kazas olduu, oraya bakmalar sylenmi. Ekip yoldaki kontrol brakp Ergani'ye gitmi, Ergani'den Dicle istikametine dnm. Belirtilen yere vardklarnda herhangi bir kazann olmadn grmler ve tekrar kendi grev yerlerine dnmler, te ekibin verdii bu ifade dikkat ekmiti. Olmayan bir kazann kontrol edilmesi bahanesiyle ekip yoldan ekilmiti. Bunun zerine Hseyin Kocada ve aratrmay yapan dier grevliler bu anonsu geen Ergani polis merkezine ihbarn le Blge Asayi le neden byle bir anons yaptklarn geldiini bu sorduunda sylemiler. Jandarma Jandarma Jandarma Komutanlndan

Jandarma

Komutanlna

sorulduunda, ise

bilginin Jandarma Blge Komutanlndan geldiini anlatmlar. Komutanlna Kolordu sorulduunda Harekt bilginin Komutan Merkezinden

geildiini sylemilerdi. te o safhadan sonras sorulmamt veya bana anlatlmad. Ama ben anlayacam anlamtm. Bana gre Vedat Aydn' karanlar, onu Elaz Maden ilesine gtrrken yolda trafik ekipleri tarafndan kontrol edilme ihtimaline kar Asayi olayn Kolordu artk Komutanl ara kademeler zerinden net bilgi olarak aktararak polis ekibinin oradan ekilmesi salanmt. Bylece kimin tarafndan gerekletirildii anlalyordu. Vedat Aydn, karlmasndan ksa bir sre sonra Diyarbakr'dan 70-80 km uzaktaki Maden ilesi yaknlarnda Diyarbakr-Elaz karayolu zerinde Maden aynn kenarnda kalanikof makineli tfekle taranarak ldrlm olarak bulundu. Cesedin bulunmasyla birlikte de frtna koptu. Vedat Aydn'm cenaze treni, Diyarbakr'da ok ciddi olaylara sahne olmutu. lk defa Diyarbakr'da geni bir toplumsal tabana yaylan ciddi manada bir olay gereklemiti. HEP iin Trkiye'nin her yerinden binlerce insan Diyarbakr'a gelip cenaze trenine katlm, bu olay byk bir yrye ve ciddi tepkilere neden olmutu. Btn devlet kurumlarna (TRT'ye, polise vb.) saldrlmt. Cenaze, defnedilecei yere gtrlrken surlarla Mardin Kap 191

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Karakolu arasndaki dar yoldan geen cenaze konvoyundaki baz kiiler (zellikle kontrolden ve kan genler ve ocuklar) Polis Karakolunu talam karakola saldrmt. Karakoldaki

grevlilerin kendilerini korumak iin silah kullanmas sonucunda (gstericilerin de silah atmas iddialar vard) kii lm, 5-6 kii yaralanmt. Cenazenin defnedilmesinin ardndan ise ayn yerden tekrar gemek isteyen kalabalk karakola daha youn bir ekilde saldrdnda, grevlilerin tekrar ate amas sonucunda (bir ksm derek, bir ksm uurumlara yuvarlanarak) on dokuza yakn kii hayatn kaybetmiti. Yzlerce de yaral vard. Byle ar bir olay daha nce hi yaanmt. Aslnda bana gre o cenaze treni, tren srasnda o blgede olup biten her ey ayr bir skandaldi, nk cenazenin nce kye gtrlecei kyde defnedilecei belirtilmiti ama sonra ehir merkezine defnedilerek inanlmaz olaylara sebebiyet verilmiti. Bu cenaze treninde HEPlilerin ve valiliin yapt yanllar baka bir kitaba konu olacak kadar ok ve ibretlik olaylardan olumaktadr. Sonu olarak tm taraflarn hesapsz ve sorumsuz davranlar 23 kiinin lmne sebebiyet vermiti. te Cem aslnda bu olayn ba planlaycs ve failiydi. Bir defasnda bir olayla ilgili olarak Blge Valiliine gitmitim. Grme esnasnda Blge Valisi beni o zamanki Asayi Kolordu Kurmay Bakannn yanma gndermiti. Onunla grmek zere yanma gittiimde Cem binba oradayd ve Kurmay Bakan ile konuuyorlard. Cem "Darda kalrsam ben de Gneydou'da Asayi Kolordu Komutan blgesinde u, u, u olaylar oldu, bu olaylardan u, u kiilerin bilgisi vard derim. Ben de bunlara ahidim derim," diyerek dolayl yollu karsndakini tehdit ediyordu. Olayn mahiyeti neydi bilmiyorum ama bunu ok net ifade ediyordu. Grnd kadaryla Cem binba son dnemde kendi stleriyle veya kendi tekilatyla atma iindeydi. Oradaki grev sresi uygun olmayan bir biimde sonlandrlyordu. Sebebinin ne olduunu ok iyi bilmiyorum ama kendi tekilat ierisinde bir sorun vard. Bu sorun dolaysyla pek uygun olmayan bir biimde Ankara'ya tayin olup, orada greve 192

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben Diyarbakr'da almaya devam ederken, Ankara'daki stihbarat kurslarnda blc blgeci faaliyetler, PKK faaliyetleri ve buna benzer konular ile ilgili dersler vermek amacyla arlyordum. Kurslara eitmen olarak katlp birka gn kaldktan sonra geri dnyordum. Karanfil te bir yol defasnda yine Ankara'ya geldiimde Cemle de grtk. Cem binba beni Kzlay'da, sanyorum Sokak'ta kenarlarnda restoranlarn, kahvehanelerin, birahanelerin bulunduu bir yere davet etmiti. Orada yol zerindeki kk sandalyelere oturup bir akam yemei yemi ve epey sohbet etmitik. Yannda Gneydou'da birlikte alt subay ve itiraf (ama JTEM'de kadrolu alyorlard) arkadalarndan baz tamdk kiiler de vard. Sohbet ederken Cem binba ok net olarak, Gneydouyu kaybettiimizi, Genelkurmay'm ve ordunun milleti yeterince uyanmadn, devletin ve hkmetin btn kurumlaryla her bakmdan bu olaylar tam manasyla anlayp alglayamadn, bu insanlar uyarmak gerektiini syledi. Etrafta oturan, sohbet eden, yiyip ien insanlar gstererek, "Bakn, bunlar byledir ite. Sabah akam buraya gelirler, saatlerce oturur ierler. lke elden gidiyor ama kimse farknda deil. Bu insanlar uyarmak iin Kzlay'n gbeinde dev bir bombann patlatlmas gerek, ancak o ekilde akllan balanna gelir. Bu insanlar ancak bu yolla uyandrlabilir, bilinlendirilebilir," diyordu. Bu grnde srarcyd. Byle bir eyin yaplmas gerektiini, Genelkurmay'm bu konu ile ilgili gvenlik sisteminin halk ve devleti yeterince uyanmadn ve blgenin elden gittiini ok srarla vurguluyordu. Tabii ben bu fikirlere tam manasyla katlmyordum. Bu tr yntemlerin hep karsndaydm ama lkesine olan sevgisi ve kendince doru bildii davay bu kadar samimi, canla bala savunmas nedeniyle bir yaknlmz ve arkadalmz olumutu. Tabii bu byle devam edip gitti. Ardndan ben Gneydoudaki hengme ierisinde greve devam ettim, bir mddet sonra seimler oldu ve seimlerden sonra tayinim stanbul'a ederken kt. Cem ve stanbul'daki youn ortam ierisinde devam yanmdakilerin 193 grevden ayrldklarm, kitap

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet ortak

yazmaya

altklarn

ve

bir

yaynevi

kurduklarn

arkadalarmz vastasyla rendim. Fakat daha sonra Cemin durumunun pek iyi olmadn, baz faaliyetlerden rahatsz olduunu bilahare duydum. te stanbul'da Dev-Sol'un yrtt silahl saldrlar ve buna kar bizim gerekletirdiimiz operasyonlarla youn bir ortamda greve devam ederken bir gn Alparslan Ertu adl bir ziyaretimin olduunu sylediler. Alparslan Bey bana Cem binbann emekli olduktan sonra arkadalar vastasyla (ki bu arkadalarn bir ksmnn zamannda o blgede alan ve bugn Milli stihbaratta grevli insanlar olduunu anlyorum) stanbul'da bir gvenlik firmas kurarak hayatna bu ekilde devam etmek istediini, Ankara'da yapt ilerden aznn yandn, giritii pek ok i ve faaliyet umduu ekilde neticelenmediinden bir anlamda dersini alm gibi gzkerek stanbul'a geldiini syledi. Kendisinin bulduu uygun bir yerde Cem binbann evinin olduunu, i yapmaya altm, bu arada askeri srlar basma vermekten askeri mahkemeye verildiini anlatt. Bir gn nce Jandarma Genel Komutanlnn askeri mahkemesindeki durumaya katlmas iin Alparslan Bey Cem'e bir minibs ayarlam, Cem minibs ofryle beraber Ankara'ya gitmi. Ankara'da Cem ofrden ayrlm. Cemin baz nemli dokman ve malzemeleri, grevde iken kendisinde kalan birtakm uzakta kumandal patlayclar eskiden beri tand ve gvendii Habur Gmrk Muhafaza Mdr olarak alm olan Ali Balkan Metel'in ofr Kemal'in (Kemal Sadk Uzuner) evindeymi. Kemal'in evinden bu malzemeleri minibs alp saat on iki sralarnda Kzlay bu yaknlarnda brosu ofryle buluacaklarm. sonra birlikte ofr

malzemeleri alp geri dnecekmi. Cem de saat 1 gibi Kzlay'da bulunan avukatyla buluup 13.30'da mahkemeye gide-ceklermi. Mahkeme knda ise tekrar stanbul'a dnecekmi. Fakat Alparslan Beyin minibs ofrnden ald bilgiye gre saat 12'deki bulumaya Cem gelmemi, avukata da gitme1 Bolum: Devlet 194

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mi. Bunun zerine Kemal'i telefonla aradklarnda, Cem'in iki kiiyle (o zamanlar Aydnlk dergisi muhabiri olan Soner Yaln' ima ederek) gelip emanetlerini aldktan sonra Lada marka bir arala ayrldn sylemi. Alparslan Bey Cem'den haber alamad iin hayatndan endie duyduunu, Cem'in Ankara'ya gitmeden nce stanbul'da bulunduu srada kendisine herhangi bir ey olursa gvenebilecei kiinin ben olduumu syledii iin benim yanma geldiini syledi. Ama ben Cem'in stanbul'a geldiini bilmiyordum. Muhtemelen daha nceki konumalarmzda ona srekli bu ilerin yanllm savunduum, yapma etme, bu iin sonu insann kendi kafasna skmasna gider dediim iin stanbul'a geldiinde ben sana demedim mi gibi bir tepkiyle karlamaktan ekindiinden benim yanma gelmedi. Belki belli bir dzen kurduktan sonra gelmeyi dnyordu, bilmiyorum. Alparslan Ertun bu anlatmlarndan sonra ben hemen onun yannda (veya o ktktan sonra, tam hatrlamyorum) Cem'i benim kadar iyi tanyan, o dnem Ankara stihbarat ube Mdr grevinde bulunan, daha nce Diyarbakr'da benim yardmclm yapan arkadam Abdurrahman Toygar1 arayp durumu anlattm. Abdurrahman hem Cem'i hem Cem'in JTEM'den beraber ayrld Ali Ozansoy ve Mustafa Denizi ok iyi tanyordu. Hatta zaman zaman Ali ve Mustafa Abdurrahman'm yanna gelip gidiyordu, yakn bir diyaloglar vard. Abdurrahman benden ok daha fazla rgt mensuplar ve rgt tanyan insanlara kar ilgiliydi. rgt mensuplarnn ekalleri, yanlarnda bulunan silahlarn ve malzemelerin zellikleri, memleketleri, ksaca rgt hakknda her eyle ilgili ok iyi not tutuyordu. Bu konuda gelmi gemi en kapsaml notlara sahip olan kiiydi. Bu merakndan dolay da bu insanlarla sohbet etmeyi ok seviyordu. Cemle ilgili olaylar anlattktan sonra Abdurrahman hemen Kemal Sadk Uzuner'i telefonla arayp Cem'i sormu ve ubeye gelmesini istemiti. Kemal'in Emniyet'e getirilmesi talebiyle birlikte 195

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Jandarma ve JTEM'in nemli btn yetkililerinin Emniyet'e gelip bizim elemanmz deifre ediyorsunuz diye konuya mdahale ettiklerini, Emniyet Genel Mdrln Jandarma Genel Komutanlktaki rtbelilerin etkilemeye baladn syledi. Esasen bu mdahaleyle birlikte Emniyet Genel Mdrl-Jandarma Genel Komutanl-Ankara Emniyeti youn temaslar nedeniyle Genel Mdrlkte ciddi bir trafik olumutu ki bu da bir anlamda Cem'in aslnda Jandarmann elinde olduunu iaret ediyordu. Fakat bana aktarlan ey uydu: Cem'in arkada sfatyla Alparslan Bey ve daha sonra Cem'in beraber yaad Neval Boz telefonla aradnda Kemal Cem'in iki kiiyle beraber Lada marka bir arabayla gelip kendisinden malzemeleri aldn sylemiti. Cem o dnem Aydnlk dergisinden Soner Yalm'a aklamalarda bulunuyordu. Anlatmlarda, en son Aydnlk dergisinde alan likte gittii algs yaratlmak isteniyor gibiydi, en azndan bu ima edilmeye allyordu. Ben de o zaman t)\ filere b*cLi Byle bir ey
riciniF

^t)i olmutum. Fakat eer byle bir ey Daha sonra Abdurahman'la

olsayd, Ankara'nn giri klar tutulmal, her taraf aranmalyd. gereklemedi. grtmde Jandarmann tavrnn hi olumlu olmadn, Cem hakknda olumsuz konutuklarn rendim, hatta bu durum o tarihte gazetelere de yansmt. Etrafta bunun Jandarma iinde bir i mesele olduu ynnde laflar dolayordu. Ankara'da Jandarma Genel Komutanl Karargahndan etrafa szdrlan bilgilere gre ise Cem'in yanndaki kadn vastasyla muhaberat adna alt, Suriye'ye bilgi szdrdyd. Ben zinhar byle bir eyin gerek olamayacan syledim. Hatta bana Cem'in stanbul'daki evinin bile aranmas gerektii, buna baklabilir mi yollu imalarda bulunmulard. Ben byle bir eyin sz konusu bile olamayacan, iddetle kar bunun ktm son ve derece byle yanl olduunu syledim. bir aramaya katlmayacam

belirttim. Onlar ise Cem'in sanki ellerinde olduu, biraz pataklayp kt muamele ederek bir sre alkoyacaklar, birtakm olmu bitmi olay ve eylemler hakknda devlet aleyhinde basma aklama 196

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yapmamas

konusunda

gzda

verecekleri

imasnda

bulunuyorlard. Ankara'da herkes yle zannediyordu. Sonra rendiime gre Emniyetten arkadalar Cem'in kaybolmas ile ilgili bilgi almak zere Cemle beraber hareket eden Mustafa Deniz'i de arp Cem'in bulunamadm anlatmlar. "Ben Kemali biliyorum, gidip konuurum hemen," demi. Cemi sormak zere Kemal'in evine giden Mustafa Deniz dnmemi ve kendisinden bir daha haber alnamam. Ayn ekilde Cem'in birlikte olduu stanbul'da bulunan Neval Boz isimli kz da Cem hakknda bilgi almak iin Kemalle grp, onun yanna gitmi ve ondan da bir daha haber alnmam. Burada iin kilit noktasnn Kemal olduu anlalyordu. Kemal'in evine gidenler bir daha dnmemilerdi. Ama yine de bu olayn nasl olduuyla ilgili olarak zihnimde hl yzde yz bir kesinlik olumamt. Bir sre sonra polis ehit ailelerine yardm derneinin bir toplantsnda Alparslan Ertu ile karlatk. Sohbet srasnda Cem'in olay tekrar gndeme geldiinde bana, olay zdn syledi. Nasl diye sordum. Olaydan sonra stanbul'dan Ankara'ya gittiini, orada ifadesinin alndn belirtti. fadesi alnrken cesedi bulduklarnda Cemin stnde ne olduunu sorduunda kot veya kadife pantolon olduu yantn ald anda olay zdn syledi. "Cem Kemal'in evine girdi ama Kemal'in evinden kmad," dedi. "Nasl yani?" diye sorduumda yle anlatt: "Cem Kemal'in evine gittii zaman iinde siyah takm elbisesinin olduu bir antas vard elinde. Kemal'in evinde bu elbiseyi giyecekti. Yani Cemin Kemal'in evinde iki ey yapmas lazmd, birincisi elbiseyi giymek, ikincisi de oradaki eyalar almakt. Cem'in saat 12.00'de malzemeleri ofre teslim edip saat 1.00 gibi avukatn ofisinde buluacaklard. Sonra da saat 1.30 gibi Jandarma Genel Komutanlnda devam eden mahkemeye katlacakt. Yani Cem'in elbisesini giyecei baka bir yer yoktu. Eve girmise mutlaka orada elbisesini deitirmesi gerekiyordu. ldnde stnde eve girerken giydii kot pantolon olduuna gre, girdii evden kmamt ve o ahs doruyu

197

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sylemiyordu." Alparslan Bey olay net bir biimde bu ekilde anlamt. Ben ikinci bir balanty da daha sonra zdm. ofr Yeil Kemal'de bulunan Cem'e ait malzemeler ierisinde uzaktan kumandal patlayclar vard, bu patlayclarn daha tarafndan alndn ve Yeilin bu patlayclar ve malzemeleri MT'e getirdiini Mehmet Eymr kendi beyannda ve internet sitesinde anlatarak dorulad. Bu tarihlerde Yeil Jandarmann elaman idi ve Jandarma ile birlikte hareket ediyordu. Bu da gsteriyordu ki Cem malzemeleri Kemal'in evinden karmamt ve bu malzemeler Yeil'den kmt. te bu olaylar ve balantlar bu ekilde zlnce bilgisayar sorgu sistemiyle daha ayrntl bir aratrmaya giritim. O zamanlar bilgisayar sorgu sistemini yeni kurmutuk. Bu sistem sayesinde hangi telefon numarasn kimin hangi saatte arad, fatura bilgileri tm detaylaryla tespit edilebiliyordu. PKK o zamanlar younlukla Gneydouda mobil ara telefonlarn kullandndan ben o dnemde mobil ara telefonlaryla yaplan tm konumalarn dkmn, kimin kimi arad bilgilerini bilgisayarmda tutuyordum. Bunlar zerinde oturup ciddi bir alma yaptm. Cem bir mobil telefon kullanyordu. Yeri belli olmasn diye ara telefonunu skp kk bir anta telefonu haline getirmiti. Bu telefonla muhabere yapyordu. Ayn ekilde zannediyorum Kemal de yeri belli olmasn diye byle bir mobil telefon kullanyordu. Bu telefonlarla yaplan grmelere tek tek baktm. lmne kadar Cem'in kulland mobil telefonu daha sonra Yeilin kullandn grdm. Yeilin bu telefonla Jandarma Genel Komutanlndan kimlerle grtn, kimleri aradn ve kimler tarafndan arandn, hatta grmeler esnasnda bulunulan yerlere dair bilgileri tek tek karttmda olay ok net gzkyordu. Daha sonra yaptm aratrmalardan rendiim bir olay da yleydi. Cem Gneydouda alrken o zamanlar baz olaylarda (Diyarbakr Baro Bakanmn aracna bomba konmas, HEP'in bombalanmas) kullandklar uzaktan kumandal ok gvenilir kodla 198

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

alan patlayc maddeler vard. Ayrca Cem ve ekibinin Kuzey Irak'ta yaptklar faaliyetler ve muhtelif kiilerle yaptklar grmelerin kaytlar, rgtten elde ettikleri dokmanlar bir dosya halinde elinde bulunuyordu. Ordudan ayrldktan sonra yaynevi kurma dncesinde olduklarndan, bu materyallerin bir ksm yaynlanacak kitaplarda kullanlabilir dncesiyle istifa ederken btn dokmanlarla birlikte patlayc maddeleri de yanlarna almlard. nk bunlar kaytl deildi. Cem istifa edip ayrldktan sonra bu malzemeleri bir mddet elinde tutmu, ama daha sonra yaynevini devam ettiremeyeceini anlaynca normal hayata dnmeyi dnp ellerindeki bu patlayclar verecek yerler aramlard. Emniyetten baz gvenilir arkadalar bana bu patlayclar Cem'in onlara vermeye altn sylediler. Ama kimse almam ve patlayclar Cem'in elinde kalmt. Daha sonra Mustafa Deniz, Ali Ozansoy ve Cem bu malzemeleri gya aldklarnda Gneydouda alrken tandklar, ok gvenilir olduunu dndkleri (zamannda uygulanan tm testlerden en baarl kii olarak kmt) Kemal Sadk Uzuner'e (yani Habur Gmrk Muhafaza Mdr Ali Balkan Metel'in ofrne) dier dokmanlarla birlikte vermiler. Cem stanbul'a gelmeden nce Ali Ozansoy'u Emniyete szlemeli personel olarak yerletirmiti. Orada ele geen belgeleri okumak, PKK gibi rgtlerin dokmanlarn analiz etmek grevine getirilmiti. Cem Mustafa Deniz'e de bir i aryordu. Onu da bir yere yerletirmek istiyordu, nk onlarn da kendisiyle birlikte istifa etmesini salad ve peinden srkledii iin onlara kar kendini sorumlu hissediyordu. Onu da belli bir ie yerletirmek istiyordu. Bu arada Cem i kurmak iin stanbul'a gelmiti. Mustafa Deniz belki biraz daha yakn gzkmek ya da belki kendine gre avantaj elde etmek adna JTEM subaylarna ve Jandarmaya gitmiti. Zaten onlarla ok iyi tanp gren bir insand. Onlara Cem'in ayrlrken beraberinde gtrd krka yakn uzaktan kumandal patlaycnn Kemal Sadkln evinde bulunduunu, Kemal Sadk'n ok gvenilir bir insan olduunu, 199

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sadece Ali Balkan Metel isterse bilgi vereceini bunun dnda kimseye bilgi vermeyeceini ama bu patlayc maddelerin Cem tarafndan alnp kullanlmas halinde kt bir eyler olabileceinden korktuunu sylemiti. Aslnda o patlayc maddeleri Cem elinden karmak istiyordu, fakat bu patlayclar Cem'in kullanabilecei ynnde Mustafa Deniz'in korku ve endiesi vard, bunu gidip Jandarma yetkililerine sylyordu. Mustafa Deniz farknda olmasa da Jandarma yetkilileri zaten Cem'in Aydnlk gazetesinden Soner Yaln'a Gneydoudaki infaz olaylar ve baka kanunsuz iler dahil olmak zere birok gizli bilgileri vermesinden dolay son derece rahatszd. Cem daha ok Kuzeyde Sekizinci Kolordu blgesindeki, Bingl ve Tunceli Blgesinde Yeilin kart olaylar anlatyordu. Fakat sra Diyarbakr blgesine gelirse, eski OHAL ve Diyarbakr blgesinde, o tarihlerde Jandarma Genel Komutanlnda grev yapan dier Jandarma Komutanlarnn isimlerinin de verebilecei korkusu vard. Bu yzden Cemi ortadan kaldrmay dnyorlard. Daha sonra rendiimiz kadaryla Cem'i ldrmek iin aslnda daha nce de epey plan yaplm. Cem'in peine epey dmler, onu kovalamlar. Cem birlikte olduu kzn Suriye'de Tp tahsili yaparken gelip kendisinin yannda itiraf olmas sonrasnda Trkiye'de tahsiline devam etmesi iin Samsun'da Tp Fakltesine kaydetmek iin Samsun'a gitmi. Bu durumu renmeleri zerine baz itiraflarla birlikte Yeil, Cem'i ldrmek zere Samsun'a giderken Merzifon yaknlarnda bir jiple kaza yapm. Tabii byle bir plandan o zamanlar Cem ve arkadalarnn haberi olmam. te tam JTEM'de Cem'i ortadan kaldrmann yollar aranrken, Mustafa Deniz gelip Cem'e ait malzemelerin Kemal Sadk Uzuner'de olduunu syleyince planlarn uygulayabilecekleri bir frsat yakaladklarn dnyorlar. JTEM yneticileri hemen Ali Balkan Metelle gryorlar, onun vastasyla Kemal Sadk Uzuner'e ulayorlar. Uzuner onlara Cem'in ne zaman gelecei hakknda bilgi veriyor. Ayrca mahkemeye gideceini, ncesinde gelip kendisinden eyalarn alacan syleyince de Kemal'in evine pusu kuruyorlar. Cem gelince Cem'i hemen yakalyorlar. Ankara Emniyeti Cem'in kaybolmasyla 200

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ilgili olarak Kemal'i Emniyete ardnda, olay ortaya kaca iin hemen Emniyete bizim elamam-mzdr dokunmayn diye bask yapyorlar. Bildiim kadaryla o zamanki Emniyet Genel Mdrl kadrosunun Jandarmayla diyaloglar iyi olduundan onlar da etkileniyorlar Kemal'in ve mdahalede polis baskn bulunmuyorlar. yapm olsa Oysa Cem o zaman evine kesinlikle

kurtarlabilirdi, ama maalesef yaplamad. Aslnda Emniyetin bu yaklam gayet makul, tabii ki elemanlarnn deifre olmamas iin uzak durmay tercih ediyorlar. Ama Cem ite orda karlyor. Mustafa Deniz de bilgi almak iin Kemal Sadk Uzuner'in evine gidiyor ama ondan da bir daha haber alnamyor. O da vurulacan tahmin etmiyor. Bir mddet sonra stanbul'daki Neval Boz Cem gelmeyince meraklanp Kemal'i aryor. Kemal ona Cem'in iki kii ile beraber gittiini sylemesi zerine kz bu iki kiinin ekallerini renmek, olay hakknda daha teferruatl bilgi almak zere Kemal'in evine gidiyor ama ondan da bir daha haber alnamyor. Birka gn sonra ise kafalarna kurun sklm olarak her birinin cesedi Ankara'nn farkl yerlerine atlm olarak bulunuyor. kii de bu ekilde ldrlyor. Bugn bu olay yeniden konuulsa ad geen insanlarn hi biri ahitlik yapmaz, hatta yaananlar inkr bile edebilirler. O tarihte JTEM ve Yeili bilen Emniyet grevlileri "Jandarma Mustafa Denizi ldrd, Cemi ldrd, onlarla beraber istifa eden ve imdi Emniyette alan Ali Ozansoy'a da byle bir ey yapabilirler. Sakn byle bir ey denenmesin, biz buna kar karz havas ierisinde Jandarma Genel Komutanlna gittiklerinde, Yeil ile karlayorlar. Yeil ak ak elindeki Simit Wesson marka tabancay gstererek, "Bununla ate ettim, gerekirse size de ate ederim," diyecek kadar rahatlkla cinayeti kabul ediyordu. Bu olay bana o tarihte buna ahit olanlar tarafndan anlatlmt ama bugn sorsanz hepsi grdklerini kesinlikle inkr edeceklerdir. te bylesi herkese malum olan, herkesin alenen bildii bir olayd Cem ve kiinin ldrlmesi. Ama herkes Simonlamt, kar tarafn cinayeti su ama bizim yaptklarmz su deildi. Benim ifademe 201

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ramen de maalesef olay ciddi olarak ne adliye tarafndan ne Jandarma tarafndan tahkik edilmedi. Eer bir Jandarma subay gerekten kayp olsayd hemen inceleme balatlr, aranr, sorulur, yollar kesilir, insanlar sorgulanr, bir dizi aratrma ve soruturma yaplrd. Cemin kaybolmas ve ldrlmesi ile ilgili bir tek yaz, failleri unlar olabilir arayn bulun diye bir tek not bile yazlmad. Devlet iin bu kadar nemli st dzey grevlerde yer alm bir subay karlyor (oluturulmaya allan grnt itibaryla rgt tarafndan karlyor) ama hibir yerde aranmyor, karlan kiinin bulunmas ynnde herhangi bir adm atlmyor. Hlbuki o tarihte en ufak bir olay olsa yollar kesilir, hemen Trkiye'nin muhtelif illerine en cra kesine kadar tm birimlere mesajlar ekilir, her yer didik didik aranr, her tarafa ekller yazdrlr, bir ton ilem yaplrd. Ben Cemin kaybolmas ile ilgili ne Emniyetten ne de Jandarmadan tek bir yaz ya da mesaj bile almadm. Cem Binba gibi biri grevinden dolay karlyor, ama hibir aratrma ve soruturma ilemi yaplmyor. Tek basma bu durum bile bu aratrma ve soruturmay yapmayanlarn, yaptrmayanlarn fail olduklarn gsteriyor. Bu durum hukuki tabiri ile hayatn olaan akna uygun deildir. Bildiim kadaryla zamann Genelkurmay Bakan, Genel Komutanlkta bulunan tm st dzey yneticiler bu olayn kimin tarafndan, nasl gerekletirildiini biliyordu. Sadece ldrme sebebi olarak Neval araclyla Suriye'ye bilgi szdrmak olduunu zannediyorlard, nk bu ynde yalan ve yanl bilgilerle aldatlmlard. Emniyetin Merkez stihbarat ve Terrle Mcadele ile zel Harekt birimleri yneticileri ve Ankara Emniyetinin yneticileri de belli oranda olay biliyorlard. Ama kimse bu cinayeti zmeye, olay aydnlatmaya yanamyordu, nk o zamanki g merkezleri bu cinayetin zlmesinden yana deildi, bu olayn bu ekilde kapanmasn istiyorlard. Yeil'in Cem'den ald patlayc maddeleri MT'e getirdii Mehmet Eymr'n ifadelerinden de net olarak biliniyordu. Ayrca Yeil'in kulland mobil telefonla o tarihte btn Jandarma ve Emniyet yetkilileriyle grt belliydi, o telefonu 202

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Cem'den ald aikrd. Bunun yannda Kemal Sadk Uzuner'in mobil telefonla kimlerle konutuu, tek tek btn grevlilerle irtibatlar belliydi. Bugn bile bunlar ispatlamak mmkn, aratrlrsa tm bunlar ortaya karlabilir ama maalesef hi kimse ilgilenmedi ve olay o ekilde kapand. Evet Cem Binba herkesin gz nnde, herkesin bildii bir ekilde yok edildi ve maalesef cinayet her eyi ile ortada olmasna ve var olan btn delillere ramen bu sistem kendi sulusunu yakalayamad ve hesap soramad. Bu bence pek ok adan nemli bir olayd nk devlet kendi elemanm ldrmt. JTEM'in var olup olmad ynndeki tartma hl daha devam ediyor. Muhtelif defalar sylendi ama bir kere daha kaydetmekte yarar gryorum. O tarihte Cemler veya dier Genel subay arkadalar JTEM mensubu iin olarak byle istihbarat bir birim deerlendirme toplantlarna JTEM adna katlyorlard. Jandarma Komutanlnn terrle mcadele kurmasnda hi bir mahsur bulunmazken var olan bir birimi inkr etmesinin aklla izah yoktur. JTEM in kurulmas deil, alma yntemleri yanltr ama bu tekilatn kurulmasnda hibir mahsur yoktur. etin Aae isimli bir gazeteci JTEM Gerei adl bir kitap yazmt. Bu kitapta da basit ama aslnda ok nemli belgeler vard. Bu aratrma iin Aae, Cem'in evresindeki baz insanlarla, dostlaryla grmt. Hatta ei Ik Hanmla da grmt. Cemle ilgili bir belge alabilir miyim diye sorduunda Ik Hanm iyi niyetle Cem'in iki tane Takdirnamesini vermiti. O tarihteki Asayi Kolordu Komutan daha sonra Kara Kuvvetleri Komutan olan Hikmet Koksal Paa'nm imzasnn olduu takdirnamede Cem Erseverln unvan JTEM Grup Komutan olarak belirtiliyordu. Aae yine Jandarma Genel Komutanl telefon rehberinin bir kopyasn da kitabna koymutu. Hem Jandarma merkezinde Genel Komutann hem de illerdeki JTEM grup komutanlklarnn telefon numaralar yazlyd. Sonu olarak bu ve buna benzer yzlerce, hatta Jandarmada alan baz arkadalarn sylediine gre Genel 203

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Komutanlkta JTEM ibareli bir tr dolusu evrak olmasna ramen JTEM n varl inkr ediliyordu. Esasen devlet yanl yapsa bile resmi olarak hibir zaman yalan sylemezdi, mahkemelere ya da ilgili kurumlara yazl cevap verilirken mutlaka dorular sylenirdi. lk defa Jandarma Genel Komutanl (bence tarihi bir hatayd) JTEM yoktur diye yalan bir yazl etti. beyanda Hlbuki bulundu. byle bir O yazy hazrlayan, paraf eden, imzalayanlar herkesin yzne kar devletin yalan sylediini itiraf yaznn Jandarma Komutanlndan inkr kmamas gerekirdi. Byle bir birimin var olduu herkese malum olmasna ramen siz bir devlet kurumu olarak bunu ediyorsunuz, bu kabul edilecek normal bir olay deildir. O tarihe kadar devlet kurumlan resmi yazlarda hakikat hilafna resmi olarak cevap vermezlerdi, bir ey inkr edilecekse bile dolayl szlerle ifade edilirdi. Byle bir yalan beyanat nedeniyle devletin szlerine de itimat sarsld. Bence yazy yazanlar, gerek devlet adaml vasflarndan mahrum insanlard. nk devlet asla yalan sylememeliydi, hele ki byle hassas bir konuda devletin yalan sylemesi ve yanl bilgi vermesi asla kabul edilemez ama maalesef bu ekilde bir davran sergilenerek hata edildi. Bugn bile Jandarma Genel Komutanl aransa, bir tr dolusu JTEM ibareli evrak bulmak mmkn. Bugn hl u tarihler arasnda JTEM de altm diyebilecek pek ok insann var olduu biliniyor. Uzun szn ksas, Cem Ersever cinayetinin faillerini bulmas gerekip de bulmayanlar, bunun iin hibir adm atmayanlar Cem'in failleridir.

Cihaz Almak in srail'e Gidiimiz

Tahminimce 1993 yl sonlar 1994 yl bana doruydu. O zamanlar stihbarat Dairesinin ihtiyac olan baz teknik malzemeler ve zel cihazlar almak gerekiyordu. Bu tr kaliteli gvenlik cihazlan satan firmalardan bir tanesi de bir srail firmasyd. Demo iin Ankara'ya gelmi, dnerken stanbul'a da uram olan srailli 204

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

firmadan bilgi aldktan sonra srail'e gidip cihazlan yerinde grerek ve firmann teknik elemanlar ile konuarak cihaz ve sistemleri tanmak istemitik. srailli firmayla kontak kuruldu ve biz bir grup arkadala birlikte srail'e gittik. Yanmzda o zamana kadar bize gvenlik konularnda yardmc olan yzde yz gvenilir, sahalannn en iyisi saylabilecek iki tane ok iyi mhendis vard. Bir tanesi bilgisayar programcl konusunda stn yetenekli, bu lkeye yapt katklann muhasebesi yaplamayacak kadar ok olan, yapt cihazlarn deeri milyon dolarlar bulabilecek bir grnmeyen kahraman, bir dahi Msy/Komiser rfan'd. Dier arkadamz ise o tarihlerde Neta'm aratrma gelitirme blmnde tasarmc olarak grev yapan, ayrca bizim stanbul'da kurduumuz kk bir laboratuarda birtakm alet ve cihazlarn gelitirilmesi konusunda baz arkadalarla birlikte alan ekibin efi Do. Dr. Mustafa X'ti. Hayatnda yalan syleyeme-yen, sade, drst ve stn yetenekli bir insand. Yani ekibin iki yesi de sper mhendislerdi, biri elektronik aletlerin tasarm konusunda dieri ise bilgisayar konusunda ok yeteneklilerdi. sraillilerle uzun grmelerimizin sonunda aslnda almak istediimiz aletin sraillilerde olmadn anladk. Evet byle bir teknoloji yapacak imknlar vard, epeyce mesafe almlard ama ellerinde istediimiz cihaz yoktu, nk srail'in sistemi daha ok Amerikallarn kulland bir sisteme uygundu ve Amerikan sistemi dnlerek tasarlanmt. Hlbuki biz Bat Avrupa'nn kulland sistemi kullanmak mecburiyetindeydik. Ve alnacak sistem Bat Avrupa standartlarna uygun olmalyd. Alacamz aletle ilgili son noktada iin teknik en ince detaylar konuulmaya balandnda, bizim arkadalarmz sraillilere "Sizin elinizde bu cihaz yok, siz bizden sipari alp bu cihaz reteceksiniz, ama bu cihazla ilgili baz yazlm kodlarna ihtiyacnz var ki bunlar sizin elinizde yok," dediler. srailliler bu kadar teknik teferruat konuulunca, kartlarn ak oynamaya baladlar. lk nce bizim teknik elemanlara dnerek, "Sizler polis deilsiniz, bu kadar teknik detay bilen bir polis olamaz. 205

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Siz kesinlikle polis olmazsnz," dediler. Bizim Do. Dr. Mustafa X arkadamz saflndan hemen polis olmadn, tasarmc olduunu syledi. Zaten kravatnda sistem 12 santrallerinin amblemi vard, galiba onu imal eden Neta'm ismi yazlym. Dier arkadamz ise daha soukkanl bir tutumla, "Evet mhendisim ama polisle beraber alyorum," dedi. Daha sonra srailliler bize ok nemli bir ey daha sylediler: "Bu yazlm kodlarnn bizde olmad doru. Nasl temin edeceksiniz diye soruyorsanz, bu bizim iin ok kolay. Bu cihaz Siemens'in kendi rn, dolaysyla bu rnle ilgili her ey Siemens fabrikasnn bilgisi dahilindedir. Siemens'te alan mhendis bir arkadamz var. Akam faks eker, istediiniz bu detaylar ona sorarz, cevab yarn bize gelir. Bu konuyu siz hi merak etmeyin." O zaman unu dndm, bu insanlar dnyann her yerindeki rktalaryla irtibat kurmak zere bir sistem kurmular, onlar hakknda btn bilgilere sahipler, kimin nerede hangi grevde altn biliyor ve takip ediyorlar. zellikle de kendilerine farkl konularda bilgi salayacak grevlerde bulunanlar zerinde younlayorlar. Bylece gerek olduunda ihtiya duyulan bilgiyi kendilerine salayabilecek kiiyi aryor ve bilgiye ulayorlar. Bu ok faydal ve gzel bir sistemdi. Ama biz, Avrupa'da yaayan birka milyon Trk olmasna ramen onlardan hibir ekilde faydalanamyoruz. Bu insanlarmzdan bazlar her yl lkemize geldiinde muhtelif Emniyet birimlerine mracaat, edip bulunduu Avrupa lkesinde (rnein, Almanya, Hollanda) faaliyet gsteren blc rgt ve mensuplar hakknda yardmc olmak istediini, yaknlarnda, zellikle Trklerin youn olarak yaad blgelerde Trkiye aleyhinde faaliyet gsteren insanlar ve illegal rgt mensuplar bulunduunu syleyerek, bunlar hakknda kime nasl bilgi verebilecekleri soruyorlar. Bu trden yzlerce bavuru olmasna ramen biz bu insanlardan srekli ve sistematik olarak bilgi alabilmemizi salayacak bir sistem oluturanndk. hbarlar gnderecekleri bir e-posta adresi yaratp onlara veremedik. Ne Emniyet byle bir ey kurabildi (zaten grevi de 206

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deil) ne de bilgi vermek isteyen insanlar gtrdmz Milli stihbarat, Jandarma ve Genelkurmay. Hlbuki byle bir sistem kurmak zor deildi. Avrupa'da yaayan drt milyondan fazla Trk'ten gnll olarak yardmc olmak isteyip bize mracaat edenleri organize edebilsek, onlarn adreslerini alsak, bilgileri bize gnderebilecekleri bir kanal tayin edebilsek; gerek olduunda onlara ulaabileceimiz bir kanal kurabilseydik, Avrupa'da zel bir ekilde toplanacak istihbarata ihtiyacmz kalmazd. Bedava, hazr, gvenilir ve legal binlerce haber kaynam hibir zaman kullanamadk, kullanmann yol ve yntemini bulamadk. Bir tek bu olay bile Trk istihbaratnn ne durumda olduu konusunda fikir vermektedir. Byle bir sistem hl da kurulamad. Bizim yerimizde baka bir lke olsayd, daha akll ve etkin alan bir tekilat var olsayd, byle bir potansiyelden faydalanmak iin tm kaynaklar seferber edilir, bilgi aknn salanmas iin her trl yola bavurulur ve gerekli altyap almalar gerekletirilirdi. Sadece Avrupa'da alan Trklerden gnll olanlar gnderdii bilgileri sistematik olarak alp analiz edebil-sek zengin bir bilgi bankamz oluabilirdi. Daha sonra 1996-97 yllarnda Alman gvenlik birimleri ile terrle mcadele konusunda yaplan resmi grmelerde grdm ki lkemize ynelik terr faaliyetleriyle ilgili bilgileri Alman makamlarndan almay bir yana brakalm, Almanya'da Trkiye aleyhine yaynlanan illegal rgtlerin yaynlarn temin etmek iin bile Alman makamlarndan yardm isteniyordu. Fakat Alman Emniyeti de bunun bir polisiye grev olmad iin byle bir eyi yapamayacaklarn sylemilerdi. Yani Almanya'da yayn yapan PKK'ya ait bir dergiyi temin etmek bile Trk gvenlik kuvvetleri iin bir sorundu, bunun ii bile Alman meslektalarmzdan yardm istemitik. Bu istein dile getirildii toplantda bulunuyordum ve ahsm ve tekilatm adna ok utanmtm (daha sonra Almanya'da bulunan bir elaman, derginin stndeki telefon numarasn arayp kiraladmz bir posta kutusunu adres gstererek bizi yllk olarak abone yapmt). Hlbuki orada milyonlarca Trk vard ve pek ou bize yardm etmek iin gnllyd. Bu durum unu aka 207

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet manada

gsteriyordu

ki

bizim

gvenlik

kuvvetlerimiz

gerek

istihbarat toplamak, bunlar derlemek ve analiz etmek konusunda son derece yeteneksiz, yetersiz ve basiretsizdi. Emrine amade hazr bekleyen insanlar kullanmaktan, elindeki potansiyeli deerlendirmekten, bu yolla bilgi toplamaktan bile acizdi. Bu durum o gn yleydi, bugn de hl ayn olduundan eminim, ileride de deiecei kantinde deilim. Bana "Devletin tekilatlar Almanya'da, tm Avrupa'da her trl bilgiyi alyorlar, sen bunu bilmiyor ama hep gvenlik kuvvetlerimizi kk gryorsun," diyenlere u cevab veriyorum: Bunca yl Avrupa'da blc rgtler Trkiye aleyhine faaliyetlerde bulundu, hatta ak toplantlar yaplp paralar topland fakat ben bu olay ve bu olaylarda yer alan (hatta bir ksm lkemize geldiinde yakalanan) kiiler hakknda bir tek resim, film, bilgi grmedim. Bu konuda toplanan en deerli bilgiler yine Trkiye'de faaliyet gsteren militanlar yakalandnda ya da izlenirken elde ediliyordu. Olaylarn en sk yaand ve en fazla militann yakaland yerler olan Diyarbakr ve stanbul'da altm, ben grmediysem kimse grm olamaz. te devletin arivi orada, tamam taransa ka tane bulunacak?

D Glerin Etkisi
lkelerdeki btn siyasi kargaa ve olaylar hep d glere, hep d dmanlara balamak isteyenlere kar veya byle grp dnyadaki olaylar bu ekilde deerlendirenlere kar ok nemli bir rnek vermek isterim. 1992, 1993 ve 1994 yllarnda stanbul'da grev yaptm dnmede, ran resmi kuvvetlerinin dolayl destekledii Trkiye'de zellikle stanbul'da ok fazla terr olayna karm gruplar vard ve bu gruplara kar baarl operasyonlar yapmtk. Bu olaylar dolaysyla pek ok lkenin polis veya muhtelif devlet rgtleri de ranllarn yaratt bu olaylara ilgi duyup bilgi almaya alyordu. nk Fransa ve ngiltere gibi birok lkede de benzer olaylar olmu, ran'dan devrim sonrasnda kam rejim muhalifi pek ok 208

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kii veya eski devlet grevlileri ldrlm ya da karlmt. Hatta eski ran babakan ahbur Bahtiyar, Paris'te ilerinde Trk asll kiilerin de bulunduu ran devleti ile balantl kiiler tarafndan urad silahl saldrda ldrlmt. Tahkikatlarda bu olaylarn bir ksmnn ran devlet grevlileri veya onlarn ynlendirmesi ile onlarla ideolojik ba olan yerel kiilerce yapld anlalmt. Bundan dolay da tm dnya devletleri zellikle Bat Avrupa lkeleri ranllarn yaratt ran kaynakl terr olaylarna ilgi duyuyorlard. O zamanlarda Amerikallarn stanbul'da konsoloslukta grevli bulunan elamanlardan bazlan bana ran'a kar yaplacak her trl faaliyette, zellikle istihbarat kaynakl bilgi alma faaliyetlerinde, ran kaynakl terr olaylarn nleme konusunda veya ran'a yaplacak herhangi bir operasyonda ne isteniyorsa ama ne isteniyorsa her konuda her eye Amerika'nn destek olmaya hazr olduunu sylemiti. Hatta daha da ileri giderek, "ran'a ynelik bir ey yaplacaksa, Avax uaklarn bile kaldrmaya hazrz, buna bile imknmz var, her eyi yapabiliriz," demiti. Daha sonra birok lkenin de buna benzer bir tutum iinde olduunu gzlemledim ama tabii en fazla istekli olanlar Amerikallar ve ngilizlerdi. Dnyorum da dev bir lke olan Amerika ve onun yannda ngiltere, ayrca o tarihte biz de dahil olmak zere ran'a komu olan lkeler ran'daki bu tr olaylara kar tavr almak ve bir eyler yapmak istiyordu. Edirne'de bulunduum dnemde kaak yollarla lkemizden geerek Avrupa'ya gitmek isteyen gmenler arasnda bulunan ran rejim muhaliflerinin (Halkn Mcahitleri denen gruba mensup olan insanlar) ABD veya yandalarnca Irak'taki kamplarda tutulup desteklendii biliniyordu. Fakat tm gayetlere, tm gl lkelerin gl istihbarat tekilatlarna, bir eyler yapma arzularna ramen ran'da o gnden bu gne hibir ey yapmay baaramadlar, bir siyasi grup karamadlar, herhangi bir terr olay ya da bir eylem gerekletiremediler. Tm bunlar da unu iaret ediyordu; elbette d glerin bir lke zerinde oynanan oyunlarda ok nemli etkileri vardr, ama onlar 209

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

asla o lke ierisinde bir terr grubu yaratma ve terr olaylar organize etme kudretinde deillerdir. Yalnzca orada var olan gleri, rgtleri ya da atmalar kullanabilirler. Bugn de ok net gryoruz ki Irak'ta bulunan, ran'dan kam rejim muhaliflerini Amerika destekliyor, onlara pek ok imkn sunuyor, dnya zerinde btn seyahat ve hareketlerinde destek olmak istiyor ama o kadar. Buna ramen, halkn mcahitlerini yaratamyor veya onlara benzer bir grup ran'da ortaya karamyor ve yer bulamyor.

ANKARA PKK'ya Teknik Bilgiler Szd

stanbul'da uygulayp gelitirdiimiz teknik bir sistemle herhangi bir eyann ierisine kk bir elektronik verici yerletiriyor, sonra da bu vericinin yerini yaklak olarak belirleye-biliyorduk. Bu cihaz, stanbul'da birka operasyonda kullan m ve ok baarl olmutuk, rgtn herhangi bir eyasna ulama imkn olunca iine yerletirip bu eyann yerini, dolaysyla rgtn gizli hcrelerini buluyorduk. Ayn eyi PKK'ya kar uygulamak mmknd. Diyarbakr Bingl krsalndaki militanlara gnderilecek bir malzemenin iine ayn sistemden yerletirilmiti. Malzeme krsal alandaki militanlara ulanca nce helikopterle yeri tespit ediliyordu. Byle bir operasyon daha nce Emin Aslan mdrn bakanl, Hilmi zkk Paa'nm 7. Kolordu komutan olduu dnemde yaplm, Diyarbakr krsalnda o tarihe kadar grlmemi nemli sayda neticeler elde edilmiti. Yeniden benzeri byle bir operasyon hazrlamtk, ancak operasyonda daha yer tespiti yaplyordu ki, PKK hm yurtd balantsn kurduu telefonu arayan biri bizim cihazn tm alma biimini anlatarak tedbir almalarn syledi. nanlmas mmkn olmayan bir konuma kaydetmitik. Arayan kii "Diyarbakr krsalndaki militanlara deyin ki ellerinde bulunan sizle konutuklar telsizin iinde bir cihaz konmu, bu cihaz sizin duyamayacanz zel kodlu bir sinyal veriyor, onu helikopterde bir cihazla alyorlar ve

210

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bununla yerinizi tespit ediyorlar ve sizi imha edecekler," diye uyarda bulundu. Bizde bile ube Mdrlerinin bilmedii, yalnz teknik elemanlarn bilecei teferruatta bilgiler rgte aktarlyordu, kardaki rgt byle bir teknik sistemin olacana fazla inanmadndan anlatlanlar ciddiye almyordu ama biz ok olmutuk, bu kadar bilgiye nasl sahip olabilirlerdi. Bizim dinlemede alan birimlerimiz bile bu durumu bu kadar ayrntl bilmiyorlard. Olay aratrmaya baladk. O zurnan imknlarmz bugnk kadar iyi deildi, rgte bilgi veren numaray tespit ettik, bu defa daha da enteresan bir durumla karlamtk. Arama Tekirda ilinde bir ankesri telefondan yaplmt. rgte bilgi veren kii daha sonra Krkkale elen aramaya balad. Sonunda bu kiinin daha nce Diyarbakr'da astsubay olarak grev yaparken tayin nedeniyle nce Tekirda'a, sonra da Krkkale'ye tayin olduunu, asl bilgileri halen Diyarbakr Tugay Komutannn yannda fotoraflk yapan bir astsubay arkadandan aldn rendik. Bizim arkadalar operasyon iin Diyarbakr'a gittiinde, nce Tugay Komutanna konuyla ilgili ayrntl bilgi vermilerdi. Elde edilen bilgilerin sradan istihbari bilgiler olmadn, rgtn kulland uzun mesafe telsizi ierisine yerletirilmi bir cihazdan alnacak sinyallerin havada bir helikopterdeki elektronik sistemlerle tespit edildiini, dolaysyla bu bilgilerin yzde yz gvenilir olduunu anlatmlard. Olaanst hal blgesinde rgt mensuplarnn yerleri ile ilgili ok fazla istihbarat geldii, bunlarn biroun doru olmad iin operasyon birimleri gelen bilgilere fazla inanmazlar, yanl bilgi diye itibar etmezler. Bu yzden bizim arkadalar komutann bu bilginin doru olduuna ikna olmas ve bu ynde hazrlk yaplmasn salamak iin ok gizli olan bu bilgileri teferruatyla anlatmlard. Operasyon ok sayda taburun katlmas ile yaplacakt, onun iin birok tabur komutan ile toplant yapan Tugay Komutan da bizim arkadalarn yapt gibi gelecek bilginin ne kadar salam olduuna, ast birliklerinin komutanlar inansn diye konuyu an211

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

latm, onlar bilgilendirmiti. O anda fotoraf eken astsubay da tm anlatlanlar duymu, bilgi sahibi olmutu. Daha nceden rgt taraftan olarak birbirlerini tanyan ve rgtle irtibatl olan bu astsubay Tekirda'daki arkadana olay anlatm, o da kendisine acil durumlar iin verilen rgtn Kuzey Irak'ta kulland uydu telefonuna bilgi veriyordu. Daha sonra bu astsubaylarn irtibatlarn, sivil rgt ilikilerini belirledik. Tm bu almalar Genelkurmay stihbarat Bakanl ile birlikte koord ineli olarak gerekletiriyorduk, daha dorusu biz yapyorduk ama onlara da bilgi veriyorduk. Sonunda operasyon yapmaya karar verdik, astsubay bir gn nce birliinde Krkkale ilinde gzaltna alnmt, ama ayn gece birlik disiplin nezaretinden katn rendik. Daha sonra Ankara merkezde rgtn sivil unsurlarna ynelik yaplan operasyonda bulumaya gelince yakaland ve sorgulama sonunda kimlii ortaya kt. Soruturmalar sonunda bu astsubaylarn birka kii olduklar, dorudan rgtn krsaldaki militanlaryla balantl olduklar ortaya kt. Aslnda ok daha byk zararlar verebilirlerdi, O ama daha byk olaylar yaratmadan kii yakalandlar. tarihlerde Tekirda Orduevinin ama

yaknlarna bomba konulmas ve orman yakma teebbsnn de bu tarafndan gerekletirildiine inanyorduk delillendiremedik.

Susurluk Olay
Trkiye tuhaf bir lke, bazen ok byk olaylar ve sular ok yaygn olarak gerekleiyor, herkes tarafndan, tm yneticiler tarafnda biliniyor ama herkes bilmiyor gibi davranyor. Mesela AB uyum yasalarnn kabulne kadar devletin soruturma yapan birimlerinde yaygn olarak ikence yapldn herkes, tm devlet yetkilileri biliyor, samimi toplantlarda rahatlkla konuuyor ama resmen sorarsanz kimse ikence yapldn kabul etmiyordu. Susurluk srecinde de herkes devlet glerinin kanunsuz infaz yaptn biliyordu, yzlerce pheli olay olmasna ramen resmen sorduunuzda kimsenin infazlardan haberi yoktu. 212

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Btn kurumlarda, tm devlet ihaleleri, ruhsat, vs. ileri rvetle dnyor, bunu da herkes biliyor, ama resmi olarak bunlarn hibirinin sz konusu olmad, her eyin kurallar erevesinde yrtld belirtiliyordu. 1980 ncesinde polis tekilat krminai olaylar zecek, takip edecek ve nleyecek ekilde yetitrilmemiti. Olaylar nlemek iin hibir plan ve program olmayan, hibir sorununu bilimsel yntemlerle sebep-sonu ilikisi temelinde aratrp ona gre zm retme kltrne sahip olmayan polis veya zabta tekilat sadece usta rak ilikisi ierisinde rendii yntemlerle ilerini yrtyordu. Bu ynde, phelendii hususlarda sorularna cevap vermeyen, su iledii phesiyle yakalanan ve durumunu ikna edici bir ekilde aklayamayan herkesin falaka, cop, ikenceyle konuturulmas, suunu veya hakkndaki sulamalar anlatmasnn salanmas yntemi bir soruturma/ polis kltr haline gelmiti. Tm halk, polis mdrlerinden babakanlara kadar herkes de bu durumu biliyordu, ama sanki byle bir ey yok gibi davramlyordu. deolojik rgtler kp bu defa polis, jandarma ve askeri birliklere saldrnca yasalara uygun olarak nleme, kar koyma, yakalama faaliyetlerinde bulunulmaynca, terr durdurmak iin polis ve zabta ierisindeki eksiklik ve yanllklar grlp dzeltilmesi yerine terriste kendisinin yapt gibi kanunsuz davranp, onlara onlarn yntemleri ile karlk verilmesi fikri 1970 yllardan beri her zaman sylenir olmutur, ta ki PKK kp gneydouda gerilla savan balatncaya kadar. Bu olayla birlikte artk sylenti olmaktan kp gerek olmaya, uygula rmaya baland. Daha sonralar bu durum sanki uygulanmas gereken yntemlere dntrlmeye, formle edilip teorik temelleri oluturulmaya baland. Nerede ise tm gvenlik birimlerinin ynetimine bu anlay hkim oldu. Bir dnem Emniyette geleneksel anlayn dnda mcadele yntemleri gelitirilmeye baland. deolojik gruplar ierisinde beili yer edinmi, nfuzlu, yars yeraltnda yars devletle balantl unsurlar yannda fedai eklinde bulunan eitli sulardan sabkal 213

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sivil kiiler, PKK'yla mcadeleyi sadece ldrme temeline indirgeyen, eitli atma ve operasyonlarda yasal snrlar ama temayl gstermi baz polislerden oluan ad konmam timler oluturuldu. Bu timlere baz polis amirleri dnda yars yer altnda, yars devletle balantl unsurlar kimi zaman destek, kimi zaman rehberlik kimi zaman liderlik yapmaya balad, zamanla bunlar fiili liderlii ele aldlar. Bu timlerin faaliyete balamas ile birlikte PKK ya destek veriyor denen, yle bilmen kiiler teker teker ortadan kaldrlmaya baland. Bir sre sonra bu infazlarn gvenlik kuvvetleri ile balantl kiiler tarafnda yapld fslt halinde yaylmaya balad. Peki, Trkiye'nin yakn tarihinde, zellikle terrle mcadele tarihinde, ok nemli bir kilometre ta olan Susurluk Olay deyince ne anlamalyz? Ne oldu, ne bitti ve sonu nasl oldu? Susurluk, Trkiye'nin terrle mcadelede rejim ve sistem muhaliflerini susturmak iin kulland hukuk/kanun d yntemlerin genel addr. Bir lkede ynetimin daha iyi olmas iin demokratik taleplerin dile getirilmesi, rejim deiikliklerini savunanlarn bu deiiklii neden istediklerini halka, anlatarak, halkn desteiyle iktidara gelmeleri normal yol ve yntemdir. Evrensel hukuka gre, her dnceyi savunan bir siyasi parti kurulabilir, iktidara ynelebilir ve iktidara geldii zaman halkn beklentileri dorultusunda yanl olan bir sistemi deitirebilir; ama Trkiye'deki yasalar deiime kar olduu iin, dile getirilen talepler ne kadar hakl ve aa uygun olursa olsun, bu tr yollar tkanmtr. te bu yol ve yntemlerin, btn demokratik mekanizmalarn n tkannca daha iyi bir dzen, daha iyi bir ynetim kuracaklarna inananlar, bu fikirlerini halka anlatp halkn onay ile halk iin ynetimi deitirmeye talip olanlar, yollarn tkayan glerin meruiyetini sorgulamaya ve rejimin koruyucularna, kendilerini yasaklayanlara kar biraz da farkl yollara ve belki de kanun d aktif tavr alarak kar koymaya baladlar.

214

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bunun zerine devletin gvenlik kuvvetleri ve adli sistemi tarafndan bu rgtlere kar yasalarla izilmi olan bir mcadele balatld. rgt kuranlarn, belli bir fikir etrafnda rgtlenmeye ve fikirlerim yaymaya kalkanlarn rgtlerini kapattlar, gazetelerini ve yaynlarn yasakladlar, konumalarn cezalandrdlar, onlar hapse attlar. Tm bu yaplanlarn sonucunda deiim isteyen ancak bu deiimi gerekletirme yolunda nlerindeki tm demokratik yollar engellenmi olan muhalifler baka areleri kalmadndan yer altna inip illegal mcadeleyi balatt. Bu defa bunlara kar devlet tarafndan daha ciddi bir takip balatld. Bu tr faaliyetlerin her eidi, herhangi bir iddete ya da eyleme bavurulmasa dahi sadece dnlmesi ve bir dnce etrafnda rgtlenilmesi bile yasakland, daha aktif daha ar cezai yaptrmlar getirilmeye baland. Tm nlemlere ramen muhalefeti susturamayan gler, bu kez dnya genelindeki demokratik sisteme aykr baskc yasalar kard, ar ve haksz cezalar uygulad; ancak yine de muhalifleri bastramad, halkn ierisinde bu fikirlerin yaylmasna mani

olamad. Halktan taraftar bulmasna dayanamayan sisteminin savunucu gleri, ite bu defa yasalar da aarak -eletirdiimiz antidemokratik yasalar dahi aarakdaha antidemokratik denemelerle, insan haklarna ve her trl meru sisteme aykr bir biimde bu kiileri susturmaya kalktlar. te bu rgtleri, bu kiileri, yani rejim muhaliflerini susturmak iin bavurulan kanunsuz, hukuksuz uygulamalarn adna Susurluk diyoruz. Bu kiileri susturmak iin kullanlan en ar yolun ve en kaba yntemin, yani insanlar ldrmenin, temizlik harektna girimenin addr. Bunun tek bir kiide, bir rgtte, bir grupta deil; genel devlet temayl ierisinde anmsanmayacak bir sahada taraftar bulmas, gvenlik mekanizmalarnn ierisinde ok sayda grevli tarafndan benimsenmesi, bu yntemin dolayl bir ekilde desteklendiini gsteriyordu. Susurluk, terristlere, kanun tanmayanlara kanunsuz muamele etmek eklinde devleti ve devletin mcadele biimini mcadele ettii gruplarla ayn seviyeye indiren, inanlmaz bir anlayn 215

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

tezahryd. Susurluk anlayyla Trkiye'de kimler neler yapt, hangi olaylar gerekletirildi, hangi insanlara zarar verilip hangileri ldrld? Bunlar anlatmak, belki birka ciltlik bir kitabn konusu, belki bunlarn tamamn deil onda birini bile anlatmaya gcm yetmez. Ama bir dnem bu yntem, devlet adamlarnn bilgisi ve dolayl destei dahilinde gvenlik kuvvetleri ierisinde uyguland. Yaptm grev ve bulunduum grev yerleri itibaryla bu ilerin en youn yaand dnemlerde ve merkezlerde, zellikle Diyarbakr ve stanbul gibi en nemli iki byk ilde bulunmam, olaylar hakknda geni bir bilgiye sahip olmam salad. En azndan kimlerin neler yapabildikleri konusunda fikir sahibiyim. Grev yaptm sre boyunca bu kiilerle karlatm ve onlarn giritii bu tr illegal olaylara gcmn yettiince, aklmn erdiince mani olmaya altm. Eer ben ve ekibim de bu olaylarn ierisine girseydik, bugn Trkiye tannmaz hale gelebilirdi. Belki bu cmle insanlara ok iddial gelebilir ama bir dnn; o zamanlar Diyarbakr gibi bir ehrin merkezindeki polis tekilat ierisinde yeni rgtlenen nemli bir gcn, polis istihbaratnn basndaydm ve bu kanunsuz anlaya karsydm. Oysa bu anlay btn blgede, hatta btn gvenlik birimleri ve devletin genel gvenlik aygt iinde ciddi taraftar bulabiliyordu. Kendi ubemdeki arkadalarm bile bu fikre inamyordu. Her hafta yaptm toplantlarda saatlerce sren konuma ve telkinlerle bu fikir ve uygulamalardan onlar glkle uzak tutmaya alyordum; ou idealist olan bu insanlar kolayca bu tr eylemlere ynelebiliyordu. Hatta bu fikirler makul ve meruymu gibi alenen savunulabiliyordu. Belki eyleme kalkan, bu eylemlerin iinde bulunan azd; ama fikri planda geni taraftar bulmaya balamt. Birok yarg mensubu bile, bu kiileri alp mahkemede yarglayarak yaplacak bir ey yok, bunlarn gerei yaplmaldr diyebiliyordu. Tabii blgedeki PKK iddetinin boyutu, faaliyet ve eylemleri arttka bu insanlar da fikirlerini savunmada hakl hale gelebiliyordu. Yapacamz iler konusunda meru zeminde kalmamz gerektiini emrimdeki personelime srekli empoze ederek onlar bu 216

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

eylemlerden uzak tutmaya olabildiince gayret ettim. Yine 1992 ylnn banda, stanbul'a geldiim zaman, yakn alt m insanlar bu ilerin dnda tutabilmek iin ok abaladm. Banda bulunduum ubenin olanaklar, yaplacak her trl illegal faaliyeti nceden kestirebilmeme veya bunu yapanlar hakknda ipucunu bulmama imkn salad iin byk bir g elde etmitim. Bundan dolay nemli bir yerdeydim ve kendi ekibimin ekibe alet de bu ie karmamas, Susurluk anlayndaki olmamas

konusunda ok byk gayret sarf ettim. stanbul'daki birinci ylmn sonunda, elektronik sistemimi kurduktan sonra ubem o kadar ok olayla ilgileniyordu ki, illegal yntemlere hibir zaman kimsenin ihtiyac olmad. Yasalara uygun olan terrle mcadele yntemleri ile byk baarlar elde ediyorduk. Hibir illegal yntem bizim yntemlerimiz kadar etkin olamazd. Ancak tm baarl yntemlere ramen ilerle uramakta, altndan kalkmakta zorlanyorduk ve bu atmosfer -zellikle Dev-Sol'un eylemleri karsnda tekilatn gsterdii tepki- bu rgtlere kar mutlaka illegal yollarla cevap verilmesi gerektii fikrine her an taraftar bulabiliyordu. Kendi ubem iinde ve emniyetin dier birimlerinde illegal yntemlere girilmemesi 1. Bolum: Devlet konusunda srekli ve ok ciddi bir diren gsterdim. Belki de birok insan benim bu tavrm sayesinde bu olaylara girmek istemedi ve bu anlaytan uzak durmaya alt. Yllar sonra baka bir yerde beraber altm bir MT Blge Yneticisi, veda yemei konumasnda benim hakkmda "onlar su ilemekten ve ok byk hatalar yapmaktan koruduumu, grevi her zaman bir vicdani l ierisinde yaptm..." anlatt. Tabii aslnda kanunlar erevesinde legal bir mcadele gerekletirerek baarl ekilde terr durdurunca, o yntemlere ihtiya kalmamt. Bu illegal yaplanmalar, gerekletirilen faaliyetleri uzun uzun anlatmak ve bu konuda ciltlerle kitap yazmak mmkn, belki ilerde en aznda genel

217

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet yazmak

hatlarn

ayr

bir

kitap

olarak

yazarm.

Susurluk'u

sanyorum benim iin artk bir grev. Ama bugn iin asl grlmesi, asl nemsenmesi gereken mesele u ki terr faaliyetleriyle illegal yntemlerle mcadele etmek, terre terristlerin kulland yntemlerle cevap vermek isteyenlere, terrle mcadelede terristlere hukuk d yntemlerin uygulanmas gerektiini gerekirse savunanlara, illegal lkeyi, ve rejimi, devleti korumak iin yntemlerin infazlarn uygulanabileceini

syleyenlere kar asl engel, bizim legal yntemlerle almamz sonucunda stanbul ve dier metropollerdeki tm terr rgtlerinin (PKK, Dev-Sol) eylemlerini durdurmamz olmutur. Bylece illegal yntemleri savunanlarn yaklamlarn merulatran hakl ddialar kalmad, bizim yntemlerimizin doru olduu ortaya kt, biz davamz savunabildik ve onlarn bu tr yntemlerine hibir zaman ihtiyacmz olmadn ispatladk. Haddini aan zddna dnr diye bir sz vardr, ite kendilerine devrimci rgt diyenler aslnda hadlerini aarak, kar olduklar bu infaz timlerinin, bu anlaylarn domasn ve bymesini saladlar; infaz ve bask timleri de yaptklar hareketlerle bu illegal rgtleri bytp oalttlar ve eylemlerinin artmasna zemin hazrlarken bu kiilerin kendilerini hakl grmelerini, kendilerini ikna etmelerini de saladlar. Yani terrist saldrlar, gvenlik kuvvetleri ierisinde infaz timlerinin olumasn, infaz timleri ise faaliyetleri ile illegal rgtleri daha da glendirdiler. te Susurluk byle bir meseleydi bana gre; tabii ki bu sadece be uzanan
J30J Sili,

birka MT ve jandarma mensubunun yapt bulunuyordu. Bana gre bu gvenlik

uygulamalar deildi, onlarn g ve destek aldklar ok yukarlara balantlar birimlerinin, en st mekanizmasnda bulunanlar meydana gelen olaylar btn detayyla biliyordu, gelimelerden haberdard, ama bilmiyormu gibi davranp dolayl destek veriyorlard. Belki de birtakm malzemelerin temininde ve eitli ilemlerin, atamalarn, grevlendirmelerin yaplmasnda bilerek destek salyorlard. Devlet iindeki bu anlay, dnce ve bu dncenin kabul edildii bir 218

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ereve her gn biraz daha geniliyordu, Susurluk denen ey asl olarak buydu ve yanllk da buradayd. Susurluk sreciyle balayan aratrmalar ve bu olayn kamuoyunda basn yoluyla duyulmas zerine alan soruturmalar belki kamuoyunu tatmin etmedi, belki bu olaya katlan herkesi cezala n d ra m a d , hemen hemen hibir eylemden dolay hi kimseye ceza verilemedi, birok olay -hl- faili mehul kald ama ok nemli bir ey gerekletirildi: Devletin hukuk sistemi, bu ii soruturan mfettiler ve en nemlisi de mahkemeler, bu yntemi, bu anlayn yanl olduunu kabul etti, terristlere ve terr rgtlerine kar kanunlar ineyerek, illegal yntemler kullanarak mcadele edilmesini de kanunsuzluk ve terr eylemi sayarak bu anlay mahkum etti. Belki bahsi geen olaylarda fiilen grev alan binlerce insan olmasna ramen sadece on, on iki kii ceza ald. Ama u ok nemliydi, hukuk sistemi rejim ve sistem muhaliflerine kar llegal faaliyetleri, bu kiileri susturmak iin kullanlan hukuk d yol ve yntemleri kabul etmedi. Bu durum, devlet sisteminde bu tutumun artk meru olarak kabul edilemeyeceini ve bir gn, daha ar hesaplarn verileceini ilan etmesi asndan ok nemliydi. Bence bu gelime yzde yz amacna ulamasa da belli bir mesafe kaydetmitir. En azndan bu iin yanl olduu tehir edilmitir. Halen bunu savunanlar olsa da, gvenlik kuvvetleri ierisinde bu anlaya sahip olan azma nmayacak sayda insan bulunsa da bunu hukuk sisteminin yanl kabul etmesi, meru dzende herkesin hukuku ve kanunlar savunmas gerektiinin ortaya kmas asndan ok nemliydi. Dolaysyla ben mahkeme kararn bu adan ok nemsiyorum ve bundan dolay da en azndan Susurluk davas yzde yetmi orannda amacna ulamtr diyebiliyorum. Yaplanlarn yetersiz olduunu, sua karan herkesin ayklanmas gerektiini syleyenlere, byle byk bir temizlik mmkn deil, o kadar suyumuz ve malzememiz yok, olsa da o byk temizlik ounluu alp gtrebilir, ortada fazla kimse kalmayabilir, bu ihtimali de gz nnde bulundurmak lazm diyorum. 219

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Susurluk'ta nemli olan, ilenen sulardan, sua karan insanlarn saysndan ok bu anlay ve dncenin devlet ierisinde, hatta vatandal a a ra s nda ok fazla taraftar bulmas ve bu yntemi savunanlarn saysnn ok fazla olmasdr. Bu anlay ile ancak bunun yanl ve gayri meru olduunun mahkemeler tarafndan ilan edilmesiyle mcadele edilebilir ve ancak bu ekilde bu anlayn yaylmas nlenebilir. Temizlik ancak byle salanr. Gnl ister ki olaya karan, destek veren herkes cezalandrlsn, herkes yaptklarnn bedelini desin. Ama bu her zaman mmkn olmaz, olamaz. Ayrca fikri destekileri tespit edip cezalandrmak, onlarn nereye
}\3

cici fikri desteki, nereye kadar azmettirici olarak

kabul edileceini belirlemek mmkn deildir.

Termal Kameral Uak Alm

Gneydou'da olaylarn hzl bir seyir izlemeye balamasyla birlikte, skynetim uygulan1alannn yeterince baar elde edememesi sonras, devlet yeni bir anlay, yeni bir tertiple skynetimi kaldrp, 1987 ylnda kard kanunla olaanst hal uygulamasna gemiti. Skynetim uygulamas ve asken uygulamann uzun sre devam etmesi, hem dnya hem Avrupa nazarnda Gneydoudaki kstllk halleri nedeniyle eletirilere konu oluyordu. Aynea skynetim ve askeri uygulamalar rgtn gelimesini nlemekten uzakt. Bu yzden ok iyi amalarla ve daha inisiyatifli, daha pratik bir idari anlay ile zm retilmesi dnlerek olaanst hal kurulmutu. Ama ksa srede Blge Valilii sadece gstermelik bir lojistik destek, ikmal salayan, belki pratik baz konularda karar veren ama tm harekt yine askeri birliklerin yapt, hibir alt yaps olmayan bir askeri anlaya dnmt. Zaten Gneydou'da devletin baka gc olmad iin. Blge Valilii fazla risk. almamak, blgede kalc olmamak adna iin kolayna kam ve orada kurulan Jandarma Asayi Kolordu Komutanlna tm grevleri yklemiti. Kara Kuvvetleri birlikleri de onlarn emirlerine verilerek yine bir askeri dzen kurulmutu. 220

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aslnda bir tek skynetim komutanl ad ve baz yetkileri yoktu, daha ok zabta jandarma yetkileri kullanlyordu. Olaanst Hal Blge Valilii eksikliklerle domasna ramen, baz pratik admlar atmak, baz teknik, aletlerle sistemi desteklemek adna arayta bulunuyor ve bu amala dnyann baz lkelerinde uygulanan antterr yntemlerini, gvenlik sistemi satan firmalar rnlerini satmak iin blgeye geldiklerinde deneyip test, ediyordu. Bu blgede neler yaplabilir, neler kullanlabilir diye zaman zaman bu testlere biz de arlyorduk. te bunlardan bir tanesi de termal kamera testiydi. O zamanlar bir termal kamerann ne olduunu duyuyorduk ama tam anlamyla grmemitik. Ergani ovasnda iki deneme yapld. Burada bir termal kamerann s farkna dayanarak altn, zifiri karanlkta dahi s yayan veya evre ile arasnda s fark bulunan btn cisimleri ok rahatlkla fark edebildiini grmtk. Herhangi bir uan alt ksmna, yerden kumanda edilen termal bir kamera, yerletiriliyor ve uak belli bir blgeyi tararken o blgedeki canllar, rgt mensuplarn, her eyi grmek mmkn oluyordu. stelik kameray kumanda ederek, grnen her eyi netletirmek, koordinatlarn belirlemek ve hatta bundan kat zerine kt almak veya bir yere faks ekmek bile mmknd. Byle bir cihaz bu blgede ok ie yarayabilirdi. Snr boylarnda PKK'nn lkeye giri yapt duyumlar alndnda, belli blgelerde rgt mensuplar bulunduuna dair ihbar geldiinde oradaki rgt mensuplar tespit edilebilecek ve grerek operasyon planlanacakt. stelik operasyon srasnda bu uak herkesin yerini ok net olarak bildirecekti. Byle bir sistem btn dengeleri deitirebilirdi. Test iin gelen firma Trkkuu'na ait kiralanm bir uak ile denemeyi gerekletirdi. Uak arazi zerinde gezerken biz de Ergani'deki tabur binasna yakn bir yerde hep beraber grntleri seyrediyorduk: Dnemin Blge Valisi Hayr Kozakolu, Asayi Birlikleri Kolordu Komutan rahmetli Hulusi Sayn Paa, Olaanst Hal Blge Emniyet Mdr Necdet Menzir, O HAL Vali Yardmclar, tabur komutan ve dier btn yetkililerle birlikte hepimiz bu 221

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

denemenin iindeydik. Uaa telsizle talimat vererek falanca kyn stnden gemesini, falanca yolun zerinden gitmesini, tarif ettiimiz timlerimizin zerinden gemesini sylyorduk. Hakikaten o zifiri karanlkta insanlar, hayvan srlerini tek tek ve ok net olarak grebiliyorduk. Termal kamerann, sessizce uabilen, havada uzun sre kalabilen uaklarn altna takldnda ok ie yarayabilecek bir sistem olacam grmtk. Burada hemen bir tutanak tanzim ederek bu aletin hangi durumlarda faydal olaca, blgede ne ekilde kullanlabilecei eklinde grlerimizi yazm ve iimizden birka kii tutana imzalamt. Sonraki gelimelerden hatrladm kadaryla orada yaklak 50 kii vard ancak birka kiiye imza attrlmt ve imzalayanlardan biri de bendim (genelde teknik denemelere stihbarat ube Mdr olarak katldm iin bu trl eylerde bana imza alyordu). Daha sonra, aradan epey bir zaman getikten sonra duydum ki Olaanst Hal Blge Valilii bu sistemden iki takm almak iin anlama yapm. ok sonra rendiime gre de uaklar hazrlanm, Jandarma Hava Taburuna ait pilotlar imal ngiltere'ye edilmi ve giderek orada eitim grmler, uaklar Trkiye'ye getirilmi.

Anlattklarna gre bu uaklar kk motorlu, byk kanatl (hatta kanatlar ahaptand yanlmyorsam), havada 5-6 saat gibi uzun bir sre kalabilen, ok yava ve sessiz uabilen, ok ksa mesafede (zannedersem 100 metreden daha ksa mesafede) havalanabildi, 100 metrelik bir araziye inebilen uaklard. Trkiye'ye iki konteynrn ierisinde getirilen bu uak ve malzemeler, o zamanlar evik Kuvvet ve zel Harektn bulunduu, evik Kuvvet Binas diye bilinen yerin arka tarafnda, bizim oradaki teknisyenlerden destek alarak monte edilmiti. Montajn ardndan uaklar uacak hale geldi; ancak her ne olduysa bir trl umadlar. Aksine tekrar sklerek konteymrlarna kondu ve uzun yllar orada bekletildi. Ne olduunu bilmiyordum, Diyarbakr'da 2-3 yl daha grev yaptktan sonra stanbul'a atandm, 4 yl da stanbul'da grev yaptktan sonra tayinim kt, 1997 ylnda Ankara'ya geldim.

222

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bir gn Milliyet ve Star gazetelerinde yer alan haberde yle diyordu: "Susurluk Olaanst Hale de Kart..." Uak almndaki bir yolsuzluk olayna benim de admn kart gibi bir haber yaynlanmt. Haberde, bu uaklar iin ok faydal olacak diye bir tutanak tutulduu ama bu uaklarn hi faydal olmayaca, kullanlamayaca, Genelkurmay'm, Kara Kuvvetlerinin raporunda uaklar hakknda uurulamaz dendii yazyordu. Bu yanl almdan dolay faydal diye tutanak tutanlar ve faydal diyenler devlet malna zarar vermiler, yanl para harcamlar diye iddia ediliyordu. Deneme sonucu oluturulan o tutanakta benim, Necdet Menzir'in, Vali Yardmcsnn imzalar vard. Ancak Susurluk Aratrma. Komisyonunda

Meclis'teki ifadem dolaysyla kamuoyu beni bildii iin daha ok benim ismim lanse ediliyordu. Bu inanlmaz bir eydi; yaplan denemeyi herkes grmt, Asayi Kolordu Komutan, dier askeri yetkililer ve Blge Valisi de oradayd. Denemeleri hep beraber yapmtk ve bizim kanaatimiz byle bir sistemin ie yarayaca, blgede terrle mcadelede kullanlabileceiydi. Gerekten bana gre bu uaklar bu amala fevkalade de kullanlabilirdi, ama ben denemeden sonra ne yapldn bilmiyordum. Tutanakta sadece, bu uan hangi ykseklikte utuu zaman yerdeki cisimlerin nasl grld vs. gibi testlerden bahsediliyordu. Bu uaklarn alnp alnmamas, ne kadar alnaca, alnacaksa nasl dizayn edileceine dair hibir ey yoktu. Sadece bu kameralarn ie yarayp yaramayaca ile ilgili fikir belirten br tutanakt; bunun alm ile ilgili ben hibir ey bilmiyorum. Bu uaklar alnm, ngiltere'ye o zamanki Jandarma Hava Taburundan hava pilotlar gnderilmi, orada 15 gn eitim grmler, bu uaklarla umulard. Uaklar Trkiye'ye getirildikten sonra da askere teslim edilmek istenmiken, Genelkurmay bu uaklarn askeri standartlar karlamadm belirterek onlar uuramayacan sylemiti. Haberden sonraki aratrmalarmda rendim ki bu uaklar, blge valilii 3.000.000 ( milyon) sterline almt. 223

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genelkurmay in askeri standartlarna gre uan en az iki motorlu olmas, en az iki pilotun kullanmas, uak ierisinde askeri bir takm teknik cihazlarn bulunmas gerekiyordu. Bu ii yapan firma ise u iddialarda bulunmutu: "Eer sizin dediiniz gibi iki motorlu, iki kiinin tayaca btn bu ek sistemlerin olduu bir uak isterseniz o zaman Cesna gibi kocaman bir uak karmza kar ve bu kadar byttnz zaman uak istediiniz dier artlar karlayamaz: ok ses yapar, ok. byk olur, kalk ve ini iin uzun pistler ister ve uak havada yava gidemez, uzun sre havada kalamaz, nk uan motoru, ktlesi bydke, arl arttka belli bir hza ulamas gerekir. stelik dediklerinizi yaparsak bu defa hem sizden ekstra cret alrz hem de belirli zelliklerin bir ksmn karlayamayz." Bu noktada da iler kilitlenmiti; bir yandan teklif olarak kk, sessiz, havada, uzun sre kalabilen, ksa mesafede kalkp inen uaklar lazm diyorduk, ama askeri standartlarmz istenince dev bir uak ortaya kyordu. Bu uaklar yalnzca Trkiye iin imal edilmi uaklar deildi, dnyann baka yerlerinde de bu gibi harektlar iin benzerleri yaplmt ve bu iin tabiat gerei Gneydouda PKK ya kar yaplacak askeri operasyonlarda herkesin risk almas gerekiyordu; ama bu risk alnamad ve bu uaklar, yani devletin milli servetleri orada yllarca konteynrda kapal kald, ucumla mad. una ok inanyorum ki bu uaklar reten firmalar onlar dnyann birok lkesine satm, bu uaklar birok lke tarafndan kullanlm ve denenmiti; ama biz lkemizde kullanamadk, deneyemedk. in daha garip yan akl, mantk szgecine tbi tuttuunuz zaman bu uaklarn o gnk artlarda snr boylarn, geni arazileri, atma sonras veya bir istihbarat alnd zaman olay yerini incelemek iin ok uygun olduu akt; ama hi kullanlamad. Trk basn, Genelkurmay kullanlamad dediyse kesin kullanlamaz, yanl tercihtir, kesin hatal alnmtr, bu i doru deildir diye tavr koydular. Hibir zaman uak almnn doru olabileceini dnmediler. Halbuki buna karar verenlerin, alnm bir ua hizmette kullanmayanlarn suunu hi kimse grmedi, bu 224

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

uak amaca uygundu ve dnyann birok yerinde de kullanlmt, kullanlyordu. Hi olmazsa istihbarat almak iin, militanlar atma sonrasnda takip etmek, alman duyumlarn teyidi iin bunun denenmesi lazmd. Uaklar bir gn dahi uurulmad, askeri standartlara uymuyor diye devreden kaldrld. Gneydou'da hkm sren durum olaan askeri bir operasyon deildi ki; gerilla harbiydi, buradaki eylemlerin
............................................................... .......................... i , Blm: Devlet

kendine zg artlar vard, btn harekt kendine zgyd, kullanlan malzeme de zel olmalyd, bu nedenle riskleri de gze almak gerekiyordu, ama maalesef alnamamt. Belki Blge Valisi uur altnda sivillerin byle bir ara almasn kabullenemedi veya istemedi, ne sebeptense bilmiyorum, tek bildiim ok eyin heder edildiidir. te Gneydou'daki olaylarda yeterli baar salayamama-mzm altnda bunun gibi kk ama ok nemli sebeplerin yattnn grlmesi gerekmektedir. Bugn insansz uak alalm diye Babakanmz ABD bakanyla grtnde veya benzeri bir temasta seviniyoruz. Halbuki daha 1988-89 yllarnda termal kameral uaklarmz vard ama kullanmadk, kullanamadk, deerini bilemedik, onu gelitirip bugn ok daha stnlerine sahip olabilirdik. Olmad. Ayrca 1997 ylnda insansz hava aralarn Trkiye'de retmek zere, yabanc bir ortakla Konya'da fabrika aan bir firma da ilgisizlikten, alc olmamas nedeniyle kapand Sonunda Star ve Milliyet gazetelerini hem Basn Konseyine ikyet ettim, hem de tazminat iin mahkemeye verdim. Basn Konseyi bu haberlerden dolay muhabirlere ve gazetelerin yaz ilerine knama verdi, mahkemeler de o zamanki para ile sorumlular 1,5 milyar tazminata mahkum etti.

Antalya'da PKK Operasyonu

Zannederim 1997 ylnn temmuz ayyd, 28 ubat sonras oluan havada, Deniz Kuvvetlerinde polis kkenli Er Kadir Sar225

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

musak vastasyla, Bat alma Grubunun kuruluuyla ilgili temin edip st makamlara verdiimiz gizli bir belgenin alnd iddia ediliyordu. ddialarn yaylmas zerine 32. Gn adl televizyon programna katlm, bu durumun hakkmzda psikolojik bir harekta dnmesini deerlendirmitim. Programdan sonra artk sthbaratlk yapamayacama kanaat ge t iriyordu m; bana gre kp televizyonlarda konuan bir istihbarat artk istihbarat hayatn bitirmi saylrd. Bu nedenle stihbarat Dairesinden ayrlmak iin dileke verdim. Grevden ayrlmama ksa bir sre kala, o sralar bizim gney illerimizin birinde bulunan stihbarat ube Mdrlnden, Antalya "ya. bir PKK grubunun getiini ve Antalya'nn krsal alannda gerilla faaliyeti yrteceim bildiren ciddi bilgiler geliyordu. lk bakta bu bilgiler pek inanlacak gibi deildi; nk PKK'nm Antalya'nn krsal alannda ve dalarnda faaliyet gstermesinin ok anlam yoktu. Ne de olsa orada siyasi olarak dayanacaklar, destek alacaklar bir halk kitlesi, bir yerleim yeri bulunmuyordu. Antalya'daki faaliyet sadece turizmi baltalamak, turistlere ynelik eylemde bulunmak iin olabilirdi; bu durumda da eylemi yapacaklar zaman gelir, eylemden sonra dnerler diye dnmtk. Ancak gelen bilgiler ok salamd ve bizim kanaatimizi d oru lam y ord u. Verilen bilgilere gre uzun sreli faaliyette kalmak zere Antalya'ya bir grup nakledilmiti ve grup RPG denilen roketatar, BKC (biksij tipi makineli tfekler gibi ciddi silahlarla donatlmt. Bu bilgileri netletirmek iin istihbar! faaliyetleri younlatrdk ve yeni bilgiler elde etmek iin altk. Bir mddet sonra fotoraflar da dahil ok ciddi materyaller elimize geti ve artk dada silahl bir grubun eylem hazrl ierisinde olduundan emin olmutuk. O tarihler, stihbarat Dairesinin PKK karsnda gerekten ok stn performans gsterdii bir dnemdi. lgili vilayetin ve merkezdeki bizim teknisyen arkadalarn almas neticesinde PKK grubunun sipari verdii cihazlardan birinin ierisine bir elektronik cihaz yerletirerek haber alma imkn yaratld. te bu mucizevi sistem sayesin de PKK grubunun yerini 226 belirli aralklarla tespit

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

edebilecektik. Bu gelime zerine bir polis helikopteri ve teknik ekiple birlikte Antalya'ya gittim. Bu esnada Emniyet Genel Mdrlnn zel Harekt Timlerinin byk bir ksm sparta iline getirilmiti, sadece amirlerini Antalya'ya gtrmtk. sparta ve

2
saat iinde gelip operasyona

32

Burdur civarnda bulundurulan timler ardmz zaman birka katlabileceklerdi. Antalya'ya vardmzda Antalya l Emniyet Mdr, Jandarma ve Valilikle grtk, ancak bir sorun vard: Operasyon Jandarmann grevli olduu krsal alanda yaplacakt ve Antalya Jandarmasnn elinde bu operasyonu yapacak yeterli tim bulunmuyordu. lave Jandarma timlerine ihtiya duyuluyordu. Emniyetin timi vard ama tek bana olmas da pek uygun deildi; mutlaka ek kuvvete ihtiyacmz vard. Bu durumu tarttktan sonra, helikopter le belirli zamanlarda havalanarak grubun yerini tespit etmeye altk. Eldeki kk istihbari bilgilere hangi dayanarak dalk Antalya'nn byk corafyas iin ierisindeki blgede olduklarn bulmak

helikopterle arazinin her gn belli bir blgesini taramaya baladk; PKKllarm yerini elektronik olarak tespit edebilmek i n militanlara birka km yaklamamz gerekiyor du. PKKllarm ektirdii bir fotorafta grnen kayalk yap ve emeyi bulmaya alyorduk. nc gn PKK mensuplarnn yerlerini belirledik. Ayn gn, bizim elde ettiimiz bilgiyi teyit eder mahiyette hem askeri birimler hem de Milli stihbarat birbirlerinden bamsz olarak Antalya'da, Kuzey Irak'taki PKK unsurlaryla telsiz konumas yapan bir cihazn varl tespit edilmi, yaklak bir blge tespiti de yapmt. Antalya'nn dousuna yakn bir blgedeydi ve kylere yakn bir arazi ierisinde bulunuyorlard. Artk kesin olarak blgeyi netletirmitik. Bu blgeye timleri gece szdrrsak, elimizdeki cihazlarla, yer lerini belirleyerek grubu imha etmek mmknd. Ancak bahsettiim gibi, jandarmann elinde zel veya operasyon yapacak tim yoktu ve bu timin temin edilmesi iin biz srekli Emniyet Genel Mdrl ve 227

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Jandarma Genel Komutanlndan (onlar da Genelkurmaydan) tim istiyorduk ancak uzun bir sre gemesine ramen bir trl tim gelmedi. Tim buiamyorduk. PKK yeleri vard ve tespit kesin nokta istihbaratyd, rgt Antalya'ya yerleecek, Trk turizmine ok ciddi darbeler vurabilecek, yapt en ufak eylemle tm Antalya blge turizmini tehlikeye sokacakt. Buna ramen birka gn daha beklememize ramen maalesef tim getirilemiyordu. Gece temin ettiimiz kamyonetlerle PKK Mardan sinyal aldmz blgeyi dolatk ve o blgeye girip karak (biraz da belki kendimize riske atarak) PKK'nm yerini daha kesin bir ekilde tespit etmek iin bir sre daha altk; ancak iki gn sonra tm grmelere ramen jandarmann artk bir tim karma ihtimali olmadn anladk. Olsa olsa kendi elindeki klasik karakol hizmetlerini yapan jandarma erleri ile destek verebilecekti; ama operasyon timi olarak yetitirilmemi askerlerle bu gruba kar operasyon dzenlemek uygun deildi. Bununla birlikte Antalya l Emniyet Mdr Natk Canca tek bana bu riski stlenemeyeceini, eer jandarma timleri gelmezse polis timlerini buraya soktuu zaman doabilecek olaylarn PKK sorumluluunu kendisinin stlenemeyeceini syledi.

grubunun yeri belliydi, elimizde grubun says ve ellerindeki silahlarn fotoraflarna kadar tm detayl bilgiler, hatta dada ekilmi fotoraflar bile vard ve rgt bu blgeye yeni giriyordu, yaplacak bir operasyonla bu blgede sklp atlabilirdi. Ancak maalesef jandarmann tim getirememesi, Antalya Emniyet Mdrnn tek bana risk stlenmemesi zerine biz operasyonu yapmadan Antalya'dan geri dndk. Operasyon yaplmad, timler geri ekildi. O tarihlerde, hatrlyorum, Genelkurmay Bakan ksa bir sre sonra austos ay ierisinde aklama yapyordu: "Dnyada Amerika'dan sonra en byk harekt yaptk, alt tabum "uarbirlik harektyla" Cudi dann muhtelif yerlerine attk," eklinde dnyaya beyanat veriyordu. Byle bir beyanat veriyorduk iz
TD

cirrici

T d ilci nn t

LF

. c c o.

t-1 i r ci c, TJLFI^ t

rlz

c CCLTIDC vuracak byk

eylemler gerekletirecek bir grubu imha etmek zere iki veya 228

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zel Harekt Timini Ankara'dan Antalya'ya getirememitik. -be gn boyunca burada operasyon yapacak bir tim bulamamtk. S onrasm belki birok l. 1S ..1T layacaktr: Antalya'da bu PKK grubu
O

turistlerin aralarn ve ormanlar yakt, turistik tesislere roket att, jandarmalarla birka defa atmaya girdi, (daha sonra intihar eden) Albay Ab-dulkerim Krca buradaki bir atmada yaralanp sakat kald. Halbuki bu grubu o gn imha etmek mmknd. Bu grup iki yl boyunca Antalya'da pek ok olay gerekletirdikten sonra ve Trkiye iin epey sorun yarattktan sonra, birka komando taburunun aylarca sren operasyonlarnn ardndan imha edilebildi. te Trkiye'nin terre bak... Terrle mcadelemizle ilgili belki dardaki insann gremedii ama iinde olan bizlerin yaayarak grdmz ok ciddi hatalarn, eksikliklerin ve aslnda bu olaylarn neden bu kadar bydnn rneklerinden bir tanesi de bu olayd diye dnyorum.

Devletin Gvenlik-Bte likisi

TBMM'de bte grmeleri yaplrken gelenektir, bir bakanla bal olan genel mdrlk ve ait birimlerin brokratlar, kendi bteleri grlrken komisyon yesi milletvekillerinin bakanlanna soraca sorular karsnda hemen cevap hazrlamak zere genellikle komisyonda ve Meclis'te hazr bulunurlar. ileri Bakanlmn btesi grlrken ve bunun iinde en byk yer tutan btelerden bir tanesi de Emniyet Genel Mdrl olduundan, Emniyet Genel Mdr, Genel Mdr Yardmclar, Daire Bakanlarnn byk bir ksm da alt komisyon toplantlarnda hazr bulunur. Bakana sorulacak sorulara annda cevap hazrlamak ve cevaplandrmak zere beklerler. Bir defasnda ben de orada bulundum; yanlmyorsam 2004 yl bte grmeleriydi. 2003 ylnn aralk aynda konumalar dinliyordum. O arada bte hakknda genel bilgiler verilirken ekrana yansyan tabloda grdm ki Trkiye'nin yedinci byk btesi Emniyet Genel Mdrlne aitti, sanyorum sekizinci Jandarma

229

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genel Komutanl, dokuzuncu Sahil Gvenlik Komutanl, onuncu Milli stihbarat Tekilat diye gidiyordu. kinci byk bte de Trk Silahl Kuvvetlernindi diye hatrlyorum. Bu da gsteriyordu ki bu lkenin, zellikle i gvenlii ile ilgili, yani bu lkenin vatandalarn birbirlerine yapacaklar ktlklere kar korumak, bu lkenin devletini kendi vatandalarndan gelecek zararlara kar korumak amacyla kurulan tekilatlarn bteleri ok byk rakamlard. stelik Trk Silahl Kuvvetlerinin, Jandarmann, Emniyetin eitli vakf ve dernekler vastasyla sahip olduklar kaynaklar deildir. Bte iinden ve dndan elde edilen gelirlerden toplanan kaynaklar i gvenlie ayrlyordu ki, bunlar toplamda ok byk rakamlard. Grnt una benziyordu, paranz saklamak iin aldnz kasann deeri paranzdan daha fazlayd. Burada bir yanllk vard, byle olmamas gerekiyordu. Ayrca grevlerim esnasnda grdm bir dier durum da devletin i gvenlik birimlerinin kendi ierisinde dayanma, yardmlama, koordinasyon olmadndan her eye avr ayr harcama yaplyordu. Her birim ayr ayr ayn malzemeyi satn almak istiyor, birimler aras yaanan ciddi bir yartan tr de inanlmaz rakamlarla bteler talep ediliyordu; hatta gerek duyulmayacak son model cihazlar, sper sistemler, her eyin en iyisi istenmeye kalklyordu. Bu lkenin kaynaklar yatrm ve insanlarnn eitimi iin deil; maalesef gvenlik iin kullanlyordu. Bugn yine btn devlet kurumlarnn imknlarna, kullandklar btelere baklrsa, gvenlik amacyla kurulan birimlerin denek ve btelerinin Trkiye'de dierlerinden modern bat ok daha fazla olduu lik grlecektir. lkelerinin gven (ki bazlar bir bakanln btesi kadardr) ve Babakanlk rtl deneinden aldklar paylar bu rakama dahil

kuvvetlerinden daha fazla malzeme almyor, ama bunlar yerinde ve zamannda kullanan ryo ruz. Oysa bugn Emniyetin, Jandarmann, btn gvenlik birimlerinin ve hatta Silahl Kuvvetlerin i gvenlik amacyla ibirlii yapmaar halinde, bu harcamann kesinlikle 230

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

drtte bir inmesi veya bu harcamayla on kat karlk elde edilmesi mmkndr. Kendi aralarnda koordinasyonu iyi saladklar zaman bu harcama ve faaliyetlerden kesinlikle tasarruf edilmesi ve baarnn ok daha yce olmas mmkndr, ama ne yaplrsa yaplsn maalesef bu kuvvetler arasnda gerekli koordinasyon hibir zaman salanamamtr ve salanamaz. nk onlar, genellikle kendi kurumsal menfaatlerini n planda tutan tekilat ve kurumlardr. Maalesef iinde olanlar bunu kabul etmese bile gerek byledir. Bu kurumlar tek at altnda birletirilmeden, hatta ok ciddi ekilde bu. iten anlayan sivil kurumlar, sivil kiiler tarafndan denetlenmeden asla rayna oturtulamaz. Aksi taktirde bu lkenin byk bir kayna, i gvenlik ad altnda heba edilip bir tarafa, atlmaya mahkumdur. Bu lkenin i gvenlii ok daha dk rakamlarla, ok daha az kadroyla, ok daha iyi bir ekilde salanabilir, ama mevcut durumda tm kaynaklar i gvenlie de harcasanz kesinlikle bu konuda istenen baarnn salanamayacana eminim, nk bunlar yerinde ve zamannda usulne uygun kullanlamamaktadr.

si'nde Yenilikler
2003 yl haziran aynda Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Dairesi Bakanlna (KOM) atandm. Daire Bakanlnn merkezde Mali, Organize ve Narkotik sular olmak zere nemli birimi vardr ve bu birimlere bal olarak pek ok sula tm lke apnda, mcadele edilmektedir; ama kamuoyunda, daha ok uyuturucu operasyonlarm yapan Narkotik birimi ne kar. lke genelinde ise her l Emniyet Mdrl ierisinde KOM ube Mdrl yer alr, Ben birincil olarak mali sularla; yani kaak ve gizli yntemlerle yaplan her trl mal (akaryakttan tekel malzemesine) ithalat ile bata ihaleler olmak zere kamudaki yolsuzluklarla ve ikincil olarak da mafya denen organize su ebekeleryle mcadeleye ncelik ve nem veriyordum. Fakat uluslararas 231

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hali'te Yaayan Smonlar. .. _ _ _ ................................................. ..........................................._. kurulu ve tekilatlar uluslararas uyuturucu ile mcadeleyi ne karmaya alyorlard. artlar alana da eit nemi vermemiz gerektiini ortaya koyuyordu. Hzl ve hummal bir almann ierisine girmitim. O tarihlerde KOM'un merkezde kendine ait teknik altyaps yoktu (stihbarat Dairesi konu zerinde alyordu) ve tm Trkiye'deki il ubeleri (stanbul hari) herhangi bir dinleme faaliyeti iin Ankara'ya geliyordu. Van'dan Edirne'ye kadar her ilin polisi dinleme karar aldnda Ankara'ya gelip kendi iline ait bir iki telefonu Daire Bakanlnda dinliyor ve dinlemede elde ettii bilgileri kendi iline telefon vs. yoluyla aktaryordu. Byle komik bir uygulama vard, bu ekilde bir alma ile netice almak, sistemli bir alma yapmak mmkn deildi. Daire bakan olarak ilk nem vermem gereken eyin kurumsallamak, bir sistem kurmak olduu akt. Sonra bilgisayar sistemi, bilgi bankas ve sokakta alan birimlere istedii teknik malzeme ve sistemleri salamak gerektiini grmtm. Dier yandan alp i retmek lazmd; benden nce, ileri Bakan Saadettin Tan tan'm zamannda nemli operasyonlar yaplmt, bunlarn devam gelmeliydi. Tam bu srada Uzan olay patlad, iimiz iki kat artmt ve stelik ben mali, narkotik kaaklk konularn bilmiyordum, daha nce hi bu birimlerde almamtm; bir yandan da renmem gerekiyordu.

Uzan Olay
Yukarda belirttiim gibi, Kaaklk Daire Bakam olarak grevde yeniydim, dairenin grev alanna giren konular ve bu konularla ilgili mevzuat renmeye alyordum ki Uzan olay patlak verdi. Bir anda kendimi denetim elamanlarnn, mfettilerin ve bankalar yeminli murakplarnn mar arasnda, henz anlayp ve kavrayamadm Uzanlarn Bankas yolsuzluunun

232

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ardndan tm irketlerinin kart olayn iinde buldum. Sradan mali konular dahi tam olarak anlayamazken bir anda 1.
Devlet: Blm:

en byk soygunla kar karya kalmtm. stelik bu ilerle asl olarak ilgilenen Bankalar Denetleme ve Dzenleme Kurulu o sralar kendi iinde BDDK ve TMSF olarak ikiye blnyor, yneticileri yeni atanyordu. ok zor durumdaydm, ama alamaya da zamanm yoktu. Bir sre sonra bu ilerden az da olsa anlayan, daha nce bankalar operasyonunda grev alm epey tecrbeli personellerimin olduunu grdm. Aralarnda Soner Komiser vard ki tam o mehur szdeki gibi 'tek basma bir orduydu', Ozanlar adna yaplan pek ok eyin yansn tm samimiyetiyle alan kamu grevlileri yapmsa dier yarsn Soner Komiser tek bana yapmt desem yanl olmaz. Ozanlara ynelik tahkikat baladnda ozanlarla ilgili nceden aklmda kalm baz bilgileri anmsyordum. Bazen anormal olaylar aklmn br kenarnda kalr, yllar sonra iime yarar. Anmsadm ilk olay 1992 balarnda gereklemiti. stihbarat ube Mdr olarak stanbul'a yeni atanmtm ve ubeyi ara, gere, personel asndan glendirmeye alyordum. Bir gn, daha sonra SK soruturmas ve Ergim Gkneli sor-guiamasyla adn duyuran Mali ube Mdr arkadam Salih Gngr geldi, beni banka, denetimlerinde yetkili bir uzman olan Yeminli Murakp Fahrettin Yahi ile grtrd. Bana arlattklarna gre bankay denetlemek ve incelemekle grevli Yahi'ye banka, mdr bir oda veriyor ve Yahi orada alrken bir gn ayann demesi ile dinleme cihaz olabileceini tahmin ettii, masa altna gizlenmi kk bir elektronik cihaz buluyor. Bu cihaz bana. getirdiler, telsiz teknisyenim brahim ksa srede inceledi. ok gzel bir cihazd, o zamana gre birinci snf iilik ve kalitedeydi; denemeler yaptk bizim ubedeki cihazlarn hepsinden iyiydi, hatta bir sre grevde de kullandk.

233

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

O zaman Fahrettin Yahi bunun nemli olmadn, kendisine banka, ierisinde bilgi veren var m diye renmek amal konmu olabileceini dnmt, biz de zerinde durmamtk. Bankann sahipleri kimdi, nasl insanlard, haklarnda hi bilgi sahibi deildim ama bu cihaz ve kullanlan yntem hi makul grnmyordu ve bunu yapanlar byk eyler saklyor olmalyd. Bu tuhaf olay bylece zihnime kaznmt. Aslnda bir tek bu olay bile bu kiiler hakknda phelenmek ve aratrma balatmak iin yeterliymi. Daha o gnlerde Uzanlann legal yollar dnda farkl, hileli ve biraz da casusluk yntemleri kullandnn ipular ortaya km, ancak biz uya-namamz. Fakat ne ben, ne de devletin baka kurumlar bunu anlayacak, tahkik edecek durum ve konumda deildik. Zaten benim grevim sadece terr istihbarat idi. Dier bir olay ise 90 karn banda meydana geldi. Trkiye Yn ilk zel televizyonu Star TV Ahmet zal ve Cem Uzan n ortaklnda yayma balamt. Bir sre sonra da aralarnda anlamazlk knca Star TV Uzanlarda kalm, Ahmet zal da sonrasnda Kanal 6'y kurmutu. stanbul'da greve balamamzdan ksa sre sonra Asayi ube Mdrlne Star TV'nin sahiplerinin telefonla tehdit edildii intikal etmi. Birileri telefonla Star TV patronlarndan haklarn ve alacaklarn istiyor, st kapal ekilde tehdit ediyormu. Asayi ubesi benden bu tehdit eden kiinin telefonunu tespit etmemi istemiti, bu amala birka defa olay anlamak ve bu kiiyi tespit etmek iin Star TV ye gittim. Cem Uzan i tanmazdm, o gn de kendisi yoktu. Uzanlar adna yetkili olan birileri ile grtm, "Bu ii Ahmet zal yaptryor, onun adamlar. 7' diyorlard. Sebebini sylemiyorlard, ama kanalla ilgili yaadklar ayrlktan dolay alacak iddialar olduunu anladm. Aranan telefona bir teyp balayarak tehdit eden kiinin birka konumasn kaydettik. Kaydettiimiz konumalarda tehdit eden kiiler aa yukar 20 milyon dolar alacaktan bahsediyor, grmek iin Trkiye dnda, Almanya'da bulumak istiyorlard. 234

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Ben biraz cesaret vermek adna (aslnda biraz da tam bir saflkla) tehdit eden kiilerin ciddi olamayacaklarm sylemitim; 2 40 ozanlarn 20 milyon dolar olamayacana gre, bu paray isteyen kiiler de mantkl deillerdi. Bana parann olup olmamasnn nemli olmadm, bu kiileri yakalamamz gerektiini sylediler. Hl bu olay hatrladka saflmdan dolay utanrm. Hatrladm dier bir olay ise stanbul Borsasnda iki kiinin (Hseyin Engin Saydam ve Uur Soyata) sahip olmalar mmkn olmayan miktarlarda byk paralarla hisse topladklar, ancak haklarnda bu tr haberlerin kmas zerine srra kadem basarak kaybolduklar ve bir daha kendilerinden haber alnmadnn tespit edilmesiydi. Bu kiilerin arkasnda kimlerin olduu, bu ii neden yaptklar, bu kadar nakit paray kimin verebilecei konusu yine aklmn bir kesinde kalan hususlardand. Sonradan rendiime gre bu kiiler Uzanlar iin alyordu. O gn ilk yolsuzluk patladnda basn yukardaki olaylar da dahil tm bilgileri tazeledi: mafya benzeri yntemler kullanyorlard, eitli kiilerle sorunlar Mali vard, ilerinde bize casusluk aletleri kullanyorlard. uzmanlar Uzanlarm marifetlerini

anlatmaya baladlar. Anlatlanlara gre Uzanlarm ilk nemli marifeti uydu: Kendilerine ait mar Bankas ilanlarnda en yksek faizi vereceiz diyerek halktan milyarlarca mevduat toplam, sonra da "batyor" sylentisi yaylnca (mali uzmanlara gre bu sylentiyi de kendileri yaymt) halk bankaya hcum etmi. Bu defa Uzanlar vadesinden nce anapara istendiinden, "Siz vadeyi bozuyorsunuz, faiz istemeyene anaparasn veririz yoksa para deyemeyiz" demi, daha nce batan bankalarda zarar gren halk da panik halinde anaparay kurtarmak iin faiz istememi ve Uzanlar isteyen herkese tm parasn demi. Kimsenin diyecei bir ey yoktu, ama Uzanlar bu olayla voliyi vurmutu. Faizin neredeyse % 100-120 olduu enflasyon yllarnda milyar dolarlara tekabl eden paray bir yl 235

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bedava kullanm, hi faiz dememilerdi, stelik tm paralar deyerek en salam ve gvenilir insanlar grnmne kavumu, halk "biz hakszlk yaptk bak adamlar paramz dedi" demiti.

EA ve Kepez Elektrik
EA, ukurova blgesindeki barajlardan elde edilen elektriin zel irket, eliyle datlp ynetilmesi iin devlet tarafndan 19501i yllarda kurulan, elektrik datm ve sat konusunda imtiyaz hakkna sahip, ok ortakl krl bir irkettir. Uzanlar nce zelletirme kapsamnda EA'n belli oranda hissesini almlar, sonra sahip olduklar bankalar araclyla gizlice hisse toplayarak %37 hisseyi ele geirmilerdi. Daha sonra hisseler henz kendilerine devredilmeden, hisselerin temsil haklarn para karlnda noter senetleri ile alarak ynetime hkim olma yolu izlemiler ve uzun kavgalar sonucu, sahip olduklar Star TV'yi de silah gibi kullanarak tm kar koyanlar susturmu ve sonunda ynetime hkim olmulard. Daha sonra hisse satn alarak Antalya'da Kepez Elektrik adl elektrik irketini de satn aldlar. EA ve Kepez'd e ynetime hkim olan Uzanlar ksa srede irketlerin iini boaltmaya, bu irketlerin paralarn kendilerine aktarmak iin yntemler gelitirmeye baladlar. nce bu irketlerin paralarn, kendilerinin Kuzey Kbrs'ta kurduklar mar ff Shore Bank'a dk faizlerle yatrdlar, bu irketlere finas kullanmak ihtiyac duyduklarnda ise ayn bani alarda yksek faizle kredi kullandlar ve bylece irketler zarar etmeye balad. irketlerin paralar kendilerine akmasna ramen zararda grndkleri iin vergi vermediler; ancak bu esnada kk hissedarlar zarar etmeye balad. mtiyaz szlemesi gerei EA, baka irketlere ortak olmamas gerekirken Uzanlara ait Ladik, anlurfa, Gaziantep, Bartn ve Trabzon imento irketlerinin 132 milyon dolarlk hissesini satn alarak ortak oldu ve bir sre sonra imento irketlerinin sermaye artrmlarna EA sokulmad. Uzanlara ait irket ve Uzan ailesi yeleri, dier ortaklarnca yaplan sermaye artrmlar ile EAin bu imento irketlerindeki hisselerinin 236 deerini drerek, EA

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

taralndan 132 milyon dolara alnan hisseleri yine Uzan Grubuna ait baka irketlere sattlar. Uzanlarn EA ve Kepez Elektrik'teki bu ali cengiz oyun larmm bir ksm denetim elemanlarnca tespit edilerek rapor edilmitir, ama bunlar 2003 ylma kadar hasralt edilir veya etkin olarak ileme konmaz. lerleyen tarihlerde iin, halk tabiri ile rayndan kacan hisseden Uzamlar bu tezgahn ortaya kma ihtimalini gze alarak, Kbrs'taki mar Off Shore Bank i 'kara para cenneti' diye nitelendirilen Lihtentayn merkezli Patrak Finans adl bir irkete satarlar; aslnda bu irketin sahibi de yine Uzan Grubu'dur. in esas komik taraf ise, bu iki irkete bu kadar yksek miktarlarda ve yksek faizlerle kredi veren mar Off-Shore Bank Ltd. irketinin durumu. Bu irketin sermayesi, Lefkoa Bykeliliinin Hazine Mstearlna verdii rapora gre, 1993 ylnda 1 milyon dolardr; ama EA ve Kepez'in yz milyonlarca dolar parasn dk faizle alp, tekrar bu irketlere ok yksek faizle kredi olarak vermitir. Sonunda EA ve Kepezin zarara uratlmas ve eitli usulszlk sulamalaryla, Uzanlarn baz aile yeleri hakknda Sermaye Piyasas Kanunu ve Trk Ceza. Kanunu hkmlerine aykr davranmaktan Adana, Antalya ve stanbul Asliye Ceza Mahkemelerinde davalar alr. Ayrca EAin faaliyetlerinden elde edilen gelirlerle alman mal varlklarnn, imtiyaz szlemesi gerei Enerji Bakanl adna tescil ettirilmesi gerekirken, Uzan Grubu irketleri adna tescil ettirilerek kamudan mal karlr, el konulduktan sonra aylarca mahkeme yoluyla uralarak bu mallarn bir ksm Uzanlarn zerlerinden silinip devlet adna tescil ettirilmitir. Berke Baraj nas mtiyaz szlemesi gerei, EA ve Kepez irketlerinin elde ettikleri gelirle belli oranda yatrm yapma mecburiyeti vardr ve bu mecburiyet blgede hidroelektrik santrali, yani barajlar yaplmasn 237

66

milyon dolara, yani dk fiyatla zararna

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gerektirir, ozanlardan nceki dnemde, bu amala Berke Baraj projelendirilmi ve bir talyan firmasna 591 milyon dolara ihale edilmiti. EAn Uzanlarm eline gemesinin ardndan, demelerin yaplmamas ve iin braklmas iin karlan bin bir glk zerine bu talyan firma baraj inaatn, Uzanlarm zoruyla brakr. Bylece baraj inaatn Uzan Grubuna ait Yap Ticaret A., adl irket stlenir. Bu aamadan itibaren, baraj inaatnda kullanlan her trl malzeme Uzan Grubunun dier irketlerinden satn alnmaya balanr. Daha yakn fabrikalar olmasna ramen imento Urfa ve Gaziantep fabrikalarndan getirtilir, zemine beton enjektesinde kullanld diyerek llmesine imkn olmayan ve gerekenin ok zerinde miktarlarda imento, demir vs. ile iirilmi faturalar kullanlarak maliyet ykseltilir ve EA'a fatura edilir. Ayrca EA in imtiyaz szlemesi gerei, devlete kar bu yatrmlar yapma taahhd ve mecburiyeti olmasna ramen bu yatrmlar iin EA ve orta olduu dier irketler zerinden 12 ayr yatrm tevik belgesi kullanarak, devletten haksz nakit para yardm alnr. EA'a el konmas ve usulszlklerden dolay Uzanlar hakknda alan davalarda bu defa da bilirkii ve uzmanlara rvet verilmesi olaylar geliir. Sonunda grkemli bir trenle alan Berke Baraj bir milyar dolar civarnda, bir rakama mal olmutur. ddialar doruysa bu barajn yapmnda Uzanlarm irketine 400 milyon dolar akta rlmtr. Uzanlarm yaptklar usulszlkler ve yolsuzluklar zerine, Tansu iller dneminde EA imtiyaz szlemesi iptal edilerek ynetime el konmak istenir; ama nce koalisyon dneminde Enerji Bakanlnn kararname hazrlamamas, sonra eskiden beri Kemal Uzan in yakn olmu olan Demirci'm cumhurbakanl dneminde kararnameyi imzalamamas nedeniyle baarl olunamaz. 2001 ylnda 4628 sayl Enerji Piyasas Kanunu kartlarak, Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu kurulur. Buna gre 2002 yl sonuna kadar sektrde faaliyet gsteren irketlerin, retim ve 238

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

datm faaliyetlerinin ayn grup tarafndan yrtlmesi yasaklanr. Datm toplam irketlerinin tketimin faaliyet ile yrttkleri snrlanr, blgedeki retim ve retimleri datm %20'si

haklarndan bilini bakalarna devretmeleri art koulur. Ayrca enerji datmnn serbest olmas, alcnn herhangi bir blgede ucuz bulduu elektrii istedii reticiden serbest piyasada almas ve iletim irketlerinin bedeli karlnda, elektrii tama mecburiyeti getirilir; ama Uzanlar bu hususlara uymazlar. Baka blgeden alman elektriin kendi datm blgelerinde alclara ulamasna msaade etmez, kendi datm blgelerindeki her alcnn elektrii kendilerinden almaya mecbur olduunu, eski tarihli imtiyaz szlemesi ile buna haklar, olduunu sylerler ve kanunu blgede uygulamazlar. Bunun zerine Kurul, imtiyaz hakkn iptal ederek EA ve Kepez'e el koyar. EA elinden alman Uzan Grubu nakit sknts ekmeye balar ve bu sknt da. yava yava mar Bankasna srar: elektrik irketlerinden gelen nakit para ak kesilen banka, deme sknts ierisine girer. Uzan Grubu EA i geri almak iin Trkiye'de at davalar kazanamaynca ve kazanamayacan anlaynca bu defa daha farkl hilelere bavurur. rdn'deki temsilcileri olar Ali Cenk Trkkan vastasyla Gney Kbrs'ta Libananco isimli bir irket kurarak, EA in hisseleri daha nce bu irkete satlm gibi gsterip, yabanc yatrmcy koruma ve tevik amal karlan tahkimle ilgili mevzuat ve arlamalara dayanarak, tazminat. davas aarlar. (Kitap yazlrken tahkimde ilk ilemlere devam edilmektedir.) Peki, Uzanlarn yapt asl yolsuzluk tam olarak nedir? mar BankasYda neyi, nasl yapmlardr? Bunu ksa bir yazda anlatmak mmkn m bilemem. mar Bankas olay, hakknda birden fazla kitap yazlacak cinsten; dnyadaki bankaclk sular ve banka ii boaltma operasyonlarnda literatre girmi bir olaydr. Dnya bilimine bilimsel almalarmz ve bulularmzla giremedik ama mar Bankas yolsuzluu ile bu alanda dnyada hatr saylr bir yer edindik. 239

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mar Bankas nasl bir bankayd ve nasl ynetiliyordu diye baktmzda grdmz kadaryla bankann tm ortaklar Uzanlard. Ynetimde, Uzanlar har iindekilerin byk ksm dier irketlerindeki lise mezunu personellerden seilmiti ve onlar da dier bankalara gre dk cretlerle altrdklar ortaya kmt. Bu insanlarn byk ounluu dar gelirli ailelere mensup, gelirinden baka bir ey dnemeyen, finans, iktisat gibi konular ok iyi bilmeyen, sorgulama ve soruturma yetenekleri ekonomik sebeplerden dolay gelimeyen, tam bir aidiyet duygusu ierisinde alan, mevduat kabul etme ve verme dnda ok fazla bir inisiyatifi bulunmayan kiilerdi. Ynetim kurulunda deil; memur pozisyonunda ve rolndeydiler ve bu durum Uzan GrubuYun yolsuzluklar yapmasn kolaylatryordu. Bankalar Kanunuma gre mar Bankas Yun mevduatnn ancak %10'u kendi grup irketlerine kredi olarak verilebilirken Uzanlar bu kanuna aykr olarak eitli usulszlklerle mar Bankas'mn tm mevduatn Uzan Grubu irketlerine kullandryordu. Bu da yetmiyor mevduatn nemli bir ksm, resmiyette kendilerinin gzkmeyen, Kuzey Kbrs'ta tabela irketi olarak kurduklar, tm ilemleri Trkiye'deki temsilcisi gzken mar Bankas ubelerince yaplan mar Bank Off Shore'a aktarlyor, sonra da bu irket yeniden bu paralar/mevduat Uzan Grubu irketlerine kredi olarak veriyordu. Bir ksm mevduat da batan mar Bankas ubelerinde daha yksek faize Kuzey Kbrs'taki mar Bank Off-Shore Ltd. hesabna yatrlyor gzkerek zaten tamamen Trk Bankaclk Mevduat sistemi dnda kullanlabiliyordu. EA ve Kepez'e el koyulmasyla mar Bankas'na scak para girii azalnca Uzanlar Gen Partiyi kurarak ekonomi iin mi siyaset, siyaset iin mi ekonomi yapld anlalamayan, rnei grlmemi bir siyasi ataa kalkarlar. Sonrasnda iktidarla ters dmeleri nedeniyle mevduat k da hzlanr. Bunlarn doal sonucu olarak mar Bankas'nm mali yaps da bozulur, bankay denetleyen yeminli murakp ve uzmanlarn raporlar zerine BDDK birok defa Uza 240

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ularn banka mevduatn grup irketlere kanuni hadden fazla kullandrmamalarn, bankann mali bnyesini kuvvetlendirmek iin tedbir almalarn ister, ama Uzanlar her zaman olduu gibi devletin dedii gibi deil kendi bildikleri gibi davranmay tercih ederler; yeni tedbir almak deil daha da ileri giderek ynetim kurulu bakan Kemal Uzan dahil tm ynetimi toptan istifa ettirirler. Durumun vahameti karsnda BDDK mar Banka s'n m ynetimine de el koyar. Ancak Kemal Uzan ynetimden ayrlrken mar Bankas'nn bilgisayar sistemini ilevsiz klm, bilgisayar yedekleri kaybolmu, bankaya bilgi ilem destei veren ve yine Uzanlara ait olan Merkez Yatrm A.. hibir bilgi ilem destei vermeyerek bankay almaz hale getirmitir. Nasl oluyor da mar Bankas onlarca defa murakplarca denetlendii halde uzun sredir devam eden bu yolsuzluk tespit edilemiyor? Diyelim ki yeminli murakplar, denetim elemanlar fark etmedi; ama bankann ynetim kurulu yeleri, genel mdrlk yneticileri, illerdeki ube mdrleri de mi fark edemedi? Daha dorusu baba Uzan ve iki olu dnda sadece iki kii ile 5 milyar dolarlk bir mevduat herkesin gz nnde nasl sakland? Bu, koca bir fili binlerce insann gz nnde sahnede yok etmek gibi bir eydi ve Uzanlar bunu gerekten yapmlard. Brakn polisi, MT'in mali uzmanlar, bankaclar bile yaplan yolsuzluu anlamakta zorlanyordu. Yolsuzluun yapl biimini ve yntemini anlamamz bile birka hafta srd. Bata anlatlanlara inanmamtm, nasl olur da bunca banka alan, mdrleri, genel mdr yardmclar olanlar grmez; kesin birok kii biliyor, ama doruyu sylemiyorlar diyordum. Ama bir yandan da bilinse bu sr mutlaka bir ekilde dar szard diye de dnyordum. Sonunda alanlarla grp, eldeki kaytlar inceleyince, bunun mmkn olabileceini, hi kimse bilmeden, grmeden milyar dolarlarn herkesin nnde saklanabilecei sonucuna vardm. Bu eytani bir yntemdi, dhiyane bir uygulama idi ama Uzanlar bunu yapmt. 241

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yaplanlarn Ksa zeti

Uzanlarn mar Bankasnda yapt uydu; az nce de belirttiim gibi mar Bankas'na bilgi ilem desteini Merkez Yatrm A denen, yine Uzanlara ait bir irket veriyordu. Yani bankann bilgisayarlar bu irket tarafndan programlanyor ve kontrol ediliyordu. Bu programlar Uzanlar zel olarak yazdrmlard. Dier tm bankalarn bilgisayar sistemleri online denen sistemle alr. Yani bankalarn ubeleri bilgisayar alar sayesinde merkeze ve birbirlerine bal para havalelerini annda yaparlar, paralar annda merkezdeki hesaba geer. Uzanlar ise ncelikle offline almay semilerdi, yani illerdeki her banka ubesinin bilgisayar sistemi sadece kendine aitti ve kapal devre alyordu, merkezdeki bilgisayar da yle. Her gece bilgisayarlar bir kez birbirlerine balanyor, ubelerde gereklemi olan tm ilemler merkeze gnderiliyor, merkezdeki bilgisayar da tm bilgileri birletiriyordu; ayrca merkezden illere gnderilmesi gereken bilgiler varsa merkezi bilgisayar onlar da gnderip tekrar kapanyordu. Bu sistemin nemli sr ve odak noktalarndan bir tanesi, her ubenin sadece kendi ilemlerini grmesiydi. ubeler kendi bankalar ile ilgili bir icmal, genel bir deerlendirme karamyorlard. Eer isim verirseniz o kiinin tm ilemlerini grebiliyor, ama o gn aldklar tm para ne kadardr, verdikleri ne kadardr, bankada genelde mevduat miktar ne kadardr gibi bilgilere sahip olamyorlard. Banka ubelerinin her ay maliyeye vermesi gereken beyannameler de merkezdeki bilgisayar sisteminde retilerek ubelere gnderiliyor, onlar da bunlar doldurup ilgili maliye birimlerine veriyorlard. Yine banka ubelerini denetlemeye gelen yeminli banka murakplar o ube ile ilgili genel bir cetvel, hesap, bilano veya genel bir rakam isterse banka ubeleri bunu karp veremiyordu; talebi merkeze aktaryorlard, merkezdeki bilgisayar sistemi bunlar retip neticesini ilgili ubeye ve denetim elemanlarna aktaryordu. Herkes bunu gayet normal ve makul bir uygulama gibi gryordu, ama aslnda merkezde bir tek bilgisayar uzman ile 242

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

raporlar retip denetleyen bir veya iki kii vard ve ift yazlm kullanarak tm rakamlar her
5> 9i

T cl T

onda bir orannda gsteri-

yorlard. Yani sorularn hep iki yant vard: Uzarlar iin gerek rakamlar ve dier kiiler iin onda bire indirilmi rakamlar. mar Bankas'mn deme gl ierisine girmesi ve iflas ettiinin anlalmas zerine, devlet bankaya el koyarak tm borlarn ve mevduatn mudilere demeye karar vermeden nce, hkmete mar Bankasnn 500 milyon dolar civarnda maddi byklnn olduu sylenmiti. Hkmet yetkilileri de tahmmimce btn mevduat 500 milyon dolar ise bu rakam ekonomiye ciddi sknt yaratmadan denebilir diye bankaya el kovmakta tereddt etmemilerdi. Oysa Uzanlar giderken bilgisayar sistemini bozduklar ve yedekleri bulunamad iin bankann gerek mali durumu anlalamamt. Daha sonra tek tek ubelerden kaytlar toplanp icmal yapldnda gerek ortaya kt: bankann gerek borcu 5 milyar dolan ayordu. Baka anormallikler de vard, ellerinde hazine bonosu almasatma yetkisi olmad halde bir katrilyon liralk hazine bonosu satmlard, stelik ellerinde satacaklar bu miktarda bono da yoktu. Televizyonlarda reklamlar vererek olmayan bonoyu satyor, karl paray alyorlard, bylece hazine zarar 8.442 katrilyonu buluyordu. Ayrca o zaman birok bankann yapt gibi yurtdnda Kbrs, Lihtentayn gibi yerlerde kurduklar, literatrde ky bankacl denen ve sadece bir levhadan oluan off-shore bankalar yaratarak, bu bankalar adna ilem yapyormu, mevduat topluyormu gibi grnp kendi banka ubelerinde farkl faiz uygulamalar ve farkl ilemler yapmlard. Yani Uzanlarm srr aslnda bu mantk ve dnce sisteminden kaynaklanyordu, iyi incelendiinde gerekten kiiyle tm insanlarn gznn nnde 5 milyar dolar saklamay eytani bir zekyla basara-lb ..xin 1*51 ir c. . Aratrmalar ilerledike Uzanlarm daha ok marifeti kyordu... Telsim gibi dev bir GSM irketine, 12 imento fabrikasna sahip olan, bnyesinde 264 irket ve birka holding bulunduran koca

243

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Uzan

Grubu,

resmi

belgelerde

kaynanda

kesilen

vergilerin

haricinde devlete hi vergi vermiyordu. Hatrlanaca zere Uzanlar 19901 yllarda imento fabrikalar ihalelerinde herkesten yksek fiyat vererek fabrikalar zelletirme daresinden alyor; ancak her ihaleye birileri mutlaka itiraz ediyordu. Bu tirazn yarglama safhas yllar sryor, Uzanlar da aldklar fabrikalara, hi deme yapmadan, mahkeme sonuna kadar birka yl altrp bedavadan milyarlar kazanyorlard. Herkes bu itiraz edenlerin Uzanlarm kendi adam olduunu sylyor, ama hi kimse de bir ey yapmyordu. Tm imento fabrikalar byle alnmt. Tm bunlara ramen Uzanlara ait yerlerde arama yapmak veya Uzanlar sorgulamak iin yakalama karan alamyorduk. Savclar ikna etmek, mahkemelerden karar almak ok zordu; savclar mudilerin ikyetini hukuki bir mesele olarak alglyor, bu kadar akla ilgili uzman raporlar kesin deil vs. diyorlard. Uzanlarm yolsuzluunu, kama durumlarnn olacan anlatmakta zorlanyorduk. Geciken kararlar sonunda Kemal Uzan, Hakan Uzan, Yavuz Uzan ve dier baz nemli kiiler yurtdna kamlard. Cem Uzan son zamanda. Gen Parti bakan olduu iin irketlerdeki hisse ve yneticilii seim dneminde azaltlmt, ayrca Cem Uzan in zerine gitsek yaptklarmz, hukuki deil siyaseten yaplyor denerek arptlabilirdi. Bu srada olaanst bir ey oldu; gelen bir ihbarla Uzanlarm banka ve irketlerinden kardklar paralarn enlikky'de bir villaya koyduklar bildirildi. Yaplan aratrmada enlikky'dek adrese, Uzanlarm irketlerine el konmasndan ksa sre nce byk elik kasalarn vinlerle duvarlar delinerek yerletirildiinin renilmesi zerine, adres iin de arama karar alnd. Yaplan aramada para bulunamad; ancak her biri 2 metre boyunda 22 adet dev elik kasa ierisinde Uzanlarm irket binalarndan karp getirdikleri tm Uzan Grubu irket ve holdinglerinin dosyalar, gizli izleme, takip, casusluk ilerine dair kaytlar ve gizli saylacak ok nemli belgeler ele geirilmiti. Dier adreslerde de nemli belge ve dokmanlara ulald. 244

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zellikle enlikky'deki villa tam bir karargaht; Uzanlarm sadk elemanlarndan bir bayan (M..) tek basma bir iki kii ile buray idare ediyordu. Buradan tm Uzan irketlerinin sahip, hissedar ve yneticileri deitiriliyor, istenilen tarihte istenilen kiiler hissedar veya ynetici yaplyor veya irketle alakas kc-silebiliyordu. Bu rada Uzan Grubu hm hissedar veya yneticisi saylan, gvenilen tm alanlarndan alnm ve miktar, tarih gibi ksmlar bo braklm imzal hisse devri, ynetimden istifa dilekeleri vard. M. bir iki dakika iinde Uzan irketlerin den birinin sahiplerinin hisselerini baka kiilere devrederek, ynetime baka kiiler seerek irketin ynetici kadrosunu deitiriyor, bunlar hukuki anlam ifade edebilecek ekilde karar defterlerine ve dosyalara ileyebiliyordu. Bu nedenle Uzan irketlerinde hissedar veya ynetici olanlarn ifadeleri alnrken birok kii sorguda hangi irketin orta olduunu veya hangi irketteki ortaklnn sona erdiini bilemiyordu, yle bir sistem kurulmutu ki tek kii eliyle 264 irketin tm ortaklk yaps ve ynetimi istendii gibi dzenlenebiliyordu. Bulunan belgeler arasnda, Uzanlarm el konan irketlerini kurtarmak iin nmzdeki dnemde planladklar da vard. Bu anlamda irketlerin birbirleri ile olan balarnn koparlmas, hisselerinin hamiline evrilmesi, ilk tedbir kararlarna itiraz et mek iin bilirkii raporlar hazrlanmas, irketlerin tamamnn deiik adreslere tanmas, kritik departmanlardan olan Telekem Grubu, hukuk, zel Bronun (emekli Albay M. . ekibinin) ve Rumeli Telekom grubunun tanmas, film grubu irketlerinin ortaklk yaplarnn deitirilmesi, yeni irketlerin kurulmas gibi birok hususun daha yerine getirilmesi planlanmt. enlikky'de Grubunun ve bulduumuz ynetirken ikinci nemli kaynak i ise Uzan irketi kulland, olurlarsa olan tm yazmalarn tm grup

yapld ve arivlendii Lotus-Notes isimli e-posta sisteminin verileri ifreleriydi. Uzanlar bir nerede yazlm olsunlar, irketlerini, zel Lotus-Notes araclyla

gerekletirdikleri yazmalarla ynetiyorlard. Bu sisteme gre yaplacak ilerle ilgili olan herkes e-posta atarak ilemi balatyor ve 245

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yneticiler tm gelimeleri grerek talimatlarn veriyordu. Uzanlarm bu e-posta dosyalarn aldk ve kendi bilgisayarlarmza ykledik, bylece tm Uzan irketlerinin yapt ilemleri, operasyonlarda aama aama kimin ne kadar katks olduunu, illegal ilemlerin kimin talimat ile nasl ve kimler tarafndan yapldn grme imknna sahip olduk. ncelemelerimiz sonunda Uzanlarm yapt tm usulszlk ve kanunsuzluklar belli balklarda toplayarak, kardklar vergiler ve vergi mevzuatna aykrlklarn Maliye Bakanlna; izinsiz ve olmayan hazine bonosu satlar ile SPK mevzuatna aykrlklarm SPK Bakanlna; usulsz kredi verme, hesap hareketleri, mal karmaya ynelik ilemler, bankaclk mevzuatna aykrlklar ve usulsz off-shore ilemleri gibi hususlar BDDK ve TMSF Bakanlna; EA ve Kepez ile ilgili hileli faaliyetleri Enerji Bakanlna; Telsim ve dier irketlerdeki gmrk kaakl ile ilgili bilgileri Gmrk Mstearlna; Gen Parti ile ilgili usulsz ilemleri Yargtay Basavclna; sahte belge, evrak hazrlanmas, kamu grevlilerine rvet verilmesi ve dier su ieren hususlar da Cumhuriyet Savclklarna klasrler halinde verdik. Ayrca Uzanlar. zel Bro adl, banda M. . isimli emekli bir albayn bulunduu zel bir ekip kurmulard. Bu ekip bazen ticari rakipleri, bazen sevilmeyen kiileri zel teknik aletlerle izliyor ve dinlemeler yapyordu. Bu ekibe ait olan cihazlar ve elde edilmi ses kayd ve gizli grntler ile antaj vb. durumlarda kullanlacak veya kullanlm malzeme, dokman ve belgeleri savcla aktardk. Bunlarn dnda, Uzanlarm hl darda bulunan elamanlar vastasyla, el konan irketlerinin, devlete intikali gereken dardaki alacaklarnn gizlice tahsiline engel olmak ve irketlerinin ortaklk yaplarn eski tarihli olarak deitirerek sorumluluktan kurtulmak iin yaptklar faaliyetleri deifre etmek gerekiyordu. stihbarat Daire Bakanlnn almalar neticesinde, el koyma kararlar ncesinde devir ilemi yaplm gibi gstermek iin Kemal ve Hakan Uzan'a imza ksm bo eski tarihli evrak gtrmek isteyen ve gizli para tayan kuryelerini yakaladk. Uzanlar pes etmek istemiyordu, her 246

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman eliki, kavga, direnme, mcadele iinde olduklarndan bu konuda yetenekli, deneyimli ve birikimliydiler, atma kltrne sahiptiler. Kardaki devlet bile olsa fark etmiyordu. Uzanlann yakalanmas ve kardklar mal varlklarnn bulunmas artt. Ama bunun iin uluslararas (zellikle rdn, svire, ngiltere, ABD, Hollanda bata olmak birok lkeden) yardm almak gerekiyordu. Aslnda bu lkelerle genellikle uyuturucu ile mcadele konusunda iyi bir ibirlii mevcuttu, ama konu ekonomik konulara gelince hibir lke i adamlarn rktmek istemiyordu. nce Yavuz Uzan in izini bulduk. ABD've gitmek istiyordu. Muhtemelen ABD'deki kznn yanma gidecekti, bir yaknnn ona baz eyler gtrecei haberini almtk. Hedefimizin uakla ABD'ye hareketini renince Trkiye'de irtibat grevlileri bulunan ve uzun sreden beri Trk polisi ve zellikle benim dairem ile ibirlii iinde olan Amerikan Narkotik Tekilat DIA'dan yardm istedik. Ksa srede bilgi geldi; Yavuz Uzan in muhtemel yerini tespit etmiler, hatta o okluu zannedilen bir kiiyi ksa sre takip bile etmilerdi. Ama Yavuz Uzan in suu kara para aklamak olduundan bundan sonra takibi FBI yapmalyd. Hemen An karadaki FBI irtibat grevlisi ile grp elimizdeki tm bilgileri aktardk; ama gnler gemesine ramen bilgi gelmiyor, srarl aramalarmza ramen irtibat grevlisi bahaneler retiyordu. Sonunda toplantmza geldi; ancak bu defa da DIA, bulduu adres dahil hepsini inkar ederek Yavuz Uzan in ABD'de olduunu kabul etmiyordu. Israrla DIA'nm daha nce yapt tespitlerden bahsederek bize doru bilgi vermediklerini, biraz da kabalaarak anlattm. Bize bu konuda yardmc olmak istemedikleri akt; ama bizim de vazgemeye niyetimiz yoktu. Yllarca uyuturucu konusunda kendileri ile yardmlamtk ve bugn de onlar bize yardmc olmalydlar. ABDli grevliler ile uzun sre altndan kendileriyle yakn ilikisi olan Emniyet Genel Mdr Yardmcs Emin Aslan' devreye soktum, o bir defa devreye girdi mi iin ucunu brakmazd. Devlet adam zellii her zaman nde olan zamann Emniyet Genel Mdr 247

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Gkhan Aydn erin de srarla devreye girmesi zerinde FBI merkezinden destek sz geldi. Ancak Yavuz Uzan i yakalayp Trkiye'ye iade etmediler, hatta takip bile etmediler, galiba bizden baka kimse bir iadamn rktmek istemiyordu, yine de Uzanlar hakknda iimize yarayacak nemli bilgileri bilahare verdiler. Sonunda bir yl kadar sonra Trkiye'ye gelince Yavuz Uzarf yakaladk. Belki de ABD elleriyle teslim etmek istemedi, ama lkelerinden ayrlmasn istediler, o da Trkiye'ye geldi, yakaland ve mahkum oldu. Bilgi vermesi gereken ikinci lke ngiltere'ydi ancak onlar da istediimiz yardm yapmyor, bizi oyalyorlard. Durumu Genel Mdre aktardm ve kar tavr gstermemiz gerektiini syledim. Genel Mdr devlet adamln gsterdi, "ngilizlere imdiden sonra bizim de kendileriyle yar dmla may acam z , bunun sadece sizin deil ayn zamanda Emniyet Genel Mdr'nn de fikri ve karan olduunu syleyin," dedi. Bu beni ok glendirmiti, aynen ngiliz irtibat grevlilerine aktardk, daha sonra ngiliz ileri Bakanmn ziyaretinde Bakann konuma metnine ekledik ve her trl diplomatik iliki ile her seviyede bunun dil-lendirilmesini saladk, sonunda ngilizler bu ilerle grevli polis tekilatnn ikinci bakann bizimle grmeye gnderdi. Gelen bakan, Cem Uzann ve Uzan ailesinden baz kiilerin rahat dolatklarn renince, "Sizi anlyorum, halkn bunca parasn aldklar iin halk Uzanlara saldryor dur, siz de korumakta zorlanyorsunuzdur herhalde" dedi. "Hayr, Uzanlarn bankada batrd tm paralar devlet dedii iin hi kimse Uzanlara kzmyor." dedim. ngiliz daha da garipseyerek, halka ait bu kadar paray zimmetlerine geirmi kiilere kar neden halkn tepki gstermediini anlayamad. Ben de ona kamu menfaati, devlet mal gibi kavramlarn halkmzn uurunda ngiltere'deki gibi olmadn anlatamadm. Sonunda, gemi tarihte Uzanlarm ngiliz Kraliyet Ailesi ile yaknl, onlarn dernek ve kulplerine yapt balarla ilgili bilgilere ulanca ve Prenses Sarah'nm Trkiye'ye Uzanlarm misafiri 248

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olarak geldiini renince neden bilgi alamadmz anlamaya baladm. Ama sonunda ngilizler de belli oranda bilgi vermeye baladlar. lkemizden kaan Uzanlarm yeni kararghnn rdn olduunu ksa srede renmitik ama burada iler daha zordu, nk rdn'de belli aile ve airetler devlet ynetimini paylam gibiydiler. Uzanlar ise rdn'de ileri gelen her aileyle, her airetle ortak irket kurmutu. Kral ile karlkl yaknlklar vard. Krala hediye olarak otomobil, silah veriyor, sebebi belli olmadan milyon dolarlar dyorlard. rdn'n dileri, meclis, askeri ve istihbarat kurumlarnn bakan ve yneticileriyle farkl ilikiler gelitirmilerdi. Tm uralarmza ramen bilgi alamadmz gibi rdn, Uzanlarm faaliyet ve organizasyonlarnn merkezi olmaya devam etti. Hl da ettii kanaatindeyim. Ayrca o dnemde Alman polisinden Uzanlar hakknda svire'deki dolandrclk ve kara para tahkikatm renmitik; meer tm Avrupa, ve ileri lkelerin polisleri dnya zerinde yrtlen nemli tahkikatlardan haberdar oluyor, olup bitenleri takip ediyor ve karlkl bilgi alveriinde bulunuyorlarm. Dnyaya bu gzle bakamayan Trk polisi ise bu anlamda ok gerideydi. Uzanlarm belgelerini inceledike mali adan asl merkez olarak svire'yi setikleri anlalyordu direkt ama hibir zaman paralar paray nce Trkiye'den svire'ye gndermiyorlard;

ngiltere'yi ve Hollanda'y dolayor, sonra svire'ye gnderiliyordu. svire ise mali konularda hi kimseye bilgi vermemekle nlyd, ama bizi olduka artarak nce kara para ve mali konularda uzman iki polis gnderdiler, sonra da grme talebimizi kabul ettiler. Konuyu iyi bilen Soner Komiser bata olmak zere, yurtd ilikilerinde deneyimli olan ayrca svire mali polisinden bir yetkiliyi de yurtdndaki bir grevden tanyan Narkotik ube Mdr Yaar Yaman ve tahkikatn stanbul cephesini iyi bilen Kaaklk 249

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ubelerinden sorumlu stanbul Emniyet Mdr Yardmcs ammaz Demirta ile birlikte grevli olarak svire'ye gittik. Burada svire mali polisiyle, federal polisin Kaaklk Daire Bakanyla, svire Federal Ba Savcsyla ve Uzanlar hakknda balatlan kara para ve yolsuzluk tahkikatlarn yapan iki savc ile grtk. svire Uzanlar hakknda soruturma am, Uzanlarm ve avukatlarnn oradaki irketlerinde aramalar yapm, baz belgelere el koymutu. Soner Komiser, Uzanlarm Lotus Notes e-posta sistemi zerinde tek tek, hangi tarihte hangi yolu izleyerek, hangi irketten kan paralarn Hollanda-ngiltere veya ngiltere-Hollanda zerinden dolaarak svire'ye gittiini sunum yaparak anlatt. Hatta Uzanlarm svire'de irtibat halinde olduklar kiiler ve onlarn son olaylar zerine Uzanlarla yaptklar yazmalar ortaya koyunca, svire savclar da soruturmann salam delillere dayandn grdler ve memnuniyetlerini dile getirdiler. svireli yetkili bir ara (Telsim'in lisans szlemesi iin hazineye 500 milyon TL yatrmalar gerektii bir zamanda) Uzan-Ixr isvire USI3 03.nk t3.ict kcrci p9,rB.3jrn tcmii.3.t ^stcFCjrc^. yaklak 450 milyon dolarlk kredi aldklarn syledi. Yani svire bankalarnda aslnda 500 milyon dolar paralarnn olduunu, bu paray Trkiye'ye dorudan getirmeyip bunu teminat gstererek bankadan dk faizle ayn miktarda kredi aldklarn, aslnda birok Trk firmasnn bu yolu kullandn, hibir yabanc firma ve bankann Trk firmalarna kolay kolay yz milyon dolarlk krediler vermediini, svire'de kredi bulduk diyenlerin ounun kendi paralarn teminat gstererek kredi aldklarn ve sonra da kredi dyoruz diyerek paralarn yurtdna kar-dklann, bylece hem vergi vermediklerini hem yurtdna para
U /

kardklarn hem de yurtdnda kredi alm olmann itibarna sahip olduklarn sylyorlard. stelik paralar varken yabanc bankalara anlamszca faiz dyorlard. Bu ok zc ve beni derinden yaralayan bir durumdu; kamuyu ve hazineyi zarara uratmak iin bulunan yol ve yntemlerde snr tannmyordu. 250

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

svire'nin verdii dier bilgilerde Ympa Group AG adna Almanya'da toplanan paralarn, kara yoluyla svire'ye getirilip Yimpa'n hesaplarna yatrlmasndan sonra, bu paralarn bir ksmnn Trkiye'deki Yimpa irketine, bir ksmnn ise belirli kiiler adna gnderildii syleniyordu. Grmelerde svire bize bu bilgileri vermenin yan sra, taraf olduumuz uluslararas adli yardmlama anlamalar erevesinde, adli istinabe yntemi ile istendii takdirde soruturmayla ilgili bilgi, evrak verebileceklerini, hatta soruturmann devredilmesinin bile sz konusu olduunu belirtti. Trkiye'ye dnnce, Adalet Bakanl, Yozgat ve Ankara Savcl ile grerek soruturma balatlmas iin talepte bulunduk. Bunun zerine svire savclar ile bizim tahkikat gerekletiren stanbul ili Savcs Meclt Ceylan karlkl olarak grerek Uzanlar hakknda adli yardmlama kapsamnda bilgi alveriinde bulundu. Davann Trkiye'ye devri ve hatta svire'deki mal varlklarnn Trkiye'ye gelmesi ihtimali kuvvetlenmiti. Bu ihtimali destekleyen bir husus daha vard; aka hi konuulmasa da Uzanlar hakknda svire'de balayan dolandrclk ve kara para tahkikat Motorola firmasnn ikayeti zerine balamt. Motorola, Uzanlarn svire'deki malvarln istiyordu; ama svire ciddi sorunlar yarataca iin bu parann Motorola'ya verilmesini istemiyordu. Dier yandan Amerika bask yapyordu. svire bir k aryordu, eer davay bize devrederse hukuken bunu savunabilirdi, bu yzden uluslararas hukuka uygun olarak bunun yolunu aryordu. Uzan davasnn tm savclk ilerini yapan, iin ykn eken Savc Mecit Ceylan, adli istinabe hazrlayarak svire'deki
......_____....._..................................-.........................................1.

Bolum:

Devlet Uzan soruturmas dosyas ve ierii hakknda bilgi talep etti. Bu istinabeye cevaben svire den ok ciddi bilgiler geldi, bunlar arasnda rdn Kral Hseyin'e, ocuklar ve sknt ierisinde bulunan askerler yararna hediye olarak Telsim tarafndan bir 251

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

milyon dolar miktarnda para gnderildii de vard. Bu para nce ngiltere-Hollanda dolatrlarak svire'ye gelmi ve buradan rdn'n bakenti Amman'a gnderilmiti. Kral tarafndan ekilen bu parann neden Trkiye'den rdn'e dorudan gn-derilmeyip bu yolun m izlendii bize soruluyordu; svireliler gerek ve bu parann ne gnderilmesinin gerek sebebini tahmin ediyor, ama bizde delil var onu renmek istiyorlard. ama Maalesef sebebin olduundan emindik, delilimiz yoktu tahminimizi

yazamadk. Daha sonrasnda grevden alndmdan neticesinin ne olduunu bilmiyorum; yalnzca svire'nin cevap verdiini ve baz bilgileri gnderdiini duydum. Uzardan yakalamak amacyla bilgi almak iin svire dnda Almanya, Japonya, Singapur, Dubai, Lbnan gibi daha pek ok lkeyle yazyor, grevli gnderiyor ve yardmlamak iin gayret sarf ediyorduk. Birok lkede yeterli destei bulamadk ama Almanya ve Japonya istenen hususlarda, ciddi devlet anlay ierisinde bize gerekli bilgileri verdi ve yardmc oldu; zellikle Almanya en iten yardmc olan ve bilgi veren lke oldu. Lbnan'n da kendileri ile ilgili hususlarda belli oranda bilgi verdiini hatrlyorum. Zengin ve maddi imknlar olan kiileri izlemek ok zordu; biz uak biletlerinden gittikleri yerleri renmeye kalkarken onlar bilet deil uak kiralyorlard. Hakan Uzan tm irket ve mallarna el konmasna ramen yabanc bir bankaya ait tek bir kredi kartyla ayda 450 bin dolar civarnda harcama yapabiliyordu. Bu soruturmalar devam ederken baka sebeplerden grevden alndm ve Edirne Emniyet Mdrlne atandm. Daha sonra svire'de grtmz polis ve savclarn Uzan soruturmas ile ilgili olarak stanbul'a gelip Savc Mecit Ceylan ve KOM Dairesi yetkilileri ile grtklerini, burada beni sorduklarn duyunca ziyaretleri ve lkem adna yaptklar iin teekkr etmek ve deer verdiimi gstermek iin stanbul'a gidip onlarla grtm. Daha sonra bu kitab yazarken, televizyonda Uzanlarn svire'deki paralarndan 150 milyon dolarn Trkiye'ye getirildiini rendiim

252

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zaman, bu ii ilk balatan ve gelimesine katk sunan biri olarak ok mutlu oldum. Uzan'm iledii sular ve yaptklar usulszlkleri soruturmaya ok ynl devam ederken ve rvet konusuyla ilgili bilgileri aratrrken, zellikle de BDDK yesi bir grevliye verdikleri ykl miktardaki rveti aratryorduk. Bu yenin Uzanlar dnda baka bir 'batan banka' sahibi gruptan da para aldna dair ciddi gstergelere ulatk. Herkesin iyi insan dedii savc, hesaplarn bulunduu banka ubesinde murakplarn ve bizim inceleme yapmamza izin vermedi. Banka ubesi rvet verdiinden phelendiimiz dier gruba aitti ve savcla doru bilgi vermiyordu. Bunu renmenin yolu bankann deme ve hesapla ilgili o gnk evrak, f ve belgelerini rvet yeminli banka murakbyla emindim, birlikte ama incelemekti; ciddi alnmt, buna

sonulanmad. Unutamadm eksik soruturmalar arasnda beni rahatsz eden olaylardan biri olarak zihnimde duruyor. mar Bankas'na el konmasndan sonra, bankann paralarn zimmetine geiren kiilerden bu paralarn geri alnabilmesi iin daha etkin tedbirler alnmaya baland ve bu kapsamda 5020 sayl Bankalar Kanunumda nemli deiiklikler yapld. Yeni duruma gre bankalar, mevduat zimmetine geiren kiilerin tm malvarlna el koyabilir hale geldi. Buna dayanan TMSF, bankada zimmetlerine geirdikleri 8 katrilyonu tahsil etmek iin Uzanlarn tm irketlerine el koydu ve grup irketlerine yeni ynetim kurullar atad. Ancak bu kararn baarl olmas iin yeni yneticilerin Uzanlarn fiziki saldr ve errinden korunmalar gerekiyordu; yeni yneticilerin bir sre irketlere geli gidileri bile ciddi sorundu. Bu aamada tm imknlarmz kullandk. Yeni yneticiler, bata Telsim ve imento Grubu yneticileri olmak durumdaki bu irketleri ayaa kaldrdklar gibi konjonktrn de deimesi ile irketlerin ok iyi fiyatlara satlmasn salayarak devletin kayplarnn belli oranda karlanmasna byk katkda bulundular. Uzanlar mcadeleyi brakmyordu; bu defa toptan kurtulu 253

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yllarca baz davalarnn yksek mahkemelerde rvetle kapa tlmasmda kullandklar, nl ve brokrasi camiasnda hatr saylan hukuk profesrlerini de kullanarak harekete getiler. Bu i iin nce yerel bir mahkemenin nlerine gelen bir davada uygulanan 5020 Sayl Bankalar Kanunumun anayasaya aykrln ileri srerek davay Anayasa Mahkemesi'ne tamas gerekiyordu. Uzanlar iki ciddi rvetle bunu da saladlar: Birincisi Bakrky'de atklar bir davadayd. Hukuk Mahkemesi, daha kar tarafa dava dilekesini tebli edip grn sormadan davay Anayasa Mahkemesi ne gnderme karar vermiti. Bu, ciddi bir mahkemede olmamas gereken bir olayd ve anlalan Uzanlan batan savmak iin verilmi bir mahkeme kararyd. Temel hibir usule uymayan bu karar Anayasa Mahkemesinde kabul grmedi. Dier karar ise stanbul idare mahkemesinde alnmak istendi. Durumu haber aldk ve Adalet Bakanl ile birlikte mahkeme bakanna haber verdik ve yaplmak istenen hile daha anayasa mahkemesine gitmeden nlenmi oldu. Uzanlarr yapaca her manevray, hileyi nceden haber alyor ve ilgili kurumlar uyaryorduk. Uzanlar ise hi bo durmuyor, her zaman bir eyler evirmeye alyorlard; ama iki yl boyunca her hamlelerini tespit ederek nlemeyi baardk. Cem Uzann evinin altna saklad 80 milyon TL'lik kontr kartn dahi bulduk. Sonunda lke ierisinde numara yapamayacak hale gelince, yurtdnda faaliyet gstermeyi denediler: yatlarn TMSF tarafndan satlmasna mani olmak iin eski tarihli sat senedi tanzim ederek uluslararas sularda kullandrmamaya teebbs ettiler. Bu konuda davann yakn tarihe kadar Cayman Adalarmda devam ettiini ve bir sre nce Uzanlarm davay kaybetmesi zerine TMSF'nin yatlar sattn rendim. Uzan davasnda yaplan yolsuzluklarda kusuru olan, Uzan ailesi fertleri ve yneticilerinden oluan yaklak 40 kii hakkndaki tahkikat evrakmz sonunda yarglamalar devam etti ve bu kiilerin ou mahkum oldular, bir ksm davalar hl devam ediyor. Firari 254

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

baba Kemal Uzan ve oul Hakan Uzan hakknda alan davalarn grlmesi iin yakalanmalar bekleniyor. Aslnda Uzan olay da (dier birok olayda olduu gibi) devlet birimlerinin, asl o sahay dzenleyen artlarn ierisinde olup bitenleri ok iyi gremediklerini, ounlukla kof ve allm bir denetim mekanizmasnn altn gsteriyordu. Devletin gvenliiyle ilgili alan birimler sorunlar alglamak, anlamak ve ona uygun tedbirler almak konusunda veya onu uygulayan kiileri izlemekte aciz kalyordu. Aslnda Uzanlarm yolsuzluu ile ilgili birok emare orta yere kmt, birok defa alarm zilleri almt; Milli stihbarat. Emniyet stihbarat, BDDK, Maliye ve Hazine iin aslnda Uzanlar ok sinyaller vermiti. Maalesef biz kk hrszlklar ve patrtl grltl olaylar grmekte ge kalmyorduk; ama devleti daha ciddi skntlara sokabilecek, tm lkenin mali sistemini, kaderini etkileyecek bu byk olaylarla ilgili tehlikeyi grmekten ok uzaktk. Uzanlar ylda be gn kullanmak iin, her biri 30-40 milyon dolarlk 5 tane yat, 8-10 milyon dolarlk 2 tane helikopter, 2 tane uak kullanyor, ayda milyon dolarlar harcyorlard. Her zaman halkn parasn kullanyor, hi vergi vermiyor, devletin hibir yasasna uymuyor, her gn yeni yolsuzluklar rahatlkla yapyorlard. Bu lkenin kamu grevlileri kamunun soyulmasna mani olamadlar. O gnk rakamla 8,4 katrilyon TLiin yok edilmesine mani olamadlar. Bugn Uzanlardan bunun hesab ksmen soruldu, ama bu soygunun gereklemesine man olmayan, grevini yapmayanlara hibir ey olmad; hem kamuda yksek maala grev yaptlar, hem Uzan'm dostu oldular, hem de devletin st dzey grevlisi olarak emekli oldular. Ama bizler hem Uzan in, hem Uzanlardan menfaat elde etmek isteyenlerin, hem de daha sonra kendi yandalarnn yolsuzluklarna bakmaya kalktmzda iktidar sahiplerinin hasmln kazandk. Piman myz? Asla! stelik gurur bile duyuyoruz. Belki de dorusu bu sistemin kendi ierden gelen denetim ve dengelerine gre yrmesidr; ama zaman zaman her eyi allak 255

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bullak edecek Uzamlar gibi insanlarn ve emsallerinin tre-memesi iin devletin gvenlik birimlerinin mutlaka zamannda, olaylar izlemesi ve bu iler bymeden tedbir almas gerekir. Ama maalesef o dnceye, o uura sahip olduumuz kanaatinde deilim; sorunumuzun znn de, gereinin de bu dnce sisteminde olduunu zannediyorum.

Neter 2 Operasyonu
KOM Daire Bakan olarak atanmamdan ksa bir sre nce, Neter Operasyonu isminde, kalp ameliyatlarnda kullanlan tbb malzemeleri yurtdndan ucuz fiyatlara alp lke genelinde anlamal ortan yaratarak ok yksek fiyatlara satmak suretiy le byk yolsuzluk yapan, bu nedenle SSK ve Emekli Sandn byk zararlara uratan kiiler hakknda tahkikat yaplm ve bu kiiler tutuklanmt. Allmam bir biimde ilk durumalarnda, gece saat 24'te tm sanklar 100 bin dolarlk kefaletle serbest braklmlar ve sanki bu tahliye bekleniyormu gibi o saatte 100 bin dolarlar temin edilerek tahliyeler salanmt. Ksa sre sonra tahliyelere rvet, kart dedikodular km, olayn savcs mer Sha Aldan tahkikat bu yne evirmi ve bylece Neter
2

operasyonunu balatmt. Bu srada ben daire

bakan olarak atandm. mer Sha Bey, ender grlen titizlikte iini yapan, her iini kendisi takip eden 'tam bir savc' idi. Bana ksaca olay anlattnda bu konuda sonuna kadar kendisinin yannda olacam syledim. Uzun sren tahkikatlar sonunda mer Sha Aldan, devlette ve zellikle mahkemelerde, hatta Yksek Mahkeme'de rvetle i takip eden bir grubun varlm tespit etmiti. Bu grup, nemli banka ve holding davalarn takip ediyordu, bu zamana kadar da birok davada rvetle adaleti etkilemilerdi veya yle gzkyordu. in zor taraf ise bu grubun ok gl olmasyd; eski HSYK Ba kan vekili ve o zamann Yargtay yesi Ergn Gryel ve iki kii ile irtibatlar vard. Bir zaman sonra tahkikat belli bir olgunlua gelmiti ve operasyonun yaplmas gerekiyordu. Savc Aldan in 256

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

deerlendirmesine gre (ki ben de bu gre katlyordum), Yargtay yeleri de sankt ve onlara da ilem yaplmalyd ama bu, daha nce yaplm bir ey deildi. Yargtay yeleri hakknda Yargtay Bakanlar Kurulu denen. Yargtay Bakan hin bakanlnda baz Daire Bakanlar ve yelerden oluan 8-9 kiilik kurulun karar vermesi gerekiyordu. mer Sha Aldan, Yargtay yeleri hakkndaki ihbarn Yargtay Bakam'na aktard, dier sanklar hakknda da bizim arkadalarla birlikte tahkikata baland. Rvet vererek adalet sisteminde istedikleri kararlar almay meslek haline getirmi, bundan baka ileri olmayan kiiler ve brolar tespit edilmiti. Bu kiiler Neter Operasyonu davas, Trk Telekom-Turkcell Ara Balant Szlemesi davas, Erbakanin davas gibi davalarda rvetle karar almaya almlard. Tahkikat devam ederken Yargtay Bakanlar Kurulu, Yargtay yeleri hakknda soruturma yapmak zere bir Yargtay Daire Bakan'n hazrlayp rvet grevlendirmiti. kurula sunmu, Bu her takip daire iki bakan Yargtay da raporunu de yesinin

cezalandrlmasn talep etmiti. Buradaki nemli delilerden biri vermek sularndan telefon ettiimiz kiilerin Yargtay kararyla yeleriyle yapt konumalarnn mahkeme

dinlenmesi ile elde edilecekti; ancak Yargtay yeleri ynnde mahkeme kararnn olmamas ve zaten onlar hakknda karar verecek bir merciin de yokluu Yargtay Bakanlar Kurulunun deerlendirmesini kmaza sokuyordu. Bu arada yaptmz baka bir tahkikatta birok sutan yarglanan ve mafya babas olarak bilinen Alaattin akc'nn faaliyetlerini takip ediyorduk. Onu izlerken grdk ki bir davas Yargtay'a gelmi, onun davasn da MT ynetici personelinden Kaif Kozinolu takip ediyor ve baz araclar vastasyla davay akc lehine bitirmeye alyordu. Araclk yapan Hakk Sha en, Yargtay Bakan Eraslan zkaya ile de dolayl bir irtibat kurmu, kendisinden davan m durumu hakknda bilgi almak istiyordu.

257

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Yargtay Bakan, Hakk Sha en ile eskiden tanyor, bu kii aracl ile de Bodrum'daki yazln tamir ettiriyordu. akcimn ve araclarnn telefonlar mahkeme karar ile dinlendiinden Yargtay Bakam Eraslan zkaya'nm da bu kiilerle gerekletirdii davaya ynelik konumalar kayda giriyordu. Dava Yargtay'da akc aleyhine bozuldu. Bunu, kararn bir suretini de antasnda tayan Bakan Eraslan zkaya'nm akc'nm adamlarna olay anlatmas ile rendik. Hukukumuza gre, bir yere oradaki kiileri yaralama veya ldrme kast ile ate aarsanz ve orada birden ok kii lr veya yaralanrsa olayn failleri her kii iin ayr ayr ceza alr. Bu davada akc, "Karagmrk Lokali'ni tarayn" diye talimat vermi ve adamlarnn ate amas sonucunda 12-13 kii yaralanmt; ama mahkeme bu davada ceza verirken yaralanan her kii iin ayr ceza vermemi, bir yaralamann arlatrlm halini uygulamt. Yargtay davay bu gereke ile bozup her kii iin ayr ayr ceza tayin edilmesini isteyince 13x5 yl gibi bir ceza ortaya kmt. Dava bozulup mahkemeye gelince savclar ahsn bu ceza tehdidi karsnda kama ihtimalini gz nnde bulundurabilirlerdi, bundan dolay Yargtay dosyasnn yerel mahkemeye ivedilikle gelmesi gerekiyordu. Dosya stanbul DGM'ye geldi, Savc yeni durum karsnda akcmn tutuklanmasn talep etti ve bu arada kama ihtimaline binaen de biz ahs takibe baladk; ama akc daha nceden tm adamlar ile irtibatn kesti, tm telefonlarn kapatt. Tutuklama kararm-dan nce sahte hviyetle bir yat kullanarak Yunanistan'a k yaptn tespit ettik. (Aslnda akcya MT mensubunun yardm etme sebebi, beklentisi, aralarndaki gemi ilikiler, Beikta Kulbmde Sinan Engin sahte gibi kiilerin vize kimlik almalar. veya talya hm Konsolosluumdan belgelerle akc

Trkiye'den gizlice dar knda yardm ald kiiler ayr bir kitabn konusu olacak genilikte, bu yzden burada bu konular ksaca geiyorum.) Bunun zerine stanbul DGM Savcl, akc'ya kamasnda yardm eden kiilerin faaliyetlerim de aratrmak istedi. O zamanlar 258

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

stanbul DGM Savcs olar Yargtay 5. Daire yesi, hukuk adam Abdkadr lhan 'a bu davada Yargtay Bakanmn, MT mensubunun adnn getiini belirttiimizde, "Devlet adna yaplan grevlerin haricinde, suu kim ilerse hukuk nnde hesap vermeli ve hi kimseye ayrm yaplmamal," diyerek sadece hukuku hesap ettiini gstermiti. Savc lhan olaya karan kiilerin gzaltna alnp sorgulanmasn istediinde, kendisine bu kiileri yakalayp getirebileceimizi, ancak yanl anlalmalara neden olmamak iin sorguyu kendilerinin yapmasn nerdim; ahsmdan kaynakl olarak gemiteki Susurluk ifadelerim, vs dolaysyla olaylar baka yerlere ekebilirlerdi. Savc lhan durumu makul buldu ve verilen talimatla akc'ya yardm eden ve bir ksm Yargtay Bakan Eraslan zkaya ile de irtibatl kiileri yakalayp stanbul DGM Savclna getirdik. Savclar bu kiileri sorguladlar. Tabii bu kiilere akc adna Eraslan Beyle ne konutuklar, ne yaptklar, hatta Eraslan Bey'in evinin tamiri gibi konularda baz sorular ve telefon konumalar da soruldu. Sorgudan kan kiilerin her eyi Eraslan Bey'e aktardklar, hatta birka gn sonra Mula'ya giden Eraslan Bey'i karlayp biraz da abartl olarak sorulanlar anlattklar kanaatindeyim. Bylece imdi, Yargtay Bakanlar Kurulunun nne gelen Neter 2 Davas'ndaki mahkeme karar ile yaplan dinlemede, Yargtay yelerinin durumunun benzeri Yargtay Bakan iin de sz konusuydu ve bir iki gn sonra ayn ekilde kendisiyle ilgili dosya da buraya gelecekti. Bu durumu dier Bakanlar Kurulu yeleri bilmiyordu, daha dorusu bu olay tam manas ile yalnzca biz biliyorduk; eer Yargtay, soruturma yaplan sanklarla irtibat olan Yargtay yelerinin bu konumalarn delil sayarsa ve Yargtay yelerini sulu bulursa, birka gn sonra da Yargtay Bakan akc'ya yardm etmek olay ile ilgili olarak ayn ekilde kusurlu bulunacakt. Aslnda Eraslan zkayaim durumu bu iki yeye benzemiyordu, yelerinki rvet gibi ar bir olayd. Eraslan Bey'in davas belki buraya bile gelmeyecekti, gelse bile makamna uygun

259

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

davranmamak en fazla knanacak bir kusurdu, ama zannederim o panikledi. Neticede iki Yargtay yesinin dinlenmesi iin Bakanlar Kurulunun mahkeme karar olsa da, Yargtay yeleri hakknda ayrca karar alnmadndan, mahkeme sonucunda dinleme karan yok hkmndedir, hibir ilem yapmaya gerek yoktur manasnda bir karar verildi, halbuki adalet sisteminin bandaki kiilerin bu durumlar hi de bu kadar basit geitirilmemeliydi. Bu karar knca bir sre sonra Yargtay Bakannn akc davasndaki rol basma intikal etti ve Bakan olduka zorda kald, inkar etti, ama Yargtay'da MT'i Kaif Kozinolu ile grmeleri, Yargtay'n akc hakkndaki bozma kararn antasnda tamas, akcnn bu karardan sonra tutuklanabilecei yorumlarnda bulunmas gibi nedenlerden tr inandrcln yitirdi. Sonra Eraslan Bey hakknda yazan tm basn mensuplarn mahkemeye verdi, ama tm davalar kaybetti. Yine Neter 2 Davasi kapsamnda devam eden mahkemelerde tank olarak dinlenen baz hkimler, Yargtay yesi eski HSYK Ba kan vekili bin kendilerini arayarak davayla ilgili etkilemeye, bask kurmaya altn beyan ettiler. Bu seviyedeki yksek yarglarn adaletsizliine ahit olup lkemizdeki adalete inancmz kaybederken, kendi Yargtay Bakanlarm ve Yargtay yelerini haksz bulan byle hkimleri grerek de adalet adna gelecek iin umudumuzu muhafaza ediyoruz.

Kayseri Uyuturucu Operasyonu

Kaaklk Daire Bakanlnda grev yaparken, bir gn Kayseri den nemli bir haber geldi. Burada bir atlyeyi kiralayan ve boya ii yapacaklarn syleyen kiilerin uyuturucu imal ettiinden pheleniliyordu. Bu bilgi zerine hemen Kayseri Emniyetine Merkez Narkotik ekibi gnderdim ve bir mddet sonra ahslar izlemeye baladk.

260

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Dnldnde Kayseri bu zamana kadar uyuturucu iine hi karmam, dikkat ekmeyen bir yerdi. Aleni bile yaplsa kimsenin dikkatini ekmeyecei iin kaaklar asndan ok uygun bir ortam yaratyordu. lk etapta atlyeye gelip gidenleri, ara plakalarn renmeye alacaktk. Bu atlyeyi gzetleyebilecek mesafede birka yere kameral ve fotoraf makineli personel yerletirdik ve ksa sre sonra buraya gece ge saatlerde aralarn geldiini ve baz malzemelerin indirildiini tespit ettik. Yaplan iin legal bir i olmad konusunda kanaatimiz artmt. Ara plakalar pheliydi, gelip giden aralara GPS (takip) cihaz yerletirip onlarn nereye gittiklerini renmeyi dnyorduk. Dier yandan atlyeden kan tm atklar, pleri alp inceleme iin laboratuara gndermeye baladk, ayrca gelip giden malzemelerin yorumlar fotoraflarm yapyorduk. ekerek Birinci neler olabilecei malzemeler konusunda malzemelerin hafta dolmadan bu

uyuturucu

imalatnda

kullanlan

olabilecei fikrini tamaya baladk. Bu pheyle ierideki kiilerle ilgili bulduumuz telefon numaralarn dinlemeye balamtk. Bir sre sonra gnderdiimiz atklarn laboratuar sonular geldi, uyuturucu bula ve uyuturucu yapmnda kullanlan malzemeler olduu belirlenmiti. Bu esnada dinlemelerimiz de sonulanm, faaliyeti ynetenin Selim isminde biri olduu anlalmt. Ksa bir sre sonra arkadalarm bu kiinin, mehur bir uyuturucu imalats olan ve eitli sulardan dolay aranan Selim Gezer olabileceini belirterek bu ahsn Emniyetteki dosyasn getirdiler. Fotoraflara baktmzda benzerlik ok fazlayd, ara ve kurduu irtibatlar da bunu dorular nitelikteydi. Bylece ii bir adm daha ilerlettik ve atlyeyi srekli kamera kaydna alarak, buraya girip kan her eyi takip etmeye baladk. Bir sre sonra artk bu operasyonun elimize gemi byk bir frsat olduuna ve iyi deerlendirilmesi gerektiine kanaat getirdim. Arkadalarm ve teknik ubeyi, istihbaratn teknik imknlarn da zorlayarak, daha kapsaml bir operasyon dzenlemek zere ikna ettim. Atlye iki katl bir binann st kalndayd, alt katta ise baka bir atlye faaliyet 261

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gsteriyordu. Alt kattaki insanlarla grerek st kata kan bir kamera sistemi kurmay dnyorduk. Alt katta uygun ortam yarattktan sonra minik, klcal kameralarla ikinci kat gzetleyebildi bir kamera sistemi kurduk. Bylece ieride olup bitenleri grmeye balamtk. Atlye neredeyse bir BBG evi olmutu, alt katta koyduumuz kamera sistemiyle st kattaki insanlarn ne yaptklarn tamamen seyredebiliyorduk. Orada gerekten uyuturucu imal edildiini tespit ettik, gece alan kiiler asitleri lerek ve birtakm kimyasal maddeleri kaplara aktararak, belli oranda ve belli lekte bir araya getirerek ilemler yapyorlard. Artk bir imalathane takip ettiimizden emindik. Dnyada ok az polise nasip olabilecek bir sitem kurmutuk ve canl olarak ierde olup biten her eyi izleyebiliyorduk. Yaklak 20-25 gn gemiti, ekibin sabr azalm, bir an nce mdahale etme istei ar basmaya balamt. Ama benim amacm bu mal gidebildii yere kadar takip etmekti, nk sadece imalathaneyi almak, birka kiiyi de tutuklamak bir ey ifade etmiyordu. Bir sre sonra imalathaneye gelip giden insanlarn stanbul'da, zmit'te ve dier illerdeki faaliyetlerini takip edebilmek iin aralarna GPS yerletirdik ve takibi balattk. Sonunda epey bilgi sahibi olduk; Selim bu iin iindeydi, asl organizatr oydu ve uluslararas alan byk bir uyuturucu hap kaaksyd, stelik birok sutan aranyordu. malathaneye geldiinde yakalama operasyonu yapmaya karar verdik. Dosyasndaki bilgilere gre Selim Bulgaristan'da evlenmiti, ei de Bulgar'd. Bulgaristan'daki ei ve yaknlar birka defa atlyeye gelip gitmi gzkyordu, hafta kaynbiraderi bir kimyagerdi. Yani ailecek bu iin iindeydiler ve Selim ii organize edebilecek kapasitede biriydi; gemi faaliyetleri de bunu gsteriyordu. Selimi bekliyorduk, yaklak 1 aydr operasyonu yrtmekteydik, ekip biran nce mdahale etmek iin sabrszlanyordu. Bir sre sonra Selimin ve onunla irtibat olan dier kiilerin byk ounluunun Kayseri de olduuna kanaat getirdikten sonra operasyonu balatmaya karar verdik. Yakalama operasyonuyla 262

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahslarn tamamn alacaktk. Baskn dzenleyen arkadalarmz "imalathaneye girdik, hkim olduk, ieride her trl malzeme var" deyince ben Bakan Yardmclarm alarak hem olay yerini grmek, hem ilk defa byle ciddi bir uyuturucu operasyonu organize ettiimizden orada bulunmak, hem de ileri bir dzene koymak iin Kayseriye gittim. Kayseri ubesi bu konuda yeterince donanml deildi, orada bu trden olaylar fazla olmad iin birikim de yoktu, byle bir eyin desteklenmesi gerektiine inandm ve gittim. Ankara'dan Kayseri'ye 3 saate yakn bir srede varmamza ramen imalathanede hal asitlerin kaynamakta olduunu grdm. ahslarla ilgili adli ilemler yaplarak Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesine gnderildi. Sonuta tm yarglanarak tutukland ve 12 kii mahkum oldu. Biz byle baarl bir operasyonun nasl baladn ve nasl devam ettiini bir sunum haline getirdik. Operasyonun kod ad Erciyes'ti. Bu operasyon bizim amzdan ok mkemmeldi, hem en tepedeki adama ulamtk hem de ok orijinal bir sistem kurmutuk. Benim ok ksa zetlediim bu olay 30 gn ierisinde devam etmiti, ama her safhas rnek bir olay olarak eitim derslerinde anlatlacak nitelikteydi. Bu operasyonu daha sonra Hollanda'da gerekleen bir sempozyumda anlattm. Trkiye ile Hollanda arasndaki uyuturucu kaakl olaylar dolaysyla iki lke polisi arasnda ibirliine dayal yakn bir iliki ve alaka vard. Bu iliki benden nceki dnemde KOM Mdrl yapm Emin Aslan zamannda kurulmu ve devam ettirilmiti. Trkiye'den. Avrupa'ya gnderilen trafii uyuturucularn ou lkelere dalyordu. nce Hollanda'ya Hollanda, gidiyor, oradan dier uyuturucu

dnyadaki

asndan kilit noktadr; kokainin ve sentetik uyuturucu dediimiz Extacy'nin tm dnyaya yaylmasnda kavak konumundadr ve bundan dolay da Trk polisiyle ok sk bir iliki ierisindedir. Bu ilikiler kapsamnda Hollanda tahkikat grubu bizi Hollanda'ya davet etmiti, hatta ilikileri scak tutmak adna elerimizle davet edilmitik. Bunun zerine o zamanki Emniyet 263

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Genel Mdr Yardmcmz Emin Aslan ve benden nceki Daire Bakan smail alkan ile birlikte ailelerimizle Hollanda'ya gittik. Narkotik tekilatnn toplantlarna katldk. Bu toplantda benim de ksa bir sunum yapmam, Hollanda polisine Trkiye'deki uyuturucu ile mcadele konusunda bilgi vermemi ve onlann sorularn yantlamam istemilerdi. Ben de Erciyes Operasyonu ile ilgili bir sunum gerekletirdim. Benim amdan, ok idealdi ve Hollanda'da bilinen sentetik uyuturucu ile ilgiliydi. Ayrca ok baarl bir operasyondu ve ben dzenlediim iin her eyin teferruatn biliyordum. Her soruya cevap verebilecek durumdaydm. Tela ve heyecan ierisinde giderken sunumun yer ald CD'yi unuttuumuzu fark ettik. Bu yzden daire ile balant kurduk, internet zerinden gndermelerini istedik; ancak film kaytlar epeyce ykl dosyalar olduundan yalnzca fotografan gnderebildiler. Yani imalathaneyi saatlerce ektiimiz filmin sadece birka kare grnts ve birka kare fotoraf vard. Sunumu bu eksikliklerle gerekletirdim. Dinleyenler arasnda Hollanda'nn en mehur narkotikileri vard. Sunumda imalathanenin ierisine kamera yerletirdiimizi, ve bylece tm olup biteni izlediimizi da ekrana sylediimde imalathaneyi gsteren fotoraflar

geldiinde Hollanda polisinden birka kii ayaa kalkp buna inanamadklanm sylediler. Trk polisinin bu kadar teknik adan bu kadar donanml alarak imalathanenin iine kadar girebilmesini kskandklarm bile grdm. Bu alma yntemi Trk polisi asndan olduka gurur vericiydi.

Lodur Operasyonu
Ar i makinelerini tayan tular lodur olarak adlandrlr. Bu trlar dozer gibi ar ve byk i makinelerinin nakliyesinde kullanlr. te byle bir ara ile uzun mesafede uyuturucu ticareti yaplacana dair bilgi alm, bunlar izlemeye ve dinlemeye balamtk. Bir sre sonra gerekten de izledi lerin lodur ile Afganistan'dan uyuturucu getireceklerini rendik. Bu bizim iin ok iyi bir frsatt ve zaten benim de amacm hep daha byk 264

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

organizasyonlarda, iin kaynana giden ilerde yer almakt; basit ihbarlara dayanan kk olaylarla uramak istemiyordum. Bunun zerine narkotik ubesini ilgili birimlerle harekete geirdik, ayrca yetersiz olmamz ihtimaline kar stihbarat Daire Bakanlnn unsurlarndan da destek talep ettik. Tirm gizli zula s zmir'de bir atlyede yaplyordu, biz bu atlyeyi de denetliyorduk. Atlyede lodurun n ksmlarndan ..._.............................._...._..............__________......... Devlet 1. Blm:

kapaklar alyor, ana asesinin ierisi boydan boya zula haline getiriliyordu. Daha sonra n taraf kapakla kapatlnca en azndan birka ton alabilecek kadar byk bir zula elde edilmi oluyordu. O kadar ki, bu aralar her gn grmemize ramen, byle bir arata bu kadar byk bir zulanm yaplp bu kadar ustalkla gizlenebilecei hi aklmza gelmemiti. Dardan bakldnda araca, nemli alet edevatn konaca yedek depolar yaplyormu gibi grnyordu, ancak istihbarat birimi bir hafta btn bu ilemleri tek tek fotoraflam, filme almt. Trn alnmas, zula yaplmas, kapann taklmas dahil her aamay grntlemitik. Amacmz lodur yola kt zaman uygun bir yerde GPS takip cihaz yerletirmekti: lodur un st ksmnda byk kalaslar vard, birini kaldrp ierisine rahatlkla cihaz yerletirebilirdik ve kalaslar sinyalleri absorbe etmediinden dolay da haberlemek ok iyi olacakt, ayrca devasa bir tr olduu ve girip kabilecei yerler snrl olduu iin takip etmek ok kolaylaacakt. Ancak btn srarlarma ramen, araca uluslararas alabilen bir GPS cihaz koyamadk. Maalesef bu kadar ksa zamanda bir uydu vericisi bulabilmek kolay deildi, elimizde o kadar teknik imkn yoktu ve daha nce hazrlk da yaplmamt. Ne istihbaratta ne de bizde byle bir cihaz vard. Aslnda cihaz baka lkelerden, zellikle mttefik olduumuz Amerika'dan, Almanya'dan, Fransa'dan almak mmknd ama ben operasyonun tamamn kendi imknlarmzla gerekletirmek istiyordum, nk onlardan cihaz alnd zaman sanki operasyonun tamam onlar tarafndan 265

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaplyormu gibi bir imaj yaratlyordu. Oysa kendimize de zgven gelmesi gerektiini dnyor, kendi polisimizin Avrupa'da ve dnya zerinde prestij sahibi olmasn istiyordum. Yardm en zor artlarda ve son are olarak dnlmeliydi. Neticede teknik ekipteki arkadalar uygun cihaz araca ycrletiremediler, bunun yerine bir cep telefonu koyacaklard. Nasl olsa tr kocaman, bize sadece sinyal gelse, belli baz istasyonlarmdan getiklerini bilsek yeter diyorlard. Ayrca tr ofrn de dinlediimiz iin lkeye girdii zaman haberimiz olacak diye daha gelimi bir cihaz konmasna pek taraftar deillerdi. Dier yandan byle bir cihaz yerletirilirken grlme ihtimalinden dolay daha. tedbirli davranyorlard. Ben her eye ramen tr m uzun srede gelebileceim ve telefonun pilinin yetmeyeceini dnerek yntemlerini reddediyordum. Ancak yine de bu fikre uyuldu ve Karadeniz'de teknik ekip tarafndan tra bir cep telefonu yerletirildi, hudutlarmz terk edinceye kadar tn takip ettik. Lodur ran zerinden Afganistan'a gidecekti, ama ummadmz bir ey oldu, Urdan teknik veri alamyorduk. Iranda cep telefonlarmz uluslararas dolama dahil olamyordu, herhangi bir Trk GSM irketi ran'a gittii zaman almazd. Bu yzden ran'dan sonrasn gremiyorduk. Afganistan'a veya Pakistan'a varnca alr diye dnyorduk, fakat oralardan da sinyal alamadk. Yalnzca tr ofrnn zaman zaman kurduu irtibatlara bakarak bulunduu yeri tespit ya da tahmin edebil inekteydik. Yaklak bir ay sonra tnn Ar ili Doubayazt ilesi Gr-bulak Hudut Kapsndan girdiini rendik. Fakat enteresan bir ey oluyor, tr ofr mal teslim etmek iin aramas gereken numaray bir rakam hatal eviriyordu! Biz doru numaray biliyorduk ama bir trl girdii ofr an bu douya numaray gnderdik eviremi-yordu. ve aracn Kaaklk nnden Daire hem Bakanlndan, dikkat ekmeyecek iki takip timini tr lkemize hem. arkasndan takip balattk. Bir yandan ofr dinlemeye devam ediyorduk; fakat ofr gn boyunca bir trl asl patronu ile kontak kuramyordu, bunu baarabilse stanbul'da bir adrese mal teslim edecekti. Takip ekipleri ile birlikte Ankara'ya kadar geldi, stanbul 266

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Narkotik ekiplerine nceden alarm vermitik. stanbul yakalamaya yle hevesliydi ki, ekiplerini Ankara yaknlarna kadar karmlard. Oysa asl amacmz tn yakalamak deildi; gerekirse tr gelip ykn indlrsin, mal alsnlar diye bekleyecektik zira mal alanlar nerelere gtrp datacaklarsa asl onlar yakalamak istiyorduk. Ama zaman geti, tr Ankara'ya yaklat, Ankara'y da geip Bolu'ya doru gitmeye balad ama bir trl ofr irtibat kuramyordu. Bunun zerine, baka trl irtibat kurmakta zorland iin, tr ofr arac zmir istikametine evirdi ve Eskiehir istikametine doru yol almaya balad. Tabii takip ekipleri de peinden. Biz bu esnada az da. olsa bilgi sahibi olsunlar diye zmir'e de alarm verdik, zmir Emniyeti de dikkat kesilmiti. Bir mddet, sonra Eskiehir yaknlarnda bize destek olmak zere hazrlk yapan stanbul ekibinin zmir yoluna saptn ve Eskiehir yoluna girip tn durdurduunu rendik! Bizim ekipler vard ama bir defa tr durdurulmutu. stanbul ekibi tn yakalad; bir de sanki yakalanmam gibi tn alp stanbul'a doru yola karttlar. Yani tr stanbul'a gtrld ve orada yakalanm ilemi yapld. Bu korkun bir eydi, onlarn tek amac ok byk miktarda uyuturucu yakalamakt, bunun sanma sahip olmak istiyorlard. Oysa biz bu trm gidebilecei hedefleri ve ebekenin tamamn ortaya karmay amalyorduk. Maalesef Trkiye'de uyuturucuyla mcadele anlaynn temelinde, byk miktarda mal yakalamak ve basnda yer alp reklam yapmak amac vard. O zaman bu mantaliteyle uramann olduka zor olduunu grmtm; zelikle iller, nerdeyse birbirinin elindeki mallan kapacak kadar bu iin an hretim nemsiyorlard. Bu ile gerek mcadele ok uzakta grnyordu. Soruturmalar srd, ahslarn uzun uzun ifadelerini aldk. te o zaman ok daha rahatsz olduum eyler rendim. bodurla sadece Trkiye'ye kaak mal getirmemiler, Afganistan'dan baka yerlere mal tamlar, yani tr aslnda Afganistan iinde ve ran'a birka defa. mal tam. Trm o byk gvdesine tonlarca, tam bilemiyoruz ama belki bir ton belki iki ton afyon veya benzeri maddeler yklenip ran'a getirilmi. 267

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ran'da belli hedeflere yerletirilmi, tekrar tekrar gitmi gelmi. Asl tama faaliyetleri bittikten sonra Afganistan'dan ya da ran'dan, yanlmyorsam yedi yz kilo civarnda esrar yklenip getirilmiti. Yani biz yalnzca esrar yakalamtk, afyon veya morfin benzeri uyuturucu Afganistan-ran arasnda tanmt. Byk olaslkla afyon tanmt, bu ekilde ran'da bunun imalat yaplarak eroine dntrlebilir ve daha sonra Trkiye ve Avrupa'ya sokulabilirdi. Biz eer uydu balantl bir takip cihaz veya en azndan kendi iine kayt alabilen bir alet yerletirebilseydik, arac teslim aldmzda o kaytlara bakarak Afganistan la ran arasnda defa gidip gelindiini ve her birinde birka ton afyonun tand noktalan, hem al hem sat noktalarn kesin ko-ordinataryla birlikte tespit edip zellikle ran'a ok ciddi istihbar! bilgi verebilirdik. Afganistan'da bir eyler yapabilecek, oradaki kuvvetlere bilgi verebilecek imknmz vard, ama gerek tecrbesizliimiz, gerek teknik alt yapmzn eksiklii ve gerekse arkadalarmzn ileriyi grememesi nedeniyle ve belki byle uluslararas bir operasyonu benim de ilk defa ynetmem veya Daire Bakanlnda ok yeni olmam dolaysyla teknik aletlerle ilgili sistemi kuramam olmam nedeniyle bu operasyonda ciddi bir kaybmz olmutu. Bu ok daha derin ve uluslararas ses getirecek byklkte bir operasyon olabilirdi; ama bizim arkadalar yalnzca bu kadar fazla miktarda uyuturucuyu sarholuu yakalam olmaktan st dolay bile gnlerce ise bu zafer fark iinde bulundular. makamlar

gremeyecek kadar baka ilerle meguldler. Denetim, hesap sorma, amaca uygun grev yaplyor mu diye bakma, denetleme imkn olmad gibi tm ii bozanlar kutlayacak kadar bu ilerin dorusunu, arka plann alglamaktan uzaklard. Bense ciddi bir malubiyet kabul ettiim bu olayn zntsn o gnden beri yaarm.
HiL/iriii L

Kapkule Tahkikat
zgn, biraz hasta, biraz da krgn olarak 2005 ylnn haziran aynda srgn edildiim Edirne'de greve balamtm. Ksa 268

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir sre sonra nme baktmda ehrin her tarafnda kaak sigara ve iki satldn grdm. Hatta bu o kadar alenile-miti ki her gn yzlerce Bulgar arac Edirne'ye geliyor, ehrin belli yerlerinde sigara, iki ve purolar satlyor, baz kiiler bunlar toplayp stanbul'a gtryordu. Dier yandan akaryakt kaakl da benzer yollarla yaplyordu. Bulgaristan plakal aralar snrdan giri yapyor, depo larndaki benzinleri ehir merkezinde hortumlarla ekerek satyorlard. Bu durumun i yzn anlamak iin konuyu aratrmaya baladk. Edirne'de uzun sredir alan istihbaratlarn topladklar bilgileri grdm, durum grlenden daha organizeydi. Kaaklk (KOM) ve stihbarat birimlerinde al an arkadalarmla birlikte yaptmz aratrmada grdk ki ounluu Bulgaristan vatanda 5-6 bin kii ile ayn ekilde Trkiye'deki binlerce kii, Trkiye'ye vergisiz sigara, iki ve dier tekel rnleri ile akaryakt sokmay meslek haline getirmiti. Gnbirlik ziyaret ad altnda her gn Bulgaristan'dan Trkiye'ye gelmek hibir vergi ve harca tbi deildi. Dolaysyla bu insanlar her gn Trkiye'ye girip kyorlard, her giri kta da alabilecekleri kadar malzeme onlara teslim ediliyordu. 0 gnlerde hudut kaplarna girip kan kiilerin kaydedildii bilgisayar verilerini incelediimde belli kiilerin ayda 50 defa snrdan girip ktn ve kapdaki asl younluu bu kiilerin oluturduunu fark ettim. Organize olunmutu. Kaakl organize eden kiiler, normal yolculara kapal olan gmrk sahasna, free snoplara: geliyor, burada daha nce anlatklar Bulgarlarla telefonla irtibat kuruyor, snrdan giren Bulgarlarn

Vergi demeden alveri yaplabilen maazalar. (Yazarn notu)

saysna gre free shoptan malzemeleri sanki bu gelen yolcular alyormu gibi onlar adna alp kolilerle bekliyor, malzemeleri alacak olan ara geldiinde de bagajna dktryorlard. Sonra yolcular Edirne'ye gidip malzemeleri baka birilerine teslim ediyorlard. Bylece belli oranda, tama creti alyorlard. Her kiinin on, belki 269

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yirmi tane bu ekilde her gn Bulgaristan'dan gelen araba ve yolcular vard. Teslim edilen mallar Edirne'de belli yerlerde biriktiriliyor, kapal kasal aralarla stanbul'a gtrlp, oradaki bar, pavyon veya gece kulplerine belli bfeler vastasyla datlarak sisteme sokuluyordu. Hesap edildiinde, eer drt kiiyi yannza alr ve bir otomobil ile gnde bir defa giri k yaparsanz, en uygun hal ile 4x3=12 karton sigaray yurda sokabilirdiniz. Bylece o gnlerdeki fiyat ile 12x12=144 avro deyecek ama ayn sigarann fiyat Trkiye'de tam iki kat olduundan vergilerden muaf olarak para kazanacaktnz. Ayn ekilde alkoll ikiden ve akaryakttan gnlk belli bir miktar ciro elde edecek, yzde ellisi kadarn cebe atacaktnz. Bulgaristan'a girerken de benzeri bir kazan sz konusuydu. Hatta eer ikinci defa girip kla bilinirse bunun iki kat kazanlabilirdi. Ayrca Bulgaristan'da ok ucuz olan et, ceviz, badem gibi rnler de getirilip satlrsa kazan bir hayli artyordu. st dzey bir memurun 300 avro ald Bulgaristan'da bu rakam ok iyi bir kazant. Trk vatandalar Bulgar konsolosluklarndan her zaman vize alamadklarndan, bu kaaklkta asl para kazanan Bulgarlar oluyordu. Genellikle de bu kiilerin hem Bulgar hem Trk free snoplarndan iki kat sigara ve iki aldklar ve ounun aralarnda zula denen gizli blmelerin ve ek depolarnn olduu da ortaya kmt. O tarihlerde gnde 10-12 bin civarnda insann hudut kapsn kulland dnlrse, lkemiz iin yllk 300 milyon TL kadar vergi kaandan bahsetmek mmknd. Olaylar aratrmaya baladk. Bulgarlarn geldii pazar yerlerine elemanlar yerletirerek sigaralar kimlerin nerede topladn, sonra toplanan mahiyette baladk. sigaralarn baz Olaya nerede depolandn tespit etmek zere kk kaaklar takip etmeye baladk. Bu bilgilerimizi teyit eder kiileri daha yakaladk. sonra ehirden ayrlan kamyonetlerin ierisinde ok sayda sigara ve iki yakalamaya derinlemesine aratrdmzda Kapkule'deki yirmiden fazla free snoptan zellikle drt tanesinin sadece bu amalar iin faaliyet gsterdiini grdk. Hatta free 270

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

snopla hi alakas olmayan baz kaaklar, yurtdndan kendi adlarna sigara ve iki getirterek free shoplarn antrepolarnda depoluyor, kurduklar organize grup sayesinde de gnbirlik Trkiye'ye girip kan Bulgar veya Trkleri sanki kendi ihtiyalar iin alyormu gibi gsterip, onlara sadece tamalarna karlk belli miktar para deyerek bu sigara ve ikileri piyasaya sryorlard. Yan sigara ve iki zerinde %270 oranndaki ar miktardaki OTV'den kurtulmak iin mevzuattaki boluktan istifade ederek srekli lke ierisine kaak sigara ve iki sokuyor, bylece vergiden kurtuluyorlard. Ayrca zel zulas olan aralarla (hatta yaya olarak srtlarnda tayarak) gece alan gmrklerin de gz yummas sayesinde free shoplardan darya toplu olarak ok miktarda sigara ve iki karyorlard. Bu yolla elde edilen gelir yle ykselmiti ki rakamlar her free shop iin aylk birka milyon dolarn zerine kmt. Bu yntemle ylda yaklak iki- yz milyon dolarlk kaak sigara lkeye sokuluyor ve vergi kayb oluyordu. Yine ayn ekilde kaak akaryakt da Trkiye'ye genelde byle getiriliyordu. Edirne ili ile Kapkule arasnda on be kmlik bir mesafede en az yirmi tane petrol istasyonu vard. Ama bu petrol istasyonlar farkl bir ekilde iliyordu; pompalar ters pompa denen bir sistemle alyordu. Bildiimiz petrol istasyonlarnda pompalar petrol arabann deposuna koyarken, buradaki pompalar tam tersini yaparak arabann deposundaki
!<!W

Hali'te Yaayan Smonlar......____.........._................____....._____....... benzini ekip istasyonun deposuna alyordu. Yol kenarndaki petrol istasyonlar ounlukla bu amala faaliyet gsteriyordu. Yani yurtdndan gelen aralann yurtdndan aldklar ucuz mazot veya benzinleri petrol istasyonuna boaltyor, bu suretle yurtdndan alman petrol rnlerini akaryakt vergisi demeden lke ierisine sokuyorlard. Byle bir kaakla mdahale etmek lazmd, lkenin kaynaklar boa gidiyordu. Bu amala biraz daha derin bir inceleme 271

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaptmzda, sistemin byle almasn gren kapdaki gmrk, polis ve dier grevlilerin de rvet almaya, irtikap yapmaya baladklarn tespit ettik. Kapkule'de yukarda anlatlan ekilde kaaklk yapldm gren gmrkler ve polisler bu ii nleme yerine haksz kazan salayanlardan kendilerine kar elde etme yolunu aramlar ve zaman ierisinde herkes, idealist balayanlar da dahil bu pisliin iine girmiti. Hepsi birbiriyle balantlyd, free shoplar sokaktaki kaaklk ebekeleriyle beraber alyor; polisler, gmrkler ve kapdaki dier memurlar kaaklk yapan ebekelerden rvet alyordu. Bu ite pay sahibi olan herkese ynelik bir operasyon yaplmad mddete kaakl nleme konusunda baar salanamazd. Oysa elimizdeki imknlar ok snrlyd, Edirne gibi bir yerde ok az sayda polis vard ve mevcutlar da operas-yonel tecrbeye sahip deillerdi, ayrca uzun yllar ciddi operasyon icra edilmemiti ve teknik imknlar da yeterli deildi. nce bu olayla ilgili genel bir alma yaptk. stihbarat birimindeki grevliler bu olaylarla ilgili nceden alm ve bir bilgi birikimi salamlard. Onlann birikimlerini bir brifing notuna dntrdk. l Savcs enol Yldz ve drt yardmcsn Emniyet Mdrlne davet ederek brifing verdik ve yaplan kaakl anlattk; ne grdmz, ne dndmz ve ne yapmak istediimizi belirttik. O dnemde iyi alan, drst ve namuslu insanlar da elbette vard. Anlattklarmz dinlediler ve kendi tekilatmz da eletirdiimizi duyunca tarafszlmzdan emin olup durumu kabul ettiler. Ancak bunun kaaklk ebekelerin-ce yapldn hukuki delillerle ispatlamamzn ok zor olduunu dnyorlard. Sylediklerine gre anlattmz durum yllardr biliniyordu ve her yl binlerce kaaklk davas savcla geliyordu. Bunlarn ouna pein deme ad altnda bir ceza kesilmekteydi, yani sigara ve ikiyle yakalanan kii bunun iki kat kadar para cezas alrd, ama. deyen yoktu. ahslara n deme cezas kesilerek bir ay iinde demeleri iin tebligat yaplyordu; ancak

272

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ahslar yabanc olduklar ve yurtdna gittikleri iin bir daha ne demenin alnmas ne de tebligat ans oluyordu. Biz bu ii hallederiz dedik. ok fazla da abartmadan kendilerinden birtakm taleplerde bulunduk ve onlar da bu talepleri yasalarn el verdii oranda hukuki olarak karlayacaklarn vaat ettiler. Bunun zerine bir alma dosyas aarak almaya baladk. Bir yandan kaakl nasl yaptklarn renmek iin free shoplar ve onlarla birlikte hareket eden kaak gruplarn izlemeye baladk. Bunlar teknik takibe aldk ve ehir iindeki faaliyetlerini takip etmeye baladk. Onlarn nasl bir organize ebeke ierisinde altklarm tespit etmeye alyorduk. Dier yandan Polis Tekilatnn kapdaki grevlilerinin yaptklarn anlamak iin polis birimleri zerinde aratrma balatmtk. Grdmz manzara iyi deildi, bizim polisler de kk miktarlarda, da olsa rvet arknn ierisine girmiti. Son defa uyarmak zere Kapkule Emniyet ube Mdrlnde alan tm polisleri toplayarak kapdan gelip geen herkese iyi muamele yapmalarn, grevleri esnasnda kurallara uymalarn, her trl kanunsuzlua kar olmalarm, namuslu bir grevin nemini, rvet gibi olaylara karmamalarn, kim olursa olsun yanl yapanlarla mcadele edeceimi ve benzeri eyleri anlattm. Bana dorudan bal olan Kapkule Emniyet ube Mdrn deitirdim. Ondan sonra buradan nasl bilgi edinebiliriz diye dnmeye pheliydi, baladk. sorarak Bize gre kapda grevli olan Bu herkes nedenle kimseden bilgi alamazdk.

yntemlerini zebilmek iin gizli kameraya bavurmaya karar verdik. Mahkemeden izleme karar kardk. Kapkule'deki polis peronlarnda pasaport kaytlar iin kullanlan bir bilgisayara, deneme yaplacan bahane ederek, iine kamera yerletirdiimiz bir LCD monitr balayp izlemeye baladk. Bir mddet sonra tam bir kaaklk ebekesiyle kar karya olduumuzdan emin olmutuk. Free shoptaki insanlar, onlarn dardaki uzantlar ve mallar stanbul'da datanlar eklinde birbirleriyle balantl organize bir grup halinde byk* bir ark 273

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnyordu. Bu insanlar klliyetli miktarda sigara ve ikiyi yurda sokuyorlard. zellikle otobsler geldii zaman, yolcularn tm listesini alyorlar, hi sigara iki almam olan kiilerin pasaport numaralarn ve isimlerini kullanarak onlar adna ilem yapp otobslerle toplu miktarda sigara ve iki karyorlard. Ayn ekilde gnbirlik gelip giden birka bin kii iin de sigara ve iki k yapyorlard. Ayrca frsat bulduklarnda, denetimsiz ortamlarda hi kayda girmeden ykleyebildkler kadar iki ve sigaray da otobslere, zel otolara yklyorlar, hatta baz otobslerde bulunan gizli zulalar dolduruyorlard. Yasaya gre gmrk grevlileri free shoplar ve onlarn antrepolann srekli denetliyordu, buna gre bir tek paket sigaray bile kaak karmak mmkn deildi, kaytlarda ortaya kard. nk yurtdndan sigaralar getirilirken gmrk denetiminde saylarak antrepolara konuyor, sonra antrepodan yine gmrk denetiminde karlarak free shoplara saylarak veriliyor, free shoplar her satt mal kiinin pasaport numaras zerine kaydediyordu. Gmrk denetiminde tm bunlara baklyordu, ama nedense zulalar dolusu sigara ve iki karlmasna, kaytsz mal satlmasna ramen gmrk tekilatnn denetiminde hi ak verilmiyordu. Tm antrepolar, free shoplar ve sat belgeleri yzlerce defa denetlenmi ama hi kaak sigara sat tespit edilememiti. Demek ki o kayt ve denetimler de doru yaplmyordu. Bunu grdkten sonra, nce bir mddet polisleri inceleme altna aldk ve grdk ki onlar da hukuki olarak eksikleri olan, pasaportlarnda yanllk bulunan, vermesi gereken vergi ve harlar vermeyen birok kiiyi, belli miktarda para almak suretiyle lkeye sokuyor veya bu kiilerin lkeden kmalanna msaade ediyorlard. Pasaportsuz girilmemesi gereken gmrk sahasna kaak kiilerin her zaman girip kmasna gz yumuyorlar, mani olmuyorlard. O kadar profesyonelce para alyorlard ki yakn bir mesafeden izleseniz bile bunu grme imknnz yoktu. Aslnda normalde her polis kulbesini izleyen bir kamera vard ve bunlar sistemli bir ekilde kayt yapmak zere kurulmutu, 274 ancak kameralar yalnzca

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet paray

kulbenin

dn

gryordu,

stelik

rvet

verenler

pasaportlarn iinde veriyor, polisler hi kimsenin gremeyecei biimde, pasaportun sayfalarna bakyormu gibi yapp paray ceplerine veya ekmecelerine atyorlard. Eer bilgisayar monitrnn iine kamera koymasak, mevcut kameralardan izlesek para alma eylemlerini asla gremezdik. Bunun zerine ii biraz daha bytmeye karar verdik. Baka bir bilgisayar monitrne ve ube ierisindeki klimann ierisine gizli kameralar yerletirerek toplamda kameraya ulatk. Bu tarihlerde asl olarak gmrklerin en ok nerelerde rvet aldn tespite ynelik istihbarat faaliyetlerine baladk. Yine o tarihlerde orada alan istihbarat grevlileri takdire ayan bilgiler toplamlard. Topladklar bilgiler zerine en azndan be-alt gmrk kulbesine daha kamera koymamz gerektiini dnmeye baladk. Tam bu sralarda polislerin gizli izleme faaliyetlerimizden phelendiklerini telefon dinlemelerinden rendik; baz polisler bizim kamerayla tespitler yaptmz duymutu. Kameralarn yerini bilmiyorlard ama farkl olan bir monitrden huylanp nce monitr, sonra da zerini rtyle kapatmlard. Tedbir almaya balamlard. Neyse ki k yaklayordu. zellikle polis ve gmrk kulbelerinin souk olduu, yeterli snmad eklinde ikyetler vard. te bunu frsata dntrmeyi dndm; o zamanlar yeni kan quartz elektrik sobalarna talep de oktu. Ben de bunu yaygnla11rarak birok kulbeye koyabileceimize ve bu arada bazlarnn ierisine kamera yerletirerek izlemeyi kapsaml hale getirebileceimize kanaat getirdim. nce bu yntemin denenmesi gerekiyordu. Bana yardmc olmak iin her eyi yapacan bildiim, zamann Daire Bakan Sabri Uzun'dan, stihbarat Daire Bakan Yardmcs olarak altm dnemlerden tandm, teknik bilgisi ve mtevazh ile ok beendiim polis memuru N.'yi, ve teknik heyeti istemitim, hemen geldiler. Teknisyen polislere planmz aktardm ve bunun iin nce birka tane elektrik sobas alp ierisine kamera yerletirerek denememiz gerektiini, aletin sobann scaklndan ne kadar 275

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet kadar

etkileneceini,

evredeki

dier

alet

ve

cihazlar

ne

etkileyeceini test. etmek gerektiini anlattm. Gemi tecrbelerime dayanarak bu cihaz test etmeden kullanmak istemiyordum. Hemen ie koyulduk; nce iki soba alp ierisine kamera ve grnt nakledecek cihazlar yerletirdiler, kameralarn darda grlme durumu, scaktan etkilenme, frekans kaymas ve grnt nakleden sistemlerin baka cihazlar etkileyip etkilemedii gibi testleri yapmaya baladk. Gndz makamda alyor, gece de istihbaratn kk atlyesinde deneme, montaj ilemleri yapyorduk. Ufak deiikliklerle sistemi iler hale getirdik. Netice ok iyi deildi; ama ie yarayacakt. lk denemeler baarl olunca, bir yandan yeni sobalar bulmaya bir yandan da nereye, nasl yerletiririz, nerede izleriz, nasl deerlendiririz gibi hesaplar yapmaya baladk. Gmrk ahsnda yalnzca bir oday kullanabiliyorduk, elimizde operasyonda kullanlacak az sayda grevli vard, 5-6 kamera kurduumuzda bu kadar ok kamerann grntlerinin izlenmesi, deerlendirilmesi gerekecekti, kolay i deildi. Cihazlar analog sinyallerle alyordu, baka cihazlar etkileyebilir, kendileri evredeki elektronik sistemlerden etkilenebilir, ayrca frekanslan birbirine ok yakn olduundan birbirlerini etkileyebilirlerdi. Dolaysyla ok iyi plan yapmamz gerekiyordu. l Valimiz N us re t Mirolu idan destek istedik. Kendisi Kapkule'deki yolsuzluklarla ilgili alma yaptmz biliyor, ama planmzn ieriine tam olarak vakf deildi. Yine de operasyon yaplmasn ok istedii iin tm almalarmz destekleyeceini belirtti. Talebimiz uydu: Kapkule deki polis ve gmrk peronlarna (kulbelere) Valilik tarafndan soba yapt-rlyormu gibi gsterecektik. Sayn Mirolu kabul etti. Bunun zerine yeterli sayda kamera bulabilmek iin aratrmaya baladk. Aslnda ok profesyonel cihazlar vard; ama bu cihazlar temin etmem mmkn deildi. Ben de daha nceden de muhtelif vesilelerle tandm Almanya'daki bir arkadamdan, orada ok basit alanlarda kullanlan, hatta birok evde ebeveynlerin 276

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ocuklarn izlemek iin kulland, kamufle edilirse istihbarat amal da kullanlabilecek kamera ve bunlarn transmitterle-rinigetirmesini istedim. Alt-yedi takm getirdi. Ancak Emniyet Mdrlklerinin byle cihazlar iin kaynaklan veya denekleri yoktu, denei olmayan iler iin bir tek polis kantinlerinin gelirlerini harcama yetkim vard. Bir takmn masraflanm buradan kardk, kalan iin stihbarat Daire Bakan Sabri Uzun imdadmza yetiti; bize 6 takm da alarak kullanma imkn verdi. stihbarat Dairesinin teknik elemanlar ile bizim istihbarat biriminin alkan ekibi ve komiseri Alaattin, 7 takm kamera ve alcy ksa srede ayarlayarak frekanslar birbirine karmadan izleme yapacamz duruma getirdiler. Daha sonra sobalar ierisine yerletirerek bu cihazlarn nasl alacan bir mddet gzlemledik. Kameralar ok gzel gizlenmiti, sonunda vida deliinden bu grnt kameral alabiliyorduk. Drdnc gnn oluturduumuz sobalarla izlemeyi yapabileceimize kanaat getirdik. Kulbe-

Ses ve video gibi elektronik sinyalleri baka yere tayan cihaz. (Yazarn notu)

Hali'te Yaayan Simonlar_____.............._____........... ___............_-. . lerc soba konacan syleyerek bizim teknik polislerimizi soba firmasnn eleman klnda Kapkule'ye gnderdik. Byle bir eyi hemen kabul ettiler, planmza uygun ekilde nceden setiimiz yirmiden fazla kulbeye kameral sobalar yerletirdik. Ancak gmrk sahas ok bykt ve elimizdeki cihazlar ok basit, amatrceydi, grnt alamyorduk. Bunun zerine oraya en yakn caminin minaresine anten konulmasna karar verdik. Caminin fahri bir imam vard. Onu da phelendirmemek adna mftlkle grtm; hudutta bir insan kaakl olay ile ilgili olarak Yunanistan tarafn gzetlemek iin camiyi kullanacamz syleyip mftlkten destek alarak camiye gittik. Minareye antenleri yerletirdikten sonra sistem almaya balad. Fakat bu sefer de baz noktalarda mesafe uzun olduundan 277

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yeterince net grnt alnamyor, ayrca aralar girip ktka grnt bozuluyordu. Bir kameray orada bulunan stihbarat Birimine ait bir broya yerletirdik, bylece daha kaliteli grntler almaya balamtk. Ama en nemli yer olan, zel fatura denen ilemlerin yapld ve zellikle hayali fatura, kaaklk gibi yolsuzluklarn gerekletii oda biraz ters ve uzakta olduu iin grnt alamyorduk. Oray izlemek iin en uygun yer, gmrk sahas ierisinde Milli stihbaratn kulland odayd. Aklama yapmakszn, bir i iin kullanmak zere MT Blge Daire Bakan'ndan izin istedik ve onay almamz zerine alcmz buraya yerletirdik. ok net grntler almaya baladk. Ancak bir mddet sonra odalarndan gmrk grevlilerini izlediimizi anlayan MT Blge Daire Bakanl sistemleri buradan kaldrmamz, byle bir eye destek veremeyeceklerini, gmrkle aralarnn almasn Biz de en ok Gmrkler Bamdr .H.E.'den istemediklerini, Edirne Gmrkler Bamdr ile grmemizi syledi. phelendiimizi, tm emarelerin onu pheli hale getirdiini ifade ettik. MT Blge Daire Bakan 4 yldr grevdeydi ve sylediklerinde kararlyd; yapacak fazla bir ey yoktu. Mecburen oradaki sistemimizi kaldrdk ve onu da minareye tadk. Buradan izlemeye devam ettik fakat kalite ktyd. zlemenin on ikinci gnnde gizli faaliyetimizin gmrk tarafndan duyulduunu anladk; baz gmrk grevlilerini dinliyorduk. Olaylardan haberdar olduklarn ve aratrmaya baladklarn grdk. Kamerayla izlediimizi biliyorlar ama kameralarn nerelere gizlendiini bilmiyorlard. Ancak izlendiklerinden bir ekilde emin olan gmrkler, on beinci gnden sonra araya araya bizim sobalarn ierisindeki kameralar buldular. Onlara bilgi szmt. Sanyorum bizim izleme ve dinleme karar almak iin gnderdiimiz yazlar vastasyla Adliye'den bilgi szyordu. Neticede kameralar buldular, ama biz sessiz Bu arada gnler boyunca her trl rveti, irtikab kayt altna almay baarmtk. O zaman gmrkte grebildiimiz kadaryla drt nemli nokta vard: giri, k, muayene ve zel fatura. Bu drt. ayr 278

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kulbeden her gn toplanan paralar belli bir kulbeye getiriliyor, orada tek tek saylyor, ondan sonra alt veya. yedi desteye ayrlyordu. st rtbeli bir gmrk geliyor, her desteyi bir kiiye veriyor, kalan iki desteyi ise alp gtryordu. Bu da gsteriyordu ki, bir deste kendisi, dieri kendisinden daha yukardaki biri iindi, ama bu an nereye kadar gittiini bilmiyorduk. Bu bilgilere ulamtk ancak gizli kamera grntlerini seyretmek hi kolay deildi, bir kamera 24 saat kayt yapyor ama 48 saatte ancak zlyordu. Kameralar on beinci gnde bulunmutu ama biz daha beinci-altmc gnlerin grntlerini izliyorduk. Sonunda inanlmaz eyler ortaya kmt, birbirinden bamsz be binden fazla para alma grnts tespit etmitik. Grevlilerin paralan yukanda anlattm ekilde tek tek sayp kendi aralarnda bltklerini tam seksen be defa kaydetmitik. Aynca rvet, vermeyen insanlarla nasl pazarlk yapldn, rvet vermeyenlerin nasl tehdit edildiklerini tespit etmitik. En vahimi de rvet ad altnda yabanc kadnlara cinsel tacizde buiunulmasyd. "Birlikte olursak size her ey serbest" deniyordu, izlerken yaplanlardan midemiz bulanmt. Resmi bir kurum ierisinde yabanc kadnlarn onuruyla oynanyordu. Genel grnt ok netti, o alanda hudut kaps ierisinde bulunan, birka istisna haricinde tm grevliler, rvet, irtikap, kaaklk faaliyetlerinin ierisindeydi. Hatta kapnn giri ve kndaki kulbelerde, son kta pasaport ilemi yaptrmadan kan var m diye kontrol iin bulunan polis grevlileri orada alenen para alamad iin, gmrkler kendi paylarndan o grevliye de hisse veriyorlard. Yani oradaki polis ve gmrn btn grevlileri, belki bir iki istisna hari, durumu biliyor ve hepsi birbirleriyle anlamal bir ekilde kaak mal gtren, baz hukuki eksikleri olan insanlardan kk miktarlarda para alyorlard. Yeterli delil bulmu, grntlerini tespit etmitik. Sahada alan tm grevlilerin rvet grntlerini almtk. Artk gmrkteki yneticilerin, daha stteki bamdr ve yardmclarnn teknik takibe alnmas, telefonlarnn dinlenmesi, 279

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

odalarna da cihaz konmas gerekiyordu ki, varsa onlarn aldklar paralar da tespit edelim. Belki de biriken paralarn, baka birimden gelenlerle birlikte Ankara'ya gitmesi de sz konusuydu. Aslnda bir telefon dinlemesinde bir gmrknn zarf ierisinde bamdre para verdiini tespit etmitik, ama bu, eiyle arasnda geen, kanunen hukuki bir delil olarak kullanlamayacak bir konumayd. Bu meseleleri yeni kiilerle tespit etmemiz gerekiyordu. Ama tabii bilgi sznca, artk operasyon yapmann artlan ve devam etmemizin zorlat anlald. Ayn anda hem free shoplar hem polisler hem de gmrkler hakknda operasyon yrtmeye imknmz yoktu. Sraya koyduk, birbirini etkileme durumunu dikkate alarak nce free shoplarla ilgili operasyonu balatmaya karar verdik. Yukarda da bahsettiim, zerinde alma yaptmz drt free shopun kaakla karan sahiplerini ve grevlilerini gzaltna aldk, ev ve iyerlerinde arama yaparak belgelerine el koyduk. Onlarn para kayd tuttuklar defterlerdeki bilgileri aldk. Tabii tm bunlar olurken, en az on defa daha kapal kasa kamyonetlerle stanbul'a gtrlen ok miktarda sigara ve iki yakalamtk. Btn bunlar delil olarak kullanarak kaaklarn drt ayr rgtl grup eklinde altklarn ispatlamtk, bylece operasyonun birinci blm tamamlanmt. Free shoplarla ilgili zanllar adliyeye kardk, sonra grdk ki aslnda bu free snoplarn bir ksm zaten kaaklkta sabkalym, ama bunlara yalnz Kapkule'de deil, dier kaplarda da free shop ama ruhsat verilmi. Yine sonradan rendiimize gre bu kiilerin bazlar kaplarda yoicu beraberinde hediyelik eya karmakla kalmyor, zaman zaman sanki Edirne'den zmir, Mersin, Gr-bulak gibi yerlerdeki free shoplara mal gnderiyor gibi gsterip, Kapkule antrepoda bir ara dolusu, rnein ykledikleri 500 resmi evrakta 50 kutu gsterip, yolda (stanbul'da) 450 kutuyu boaltp, 50 kutuyu dier kapya gtrmek gibi yntemlere de bavuruyorlarm. Gemite benzeri durumlarda eitli kiiler yakalanm olmasna ramen bu kiilerin ruhsatlar

280

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iptal edilmemi, dolayl bir ekilde kaaklk faaliyetlerine gz yumulmu. Kaaklk olaylarna karan free shoplar hakknda ilem yaplmas sonucu bu ebeke, isiz kalnca bu defa bitiik Bulgar kaplarndaki free shoplarda mal alp kaak geirmeyi denedi; ancak bir sre sonra bu giriimlerini de tespit ederek, alman tedbirlerle byk apl kaaklk yapmalarn nledik. Bu gelimelerden bir sre sonra, bir bayram gn, gmrk sahas ierisindeki gmrksz mallarn bulunduu antrepo gece saatlerinde soyuldu. Kamyonla gmrksz sigara almlard. Olay hrszlk diye niteleyip aratrrken, bu ii yapanlarn daha nce kaaklk yapan ebekenin yeleri olduunu renmitik. ahslar su delilleriyle birlikte yakalamak iin takip ve izleme balatmtk. Bununla birlikte soyulan antreponun sahibine kimlerden phelendiini sorduumuzda, hi tereddt etmeden eski kaak ebekesinin yeleri olan, bizim tespit ettiimiz kiilerin ismini vermiti. Gerekesi ok basitti: free shopiarda satlan sigaralar, lke ierisinde satlan dier sigaralardan farkl renk ve bandrole sahipti, bu nedenle bu sigaralardan elinizde binlerce de olsa kimseye satamazdnz, ancak stanbul'da elence mekanlarna sigara satan bfe ve satc zinciri ile irtibat olan kiiler bu mallar sisteme sokabilirdi. Kapkule deki kaaklk ebekeleri de bu tr sigaralar sisteme sokmasn biliyordu. Bu ebekeler daha nce Mersin Serbest Blge'de, sonra Kapkule'de ve zaman zaman da farkl yerlerde bu tip faaliyetlerde bulunmulard, bunu adeta meslek edinmilerdi. ahslar mallarn az bir ksm ile birlikte stanbul'da yakaladk, ayn kiilerdi. ki ve kaak sigaralarn nasl ve kimlerin sistem iine soktuunu bilen antrepo sahibi tek bana hibir aratrma yapmadan olay biliyordu, ama biz 5-6 kiilik en zeki ekibimizle ve ileri teknoloji kullanarak ancak bir haftada olay zebilmitik. Bu kargoyla ebekeleri gnderilen nce kaaklktan, sonra da hrszlktan Neden yakaladk. Fakat ok gemeden bu defa Hatay'dan Edirne'ye sigaralar yakalamaya balamtk.

281

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Hatay'dan Edirne'ye kaak sigara gelirdi? nk burada kaak sigaray sisteme sokan, bir ebeke vard. Bir defa kaaklk ebekesi kurulup da kendi sistemini oluturunca yle kolayca yok edilemiyordu; Kapkule Operasyonu'ndan sonra neredeyse 2 yl gemiti, ama hl faaliyetlerine devam ediyorlard. Gayret ve srarl takiplerimiz kapanmas sonunda ve bata olaylar Kapkule gittike olmak zayflad zere ve Edirne'den tm ayrlmadan bir yl kadar nce Bulgaristan tarafndaki free snoplarn Edirne'deki kaplarda free snoplarn TOBB denetimindeki Set ur'a devredilmesi sonras kaak sigara olay gndemden dt. Free shoplar hakkndaki adli tahkikat bittikten sonra, sra Kapkule'deki polisler ile gmrklere gelmiti. Zaten o ana kadar kulbede aldklar rvet grntlerinden bu grevlilerin byk ksmnn kimliklerini tespit etmitik. ki gruba da ayn anda operasyon yapmak gerekiyordu. Savclarla tekrar toplandk ve operasyonun yapl biimine ynelik dncelerimizi anlattk. Polisleri gzaltna alarak onlarn tahkikatn Emniyette yapmay, gmrk memurlarn ise yakalayp dorudan Savcla getirmeyi nerdik, savclar da kabul ettiler. nk iki grupta da gzaltna alnacak memur says ok fazlayd; 28 polis, 60 gmrk memuru toplam 88 kiiyi geiyordu. Bu kadar kii hakkndaki tahkikat, azami kanuni sre olan 4 gnde yrtme imknmz yoktu. Zaten biri gzaltna alnd zaman yaplacak o kadar ok usul ilem vard ki srenin yars bu usul tutanaklarn tanzim ^I iyi
<3.

geiyordu.

Bu

nedenle

gmrk

ve

Emniyet

mfettilerinden destek istemi-t.lc* lE^y'J.c^o^ 3X2jionl.G 3i'lxlsi1^

C^t C" C

t<^3r5^lc<3Ltci 3<3,l.<icil..x*^

3nt/ttci

Polis Mfettileri bir

aydan daha fazla sre belgeler zerinde alarak bizim bile gremediimiz, eksik grdmz baz konulan tespit edip su unsurlarn bularak savclara ilettiler. Emniyet Mdrlne getirip normal tahkikatlarna baladk.

Gmrk grevlilerinin 60 kadarn da yakalayp Emniyet Mdrlne getirmeden Adliye'ye gtrp savclara sevk ettik. Hatta 282

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bazlannm zerlerini bile aramadk, bu arada zerlerindeki paralar tuvalete atanlar ve Adliyeden kaanlar da olmutu. Bu ekilde tahkikat balatm olduk. lk byk tutuklamalarda krktan fazla gmrk memuru ve yirmi civarnda polis tutuklanmt. Olay batan beri izleyen savclar, hummal bir alma ile iddianameyi hazrladlar. Duruma iin bu kadar san (her birinin birka avukat, izleyeni olaca dnldnde) Adliyedeki hibir salon alamazd, sonunda durumann Edirne Ticaret Borsasnn toplant salonunda okununca yaplmas ve kararlatrld. her kii Sanklarn tek nl tek avukatlar, aksi iddialarda bulunuyordu, ama durumalar balayp iddianame deliller hakknda sralannca, hele salona kurulan yans makinesinde Ar Ceza Mahkemesi Bakan Halil Uar grevlilerin para ald yzlerce resim ve filmi gstermeye balaynca durumalarn ekli deiti. Sanklar ve avukatlar filmlere bir ey diyemiyor, bunlarn gsterilmesinin hukuka aykr olduunu iddia ediyorlard. Burada Ar Ceza Mahkemesi Bakannn hakkn teslim etmek lazm, bu konuda bir dahiydi, bir hukuk kahramanyd. Gerekten tahkikatn tm seyrini A'dan Z ye anlad ve muazzam, harika bir duruma yrterek, btn olaylar deerlendirdi, btn grntleri ekrana vererek ve tm sanklara tek tek grntlerini izletmek suretiyle orada bulunan herkesin ak ekilde anlayaca biimde, belki hukuk tarihinde ender grlebilecek bir hzla kararn verdi. Altm kadar gmrk ve yirmi sekiz polis memuru mahkum oldular. Yargtay'dan tasdik edilen karar 8 ayda kesinleti. Ayrca bu kararla birlikte, TCK Yn 257. maddesi uyarnca, astlarnn yaygn olarak rvet ve irtikaba bulat amirlerin de denetim grevlerini ihmal etmekten yarglanmalarnn yolu alm oldu. lkemiz gibi rvet ve i rt i kapn bu kadar yaygn olduu bir yerde doal olarak tartmalara konu olmu olsa da, toplumsal duruma en uygun ceza kanunu maddesi buydu. Ayrca disiplin asndan Emniyet Genel Mdrl Yksek Disiplin Kurulu karar ile rvete karan 23 polis meslekten ihra edildiler. 283

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Normalde rvete ve irtikaba karan tm polis ve gmrk memurlar iin genel teamllere gre, her para alma olay ile ilgili ayrca yarglama ve her olay iin ceza verilmesi gerekirdi; ancak Yargtay 5. Ceza Dairesi byle be bin ayr olay iin tek fek yarglama yaplmasnn fiili imknszln dikkate alarak, kendi bilinen itihatlarna aykr biimde, zel bir kararla bu kiileri, organize bir ekilde toplu olarak rvet/irtikap almalar, rgt kurmalar, rgt yneticilerinin bulunmas suundan mahkum etti. Gmrk Bamdr ve yardmclar da daha sonra rvet ve irtikaba meydan vermekten ayrca mahkum oldular, bylece bu kapda organize bir grup eklinde alan rvet ebekesi datlm ve bir daha bu yapy oluturamayacak ekilde mahkum ve tehir edilmiti. Burada ceza alanlardan bir tek Bamdr Yardmcs Akif in kesinlikle masum olduuna inanyorum. Aslnda bu kararlar adildi, ama eit deildi. nk sadece orada alanlar mahkum oldular. Daha nceki yllarda alm olanlar, baka kulbelerde bulunanlar veya o 15-20 gnlk tahkikat srecinde ve izleme annda grevli olmayanlar yarglanmadlar. Bizim yaptmz nemliydi fakat yalnzca herkesten kk kk para alan, irtikap yapan memurlarn kart bir eteyi ortaya karmtk; asl byk kaakl gerekletirenler, nemli miktarda maln gmrksz lkeye girmesine veya byk miktarda kaak maln Trkiye den kmasna gz yuman grevliler ortada yoktu. Yine de dnlrse tm bu sulara karanlar korkutmak asndan nemli bir admd. Bu kap gnah ve pisliin yayld yerdi ve bir ekilde bu kirlerinden arnmas gerekiyordu. Yllarn gnah, vebali, kiri vard. lk defa bu tahkikat bu kiilerin gerek yzlerini inkar edemeyecekleri bir biimde, her eyiyle, fotoraflaryla, filmleriyle, toplanan paralaryla gzler nne serdi ve mahkum olmalarn salad. Burada onlarca yldr sregelen, gerek Balkan Savalar srasnda gerek 1980 Darbesi sonrasnda 3 bile varl bilinen ve adeta bir gelenek haline dnm olan rvet ve kaaklk sularnn irkin yz kantlarla ortaya karld.

284

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aslnda bizim bu operasyonumuzdan nce de belki on, belki de daha fazla ikyet olmu, Gmrk Mfettileri, baka grevliler, savclk hep tahkikatlar yapmt. Ama burada rvet yendii ve gmrklerin mal varlklarnn rvetin delili oldu-

12

Eyll 1980'de bu kapya askeri ynetimin el koymas sonrasnda yaanan yolsuzluktan dolay Tugay Komutan General iki subay yaralam, bir albay ldrm ve sonrasnda intihar etmiti.

u iddialar hep bota kalmt. Tahkikatlar yaplm, fakat her seferinde buradaki grevliler bu iten beraat etmiti. Herkes bir takm bahanelerle mal varlklarn ispat edebiliyordu. Hatta o tarihte en ok rvet ald iddia edilen grevlilerin birou hakknda malvarl aratrmas dahi yaplm, ama hibir aratrmada bu kiiler hakknda su unsuru bulunamam ve ceza verilememiti. Belki de alan davalar ok ciddi kantlara dayanmadndan beraat etmilerdi, zira bizimki gibi her trl delille desteklenen bir tahkikat olmadan gerek bir mahkumiyet elde edebilmek ok zordu. Bu tahkikatla ilgili olarak belki ayr bir kitap yazlabilir. Ama unu teslim etmek lazm ki, iki teknik eleman, iki istihbarat, adli tahkikat yapacak iki Kaaklk ubesi personeli byle gzel bir almayla buradaki dev bir ebekeyi databildi. Tm tahkikat yrten asl ynetici personel says 6-7 kiiydik. Yani istenirse, her zaman bu trden illegal faaliyetlere mdahale edilebilirdi. Fakat genel olarak uygun ve doru yntemlerle mdahale edilmedii iin btn tahkikatlar daha ok rvet alan, irtikap yapan kiileri aklayacak ekilde srdrlyordu. Tabii yaplan tahkikattan sonra bunun devamn getirmek daha nemliydi. Tahkikat yapmak kolayd, ancak bir sre sonra iler yeniden eski haline dnebilirdi. Bu nedenle buradaki polisler tekrar rvete bulamasn diye Emniyet olarak ciddi almalara baladk, kapdaki personelin tamamn deitirdik. Evet yeni olacaklard, acemi olacaklard, zorlanacaklard, fakat bu gerekliydi. Polislerin tamamn deitirdik. Yeniden eitim vermek suretiyle okuldan yeni mezun olan polisleri oraya yerletirdik. Bu defa kapda iler aksad, ama sayy artrarak bu sorunlar zmeye altk ve zdk. Daha 285

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sonra her yl personelde yasad uygulamalar gelime ihtimaline kar kapdaki pasaport polisi personelini yzde elli orannda deitirmeye baladk. ki ylda bir kapnn personeli tamamen deiiyordu. Bu ekilde rgtlenmeye, yuvalanmaya mani olmak istiyordum. Tabii ki kolay deildi. Allm bir kltr vard. zellikle gmrk camias ve gmrk yapsnda rvet almak veya vermek, gayri meru menfaat temin etmek burada sanki bir hak olarak geleneksellemiti, birok memur daha bata rvet almak ve bu yolla zengin olmak iin buray tercih ediyordu. Grevlilerde byle bir anlay vard. Birok insan da bunu gayet doal gryordu. nk kk miktarlarda paralar dnyor, dier insanlar da kaaklk sayesinde kk menfaatler temin ediyordu. Bunlarn az miktarn memurlara vermenin onlar iin hibir mahsuru yoktu. Bu nedenle rveti kesmek ok da kolay deildi. Yeni sistemle birlikte, her tekilatn kendisini denetlemesini umarak, mmkn mertebe bu konudan uzak durmaya altk, polis tekilatnn dier tekilatlar zerinde hegemonyasn kurmu gibi gzkmesini istemiyorduk. Bize gelen her ihbar ve olay kendi sistemi ierisinde zlsn diye Gmrk Bamdr'ne gndermeye baladk. Oraya gnderilen Gmrk Bamdr Mehmet Hatipolu gerekten de bu grevi iyi yapabilen biriydi ve ona destek olmak iin bu konudan uzak duruyorduk. Buna ramen yine birka defa tahkikat yapma ihtiyac duyduk ve grdk ki bo brakld m bir grup insan hemen rgtlenebiliyordu. Bir, bir buuk yl kadar uzak durunca rvet dedikodular az da olsa yeniden duyulmaya balamt. Bir sre sonra Kapkule'de yeni bir yolsuzlua el koyduk. Snrdan Trkiye'ye giren ve transit geerek yurtdna gidecek olar nemli mallar, lke iinde kaaa kayabilecei iin naklo-1 urken bir gmrk memuru (kolcu) eliinde ka kadar gtrlrd. Bu kolcunun grevi, lkeye girite araca binmek, ara lkeden kncaya kadar nakil aracyla beraber gitmekti. Ancak bir mddet izledikten sonra baz kolcularn aralarla beraber deil, uakla 286

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gittiklerini fark ettik veya hi gitmedikleri halde kendilerini gitmi gsteriyorlard. stelik bu greve gitmek iin normal harcrahlar haricinde zel paralar alyorlard. Bir vatanda dayanamam, durumu ikyet etmiti. Vatandan iddiasna gre her eyi rvetsiz normal yntemle yapmaya kalkm, ykl arac dokuz gn boyunca kapda ilemleri yaplmadan bekletilmiti. Halbuki bir aracn birka saatten fazla orada kalmamas gerekiyordu. Dokuz gnn sonunda normal harcrah demesinin dnda 1200 TL civarnda bir paray kolcu olarak gelecek olan gmrk memuruna vermiti. Fakat buna ramen gmrk arala beraber hi gitmemiti. Bu kiiyi yakaladmzda bunun emsallerinin ok olduunu, ayrca birok grevlinin de kolcular gitmi gibi gstererek para aldklarn tespit ettik. Bu birden fazla insan tarafndan yaplyordu. Hatta o te grevli olan Gmrk Mdr Yardmcs veya oradaki gmrk yetkilisi, yneticisi, mdr bile ahslara, "Git oradakilerle anla, kimi ikna edersen o gitsin." diyebiliyordu. stelik o ynetici de gitmediklerini biliyordu. Kimse dar greve gitmek istemiyordu. Gmrk Mdrmn tayin etmesi gereken kolcular ofrler kendileri buluyor, ikna etmeye alyor, pazarlk yaparak, neye raz ederlerse, ite bu kii gidecek diye memuru yanma kolcu etmek suretiyle ancak ilemlerini yaptrabi 1 iyordu. Yani amirinden kolcusuna kadar yine bir ebeke kurmulard. Bence bu ok nemli bir olayd. Ancak bu kez belli sreli izleme, takip yapmamtk; yalnzca o anlk olay tahkikat yaparak adliyeye intikal ettirdik. Kapnn Dzeni in Alnmas Gereken dari Tedbirler imdi sra kapda bu kirli duruma sebebiyet veren ortam dzeltmeye gelmiti; kapdaki rvet, irtikap aslnda kt bir ortamn neticesiydi, ne de olsa kapdan her geene, free shop-lardan gmrksz sigara ve iki gibi tekel maddesi alma ve lkeye sokma hakk verilmiti. Gnbirlik giri k ad altnda bir kiinin kendi ihtiyacnn ok zerinde sigara ve ikiyi vergisiz olarak yurtiine sokmasna msaade ediliyordu. Bylece lke ierisinde ok ucuza sigara, iki satlmasna onay vermek suretiyle devlet kaaklk 287

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ortamn kendisi yaratyordu. Bir kiiye, fiilen ime ve hediye etme imkn olmayan miktarlarda ve piyasadaki fiyatnn yarsna sat yaplrsa, bu mallarn amacnn dnda kullanlaca, kaakla karaca kesin olmasna ramen devlet bu kararn dzeltmiyordu. Bununla birlikte mevcut mevzuata gre, lke ierisine girip karken yolcu beraberinde getirilip gtrlecek eyann miktarn belirlemek Gmrk Mstearlnn yetkisindeydi. Dier lkelere baktnzda, AB dar kan kara kaplarnda da bu maazalar anlamsz bularak komple kaldrmtr. Tm dnyada ve AB lkelerindeki hava ve deniz hudut kaplarnda ise lkeye girerken deil lkeden karken bu maazalardan alveri yapmak mmkndr. Dnyada durum byleyken bizde tm kara, deniz ve hava hudut kaplarnda baka gmrksz gidecei free shoplar aktr. lkeden kan kan vavatandalarn yurtdnda harcama yapaca ve bu suretle dvizin lkelere hesaplanarak lkeden tandalarmza belli miktarda mal alma hakk verilmitir. Free Shoplarn varolu amac da budur. Yasada yolcularn hediye ve ahsi ihtiyalar iin diyerek bu hakknda snr da izilmitir. Edirne Kapkule de 30 civarnda free shop vard. Normalde yurtdna kan kiiler bugn 75 TL har yatryorlar, ama o tarihlerde bu harc demeksizin her gn yurtdna giri k yapma izni vard. Her gn girip kan bu kiilere de her giri kta 3 karton (30 paket) sigara, 4 ie alkoll iki satn alma hakk verilmiti. Normalde bu kiilere gmrksz sigara ve alkoll iki alma hakk verilmese bu kiiler gnbirlik gelip gitmeyecek, ne kaaklk ne de kapda bu kiilerin yaratt kuyruklar olacakt. Dier yandan Trk hazinesi binlerce Bulgar'a anlamszca, vergilerinden maa der gibi haksz deme yapmayacakt. Peki bu kadar vergi kaanda Trkiye zara ederken kim kr ediyordu? Kazanl olan 25 bin kadar Bulgar vatanda ile 4-5 free shop sahibi ve onlarn etrafnda oluan 200-300 kadar kaaklkla geinen kiiydi. Free shop sahiplerinden baka bu hatal kararn

288

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

devam iin uraan kimse olamazd, ne Bulgarlar ne de 80-90 kiilik kk kaaklk ebekeleri devlet kademelerine uzanamazd. Bu gnbirlik giri k yapanlara gmrksz iki ve sigara verilerek bu lkeye bu kadar byk zarar verildiinin gmrk, hazine, maliye uzmanlar farknda deil miydi, neden bunu nlemek iin hareket etmezlerdi, neden bir tek onayla bu kiilere gmrksz mal satm ya saklanmazd':' Bu devletin vergilerini tahsil etmekle, devletin mal ve gelirini kontrol etmekle sorumlu olanlar neden buna mani olmazlard? Grevleri, asli ileri buydu, insanlar zlerine ihanet etmemeli, zlerini eksik yapmamalyd, ama yapyorlard. te tm bunlar, bildiklerimizi uzun uzun raporlayarak yukarya arz ettik; Edirne l Savcs idan msaade isteyerek, yaplan tahkikatlardan birka fotoraf ile video ekimlerinden be on dakikalk zet grntlen, hudut kapsnda alnacak tedbir ve iyiletirmeler Babakan alma ve iin devlet yneticilerine Beikta'taki zet gstermek istediimizi stanbul gsterdik, syledik. Onlar da uygun buldular. l Valimiz randevular ald. Mstearna gizli Babakanlk videolar Ofisinde ekimlerden

Babakan in ok rahatsz olduu her halinden belli oluyordu. En son video, en irkini ve en etkilisiydi, grevlilerin yabanc bir kadnla birlikte olduklar grntleri gstermitik. Sonra yazdmz raporlardaki tedbirlerin bir ksmnn alndn grmeye baladk. lk tedbir, lkede 3 gn kalmadan yaplan giri klarda sigara iki almnn kaldrlmasyd. Gnbirlik ziyaret anlay da kaldrlmt, kapda gereksiz olan dier kurumlar kaldrlmt. Yllarca sren hatalar nihayet belli oranda dzelyordu; kap rahatlad, o gnbirliki kuyruu bir anda azald ve daha sonra tamamen yok oldu. Bir toplantda Gmrk Bamdr free shoplardaki gmrksz iki ve sigara satlarnn toplamm verirken ilk 9 ayda bir nceki yla gre zannederim 90 milyon avro azalma vard. Evet, operasyonumuzun devlete en kk faydas galiba buydu. Aylk brifing raporunda bir saniyede anlatlan bu rakamn manasn kimse anlamad ama ben 289

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

anlamtm; 9 ayda devletin 45 milyon avro vergisinin haksz yere yurtdna kmasna mani olmutuk. Haksz kazan ve kaaklk ortadan kalknca ve memurlarn rvet alaca bir ortam kalmaynca kap kendiliinden temizleniyordu. Kapnn rvetten kurtarlmasndan sonraki amacm, buray kimseyi kuyrukta bekletmeyen, be dakikada gei imkn veren bir yer haline getirmekti. Normalde Edirne'de 4' kara, 2'si demiryolu olmak zere 6 hudut kaps vard. Bunlardan yalnzca Kapkule'den ylda 6 milyondan fazla insan, 2 milyondan fazla ara giri k yapyordu. Benim yetkim.se sadece polisin grev alanna dahil grevlerdi, yani pasaport kontrolyd. Yalnzca bu kaplar iin youn zamanlarda en az 500, normal durumlarda ise 250 polise ihtiya olmasna ramen, benim il genelindeki tm birimler iin toplam polis saym 800'e ulamyordu. Bu olumsuzluklara ramen hudut kapsndaki giri klarda hi kuyruk oluturmamay esas aldk. Rveti bir yaplanmann gerekten oluturulmasn sabr ve nlemek fedakrlkla amacyla alarak sk sk deitirdiimiz iin ilerinde uz-manlaamayan bu yeni polisler inanlmaz kimseyi bekletmemeye alyorlard. Bir-iki saati gemeyen kuyruklarla mevsimi atlattk. Aslnda kapdaki kuyruk ve ylma sadece grevli azlndan deil devletimizin her zamanki hastal olan gereksiz brokratik ilemlerden kaynaklanyordu. ok teknik almalar yaplyormu, elektronik program sistem hatalar altyaps polisin vard, her ama yerde bulunuyormu bilgsayarlarda i gibi ciddi gsterilmesine ramen kulland

merkezin

younluu

nedeniyle bunlar dzeltmek ok zordu. rnein bir tr ofr ylda 40-50 kez lkeye giri k yapyordu. Biz de her defasnda bu kiinin tm bilgilerini yeniden yazyorduk; halbuki ilk kez giri yaptnda bilgilerini bilgisayara girdikten sonra sonraki girilerde pasaport numarasndan eski kaytlar bulup tek tula ilem yapsak ok zaman kazanacaktk, bir kiinin bilgi 290

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

girii bir dakika sryorsa, bu dzeltmelerle bu i 15-25 saniyede yaplr hale gelecekti. Bu sreyi 6 milyonla arpnca elde edilenolabilirdi. te o gnlerde yine olumlu bir gelime imdadmza yetiti. Ankara Emniyet Genel Mdrl Bilgi lem Daire Bakanlnda hudut programlarn yazan bir bakomiser askerlik hizmeti iin ksa sreliine Edirne'ye geldi. Durumu anlatnca komutanlarmz, bu askerin acemilii sonrasnda, akam birliine teslim edilmek zere, sk sk bizimle almasna izin verdiler ve biz tm programlar yeniden dzenleme ans bulduk. Bu anlamda destek veren Tmen Komutan Recep Paa, Merkez Komutan hemerlm Yolcu Albay ve dier rtbeliler, kapdan geenlere ve burada, alanlara ne kadar yardmc olduklarn imdi renmilerdir zannederim. Sayelerinde kaplarda yolcu kuyruklar az personele ramen yok denecek hale gelmiti, hedefim 2009 veya 2010'da kuyrukta hi bekletmeden herkese zamannda giri k yaptrabilmekti, ama nasip olmad; 2009n haziran aynda tayinim kt. Umarm meslektalarm Operasyonlarla ilgili sylemek istediim son birka ey daha var. Kapkule'de gerekletirilen operasyonlarn banda ynetici konumunda olan kii bendim, ama olaanst gayret ve almalar ile bu ii asl ortaya koyanlara; iin hayati bilgilerini toplayp gzmz kulamz olan stihbaratlar enal, Davut, Altay ve yanlarndaki memurlara, teknik sistemi tariflerim zerine kuran Polis Nurettin'e ve yanndaki ekibe, Komiser Alattin'e, geici destek, iin yakn ilden gelen kahraman polisler ile tahkikatn kahramanlar olan ube mdr Sait, Engin ve KM ube Mdrlnn yiit polislerine, bize merkezde destek veren Sabri Uzun Bakan'a ve adlarn bilmediim tm dier kahramanlara teekkr ediyorum. Adlarnz yazmadan geersem byk adaletsizlik olur. in asl sahiplen, kanun adam olarak grev yapan amirler ve memurlar topu topu 10-1.5 kiiydi ama Kapkule'de balayp stanbul'a kadar uzanan ve yllar boyunca burada faaliyet 291

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

gstermi kaak srsn, rveti, irtikap, eteiemi memur ordusunu 4 ay gibi ksa bir srede, tabii ki enal Savcnn bakanlndaki savc ve gerek bir Ar Ceza Mahkemesi Bakan olan, adil bir hkim tarifinin tam sahibi Halil Uar'm desteiyle yendiler ve bir daha kanunsuz eylemlerine devam edemeyecek hale getirdiler. Gerek vatanseverlik ve polislie, zmeden, krmadan, devlete hi pahalya mal olmadan byk grevlerin nasl yapldna rnek oldular. Yreimin en derin yerinden gelen bir sesle, Selda Bacanin trkde dedii gibi 'Selam olsun size.' Bu tahkikatla bir kez daha grdm ki aslnda dev gibi gzken, devlete ve hatta kapdan giren kan herkese inanlmaz ikenceler ektiren Kapkule'nin sorunlar, hem gerekten ok bykt (devlet yllarca dzeltemedi, ok bedeller dendi) hem de ok basitti (az imknlarla, ok az yetkimizle 3-4 aylk almayla byk oranda stesinden gelmitik, stelik bu bizim asli iimiz de deildi). Ayrca bu iin kolayca yaplabileceinin bir kantydk. Yine de yaptklarmz asl sorunu zc deildi. in asl sahipleri olan Gmrk Mstearl devreye girip bu ie sahip kt zaman sorunlarn zleceine inanabiliriz. Aslnda daha nce de belirttiim gibi, kapnn temel sorunu, buradan geen insanlara yeterince hizmet edem eme s ivdi. Trkiye'ye her yl gelen milyonlarca gurbetiye, her gn Avrupa'ya yk tayan binlerce Trk 11 rina kapnn hizmet etmesi gerekiyordu; ama. Kapkule, kendisine en ok ihtiya duyan ve bu lkeye dviz getiren bu iki cefakr kesime hep zahmet karmtr. Kurulduu gnden beri kuyrua girmeden, gnlerce beklemeden kapy geemediler. Son birka yl ncesine kadar yaz aylarnda gurbetilerin Trkiye'den karken 20-30 km kuyruklar oluturduu, Valilik zel daresinin yaz scanda saatlerce hatta bazen gnlerce bekleyen ve ihtiya giderme imknlar olmayan bu kiiler iin seyyar tuvaletler yaptrd, her hafta, sonu 7-8 km tr kuyruklarnn olduu ve bazen bunun 10-15 km'yi bulduu, hibir frn beklemeden geemedii herkesin bildii bir olayd. 292

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bugn Kapkule'de tr kuyruu yok ama gmrk dzeldii iin deil ihracat dnyadaki kriz dolays ile % 25'e yakn dt iin. Bir gn artan ihracata ramen tr kuyruu olmaz ise o gn gmrklerin dzeldiine veya dzelebileceine inanrm.

Edirne Belediyesindeki Yolsuzluklar

Edirne Kapkule de ve ayrca tapu ve bayndrlkta yaptmz rgtl yolsuzluk ve ihalelere fesat kartrma uygulamalarna ynelik operasyonlardan sonra vatandatan dier yolsuzluklar konusunda da ihbar ve bilgi alyorduk. Yerel basnda ad her zaman nde tutulmas gereken Doan Haber Ajans Trakya Blge Mdr Ltf Karaka bata olmak zere drst gazeteciler tarafndan da ciddi bilgile I l'l G T 1 bize iletiliyor, hem de basnda aka yer alyordu ve bu bilgiler bizim iin soruturmaya balamak iin hareket noktas oluyordu. Bir gn gazetelerde, Edirne Belediyesi'ne ait olan ve inaat devam eden yeni belediye saray binasnn yklarak arsasnn satlmak istendii hakknda yazlar kmaya balad, nanlacak gibi deildi; 10 yldr inaat devam eden, o gne kadar 10 milyon TL'ye yakn para harcanarak %90i bitmi 15 bin metre karelik kapal alam olan devletin resmi binas yklacak ve arsas alveri merkezi kurulmas iin satlacakt; stelik seim almalar zamannda Belediye Bakam Hamd Sedefi, "nnde kendimi asarm ama yktrmam" demiti. Oysa imdi ehrin merkezinde olduu gerekesiyle yapm neredeyse bitmi olan bu kamu binasnn yklmasna kimse mani olmuyordu. Belediye Bakam, "ktidar bana para vermiyor, buray satarak alacam para. ile belediyeye gelir temin edeceim ve daha kk bir bina yaptracam" diyordu ama. 10 yl nce de bu binann plann karp temelini atan da kendisiydi. Tm. itirazlara ramen ihale yapld, birinciye kimse katlmad. kinci ihaleyi Hamdi Sedefi, "Yabanc bir irket teklif sundu ancak hadde layk bulmadm." diyerek iptal etti. Sonra nc ihale yapld ve arsa, GPM firmas adna Metin Karaka-ya isimli bir kiiye 21 293

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

milyon + belediyeye gsterecei bir yerde 5 milyon TL deerinde yeni bina ina etme karlnda ihale edildi. Firmann arkasnda Hollandal Redevco adl irketin olduu biliniyordu, GPM arac bir irketti. Alc firma binay ykma hazrlklarna hemen balamak istiyordu, oysa bize gre ihale kanunlara aykr olarak yaplmt. Yasalara gre artrma ilemi, yan devletin mal satmas 2886 sayl Devlet hale Kanununa gre; eksiltme, yani satn alma ileri ise 4734 sayl Kamu hale Kanunuma gre yaplmalyd. ki iin tek bir ihalede yaplmas hem kanunlara aykryd, hem de haksz rekabet yaratyordu, dolaysyla kamu yararn da gzetmiyordu. Belediye mal satarken en yksek fiyata satmal, ve ni bina yaptracaksa da en dk fiyat, verene yaptrmalyd. Yeni bina yaptrmak iin bu kanunlara gre, mteahhitten i bitirme, teminat gsterme, yeterlilik gibi belgelerin istenmesi mecburiydi. Ayrca 4734 sayl kanuna gre ihaleler usule aykr olarak yaplm ise Kamu hale Kurumunun iptal etme hakk vard. Ancak gerekleen ihalelerde hibir belge, yeterlilik istenmemi, iptal de gereklememiti. Oysa. daha birok adan bu ihale kanuna ve usule aykryd. halenin iptal olacan dnerek, binann yklmamas, kamunun zarar grmemesi, milli servetin yok olmamas iin Hali'te Yaayan Simonlar............. _................................................. zaman kazanmak amacyla olaya muhalif olan kiilerin dava amalar, itiraz etmeleri, bakanla ikyette bulunmalar iin gazeteci Ltf Kara ka ve Gelir daresi Bakan smail Aslan ile birlikte gayret gsteriyorduk. Belediye Meclis yesi smail Arda ise bu ie karyd. Bir yandan ihalenin iptali ve yrtmenin durdurulmas davas almas iin Edirne dare Mahkemesine, dier yandan ihtiyati tedbir karar verilmesi im Asliye Hukuk Mahkemesine, dier bir yandan da Mlkiye Mfettiler marifetiyle mdahale edilmesi iin ileri Bakanlna, ayrca itiraz etmesi iin de Kamu hale Kurumuna dileke yazarak dolayl yollardan bu kurumlara ulatryorduk. 294

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Maalesef bu dilekelere verilen yantlar zme ynelik deildi; Edirne dare Mahkemesi, Belediye'ye cevap ve savunma iin bir ay sre verdiinden bu srenin sonuna kadar yrtmeyi durdurma karan veremem diyordu. Asliye Mahkemesi, grev sahama girmiyor diyerek konuyu kapatt. Kamu hale Kurumu yaplan ilem yanl ama 2886 sayl Kanun'a gre yaplan ilemlere bakmaya yetkim yok diyerek iin iinden kt, ileri Bakanl ise zamannda mfetti gnderemedi. Tm bu nedenlerle 10 milyon TL harcanm devlet binas maalesef ykld. Birka gn sonra yrtmenin durdu r u 1 m a s ma ve bilahare ihalenin iptaline karar verildi. Hibir kurum ve mahkeme alenen kanunsuz yaplan bu ilemi durdurmam, binann yklmasna mani olmamt. Halbuki yasalarmzda acil hallerde belli bir sre iin ilemleri durdurma yetkisi verilmiti, bir hafta, on gn nce karar verilse ykma mani olunacakt. Bu arada ihalede rvet alnd iddialaryla ilgili ciddi bilgiler alyorduk. Biraz aratrdmzda nemli ipularna ulamtk, zaten ihaleyi alan kiinin Ankara'da yaplan enerji operasyonunda da sank olarak ad geiyordu. haleden 10 gn sonra Cumhuriyet Savcl Ya yazdmz yazda, Edirne Belediye Bakanl tarafndan gerekletirilen, Belediye binas ve arsasnn GPM Gayrimenkul irketine 26.750.000 TL'ye satnda, daha nce ihalenin Hollanda meneli Redevco isimli firma tarafndan istendii ancak baz kamu grevlilerine menfaat temini konusunda sknt kaca iin Metin Karakaya'nn sahibi olduu GPM Gayrimenkul irketinin ihaleye sokulduu, irketin kazand bu ihaledeki yeri ok ksa bir sre ierisinde Redevco irketine devredecei, Metin Karakaya'nn daha nce de eitli sulara kart gerekeleriyle soruturma ve zanllar takip izni istedik Savclk olayn etraflca aratrlmas iin KOM ubesine talimat verdi, ayrca talebimize uyarak olayn mali ve bankaclk boyutunu incelemek zere yeminli banka murakb grevlendirilmesi iin

295

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

BDDK Bakanlndan talepte bulundu. Bize de kstl olarak ihalede rol alan baz kiileri takip etme yetkisi verdi. Ksa sre ierisinde yaplan almalarda grld kadaryla, Belediye saraynn arsasnn gerek alcs Hollandal Redevco firmasyd; ama arac olarak Metin Karakaya devreye girmiti. hale srecinin tm safhasnda Redevcohun temsilcisi Muharrem Polat ve GPM firmas sahibi Metin Karakaya birlikte hareket ediyordu. hale ncesinde Muharrem Polat, Metin Karakaya, CHP Milletvekili Mehmet Sevigen ve Belediye Bakam Hamdi Sedefi stanbul Mecidiyeky'de bir otelde bir araya gelmiler, arsann satm iini konumulard. Arsann alm, vergiler ve ihalenin teminatlar dahil ihale ncesinde ve sonrasnda yaplan tm demeler dorudan Redevco'nun hesaplarndan GPM'ye aktarlyor, oradan da GPM adna deme yaplyordu. Yeminli murakbn incelemesine gre burada bir gariplik vard; Redevco hesaplarnda nce 35 milyon, sonra 1,7 milyon TL tutarnda bir para GPM dolays ile Metin Karakaya'nn hesabna aktarlmt, ama belediyeye ya-pilsin
ciciTiclcr ve vergiler ktktan sonra 2 milyon TL civarnda bir

parann nereye gittii belli olmuyordu. Belediye saraynn ykm iin bir firmayla 160 bin TL ye anlalmt, ayrca ykm esnasnda kan demir, alminyum gibi malzemeler firmaya verilecekti. Bu konuda elimizde firma yneticilerinin mahkeme kararyla dinlediimiz konuma kaytlar, teklif, fatura gibi belgeleri vard; ama Metin Karakaya ykm iini 2 milyon TL gibi gsterip, firmaya gnderildi diye paralar stanbul'daki kendi hesabndan Gaziantep ve zmir'de ykm iinde grev alan baka kiilerin hesabna yatrm, bu kiiler paray ekip daha sonra baka amala gnderiiiyormu gibi tekrar Metm Karakaya hesabna gndermilerdi. Bu kesindi. Sonra da bu paralar Metin Karakaya ekerek bir yerlere aktarmt ama adresi bulamryorduk. Bize gre lamd Sedefiye aktarmt; ama bunu maddi olarak ispat etmemiz gerekiyordu.

296

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

GPM ihaleden birka gn nce kurulmu, 245 bin TL sermayeli, Metin Karakaya'nm aile fertlerinin hissedar olduu bir anonim irketti. Milyon dolarlk i yapmas zaten mmkn deildi. Mahkeme kararlar ile yaptmz teknik incelemelerde elde ettiimiz bilgiye gre, ihaleden nce ve sonra Edirne, stanbul ve Antalya'da makul olmayacak bir biimde birka defa Belediye Bakan Hamd Sedefi, Redevco temsilcisi Muharrem Polat, GPM adna Metin Karakaya bir araya gelmi, ayrca telefonla da konumulard. zlemeler devam ederken ok nemli bir ey tespit etmitik: arazinin alnmas iin her masraf Redevco'nun karlamasnn dnda, ihale sonucunda arsann, hemen Redevco'ya devredilmesi iin anlama yaplyordu. Sonra bu anlamann metnini de bulduk; buna gre Redevco'nun sekiz emlak irketi ile GPM irketi yetkilileri arasnda, ihaleyi GPM firmasnn almas halinde Redevco'nun bu yeri 27 milyon TL karl satn alaca ve GPM'ye alveri merkezinin inaatm yaptraca hususunda mutabakatname imzalanmt. Yani daha nce 20 milyon teklif verilen ihalenin bu defa 27 milyon TL'ye mal olaca belirlenmi gibiydi. Fiyat daha ihaleye girmeden biliyor gibiydiler.
1 Blm: Devlet

hale

olmu,

sre

tamamlanmt.

10.10.2007

tarihinde

arsann tapusu Belediye tarafndan GPM ye devredilmi, bir gn sonra ise 11.10.2007 tarihinde GPM tapuyu Redevco ya devretmiti. ki defa yaplan bu devir nedeniyle 4 milyon dolardan fazla vergi denmiti, halbuki ihaleyi dorudan Redevco alm olsayd bu verginin yarsn deyecekti. hale nihai aamada GPM irketine 26 milyon 750 bin TL ye mal olurken, Redevco bir gn sonra bu yeri devralmak iin vergi ve masraflar dahil yaklak 34 milyon TL demiti. Madem arsay. Redevco alacakt, kendisi dorudan ihaleye girip alm olasa 2-3 milyon dolar daha ucuza alm olacakt, stelik arsay ilk bulan, sonra tm ihale srecini takip eden Redevco temsilcisi Muharrem PolatV ve tm ihale masraflarn deyen yine 297

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

onlard. Peki neden daha ucuza, alma imkn varken arsa bu kadar pahalya alnmt? Neden arac konmutu? stelik Redevco, bu yntemi ayn amalarla Manisa'da Giriim Grubu denen resmi ve zel kiilerin ortak olduu eski Smerbank fabrikasnn arsasnn 45 milyon dolara almnda da kullanmt. Bu ok uluslu irket durup dururken Trk maliyesine iki defa vergi demek iin neden kendini bu kadar zorluyordu? Bunun aklla izah var myd? Evet, hem de ok akllcayd. nk Redevco Hollanda asll olmasna ramen aslnda Cairo Holding'e bal ngiltere merkezli, ok uluslu, ok byk bir irketti, her eyi kayt altna alnmal, hesap ve denetim sistemi effaf olmalyd. Bu firma yneticileri Trk kamu kurum ve kurulularnda bir ey alp satmann rvetsiz olmayacan dnyordu; ama bu firma rvet veremezdi. Birincisi bunu hesaplarnda gstermeleri ok zordu, ikincisi dnyada rvet veren bir firma gibi gzkmek istemiyorlard. Dier yandan Trkiye'de arsa alarak yatrm yapmak istiyorlard ve ehir merkezlerinde istedii byklkte arsalar ancak kamuda, vard. Yntem olarak araya bir arac koyup rveti ismen o versin, kendileri bulamasn, kendilerinin kaytlarna gemesin istiyorlard. Redevco'nu ortaklar, ngiliz, Hollanda, Belika, ABD gibi lkelerdeki nemli irket ve fmans evreleriydi ve bu kiiler Trkiye'deki rvet arkm ok net gryorlard, hatta daha mahremi, tm ihale ruhsat srelerinde rvetin nasl alndn bire bir deyerek reniyorlard. Yalnz bu irket deil, tm yabanc firmalar benzeri eyi yayordu. Zaten Trkiye'de i yapmak isteyen ciddi firmalar nce aratrma yaptryorlar ve aldklar bilgiye gre hareket ediyorlard. Trkiye'ye yabanc sermaye gelmiyor deniyor; neden ve nasl gelsin, ki? ncelikle iki defa vergi demeyi ve rvet, vermeyi gze almalar gerekiyor. Sonunda ayrca bizim gibi igzarlar da devreye girince i mahkemeye intikal ediyor, ihaleler durduruluyor, yatrm aksyor, yabanc irketin dedii milyon dolarlar boa gidiyor, bu defa da ileri dzeltmek iin avukatlara demeler balyor. 298

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Redevco'nu hesaplarndan, Edirne Belediye Saray ihalesinden dolay yaklak 37 milyon dolar, Manisa iinde de 45 milyon dolar civarnda para kmt, bu kadar paras 3-4 yldr kamuda idi ve henz ie balaya mam st. Ayrca rvet verme iddias ile yarglanmalar sz konusuydu. Ak bir ihalede avantaj iin rvet verdikleri ynndeki bir iddia gereki olamazd aslnda, Trk kamu grevlileri resmen irtikap yapyorlard. Sonra da rvet aldklar iin bu durumu yaratanlar, biz yabanc yatrm getirdik ama devlet engelliyor diyerek tahkikat yapanlar halka ikyet ediyordu. Peki sizler rvet istemeseniz de bu. firmalar arazileri dorudan alsalar ve yatrm bir ylda yapp lkemiz ekonomisine katk sunsalar olmaz m? Bylece lkemizde ilerin kanuna uygun yrdn, rvetin olmadn yaayarak renirler ve lkelerinde Trkiye'de artk rvet alnmyor eklinde propagandamz yaparlar, bu yolla yeni yabanc yatrmclarn lkeye gelmesini tevik ederler. Dier yandan bu olayda rvet almaktan dolay Belediye Bakam hakknda operasyon yapacamz bilgisi Mehmet Sevigen'e verilmiti. Onun tabiri ile bu bilgi kendisine '"belediye bakan hakknda beraber alma yaptm Ankara'daki birim tarafndan" verilmiti. Sevigen de bu bilgiyi Belediye Bakan Hamdi Sedefiye aktarm, o da parti genel bakan ile konumutu. Aslnda bakan hakknda operasyon hazrlmn olduu doruydu ama bu olaydan dolay deildi; su davas nedeniyleydi. Sedefi hakknda yaptmz Ankara balantl iki alma vard, bu konuyu stihbarat Dairesi ile az sonra anlatacam su davasn ise KOM Dairesi ile koordine ediyorduk. Bilginin nereden szdn anlamtm, aslnda neden szdrldn ediyordum, zaten sonra ilgili daire bakanna da bu phemi aka syledim. Edirne'den ayrldktan sonra rendim ki, bu davayla ilgili dare Mahkemesinin verdii, satn iptali ve tapunun tekrar Belediyeye tescili davasn hem Belediye hem de alc firma Dantay'a temyiz etmiti; tam temyiz karar verilmek zere iken davay aan taraf olarak gzken AKPli meclis yesi smail Arda davasn geri ekmi ve Dantay da davacs olmad iin karar vermemiti, yani iptal 299

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

karar kalkmt. smail Arda 'ya sorulduunda, "Parti merkezinde bana davay ek dediler onun iin ekiyorum" demiti. Anladn kadaryla davann Dantay'da tasdik edileceini anlayan alc firma, her trl imknn kullanm ve yukarlara ulamt. smail Arda'nn davasn ekmesinden bir sre sonra parti merkez ile bakan yapldn duydum.

Su Davas
Belediye Saray ile ilgili tahkikat yaparken, Belediye Bakanin stanbul'da baz insanlarla bulutuu ve gizli grmeler yaptna dair bilgiler almtk. Konuyu aratrmaya baladk, Bakan in tm pheli davranlarm inceliyorduk. Bir gn kendisinin stanbul Atatrk Havalimannda baz kiilerle buluarak Ankara'ya gittiini renmemiz zerine, hava liman evre gvenlik kameralarnn belli saatlerdeki grntlerini incelemek iin savclktan yazl talimat aldk. Grntleri incelediimizde Bakan'm kii ile buluup birlikte yola ktn anladk. Bu defa Ankara'ya vardklar saatlerdeki Ankara Esenboa Havaliman karladn yolcu k blgesindeki Ara. d evre kameralarnn firmasnn kaytlarndan onlar Mercedes ve Ford Mondeo markal iki aracn grdk. plakalar Termikel yneticilerini iaret ediyordu. Ardndan uak biletlerini yolcu listesiyle birlikte inceledik ve bakan ile birlikte ayn bilet sat noktasndan arka arkaya bilet alndn, ayn ekilde dendiini, ayn dakikalarda havaalanna gelip check-in yaptklarn rendiimizde bakan ile beraber giden kiilerin kimliklerinin Mustafa Seluk ve Mehmet Atunhan olduunu renmi olduk. Biraz internette, biraz polis bilgisayarlar zerinde yaptmz aratrmada bu kiiler ve firma hakknda her eyi renmitik; Termikel irketi zellikle aldklar belediye ihaleleri ve stanbul'da kapa olmad iin annesinin yannda rgara derek len ocuun haberleri ile basnda gndeme gelmiti, ancak bu buluma ve grmelerin sebebini bilmiyorduk.

300

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet Tapu

Kapkule

Operasyonu

ve

devamnda

Bayndrlk

ile

Dairelerindeki dinleme ve gizli kamera kaytlarna dayanarak yaptmz operasyonlar nedeniyle Belediye Bakan, su tekil edecek hibir konuyu telefonla komuyor, hatta ara sra odasnda cihaz aramas da yaptryordu, bundan dolay iimiz biraz zordu. Yine de mahkeme karar ile Belediye Bakan hari dier kiileri dinlemeye aldmzda, ksa sre ierisinde bu buluma ve grmelerin belediye saraynn sat ile ilgili olmadn, hi bilmediimiz bir sahada Belediye'nin su ilerinin imtiyaz hakknn devriyle ilgili grmeler olduunu anladk. Bizim bakan bir yandan Belediye Sarayn satm, bir yandan da su imtiyaz hakkn devretmeyi planlamt ama daha ie balamadan arac firmalar bulmu, onlar vastasyla ihaleye girecek olan firmalarla gizli gizli grmeye balamt. Bakann bulutuunu tespit ettiimiz kiiler suyun gelecekte nemli bir gelir kayna olacan grp tezgah kurmular ve ilk ihale yapacak olan Belediyelerle araclar vastasyla grerek ihaleyi organize etmeye balamlard. Gelecekte en nemli ihtiya maddelerinden birinin su olaca biliniyordu; yeni yaynlanan mevzuata gre de tm ehirlerde belediyelerce su ebekelerinin yenilenmesi, geniletilmesi, su havzalarnn slah, su cretlerinin tahsilat gibi hususlarda, ciddi yatrm ve organizasyonlara ihtiya vard. Ama. tm bu yatrmlar! yapacak kaynaklan yoktu ve bu sahada imtiyaz hakknn devredilmesi suretiyle, tm bu ilerin zel sektr eliyle yaplmas ok cazip bir plan olarak ortaya kmt. mtiyaz hakknn alnmas demek, bir ilin su ebekesinin bakm, tamir ve ilavelerinin yapm karlnda tm su gelirine uzun sre sahip olmak demekti. Be yz bin nfuslu bir ilde, yz elli bin ev ve elli bin i yeri su abonesi varsa ve her abonenin ayda ortalama 25 TL su kulland kabul edilirse (byk sanayi tesisleri ve byk kurumlar hari tutulsa bile) bu, ayda 5 milyon TL demekti. lk yatrm haricinde, pein demeli su saatleri kullanldnda iletme maliyetinin azami %20 olduu, belediyelere de yaklak %20 civarnda deme yaplaca kabul edilirse, imtiyaz sahibi asgari aylk 301

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

3 milyon Tb gelir elde edecekti. Asl nemlisi suyun giderek deer kazanaca ngrldnden bu gelir her yl katlanarak artaca rahatlkla, sylenebilirdi. Su imtiyaz haklarnn devralnmas yeni bir sahayd ve 2007 ylma kadar illerde ciddi bir devir yaplmamt, yalnzca orlu ve Kars gibi ehirlerde bir iki kk uygulama vard, ama bu sahaya giren ve ilk ileri alan firmalarn stnlk salayarak nemli illeri de ele geirebilecei hesab yapldndan bu sahada byk bir rekabet ve kran krana bir mcadelenin olacann sinyallerini grmek mmknd. Bylece belediyeler byk bir yatrm harcamasndan kurtulacak, yapamadklar tahsilatlan zel sektr eliyle yapacak, ayrca ksa srede su ebekesini yenileyecek, ilave yeni yatrmlar zel sektr eliyle yapacak ve belli oranda gelirden de pay alacaklard. zel sektr asndan bakldnda da her gn tketim artyordu. Belli bir ilin, blgenin imtiyaz hakkm almak demek, otomatik olarak her ay artacak ekilde belli bir miktar sabit gelir, scak para demekti. lk yaplacak ebeke tamirat gibi belli yatrmlar ile datm ve tahsilat ii sisteme konduktan sonra yaplmas gereken baka bir ey kalmyordu. Hem belediyelerin, hem zel sektrn kazanmasnn sebebi ise uydu: zel sektr asndan suyun dnya ve insan hayatndaki neminin artmas ile gelecekte fiyatlar srekli artacak ve n demeli su saatleri vastasyla tahsilatlar artk pein ve ksa srede yaplabilecekti. Belediyeler asndan ise kaynak yetersizlii, ihale mevzuat ve ihale yolsuzluklar nedeniyle yenilenemeyen ebekeler zel sektr araclyla adna ksa srede yenilenecek, ksa semeni srede kstrmemek yaplabilecekti. Belediye Bakan, Mustafa Seluk ve Mehmet Altunhandan oluan kiilik grup, yalnz bu ileri ayarlamak ve ihale sonunda alc firmadan komisyon almak zere kurulmu i takipisi Firma ile birlikte alyordu. Bu arac i takipisi, komisyoncu kiilerin beraber hareket ettii, cretini dedikleri Veli Aksaz isimli kiiyi Edirne Bele diye sime, ihalenin artnamesini hazrlamak zere 302 yaplamayan tahsilatlar

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

danman olarak aldryordu. Hileli yntemlerle yaplan ilemler sonunda Veli Aksaz, Belediye'de danman olarak ie balamt. zlemelerimize gre Veli Aksaz, darda Mustafa Seluk ve Mehmet Altunhan ile ve ardndan Termikel firmasnn yneticileri ile ihale artnamesini hazrlyordu. Hatta darda hazrlanan tip artname e-posta ile Edirne'ye gnderiliyordu ve tabii elektronik olarak bir suretini de biz alyorduk. Grne gre, darda daha nceden hazrlanm olan rnek bir artname Edirne Belediyesine uyarlanmaya allyordu, yle ki artnamede yazlan birok kanun yrrlkten kalkm, yerine yenileri konmu veya deimiti; ama bu artname taslaklarnda hl eskileri yazlyd ve aynen, yanl ekilde ihaleye kld. Bu arada bizimkiler sadece Edirne su imtiyazn almaya almakla kalmyor, artname hazrlklar devam ederken bir yandan da Balkesir, Aydn, Denizli, Hatay gibi illerin su imtiyazlarn da belli byk firmalara komisyon/rvet karl pazarlamaya alyorlard. Yani bu grup asl olarak, tm belediyelerin ilerini rvet karlnda organize edip, ihalenin nceden anlatklar bu firmalara verilmesi iin ihale artnamelerini firmalarn isteklerine uygun ekilde tanzim ederek firmalara avantaj salyor, rakiplerinin aleyhine artlar koyarak da onlar iin dezavantajl artlar yaratyor {rnein n demeli saya reticisi olmak gibi artlarn yazlmas demek bu art tamayan tm firmalar ve rakipleri ihaleye giremez hale getiriyorlard) ve bylece ihalelerin istenilen firmada kalmasna alyorlard. Bylece bu i iin kendilerinin ve belediyede ortak altklar kiilerin maddi menfaat elde etmesini salyorlard. Her belediye iin bu ileri yapabilecek byk firmalarla konuuyorlar, hangi firmayla daha fazla komisyon anlamas yaparlarsa o firmann istedii ekilde artnamenin hazrlanmas iin belediye yetkililerini etkileyerek firmann isteine uygun artnameyi hazrlatyorlar ve Belediye Meclisi ile organlarndan geirerek adrese teslim ihale yaplmasn salyorlard. stne stlk bu i iin

303

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

firmalarla, resmen rvetin belgesi saylacak yazl anlamalar bile yapmaktaydlar. halelerde nemli olan hususlardan biri, ncelikle ihaleye girebilmek iin kanunun arad yeterlilik artlarn salamak, bir de her idarenin kendisinin koyaca artlar karlamakt. Eer bata kendi firmanza uygun veya rakiplerinizi eleyecek yeterlilik artlar yazdrabilirseniz ihaleyi kazanma ihtimaliniz yzde yzd. Edirne Belediye Bakanl, Veli Aksaz' ihale artnamesini hazrlamak iin danman olarak aldktan sonra kk bir grup kurarak almay balattlar ve danman Veli Aksaz Termikel'de hazrlanan ihale artnamesi rneklerini Edirne Belediyesi artnamesi haline getirmeye alyordu. Beraber alt belediye grevlilerin baz yeterlilik artlar koymaya veya kendisinin yazd artlar deitirmeye kalkt ya da baz artlara itiraz ettii zaman danman durumu dardaki ortaklan Mustafa Seluk ve Mehmet Alt un han'a aktaryor, onlar da belediye bakan zerinden mdahale ederek istenen artlarn yazlmasn salyorlard. Bazen de belediye alan olup da darda baka firmalarla irtibatl olan kiilerin bulunduunu baka syleyip onlarn artlar gruplarn baka firmalar adna artnameye artlar yeterlilik iin baka koymaya da kalktklarn yapt

ortaklarna aktard oluyordu. Yani ihaleyi kendi lehine yeterlilik tamas alma anlalyordu. Bir aylk bir almann sonucunda belediye adna (ama Termikel firmasnn istedii artlan tayan) teknik ve idari artnameler ile belediye encmenince karlmas gereken su imtiyaz ynetmelii gibi evraklar hazrlanarak Edirne Belediyesinin ihale dokmanlar haline getirildi. Belediye bakan konuyu Belediye Meclisine getirdi ama en az bir hafta incelense bile zor anlalacak yzlerce sayfadan ve teknik ifadeden oluan bu dokmanlar akam baz yelere, sabah da kalanlara datlp leden sonra saat 14Ye hi okunup incelenmeden Bakann uzman diye kard Veli Aksaz in tantm ile Belediye Meclisinde oyland ve oy okluu ile kabul edildi. 304

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

En aznda bir ay ncesinden meclis yelerine ve ilgili birimlere datlarak gr, eletiri alnmas gereken dokmanlar kimse tarafndan okunmadan, okunmasna frsat verilmeden oylanarak hukuki hale getirildi. Oysa ierisinde yanl ifadeler, yrrlkten kalkm kanunlara atflar vard, hibiri okunmadan, dzeltilmeden kesinleti. Bir sre sonra belediye ihaleyi ilan etti, ilk itirazlar serbest rekabeti engelleyici yeterlilik artlarna oldu. Firmalarn itirazlar belediyeye geliyor ve bu itiraz dilekeleri danman Veli Ak-saz tarafndan Termikel firmasna ulatrlyordu. Bylece Ter-mikel yneticilerinin hazrlad cevaplar, belediyeye danman tarafndan sunuluyor, belediye de bunlar cevap olarak ilgili firmaya iletiyordu. Tm itirazlara Belediye kulam tkad. Sonunda ihale oldu ve sadece iki firma ihale dokman ald ve tek firma olarak Termikel Holdinge bal Elektromed irketi ihaleye katld ve kazand. hale gya ak olmutu ama konan artlarla baka firmalar zaten batan engellenmiti. Sonrasnda tek firmann katld eksiltme sreci, basma ve halka ak olarak yapld. Bakan benim kafamda u rakam var, buna inin diyerek pazarlk yapm, ilemlere devam etmiti. Daha sonra tahkikat safhasnda Bakann ihale komisyonu yeleri ile konuyu grp bir rakam belirlemedii anlald. Neticede ihale bitmi ama ihalenin kesinletii ilan edilmemi, on be gnlk karar verme sreci balamt. Bakan bu arada Ankara'ya giderek bir yandan Termikel yneticileri ile gryor bir yandan da onlarn kanal ile hkmet evrelerinde, belediye saray arsasnn yklmas davasyla ilgili destek araynda bulunuyordu. Daha nce de belirttiim gibi Belediye Bakam dinlenme, takp edilme olaylarna kar yle tedbirli davranyordu ki, yanna gelen herkese telefonla konumamas gerektiini sylyor, odasnda ihale ilerini konuurken telefonlarnn pillerini dahi karttryor, odasn ieklerine kadar kontrol ettiriyor, srekli dinlenme fobisini yayordu. Bu korku nedeniyle bakalar adna ald telefonlar kullanyordu.

305

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

haleye karar vermek iin kanuni bekleme sresinin son gnlerinde, rvetin kendisine denmediim ima ederek beklentisini Mustafa Seluk ve Mehmet Al t imhan araclyla iletmisti. Termikel yetkililerinin bu konuda ok deneyimli olduklar anlalyordu, yle ki Bakann tavrn yadrgamlard. Sonunda firma yneticileri Edirne'ye gelerek Bakan ile nce Belediyede, sonra bir restoranda grerek Termikel irketinin hisse senetlerinden kendisine teminat olarak vermeyi, ihalenin kesinlemesinin ardndan deme yapmay teklif etmilerdi. Sonu iin kanuni srenin sonuna gelindiinde, Bakann stanbul'a gittii bir gn CHP Genel Bakan Yardmclarndan Mehmet Sevigen ile yapt telefon grmesinde, Belediye binasndaki yolsuzluklar nedeniyle hakknda yrttmz tahkikattan dolay gzaltna alnacan, bu bilgiyi de Emniyet Genel Mdrl'ndeki daireden rendiini sylemiti. Belediye saray ihalesine fesat kartrma tahkikat ile ilgili stihbarat Daire Bakanlndan, su imtiyaz hakknn devredilmesi ihalesiyle ilgili tahkikatta ise KOM Daire Bakanl Vidan destek alyorduk. Mehmet Sevigen'e szan bilgi yalnzca Belediye Saray tahkikat ile ilgili olduundan ve su tahkikatndan haberdar olmadklarndan, bilginin stihbarat Daire Bakanlmdan szdna kanaat getirdim, ve daha nce belirttiim gibi bunu da kendilerine alenen syledim.

Dier Grevlerimiz
entrk Demiral ve anakkale'de Kayp Bir ocuun Bulunmas Olay
Trk kamu grevlilerinin, zel olarak bakldnda ise Trk polisinin alma biiminin, grev anlaynn, greve ballnn yanlln gsteren ve sorgulamay gerektiren birok rnek var ama benim yaadm ve burada anlatacam olay bunlarn en nemlilerinden biriydi. ounlukla biz, yani ou grevli vatan, millet ve halka hizmet duygularn ycelterek grev yaptmz dnrz. Birok insan da buna inanr; ama yaadmz eyler gstermektedir ki aslnda bizler 306

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

basit ve kk hesaplar, ahsi ve grupsal kk karlarmz uruna halk ve grevi ou zaman unutuyoruz. Bu eilim istisna da deil; genel duruumuz iinde ok nemli bir yer igal ediyor. Bu genel anlaya, tm kamuoyunun bildii ve yreimi derinden yakan ok ac ve arpc bir olay ile ahit oldum. Hatrlanaca zere, stanbul Kartal'da bir okulun aile birlii tarafndan dzenlenen geziyle anakkale ehitlii'ne giden ailenin 2,5 yalarndaki olu kaybolmutu. ocuun anne ve babas her gn sabah yaynlanan kadm programlarn dolaarak gnlerce konuyu canl tutmu, ok izlenen bu programlar dolaysyla byk bir izleyici kitlesi olaydan haberdar olmutu. Ben pek bunlar izlemediim iin grememitim ancak bu tarz programlarda yer alan olaylar birka gazete ve televizyon kanal veya programclarn kendisi zel olarak muhabir grevlendirerek takp ederlermi. Bu olayda da baz basn mensuplar bana olayla ilgili sorular sormutu; ancak mntkamda olmadndan akas beni birinci derecede ilgilendirmemiti, ayrca birok ihtimal olabilirdi. Bir ara kayp ocua benzedii sylenen bir ocuun, yaknmzdaki Krklareli hm Babaeski ve Lleburgaz ilelerinde grldn syleyenler olmutu. Bunun zerine yola kan Uur Dndar'n ekibinden Erturul Erba ve baz televizyon muhabirleri aratrmak iin buralar dolarken bana da urayp olayla ilgili fikrimi almlard. Anlattklarn dinlediimde olayda birtakm, gariplikler olduunu dnmtm. Bir gn ocuun babas randevu alarak yanma geldi, yardm istiyordu. Yannda deneyimlerime bu olaylar takip eden televizyoncular ve kendilerine yardmc olmam talep gazeteciler de vard. srarla bu olayda benim grev almam, dayanarak ediyordu. Kendisine grev sorumluluklarmn Edirne ili ile snrl olduunu, ayrca Emniyet Mdrnn grev ve fonksiyonlarnn bir tekilat sevk ve idare etmek Fakat olduunu daha syleyerek yardmc Daire olamayacam anlattm. nce Kaaklk

Bakanlnda yanmda grev yapm, stanbul'daki almalarndan bu konudaki tecrbelerini iyi bildiim, entrk Demiral kendisine 307

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yardmc

olabilirdi;

bunun

iin

Emniyet

Genel

Mdrlne

mracaat ederek zel bir ekibin grevlendirilmesini talep etmesini syledim. Ardndan iyi ilikiler ierisinde olduumuz Asayi Daire Bakan Hseyin zalp'i arayarak durumu anlattm. Konuyla ilgili grevlendirilmek zere entrk Demirali nerdim. ocuk karma/kaybolma gibi konular grev sahasna girdii iin o da zaten olay bildiim, bu konuda entrk Demiral'n da iyi bir tercih olduunu syledi. Kck bir ocuun karlmas onu da derinden zmt, ocuu bulacak, bulmaya yarayacak ne varsa yapmaya hazrd entrk Demirali da durumdan haberdar etmitim. Teknik adan destek verilirse inisiyatifli bir ekip olarak olay aratrp netice elde etme imkn olacan, elinden geleni yapacan syledi. Ona istedii teknik destei Edirne'de imknlarn el verdii lde salama sz verdim. Hseyin zalp ile anlatk, ocuun babas Bakanla dileke verince nasl olsa bu dileke otomatik olarak Asayi Daire Bakanlna gelecek, o zaman Hseyin zalp Bakan in onayn alarak en trkn grevlendirilmesini salayacakt. Son dnemde ilerin mahalli olarak yaplmaya balamas ve merkezin sadece koordinasyon grevi stlenmesi sz konusu olduundan dilekenin anakkale'ye yapmtk. istiyorduk. Olayn ayrntlarna girmeden nce entrk Demiral hakknda ksaca bilgi vermek istiyorum. entrk u 1985-86 dneminde Diyarbakr'da komiser yardmcsyken tanm, daha ilk tanmamzda ok iyi ve deerli bir polis olduu kanaatine varmtm. O tarihte Emniyet Mdrl zlk ilerini yapmak iin bilgisayar alm, ama bunun iin zel bir programa ihtiya olduunu anlaynca bilgisayardan anlayan pek kimse olmadndan, az da olsa bilgi sahibi olmam dolaysyla bana danmlard. Bu vesile ile alman makineyi incelerken, BASIC denen programlama dilinde yazlm ve ok emek verildii 308 belli olan bir programla gnderilmesi zellikle ihtimaline entrk kar bu mutabakat ilgilenmesini Olayla Demiral'n

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

karlamtm. "Kim bunu yazan, bu kadar gayret eden, bunu yapmak psteki saymak gibi bir ey!7' diye sorduumda Asayite alan komiser yardmcs entrk Derniralin ismini vermilerdi. Daha sonra entrk Demiral ile yollarmz hep kesiti. O benden nce Diyarbakr'dan stanbul Asayi ubeye atanmt, ardndan ben stanbul stihbarat ube Mdr olarak atandktan sonra, adam karma olaylarnda aranan kiilerin teknik yntemlerle bulunmasnda entrk ve dier Asayi ekiplerine teknik destek vermitim. Bu vesileyle ksa sreli almalarmz oluyordu ama entrk un ok farkl olduunu anlamak zor deildi; bakalarna konular tm detaylaryla anlattm ve beklediim neticeyi alamadm halde ona tek kelime ipucu vermem yetiyordu. Benim verdiim kk ipular ile Slk, Sylemezler etesi gibi nemli gruplarn yakalanmasnda, karlan birok ahsn kurtarlmasnda nemli basanlar elde etti; hepsinde asl ii yapan kendisi ve ekibiydi, ben sadece bir iki noktada bilgi verdim. Ksacas sokaklarda alan, akln kullanan, teknolojiyi bilen ok baarl ve bir o kadar da mtevaz bir polisti. entrk stanbul'da olaanst iler baard. O gnn artlarnda mucizeler yaratt ve ben stanbul'dan ayrldktan sonra nihayetinde rakipleri tarafndan Emniyet. Mdr'ne ktlenmeye baland. Onu nce uzak ilelerde grevlendirdiler, sonunda da il dna, Giresun'a Trafik ubesine tayin ettirdiler. O gn iin Trkiye'nin en iyi organize gruplarm nemli lde tanyan ve onlara kar etkili olacak, tm operasyonlarda baarl olmu, kaliteli bir polisin Giresun'da Trafik ubesinde almasn salamlard. Her ii iyi yapan bu polis, hi bilmedii trafik konusunda bile ksa srede ok baarl admlar att; bat lkelerinin Trkiye'ye gelen vatandalarndan trafik konusunda yorumlarn toplayarak darda nasl tanndmzla ilgili almalardan, eitici kplere kadar pek ok yeni giriimlerde bulunduunu bir Giresun ziyaretimde grmtm. Arkadam Mustafa Aydn Adapazar Emniyet Mdr olunca, iyi bir asayi polisine ihtiyac oldu ve tavsiyem zerine entrk' Adapazar Emniyet Mdrl Asayi ube Mdr olarak greve 309

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

getirdi. Daha sonra ben KOM Daire Bakan olunca Mustafa Aydn in msaadesi ile entrk' KOM Daire Bakanlna ube mdr olarak aldm. Yine ksa srede, kendini gstermi, birok operasyonda etkili rol oynamt. zellikle Van'da polislerin elinden olunu karan ve uyuturucu ticareti konusunda nam salm airet aas Mustafa Bayram in ve oullarnn yakalanmasn salamt. Koni Daire Bakanlndan Edirne'ye atannca (srlnce) bana yakn tm mdrlerim KOM'dan kovulmu, entrk de Gmhane'ye srlm ancak dare Mahkemesi tayin kararn iptal edince Trafik Daire Bakanlnda ube Mdr olarak greve balamt. Hakknda kitap yazlacak bu efsanevi polis, hl Trafik Daire Bakanlnda, Bakan Yardmcl grevinde " insan israfna" rnek olarak grev yapyor. Hibir makam, mevki istemeyen bu polis kendi uzmanlk alannda neden altrlmaz, buna neden mani olunur aklm almyor. Kayp ocuk olayna dnersek; ocuun babasnn mracaat zerine Hseyin aabeyin gayreti ile entrk ocuu bulmak zere ekip amiri olarak grevlendirildi. entrk yeni grevi iin anakkale'ye giderken Edirne'ye, bana urad. Zaten ei Edirneli olduu iin burada balantlar vard. Kendisi ile biraz deerlendirme yaptk, ne yaplmas gerektii ile ilgili olarak biraz tarttk. Daha sonra entrk olay yerinin savcs ile grt, neler yapabilecei konusunda bilgi verip baz teknik verilerin temin edilmesi iin yardm talep etti. Savc da olayn bir an nce zlmesini istiyordu, jandarmalarla eyin grt. Jandarma bu yeni yetkilileri yaplabilecek her yapldn,

grevlendirmenin fazlaca ie yaramayacan, ancak yine de yardm etmekten geri durmayacaklarn sylemilerdi. Savcdan alnan talimatlar zerine entrk baz bilgileri toplamaya balam, bir takm almalar yapm, belli bir mesafe alabilmi, ama olay hakknda netlik salayamamt. Bir hafta kadar sonra tekrar Edirne'ye geldi. Bu kez oturup beraber almaya baladk, ikimiz de Emniyet stihbarat Tekilatna yllar nce kurduumuz, kurulmasna nclk ettiimiz dinleme sisteminin bu 310

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olayda kullanlabileceini, ancak bu sistem sayesinde olayn ayd n 1 a 11 la bilecei n i dnyorduk. Zaten mahkeme karar da elimizde vard. entrk baz bilgileri mahkeme karar ile ilgili kurumlardan temin etmiti. zellikle Trk Telekom'dan ve tm GSM operatrlerinden bilgiler toplamt. Gece oturduk, stihbarat ube Mdrlnn yetenekli elemanlar ile bilgileri analiz etmeye baladk. Birka saatlik bir alma sonunda entrk baz numaralar zerinde younlamt ve iddiasna gre o gn okul grubu ile beraber hareket eden bir kii otobs takip ederek anakkale'ye kadar gelmi ve ocuun kaybolmasndan hemen sonra Lapseki zerinden Gelibolu'dan tekrar stanbul'a dnmt. Bu kii ayn zamanda ocuun annesi ile de balantlyd ve muhtemelen onunla gizli bir ilikisi vard. Her s ey i netletirmitik; ocuun karlmas olay anne ile balantl bir kii tarafndan yaplmt ama bir annenin kendi ocuunu karmas ve sonra da onu byle televizyona kp aramas mmkn myd? Fakat bunun baka izah yoktu, her ey ok akt. ahsn kimlii, adresi, ii, aralarnn markas gibi tm bilgileri bir iki saat ierisinde karmtk. Olay aydnlatmaya ynelik plan yaptk. entrk gidip aileyi ve ahs birka gn takip edecekti. Benim grm en az bir hafta stanbul polisi ile irtibat: halinde bulunulmas ve on gn boyunca takp edilerek olaydan emin olduktan sonra mdahale edilmesi gerektiiydi; ama entrk ok daha kestirmeden dnyordu ki, ksa srede mdahale etmek istediini syledi. Gerekten de yle yapt. stanbul'daki nc gnnde pheli kii ve ailesi piknik yaparken, kayp ocua ya olarak benzeyen bir ocuun da yanlarnda bulunmas zerine orada mdahale etmi ve ahslar yakalamt. Attmz bu admla birlikte olay farkl bir boyut daha kazand: ocuu karan kii ocuun gerek babasnn kendisi olduunu sylyordu. Adamn anlattna gre ocuun annesi ile eskiden gayrimeru bir gnl ilikisi olmu ve bu ilikiden anne hamile 311

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kalm. ahs ocuun babasnn kendisi olduunu doumdan sonra, anneden renmi ve bir sre sonra kendi ocuunu istemi. Anne de ocuu gerek babasna verebilmenin yolunu aramaya balam ve byle bir dzen kurarak anakkale gezisi esnasnda kendi ocuunu alp babas olduunu syledii bu kiiye teslim etmi. Bu kii de ocuu kendi ocuu olarak alp stanbul'a dnm. Neticede bir iyilik yapmak, kayp ocuu bulmak, ailenin acsn dindirmek uruna balanan almalar faciaya dnmt. Anne olay bizzat planlamasna ramen birka ay boyunca televizyon kanallarn dolaarak yrek, dalayan konumalar yapmt. ocuunu aryormu gibi grnm, eini de kandrmt. Bu olay burada anlatmamn sebebi entrk ve ekibinin byle aylarca kamuoyunu igal etmi ve zmlenememi bir kayp olayn bir hafta on gn iinde zmesinin nemidir. Zira bu olay, bunun gibi kamuoyunda ilgi uyandran pek ok olayn aydnlatlmas iin yeni bir bak asn ortaya karmt. Mahalli imknlarla bulunamayan kayp kiilerin, aydnlatlama-yan olaylarn, merkezi bir mdahale ile takip edilerek ortaya -karlabilme ihtimali kuvvetlenmiti. Bunun zerine o tarihlerde yine buna benzer ekilde zmir'de, stanbul'da, pek ok ehirde kaybolmu ve ldrlm olma ihtimali yksek birok rsamr yaknlar bulunmalar iin pek ok yere bavurup Bakanlk zerinde bask kurmaya baladlar. Bu anlamda entrk de son dnemde popler olmu, kamuoyuyla basn kendisini ciddi ekilde vmeye balamt. Bizim stihbarat bilgilerini kullanarak entrk'e destek verdiimiz de duyulmutu. ii zen entrk Y, biz sadece onun istedii baz bilgileri vermitik. Yine de ok garip bir ekilde Edirne stihbarat ubesinin bilgisayarda sorgulama yapma yetkileri kaldrld. Aka sylenmiyordu ama engelleniyorduk. Bunu duyunca ok rahatsz oldum. Daire Bakan in telefonla arayarak bu yaklamn ok yanl olduunu, syledim. bu Bir ekilde mddet davranlmasmn sonra bilgisayar kabul edilemeyeceini belki beni sistemi,

kramadklarndan ald. Ama olanlar ok. garipti; kayp kk bir 312

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ocuu bulan polis mdrne yardm edildii iin engelleniyorduk. Buna mana vermek mmkn deildi. entrk e kar olduklarn ortaya koyuyor, tavr alyorlard. Bu belki anlk, bytlmemesi gereken bir tepkiydi ama daha sonra yaanan bir olayda tavrlar net bir ekilde anlald. entrk baka olayda, stanbul'da esrarengiz ekilde kaybolan bir babann, bulunmas iin alyordu. pular elde etmeye baladnda mahalli polis ekipleri tarafndan inanlmaz bir kar koymayla karlat. Yine aktan kar klmyordu ama gsterilen tavr, yaplan kk eyler her eyi anlatyordu. Hibir ey yapmasn istemiyorlard. Bylesine nemli bir grevin dardan gelen bir ekip tarafndan yaplmasna kar koyuyorlard. Kendilerindeki eksikliin aa kacan dnerek olayn Bu, entrk tarafndan baz kamu zmlenmesini istemiyorlard. Trkiye'deki

grevlilerinin anlaym ortaya koyan ve iinde yer aldm hemen hemen her olayda karlatm bir tavrd. Yllar nce de Gneydoudaki birok atmada inkr edilemez bir ekilde bu tavrla karlamtm, baar paylalmak istenmiyordu. Bir blgede faaliyet varsa ve oraya blgedeki ilgllerden habersiz mdahale edilir ve bir ey ortaya karlrsa inanlmaz bir tavr koyuyorlard. Kendilerine bilgi verilmedii, stlerine durumu anlatamadklar iin bunu kendilerine yaplm en byk ktlk kabul ediyorlard. Bundan dolay da GneydouYlaki en byk baarya da imza atacak olsanz, mntkalarna girip onlardan habersiz hareket etmeniz tepki gryordu. Oysa orada grev yapan herkes bilir ki gvenlik ekipleri samimi bir ekilde dayanma ierisine girse ok byk mesafeler alnabilir. Bu, hepimizin greve inanma konusundaki samimiyetsizliini de ortaya koyan, grev ak yalann gsteren bir durumdu. Bizim grevimiz vatandaa hizmet diyorduk; oysa bu, vatan, millet, Sakarya edebiyatyd. Yani yaananlar kendi ahsi karlarmzla snrlyor, gerektiinde grevi engellemekten kanmyorduk. Nitekim entrk bu son olayda altrlmad, hatta daha sonrasnda entrk e bu tr grevlerin verilmemesi iin Bakanlk 313

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zerinde bile inanlmaz bask kuruldu. en t rk'n baarlarna ramen bir daha ona benzeri grevler verilmedi. Halbuki vatandaa hizmet noktasnda, grev alan yalnzca tek bir konu olan uzmanlam bir ekip elbette ok daha etkin alyordu; nk mahalli polis tekilatnn, mahalli jandarma tekilatnn gnlk icraatlar ierisinde yzlerce adli, idari grevi ve baka birok ii vard. Her olaya ayn anda kotuklarndan, tek bir olaya zel zaman ayrmalar zordu. Hareket etme kabiliyetleri de ayn lde snrlyd. Oysa merkez tarafndan zel olarak grevlendirilmi bu insanlar daha avantajl oluyordu. Ayrca n yarglan olmuyordu, mahalli krlkleri yoktu, her eyi sfrdan renmeye hazrdlar. Bununla birlikte tabii ki her zaman mahalli zabtann desteine ihtiyalar vard, destek verilmezse bilgi toplama ve olay zme ihtimali zayflyordu. Bu nedenle en azndan madur insanlarn oldum.
*3 2

yaralarnn

sarlmas

iin

herkesin

destek

olmas

gerekirken, bunun hi de yle olmadna maalesef defalarca ahit

4 airetlerin PKK'ya destek

1985-86

ylnda

Gneydouda

vermemesi iin yaplan planlamada, MT ve Emniyet grev alm, rnak blgesindeki airetlerle grme grevi, Emniyet Genel Mdrl adna bizim ubeye ve bana verilmiti. Gelimelerle ilgili bilgi almak zere beni aran Skynetim Komutan Korgeneral Kaya Yazgan'a blgedeki grevlilerin iyi grev yapmadklarn anlatp onlar eletirmem zerine, bana "Ben de biliyorum, siznkilerm ve bizim askerlerin %10'u samimi ve gayretli alsalar blgede sorun kalmaz," dedi. Bu bir abart deil; maalesef kimsenin itiraf etmedii gerekti. O zamanlar blgede yz binden fazla asker, on binden fazla polis bulunuyordu ve yine o tarihte o blgedeki PKKllar iin verilen en byk say 300-400 kiiydi. ok yakn altm, samimiyetinden hi phe duymadm bir tabur komutam bir olay anlatmt. Eruh ve Gabar blgelerinde geni bir operasyona kendisi de taburuyla katlmt. Kendi taburu ve gneyden komu bir taburun unsurlar, sabah erken saatlerde 314

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

10-12 kiilik bir PKK grubuyla temas kurmu ve kan atmada 2'si l biri yaral 3 militan ele geirilmiti. Dier militanlarn kuzeye doru katklar telsiz anonslarnda geince, kendisi daha kdemli olmasna ramen, ilk atmay balatan taburun komutanna anons edip kaan militanlarn istikametinde bulunan kendi blklerini istedii gibi ynlendirmesi iin "emrinizdeyim" demi, ama o taburun komutan, "Komutanm bizim askerler sizinkileri tanmazlar, bir yanllk olur, ben rnak merkezde olan blm ardm," der ve helikopterlerle rnak'tan blk getirilir. Oysa hemen kuzeyde, bir hamle ile araziyi saracak bir tabur hazr bulunmaktadr. Bu herkes iin normal bir olaydr: ama bana gre "Nasl olsa. 3 PKKl elde, bir ikisi daha yakalanr, baka taburu baarya ortak etmenin gerei yok, baarnn tamam bizim olsun" anlay ile hemen yaknndaki dier taburdan yardm istenmemitir. Bunun byle olduuna tabur komutan arkadam da inanyordu; ama samimi olduumuz iin ancak bana syleyebilmiti. O gnlerde srekli eylemlerde kayp verildiinden, baarya susayan komutanlar bu veya benzeri olaylarda hibir zaman durumu sor gulay amad 11 ar, blgede yardmlamama her zaman oldu, yar d m la mayan hibir rtbeli de bundan dolay ceza grmedi. Bu tip bir dnce ve zihniyeti nasl yarattk veya bu zihniyet nasl tm kamuya hkim oldu, bundan nasl kurtulacaz, cevab verilmesi gereken nemli bir soru.

Kaak ay Operasyonu
Snr kapsndaki rvet sularn ve dzensizlii nledikten sonra sra buradaki kaaklk olaylarn soruturmaya gelmiti. Ancak biz daha kaaklkla ilgili tahkikat planlamadan o yllara kadar grlmemi miktarlarda uyuturucu yakalanmaya balad, nceki yllarla kyaslandnda 2005-2008 yllar ara snda snr kapsnda yakalanan uyuturucu miktarnda % 100 art olmutu. Bu durum, kaplarda tesadfen yaplan aramalarn bir sonucu gibi grlyordu ama hi kukum yok ki aslnda rvet tahkikatnn bir neticesiydi. Kapdaki grevliler artk grevlerini ciddiye alyor ve 315

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

daha nce kk rvetler alnmas sonucu yaplmayan kontrolleri titizlikle yerine getiriyorlard. Dier yandan o tarihe kadar kapda yakalanan uyuturucularla ilgili tahkikatlar, ofrn verdii beyan ile gerekletirilen birka yeni soruturmayla snrl kalrd. ounlukla ofr haricindeki kiiler kaar, ilk beyanlar mahkeme safhasnda inkar edilir ve delil yetersizlii ile soruturma o noktada kalrd. Oysa biz byk apl her yakalama olaynda, ebekenin dier yelerinin faaliyetlerini ve irtibatta olduklar kiileri de incelemeye ve bu bilgileri saklamaya balamtk. lk tahkikatta isimlen gemeyen kiiler fark edilmediklerini sanarak faaliyetlerine devam et tikleri iin, ilgili illerdeki ekiplerle birlikte alarak, uyuturucu ve kaak mallar birer birer yakalamaya balamtk. Bu sayede 2007 ve 2008 yllarnda rekor saylabilecek miktarda uyuturucu, tm ebeke yeleriyle birlikte yakalanmt. Ayrca kapdaki ilk yakalamann failleri de bylece ortaya karlyordu. Bana gre hudut kaplarmzda rvet ve kanunsuzluklar i ieydi. Bir olay znce arkasndan daha byk bir kanunsuzluk ortaya kyordu. Onu znce bu defa ondan daha byk baka olaylarla karlayorduk. Bu zincir byle devam ediyordu. Karlatmz baz olaylar bu kanaatimin pekimesini salad. Kaplarda grlen rvet olaylarn zdkten sonra, nce sebebini bulamadm bir ekilde, belki de tesadfen, uyuturucu yakalamalar artmt. 2008 yl sonuydu, bir gn Hamzabeyli Hudut Kapsndan lkeye giri yapan bir trda, tm belgelerinde yknn 'cal-cium carbonate' olduu belirtilmesine ramen dkme ay bulunmutu. Belgelere gre bu mal bir Trk firmas tarafndan Romanya'daki bir Serbest Blgeden Trkiye'ye ithal ediliyordu. Hudut kapsnda mallar beyan zerine ilem grd iin sadece pheli durumlarda ya da deneme amacyla belli kontroller yaplyordu. Asl gmrkleme ilemi, mallarn gidecei yurtii gmrklerde yrtlyordu. Gmrk yetkililerine yaplan uyar ile, ayn firmann ayn gn bir iki

316

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

saat nce lkeye giren ve stanbul'a doru yolda olduu anlalan frlarnda da benzer bir durum olduu ortaya kmt. Hamzabeyli Hudut Kaprm adli olarak bal olduu Lalapaa ilesi Cumhuriyet Savcs, damadm Bilal Ay gr de meslek heyecan iinde bu kapda yaplan kaaklk faaliyetlerini ortaya karmak iin kouturuyordu. zellikle son firma ile ilgili nceden pek ok bilgiye sahipti, nk daha nce de ayn firmann, evraklarnda 'PVC olarak beyan ettii maln aslnda badem ii olduu anlalp kaaklar yakalanm; ancak Edirne Ar Ceza M ah kem e si'nde yaplan yarglamalar srasnda, PVC hin bizim bildiimiz plastik malzeme deil, Bulgarca badem kelimesinin farkl lehede sylenen kelimelerinin ba harfleri olduunu iddia ederek beraat emilerdi. Dolaysyla bu kiilerin gz gre gre kaaklk yapmalarm ve kanunun elinden kurtulmalarn hazmedemiyordu. Onun getirdii bilgileri st ste koyduumuzda gerekten de ciddi bir kaaklk ebekesi ile kar karya olduumuza kanaat getirdik. Bunun zerine Savc Ay gr Yi n koordine ettii bir alma balattk. nce ebekenin nasl altn anlamamz ve onlarn bilmediimizi zannettikleri bilgileri bulmamz gerekiyordu. Bylece tahmin etmedikleri noktada nlerine kabilecektik. Ancak bunu yle salam yapmalydk ki bu kadar komik bir iddiayla bile Ar Ceza MahkemesiYden kurtulan ebeke bu defa kanundan kurtulanlasn. Bu amala nce ayn firmann bir yl iinde giri k yapan tm frlarnn ve yklerinin listesini gmrkten istedik, sonra Bulgar meslektalara bu firma tarafndan Bulgar gmrklerine beyan edilen tr yklerinin cinsini sorduk. Karlatrdmzda her ey ortaya kyordu; firma Bulgar makamlarna transit yk dye gerek yk belirtiyor, ama Trk kaplarna baka bir mal olarak beyan ediyordu. Sonra da yolda mal indirip satyor ve evraklara yazd deeri dk olan mallar yokluyordu. Bu firmann bir ylda 60 kadar tn ayn yolla yurda soktuunu tespit etmitik. ebekenin alma yntemi belli olmutu. Simdi sra tm delilleriyle yakalamaya gelmiti. nce bu etenin yneticisi olarak bildiklerimizi takibe alp. yeni bir mal giriini beklemeye 317

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

baladk. Bu arada son yakalamalardan dolay ebeke taktik deitirerek mallarnn cinsini doru beyan etmeye, fakat mal transit ekilde nc bir lkeye gtryor gibi gstermeye balamt. Tahminimize gre mal yurtiinde bir yere boaltyor, sonra da deersiz bir mal ykleyip hudut dna gndermi gibi gstererek kaaklk faaliyetini yrtyordu. Ayn firmaya ait bir trm yine ay yk ile giri yapacan rendik ve tr kapdan girince ona bir takip cihaz baladk. Ayrca peine de bir polis ekibi taktk. ebeke mal Grcistan'a gtryormu gibi grnerek gmrk ilemlerini yaptrmt ve kukusuz yolda mal boaltacakt. Ancak trda grevli kolcunun drst tutumu sayesinde (ilk defa bir gmrk memurunun dzgn tavr koyduunu grmtk) ay bolatamad-lar. Peinde bizim ekiplerimizle Rize, Artvin, derken Sarp Snr Kaps'na kadar gidip Grcistan'a k yapmak zorunda kald ama birka saat iinde mal parasnn alnamad gerekesi ile geri gnderilmi, Suriye'ye gidecek ekilde beyanda bulunularak yeniden Rize, Trabzon ve Gaziantep'e doru yola kmt. ebekenin Gaziantep organize sanayi blgesinde mal bolata-cam renmemiz zerine Gaziantep polisi ile ibirlii yaparak tr tamamen boaltld srada, tm ebeke yelerini olay yerinde ve asl yneticilerini evlerinde yakaladk. Bylece yllarca kapda kk evrak sahtekarlklar ile kaaklk yapan ve tesadfen yakalandnda da iini ayarlayarak beraat eden ebekeyi, bir tr, bir ofrle deil; asl patronu, aranan kiileri, tm yaptklar kaaklk delilleri ile birlikte, su st yakaladk. Takip edeceim, umarm bu defa yaptklarnn hesabn verirler.

Yolsuzluk Olmadan Trkiye'de Ekonomi Olmaz

una inanyorum ki bu lkede rveti, irtikab, ihaleye fesat kartrmay bir anda durdurmak, bylece tm yolsuzluklar bir anda nlemek mmkn olsa lkede ekonomi ve yatrmlar durur, devlet ileri kilitlenirdi. nk tm faaliyetlerdeki canlln tetikleyici gc bana kalrsa haksz menfaat temin etme beklentisi 318

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ve duygusudur. Eer suyun banda duran memurlara, yaplan ilerde maalar dnda menfaat, temin edemeyecekleri havas yaratlrsa onlar tm ileri yavalatr, i yaplmaz, sistem almaz ve Trk ekonomisi durur. Devlet yatrmlar yaplamaz, yollar, barajlar, kprler ihale edilemez, plan programlar yaplamaz hale gelir.

v3

.2 9

Ama ok ak hissediliyor ki yaplacak ilerde kendilerine de bir eyler decekse, planlar, projeler hemen iziliyor, evraklar yazlyor, olmaz iler bir kolay bulunarak olur klnyor. Bunu kantlamak iin binlerce rnek bulmak mmkn. Basit bir rnek vermek gerekirse, Edirne'de Roman ocuklarm sokaktan, kt alkanlklardan korumak iin Saray Spor adnda bir projemiz vard. Buna gre belediyeye ait kiralk bir bahenin iletmesini polislerin maa promosyonlarndan kalan para ile 25 bin TL'ye almtm. Buraya bir hal saha ve tek katl prefabrik bir kulp binas yaparak ocuklara hem spor yaptrmak hem de gzel bir ortamda dolayl olarak eitmek istiyorduk. Milli Piyango daresi de projemize 160 bin TL destek vermiti, ayrca tesisi Valiliin de destei ile zel dare ve Kylere Hizmet Gtrme Birlii yaptracakt. Ancak tek katl prefabrik binann plan, proje, zemin etdnn bitirilip inaata balanmas benim, ube Mdrlerimin, dolayl olarak Valinin, Bayndrlk Mdrnn, Hizmet Gtrme Birlii Mdiresinin ilgilenmesine ramen tam bir yl srd. Bu kk binann hazrlk safhas bile bu kadar zaman aldna gre, zerinde durmasak hibir zaman tamamlanamayacakt. Oysa eer 160 bin TL'ye inaat ihale edilseydi ve dolayl olarak baz grevlilerin de bu ite haksz menfaat elde etme ihtimali olsayd birka ay iinde her ilem biter, inaat tamamlanrd.

ESKEHR
Terrde Bilimsel ve Akademik Aratrmann nemi
319

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye tarihinde, zellikle son elli yllk dnemde, devletin muhtemelen en nemli sorunu terr ve terrle mcadeledir. Bir taraftan lkenin ekonomik kaynaklanln byk bir blm terrle mcadele iin sarf edilirken, dier taraftan Trkiye'de demokrasinin ve zgrlklerin gelimesi yine terrle mcadele bahane edilerek engellenmektedir. Alman tm nlemlere, yaplan tm uygulamalara ramen, Trkiye'de siyasi istikrar kurulamamtr. Bununla birlikte, toplumsal adan ok nemli bir sorun olan terr ve terrle mcadele hibir zaman aklc bir biimde ele alnmam ve tm ynleriyle bilimsel olarak incelenmemitir. Her soruna, lkenin her en toplumsal yaklalmas nemli ve olaya aklc bu bir biimde ve bilimsel nedense, yntemlerle niversiteler gerekirken, hemen Trkiye'de, ekilde her konuda her

sorununa

yakaslmamaktadr. aratrmalar

enstitlerde

yaplrken, bu kurumlarda grevli akademisyenler hemen her konuda raporlar hazrlarken, lkenin en hayat meselesi zerine aratrma yapmay, bu konu zerinde dnmeyi gndemlerine dahi almamlardr. Terr ve terrle mcadele bir sorun olarak grlmemi veya grmezlikten gelinerek yok saylmtr. Sorunun ortaya kt gnden itibaren, bu kurumlarda hibir bilimsel aratrma yaplmam, sorun akademik ltlerde ele alnp analizi yaplmam ve konu hakknda bir fikir retilmemitir. Oysaki bize gre, terr ve terrle mcadele sorununda niversitelerde grevli akademisyenlerin ve aratrmaclarn alma yapmas yeterli olmad gibi, sadece bu sorun zerinde almalarn yapld, en st dzeyde uzmanlamann saland bilimsel enstit ve aratrma merkezlerinin kurulmas da zorunludur. Terr, Trkiye'de bir gvenlik sorunu olarak kabul edildi. Askeri bir mantkla, gvenlik glerinin bak asyla ele alnd ve militarist politikalarla zlmeye alld. Sivil hkmetler, bu konuyu hibir zaman kendi sorunlar olarak grmediler. Sorunu skynetimlerle ve askeri yaplanmalarla zmeye altlar. Doal olarak bunun sonucunda askeri yap bu konuyu kendi sorunu olarak kabul etti, sadece kendisinin zebileceine inand ve kendi 320

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet sorun

bana

zmeye

alt.

Gerek

sivil

hkmetlerin

bu

karsndaki tutumu, gerekse de askeri yaplanmalarn sorunu kendilerine mal etmeleri, sivillerin bu sahaya girme lerini tmyle nledi. Oysa karmzda duran terr sorununa da dier herhangi bir toplumsal sorun gibi bilimsel yntemlerle yaklalmas ve aklc zmler retilmesi zorunluydu. Ar sol, ar sa, radikal slamc ve blc dnce ve faaliyetlerle ilgili enstitlerin ve aratrma merkezlerinin kurul mas zorunludur. Kurulacak enstit ve merkezlerde, bu dnce ve hareketler tm ynleriyle aklc bir yaklamla ele alnp incelenmeli ve en derin biimde bilimsel ltlere gre analiz edilmelidir. Bu kurumlarda grev yapan bilim insanlar, insanlarmzn her trl radikal akmlara ve bu akmlar araclyla terr eylemlerine katlmamalar, iddet yaratmamalar iin gereken tedbirler zerinde dnmeli, politika nerilerinde bulunmaldrlar, rnein, Fransa'da bir Krt enstits vardr, ama her nedense lkemizin en nemli sorunuyla ilgili Trkiye'de bir enstit kurulmamtr. Bir taraftan lkenin kurucu felsefesinin bilim olduu srarla dile getirilirken, dier taraftan en. ciddi soruna bilimsel adan yaklalmamak!a ve hatta bilim adamlarnn bu sorunla ilgilenmelerine msaade dahi edilmemektedir. Devlet kendisini her zaman bilimin, a ka d e m i sy e nle rin stnde bir g ve akl olarak grd. Konuyla ilgilenen bilim adamlarn, devletin ve gvenlik glerinin alm olduu kararlarn ve uyguladklar politikalarn doruluunu, bu karar ve uygulamalara muhalefet edenlerin iddialarnn yanlln ispat: etmekle snrlad. Dolaysyla bilim adamlar, devletin karar ve uygulamalarna 'bilimsel' niteliini katmaktan, bunlar bilimsel adan onaylamaktan baka bir ey yapmadlar, yapamadlar. Belirli nyarg ve anlayla sadece devletin tezlerini dorulamak amacyla hareket ettiler. Daha dorusu bilimsel ve akademik ltlerden tmyle uzaklatlar. Szde yaplan almalar bilim adamlarnca yaplmt, gerekte ise yaplanlarn bilimsel aratrma ltleri ile hi alakas yoktu.

321

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Aratrmalar ve deerlendirmeler, hibir zaman gerek manada objektif ve n yargdan uzak yaplmad. Yaanmakta olan olaylar 'nasl nleriz?' sorusu hibir zaman sorulmad. lkemizde terrn, siyasi kargaann ve toplumsal huzursuzluun bu kadar yaygn olmas ve bu kadar uzun sre devam etmesinin, bu soruna hibir zaman bilimsel ve adan pein yaklalmam fikirlerle olmasndan, her eye nyarglarla baklmasndan kaynakland

kanaatindeyim. En nemli yanlglarmzdan bir tanesi de her derde deva diye kabul ettiimiz Atatrklkt; ne olduu bilinmeyen, iinin ne ile doldurulaca belli olmayan bir kavram. Kendi keyfi fikirlerimizi veya gnn koullarna gre devletin uygun bulduu uygulamalar Atatrklk adna savunuyoruz. Oysa akln ve bilimin egemen olduu bir yerde asla dogmalara yer yoktur. Hibir fikir tartmadan muaf deildir ve ebedi olarak deimeden kalamaz. Eer Atatrklk denen kurallar deitirilemez, mutlak dorular olarak kabul edilecekse, bu tr bir kabuln akl ve bilim ile aklamas yaplamaz. Deitirilemez, mutlak dorularn var olduu iddiasnn kendisi de dogmatik bir yaklamdr ve temel laiklik anlayna aykrdr. Uygulamaya konulacak her dzenleme, getirilecek her kural, yaplacak her ilem, uygulamalarda uyulacak tm ilke ve yntemler mutlaka akl ve bilimin nda deerlendirilmeli, bu ltlere gre incelenmeli, tahlil edilmeli ve bu ltlere uyduu oranda hayata geirilmelidir. Akla aykr olan, ilme de aykrdr.

Psikolojik Harekt: Halk Birbirine Kar Kullanmak

Dnya zerinde hibir devlet vatandalar arasnda elikileri artracak, kavga ve gerilim ortamnn domasna neden olacak bir uygulamaya girmez, girmemitir de. Eer bir lkede rejime muhalefet eden, lkenin kanunlarm ihlal eden birileri varsa devlet polisini, askerini ve dier kurumlarn kullanarak bu kiilere mani olur ve su varsa cezalandrr. Fakat bizim lkemizde devlet, vatandalarn rejime muhalefet edenlere kar kkrtm, bizzat kendi vatandalarm yine kendi 322 vatandalar olan rejim

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

muhaliflerine kar fiili saldrlarda bulunmas iin kullanmak istemitir. Oysa bu tr uygulamalar devletlerin var olma felsefesine tmyle aykrdr; devletin grevi kendi vatandalar arasnda ortaya kacak sorunlar zmektir. Devlet varolu sebebini ve fonksiyonlarn vatandalarna devrettiinde, kendi kendisiyle eliir ve devlet olmaktan kar. Bu tr uygulamalardan en arpc olan, sadece lke dnda uygulanmas gerekirken, devletin kendi vatandalarna kar lke ierisinde uygulam olduu psikolojik harekttr. Bugn bile, her ne kadar kamuoyunda fazla hissediinese de, MGK'd a alnan kararlar dorultusunda psikolojik harekta ilikin operasyon, plan ve kararlar devletin tm kurumlarnca koordine ierisinde yrtlmektedir. Devlet vatandalarndan, mensup okluklar illegal rgtler hakknda sadece bilgi almak iin yaralanabilir. Bu uygulamann da koulu ve snr vardr. Devlet baka, aralarla bilgi toplayamadnda ve bilgiyi sadece illegal rgtlerin ierisindeki kiilerden almak zorunda kaldnda, daha ar ve byk olaylarn olmamas iin vatandalarmdan yardm alr. Ancak bu yardmn kapsam bilgi almakla snrldr. Bu koullarn dnda, bu snrlar aan her uygulama son derece yanltr. Fakat bizim lkemizde devlet, sol gruplara kar sa gruplar, sa gruplara kar da sol gruplar kullanm, hatta fiilen eylemlere sokmu, cinayetler iletmi, katliamlara sokmaktan imtina etmemitir. Bu uygulamalar yapan zihniyet devletin kendi zihniyeti midir? Devletin dnce sistemi midir? Yoksa oluturulamayan devlet Fikri yerine devletin ierisindeki kiilerin kendi, fikirlerinin uygulamas mdr? Aslnda sorulmas gereken sorular bunlardr. Gemite halk birbirine kar kullanm veya. kullanmaya kalkarak ciddi hatalar yapm devlet grevlilerinin bu olaylardan ders kardm ve artk ayn hatalar tekrarlamayacana inanlarn ksa srede yanldklar grld. Bu defa da radikal i. Bolm: Devlet dinci olarak tanmlad halka ve hatta hkmete kar laik kesimleri harekete geirerek ok geni kitleleri kar karya 323

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

getirmekten ekinmemi, ayn anlay ayn dnceyi hayata geirmekten geri kalmamtr. Cumhuriyet mitingleri, 28 ubat anlay dorultusundaki faaliyetler ve hatta beenmedikleri dnceleri savunan bir ksm insanlara kar belli inantaki halk aktif tavr almaya alenen aran demeler rahatlkla verilmitir. Tm bu rnekler, kendi fikirlerinin kabul konusunda devletin her yntemi, mubah saydn aka gstermektedir. Bu yanl anlayn neticesi, blgesel i atmalar, katliamlar ve en sonunda olaylarn doruk noktas Susurluk olmutur. Bugn, Susurluk olayn da aan, her ne kadar rgtsel varl tartlabilir olsa da, ayn anlayn, ayn dncenin ve fikrin simgeletii Ergenekon bir zirve noktasdr.

Kendi Halkn Ynlendirme Faaliyetleri

Bu lkede gerei grmenin, tarafsz ve objektif dnmenin en zor taraflarndan biri yllardan beri devletin tm toplumu ynlendirmi olmasdr. Toplumun tm devletin istedii istikamette dnyor, bu istikamete ynlendirilmi ve buna uygun mantk retmek, zorunda braklmtr. Toplumun gerei grmesi, olaylara objektif yaklamas ok zordur. Toplum yle sari -iandirlm ki, o kadar byk bir ynlendirmeye maruz kalm ki sorunlar objektif olarak deerlendirebilmek gerekten ok zor. Hibir maddi temele dayanmayan, gereklikten uzak iddialarla toplumdaki herkes, resmi ideoloji dorultusunda dnmeye ynlendirilmekte ve bu dorultuda mantk yrtmektedir. Oysa insan, resmi ideolojinin dna biraz kabilse, olaylara biraz objektif bakabilse, birok eyi ok daha net bir biimde grebilecektir. Trkiye'de halk, ok uzun bir zaman sresince, devletin gerek okullarnda verdii eitimle, gerek bayramlarda dzenledii merasimler ve trenlerle, gerekse de dorudan veya dolayl olarak bask altna ald basn ve yayn organlar arac lyla inanlmaz bir biimde ynlendirilmi ve tek boyutlu dnmesi salanmtr. Devletin bilinli ynlendirmesi ve dayatmasna muhatap olmalarndan dolay insanlar olaylar tarafsz ve objektif olarak gremiyor. Bunun iin mutlaka bu lkenin dnda 324

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yetimi olmak gerekiyor. Ancak bu durumda resmi ideolojisinin basksndan kurtulmak ve dnda kalmak mmkn olabiliyor. Ya da resmi ideolojinin ynlendirmesi dorultusunda yetimi olmakla birlikte gerekten ciddi bir dnm letirmi olmay zorunlu klyor. Aksi takdirde, artc ekilde basit, son derece net ve ak konularda bile insanlar, etkisiyle, maalesef olaylar yllarca doru ve devletin net yapt o ynlendirmenin gremiyorlar.

lkemizin en byk handikab, gerein grlp dze klmasnn nndeki en byk engelin bu resmi ideoloji etkisi olduu kanaatindeyim. Psikolojik harekt, hedef halk kitlelerinin istenilen istikamette dnmesini salamak ve bu istikamette kanaat sahibi olmas iin yaplan, olaylar ve haberleri (bilgileri) belli bir adan veren planl bir faaliyettir. Daha ak bir dille ifade edilecek olursa, olaylar bazen arptarak, gerein bazen bir ksmn vererek, gerekli grld durumlarda yalan haber ve bilgi reterek veya gerei tmyle saklayarak, halkn istenilen tarzda dnce ve kanaat sahibi olmasn ve istenilen dorultuda hareket etmesini salamaya ynelik planl ve devlet kurumlar eliyle ynetilen bir harekttr. Psikolojik harekt ynteminin bir lkenin kendi menfaatleri dorultusunda yabanc lkelere kar uygulanmas belki kabul edilebilir (Hasm bir lkenin devlet bynn ecinsel olduu sylentisini yayarak, onu halknn gznde kk drmeye almak bir lde kabul edilebilir. Ancak lke ierisinde beenilmeyen bir siyasi lider iin bu tr bir psikolojik hareket asla kabul edilemez ve savunulmaz). Bununla birlikte, psikolojik hareket yntemleri lke ierisinde halka kar uygulanamayaca gibi, en temel anayasal hakkn ihlal edilmesi bakmndan da su tekil eder. Halkn tarafsz ve doru haber almas, kanaat sahibi olmas en temel anayasal haklardan biri olduu gibi, kamunun (halkn) doru, tarafsz bilgiye sahip olmas da demokratik bir devletin en temel unsurlarndan biridir. Halkn planl bir ekilde ynlendirilmesi ancak komnist ve faist ve ynetimlerde meru olarak kabul edilmektedir. Demokratik hukuk ilkelerinin benimsendii devletlerde 325 vatandalarn kanat

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dncelerini ynlendirmek, temel insan haklarna aykr bir faaliyet olarak kabul edilmektedir. lkemizde ise yllardan beri Genelkurmay, MGK, MT ierisinde ve hatta Emniyet tekilat ierisinde farkl adlarla da olsa psikolojik harekt birimleri mevcuttur. Bu birimlerin asl ilevi tm devlet kurumlarnn organizesi ile kodlanm psikolojik harekt operasyonlar yrtmektir. Gnmzde de hl en son hali ile psikolojik harekt ad altnda Emniyette, psikolojik harekt birimi olarak MT'te, nce psikolojik harekt, daha sonra toplumsal ilikiler dairesinden balayarak yprandka isim deitiren ve en son Bilgi Destek Komutanl ad ile S lahl Kuvvetler ierisindeki yaplanmalar devam etmektedir. Bu trden vatanda gdleme faaliyetlerine yakn bir gelecekte de son verilecek gibi grnmemektedir; geleneksellemi devlet fonksiyonlarnn bir anda terk edilmesi zor olduundan, baka adlarla ayn fonksiyonlarn devam ettirilmesine allacaktr. Ne yazk ki, gvenlik ve askeri birimler psikolojik harekt yntemleri ile halkn ynlendirilmesini zihniyet olarak hl yanl grmemektedirler. Sadece gizli ve hissettirmeden yaplmas gerektiini dnmektedirler. Onlar hla halkn gdlp ynlendirilmesi gereken kalabalklar olduu, devlet memurlarnn halkn hizmetkr deil, halkn gdcleri olduu ve bu halk gdlmez ise yanl eyler yapar inancn tamaktadrlar. Yllar nce, bu yapnn iinde buluduum dnemde, ben de ayn inanc tamaktaydm. O dnemde kimse bu inancn yanl olduuna beni inandramazd; bu gn ben de bunun yanllna onlar kolay kolay inandrabileceimi zannetmiyorum.

Ergenekon
Ergenekon olay nedir? Ergenekon olay hakknda veya bugn mahkemelerde bu iddiayla ilgili olarak yarglanan kiiler hakknda ok ey bildiimi syleyemem. Gemite, bu olaylarla ilgili ilk tahkikatlarn yapld, ilk yakalamalarn olduu 2001 ylnda bilgi almaya almtm. Tesadfen, gemite bir sre yardmclm yapm olan emekli bir Emniyet mensubunun bu olaylar kapsamnda ksa sre gzaltna alnm olduunu rendim. Eski 326

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bir Emniyet mensubu olmas nedeniyle olay nemseyerek, konu hakknda bilgi almaya altm. Emekli bir emniyet mdrnn en4 oto ii gibi ilere karmamas lazm, bu nasl olur?" diye sorduumda, aldm cevaplar ve o zaman tahkikat yapanlarn ksaca anlattklar bana ok ilgin gelmiti. Sylenenlere gre, istenmeyen dncelere sahip kii veya partilerin baa gelmemesi, gelmi ise de antidemokratik yntemlerle engellenmesi amacyla devlet ierisinde illegal bir rgtlenme oluturulmutu. Ergenekon olarak adlandrlan bu rgtn faal olarak var olduunu gsteren bir not bulunmutu. Notta, rgtn yneticisinin zamann koullarna gre rgtn yeniden yaplandrlmasna ynelik bir rapor hazrlad yazyordu. Bu rapor, kurye Tuncay Gney araclyla Dou Perin-ek tarafndan Veli Kk'e gnderilmi, fakat Tuncay Gney raporun bir suretini alp saklamt. Bir olay zerine yakalannca ev veya i yeri aramasnda bu belgenin kendisinde bulunduu, ayrca bu belgeyi destekleyen benzer askeri belgelerin de ayn ahsta yakaland sylenmiti. stanbul Emniyet Mdrl ekiplerince sahte belgelerle satlan bir jeepin yakalanmas ve kaak olduunun anlalmas

Change (enJ Maksatl Oto Hrszl: Ar hasrl bir otonun temin edildikten sonra, bu otoyla ayn tip, model, renk ve marka bir otonun alrnrp. ar hasarl olan otonun asi ve motor numarasnn alnt otoya uyarlanarak, ar hasarl otonun tamir edilmi gibi gsterilmesi ilemine change (en) denilmektedir.

zerine bir tahkikat balatlmt. Jeepi satan, kullanan kiiler tahkikata konu olmu, daha sonra olaya ad karan kiilerin mit Ouztan ve Tuncay Gney olduu anlalm, bu kiilerin daha nce 'Abdullah atl ile Mesut. Ylmaz in yan yana fotoraflar var7 diyerek yaptklar foto montaj be bin lraj^a baz basn organlarna satmaya kalktklar yolunda bilgilerin olduu tespit edilmiti. Bu tespit zerine istihbaratlar bu tahkikatn asayi ubenin yrtecei sradan bir sahte belge faaliyeti olmad, aksine organize bir faaliyet olarak alglanp Organize Sularla Mcadele ubesi ekipleri tarafndan yrtlmesini istemilerdi. Tahkikatn Organize Sularla Mcadele ubesine alnmas zerine bu kiilerin ev ve i 327

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yerlerinde

aramalar

yaplm,

aramalarda

"Ergenekonun

Reorganizasyonu" balkl 20 sayfaya yakn bir dokman ile CDler dolusu emniyet, gvenlik, askeri birimler ile ilgili normal olarak gvenlik kuvvetlerinin arivinde olmas gereken dokmanlar bulunmutu. Aratrma derinletirildiinde JTEM'in legal bir yayn karmak iin bir dnem bu kiilerle anlat ve Strateji isimli bir dergi kardklar, bu dokmanlarn ounlukla o dnemden kald ve Jandarma grevlilerinin getirdii belgeler olduunun anlald ortaya kmt. Tuncay Gney de Ergenekon ierisinde kendisinin kurye grevi yaptm, aslnda ap bakmamas gereken belgelerden suret aldn ve Ergenekon belgesini de bu ekilde Dou Pe-rinek iie Vel Kk arasnda tarken aldm beyan etmesi zerine olay ortaya kmt. Bu bilgileri alnca, aklma sradan bir ofrlkten kendi gayreti ve benim ynlendirmem sonucunda analistlie ykselme istidad gsteren stihbarat. Birimindeki ofrm Enver'in 1997 ylnda birka defa Stratejiyi getirdiini ve "Bu dergi ok garip eyler yazyor, kesin bunu devlet ierisinde birileri bel -ge ve evraklarla destekliyor/' dediini hatrladm. Enver daha sonra bu derginin yerini, brosunu bulmak ve grmek iin uram ancak ne bir bro, ne de bir adres bulabilmiti. Bu durum Stratejiyi daha da phe ekici hale getiriyordu. Enver, dergide kan baz yazlar ve bu yazlarda yer alan belgelen gstererek, derginin kesin olarak Jandarma tekilat tarafndan desteklendiini, resmi ve gizli belgelerin dergiye verildiini bana ispatlamt. Ancak o dnemde, olay tam olarak anlayamamtm. Jandarma neden byle bir i yapsn? Mantkla izah edemediimden ok da zerinde durmamtm. Aklmn bir kesinde de bu bilgi kalmt. imdi anlatlanlar eski bilgilerimle birletirince bu ifadenin, belgenin doru olduu kanaatine vardm. Bunu ok az sayda insan biliyordu ve bu kiilerde bulu nan bilgiler de doruydu. Stratejinin o zaman yneticiliini yapan Sisi lakapl Seyhan Soylunun Aktel dergisinden Serhan Yedie verdii rportajda, uuk anlatmlar haricinde ok nemli eyler syledii 328

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

grlmekteydi.

Bu

derginin,

grnmnn

aksine,

arkasnda

JTEM'in destei ile yan resmi amalar uruna (rnein Silivri'de lks bir plaj ve kamp yeri amak, bu kampta baz nemli ahsiyetlerin gizlice resimlerini ekmek, ekilecek resimleri kullanarak tehdit, antaj gibi yntemleri uygulamak gibi karanlk amalar), resmi istihbarat birimleri ile makul olmayacak biimde i ie ve yine istihbarat birimlerinin uygulamayaca yntemler kullanmak amacyla yayn hayatna sokulmu olduu syleniyordu. Bu tahkikat aamasnda mit Ouztanin ve Tuncay Gney'in zerinde bulunan belgeler ve onlarn verdikleri ifadeler, bahsedilen olaylarla birlikte deerlendirildiinde anlatlanlarn ve belgelerin yabana atlacak cinsten olmad grlmt. Ama sanki bir karklk, perdelenmi esrarengiz bir ey, oyun iinde bir oyun vard. Asla bakldnda gerei gstermiyordu; normal subaylarn byle bir ey yapmamas gerekiyordu, stelik Strateji dergisinin arkasnda olduu sylenen kiilerin nemli mevkilerdeki kiileri yazlk kamplarda kadnlarla grntleyerek, antaj yapaca fikri, azck devlet terbiyesi alm hi kimsenin dnecei ey deildi. O dnemde, anlatlan dncenin lkemizde belli evrelerde kabul grebilecei, demokrasi kltrmzn maalesef byle bir olay olaan kabul ettiini, belli kesimler arasnda bu fikir etrafnda rgt veya farkl isimler altnda oluumlarn olabilecei deerlendirmesini yapmtm. Fakat yine de olayla biraz ihtiyatla yaklamay daha uygun buldum. Bu tahkikatn boyutu, bulunan belgeler, Strateji ve derginin arkasndaki JTEM veya Jandarmann dier unsurlar; kimlerin haberinin olduu, bunu yaparken amalarnn ne olduu, niye byle bir karanlk yolu ve yntemi denemek istedikleri ayr bir almann ve belki de ayr bir kitabn konusunu oluturacak nem ve genilikte bir konudur. Bununla birlikte, Tuncay Gney'de bulunan "Ergen ekon'un Reorganzasyonu" isimli dokmana bakldnda, rejimi korumak amacyla arlk merkezi Silahl Kuvvetler ierisinde bulunan, sivil unsurlarca da desteklenen ve her trl illegal yol ve yntemleri kullanabilen Ergene-kon isimli bir rgtn mevcut 329

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

olduu, faaliyetlerde bulunduu, bu rgtn gnn allarna gre yeniden yaplandrld, gr ve nerilerin rgt iindeki birimlerce st ynetime yazlm olduu iddialar bo eyler deildi, uydurma olamazd ve doru olma ihtimali ok yksekti. Ayrca yllar nce, ydnhk'm ordu ierisinde srarla belli bir grup askerin tarafm tutmakta ve baka askerleri iddetle eletirmekte olduu grlyordu. Daha dorusu Aydmlk' iyi takip edenler, ordu ierisinde en azndan birden fazla grubun olduunu ve bir grubun bu dergiyle dayantm kolayca anla-yabiliyordu. zellikle Org. Eref Bitlis'in uann dmesinin ardndan, Aydnlk dergisinin, G e ne 1 kurmayn kaza raporuna ramen srarla bu olay suikast olarak anlatmas ve bu konuyla ilgili yaynlar, ordu ierisindeki bir gruplamann ve bir yarn ipularn verir gibiydi. Org. Eref Bitlis'i tayan Cesna tipi uak buzlanma neticesi dmt. Cesna uak firmasnn, uan buzlanmann neden olduu teknik bir arzadan dolay dtn kabul etmek istememesi anlalabilir bir durumdur. nk arza yapan bir uak tipi, dnya ordularmdaki pazar payn kayp edebilecektir. Oysa uan dme nedeni suikast olursa, uak firmas hibir sorumluluk stlenmeyecek ve maddi kayb olmayacaktr. Dolaysyla teknik bir arza nedeniyle den uak hakknda suikast raporu almak iin firma ok ey verebilirdi. stelik uan dmesinden dolay pilotun ailesine ok ciddi tazminat hkmedil misti. Uan dmesinden doan zararn, hayatn yitirmi pilota yklenmesine isyan eden ablann itiraz abalan da bir araya gelince, alan hukuk davalarnda bir taraftan bilirkiilerin raporlar, dier taraftan kazay ve bilirkii raporlarn arptan Aydnlk olay iinden klmaz hale getirmiti. O zaman Aydnlk, yannda iki albay olduu halde bir generalin kendilerine yapt aklamaya geni olarak yer vermiti. Veli Kk Ergenekon davasnda tutukla mnca, Dou Perim ek bir basn toplants dzenleyerek, yllar nce kendilerine Org. Eref Bitlis olay hakknda aklama yapan generalin Veli Kk olduunu duyurdu. Bu ok srpriz bir aklamayd; milliyeti olarak bilinen Veli Kk n maoist-komnist bir rgt ile yllarca iliki iinde 330

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

bulunduu ve bu rgtle aralarnda bir ban olduu bu aklamayla ortaya kyordu. Bu ba normal olamazd, Veli Kk n bu ba bunca zaman gizlemesi makul deildi. K zlelma koalisyonu denen lkc genlerle komnist-maoist bilinen Aydnlk grubu genlerini buluturma projesinde Veli Kk ve Dou Perinekin gayretleri bunu doruluyordu. Aydnlk grubu diye de anlan Dou Perinek grubunun i Partisi, hibir zaman klasik anlamda bir siyasi parti olmad. Her zaman askeri, gvenlik ve istihbarat konularnn iinde oldu. ddialar ve sylemleri sanki herhangi bir istihbarat tekilatnn sylemleri gibiydi. yle ki, sradan bir istihbarat rgtnn toplayamayaca bilgileri topluyor ve anlatyordu. Bununla birlikte her defasnda militarist anlayn yannda durdu. stelik bu duruunu ordu ierisinde bir grubu tutarak dier bir gruba hesapsz, kitapsz saldrarak ortaya koydu. ddia ve kavgalarnda herhangi bir delil olmasa, dahi, rnein Org. Eref Bitlis olaynda olduu gibi, iddia ediliyor, tahmin ediliyor vb. sylemlerle en ciddi sulamalar yapabiliyorlard. Susurluk Olaymn ardndan TBMM'de kurulan, ksaca Susurluk Komisyonu olarak adlandrlan faili mehul cinayetleri aratrma ve devlet ierisindeki eteleme faaliyetlerini soruturma, komisyonuna ifade vermitim.. Her zaman olduu gibi gazetecilerden uzak durmaya alyordum. bir faks Muhtemelen aldm. telefonla bana ulaamayan Aydnlk dergisi yneticisi Hikmet iek'ten halen saklamakta konuda olduum Faksta, "hakknzda Bir kiinin, Genelkurmay stihbarat Bakanlmdan nemli bilgiler aldk. ...bu sizinle grmek istiyoruz..." deniyordu. hakkmda Genelkurmay stihbaratnda bilgi aldklarn bu kadar ak bir biimde ifade etme cesareti rahatsz ediciydi. Genelkurmay dahil tm istihbarat tekilatlarnn ne olduunu ok iyi biliyordum; benim hakkmda hi kimsenin verecei bir bilgi yoktu. Byle bir ey sz konusu olmazd. Bunun zerine Genelkurmay stihbarat Bakanl'na "... Hakkmda bilgi aldn iddia eden Aydnlk dergisinden H. iekin 331

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

faks ekte gnderilmitir..." diye bir yaz yazdm ve yaznn ekine de ilgili ahsn ektii faks koydum. Her olayda derhal itiraz eden, adnn kullanmasna tepki gsteren, meseleyi hemen mahkemeye tayan, su duyurusunda bulunan Genelkurmay Bakanl bu olayda hi ses karmad, tepki gstermedi. Bu durum fazlasyla tuhaft. Bunun ertesinde Hikmet iek'i telefonla aradm, stihbarat Daire Bakanl hin boaltmakta olduu Genel Mdrlk dou blounda bulutuk. Grmede Hikmet iek'e "Genelkurmay dan hakkmda bilgi aldnz sylyorsunuz. Ne bilgisi aldnz?" diye sorduumda, bana szl olarak bilgi aldklarn syledi. Souk bir havada geen ve bir saate yakn sren grmede klasik konularn dna kmadk. Bu grmeden sonra Aydnlk grubunu izlemeye devam ettim. O zamandan beri askeri kurumlara yakn duruu, bu kurumlarn adlarn kullanmas, ordu iindeki meselelerde bir taraf tutup dier tarafa hakaret ve iftiraya varan saldrgan tutumunu gzlemledim ve bu davranlarna kar askerlerden ciddi bir tepki aldn duymadm. leriki dnemlerde, Susurluk'ta asker ve jandarmann da rol olduunu sylememin ardndan Aydnlkla, bata Dou Perinek olmak zere derginin tm yazarlar her sayda bana saldrmaya, iftira ve hakaretler yadrmaya baladlar. Bunun zerine atm davada hepsini mahkm ettirdim. Dou Perinek tazminat dedi ama dergideki dier gazetecilerden hi kimse tazminat demek istemiyordu; hibirinin adresleri doru deildi, adres verdikleri yerler bo kyordu. Uzun uralarm sonucunda hepsinin adreslerim tespit edip, icra gnderdim. Bir kii hari hepsinden tazminat icra yoluyla zorla, aldm. Bu olayda unu grdm: Ben bile tazminat bu kadar zor tahsil edebiliyorsam, dier insanlar Aydnlkla, alan gazetecileri tazminata mahkm ettirseler dahi onlardan tahsilat yapmalar hemen hemen imknszd. Dolaysyla kimseye tazminat demediklerinden, bulunabiliyorlard. Daha sonraki dnemde, Ergenekon soruturmas srasnda yakalananlar ve alan tahkikatlar sonucunda bu olay somut bir 332 herkese rahatlkla iddia ve isnatlarda

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

biimde ekillendi ve byle bir rgtn var olduu grld. Bu rgtn ortaya karlmasndan ok daha nemli olan, rgt ortaya karlmadan nce bu tr bir dncenin ve anlayn kitleler ve devlet gvenlik rgtleri ierisinde veya onlarla dayanma ierisinde olan gruplar tarafndan kabul grm ve desteklenmi olmasdr. Nasl ki Susurluk Olay terrle mcadele ad altnda rejim muhaliflerinin, sistemi deitirmek isteyenlerin susturulmasn

salamak iin hukuk d yollarla onlar yok etme yntemi, bu amala oluturulan rgt ve yaplar ve bunlarn zamanla bozularak maddi karlara dayanan eteleme durumudur. Ergenekon da devletin rejim iin ngrd temel ltleri yerine getirmeyen/getirmek istemeyen bir siyasi anlayn iktidar olmasna mani olmak veya iktidar olmu ise zorla, antidemokratik yntemlerle onu devirmek anlaym savunanlarn oluturduu birliin addr. Daha ak bir ifadeyle anlatlrsa, Ergenekon demokratik yntemlerle iktidara gelmi bir hkmetin ve siyasi kadrolarnn illegal yntemlerle, zorla, iddetle, militarist yntemlerle devrilmesini ve siyasi kadrolarnn ve siyasi anlaynn tasfiye edilmesini savunan bir anlay ve dnce erevesinde bir araya gelen bir gruptur. Bu anlayn kendisi, bu tr bir rgtsel yapnn varlndan ok daha nemlidir. Her ne kadar rgtn kendisi nemli olsa da, 3-5 kiinin byle bir rgtlenmeye teebbs etmesi, baz insanlarn bu tr ilikilerin ortasnda bulunuyor olmas, hatta baz resmi grevlilerin ve st dzey askeri grevlilerin bu tr bir rgtlenmenin ierisinde yer almas her zaman mmkndr. Asl sorun, bu tr bir anlayn kabul gryor olmas, savunulma-sdr. Trkiye'nin gemi demokrasi pratiinde Ergenekon benzeri bir anlay savunanlarn hi de azmsanamayacak sayda olduunu, zaman ierisinde bu ii yapmay birok defa denediklerini veya mevcut hkmetleri deitirmek iin her yolu, hatta zaman zaman belki binlerce, belki yz binlerce insann katledilmesini dahi meru grdklerini biliyor ve duyuyorduk. Bu insanlar kendi inanlarna ve deerlerine uygun bir sistemin var ve temel ltlerinin de belli olduuna inanyorlard. O zaman da bu temel ltleri deitirmeye alanlar veya temel 333

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet olarak

ltlere

kendileri

gibi

yaklamayan

herkesi

dman

gryorlard. te en tehlikeli anlay budur. Belki bu yarglamalarda ok daha byk, ok daha nemli eyler ortaya karlabilir, ok sayda bomba ve/veya silah bulunabilir veya iddialarn, sylenenlerin, bulunanlarn hepsi yanl, yalan ve dzmeceden ibaret olabilir. Yarglamalar beraatla sonulanabilir. Bu ok nemli deil. Asl nemli olan, Trkiye'de byle bir anlayn var olmasdr. stelik rce ve Trkiye'de anlaytaki bu insanlarn anlay savunan samilitarist kadrolarn ve bu kadrolarla dayanma ierisinde olan azmsanmayaeak yda olmasdr. Bu insanlarn, bu tr bir anlay samimi olarak savunuyor olmalardr, nemli olan bugnk Trk Devleti ierisinde Ergenekon ve Ergenekon benzeri dnce ve anlaylarn kabul edilmemesi, gayri meru ilan edilmesi, yanllnn ortaya konmas ve devletin hukuk sistemi ierisinde meru kurumlar araclyla mahkm edilmesidir. Yarglama sonunda bir veya birka kiinin ceza almas, cezann az veya ok olmas hi nemli deildir. Mhim olan bu dnce ve anlayn yanl olduunun mahkeme tarafndan tescil edilmesi ve hukuk sis teminin bu yanll mahkm etmesidir. Bana gre mahkeme bunu ge rekle t i rdii anda lalrm demektir. Aslna baklrsa yakn gemite iki darbe, muhtra grm, stelik her darbeden sonra siviller ile darbeyi yapanlarn nceden anlaarak darbe gnn beklediklerinin ortaya kt bir lkede, byle bir rgtn veya farkl bir illegal yaplan mann olmas hi kimseyi artmamal. Belki hi bu adan bakmadmdan, belki polis olmann verdii alkanlkla rejimi korumak iin her yol mubah anlaynn uur altma ilemi olduundan, belki de gemi 12 Eyll dnemi ncesi artan terr olaylar nedeniyle darbe sonrasnda olaylar n ve kann durmasn uygun bulduumdan bu sahadaki rgtlenmeler zerinde li dnmemitim. Halbuki bunu en iyi bilecek olan bendim, nk yaadklarm ve bildiklerim bunun olmamasn imknsz klyordu.

Devlet Nedir? Yetkileri Ne Olmal?

334

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye ve btn geri kalm lkelerde en byk sorun dev letin tanmndan ve sahip olduu yetkilerden kaynaklanmaktadr. Devlet nedir? Nasl olmaldr? Devletin varlk nedeni nedir? Bu sorulara verilecek cevaplar bizim devlete ilikin sorunlar mzn anlalmasna yardmc olacaktr. Tarihin erken dnemlerinde devlet, Bat'da derebeylerinin, Dou'da ve bizde airet, boy, kabile reisinin topraklara zorla el koymasyla ve bu topraklar zerinde yaayan insanlar zerinde hak iddia etmesiyle ortaya kmtr. Zaman ierisinde bazen bir dini yaymak adna hareket ederek din devletlerine, bazen de belli bir inan veya ideolojiyi yaymak adna hareket eden ideoloji ve inan devletlerine dnmtr. Bugnk anlamda devlet, gemiteki devlet anlaylarnn yok olup, yerini modern anlaya brakm olduu devlettir. Modern anlaya gre devlet, vatan olarak tanmlad snrlar ierisinde kendisine vatandalk ba ile bal olan vatandalarnn huzur ve gven iinde yaamalarn salayan, vatandalarnn ortak ihtiya ve isteklerini temin eden bir organizasyondur. Daha ak bir ifadeyle devletin tek amac ve tek varolu sebebi vatandalarnn huzur ve gvenini salamaktr. Vatandalarn huzuru, gveni, rahat nasl salanacaktr? Bu sorunun cevab bizzat devletin vatandalar tarafndan verilecektir. Devletin vatandalar kendi istek ve taleplerini kendileri tartacaklar, tartma sonucunda karara varacaklar, ortak kararlar dorultusunda rgtlenerek (partileerek) devletin ynetimine talip olacaklardr. Farkl kararlar etrafnda toplanan vatandalarn oluturduu farkl rgtler serbest bir seim srecinde yararak, tm vatandalarn tercihi sonucunda bir rgt devletin ynetimine getireceklerdir. Vatandalarn huzurunun ve gvenliinin nasl salanacana ilikin vatandalarn tmnn karar vermesine demokrasi denir. Dolaysyla demokrasiye dayanan devletlerde, devletin varlk sebebi kendi vatandalarnn huzuru ve gvenliini korumakla snrl olup, huzur ve gvenliin ls, nasl salanaca sorunu bizzat vatandalar tarafndan tayin edilmektedir.

335

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Oysa lkemizde maalesef byle olmuyor. Devlet vatandan ne istediini, nasl istediini biliyor ve tayin ediyor. Hatta devlet, "benim vatandam doruyu, iyiyi bulamayacandan vatandaa sormaya gerek ediyor yok, ve ben bir yol gstermeliyim, yapyor. ben yapmalym, resmi ben devlet belirlemeliyim" diye kendince bir lt koyuyor, bir ideoloji ina ynlendirme Hlbuki kurumlarnn ve yetkililerinin asla ideolojileri olamayaca gibi, asla grleri de olamaz. Devlet ve devleti temsil eden kurumlar, gler ve kiiler sadece vatandalarnn yapm olduu kanunlar erevesinde vatandalarnn kendisine vermi olduu grevleri yerine getirirler. Amalar vatandalarna, halkna hizmet etmektir. Halk nasl bir hizmet istiyorsa onu yasalarla tayin edecektir, yasalar da milli irade ile tayin edilecektir. Hibir devlet, kurumu (asker, maliye, bayndrlk vs.) vatandalarna dayatmada bulunamaz; onlarn nasl yaayacaklarn syleyemez, onlardan belli bir ideolojiyi, bir fikri, bir dnya grn savunmalarn talep edemez. Bu tr uygulama ve taleplerin hibir meru temeli yoktur. Olamaz ve olmamaldr. Olaylarn doru tahlil edilebilmesi ve grlebilmesi iin bu ok net bir Tek bir kiinin yaad bir lkede veya dnyada doal olarak devlete ihtiya yoktur. Fakat topluluk halinde yaamak zorundaysak, devlete ihtiya duyarz. Devletin ilk grevi, toplumun bireyleri arasndaki ibirlii iin, belirli tr hizmetlerin (rnein 3ncr*lccs ^yol y3.p&xo.3^? nrccs t^dofon. et) elce s
?

G^JHk trlc

t.clc3.t vb. kuramaz) ortak ve tek elden yaplabilmesi iin alt yapy salama roln stlenmek, toplumun ortak hizmetlerini koordine edecek bir ortak hizmet noktasn tanzim etmektir. kinci grevi, toplumu oluturan bireylerin gvenliini salamaktr. Toplumu oluturan bireylerin tmnn polis, tmnn asker olmas beklenemeyeceine gre, bireylerin ve toplumun ortak sorunu olan gvenlik sorununu zmekle grevlidir. Aslnda, devletin vatandalarnn ortak i ve d gvenlik ihtiyalarnn su, elektrik, telefon gibi dier ortak ihtiyalarndan hibir fark yoktur. 336

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Devletin bu iki asli grevi, toplumu oluturan birey ve gruplarn kendi kiisel dnyalarnda rahat ve huzur iinde yaama lan iin gereken her trl tedbiri almakla snrldr. Toplumu oluturan birey ve gruplarn kendi kiisel dnyalarnda nasl yaayacaklar, nasl davranacaklar hibir biimde devletin grev tanmna dahil deildir ve devletin bu alanda tedbir alma, dzenleme yapma yetkisi bulunmamaktadr. Bununla birlikte toplumu oluturan birey ve gruplarn kendi aralarnda, birey ile birey, birey ile gruplar arasnda ortaya kacak olas sorunlara devletin mdahale etmesi, bu sorunlar toplumun o gnk ve gemiteki ortak teamllerine ve hatta insanln tarihsel sre ierisinde oluturmu olduu evrensel teamllere gre zmesi gerekir ve mdahalesi bu snrlar ierisinde kalmaldr. Aznln haklan korunarak, ounluun talepleri yerine getirilmelidir. Devletin ve kurumlarnn, toplumu oluturan birey ve gruplarn kiisel dnyalarna mdahale etmesinin, belirli bir hayat tarzn ve davran biimini dayatmasnn, bu alanda sz hakk iddiasnn hibir meru dayana yoktur. Aksi takdirde, iddia edilecek meruluun kaynann ne olduu ve hak iddiasn ne zerinde temellendirdii sorularnn sorgulanmas gerekir. Tarihte rnekleri grld gibi devlet, belirli bir ideoloji veya belirli bir din ve inan erevesinde rgtlenmise, halkn taleplerini dikkate almakszn, bu ideoloji veya inan dorultusunda topluma mdahale edebilir. Her ne kadar bu tr bir mdahalenin bilimsel bir dayana, evrensel dzeyde bir gerekesi yoksa da da devletin dayand ideoloji ve inan erevesinde meru grlebilir. rnein Osmanl mparatorluunun veya Avrupa'nn Hristiyan devletlerinin amalar, sahip olduklar dinsel inanc yaymak ve savunmaktr. nanlarn ve bu inanlar dorultusunda mdahale haklarm bir dnce btnl ierisinde iddia edebilirler. Ya da bir beylik veya hanedanlk devletinde o bey veya hanedan devletin btn topraklarnn kendisine ait olduunu iddia ediyorsa, devletin kurulu amacnn bu olduunu savunuyorsa, yapaca her trl tasarruf bu erevede deerlendirilebilir ve kabul edilebilir. 337

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Fakat gnmz dnyasnda, modern devletlerin tek amac vardr: vatandalarnn huzurunu, rahatn, refahn ve gvenliini salamaktr. Vatandalarnn huzurunun, rahatnn, refahnn ve gvenliinin ne olacan tayin etmek sadece vatandalarn kendisine ait bir haktr. Devlet ancak vatandalarnn belirledii dorultuda hareket eder ve buna uygun olarak ekillenir. Bir toplumda yaayan insanlarn kendi istekleri ve arzularna uygun olarak belirlemi olduu bir ynetim biiminin dnda bir ynetim biimini dayatmann meru bir temeli yoktur. Kendi sylemlerine ve ltlerine gre de mantksal bir aklamas bulunmamaktadr. Her toplumun kendi sorunlarna ilikin cevaplar, kendi yaam biimlerini, geleceklerini akl ve bilim leinde aramas gerekir. Akim ve bilimin dnda herhangi bir lt kabul etmenin ve toplumdan istemenin hibir meru gerekesi olamaz. rnein dayand temel ilke akl ve bilim olan laiklik anlayn, akl ve bilimin ltleri dnda baka dogmalara gre dzenlemeye almak, bizzat laiklik anlayna aykr davranmaktr. Akln ve bilimin dndaki bir ltn, bu lt ne olursa olsun, hangi ideoloji tarafndan belirleniyor olursa olsun, toplum ve devlet hayatna getirilmesi laiklie aykrdr. Bunlar herhangi bir dinsel inan ve duygu veya gelenek ve grenek de olabilir. Belki daha somut olarak, u kiinin veya bu kiinin u devlet adamnn veya Atatrk'n grleri olduu sylenebilir. Bu grler de asla makul deildir. Burada olmas gereken lt, toplumun kendi deerleri, inanlar, araclyla istekleridir ynetime ve toplum ierisindeki srece rgtl yaplar Beenip geldikleri makuldr.

beenmemek kimsenin haddinde olmad gibi kimsenin hakk da deildir. Toplumun setiine herkesin sayg duymak mecburiyeti vardr. Her rejim, her devlet deiime kar direnen tutucu ve doal bir yapya mutlaka sahiptir. Krallklar, rejimin ve kraln deimemesi iin bir takm kurallar koyarlar ve kralln yklmasn isteyenlere kar tedbirler alrlar. Teokratik devletler de yine kendi devletlerinin rejimlerinin deimemesi iin tedbir almlardr. Bununla birlikte 338

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnya her zaman deimi, o safhalardan geerek bugnk modern devletlerin ortaya kmas ile sonulanmtr. Bugnk ynetim biimleri de demokrasinin kurallarna uygun olarak baka bir rejime, daha iyiye doru deimek mecburiyetindedir. Bu, dnyann sonu deildir. Toplumsal geliimin de, toplumsal evrimin de sonu deildir. Mevcut tm rejimler mutlaka deiecektir. Bugn iin Trkiye Cumhuriyeti Anayasasndaki baz hususlar deimez kurallara balamak da asla aklla izah edilecek bir konu deildir. Anayasann deitirilemez, deitirilmesi teklif dahi edilemez trndeki maddelerini savunan anlay, bugn iin kendini hakl kabul edebilir, bu maddelerin akla ve bilime uygun olduunu, aksini savunmann mmkn olamayacan syleyebilir. Sorun bu maddelerin doruluu veya yanll deil, bir lkede tm halkn istemesine ramen deitirilemez madde veya lt koymann yanlldr. deitirmeyi nemli yzde olan Belki husus Trk halk hibir zaman bu maddeleri kacaktr. anlaynn hususun dnmeyecek, deitirilmesine madde kar koyma bir

deitirilemez de

yanlldr. Hibir argman ve sebep ileri srerek hi kimse halkn yznn isteyip deitiremeyecei olabileceini savunamaz, savunann da gerekesi kabul edilemez. Mutlaka deimek mecburiyetinde olana kar nlem alnamaz. Bununla birlikte alnabilecek nlemin ve deiimin ls de akl ve bilim olmaldr. Toplumun kendi deer yarglarnn belirleyecei bir l temel alnd zaman deiim iddias dndaki tm iddialar, tm kurumsal dayatmalar ve topluma yn vermelerin hepsi gayri meru konumuna gelir. Asla meru zeminde kabul edilemez, asla tartlamaz. Bunlarn doruluunu sylemek asla aklla izah edilebilecek bir ey deildir. Hi kimse belli devlet kurumlarnn isteklerinin doru olduunu iddia ederek toplumun bu istekler dorultusunda ekillenmesi gerektiini syleyemez. Trkiye artlar ierisinde ynlendirilmi, psikolojik harekta maruz kalm, Trkiye de ideolojinin ynlendir-

339

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

mesiyle halen bunu savunan insanlar ve bilim adamlar olabilir, ama maalesef onlara bilim adam denemez, sadece adlar itibaryla bilim adamlardr; tadklar niteliklerle deil. Dnya leinde bat dnyasna ve kalknm lkelere baktnzda bizim lkemizdeki durumun aksine, oralarda tek lt kendi insanlarnn fikir ve dnceleridir. O lkelerde devletin resmi kurumlar asla bir ideolojiye sahip deildir, devletin kurumlar toplum karsnda bir hak iddia etmez ve hatta byle bir eyin tartlmasn dnmeyi bile abes karlar. Bu adan bakldnda, Trkiye'deki resmi kurumlarn durumunu, bunlarn hal ve davranlarn anlamak mmkndr. Trkiye yle bir noktaya gelmitir ki halkn kendi iradesi ile setii hkmetin yneticilerinin pek ou resmi kurumlar karsnda aciz kalmaktadr. Ancak bu kurumlara yaknlaarak bir varlk gsterebilmektedir. Maalesef kendisine bir takm sfatlar atfedilen birok kii de tm bu olanlar savunabilmektedir. Zaten bu lkede bu kadar byk yanllklarn hl varln srdrmesinin nedeni de fikir ve dnce alannda bu kadar byk sapknln olmasndan kaynaklanmaktadr.

Bugn "Blge"de Kiilikli nsan Yetitiremeyiz!

zgr bir insanda kiilik geliir; bask altnda olan bir insan doru bildii gibi deil, kendisinden istendii gibi davranr. Dou'da gece PKK, gndz devletin fiziki ve fiili basks altnda olan insanlar nasl kiilikli davranr? Gece PKK'nm, gndz gvenlik kuvvetlerinin iddeti dayatt bir yerde nasl doru dzgn, kiilikli ve karakterli bir insan olabilir? Basknn hkm srd koullarda kiilik oluur mu? in, ekonomik zgrln ve sosyal gvencenin olmad bir yerde ahsiyet geliir mi? Peki byle bir durumda gelimeden bahsedilebilir mi? cat, yenilik olur mu? PKK'mn her devletin herkese herkese zor ve iddet uygulamad; kanunsuz davranmad sylenebilir. Fakat

blgedeki gnlk yaam gz nne alrsanz her ann, her olayn bir insan zerinde nasl bir bask yarattn kavrayabilirsiniz. Mesela, 340

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnn ki gece PKKllar evinize geldi. Ekmek istiyorlar, yol soruyorlar, gvenlik kuvvetleri hakknda bilgi istiyorlar, hatta daha da ileri giderek kendilerine maddi destek vermenizi ya da ocuunuzun kendilerine katlmasn istiyorlar. Bu taleplere hayr diyerek kar kabilir misiniz? Ailenizin ve kendinizin can gvenlii iin, ailenizi koruma igdsyle rgtten yana gzkmeye alarak dediklerini yapmanz ok doaldr. O ortamda yaayan insanlarn maddi imkn olmadndan blgeyi de terk edemiyor, mecburen rgtten yanaym gibi bir tutum sergilemeye devam ediyorlar. Bu durum, blgede yaayan herkes iin geerli olan normal bir yaam biimidir. Dier taraftan da gndzleri askerler veya polis geliyor, rgt hakknda bilgi istiyor, rgte yardm etmemeleri konusunda halk uyaryor. Kyl kar ksa, aklndan geirdii gibi dav-ransa gzaltna alnabileceinin, madur edilebileceinin, kanundan bahsetmek istese de kimsenin onu dinlemeyeceinin farknda. Gemite kimlerin infaz edildiini, hangi kylerin yakldn, mlki amir ve savclarn ikyetlere dahi bakmadn biliyor. Gneydou'daki yaam ve burada yaayan insanlar grndnden ok daha ar ve byk glerin basks altndadr. Bu baskya kimsenin tek bana veya bir grup olarak kar koymas mmkn grnmyor. Belki uzaktan baklnca yaananlara diren gstermek kolay grnebilir ama hi kimsenin bu blgedeki basklara dayanamayaca kesindir. Bu basklar veya aklna esen her eyi yapma kudretine sahip gler karsnda inand ve dnd gibi davranama-yan, buna izin verilmeyen insanlar mecburen sahtekrca davranacaklardr. Uzun sre bu ekilde yaamak zorunda kalan insanlarda sahtekrlk bir yaam biimine ve davran ekline
Hali'te Yaayan Srnonlar. ............ _. .................._.______..........._. ____.................

dnr. Bir kiilik halini alan sahtekrca davranmak, o ortam ierisinde bulunan her insan da byle davranmaya itecektir. Yukarda anlatlan yaam tarznn biraz yumuak biimi, lke genelinde byk ounluk iin de geerlidir. Hukuk, adalet, eitlik ilkelerinin herkes tarafndan zmsenmedii bir toplumda, herkesin 341

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet olmad,

istedii

eitimi

gremedii,

ekonomik

zgrlklerin

kiilerin geimlerini salayacak bir i bulamad bir ortamda kiilikli insanlardan bahsedilemez. nsanlar daha iyi imknlara kavumak iin, iini kaybetmemek iin yetkilerini keyf kullanan kiilere kar kamaz. Hatta yetkililerin makul isteklerine dahi ar hassasiyet gsterecekler, onlar memnun etmek iin kiiliklerinden; tehlike ihtimallerini bertaraf etmek iin istemeden onurlarndan, hatta namuslarndan takdirde taviz iten vereceklerdir. karlma stenilen ne ekilde demek davranmad ihtimalinin

olduunu ancak bu riskle kar karya kalanlar bilebilir. nsanlar bask altnda deil, zgr olduklar, gven iinde yaadklar ortamlarda dzgn bir kiilik gelitirebilirler. Salam karakterli gl insanlarn oluturduu kurumlar fonksiyonlarn ok daha iyi yerine getirir ve bu kurumlara sahip toplumlar daha hzl kalknr. Bu tr toplumlarda daha ok art deer yaratlr, insanlar huzur iinde yaarlar. lkemizde kurumlar, makamlar ve kiiler en ufak bir rzgr ktnda hemen savruluyor, en hafif bir fiske ile yklyorlar. G kimde ise o tarafa yaslanyor, hatal veya yanl olana kar koymuyor, grevlerinin gereklerini yerine getirmiyorlar. Gemi dnemlerde askerlerin ynelimlerine gre btn kurumlar kanun, hukuk, demokrasi vb. her eyi bir tarafa brakarak, hemen askerin yannda yer alyorlard. O anl anl kurumlar demokrasi ve hukuk adna tavr koyamad, hepsi "Simon" gibiydiler. 1960 htilali ve sonras, kurumlarn bu konuda gstermi olduklar korkun rneklerle doludur; 12 Eyll'de epey kt snav verildi, 28 ubat, kapatma davas vs. daha da vahimdi. Fakat imdi g oda deiti; imdi hkmet, babakan bu gce sahip, rzgra gre eilenler, bu defa da bu yeni rzgra gre eilmeye baladlar. lkenin ilerlemesi, kalknmas iin nce kiiler sosyal olarak gelimelidir. Sosyal olarak gelimi insanlar ve onlarn oluturduu sivil rgtler onurlu bir duru sergileyebilir ve lkenin kalknmasna katkda bulunabilir. Kiiliin sosyal geliimi kolay deildir; belirli ortamlarda ve koullarda gerekleebilir. zgrln olmad bir ortamda, insann konumalarndan 342 dolay sorgulanabildii,

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

hakknda davalar alabildii, birilerine hedef gsterilebildii veya birilerinin hedefi olabildii ve hatta dnceleri nedeniyle iddete maruz kald veya kalma riskinin olduu bir ortamda insan kiilii geliebilir mi? rgt, devlet, kanun ve polis tehdidinin olduu bir lkede nasl salam karakterli insanlar yetiebilir? Bu koullara bakmadan 'neden bu lke gelimiyor?' diye soruyoruz. Gelimemesi anormal bir durum deil ki. Dnce ve rgtlenme zgrlnn tam olduu, ayplanma ve horlanma tehdidinin olmad sosyal ve siyasal ortamlarda, kimsenin kimseye muhta olmadan yaama imknna sahip olduu, i ve ekonomik gelir temin edilebilen toplumlarda insanlarn kiilikleri geliebilir. Kurumlan kiiler, devleti ise kurumlar yceltir. Devletin ycelebilmesi iin kurumlarn ycelmesi, kurumlarn ycelebilmesi iin de kiilerin yceltilmesi gerekir. Bir kurumu yceltecek kiiler, kiisel geliimlerini salayabilmeli, zgrce dnebilmeli, yanllar irdeleyemedii kurallarla, geleneklerle, tek tip insan yetitirme amacndaki eitimin sunduu resmi ideolojiyle kendini snrlamamak, kendilerini anlamsz kurallar iine hapsetmemelidir. Bu tr ortamlarda insanlarn kiilikleri oluur, fikri tartmalardan, yeniliklerden etkilenirler, kurumlarn ve evrelerini yanltan korurlar, kimlikleri ve kiilikleri rzgrlardan etkilenmez, her rzgrn nnde eilmezler. lkemiz, brakn amirini eletiren, yanl karsnda tavr koyan ve grevinin gereini yapan insan bulmay, mevcut g merkezinin gzne girmek iin kural tanmadan her trl deeri ayaklar altna alan, stnn istedii her eyi itirazsz yerine getiren kiilerle doludur. Bu tr kiilerle bu lke nereye gidebilir? Batda babakanlar, bakanlar yanl yaptklarnda mahkemelerce

yarglanrken bizde hibir yarglamaya muhatap olmazlar. deolojik adan teki olarak grdklerine kar kanlar bir tarafa brakrsak lkemizde yanllara kar kan, meseleleri sorgulayan insan says ok azdr. Bu durum her meslek ve kesim iin geerlidir. Her alanda yaclk yapan, kendi menfaatini dnen, ilkesiz, vicdani

343

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

duyarlla sahip olmayan, ahlaki ve manevi hazz bilmeyen trde insanlar yaratlyor.

Gelimi ve Geri Kalm lkelerdeki Yap: Resmi ve Sivil Doku

Geri kalm lkelerle kalknm lkeler arasnda ilk bakta gze arpan en nemli fark resmi ve askeri dokunun grn biimidir. Maddi olarak kalknm olmakla birlikte toplumsal olarak geri kalm btn lkelerde resmi niforma, resmi ara ve gere, askeri faaliyetler her zaman n plandadr. Televizyonlarda, sosyal hayat iinde her olayda resmiyet nde durur. Genellikle devlet ve hkmet bakanlar hep resmi giyinmeye, resmi davranmaya alrlar. Merasimlerde, bayramlarda her zaman askeri geitler yaplr ve askeri trenler ne karlr; herkes niformaldr. Byle bir lkeyi gzlemlediinizde hi tereddtsz sosyal olarak geri kalm, zgrlklerin snrlandrld bir lke olduunu syleyebilirsiniz. Bir lkede grnen askeri yap, niforma, militarist iaretler ne kadar n planda ise o lkenin geri kalmlk dzeyi de o kadar yksektir. rnein Avrupa lkelerinde trafik polisinden baka (o da yeterli orandadr, asla bizdeki kadar deildir) resmi niformal hibir grevli, makineli tfekle nbet bekleyen polis ve asker gremezsiniz. u sylenebilir; O lkelerin bizim zel koullarmza sahip olmad, PKK gibi illegal rgtler bulunmadndan, polis ve askerin nbet tutmasna gerek olmad sylenebilir. Gerekten sorulmas gereken doru soru udur: lkemizde PKK olduu iin mi silahla nbet tutuluyor? Yoksa silahla nbet tutulduu iin mi PKK var? Yani, bir terr rgt var olduu iin mi devlet baskc bir tutum iinde, yoksa devletin baskc tutumu nedeniyle mi byle bir terr rgt ortaya kt? Bu sorularn cevabn iyi dnerek vermemiz gerekiyor. Bir keresinde Japonya'ya gitmitim. Osaka'da drt gn sresince ehirde gezerken, Japon polisinin tutumunu, kyafetlerini, kulland aralar gzlemlemek iin etrafa bakmama ramen bir tane bile polis grememitim. Bir ara resmi grnml, motosikletli 344

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iki kii grdm, kanaatimce gre Japon trafik polisiydi. Bence l bu olmalyd. Ayn ekilde ksa sreli olarak en az 20-30 defa bulunduum Avrupa lkelerinde sokakta resmi niformal polisi ok az, askeri niformal kiileri ise bir veya iki defa grebildim. Bu durum sadece niformal bir grevliyi fiziki olarak grememekti, benim gibi lkenin dndan gelen birisinin polisin toplumsal yaam zerindeki etkisini hissetmesi mmkn deildi. Kalknm lkelerdeki sokak ve caddelerde hibir zaman resmi geitler gremezsiniz, basnda askeri gleri ne karan haberler yer almaz, ordu mensuplar beyanatlar vererek etkin olduklarn gstermez. Bence bu durum, bir toplumun sosyal kalknmlk dzeyinin ve demokrasisinin en nemli gstergesidir. u soruyu sormadan duramyorum: Acaba bizim lkemiz dardan bakldnda nasl grnyor?

Klelie tiraz
Kleler hibir zaman klelie kar kmamlardr, bu sisteme asl kar kanlar zgr insanlardr. Kleler kendi durumlarn kabullenerek, sadece sahiplerinden durumlarn iyiletirecek eyler yapmasn (daha iyi muamele, biraz daha fazla yemek, vb) talep etmilerdir. Kleliin adaletli olmasn istemilerdir; hlbuki varolu temeli bakmnda adaletsiz bir sistemden adalet beklemek bouna bir abadr. Kle sahipleri klelik dzeninin devamn istiyor, kleler de bu dzeni kabulleniyorlard. Efendinin adamlar da bu dzende kendi zerlerine den rollerini laykyla yerine getiriyorlar, hibir biimde bu dzene kar kmyorlard. Kle olarak domular, tand herkes gibi kle yaamlar ve kle olarak yaamaya devam ediyorlard. Yaadklar dzenden farkl bir sosyal dzen tanmyor, farkl bir dzenin olabileceinden habersizlerdi. Bu nedenle dzenin deitirilmesini deil de, dzenin ve kendi durumlarnn biraz daha iyiletirilmesini talep edebiliyorlard. Bugn bizim iinde bulunduumuz durum da bir anlamda bir klelik dzenidir. Biz de sanki eski alardaki kleler gibiyiz? iinde 345

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaadmz dzeni olduu gibi kabulleniyoruz. Ruhlarmz ve akllarmz adeta esarete alm; zgrln ne olduunu tam olarak bilmediimiz iin mevcut durumu doru olarak kabulleniyoruz. Yaadmz sistemden dnda bir ey grmemi kiiler olarak, bu sistem dnda baka bir sistem aramamz, istememiz mmkn m? Zamann kleleri mi, yoksa gerek manada zgr insanlar myz? Farkl alternatifleri grerek mi bu hayat tercih ettik? Yoksa verili olana alk olduumuzdan m bu dzenin dna kamyoruz? Bundan emin deilim. Bu toplumda, birok kii dierlerinin hakkn gasp edebiliyor, onlara keyfi muamele yapabiliyor. Yksek dzeydeki yneticiler keyiflerine gre atama yapabiliyor; istedii kiiye istedii grevi ya da ruhsat verip, devlet imknlarn istedii ekilde tahsis edebiliyor, iki tane odac, temizliki kullanabiliyor. Evde ayr, ite ayr hizmetliler, kendilerine tahsis edilmi makam aralar, lojmanlar... Efendilerimiz kendilerine yakn duranlara nimet datyor, uzak duran yaclk yapmayanlara mmkn olann en azn veriyor veya grevinden uzaklatryor. Herkes bu durumu kanksam, kabul etmi grnyor. Herkes kendi karn gzetme, fayda salama peinde. Kendisine yaplmad mddete sistemdeki hakszlk ve hukuksuzluklara ses karmyor, ama hukuksuzluk kendisine ynelirse o noktada itiraz etmeye balyor, zira bu sistemin sahip bizatihi yanl olduunu ve keyfi dnmyor. Gnmzde olduklar yetkilerle

uygulamalaryla kamu gcn kullananlarn modern zamann efendilerini, onlara tbi olanlarn ise kleleri temsil ettiinden hi phe var m?

Resmi Kurumlardaki Ast-st likisi

inde bulunduum evre beni de bu dzene uygun davranmaya zorluyordu. Yanl olduunu bilmekle beraber benim de iki kocaman makam odam, iki makam otomobilim, zel veya resmi misafirlerimi gezdirmem iin bir tane vip minibsm, ayrca eim iin bir otomobil, kocaman bir lojman, iki tane hizmetli, 3 ofr, 2 koruma, 346

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

evde baka bir yardmc hizmetlim var. Zile basyorum ay ve kahve geliyor, telefonlarm sekreter balyor, ister sabit isterse de cep telefonundan istediim kadar snrsz konuabiliyorum. Sahip olduum imknlarn birounu hatrlamyorum dahi. Benden ok daha fazla imknla ra sahip emsallerim de vard. En mtevazs bendim. Fakat bana salanan imknlar biraz daha azaltsam "gsteri iin, mtevaz gzkmek iin yapyor" denmesi ihtimalinden korkuyordum. Bana bal olarak grev yapan 22 kiilik ekibi azalta azalta ancak 10 kiiye drebilmitim. Oysa bana salanan imknlardan daha fazlasn kullanmam konusunda astlarm "senin hakkn mdrm, kullan" eklinde telkinde bulunuyorlard. Onlar kt niyetle deil, samm olarak benim bunlar yapmaya hakkmn olduuna inanmlard; bir mdr olarak devletin imknlarn istediim gibi kullanmak hakkmd. Tm illerde ve kurumlarda durum buydu, byle grmler, byle bir ortamda almlar ve ilerde terfi edip ykseldiklerinde, kendileri de byle olacaklard. Akllar ve mantklar d" bunu uygun gryordu. Bu, namuslu ve drst olarak kabul edilen grevlilerin yaklamyd. Kendilerini ayryorlard. Bu durum hemen hemen her kurumda geerliydi. Her yerde ve her kademede, hatta st kademelerde daha da youn olarak hissediliyordu. Bakanlar, genel mdrler, bakanlar, valiler, mdrler, hepsi daha keyfi ve daha lsz olarak imknlar kullanyor, bunu kendilerinde bir hak olarak gryorlar. Gemite yetki kullanmna ilikin anlatlan bir fkrada, valilerin adam asma yetkilerine snr getirilip hi kimse mahkeme karan olmadan aslmayacak dendiinde zamann Erzurum Valisinin "keyfmce bir adam bile aamadktan sonra, ne yapaym ben valilii" dedii anlatlr. Bu tabii bir durumu abartan fkra, fakat daha dne kadar ben, hibir sebep gstermeden yzlerce evi arayabildiimizi, insanlar gzaltna alabildiimizi, istediimiz iddialarda bulunup ilem yaptmz hatrlyorum. Kimse bunu inkr edemez. 1984 347 drst olmayanlar, yani rveti, baskc, maddi menfaat temini iin hakszlk yapan, hukuk tanmayanlardan

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ylma kadar fiilen yaptm soruturma, operasyon bro amirlii, siyasi ube mdrl grevlerim esnasnda ne kadar ev ve iyeri aradmz, ne kadar insan gzaltna aldmz dahi hatrlamyorum. Btn ev aramalarn gece yapardk, hi mahkeme karan ve savc talimat almadk. Belki terr phesi, rgt evi, terrist bahanesi vard ama bu phelerde tek bana yeterli deildi. 1988 ylnda balayp 1995 ylnda fiilen braktm dinleme ve izleme ilemleri dolaysyla binlerce telefonun, dinlenmesine karar verdim ama bir iki istisna dnda mahkeme karar aldmz hatrlamyorum. Bu gn her ey mahkeme ve yarg karar ile oluyor, ama dne kadar hi byle bir durum sz konusu deildi. En irkini de ast makamda bulunanlarn st makamdakile-re hitap ekliydi. vgyle balayan bu tutum, yle bir hale geldi ki st makamda bulunanlarn ilahlatrlmasna kadar vard. Yaplan sradan olumlu bir eylemden dolay st makamda bulunanlar ge karlyor; elde edilen tm baarlar tamamen onlarm sayesinde gerekletirilmi gibi davranlyordu. Bu arada alt makamda bulunanlar stlerini yceltmek iin kendi kiiliklerini ve yaptklarn sayyorlard. aalamakta Bylece beis grmyorlar, sadece onay onurlarn vermek, hie grevi denek

gndermekten ibaret olan st makamda bulunanlar, sanki o ii tek balarna yapmlar gibi vglerle yere ge sdrlamyor-lard. Kendi kiiliini yok eden, kendi alma ve emeine deer vermeyen bir kiilikti sz konusu olan. Benzer bir durum bayramlarda ve trenlerde yaplan Mustafa Kemal Atatrk vgleri iin sz konusuydu. Resmi bay-ramlardaki trenlerde Atatrk vgleri yle bir abartlr ki, bir taraftan Mustafa Kemal gklere karlrken, dier taraftan da milleti ve tm deerleri yok saylr, neredeyse sfr seviyesine indirilirdi. Oysa Atatrk' gklere karan ayn anlay, bir yanda kendisine ve ulusuna, dier yanda da Atatrk'e hakaret etmektedir. Kendini aalama, st yceltme anlay ve kltrnn bugnk gelmi olduu dzeyi, dardan baklnca, komikliin ok tesinde acnacak bir vaziyeti gstermektedir. 348

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bat dnyasnn da kahramanlar, kurtarclar vardr. Onlar da trenlerde bu kahramanlara vg ve sayglarn ifade ediyorlardr ama herhalde bireylerin kiiliini ve toplumun tm deerlerini sfrlayarak kurtarclarn ilahlatrmyorlar-dr. Ayn ekilde resmi kurumlardaki ast-st ilikilerinde astlar stlerine yaranmak iin kiiliklerinden taviz vererek kendilerini aalamyorlardr. Resmi grevlerim nedeniyle saysn unuttuum kadar ok lkede bulundum. Kalknm bat lkelerinde lkemizdekine benzeyen bir duruma rastlamadm. Bat lkelerindeki emsal meslektalarm grdm zaman da hatrlyorum. Onlar lkemize geldiklerinde kendilerine birka tane hizmetli grevlendiriyor, aralar tahsis ediyor, onlar polis evlerinde arlyorduk. Biz onlar ziyaret ettiimizde ise, eer ziyaret resmi bir heyetle yaplyorsa dardan belli bir hizmet alyorlard. Ama tek kii olarak ziyaret ediyorsak, bize ikram ettikleri ay dahi kendileri alp getiriyorlard. Makam arabalar yoktu aralarn kendileri kullanyorlard, korumalar da yoktu, sekreterleri olmadndan telefona kendileri bakyor, telefonlarn kendileri aryorlard. Polis evi ve lojman da yoktu. Restoranda yemeklerini yiyorlard. stler ile astlar arasnda eit seviyeli bir hitap biimi vard. st ven yersiz bir tek cmle duymadm, stler de ilah deildiler. Bu ak olarak hissediliyordu. lkemizdeki duruma dardan baktmzda, insan kiilii konusunda umutlu olmak ok zor gibi; bu durumun byk bir yanlln, toplu bir ruh hastalnn, kiilik bozukluunun gstergesi olduu anlalyor. Aslnda, bu kiilik bozukluu sadece resmi kurumlardaki ast st ilikisiyle de snrl deildir. Toplumda alt kademede olanlar ile stte olanlar, fakirler ile zenginler, kadnlar ile erkekler ayn ekilde ayrm; zayflar gllere en basitinden tbi olmulardr. Dahas, stn grdn anlamsz ve haksz yere ycelterek kendi kiiliklerini yok etmilerdir. Trk halknn iinde bulunduu bu ruh hali tm hayatna yansm ve kiiler zgrlklerini kendi kendilerine feda etmilerdir. inde bulunulan durumun belki de iyi taraf, resmi kurumlara en ar biimde sirayet

349

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

etmi bu durumun sivil toplumda ayn dzeyde yaanmamakta oluudur. Bat toplumlarnda ok uzun yllardan beri kabul edilen davranlar lkemizde yeni yeni kabul grmeye balamtr. Bir toplumda yaayan herkes lkenin ynetimi ile ilgilenmeli, nasl daha iyi olabilir konusunda fikir yrtmeli, tartmal, fikirlerini yaymaya almaldr. Bu amala bir grup oluturmalar, dernek veya parti kurmalar; fikirlerini daha geni kitlelere yaymak iin basn, medyay kullanmalar gerekir. Her medeni insann, rnek bir davran olarak, mevcut sistem ve ynetimi eletirmesi, o toplum iin, o lkedeki demokrasinin yaamas iin elzem bir davran biimidir. Ama bizde muhalif olan, sistemi eletiren herkes her zaman hedef gsterilmi, hangi anlay iktidarda olursa onu eletiren dman kabul edilmitir. .......-...._.....................-....-.__................._ -. .-.. . .-...1 Blm: Devlet Gvenlik kuvvetlerinde, bizim yaptmz gibi, devleti, mevcut sistemi eletiren herkes ne derse desin batan peinen kt niyetli, lke aleyhtar kabul ediliyordu. Susturmak iin ne gerekirse yaplyordu.

Yanl, Ama Sadece Yanlla Kalsa!

st dzey yneticilerin devlet imknlarn krallara zg bir biimde harcamalar, bakalarnn haklarn yemeleri, devletin az olan kaynaklarn kendi ahsi karlar iin kullanmalar gibi btn bu yanllarn zararlar sadece maddi boyutuyla kalsa ok nemli olmayabilir; mzn, beimizin veya yz kiinin hakkn kendi ceplerine atm olurlar. Ama olay bu kadar basit deildir. Devletin ve fakir halkn hakkn haksz bir ekilde kendi menfaatleri iin kullananlar, bununla yetinmiyor, hayatn dier alanlarnda da ayn emsalde haksz ve hukuksuz bu milletin, bu devletin bana bela ayorlar. Bu insanlar devlet ilerini iyi planlamyor, planlanmasna da mani oluyorlar, kolaylkla gerekletirilebilecek hizmetleri yapmyor ve her eyi zora kouyorlar. Modern dnyadan bihaber, akl ve mantk d yntemlerle almaya devam ediyor, teknolojinin bu 350

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

lkeye gelmesine kar kyorlar, lkenin karlat sorunlarn akl ve bilim ltleri ile ele alnmasna ve dnyann ayn sorunlar nasl zdne baklmasna mani oluyor, srarla kendi basit akllarn dayatarak sorunlar zmsz hale getiriyorlar; nihayetinde bin yllk devleti ve geleneklerini yok ediyorlar. Bu insanlar tam demokrasinin ve temel zgrlklerin insan kiiliinin gelimesi iin temel artlar olduuna inanmyor, bunu iselletirmeyip sadece kendilerine gzkyorlar. Aslnda bu insanlarn doru yapt hibir ey yok. in tuhaf, nasl ki, tm kamu imknlarn kendi ahsi karlar iin kullanmalarna ramen, hem kendileri hem de bizler onlarn bunu yapmaya haklan olduunu sylyorsak, ayn ekilde, onlarm hayatn tm alanlarnda yapm olduklar yanllar da doru kabul ediyor; onlar birer kahraman olarak nitelendiriyoruz. Ancak bu yanllar olaylarla, yaananlarla karmza koymazsak, onlarn tm yanllarn yine doru diye savunmaya devam ederiz. "Bu lkenin en ciddi sorunu nedir?" diye sorulsa, tereddtsz "Terr" cevab verilecektir. Terr, dorudan veya dolayl olarak devletin tm ekonomik imknlarn tkettii, binlerce gencimizi heba ettii, binlerce aileye aclar yaatt ve lkede siyasi istikrar bozduu iin lkenin en nemli sorunudur. Terr olmasayd, Trkiye son 50 yldr terre harcad kaynaklarn, terr nedeniyle yapt askeri ve gvenlik harcamalarn yatrma evirseydi, terr nedeniyle siyasi istikrar bozulmam olsayd, bu lke, bugn iinde bulunduu durumdan ok daha farkl bir durumda olabilirdi. Peki, bu kadar nemli olan bir soruna, lkenin tm kaynaklarn yok eden bu meseleye kar ne yaplmalyd? Doru mcadele ve taktik neydi? Doru uygulama nasl ve kimler tarafndan yaplmalyd? Doru mcadeleyi kim, nasl, hangi yntemle belirlemeliydi? Trkiye'de terrle mcadelede, ncelikle lkenin gvenliinden birinci derecede kendini sorumlu tutan ve kendi kendine bunu en bata belirleyen Silahl Kuvvetler doruyu tayin 351 imkn salad lde bu deerlere inanm

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ediyordu. Onlarn yannda her zamanki destekileri polis ve MT'ti. Bu lnn hemen ardnda, onlarn her yaptn tartmasz doru kabul eden, onlar kutsal g kabul eden brokratik ynetim kademeleri ve st brokratlar bulunuyordu. Bununla birlikte dorunun tayin edilmesinde, bu konularda hibir zaman zgr dnemeyen, kendilerine sylenenleri doru kabul eden, eletirmeyen, banaz, dar dnceli, ayn krln iine hapsolmu olan baz aydnlar da rol oynuyorlard. Bu militarist anlayn temsilcilerine ve destekilerine gre yeni zm yntemlerine, reformlara gerek yoktur. Sorun, her zaman mevcut kanunlara kar kan kesimlerden kaynaklanmaktadr. Yeni tedbire, reforma ihtiya bulunmamaktadr; bu olaylar zorla bastnlmaldr. Devlet ve kurumlann eletirenler hain, alak, satlm kiilerdir; aksi dnlemez. (Ben de eskiden byle dnyordum. Hatta devletin kanun kararak, devleti eletirenleri cezalandrmas, en ar cezalar vermesi ve silahl eylem yapanlar asmas gerekir diye dnyordum. Bu nedenle o dnyann dnce sistematiini iyi biliyorum: ortann solu diyen Ecevit'in cezalandrlmas gerektiini samimi olarak dnmtm. imdikilerden tek farkm, bu dncelerimi gizli sakl deil, ak ak ifade ediyordum; ak ak devletin kanun kararak bunlar yok etmesi gerektiini savunuyordum) Peki, olmas gereken neydi? Her devlet, her kurum, her insan karlat sorunlar, stelik bu sorunlar hayatn en ciddi sorunlarysa nce aklc bir biimde bilimsel dzeyde incelemeli, olaylarn sebep ve sonularm anlayarak, aklc, bilimsel zmler retmelidir. Daha ak sylemek gerekirse, terrle mcadele sorunu bilim ve akl ile zlebilir. Terr, niversitelerde bilim adamlarnca bilimsel olarak incelenmeli ve terrn nasl nlenmesi gerektii hakknda ortaya kan bilimsel verilere gre terrle mcadele yntemleri gelitirilmeli ve buna uygun zmler uygulamaya konulmaldr. Baka are, zm mmkn m? Tm dnya karlat ciddi sorunlan bu yntemle zmyor mu? Baka zm yolu var m? Brakn bu kadar nemli ve ciddi meseleleri, artk 352

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

dnyada en basit sorunlar bile bilimsel aratrmalar sonunda ortaya kan bilimsel neticelere gre zlyor. Kaymakamlk tezi iin bir yl sreyle ngiltere'de bulunan, hem ngiliz kamu kurumlarnda hem de akademik evrelerde aratrma yapan kaymakam arkadam Namk Demir, ngiltere'de polis karakollarnn renginin ne olmas gerektii, farkl renklerin insanlar ve sulular zerindeki etkilerinin bilimsel aratrmalar sonucuna gre belirlendiini sylemiti. Ayn ekilde polis aralarnn tip ve eklinin insanlar zerinde nasl bir etki yapt; polis aralarnn resmi tepe lambalarm yakarak m, yoksa yakmadan m devriye gezmesi gerektii; motorize devriye ekiplerinin mi yoksa yaya devriye ekiplerinin mi halka gven verdii ve sulu kiiler zerinde caydrc etkide bulunduu gibi basit konularn dahi akademisyenlerin yapt bilimsel almalara gre belirlendiini anlatmt. lkemizde, emniyet binalar ve karakollar o ildeki emniyet mdrnn zevk ve iradesine tbidir. Benden nceki arkadalarm polis rengi mavi diye Emniyet Mdrl binalarm maviye boyamlard. Ben mavi rengin dier renklerle uyumlu olmadn birilerinden duymutum. Bu nedenle benim dnemimde tm binalarn krem rengine boyanmasn istemitim. Peki 1968 yln balang kabul edersek faslnda terr olaylarnn tarihi lkemizde biraz daha geriye gider), o tarihten bugne kadar lkemizin birinci derecede sorunu olan terr nlemek adna i gvenlik kaygsyla 2 darbe, 3 muhtra ve 3-5 darbe teebbsne, saysz bildiriye, 120 ay sren skynetimlere, 35 binden fazla insann lmne, tam rakamlar bilinmemekle birlikte 75 binden fazla kiinin yaralanmasna, bunca maddi ve manevi ykm yaanmasna ramen terr konusunda 40 yl iinde ka tane bilimsel, akademik rapor ya da aratrma yaplm dersiniz. Ben hi bilmiyorum. Gerek manada hi yoktur, olmamtr. Bilim adamlar konunun yaknma, dahi yaklatrl-mamtr. Baz bilim adamlarnn, terr konusunda, az sayda da olsa, ya ideolojik rgtlerle ilikide veya o rgtlere mensup olmaktan ya da terr rgtlerinin hedefi, maduru olmaktan dolay adlar geti. ok az 353

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

sayda bilim adam da bu konunun ancak etrafnda dolaabildiler. Bilim adamlar, devletin ideolojik olarak kabul ettii dorularm daha da kuvvetlendirmek, onlara destek olmak iin hibir bilimsel temeli olmayan basit birka yaz ve makale yazdlar yalnzca. ounlukla da yazdklar, gvenlik kuvvetlerinin basklarn hakl karmaya ynelik yasak anlay ve yntemleri savunma ynndeydi. rnein, en byk sorunumuz olan Krt sorunu zerine tek bir akademik aratrma var mdr? Bu konuda yaplacak akademik, tarafsz bir alma hakknda mahkemede dava alma, almay yapanlarn ceza alma ihtimali yzde yze yakndr. ok daha vahim olan eer alma resmi gre uygun deil ise, yapanlarn her cepheden saldrya urayacak, horlanp, aalanacak ve yaptklarna piman edilecek olmasdr. Trkiye'de hibir niversite lkedeki terrn sebepleri ve nleme areleri konusunda bilimsel alma yapmad, tek bir niversiteye dahi bu konuda bir alma yaptrlmad. niversiteler bu konuya ilgi ve alaka duymad veya bu konunun yanna yaklatrlmad. Doru olan niversitelerde yaplan bilimsel aratrmalarn yetersiz kalabilme ihtimaline kar sadece terrle ilgili enstitlerin aratrma merkezlerinin kurulmasyd. Mevcut durumumuz ise akln kabul edecei bir durum deil ama maalesef gerek bu. Bugn ehir plancl, evre dzenlemesi, bitki rts vb gibi her konuyu, en basit sorunlarmz niversitelere tayoruz. Hatta idari mahkemeler her konuda niversite bilirkiiliine ihtiya duyuyor veya niversitelerden rapor alnmadan verilen kararlar bozuyor. Eer niversiteler terr sorunuyla hi olmazsa yukardaki sorunlarla ilgilendikleri kadar ilgilenseydi-ler, olaylarn sebepleri ve nleme yntemleri konusunda hi olmazsa akl ve bilim leinde veriler elde edilir ve lkemiz de bu kadar kayba uramazd. te her eyi ahsi kar balamnda deerlendirip vicdani sorumluluk tamayan yneticiler sadece lkenin maddi deerlerini ahsi menfaatleri iin kullanmakla kalmad, lkenin en nemli sorunundan en basit sorununa kadar tm sorunlarna ayn anlayyla, kendi basit mantkla ny la baktlar, hesab ya354

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

plamayacak bedellere mal oldular ve hl da olmaya devam ediyorlar. Btn hayat, gemiimizi ve geleceimizi mahvediyorlar. Bu anlay ve bu anlay temsil eden evrelerin verecei her karar, ataca her adm ok byk hatalarla doludur.

Olayn Madurlar: Bu Uygulamalara Tbi Olanlar Asndan Bakmak

Bir filozof der ki, tutsakln en ar kendini gnll olarak hapishaneye hapsedip zerine kapy kilitleyen ve bunu isteyerek yapan kiilerin tutsakldr. Bu insanlar tutsak olduklarna inandrmak da ok zordur. Dier yandan insanlar haksz yere, zorla kilitli kaplar ardnda, karanlk zindanlarda tutulabilirler. Onlar fiili olarak hapistedirler ama fikren ve ruhen bu tutsakla kar ktklarndan aslnda zgrdrler. Kaplar atnz anda zgrce yaarlar. zgrl tatmayan, klelii ve mahkmiyeti kabullenmi kiiler kendi haklarn korumadklar, yanllara kar durmadklar bir ortam nasl dzeltebilirler? Tutsakln kendi yaratp bunu kabullenmi insanlar nasl zgrletirilebilir? zgr olmayan, yanllklara kar kmayan insanlar dnyann dzeltilmesine nasl katk sunabilir? Sadece kleler ve efendilerden oluan bir toplumun sosyal olarak ilerlemesi mmkn m? Klelik zihniyetine sahip kiilerin hakim olduu bir toplumda huzurdan, adaletten, insanlktan, mutluluktan sz etmek mmkn m? Adil ve zgr bir vicdann en byk faydasnn nce sahibine, yaknlarna, daha sonra lkesine ve nihayetinde tm insanla olacandan phe yoktur. Byle bir vicdan sahibi tm dnyay kendine kle etmi birinden kat kat daha mutlu ve huzurludur. Kendini insan gibi hissederek daha stn bir hayat yayor ve hayattan o seviyede zevk alryordur.

zgrlk ve Demokrasi: ki Sihirli Anahtar

Necip Fazl "suda yrmek zor deil, yryebileceine inanmak zordur, eer suyun zerinde yryebileceine inanrsan yrrsn." der. 355

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye'yi ynetenler; tm sosyal ve siyasal sorunlarn sivil bir anlayla, demokrasinin lleri dhilinde, barl yntemlerle ve diyalog yoluyla zleceine; geici, kolay gzken, allm ama sorunlar byten eski yntemlerle zmn mmkn olmadna ve en ufak bir olayda hemen ordu, polis, skynetim, hapishane gibi baskc yntemleri artran unsurlardan sz etmenin yanl olduuna inand gn lkenin tm sorunlar kolaylkla zm bulacaktr. sre bu Aksi takdirde bu deerlere kp oy gnlden almak inanmad, etkilerle etki iselletirmedii, sadece d (rnein AB istedii iin) ya da i (geici argmanlara koyduu sahip zaman iin) uygulamaya edemeyecektir. zgrlkler ve demokrasi... Bu nemli iki kutsal deer, tm toplumlarda huzurun, bansn, istikrarn temel anahtardr. Bu deerler adalet ve hukuk ierisinde yaatld mddete, ne lke blnr, ne anari olur, ne de terr. Huzurun egemen olduu btn lkelerde yaplan aratrmalar, bu iki byk lknn o devletler tarafndan el stnde tutulduunu gstermektedir. sorunlarn zmne

Demokratik Alm
Krt alm, Gneydou alm, demokratik alm... Adna ister Krt sorunu, ister Gneydou sorunu, ister PKK sorunu densin, hepsi de ayn sorunu iaret etmektedir. Meselenin bugn gelmi olduu aamada, tm taraflar tek bir zm yntemine mecbur olduklarnn farkndadrlar: sorunlar diyalogla, bar iinde zme yntemi olarak demokratik alm. Olaylarn ba aktr olan PKK bunca yl sonra, bu kadar silaha ve saysal insan gcne kavumasna ramen hl blgede bir kar toprak zerinde denetim kuramamakta, blgede gizli pusu eylemleri haricinde getike istedii de daha etkinlikleri ciddi gerekleti-rememektedir. kar karya Zaman kalaca sorunlarla

grlmektedir. Tek aresi bu alm projesi ile silahl mcadeleye son vermektir. PKK denilince nemli olan calanin kendisidir. calanin yaamas ve ileriki srete hapisten kurtulup dar 356

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kmas ancak almn baars ile mmkndr. Fakat PKK'nm, caianin bana herhangi bir ey gelmesi ihtimaline kar silahl kadrolarn dada son ana kadar gvence olarak tutmas olasdr. Bugnk koullarda caianin tek kurtuluunun bu yol olduu kesindir. Mcadeleye devam demesi ve olaylarn artmas caianin mr boyu hapiste kalma ihtimalini glendirecektir. Dk de olsa, en iyi ihtimalle
1 0

yl daha cezaevinde kalacaktr, Gneydou

huzura kavuursa ksa sre iinde dar kp, siyasi faaliyetlere devam etmesi ve umduu noktalara gelmesi ihtimali ok yksektir. PKK'nm iinde bulunduu artlar ve geldii konum itibaryla alm srecinde devletle uyumaktan baka seenei yoktur. Bamsz devlet fikrinden vazgemitir, vazgemeye de mecburdur. calan mahkemedeki ak ifadesinde ve yer yer verdii mesajlarda, bamsz bir devlet istemedii gibi, federasyon da talep etmediini, hatta siyasi herhangi bir taleplerinin olmadn, baz kltrel taleplerinin olabileceini sylemitir. Zaten AB'ye girmek iin Trkiye'nin yerine getirmek zorunda olduu taahhtler ve AB'nin uyum srecinde istedii sosyal reformlar PKK taleplerinin nnde olacaktr. Bu adan demokratik alm projesi PKK'nm ve caianin ideal beklentisidir. Ayrca Gneydou halk bunca yl yaanan olaylar ve savalar sonunda, nasl bir yaam biimi olduunu dahi unuttuu bar ve huzuru, terr yaamayanlarn bilemeyecei kadar ok istemektedir. Olayn en nemli taraflarndan ordu, son 25 yldr her trl ynteme bavurarak silah ve g kullanmasna ramen PKK'y bitirememi; tersine rgtn silah ve saysal insan gc yaps itibari ile halktan ald destek adan glenerek byd grlmtr. Bu dnemde bin ky veya yerleim yeri terristlere lojistik destek veriyor denilerek boaltlm ve ordunun neredeyse yarsn oluturan en muharip gleri blgede grevlendirilmitir. Blgede grev yapan en ciddi hava gc, en seme komandolar ve zel timler ar silahlar kullanarak binlerce operasyon, says belirsiz hava ve d harekt gerekletirmitir. Buna ramen bugne kadar yaplanlarn neler kaybettirip neler kazandrd muhasebesinde 357

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zarar hanesinin daha ar olduu izahtan varestedir. Hibir halde baarl olunduunu sylemek mmkn olmad gibi tm tedbirlere ramen 2009 ylnda Ak-ttn Karakolu basknndan sonra da iin daha da zorluunu kurmay heyeti ak olarak grmtr. stelik bugnden sonra Trkiye, AB ve demokratikleme konusunda ilerleme, dnya ile uyum salama abalar ve uluslararas ykmllkleri asndan eskiden olduu gibi blgede lszce veya orantsz g kullanamayacak, operasyon ve eski yntemleri ve d kamuoyuna kabul ettiremeyecektir. Dolaysyla ordunun blgede bar ve huzurun temini iin demokratik alm ynteminden baka aresi yoktur. Olayda en nemli aktr olan Hkmet de, askeri harcamalar ksarak ekonomiyi dzeltmek ve asker zerinde siyasi otorite kurmak iin bu sorunu demokratik aln ad altnda barl yollarla zmeye mecburdur. Eer barl, siyasi ve sosyal yntemlerle bu sorunu zemez ise, nne koyduu AB ye tam yelik, askeri vesayetin kaldrlmas, imkn ekonominin dzeltilmesi gibi hedeflerine yoktur. Ayrca dnya konjonktr, ABD hm Gney Asya ve Ortadou daki faaliyetleri ve yakn gelecekteki politikalar, AB'de kamuoyunun eilimleri, Rusya'nn kendi i artlar gerei genel tavr, Suriye'nin dne gre bugnk hali ve Trkiye ile yaknlamas, ran'n PKK ya tavr, Kuzey rak'ta Talabani ve Barzanihin tutumu gibi d artlarn da olayn bu yntemlerle halledilmesi konusunda en uygun ortam yaratt grlmektedir. Aslnda olayn bu nemli taraf da demokratik almla ifade edilen, soruna silahsz yntemlerle zm retilmesi koHali'te Yaayan Simon bu............_____.................______.........___. ._____........______

ulama,

ortadan

kalkacaktr,

Hkmetin

Gneydou'daki silahl atmadan devam ettirme lks ve ihtimali

nusunda baka seenekleri olmadn biliyor fakat her de kar taraflar zarar grsn ama ben kazanl kaym anlay ile hareket etmeyi srdryorlar. Hlbuki 358 samimi olarak birbirlerine

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaklasalar, zm iin olgunlam sorunu en ksa zamanda zebileceklerdir. Devlet halk destei almak amacyla psikolojik harekt faaliyeti ad altnda onaylamad siyasi dncelere kar kendi resmi ideolojisi dorultusunda halkn bir blmn dierlerine (sa sola, laikleri muhafazakrlara) kar ynlendirme geleneinin neticesi olarak insanlar militarize etti. Bu yaklamn sonucunda, halkn bir blm verili resmi ideolojiyi savunma ve sahiplenme noktasnda kendilerini bile geerek ok daha militarist bir izgiyi takip etmeye balad. Artk onlar da bu insanlar durduramamaktadr. Halkn tepkisini almamak adna beklentinin dnda hareket edememektedirler. Aslnda PKK ve calanin bugnk tavr ve iinde bulunulan durum Trkiye iin ok byk bir anstr. Trkiye bu nimetin farknda deildir. Bu savan bitmesi iin btn artlar olgunlam ve her ey hazrdr. Bu ok byk bir frsattr. 10-12 yl ncesine gre rgtn bu hale gelmesi hayal bile edilemeyecek kadar zorken, imdi hem rgt hem de i ve d artlar bar srecine girmitir. rgtn, devlet istese ve planlasa dahi ngremeyecei kadar iyi bir noktaya gelmi ve ok iyi bir frsat yakalanm olmasna ramen devlet hl bu frsatn farknda deildir. Yalnzca Trkiye deil, ran, rak ve Suriye'den alaca topraklar zerinde bamsz bir devlet kurma amacyla yola kan Marksistbeninist PKK, bugn artk bamsz devlet ya da federasyon talebini bir kenara brakm, hatta siyasi talepler yerine (calanin mahkeme konumalar) yalnzca kltrel talepleri olduunu ifade etmeye balamtr. Gemite oluk oluk kan akarken, "Aksn! Ne kadar kan akarsa, o kadar temizlik olur" diyen rgt artk bar ve demokrasi demektedir. calan yakaland zaman bana "Sen Gneydou'da uzun sre altn. PKK'y bilirsin. Biz calan'a benzer birini bulduk. Gelecekte bu rgtn lkeye zarar vermemesi iin; ilk olarak bu kiiye mahkemede verecei bir ifade hazrla, ikinci olarak bu kiinin 359

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trkiye'deki savan durmas, bar ortamnn tesis edilmesi iin yapmas gereken Kat eyleri ayarla," denseydi, bir rgt ben bu kadarn kadar syleyemez, bu kadar ksa bir srede beyanlar bu kadar yumu atamazdm. Marksist-Leninist nasl bu yumuayp, bar ynnde ifadelerde bulunur phesini mutlaka birileri dile getirir diye beyanlar daha ihtiyatl yazardm. Ama PKK ve calan bence benden daha lml bir mecraya
^^XX XXX.> tr
H

Sorunun Ad PKK m, Blclk m, Yoksa Gneydou Sorunu mu?

Bugnlerde herkes Gneydou almndan ya da dier ifadeleriyle PKK almndan, Krt almndan veya demokratik almdan bahsediyor. Ancak olayda muhalif veya tarafsz bir pozisyon sergileyen herkes nce Gneydou sorunu yoktur, Krt sorunu yoktur, diye konumaya balyor. Oysa bu lkede grnrde 30, rtk olarak da daha uzun yllardan beri yar resmi bir sava devam ediyor. Bu savan bir de kar taraf var. Eer silahl bir mcadele sryorsa, bunun sebebini asl olarak bu mcadeleyi balata tarafa sormak gerekmez mi? "Ne istiyorsunuz, niin kp bunca zamandr savayorsunuz?" gibi sorular hi sorulmuyor. Herkes onlar yerine konuup Trkiye'nin Gneydou ya da Krt sorunu olmadn sylyor. Veya birileri kp onlarn Trkiye'yi bleceini iddia ediyor. Onlar adna biz konuuyoruz. Meselenin asl muhataplarna bu sorular sorulmad mddete sorunu zmek mmkn deildir. imdi de calan ve PKK ile grlemez deniyor. Peki kiminle grlecek? Sorun oradaki sradan halk deil ki. Sorun davann ahsnda somutlastii calan ve rgttr. Onlarla grlmeden hangi sorun halledilebilir. Daha dorusu onlardan baka konuacak bir muhatap var m ki? Bugn muhatap sivil alnacak herkes ancak oradan izin ald zaman PKK'dan konuabilir. DTP veya benzeri partilerin milletvekillerinin veya dier toplum kurulularnn yneticilerinin glerini aldklarn bilmeyen var m? Eer calan ve PKK'ya dayanmasalar, hibir ey ifade etmezler. Eer calan bir gn onlar gzden karrsa, bir anda silinip gideceklerdir. Leyla Zana bu hareket 360

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

iinde nemli bir konumdayd, birileri calan'a 'AB senin yerine Leyla Zana'y hazrlyor, onu parlatp ne karyor,' dedi. Bunun zerine calan in tek bir emriyle Zana her eyin dnda brakld ve o saatte bitti. stelik o rgt iinde nemli bir yere sahip olmasna ramen bu muameleye maruz kalmt. u an adlar daha az duyulan, siyasete yeni atlan milletvekillerinin hi birinin PKK'ya dayanmadan, ondan g almadan bir ey yapmas ve bir adm dahi atmas mmkn deildir. Bugn iin PKK demek de calan demektir. Bu adan muhatap calan'dr. calan muhatap alnmadan da hibir sorun halledilemez. Sorunun kendisi tm aklyla ortadayken, karmzdaki g bu kiiyse onu dikkate almadan hi bir sorun zmlenemez. nce sorunun asl muhatabm saptamak ve doru muhataba doru soruyu sormak gerekir. Yoksa onlarn yerine, kendimiz sorup kendimiz cevap verecek olursak, doal olarak bu soruna hibir zaman zm bulunamaz. calan, yarn da yine etkin olacak; Gneydou'da veya Krtlerle ilgili bir adm atacak herkes, eninde sonunda bu kiiyi hesaba katmak mecburiyetindedir, hatta onun desteini almaya da mecburdur. O ha muhtatr. Bu sorunlar ABD'yle, AB'yle veya baka lkelerle konumak, zmek, pazarlk yapmak isteyenlerin bu devletler veya gler yerine calan ile sorunu zmeye denemelerinin daha akllca bir i olduunu bilmeleri gerekir. En aznda calanin bu lkeden baka gidecei bir yeri olmadn ve bu lkeye onunda en az bizim kadar ihtiyacnn olduunu biliyoruz.

calan: Herkese Mektup Yazdk

Cezaevinde yatan calan her babakana, her genelkurmay bakanna, her kuvvet komutanna grev deiiklii olduunda mektup yazarak, olaylarn nasl bitirileceini uzun uzun anlatmaktadr. Hatta bir videokaset doldurarak gnderdiini de biliyorum. Bu kasetlerden zm yaplan bir konumasnda, "Kuzey Irak'ta Barzani'nin, Talabani'nin ve feodal glerin bir anlam 361

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ve deerleri yok; orada bir benim, bir de sizin gcnz var" diyordu. Ayrca "oradaki Trklerin haklarn korumak iin bir ey yaplmadn ve yurtdndaki rkdalaryla ilgili bir ey yapmayann TC olduunu" belirtiyordu. Bazlar Gneydou'daki almn lkeyi blebileceini sylyor. Aslnda bu sz Gneydoudaki mevcut sosyal, siyasal, ekonomik duruma, blge ve dnya gereine baklmadan yaplm bir tespittir. Aksine demokratik alm sreci devam ettiril-nezse o zaman Trkiye iin olumlu gzken tm artlar aleyhe dnerek blnme sreci daha da hzlanacaktr. in asl her ne kadar hukuki manada blnme olmasa da, Gneydou blgesi yllardan beri her gn yava yava blnmekte, fiilen blnme yaanmakta olduudur. Demokratik alm sreci, yaanmakta olan fiili blnme srecini durdurabilecek, atlaklar yaptracak ve uzun srete blnmeyi nleyecek tek gerekliktir. 1980 yllardan balayarak gnmze kadar olan sre ierisinde blc fikirlerin blgede ne kadar yayldn, halktan rgte verilen destein ve rgtn organize ettii olaylara katlmn boyutunun nerden nereye geldiinin bir anlam olmaldr. Ayrca bugne kadar uygulanan mevcut yntemler tamamen bilimsellikten ve akldan uzaktr. Olaya kriminal bir olay gzyle bakmak zm getirmemektedir. Buna ramen bu blgedeki sorunu zmek iin baka bir yntem nerisinde kimse bulunmamaktadr. Sorunun zlmeden bu ekilde devam etmesi ve kaybedilen her saniye devletin aleyhinedir. stelik blgedeki sorunu zmeden Trk toplumunun dier sorunlarn da halletmek mmkn deildir. Bugne kadar uygulanan yntemler sorunu zememektedir, kimsenin bu konuda baka bir zm nerisi olmadna, tm i ve d artlar da bu zme uygun bir ortam yarattna gre aksini savunanlar neye dayandklarn ikna edici bir biimde aklamaldrlar.

PKK Konusunda Kaan Frsatlar

362

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

2003 seimlerinin ardndan AKP hkmeti kurulmutu. Makam, mevki istiyor gzkmemek iin ileri Bakanlna dahi gitmiyordum. O gnlerde PKK'nn dadan indirilmesi ile ilgili eve dn ad altnda karlacak itiraflk yasas hakknda gazetelerde kan haberleri okudum. gmen Gazeteler eve ile dnecekler Nusaybin'deki iin hac Krklareli'ndeki misafirhanesi

konaklama tesislerinin hazrlandn yazyordu. Bu arada, PKK adna szclk yapan internet sitelerindeki konuyla ilgili haber ve yorumlar okuduumda, onlarn itiraflk veya pimanlk yasas deil, af yasasn istediklerini, esasen eylemlerinden piman olmu kiiler olarak deil, yenilmi kiiler olarak kabul edilmelerini istediklerini grdm. Dolaysyla mevcut ekliyle kacak bir yasann anlaml olmayacan, bir ekilde PKK taraf ile iliki kurularak yasann amaca hizmet eder tarzda kmasn istiyordum. Dayanamadm. Gazetelerin yazd gibi kacak bir pimanlk yasasnn hibir anlam olamayacan not edip, bakanlk ileri, ziyaretiler ve siyasi meselelerle youn bir faaliyet ierisinde olan ileri Bakan Abdlkadir iin makam Aksu'dan ve mevki randevu iin aldm. Yanl anlalmamak grme talebinde

bulunmadm, PKK meselesinde yaplacaklarn nemli olduu bilinciyle yaplanlarn ie yaramayacan arz etmek iin geldiimi zellikle syledim ve durumu ksaca anlattm. Bakan anlattklarm dinleyecek halde deildi. Daha sonra pimanlk yasas kt. Hibir faydas olmad gibi toplu olarak akn akn PKKllar gelecek, teslim olacak diye hazrlanan 20'er bin kiilik kamplara bir kii bile gelmedi. Bir kez daha devletin terr nleme adna meselelere nasl yaklat, hayatn gereklerinden ne kadar uzak hareket ettii grlm oldu. Hlbuki ne gzel bir frsatt; piman olarak deil, yenilmi olarak kabul edilmek. Bu, teslim olacam ancak bir bahane lazm, o bahaneyi yaratp bana sunun, teslim onurumla olmas teslim olaym srar demekti. ediyorduk. Fakat biz, PKK mensuplarnn mutlaka haksz ve yanl olduunu kabul ederek gerektiinde "Devletin efkatli kollarna kendini teslim etmek" gibi benim bile komik bulup 363

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet haklyz

gldm

temalar

anlatp

durduk.

Her

zaman

biz

anlaymz bizi bu gnlere getirdi. calanin yakaland dnemde de baka bir frsat karlmt. O dnem, rgt oka girmiti, aklc manevralarla etkisiz hale getirilebilir, sava sona erdirilebilirdi. Ne yazk ki, calan yakaland ve i bitti anlay ile hibir ey yaplmad. calanin yarglamasn bu konuda yaplmas gereken tek i olarak kabul ettik. Bu kadar byk bir siyasi ve toplumsal altyapya sahip bir olay mahkemelerin zeceini zannedip, olay mahkemeye havale ettik; adalet, bamsz yarg gibi sloganlar ile kendimizi aldattk. Aslnda bu tavr ta batan beri PKK'ya ve tm terrist gruplara kar gsterilen tavrn aynsyd. Bu hastalkl mantmz deimediinden hibir zaman artlara uygun zm ve taktikler gelitiremiyor, her zaman elimize geen frsatlar doru ekilde deerlendiremiyoruz. nmze zm bile konsa, zm bir kenara itip sava karabiliyoruz. Bugn zm iin nmzde mkemmel frsatlar var; sanki tm gelimeler (i koullar, d konjonktr, devlet, rgt) her adan Trkiye'deki terr olaylarnn, PKK sorunun, hatta tm rejim muhalifi rgtlerle yaanan sorunlarn zm iin ideal artlar yaratm durumda. Maalesef biz karmza kan bu frsat trl alglamyoruz.

Balkanlarda Benzer Durumlar

Balkanlarda, Bat Trakya'da (Trklerin youn olarak yaad Yunanistan'n dousu ile Bulgaristan'n Yunanistan snrna yakn gney blgesini iine alan blge); Yunanistan'da, Bulgaristan da, Makedonya'da, Kosova'da, Bosna'da Trkler ne istiyor? Trke dil hakk iin neler yapyorlar? rnein, nfusunun % 4-10'unu Trklerin oluturduu Makedonya'nn Kos-tivar ilinde Trke 3. ana dil olarak belediye meclisinde kabul edilmi ve ehirdeki tm levhalarn yazlmasna srasyla Makedonca, Hi Arnavuta kimse de ve bu Trke hakka olarak itiraz balanmtr.

etmemektedir. Bu hakk nasl elde ettiler? Neden kimse kar kamyor? Ne gibi sonular dourdu? Balkanlarda Trkler iin bu sorular tartrken kendi lkemizi de gz nne almak zorundayz. 364

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bizler, Balkanlardaki Trkler iin bu hakk savunurken, kendi lkemizde Gneydou'daki Krt halk iin neden kars kyoruz. Aslnda demokratik alm projesine Gneydou iun. PKK'mn deil, Trkiye'nin tamamnn ihtiyac vardr. Trkiye de toplumsal problemlerin ortadan alglanmamasna, kalkmas, toplumsal taleplerin olaylara su gibi uygulanan bunlarn kriminal

yaklamlarla deil demokratik yntemlerle zlmesi anlaynn benimsenmesine baldr. Bu tr bir yaklam, lkedeki farkl inan ve dncedeki gruplar ve bireyler arasndaki elikileri giderecek, farkllklar ayrlk unsuru olarak alglamayp sosyal zenginliin unsuru olarak kullanld ortamlar yaratacaktr. Demokratik alma lkenin dousun dan batsna, kuzeyinden gneyine her yerinde ihtiya vardr. Siyasi ve toplumsal huzurumuz, lkenin istikran iin ve siyasi alkantlar, terr olaylarn bitirmek iin ihtiya vardr. Ayrca toplumsal taleplere kar devletin askerine, polisine ve mahkemelerine sirayet etmi baknn deierek, bu tr taleplerin kendine has argmanlarla karlanmas anlaynn Blm: yerlemesi gerekmektedir. ........_. -...._.. ._______......___. .____.____. . .____..............1. Devlet
a

Yunan-Bulgar-Trk ilikileri
Yunanistan ve Bulgaristan'da Trkler var ve bu lkelerde yaayan Trklere yllardr yaplan basklar dillere destan olmutur. Bat Trakya, Yunanistan'n Kavala ve skee illerinden balayan Edirne snrna kadar devam eden blge ile Bulgaristan'n dousunda kalan Filibe ilinden balayan Edirne ve Krklareli snrna kadar uzanan blgelerden olumaktadr. Blge tmyle Trk blgesi olup, eski haritalarda Daha veya tm yerleim yerleri Trke olarak hepsinin Yine illerini yllarda gsterilmektedir. Trkekapsayan Bulgarca blgesi sonradan yerleim yerlerinin

isimleri deitirilmi, hl bizim Gneydou illerinde olduu gibi, Trke-Yunanca blgesi Trk 365 ile isimleri vardr. Plevne Gemi Bulgaristan'n Deliorman tmyle Bur-gaz,

blgeleridir.

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

buralarda Trkler zerinde basklar kurulmu, isimleri deitirilmi, zorla kimlikleri unutturulmak istenmitir. Hemen snrda olan Trkiye, bu blgelerde yaayan Trklerin mcadelesine destek olmak istemi, en aznda buradaki kiilerin Trkiye'ye gelmelerine kolaylk gstermi, Trkiye'de eitimlerine imkn tanm, dnyaya seslerinin duyurulmasna almtr. Her biri ciltler dolusu kitaplara konu olacak olan buradaki insanlarn grd bask ve iddet bu kitabn konusunu oluturmamaktadr. Fakat burada yaanlanlar kitabmzn konusu bakmndan adan nemlidir. Birincisi, bu blgelerde Trkler ve baka halklar zerindeki bask ve iddet, direni hareketlerini ortaya karm ama bunlar asla silahl gerilla hareketine dnmemitir. Oysaki bu blgelerde gerilla hareketini balatacak fiziki, sosyolojik artlar vardr; muazzam ormanlarla kapl dalk bir alan, ounluu direnii destekleyen blgesel olarak dili, dini, kltr ayn bir halk (bask ve iddete maruz kalan halk). stelik yan banda gerektiinde rtl destek verecek ayn halk tarafndan kurulmu Trkiye gibi bir devlet vardr. Fakat gerilla harbi balamaz. Bunun birok sebebi olabilir. Bana gre en nemlilerinden bir tanesi bu lkelerdeki bask ve iddetin derecesi direni yaratacak kadar fazla, ama halk daa kartacak, sava balatacak kadar ok olmamasdr. Bugn blgede yaayan Trklerin durumu bu iddiamn doruluunu gstermektedir. Bu blgelerdeki Trkler eskisi kadar direnmedikleri gibi bulunduklar lke ile uyum salamaya alyorlar. zellikle Bulgaristan'da, Bulgar demokrasisinin gsterdii baar sayesinde 30'dan fazla milletvekili, 14 bakan yardmcs, Cumhurbakan yardmcs olmak zere ok sayda Trkn hkmet kadrolarnda grev alm olmas ve hkmet orta olarak bulunmas neticesinde Trk direni hareketi bitmitir. Trkler bugn Bulgaristan'n ykselmesi gibi, ve ilerlemesi iin alr veya hale Bulgar gelmitir. vizesi Artk almaya Bulgaristan'da yaayan hibir Trk Trkiye'ye gelmek istemedii Trkler Bulgar vatandal almaktadrlar. Bunu salayan tek ey Bulgaristan rejiminin demokratiklemesi, Trklere eit vatandalar olarak davranmas ve 366

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Trklerin Trk olarak legal partiler kurarak haklarn arayabilmesi ve hatta iktidara ortak olabilmeleridir. Bugnk Bulgaristan Babakan Boyko Borisov Bulgaristan ileri Bakanl Genel Sekreterlii (lkemizdeki Emniyet Genel Mdrne veya ileri Bakan Mstearna muadil) grevinde bulunduu dnemde banka yolsuzluu sularndan aranan Murat Demirel'i yakalayp i bize teslim etmesinden dolay kendisini "Dn Trkiye'ye davet etmitik. Sohbet bir ara Bulgaristan'daki Trkler, Bulgaristan'n Bulgaristan'da gvenlii konularna vard, gelince adlar Borisov Trklere bask deitiriliyordu.

Basklardan dolay yz binlerce Trk asll Bulgar vatanda lkeyi terk etti, Trkiye'ye g etti. Buna ramen Bulgaristan'da istikrar ve huzur yoktu. Ama imdi Bulgaristan'da zgrlkler geniledi, demokratik admlar atld, Trkler siyasi parti kurdular. 30 kadar milletvekilleri var ve hkmet orta oldular. Her kademede memuriyetler alyorlar. Bunun sonucunda Bulgaristan huzurlu ve gvenli bir lke durumunda. Trkler, Bulgaristan demokrasinin de baz alardan teminatdrlar. Dn kaplar tamamyla asanz Bulgaristan'daki Trklerin hepsi Trkiye'ye gelirdi. Bugn ayn eyi yapsanz, hepsi Bulgaristan'da kalmay tercih eder, hatta gemite Trkiye'ye gidenler dahi Bulgaristan'a dnmeye alyor. stelik daha ekonomi yeterince dzelmedi. Dzeldiinde, bu talep daha da artacak." mealinde bir eyler syledi. Bulgaristan Trklerinin srgn edililerinin 20. yl trenlerine davet zerine katlan eski Bulgaristan Cumhurbakan Jelu Jelev Edirne'de yapt konumada, 19801i yllarda baz Bulgar insan haklar savunucular ile birlikte Trklere yaplan basklara kar koyduklarm belirterek, kendisi cumhurbakan olduktan sonra Trkler zerindeki ksaca huzur basklarn anlatt. buldu ve kaldrlmas konusunda ile yapt birlikte kavuma almalar Trkler de "Bulgaristan'da Bulgaristan demokrasinin

standartlarnn

ykselmesi, zgrlklerin

gelimesi

istikrara

konusunda nemli mesafe ald" dedi. lkemizde de bu apta devlet adamlarnn kmas gerekiyor. Bulgaristan demokratik rejimini 367

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet risk da

srdrd

mddete gibi

Trkler Bulgar

Bulgaristan

iin

hibir teminat

oluturmayaca karsnda

demokrasisinin halkn

olacaklardr. Bulgar demokrasisini tehdit edecek her hareket, Bulgaristan'daki Trk bulacaktr. nk demokrasi harici bir rejim belki Bulgaristan'daki Bulgarlar ok rahatsz etmez, ama ri kesinlikle edecektir. kinci olarak AB'nin Yunanistan'da demokratikleme ynndeki taleplerinin risk olmaktan sonular kitabmz ve asndan karacaktr. nemlidir. Bugn hl Yunanistan'daki demokratikleme srecide bu lkedeki Trkleri karmaktadr Yunanistan'da Trkler zerinde ciddi basklar sz konusudur. 19901 yllarda, seme ve seilme gibi en tabii siyasi haklar bir kenara, vatanda olmak sfatyla mlk sahibi olma, seyahat etme, ehliyet alma gibi medeni haklar bile kstlanmt. Trklerin ehliyet almalar bile zel izne tbi hale getirilmitir, 20001i yllara kadar Trklerin gayrimenkul satmalar serbest, almalar izne tbiydi. Ancak AB'nin Yunanistan'a yapt basklar (bizden talep edilince AB dayatmas diyerek eletirdiimiz, Yunanistan'da Trkler gibi tm aznlklarn haklarnn korunmas sz konusu olunca yerine getirilmesini istediimiz uygulamalar) neticesinde Yunanistan rejimi yumuayarak Trklere yeni hak ve zgrlkler tanm, onlar da direnii yumuatm, daha lml bir muhalefet yapmaya balamtr. 4-5 defa gittiim Yunanistan'da dernek bakan, mft gibi Trk toplumunun ve muhalefetinin simgesi olan kiiler ve yannda bulunanlar u anki memnuniyetsizliklerini yle ifade ediyorlard: "Yunanllar gemite baskc bir tutum iindeyken biz de direnii idik, kapal bir toplum yaps iinde onlara kar koyuyorduk. Fakat imdi Yunanllar tutumlarnda yumuaymca biz de zldk. Artk Trk genleri Yunan okullarna gidiyor, Yunanl kzlarla evleniyor, Yunan mahallelerinde oturuyorlar, oysa eskiden byle eyler olmazd." Yani gnll olarak olmasa da AB'nin basklar sonucu Yunanistan demokratikletike Trk muhalefeti yumuam, yava yava makul seviyeye gelmitir. 368

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bugn

Yunanistan'da

yerel

yneticilerin

tm

seimlerle

belirlenmektedir. Yre halk milletvekillerini ve blge yneticilerini setiklerinden Bat Trakya'daki Trk halkna deer verilmektedir. Buna karn Trklerin ounlukta olduu Gmilcine ve Evros'ta l Valiliini Trkler almasn diye sadece bu blgede iki il birletirilerek tek valilik blgesi yaplm ve seimlerde bir Trkn vali olmas nlenmitir. Dnyada ok az lkede rneine rastlanan Dileri Bakanlmn lke ierisinde etkin olduu bir uygulama Yunanistan'da yrrlktedir. Gmlcine'de Yunanistan Dileri Bakanl'nm Bat Trakya'da uygulanacak politikalan ve devlet uygulamalarn belirlemek zere bir ofisi bulunmakta ve Trklere kar yrtlen uygulamalar bu ofis belirlemektedir. ad kalan bu uygulama sanrm nmzdeki srete kalkacaktr. En yaknmzdaki lkelerdeki uygulamalar, lkemizdeki Krtlere ve dier farkl aznlklara kar yaplmas gerekenlere rnek olmas asndan bizim iin byk nem arz etmektedir. nc konu ise, Bulgaristan ve Yunanistan'daki Trklerin grd bask ve iddete kar kan Trkiye'nin kendi iinde benzer konumdaki halklara ayn uygulamalar yaparken hi vicdan muhasebesi yapmam olmasdr. Hatta biraz daha geni bakarsak, tm Balkanlar'da (Yunanistan, Makedonya, Ko-sova, Bosna-Hersek, Srbistan, Hrvatistan gibi pek ok lkede) yaayan Trklerin haklarnn korunmas iin destek veren, Trk varlnn, dilinin, kltrnn korunmas amacyla her platformda yer almak isteyen Trkiye, bunlarn en tabii insan haklar olduunu savunurken kendi iine hi bakmam, evrensel vicdan savunmamtr. Karayolu ile batanbaa gezdiim Balkanlarn Trk aznln bulunduu blgelerinde, Trklerin Trk bayrann yannda kurduklar partilerin (Kosova Trk Demokratik Partisi, Makedonya Trk Demokratik Partisi) bayraklarn asarak ayakta kalmaya altklarn grdm. Makedonya'da Trklerin en youn yaad ve nfusun % 4'n oluturduklar Kostivar gibi belli ehirlerde Trke 3. dil olarak kabul ettirilmi. Trkler, ehirdeki tm iyeri 369

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

isimlerinin Makedonca, Arnavuta ve Trke yazlm olmasn vnerek anlatyorlard. Eski bir Makedon devlet adamnn adna kurulan ilkretim okulunun ad Mustafa Kemal Atatrk Okulu olarak deitirilmi, iine anakkale Savamn tam bir duvar kaplayan tablosu yaplm, her yeri Trk Bayra ile donatlmt, retmenlerinin ou Trklerden oluan, Gl Cahit'in mdrlk yapt okulda ve dier ubelerinde, anmsadm kadaryla 1200 rencinin 900 kadar Trk, bir ksm Makedon ve bir ksm Arnavut'tu. Okulda dilde de eitim veriliyordu. Trkiye'de Ankara Gazi Hali'te Yaayan Smonlar._______.....___________. ___________.........____ niversitesi'nden mezun olup, orada retmenlik yapan gencecik idealist retmenler aklma geldiinde gzlerim nemlenir. Bu okulda grev yapan retmenlerin hepsi Trkiye'de yksekokul okumu, retmen olmu ve Trkiye'de daha iyi artlarda alma imknlar varken ok dk maaa ve zorluklara katlanarak okullar biter bitmez Makedonya'ya gelmi ve bu okulda buradaki ocuklar yetitirmeye aday olmulard. Srt srta, omuz omuza vererek bayrak olmular, kavgasz dvsz oradaki Trkler ve Trklk iin alyorlard. Kostivar'daki Trk ocuklar ve Trkler iin, hem retmen hem nder hem de rehber olmulard. Birbirlerinden ayrlamayacak kadar birbirlerine bal bu fidan boylu genleri her grdmde tarif edilemez duygular hissettim; bu zamanda idealleri uruna fedakrlk yapan bu genlerin adn her frsatta anarm. Peki, ben oralardaki Trklerin kazanm olduu bu haklar iin bu hisleri duyarken, kendi lkemdeki benzer kstlamalar iinde bulunan insanlar iin nasl ayn hisleri duyamam. Ben nasl bir vicdan sahibiyim ki ifte standartlar vicdani l olarak kullanyorum. Bence Trk'n artk kendi kendini sorgulamas lazm. Kendisi ve rkdalar iin talep ettii hak ve hrriyetleri ve en tabii insani hisleri dier insanlar iin de istemelidir. Eer talep etmiyorsa, kendi vicdann sorgulamaldr.

Neden AB'ye Girmeliyiz?

370

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Bizim gibi lkelerde ve hatta gelimilik dzeyi bakmndan bizden daha kt durumda olan Dou lkelerinde toplumsal kalknmay gerekletirmek ve hzl bir ilerleme salamak akla, bilime ve manta aykr mevcut yaplar ve kanaatler nedeniyle ok zordur. Zihniyet deiiklii gereklemedii srece yalnzca grnr olan yapy deitirmekle hibir sorun kalc olarak zmlenemez. Toplumsal kalknmada esas olan zihniyetin ve dnce yapsnn deitirilmesidir; bu ekilde yeni davran ve tutumlar ortaya kacaktr. Dnce ve davranlardaki bu deiim iyiye doruysa toplum kalknacak, ktye doruysa gerilemeye balayp eskiyi arar hale gelecektir. Yani her deiim, iyiye doru olmayacaktr, rnein krallktan kurtulmak isteyen Rusya'nn

komnizme teslim olmas gibi. Bu bak asna gre, lkedeki her eyin ktye gittii, bata anayasa olmak zere birok kurum ve kurulu ile tm temel deerlerin mevcut toplumsal yapya ve zamana uygun olmad ortamlarda iyi bir kural ve deeri uygulamaya koymak ve topluma yerletirmek mmkn deildir. stelik uzun sre bozuk bir yap iersinde yaam ve eski yanl sistemin propagandalarna maruz kalm kitlelerin deiimi ve istemelerine ramen iinde bulunduklar durumdan kurtulmalar ve doruyu bulmalar o kadar kolay deildir. nk mevcut bozuk yap iyinin ieri girmesine mani olmaktadr. Ayrca btn kurallar manzumesi zamana, akla ve bilime uygun olmadndan tek tek bunlar ayklamak ve dzeltmek de uzunca bir sreci gerektirecektir. Bu tr durumlarda en kolay ve en etkin yntem, insanln o gne kadarki akl bilim szgecinden geirip bulduu ve baka toplumlarda kendi baarl bir biimde uygulam olan kurallar alp, lkenizde uygulamaktr.

Tutucu ve banaz evreler denenmi ve baarl olmu yntemlere kar fazla direni gsteremeyeceklerinden bu yntem en hzl ve en gvenilir yntemdir. Dorunun arayryla yola kan, bugne kadar btn insanln yaad ar deneylerden dersler kararak akl ve bilimle bulduu, toplumsal yaamn her sahasn bireyin huzuru iin dzenleyen 371

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

kurallar btn gnmzde AB normlar olarak adlandrlmaktadr. AB normlar yalnzca AB yesi lkelerin tarihsel tecrbelerinin nda oluturulmamtr. Bunlar evrensel deerlerdir; dolaysyla yalnzca AB lkeleri deil, svire, Japonya, Amerika gibi AB yesi olmayan kalknm pek ok lke de bu kurallar veya benzerlerini uygulamaktadr. Bizim iin nemli olan hareket noktamzn doru olmasdr. AB normlar sadece sosyal konularda konulmu kurallardan ibaret deildir. Fertlerin ve toplumlarn huzur ve mutluluu iin retim, tketim, ticaret, evre ve kltr alanlarnda konulan kurallar da kapsamaktadr. rnein, retilecek herhangi bir maln insan salna hibir ekilde zarar vermeyecek llerde denemi olmas ve bu maln hatal retiminden dolay alcnn zararlarna kar reticilerin sorumlu olmas kuralna kim itiraz edebilir ki? Ama kolay ve ksa yoldan ok para kazanmak isteyen reticiler, retimle ilgili hususlar dzenleyen yasann bu ksmn deil de baka yerlerindeki dier konular istismar ederek bu kuraln uygulanmasna oven kar kacaklardr. kurala Bu yasann AB'nin yerli sanayimizi baltalamak iin kurduu bir tuzak olduunu syleyecek, duygularla bu kar toplumsal muhalefet oluturacaktr. Ayn ekilde fertlerin, devlet veya dier gruplar tarafndan rahatsz edilmemesi, devletin yetkileri, grevleri ve sorumluluklar konusunda konan ve temel amac kiilerin huzur ve mutluluunu korumak olan kurallara kar kmak mmkn mdr? Ayrca fertlerin din, dil ve etnik kimliklerini zgrce yamalar adna konan kurallara itiraz edilebilir mi? Baz evreler bu kurallara kar kp lke blnecek yaygaras yaparak kurallarn kitleleri olumsuz etkileyecektir. AB tm hakknda bir kurallar normlar

btndr, bu nedenle birini alp birini almamak doru ve aklc bir yaklam olmayacaktr. Zaten bunlar birbirileriyle balantl ve biri olmadan dierinin hayata geirilmesinin eksik kalaca deerlerdir. Dolaysyla bizim gibi lkelerde fertlerin ve gruplarn huzur ve refah iinde yaamas iin gerekli yapy yaratan, devlet 372

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

organlarnn ileyiini evrensel deerler balamnda belirleyen bu kurallarn toplu olarak alnp uygulanmas en makul ve tek yoldur. Aksi halde, makul yolun bulunmas olduka zordur. Bundan dolay AB'ye girmek ve AB normlarn almaya mecburuz. Bu lke menfaatlerine olacaktr, aksi takdirde lkemizde ksa srede reformlarn devam mmkn grnmemektedir.

Bu Sistem, Fikri Olana Kardr

Bugn geldiim noktadan geri dnp baktmda bu lkede iki tip insan yaadn gryorum. Birinci tip insanlar idealist insanlard. Bu tip insanlar Trkiye'yi, belki de dnyay deitirmek, daha gzel ve daha iyi bir dnya yaratmak adna inandklar ve doru bildikleri bir ideoloji tayorlard. Yani kendilerinin dndaki dnya iin idealleri ve fikirleri olan insanlard. Bir amalan vard. Dnyada ideallerini gerekletirmek iin kendilerine bir grev biiyorlard. Varolu sebeplerinin, sahip olduk-lan idealleri gerekletirmek olduunu dnyorlard. Kendi ahsi menfaatleri ikinci plandayd. Hatta byk bir ksm, belki de inanlmaz bir biimde kendilerini her eyi eriyle inandklar ideolojiye adamlard. deolojileri yanl olabilir, hatta birounun yanll sonradan ortaya kmtr da, ama bu insanlar o zamanlar davalarna samimi olarak inanyorlard. Geri kalan insanlarn ise byle inanlar, idealleri ve ideolojileri yoktu. Onlar tamamyla gnlk hayatn ierisinde yuvarlanp gidiyorlard. Bu grup iindekilerin bir ksm drst ve namusluyken, dierleri yalnzca kendi menfaatlerini dnen bencil insanlard. nsann dnyadaki varolu sebebi idealleri, inanlar ve fikirleri uruna almak, bu uurda gayret gstermektir. Bu nedenle idealist insanlar, hibir ideali olmayan, dnyadaki her eyi kendi menfaatleri ile deerlendirenlere gre ahlaki adan daha stndr. Ama her nedense lkemizdeki sistem tm organlaryla bir ideali olan herkesi kendisine kar bir tehlike olarak gryordu. ster sa ister sol dnceye sahip olsun, bu toplumdaki insanlar daha iyi 373

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

yaatacam diye kimin kendine ait bir ideali varsa, sistem hemen bunlar yasaklamak ve yok etmek ynnde bir iradeye sahipti. Dn olduu gibi bugn de polis ve istihbarat eitimlerinde devlet iin zararl faaliyet ve eylemler anlatlrken bu gruplarn hepsinin ad zikredilmektedir. O gnlerde ben de bu anlayn yanllnn farknda deildim, bu insanlar yanl iler peinde koan kiiler olarak gryordum. Bugn dndmde sistemin en byk hatasnn, bir ideali, bir inanc, bir fikri olan, yani insani fonksiyonlara sahip kiileri hedef kabul etmesiydi. Hlbuki insanln gelecei bu tr insanlarn fedakrlklanna baldr. Ve insann en nemli grevi bulunduu ortam iyiletirmek, kendini ve evresini gelitirmek, lkesini ve toplumu kalkndrmak adna aray iinde olmaktr. Bu tip insanlar ve bu tr idealist dnce ve fikir hareketleri olmasayd, insanlar bir srden farksz olacakt. Fakat bu sistem, idealler uruna mcadele eden insanlar her zaman karsna ald. Yasak bir zihniyetle onlar engellemekle kalmayp dnce ve eylemlerinin yanll ynnde de srekli olarak propaganda yapt. Halkn geri kalan nazarnda onlar aalad ve ktledi. Aslnda en kts de bu yaklamd. Zira bu ekilde bireysel olarak bir kiiye ceza vermekle yetinilme-yip toplum bu dncelerden tamamen uzak tutuluyordu. Bu idealist insanlarn bazlarnn zaman ierisinde bir takm terr ve illegal olaylara karmas toplumdaki dier kesimleri korkuttu. Hlbuki onlar bu davranlara ynelten, devletin yaklamyd. Oysa bu insanlarn terre ve iddete ynelmeden, savunduklar fikir ve idealleri topluma yaymalan, bu fikir ve idealler etrafnda rgtlemeleri, siyasete girip ynetime aday olmalar ve parti kurmalan iin gerekli imknlar salanarak daha salkl ve daha shhatli bir toplum yaratlabilirdi. Toplumun daha mutlu ve mreffeh bir gelecee ulamas iin, farkl fikirlerin tartlabilecei bir ortam yaratlmalyd. Ama nedense bizim sistemimiz hibir zaman bunlara msaade etmedi. Belki de Trk toplumunun ve demokrasisinin gelimesinin nndeki en byk engel buydu. 374

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

Komplo Teorileri
Bizim lkemizde {ve tabii ki toplumsal olarak geri kalm tm lkelerde) meydana gelen olumsuz olaylarla ilgili temel bir bak as, yorumlama ve sebep bulma yntemi vardr. Bamza gelen her kt olayn mutlaka ABD, Rusya, ngiltere gibi lkeler veya CIA, KGB, Mossad
jm
L

gibi istihbarat rgtleri veya

H

yeni km er
-

^*^c^J x t^ri^'^^.f-Tr ^^

*b"

j3 t>

JT"

rn^-i^s ^1"CJ^eliJit^

^^^^tn^.lni-" * t^^j^^^3-^Hnrfi^^j,^> "yaptmz u yanlta dolay bu olay gerekleti" gibi bir anlatm asla yoktur. Dier yandan bakalannn desteiyle gerekletirilmi dahi olsa ok basit bir konu abartlarak, yapan kii bir kahramana dntrlr; "olay tm dnyaya rnektir, bizden baka hi kimse bunu yapamaz" diye gnlerce anlatlr. Bu olgu aslnda bir hasta akim tm zm yollarn kapayan dnme ve alglama biimidir, ark mantdr. Bu mantn en byk zarar, eer bamza gelen kt olaylar Amerika ve Rusya gibi lkeler veya CIA ve KGB gibi dnyay rkten byk tekilatlar yapyorsa ve bu olaylarn meydana gelmesinde bizim hibir kusurumuz, hatamz yoktur inandr. Olay nedeniyle kendimizi eletirmemize, hatalarmz dzeltmemize gerek yoktur. Ayrca bu byk devletlere kar bizim tek bamza yapabileceimiz bir ey de yoktur. emniyet Trkiye'de mdr, meydana polis gelen bu olaylar ABD veya Rusya gerekletiriyorsa, tek bana Trkiye ne yapabilir veya ben bir olarak devletlere veya istihbarat servislerine kar ne yapabilirim? Olaylar bakalar tarafndan gerekletiriliyorsa ve benim bu olaylarn gelimesinde kusurum yoksa bunlar durdurmak ya da azaltmak iin de yapacam fazla bir ey yoktur. yleyse kendi hareketlerimi eletirmeme, dzeltmeme de gerek yoktur. te bu inan, ilerleme nndeki en byk engellerden biridir. Dier yandan bizim kendi insanmz olarak doru karar verebilecek ekilde eitemiyor, huzur ve gven iinde devlete bal olarak yaatamyoruz. Fakat bizi hi tanmayan, dilimizi dahi konuamayan lkelerin vatandalar veya istihbarat servisleri gelip 375

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

lkemizde en olumsuz olaylarn yaanmasna sebep olmulardr. Byle bir durumda insan unu dnmeden edemiyor; bu olaylarn yaanmasn salayanlar insanst glere sahiptirler; stn zeklarn, ilahi yeteneklerini kabul etmek gerekir. Bunun en gzel rnei, Osmanl mparatorluunun egemenlii altndaki Araplarn bozulan Osmanl idari yapsyla birlikte ykselen milliyetilik akmlarnn sonucunda siyasi eylemlere balamalar ve ynetimin sonucunda uygun isyan reformlarla bu eylemleri Bu durduramamas sonucunda karmalardr. isyanlarn

ngilizlerin de destei ile Araplar bamszlklarn kazanmtr. Bu olaylarn asl sebeplerini, arka plann gremeyen mantk, tm Araplarn ngiliz ajan T.E. Lawrence tarafndan ikna edilerek Osmanlya kar isyan ettirildiini ve onun faaliyetleri neticesi bu olaylarn meydana geldiine inanr. O zaman unu sormak gerekmez mi? Yllardr sizin egemenliiniz altnda bulunan, sizin tarafnzdan ynetilen, eitilen ve yzlerce idarecinizin, mlki ve adli amirinizin, askeri komutannzn yerli halkla i ie yaad bir blgede her eye sahipsiniz, istediiniz her eyi yapabilme gcnz var, yine de siz bu halk ikna edip, kendinize balayamyorsunuz? ngiltere'den bir adam geliyor; tamamen farkl bir kltre sahip. Tek bana, o kadar ksa bir srede tm Araplar ayaklandryor ve size kar kullanyor. Bu akla manta uygun mu? Lawrence ilahi glere mi sahip? Lawrence in olaanst bir becerisi ve yetenee mi vard? Elbette hayr. Osmanl idaresi o kadar bozulmutu ki brakn Arap Yarmadasn, Anadolu'da bile yer yer isyanlar kyordu. Halk zaten bkmt; belki Lawrence gibiler bu ortam kulland, sadece hazr olan fitili ateledi. Fakat oray patlayacak hale getiren bizdik. Bunu gremediimiz iin, ilk para koptuunda sebepleri doru grp, tedbir alp durdurmaya alamadk. Bize gre bizim hi hatamz yoktu. Hata yoksa dzeltilecek bir ey ve hatta bu konuda yapacak bir ey de yoktu. Olaylar d glerin etkisiyle gerekleiyordu. Hlbuki Falih Rfk Atay'n am ve Beyrut kararghnda Cemal Paamn emir subay olarak alt dnemde blge halkna o 376

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

zamanki ynetimlerin yapt uygulamalar anlatt Zeytinda- adl kitab okunsa olaylarn i dinamikleri anlalabilir. Bu isyanlara sebep aramak bir yana, isyanlarn neden bu kadar ge kt ve daha da bymedii kavranacaktr. Blgenin geri kalm yaps, iletiim imknlarnn yetersiz olmas, ksr ekimelerin halk bir rgt altnda bulundurmaya mani olmas gibi nedenlerle birlikte yllardan beri Osmanl hkimiyetinde yaam olmalar ve dini inanlarnn ayn olmas gibi sebeplerin isyan geciktirdii, baka bir sebep aramann bouna bir aba olduu grlecektir. Yllarca her olayda ayn mantk alt, yllar geti ama mantk hi deimedi. Buna benzer binlerce rnek vermek mmkndr. 701i yllara gelindiinde Trkiye'deki siyasi ynetimler zamann gereklerine uyamad, zgrlkleri geniletemedii ve sosyal reformlar yapamad iin, o dnemki akmlarn da etkisiyle sa ve solda farkl adlarda yzlerce siyasi rgt ve hareket ortaya kt. Bunlar alglamas, doru ekilde deerlendirip uygun tedbirler almas gereken hkmetler ayn mantkla yine olaylar d glerin destekledii, bu gruplarn alak ve hain olduu ynndeki sulamalar ile meseleyi geitirmeye kalkt. Ama netice ayn oldu. Olaylar nlenecei ve azalaca yerde her gn daha da artarak sokaklar kan glne dnd. Olaylar nlemek iin hibir reform gerekletirilmede Ayn mantn sonucunda, yaanan tm olaylar binlerce insann lmyle, maddi ve manevi deerlerin yok olmasyla ve nihayetinde 1980 darbesiyle sonuland. 19801i yllarda her gn giderek iddetini artran ayrlk hareketlere devletin bak yine ayn minvaldedir: d gler bunlar destekliyor, bunlar alak ve hain. Sonraki dnemlerde radikal dini grup ve hareketler gerek ran'daki rejim deiikliinin etkisiyle, gerekse bat lkelerinin slam lkelerindeki olumsuz tertipleri neticesi olarak tm slam lkelerinde ve Trkiye'de hareketlenmeye balad. Bizde yine ayn mantk hkimdir: bunlar irticac, hain, gerici... Her zaman dzen ve rejim hakl, karsndaki her muhalif hareket hain, alak, blc ve d gler tarafnda

377

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet

ynlendirilmektedir. Bu yaklamn bir an nce deitirilmesi gerekiyor. Aslnda bu komplocu mantk yerine, daha pozitif ve yapc bir akl yrtme ile meydana gelen her olaydan sonra, ncelikle olaylarn sebepleri aratrlr, sistemin hatas, kusuru aranr ve olaylara sebep olan nedenler tespit edilerek bunlar bir eletiri szgecinden geirip bir daha benzeri olaylarn olmamas iin gerekli tedbirler alnabilirdi. lke ierisinde siyasi rgtlerin yaratt eylemler ve terr olaylar ile zellikle rejim aleyhtar gruplarn olumas, lkedeki siyasi ve toplumsal sinyaller sistemin verir. kitleleri Huzursuz memnun evrelerin etmedii skntlar dorultusunda

dinlenerek onlara haklar teslim edilmez veya haklarm meru yollarla aramalarnn n almaz ise bu kiilerin bir sre sonra gayri meru yollardan tepki gsterecekleri kesindir. Bu tepkinin olumas iin illaki birilerince tahrik edilmelerine de gerek yoktur. nsan onurlu bir varlk ise hakkn korumak ve aramak isteyecek, verilmeyince bavuracaktr. Bireyler ve kitleler hakl iseler veya kendilerini hakl zannediyorlarsa ya bu haklarm almalar salanarak ya bu hakla orantl bir g uygulayp bask altna alnarak ya da meru demokratik yollarla haklarm arayabileceklerine inandrlp bu yollarn onlara ak tutulmas salanarak onlarn tepkileri durdurulabilir. stelik demokratik sistemde herkes dncesini aklamakta ve bu dnceler etrafnda rgtlenmekte serbesttir. Fakat bizim lkemizdeki uygulama baz fikirlerin savunulmas ve ifade edilmesini yasaklamakta ve bu fikirleri savunan dernek, parti gibi rgtlerin kurulmasna msaade etmemektedir. 19701i yllarda dnyadaki siyasi deiimlere bal olarak ortaya kan yeni teorilerin, zellikle de Marksizm'in yeni yorumlarnn etkisiyle Trkiye'de genlik hareketleri balad. Genler lkedeki rejimin haksz ve hukuksuz olduunu 378 ve iilerle kylleri de bu hakk meru yollarla almann yolunu aratracak, bu yol da kapatlrsa o zaman ise gayri meru yollara

................_________......................................_ .............................................___________________................................................................................ 1 .

Blm:

Devlet iddia

smrdn

ileri

srerek,

rejimi

deitireceklerini

ediyorlard. nce kk gruplar halinde bir araya gelerek dernekler etrafnda rgtlenmeye, fikirlerini yaymak iin gazete, dergi ve bror karmaya baladlar. Bu yolla halk rgtleyip siyasi partilere dnmeyi ve seimlerde iktidar olup kendilerince inandklar hak ve adalet zerine kurulu yoksul kesimlerin sermaye sahibi zenginlerce smrlmeyecei sosyalist bir dzen kurmay hedefliyorlard. Ama sistem daha en banda genlerin muhalefetini engelledi; yaynladklar brorleri toplatt, kardklar dergileri yasaklad, kurduklar dernekleri kapatt, dnceleri ve dnceleri dorultusunda rgtlendikleri iin mahkm etti. Bat demokrasilerinde hakkn arayan ve rgtl halk demokrasinin teminat olarak grlrken, lkemizde her trl hak talebi, her trl rgtlenme abas yasaklanmaktayd. Meru muhalefet yollarnn yasaklanmas zerine genler gayri meru yollardan muhalefet etmeye baladlar. Gizli rgtler kurarak, gizli yaynlarla halk rgtleme faaliyetlerine yneldiler. Sistem bu kez de ok daha iddetli bir biimde genlerin zerine gitti, ok daha ar cezalar uygulamaya balad. Bununla da yetinmeyip basn yayn organlar ve eitim sistemi ile beenmedii fikirleri hor grmeye, aalamaya ve hatta halkn bir blmn onlara kar kkrtmaya balad. Sonu olarak, hak talebinde bulunanlarn istedikleri sistemi kuracaklar btn meru yollar kapannca, geriye tek bir yol kalyordu; silahl mcadele ile bu rejimi deitirmek. Baka btn yolar her trl yntemle, zorla bastrlyordu. Peki, siz bu dnce etrafnda rgtlenerek halkn faydasna olduuna inandnz bir sistemi halka anlatp kabul grmesi halinde uygulamaya koymay ama edinseniz ve bu amacnz zorla ve iddetle bastrlrsa ne yaparsnz? Ya korkup geri ekilir ya da bu davay size mani olanlara kar zor ve iddetle savunursunuz. Baka bir yolu var myd?

379

2.

Blm: Cemaat

Din ve inan Dnyam

Kitabn buraya kadar olan blmnde kiiliim ve kimliim ile ilgili zel konulara fazla girmemeye gayret gsterdim. nceki blmde yazlanlar gemi dneme aitti. Amacm gemite yaanan rnek olaylar zerinden gelecee ynelik bir projeksiyon oluturmakt. Bu blmden itibaren anlatacaklarm, gnmzde yaadklarmza, iinde bulunduumuz dnemin arka planna ilikin olacaktr. Anlatacaklarmn doru anlalmas iin benim dnce ve inan yapmn, zellikle dini inanlarmn geliiminin bilinmesine ihtiya olduunu dnyorum. Okuyucunun daha iyi ve tarafsz bilgilenebilmesi iin, hibir eyi saklamadan, tek bir noktay mahrem brakmadan bilinmesi gerekenleri eksiksiz anlatmaya alacam. Gizli faaliyetlerini bu blmde aklayacam glerin ellerinde ne kadar byk olanaklar olduunu ve hangi yntemleri kullandklarn az ok bilenlerden birisiyim. Hemen hemen herkes bu kiiler hakknda bir eyler biliyor olsa da onlann yaptklan iler, alma yntem ve biimleri tam manas ile bilinmiyor. Ben de ksmen bilgi sahibiyim; bu nitelemeleri ksmi bilgilerimle yapabiliyorum. Bu insanlar ve onlarn faaliyet tarzlar bilinmeden lkemizde son dnemde yaananlar tam olarak anlamak mmkn deildir. Anlatacaklarmn hepsi maddi delilerle ispatlanabilir. Fakat delilleri bulacak insanlarn ounluu da bu insanlarla beraberler. Yine de ben delillerin nerede ve nasl bulunabileceini gstereceim. Bu insanlarn hasm, dman deilim; ou eski dostlanm, son dnemde tank olduum ve yasad olduunu dndm davranlar hari inanlann ve dnya grlerini paylayorum. Yazacaklarmn buna gre yorumlanabilmesi iin nce zel dnyam anlatarak balayacam.

Din ve nan Dnyamdaki Gelimeler

ilk ocukluumdan klasik beri evrem ile ve yaadm ortam Hayatn Anadolu'nun muhafazakrl ekillenmiti.

kendisi ve kurallar, toplumun deer yarglar dorudan veya dolayl 382

2.

Blm: Cemaat

olarak dini kurallara gre belirlenmekteydi. Fakat evremdeki insanlarn hibiri dini bir rejim ya da sistem yanls olmam ve dini amal illegal bir rgt yaps iinde hibir zaman bulunmamt. Yani inanlarm kuvvetliydi fakat ne iimde ne bakalarn deerlendirmemde hibir biimde bir etken veya l olmad. nanlarm, tm davranlarmz bir grenin, gzetenin olduu ve bir gn hesap sorulaca anlay dorultusunda, herkese kar drst olmay mecbur klan, akl, uuru, vcudu ve her trl nimeti verene sayg ve sevgi temelinde ve vicdani sorumluluk erevesinde ekilleniyordu. Doduum kyde emsallerimden kimileri smestr tatillerinde kyn camisinin imamnn verdii Kuran kursuna gitmeleri ve onun neticesi olarak namaz klmaya balamalar babamn houna gidiyordu. Babamn okul tatillerinde benim de Kur'an kursuna gitmemi istemesi zerine ilkokul 3 ve 4. snfta 15 gnlk ara tatillerde Kur'an kursuna gittim. Arap alfabesinin ilk temel kitab olar elif czn okumaya baladm. Eski yazy ve Kuran tecvit zere denen usulne uygun tam olarak okuyabilmek iin sras ile elif cznden balayarak birka cz kitab okumak gerekir. Ben ancak elif czn bitirebildim ama bu arada din kurallarn, namaz klmay, namazda okunmas zorunlu dualar okumay ve ezberlemeyi baardm. lkokul yllarnda yalnzca ksa kurs dnemlerinde namaz klardk. Ortaokul dneminde de fazla bir deiiklik olmad. Ayn minvalde devam ettim. Sonra Polis Kolejine girdim, nanl ve muhafazakrdm; daha fazlas deil. Arkadalarm arasnda namaz klanlar da vard, namazdan bihaber olanlar da. Bu konuda renciler arasnda herhangi bir ayrma yoktu. Polis Kolejini bitirmi, Polis Enstitsne balamtm. 1975 ylnda enstitnn 2. snfndayken, nisan aynda aabeyimin dnne katlmak iin babamn hasta olduu ynnde (dn iin izin vermediklerinden) okula yalan beyanda bulunup, ____-.-.______________..-...._______..._______._____._ _.....2. _ Cemaat 383 Blm:

2.

Blm: Cemaat

gn izinli olarak memlekete gitmitim. O zamanlarda, kyde her delikanlnn sahip olduu Tural Osmanl Beylii denilen 9 mm Karadeniz yapm bir tabanca temin etmitim. Dnlerde en ok yaplan elence, silah yartrrcasma havaya ate etmekti. Dnde silahm incelemek isteyen bir akrabam mermi yok zannyla silahla oynarken, birden silah ateledi ve uzaktaki bir ocuun yaralanmasna neden oldu. Bu olayn ardndan eyvah imdi yandm, mesleim gitti korkusuna kapldm. Bu badireyi atlatrsam be vakit namaz klacama dair kendime sz verdim. Verdiim sze uyarak Polis Enstitsnde (bugnk adyla Polis Akademisi) namaz klmaya baladm. Be vakit namaz klyordum. Bu durum 1980 ylnda olaylarn ok artt, koturmaktan namazlarmn ounun kazaya kald dneme kadar devam etti. Bu dnemde, herkesin birbirini grtlaklad- olaand koullar altnda yaanyordu. ldrlen bir ar ceza reisinin faillerini yakalamak iin alyorduk. Bir bym "bu zamanda grev daha nemlidir, savata namaza ara verilir" ynnde nasihatte bulununca bunu akla uygun buldum ve uygulamaya baladm. Polis Enstitsnde okurken Maltepe'deki Ko renci Yurduna yakn Polis Vakfnn renci yurdunda kalyordum. Okuldaki yemek sonras Anttepe'deki okuldan yurda yaya gelir, genellikle de akam namazn Maltepe Cami'nde klardm. Bir gn cami knda, sohbet ettiim mhendislik rencisi bir arkadan anlatmlarndan etkilendim. Zira o, akla hitap eden fikirlere sahip, yumuak bir kiilii ve insani yaklamlar olan birisiydi. Zaman zaman namaz sonlarnda nceden alm olduu notlarn bulunduu defteri cebinden karr, bu notlara bakarak eitli dini konularda bilgiler verirdi. nan ve din hakknda ve Yaradan'm varl ve birliine neden inanmamz gerektii gibi konulardan bahsederdi. Konuyu akla, ilme gre rneklerle anlatrd. Bu sohbetler bazen yatsya kadar devam eder, yats namazn kldktan sonra yurda dnerdim. Bu sohbetlere katlan ve bu konularda benden daha bilgili olan Zlfikar adl arkadamdan bu ahsn Nurcu olduunu rendim. Daha sonra adnn Halit olduunu rendiim bu 384

2.

Blm: Cemaat

yeni arkadam bizi rencilerin birlikte kald evine gtrd. Evde, bir ksm o zamanki adyla Ykseli Mhendislik ve Mimarlk zel Yksek Okulu (daha sonra ad Devlet Mhendislik Mimarlk Akademisi oldu), bir ksm Bahelievler'deki Fen Fakltesinde ve bir ksm da Siyasal Bilgiler Fakltesinde okuyan, hepsi Nurcu olan 5-6 renci kalyordu. Arada srada bu eve uramaya, rencilerle sohbet etmeye balamtm. Yaam tarzlar, benden birbirlerine etkilenerek kar namaz saygl davranlar, sadelikleri houma gidiyordu. Ayn dnemde evremdeki baz arkadalarm, klmaya balamlard. Dolaysyla Polis Enstitsnde sohbetlere katlmalarn klan renci says artmt. Yurtsalyordum. Baz akamlar, renci

taki arkadalarm yeni arkadalarmla tantrp onlarn da bu yurdunda bir araya gelerek cemaat oluturur topluca namaz klyorduk. Ayn kouta bulunan ou arkadam da namaza balamt. Bu arada Maltepe renci yurdu kapanm, mlkn sahibi Polis Vakf, vakfn idaresini buraya tamt. Yurt bulmam gerekiyordu. Ben paral olarak bu yurtta kalrken baz renciler cretsiz olarak daha uzaktaki skitler renci Yurdunda kalyorlard. Maltepe'deki yurt kapannca, bizdeki tm renciler skitler Yurduna tand. Ancak bu yurt her trl sosyal ortamdan uzakt. Oto tamircilerinin youn olarak bulunduu bir semtteydi ve evresi de iyi deildi. Son snf rencisiydim ve sanrm ikinci dnem de yaklamt. Yeni arkadalarm, istersem kendi evlerinde kalabileceimi teklif edince, kabul ettim. Ev okula ok yaknd ve Maltepe'nin en gzel yerindeydi. Sonradan sohbetlerden vs. bu ekilde baka evlerin de olduunu fark ettim. Bu gn k evleri denen o evlerden birinde tahminen 5-6 ay kadar kaldm. Bu evlerde hayat ok dzenliydi; her gn bir renci nbeti olur, temizlik ve yemek ilerine bakard. Evin masraflar rencilerden toplanan ortak paradan karlanr, herkes namaz klar ve dua ederdi. Haftada bir gn, akam baka evlere gidilir, dini sohbetler yaplrd. Dier gnler ise herkes sessiz sedasz, 385

2.

Blm: Cemaat

sknet iinde derslerine alrd. Bu evde kalrken, Fethullah Glen Hocayla benzeri baka bir evde karlatm. Sonra An Sinemasnda verdii "Yaratl ve Darvinizrn" konulu konferansta ok ciddi din ve fen ilimleri bilgisine sahip olduunu grdm. Bu dnemde lkc ve onlarn komnist dedikleri genler arasnda kyasya kavgalar yaanyordu. Kimi zaman kitlesel atmalar, kimi zaman da teke tek yakaladnda zarar verme eklindeki olaylarn ard arkas kesilmiyor, giderek trmanyordu. Bu tr olaylarda evremizdeki arkadalar, sac olduklar iin lkclerin yannda kavgalara katlma eilimi gsteriyorlard. Zaman zaman eve gelen bizden daha yetkin olduklarn anladm kiiler, siz sakn bu olaylara katlmayn, taraf tutmayn diye telkinde bulunuyordu. Arka planda ne olup ne bittiini bilmiyordum ama bu ev ve evde birlikte yaadm yeni arkadalanm ok seviyordum. Okul bitince, dereceye girdiim iin seme hakkna sahiptim ve memleketime yakn olmas nedeniyle Mersin'e isteim zerine tayin oldum. 1980'den sonra dzenli olarak namaz klamadm, cuma namazyla snrl kaldm ama dzenli namaz klamamanm skntsn da. hep iimde tadm. Beni ve tm kinat yaratan byk bir gcn olduuna samimi olarak her zaman inandm ve yaratann kurallarm ihlal etmemeye altm Grev esnasnda inan farklln hi nemsemedim. stelik muhafazakrdm ve imknm olsa kendi dnyamda dinin tm kurallarn tam anlamyla yaamak isteyen biriydim; hl da yleyim. Ancak imdi unu sorguluyorum: Yaradan nasl yaamamz istiyor? Temel amacmz ibadet etmek mi, yoksa belli bir hayat tarzna uygun yaamak mdr? u soruya tatmin edici bir cevap aryorum: Dini kurallar insan mizacn bilen Yaradan tarafndan insann bu dnyada toplum veya fert olarak huzurlu, mutlu ve birbirine zarar vermeden yaamasn salamak iin mi kondu? Bu sorunun ok daha tesinde, ok daha derin manalarn olduunu biliyorum, inancn temelinde mutlak insan zgrl olduunu, zgr olmayann inan ve imannn eksik 386

2.

Blm: Cemaat

kalacan,

bu

zgrln

her

eye

kar

olmas

gerektiini

dnyorum. stanbul'da grev yaptm 1995 ylnda kzm ilkokulu bitirmiti, ortaokula kayt ettirmem gerekiyordu. Ayn sitenin lojmanlarnda kalan arkadalarm ocuklarnn kaytlarn zel okula yaptryordu. Benim ocuklarmn farkl okula gitmesi ho olmazd, ayrca ocuumun dier ocuklar grerek Necdet zlmesini Menzir'in de okul istemiyordum. Emniyet Mdrmz

fiyatlarnda belli miktarda indirim uygulatmas zerine kzm evimizin yaknndaki zel okula yazdrdm. Teknie ok meraklydm. Tm alet ve cihazlarn teknik bilgileri ve teknik konular ieren kaynaklarn tm ngilizceydi. ngilizce bilmediimden dolay bu alanda ok zorluk ekmi, yeterli dzeyde bilgi elde edememitim. imde kalan bu ukdenin ocuklarmda olmamas iin onlar ngilizce dil arlkl eitim yapan bir okula yazdrmak benim de arzuladm bir eydi. Sonraki yl Ankara'da greve atandmda, kzmn zel okulda eitimine devam etmesi ve ayn yl ilkokuldan mezun olan olumun da ortaokula kayt edilmesi gerekiyordu. Kzm zel okulda eitim grrken olumun devlet okuluna gitmesi doru olmazd, mecburen onu da evime en yakn zel okula yazdracaktm. Aratrma yaptmda evimize en yakn zel okullardan birinin Samanyolu Koleji olduunu da grdm ve ocuklarn alarak, bu okula gnderen Samanyolu arkadalarn grlerini ankaya'daki

Kolejinin ortaokul ksmna olumu kayt ettirdim. Okulun lise ksm Yenimahalle vedik'teydi. Ortaokul bittiinde oturduumuz ankaya Oran semtine ok Eskiden uzak ben olan ie Yenimahalle giderken vedik'e ocuklar gitmek okula gerekiyordu.

gtryordum. Oysa imdi her ikisi iin de okul creti haricinde bir de servis creti demek zorundaydm. Her ne kadar Susurluk olaylar vs. nedeniyle biraz tannnca bana zel indirim uygulanyorduysa da tek maamla her ikisinin cretini demekte zorlanyordum. Fakat o dnem 28 ubat arife sindeydik; herkes Samanyolu Kolejinden ya da benzeri okullardan kayor, keskin laik 387

2.

Blm: Cemaat

gzkmek istiyordu. Herkes ordunun balatt cereyana kaplmt. nsanlarn bu kadar korkmas ve sahte hareket etmesi beni son derece rahatsz ediyordu. nadna bu kiilerin tersine davranmalydm. Aslnda maddi koullarm ocuklarm Samanyolu Kolejinden alp evime yakn bir zel okula nakletmemi gerektiriyordu gzkmemek, g gsterenlere kar haklnn yannda olmak, gten korkmamak adna bunu yapmadm. Tabii bu okullardaki eitim ve retimin kalitesi, retmenlerin rencilerle yakndan ilgilenmesi, okulda eitimin yannda ocuklarn zararl alkanlk ve davranlara kar korunduu inanc da bu karar almamda belirleyici unsurlard. Fakat en aznda Emniyette is tikbal bekleyen bir kii olarak, o gnk artlarda bin yl sreceine inanlan 28 ubat anlay ynnde ocuklarm Samanyolu Kolejinden baka bir okula nakletmem gerekiyordu. Nakilleri yapmadm. Bir kez daha anladm ki hakszlar zerime ne kadar sert gelirse, ne kadar byk bir tehditle kar karya kalrsam, ayni lde kar koyma iradem geliiyor, bedeli ne olursa olsun aklm ve vcudum kar koymaya programlanyordu. Ve 6 yl ocuklarm Samanyolu Kolejinde okuttum ve ikisi de oradan mezun oldular. Grevim esnasnda hibir al anm, karlatm hibir grevliyi, davaly, davacy, vs. deerlendirirken, inanc ya da dncesi nedir diye dnmedim. Gerektiinde devlet bir Hristiyan i, bir Musevi'yi ve hatta bir yabancy grevlendirebilir, kendisine grev verilen herkes istenilen hizmeti yerine Hali'te Yaayan Sirnonlar________. ________. ._____________________.___ getirmekle, devlet de hizmetlerinin karl olarak maalarn demekle ykmldr. O zaman her ey devletin kurallarna uygun olarak yerine getirilmeliydi. Maa alrken, dier imknlardan faydalanrken nasl kanunlara uyuyorsam, dier ileri de kanunlara uygun yapmalydm, inancm onu gerektiriyordu. Yllarca yanmda alm, en fazla beraber mesai sarf ettiim, binlerce teknik cihaz reterek devlete milyonlar kazandrm brahim'in alevi olduunu 388

2.

Blm: Cemaat

emekli olduu zaman, i ararken nerdiim belediyenin yapt aratrmann sonrasnda bana sorduklarnda rendim. Emniyet tekilat ierisinde hkmet veya bakanlarn tavrna gre oluan dini merkezli rgtlenme veya karsnda olan faaliyetlere hi yaklamadm, bu dnemlerde ben hep tarada aktif sokak polislii grevinde bulundum. Bir dnem geldi dini inanlara gre Genel Mdrlk merkezinde atamalar ve srgnler yapld. Devran deiti yeni gelenler ayn amal olarak srenleri srd, ben alan iini iyi yapan herkesle altm ama bu tr tutumlardan ve insanlardan her zaman uzak durdum. Grevde ve atanmalarda dini inanlar l almaya kalkanlara asla msaade etmedim. Eskiden baz gen komiserler slamc denilerek istihbarata alnmazd. Ben buna kar koyardm, inanc kendine, bizim iin grev yapmas, almas nemli derdim. Hi kimsenin grevini baka amalarla kullanaca aklma gelmezdi, hatta ferdi olarak yaplm olsa dahi grup halinde insanlann grev yeminini bozup grevin gerekliliklerine kar iler yapacan aklm almazd. stanbul'da grev yaptmz yllarda yeni kurduumuz teknik sistem sayesinde nemli bilgiler edinmeye balaynca, oalan i ykne gre amir says yeterli olmamaya balamt. Her ekip iin bir komisere ihtiya vard. Polis Akademisini yeni bitirmi baarl gen komiserleri tespit edip stihbarat ubesinde altrmak iin merkeze teklifte bulunuyordum, hatta bir ksmn geici olarak hemen greve balatyordum. Emniyette her rtbeli o ilin emrine atanrd, Emniyet Mdr'nn teklifi Vali'nin onay ile personel ilgili birimlerde almaya balard. Genel mevzuat byle olmakla birlikte uygulamada ve istihbarat ynetmelii gerei istihbarat hizmetlerinin zellii de gz nne alndndan stihbarat ubelerinde insanlar dorudan greve balatlmazd. nce mimleme denen en az iki istihbaratnn referans ile birlikte alnacak aday hakknda geni z gemi bilgilerini ieren bir form doldurulur ve Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakanlndan onay istenir, merkezde bu kii hakkndaki ariv bilgilerine baklarak Emniyet Genel Mdrlnden onay alnrd. Kii yine hemen ubede greve 389

2.

Blm: Cemaat

balayamaz,

alacak

Yeralt

ve

Ykc

Faaliyetlerle

Mcadele

kursuna arlr, iki ay sren bu kursun ardndan istihbarat biriminde greve balard. Eskiden acil personel ihtiyac olduunda (son zamanlarda ise usul haline geldi}, Genel Mdr onay ile birlikte kiinin geici grevle istihbaratta greve balamas iin onay verilir ve kii kurs grnceye kadar geici stats ile istihbarat birimlerinde almaya balar, bilahare kursa giderek asli personel olurdu. Ben, 5-61 gruplar halinde yeni komiserleri mimleyip istihbarat ubesinde altrmak iin teklif ettiimde, bazlarna merkezde kar klyordu. Gereke ise okul yllarnda dindar olmalar, dindar kiilerle birlikte grp birlikte hareket etmi olmalaryd. Ben de Diyarbakr ve stanbul'da gerekletirdiim baarl istihbarat operasyonlarnn istihbarat camias ierisinde ahsma ynelik kazandrd saygnl kullanarak bu kiilerin alnmas gerektiini, insanlar inanlarna gre deerlendirmenin doru olmadn, mhim olann bu kiilerin greve ball ve yetenekleri olduunu savunuyordum. O sralar beraber grev yaptmz veya grev nedeniyle karlatmz yabanclar iinde bizdekilerden ok daha dindar insanlarn olmasna ramen bunlarn en gizli birimlerde altn saladm. Belki de bu gn ikyeti olduum yapda yer alan birok mdr o gnlerde merkezin itirazna ramen 'insanlarn inanlarna gre deerlendirilemeyeceini' syleyerek bizzat ben greve alnmalarn saladm. Hl da ayn kanaatteyim. nsanlarn alaca birimlerin inanlarna gre belirlenmesinin makul olmadn dnyorum. stihbarat ubesine aldm komiserlerin ou, merkezin kar kmasna ramen, verdiim mcadeleler sonucunda greve aldm bilmezler, zaten bilsinler de istemem. Onlarn, devletin ve tekilatn insanlar dncelerine, inanlarna gre deerlendirdiini bilmelerini, byle bir anlayn devlete hkim olduunu bilmelerini istemedim. Tabii aldm bu insanlar da 390 rnek vererek, birok komiserin greve alnmasn

2.

Blm: Cemaat

stanbul'da yaplan tm almalarda harikalar yaratan ekibin birer yesi oldular ve ok baarl almalara imza attlar. Ankara'da Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakan Yardmclna tayin olunca trl bahanelerle ezilmek istenen inanl olarak bilinen kiileri korumaya altm. Bir yl boyunca Bakan Yardmcs olarak tekilatn iilerini tek bama koordine ediyordum. Daire Bakan Emin Aslan biraz rahatszl, biraz da d toplant ve temsil ilerinin younluu nedeniyle sadece d ilere bakabiliyordu. Daha nceki dnemde, 19901 yllarda, stihbarat Daire Bakanl'nda slamc anlayta olan kiiler ynetime gelmi, yaptklar tayin ve srgn uygulamalarnn sonucunda Abdlkadir Aksu bakanlktan ayrlm yerine Mustafa Kalemli ileri Bakan olarak greve gelmiti. Yeni ileri Bakannn greve gelmesinin ardndan nal Erkan Emniyet Genel Mdr, stihbarat Daire Bakan Ali Gkimen'in yerine ise Tuncer Meri Daire Bakan olarak greve getirildi. Yeni ynetim, dini yn ar basan ve dier kesimleri srgn etmede rol alan tm eski ube mdrlerini il ve istihbarat dna, daha az kusurlu grdklerini de merkez dna atadlar. Gemite yaanan deneyimlerden dolay btn ube mdrleri ve birim amirleri dini dnce ve rgtlere uzak duran ve bu konuda hassasiyeti olar kiiler arasndan seiliyordu. Merkeze solcu ve slami cemaat ve ekollerle ilgili olabilecek kiiler yaklatrlmyordu. Merkeze atanacak olanlar byk oranda milliyeti ve lkc kesime yakn kiiler arasndan seiliyordu. Fakat merkezin bir eksii vard; i retemiyor, grev asndan bir iki amir haricinde dierleri ok klasik kalyordu. Bu kiiler illerin yapt operasyon ve almalar pazarlayarak geinmek istiyorlard. Ben merkezde greve gelince i retecek baz kadrolardan merkeze gelmek isteyenlere destek oldum. Merkezde az da olsa alt rtbelerde dini yn ar basan veya byle olmasna ramen merkezdeki genel anlaytan korkarak farkl gzkmeye alan kiiler bulunmaktayd ve bu kiiler her frsatta ezilmeye allyorlard. Fakat ben greve geldikten sonra radikal laik gzken etkin kiilerin bu insanlar zerinde bask kurmalarna kar tavr aldm. 391

2.

Blm: Cemaat

28 ubat Dnemi Yaadklarmz

24 Aralk 1995 seimleri sonucu MSP-RP izgisinin en byk parti olmas, ordu ierisinde tepkilerin artmasna neden olmu, bu sonucu hazmedememenin ilk iaretleri ortaya kmaya balamt. Susurluk Olaylar zerine Silahl Kuvvetler ierisinde hareketlenmeler daha da artmt. ktidarn DYP kanadndan bakan olan Mehmet Aarn, Susurluk Olaylarndaki rol nedeniyle hkmetin dnda kalmasnn ardndan, nce stihbarat Daire Bakan Emin Aslan Kaaklk Daire Bakan olarak grevlendirildi. stihbarat Dairesi Bakanlna tiraj ok dk bir yayn organna (dergi mi yoksa gazete mi olduunu hatrlamadm) doruluu ve ciddiyeti tartmal olan "Artk ordu polise sormadan ihtilal yapamaz. Yedi bin kadar zel eitilmi ar silahl zel harekt polisi var..." mealinde bir eyler syleyen, o gne kadar hi tanmadm Blent Orakolu getirildi. Bana gre Orakolu istihbarat formasyonuna sahip deildi; ya yanllkla ya da tesadf eseri daire bakan yaplmt. Syledii iddia edilen, o zamana kadar kimsenin duymad "Artk polise danmadan ordu ihtilal yapamaz ..." mealindeki iri laf gerekten sylemi olsa bile ciddiye alnacak biri deildi. Maksadm onun basit biri olduunu sylemek veya onu aalamak deil. Ancak Orakolu'nun demokrasi, zgrlk, darbe, siyaset gibi konular asndan bir bak asna ya da ideolojiye sahip biri olmadn dnyorum. Eer bu sz sylemise sadece kendisi polis olduu iin, polisi vmek ve dolayl olarak kendini yceltmek iin sylemi olabilecei kanaatindeyim. Blent Orakolu, gemi skynetim dnemlerinde askeri kii ve kurumlarla gayet uyumlu almalar yapm, Diyarbakr'daki skynetim sresinde en iyi grev yapan polis olmu, kardeleri ve yaknlar iinde rtbeli askerlerin olduu bir polisti. Szleri fazla ciddiye alnd, frtna koparld. Bir defa ci 3. n
ci

yine ordunun

istihbarat ve insan tanma konusunda isabetli hareket edemediini grdm. Orakolu'nu biraz tanm, tahlil etmi olsalard, bu szlerin basnda fazlaca yer almas konusunda bunca gayret 392

2.

Blm: Cemaat

gstermez ve bu. kadar da tepki koymaz, gler geerlerdi. Bu ve benzeri olaylar ordu ierisinde hareketlenmelere sebebiyet veriyor, ordu aktan siyasi hkmete kar tavr gelitiriyordu. Anormal davranlar balamt. stanbul'da eitli olaylara karm ve saklanmak iin Ankara'ya gelen baz mafya elemanlarn yakalamak zere bir ekiple birlikte Ankara'ya operasyona gelen dnemin Organize Sular Amiri Bakomiser mafya entrk Demiral nezaket iin ziyareti o iin uramt. jandarma askerlere, karakolunu Ziyaretin ardndan Omitky civannda bulunan lks evlerde gizlenen mensuplann su polis yakalamak blgedeki olan karakoluna gitmiti. Yanllkla jandarma karakolu binas olarak zannettikleri kendilerinin deposunda olduunu nbet tutmakta syleyip jandarma

sormular. Sonra da yanl yere geldiklerini anlayp, bilahare jandarma karakoluna varp oradaki karakol komutan ile birlikte belirlenen adreslere operasyon yapmlar ve ahslar yakalayarak stanbul'a dnmlerdi. Fakat su deposunu bekleyen askerler aracn plakasn alp pheli bir ara diye rapor etmiler. Bunun zerine olaylar bym, bu Genelkurmay arac olan ve Bakanl kiileri Emniyet soruyor. Genel Mafya ramen Mdrlne gn iindeki

elemanlarnn yakalanmasyla ilgili olarak Jandarmayla birlikte o tutulmu tutanaklarn gnderilmesine Genelkurmay Bakanl verilen cevaba inanmyor. Emniyet Genel Mdrlnn darbe hazrl olup olmadn renmek iin Genelkurmay Bakanln izledii, Genelkurmay Bakanl binasnda gece klar yanyor mu diye takip ettii iddialarn basma verip, bu tutana da kullanyorlard. entrk Demiral stanbul plakal Mercedes marka bir arala ziyaretime gelmi, dolaysyla bizim dairede bu ara ziyareti arac olarak kaytlara girmi ve nbetiler tarafndan da grlmt. Genelkurmay Bakanl su deposu civarnda pheli grld iin bu aracn plakasn sorunca, bizim dairede alan ve Susurluk olaylarndaki tutumum nedeniyle bana kar tavr alan mdrler bu durumu kullanmak istiyorlar. Polisin darbe hazrl olup olmad ynnde askeri 393

2.

Blm: Cemaat

kararghlar kontrol ettii iddialar ile entrk Demiral'n arac arasnda balant kurmaya kalkyorlard. Oysa mit ky yolundaki su deposunu bekleyen askerler kontrol edilse ne olur, edilmese ne olurdu? Ama bir kere d dmana kar kullanlmas gereken psikolojik harekt sistemi kendi lkesinin iktidarna kar kullanlmaya balanmt, her ey mubah grlyordu. l yoktu. Ordu iindeki hareketlenmelerin artt o gnlerde ok ciddi bilgiler alyordum: Grevim nedeniyle illerdeki stihbarat ube Mdrleriyle yaptm grmelerde, askeri birliklerin zellikle byk iller bata olmak zere sivil hayata mdahale etme dorultusunda hazrlk yaptn veya EMASYA planlarn gncel lcme adna tm birliklerin bilgi topladn ok ak bir biimde gryordum. Sarmusak Olay dolaysyla yaplan almalarda, ordu iinde Bat alma Grubu olarak adlandrlan grubun tamamen sivil hkmeti zora sokmak amacyla oluturulmu gizli illegal faaliyetlerinden haberdar olmutum. Ayrca ordu iindeki askeri kiilerden de eitli bilgiler geliyordu. Bu bilgiler nasl geliyordu tam bilemiyorum ama bugn deerlendirdiimde ordu iindeki cemaat yapsnn bilgi szdrma ismi rgtlediini anlyorum. Bilgi ve belgeleri toplayanlar, bunlar kullanabilecek olan bizim gibi kiilere ya yakn evremizde alan taraftarlar araclyla ya da posta yoluyla ulatryorlard. Birok kanaldan gelen bilgileri analiz edince ordunun demokratik hayata mdahale hazrl iinde olduu kanaatine vardm. ki arkadamla beraber elimize gelen belgeleri yorumlayp yaptmz analizlerden oluan drt sayfalk bir not hazrladk. Notun ekine de otuz alt sayfa belge koyarak stihbarat Daire Bakam Blent Orakolu'na verdik. Gerekten de, ordunun her olay, her olumsuz davran abartp iktidarn planl bir davran olarak kabul ettii, kurduu psikolojik harekt sistemi ile tm basn, medyay ve g odaklarn harekete geirip hkmeti sktrd, ne olursa olsun iktidar deitirmeyi hedefledii belli oluyordu. Tesadfi ya da sradan en masum olaylar bile kastl davran olarak yorumluyordu. 394

2.

Blm: Cemaat

Bu propagandann etkisi oldu ve sonunda Deniz Kuvvetleri Adli Mavirlii ve Savcl o mehur Sarmusak davasn at ve yurtdnda bulunan stihbarat Daire Bakan Blent. Orakolu lkeye dndnde tutukland. Mahkeme devam ederken, basna verilen bilgilerden asl hedefin stihbarat Daire Bakanl personeli zerinden o dnemin iktidarm sulamak olduu anlalyordu. Bizim yazdmz raporun ekindeki Genelkurmay kinci Bakam evik Bir imzal ve tm kuvvetlere gnderilen emre dayanarak Deniz Kuvvetleri ast birlikleri ierisinde de Bat alsma Grubunun kurulmas iin Deniz Kuvvetleri Komutanl stihbarat Bakanl hm emrini Daire Bakanmz Blent Orakolu'na elden teslim ettim. Evrak, ileri Bakan Meral Akener, Babakan Yardmcs Tansu iller, Babakan Necmettin Erbakan, Cumhurbakan Sleyman Demirel, Genelkurmay Bakan smail Hakk Karaday silsilesini izleyerek Genelkurmay kinci Bakam evik Bir'e ulamt. Bunun zerine Deniz Kuvvetleri Savcl devletin gizli belgelerini temin etmek ve kullanmak sularndan ciddi ceza talebiyle Orakolu ve baz Emniyet stihbarat Daire Bakanl personeli hakknda dava amt. Orakolu, durumada bu belgeleri nereden temin ettii sorusuna cevap vermek durumunda kalacakt. Mamak askeri cezaevinde tutuklu olduu esnada avukat Suat elebiyle birlikte ziyaret ettiimizde Blent. Orakolu bana mahkemede sorulunca belgeleri benden aldn syleyeceini ifade etti. Ben de bunu yapmasnda hibir sorun olmadm syledim. Fakat avukatmz Suat Bey hukuki adan olay yorumlayp "Bizim bir ey sylememize gerek yok, mddei iddiasn ispatla mkelleftir, biz hibir ey sylemeyelim, belgeleri Hanefi Avcdan aldm demek iyi olmaz," dedi. Ben yine de belgeleri benden aldn sylemesini istedim, nk Orakolu tutuklamann ardndan ar ceza tehdidi karsnda paniklemeye, ekinmeye balamt. Raporun hazrlanmasna yardmc olan arkadalar {dier ast personeli) konuyu biliyordu; olayda rol alan astlar sylerse byk sknt yaanrd. Olay bana balamas halinde kontroln bana geeceini dnerek adm

395

2.

Blm: Cemaat

vermesini istedim ve sonunda durumada Orakolu belgeleri benden aldm syledi ve mahkeme ikinci durumaya beni de ard. Mahkemeye giderken sank olabileceimi, hatta tutuklanabileceimi dnyordum nk bu davann almasnda hukuk yoktu. Her ey kanunsuz emirlerle yrtlyordu. Ben de bu karmaa, iinde tutuklanabilir, hatta hi yoktan lirdim. Amacm amiri olduum ve bana gvenerek grev yapan hi kimsenin zarar grmemesini salamakt; yangn benden ileri gitmemeli, orada durmalyd. Her eyin biteceini, meslein sonuna geldiimi dnp cezay da gz alarak mahkemeye ktm ve stndeki drt sayfalk notla birlikte otuz alt adet belgeyi Daire Bakan Blent OrakoluYa verdiimi syledim. Mahkemenin iki hkimi meslekleri pahasna adil davranp beni tutuklamadklar gibi hukuka uygun karar verdiler ve verdikleri karar Askeri Yargtay bile tasdik etmek mecburiyetinde kald. Ancak bu mahkemenin iki hkim subay vermi olduklar kararn bedelini dediler; Deniz Hkim Albay Mesut KurunY Malatya'ya srdler, Deniz Hkim Binba Ahmet Kahraman' YA karar ile ihra ettiler. Bu olayda da yzde yz zarar greceim, her ey bitti diyeceim bir anda hi ummadm bir ey olmu ve bu tehlikeyi de atlatmtm. Hayatm kaybettim diye yzde yz inandm ikinci tehlikeyi de atlatmtm. Bir kez daha yukardaki yine yardm etmiti. labi-

Tutuklanmam ve Ksa Sren Hapis Hayatm

Susurluk kazasnn ardndan TBMM ele kumlan Susurluk Aratrma Komisyonu ha verdiim ifadede Polis, Jandarma, MT gibi tm gvenlik kuvvetlerinin ierisinde ete benzeri oluumlarn olduunu, bunlarn 'terrle' mcadele ad altnda kanunsuz eylemler yaptn anlattm. Bu ifadem ve benzeri konulardaki anlatmlarm nedeniyle Silahl Kuvvetler, Emniyet, Jandarma ve MT ierisinde ahsma kar olumsuz bir havann olutuunu hissediyordum.

396

2.

Blm: Cemaat

nce Jandarma Genel Komutan Teoman Koman Jandar -ma Genel Komutanl iinde JTEM' vardr eklindeki ifademi Jandarma Genel Komutanlna hakaret kabul ederek davac oldu. Mfettiler hakkmda inceleme yaptlar ve JTEM'in varl ile ilgili realiteye ve onca delile ramen Teoman karar Koman verdi. in etkisiyle itiraz Bakanlk zerine yarglanmam konusunda Yaptm

Dantay kinci Dairesi beni hakl bularak karar iptal etti. Bylece bu davadan aklandm. Susurluk Olaymn nemli aktrlerinden "Yeil ile balantldrlar, bakldnda ilikileri grlr" diyerek hem Yeil'in, hem de onunla kanunsuz ilikilere giren MT mensuplarnn telefon numaralarn akladm. Akladm telefon numaralan devletin gizli bilgileridir diyerek davac ve ikyeti oldular. Ankara DGM Savcl (o zamanlar DGM mahkemelerinde askeri hkim yeler ve askeri savclar da grev yapyordu) Askeri Savc Nuh etinka-ya hakkmda devletin gizli kalmas gereken srlarn temin etmekten soruturma at. Mahkemeye armalan zerine bu konuda ifade verdim. fademde, bu telefonlar herkesin bildiini, daha nce yakalanm mafya mensuplarnn zerinde kaytl olarak bunlarn ktn, ayrca bu numaralan kullanan kiilerin bata Yeil kod adl Mahmut Yldrm olmak zere birok kanunsuz kiilerle balantsnn olduunu anlattm. fadem zerine Savc hakkmdaki ikyetin ciddi olmadm anlamt. Ancak Susurluk raporu hakknda televizyonda yaptn konuma nedeniyle nce aa alndm, daha sonra da alt ay nce ifade verdiim ve kapandn zannettiim bu davadan dolay tutuklandm. Askeri Savc Albay Nuh etinkaya soruturma yapm, Genelkurmay Bakanl baka bir albay bilirkii tayin etmi, bilirkii olarak tayin edilen albay bu telefonlarn devletin gizli srn olduu ynnde rapor vermi ve bu rapora dayanarak DGM askeri hkimi Hkim Binba Tanju Gvendiren beni tu-tuklamt. Benim sivil mahkemede yarglanmam gerekirken, mahkemesi sivil, tm askerlerden oluan hkim ve savclar tarafndan yarglanyordum.

397

2.

Blm: Cemaat

Tutuklannca,

gvenliim

gerekesi

ile

BeypazarYda

k-

k bir cezaevinde tek kiilik koua kondum. Savc Albay Nuh etinkaya iddianamesinde, daha nce birok zanlnn zerinden km, herkesin bildii bata Yeil olmak birok kanunsuz kii ile ilikide olan MT mensubu kiilerin telefon numaralarn sularnn aratrlmas iin TBMM Meclis Aratrma Komisyonu'na ve dier yetkili makamlara vererek, gizli kalmas lke menfaatlerine olan devlet srlarn temin etmek ve kullanmaktan ayr ayr iki defa cezalandrlmam talep etmekteydi. ddianameye dayanarak hakkmda toplam 16 yl hapis cezasn gerektiren dava amt. Aslnda bu telefon numaralarnn bahane olduu, bu bahane de konumalarmdan rahatsz olan birileri tarafndan kullanld alenen belli oluyordu. Buna ramen Avukatm Suat Celebinin de fikrine uyarak tutuklulua itiraz dahi etmedim. Ortada byk bir hukuki hata vard ve biz itiraz etmiyorduk. Hukuk sisteminin kendi hatasn dzeltmesi ynnde dileke verdik. Daha sonra Ab dullah calan' da yarglayacak olan mahkemenin bakam olan DGM bakan Turgut Okyay byk bir hukuk adam olarak tensip zaptyla birlikte tahliyeme karar verdi. Tutukluluumun 1 l.gn tahliye oldum. ki duruma daha devam eden yargla......... ma sonunda beraat ettim. Aslnda una emindim. Bu dava bir bahane idi. 6 ay nce savc ifademi almt ve hatta bana gre dava kapanmt. Daha sonra televizyonda yaptm konuma, ve eletirilerimden rahatsz olan ordu yneticilerinin zorlamas sonucu bu dava tekrar gndeme getirilerek tutuklanmtm. Amalanan bana ve benim gibi dnenlere bir gzda vermekti. Sonra uzun sre Ana Komuta Kontrol Merkezi Dairesi Bakanlnda pasif grevde tutuldum. Askerlerin istemedii kii ilan edildiim iin 1997 ylndan 2003 ylma kadar aktif bir greve atanmadm. Terfilerim yaplmad. dare mahkemesine dava aarak veya terfi komisyonu yeleri dostlarmn direnmeleri, terfi

398

2.

Blm: Cemaat

komisyonu kararlarna muhalefet erhi koyma srarlar ile Kutlu Sava n Babakan zerinde yapt giriimler neticesinde zorlukla ve bir iki gn sren tartmalar sonunda terfi ettim. 28 ubat sonrasnda hakknda davalar ald o bask dnemlerinde bir arkadam araclyla Fethullah Glen Hocayla onun talebi zerine ksa sreli olarak grtm. Bu grmede zetle ona "Siz doru bildiiniz yolda okullar aarak bu lkeye ve insanlarmza hizmet, ediyorsunuz. Gerisini nemsemeyin, doru sonunda galip gelecektir" dedim. Amacm, bask karsnda mazlum ve madur olana, zerine gidilene destek olmakt.

KOM Daire Bakanlndan Alnmam

KOM (Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele) Daire Bakanlna hibir talebim olmadan, 2003 yl haziran aynda atandm. Benden nceki daire bakan grevden alnmasyla ilgili olarak idari mahkemede yrtmeyi durdurma davas amt. Ne olursa olsun, herkesin dava hakkna sayg duyduumdan ve kendim de birka konuda idareye kar dava am olduumdan bu meseleyle hi ilgile irmeksizin isime devam ettim. Sonra bir ara mahkemenin yrtmeyi durdurma karar alndm duydum.. Bu durumda idarenin bir ay iinde beni grevden alp, onu atamas gerekiyordu. Bir sre sonra Genel Mdrlk zel Kaleminde duyduum kadar ile Genel Mdr eski bakan arp konumu ve "seni baka bir greve atayalm, KOM dairesinde srar etme," demi. Eski bakan da bu neriyi kabul etmi. Bunun zerine Bakanla dileke vererek, idare mahkemesi tarafndan kesin karar verilinceye kadar yrtmenin durdurulmas kararnn uygu 1 anmasn istemediini bildirmi. Yani KOM'a tekrar atanma talebim yok diyerek, ka cak kararname ile baka bir ile gitmeyi istemiti. Bu arada KOM dairesinde ve il uzantlarnda teknik alt yapy oluturmaya, lkenin nceliklerine gre mevcut personeli operasyonel istikametlere ynlendirmeye, birinci derecede yolsuzluk, ikinci derecede akaryakt ve sigara kaakl baat olmak zere

399

2.

Blm: Cemaat

mali konular ve nc derecede uyuturucu tica reti olmak zere tekilata istikamet vermeye alyordum. Bu ncelikleri belirlerken tesadfen nmze Enerji Bakanlndaki byk ihalelere hile kartran, tm ihaleleri yneten bir organize grubu izlemeye baladk. brahim Seluk bakanlndaki bu grup tm Enerji Bakanlndaki ilere Bakan'dan daha hkimdi; ihaleler brahim'den habersiz yaplamaz durumdayd. Birok teknik eksiimiz vard ve ok iyi bir alma yapamamtk. Fakat bir yla yakn devam eden izleme sonunda operasyona giritik. Baz byk mteahhitler ile Enerji Bakanl Genel Mdrleri tutukland. Bu operasyonun yol at oluan olumsuz hava iinde, aktan sylenmese de en aznda "aferin" denmeyerek, operasyondan memnun olunmad hissettirildi. Hatta baz baka birimlerdeki Emniyetiler gzaltna i alnacak yaparken kiilerin siyasi hkmete hesap yaknl dolaysyla gzaltna almalarn sknt yarattm, bu konular hi dnmediimizi, yaratlmt. Enerji operasyonu tamamlandktan sonra uyuturucu konulu uluslararas bir toplant iin ili'ye gittim. tmtm. ler ve ehir d toplantlar hastalm derken iyice salma ilerlemiti. kan yeterince dikkat etmediimden dnmt. nemsemediim gelince olayn yapmadmz sylemilerdi. Bu tr olaylarda hakkmzda olumsuz bir hava

hastalm nce zatrreeye ve daha sonra da akcier apsesine ksrdmde azmdan ciddiyetini anlayp hastaneye yattm. Tam hastaneye yattm srada eski bakan da idare mahkemesinde davay kazand. Bu karar dorultusunda grevden alndm, yerime eski bakann atandn duydum. Bu normal bir durumdu. Ancak eve giderken uradm stihbarat Daire Bakanlnda karlatm dare Mahkemesi Bakan olarak szlerini Cengiz Aydemir sohbet olduunu iinde 400 bu esnasnda, syleyince, davay davann hkim doru henz "Hayr olarak bitmediini ve kararn verilmediini syledi. Ben davann kesin sonulandrlm onca dava yanlnz var, karar verilmedi," diye srar etti. Biz hkimin bu

2.

Blm: Cemaat

hatrlayamayabileceine verip, mahkeme karar vermese tayinim neden ksn diye dndm. Bu arada tayinim kmadan nce, eski KOM Bakan Yardmcs Alper Yaz akaryakt kaakl yapt bilinen Veysel Kadayfolu adl kiinin benim tayinimin baka yere karlmas iin alt haberini gndermi ama ben bunu pek fazla nemsememi tim. Bu ahsn, yaptmz bir tahkikatta ad geen bir mafya yesiyle ilikisi varm. Biz operasyon ncesi tm mafya ve mafya ile balantl kiilerin mal varlnn tespit edilmesi iin savclk talimat ile aratrma yaptmz srada, bu kiinin milyon dolarlar seviyesindeki hesabnn bulunduu bir banka ubesi ona haber vermesi zerine yaplan tahkikat renmiti. Bundan dolay benimle ve tayinimi baka bir yere kartmakla urayormu. Daha sonra rendiime gre, bu kii Diyarbakrl ok zengin bir holding patronuymu. Ayn zamanda ileri Bakanmn olu Murat Aksu ile yakn iliki iindeymi. rtibatl olduu mafya yesine de bakann olu zerinden bir eyler yapmak isteyen biriymi. Ben grevden alnp Edirne'ye tayin (srgn) edildiim srada hastanede yattmdan, personelin durumunu tam bilemiyordum ama baz arkadalarm srekli yanma gelerek bu hakszla kar bir eyler yapmak istediklerini sylyor, bir eyler yapmak adna hkmette etkin kiilere ve baka evrelere gidiyor, bu hakszl durdurmak iin koturuyorlard. Kimi personel uzak duruyordu, ben bunlarn ne yapacan bilemeyen kiiler olduunu dnyordum. Hatta bir eyler yapmak iin koturan bu arkadalara, moral ve destek olmak adna dier sesiz kalan personeli de ziyaret edin, onlar da yalnz brakmayn diyordum. Onlarn ne yapacan bilmeyen insanlar olduklarn zannediyordum. Onlarn da belli bir fikir, grup, cemaatin adam olduu, bu nedenle byle bir tavr koyduklar hi aklma gelmiyordu. Birincisi iradelerini byle teslim etmi olacaklarn, bu kadar rgtl olduklarn, bu tayinde cemaatin rol olduunu tahmin edemiyordum. Hatta bu i iin srekli etrafmda koturan arkadalar, "kp basma aklama yapahm, yolsuzluklara 401

2.

Blm: Cemaat

kar grev yaptmz iin tayinimizin ktn, mahkeme kararnn buna bahane edildiini syleyelim," demelerine ramen onlar frenliyor, kendi ilerine bakmalarn, basn aklamasnn fazla bir ie yaramayacan anlatyordum. Ayrca bazlarnn bir yerlere casusluk yapacam, bu konuda daha dikkatli olmalarn sylyordum, ilerinde Hasan diye bir komiser vard. Bu komiser, Personel Daire Bakanlndaki bizim tayin evraklarn, benden nceki Daire Bakan Cokun Hay ahin idare mahkemesinden ald yrtmeyi gerekte durdurma idare kararn, daha dava sonra verdii vazgeme karar dilekesini, ardndan tekrar kararn uygulanmasn isteyen dilekeyi, mahkemesinin hakknda henz vermediini ortaya koyan belgeleri getiriyordu. Kim olursa olsun, istenildiinde herkes hakknda dosya temin edebiliyordu. Personel ilerindeki arkadandan aldn sylyordu Ama imdi anlyorum, ki, personel ilerindeki arkadandan deil, cemaatten alyormu. Daha sonra bu komiserin aslnda bizdeki srlar alp bir yerlere ve ileri Bakan'na tadn birinci azdan rendim. O gn benim etrafmda koturan arkadalardan uzak duran pek ok kiiyi daireye ben almtm; bana dierlerinden daha yakn olmalar gerekirken uzak durmalarnn planl ve bir yerden alnan talimata dayandn anlyorum. Yeni rendiim her ey beni ok ediyordu. Bu arada hazrln yaptmz mafya yeleri ile ilgili operasyonu stanbul Koni birimi gerekletirmiti. Bu operasyonda, bizim tayinimizle uraan ve akaryakt kaaklndan servet kazand sylenen Veysel Kadavfolu isimli kii de yakaland. zerinden kan notlar ve telefon irtibatlar deerlendirilince, aslnda hesap iinde hesap olduunu, beni tayin ettirme giriiminde birok kiinin rol aldn, dava aan eski Bakan bularak onu yeniden dileke vermeye zorladklarn, bu bahaneye sarlarak tayinimin ktn anladm. Benim yanmda alan mdrlerin, baz siyasi kiilerin, bakann yaknlarnn, operasyonda zarar _..._........-.....__. -...................................----- -.........2. Blm: Cemaat

402

2.

Blm: Cemaat

gren kiilerin ve eski Bakan in zaman zaman bir araya gelip plan yaptklarm, olmayan mahkeme karar var denerek hakkmda ilem yapldn anlam oldum. Benim dava ve mahkeme karar nedeniyle tayin edilmem zerine grevine dnd sylenen eski bakan Cokun Hayal de 2-3 ay gibi ksa bir sre bu grevde kaldktan sonra bir bahane ile ikna edilip baka bir ile Emniyet Mdr olarak atand. Ardndan bugnk bakan Ahmet Pek'i KOM Daire Bakam olarak atadlar. kinci garip ey de tayin olmay istemememe ramen hasta halimle apar topar Edirne'ye hem de geici grevle gnderilmitim. Bunun manas 24 saat iinde hemen Edirne'ye gidip greve balamam gerekiyordu. Ankara'da kalmam istemiyorlard. Belki de Ankara'da yapacaklarm erken fark edeceimi dnerek zellikle uzaklamam istiyorlard. Tayinim ktnda, zoruma giden, tayin edilmi olmam deildi. Beni rahatsz eden, bu ekilde bir aldatmaca ile tayin edilmi olmamd. Gerek tayin sebebim olarak iki ey grlyordu. Birincisi, yaptmz enerji operasyonu nedeniyle hkmet cenah rahatsz olmutu, nk tutuklanan baz kiilerin hkmetteki etkin kiilerle kiisel yaknl bulunuyordu. kincisi ise, bu Diyarbakrl kiiyle bakann olunun ilikileri dolaysyla bizim giritiimiz mafya tahkikat rahatszlk yaratmt. Bu arada baz kiilerin de benim grevden alnmam iin ok farkl giriimlerde bulunduklarn renmitim. Bakan dolayl bir kanalla tayini kendisinin karmadn, babakann istediini ima etmiti; o zaman bunu fazla inandrc bulmamtm. Ama daha sonra olup bitenlerle birletirince, aslnda alnmam isteyen birok kii ve evrenin olduunu ancak Babakan ile ok yakn ilikim var zannyla kimsenin buna teebbs edemediini, grevden alnmam Babakan isteyince dier kiilerin de buna katk sunduunu anladm. Zaten kendisi de bunu Ali Bayramolu ile yapt bir sohbette sylemiti. Hali'te Yaayan Smonlar____. ___.............____.........____.................. Sonra baka eyler de rendim. Meer benim grevden alnmam iin epey giriimlerde bulunulmu. Bunlardan biri ok 403

2.

Blm: Cemaat

enteresand. Eskiden beri tandm Kanal 7 Ankara temsilcisi Akif Beki ve onun vastasyla tantm AKP Adana milletvekili mer elik ile ara sra beraber yemek yer, sohbet ederdik. Bir ara bana, hkmetteki kiilerin yaknlarnn izleme ve dinlemelere muhatap olduklarna dair duyumlar aldklarndan bahsettiler. Bir defasnda Babakann ei Emine Hanmn dinlendiini de sylemilerdi. Anlattklarndan bu dinleme ilerini bakalarnn (Jandarma vs.) yaptndan phelendiklerini zannettim. Onlara byle bir eyin gerek olabileceine hi ihtimal vermediimi, dinleme varsa aradan on yl bile gese sonunda bunun anlalacan, hi kimsenin buna cesaret edemeyeceini syledim. Belki hkmet ifade yeleri Bu dinlenebilirdi, bunun bir bahanesi olurdu ama elerin ya da yaknlarnn dinlenebileceini dnmediimi ettim. konumadan epeyce sonra rendim ki, meer KOM Dairesinin mahkeme karar ile dinledii bir yeri Emine Hanm sradan bir konu iin aram. Bunu tespit eden Polis Amiri durumu Babakan'a tam, bizim 1cl1" cl
t , T
JLZ- d

ct o einin dinlendiini sylemiler. Bu

olaydan benim hi haberim olmamt. Buna benzer belki de birden ok rnek olmutur. Baz makam ve kiilerin yanl ynlendirilmi olduklarn tahmin ediyorum. Birbirinden bamsz gzken bu olaylarn hepsinin belli bir yerden koordine edildiini ok sonradan rendim. Bugn tayinimin gerek sebebinin Kom Dairesi'ni istedikleri gibi kullanmak isteyenlerin ben orada olduum mddete istediklerini yapamayacaklarn, buna asla msaade etmeyeceimi anlamalar zerine beni oradan uzaklatrmak iin her yolu kullanarak, hakkmda yalan yanl bilgiler verip benimle ilgili olumsuz bir hava yaratmalar olduuna inanyorum. Benim grevden alnmam isteyen dier insanlar da bu iin perdelenmesini salamlard.

stihbarat Daire Bakanlndan Alnmas

Sabri Uzun aabey istihbarat biriminde ve tekilatta benden daha eskidir. Daire Bakanlndaki 15-20 gnlk sre saylmazsa 404

2.

Blm: Cemaat

hi beraber almadk. Fakat 1986 ylnda o Erzurum stihbarat Mdr olduu dnemde ben Diyarbakr'daydm ve iller aras istihbarat faaliyetlerinin koordinasyonu iin yaplan toplantlarda tanmtk. 28 ubat dneminde Blent Orakolu'nun stihbarat Dairesi Bakanvekilliine atanmas ve ardndan grevden alnp, bir bahane ile ABD'ye gnderilmesi ve benim 32. Gn programnda konumamn ardndan Emniyet stihbarat. Dairesi hedef haline gelmi, sorunlar yaratan bir daire durumuna dmt. Bylesi bir ortamda daireyi sknetle ynetecek, tecrbeli biri aranrken ideal aday olarak Sabri Uzun stihbarat Daire Bakanlna atanmt. O greve atandnda ben de stihbarat Daire Bakanlndan alnmam iin dileke vermitim. Antalya operasyonuna kadar ksa bir sre alp sonra daireden ayrldm. Ama Sabri aabey gemi hizmetlerim adna beni hep uzaktan desteklemitir. Sabri aabey, Ankara'da Cevdet Saral, Osman Ak gibi isimlerin Emniyette cemaat rgtlenmesiyle ilgili bir rapor hazrlad srada, bu raporun aslnda gerekleri ortaya karmaktan ok Ankara ekibinin stanbul'a gitme harektnn bir paras olduunu, alakasz kiilerin cemaat listesine alndn fark edip kar koymutu. Ankara ekibinin gizli niyetlerini deifre etmi, hatta, bu davranndan dolay Fethullahlarn hamisi diye sulanmt. Yaplan tahkikatlar sonras grevden ayrlmak durumunda kald. Bir sre Aratrma Planlama ve Koordinasyon (APK) Dairesinde alt. Konjonktr uygun olunca tekrar stihbarat Daire Bakan oldu. O tarihlerde KOM Daire Bakanl ile birlikte, bilinen yolsuzluk ve mafya operasyonlarn yaptlar. Bir sre sonra tekrar grevden alnmas ve Elaz l Emniyet Mdrlne atanmas srasnda seimler nedeniyle istifa etti. bamsz milletvekili aday oldu. 2003 ylnda AKP Hkmetinin Emniyet Genel Mdrlne ilk merkezi ynetici atamas olarak ben KOM Daire Bakanlna ve Sabri aabey de stihbara Daire Bakanlna atand. Grev olduumuzdan sahamzda beraber dayanarak alyorduk; Uzan olaynda ok ciddi yardmlarn grmtm. Biz iyi ilikide astlarmzda daha yakn alyorlard. Zaman zaman Sabri aabeyle 405

2.

Blm: Cemaat

bir araya geldiimizde genel almalarmz hakknda bilgi al veriinde bulunurduk. O da bana takip ettikleri baz kiilerin garip faaliyetleri hakknda bilgi veriyor, baz evraklar okutup grm soruyordu. Bunlar tek bana pek manal gzkmeyen ama tuhaf ilikileri ve ok yakn zamanda demokratik hayata suni mdahalelerin olabileceini ima eden ve belli evrelerin harekete geeceini anlatan istihbarat raporlaryd. 2005 ylnda tayinim sorunlu bir ekilde Edirne'ye knca. Sabri aabeyle ancak telefonlarla veya 5-6 ayda bir araya gelir olduk. Bu arada Sabri aabey, Emin aabey (Arslan) ve Gvenlik Dairesi Bakan smail alkan i kapsayan bir ihbar mektubu Mesut Ylmaz ve arkadalarnn yargland anayasa, mahkemesine gnderilmiti. Mektupta Mesut Ylmaz in yargland Trkbank olaynda, Alaaddin akc-Korkmaz Yiit arasnda geen konumalardan haberdar olmalarna ramen hkmete bilgi vermemekle sulanyorlard. Bu suretle eteye yardm ettikleri iddia ediliyordu. Mektubun ierii ve yazm dili itibaryla stihbarat ve Kom Dairesi arivlerinden faydalanlarak resmi birileri tarafndan yazld anlalyordu. Telefonla kendileriyle grtmde bir mlkiye mfettii ya da onlar sevmeyen Emniyette ynetici konumunda bulunan birilerinin yazm olabileceim dnyorlard. Mektubu bana da okuttuklarnda, benim izlenimim de mektubun kesinlikle Emniyet ierisinden birileri veya onlarla yakn iliki iinde olan ve desteini alan kiiler tarafndan yazl d ynndeydi. Mektubun Mesut Ylmaz korumak iin suu brokratlara atma amacyla yazld gsterilmeye allmsa da gizli ipularyia hedef olarak Emin ve Sabri aabeyler ile smail alkan kapsayan, onlar ktleyen ve grevden aldrmaya ynelik ok planl bir tasaryd. Bu olaydaki tm bilgilere sahip olunduu ama bilgilerin istenildii gibi kullanlp arptlarak olumsuz bir kanaat oluturulmak istendii aka anlalyordu. Mektup aratrld ama netice kmad. Sabri aabey zaman zaman askerlerin toplumsal olaylara ve gvenlik ilerine fazla karmalarna kar tepki gsteriyor ve bunu her yerde alenen sylyor, bu nedenle de askeri cephede tepki 406

2.

Blm: Cemaat

ekiyordu. Trkiye'de gerekletirilmi tm darbe ve mdahalelerle ilgili bilgileri ortaya karyor, demokrasimizin srekli asker glgesinde kalmasn ve bu tr giriimleri eletiriyordu. ki astsubay ve bir itirafnn bir kitap dkknna bomba attklarnn anlald emdinli olaynda, bu olay aratran TBMM Komisyonuna tank olarak arldnda syledii "Hrsz evin iindeyse kilit ie yaramaz" sz literatre girmiti. Ancak konumalar nedeniyle Sabri aabey hakknda askeri cephede olumsuzluk hep vard ama onun fark edemedii, kendi cephesinde de olumsuzluklarn bu tarihte balam olmasyd. emdinli olaylar hakknda 5 sayfalk rapor hazrlayp Babakana verdii sylenmi ve bu rapor Sabah gazetesinde kmt. Herkes bu raporu Sabri aabeyin yazdn, sylyordu ama onun bu rapordan haberi yoktu. Zaten Sabri aabey eldeki bilgiler ne ise onlar veri kabul eder, askeri kii ve faaliyetleri eletirir, asla ekleme karma yapmazd. Sabah gazetesi bu bilgileri Babakan n yakn evresinde bulunan bir danmandan aldn sylyordu. in asl bir sre sonra anlald. stihbarat Daire Bakanlnda birileri be sayfalk bir rapor hazrlam. Bu raporu Babakanl ya da Babakana vermiti ama bu rapordan Daire Bakannn haberi yoktu. Bu grlm veya allm bir duHali'te Yaayan Smonlar . __. _....._. _____........................._________ rum deildi, Daire Bakannn grmedii, tasvip etmedii bir raporun en st makamlarda ilem grmesi aslnda ok tehlikeli bir eydi. Herkes her makama mektup, not, ihbar ya da kendi deerlendirmesini yazp gnderebilir fakat devletin bir kurumu adna onun bandaki kiiden habersiz bu kuruma ait zannedilen bir rapor veya yazy babakanlk katma verebiliyor ve oras bu evrak alyorsa bu ok vahimdir. Verenden daha ok bunun alnmas, kabul grmesi vahamet ifade eder. Bir sre sonra da Sabri aabeyin mal varl, banka hesaplar hakknda geni ve detayl bir ihbar mektubu bakanla gnderilmiti. Mektup, banka hesap numaralarn, eitli ban407

2.

Blm: Cemaat

kalardaki kendi ve ei adna alm hesaplarda byk meblalarda paralarn olduunu ve kendisinin bile hatrlayamayaea detaylar ieriyordu. Kapanm bankalardaki hesap numaralar, para miktarlar vs. hakknda abartl bilgiler vard. Bu bilgileri bir kiinin yazmasnn imkn yoktu. Birka bankay, tapu ieren bilgiler ancak bir tekilatn almas ile bulunacak nitelikteydi. Kaytlarda tahrifat yaplarak banka hesaplar, hesaplardaki paralarn miktarlar birka defa yazlarak sanki ok fazla para varm havas yaratlmt. Bu arada Sabri aabeyin yapmad iler ve sylemedii eyler yaplm ve sylenmi gibi askeri komutanlklara tandndan askerin talebi zerine grevden almyormu gibi gsterildi. Bence baka mahfillerin almas ile daire bakanl grevinde alnd, grnen sebep gerek sebepten farklyd. Sabri aabey bu ihbar mektubundaki konular dolay s ile ciddi mfetti incelemesine tabi tutuldu. Mfettiler gerekleri bulup karmak yerine ayn iddialar tekrarladlar. Ardndan Ankara Savclna mal varl ile ilgili olarak yarglanmas iin bir rapor dzenlediler. Fakat kapanm bankalarn kaytlar bin bir glkle TMSF'den tek tek bulunarak ihbar edilen bu hesap hareketlerinin iki kat yazld ispatland. Yaar Bykant Paa emekli olduktan sonra yapt bir aklamada Sabri aabeyi (stihbarat Daire Bakann) Babakan'a syleyerek aldrttm aklamt. Bence o zaman Yaar Paa'ya Sabri aabey hakknda en ciddi bilgileri getirenler aslnda en ciddi ifal edicilerdi ama ne Yaar Paa ne de TSK bunlar, bu yntemleri asla anlayamad. Yaar Bykant, Sabri Uzun'u grevden kendisinin aldrttm zannetti ama aslnda o sadece gerek alnma sebebine bir perde olmutu, hem de kendisinin en fazla kar kt gruplara hizmet eder tarzda. Sabri Uzun'un grevden alnmasnn askerin talebi zerine olduu iddias ok konuuluyordu. Kendisi de, bizler de o zamanlar buna inanyorduk. Fakat sonra baz emareler ortaya kmaya balad. lki, hakkndaki mal varl ile ilgili mektuptu. Bu mektubun stihbarat Dairesindeki amirler veya onlarla sk irtibatl birileri 408

2.

Blm: Cemaat

tarafndan yazldndan hi phem yoktu; nk ierii ancak Sabri aabeye en yakn kiilerin, stihbarat Dairesi mdr ve amirlerinin bilecei cinsten eylerdi. Bugn o ihbar mektuplarnn stihbarat Dairesindeki cemaat yapsnn hep birlikte yazdndan phe yoktur. kinci gsterge ise Sabri aabeyin grevden alnmas sonrasnda en sevdii, el stnde tutuu ube mdrleri dahil tm stihbarat Dairesi personeli toplu bir vefaszlk rnei gstererek kendisini hi arayp sormadklarn rendim. Emniyet iin eskiden beri sregelen bir gelenek vard; kim grevden alnrsa alnsn eski stihbarat Dairesi personeli onu arar sorar, ziyaret ederdi. Bir iki kiiyle sorun da olsa 40-50 kiilik amir mdr kadrosu olan stihbarat Dairesi personeli ciddi bir dayanma ile grevden alman kiiyi yalnz brakmazd. Sabri aabey ayrld andan itibaren ok yakn olduu kiiler de dahil olmak zere o dairedeki hibir alan tarafndan aranp sorulmam, hi kimse ziyaretine gitmemi. Bu durumu ok sonra rendim. Edirne'de olduumdan bu meselelere uzak kalmtm. Bir arkadam bu durumu anlatnca konuyu aratrdm. Neden tm Hali'te Yaayan Smonlar.__. ___...__________.........______. ._......._____ personel ayn tavr gsteriyordu, bir olayda 30-40 kiinin ayn tavr gstermesi mmkn deildi. Eer gsteriyorsa, ya bu kiiler arasnda hiyerarik bir yap vard ve st makamlar bu ekilde emir vermiti ya da bu kiiler ayn ideolojik gruba mensuptular ve grubun politikas gerei byle davranyorlard. Fakat bunun bir rgt, cemaat tavr olduunu hl anlayamamtm nk sebep bulamyordum. Sabri Bey'den bu kadar iyilik, ilgi alaka ve yaknlk grm insanlarn vefaszln bir trl anla mlan dr anyo rdum. Ne olursa olsun (cemaat, tarikat, rgt karar) bu kadar yllk yakn dostlua, stelik tek tarafl iyilik grmelerine ramen byle bir vefaszlk gstermelerini aklm almyordu. Dier yandan bu durum cemaatin insanlar zerinde ne kadar etkin olduunu gsteriyordu. Cemaat insanlarn hareketlerine karyor, onlarn zgrlklerini ve 409

2.

Blm: Cemaat

kiiliklerini yok ediyor, iinde olanlar cemaatin emirlerine kar koyamyor, bir dostuyla bile iliki kuramyordu. nsan zerinde bu kadar tahakkm kuran her yap insanlk iin ok tehlikelidir. O kadar ileri gitmilerdi ki Sabri Bey'i astlarna takip ettirmiler, olursa garip durumlarnn resimlenerek basma verilmesini istemiler, bylece onu kk drerek Daire Bakanlndan alnmasna almlard. Bu bilinenler haricinde belki ok daha fazla bilmediimiz ekil ve yntemle Sabri Uzunla uramlar, onun hakknda bulduklar veya yle gsterdikleri durumlar st makamlara servis yapmlard. Peki, tm bunlar neden yapyorlar diye sorguladmda tek sebep u gibi gzkyordu: Sabri Bey, istihbarat dairesinde ark grevini henz yapmam olan personeli, baz arkadalarn hatta Bakan in isteine ramen zorla arka tayin etmiti. stihbarat Daire Bakanlnda yllarca alan bu kiilerin hi ark illerine gitmemi olmas dardan garip gzkyordu ve tekilatta hak ve adaleti gzetmek adna Sabri aabey bu tayini yapmt. Fakat birileri bu iten son derece rahatsz olmutu. Nasl olur da bu kiiler baka illere tayin edilirdi? Bu kiiler onlara lazmd, belki de onlar cemaatin nemli elamanlaryd. te tm yaplanlarn arka plannda aslnda bu mesele vard, ama sanyorum askerler frsat olarak km ve kullanlmt. stanbul stihbarat ube Mdr Ahmet lhan Gler'in grevden alnmas sonrasnda, Sabri Bey'in stanbul'a geldiinde uygunsuz ortamlarda takip edilmesinin istenmesiyle birletirince iin srr zlmt. Onun her isteneni yapmayacak, istendii gibi i yaptrlamayacak biri olduunu anlayan cemaat deimesini istemi, nce adna sahte raporlar dzenlenip hakknda aslsz ihbar mektuplar yazlarak ypratlmak istenmi, astlar tarafndan takip edilerek elde edilen bilgiler farkl yerlere servis edilmiti. Bunlar hl gizilidir. Yakn zamanda aldm bir bilgiye gre Sabri aabey istihbarat dairesinde greve atannca nce etrafndaki iyi bildii birka tarafsz ve dzgn kii haklarnda yaratlan olumsuz hava, ayak oyunlar ve evrilen saray entrikalar ile stihbarat Dairesinden 410

2.

Blm: Cemaat

uzaklatrlm, bylece Sabri aabeyin tm evresi tek tp ve kontrol edilen kiilerden oluturulmutu. Buna ramen Sabri aabey akla, manta ve vicdana smayan hibir eyi yapmayacak biri olduundan ve o daireyi istedii gibi kullanmak isteyenlerin hesabna uymadndan oradan uzaklatrlmas salanmt.

Ahmet ilhan Gler'in istanbul istihbarat ubesinden Alnmas

Ahmet lhan Gler stanbul stihbarat ube Mdryd. Ahmet'i 1992 ylndan, komiserliinden beri tanyordum. stanbul stihbarat ube Mdr olarak grev yaptm 1992-1995 yllar arasnda stihbarata Kar Koyma (KK) denen o zamanlar devlet memurlarnn mafya veya dier rgt, organize gruplarla ilikilerini takip eden, istihbarat iinde en gizli ve en hassas birimin amiriydi. Az saydaki personeliyle biriminde ok nemli grevler ifa ediyordu. zeti bile bir kitaba smayacak kadar ok olay. tahkikat ve macera yaadk Ahmetle. O kadar kibar, Hali'te Yaayan Simonlar...._________. _....................._____............... ince, herkese kar saygl konuan biriydi ki bana beyefendi, kiilikli, saygn, alkan, yksek insani llerde bir polis se deseler belki de ilk srada gstereceim Ahmet'ti. Zaman iinde ykseldi, ark hizmeti dn stanbul'a tekrar tayin edildi ve stanbul stihbarat ube Mdr oldu. stihbarattan Sorumlu Emniyet Mdr Yardmcs ammaz Demirta ile birlikte mkemmel bir uyum iinde ok baarl almalara imza att. PKK'dan DevSol'a kadar tm sol ve blc rgtlere kar, ayrca HSCB Bankas, ngiliz Konsolosluu ve Sinagoglara ynelik bombalama eylemlerini deneyen El Kaide yaplanmalarna kar ok baarl operasyonlar gerekletirmi, ilk eylemlerden sonra rgt zdkten sonra dier eylemleri yapamadan rgt mensuplarnn yakalanmasn salayan almalar yrtmt. Ahmet, inanl ama banaz hibir yn olmayan, insani deerlere sahip ve her kesimle iyi ilikiler kuran biriydi. Hatta ben de 411

2.

Blm: Cemaat

Ahmet'i Fethullah Hoca'ya sempati duyan ve o gruba mensup kiilerle dayanma ve arkadalk iinde olan, bununla birlikte grevini ok iyi yapan, siyasi ya da dinsel grlerini iine kartrmayan biri olarak bilirdim. Ahmet ube Mdr olarak alrken Ankara Merkez stihbarat Daire Bakanlndaki mdrler, o dnem Daire Bakan olan Sabri Uzun'un stanbul'a gelmesi durumunda takip edilip gittii yerlerin fotoraflanmasm takip amirlerinden istemiler. Bu talepten haberi olan Ahmet buna tepki gstermi ve Daire Bakannn takip edilmesini veya uygunsuz ekilde fotoraflanmasm kabul etmemi, bylece merkezdeki arkadalaryla aralarnda ilk atlak ortaya kmt. l mdrnden rendiime gre, bir mddet sonra Ahmet'i k ortasnda Ankara'ya armlar ve resmi daire dnda bir ortamda muhatap olan ayn arkadalar, "istanbul stihbarat ubesi grevinden ayrlman lazm. Biz stanbul'a stihbarat ube Mdr olarak baka birini atayacaz. Seni istersen zmir'e verebiliriz." demiler. Ahmet bu teklifi kabul etmeyip istenen dilekeyi vermemi. Akabinde Hrant Dink'in ldrlmesi olay meydana gelince, bu frsattan istifade Ahmet grevinden alnp, yerine Ali Fuat Ylmazer ube Mdr olarak atand. Bana gre Hrant Dink'in ldrlmesi olmasayd, Ahmet ubeden yine de alnacakt. nk isteneni yapmayaca ve merkezin stanbul'daki planlarna uygun davranmayaca anlalmt. Aslnda Ahmet'i stanbul'dan alp baka bir ehre atamak normal bir tayin prosedr deildi, zaten byle olsayd arp ona fikrini sormazlard. Ayrca mevsim tayin mevsimi deildi, k aylarnda baarlyd. tayin yaplamyordu. Emniyet Ayrca Mdr Ahmet grevinde Cerrah ok da stanbul Celalettin

kendinden habersiz yaplacak bu tayin dolaysyla ciddi sorunlar kararak kendisinin izni olmadan stihbarat ubesi Mdrnn grevden alnmasn kabul etmezdi. Bunun yannda Ahmet'i baarlarndan dolay istihbarat bakanl iindeki bir grevden almak ok zordu. Bu yzden Ahmet'in baka bir yere tayin 412

2.

Blm: Cemaat

edilebilmesi iin kendisinin tayin olma talebini belirten bir dileke vermesi gerekiyordu. Ahmet bunu kabul etmeyince merkezin planlarn uygulamas gecikecekti. te bu sralarda Hrant Dirik ldrld. Bu olayn ardndan, zaten aralar gerilmi ama bunu belli etmeyen stihbarat Daire Bakanl ile stanbul Emniyet M d r 1 n d e bu durumu frsata evirme ve bu olayda her hatay ortaya dkme eilimi balad. Merkez her trl ariv imknna sahip olduunu, Bakanlk ve Genel Mdrln imknlarn kullanabildiini ve istenen mfettii grevlendirme olanam elinde butundurdugunu hesaplayarak bu olayda stn gelmeyi planlyordu. Mesele o kadar byk boyutlara varmt ki Hrant Dink olayndaki Emniyet mensuplarnn kusurlarn aratrmakla grevlendirilen mlkiye mfettileri Ahmet 1 sulamak, hatta mahkemede cezalandrmak iin neredeyse sahte evrak bulmaya kadar her eyi denemekten geri d u rm uy o r 1 a r d . stihbarat Dairesi ile beraber alyorlard. alenen taraflard. Mfettiler atandnda ilk davranlar makul olmayp dikkat ekince bakanlkta tandm ve gvendiim mlkiye mfettii arkadalara bu kiiler hakknda bilgi sordum. Birinin evresinde Fethullah Hoca cemaatinden olduunun bilinmesi haricinde bir sorunlarnn olmadn syledi. Tahkikat balad (bana gre bu olayda ne stanbul Emniyet Mdrl, ne de stihbarat Daire Bakanl personelinin kastl olarak bir kusuru yoktu. Belki eksikleri, ihmalleri vard ama asla kastl olarak yaplm bir ey bulunmuyordu. Eer bir eksiklik varsa bunda da kusurlar eitti veya Ankara'nn bu kusurda daha fazla pay vard. stanbul ise daha az kusurluydu. Zaten davayla ilgili mfettilerin hazrlad rapora uygun verilen kararlar bozan idari mahkeme kararlar ve bir yl akn aratrma yapan babakanlk mfettilerinin raporlar bunu doruluyor). Soruturma balaynca mfettiler alenen stanbul'u sulamak, Ankara Daire Bakanlm temize karmak iin zel gayret sarf ediyordu. Olayn iki tarafndan biri stanbul'da Emniyet Mdr Celalettin Bey ile Ahmet iken, dier taraf stihbarat Daire Bakam Ramazan Akvrek olmasna ramen 413

2.

Blm: Cemaat

mlkiye mfettileri stihbarat Daire Bakanl perso nelini bilirkii olarak atamt ve onlarn raporlarna Emniyet dayanarak Mdr fezleke ve dzenliyordu. Sonunda stanbul Cerrah

stihbarat ube Mdr Ahmet'in yarglanmas istendi. Vali bu karar Ahmet asndan onaylad. Celalettin Cerrah asndan onaylamad. Ahmet'in dava amas zerine stanbul dare Mahkemesi, karar bozdu. Tekrar tahkikat yapld, yine ayn karar verildi. Tekrar kar dava ald, dare Mahkemesi taraflardan biri olan stihbarat Daire Bakannn astlar olan kiilerin tarafsz bilirkii olamayacandan yeniden karar bozdu. Bakanlk davay tekrar ayn mfettilere verdi. Grevlerini iyi yapan, ikisi de eskiden yardmcm olmu Levent Yarmel ve Durmu Demirba isimli iki polis bamfettii, mlkiye bamfettiinin talebini karlamak iin bilirkii olarak grevlendirildi. Mlkiye bamfettii polis bamfettilerini zorluyor, Ahmet'i ve stanbul Emniyetini sulu gstermek istiyordu. Olay aslnda u ekilde cereyan etmiti. 1 yl kadar nce Trabzon Emniyeti Yasin Hayal'in Hrant Dink'e eylem yapaca ve bunun iin Hayal'in stanbul'da yaayan aabeyinin yanna gidecei bilgisini muhbir Erhan Tuncel'den alyor. Bunun zerine Trabzon Emniyeti stanbul Emniyetine haber veriyor. stanbul Emniyeti Yasin Hayal'in aabeyinin adresi denen yeri aratryor, byle bir adresin bulunmadn tespit ediyor. Ayrca Hayal'in telefonlarn sorguluyor Trabzon'a ve onun aabeyiyle ve konuyu birlikte o anda Bylece Fakat Trabzon'da tahkikat Mlkiye bulunduklarnn grndn bildiriyorlar.

devrediyor

kapatyor.

Bamfettii, stanbul Emniyetinin olaydan nce yapldm iddia ettii tahkikat ve ilemlerin olaydan, sonra yapldna, bu ynde stanbul olaydan Emniyetinin nce sahte dokman syledii hazrlamaya olayn kalktna, ait incelediklerini faillerine

numaralarn aslnda olaydan nce hi incelenip baklmadna dair resmi bir yaz aldklarn ve polis bamfettilerden bu dorultuda rapor vermesini istemiti.

414

2.

Blm: Cemaat

Bu sistemleri ilk defa stanbul'da 1992 ylnda kurarken bakomiser bilen ve emniyet olan amiri polis rtbesinde brolar amirim ve yardmcm grevlerinde bulunan ve bu sistemi kullanmasn en iyi polislerden bamfetti Levent mlkiye bamfettiine verilen bilginin doru olmadn, bu durumda faillerin telefonunu sorgulayan dier kiilerin de, en aznda ilk bilgiyi veren Trabzon stihbarat ubesinin de yapt incelemenin grlmesi gerektiini ama imdi hi kimsenin bu sorgulamay yapmam gzktn, dolaysyla bu kaytlarn silinmi olduunun, bunun doru bir bilgi olmadnn net olarak anlaldn ifade etmi. Ayrca stanbul stihbarat ubesi personelinin olaydan nce telefon numaralar hakknda Trabzon stihbarat ubesinde grevli, olay hakknda ilk raporu yazan personelle grrken detay sorgusu yapmadan baz bilgilere sahip olamayacan sylemilerdi. Dolaysyla polis bamfettilerinin, mlkiye bamfettiine gelen bu yaz ve evraklarn sahte/uydurma olduunu ima ederek bunlar grmemi olalm dediklerini duydum u ortaya kmt: stihbarat Daire Bakanl telefon detaylarn (HTS raporlarn) kimin ne zaman hangi numaray incelediinin tutulduu log kaytlarn deitirmiti. Bu ok vahim bir durumdu. incelediini Merkez gvenirliliini Herhangi yitirmiti. Gvenlik bu amacyla kaytlar tutular log kaytlar gemite kimin hangi numaray hangi tarihte tutuyordu. bir olay olursa incelenip, grevlilerin sorumluluu tespit ediliyordu. Ha unlanaca zere 1999 ylnda Ankara Emniyetinde baz grevlilerin devletin nemli makamlarnn telefonlarn sorgulad, bu log kaytlar sayesinde ortaya karlmt. Bu, sistemin gvenlik supabyd ama imdi Daire Bakanl bu kaytlar deitiriyor, kimin hangi telefonu sorgulad bilgilerinden istediini karabiliyordu. Bu, istediini de koyabilecei anlamna geliyordu. lerde istemedii bir grevli olursa buradaki bilgileri deitirerek kiilerin sorumluluklarn deitirebilecekti. Bu ilemi yapmak iin bilgisayar sistem operatr dahil olmak zere en az 5-6 kiinin bilgisi ve rzas lazmd. Demek ki hepsi bu isin iindeydi. Bu ii anlayanlar iin ok vahim bir 415

2.

Blm: Cemaat

durumdu: Daire Bakanl gvenlik iin konan sistemi istedii an deitiriyordu. Sonunda. Ahmet grevinden alnd, zorlukla Polis Okulunda grev bulabildi. Yerine ise normalde hibir zaman bu greve gelemeyecek, gerekli niteliklere sahip olmayan (sol rgtler konusunda, bilgi ve deneyim ile evveliyatnda pratik sokak tecrbesi yeterli olmayan), hatta sosyal ve psikolojik adan sorunlu olduunu deerlendirdiim Ali Fuat Ylmazer bu greve atand. stanbul Emniyet Mdr sahip olduu gce ramen Ahmet'in gidiini engelleyemedii gibi Ali Fuat Ylmazer e alenen muhalefet etmesine ramen onun greve getiriliini de engelleyemedi. Belki elli tane mdr stanbul'a tayin ettirmemeye muktedir bir gce sahipti, herkese kar dikleebilirdi ama ve benzerlerine kar koyamad. Belli amalar olanlar, istedikleri gibi faaliyette bulunmak isteyenler bu konuda kendilerine mani olacak bir engeli daha nlerinden kaldrm oldular. Dantay olaynda faillerin Ergenekonla ilikilendirilmesini Ahmet ve ammaz, yani stanbul Emniyet stihbarat ubesi desteklememitir. Bunun yanl olduunu, eldeki delillerle byle bir balantnn kurulamayacan aksine Alparslan Aslan'n her eylemden nce ve sonra stanbul'daki eyh Salih Kurt er ile irtibat kurduunu, Aslan'n telefon HTS raporlar iyi okunursa bu irtibatn daha tutarl olduunun grlece iard. Aslnda ite o gn Ahmet'in stanbul'dan alnmas gerektiine karar verildii kanaatindeyim. Ankara, Dantay olay ile Er gen e kon balantsn kurmak istiyordu. Delilin olup olmamas nemli, deildi, onlar bunu istiyordu o kadar.

stihbarat ve KOM Neden Ele Geirilmek stenir?

lke genelinde istedikleri gibi bilgi toplamak, istedikleri kiilerin faaliyetlerini izleyip renmek gayesinde olanlarn yap-ilk ey Emniyet stihbarat Dairesini ele geirmektir. Orada hkim konumda olmalar gerekir. Bunu MT zerinde etkinlik kurarak da yapabilirler ama o kurum daha ilerisine msaade etmez. Eer sadece bilgi 416

2.

Blm: Cemaat

toplamak yerine haklarnda bilgi toplandklar kurum ve kiiler hakknda adli ilemlerde bulun m ak da isteniyorsa Emniyet KOM Dairesinde etkin olunmas arttr. Sadece merkezi yaplar deil, operasyonlarn en ok ynetilecei bata stanbul, Ankara olmak zere baz nemli illerdeki bu dairelerin uzants ubelerin de ele geirilmesi gerekir. Eer sadece bilgi toplamak ve bunlarla ilgili adli ilem yapmakla da yetinmeyip her memur, asker ve zel kanunlarla korunan kiiler hakknda da ilem yapmak isteniyorsa, o zaman zel yetkili mahkemelerin savclar ve hkimleri zerinde de etkin olunmas gerekir. Emniyet stihbarat Daire Bakanl sahip olduu geni teknik imknlar ile herkes hakknda her trl bilgiyi toplayabilir, kim kimlerle gryor renilebilir, eline telefon alan herkesin irtibatlar ve ilikileri belirlenebilir. Hi kimse onlardan ilikisini gizleyemez. Emniyet stihbarat Daire Bakanl ve her ildeki ubesi, hatta baz ilelerdeki birimlerinin istihbari dinleme yetkisi var dr; kiiler dinlenir, izlenir ve bir sre sonra evraklar imha edilir. Yllarca her konuda ve her kurumdan toplanm tere haydara smayan bilgi bankalar mevcuttur. Dahas kimsenin hesap edemeyecei teknik imknlara sahip Trkiye'nin her ilindeki istihbarat ubelerini 7000 bin civarndaki personeli vastasyla lke genelinde her yerde izleme faaliyetlerinde bulunma olanaklar vardr. Onlan yalnzca Emniyet Genel Mdr ve ileri Bakan denetleyebilir, mfettiler dahil kimse binalarna giremez ve ilemlerine karamaz. KOM Daire Bakanl merkez ve lke genelindeki rgtl sular ve organize gruplarla ilgili tahkikatlar yapar, ayn zamanda adli dinleme ve izlemenin Emniyetteki en etkin merkezidir. zel yetkili savclar ve mahkemeler biraz da kanunlar zorlayarak herkes hakknda dorudan dava aabilir, gzalt karar verebilir, tutuklayabilir. Fakat normal hallerde devlet memurlar hakknda grevleri nedeniyle iledikleri sular iin tahkikat yaplmas 4483 sayl kanuna gre belli makamlarn iznine tbidir. le memurlar iin kaymakamlardan, il memurlar iin valilerden, merkez memurlar iin genel mdr ve benzeri amirlerden,

417

2.

Blm: Cemaat

niversiteler iin YK veya rektrden izin art vardr. Bu izin olmadan dorudan dava almaz, belli sust halleri haricinde savclar dorudan tahkikat yapamazlar. Ama herhangi bir fiil zel yetkili mahkemelerin grev alanna giriyor denince herkes hakknda dorudan dava alabilir. te Trkiye'de son yllarda, byle bir plann uygulandn gryoruz. MT'e hkim olsanz, sadece bilgi toplarsnz, belki bunlar saptrarak kullanabilirsiniz ama daha ilerisini yapaAksiyonel bir eylem gerekletirme arzusundaysanz, MT size yetmez. Bu dorultuda nce KOM Daire Bakanl, sonra stihbarat Dairesi Bakanl, ardndan da stanbul ve Ankara stihbarat ubesi ve bunlarla paralel olarak zel yetkili mahkemelerin savc ve hkimlerinin de belli oranda belirli eilimlerde olan kiilerden oluturuduunu bugn net olarak grmek mmkn.

Emin Aslan Hakkndaki ftira

Emin Aslan 1980 ncesinden beri istihbarat hizmetlerinde alm; Balkesir, Elaz, stanbul ve Ankara stihbarat ube Mdrl, daha sonra stihbarat Daire Bakanl. KOM Daire Bakanl ve Emniyet Genel Mdr Yardmcl gibi grevlerde bulunmu, yurtii ve yurtdnda (zellikle yurtdnda) yabanc emniyet tekilatlar nezdinde ok saygn bir isimdir. Kendisini 1985 ylnda Elaz stihbarat ube Mdr olduu tarihten bugne kadar yakinen tanmasam, bu kadar saf ve temiz birinin bu grevlere atanacana asla inanmam; saf insan numaras yaptn zannederim. Emin Beyle olan i ilikimiz onun Elaz'da, benim Diyarbakr'da stihbarat ube Sorumlusu olarak grev yaptmz yllarda balad. Daha sonra onun stanbul'a atanmas ile o tarihlerde siyasi ve ideolojik olaylar dolaysyla en sorunlu iki ehir olan Diyarbakr ve stanbul ube Mdrleri olarak yine srekli irtibat halinde olduk. Bunun akabinde onunla olan i ilikimiz stanbul'dan Ankara'ya tayini sonras benim onun yerine stanbul stihbarat ubeye atanarak halef-selef olmamz, ardndan 418 onun Daire Bakan

2.

Blm: Cemaat

Yardmcs, bilahare stihbarat Daire Bakan olmas ile benim stanbul stihbarat ube Mdr olarak onun ast grevinde bulunmam ve son olarak benim stihbarat Daire Bakan Yardmcs olarak emrinde almam eklinde devam etti. Susurluk Sreci nedeniyle istihbarat camias dna kmamla birlikte, ksa sreli bir kesintinin ardndan onun 2001 ylnda Genel Mdr Yardmcs, benimse 2003'te KOM Daire Bakan olmamla i ilikimiz yeniden balad. Edirne'ye srlmemle tekrar balayan ayrlmz, haftada bir telefonla ve ylda bir-iki kez Edirne'ye geldiinde veya benim Ankara'ya gittiimde yaptmz grmelerimizle devam etti. Bizimki bir ast- st ilikisini aan sayg ve sevgi erevesinde bir aabey-karde ilikisrydi. Karlkl scak sohbetlerimiz olurdu. Hukuki ve genel her konuda, hatta uzman olduu konularda bile hi byklk duygusu tamadan benim de fikrimi alr, emin olmak iin bana pek ok eyi sorard. ok farkl bir dostlua sahiptik. Farkl gelenek, kltr ve evrelerden gelmi olmamza ramen her ikimizin de drst ve namuslu olmak, kimseye ktlk yapmamak gibi temel dorular ortak olduu iin ayn eye inanlarn akrabal gibi aramzda farkl bir yaknlk ve ba olumutu. O her konuda ve herkese kar mlayim, hi kimse ile atma iinde olmayan, yumuak huylu, dmanna kar bile makul biriyken, ben baz konularda daha keskin, sert bir yapya sahiptim. Bu zelliklerim haricinde ortak ynlerimiz ok fazlayd. Emin Beyle yaadklarmz bir kitaba smayacak kadar fazladr.

Emin Bey'e Kurulan Komplonun Balangc

Tahminim 2009 yl eyll ay balaryd, Eskiehir'e yeni atanmtm. li ve sorunlarn renmeye altm gnlerdi. Bir gece ge saatlerde KOM Daire Bakan Ahmet Pek telefonla arad ve KOM ube Mdrleri ile Diyarbakr'da toplantda olduunu belirtip, Habip Kanat diye birini tanyp tanmadm sordu. Son on yldr unutkanlm vard, eskisi kadar her eyi ha 11 rl ayam ryord um, hi not defteri tamadm ve her eyi zihnimde tutabildiim gnler 419

2.

Blm: Cemaat

artk geride kalmt. Ona bu ismi hatrlamadm syledim. Bunun zerine bana stanbul'da uyuturucu operasyonu yapldn, bir kiinin yakalandn ve Emin Bey'in kendisine Habip Kanatin muhbir olduunu sylediini ama dairede kaydnn olmadn, eski KOM Daire Bakan olmam sebebiyle benim bu kii hakknda bilgi sahibi olup olmadm sormak iin aradn syledi. Ben bu ismi eleman olsa da olmasa da hatrlamadm, tamdk gelmediini, ayrca aradan zaman getii iin de hatrlayamayacam syledim. Birka gn sonra baka bir konuyla ilgili olarak Ankara'ya gitmitim. Emin Bey'i ziyaret ettim, ben yanma girmeden nce sanyorum KOM Daire Bakam Ahmet Pek veya Dairedeki narkotik imde biriminden kendi birileriyle "Bu telefonla adamla konumu. srekli Odaya girdisize kendine gryoruz,

gnderiyoruz gryorsunuz. Bu adamn eleman olduu belli ya ona gre ilem yapn, yok elaman deil diyorsanz o zaman bizim hakkmzda ilem yapn." e syleniyordu. Ayn kiiden bahsettiini anladm ama ahs hi tanmadm ve olay da bilmediimden konu nedir mdrm diye sormadm. Birka gn sonra polis dosyalarndan szdrld belli olan Emin Beyle Habip Kana t'm birlikte ekilmi fotoraflar ayn anda birden ok gazetede yer ald. Hepsi de tek bir kaynaktan edinilen bilgiyle beslendii belli olacak ekilde, "Cumhuriyet tarihinin en byk uyuturucu operasyonunu, 'captagon baronu' Habip Kanatin Emniyet Tekilatnn 'iki' numaral ismi Emin Aslan' makamnda ziyaret etmesi byle grntlendi". "VIP arlamann fotoraflar 'delil' olarak dosyaya girdi. Uyuturucu baronu Habip Kanat ile emniyetin iki numaral ismi Emin Arslan'm yan yana ekilen fotoraflar" eklinde Emniyet Genel Mdrlnde, stanbul Polis Evinde ve bir kafede ekilen fotoraflar benzer haberlerle tm basnda yer ald. Tm gazetelerde bu fotoraflarn dava dosyasndan alnd alenen yazld. Bir mddet sonra haberlerde Emin Bey'in mevcutlu olarak Ceza Mahkemeleri Kanunumun (CMK) 250. maddesiyle zel Hali'te Yaayan Simonar ...,....................___..............................___ 420

2.

Blm: Cemaat

yetkili mahkemenin savclna Murat Nemutlu ve Mustafa Aral isimli iki polis mdr ile birlikte arldm duydum ama ok da nemsemedim. Ortada bir yanllk var, nasl olsa meselenin asl anlalr diye dndm. Telefon trafiinin youn olacan dnerek ben de arayp sknt yaratmayaym diye Emin Beyi aramadm. Fakat savclktaki ifade srecinin uzamas, saatlerce srmesi, arkasndan hkime ifade verilmesi derken gece saat e kadar telefonun banda mahkemede bulunan kiilerden haber almaya altm. Sabah doru netice belli olmutu, tutuklanma talebiyle sevk edildii mahkemede serbest braklmt. Olayn bu kadar ciddi olmas ok garipti, Emin Bey uyuturucu iinde olamazd ama savclk olay bu kadar ciddiye aldna gre bu ite bir gariplik vard. Ne olabilirdi? Birka gn sonra Emin Bey bayram dolaysyla Balkesir Akay'daki yazlna gidecekti, akam ailecek Eskiehir'e bize uradlar. Gece polis evinde beraber oturup sohbet ettik, yannda savclk ve mahkemedeki ifadesi vard onlar okuduk. Emin Beyin savclkta ifadesi alnrken sorular sorular korkuntu, hatta kendisine sorulan son soru dehet vericiydi. Sanki Emin Bey yeralt uyuturucu dnyasnn bir adamym gibi bir hava yaratlyordu. Soru aynen yleydi: "pheliye hakknda Habib Kanat isimli uyuturucu hap imalat, ticaret ve ihracat yapan ahs grev yapt birimin nfuzundan da istifade ederek kollad, bu ahsn hasmlarna yine bu ahsn verdii bilgiler nda operasyonlar dzenleterek uyuturucu hap piyasasnda kendisinin tekel oluturmasn salad, kendisine devaml surette stanbul ve Ankara Narkotik ubelerde yaplan grev deiikliklerini bildirip bu ahslara ynlendirdii ve yine bu ahslar da arayarak hakknda referans verip koruyup kollanmasn salad, bu srete kendisinin KOM Daire Bakanl yapt dnemden itibaren Habip Kanatla ilgili yaplan ihbarlar hasralt ederek bu ahsa kar teknik ve fiziki takpli bir soruturma yaplmasn engelledii, Habip Kanat'm kimliini, kiiliini, eylemlerini, hakkndaki iddia ve ihbarlar bilgi ve sylentileri bildii halde kollad, tahkikata maruz kalmasn 421

2.

Blm: Cemaat

engelledii, bu ynde ast konumundaki mdrlere talimatlar verdii, yakaland srete aklanmasn salamaya ynelik tavassut giriimlerinde bulunduu, lehine bilgi ve belge toplad, muhbir olarak kayd bulunmayan ahs muhbir gibi gstermeye alt, bu amala baz Emniyet Mdrlerine talimatlar vererek lehine hususlar aratrd iddias hatrlatld. Kendisiyle Habip Kanat arasndaki yaknln, ilikinin lehine gsterdii aba ve gayretin Emniyette muhbir konumunda bulunan dier ahslara da Emniyet mensuplarnca yaplp yaplmad, ayn konumdaki ahslarn aranp aranmadklar, kollanp kollanmadklar hususu soruldu ve rgte yardm etme fiilin ilenmesinden sonra yardmda bulunacan vaat etme suu soruldu/' diyordu. Evet, soru aynen byleydi. Bu soruya sormak da cevap vermek de mmkn deildi. Savc, Emin Bey'i batan mahkum ederek, inanlmaz ar sulamalarda bulunuyordu. Bana gre bu iddialarda bulunmak mmkn deildi, bunun iin ok ciddi delillere ihtiya vard. Savc ile hkimin ald ifadelere bakldnda arada korkun bir fark mevcuttu; hkimin ne kadar tarafsz olduu belli oluyorsa, savc da o kadar pein fikirli idi. Emin Bey'e yneltilen sorulardan eldeki delillerden ok onu mahkm etme anlaynn baskn olduu net anlalyordu. Elde, Habip Kanat hakknda 1998 ylnda Suudi Arabistan'dan gelen bir ahsn ihbar ve ilerinde Habip Kanat n (hatta kimlii bile Kanat Habibi eklinde farkl yazlmt) da bulunduu 20-30 kiilik bir grup hakknda uyuturucu kaakl yaptklarna ynelik Bulgaristan'dan 2001 ylnda gelen bir bilgi vard. Gelen her ihbar illere yazlm, aratrma yaplm ve cevaplar alnmt. Bunlarn belgeleri dosyada mevcuttu, hatta stanbul Narkotik ubesi o zaman bir sre Habip Kanat 1 dinlemi, izlemi ve cevap yazmt. stelik bu tarihlerde Emin Beyle Habip Kanat tanmyorlar ki koruma kollama sz konusu olsun. Bayram dn bana tekrara urayacaklard ama Emin Bey bayramdan dnmeden savc karara itiraz etti ve mahkeme dosya

422

2.

Blm: Cemaat

zerinde inceleme yaparak tutuklama karar kard. Emin Bey hemen giderek teslim oldu ve cezaevine kondu. O gnlerde birok gazeteci tandk, arkada bu olayn aslnn ne olduunu soruyordu. Ben de olay tam bilmemekle birlikte bu iddialarn doru olamayacan anlatyordum. Aslnda tm anlatmlarm basma aklama yapmaktan ok gazeteci arkadalara bilgi vermek ve onlar inandrmak amalyd. Bu ekilde arayanlar arasnda Milliyet gazetesinden Nedim ener de vard. Oma da ayn eyleri anlattm. Bana bunlar yazabilir miyim diye sordu, aslnda yazmas iin deil olayn asln bilmesi
T 3Jfi ~

katmtm ama.

istersen yazabilirsin dedim. Yazlmas niyetiyle konumu olsam daha uzun ve daha kapsaml anlatabilirdim. Ertesi gn Milliyet'te "Avc mdrme kefilim dedi" eklinde manetten bir haber yaynlanarak "Ben yaparm, o yapmaz," mealindeki aklamam yansd. nsanlar Emin Beyi tanmadklarndan ilerinde "acaba doru mu?" eklinde bir phe uyanabilir. Fakat benim iin Emin Beyin byle byk ve organize ilerin deil en basit usulszln bile ierisinde olmas imknsz. Milliyet'te bu haberin yaynlanmasndan sonra tahkikat yapan KOM Daire Bakan Ahmet Pek beni telefonla arad ve "Ben de sizin gibi dnyorum kesinlikle Emin Bey masum. Hakknda delil de yok, sonunda beraat eder. Yukars [stihbarat Daire Bakanln kast ederek] batan beri konuyu takip edip izlemi, konu bize sonradan devredildi, onlar ok fazla iddiada bulundu. Bana gre Habip bu iin iinde fakat bu olayda Habiple uyuturucu kaakl arasnda ciddi bir ba da kurulamad, delil yok, bana gre o da beraat eder. Biz Emin Bey hakknda hibir ilem yapmadk, ismini yazmadk, savc yazd." dedi. Gazetedeki beyanm zerine Emin Bey'in tahkikatn yapan savc Mehmet Berk'in Emniyet Mdr Yardmcs zerinden istersem davayla ilgili tank olarak ifade verebileceimi sylemesi zerine, ifade verebileceimi ifade ettim. Genellikle adli ifade alnrken konuma srasnda asl anlatmak istediklerimi atlamamak iin akam, "Beyanlarm" balkl zellikle ifade etmek istediim konular 423

2.

Blm: Cemaat

ieren bir metin kaleme aldm, imzalayp yanma aldm ve sabah ifade vermek zere stanbul'a gittim. Beyanlarm balyla yazdm yaz aynen u ekildeydi.

Beyanlarm
Ben Emin Aslan' 1985 ylndan beri tanrm, yakn mesai ve iliki ierisinde oldum. Ar artlarda beraber altk. Gerek i gerekse zel yaam, ailesi ve evresi hakknda yeterli bilgi sahibiyim, kendisi ocuk saflnda, temiz, herkes hakknda olumlu dnen birisidir. Bence herhangi bir kiiden, herhangi bir amala gayri meru bir menfaat temin etmesi, byle bir eyi dnmesi, hayal etmesi, hesap yapmas mmkn deildir. Ancak saf ve temiz duygulan nedeniyle bazs kiiler tarafndan aldatlabilir, onlarn gerek yzn grnceye/gsterilinceye kadar iyi niyetinin neticesi olarak dardan baklnca uygun olmayan halleri gzkse bile, gerei grd an en ufak yanl olan kiilerle ilikisini keser. Gemite bunun birok rnei olaya ahidim, kendilerini farkl tantan kiilerle iyi niyetle ilikisi olduunda bu kiilerin uygun olmayan davran, i ilikisi ierisinde olduunu sylediimizde kesinlikle hemen tm ilikilerini kesmitir. Bugn iin Emniyet tekilatnda beraber alt hibir kimse onun iin "acaba yapm olabilir mi?" dncesine sahip deildir. Tahkikat yapan KOM Daire Bakan Ahmet Pek bile benimle konuurken, "Kesinlikle Emin Mdrm bu ite susuzdur, onun bu olayda su ilediine asla inanmyorum" demektedir. Meslek hayatnn byk ksm istihbarat hizmetlerinde getiinden adlandrlan ve istihbaratn ajan, muhbir, vs. adlarla elaman yardmc istihbarat elaman/ haber

olmadan yaplmayacan ok iyi bildiinden, gemiten beri yardmc istihbarat elemanlarnn kazanlmas iin ve onlarn sorunlaryla en

424

2.

Blm: Cemaat

fazla mesai sarf eden kiidir. Emniyete bilgi verdii iin veya bilgi vermek iin illegai oluumlar ierisinde yer almasndan dolay hukuki sorunlarla kar karya olan elamanlar iin ok urap, gayret gsteren biridir. Bu konuda yzlerce resmi giriimlerde bulunmu, riskli evraka imza atmtr. Birok meslektam tarafndan da bilinmektedir ki, yllar nce Emniyet makamlarna bilgi verip destek olmu insanlarn zel sorunlaryla halen ciddi olarak ilgilenmekte ve o kiilere destek olmaktadr. Zaman zaman grev deiiklii gibi sebeplerle haber elaman olan kiilerle ( ajan-muhbir) irtibatlar koptuunda yeniden balant kurmak gibi sebeplerle gemite tand ve imdi st rtbelere gelmi beraber alt grevlileri arad olaylarna ska rastlanr. Halen zel veya kopan irtibatlar nedeniyle beni Diyarbakr'dan arayan eski elemanlar olup ben onlarn sorunlaryla ilgili olarak Diyarbakr Emniyet makamlar ile sk sk grrm Emin Aslan hakkndaki dardan bu tahkikat usulne sulu uygun yaplmam, onun bakldnda gzkecek

kadar iliki gelitirmesi beklenerek harekete geilmitir. Ben uzun yllar olaylarn en youn olduu illerde istihbarat ve kaaklk hizmetlerinde altm. Bu birimlerin nasl hareket ettiini bilirim. Eer usulne uygun davranisayd; 1. Daha tahkikatn banda dinleme ve izleme yaplmadan Habip Kanatin ilikileri aratrlrken Emin Aslan ile telefon balants grldnde (ki bu noktada Emin mdrden en ufak phe sz konusu deildir ve o tahkikat yapan herkesin st amiri durumunda olduundan) ilk yaplacak ey, ondan Habip Kanat hakknda bilgi alnmal, hl phe varsa bu kiinin uygun olmayan faaliyetler ierisinde olduu sylenerek, ilikisini kesmesi salanmalyd. Gemite ve bugn operasyonlarmzn hedefi olabilecek benzeri insanlarla ilikisini grdmz ve emin olduumuz meslektalarmzdan ncelikle bu hedefler hakknda bilgi alp, sonra da ilikileri konusunda uyarrz. Bu sayede hem hedef kii hakknda bilgi alm hem de yanl anlamalar nlemi oluruz Daha dn benimle irtibatl olan bir 425

2.

Blm: Cemaat

kiinin baka bir ilin operasyonel almalarnn hedefi olduu tarafma iletildiinde, bilgi almak iin mracaat eden meslektam benden bu kii hakknda gnlerce toplayamayaca bilgiyi ksa srede alm, birok mphem konu onun asndan aydnlanmtr. Ayn benzeri davran burada da gsterilmesi gerekirken yaplmamtr. Eer daha bata Emin mdrden phelenilmi ise o zaman da birinci ncelikle bir st amir olan Emniyet Genel Mdrne ve tahkikatn asl sahibi haline Cumhuriyet aratrma getirilmesi Savclna yaplmas gerekirdi. bilgi ve verilerek de onun hedefi ileri grevin hakknda tahkikatn

Belki

Bakanlnca grev blm yaplrken farkl dairelere bakmas salanarak imdiki gibi astlarnca gereklerine aykr olarak bilgi gizlenerek deil grev sahas dna karlarak bu tahkikat ve kaaklk konularndan yaplmamtr. 2. Her olay o blgedeki zabta tarafndan aratrlmaktadr, bu yasal bir zorunluluktur. Emniyet ierisinde ondan fazla tamm vardr; yanllklar ve atmalar nlemek, zaman, personel, kaynak israfn engellemek amacyla mutlaka ilgili zabtayla i birlii yaplmas emredilmi olmasna ramen bu olayda stanbul Narkotik Polisi bir buuk yl hi bilgilendirilmemi, son anda operasyonun icras iin devreye sokulmutur. 3 Bugn sanki tahkikat yalnz uyuturucu kaaksna yneltilmi, Emin mdr hi hedef deilmi gibi tahkikat evraklar btn halinde savcla gnderilip Cumhuriyet Savcs resen kendiliinden Emin Aslan hakknda tahkikat yapm gibi gsterilmek istenmitir. Eer byle olsayd, bir buuk yldr yaplan tahkikat dosyasnda asl fail olan Hseyin Rza Ik ite Habip Kanatin kullanlan edildii, btn tm ilikileri, uyuturucu nereden imalatnda nasl temin nasl kimyasallarn uzaklamas salanabilirdi. Bu da

uyuturucu

haplarnn

yurtdna

tand gibi birok husus ortaya karlm olmas 426

2.

Blm: Cemaat

gerekirdi. Oysa darya yansd kadaryla bu konuda tahkikat dosyasnda bir buuk yllk almada oimamas gereken ciddi eksiklikler vardr. Ayrca bir buuk yldr yaplan tahkikatta her safhada kendisine haber verilmesi gerekirken hi haber verilmeyerek hem grev gerei yerine getirilmemi hem de kendisinin hedef seildii ima edilmitir. Kayseri ilinde bir uyuturucu imalathanesinde sust yakalanp, bu sutan mahkm olan Selim Gezer'in yakaland operasyon srasnda Kom Daire Bakanydm. Anmsadm kadaryla, operasyona ilk baladmz gnlerde phelilerin kimliklerini bilmiyorduk. Bir-iki gn sonra Selim ismi ortaya ktnda, Narkotik ube bir anda daha nce zerinde alma yapld belli olan Selim Gezer hakknda geni bilgiler ieren bir dosya getirdi, imdi bu bilgilerin eski tarihte baz bilgi kaynaklarndan gelen bilgiler zerine yaplan almalardan elde edildii kanaatine varyorum. Kaaklk Dairesinde alan eski meslektalarmdan rendiim kadaryla Habip Kanat hakknda 1998de Suudi Arabistan ve 2001'de Bulgaristan'n bilgi vermesi zerine Kom Daire Bakanl, bu kii hakknda bu tarihlerde stanbul Emniyet Mdrlnden resmi yazyla tahkikat ve bilgi istemi ve stanbul Emniyet Mdrl resmi cevap vermitir. Yani bu kii hakknda emsali ihbarlar, hakknda yaplmas gereken eyler yaplmtr. Bata Almanya, Hollanda ve ngiltere olmak zere yabanc lkelerde yzlerce Trk hakknda istihbari bilgi gelir, KOM Daire Bakanlnn ilgili ubesi bu kiiler hakknda aratrma yaplmas iin bu bilgileri ilgili illere gndererek tahkikat yaplmasn salar. Habip Kanattan birden fazla grme yaplarak uyuturucu hap, cap-tagon imalat gibi konularda bilgi alnm, rapor tanzim edilmi, bu raporlar alma sistemine sokulmutur. Bu durum fiili olarak bu kiinin muhbir olarak kullanldn gstermektedir. O kiinin muhbir listesine alnp alnmamas

427

2.

Blm: Cemaat

Kom

Dairesinin

i ileyii

ve idari

ilerinin

yaplndaki

eksikliklerle ilgili bir konudur. Habip Kanatn bilgi verme amal gelip gitmeleri srasnda Emin mdrle aralarnda samimiyet ve insani iliki gelimitir, tahkikat safhasnda bu ilikilerin sua yorumland kanaatindeyim. Habip Kanatn yakalanmas sonras ise tahkikat yapan grevliler nce bu kiiyi Daire Bakanna sormu, yeterli bilgi alnamamas zerine istanbul Narkotik ube Mdrne gemite bu kii ile muhbir olarak bilgi alma amal tanzim edilen tutanaklar gnderip, "Bakn buna ramen eer sua kartna inanyorsanz hibir ey yapmanza gerek yok, cezasn eksin. Yok eer inanmyorsanz, gemite muhbir olarak verdii bilgilere bakarak durumunu deerlendirin, savcla bilgi verin." demitir, (istanbul Narkotik ube Mdr Cengiz Malbelei'nin beyan) Bu da yaplmas gereken en uygun davran biimidir. Eleman gzken kii kanunsuz ilerin iinde ise daha nce verdii bilgilere baklarak: sulu ise cezasn eksin denir. Verdii bilgilere gre amac devlete yardm ise konu Cumhuriyet Savclna aktarlarak hukuki durumunun deerlendirilmesi istenir. Emin mdrn bu davran zaten niyetinin, ilikisinin ne olduunu ak olarak ortaya koymaktadr. Hanefi AVC 02.10.2009

fadem alnrken bu beyanlarm savcya verdim, ayrca sorular zerine 4 sayfalk ifademi verdim. Bu beyanlarm ve ifadem birlikte dosyada yerini ald. fade haricinde genel olarak da biraz sohbet ettik. Savcya Ahmet Pek ve dier tahkikat bilen polis mdrleri ile grmelerimi, aktardm. Benim ifademin ana temas, bu tahkikatn kendisinin tahkikatlk olduuydu. Usulne uygun davranlmamt; tekilat teamllerine ve bilinen usullere uygun deildi. Eer ciddi bir 428 Emin Bey'in masumiyetini gsteren hususlar

2.

Blm: Cemaat

tahkikat yaplrsa, Emin Bey'e ynelik bir komplo hazrlamaktan bu tahkikat yapanlar yarglanrlard. Sonra Emin Bey hakkndaki iddialar teker teker incelemeye baladm. Basta dosyada gizlilik olduu iin dosyadaki her s ey i grmediimizden aklmzda soru iaretleri vard. Ardndan iddianame yaynland ve dosyadaki her eye vakf olduk. Dosyadaki bilgileri inceledike gariplikleri fark etmeye baladk. Benim Milliyet gazetesinde yaynlanan, daha sonra dier basn organlarnn atf yaparak yaynladklar aklamalarm, "Beyanlarm" balkl dava dosyasna konan yukardaki 2,5 sayfalk aklamalarm ve ayn mahiyetteki ifadem ok akt. "Emin Bey'e kefilim, ben yaparm ama o yapmaz." diyordum, olayn komplo olduunu syleyip tahkikat yapanlar suluyor-dum. Fakat sonra daha iddianame muhataplarna verilmeden savclktan szd belli olan arptrlm gazete haberlerinde benim iin "Kefilim dedi ama yakt," eklinde geree aykr, sadece toplumu farkl y n l e n d i r m ey e ynelik haberler kyordu. Sonra iddianameyi temin edip baktm, gerekten de beyanlarm arptrlmt. Bunun zerine mahkemeye gndermek zere durumu anlatan bir dileke hazrladm. Baz hukukular dilekeye gerek ne gerek var, gidip durumada bunlar anlatrsn dediler. Yazdm dileke yleydi:

AIR CEZA MAHKEMES BAKANLIINA STANBUL

Sayn Emin Aslan hakkndaki iddianamenin mahkemece kabul ile birlikte baz basn yayn organlarnda iddianamedeki baz blmler yorumlanarak "... AVCI KEFL OLAYIM DERKEN YAKMI" gibi balklar altnda, beyanlarmn aksi ynnde ifade verdiim ima edilerek yorumlarda bulunulmakta olduunu grdm. Emin Aslan hakknda yrtlen soruturma nedeniyle basnda yer alan aklamam ve sonrasnda Cumhuriyet Savclna verdiim bunu dorulayan ifadem ve bu ifade ncesi 429

2.

Blm: Cemaat

hazrlayp ifade srasnda savcla beyanlarm balkl belge dava incelendiinde grlecei zere;

sunduum sayfalk mevcut olup,

dosyasnda

Tm beyanlarm uzun yllar beraber alm olduum Emin Aslan'n masumiyeti, temiz ve drst olduu, asl olarak tahkikat yapanlarn kusurlu olduu zeredir. Yllarca bu tahkikat yapan birimlerde yneticilik yapm, bu birimlerin alma biimi, kullandklar yntemler ve halen alanlarn uzun yllardr tanyan, genel durumlarn bilen biri olarak yaptm aklamalar maddi temelleri salam, hayatn tm gerekleri ile uyumlu bir aklamadr. Buna kar tahkikat yapanlarn anlatm ve iddialar ise hayatn olaan akna uygun deildir. Benim beyanlarmn ana temasna hi deinmeden, ifade arasnda tahkikat yapanlarn iyi niyetli olmadklarna dair gsterdiim rnek ve anlatmlar tam tersine evrilerek Emin Aslan'n aleyhinde kullanldn hayretle okudum. Benim ne ifademde ne aklama veya beyanlarmda bu ekilde bir ifadede bulunmadm halde iddianamede "Kendisine gvenilmedii Ben yazl iin bu yollarn uygulanmad' yapanlarn cmlesi daha ie kullanlmtr. Sayfa 64, ilk paragraf, son cmle. beyanmda tahkikat balamadan nce ariv aratrmas yaptklarnda Habip Kanatn KOM Dairesine gemite muhbir olarak bilgi verdii, Habip Kanatn Emin Beyle sk sk grt bilgisine ulatklarn ifade ettim. Byle bir durumla karlatklarnda yapmalar gereken alternatifin olduunu belirttim. 1. Tahkikatn daha ilk banda olduklarndan phe duymalar iin sebep yoktur, Emin Bey'le grp hem yeni bilgi almalar hem de Habip Kanat hakknda bilgileri vererek uyarmalar, 2. Emniyet Genel Mdrne bilgi vererek grev yerinin deiimini salamalar veya susuz olduuna inanmyorlar ise 3. Savcya bilgi verip Emin Aslan hakknda teknik takip de dahil ilem balatarak operasyonun hedefi yapmalar gerekirdi, bunlar yapmamlar eklinde ifade verdim. Fakat iddianamede anlatmlarmn bir ksmn atp yalnz bir cmlesini koyarak anlatmlarmn tersine manalar karlmtr. 430

2.

Blm: Cemaat

Yine iddianamede

benim tahkikat yapanlarn eksiklii

olarak deindiim, 2005 ylnda Kaaklk Daire Bakanl grevini yaptm dnemde gemie dnk ariv almas yaparak, yaklak 1975'li yllardan itibaren yaplan tm ihbarlar, ifadelen, kaytlar dijital ortama aldrdmz ve KOM Daire Bakanlnda internetteki arama motorlar tarznda bir alma ve aratrma imkn saladmz, bunun neticesinde ariv kaytlarna girip bir isim verildiinde o isme dnk yaplan tm ihbarlarn ve bilgilerin annda kartabildii, hakknda uyuturucuya ekilde gemite bulatna hemen Kanat bilgileri, ynelik ihbar yaplan, alma yrtlen her ahsn ihbar ve alma saylarn da gsterir kaytlarn ile Habip verdii grlebilecei hakknda tutulan dorultusundaki baktklarnda vs. tutanaklar, ifadelerim arive

grebildiklerini anlatmama, bu bilgilere 2005'te eriilebilir hale gelindiini belirtmeme ve bu imkna Emin Aslan'n deil, tahkikat yapan Daire Bakanl personelinin ulaabildiini, Habip Kanatn gemite KOM Daire Bakanlna bilgi verdiine dair tutanaklar grmeleri gerekirken, ahsn muhbir olmadn sylemelerinin doru olamayacan anlatmama

ramen iddianamede parantez iinde "gerek Emin Aslan gerekse dier mdrler Habib Kanata ynelik byle bir aratrma yapma ihtiyacn ya hi duymamlar ya bilgi sahibi olup ciddiye almamlar ya da bildikleri halde irtibat ve ilikilerini artrarak srdrmlerdir" karlmtr. Bu denerek bilgisayar beyanlarmn programna aksine yalnz manalar Daire Kom

Bakanl birimlerinde/binalarnda fiilen alanlar erimekte olup, Emin Aslan gibi baka binalarda alanlarn eriimine teknik olarak imkn yoktur. Zaten aleyhte de tank olarak Emin dinlenen Merkez Narkotik Mdr ifadesinde

mdrn kendisine "Bakn bakalm neyi var," diyerek kiileri sorduunu sylemektedir. ddianamenin 73. sayfasnda parantez iinde aynen yle denmektedir; "Tank olarak dinlenen dnemin KOM Daire Bakan, Eskiehir Emniyet Mdr Hanefi Avc ile dnemin Narkotik ube Mdr Gaffur Cem Cehdioiu, Selim Gezer'e ynelik yaplan operasyonda 431 Habib Kanat'tan aldklar

2.

Blm: Cemaat

bilgilerden faydalanmadklarn beyan etmilerdir. Bu ahsn Kilis'le irtibatn azaltt, bu nedenle kendilerine yeni bilgiler vermedii ifade edilmitir." Benim byle bir beyanm yoktur. Habip Kanai nceden hi duymadm, tanmyorum, nasl bu konuda bu kiinin Kilis'le irtibatn azaltt, bu nedenle yeni bilgiler veremediini sylerim. Yine iddianame sayfa 75'te "(tank olarak dinlenen Hanefi Avcfnn beyanlar Habib ve getirtilen ilikin kaytlar yapaca irdelendiinde, en ufak bir phelinin Kanata

sorgulamada bile ok net bilgilere ulaabilecei grlmektedir)" denmektedir. Yine iddianame sayfa 76'da "Habib Kanatn bu ynne ilikin herhangi bir aratrma ve sorgulama yaplmad, en basit bir aratrmada bile kendisi hakknda yaplan ihbarlar renilebilecekken (zellikle Hanefi Avc'mn ifadesinde beyan edildii zere), bu yola tevessl edilmedii,"denmektedir. Halbuki benim arivi dzenledik dediim tarih 2005 ve sonras, Emin Aslan'n Habip Kanat ile tanmas ise 2001 yllardr. deildir. Yine ben ajan, yani muhbir kullanlmasyla ilgili olarak usullere uygun olandan balayp artlarn zorlanmas nedeniyle pratikteki riskli kullanmna kadar olan btn hal ve ekillerini anlatmama, hata benim de hl irtibatmn olduu, haberletiim, ilerini takip ettiim muhbirlerin olduunu ifade etmeme ramen (ifadem sayfa 2, son paragraf) iddianamede bu anlatmlarmn ou atlp yalnz Emin Aslan hakknda olumsuz manalar kartlacak belgede de ksmlar ok ak, bir araya getirilip ifade tereddde Emin ve amacma aykr yorumlar yaplmtr. hibir meydan Aslan'n brakmayacak ekilde tm anlatmlarmn Ayrca arive bakma yetki ve imkn tahkikat yapanlara ait olup, Emin Aslan bu imkna teknik olarak sahip

masum olduunu, bu tahkikat yapanlarn usulne uygun davranmadn ifade etmi olmama ramen bu birimlerde alm ve herkesi tanyan biri olarak 24 yldr tandm Emin Aslan iin "Ben yaparm, o yapmaz" eklindeki beyanlarmn bu ekilde yorumlanmasn hayretle karlyorum. Bu kadar ak ve 432

2.

Blm: Cemaat

net

beyanlarmn

bu

ekilde

yanstlmas

tarafszlk

ve

objektiflik ilkeleri ile badamamaktadr. Sayn mahkemenin hak ve adalet adna bu durumu dikkate almasn arz ederim. Hanefi AVCI Bir dier tuhaf durum da yleydi. Emin Bey'in tutukland davaya 2006 ylnda Ankara'da balanm 2,5 yla yakn srdrlm, nihayet Ankara Savcl 08.09.2009 tarihinde bu davann kendi grev sahasnda olmadndan asl yetkili savcln CMK 250. Maddesiyle yetkili stanbul savcl olduuna karar vererek dosyay 08.09.2009 tarihinde bir polis memuru kurye ile stanbul'a gndermi (normalde posta ile gnderilir). Bundan sonras ok garip. 08.09.2009 tarihinde en erken saat 12'de yola kan 7 klasr ve 9 para CD eklerinden oluan ve grevsizlik karar verilmi dosya ayn gn stanbul'a geliyor, kayt lemleri yaplyor. UYAP (Ulusal Yarg A Projesi) zerinde ekilen kurada Mehmet Berk isimli savcya grev kyor; Sayn Savc bir gnde hatta birka saatte 7 klasr evrak okuyor, bu evraktan daha kapsaml olan dinlenen telefonlarn (kiminin bir yllk kiminin birka aylk) grme dkmlerini okuyup deerlendiriyor ve sular tespit ediyor. O kadar ayrntl inceliyor ki Ankara savcsnn 6 pheli gsterdii dosyada, kendisi pheli 20'nin zerine karyor ve hi ismi olmayan Emin Aslan' pheli yapyor. Sonra bu konuda talepnamesini yazp, hakimden tm phelilerin ev ve i yerlerinde arama yaplmasn, su konusu eyalara el konulmasn, yakalanmalarn, su unsuru olursa el konulmasn kapsayan bir karar karttryor. Ardndan bu karar ve tahkikatla ilgili polisin yapaca hususlar kapsayan birka sayfalk talimatlarn stanbul Emniyet Mdrlne yazyor ve stanbul Emniyeti ayn gn yer tespiti, keif, vs. yapyor ve 09.09.2010 tarihinde operasyon yaparak kiileri yakalyor.

433

2.

Blm: Cemaat

Tarihlere dikkat edelim. 8 eyllde Ankara savcsnn karar verip stanbul'a gnderdii bu kadar byk ve kapsaml bir dosya ayn akam stanbul'da inceleniyor ve mahkeme kararlar bile almyor. Bunun gereklemesi fiilen mmkn deil. Hi kimse, hatta 5 savc bile ayn anda alsa, bunu yapamaz, nk bunun iin zaman yok. Bu karara fiili olarak ancak 1 -2 saatlik bir incelemeyle varlm. Eer Ankara savcsnn yazdklar ile snrl kalnm olunsa, ona uydu denebilirdi ama dava bu kadar geniletildiine gre dosyann en az birka kere okunmas gerekirdi, buna da fiilen zaman yoktu. Maalesef tm belgeler bu gerekleri ortaya koyuyor. Bir savc bir gnde deil bir haftada hatta bir aydan nce bu dosyay okuyup, kaytlar dinleyip dosya hakknda karara varamaz. Dnyann en hzl okuyup dinleyen kiisi bile bu kadar ksa zamanda, hatta bir haftada bu dosyann yarsn bile okuyamaz. Bizim savc bu srede byle kapsaml bir dosyay nasl okumutu? Fiiliyatn byle olduu ite belgelerle bu kadar kesin. Ankara Cumhuriyet Savcsnn 08.09.2009 tarihli grevsizlik karar:

434

2. Bolum: Cemaat

tc A N K A R A C U M H U R I Y 1 1 BASAVCL ^CMK. 250. maddesi ile Grevli ve Yetkili C.Basavc Vekillii) Soruturma Karar No No

2008/7 68 209M 8
YO K SZLK. KARAR) S'fANHUl. CUMHURYL1 ASAVCJGINA (CMK. 25. Maddesi ile Grevli ve Yetkili)

DAVACI PHELLER

: K il : i i iusevn Hua IiK Ainan f'ieeoe olu 1 i 06. I909 doumlu Diyar baku i ee camkebr uf ky l< 2- Mehe! Hac Al,TA Ak kndk ve . Y ' IR S ; tospil .-.i,:)>. .!: 3 S-Si-n GURI I K- Ak K R N K : K R '.s lespi edilemedi ) ;>!i/ . A N /1! /''./K kimlik ve adresi tespit edilemedi -V !>

kiln*

belirlenemeyen l ) i U;.' UptteMter

SU

SU TARH!

t isimli ahslat tarafndanube nbeti telefonunu K hs uyuturucu hay tnsuyei <..:.enG: Mudur Markotk Sularla Mcadele k uuMd, haplarn baka jk yollarla den fabrikasnda Aydn ve Hd btr depoya nakledilecei, de bulunduu, bunun zerine ha uphek Hseyin stanbul ilinden mubieltl adreslerdeki imalathanelerde sentetik Rza IIK tarafndan ynetilen su rgtnn istanbul Hinde Suriye'ye sevk edilecei" ihbarnda jlatiar soruturma kapsamnda uyuturucu madde imal ettiinin belirlendii, elde eden turu teknik tienlenrin ve So/ konusu su rgtne ve ptetiee ynelik teknik takipdelilisi den dier soruturma
ilemlerinin bu haliyle laaliyet yerlerinin stanbul adli hudutlarnda bulunmas nedeniyle CMK 250 maddesi le yetkili stanbul Curnunyet Basavc Vekilliinizoe yrl'.lmasmde hukuki yarar ve zorunluluk bulunduu anlaldndan. CMK 12 ve devam maddeten gereince Cumhuriyet Basavc Vekilliimizin YETKSZLNE, Soruturma evrak ve adl emanetin 2009/90, 99. 103.125 U>6, 165, 181. 184 ve 193 srasnda kaytl emanet eyalarnn { CMK 250 madde ile Grevli ve YetUlij STANBUL CUMHURYET BASAVCILIINA GNDERLMESNE, lira* yolu ak olmak zere karar venld.08 09.2003

Su ilemek Amacyla Oyut Kurma. Ynetme ve bu Oijuiurt falyd erevesinde Uyuturucu Uyano Made mal ve i -.a-. .!.' Yapma : '/1/1:>/;> ( i b vc Sonras SORUTURMA EVRAKI NCELENM, . Kaak,:!-k i! Oryam/e Selaria Mucadctfc Daire UakanHj L i f i ; : Muderuanu U./eOe t a r i h l i y:. :. i>- -uou: iakl kurum inden arayan & ekek ahsn "lilaut 'a/la"ti-1 "'nuhtemeten 'aii

E k 1 : 7 Klasr soruturma evak ve CD lerin bulundu E k 2 : 9 adet emanet eyalar

Burada aka grld zere pheli says 6, Emin Bey'in ismi yok ve 7 klasr ve ou ses kaytlarn ieren CD olmak zere 9 adet eya ekli. Tarihi de 08.09.2010. Asl dosya ok daha karmak.

435

stanbul savcs Mehmet Berk tarafndan tanzim edilen iddianamenin balang ksm, 09.09.2009 tarihindeki yakalamay gsteren ksm: TC. STANBUL CUMHURYET BASAVCILII (CMK 250. Maddesi ile grevli) Soruturma No Esas No iddianame No DDANAME STANBUL ( DAVACI PHELLER olu 01/01/1957 d.iu Kilis Merkez Bykktah nf. ky. Nihat Kzltan Sk. Gazanfer Bilge Sit.N.5 B Blok D.17 Erenky Kadky/ istanbul adresinde oturur, atl sutan Tekirda 1 Nolu F Tipi Cezaevinde tutuklu. MDAF Av. Doukan zdoan, Av. Uur Arif (stanbul Barosu) GZALTI TARH TUTU KLAMA T. 55, 58 ve 63. md. Grevlerim esnasnda ve hl bulunduum ilde bu dosyann onda biri arlndaki dosyalar operasyona dntrmeden en az bir hafta evvel savcya tevdi ettiririm. stelik bu savclar davay uzun sredir izleyen, talimat veren, dinleme izleme kararlarn alan 436 : 09.09.2009 (4 gn) : 13/09/2009 : Av.Yksel Bulut. Av. Turgay zdoan, ) AIR CEZA MAHKEMESNE : K.H. : 1- HABB KANAT. Mustafa ve Emel 2009/18 31 2010/43 2010/33 TUTUKLU YAKALAMA LI

SEVK MADDES : TCK 188/1-5, 220/1-5, 282/1-3. 53, 54.

savclar olur. Yine de onlar bile dosyaya tam hakim olmak iin birka gn okuyup inceler, sonra talepnamesini yazp hkim kararn alr, ardndan talimatlarn Emniyetin ilgili ubesine yazarlar. En basitinde bile bir haftadan nce operasyon balayamazken bu kadar kark, kapsaml bir dosyaya bir gnde kimsenin incelemesi ve akabinde bununla ilgili bir operasyonun gerekletirilmesi mmkn deil. Peki byle bir ey nasl olabilir? Denebilir ki, savclar Emniyetin getirdikleri belge ve kaytlar incelemeden, polise gvendikleri iin onlarn yazdklarn doru kabul edip hemen kararlarn yazyorlar. Fakat dikkat edilirse burada iki husus da bu duruma uymaz. Birincisi, bu tahkikat Ankara Emniyet Genel Mdrl Koni Dairesi yapm gzkyor, dosya stanbul'da deil. stanbul polisi konuyu bilmiyor. Bu durum, o gnlerde greve yeni atanm olan Narkotik ube Mdr Cengiz Mal belei ve bir iki ay nce ube Mdr olan Blent Kksal'm ayn dosyadaki ifadeleri ile sabit. Ayrca bu tahkikattaki tm gizli izleme, takip vs. ilemlerini adl polis olan Kom Dairesi deil, stihbarat Daire Bakanlnn yapt anlalmaktadr. kinci nemli konu ise Ankara savcs zanllar belirleyip grevsizlik karar v erdii dosyay stanbul'a gnderdi. Bu dosyada Emin Arlar in ad yoktu. Hatta Ankara savcs dosyay inceleme tutana tutarak dosya ierii hakkndaki bilgileri zetlerken Habip Kanat ile baz Emniyet: mensuplarnn grme ve ilikilerinin var olmasna ramen mahiyeti ve kapsamnn anlalamadn belirtirken, stanbul savcsnn iki buuk yldr dosyay inceleyen Ankara savcsnn tespitleri hilafna dosyaya Emin Bey'i dahil etmesinin makul izah yoktur.
7.00 S1768 S oruturma

DOSYA NCELEME TUTANAI

C.Savclmzn 2008/768 sayl soruturma dosyas ve teknik deliller incelenmekle;

21 .12 .2008 gn saat 10 25 sralarnda E .G.M. Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire Bakanl Narkotik Sularla Mcadele ube Mdrlne yaplan bir telefon ihbarnda; "stanbul ili Tuzla ilesinde ve muhtemelen bir deri fabrikasnda 0.546.684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve 0.533.651 78 28

437

numaral telefonu kullanan Hdr isimli ahslar tarafndan uyuturucu hap retildiini ve retilen haplarn 1-2 gn erisinde baka bir depoya nakledileceini daha sonra ykl miktardaki haplarn Kilis'te bulunan baz ahslar vastasyla deniz veya karayolu ile stanbul ilinden Suriye'ye sevkyatnn yaplanan!' ihbarnda bulunulduu, bunun zerine GMK i 36 maddesi uyarnca teknik lakip katan verildii ve 2008/768 sayl sorutu manin balatld Bu arada 0 .546.684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve 0 .533.651 78 28 numaral telefonu kullanan Hdr isimli ahslarn. Cumhuriyet Basavc Vekilliimizin 200(3/240 sayl soruturmas zerinden yrtlen "ERVAN" sm ile bilinen soruturdma phelilerinden Hseyin Rza K ve Mehmet Naci ALTA'n kontrol ve yneliminde tam adresi tespit edilemeyen istanbul ili tuzla ilesi Oantze Dan Sanayi Bolesincte olduu lalmn edilen sentetik uyutuucu imalathanesinde Hseyin Rza iIK ve Mehmet Naci ALTA 'n himayesinde faaliyetle bulunduklarnn belirlendii Bunun zerine 2006/240 soruturma numarasna kayden yrtlen "ERVAN" ismiyle bilinen soruturmann phelilerirxien , Hseyin Rza IIK ve Mehmet Naci ALTA tarafndan koodne edilen ve stanbul l Tuzla ilesi Orga nze Don Sanayi Blgesinde olduu tahmin edilen sentetik uyuturucu imalathanesi ile idiyatl olabilecekleri deerlendirilen ve teknlt Utkpier devem eden evke! iDAYEK ihmesfnet HID A YCT , Halil il A YE I, H A L KANAT, Haztr n ;.,.,,,t, Hseyin Ra t IK, Mehmet Naci AL (A ve Seitar GURLEK isimli ahslar hakknda yrtlen atmann, 0.546 .684 77 41 numaral telefonu kullanan Aydn ve 0.533.65i 78 28 numaral telefonu kullanan Hdr isimli ahslar hakknda yrtlen 2008/768 Soruturma numaras ile birletirilerek, 2006/240 sayl soruturmadan tefrik edilmesi, iape ve ses kaytlarnn 2008 /768 sayl soruturma kapsamnda deerlendirilmesi ve ad geen ahsmla birlikten hareket ettikleri kannatine varlan Sleyman AKDEMR ve Osman .IGiK isimli ahslarn gemie dnek grmelerini ieren iape ve SO K kay.knma da 20138/768 hazrlk sorutun na kapsamna dahil edilmesi yonuncie 2L 12006 launinde KM Daire Bakan'na mzekkere yazld, Anlalmi;.
GEREK EDLEN

2006/240
TAKP

GEREKSE DELLLER

2000/768
BRLKTE

SAYIL

SORUTURMA SONUCUNDA

ELDE

IEK N K

NCELENDNDE:

Hseyin Rza K isimli ahsin ynetiminde Mehmet Naci ALT A, Cengiz ZORLU, Mustafa KULAK, Mustafa Fehmi 0K.AY, Setter GRLEK, Gl ETNTA, LC Hdr Mehmet Murat ZDEMR, Mehmet Emin KULAK isimli ahslar tarafndan ' * Tuzla Organize Deri Sanayi Blgesinde 12.Yol M2 parsel Urnay Deri karsnda 6 rtolu yol ile 2 Nolu yolun kesitii yerde bulunan kiremit renkli fabrikada sentetik uyuturucu retimi yapld, ad geen ahslarn gerek telim safhasnda gerekse sentetik uyuturucu yapmnda kullanlan kimyasal maddelerin temininde grev aldklar Hdr Mehmet Murat. ZDEMR tarafndan Hseyin Rza IIK'r ynlendirme ve talimatlaryla in'den getirtilen kimyasal maddelerin 03.04.2009 gn istanbul Pendik iies Slntepe Mahallesi Kahraman Sokak No:30/A sayl adreste bulunan OEPOya indirildii, sz konusu maddenin niteliine ilikin aratrma sonucunda bu maddenin," "ALPHA ACETYL PHENYL ACETONITRILE" isimli ktmyasai madde ve miktarnn da 5.750 kiio veya litre olduu . Bahse Konu maddenin, herhangi bir sentetik uyutuucu madde veya sentetik uyuturucu madde yapmnda kullanlan ara veya ana kimyasal maddelerin retiminde kullanlp kullanlmadna ilikin Kriminal Polis Laboratuvart Mdrlnden alnan yazda, "ALPHA ACETYL PHENYL ACETONITRILE {ALPHA PHENYL ACETOACETONITRILE}" maddesinin, sentetik tabletlerin aktif maddelennden olan ve yasal kstllk altnda bulunan AMFETAMN ve METANIFETAMN maddelerinin sentezlemcsinde ham madde olarak kullanlan "enzilmetilketon" (Fen!-2Propaeon)'un retiminde kullanld, ancak yasal kstllk altnda bulunmayan kimyasal maddelerden olduu Ayrca Hdr Mehmet Murat ZDEMR, Settar GRLER, Mustafa KULAK ve Vehii&l Fmm KUL AK isimli ahslar tarafndan istanbul ili Pendik ifesi eyhli Ramazanoglu mahallesi Kaynarca caddesi Mina Sokak 22 Numaral ikametin yannda (20 numara olabilir] bulunan ad t este de farkl hr sentetik uyuturucu imalatnn kurulduu ve retiminin yapldnn belirlendii, Hseyin Rza IIK isimli ahsn kiraya sanayi rerine bir ok irketinin olduu bu irketle- aracl ile sentetik uyuturucu imalatnda kullan ifan ana ve ara kimyasal maddeleri yurtdndan ve i piyasadan kolaylkla temin ettii, ayn blgede uyuturucu imalathanesi olarak kullanlan fabrikann yaknlarnda yasad faaliyetlerine zemin oluturmak iin yasal kimyasal relmle yaptktan b fabrikalarnn daha bulunduu, Hseyin Rza IIK ile Habib KANAT arasndaki irtibatn, Habib KAN AT m yannda bulunan Yakup BUDAK isimli ahs aracl ile saland,bu iki alsn birbirlerini hibir ekilde aramayn,Yakup BUDAK aracl ile haberletikleri.

438

Habib KANAT isrnl ahs hakknda yaplan aratrmada; Ad geen ahs hakknda bu gne dein uyuturucu madde ticareti konulu herhangi bir soruturma geirmedii, ancak soruturma evrakna eklenen ve tercmesi yaplan Bulgaristan Adl Makamlarnca hakknda uyuturucu madde ticareti suundan soruturma yaplan Veysel Kenan OZBK ve Selim GEZER'n talimatyla 12.07 1999 tarihined Habib KANAT isimli Trk vatandann karld, bu olayn sebebinin Trk uyuturucu kaaks aiieier arasndaki hesaplama olduu, Habib KANA I'm Trkiye'ye ynelik en nemli Amfetamn kaaks olduuna dair halen geerli bilgiler bulunduunun bildirildii, bu yarnn Edirne Valilii Mlki idare Amirlii araclg ile 24.03.2000 tarihinde ECM Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele ano Mdrlne gnderildii,

Habib KANAT'n,Emniyet Genel mdrl personelinden bir ksm kiilerle de balantl olduu ve bu kapsamda Murat NEMUTLU ile Mustafa ARAL isimli st dzey personel ile yakn iliki ierisinde bulunduu,bu ahslar ile zaman zaman istanbul ve Ankara illerinde yzyuze grmeler yapt, ahslarn telefon grmelerim ifreli olarak yapmaya altklar ve arasnda geen telefon grmelerinin phe arz ettii,ancak aralarndaki ilikinin boyutu ve kapsamnn lam olarak tespit edilemedii, Habib KANAT, Murat NEMUTLU ve Mustafa ARAL isimli ahslar hakknda alnan gizli izleme kararlan erevesinde, gerekletirdikten buluma ve grmelerin kayt altna alnd ancak fiziki artlarn olumsuzluundan dolay ses kaytlarnn alna m a d , pheli Habib KANAT'tn ayrca , stanbul ilinde ocukla; aracl ile yuz yze grmeler yapt evket HDAYET isimli ahsn kardei Halil HDAYET ve olu hmehmet HDAYET ile birlikte Suriye giri sk yaptklar evket HDAYET ve olu hmehmet HDAYET'in irtibatl olduu Suriye'de bulunan Nazr KOJA ve Suriye uyruklu Hac lakapl ahs ile aralarnda bir ticari iliki bulunduu, 2009 yl Mart ayr balarnda Hac lakapl ahsn lmesi zerine evket HDAYET in Hac lakapl ahstan bu ticaret karl 7-8 milyon dolarlk veya TL.uk bir alacaklarnn olduu ve bu paray Hac lakapl alsn yerme geen ocuklarndan i karl tahsil etmeyi dndkleri, ahslar arasndaki bu alacak verecek parasnn muhtemelen uyuturucu ticaretinden doan bir alacak olduu, Kanaatine vanlmlt SU RGTNN MALATHANELERNE LKN TEDTLERE BAKILDIINDA, Hseyin Rza IIK, Mustafa Fehmi O KAY ve Mehmet Naci ALT A ortaklnda olan TETA Kimya Sanayi Ve Ticaret Anonim irketinin kaytl okluyu 'Tuzla Organize Den sanayi Blgesi 6.Yol L4 1B Parsel "Iuzla/stanbul adresinde Cengiz ZORLU ve Mu rai ETN A'n kuruculuunda Glperi Kimya Tekstil Gda naat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited irketinin faaliyet yrtt; bahse konu firmann yine Tuzla Organize Den Sanayi Blgesi 7-A Yol P4-4 adresine tand, Soruturmann devam srasnda sentetik uyuturucu retimi yapld deerlendirilen fabrikalar iin CMK 140.madde gereince gizli izleme kararlar alnd ve su unsuru oluturduu deerlendirilen grntler elde edildii, Belirlenmitir Teknik takip almalarnn devam srasnda; 07.06.2009 gn Hseyin Rza IIK tarafndan Se-rkan KAYMAKI isimli ahsa bir madde teslim edildiinin belirlendii , ayn gn stanbul istikameti amlca Gieleri knda resmi polis ekipleri aracl ile ahsn kulland 34 EAS 52 plaka sayl araca mdahale edilmesinin saland ve arata yaplan kontrolde, ARACIN BAGAJ KSMNDA KUTU ERSNDE MAV P POET ERSNDE DARALI ARL 8 KLO 190 GRAM GELEN CAPTAGON YAPIMINDA KULLANILAN AvlFETAMN MADDES ELE GERLD, soruturmann selameti ve su rgt yaplanmasnn tam olarak belirlenememi olmasndan dolay C.Savclmzn bilgisi ve talimatlar dorultusunda, yakalamann normal polisiye bir kontrol esnasnda yapld izlenimi verildii, ara ierisinde bulunan Sarkan KAYMAKI ve Adnan SUZHUN isimli ahslarn gzaltna alnd, mraniye

439

2. Bolum: Cemaat

Cumhuriyet Basavclnn 09/06/2009 gL Kayden Adnan ve 2009/17S79 Soruturma savsn lraKdg SUZGUN'm serbes KAYl/AK nn ise tutukland, her ;upr barkan pheli Serkan KAYMAKI nn ifadelen dorultusunda, Hseyin Rza tK'n. 18.06,2009 gn gzaltna alnd ve Hseyin Ri7.a IIK m,hemen gzalt durumunu stanbul Barosunda 21577 sicil numaral Aya GNER isimli avukatna haber verdii, avukat Aya GNER in de ayn gn Settar GRLEK isimli ahs arayarak, Hseyin Rza IK'n mraniye Savclna gtrldn belirttii ve "FA8RKADAKLERN HABER VAR MI, HABER VER, ONA GRE' diyerek fabrikada alanlarn uyarlmasn istedii telefon grmelerinden belirlenerek,ad geen avukat Ayca GUNER n de soruturmaya dahin edildii ve teknik takip almas balatld. Anlalmtr CMK 140.MADDEYE GRE ELDE EDLEN GZL ZLEME GRNTLER VE PHELLER ARASINDAK GRME ERKLERNDEN; Hseyin Rza IIK kontrolnde bulunan Tuzla Organize Deri Sanayi Blcmde 'jv.Yoi iV2 parsel Umay Den karsnda 6 olu Yel ile 2 Neiu Yolun keilii yerde bulunan kiremit renkli fabrika ile. Yine Hdr Mehmet Murat ZDE MR, Mustafa KULAK ve Mehmet Emin KULAK koordinesmde stanbul ili Pendik ilesi eyhli Ramazanoglu mahallesi Kaynarca Caddesi tvlina sokak 22 Numaral ikametin yarmda (20 numara olabilir) bulunan binada ykl miktarda sentetik uyuturucu madde retimi yapld, ok ksa r> zaman zarfnda retimin bitecei ve bilinmeyen alclara sevkiyalm yaplaca.

bu tutanak dzenlenerek m?a altna alnmtr 07/09/2009

klasr ve binlerce telefon grmesini ieren CD'den oluan bu savc Mehmet Berk'in bir gnde (hatta dosyann

dosyay

gnderilmesinde yolda geen sre de dikkate alndnda yarm gnden daha az bir srede) inceleyerek karar almas gerekir. Ama bu kadar dokman incelemesine fiilen imkn yok. Bu dosya bir gnde okunup karar alnm, bu dorultuda operasyon yaplm gzkyorsa, bu durum belgelerle ve vaka olarak sa-bitse, bununla birlikte bu olay hakknda stanbul polisi nceden bilgi sahibi deilse, tm bu olanlar nasl gerekletirilmi olabilir. Daha da garibi dosya Ankara Savctlndayken savc tarafndan grevsizlik karan verilecei nceden bilinmiyordu, verilince stanbul'da hangi savcya decei kura benzeri bir yntemle belirlendiinden Savc Berke dosyann gelecei bilinemezdi. Dolaysyla Savc Berk normal artlarda hukuki olarak bu dosya hakknda nceden bilgi sahibi deildi. Ama hi 440

2. Bolum: Cemaat

tereddtsz Savc Berk bu dosya ieriini nceden biliyordu. Dosya nne gelmeden gnlerce nce dosyay bilen birileri savcya yapacaklarn sylyor ve savc da sylenenleri yerine getiriyor. Bu durumun aklen baka bir izah yok. Aka bu dosya normal yollarla Savc Berk'e nceden getirilmi olamayacana gre normal olmayan yollarla kim vermi olabilir? Bu tr dava dosyalar ncelikle Emniyette oluturulur, olgunlanca savcya sunulur, onun talimat ile operasyona dntrlr. Demek ki bu dosya Emniyette, stihbarat ve KOM Daire Bakanlnda oluturulurken, gnler ncesinde bu dosya veya dosyay tutan kiiler zerinde mutlak etkisi olan birileri dosyann geleceini yorumlayarak Savc Mehmet Berkin bilgi sahibi olmasn salad. Hatta bu polislerle dosya zerinde altlar, toplantlar yaptlar, dosyada pheli olarak ad gemeyen Emin Beyin dosyaya girmesi iin hazrlk yaptlar. Ankara Savcs grevsizlik karar verip dosya stanbul'a geldiinde, nce bu dosyann Savc Berk'e dmesini saladlar. Sonra, savc dosyay ap okumadan (zaten tm almalar yaplmt) nceden hazrladklar yazlar devreye soktular. Peki bunlar kim yapabilir? Hem polis hem de savc zerinde kini bu kadar etkin olabilir? Adliyede dosya dalmn yapar UYAP'a. kim etki edebilir? Hi kimsenin bunu yapmaya muktedir olmadn syleyeceklere kar iddia ediyorum ki bunlarn hepsini kesin olarak yapyorlar. Bunlar yaplmadan yaanan tm bu gelimeler salanamaz. Bu teoriden baka mevcut durumu izah edecek baka, bir teori de yok. Ankara savcsnn 2,5 yllk aratrma ve izlemesinde Emin Beyin ismi yokken, kim onun ismini davaya eklemitir? ok daha garip bir ey daha rendim. Btn basn organlarna datlan Emin Beyle Habip Kanatn biri stanbul Polis Evinde, dieri stanbul'daki bir kafede ve ncs Emniyet Genel Mdrlnn giriinde ekildii iddia edilen gizli fotoraflar dava dosyasnda bulunmuyordu (hatta Emin Bey'in iddiasna gre ifadesi alnrken 441

2. Bolum: Cemaat

savcnn masasmdaym, ama sonra dosyadan karlm). nk bu fotoraflarn ekildii 07.07.2008 tarihinde gizli izleme karar yoktu, hatta bu tarihte Habip Kanat bu dosya kapsamnda pheli bile deildi, izlenmiyordu, bu ynde bir karar mevcut deildi (imdi anlalyor ki o tarihte adli tahkikat olmamasna ramen istihbar olarak Emin Bey ve Habip Kanat izleniyor, takip ediliyordu). Peki bunun anlam neydi? Emin Bey bu dava dosyas kapsam dnda hukuka aykr olarak, hibir karar olmadan izleniyordu. stihbari olarak izlenemez mi? Evet izlenebilir. Zaten KOM Daire Bakan Ahmet Pek bana telefonda izlemeleri istihbaratn yaptn, onlarn nceden izlendiini sylemiti. Ama Emin Bey stihbarat Daire Bakan dahil hepsinin st, bu durumda olaydan Emin Bey'in st olan Emniyet Genel Mdr ve ileri Bakann haberi olmas gerekir. Ben sordum, ikisi de Emin Bey'in istihbari dinleme ve izlenmesinde kesinlikle haberlerinin olmadm sylediler. Baka garip bir olay daha oldu. Emin Bey, tutukland gn Beikta Adliyesinde koridorda beklerken bir kiinin elindeki anahtarlkla gizli ekim yaptn fark ediyor ve kamaya kalkan ahs yakalyor. ahs nce ayc olduunu sylyor, sonra istihbarat polisi olduu tespit ediliyor. ahsn elinde oto anahtarl eklinde gizli bir kamere olduu anlalyor. Anahtarln stndeki kapak karlnca iindeki cihaz oradaki avukat tarafndan grlyor ve bu anahtarlk oradaki savcya teslim ediliyor. Birka gn sonra ziyaretime gelen bir gazeteci istihbarat polislerinden anahtarlk eklindeki o kamerann adli tbba giderken deitirileceini duyduunu syledi. Adliyede grnt ekmek sutur. ahs hakknda ilem yaplr ve anahtarlk adli tbba gnderilir. Gazetecinin dedii gibi bu olayda gizli kamera eklindeki anahtarlk zerinde anahtar bile olmayan dz sradan bir cipin anahtaryla deitirilir, zerinde bu anahtarlkla yakalanan ve ilk bata ayc olduunu syleyen polis de cipin ofr olarak baka grev iin o anda mahkemede bulunan bir memur olduu kaytlara dsrlr.

442

2. Bolum: Cemaat

Hi kuku yok ki adliyenin emanetindeki gizli kamera anahtarlk alnp deitirilmitir. Adli emanette bir delil deitiriri-yorsa, o yerde ne adalete ne de o dosyalardaki delillere ve dosya ieriine gvenilir. Bu gizli kamerayla ekim yapan polis hakknda su duyurusunda bulunan avukatlar savcya gittiklerinde delilin deitirildiini anlarlar ve aadaki tutana tutarlar.

1 1I AN AK

Savclmu/ca sorulurnas srdrlen 20Od-54d.iV sayl evrakla emanete alnan, sua konu araba kumandas grnmnde olan ve emanet memurluum uzun 20W47*' srasnda kav l aletin, ikayetiler Orhan akmalu. A. Zuhal Dneme/er akrogh c Mustafa Serdar Akdoan "a gsterilerek, bu aletin pheliden ele geirilen alet olup olmad hususunun kendilerine aletin gsterilerek hu hususun tespiti iin. sua konu alei emanet memurluundan memur vastas ile getirildi. ine konulduu zarfn mhrleri sklerek kartlp, hazr olan ikayetilere gsterildi. Soruldu: B/.e gsterilen otomobil kumandas olduu sylenen cihaz grdk. Ancak bu cihaz 0MK 250. madde ile yetkili stanbul Cumhuriyet basavcl binasnda pheliden ele geirilen cihaz deildir. Bizim grdmz cihaz, biraz daha ksa. az daha o\ai w az daha geniti, t Serinde 3 tane butunu vard, t s tantnda (!SB girii vard dediler. Sua konu cihaz ald, iine bakld, soruldu. Bu cihazn i him de bizim grdmz cihazn i blm ile bir benzerlik gstermiyor. Bizim grdmz cihazn kapa aldnda USB girii net olarak gryordu. Bu cihazda USB girii yok. Grdmz cihaz ile grnt kaydedilmesi mmkn deildir. Bizim grdmz esas cihazn ucunda karneni objektifi grntsnde kk bir delii vard. Ayrca kapa ekilerek karlabiliyordu. Yani kapak srgl ekilde monteliydi. Objektifin yerleik olduu deliin yannda bir tane daha delii vard Bize gsterdiiniz cihaz kesinlikle deitirilmii ir cclile bu tutanak hep birlikte okunarak miza abna alnd 1 7/02''201') Cumhuriyet Savcs-27747 /.K. 10688 Av Orhan (, akmh

A \ . A Zuhal Dnme/er akruk

A\. Mustafa Serdar Akdoan

Ben bu kameray biliyorum, kullandm. Avukatlar doru tarif ediyorlar, grmeyen birisi zaten tarif edemez. Ayrca zerinde anahtar olmayan bir anahtarl yannda tamak da makul deildir. Bu tahkikatta rol alan birok kiiyle grtm, gelimeler hakknda bilgi almaya altm, tm dosyay okudum. Belki ben nyargl olurum diye benim haricimde narkotik konularnda bilgili hukukular olmak zere alt farkl kiiden gr aldm. Bu kiilerin ikisi hari dierleri birbirini bile tanmazlar. Onlar da benimle ayn grteydi. Sonu olarak, Emin Bey zorlanarak bu 443

2. Bolum: Cemaat

dosyaya dahil edilmiti ve baz konular kastl olarak saptrlmt. Habip Kanat hakknda 1998'de Suudi Arabistan'dan ve 2001'de Bulgaristan'dan gelen uyu.stu.rucu ii yaptna dair ihbarlarn dikkate alnmad ama iddias doru her deildi. ihbar Emin Bey bile Daire hatrlamyordu zamannda geldiinde

Bakanl ilgili illere yaz yazm, o iller kiileri izlemi, dinlemi, tahkikat yapm ve neticesini yazl olarak merkeze sunmutu. Resim yazlarla bu durum sabitti. Sulayc yazlar nce dosyaya konmu ama. yaplan ilemlerle ilgili yazlar Emin Bey tutuklandktan sonra dosyaya, girmiti. Daha sonra rendim ki Emin Bey'in bilinen tm telefonlar hukuka aykr biimde stihbarat Daire Bakanlnca uzun sreli olarak dinlenmiti. Yalnzca ad, hviyeti deil her eyi bilinen Emin Beyin telefonlar baka isimler iin alnm kararlarla, dinleniyordu. Yani hedef Emin Bey'di, onu hapse atmak ve zorda brakmak iin tm aratrmalar yaplm, Habip Kanat vs. ise bu ite bir frsat olarak kullanlmt. Bu dosyadaki en tuhaf eylerden birisi de dava dosyasndaki asl suun uyuturucu madde imali ve satm olmasna, bu sula ilgili tm olay ve faaliyetlerin stanbul'da gereklemesine ramen tm takip ve ilemler Ankara'da Emniyet Genel Mdrlnce yaplmtr. stanbul'da izlenecek kiiler, izleme karar alman i yerleri aylarca izlenmi ama stanbul'da hi grevli kullanlmam, yalnzca Ankara'dan gelen grevliler tm ilemleri yrtmtr. Bir ilde vuku bulan olaylar o ilin polisi tarafndan takip edilmelidir, merkezi birimler ancak o il isteyince destek verirler. Nadiren o ilin grevlileri takip edilen sua bulamsa, bu durumda da o ilin sua bulamam dier polisleri kullanlr, nk bir polis tekilatnn tamam sua bulamamtr. Gemite de meselelere hep bu ekilde yaklalmtr. Emniyetin devaml olarak yrrle konan genelgeleri, yerleik uygulamalar ve gelenekleri vardr. Ayrca hukuk da byle davranmay gerektirir. Fakat nedense bu olayda stanbul polisine hi bilgi verilmemitir. Bu tutum mevzuata aykrdr, Emniyetin kendisinin yaynlad ve srarla uyun dedii 444

2. Bolum: Cemaat

kuralara aykrdr. Bu konuda illerde ciddi sorunlar kabilir, zira kimse dierinin mntkasna giremez. stne stlk stanbul Emniyeti 2009 ylnn mart aynda H, Rza Ik ve Ali Km ve baz kiiler hakknda gvenilir bir kiiden ald ihbar zerine projeli bir alma balatr. Yani savcya sunduu geni bir raporla bu kiilerin telefonlarn 3 aylk dinleme karar alr. Ancak daha 2 ay kanuni haklar olmasna ramen, bir ay iinde hemen su unsuru yok diyerek dosyay nisan 2009'da kapatr, telefonlarn dinlenmesini durdurur. Ayn anda merkez de ayn telefonlar dinler ve su var karar verir. stelik stanbul'un bu dosyay kapattn konutuum ube mdr bile bilmez. stanbul izleme dinlemeyi kaldrr, ama kanuni sre olan 10 gn iinde savc tarafndan dinlenen kiilere bilgi verilmesi gerekmesine ramen hl bilgi verilmemitir. Merkezin tek grevi illeri koordine etmektir. stanbul H.Rza Ik ile ilgi bu dosya dolaysyla tahkikat yapyor, merkez de ayn kiiyi takip ediyor ama stanbul'la koordineli olarak almyor, bilgi vermiyor. ddianameye bakyorsunuz, esas konu uyuturucu imali ve kaakl olmasna ramen dosyada asl sanklar bir iki satrla geitirilirken Emin Arlar hakknda 35-40 sayfa ayrlmtr. Emin Aslanla ilgili kiiler hakknda tm illere iki defa tamim yaplarak varsa tm bilgilerin gnderilmesi istenmitir. Bu ilem baka hibir pheli ya da sana uygulanmamtr. Ankara Savcs tm dosyay incelemi Emin Bey'i sank olarak deerlendirmemitir, ancak dosya inceleme tutananda sanklarn baz emniyet mensuplar ile mahiyeti tespit edilemeyen irtibat ve ilikisinin varlna deinmekle yetimimitir. Ben unu ak olarak iddia ediyorum ki herhangi bir hukuku bu dosyay ve taraflarn iddialarn tarafszlkla incelediinde Emin Bey'in bu davann san olamayacan ve tahkikat yapanlar hakknda tahkikat yaplmas gerektiini ifade edecektir. Dava dosyasndaki telefon konumalarnn Emin Beyle ilgili olanlarnn tamamn kim. dinlerse dinlesin, bundan iddianamedeki sulan 445

2. Bolum: Cemaat

karamaz. Fakat u kadar kayt var denilerek ciddi pheler olduu imas yaratlmtr. Bu kadar byk, bir dosyay ilk bata kimsenin bakna ve inceleme imkn olmayacandan kuranlar ve davarm ulam sonulandrlmas iin en az 3-5 yl geeceinden kimse de bu davay hatrlamayacaktr. olacaklardr. Savcnn iddialarnda kimi yerde Emin Aslan'a uyuturucu konusunda bilgi verdii ileri srlen, muhbir olarak belirtilen Habip Kanat'm doru drst bilgi vermedii, verdii bilgilere dayanlarak hibir operasyon ya. da yakalama gerekletirilmedii belirtilirken baka bir yerde Habip Kanatn Emin Aslan zerinden tm rakiplerini yakalatarak piyasay ele geirdii, tekel olmak istedii iddia edilmitir. Birbirinin tam ztt olan bu iddialardan mantken yalnz biri kullanlabilir, ikisinin birden kullanlmasnn aklen izah yoktur. Savcnn iddianamesindeki gariplikler yle birka sayfa ile anlatlacak gibi deil. Emile Zola hr "tham Ediyorum" balkl makalesinde belirttii gibi "ftira ediyorsunuz" diye balayacak bir kitapla anlatmak mmkn. Ceza hukuku asndan Emin Bey'in durumu, bir kamu grevlisinin su iledii ne srlen baka kiiyle medeni ller iindeki irtibat tek bana suun icras srasnda kolaylatrc durum olarak kabul edilemez kuralna uyuyordu. En ar ile meslek disiplin ve e tk kurallar asndan incelenecek ve varsa ilem yaplacak niteliktedir. Emniyet ierisindeki cemaatin yapsn ve gcn bilen gazeteciler stanbul'daki cemaatin polislerine "Emin Bey'e bunu niye yaptnz," diye sorduklarnda, "Emin Bey'in bilgisayarnda 'Emniyette Fethullah rgtlenme' balkl bir rapor bulduk, ondan dolay yaptk," derler. Evet, ite gerek sebep budur. Tm dava dosyas oluturulurken Emin Bey'in aleni olarak masumiyetini gsteren hususlar zellikle gizlenip ilerleyen safhalarda karlmtr. Bu durum net olarak gzkmektedir, 2009 ylnn nisan ya da mays aylarnda Habp Kanatn yannda gelen bir kii kendisi hakknda tahkikat balatldm, 500 bin TL 446 Ancak komplo amacna

2. Bolum: Cemaat

verirse bu davann kapatlacan sylemitir. Bu kii ad, soyad her eyi ile bilinmektedir. Dosyada bunu dorulayan konuma kaytlar ve ifadeler vardr ama savc da dahil olmak zere hi kimse bu olay aratrmak iin hareket etmemi, bir yaz yazmam, kim bu rvet isteyen diye soru sormamtr. Bl da bu konuda soruturma yaplmamaktadr. Emin Bey bu tekilattaki en temiz ve drst insanlardandr. Hi kimse ona su izafe edemez. Herkes bilir ki o akeli ilerde olmaz. Yalnzca Trkiye'de deil, uluslararas camiada da en temiz polisler arasnda bilinir, Avrupa polisi, illegal faaliyetler iinde bulunan (uyuturucu kaaks ya da. mafya mensubu) Trk vatandalarn hem izlerken hem de bu gruplar ierisindeki ajanlar vastasyla, Trkiye'deki etkin tm polislerin gerek durumunu bilir; kimin kirli kimin temiz olduunu bizden daha iyi bilir, ona gre bilgi aktarr ve ibirlii yapar. Bu lkede kim ne yaparsa yapsn Avrupa polisleri nazarnda Emin Beyi lekeleyemezler, nk onlar daha nce gerekletirdii operasyonlarda Emin Bey ve anlay hakknda salam bilgilere sahiptirler. Emin Bey'in uluslararas gvenlik camiasnda saygnl vardr, gelecekte uluslararas kurulularda grev alacak, milli menfaatleri koruyacak biri kiidir. Lekelenmi, hayat boyunca mcadelede ettii eyle sulanmtr. Ona bu kadar iftira edilebiliyorsa, cemaati, polisi, savcs bir olup dier polisleri her sutan, her olaydan yarglatabilirler. Cemaatin. Emniyet ierisindeki rgtlenmesine kar kan hibir polisin tekilatta tutunma imkn yoktur.

ki Emniyet Genel Mdr Yardmcs Hakkndaki zmir Tahkikat

Emniyet Genel Mdr Yardmclar Mustafa Gc ve Celal Uzunkaya'nm harcand tahkikat da ibretlik bir vakadr. Ayrca Emniyet, hatta devlet ierisinde cemaatin gc ve operasyonlar konusunda fikir vermesi asndan ok nemlidir. 447

2. Bolum: Cemaat

Mustafa Glc Emniyet ierisinde MSP, RP, AKP izgisinde biri olarak bilinir, ama hi dini konular hakknda konutuunu, sohbet ettiini de grmedim. Ben hi yakinen almadm., tanrz ama hep resmi olduk. Benim istihbarattaki ilk grev yerim olan Diyarbakr'da altm srada o da merkezde Haber Alma ubesinde alm, fakat onu ben ok sonra tandm. lk tandmda Ali Gkimen'in stihbarat. Daire Bakan olduu srada kendisinden daha kdemliler bulunmasna ramen o Daire Bakan Yardmcs yaplmt. Bu dorultuda resmi yazlara ube Mdr parafnn stne Bakan Yardmcs olarak Mustafa G parafnn almas istendi, bunun zerine dier ube mdrleri daha kdemli olduklarn syleyip bu istei kabul etmeyince baka yerlere srldler. Devran deiip nal Erkan Emniyet Genel Mdr olunca bu defa Mustafa ve arkadalar baka yerlere srldler. Mustafa uzun sre polis okulu veya pasif yerlerde alt, terfileri engellendi, hakszla urad. Sonunda terfi ederek birinci snf olmutu, bu sre zarfnda benim kendisiyle hi irtibatm olmamt. Mustafa Glc'nn ok okuyan, kurslarda herkese zorla da olsa kitap okutup zet kartan biri olduunu duyardm. Sokak polislii fazla olmadndan, fiili polislik hizmetlerinde fazla almadndan her olay komplo teorileriyle aklayp, olaylarn perde arkas glerce ynlendirildiine inanan biri olduu kanaatine sahiptim. AKP hkmeti kurulunca 2003 yl haziran aynda Emniyet Genel Mdrlnde yaplan ilk 4 atamada ben KOM Daire Bakanlna atanrken, Mustafa Glc APK Daire Bakan olarak atanmt. Daha sonra Emniyet Genel Mdr Yardmcs oldu, direk bilgim olmasa da kendine yakn bilinen ekibindeki baz arkadalarn nemli mevkilere atamak iin frsatlar deerlendirdii, hatta bir iki hamle sonra Emniyet Genel Mdr olarak byk ilin mdrleri, stihbarat ve KOM Daire Bakann kendi denetimine alaca anlalyordu. Aslnda son bir hamlesi kalmt, ben de onun bu kanaatte olduuna inanyordum. Dier her ynn beensem de bu

448

2. Bolum: Cemaat

adan

yaptklarn

hi

onaylamadm

gibi

karsnda

durup

yaptklarm eletiriyordum. Mustafa'nn en byk mcadelesi Fethulah Glen cemaatinin Emniyet ierisindeki yaplanmasna ynelikti. Hatta anlatldna gre bu konuda abartl tavrlar vard. Benimle bu konular hi konumad, muhtemelen beni de cemaatten zannediyordu, nk benim evremde hep cemaatten kiiler vard. Evveliyatn bilmiyorum ama bir gn Genel Mdrle, Asayi Daire Bakan Hseyin zalp aabeyin yanna, gittiimde telala eitli yazmalar yapldn grdm. Sonra Hseyin aabeyle Adana, Hatay, Osmaniye ve Gaziantep illerim dolap asayi asndan onun denetim ve eitim faaliyetleri iin, benimse gezi olarak katldm bu yolculukta baz eyler rendim. Ayrca bir tarihte KOM Daire Bakan Ahmet Pek ile bu konuyu konuan baz kiilerin sohbetlerine rast geldim. Anlatlanlardan rendiim kadar ile gemite zmir'de istihbarat biriminin bilgi kayna olarak kulland, farkl rgtler hakknda bilgi veren ancak baz olumsuz davranlar nedeniyle stihbarat ubesinden iliii kesilen rfan Er bartran, Emniyet Genel Mdr Yardmcs olan Celal Uzunkaya'y daha komiser olarak zmir stihbarat ubede alt yllardan beri tanyan birisiy-mi. Bu elamann bir baka zellii ise gemi tarihte Fethullah Hoca hakknda olumsuz ve incitici isnatlarda bulunan bir rapor hazrlayan bir polis ajan olmasdr. Erbartran biraz fazla igzar, her ie burnunu sokan, kendini olduundan farkl gsteren bir kii. Celal Uzunkaya ile ilikileri eski yllardan balayarak devam etmi. Bu arada Emniyet Genel Mdrlne uzun bir ihbar mektubu gelir. Bu mektupta anlatlan konular Mersin'den zmir'e, oradan Bursa, stanbul ve yurtdna kadar geni bir alanda birok olay ve ok kiiyi ilgilendiren niteliktedir. Mektup esasen Mustafa Gic ve Celal Uzunkaya'y ikyet eden bir ihbar mektubudur. hbarlar o kadar geni ve detayldr ki, en az 20 kiilik bir ekip her imkn kullanarak aylarca alsa ancak bu kadar kapsaml bilgileri toplayabilirdi. Hatta mektuptaki baz konularn muhatab olar 449

2. Bolum: Cemaat

kiiler bile bahsi geen konulardan habersizdir, ihbar mektubu sonras aratrlnca doru olduu anlalr. Bu eski elaman uzun sredir tand Celal Uzunkayalm Almanya'daki damadn tanyormu. Ondan bir eyler yapmak adna 50 bin mark bor veya ortaklk ad altnda para alm. Bu olaydan Celalin haberi yoktu, ihbar mektubunda bu konu anlatlnca aratrm ve maalesef doru olduunu anlam. Olayn bu kadar iinde olan Celalin haberinin olmad konularda ihbarcnn haberi ve bilgisi vard. ok ak gzkyor ki birileri polisin bilgi kayna olan rfan Erbartran'. onun tm irtibatlarn, Celali, Mustafa Glc'y ve onlarn yaknndaki herkesi dinlemi, izlemi ve bulduu bilgileri birletirip bir ihbar mektubu hazrlamt. hbar mektubu mfettilere havale edilir. Zannederim Mustafa konunun mfettilere gitmesi konusunda srar eder, tehlikeyi biraz hissedince hakkndaki her iddia aratrlsn der ama bir yandan da uzaktan bu soruturmay takip edip kapatlmas iin aba gsterir. Fakat bilemedikleri baka bir ey daha vardr, KOM Dairesi de adli takibat balatmtr. Bir mddet sonra mfettiler tahkikat bitirir, galiba bir ey bulunamad sylenerek kapatlr. Bir sre sonra zmir zel Yetkili Cumhuriyet Savclnn koordinesinde ve arka planda Kom Dairesinin destekledii zmir Emniyet Mdrlnn operasyonu balatlr. rfan Erban-tran isimli kii yakalanr, Emniyette gzaltna alnr. ddialara gre gzaltndayken ok nemli eyler aklayacan syler. Hemen savcya bilgi verilir, hi grlmedik bir biimde gece zel yetkili savc Fatih Gen ktibesini alarak Emniyete gelir. Savc 23.11.2009 tarihinde sabaha kadar ahsn yaklak 39 sayfalk ifadesini alr. Tutarszlklarla dolu bu ifadede, zanl rfan Erbartran bir sayfada "Bana bir ey olursa Celal Uzunkaya ve Mustafa Glc sorumludur," derken, baka bir yerde "Celal Uzunka-ya benim 25 yllk dostum,, ondan, hi zarar grmedim,''' der. Aslnda savc daha ifade almadan Emniyet Genel Mdrlne 20.11.2009 tarihinde yaz yazarak hemen tutuklu i olduu iin cevap ister. Yazda "rfan Erbartran isimli kiinin Emniyet Asayi 450

2. Bolum: Cemaat

Daire Bakanlnca kullanlan muhbir olup olmad, muhbir deilse herhangi bir konuda bilgi kayna olarak kullanlp kullanlmad, kullanlyorsa biriminizce nasl irtibat kurulduu, rfan Erbartran'a elden para verilip verilmedii veya herhangi bir demenin yaplp yaplmad, .. ok ivedi gnderilmesi" istenir. Bugne kadar grlmemi bir biimde kendisini pek fazla ilgilendirmeyen idari bir konuda savcnn mana verilemeyen bu sorusu dikkat ekiyor, olayn normal da seyrinde gitmediini daha ifadesi gsteriyordu. ahs 20.11.2009 yakalanm,

alnmadan savc ayn gn 20.1 1.2009'da Emniyet Genel Mdrlne konu hakknda bilgi sormu, yaz Ankara'ya gitmi, KOM Dairesi bir yaz ile cevab Asayi Daire Bakanlndan istemi ve yaz Asayi Daire Bakanlna gelmi, ilemler balam. Tm bu ilemler hi grlmemi bir hzla ayn gn gerekletirilmi. Normalde resmi evrak savclktan emniyete bile bir iki gnde gelirken, bu defa ayn gn iinde savc yazy yazp zmir Emniyetine veriyor, oradan KOM Daire Bakanlna gnderiliyor. KOM Dairesi tekrar Asayi Dairesine yaz yazyor ve Asayi Daire Bakanlnda yaz ileme giriyor. Ben bu hzla alan bir sistemi bu olaydan daha nce Emniyette ve adliyede hi grmemitim. Emniyet Asayi Daire Bakanl ilk cevab hemen 21.11.2009'da veriyor. Cevapta rfan Erbartran isimli kiiyle daha nce ayn ilde grev yapan bir emniyet mensubu vastasyla 25.07.2009 tarihinde irtibat kurulduu, stanbul'da hunharca ldrlen Mnevver Karabulut cinayeti faili Cem Garipolu'nun yerinin renilmesi ve yakalanmas konusunda ksa sreli kullanld, birka defa iae-i bade ve seyahat masraflar ile zorunlu giderleri iin elden czi miktarlarda para dendii ifade edilerek, Mnevver Kara bul ut'un faili Cem Garipolu'nun 27.09.2009 tarihinde yakalanmas ile bu tarihten itibaren bir daha irtibat kurulmad belirtilir. gn sonra savc Fatih Gen 24.11.2009 tarihinde yeniden Emniyet Genel Mdrlne dorudan bir yaz yazarak Bar Eser (gerek ad rfan Erbartran) isimli bir ahsn muhbir olarak kullanlp kullanlmad, kullanlmsa hangi birim tarafndan 451

2. Bolum: Cemaat

kullanld bilgisinin OK VED gnderilmesini ister. Ayrca ayn tarihli baka bir yazyla Emniyet Asayi Daire Bakanlndan daha nce 20.11.009'da sorulan sorulara 21.11.2009 tarihinde verilen cevaplar zetlenerek, 1. rfan Erbartran ile muhbir olarak grlmesini salad belirtilen meslek mensubunun kim olduu sorulur. 2. rfan Erbartran'a kimin ne kadar deme yaptna dair belgenin ve ahsla temas kurulan tm konularla ilgili belgelerin onayl bir suretinin gnderilmesi talep edilir. Bu defa daha hzl bir kurye polisle ve uakla cevap verilmesi istenir. Aslnda Emniyetin gizli muhbir kullanm, bilgi alma usulleri, vs. ile rtl denekten yapt demeler savcl ilgilendiren konular deildir. Fakat 25.11.2009'da Emniyete gelen evraka ayn gn 25.11.2009'da Emniyet Genel Mdrl Asayi Dairesinden verilen cevapta ahstan alman bilgilerin stanbul Emniyet Mdrl Asayi ve KOM ubeleri ile paylald belirtilip yaplan ilemlerin gizlilii nedeniyle Trk Ceza Kanunu ve ilgili mevzuattaki ilgili maddelere de atfta bulunularak soruturmayla dorudan ilgisi olmayan selameti bilgilerin gnderilemedii fade edilir. Soruturmann takdirde bakmndan vazgeilmezlii karar verildii

hepsinin gnderilecei yazlr. Bu arada istenen tm bilgiler de ifahen savcya aktarlr. Savcnn tm bunlarn cevabn zaten bildii, uzun sredir dinlenen rfan Erbantran'm telefon konumalarnda Emniyette kimlerle nerede, nasl grt, hatta ifadesi 23,11.2009'da alnrken de savcnn sorduu sorularda bunlarn ok daha ilerisindeki hususlarn bilindii anlalmaktadr. Sylenenlere gre de savcyla grlm, verilen cevap yeterli grnm ve dava kapatlm gibi gzkyordu. Bu yazma yaplnca haberim oldu ve anlatlanlar dinleyince bu davann kapanmayacan, ciddi sorunlar yaratacan, ya savcnn tarafl ve zel amal olduunu syleyip deitirilmesini istemeleri ya da alenen cemaat kkenli bir operasyonla kar karya olduklarn aklamalar gerektiini syledim. Olmas gereken, byle bir davay zel yetkili mahkemenin basavc vekilinin yrtme siydi. ki Emniyet Genel Mdr Yard imcisinin adnn getii bir tahkikat 452

2. Bolum: Cemaat

basavc vekili yrtmeliydi. llerde eer bir il ube mdrnn ad bir davaya konu olursa, il savclarnn ya kendileri ya da savc vekilleri tahkikat yrtmekte, basit bir ifade alma ilemini bile kendileri yapmaktadr. Bu davada da byle olmas gerekirdi ama szlerimi ciddiye almadlar. Ksa sre sonra dediim kt. Cevaplar yeterli bulmayan savc yine allm yntemlere benzemeyen ekil ve ierikte 21.12.2009 tarihinde iki ayr yaz gnderir. Birinci yazda eitli basn organlarnda kan haberlerde rfan Erbartran'n Emniyet Genel Mdrl uhdesinde olan deneklerden 40.000 TL ald iddia edildiinden Asayi Daire Bakanlnca 17.12.2009 tarihindeki yaz ile belirtilen demelerden baka (bu arada yaplan yazmalarda demelerin evraklarn vs. savcla gnderildii anlalmaktadr) deme yaplp yaplmad, eer yaplm ise buna. ilikin evraklarn bir suretinin gnderilmesini, ikinci yazda ise olay soruturan Polis Bamfettileri O. Olgun ve D. Demirba ile Asayi Daire Bakam F. zalp'in tank olarak ifadeleri alnmak zere 24.T2.2009'da zmir'deki savclklarda bulu.nmalarm ister. Aslnda uygulamada bu tr bilgiler illerdeki savclklar stnden iletilir. Bu olayda, zmir savcs talebini Ankara savcsna iletmeli, Ankara savcs bilgileri alp zmir savcsna gndermeliydi. Bu zamana kadar sistem hep byle iledi ve hl da byle alyor. Mesela iletilir. Ksa sre sonra savc ii daha da bytr ve iki genel mdr yardmcsn mevcutlu olarak zmir'e arr. Gece ge saatlere kadar devam eden durumalar sonunda, serbest braklrlar, sradan gzken bu olay korkuntu; tarihte 2. olayd Bu kadar nemli olan olay neydi? ki Emniyet Genel Mdr Yardmcsn belgelerini tutuklatmak iin mahkemeye armay, bu devletin kadar istemeyi, verilen cevaplarla yetinilmeyip benim ifadem veya benim mdrlm-deki bilgiler dorudan baka illerin savclarnca deil, ilimiz savcl zerinden

olaanst biimde izlemeyi gerektirecek olay neydi?

453

2. Bolum: Cemaat

Davada gizlilik vard. Avukatlara ve sanklara dosyadaki bilgiler verilmemesine ramen zmir'deki deil, stanbul'daki baz polisler ifadeleri tek tek btn gazetecilere datyordu. Bunlarn iinde, savcnn gece gidip Emniyette ald 39 sayfalk ifadenin imzasz kopyas da vard. Emniyet Genel Mdr Yardmclarnn sulu olduklarm sylyorlard. Bana da bir gazeteci bu ifadeyi ve deerlendirmesini gnderdi. Okuduumda hayretler ierisinde kaldm. Ortada bir ceza davasna konu olacak olay yoktu, bu tr davalarn daha arn bile biz il savclarmza gtrdmzde, "Bu konu hukuk davasnn konusu olur, davac kii gidip hukuk mahkemesinde dava asn," diyorlard. Hadi ok zorladmz diyelim, bu olaydan en fazla sulh ceza mahkemesinin grev alanna giren dolandrclk davas kard. Fakat bizim savc olay zel yetkili mahkemeye tam ve ortaya kocaman bir ete davas karmt. nyargs olmayan tarafsz herhangi bir savc bu ifadeyi okuduunda bu olay asla zel yetkili mahkemeye ve savcsna tamaz, bu insanlar bu kadar ar ithamlarla lekelemez (ki en ar sulamalara, ynelik sorular ifadede var, bu sorulardan eldeki delillerin ne olduu net anlalyor). Bu olay maalesef iki Genel Mdr Yardmcsnn grevden alnmasna sebep oldu. Daha da garibi bu iki Genel Mdr Yardmcs mevcut hkmetin getirdii Bakan'm en ok gvendii kiilerdi. Bunlar tekilatta ok gl insanlard. Herkes ok iyi biliyordu ki, bu iki grevli baka alardan eletrilebilse de maddi menfaat elde etmek uruna en ufak bir sua rmazlard. zellikle, Celal Uzunkaya iyi yetimi, kaliteli bir polisti, benim iin en iyi zelliklere sahip polis efiydi. stanbul, Ankara gibi illerin mdr olacak kalitedeydi. Davada ifadeleri alnnca grevde kalmalar makul grlmedi ve merkeze alndlar. Grevden alnnca galiba amaca ulald ki bir daha bu davayla ilgili haberler basma ta her ey basma szdrlarak, abartlarak yazlrken grevden alnma gerekleince iddianameyi bile duymadk, dava sessizce grld. Ama inanyorum ki hl grevde olsalard gelimeler 454

2. Bolum: Cemaat

hzla ilerler, davalar alr, haberlere konu olurlard. Bu durum da aslnda temel gayenin sulularn cezalandrlp adaletin yerinin bulmas deil, bu insanlarn grevden alnmas olduunu ortaya koyuyor. Kitab yazdm sralarda davann aldn duydum. ddianameyi yine basndan temin edip okuduumda ayn kanaatim yeniden pekiti. Dava zorlama ile almt, ortada zel yetkili mahkemeyi ilgilendirecek nitelikte bir olay yoktu, her eyin zorlanarak yrtld belli oluyordu. unu kesin olarak iddia ediyorum, bu insanlarn tm evreleri stihbarat Daire Bakanlnca aylarca dinlenmi, takip edilmi, hukuka aykr btn yntemler kullanlmtr. Bir hkim ya da savc gidip stihbarat Dairesinde inceleme yapsa, bu olayn tm delillerini fazlasnn bulabilir. Bundan da hi phem kadar yok, tahminimden Katillerin, olduundan grm eminim.

canilerin, etelerin ifadesini almak iin bile gecenin bir yars emniyete gelip sabaha kadar ktibesi ile almayan savclar, okuyan hi kimsenin ciddi bir kymet vermeyecei bir ifade iin neden bu kadar gayretli olur. Tek ama cemaatin Emniyetteki bir numaral hedefi Mustafa Glc'y silmekten baka bir ey deildir; bu olay cemaat iin bir Ergenekon operasyonu kadar nemli bir olaydr. Daha sonra benim de elime geen bir belgede bu olayda cemaatin polisle ilgilenen imamnn bu konuyla zel olarak ilgilendiini gsteren bir not vard. Peki, Glc neden nemliydi? Birincisi, belirttiimiz zere Emniyet Tekilat ierisindeki cemaati yapya karyd ve ok iddetli biimde buna kar tavr alyordu. Fakat ayn zamanda hkmetin de iyi adamyd. Neden silinmesine gz yumuldu? M. Glc arka planda cemaat tarafndan desteklenen, yrtlmekte olan Ergenekon operasyonlar dolaysyla mahkemelerin Ergenekon rgt hakknda Emniyet Genel Mdrlne sorduu soruya istenenin aksine Ergenekon diye bir terr rgtnn kaytlarnda olmadn yazmt. Bu konuda 455 cemaatin yaptklarn

2. Bolum: Cemaat

desteklemedii,

hatta

kar

kt

iin

hkmetin

st

kademelerinden yeterli destei bulamad ve bu tr yaz vs. olaylar abartlarak yukarlara tand. Emniyetin en gl ve iktidara yakn iki Genel Mdr Yardmcsn grevden aldran gc Emniyet kendi iinde net gryordu. Bu g tayin ve terfilerde de ok etkindi. Bunu gren tekilat mensuplarnn imdiden sonra nasl davranacam, nasl hareket edeceini, bir tayin ya da terfi iin pek ok kiiye urayan meslektalarmn maalesef imdi en fazla cemaati gzkmeye kalktn, eski konuma ve szlerini unuttuunu gryoruz.

Sakarya Tahkikat
2008 ylnda Sakarya Emniyet Mdr olarak atanan, bilgi szdrd iddiasyla tutuklanan l Emniyet Mdr Faruk Unsal ile beraber hi almadm ama onu daha komiser okluu yllardan beri ahsen tanrm. 1991 ylnda 20 gn Almanya'da beraber kurs grmtk. Faruk hakknda kanaatim, ok zeki, ok okuyan, aratran ancak komplo teorilerine fazlaca deer veren, birok olayn geri plannn daha nemli olduuna inan biri olduudur. Tekilat ierisinde Mustafa Glcye yakn, onun destekledii biri olarak bilinir. Hatta dorudan Adapazar'na atanmasn onun salad sylenir. Ama Faruk kapasiteli, yetenekli, alglar ak, Emniyet Mdrln de rahatlkla yapacak kapasitede uyank biridir. Ben hi dini konularda konutuuna rastlamadm, hi dini temalar l aldn grmedim ama ona muhalif olanlar onun Mustafa Glc'nn paralelinde milli gr veya benzeri bir ekolden olduunu sylerler. Faruk greve baladktan sonra nce stihbarat ube Mdrn deitirmek istediini ve onunla baz sorunlar yaadn, kendisinden nceki Emniyet Mdr olan arkadam Mustafa Aydn'dan rendim. Mustafa eski istihbarat mdrnn madur edildiini sylyordu, gzkenin haricinde olayn sebebi stihbarat ube Mdrnn Fethullahc yapya dahil

456

2. Bolum: Cemaat

olmasyd. Faruk da bu yzden deitirmek istiyordu, zaten Glc'nn atanmasna yardmc olduu l Emniyet Mdrlerinin birinci hedefleri Fethullahc yapda olduunu dndkleri l stihbarat ube Mdrlerini deitirmekti. Sonra Faruk'un yaplan bir operasyon dolaysyla hedeflere dardan bilgi szdrd sylenmeye baland, polis iinden basma bu tr bilgiler verildi. Bir sre sonra Faruk bu iddialarla ilgili olarak savcla arld. Aradan birka ay getikten sonra da bu defa ayn sutan ve ayrca delilleri karartmak suundan stanbul zel Yetkili Savclk tarafndan tutuklanmas istendi ve tutukland. 5-6 ay kadar hapis yatt ve 4 Maystaki durumasnda tahliye oldu. Faruk'un olaym genel hatlaryla soruturdum, olay hakknda bilgi topladm, elde ettiim bilgileri kendimce yorumla -ynca olayn aslnn ne olduunu anladm. Faruk'un olaynda rol alan ube mdrlerinin bir ksmn tanyorum, benim yanmda almlard. Faruk'un bilgi szdrd iddiasn yayd iddia edilen ve bilahare ileye ve daha sonra stanbul'a tayini karlan KOM ube Mdr Alparslan Hersanlolu KOM Daire Bakanlnda yanmda mali birimde emniyet amiri olarak grev yapmt. Faruk'un baka ilden istek zerine getirdii Asayi Mdr Mustafa .'nin de stanbul'da stihbarat ube Mdryken komiserim olduunu da yeni rendim. Aslnda tek tek bunlarla grerek olayn en ince ayrntsn renmek de mmkn ama olayn onlarn da bilmedii ayrntsn anlatan kaynaklara gre durum yleydi. Faruk'un KOM Daire Bakan olaca, hedefin buras olduu, Glc'nn onu o greve hazrlad meer belli mahfillerde hep konuulan bir konuymu. Faruk'un Fethullahc olarak bildii bir istihbarat mdrn deitirip il dna tayin etmesi, benzeri atama ve tayinler yapmas, kendisi ile ayn paralelde bulunan baz mdrleri iline istemesi vs. aslnda sava balatmt. Merkezde KOM ve stihbarat Dairesinde etkin olan
Hali'te Yaayan Simonlar.........._. .___.._.............._.. _......._ ___. _......................._...

457

2. Bolum: Cemaat

rakip cephe, Faruk hakknda teknik dinleme ve izlemeye balam. Tabii bundan Faruk'un haberi yok. Faruk dinlenebileceini tahmin ediyor, buna kar tedbir alyor ama istihbaratn geni imknlarn ve analizlerle nerelere kadar ulaabileceini hesap edemiyor. Bir yolsuzluk operasyonu dolaysyla dinlenen telefonlarda yaplan bir konumada, Faruk'un ad verilmeden emniyetin bandaki kii tarafndan sanklarn dinleme ve izlemeden haberdar edildii syleniyor. Bu konumalar ildeki ube mdr tarafndan her gelimenin aktarld gibi KOM merkezine aktarlyor. Dinlemede geen Faruk'un hedeflere veya siyasilere bilgi verdii konusu aslnda merkezde, Ankara'da basma szdrlyor ama sanki Sakarya'dan basma verilmi gibi gsteriliyor. Bu arada sistem almaya balyor, basnda yazlanlar zerine stanbul zel yetkili savcs (nedense yine Mehmet Berk) su duyurusunda bulunup tahkikat ayor ve Faruk pheli sfatyla tahkikata konu oluyor. Faruk bilgi szdrm olabilir mi? Bence olamaz, nk bilgi szdracaksa zaten o tahkikat yaptrmaz. O ilin Emniyet Mdr, daha tahkikat balarken ve devam ederken her eyi yneten biri olarak byle bir niyeti varsa dinlemeleri yaptrmaz ve bir an nce tahkikat durdururdu. Geni bir yetki alanna sahip olduundan, yetkilerini denetiminde kullanr tahkikat yaptrmazd. tahkikatn Dolaysyla bilgi engel szdrmaya ihtiya duymazd. Bu imknsz. Adli tahkikatlar savc olduundan yaplmasna olamayacandan bilgi szdrd denebilir. Doru ama Emniyet Mdr de bu olayn bir paras ve Emniyetteki en nemli isim. O onay vermeden ube mdrleri hibir ey yapamaz, istedii gibi ubeleri ynetir. Eer Faruk bu tahkikat yaptrmak istemeseydi, kesin yaptrmazd. Olayn sonraki seyri daha da enteresan. Baka tahkikatlarda savclar genellikle sadece dorudan sula ilgili olan kiileri dinlemek ister, konuyla ilgisi snrl olan insanlar pek dinlemek istemezler. Nedense bu olayn savcs Mehmet Berk, olay nedeniyle Sakarya stihbarat ube Mdrn tank olarak dinlemek ister ve stanbul'a arr. Hlbuki bu tip davalarda Sakarya'ya talimat gnderip 458

2. Bolum: Cemaat

Sakarya

savclca

ifadenin

aldrlmas

gerekirdi.

fadenin

alnmasnn ardndan Sakarya'dan baka bir tann gelmesini stihbarat Mdrnden ifahen ister. Oysa ilk tahkikattaki gizli bir tankla baka tank gelsin diye haber salmak usule uygun deildir, savclar ve mahkemeler yazl tebligatlarla taleplerini aktarrlar. stihbarat Mdr gelir, bu tann istendiini KOM ubesindeki grevlilere syler. Bunun zerine konumundaki
4

Kom ubede

amir memur

kii savcnn istedii tan bulmak zere il

evresinde aramaya kar (bugne kadar amir konumundaki bir grevli hibir tan tebligat iin aramamtr, bu olay bir ilktir). Bu kii aranrken ekip otosunun ofr bir ara frsatn bulup Emniyet Mdrne yakn amirlere haber verir, "... isimli tan karp Emniyet Mdr hakknda ifade vermesi iin zorlayacaklar," der. Bunun zerine bu bilgiye sahip olan Faruk Unsal ve yannda yer alan ube mdrleri bunu ileme koymak isterler ama gizli bilgi aldklarndan ettiklerinden bir bir ihbarla ube durumun ihbar ortaya kmasn yazar. tercih hbar mdr mektubu

mektubunda, "...isimli kiinin karlarak Emniyet Mdr Faruk Unsal aleyhinde ifade vermeye zorland..." kabilinden eyler yazar. Mektup Bakanla, Valilie, Cumhuriyet Savcs Mehmet Berk'e eposta olarak gnderilir. Savc tank olan kiinin ifadesini alr, herhangi bir karma, zorlama olmadn syler. Ardndan e~postayla yaplan ihbar aratrr, sorup soruturur, sistem yle hzl alr ki bu e-postanm nereden gnderildiini Savc Mehmet Berk aratrmaya balar. Baz polisler ve baka teknik birimler, savcnn talimatlarn yerine getirir ve sonunda e-postanm zmit'teki bir internet kafeden gnderildii belirlenir. Hemen internet kafenin giriindeki kameralar istenir, kamera grntlerinden o gn sz konusu ihbar yapan kiinin fotoraf belirlenir ve hemen tehis edilir. Bu kii Sakarya'da grev yapan bir polis memurudur, hemen kimlii belirlenir ve yeri tespit edilir. Savc polisi ifadeye arr. Sakarya KOM ubede polis memuru olay kabul eder ve "Bana amirim emir verdi, onun iin yaptm," der. Amiri ifadeye arlr, ifadesinde savcya bu mektubu 459

2. Bolum: Cemaat

gndermesini Emniyet Mdrnn talimat verdiini syler. Bunun zerine Faruk mdr arlr ve ifadesinin alnmasnn ardndan tutuklanr, cezaevine gnderilir. Emniyete yzlerce ihbar gelir. Bunlarn hi biri bu kadar ciddi aratrlp soruturulmaz. hbarclarn ou bulunamaz. Fakat bu olayda baka bir ile bile gidilerek ihbar yapan kii ksa srede yakalanr. Faruk mdr dinlemedeki kendi sesi olmad, hibir eyleme karmad halde sulanr ve tutuklanr. Belki Faruk'un savunmasnda benim yazdmn on kat kendine kurulan tuzakla ilgili hususlar, deliller, savunma argmanlar vardr. Ben sadece dardan gzken anormalliklerden bunun bir tuzak olduunu grdm. Aslna baklrsa Faruk mdr ve yanndaki mdrler farknda olmadan nceden denetime alnm, hatta yannda gzkenlerden bazlar casus olarak yanma verilmitir. Bence aratrlsa Faruk mdr ve yannda yer alan mdrlerin telefonlarnn baka isimlerle ve telefon numaralar deil IMEI numaralar zerinden belki de zel cihaz ve aletlerle takip edildii, izlendii ortaya karlabilir. Telefonlar hatta dahili santralleri denetime alnmtr, kesinlikle cep telefonlarnn IMEI numaras zerinden dinleniyordun Evet Sakarya rnei ok enteresandr, tekilat iinde farkl fraksiyonlar devletin Bu g ve imknlarm bir normal kullanarak tahkikat birbirine olduunu operasyon yapmakta ve bir emniyet mdr tutuklanarak cezaevine gnderilmektedir. olayn syleyecek emniyet ierisinde bir tek insan yoktur. Bunun cemaatin yrtt bir operasyon olduundan en ufak phe yoktur. Olay tahkik eden mfettilerin de tarafsz olmas imknszdr, eer bu olay gerekten tarafsz birilerince ve telefon dinleme kaytlar da incelenerek aratrlrsa, olay merkezden idare eden stihbarat ve KOM Daire Bakanlnn yneticileri, Savc Mehmet Berk ve dier kiiler dahil herkes hakknda ciddi davalar alacak emareler bulunur.

Genel Mdr Yardmclarn Yiyen Yap Ne Yapmak stiyor?

460

2. Bolum: Cemaat

dari yntemlerle kiiler hakknda yalan yanl bilgi ve belge uydurarak st makamlara aktarmak veya ihbar mektuplar yoluyla ne kadar kiinin grevden aldnldm, kimlerin tayin ve terfilerinin yaplmasna mani olunduunu bilmiyoruz. Ama bunun ok sayda olduunun ve sklkla yapldnn emareleri var. Hkmetin birok yesi veya bakanlar tarafndan tannp bilindikleri ve sevildikleri iin idari olarak grevden alnamayan Emin Aslan, Mustafa Glc, Celal Uzunkaya ve Faruk Unsal gibi kiilerin, emniyet ve adliye ierisindeki cemaat mensuplarnn daya ile sadece grevden aidrlmasyla yetinilmeyip iftira ve komplolar tezghlanarak en ar sularla mahkemelerde yarglanmalar ve cezaevinde yatmalar saland. Kim ne derse desin, hangi gerekelerle kimlerin grevden alndn biliyoruz. Yarglamay bamsz yarg yapp karar veriyor, kimsenin buna mdahalesi olamaz dense de ben de dahil Emniyette bu ilerin iinde olan herkes bu Genel Mdr Yardmclarnn baz alardan eletirilebllseler de temiz ve drst grevliler olduunu ve cemaatin organizeli almas neticesinde tuzaa dldn, olayda rol alan savc ve yarglarn bir ksmnn cemaatin elamanlar olduunu, cemaat mensubu olmayan iyi niyetli baz savc ve yarglarn da cemaat yesi adliye mensuplar ve polisler tarafndan plan dahilinde ifal edildiklerini, birok kiinin bu durumu bilmesine ramen bilmiyor gibi davrandn, cemaat mensuplarn sulamaya gcnn yetmeHali'te Yaayan Simonlar. ._______. ___.____..... ......._. ._____ -.....-...._. dii veya korktuu veyahut elinde yeterli delil bulunmad iin kar koyamadn biliyor. Hatta resmen kral plak dercesine kapal ortamlarda herkes bu meseleleri cemaatin yaptn konuurken aka hi kimse bu konular dillendiremiyor, herkes susuyor. Devlet Bakan bile her yerde, her tan altnda cemaat kyor diye beyanat veriyor, rahatsz olduunu belirtiyor ama hi adli ve idari aratrma yaplmyor.

461

2. Bolum: Cemaat

Cemaat yapacaklar ve planlar iin stihbarat Daire Bakanl ve KOM Daire Bakanln elinden brakmak istemiyordu, ad bu birimlerin edilecekti. bana Bir ara geecek ok diye anlan herkes uzaktan stihbarat imha Daire szlanmalar zerine

Bakanlna Konya Emniyet Mdr Hseyin Namal getirildi. Narnal'n istihbarat birimlerine gnderdii irticai yaplanmalarn yakndan takip edilmesine ilikin talimat ve ardndan ieriinde sorunlar olduundan talimat ikinci bir yaz ile geri ekilmesi, ardndan yanl anlald yolunda yazd dzeltme yazlar elden ele dolatrlarak aleyhine hkmet nezdinde kullanld. Neyse ki sonunda bir komploya uramadan Konya'ya sa salim dnebildi. Bu yntemlerle nemli genel mdr yardmcsn yiyen yapnn artk gzn kan brm durumdadr, kolay kolay durdurulamaz, faaliyetlerine devam edecektir. Tekilat ierisinde, yaanan tm bu olaylar gren ve bunlarn altndaki gerein farknda olanlar gcn kimlerde olduunu anladktan sonra gerek manada kime itaat edecekler, nereye kble diye ynelecekler? Bu operasyonlar kimin yaptm bilen tekilat mensuplar nasl hareket edecektir?

Benim Hakkmdaki almalar

Emin bey hakknda yaplan ilemlere kar ktm, ona kefil olduumu sylememden bir sre sonra bu aklamalarmdan memnun olmayan stanbul Emniyetindeki cemaatin lideri konumundaki polis efleri benim toplumdaki saygnlm sar-

saak bir alma balattklarn ve yaknda ileme koyacaklarm sylemilerdi. Birbiriyle irtibat olmayan, her ikisi de dorudan polis mdrlerinden bilgi aldklarndan bugne kadar yaptklar her haber doru kan, iki farkl kaynak ayn eyi sylyordu. Hakkmda aratrma yapldn syleyen kiiler cemaatin stanbul'daki en st dzey polisleriydi. Bu arada daha nce benimle alm, benden yakn ilgi ve destek grm, uyguladm alma sistemimle istihbarat tekilat 462

2. Bolum: Cemaat

ve bu lke iin yaptklarm bilen ve bundan dolay bana kar derin bir minnet duyduunu belirten ve hl stanbul Emniyet Mdrlnde grevli olduunu ifade eden bir kii (bu kiinin gvenlii iin bilgi aktarma yntemini gerei deitirmeyecek lde kastl olarak farkl anlatyorum, olduu gibi anlatmam halinde bu kiinin kimliini tespit edebileceklerinden gvenlii skntya girebilir), nce santral telefonundan beni arad. Santral memurlarna benim yaknm olduunu, acil bir konuda benimle grmek istediini sylemi. Telefon balannca bu kii santral memurlarnn bana direk telefon balamak istememeleri zerine akrabam olduu yalanma bavurduunu, belki sekreter telefonlarnn da denetim altnda olabileceinden mutlaka ilk grmenin santralden olmas gerektiini syleyip, zr dileyerek ok nemli bir konuda bilgi aktaracan ifade edip bunun iin mutlak gvenli bir hat vermemi istedi. Bir iki gn iinde bunu yapabileceimi syleyince, hemen numara vermemin iyi olacan, bu telefon konumas iin stanbul dna kp birka saatlik yol gittiini, bir daha aramasnn zor ve zahmetli olduunu belirtti. Fazlaca dinlenme fobisine kaplm bu tr insanlarla "Ne karlatmdan, syleyeceksen abartyorsun," bu dinleme syle, diyordum meselesinin dinleme ki, ok abartldn, bu kiinin de yine ayn eilime sahip olduunu dnerek, olduunu bana, zannetmiyorum, arkadam adam

arkadanz .... ile ilgili diyince birden irkildim. O isimde hi yoktu, telefonda konuurken karmdakinin kimliinden emin olmak iin kullandmz bir ifre isimdi, hi kimsenin bilmedii ve bilmesinin de mmkn olmad bir eydi. Bu kii hi kimsenin bilmedii bu ismi nereden biliyordu? te o an bu kiinin, yzlercesini ikna etmekte zorlandm, telefonumuz dinleniyor, gizli bir ey konuacaz, cep telefonunu kapatalm, pilini karalm, hatta odadan dar karalm diyen phecilerden olmadm, gerekten gvenli olarak konumam gereken biri olduunu anladm. Fazla dnmeye gerek yoktu. Bu kii her gn binlerce insann farkl birimlerimizi arad emniyete ait gvenli saylabilecek santral numarasndan beni aramt ve daha 463

2. Bolum: Cemaat

fazla bilgi aktarmak iin tam gvenli bir telefon hatt istiyordu. ok ciddi ve skntl ortamlarda ok hzl alan zihnimi, bu nasl olabilir muhasebesini yapmaktan alkoyamyordum. Bu imknszd, birileri en gizli tuttuum ynteme ramen beni dinliyordu. Bunun olmamas gerekirdi, bunu kimler yapabilirdi? MT mi, Jandarma m? Kim? Bu kadar profesyonelce alacak kim vard ki? En ileri dinleme sistemi ve yntemini hayal ettim. Aklmda yzlerce soru belirdi ama o an cevap aramaya zaman yoktu. Acil durumlarda bir gn ihtiya olabilir dncesiyle sakladm, hi kullanlmam kimin adna kaytl olduunu bile hatrlamadm iki telefon numarasndan birini verdim ve on dakika zaman istedim. Kardaki kii "Efendim kontre gerek yok, ben arayacam, ksa konuacam." dedi. Almam haltm olduunu, hatta kontr olmadndan kontr kart aldrp telefona ykledikten sonra onu arayacam iin on dakika istediimi anlamt. Ayn dili konutuumuz, daha anlatmadan yalnzca hareketlerimden ne yapmak istediimi anlayan, anladn da szle deil cevabi davran ile anlatan bu profesyonel adama fazla bir ey sylememe gerek olmadn fark ettim. Yeni SM kart ap ifresini kazdm, hi kullanlmam, en son bir iki hafta nce arjn yapp kapattm yeni telefon makinesine taktm ve telefonu atm. PN numarasn girip telefonu beklemeye baladm. On saniye iinde arad. Arayan kii, tm telefon ve cihazlarn kapatp istirahatta olduu bir zamanda bakasna ait bir araca sahte plaka takarak birka saatlik yol alp sadece bana bilgi vermek iin geldiini, bir daha arama imknn olamayacan, kendisinin tespit edilmemesi iin bu yola bavurduunu, biraz nce sesini kastl olarak deitirdiini, imdi de yine ayn ekilde ses deitirerek konutuunu, stanbul stihbarat ubesinde benim hakkmda alma balatldn tesadfen rendiini, dinleme yaplan yerde benim sesimi tandn, nce sesimi benzettiini zannettiini, ama bir iki konumadan ve konutuum telefonun Eskiehir merkezde 464

2. Bolum: Cemaat

Emniyet olmasna

Mdrlnn ramen

bulunduu

baz

istasyonundan

yaptn grnce bundan emin olduunu syledi. Konuma ok ksa vurgularmdan beni tandn, konumann ieriinden birka rnek verdi. Ayrca son SMS mesajmda yazdm bir kelimedeki harf hatasn syledi. ahsn dinlendiimi syledii telefon yanmdayd, anlatt mesaja baktm. Syledii doruydu, bir harfi hatal yazmm, kelime komik bir manaya dnmt. ahs devamla ok saygl bir ses tonuyla benim dinlenmemin ne kadar yanl olduunu, aslnda dinlenenin benim deil bana gizli bilgi veren bir kii olduunu, adn bilmediini ama farkl isimler adna dinleme yaplyor gsterildiini anlatt. Ben "Nasl mahkeme karar alnr, bu kii dinlemeyi gerektirecek bir faaliyette bulunan biri deil, ayrca stanbulla hi alakas yok." dediimde, artk durumlarn farkl olduunu, baz mahkeme kararlarnn isimsiz, adressiz, IMEI zerinden, hatta baka anlamsz numaralar zerinden alnabildiini ifade etti. Ayrca arkadam N.'nin de telefonlarnn dinlenerek denetlendiini, istihbari dinleme yasasn iyi incelememi syledi. Anlattklar inanlmazd, bu adam imknsz eyler sylyordu. Ona anlattklarn nemsediimi ama bu kadarnn da olamayacan dndm syledim. Kendisinin gizli bilgi aktarma konularn iyi bildiini, fazla bir ey anlatmama gerek olmadn, biraz daha bilgiye ihtiyacm olduunu, bunu bana aktarmasn, ayrca verecei hibir bilginin hibir ekilde kendisini zora sokacak ekilde kullanmayacamdan emin olmas gerektiini belirterek bu konuda mutlaka bir eyler yapacam da ekledim. Kendisinin aslnda baka ksmda grevli olduunu, daha tesadfen bilgiyi benim ilerde hakkmdaki almay rendiini, fazla

aktarmaya alacan syledi. Buna ilave olarak amirlerinin asl amalarnn beni bir komploya getirmeye altklarn belirtti. Zaten verdii iki isimden, ben de bunu yapanlarn amalarnn ne olabileceini ve nasl bir ey yapmay planladklarn tahmin etmeye balamtm. Dndm, yasay tekrar tekrar okumaya baladm. Korkun ve ok profesyonelce bir kurguydu, kafamda imekler 465

2. Bolum: Cemaat

akmt, demek olup biten baz eyler byle gerekletiriliyordu. Bunlar, ok zeki, ok tehlikeli, ok eytanca yntemlerdi. O ana kadar kendimi dinleme, izleme, bilgisayarla telefon analizi, detay almalar konusunda en yetkin kii, tm bu sistemlerin ilk kurucusu, fikir babas ve en iyi bileni olarak grp birka eski arkadam haricinde yeni gelen kiilerin bu iin srrna tam anlamyla kendimden vakf olmadm Bu zannederken bu ukalalm olmakla iin utandm. adamlar hukuksuz birlikte

inanlmaz baarm, benim krk yl dnemeyeceim eytani yollar bulmulard. Kl kadar ince bir noktadan geerek korkun eyler baarmlard, bu dehet bir yntemdi. Dndke bunu baaran insanlarn daha neler yapabileceini, neler yaptklarn kavramaya baladm. Kelimelerle ifade edilecek gibi deildi, herkesin kolayca anlayaca bir ey de deildi. Eer bu insanlar benim gizlediim, iki renci adna alnm yalnz birebir grme yaptm, baka hi kimseyle grmediim, herkesten gizlediim numaram tespit edebilmilerse o zaman gizlilie benim kadar dikkat etmeyen, zel tedbir almayan insanlarn gizli yaptklar tm grmeleri tespit edebiliyorlar demektir. Eer bu kiiler, telefon rehberinde gerek bir kii adna kaytl olan, benimle irtibatl bir telefon numarasn, benim kontrol ettirebileceim ihtimaline ramen sanki baka bir kiiye aitmi gibi gstererek dinleme karan alabiliyorlarsa, sradan insanlarn telefonlar zerinde diledikleri eyi yapmaya muktedirlerdir. Yapabileceklerini/yaptklarn dndke dehete dmeye baladm. Bu ii nereye doru gidiyordu, bu insanlar devletin imknlarn byle kullanabilirler miydi? Dndke moralim bozuluyor ve bir avu insann devletle, sistemle nasl byle oynayabildiini aklm almyordu. Bu kiilerin yaptklar ortaya karsa bunun hesabn nasl vereceklerini dnmeye baladm. Her gn bu meseleleri dnmekten geceleri uykum kayordu. Ben nemli deildim, bana yapacaklar da ok nemli deildi, denetlendiimi biliyordum ya artk tuzaa dmemeye alr, hatta onlarn tuzak kurmalar iin bizzat frsat yaratr, sonrasnda da yaplanlar her eyiyle ortaya karabilirdim. 466

2. Bolum: Cemaat

Fakat bu adamlar bakalarna, bu ileri hi bilmeyen insanlara da ayn tuzaklar kuruyor, herkesi avlyorlard. Buna engel olmak gerekliydi. Kimse devleti ve devletin imknlarm ktye kullanmamalyd. Her kurum denetlenir, yanl olanlar mutlaka hatalarnn karln grmeliydi. stihbari dinleme yasasna gre bu dinleme faaliyetlerinin her kurumun mfetti ve stlerince denetlenmesi gerekiyordu, bu sistemi altrmalydm. nce randevu alarak ileri Bakanyla grmek istedim, zaten Sayn Bakan bir defa beni yanna ardnda zaman zaman urayp bilgi vermemi istemiti. zel Kalem Mdrnden randevu alarak gittim, durumu kendisine anlattm. stihbarat Dairesinin kanunsuzca dinleme yaptn, hatta yalnzca beni deil, birok kiiyi dinlediini, bu yntemle binlerce insann hukuksuz olarak dinlendiini, zellikle Emniyet Genel Mdrl ve ileri Bakanl yneticilerini olduunu dayanarak isimler vererek dinlediklerini haberi yoksa syledim. bu Eer bu neye dinlemelerden Sayn Bakan'm haberi varsa bu dinlemelerin normal ama bu kendilerinin kiilerin kanunsuzluu gerekletirdiklerinin sorulmas

gerektiini, yasaya gre nleme/istihbari dinlemelerin denetlenmesi gerektiini syledim. Sayn Bakan Beir Atalay 'Ben niye dinleteyim, stelik bu ileri hi de sevmem," dedi ve sonra "O zaman biz buray denetletelim," diye ekledi. Ben denetim iin yazl mracaatta bulunabileceimi belirttim. Bakann her halinden bu tr ilemlerden rahatsz olduu belli oluyordu. O sralar Emniyet Genel Mdr Yardmclar Mustafa Gul eti ve Celal Uzunkaya hakknda zmir'de tahkikat balatlmt. Bakan Mustafa Glcy tanyordu, bu olayn da benzeri bir vaka olduunu anlattmda, bakann da sylediklerime inandm anladm.

hbar ve ikyetlerim
Hakkmdaki dinlemeye ve bana kurulan tuzaa, daha da nemlisi birok kiiye kurulan bir ksm neticeye varm bir ksm hl devam eden benzeri tuzaklara kar bir eyler yapmalydm. 467

2. Bolum: Cemaat

ileri Bakanyla grtkten sonra olay yeri itibaryla stanbul Cumhuriyet Basavcs Aykut Cengiz Engin'den, ardndan zel yetkili mahkemenin Cumhuriyet Basavc Vekili Turan olakkad'dan randevu aldm. Her ikisi de eskiden beri tandm ve gvendiim kiilerdi. Aykut Bey'i 1997 ylnda Susurluk soruturmasnn savcs olduu tarihten, DGM basavcl yapt zamanlardan tanyordum. Turan olakkad hem serimle de uzun sreden beri tanyorduk, ara sra kendisini ziyaret ediyordum. Her ikisi de drst ve namuslu hukukulard. stanbul'a gittim. nce Aykut Bey'i ziyaret etim. Belli oranda durumu anlatp hukuksuz dinlemeleri ve insanlara tuzak kuran kiilerin olduunu, bu tuzak kuran kiilerin kastl t u zana dyor gzkp onlarn tuzaklarn boa karmak gerektiini, bunun iin izleme ve dinleme kararlarna ihtiya duyulduunu anlattm. Aykut Bey kanunun bir tuza aa karmak iin dinleme ve izleme yapmaya imkn vermediini, ancak davac olursam Fatih Savclnn grevli olduunu, konunun ona tevdi edileceini syledi. Ayrca bu tr ilerin merkezden denetlenmesinin daha uygun olacan da konutuk. Basavcnn kendisi de dinlenmiti, bunun izah edilecek hibir taraf yoktu, sistem cinnet geiriyordu. Hangi delil, hangi gereke ile basavc dinlenmiti. Ardndan Turan Bey'i ziyaret: ettim. Ona isimsiz ve hukuksuz istihbar/ nleme dinlemelerinin olduunu sylediimde, bu grevlerin kendi savclklarn dorudan ilgilendirmediini, polis veya dier istihbarat birimlerinin direk hkimle muhatap olduunu, buradaki sularn da kendi savclklar deil, normal savclar ilgilendirdiini syledi. Sonra Ankara'ya geldim Basavc Hseyin Poyrazolu ile grtm. O da Ergenekon rgt yesi olmaktan stanbul Basavcs gibi dinlenmiti. Konuma sonunda o da byle bir tahkikatn Adalet Bakanl zerinden gelmesi gerektiinden, bakanln tm blgelerde aratrma balatma imkn olduunu syledi. Dndm, doruydu, idari olarak ileri ve Adalet Bakanlklar yardm etmez ise tahkikat zor olacakt, savclklar tek 468

2. Bolum: Cemaat

bana fazla bir ey yapamayacaklard. Yalnzca benim olaym olsa kolayd ama belki binlerce kii bu ekilde dinleniyordu. Ayrca dier kurumlarn da bu tr yasad dinlemeleri denetlenmeliydi. lk bata nce kan emniyet istihbarat birimleri olmasna ramen tm kurumlara baklmalyd. Mlkiye ve polis bamfettilerince Emniyet stihbarat Daire Bakanl denetlenirse ok ey ortaya kacakt. Sonra olay adliyeye intikal ederse daha iyi netice alnabilirdi. Hali'te Yaayan Simonlar......................_.____................._._. _......._ Hemen bir dileke hazrladm. Adalet ve ileri Bakanlklar, stanbul Ankara Cumhuriyet Basavclklar, stanbul ve Ankara zel Yetkili Basavc Vekillikleri ve Fatih Cumhuriyet Basavclna ve Babakanla verilmek zere datml ancak baz noktalarda birbirinden farkl dilekelerdi. nce idari silsile ierisinde Emniyet Genel Mdr Ouz Kaan Kksal'dan 06.01.2010 tarihinde randevu aldm ve gidip olaylar anlattm. Cemaatin olduu bilinen baz gazetelerdeki beni vc yaynlar kast ederek "Ben de cemaatin senin yldzn parlatmaya altn zannediyordum." dedi. Daha nce Sayn Bakanla ve savclarla yaptm grmeleri de ksaca zetledim. stihbarat Daire Bakanlnn, Emniyet Genel Mdr Yardmcs ve baz daire bakanlarm kanunsuz olarak dinlediinden bahsettim. Kendisinin haberi ve bilgisi ile yaplyorsa bunun normal kabul edilebileceini ama deilse su olduunu, ayrca bu kiilerin hangi sfat ve hakla bunu yaptklarnn sorgulanmas gerektiini sylediimde Genel Mdr dinlemelerden haberdar olmadn ve bunu asla tasvip etmediini dile getirdi. Ardndan yazdm dilekeyi kendisine verdim. Okudu, "Mahiyeti itibariyle ar sulayc ifadeler var, bunlar sknt yaratr, bunu biraz yumuatman lazm." dedi. Dilini biraz yumuatarak gndereceimi syledim. zel Kalem Mdr Engin Kaya'ya kurye ile gndereceimi, Kaya'nn kendisine arz edeceini ifade ettim. Genel Mdr de konuyla ilgili olarak ileri Bakanyla greceini syledi. 469

2. Bolum: Cemaat

Grev yerim olan Eskiehir'e dndmde dilekenin slubunu biraz daha yumuattm. Kapal bir zarf iinde zel kalemde grevli polisim Ramazanla dilekeyi gnderdim. Genel Mdrn zel Kalem Mdr Engin vastasyla mazrufumu Genel Mdr'e intikal ettirdim. Dilekem aynen yleydi:

LER BAKANLIINA (Emniyet Genel Mdrlne) ANKARA

Aldm bilgilere gre, hakkmda komplo hazrlnda olan Emniyet stihbarat Tekilat ierisindeki baz kiiler tarafndan hakikat hilafna tanzim edilen rapor, tutanaklara dayanan, tekliflerle sanki baka olaylar sebebiyle, baka kiiler dinlenmek isteniyormu gibi gsterilerek, benim ve yakn dostlarmn kulland telefonlar 07.11.2009 tarihinde stanbul TCK 250 gre yetkilendirilmi mahkemede alnan karar ile istanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesince dinlenmeye balanmtr. stihbarat biriminin i ileyi biimi ve dinleme sisteminin alma ekli dikkate alndnda, bu durumun Merkezde istihbarat Daire Bakanlndaki ilgili amirlerin bilgisi, hatta direktifleri olmakszn yrtlmesinin mmkn olmad kanaatindeyim. . Beni, ne amala kullandm ve telefon numarasn bilmelerine ramen, farkl isimler yazlarak veya telefon numarasna deil, telefon makinesinin MEI numaras zerinden mracaat ederek hkime yalan ve yanl bilgiler vererek veya hkimin de kendileri ile ayn fikirleri paylatndan yasal mevzuata aykr olarak karar verdii kanaatindeyim. Bugne kadarki memuriyet hayatmda hibir kanunsuz iliki ierisinde olmadm, tm kamu hayatm kameraya ekiliyor gibi kabul edip, hibir annda yzm kzartacak davran ierisinde olmamaya gayret gsterdim. Grevim ve bugne kadarki izgim nedeniyle belli evrelerin hedefi olabileceimi dnerek zel ilikilerimde zaman zaman adma kaytl olmayan (yakn arkadalarm adna kaytl) telefonlar kullanmaktaym. Hi kimsenin numarasn bilmedii bu telefonlarda yalnz ahsi grmeler ve bire bir irtibat kurulmaktadr. Emniyet stihbarat biriminde mevcut analiz sistemi kt niyetle kullanlarak bu numaralar tespit edilip hedef olarak seilmektedir. Dinlemenin amac zel ilikilerimle irtibatlarm hakknda bilgi alnp daha sonrasnda komplo kurularak benim kamuoyundaki imajm sarsmaya yneliktir.

470

2. Bolum: Cemaat

Bunu yapanlar basn mensuplarna, yakn gelecekte Hanefi Avc'nn imajn bozacak eyler yapacaz demekten tereddt bile duymamaktadrlar. Emniyet Genel Mdrl asndan istihbari dinlemeleri dzenleyen 2559 sayh yasann Ek 7 maddesine ek yapan 5397 sayl yasann son fkralarnda aynen yle denmektedir:

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 mel.) Bu madde hkmlerine gre yrtlen

faaliyetler erevesinde elde edilen kaytlar, birinci fkrada belirtilen amalar dnda kullanlamaz. Elde edilen bilgi ve kaytlarn saklanmasnda ve korunmasnda gizlilik ilkesi geerlidir. Bu fkra hkmlerine aykr hareket edenler hakknda, grev srasnda veya grevden dolay ilenmi olsa bile Cumhuriyet savclarnca dorudan soruturma yaplr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Hkim kararlar ve yazl emirler,

Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl grevlilerince yerine getirilir. lemin balad ve bitirildii tarih ve saat ile ilemi yapann kimlii bir tutanakla saptanr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirleri, Emniyet Genel Mdrl ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...)(1) tarafndan yaplr.(1) (Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede belirlenen usul ve esaslara
aykr dinlemeler hukuken geerli saylmaz ve bu ekilde dinleme yapanlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre ilem yaplr. Bu ekilde sahte ve geree aykr rapor ve evrak tanzim edenler, adli makamlara kastl yanl bilgi vererek karar alanlar, komplo hazrlama ierisinde olanlar, hukuka aykr biimde dinleme, izleme yapanlarn tm sularn maddi delillerle ortaya karmak mmkndr. Bunun iin; 1- En bata hakikat hilafna gerekeler gstererek stanbul 250. madde ile yetkilendirilen mahkeme hkimliinde 07.11.2009 tarihinde aldklar karar; ilgili mahkeme hkiminden, stanbul stihbarat ubesinden, stihbarat Daire Bakanlndan, TB'den temin etmek mmkndr. Yasa gerei bu kararlar ve dinleme ile ilgili tutanaklar denetim iin hazr bulundurma mecburiyeti vardr. Bu kararda birden fazla IMEI veya tel no hakknda karar alnm ise benim hakkmda alnan karar 531-73070** veya 531-73070** nolu telefon veya bu telefonun takl olduu 356423023390090 veya 354180034086415 nolu IMEI numarasna, ayrca arkadam Necdet Klin 531-74287** nolu telefonu

471

2. Bolum: Cemaat

veya takl olduu 359740001170330 nolu IMEI numaras hakknda karar alnd grlecektir.

2-

Dinleme karar alnan bu telefonlarn HTS raporu incelenirse (bu ii

yapanlar her zaman bu bilgileri inceleme imknna sahiptirler.) 531-73070** ve 53173070** nolu telefonlarn konumaya ald ilk gnden bu yana, yalnz bire bir, iki telefonun karlkl grme ve mesajlamas olduu ve bu telefonlara karar almak iin mracaat eden stanbul stihbarat ubesinin grev alannda olmadklar grlecektir.

3-

stanbul stihbarat ubesinde ve stihbarat Daire Bakanlnda devam

eden dinleme kaytlarna baklrsa bu telefon ve makinenin benim tarafmdan kullanld, yalnz benim mesaj ve sesimin olduu, istihbarat biriminin dinleme karar almak iin tanzim ettii rapor, yaz vs. ile hi alakas olmayan konular olduu, tamamen zel olan bu konularn nasl yalan ve dzmece yazlarla dinleme gerekesi oluturulduu, iddia ettikleri konuyla hibir alakasnn olmad, mevzuata aykr olarak karar alnd/verildii de grlecektir. Esasen uzun sreden beri stihbarat Daire Bakanlnn bata Emniyet Genel Mdrl yneticileri olmak zere, baz kamu grevlilerinin veya yaknlarnn konuyu dzenleyen mevzuata aykr istihbar dinleme kararlar alarak, kanunsuz olarak dinlendikleri, daha sonra buradan elde ettikleri bilgileri kt niyetli olarak kullandklar, ortaya kan emarelerden anlalmaktadr. Sorunun asl kayna 2559 sayl yasann ek 7. maddesinde ( (Ek fkra;

3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirleri. Emniyet Genel Mdrl ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...) m tarafndan yaplr.(V>) eklindeki Emniyet stihbarat
dinleme sisteminin denetlenmesi hkm olmasna ramen, denetlenmemesinden dolay keyfilik ierisinde kullanlmasdr. Yasa gerei denetlemekle sorumlu olan makamlar veya atanacak mfettiler tarafndan stihbarat Daire Bakanl ve stanbul stihbarat ube Mdrlnn istihbar amal ald kararlar denetlendiinde; Emniyet Genel Mdrl ve ileri Bakanlnn haberi olmakszn Genel Mdrlk ve Bakanlk, hatta baka bakanlklarn yneticilerinin makam veya adlarna kaytl olan telefonlar veya telefonlarnn IMEI numaralar bazen de baka isim ve adlar ile dinlendii grlecektir. Daha nemlisi devlet arivlerinin ve terrle mcadele amal oluturulan bilgi bankalar, veri analizleri ve telefon detay grme analizlerinin kt niyetli

472

2. Bolum: Cemaat

kullanldna dair ciddi emareler vardr. Bu durum yakn zamanda yaanan olaylarla da teyit edilmektedir. Bugn bu olayda maddi deliller vardr ve aratrlr ise yalnz hakkmda yaplan kanunsuz dinlemeler deil, tm dier kiiler hakknda yaplan kanunsuz izleme ve dinlemelerin delillerini bulmak mmkndr. Bunu yapan kiiler hakknda davac ve ikyetiyim, adli ve idari olarak haklarnda kanuni ilemlerin yaplmasn, hukuka aykr olarak verilen kararlar ve verenler hakknda kanunun gereinin yaplmasn arz ve talep ederim. 06.01.2010 Hanefi AVC (imza ) Eskiehir Emniyet Mdrl Tel zel : 0505217****1 ve 0532-436**** : 0-222-230**** 233**** ve 0505-826**** e-mail: hanefiavci@yahoo.com

Bu dilekeyi gndermemden sonra, mfettilerin atanp olaya el konulaca kadar bir sre bekledikten sonra Adalet Bakan Sadullah Ergin'den randevu alp, 12.01.2010 tarihinde sabah erkenden ziyaretine gittim. Ona da durumu anlattm. Bakan dinlemeler konusuna hkimdi, isimsiz dinleme olamayacan syledi. Ben srar edince Telekomnikasyon letiim Bakanl'nda (TB) bakan Fethi imek'i teflonla arad, konuyu ona sordu. Konumalar ben de duyuyordum, TB bakan Fethi Bey adli dinlemelerde isimsiz dinlemenin olmadn, olanlara da itiraz ettiklerini ancak istihbari dinlemelerde ok miktarda isimsiz dinleme olduunu syledi. Adalet Bakan beni gemiimden dolay da sevdiini anlatp, dileke vermeden ve adm gemeden de denetleme yaplabileceini, dilekemi geri alabileceimi ifade etti. Benim admn ypranmasn istemiyordu. Ben "Hayr, mahzuru yok, dilekem ileme konsun," diye

Gizlilik amacyla orijinal belgede aka belirtilen telefon numaralarnn son drt hanesi gizlenmitir.

473

2. Bolum: Cemaat

karlk verdim. Sonra bu isimsiz istihbari dinleme sisteminin nasl alt, tm hukuksuz dinlemelerin ortaya karlmas iin nasl hareket edilmesi gerektiini anlatan bir not olursa ie yarayacan syleyince bu notu hazrlayp zel kaleme gnderebileceimi belirttim. Ayrca dilekemin ileme konmasn da istediimi dile getirdim nk gizli sakl ihbarda bulunan bir kii olarak gzkmek istemiyordum, yanl doru ne ise aka yapmalydm. Kendimi saklayarak bunu yaparsam rahatsz olurdum, korktuum, kiiliimden dn verdiim hissine kaplyordum, bunun iin adm ve imzamla ikyeti olmalydm. Bunun ne demek olduunu ok iyi biliyordum, ikyet ettiklerimin ou eski arkadalarmd, ayrca bunun ne riskler tadn, hayatmn bundan sonrasn zehir edeceini hi kimsenin bilmeyecei kadar farkndaym ama yine de yapmalydm. Dilekem ileri Bakanlna (Emniyet. Genel Mdrlne) verdiimin ayns gibiydi ama biraz farkllklar vard. En nemli farkllk ileri Bakanlna verdiimde dilekede Emniyet stihbarat Dairesinin denetlenmesini talep ederken, Adalet Bakanlna verdii bu dilekede hukuka aykr karar veren hkimlerden davac olduumu belirterek, bunlar iin adalet mfettii grevlendirilmesini ve ayrca bu olayn tahkiki iin stanbul ve Ankara savclklarna dosyann gnderilmesini talep etim. Dilekem ayns ile aadaki gibiydi:

ADALET BAKANLIINA ANKARA

Kesin olarak aldm bilgilere gre; hakkmda komplo hazrlnda olan emniyet ierisindeki baz kiiler tarafndan hakikat hilafna tanzim edilen rapor, tutanak, ihbarlar dayanak gsterilerek, sanki baka olaylar ve baka kiiler dinlenmek isteniyormu gibi, benim ve yakn dostlarmn kulland telefonlar 07.11.2009 tarihinde stanbul TCK 250 gre yetkilendirilmi mahkemenin hkiminden alnan karar ile stanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesince dinlenmeye balanmtr.

474

2. Bolum: Cemaat

stihbarat Biriminin i ileyi biimi ve dinleme sisteminin alma ekli dikkate alndnda, bu durumun mmkn telefon yazlarak Merkezde olmad stihbarat Daire Bakanlndaki ilgili amirlerin bilgisi, hatta direktifleri Beni, bilmelerine olmakszn ne amala yrtlmesinin kullandm farkl kii ve kanaatindeyim. numarasn ve telefon ramen, ismi

numarasna deil telefon makinesinin ME! numaras zerinde yasal mevzuata aykr olarak hkimce karar verildii, bu karar mevzuata aykrdr. Konuyu dzenleyen mevzuata gre;

{Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Kararda ve yazl emirde,

hakknda tedbir uygulanacak kiinin kimlii, iletiim aracnn tr,

kulland telefon numaralar veya iletiim balantsn tespite imkn veren kodundan belirlenebilenler ile. . .hkim ... karar verebilir,
denmesine ramen mahkemelerden isimsiz, numarasz, ne amala verildii

aklanmayan, keyfilie zemin hazrlayan kararlar verildii, bu durumun

alenen hukuka aykrlk tekil ettii kanaatindeyim. Bugne kadarki memuriyet hayatmda hibir kanunsuz iliki ierisinde olmadm, tm kamu hayatm kameraya ekiliyor gibi kabul edip, hibir annda yzm kzartacak davran ierisinde olmamaya gayret gsteriyorum. Grevim ve bugne kadarki izgim nedeniyle belli evrelerin hedefi olabileceimi dnerek, zel dost ve arkadalarmla ilikilerimde zaman zaman adma kaytl olmayan (yakn arkadalarm adna kaytl ) telefonlar kullanmaktaym. Dinlemenin amac zel ilikilerimle irtibatlarm hakknda bilgi alnp daha sonrasnda komplo kurularak oradan benim kamuoyundaki imajm sarsmaya yneliktir. Bunu yapanlar basn mensuplarna, yakn gelecekte Hanefi Avc'nn imajn 475

2. Bolum: Cemaat

bozacak

eyler

yapacaz

demekten

tereddt

bile

duymamaktadrlar. _ Emniyet Genel Mdrl asnda istihbar dinlemeleri dzenleyen 2559 sayl yasann ek 7 maddesine ek yapan 5397 sayl yasann son fkralarnda aynen;

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu madde hkmlerine gre

yrtlen faaliyetler erevesinde elde edilen kaytlar, birinci fkrada belirtilen amalar dnda kullanlamaz. Elde edilen bilgi ve kaytlarn saklanmasnda ve korunmasnda gizlilik ilkesi geerlidir. Bu fkra hkmlerine aykr hareket edenler hakknda,

grev srasnda veya grevden dolay ilenmi olsa bile Cumhuriyet savclarnca dorudan soruturma yaplr. (Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Hkim kararlar ve yazl
emirler, Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl grevlilerince yerine getirilir. lemin balad ve bitirildii tarih ve saat le ilemi yapann kimlii bir tutanakla saptanr.

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede yer alan

faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirleri, Emniyet Genel Mdrl ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...) (1) tarafndan yaplr. (1f

(Ek fkra: 3/7/2005 - 5397/1 md.) Bu maddede belirlenen usul ve

esaslara aykr dinlemeler hukuken geerli saylmaz ve bu ekilde dinleme yapanlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237

sayl Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre ilem yaplr.

Bu ekilde sahte ve geree aykr rapor ve evrak tanzim edenler, adli makamlara kastl yanl bilgi vererek karar alanlar, komplo hazrlama ierisinde olanlar, hukuka aykr biimde dinleme, izleme yapanlarn tm sularn maddi delillerle ortaya karmak mmkndr. Bunun iin: 1-En bata hakikat hilafna gerekeler gstererek stanbul 250. de ile yetkilendirilen ilgili mahkeme mahkeme hkimliinde istanbul tarihinde karar; hkiminden, ubesinden, mad07.11.2009 aldklar stihbarat stihba-

rat Daire Bakanlndan. TB'den temin etmek mmkndr. 476

2. Bolum: Cemaat

Yasa gerei bu kararlar ve dinleme ile

ilgili

tutanaklar

denetim iin hazr bulundurma mecburiyeti vardr. Bu kararda birden fazla IMEI veya tel no hakknda karar alnm ise benim hakkmda alnan karar u an bende mevcut ve kullandm 53173070** veya 531-73070** nolu telefon veya bu telefonun takl olduu 356423023390090 veya 354180034086415 nolu
Kilis'in

telefonun IMEI numarasna, ayrca arkadam Necdet nolu IMEI numaras hakknda karar alnd grlecektir.

531-74287** nolu telefonu veya takl olduu 359740001170330 2-Dinleme karar hukuka aykr olarak verilmitir, yasal artlara tehdit alnmakta olup, bu tr kararlarn, veren sorumluluun soruturma sonunda C.savclar dan tahkikat almasnda zaruret vardr. Hali'te Yaayan Simonlar........................___. _....___.____....._ _. ._...... _
Verilen karardaki bu telefonlarn HTS raporu incelenirse (bu ii yapanlar her zaman bu bilgileri inceleme imknna sahiptirler.) 531-73070** ve 531-73070** nolu telefonlarn konumaya ald ilk gnden bu yana yalnz bire bir iki telefonun karlkl grme ve mesajlamas olduu ve bu telefonlar, karar almak in mracaat eden stanbul stihbarat ubesinin grev alannda olmad grlecektir. Esasen uzun sreden beri bata Emniyet Genel Mdrl yneticileri olmak zere baz kamu grevlilerini veya yaknlarnn, hakikat hilafna oluturulan rapor ve tutanaklara dayanarak bu konuyu dzenleyen 2559 sayl yasann ek 7. maddesine 3.07.2005 tarih ve 5397 S.K birinci maddesi ile eklenen hususlara aykr olarak istihbar! dinleme kararlar alarak kanunsuz olarak dinlendii, daha sonra burada elde edilen bilgileri kt niyetli olarak kullanld ortaya kan emarelerden anlalmaktadr. Sorunun asl kaynann istihbarat birimlerinin nleme dinleme kararlarnn 250. madde ile yetkili hkimlerce usule uygun olmadan verilmesi, kiilerin

haiz altna kiilerin ve tespiti

deildir. Bu ekilde verilen kararlar ile kiilerin zgrlkleri

iin adalet mfettileri marifetiyle soruturma yaplmas ve bu su iledii belirlenen ilgililer hakknda resen tarafn-

477

2. Bolum: Cemaat

numaralarna deil telefon makinesinin !MEI numaras gibi kimsenin bilmedii, gizlemeye elverili veriler zerinde verilmi olmasndan kaynaklanmaktadr. Halbuki bu MEl numaral telefonlar hangi numarada kullanlmaktadr diye aratrlp renilmesi mmkn iken, bu yaplmayp gizlice devlet yneticileri dahil herkesin kolayca dinlenmesine imkn salanmaktadr ve bu yntemin ok yaygn olarak kullanld ortaya kan emarelerden anlalmaktadr.

5397 sayl yasa ile tannan istihbari dinleme kararlar, gizlilik gerekesi ile
denetlenmediinden keyfilik yaratmaktadr. Bu kanunsuz dinlemeler, yllar sonra da, her zaman ortaya karlp, ilgilileri hakknda ilem yapmak mmkn olduu gibi, alnan kararlar ve dinleme bilgilerinin santraller dahil birok yerde kaytlar olduundan tm izlerin silinmesi mmkn deildir. Bu gn bu olayda maddi deliller vardr ve aratrlr ise yalnz hakkmda yaplan kanunsuz dinlemeler deil, tm dier kiiler hakknda yaplan kanunsuz izleme ve dinlemelerin delillerini bulmak mmkndr. Bunu yapan kiiler hakknda davac ve ikyetiyim, verilen kararlarn adli olarak incelenmesini, hukuka aykr davranan tespit edilecek kiiler hakknda

yasal unsurlar tamayan, numarasz, isimsiz verilen dinleme kararlar ve verenler

kanuni ilemlerin yaplmasn, kanuna aykr olarak, hakknda kanuni gereinin yaplmasn, bu ilemler iin adalet m-

. ......-.................-.........____................____. .__._.....2. _ Cemaat

Blm:

fettii grevlendirilmesini, ayrca stanbul ve Ankara C.Basavclklarna konunun aratrlmas iin bildirimde bulunulmasn arz ve talep ederim. 12.01.2010 Hanefi AVCI (imza ) Eskiehir Emniyet Mdrl Tel zel : 0505-21 T***2 ve 0532-436**** Tel i: 0505-826**** : 0-222-230**** ve 233**** e-mail: hanefiavci@yahoo.com

Dilekeyi verip Eskiehir'e dndm. Hukuksuz olarak yaplan nleme dinlemelerinin nasl ortaya karlacan anlatan notu yazdm ve kapal zarfla Adalet Bakanna verilmek zere Bakann

478

2. Bolum: Cemaat

zel Kalem Mdrne yine polis Ramazan ile bir gn sonra gnderdim. Bu not olay biraz daha ayrntl aklayacak ekilde stihbar! Amal nleme Dinlemeleri ile lgili Sorunlar balklyd. Ayns ile aadaki gibi idi:

stihbari Amal nleme Dinlemeleri ile lgili Sorunlar

1Dinlenmek istenen kiiler, kamuoyunda bilinen, adlar duyulan ahslar ise isimleri yanl yazlarak, bakalar adna karar alnp dinleme yaplmaktadr. Hi kimse bu telefon bu isme kaytl mdr diye kontrol etmemektedir, bu boluktan yaralanan kt niyetli kiiler kanunsuz dinleme yapmakta ve buradan elde edilen bilgiler antaj vb. baka amalarla kullanlmaktadr.

2-

Telefon

numarasna

deil,

numaray

bilmelerine

ramen

telefon

makinesinin ME! numaras zerinden karar alnmaktadr. Hi kimse kulland telefonun IMEI numarasn bilmediinden tm devlet yetkilileri dahil herkesin bu ekilde dinlenme imkn vardr, zaten bir sre sonra telefon

Gizlilik amacyla orijinal belgede aka belirtilen telefon numaralarnn son drt hanesi gizlenmitir.

makineleri eskiyip deitirildiinden, kimin kimi dinlediinin anlalmas mmkn deildir. Bezen hi isim, telefon numaras dahi yazmadan kanuni artlan tamayan sadece IME numaras zerinden dinleme kararlar alnmaktadr, 3- nleme uygulanacak dinlemelerinde kanunun "..hakknda tedbir

kiinin kimlii, iletiim aracnn tr, kulland telefon numaralar veya iletiim balantsn tespite imkn veren kodundan belirlenebilenler ile....hkim ... karar verebilir" dendiinden illegal terrist
rgtleri takip iin kolaylk olarak verilen bu inisiyatiften istifade ile dinlenmek istenen kamuoyunca tannan kiilerin kimlikleri, telefon numaralar vs. her ey bilinmesine ramen isimsiz, numarasz, hatta yalnz makine numaras zerinden kararlar 479

2. Bolum: Cemaat

alnmaktadr. Hkimler ok miktarda isimsiz dinleme karar

vermektedir. Herkesin bu yntemle kanunsuz olarak dinlenme

imkn vardr. 4- Kanunsuz olarak denetlenmek istenen kiilerin nce telefonlarnn HTS raporlar incelenip kimlerle zel ilikilerinin olduu tespit edilip, sonra bu numaralar ayn ekilde makine numaras IME zerinden dinlenerek kiilerin zel hayatlarna ait bilgiler toplanp kullanlmaktadr. 5- stihbarat birimlerinin elinde bulunan veri bankalar, telefon detaylar, toplu HTS raporlar vs. bilgiler hukuksuz dinlemeden elde edilen bilgilerle birletirilerek kiilerin zel hayatlar le ilgili nemli srlara ulalp kt niyetli kullanldna dair emareler vardr. Bu ekilde daha sofistike yntemlerle elde edilen bu bilgilerin denetimsiz, kim olduklar belli olmayan kiilerce ve kt kullanmnn sradan insanlarn hayatlarn karartmada kullanlmasnn n alnmaldr, bu gn yaplanlarn bir ksmn anlamakta bile zorlanlmaktadr, gelecekte mani olmak ok zor olacaktr. 6- nleme dinlemelerinde kullanlan sahte mahkeme karar olup olmadnn aratrlmasnda fayda vardr. Baz kararlarn ekline gre hkimler tarafnda verilemeyecek vasf ve nitelikte olduu deerlendirilmektedir. 7- nleme kaytlarnn ata gre Emniyet st Genel amirleri, Mdrl, ve mfettiler, ilgili Jandarma Komutanl yetkililerinin mfettilerince keyfi dinlenmektedir. ___....................... _____........___............_.. . .____. .. .2. Cemaat Blm: dinlemelerini yapan kiiler ve dinleme mevzuGenel MT bakanln denetbir

lenmesi gerekir iken bu gne kadar denetlenmediinden dolay ortam yaratlmakta olup ok sayda kii kanunsuz olarak

480

2. Bolum: Cemaat

8- Kanunsuz olarak yaplan dinlemelerde elde edilen bilgiler birok kii ve yetkili iin tehdit, antaj ve ekonomik kar amal kullanldna dair ciddi emareler vardr. Bu durumu nlemek iin; ncelikle TB Bakanlnda yaplacak bir alma ile, 2007 ylndan bu yana 1- Telefon IMEI numaras zerinden alnan kararlardaki IMEI nolar 2- simsiz telefon numaralar zerinden alnan kararlardaki numaralarn kimlere ait olduklar belirlenip gereinden farkl olarak yazlp alnan kararlarla ilgili olarak (hangi telefonun kimin tarafnda kullanldnn istihbarat birimlerinin elindeki bilgilere gre tespit edilememesi imknszdr.) 1- simleri bilinmesine ramen isimsiz yaplan sadece IMEI ile dinleme taleplerinin, 2- Kastl yanl verilen isimlerin, 3- Kamu grevlisi olduu, her trl faaliyetleri bilindii halde, sanki ideolojik veya baka rgt mensubu gibi gsterilen kiilerin, 4- st dzey kamu grevlilerinin, zellikle iileri Bankal ve Emniyet Genel Mdrl yneticilerinin Bakan ve Genel Mdrden habersiz dinlemelerin, 5- Gsterilen nleme dinleme kararlarnn, hkim karan olup olmadnn, ilgili kurumlarn gvenilir mfetti gruplar, o savclar marifetiyle aratrlmasnda fayda vardr. Dinleme karar alrken istihbarat birimlerinin hazrlayp hkime sunduklar yaz ve raporlarda rgt mensubu, organize, uyuturucu ilikilere ait vs. faaliyetleri demelerine zel ramen amal dinlenen olduu telefonlarn alakasz kiilere ve zellikle kamu grevlileri ve zel olanlarn hukuksuz, anlalacandan ilgilileri hakknda ilem yaplmaldr. u kesindir ki yaplacak incelemede; baka kiiler ve rgtler adna denerek isimsiz, yalnz makine numaras IMEI

481

2. Bolum: Cemaat

zerinden karar alnarak, dinlenen kiilerin ok fazla olduu ortaya kacaktr. Sonra adalet mfettileri marifetiyle dinleme kararlarnn kanuna uygunluu aratrlmal ve sahte veya kanuna uygun olmayan kararlarla Hali'te Yaayan Simonlar. . ._______.......______. _____. ________.......___
ilgiii olarak ilem yaplmal, bu konuda gerekiyorsa mevzuat dzenlemesi yaplmaldr. Ayrca nleme dinlemelerinin kanundaki terr rgtleri, casusluk gibi ok zel kiileri izlemek iin konan dinlemek istenen telefonla ilgili temin edilebilen bilgiler zerine de dinleme karar verilmesi kolaylklar, kt niyetle, tehdit, antaj vs. amalarla kullanlma ihtimaline binaen Adalet Bakanlnca istihbari dinleme yapan kurumlara resmi yaz yazlarak kurum amirleri ve mfettilerce bu dinleme sistemlerinin denetlenmesi usul haline getirilmelidir.

Hukuka aykr olarak dinlendiini deerlendirdiimiz telefonlar stanbul'da yaplan kanunsuz dinlemelere rnekler:
0531-73070** - 0531-73070** stanbul Emniyet Mdrl stihbarat birimince Hanefi Avcyla ilgili olarak 07/11/2009 tarihli stanbul 250. madde le yetkili mahkeme hkiminden alnan hkim karar ile 356423023390090 IMEI zerinden dinlenmekte olup aslnda bu telefonlar kimin kullandnn bilinmesine ramen bakas adna ME! numarasna gre karar alnmtr. Ayrca stanbul'da bile kullanlmamaktadr. Gerek Kullancs H. AVCI 0531-74287** nolu (Necdet Kl'a ait olup 359740001170330 IMEI zerinden ayn kararla) ancak Hanefi AVCI'dan dolay dinlenmekte olup arkadana aittir.

Ankara'da yaplan kanunsuz dinlemelere rnekler:

Sabri UZUN Emniyet Genel Mdrlnde 1.Snf Emniyet Mdr. Hseyin ZALP Emniyet Genel Mdrl Asayi Daire Bakan, Mustafa AYDIN Sakarya Eski Emniyet Mdr Namk DEMR Nfus Vatandalk leri Genel Mdr Yardmcs Daha birok bakanlk st dzey yneticisi, ileri Bakannn ve Emniyet Genel Mdrnn bilgisi dnda, Ankara istihbarat Daire Bakanl tarafndan hukuksuz olarak telefon IMEI ve baka isimler adna alnm kararlarla uzun sredir (en az 2 yl ncesinden balayarak) dinlenmektedir.

482

2. Bolum: Cemaat

Konuyu Dzenleyen 03/07/2005 tarihli 5397 S.K. ilgili kanunlarda deiiklik yapan mevcut mevzuatmza gre; .... Srenin dolmas veya hkim tarafndan aksine karar verilmesi halinde tedbir derhal kaldrlr. Bu halde dinlemenin ieriine ilikin kaytlar en ge on gn iinde yok edilir; durum bir tutanakla tespit olunur ve bu tutanak denetimde

ibraz edilmek zere muhafaza edilir.

.... Bu maddede yer alan faaliyetlerin denetimi, sral kurum amirle-

ri, ... ve ilgili bakanln tefti elemanlar (...)<1) tarafndan yaplr, w Bu fkra hkmlerine aykn hareket edenler hakknda, grev srasnda veya grevden dolay lenmi olsa bile Cumhuriyet savclarnca dorudan soruturma yaplr.
Bu maddede belirlenen usul ve esaslara aykr dinlemeler hukuken geerli saylmaz ve bu ekilde dinleme yapanlar hakknda 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl

Trk Ceza Kanunu hkmlerine gre ilem yaplr.

Hkim kararlar ve yazl emirler,....................grevlilerince yerine getirilir. lemin balad ve bitirildii tarih ve saat ile ilemi yapann kimlii bir tutanakla saptanr. denmektedir.

Not bu ekilde bitiyordu. Bu iin zorluu ve ayn yntemlerin Ergenekon ve benzeri tahkikatlarda askeri kademedeki kiilere ynelik olarak uyguland iin tahkikatlarn aibe altnda kalmas ihtimali nedeniyle bende iin zerine tam olarak gidilemeyecei phesi olumutu. Bunun iin Babakana ulamal, bu kanunsuz dinlemeleri ve insanlara tuzak kuranlar anlatmalydm. Dorudan Babakanla konumak istemiyordum, bunun iin en gzel arac Babakanlk Mstear Efkan Ala idi. Mstearla konumak iin randevu ayarlamaya altm. Sonunda eskiden aldm beri ve tandm ona Babakanlk anlattm. Mstearndan randevu bildiklerimi

stihbarat biriminin yapt kanunsuzluu, birok kiiyi baka kiilerin adyla, isimsiz IMEI numarasyla dinlediklerini, hatta ikimizin de mterek dostu olan kiilerden isimler vererek dinlenen 483

2. Bolum: Cemaat

daire bakan, genel mdr rtbesin-deki kiileri anlattm. Son soruturmalarn aibe altnda kalmamas iin konunun gerektii gibi denetlenemeyecei kaygsr tadm, durumu Babakana aktarmas gerektiini ifade ettim. Sayn Mstear meseleyi ileri Bakanyla greceini syleyince, bakanla grtm, konunun Babakana anlatlmas gerektiini dile getirdim. Sonu olarak, benim zerime den grevi, sistemin harekete gemesi iin elimden gelen her eyi yaptm, kesin maddi delillerin nereden bulunacan gsterdiimi, ksa srede mfettilerin harekete getiini, yaknda mfettilerin davac olarak benim de ifademi alacaklarn, dier yandan adalet mfettilerinin hukuka aykr kararlar veren hkimler hakknda tahkikata baladn, Adalet Bakanlnn ikyetimi iletmesi zerine Ankara ve stanbul savclarnn olmamt. Daha sonra ileri Bakanna bu konuda yaptklarm anlatmak, bilgi vermek zere kendisinden bir iki defa randevu is-tedimse de cevap alamadm. 28.01.2010 tarihinde Ankara'da tm l Emniyet Mdrlerinin katlm ile Emniyet Genel Mdrlnce bir toplant tertiplenmiti. Toplantya ara verildiinde Emniyet Genel Mdr Ouz Kaan Kksal'm beni grmek istediini rendim. Toplant yaplan binann st katndaki bir odada kendisiyle grtmzde, bana "Dilekeni iade ediyoruz, mfetti incelemesi yaptramyoruz nk bir defa mfettiler grevlendirilir ise kontrol edilemeyebilir, her eyi aratrabilirler, bundan dolay bakan dilekenin iadesini istedi, ben de geri veriyorum." dedi ve zarf bana verdi. Bunun olamayacan, dilekenin ileme konmasn istediimi syleyerek srar ettimse de alamayacan, istiyorsam bakana benim vermemi syledi. Dilekemi iadeli taahhtl olarak gnderebilirdim ama denetlemek istemeyen bir idareye srarla dileke vermenin ne manas olacakt. Bata hem bakan hem de genel mdr meselenin stne gidip konuyu denetlemek istiyorlard, hatta bakan dorudan mfetti gnderip denetletelim deyince ben yazl dileke vererek ii 484 harekete getiini dnyordum. Oysaki yle

2. Bolum: Cemaat

kolaylatracam syleyip dileke vermitim. Ama imdi ileri Bakan denetim yapmyordu, bakan durduran kim ve ne olabilirdi, babakandan baka kim olabilirdi ki? Belki Babakan gerei tam bilmiyordu, son dnem Ergene-kon operasyonlar ikyetimle ve bu operasyonlar kalr gerekletirenler tayarak benim tahkikat aibe altnda tereddd

durdurmutu. Olayn asln bilse, devletin bir cemaatin eline gemeye balad, ilerde telafisi mmkn olamayacak skntlarn kaca anlatlrsa inceleme yaptrabilecei dncesiyle son bir kez meselenin etraflca kendisine anlatlmasna almaya karar verdim. Babakann yzde yz gvendii, kafas alan, sr saklayabilecek ve ona anlatacaklarm kesinlikle babakana aktaracana inandm Ba Danman'a olay anlattm. Kendisini ikna edecek notlar okuttum ve konunun ciddiyetini, cemaatin nerelere kadar szdn, neler yaptn, lkenin gvenliinin ve insanlarn zgrlklerinin tehlikede olduunu anlatmaya altm. Aradan zaman gemesine ramen hareket grmeyince bu kitabn bir an nce yazlmas gerektiine inanp yazmaya karar verdim. Bu arada Adalet Bakanlndaki dilekeme ne yapldyla ilgili bilgi beklerken, l Savclndan Adalet Bakanlna yaptm 12.01.2010 tarihli mracaat dilekesinin 25.03.2010 tarihinde ileme konduunu dair tebligat 31.03.2010 gn aldm. 80 gn dilekem ileme konmadan bekletilmiti. Kim, niin dilekemi ileme koymuyordu, neden aratrma ve soruturma almyordu? Ve ben bu tarihten sonra yaplacaklara nasl gvenecektim? stelik yeni edindiim bir bilgiye gre de cemaatin Adalet Bakanlndaki ok nemli elamanlarndan biri, Tefti Kurulu Bakan Yardmcsym. Bunu renince, bunca savc ve hkimin stelik Ankara ve stanbul dahil olmak zere byk illerin cumhuriyet basavclarnn neden ve nasl dinlendiini anlamaya baladm.
Hali'te Yaayan Sirnonla ........_____............._. ._......._____....._____....._...._..

Bu kadarna msaade edilmemeliydi, yaptlarsa da karln grmelilerdi. Sudan sebeplerle ilin basavcs nasl dinlenirdi ki, 485

2. Bolum: Cemaat

hangi delil, hangi emare bunu gerektirirdi? Bunca hkim ve savcnn dinlenmesinden elde edilen bilgilere dayanlarak takip edilip gizlice fotoraflarnn ekilmediine, uygunsuz durumlarnn fotoraf ve filme alnmadna ve gerektiinde belli davalarda bir antaj arac olarak kullanlmadna kim garanti verebilir? Bence bu ekilde kullanldndan hi kuku yoktur. Bunun yapldnn emareleri artk her gn basnda yer alyor. Btn bu dinlemeler emniyet birimlerinde, cemaatin en gl olduu yerlerde yaptrlm ve tm dinlemeler Emniyet tarafndan gerekletirilmiti. Belki de Emniyete bu imkn vermek, kilit yerlerdeki hkim ve savclarn an bulmak iin bu tertipler hazrlanmt, nk istihbari dinleme veren hkimler sadece dinleme karar vermiyor, dinleme karar ile birlikte teknik aletlerle izleme ve takip (fotoraf ekme, kamera ile filme alma) yaplmasna da izin veriyorlard. Kararlar ounlukla byleydi. Bu bilinen dinlemelerin haricinde hangi Yargtay yesinin, hangi hkimin, kendisi haricinde veya ile zel yaknn hl alet telefonlar ve cihazlarla baka Bu kimler isimlerle bilinen veya IMEI numaralar dinlenmektedir? yntemlerin alma

hakknda

yaplmaktadr?

Dantay Olay
lk garip olay Alparslan Arslan'm Dantay saldrdr. Aslnda bu olay ncesinde bu kii hakknda poliste hibir bilgi yoktu. ncelikle bu eylemi hangi rgt adna, kimlerle beraber yapt gibi sorularn cevabnn hzla bulunmas gerekiyordu. Bunun iin nce zerinde bulunan telefonlarn irtibatlarna baklarak kimlerle grt, dolaysyla bu eylemi hangi rgt adna yapt tespit edilmeye allyordu. Bu, istihbarat biriminin her zaman ilk bavurduu en kolay ve basit yntemdi, ou zaman ie yaryor ancak dikkat edilmediinde de aldatc olabiliyordu. O gn Alparslan Arslan'n telefonlarn hzla inceleyen Ankara polisi tek tek kimle, ne zamandan beri, ne sebeple ve ne kadar grm olabilir gibi sorulan aratrdktan sonra grt kiiler 486

2. Bolum: Cemaat

hakknda kanaat sahibi olmas gerekirken, ilk bakta grt kiiler arasnda Muzaffer Tekin'i grnce hemen karara varp olayn failinin bir sredir izledikleri Ergenekon rgt olduunu akladlar. Aslnda olayn ok iyi tahlil edilmesi ve aratrlmas gerekiyordu ama bunun iin zaman yoktu. Fail kadar, cenazeye katlanlarn nyargl tavr, hkmet yelerine ynelik protestoyu ap saldr derecesine varan tutumlar, Ankara polisinin ince tahkikat yapmasn engelledi. Muzaffer Tekin ve arkadalarnn, arandklarm duyduklarn -daki davranlar, komando olarak yetitirilmi eitimli emekli birer asker olmalarna ramen aslnda bu konularda tecrbesiz ve aresiz olmalar ve stne stlk yaptklan manasz hatalar ile kendilerini makul insanlar nazarnda bile pheli dumrau-na soktular. Polisin istihbarat birimlerindeki Ergenekon ortay karma abasna, tm byk ve vahim olaylar Ergenekon'a balama eklindeki cemaatten gelme anlay eklenince bir anda Dantay olay ciddi hibir delile dayanmadan Ergenekon rgtne baland. Aslnda Muzaffer Tekin ve yaknndaki kiiler epey sredir istihbari olarak dinleniyor ve izleniyorlard. Bu kiilerin zihniyet yaplar itibaryla kendilerini her eyin stnde ve her eyi yapmaya muktedir grmeleri, kendilerince lke iin kahramanlk yapmaya hazr bir tutum iinde bulunmalar ve bylece kendilerine toplum iinde ve vatansever gzken evrelerde yer ve kredi edinme abalar polisin onlardan phelenmesine yol at. Ancak ilk aklamada hata vard, ok fazla pheli nokta bulunuyordu, saldrnn arkasndaki rgt ispatlayacak kadar delil olmamasna ramen bir defa olayn failinin Erge ne kon la balantl kiiler olduu sylenmiti, geri dnlmeyecekti. Ankara polisi olayn faili olarak Alparslan Arslanin arkasnda Muzaffer Tekin ve Ergenekonla balantl bir rgtn olduunu sylerken, yakalanan tm kiilerin yaad yer itibaryla olay inceleyen stanbul polisi, daha dorusu stanbul istihbarat birimi olayn failinin arkasnda Ergenekon deil, eyh Salih Kurter 487

2. Bolum: Cemaat

olduunu ileri sryordu. Ankara artk gerei bulmak yerine, olayn Ergenekonla balantsn kurmak iin her eyi ve her yntemi denemeye balad. Gerekirse her eyi arptarak kullanmak normal kabul edilir hale geldi. Dantay'n gvenlik sistemini Oyak Gvenlik yapmt, bir sre sonra kamera grntlerinin silindii iddias ortaya atld. Olay an deil, eylemden bir gn nce Alparslan Arslanin Dantay'a girik ve keif grntleri silinmiti. Doru olup olmad kesin olarak bilinmeden herkes buna inandrlmaya allyordu. Bu anlatlanlar doru muydu, failin arkasndaki rgt bir gn nceki keif grntlerini silmi miydi? Bu kadar geni imknlara sahip olan, Dantay'n kamera ve gvenlik sistemini kuran ve profesyonel olarak eitilmi bir gce sahip bir rgtn keif yapmasna ne gerek vard ki? Niye eylem bu kadar basit, acemice ve amatrce yaplsn? Operasyon ve silahlar konusunda birinci snf dzeyde olan kiiler byle amatrce bir i yapar myd? Madem sistemin iine bu kadar girmilerdi, neden kayt yaptrp sonra, silsinler? yle olsa hibir ekilde kayt yaptrmazlar, kaytlar bozarlard. Daha garibi o zaman bu ite kullanlan teknisyenler olaydaki firmann roln, kaytlarn silinmesini isteyenlerin Dantay saldrsyla balantl olduunu anlamayacak myd? Bu durum faillerin kim olduu hakkndaki bilgilerin yaylmasn salamaz myd? Aslnda garip olan bu kadar basit ve mantksz eyleri bile doruymu gibi yayarak insanlar bunlara inandrmaya kalkmak, buna inanmaktr. Bununla birlikte bu lke aslnda bu tr garip olaylar gemite de grd: 1zal'a yaplan suikastn arkasnda ne kadar rgt arasanz da olayn faili Kartal Demira hl herkese hikyesini anlatyor ama o an polisler onu vursayd yz trl komplo teorimiz olurdu. 23Gmhane Baro Bakann Adana'dan Gmhane'ye giderek vuran kiinin hikyesi neydi? Cumhurbakan Demirel'i vuran brahim Gmrko-lu'nun hikyesi neydi?

488

2. Bolum: Cemaat

On yl sonra da Alparslan Aslan yine bu lkede olacak, belki cezasn ekip kacak. Olayn tm ayrnlarn anlatacak. Bu olayn arkasnda Ergenekon arayanlarn suni abalan boa kacak veya hepimizi kendi yalanlarna inandracaklar. Gerei arptarak yaplacak yarglamadan hi kimse krl kamayacaktr. ddialarmn ispat iin istihbar! dinleme kaytlarna baklmas yeterli olacaktr. Muzaffer Tekin bata olmak zere Dantay olay ile ilgili olarak Alparslan Aslan ile irtibatl olduu iddia edilerek stanbul'da gzaltna alman herkesin Dantay olayndan en az bir yl nce dinlendii ortaya kacaktr. Bu dinleme kaytlan aka ortaya konulursa, bu kiilerin olaydaki rolleri net olarak anlalr. Benim aldm bilgiye gre, bu kiilerin konumalarnda onlarn garip ilikiler ierisinde olduunu gsteren emareler vard ama Dantay olay ile ilgili hibir ey yoktu. Sadece bazlarnn Alparslan Aslan ile telefonla grtn gsteriyordu o kadar. En ufak fikir birlii mevcut deildi. Gerein ispatna deil, olayn bu kiilerle irtibatlandrlmasma allyordu. Bu kiilerin gerek suu neyse ortaya karlmal ama kimseye yapmad bir su isnat edilmemeli. Bu, korkun bir eydir. KOM Daire Bakan olduum 2004 ylnda Dou Faktoring'in sahibi Erturul Ylmazn Almanya'da ldrlmesi olayn aydnlatmak iin Muzaffer Tekin'in alt Dou Fak-toring isimli iyeri ile irtibatl kiileri uzun sre dinlemitik, zannederim bilgileri hem mahkemede hem de hl dosyasndadr. Dantay olay ile ilgileri olsa veya byle illegal bir rgtlemenin ierisinde bulunsalard, o tarihteki dinlemelerde bu durumun ipularna ulalmas gerekirdi.

Erzincan Olay
Erzincan dosyas tarafsz bir gzle incelendii takdirde gerein apak grleceine inanyorum. Ortada yazlmayan, dosyada olmayan iddialar ve deliller var, bu saklanan iddia ve deliller uruna grlen dava, akllara ziyan ekilde hukuk tann-makszm 489

2. Bolum: Cemaat

devam ediyor. Ben bu davann arka plann, dosyada bulunmayan iddialarn bir ksmn farkl kiilerden dinleyerek biliyorum, bir ksmn ise olup bitenlerden karyorum. Aslnda zihnimde bu davann arka plann tamamladm. Bence Erzincan'daki olaylar nedeniyle bu davay savunanlar Erzincan Cumhuriyet Basavcs lhan Cihaner, Eskiehir Jandarma Alay Komutan Kdemli Albay Recep Genolu ve 3. Ordu Komutan Orgeneral Saldray Berk hakkndaki yazl olmayan iddialarn anlatsalar, sonra bu iddialara kiiler kendilerini savunsalar dedikodularn, muhtelif kalan yerlere

szm cemaat elamanlarnn (bazen yanl bilgi alarak) olaylar nerelere tadn, cemaat varsaymlarnn sonucunun nerelere vardn net olarak grrz. Mesela Sayn Babakan Cihaner'i ve dier tutuklanan grevlileri davet edip "Sayn savc, sayn alay komutan, sayn ordu komutam ne yapmak istiyordunuz, neler planlyordunuz," diye sorsa, ald cevaplarla tatmin olmazsa, kendisine intikal eden bilgileri anlatarak "Bunlara ne diyorsunuz," dese ve onlardan cevap alsa bu olayn nasl rndan kt net olarak anlalrd. Erzincan olaynn grnen deil arka plan, asl nedir? Bu olay nasl yorumluyorum?

Erzincan Olay ile lgili Genel Bilgilerim:

2009 ylnn temmuz, austos aylarnda Eskiehir'e tayin olduumda u an bu davada ad geen Erzincan Jandarma Alay Komutan Recep Genolu'nun tayini Eskiehir'e kmt. Fakat daha kendisi gelmeden hakknda cemaat kanallarndan veya onlarn etkiledii evrelerden olumsuz bilgiler ulamaya balamt. Mslman kesimler, cemaatler zerine iftiraya varan tahkikatlar yapan birisi olarak konuuluyordu. Bu sylentilerden ben de biraz etkilenmitim aslnda, zira ordu ve jandarma iinde ideolojik bir bak asyla slami gruplara Recep dmanca da bakan epey biridir kii diye grmtm, herhalde Albay onlardan

dnmtm.

490

2. Bolum: Cemaat

Recep Genolu gelip greve balad, her eyi ile normal gzkyordu. Bir sre sonra Erzurum zel yetkili savcl tahkikata balad, Erzincan Jandarma alaynda arama yapt, baz subay ve astsubaylar gzaltna ald, MT'e baskn yapt. te o sralarda Recep Albay'a olay sordum. Orada yaptklarn, olay, soruturmalar, bugn ad duyulan kiilerin genel davranlarn, eilimlerini vs. uzunca samimi olarak anlatt. Bana gre anlatmlar byk oranda doruydu. Sonra albay Genolu'nu rtbeli ve savc grevlilerle Cihaner'i hatal gren o blgedeki emniyetileri dinledim. Ayrca Erzincan Emniyet Mdrlndeki baz konutum, davada neler olup bittiini, glette bulunan silahlar, vs. sordum. Daha sonra Erzincan ve Erzurum'daki olaylar izleyen Ankara'daki st dzey ynetimdeki kiilerle grrken bu olay hakknda onlarn sahip olduu bilgileri rendim. Olaylarn geri plann bilen, bu konuda yazp izen gazetecilerin bu konudaki bilgilerini dinledim. Bu tr olaylardaki bilgilerle kii ve gruplarn yorumlayp bildiim tavrlarn edindiim bu birlikte deerlendirdiimde

Erzincan Savcsnn, Alay Komutannn, MT Blge Mdrnn tutuklanmasna yol aan bu davann grnmeyen ynn kendimce tespit etmi oldum. Erzincan Savcs lhan Cihaner iyi bir hukuku olmasna ramen dini konular, tarikatlar ve gruplar konusunda olumsuz dnen bir kiiydi. Kk ocuklarn Kuran kurslarna izinsiz gnderilmesini ve cemaatlerin izinsiz veya baka adlar altnda zinli olarak yrttkleri sosyal faaliyetlerini yasal dayana olmasa da ciddi sular olarak deerlendirip bizzat kendisi bu gruplarn zerine gitmek istiyordu. Hlbuki lke genelinde uygulamadaki teamller gerei, davalar savc yardmclarna datarak kendisinin yalnzca almalar koordine etmesi, ancak ok zel durumlarda devreye girmesi gerekirken tm almalar bizzat kendisi takip ediyordu. 3. Ordu Komutan ile ok samimilerdi, samimiyetlerinin kayna da bu konudaki ortak hassasiyetleri, grevlerini ahsi bir mesele olarak da benimsemeleriydi. 491

2. Bolum: Cemaat

3. Ordu Komutan, pek ok yerde radikal konumalar ile bilinen, hkmet hakknda ar eletirilerde bulunan, ar laik grlerini her frsatta dile getiren, dini grup ve cemaatlere kar grev gerei de olsa tavr alan herkesi destekler gzken, bu almalar cesaretlendirme ynnde bir tutum iinde olan bir kiiydi. Belki yle biri deildi ama evresinde bu havay hissettirmiti, dini grup ve tarikatlara kar msamahasz bir kii olarak biliniyordu. Recep Albay aslnda klasik bir jandarma komutanyd; belki askerlerin son yllardaki tavrlarnn etkisinde kalarak ar laik ynn fazlaca ne karm, klasik polisjandarma grev ayrmnda yasal yetkileriyle snrl kalmayp her eyi yapmay kendisinde hak gren, grev blgesini geniletmek isteyen, bununla birlikte ar ynleri ok fazla ve baskn olmayan biriydi. zinsiz alan Kuran kurslarna ynelik Erzincan'da savc lhan Cihaner denetiminde, polis ve jandarma ile beraber balatlan soruturmalar hzla ilerleyip smailaa Cemaatine kayyor. Emniyetten bilgi szd iddialar olduundan soruturma arlkl olarak jandarmaya veriliyor, polis blgesinde de jandarmann grev yapmas savc tarafndan isteniyor ve bu salanyor (bu, savc Cihaner'in yanl bir davrandr). Is-mailaa Cemaatine ynelik soruturma geniliyor, bu evreye yakn herkes ilikilendirilerek baka illerdeki irtibatl kiiler de operasyonun hedefi haline getiriliyor. Erzincan dndaki illerde de baz kiiler dinleniyor, hedef kii says 235 e ulayor. lkemizdeki siyaset anlaynda bir partiyi destekleyip ona oy vererek iktidara tayanlarn o partinin olanaklarndan ne-malanmak istemesi herkesin malumu. Bu mantk gerei nasl gemite sol belediyelerde sol fraksiyonlar glerine gre belediyelere kendi gruplarndan ii alnmasn, kendilerine kar salanmasn istemilerse bugn de oy ve destek veren cemaat, tarikat ve dini gruplar glerine gre mahalli ynetimlerde ie alma, ihale, ruhsat gibi olanaklarn kendilerine salanmasn istiyor. Bu anlamda bir kadrolamann var olduu da bilinen hususlardandr. Erzincan'da savc Cihaner'in yapt

492

2. Bolum: Cemaat

tahkikatta da bu trden kadrolama rneklerinin bolca tespit edildii anlalyor. lhan Cihaner sadece soruturmay talimat vererek jandarma marifetiyle yrtmekle kalmayp sanki bir polis ya da jandarma gibi bilgi kaynaklan (ihbarc ya da ajan) ile de grmeye balyor, bilgi alyor ve bu bilgilerin bir ksmm jandarmaya ynlendiriyor. Ayrca yeni kaynaklar bulunmas iin alyor. Bu arada savc Cihaner yalnzca kendisinin bildii, herkesten gizledii ikinci bir soruturma daha ayor. Bu dosyann Fethul-lah Glen cemaatinin blgedeki rgtlemesi zerine olduu ok sonradan anlalyor. Recep Albay bile bu soruturmay adalet mfettilerinin incelemesi srasnda sonradan reniyor. te tm bu gelimeler, savc Cihaner'in jandarmayla beraber yrtt smailaa cemaati tahkikat, herkesten gizledii Glen cemaati soruturmalar, muhbir ve ajanlardan dorudan kendisinin bilgi almas, 3. Ordu Komutan ile sk sk grmesi kar cepheyi harekete geiriyor. Cemaat savc Cihaner'in ne yaptn renmeye balam. Onun kimlerle grt, kimlerden hangi bilgileri ald hzla tespit edilerek, teknik denetim altna alnm. Savc Cihaner, albay Recep Genolu ve dierleri dinlemeye alnm, her ilikileri belirlenmi. Hatta kendileri hl farknda deillerdir ama tekilatlar ierisinde, yaknlar arasnda ajanlar bile elde edilmi, cemaatin jandarma, yarg ve ordu ierisindeki unsurlar kimisi gizli bilgiler vererek, kimisi yaplan i ve ilemleri takip ederek, kimisi de ift tarafl ajan olarak bilgi tamaya balamtr. Ancak bunlar yeterli deildir. Ankara'nn destei gereklidir. Bu destei de cemaat ayarlar. Savc Cihaner'in hukuki olarak arya varan davranlar Ankara'y tahrik etmek iin yeterli deildir, bu nedenle daha ciddi, daha byk iddialara ihtiya vardr. Dolaysyla sistem alr, cemaatin koordinesinde Erzincan Erzurum ve zel Yetkili Emniyet Savclnn verdii kararlarla Erzurum

stihbarat birimlerince yaplan dinlemelerde ortaya kan en ufak bir hareket, plan, olay ya da grme abartlarak yazlmaya balanr. Ankara'ya iletilen raporlarda savc Cihaner, Albay Recep 493

2. Bolum: Cemaat

Genolu, 3. Ordu Komutan Berk ve dier kiilerin plan yapt ve bu plan erevesinde gerekletirmek istedikleri iki ey olduu bildirilir. Birinci olarak, savc Cihaner'in askerin destei ile smaila-a cemaati tahkikatn genileterek hkmetin tm yelerini sulayaca, stanbul, Bursa ve Tokat bata olmak zere tm hkmet yanls belediyeleri hedef ald (alaca deil, ald), hatta stanbul Belediye Bakan Kadir Topba ile dier belediye bakanlarnn ve birok kiinin gzaltna alnmas karan ald (bu kararn yazl metni olduu ok ciddi olarak iddia edilmektedir, byle bir eyin olmayacan syleyince bizzat grdn ifade edenler vardr), bu dorultuda hkmet hakknda kapatmaya kadar varacak ciddi davalar alaca, AKP hkmetini ciddi derecede zora sokacak sahte bilgi ve belge hazrland iddia edilmiti. kinci olarak da savc Cihaner'in cemaatin askeri birliklerde rgtlenmesini bahane ederek Erzurum'da asker kkenli baz kiilerden alnacak ifadeler ile Fethullah Glen ve cemaati hakknda askeri mahkemede dava almasn ve bylece sivil mahkemelerde yaplamayan eyi, Glen cemaatinin silahl bir su rgt olarak deerlendirilmesini salayaca, bu plann uygulamaya konmasna ramak kald belirtilmiti. Daha da abartl bilgiler, bir ksm belge, evrak, telefon ve ortam dinlemesi, ajanlardan alman bilgiler ile sslenerek At. 3.1*3. 'nn nne konmutu. Ayn kanaldan pek ok belge alan Ankara bunlara tamamen inanr, Cihaner'in kk hatalar da inandrmay kolaylatrr. Olayda en byk hata buradadr aslnda. Savc Cihaner dava aacak, belki bu davalar zellikle belediyelerdeki yolsuzluklar asndan hkmette sknt yaratacakt ama mesele asla cemaatin abartt gibi deildi, nk Cihaner hukuku idi ve bunun olamayacan, Trkiye'de az da olsa hukukun olduunu biliyordu. Silahl rgt dedii an davaya kendisinin bakamayacan, zel yetkili savclarn ve zel yetkili mahkemenin devreye girmesi gerektiinin farkndayd. Ayrca kendisinin bu gruplar hakknda iddianamesi yeterli deildi, karar verecek

494

2. Bolum: Cemaat

mahkemelere de ihtiya vard. Halbuki bu davalarla ilgili basit konularda bile mahkemelerde karar alamad anlaldndan savc Cihaner'in iddia edildii gibi bir plann sahibi olamayaca kolayca grlmektedir. Bununla birlikte Ankara gemite Yargtay'n ald tavr, baz yksek yarglarn konumalar konusunda bilgi sahibi idi, dolaysyla iddia edilenlerin gerek olduuna inanyordu. Cihaner'in karsnda cemaate her trl destek verilmeye baland, Jandarmadan gelecek taleplerin reddedilmesi ve polis mntkasna Jandarmann girmesine msaade edilmemesi ynnde il valisi uyarld. Burada Cihaner ve beraber alt kiilere kar yaplacak operasyona destek vermek zere dier brokrat atamalarnda istenen kiiler ilgili grevlere atand. Cemaatin polisin desteindeki Erzurum zel Yetkili Mahkeme ierisinde zaten ok fazla taraftar vard ve cemaat onlar hareket geirdi. Bir yandan Cihaner, Genolu ve 3. Ordu Komutan Berk hakknda alma devam ederken, bir yanda da Cihaner'in yapaca tahkikatlarn elinden alnmas hesab yapld. Savc Cihaner'in takip ettii tm kiiler tespit edildi, dinledii telefonlar renildi. Bu gruplar silahsz rgt olduklarndan zel yetkili mahkemenin grev sahasna girmemesine ramen bu durum umursanmayp i zorland, gruplarn silahl rgt olduu iddia edilerek bu defa Erzurum zel Yetkili Savcl tarafndan dinlenmeye ve izlenmeye baland, hedef belliydi, bu tahkikatlar Cihaner'den alnacakt. Cihaner operasyona balamadan, onu, Jandarmay ve baka kiileri dinleyip izleyerek operasyonun ne zaman yaplacan renen Erzurum zel Yetkili Savcl ayn hedeflere ynelik bir ihbar bahane ederek operasyonu bir hafta nce balatt. Hatta evler aranrken, evde arama yapan Polis Amiri ile ube Mdr arasnda geen konumada, ev aramalarnn usulen yapldnn sylenmesi dinlenen telefon kaytlarna geti. Bir hafta sonra savc Cihaner Jandarma desteinde kendi operasyonunu balatt. Arkasndan Erzurum zel Yetkili Savcl ayn kiiler hakknda kendilerinin soruturma balattm, bu rgtn silahl rgt olduunu syleyerek tm dosyalarn kendilerine devrini istedi. Cihaner bu 495

2. Bolum: Cemaat

rgtn silahsz ve cezalarnn daha hafif olduunu, Erzurum zel Yetkili Mahkemesinde savclar yarglanmamalar bunlar gerektiini rgt, sylese biz de Erzurum "Hayr, silahl davay

soruturacaz." dediler ve zorla dosyay Cihaner'in elinden aldlar. Sonras malum, 235 sankl dosya Erzurum'a gitti, nce sank says azaltld, sonrasnda zaman iinde tahkikat etkisiz hale getirildi. imdi sra Cihaner ve arkadalarna gelmiti. Onlarn yapacaklar o kadar abartl ekilde anlatlyordu ki hem cemaat ynetiminin hem de Ankara'nn ok telalanm olduu anlalyordu, ne olursa olsun onlarn bertaraf edilmeleri gerekiyordu. Bunun iin ciddi delil bulmaya zaman yoktu, iddialar gsteren her ey kullanlmalyd. Glette lav, roket atar tr silahlar bulundu (nedense hep bu trden silahlar bulunuyor, nereden geldii, nereye gittii belli olacak seri numaral silahlar aramalarda hi bulunmuyordu. Halbuki her rgte nce tabanca-tfek gerekir, lav ve roket daha sonra gelir ama bizim Ergenekon ve benzeri yaplara ait olduu sylenen yerlerde yaplan aratrmalarda hi tabancatfek gibi silahlar kmyor). in tuhaf bu olay Jandarmaya veya polise ihbar edilmemi, bir polis ajan grp istihbarat birimine bilgi vermiti. Bu makul deildir. Daha nemlisi grev byle bir silah girer, bulunmas olay Erzincan savclnn alanna

Trkiye'nin her yerinde benzer olaylara o ilin savcs el koyar. Hizbullah'm bir kamyon dolusu silah bulunduu 2~3.rX13.il da nce il savclar olaya el koymu, daha sonra olay zel Yetkili Savcla aktarlmt. Erzincan'da bulunan silahlara Erzurum zel Yetkili Savcsnn el koymas, hatta olay yerine gelmesi bile benim iin konunun normal seyrinde ilerleyen bir olay olmadn gstermesi bakmndan tek bana yeterlidir. Bu durum, ortada bir komplo olduunu tek bana gstermektedir. Ben bunca yl grev yaptm, zel yetkili mahkemelerin grev alanna giren ok byk olaylara (Hizbullah'm bir kamyon dolusu silahnn yakalanmas, Dev-Sol'a ait bir ara dolusu silahn yurtdndan lkeye sokulmaya allmas, 500 kilodan fazla uyuturucu yakalanmas, yurtdna toplu olarak gidip gelen rgt mensuplarnn yakalanmas) ahit oldum, ama 496

2. Bolum: Cemaat

hibirinde zel yetkili savclarn olay yerine geldiini grmedim, hatta davet etsek bile gelmezlerdi. O ildeki savc gereini yapar, bize evrak gnderir derlerdi ve yle de olurdu, dorusu da oydu. O savclarn gelmesine gerek yoktu, hele Erzincan'daki olayda sadece silah bulunmu, kaaklk m, terr rgt silah m olduu bile tam belli deilken, gelmesini gerektirecek bir konu olmaHali'te Yaayan Smonlar................................................_._ ........................................................................................._._...._ masna ramen zel yetkili savc olay yerine hem de yine grlmemi bir hzda geldi. Sonrasndaki gelimeler daha da ilginti. Jandarmaya gelerek bilgi vereceini syleyip bu silahlar polisin oraya koyduunu ifade edenler daha sonra bu ekilde ifade vermeleri iin Jandarmann kendilerini zorladn sylediler. Bu kiilerin bir ksm gizli veya ak tank durumundayd, Jandarmann bu kiilerle bulumalar polis tarafndan fotoraflanyordu. Aslnda durum yleydi: Cemaat, polis iindeki yandalar eliyle baz kiileri Jandarmaya gnderip kendilerini bilgi vermek isteyen muhbirler olarak gstermelerini, ardndan istiyor. da silahlar polislerin zel koyduunu Yetkili sylemeleri gizli iin tan Jandarmann kendilerini zorlad ynnde savcya ifade vermelerini Bylece Erzurum Savcsnn oluyorlar. Jandarma byle bir ey yapmak istese niye zorla beyan alsn? Bunu, daha inandrc olacak ekilde eskiden beri kendisine bal tandklar kiilere yaptrr. Ayrca Anadolu da, hele krsal kesimdeki insanlar kendiliinden devletin gleri aleyhine tanklk yapmaz. Bunun dnda silah oraya koyanlar, orada brakmazlar, tedbir olarak bunlar ortadan kaldrrlard. Sonu itibaryla nasl baklrsa baklsn, zel Yetkili Savcln anlatmlar, hayatn olaan akna uymuyordu. Basit gzken ok nemli bir ayrnt daha dikkatimi ekmiti. Erzincan eski Jandarma Komutan, Eskiehir'in yeni Jandarma Komutan olan Recep Genolu'nun evinde ve iyerinde arama yaplp bulunacak bilgisayar, harici disk, CD vs. her trl dijital 497

2. Bolum: Cemaat

veriye

el

konulmas karar ulam,

dorultusunda Savc Osman Eskiehir

Erzurum analin

zel

Yetkili ekinde merkez

Mahkemenin Eskiehir'e

talimat Savcl

Cumhuriyet

komutanl kanal ile evde arama yapmt. 27.01.2010 tarih ve saat 18:17'de tutulan arama el koyma tutananda yle bir paragraf vard: Arama ve el koyma ve evde bulunan bilgisayarlara imaj alma1 ilemi uygulanrken, aramada bulunan Eskiehir Savcs Erdoan Yldrm'a cep telefonuyla ulaan Erzurum zel Yetkili Savcs Osman Sanal, "El konulan bilgisayar ve hard disklere zel yntemle inceleme yaplacandan imajlarnn alnmamas, sadece ele geen CD yerine ve DVDlerin kopyalarnn isteminde alnp asllarnn Bu talep gnderilmesi, kopyalarnn ise ev sahiplerine teslimi" ynndeki talimatn getirilmesi bulundu. dorultusunda imaj alma ilemi durdurularak el konulan bilgisayar kasas, dizst bilgisayar, mini dizst bilgisayar ve harici disk ile fla bellek gibi aygtlarn mhrlenerek alnd, orijinal hali ile Erzurum'a gnderilmek zere hazrland belirtiliyordu. Ama 28.01.2010 tarih ve saat 05:05'te Eskiehir Cumhuriyet Savcs Erdoan Yldrm ve dier kiilerin imzalad ek inceleme tutananda ise olayn l Savcs Ekrem Aydner'e intikali ve tartlmas sonunda komple alnan bilgisayar ve dier disklerin yeniden bilirkii marifetiyle 2 suret yedeklerinin alnp asllarnn ev sahibine verildii, yedeklerin Erzurum zel Yetkili Savclna gnderilecei yazyordu. Evet, dorusu da buydu. Yasa ok ak olarak evi aranan kiilere gvence salanmas amacyla arama yaplrken kopyasnn, evde yani bulunan imajnn bilgisayarlarn alnmasn evden karlmadan Bunlarn gerektiriyordu.

suretinin alnmadan orijinallerinin Erzurum'a istenmesi ok yanl bir uygulamayd, kanuna ve kanunun gerektirdii gvenceye aykr idi. Her an bilgisayarlar yolda bozulabilir, krlabilir, iine bir eyler fazladan konulabilirdi. zel Yetkili Savcnn byle bir istekte bulunmas hibir ekilde makul deildi. Bu tr ilemler her yerde standart olarak ayn programlarla yaplyordu, Erzurum'da zel bir 1
maj almak: CD ya da DVD'nin resmini eker gibi kopyasnn alnmas ilemi.

498

2. Bolum: Cemaat

program ve yntem olduunu zannetmiyorum. Eskiehir'in bu incelemeyi nasl yaptn Savc Sanal bilmiyordu, dolaysyla bilmedii halde nasl incelemeyi zel bir biimde yapacaklarn belirtip orijinal bilgisayarlar istiyordu. Bu ileri bilen bir kii olarak ben aka zel yetkili savc Sanaln istemini pheyle karladm. yi niyetli bir istek olarak grmedim (l Savcsn arayp bu uygun davranndan dolay kutladm). Bir sre sonra Alay Komutanlna ve MT'e baskn yapld, eski Alay Komutan tutukland, bu da yetmedi l Savcs tutukland. Ben savc Cihaner'in dini cemaatler ve tarikatlar zerine zel olarak ynelmesini yanl buluyorum. Eer bu konuda grevini ktye kullanm, arya kam ise bunun karlnda bir ceza almal. Ayrca polis mntkasnda Jandarmay kullanmas da doru bir davran deildi. Bunlara ilave olarak soruturmalar dorudan kendisinin yapmas uygun deildi, yardmclarna vermeli, kendisi almalar yalnzca koordine etmeliydi. Baka illeri ilgilendiren konular o illere devretmeli, kendisi takip etmemeliydi. Belli ki baka hatalar da vard. Ama tm bu kabahatlerinin karl asla bu deildi. Cihaner'e yaplan, hukukun katledilmesidir; devletin, adaletin tehlikeli bir mecraya yneltilmesi, devletin ve hukukun bir cemaatin zan ve tehlike anlayna kurban edilmesi ve komploya, iftiraya hizmet edilmesidir. Mahkemeler de bu dorultuda karar verdi denebilir, ama u kesin ki zel yetkili mahkemeler son be-alt yldr her tayinde yava yava ve sistemli bir biimde cemaatin kontrolne gemi durumda, tm emareler bunu aka ortaya koymaktadr. Yaplanlarn bir soruturmayla uzaktan yakndan ilgisi yok, hukukla zaten hi ilgisi yok. Sistem cinnet geiriyor. Cemaat, devlet kurumlar arasndaki diyalog eksikliinden yararlanarak birbirleri aleyhindeki olumsuz dnce ve giriimleri ok abartl olarak kar tarafa aktarmak suretiyle bu kurumlarda oluan panik havasn kendi karma kullanyor. Olaylar, alnan haberler ve belgeler akl ve mantk szgecinden geirilerek incelenmeden, birka kt rnee baklarak ve bu rnekler temelinde yorumlanarak bir felaket yaratlyor. 499

2. Bolum: Cemaat

Erzincan Savcs lhan Cihaner'i ve yntemlerini doru bulup bulmamak, hatasnn olup olmad ayr bir mesele. Bununla birlikte Cihaner'e ynelik iddialarn abartlm olduundan hi phem yok, ayrca Cihaner'e yaplann hukukla ve kanunla balantsn kurmak da mmkn deil. lemleri savclar, hkimler ve mahkemeler yrtmektedir ama yaplanlar hukuki deildir. Eer bir gn Erzurum'da yaplan ilemleri batan tahkik etmek mmkn olursa, birok kii ve adliye mensubu cemaatin talimatlar ile komplo kurmak, iftira atmaktan mahkum olacaklardr. Buna eminim. rtica ile Mcadele Eylem Plan (Ak Parti ve Fethullah Glen cemaatine kurulacak komplonun yer ald sylenen plan) ile ilgili olarak Albay Dursun iek'in, Erzincan'a gittii, Konak Mazlum Otelde kald, ordu evinde savc Cihaner ve baka kiilerle grt iddia edildi. stelik iek'i karladn, kendi mekanna geldiini syleyen gizli bir tank bulunuyordu (tank Albay Dursun iek iin benim mekanma geldi diyerek olaylar ve ilikileri kendi erafnn kltr ve davranna benzeterek anlatmaktadr, byle bir greve giden bir subayn esnafn iyerini ziyaret etmesinin absrt ve uydurma olduu bellidir). Oysa daha sonra otelde kalan kiinin baka biri olduu, ortada yalnzca bir isim benzerliinin sz konusu olduu belirlendi. Bu durum da aslnda tm iddialarn ne kadar dayanaksz olduunu gstermektedir. Kimlik bildirme kanunu gerei tm oteller mterilerinin kimliklerini bilgisayara kayt ederler, Emniyet bu kaytlar zerinde her zaman sorgulama yapp kimin nerede kaldn tespit edebilir. Albay Dursun iek hakknda aratrma yapan Emniyet birimleri, daha dorusu Emniyetteki cemaat mensuplar Dursun iek'in nerelerde kaldn sorgulaymca Erzincan'da Konak Mazlum Otelde kaldn buldular (ama Dursun iekleri kartrdlar, nk otelde kalan Dursun iek adl baka bir kiiydi). Bu bilgiyi gizlice kendi kanallarndan Erzurum'a bildirdiler. Onlar da bunu biraz daha ssleyerek Albay iek'i savc Cihaner, 3. Ordu Komutan ve baka birka kiiyle beraber toplant yaparken gren Erzincan'daki ordu evinden bir tank bile buldu. Halbuki bir subay baka bir ehre 500

2. Bolum: Cemaat

gittiinde neden otelde kalsn, eer gizli bir grev nedeniyle otelde kalmay tercih ettiyse o zaman niye buluma iin ordu evini sesin, bulumay ordu evinde yapmakta bir saknca yoksa neden otelde kalsn? Hkmeti ve cemaati dehet senaryolar ile rktp savc Cihaner ve 3. Ordu Komutan Berk'e kar yneltilen ve hakka hukuka uymayan tahkikatlar hkmet, cemaat ve polis asndan baklnca doruydu; maddi deliller, gerek bir irtica eylem plann iaret ediyordu, varlna yzde yz inanlyor, gizli tanklarla ve doruluu tartmal delilerle iddialar glendiriliyordu. nandrc gzken bu delillerin iyi bakldnda grnd gibi olmad anlalacaktr. Bu davadaki gariplikler bir kitaba smayacak kadar kark ve kapsamldr. Yllar nce (1985-86 yllar arasnda) stihbarat Daire Bakanl ile birlikte Kuzey Irak'taki rgtlerin lkemiz zerindeki faaliyetlerini takip ediyorduk. Daha dorusu biz merkezin almasna blgede destek veriyorduk. Bu almada Kuzey Irak'taki KDP rgt ile bu rgte ye olduu sylenen Gneydou'daki birok Krt airet reisi arasnda kurye kullanlyordu. Bu kurye angaje edilmi, her geli gidiinde mektup ve rgt dokmanlarn gizlice bize veriyor, biz fotokopisini ekip ona iade ediyor, o da tekrar ayn ekilde kapatp vermesi gereken yere iletiyordu. O zaman bize gre ok salam ve inandrc deliller var gibiydi, elimizde Irak'ta Barzani'nin komutanlarndan bazlarnn (anmsadm kadar ile Cercis Paa vs. ) imzas olan ve partinin mhr ile mhrlenmi Arapa rgtsel mektuplar vard. erikleri de KDP'nin yazma slubuna benziyordu. Ayrca mektuplarn muhatab olan airet reislerinin bazlarnn aile gemileri bunu doruluyordu. Bu durum karsnda lke gvenlii aleyhinde faaliyet gsteren, baka lkedeki rgtlerle dayanan ve onlara mensup olmu hainler var gzkyordu. Aratrdka bu iddialar dorulayan etmenlere rastlamak da mmknd. Uzun hikyesi bir kitaba ancak sacak bu istihbarat faaliyetinin sonunda bizim kuryenin getirip gtrd mektuplarn sahte olduu, mektuplar 501

2. Bolum: Cemaat

kendisinin yazd/yazdrd, zel mhr kazd ortaya kt. Bizdeki baz airet reislerinin davranlar mektuptaki konular ksmen dorulayanca biz belgelerin doruluuna kesin inanmtk. O zaman bizde de ayn hataya dp bu kiileri hemen ieri tkmak, onlar hakknda dava amak iin her trl yntemin kullanlmasn grnenle isteyenler ayn kmt. olmuyor. ve Kendilerine Bence gre hakllard, olay da belgeleri gren st makamlar da buna inanyordu. Fakat ite bazen gerek Erzincan okunmas grnenlerin bylesi yanl abartl neticesinde

hukukun zorlanarak meydana getirilen bir davadr.

Allmadk Savclar
Bugne kadar grev yaptm illerde en ufak bir organize operasyonda bile savclarn yardmlamak, kacak sorunlar hakknda nceden bilgi vermek iin il savclar ile olay konuup koordineli hareket ettiklerini grdm. Hele olay geni apl ve ierisinde kamu grevlilerinin ad geiyorsa her safhada il savclarna bilgi veriyorlard. Bunun iki sebebi vard. Birincisi il savclar tm tahkikatlardan sorumlu ve dier savclarn amiri pozisyonundadr, isterse soruturmay dorudan kendisi de yrtmek isteyebilir, savclar arsndaki grev dalmn il savcs yapar, ayrca adliyeyi temsil onun grevidir. kincisi ise soruturma yrtlrken savcln dier imknlarna ve dier savclarn desteine ihtiya olduunda bunu il savcs salayabilir, dier savclara grev verebilir. Ayrca itiraz ve ikyetler il savcsna gelir, bunlar il savcs inceler. l savcsnn kurumsal teaml gerei yaplan tm soruturmalardan haberdar edilmesi gelenektir, soruturma bitince de iddianameyi inceleyip yeHali'te Yaayan Simonlar____________....______...____________. _________ terli veya eksik olduu ynnde gr bildirmek ve iddianame hakknda karar vermek il savcsnn yetkisindedir. Hibir ilde il savcsndan habersiz geni apl gizli bir soruturma yaplmamtr, yaplamaz da. Bunu eitli ahsi se502

2. Bolum: Cemaat

beplerden dolay yapmaya kalkan savclar olmu ise de bunun bedelini demi, en azndan bulunduklar yerden tayin edilerek cezalandrlm, terfisine mani olunmutur. Zaten hukuka uygun ilem yaplyorsa devlet kurumlar koordineli almal, her ey kurala balandndan gizli hareket edilmesini gerektirecek durumlar da olamazd, olursa da hkim karar ile oluyordu Ben be kiilik uyuturucu satclarna kar yaplan bir operasyondan -be mahalle kabadaysna ynelik yrtlene, birok ili ilgilendiren geni apl olanlarna kadar her trl operasyonda savclarn il savcsn bilgilendirdiklerini grdm, tahkikata balanrken savclar arasnda grev dalmn il savcs yaptndan zaten otomatikman operasyondan haberi oluyordu. Ama imdi bakyoruz yalnzca bir ili deil, lkenin tamamn ilgilendiren, onlarca st dzey devlet grevlisini, en kritik grevlerdeki askeri veya sivil grevlileri gzaltna alma karar veriliyor ama il savcsnn hatta zel yetkili mahkemenin savc vekilinin bile bundan haberi olmuyor, stelik stanbul'da olduu gibi il savcsnn nceden savc vekillerinin veya kendisinin haberi olmadan bu tr ilemlerin yaplmamas ynndeki talimatna ramen. Bu durumu nasl yorumlayacaz? Savcnn grevi kamu adna soruturma yrtmek ise soruturma yrtme yetkisi il savcsna ait, neden il savcsna veya o mahkemenin savc vekiline bilgi verilmiyor, st savclarn bilgisi olmamasna ramen birilerinin haberi oluyor, hatta yeni dalga bir operasyonun geleceini cemaate yakn gazeteciler ve internet siteleri biliyor Grlen o ki baz savclar amir olarak il savcsna bal deil, baka yerlerin talimat ile hareket ediyor. Bu kadar ak bir durum hl basit bir ey zannedilerek seyrediliyor. Hibir yerde bir savc bu kadar pervasz davranamaz, davranr ise bedelini der. Fakat imdi gryoruz ki bir-iki kez deil, pek ok defa kural ihlali yaplyor. Bu sistemin ve bir yerde dzenin bozulmas kalc etkiler yaratarak gelecek iin de tehlikeli sinyaller vermektedir. Hatrlanaca zere Emniyet Genel Mdr Yardmcs Emin Aslan hakknda Ankara savcsnn verdii grevsizlik karan sonras 503

2. Bolum: Cemaat

savc Mehmet Berk imknsz bir i yaparak iki saatte 7 klasr evrak okumu, binlerce telefon konumasm incelemi gzkyordu. Bunun olmasna imkn yokken hi kimse kp bu konuyu aratrmad. Ayn savc 90'dan fazla askeri rtbelinin gzalna alnmas kararn, stanbul Basavcsnn tm ulusal basma da yansyan yazl talimatna ramen basavc ve zel yetkili savc vekilinden gizli imzalad. Neden? Nedense cemaatle sorunlu olan emniyetilerin davas hep ayn savcya denk geliyor. Cemaatle sorunlu olduu bilinen, hakknda dava alp tutuklanan Sakarya Emniyet Mdr Faruk Unsal'm davasnda da ayn savcnn, Mehmet Berkin ismi var, iddianameyi ayn savc hazrlyor. Acaba bunlar hep tesadf m? u zel harbe ait bomba ykl kamyonu ihbar eden kiinin kulland yntemlere bakp bir bilgisayar uzmannn Milliyet gazetesine yap aklamay okuyunca ihban aslnda sistemin banda bulunanlarn yaptn anlyorsunuz. Ben bunca ihbar vakasna ahit oldum, byle bir ihbar zerine savcnn ve hkimin olay yerinde bulunmasna ilk defa rastladm. Bir savc bu bomba ykl kamyonu takip eden bir ekibin olup olmadn aratrsa, kamyonla beraber ayn saatlerde ayn yerde bir polis ekibinin olduunu tespit edeceine eminim. Dier yandan yapann her yapt yanna kr kalyor. Baz ihbarclar hi aratnlmryor, normalde tek bir kiide bulunmas imknsz, en az on kiilik bir ekibin birka ayda toplayaca bilgileri ieren isimsiz, imzasz ihbar mektuplar insanlann sulanmas iin kullanlyor. Belli amalar iin yazld ortada olan ihbarlar kt niyetlilerin silahna dnyor. Kesin deliller stne kurulan hukuk sistemimiz imzasz, kimliksiz, kastl amalar iin yazld belli olan ihbar mektuplar ile kim olduklar belli olmayan, sylediklerini her gn deitiren, ou bulunup getirildiinde yalan syledii anlalan gizili tanklarn hayatn olaan akna uygun olmayan beyanlarna emanet edilmi durumdadr. Ergenekon davasnn ba sanklarndan mit Sayn, bir sre sonra gizili tank olarak karmza kyor. Bu kiiyi tanyanlar, ifade ve e-maillerini 504

2. Bolum: Cemaat

okuyanlarn imdi onun gizli tank olduunu ve bunu birinci snf savc ve hkimlerin yaptn duyunca bu kadar byk garipliklerin yapldna inanamyor. Btn bu olanlar adalet tekilatnn kendi ileyiiyle ilgili sorunlar olarak grmek mmkn deildir, bu olaylar adaleti yle bir noktaya getirmektedir ki adaletsizlik organna dntrmektedir. Bu durum bir sre daha devam ederse olacaklar aklla izah etmek mmkn olmaz. u ok ak ve net: Bir rgt, cemaat adalete szm, kendi kurallarn uyguluyor, kendi operasyonlarn yapyor. Ortada hukuk yok, kimsenin numara yapmasnn, bilmiyoruz demesinin manas yok. Btn avukatlar, gazeteciler, polisler verilecek kararlarn ne olacan merak dahi etmiyor zira karar net olarak davaya hangi savc ya da hkimin bakt beliriiyor; Herkes bu durumun farknda ama hl kraln ne kadar gzel bir elbisesi var diyoruz. Kral plak!! Tarafsz hkim ve savclar hukuka gre davranrken, cemaat taraftarlar rgtl ve hukuka gre deil, cemaatin talimatna gre davranyor. Cemaatin istemedii kiiler serbest braklnca bu defa cemaatin etkiledii medya o savc ve hkimi topa tutuyor, haksz itham ve sulamalar, lin kampanyalar ile hkim ve savclar taciz ediliyor, altrlamaz hale getiriliyor. Cemaatin tutuklanmasn istedii kiiler tutuklannca bu kez bu savc ve hkimlere vgler yadrlyor. Hukuk sistemindeki tarafsz hkim ve savclar korumasz, desteksiz ve zor durumda braklmtr. Grlmekte olan bir dava hakknda TBMM'de bile grme yaplamaz eklindeki Anayasann, hkimleri koruyan maddeleri neden ietilmiyor? Tm dava dosyalar ve deliller belservis edilerek lin kampanyalar yrtlyor, ama buna kar hibir ey yaplmyor. Et kokarsa tuzlanr, tuz kokarsa ne yaplr? Kurumlar ve kiiler hatal davranrsa hukuk onlarn yanlln bulur ve dzeltir ama adalet bozulursa onu kim dzeltecek? Trkiye'de adalet ryor, geri zaten rmt ama bu defa yok ediliyor. Bu durumdan herkes, en fazla da bugn bu duruma yol aanlar zarar grecek. Byle giderse i adaletten kacak ve insanlar silaha sarlacak. 505

2. Bolum: Cemaat

nsanlarn hayatlar, erefleri ile bu kadar oynanrsa, onlara en yakksz isnatlarda bulunulursa, hayatta onurlarndan baka kaybedecekleri olmayanlar, kendilerine atlan lekeyi temizlemek iin her eyi yaparlar. Bu duruma ok uzak deiliz artk.

Allmadk Polisler
Polis tekilat eskiden birbirini korur, kollar, birbiri aleyhine ahitlik yapmazd. Biz bu durumdan ikyetiydik. Yanl yapan kendi meslektamz da olsa bu konuda ahitlik yaplmasn, bilgi verilmesini isterdik. Ben tekilat ierisinde rvet yiyen, irtikap yapan polislere kar en ok tahkikat yrten kiiyim. Her olayda delil ararz ama polisin kart bir olayda daha ciddi, daha inandrc deliller bulmadan o polisi pheli yapmayz. Rvet alrken, sust, fotoraf ya da video grntleriyle yakalamamza ramen tekilat ierisinde tahkikatn hissettirilmeden yaplmas arzu edilir, keke daha az ceza alsalar, grevden uzaklatrlmasalar eklinde umut edilirdi. Bu, zorlu grevlerde beraber almann verdii dayanma ve yaknlama duygulardr. Oysa imdi iler deiti. Bir grup polis kritik noktalar ele geirmi, dierlerine su isnadn da aan resmen iftira atHali'te Yaayan Simomar..______.........________...._____._. ____....._____ maktan geri durmuyor. lenmi bir suu aydnlatmak gibi bir amalan yok, tahkikat srasnda dinleme ve izleme yaparken temiz ve drst olduklanm bildikleri, birlikte alklar kiilere iftira ediyorlar. Ben aslnda bu psikolojiyi tanyorum. Bir rgte, ideolojik bir gruba ya da bir cemaate balandn m, kiisel iradem ve zgrln kaybedip o grubun liderliinin iradesine kendini teslim ediyorsun. Yanl ya da doru diye bir ey kalmyor, grubun amalar her eyi belirliyor, hak da adalet de izaf hale geliyor. Tpk Simondaki gibi ideoloji karsnda grdn ya da bildiin deil sana anlatlan dorudur, byle bir ruh halinde hakszla uradn dndn kardeini bile korumazsn. Bugn de geerli olan 506

2. Bolum: Cemaat

durum aslnda bu. Ben iinde bulunduum tarafn hak, adalet, iyilik, gzellik diyerek Simonlama-yacam zannediyordum, o yanla dmek bakalarna mahsustu, bizde byle bir ey sz konusu bile olmaz sanyordum, maalesef yanlmm. unu artk bilmeliyiz ki karmzda arka-dalanmz, meslektalanmz yok, bir ideolojiye, bir gruba balanm, o grubun disiplinine tbi olmu rgt mensuplan var. Artk bunu kabullenmeliyiz. Bir mddet sonra ok allmadk memurlar, uzmanlar greceiz, tuhaf raporlar verecekler. Normal insan davranlar ile bir rgte ya da cemaate bal olan kiilerin davranlan asla birbirine benzemez ama normal insanlar bunu anlayamaz. Gemite rgt idealleri uruna ailesini terk eden, anne-babasn arayp sormayan, onlarla ilgilenmeyen, hatta rgt isterse onlara ktlk yapmay gze alm pek ok militan grdm. Bir kii bir rgte mensupsa tm aile yaknln, aklna ve ruhuna hitap eden her eyi rgt balamnda grr. rgte inand, ideallerine baland iin verilen talimatlara isteyerek harfiyen tm uyar. Bunun yannda dostlarn gemiini ve geleceini balad, yaama amacn onun zerinden kurgulad rgtten ayrlrsa yaknlarn, kaybedecei, yalnz kalaca korkusu duyar; bunun iin de verilen her talimat yerine getirir. Talimatlara, rgte gnlden ballk ya da korku nedeniyle uyma bazen i ie gemitir, ayrt edilemeyecek ekilde ikisi ayn anda hissedilir. Bundan dolay bir kii illegal bir yapya, rgte, cemaate balanm ise o kii artk devletin deil, kendi grubunun talimatlarna uyar. Ne kanun ne kural ne vicdan ne de bilim l olmaz. Ben bu durumu yllarca mcadele ettiim tm rgtlerde grdm. O zamanlar o rgtlerin militan olup bugn demokrasi ve zgrlk savunucusu olan O.r"LC.C3.3."M.3. ^OIN^U;YO*XJ.T,
ON3.IR C<3. YN CJ&TTT^LCI.

0)F^U te mensup olmann byle bir durumu doal

olarak yarattn, aksinin mmkn olmadn, o gn yaplan yanllar bugn artk anlyorlar. Bugn de ahit olduumuz durum budur. Bu polisler, savclar, hkimler yasalara, kendi grevlerinin gereklerine gre deil, cemaatin isteine gre davranyorlar. lerde ayn benzer davranlar 507

2. Bolum: Cemaat

her meslekte greceiz, hukuku olup hukuka aykr olarak toplanan delilleri, her trl kstlayc tedbirleri ve tutuklamalar savunan, belgeleri deitiren, sahte rapor veren uzmanlar ortaya kacak. Hukuk inenmeye balannca bunun artk hibir simi*! olmaz.

lk Yanl lemler
Trkiye'de adli ilemlerde ilk anormallik Van rektr Ycel Akn hakkndaki dava ve emdinli ddianamesi ile balad ama o an durum pek fark edilemedi, temiz bir savcnn yapt arlklar gibi gzkt. Aldm bilgiler ve yaptm deerlendirmeler nda bugn anlyorum ki o olay sradan bir savcnn ii deildi. Cemaatin, adli sistemi kulland ilk operasyondu. O tarihte Van'da bu tahkikat her yn ile bilmesi gereken grevli bir arkadama bu olaylarn aslnn ne olduunu, rektrn yolsuzluk yapt ynndeki iddialarla ilgili olarak hangi delillerin bulunduunu sormutum. Bana "Baz yolsuzluklar var ama biz fazla bir ey yapmadk, tahkikat savc yapt/' demiti. Bu sz bana ok garip gelmiti, zira bir polis tahkikat olmadan bir savc nasl delil toplayp bir dosya oluturabilir. imdi anlyorum ki savcya bakalar yardm etmiti, arka planda destek almadan o savc o iddianameyi hazrlayamazd. Ayrca iddianamede ciddi bir yolsuzluk suu ispatlanamad gibi aslen bask, cebir, iddet uygulayan silahl ete, mafya, terr rgt, uyuturucu kaakl davalarna bakan zel yetkili mahkemelerin grev alanna girmeyen niversitede kadrolama gibi su isnatlar vard. Belki rektr Ycel Akn'm bu iddianamede yazlanlardan daha fazla ve byk sular da olabilir ama eldeki delillerle bu dava byle alamazd, daha detayl aratrmalar yapldktan sonra bu davann almas gerekirdi. Cemaatin, zel yetkili mahkemelerin savclar ve hkimlerini kendi amac dorultusunda ayarlama yaklamnn belli olgunlua geldiine karar verildikten sonra bu ynde giriimde bulunulan ilk dava olmas asndan bu olay bence nemlidir. Van rektr Ycel Akn neden cemaatin hedefi oldu bilmiyorum, rektrn evinin 508

2. Bolum: Cemaat

aranmas, gzaltna alnmas ve mahkeme safhas her eyiyle hukukun zorlandn o gn de gsteriyordu fakat belki dosyada nemli yolsuzluk vakalar vardr diye konuya ihtiyatl yaklamtm. O zaman da iddianame daha dava almadan basna szdrlmt, aldm bilgilere imdi yeniden baktmda aslnda eldeki delillere gre o zamanki ilemler yaplamaz ve iddialar ortaya atlmazd. Savcnn bu olayda bir kastnn bulanamayacama ve cemaatin talimat ile hareket edebileceine o gn imkn vermediimiz iin olaydaki gariplikleri manalandramamtk. kinci olay emdinli ddianamesiydi. Aslnda emdinli'de ok vahim bir olay gereklemiti, sanki Susurluk yeniden canlandrlyordu. ki astsubay ve bir itiraf ilede PKK taraftan olarak bildikleri bir kitap dkkanna el bombas atm ve olaydan sonra kzgn halk tarafndan sust yakalanmlard. Yakalan astsubaylar ve bir itiraf ile bu kiileri bu ie gnderen stlerindeki subaylar, hatta alay komutanna kadar pek ok kiiyi hukuken sorumlu tutacak deliller bulunuyordu. Fakat savc Van'da bulunan Asayi Kolordu Komutann ve zamann Kara Kuvvetleri Komutan Orgeneral Yaar Bykant' sank olarak iddianameye yazd. Bu iki komutann belki daha byk sular vardr, ama bu olayla alakalarn gsteren hibir delil yoktu. Gemite Diyarbakr'daki baz askeri faaliyetlerde madur olmu bir kiinin kendi yorumunu ieren ve syledii eyin ihtimal dahilinde olduu ynndeki beyanna dayanlarak zanl yaplmlard, aklla ve mantkla, hele hukuken izah edilebilecek gemite bir ey deildi. hukuk Olayn d teferruat ve bilinmediinden, askerlerin davran

uygulamalar ve bunlar gsteren deliller olmasna ramen hukukun askerlere kar altrlmadndan bu olay, bu kez drst bir savc kp gereini yapt ama askerin basks ile Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu haksz bir ilem balatarak savcy meslekten ihra etti eklinde yorumlanyordu. Oysa imdi iddianameyi tekrar incelediimizde, olup bitene baktmzda aslnda meslekten ihra etmekle kalnmamas, savcnn cemaatle balants ve kimlerden

509

2. Bolum: Cemaat

yardm ald aratrlarak hakknda ceza soruturmas almas gerektiini dnyorum. ddianame kendi amacndan sapp sanki Yaar Bykant'm Genelkurmay Bakan olmasn nlemeye ynelik bir frsata dnmt. ddianameye hukuk deil, ideolojik bir dil hkimdi ve dardan ciddi destek alnd aikrd. Bana gre savc iddianamenin tamamn kendisi hazrlamam, dardan kesinlikle destek almt. O tarihlerde cemaatin Bykant hakknda yapt olumsuz propagandalar, cemaat yanls sitelerde yer alan yaynlar, el altndan datlan notlar deerlendirildiinde olayn arka plan daha iyi anlalmaktadr. Aslnda tehlike sinyalleri o gn verilmiti. Birileri polis ve zel yetkili hkim ve savclar ierisinde rgtlenmek suretiyle Hali'te Yaayan Simonla...._________.........________.._. ._______......... istemedii kiilere kar adli sistemi kullanarak operasyon yapacak hale gelmi, en gl olduu Van'da operasyona balam ve emdinli'de kan bir frsat deerlendirip hemen operasyona bu durumu olduu fark tam dntrmt. hakl ne Sistemin koruyucular suni

edememiti. Sonrasnda bugn de hl devam eden ama ne kadar kadarnda cemaatin mdahalesi bilinmeyen sral operasyonlar balad. Bulunan esrarengiz deliller, zellikle her kazda el bombas ve roket atar bulunmas dikkat ekici. Dnyadaki bilinen rgtlerin hepsi ncelikle tabanca ve tfek, az miktarda da roket ve el bombas bulundurur ama nedense bizde her kazda el bombas ve roket atarlar ama bulunuyor. daha Bunlar rktc, silahlarn kitleleri seri etkileyen numaras silahlar nemlisi bu

olmadndan nerede retildii, kime satld, nereden geldii gibi bilgileri aratrmak mmkn deildir. Halbuki bir tabanca veya tfein hangi fabrikada retildii, kim tarafndan satlp alnd tespit edilebilir. Silah satclar, her silah iin son kullanc belgesi almak mecburiyetindedir. Susurluk'ta atl'nm zerinde bulunan kk bir tabancann bile ksa bir aratrma ile talya'da retildii, 510

2. Bolum: Cemaat

srail'e satld, srail'in de Trk polisine satt tespit edilmi, hangi tarihte hangi gmrkten girdii, hangi grevlinin teslim ald tek tek belirlenmiti ama nedense Ergenekon operasyonlarnda ele geirilen silahlar iinde tabanca, tfek kmyordu. Ergenekon, Balyoz vs. adlarla anlan operasyonlarn hazrlan biimi ve uygulan baz suni katklarn olduu gereini gsteriyor. Ergenekon tarafndan veya daha benzeri nceden davalarn temin tm belgelerinin hukuki bir cemaat nitelik ediliyor,

kazanmas iin kastl olarak eitli gazeteciler zerinden servis edilip yaynlatlarak savclara ulatrlyor. Hatta bana gre buna karar veren cemaat yaps nce bu plan baz savc ve polislerle birlikte hazrlyor, onlarn tavsiyesi ile dokmanlar basna veriliyor. Orijinal dokmanlar olduu gibi herhangi bir ekleme ve karma yapmadan verseler bunda bir yanl taraf olmaz, benim de elime byle bilgiler gese benzer ekilde bunlarn tarafsz savclklara veya basna ulamasn, halkn bilmesini salarm, ama araya fazla eyler konularak, birbirine kartrlarak olaylar arptrlnca o zaman iin rengi deiiyor. Bence olaylar tam olarak u ekilde geliiyor: Daha nceden temin edilmi, muhtelif elemanlar vastasyla toplanm askeri evraklar nce cemaatin imamlar tarafndan inceleniyor, sonra polisin ve hukukularn imamlar organizesinde baz savclar ve polislerin katld toplantlarda plan yaplyor, ardndan dokmanda ad geen kii ve olaylar aratrlmaya balanyor. stihbarat birimi bu olay gizilice soruturmaya, dinleme ve izleme faaliyetlerine balyor, toplanan bilgiler nda nasl bir operasyon yaplaca planlanyor. Seilen dokmanlar ya bir aramada nerde bulunmas gerekiyorsa oraya konularak ya da mehul bir kii tarafndan gnderilmi gsterilerek sahte ihbarlarla ya da basnda belli evrelere verilip bu konuda haber yaplmas salanarak meru hale getiriliyor. En sonunda da bu kiiler belgeleri savclklara teslim edince hukuki hale gelmi oluyor.

Ergenekon rgt
511

2. Bolum: Cemaat

Ergenekon tahkikatlar ile ilgili pek ok ey sylenebilir, hatta bu konuda birden fazla kitap bile yazlabilir. Bununla birlikte beni en ok ilgilendiren taraf Trkiye'de uzun sreden beri faaliyet gsteren ve ideolojilerini, eylem ve faaliyetlerini ok iyi tandm illegal sol ve sa rgtlerle ilgili olayn polisiye ksm olduu iin srdrlen tahkikattaki bir iddiay irdelemek isterim. Ergenekon rgtnn bilinenden ok daha fazla mensubu olabilir, bugn yarglanan kiiler bilinenden daha st ve farkl konumda da bulunabilirler ancak bugn bu rgtle ilgili zellikle dier terr rgtlerini ynettii ve Trkiye'de bilinen baz olaylar bu rgtn gerekletirdii ile ilgili iddialar o kadar zorlama, deliller o kadar mulak ki, bu delillerle sulama yaplp yaplmayaca ciddi anlamda tartmal bir konu haline gelmektedir. Ergenekon davasnda ortaya konan iki konu ok kesin ve net olarak yanl ve mantkszdr: PKK, Dev-Sol, Hizbullah gibi rgtleri Ergenekonn ynettii iddias yanltr. Byle bir eyin gerek olamayacan akl ve mant olan herkese ben iki kere iki drt eder kesinliinde ispatlayabilirim. Dantay 2. Dairesine yaplan silahl saldr, Hrant Dink'in ldrlmesi, Malatya'daki Zirve Yaynevi katliam gibi olaylarn grnen bugnk faillerinden baka Ergenekon veya benzeri gruplar tarafndan yaplm olacana mevcut deliller ve olaylarn olu biimine bakarak kimse beni ve makul birini ikna edemez. Bu iddialar zorlamadr.

Davada Yanl Olan Birinci Konu:

Ergenekon iddianamesinde savclar ellerinde ciddi deliller varm gibi lkedeki PKK, Hizbullah ve Dev-Sol'u Ergenekon rgtnn idare ettiini iddia etmektedir. Bunu iddia ederken de zetle sylemek gerekirse, Ergenekon operasyonlar ve bulunan dokmanlar ile bu davadaki gizli tanklarn anlatmlar kant olarak gsteriliyor. Fakat bunlarn hepsi akla ve manta, daha nce bulunmu maddi delilere aykr. Terr rgtleri konusunda biraz bilgisi olan kiilerin bile kahkaha ile glecei nitelikte, basit ve 512

2. Bolum: Cemaat

uydurma olduu her halinden belli olan iddialar ciddi birer delil denerek dosyaya konmutur. Bunlar yazmak bir yana, gerek olabilir mi diye en ufak bir phe etmeyi bile ayp ve utanlacak kadar sama bulacam iddialardr. PKK'y, DHKP-C'yi, Hizbullah' Ergenekon rgtnn ynettii iddialar, gizli tank ifadeleri ile desteklenen yazl deliller olarak dosyaya girmi ve tm basma verilerek haberletirilmitir. Tm polis camiasnn hem de yllarca bu rgtlerle mcadele etmi, bu rgtlerin binlerce sayfa dokmann okumu, operasyonlarn hazrlam olan istihbarat terrle mcadele polisleri buna inanmsa, herhangi bir itirazda bulunmuyorsa, stihbarat Daire Bakanl personeli bu kadar da olmaz demiyorsa, bunu aklla izah etmek mmkn deildir. DHKP-C ve Dev-Sol rgtlerine ait yalnzca lke ierisinde deil Fransa, Belika, Hollanda ve talya bata olmak zere farkl birok lkede ve rgt evlerinde ele geirilen binlerce sayfalk dokmanlarna, tm eylemelerine, eylemlerde kullanlan silahlarna, sadece Trkiyede deil birok lkede gerekletirilen takip ve izlemeye, ilerinden alman istihbarata, 34 yldr yaplan operasyonlara, tahkikatlara, mahkeme kararlarna ramen tm bunlar bir kenara atp bir ajandada bulunan nota, kim olduu, ne bildii belli olmayan ve anlatmlarna baklrsa bir tane rgtsel yayn bile okumad anlalan bir gizli tann ak olarak bile ifade etmedii szlerinden bu rgtn Erge-nekon rgtnce ynetildiini iddia etmeye cesaret etmek makul deildir. Dev-Sol nerede, ne zaman, kimlerin kurduu, yneticileri ve eylemleri her ynyle gvenlik kuvvetlerince bilinmektedir. Bu rgtn gemite ihtilal yapm, ihtilal hkmetlerinde grev alm, derin devlet denilen bugn Ergenekon yaps ierisinde grev ald iddia edilebilecek bata Tmgeneral Memduh Onltrk, Orgeneral Kemal Kayacan ve Hulusi Sayn ile daha onlarca emekli asker ve dier devlet yetkilisi, hatta bakan ve babakan ldrd, bu tr kii ve kurumlara kar ciddi eylemler yapt ortadayken, bu kadar delil ve belgeye kar Dev-Sol'un savat anlay tarafndan ynetildiini sylemek makul deildir. 513

2. Bolum: Cemaat

Hizbullah

rgtnn

binlerce

mensubunun

yazd

kendi

zgemileri, rgtn yapt tm eylemlerin, en gizli faaliyetlerin dahi rapor edildii 20 bin sayfadan fazla dokmann rgte ynelik operasyonlarda ele geirilerek polis tarafndan deerlendirildii, bu dokmanlarda doruland yazl bir her silah, iken, her smak ve her olayn gerek yakalanm binlerce militann

beyanlarna ramen nerede ve nasl bulunduu bile akla uygun olmayan, ne anlama geldii anlalmayan bir iki yazl nota dayanarak bu rgt Ergenekon veya baka birilerinin ynettiini iddia etmek aklc deildir. PKK'nm yurtii ve yurtdndaki bilinen eylemleri, militanlar, faaliyetleri ve alenilemi rgt dokmanlar ile basma bile deme veren yneticilerine ramen PKK Kongre-Gel rgtn Ergenekon veya benzeri bir yapnn idare ettiini sylemek akl ddr. Yllarca PKK, DHKP-C ve Hizbullah'a ynelik yaplan operasyonlarda elde edilen dokmanlar, alman ifadeler ve edinilen istihbaratlara dayanarak Emniyet, MT ve dier gvenlik birimlerince yazlan kitaplar, hazrlanan brorler ve yaplan analizler ortada duruyorken, hibir ciddi polis, MT mensubu veya terrle mcadelede grev alm akl banda tek bir grevli bile bu rgtleri Ergenekon veya benzeri bir yapnn idare ettiini syleyemezken, bir savcnn bunu salam bir delile dayandrmadan iddia etmesini anlamak mmkn deildir. Ergenekon savcsnn iddiasna gre, Tuncay Gney stanbul Emniyet Mdrl Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde 2001 ylnda gzalndayken kendisiyle yaplan mlakatta konu ile ilgili olarak PKK ile DHKP/C'nin ittifak yapt dnemde Giresun'da grev yapan Veli Kk'n cezaevinde yatan Meral Kidir'a " Dursun'a syle, benim blgemde PKK ile yapm olduu ittifak bozsunlar" eklinde haber gnderdiini sylemitir. Bu cmle tamamen yanl ve dayanaktan yoksundur, ncelikle Tuncay Gney kim ki bu kadar ok eyi tek bana biliyor, tek kiilik MT mi, CIA mi, KGB mi? Tek kii bu kadar bilgiyi nasl bilebilir? kincisi byle bir mlakatla ilgili yazl bilgi ve ifade 514

2. Bolum: Cemaat

nerede? ncs PKK ile DHKP-C ne zaman ve nerede ittifak yapm? kisi ayr birer rgt, devletin arivinde birbirleri ile olan ilikileri, birbirlerine nasl baktklaryla ilgili yazl ve szl yzlerce dokman varken, stelik bu konuda bizzat Dursun Karata'n ve calan'm azndan kan, militanlarna verdikleri talimatlarla ilgili bilgiler arivlerde mevcutken bu iddia neye dayanyor? Drdncs Meral Kidir Dev-Sol'un, yani Dursun Karata'm eleman deil, PKK'nm, yani calan'm elaman. Kidir stanbul'da stihbarat ube Mdr olduum dnemde yaptmz bir operasyonda yakaland. Dursun Karata'a nasl haber gnderecek, hem de cezaevinden? Be incisi PKK ile Dev-Sol aralarnda var olduu iddia edilen ittifak bozacaksa, bu byle ilkokul ocuklarnn arkadalk mant ile yaplabilecek bir ey deildir. Herhalde Veli Kk feodal arkadalk hatrna Giresun benim blgem burada ittifak yapmayn da baka yerde yapn m diyecek? Bu iddia olsa olsa ideolojik rgtleri bilmeyen cahil birinin szleri olabilir. Byle bir ittifak yok, varsa ya her yerde uygulanr ya da her yerde bozular. Giresun'da bozun, baka yerde anlan gibi bir ey sz konusu olmaz. Mlakatta ayrca 12.000 adet silahn Barzani'ye, 12.000 adetin Talabani'ye, 6.000 adetin Krdistan bakan Kosret Resul'e, 6.000 tanesinin de Cemil Bayk'a 2 konteynrh bir arala Ali Balkan Metel'nin Gmrk Mdr olduu dnemde verildii anlatlmaktadr. Ayrca baz gazetecilerin Kuzey Irak'a gtrlerek Krdistan Bakan Kosret Resul ile grtkleri ifade edilmektedir. Ali Balkan Metel ve Veli Kk Gneydouda 1991 ylndan nce grev yapmlard, yazda ad geen gazetecilerin Irak'a gidii 1994 ylma, yani ok sonraki tarihe aittir. Bununla birlikte iddia edilen silah rakamlarn toplar-sak gnderilen silah miktarmn 30 binden fazla olduu anlalmaktadr. Her silah kutusunun, arjr ile birlikte en az 10 kg olduu hesaplanrsa, bu kadar silah toplam 300 ton eder ki bu da en az 10 tr dolusu silah demektir. Hatta bu kadar silah ambalaj ile birlikte 10 tra sdrmak mmkn deildir. Bu kii ise 2 konteynrla silahlarn tandn sylemektedir. 515

2. Bolum: Cemaat

Yine baka bir iddiada Suriye'de 1993 ylnda Hasan Bindal'm kiralad ve calan'm bulunduu evin st katnda askeri bir ataenin kald sylenmitir. Bylece PKK lideri ile askeri atee arasnda daha derin bir ilikinin olduu ima edilmitir. Bu szler de deli samasndan te bir eydir, bu meseleleri iyi bilmeyen birinin uydurmasdr. nk Bindal calan'm kyden ocukluk arkada, okur yazarl bile zayf olan eski bir PKK militandr, ancak bu kii PKK'nn Bekaa'daki kampnda calan'm verdii yetkiyle herkesi cezalandran ahin Bali tarafndan ldrlm ve olayla ilgili olarak eitim esnasnda kazaen vuruldu denmitir. Zaten ahin Bali'e kzan calan bu olay bahane ederek Bali'i kuruna dizdirmitir. Bununla ilgili calan'm yazd birka sayfa yaz Serxwebun adl gazetede yaynlanmtr. Hasan Bindal Suriye'de ev kiralayacak biri deildir. Bu ii yapacak Suriye'de rgte katlan yzlerce kii vardr. Suriye'deki askeri atae Suriye stihbarat Tekilat Muhaberat tarafndan srekli denetlendiinden, byle bir konuyla ilgili olarak sradan bir Suriye vatanda ile bile gremez. Bizim lke olarak PKK konusunda Suriye'yi sulayarak savan eiine geldiimiz bir dnemde byle bir grme olmas halinde Suriye "PKK ile gren sizsiniz, bizi neden suluyorsunuz" demez mi? Aslnda bu tip iddialar o kadar mantk ddr ki bu mesnetsiz iddialara cevap vermek bile yanl. Fakat ne var ki savc tarafndan ok ciddi iddialar olarak nemli bir davann ierisine konulunca cevap vermek gerekiyor. Savcnn iddialar arasnda "Jandarma A Tipi zel Kuvvetler" ifadesi gemektedir. Jandarmann zel Harekt Timleri iki tiptir. Biri sadece subaylardan mteekkil olup A tipi olarak adlandrlmaktadr. Dieri ise subay, astsubay ve erbalardan mteekkildir, B tipi olarak ifade edilir. Savcnn bu timleri iyi tanyan ve yaknlar bu timlerde grevli olduunu syleyen gizli tan, timin adm bile doru syleyememektedir. Bu timin tam ad Jandarma A Tipi zel Harekt Timidir. Ayrca Abdullah atl ile Dursun Karata'm Paa Gven dneminden beri tanp grtkleri iddiasna yer verilmektedir. 516

2. Bolum: Cemaat

Bu iddiaya kargalar bile gler. Bu kadar sama, absrt bir iddia olamaz. atl'nm 1992 ylndan lmne kadar yurtiinde gizli olarak gvenlik kuvvetleri ile birlikte hareket ettii, PKK ile irtibatl baz kiilerin infaz edilmesinde polislerle birlikte olduu, hatta yurtdnda Dursun Karata' bulmak iin gayret gsterdii Susurluk soruturmalar srasnda ortaya kmtr. Devletin bunca istihbarat, soruturmas, tahkikat bunun ter-sini sylerken kim olduu belli olmayan bir kiinin deli samas konumalar nasl olur da bilgiye dnr. Savcnn iddialar arasnda (yine gizli tann beyanna dayanlarak) lkclerin ellerindeki silahlarla Dev-Soln elin-dekilerin seri numaralarnn birbirini takip ettii belirtilmektedir. "Silahlar ayn kaynaktan geliyordu. Bir gn randevular karm, Paa Gven ile atl karlaacaklar diye byk panik olmu. atl ile Karata yz yze gryordu, B.'nin uyuturucular Karata'm araclyla Fransa'ya satld." deniyor. lkclerin ve Dev-Sol'un adnn duyulduu tarihten bu yana olaylarda kullanlan ve yakalanan tm silahlarnn markas, modeli, cinsi, seri numaras devlet arivinde mevcuttur. lkclerin, Dev-Soln veya baka sol, sa ya da blc hibir grubun silahlarnn seri numaralarnn birbirini takip ettiini, hatta ayn marka olduunu duymadm, olmas da imknszdr. Hl da bu kontrol yaplabilir. Bu kadar ciddi iddialarn bu kadar basit bir az tarafndan dile getirilmesi ve hi incelemeden, kontrol edilmeden adli iddialar haline getirilmesinin akl ve mantkla izah yoktur. Bu iddialarn ciddiyetinden bahsedilmeyecei gibi asl nemli olan, bugne kadar toplanan ve devletin arivlerinde mevcut bilgilere itibar etmeksizin kim olduu belli olmayan sradan bir kiinin akl, mantk ve bu konudaki temel llere uymayan, teyit bile edilmeyen beyanlarnn kesin doru olarak kabul edilmesidir. Bu durum, davayla ilgili olarak bir kast olduu imasn akllara getirmektedir. Savcnn iddialar arasnda tank Blent Orakolu'nun ifadesinde "Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi Bakanl grevinden nce Hatay l Emniyet Mdr iken Adana Jandarma 517

2. Bolum: Cemaat

Blge Komutan Tugeneral Temel Cingz ve l Jandarma Alay Komutan Vicdan Baaran ile ehir kulbnde bir yemek yediklerini, bu yemekte blge komutannn yannda bulunan ve nceleri emir eri olduunu zannettii sivil giyimli ahsn daha sonra stanbul'da Hizbullah operasyonunda l ele geirilen Hizbullah lideri Hseyin Velioiu olduunu rendiini..." syledii belirtiliyor. Orakolu'nun byle bir eyi sylediini bugne kadar hi duymadk. Ayrca Orakolu'nun Hatay Emniyet Mdrl yapt 1989-1994 yllar arasnda Hseyin kald Veliolu'nun nerelerde stanbul'da bulunduu, bu tarihlerin bir ksmnda arand, daha sonra yaplan operasyonlarda nerelerde belirlenmitir. Veliolu'nun l ele geirildii evde bulunan kendisine ait konuma ve kiileri sorgulama filmleri ve yazl belgeler arasnda ya da Hizbullah'a ait
20

bin sayfalk dokmanlar iinde Velioiu'na ait

olanlar okuyanlar onun sylendii gibi biri olamayacam ok iyi bilir. Savc, Orakolu'nun sadece "Eskiden bir defa grdm, ona benziyordu," cmlesinden hareket ederek Velioiu ile askeri grevlilerin irtibatl olduunu iddia ediyordu. Fakat bu kiinin konuma bantlar, elle yazl notlar ile resmi grevlilerin yapt almalar, devlet arivinde bulunan birden ok ilin birbirinden bamsz olarak elde ettikleri bilgileri dikkate almamak ne kadar akllca bir yaklamdr. Bununla birlikte ben Blent Orakolu ile birlikte altm, bana hi byle bir ey anlatmad.

Davada Yanl Olan kinci Konu:

Ergenekon rgtnn varl konusunda yazl belge, dokman, rgtsel faaliyet saylabilecek baz ilikiler varsa da eylemleri konusunda hibir ciddi emare yoktur. Zorlamalarla birok olay ve eylem Ergenekon rgtne mal edilmek istenmektedir. Hizbullah, PKK, Dev-Sol gibi tm rgtleri Ergenekon rgtnn ynettiinin iddia edilmesi ne kadar akldy-sa, ayn ekilde gemite olmu baz olay ve eylemleri de hibir ciddi delile dayandrmadan Ergenekon rgt tarafndan yaplmtr demek 518

2. Bolum: Cemaat

aklla ve mantkla izah olmayacak bir durumdur. Ergenekon rgtnn eylemleri olarak sylenebilecek hibir ey yoktur, nk Trkiye'deki faili mehul olaylarn Ergenekon veya baka rgtlerle irtibatn gsterecek delil ve emareler bulunmamaktadr. Dantay 2. Dairesine gerekletirilen silahl saldr olaynn Ergenekon rgtnce yapld ynndeki iddialara dair grlerimi Dantay Olay balnda yazmtm, zetle bu olayn yakalanan faillerinin baz Ergenekon sanklar ile telefonla konutuklarna dair HTS raporlar, yani kimin kimi arad bilgileri haricinde hibir delil bulunmamaktadr. Ancak ben biliyorum ki bata Muzaffer Tekin olmak zere baz Ergenekon sanklar Dantay Olayndan ok nce eskiden beri polis tarafndan dinlenip izleniyordu, eer balant olsa bu dinlemeler ortaya konulurdu. Ayrca Banker Yaln lakapl Yaln Doan' 1997 ylnda Ankara'da ldrmekten sank, mafya ve uyuturucu ilerine karm olan Erturul Ylmaz Almanya'da 23 Nisan 2003 tarihinde uyuturucu ve PKK'yla balantl kiilerce ldrlmt. Bu olayn faillerinden biri, olaydan sonra Trkiye'ye gelmi, Diyarbakr'da yakalanarak tutuklanmt, KOM Daire Bakan olduum 2003 ila 2005 yllar arasnda bu olay aydnlatmak iin Alman polisi ile birlikte uzun sreli bir alma yrtmtk. Bu alma srasnda anmsadm kadar ile Erturul Ylmazn yaknlarndan (Ayhan Parlak dahil) bazlar pheliydi ve bu nedenle Dou Faktring, Dou Sigorta gibi Ylmazn irketlerini mahkeme karar ile uzun sre dinlemitik. imdi ortaya kmakta ki Ergenekon san Muzaffer Tekin, Erturul Ylmaz'm yakn arkada ve Dou Faktring gibi bir irkette maal olarak alyor, hatta irket orta gibi srekli burada kalyor ve grmelerini buradan yrtyor. Hatta Dantay san Alparslan Arslan ile de burada grmler. Byle bir irtibat ve iliki varsa, o dnemde yaplan operasyonda, dinleme ve takiplerde de bu ilikileri gsterir bilgilerin olmas gerekirdi. Bu operasyonun evraklar, izleme ve dinleme bilgileri, mahkeme dosyalarnda ve KOM Daire Bakanlnda hl mevcuttur. 519

2. Bolum: Cemaat

Cumhuriyet gazetesine bomba atlmas ve Dantay olaylarnn failleri konusunda hi tereddt yok, yakalananlarn gerek failler olduu kesin olsa da olayn Ergenekon rgtnce yapldna dair ortaya konan iddialarn hi inandrcl yoktur, savcnn zorlamas ile bu olaylar Ergenekon'a dahil edilmek istense de makul bir polisiye aklla bakldnda hibir balant kurulamamaktadr.

Sabanc Center'a saldrlmas ve kiinin ldrlmesi

olay tm ynleri ile aydnlatlmtr, polis ve mahkeme dosyalarnda olayla ilgili phe eken, cevab verilmemi hibir konu bulunmamaktadr. Ancak psikolojik olarak sorunlu bir kiinin yazd hibir mesnede dayanmayan mektuplara sanki nemli bir delilmi gibi itibar edilerek kafalar kartrlmtr. Oysa olay tm maddi delilleri, kamera kaytlar ile hibir pheye meydan vermeyecek kadar ak ve nettir.

Hrant Dink cinayetini ele alrsak, bu olay da her ynyle en

ince teferruatna kadar aratrlm, karanlkta kalan hibir yan bulunmayan bir olaydr. Failleri, bugn yarglananlar gibi nmzdeki zamanda da her zaman milliyeti drtlerle bu tip eylemleri yapabilecek kiilerdir. Maalesef Trkiye'deki ortam bu tip olaylar hazrlamtr. Olayn faili Samsun'da yakalandnda yaananlar iki iddiam ispatlamaktadr. Birincisi, fail Ogn Samast yakalandnda gvenlik kuvvetlerinin ona "iyi ki yapmsn, eline salk," der gibi yaklamalar, bir kahraman gibi beraber fotoraf ektirmeleri failin iinde bulunduu ortamn ve anlayn onu, hain olarak grd bir kiiyi ldrme ynnde tevik ettiini gstermektedir. kincisi ise olayda kulland silah ve olay annda banda olan beyaz bere yakaland zaman cebindeydi ve yannda hi paras yoktu. Otobs arza yapsa a kalacak kadar paraszd. Btn bunlar olayn grnd gibi olduu, arkasnda hibir planlaycmm olmadn gstermektedir. Eer bu olay bir rgt veya iki akll kii tarafndan planlanm olsayd, Ogn Samast yakalandnda olayda kulland tabanca ve giydii bere zerinde olmaz, cebinde de en az birka yz lira paras bulunurdu. 520

2. Bolum: Cemaat

Gemite Trkiye de meydana gelen pek ok olayn (Malatyadaki Zirve Yaynevi Katliam, Rahip Santoro Cinayeti) Ergenekon rgt tarafndan gerekletirildii iddia edilerek epey bir sredir uydurma tank vs. aranmaya baland net olarak grlyor. Amacn olaylar aydnlatmak deil, Ergenekon la irtibatlandrmak olduu aka ortadadr.

Baz Yerler Neden Aranmaz?

Kozmik odalarda birka gn sren aramalar yapld. Askeri kararghlar, MT Blge Mdrl, Jandarma Komutanl ile baka makamlar ve lojmanlar arand. Elbette bir su phesi var olduunda arama yaplmaldr ama burada hangi phe ve delil vard, hangi iddialar zerine buralar arand? imdi ben aka adres veriyorum, hukuksuz dinleme ve izlemeler var, bunlar imzam havi dilekemde belirttim. Yasalar da bu trden dinlemelerin denetlenmesini emrediyor. stihbarat dinlemelerinin her kurumun amirleri ve mfettileri tarafndan denetlenmesi gerektii aka belirtiliyor. Peki, stihbarat Daire Bakanlnn dinleme sistemleri ve evraklar neden denetlenmiyor; istihbarat kaytlar, TB kaytlar, mahkemelerin bu konudaki kararlan karlatrlarak kim hukuksuz olarak dinleme yapyor diye neden aratrma ve soruturma balatlmyor? Savclar ve hkimler stihbarat Dairesine giderek arama yapp tespitlerde bulunamazlar m? stihbarat Dairesinde cemaatin zel cihazlar, elde ettikleri her trl kanunsuz dinleme materyalleri mevcuttur, buralar neden aranmaz? Kozmik brodan daha m gizli? Kozmik odann aranmasnda kimlii belli olmayan bir ihbarc vard, burada da ben aka ihbar ediyorum. Bulunacak yerleri de sylyorum. stanbul Emniyet Mdrl stihbarat ubesi neden denetlenemez?

Ankara Emniyet Mdrleri Toplantsnda

*

iileri Bakam'ndan Talebim

521

2. Bolum: Cemaat

Her rgtn ya da sradan bir ideolojik grubun faaliyet ve eylemleri konusunda srekli kitap, bror, tamim yaynlayan ve toplantlar dzenleyen Emniyet Genel Mdrl Erge ne-kon konusunda hibir ey yapmyordu. Emniyet Genel Mdrlnde grtmz genel mdr yardmclarna, daire bakanlarna konuyu soruyorduk, Ergenekon tahkikatlarn kim yapyorsa bize bilgi vermelerini istiyorduk. Tm icrac daire bakanlar "bizim de haberimizi yok, biz de sizin gibiyiz," diyorlard. Bu tahkikatlar en iyi bilmesi gereken Terrle Mcadele Daire Bakan (TEM) konularla ilgili bir ey bilmiyor, hibir yorumda bulunmuyordu. Daha nce grtm stanbul Emniyet Mdr de bu konuda bilgi sahibi deildi. Halbuki Emniyet Mdrleri illerinde yaplan tm operasyonlar ve adli tahkikatlar ok iyi takip eder, her olayn teferruatn bilir. Bugn de hangi ili ararsanz arayn, o ildeki her olay en ince detay ile il emniyet mdrlerinden renebilirsiniz. Yine ayn ekilde lke genelinde meydana gelen nemli bir olay, yaplan bir operasyonu merkezdeki ilgili daire bakanlar tm ayrntlaryla bilirler, nk sistemin alma bi-her olaya mdahale eden, operasyon yapacak olan tm polis amirleri silsile yoluyla yukarya doru bilgi verirler. Bylece ilgili tm amirler konu hakknda bilgi sahibi olur. Her olay hemen illerden merkeze hem Ana Komuta Kontrol Merkezi (AKKM) Dairesine hem de ilgili daire bakanlna ildeki ube tarafndan yazl mesajla bildirilir. Ayrca nemli olaylarda il emniyet mdrleri ilgili daire bakanna, genel mdr yardmclarna ve gerekiyorsa Emniyet Genel Mdrne telefonla bilgi verir, hatta zaman zaman geni kapsaml zel bilgi aktarmlar yaplr. Bylece herkes konudan haberdar olur. Son dnem Ergenekonla balayan operasyonlar haricinde bu sistem hep byle almtr. Bazen emsal olaylar dier illerde de gerekleebilir veya bir ilde yaplan operasyon dolaysyla dier iller de uyarlr, o ilde ortaya karlan bir rgtn benzerleri ya da uzantlar baka illerde de olabilir diye onlarn alma biimleri dier illere de bildirilir. Fakat ortaya kan bu son olaylar sonrasnda ben Emniyet Genel 522

2. Bolum: Cemaat

Mdrlnden bir tek tamim ya da bilgi veren bir tek yaz almadm. Tm basn asker ve polis arasndaki ekimeden, polisin askere kar operasyon yaptndan bahsetmesine ramen Ankara'da toplanan emniyet mdrlerinin gndeminde bu konu yoktu, hi kimse bir ey anlatmyordu. Eer bu tahkikatlar Emniyet yapyorsa, Emniyeti lke genelinde ileri Bakannn emir ve direktifleri altnda Emniyet Genel Mdrl ynetiyorsa bu olaylarla ilgili syleyecek ok eyleri olmalyd, ama tek kelime etmiyorlard. ileri Bakannn olduu bir ortamda konumak isteyen her il emniyet mdrne sz verildii srada sz alarak bakana, "Tm basn olup bitenleri yazyor. Ergenekon rgtne ynelik operasyonlar yaplyor, polis askere kar operasyon gerekletiriyor, bunca olay meydana geliyor ama hi kimse bize bilgi vermiyor. Ergenekon operasyonlar, olup bitenler ve ortaya atlan iddialar hakknda bize bilgi verilsin." dedim Bakan leden sonra Genel Mdrn konu hakknda bilgi vereceini syledi fakat, leden sonra hi kimse bir ey anlatmad. Ellerinde anlatacaklar bir ey yoksa demek ki bunlar Genel Mdrlk yapmyordu. Bu daha da vahim bir duruma iaret ediyordu. O halde bu tekilat kim ynetiyordu? Bu byk ve nemli bir soru idi. Daha nemlisi de ortada grnen yneticilerin bu duruma nasl ve neden msaade ettiiydi. Bu kamu gcn kimler gasp etmi kullanyor, gcn sahibi olmas gerekenler ellerindeki gcn gaspna neden ses karmyordu?

Bugne Kadar Cemaat Tarafndan Yaplan Operasyonlar ve almalar

2009 martnda nce yurtdndan gelen ihbara dayanarak bir uyuturucu kaakln takip eden narkotik polisi kuryeyi yakalamak iin Ankara'da bir otel odasna baskn dzenlediinde uyuturucu kuryesi kadnn otel odasnda Eskiehir .1. Hava Kuvvet Komutan Yardmcs Tmgeneral Levent Trkmen ile birlikte yakaland, generalin nce kimliini saklayp polis merkezine 523

2. Bolum: Cemaat

gelince aklamas zerine merkez komutanlna teslim edildii, geceyi burada geiren generalin daha sonra grevinden istifa ettii, kadnn zerinde 10 kg uyuturucu yakaland basma kademeli olarak szdrld. Ardndan iin asl anlald. Aslnda ortada uyuturucu kuryesi yoktu, Trkmen'in Adana'da grev yaparken tant bir kadnla yasak ilikisi vard, bu kadnla ara sra Ankara'daki bir otelde buluuyorlard, bu buluma tespit edilerek uyuturucu ihbar bahanesi ile otel baslm ve generalin istifas salanmt. Bana gre bu olay amacna ulam bir operasyondur. Aratrlrsa grlecektir ki, kadnn ve generalin cep telefonlar IMEI numaras zerinden veya baka isimlerle dinlenmi, buluma tespit edilmi, sahte uyuturucu ihban ile baskn yaplarak generalle kadn ayn odada yakalayarak generali zor durumda brakmak amalanm ve baarlmtr. Cemaat operasyonudur. Bugn iin Balyoz Operasyonundan dolay yarglanan ve baz ses kasetleri yaynlanan Korgeneral Metin Yavuz Yaln Edirne'deki askeri birliklerde, bal bulunduu orlu'daki 5. Kolordu Komutan olduu 2005-06 yllarnda tanrm. Bir-iki defa Edirne'ye trenler iin gelmiti. Komutanlna fazla brnm bir hali vard. Bir bayram trenindeki mdahalesini, ilindeki vali ile baz konulardaki srtmelerini duymutum. Daha sonraki yllarda zmit'teki Kolordu Komutanlna atanmt. Bir gn Yaln Paa'nn allmadk bir biimde zamansz k aynda istifa ettii duyuldu. Sonra, paann bir kadnla ak konumalarn ieren telefon kaytlar internette dinlettii yaynlanm, haberleri hatta rakibi Daha bir komutann Balyoz santralden yaylmt. sonra

Operasyonu nedeniyle Yaln Paa tutukland ve u an yarglanmas hl devam ediyor. imdi tm bunlar birletirildiinde anlalmakta ki, Balyoz Operasyonu belgelerini elinde bulunduran cemaat aslnda Yaln Paay hedefine koymu, onun telefon detaylarn Emniyet stihbarat Dairesindeki uzantlarn inceleyerek tm balantlarn tespit etmi, o telefon numaralarndan bir ksm iin ya elindeki zel sistem ya da IMEI numaras zerinden dinleme karan alm, onun 524

2. Bolum: Cemaat

E.G isimli kadnla ak ierikli konumalarn kayt edip antaj amal kullanarak bertaraf edilmesini salamtr. Bu olay hakknda hibir bilgiye sahip deilim ama bu ekilde olduundan da hi teredddm yok, zira bunu gerekletirebilecek baka hi kimse yoktur. Eer ciddi olarak aratrlrsa iki telefondan bir tanesinin Emniyet tarafndan dinlemeye alnd ortay kacaktr. Artk yntem bulunmutur. Hedef seilen kiilerin nce telefon detaylar analiz edilecek, gizli ve zel grt kiiler belirlenecek, gerekiyorsa eleri, ocuklar veya yaknlarnn telefon grmeleri ayn ekilde analiz edilecek, zel ilikileri belirlenecek. Daha sonra baka isimlerle veya IMEI numaras zerinden dinleme yaplacak, bulumalar vs. varsa fotoraflar p videoya alnacak, ardndan elde edilen bu sesler veya fotoraflar internet sitelerinde profesyonelce yaynlatlacak. Maalesef btn internet sitelerinde yaynlanan sesler ve fotoraflar ayn grup tarafndan ayn yntemler kullanlarak hazrlanmtr. Eer bu dinleme ve izlemelerde bir adli tahkikat, su karlacana marnlyorsa bu defa bu yntemle elde edilen bilgiler bir ihbar mektubuna dntrlerek istenen ekilde adli tahkikat yapan yerde adli tahkikata dntrlecek. Bu bilinen ve sk uygulanan yntem haricinde eer hedef seilen kiiler ok zel st dzeyde yetkili kiiler ise o zaman ok daha zel, devletin istihbarat amacyla ald alet ve sistemler kullanlacaktr. Bu yaplanlarn snrnn ne olduunu tahmin bile etmek zordur. Son soruturma ve bulunan belgelerde ad geen zmir'deki bir albayn, ei tarafndan aldatldnn fotoraflarla basma servis edilmesi zerine intihar ettii yazlmt. Habere gre bir kadnn bir eve giri k grntlenmi ve bu evde baka bir erkekle bulutuu ima edilmiti. Byle bir olay yapabilecek tek bir adres vardr, cemaatin polis iindeki uzantlar. Baka hi kimse bunu yapamaz. Bu kiilerin telefonlarnn istihbar! olarak dinlenmi, varsa bulumalarn tespit edilip izlenmi, fotoraflar ekilerek internette yaynlanp sonra da basma ihbar edilmi olduu kaytlara baklrsa grlecektir.

525

2. Bolum: Cemaat

Cemaatin, stihbarat Dairesindeki teknik personelinin bir sre nce yurtdna giderek gizli ses ve grnt kayt eden ok miktarda saat, kalem grnmnde teknik cihazlar ald, kk dinleme sistemleri alp askeri ve belli kurumlardaki adamlarna verdii, bu yntemle her yerde ortam dinlemesi, gizli kaytlar yaparak bilgi topladn duymutum. Bugn sk sk kayna belirsiz ekilde internete den bu ses ve grntlerin kayna ounlukla bu tr bilgilerdir. stihbarat Daire Bakanlnda arama yaplsa, demirbaa kaytl olmayan cemaatin kendine ait zel dinleme ve izleme aletleri bulunacandan hi teredddm yoktur. Gazetelere ve mahkemeye intikal etmi, basnda yer ald kadar ile bir iadamn kars zel bir ekipmanla dinletmi ve iadam bu durumdan phelenerek Kadky Savclna dileke ile mracaat etmi. Kadky Savcs olay Organize Sular ubesine havale etmi, oras da tahkikat yaparak dinleme olayn yaptran e ile ona yardm eden bir Emniyet Amirini gzaltna alm,
N

^XTTCI"SCL,RX taraf,

iadamnn

cemaate girmesi ve maddi varlnn bir ksmn buraya aktarmas eler arasnda sorun olmu ve ei bundan dolay iadamn dinletmeye balam. Bu olayn
BL^IRIC RN_ND<3X OLEN THXH.FI U>

benzeri CCLHIHFH P^LC OLC LO

kadar Savcla ve Emniyete bavurmutur ama bavurularla il-

gili olarak kar-koca arasndaki meseleler hukuk mahkemesini ilgilendirdiinden en fazla cumhuriyet savclar tarafndan ifade alnp telefonlar inceletme veya TB'den detay alma eklinde tahkikat yaplmtr. Organize ubelere havale edilerek rgt tahkikat yaplmamtr. Fakat sz konusu olan cemaate yakn biri olunca arka plandaki birileri ii organize ederek tahkikatn mkemmel ekilde yaplmasn salamlardr.

Askeri Belgeler Nasl Deerlendirilmeli?

Bugnlerde askeri birliklerde ortaya kan plan ve projeler iin askerler ok normal eylermi gibi bunlar savunurken bunlara kar sivillerden gelen tepkileri, aydnlarn isyann anlayamyor. Askerlerin, olaan grevleri olarak sayd uyguH.XXJ.H_H_I H$>LXNL TL-H. SL.'VLL

3nH/Y^H.TH. JRCOT*L^LXJ[n.^

313"" XXL\JLCH..LNTH.L.^CLX* y 3 L TTU. T

526

2. Bolum: Cemaat

askerlikle hibir ilgisi yoktur, askerlerin grev alan iinde deildir. Askerlerin byle planlar yapmasnn demokratik bir lkede yeri yoktur. Ayn ekilde aydnlar da askerin mantn anlayamadndan askeri planlar alglayamyor ve baz konular birbirine kartryorlar.

Trkiye'de Baz eyler Birbirine Karyor: EMASYA planlar: Polis ve jandarmayla bas tnlamayan
olaylarda mlki makamlarn askeri birliklerden yardm istemesi Bakam veya Vali emrindeki polis ve jandarma ile bastrlama-yan veya bas tnlamayaca anlalan olaylarn meydana gelme Hali'te Yaayan Simonlar. _.........._......._......................................... si halinde o ildeki askeri birliklerden kuvvet talep edilebilir. te byle bir ihtimale binaen askeri birliklerin olaylara nasl mdahale edeceinin nceden planlanmasna ak ifade ile Emniyet Asayi Yardmlama Plan denir.

Askeri planlama seminerleri: lkeye ynelik muhtemel bir d

saldr ve sava ihtimallerini en anormalinden balayarak her trl ihtimalin deerlendirildii, ona gre savunma planlarnn tartld toplant ve planlarn yapld seminerler.

Darbe veya mdahale planlan: Askerin, beenmedii anlayn

hkmet olmasna kar kmas, onlarn ideolojilerine uygun olmayann iktidar olamayaca, olursa zorla deitirmeye kendilerini yetkili grp bu konuda hazrladklar plan ve almalardr. Son zamanda bu konuyla ilgili ele geen belgeler birbirine kartrlp basma verilince halkn kafas karyor. Bazen iin asl bilinmediinden, bazen askerin uygulamalarna itimatszlktan, bazen de militarist bir zihniyete sahip olan, beenmedikleri sivil bir iktidar karsnda askeri bir ynetimi isteyecek kadar sivil iradeden yoksun sivillerin varl nedeniyle bu belgelerin tamam askerin sivil hayata mdahalesi olarak alglanyor. Ayrca bu belgeleri ortaya karanlarn iddialarn daha da glendirmek iin belgelerin iine uydurma belgeler eklenmesi de devreye girince ortaya nemli bir 527

2. Bolum: Cemaat

bilgiye ramen kargaa, birbirine karan bilgiler ve toz bulutu kalyor. Btn bu meselelerle ilgili olarak iin uzman kiiler tarafndan bir ayklama yaplp konunun kirden, harici katklardan arndrlarak salam bilgilerin ortaya konmas ve aklc bir anlayla analiz edilmesi arttr.

EMASYA Planlan
EMASYA planlar, Emniyet ve Jandarmann mevcut gcyle nlenmeyen byk toplumsal olaylar meydana geldiinde Vali veya ileri Bakannn askeri birliklerden yardm isteme ihtimaline binaen askeri birliklerin nceden yapt hazrlk planlardr. Olmas muhtemel olaylar nelerdir, neler olabilir, tehdit ya da tehlike nedir, hangi gruplar tarafndan nerede ve ne byklkte nasl olaylar yaratlmak istenir, bu olaylar bastrmak iin ne kadar kuvvete ihtiya vardr, mevcut polis ve jandarmann kapasitesi ve imknlar nelerdir? Tm bu sorular veri kabul edilerek EMASYA plan yaplr. Burada nemli sorun EMASYA'da beklenen tehdit ve tehlikenin ne olduunu, neye ya da kime kar hangi tedbirin alnacan kimin belirleyeceidir. Normalde olmas gereken, yardm isteyecek olan ileri Bakanl ve illerdeki valilerin polis, jandarma, MT ve istihbarat birimlerinden alacaklar bilgilerle muhtemel olaylar ve tehlikeleri belirleyip askeri birliklere planlama safhasnda veya belli dnemlerde bilgi vermesidir. Ancak onlar byle bir alma yapmad iin askerler beklenen tehlikenin ne olacan, hangi gruplar tarafndan gerekletirileceini kendisi belirliyor, hatta yasal toplumsal faaliyetleri, baz gruplarn sradan demokratik taleplerini bile mdahale gerektirecek bir durum olarak deerlendiriyor. Toplumsal ve siyasal hareketleri devlet ve rejim iin bir tehdit ve tehlike olarak tanmlyor, hatta mevcut hkmetin tabann bile tehlike olarak gryor. Gemite sol gruplar ve milliyeti unsurlar tehdit olarak alglarken, bugnse irtica ad altnda tm dini grup, cemaat ve tarikatlar tehlikenin odana yerletiriyor. Daha sonra da bu gruplarla organik ba olan herkesi bu tehdidin bir paras haline getiriyor. 528

2. Bolum: Cemaat

Sonu olarak buradaki sorun, sivil ynetimin askerden yardm isteyecei durumlar istihbarat unsurlaryla birlikte belirlemesi gerekirken askerin bizzat kendisinin tehdidi deerlendirmesidir. Durum byle olunca da bugnk manzara ortaya kyor. Aslnda asker her eyi kendisi belirlemek istiyor. Sivillerin bo brakt sahay askerler dolduruyor. lke genelinde ounlukla sivillerin bak ve alglama zafiyeti dolaysyla gvenlik, politika, tedbir ve planlamalar otomatikman askere havale edilmitir. Bunun sonucunda ordunun gemiteki uygulamalar, yaanan mdahaleler, skynetimler ortaya kmtr. Askerler de bu tr mdahaleleri gerekletirmeye kendilerini yetkili gryorlar. Dolaysyla temel sorun, Trkiye'deki bu askeri zihniyettir. Tabii bu zihniyet ve plann sonucu olarak eer tehdit olarak baz ideolojik gruplar belirlenirse bu gruplara kar alnacak uzun vadeli tedbirler de plana yansyor. Gemite sol ve komnist rgtler hedefteyken, imdi blclk ve irtica hedef kabul ediliyor. Bu unsurlara kar nleme faaliyetleri, bu gruplar iindeki fraksiyonlar, gruplara destek verenler, gelir kaynaklar, sahip olduklar medya organlar ve ekonomik kurulular belirleniyor ve bunlar nlemek iin imha operasyonlarndan psi kolojik harekta kadar her trl uygulama E M ASYA n m veya ordunun dier plan, program ve dokmanlarna giriyor. EMASYA planlar genellikle askeri karargh subaylar, birliklerin komutan ve kurmay bakanlar, s 1 ve s2 olarak adlandrlan istihbarat subaylar, emniyetin terr, istihbarat ve dier birimlerinin mdrleri, jandarma subaylar, MT temsilcileri tarafndan birlikte hazrlanr. Sonra askeri birliklerce tanzim edilerek valilikler zerinden, Emniyet ve Jandarma birimlerine suretleri verilir, her yl bir defa tatbikat yaplr. Gizli ama legal ve devlet sistematii ierisinde arivlenen belgelerdir.

Sava Oyunlar, Planlan

Askerler zellikle birlik komutanlar ve kurmay subaylar belli aralklarla toplanp olabilecek her trl ihtimali hesap ederek lke 529

2. Bolum: Cemaat

savunmasna ynelik hazrlk planlar olutururlar. Bu toplantlarda meydana gelebilecek en kt senaryolar hesaplanr. Mesela Yunanistan bize saldrm, ayn anda Suriye gneyden Hatay' igaie yeltenmi, ran iimizdeki kendine yakn gruplar isyana, tevik etmi, dier yandan Bulgaristan'daki soydalarmz olan Trkler baskdan toplu iltica iin Trkiye snrlarna dayanm, ayrca Gneydouda PKK Herekol damda akta bayrak aarak Beti blgesinde bamszln ilan etmitir. Bu trden uuk ihtimaller ortaya atlarak bunlara kar plan gelitirilir, bu toplantlarda konuulanlar sradan insanlar iin incitici gelebilir. Sava oyunlar plan ve toplantlarna da birliklerin st komutanlar, kurmay subaylar katlr, kalabalk gruplar halinde toplanlr ve toplantlar birka gn devam eder. Alman notlar, ihtimal senaryolar yazl ok gizli belgeler haline getirilir. Bunlar eitim ve almalarda kullanlr.

Siyasi Hayata Mdahale, Darbe Hazrlklar

Trkiye, askeri mdahaleler, darbeler ve skynetimler gibi olaanst rejimler ve bunlarn hazrlk safhalar hakknda epey bir bilgi sahibi. 27 Mays, 12 Mart, 12 Eyll ve 28 ubat mdahalelerinin nasl hazrland hakknda yazlan, izilen ok fazla kitap, an ve belge var. Darbe hazrlklar balangcnda byk bir gizlilik ierisinde, hatta hibir kayt alnmayan ortamlarda birka kiiyi gemeyen gruplar halinde yrtlr. Her trl izleme, takip ya da ilerinde birilerinin ajanlk yapma ihtimaline kar birbirlerinin zerini arar, kontrol ederler. Ancak durum ilerleyip artk darbe geri dndrlemez bir aamaya doru gelirse bu defa darbe hazrlna yine tedbiri elden brakmadan sradan bir kod isim verilerek belgelendirilmeye balanr ve bu belgeler ou zaman imzasz veya kodlanm olarak ok gizli, en az sayda oaltlarak saklanr. Uzun sreden beri asker ierisindeki Fethullah Glen cemaati mensuplar ordu iindeki her trl gruplama, antidemokratik almalar, yolsuzluk olaylar ile ilgili olanlar bata, olmak zere her 530

2. Bolum: Cemaat

trl dokman alp biriktiriyor. Bu belgelerin dar karlp belli sorumlularn denetiminde gvenli yerlerde sakland biliniyor, hatta tahmin edilenden daha fazla askeri evrak darda arivlenmi durumdadr. Balyoz Darbe Plan denen planla ilgili evraklar da yukarda, belirtilen bu tip toplantnm evraklar kartrlarak oluturulmu, hatta bir iki ilave belge de eklenerek karma bir evrak uval yaplarak bir gazetecinin nne atlmtr. nsanlarn kafas karyor, yz kii bir odada toplanp darbe konuur mu? Eskiden bu almalar bu kadar gizli sakl yaplrken, imdi neden ses ve grnt kayd tutulan toplantlarda bu almalar gerekletiriliyor? Evet, kayt tutulan toplantlar darbe planlar deil sava oyunlardr. Balyoz Darbe Plan ile ilgili olarak tutuklanan kiilere bakldnda bu belgelerin en erken 2004 ylma ait olduu anlalyor, nk tutuklananlardan Tmgeneral Behzat Balta Edirne'de Tmen Komutan iken 2004 austosunda emekli oldu, yine Tugeneral Halil Kalkanl da Edirne de Tugay Komutan idi ve 2006 ylnda emekli oldu. Hi yle darbeci, ideolojik yan ar basan biri deildi, klasik bir komutand. Ben 2005 yl hazirannda Edirne'ye Emniyet Mdr olarak atandmda eski arkadam Ali hsan Grcihan Tugay Komutan idi, ondan nce Behzat Balta varm, emekli olduu syleniyordu. Tutuklanan Behzat Balta'y tanmadm ama anlatlanlara gre ideolojik yn fazla olmayan, sradan, biraz sosyal biriymi. Halil Kalkanl y tandm, o da sradan biriydi, ideolojik yn hi yoktu. Fakat onlardan sonra gelen tandm baz komutanlar ok daha kat politik grlere sahip, hatta alenen siyasetileri eletiren kiilerdi. Eer onlardan birinin ad bu darbe planlarnda km olsa bana garip gelmezdi. Bu iki komutan da Edirne'de grev yaparken arlmalar zerine 1. Ordudaki seminere katlmlar. Zaten sava oyunlarnda en fazla rol decek askeri birlikler hem Yunanistan, hem de Bulgaristan la komu olmas nedeniyle Edirne'deki birlikler olacaktr. Dolaysyla onlarn byle bir sava planlamasnn yapld bir toplantya katlmalar makuldr. Oysaki bu komutanlar, Balyoz 531

2. Bolum: Cemaat

Darbe

Plan

iddiasyla

ve

emekli

olduktan

seneler

sonra

tutuklandlar. Behzat Balta Paa'y simaen bile tanmam. Gmrk tahkikatm srasnda rvet sulamasyla grevden 5 5 2 ihra olan Bamdr iin sevdiim bir komutan olan Recep Paa zerinden tavassut etmeye kalkmt, bundan dolay kendisini pek sevmem. Halil Kalkanl Paa ile 2 yl altm ama hi samimi olmadm, resmi tren ve iler haricinde karlamadm. Kendisi bana sempatik gelmedi ama bugn haksz yere yattklar kanaatindeyim zira onlar bu ilerin adam deiller. Dardan baknca kimin darbeci olup kimin olmad anlalr m diye sorulursa buna cevabm evet anlalr olacaktr. Veli Kk sulu mu, masum mu bilmiyorum ama adm her halde ilk kez ben Susurluk Olay dneminde ortaya atmtm. Jandarma Genel Komutanlnda Levent Ersz ve Ali Esener paalar daha 200304'te herkes farkl tavr ve tutumlar nedeniyle biliyordu, yine etin Doan Paa gibi baz komutanlarn keskinlii o zamanlardan biliniyordu. Basn organlarnn nne getirilen her belgeyi hibir uzmana inceletmeksizin yazmas, byle bir ortamdan faydalanarak iftira atmak isteyen insanlarn iini kolaylatrd gibi bu yntemleri tevik etmektedir. Halbuki i gvenliin bu kadar nemli olduu, Ergenekon ve Balyoz gibi davalarn devam ettii bir ortamda, basn organlarnn i gvenlik konularnda uzmanlara inceletmeden nne gelen her evraka, belgeye emin olmadan yer vermemesi, savclarn ise kayna ve elde edili biimi belli olmayan tomarla evrakn basnn nne atld durumlarda nce gizlilik karar alp incelendikten sonra uzman raporlar ile birlikte yaynlanmasna karar vermeleri gerekir. Aksi hale, bir rgt bu toplantnn evrakn kartrp bugn olduu gibi ileri iinden klamaz bir hale getirebilir. u ak olarak grlmektedir ki zellikle ordu bata olmak zere her kurumun bnyesindeki gizli oluum (cuntalar, ihtilal hazrl toplantlar, anti demokratik tertipler) iinde cemaatin casuslar vardr. Bu adan herkes bu tr yntemlerden vazgemeli, bu ilerden uzak durmaldr. Bu casuslar buralarda edindikleri her 532

2. Bolum: Cemaat

bilgiyi ve dokman tayorlar. Bu belgelerin kullanlmasn hukuki hale getirmek iin cemaat elemanlar tarafndan bir yerlere konulup aramalarda bulunduu ss verildiine dair ok ciddi emareler vardr. Kimi zaman da casuslar bilgiyi getirmelerine ramen ellerinde bunu kantlayacak bir belge olmuyor. Bu durumda da amaca ynelik belge retiliyor. Bazen de ele geen belgeleri casuslar yanl yorumluyor, o zaman da cami bombalama timi gibi sama konularda uydurma belgeler ortaya kyor ya da ilgili ilgisiz belgeler kartrlyor. Bylece adalet mekanizmas yanl ynlendiriliyor. Babakan ve dier hkmet yetkilileri Deniz Kuvvetleri Komutannn tm ordu ierisindeki mdahale almalarn anlatt gnlkleri, Jandarma Genel Komutan ener Eruygurn darbe hazrlk planlarnn belgeleri, Sarkz ve Ay gibi darbe planlar hakknda ok nceden bilgi sahibiydiler. Bu gizli tertiplere kar tedbir alarak bu sayede ayakta kaldlar. imdi de bu belgeler gibi ordu ierisindeki cuntalama, mdahale hazrl gibi hususlarda bizim bilmediimiz belki ilerde yaynlanacak birok bilgiye sahip olabilirler ve ellerinde bu oluumlar kantlayan belgeler bulanabilir. Bu ekilde tedbir alp bu badireleri atlatyor olabilirler. Babakan ve dier yetkililerin cuntalar ve okuyup olduu bilgi sahibi olduu mevcut temin ama veya eden daha gelecek cemaate yaynlanmayan ne kadar ok belge var acaba? Dolaysyla ordu ierisinde mddete belgeleri Babakanlar hkmetler

muhtatrlar ve onlara kar tavr alamazlar. Belki biz de olsak mecburiyet duyarz. Yani cemaati ordudaki cuntalar, cuntalar ise orduya szmak isteyen cemaat var ediyor. Bu hkmete kar oluturulan cuntac ve ar laik gzken yaplarn hepsinin iinde casuslar vardr ve olacaktr, bunu anlamann ve buna. kar tedbir almann imkn da yoktur. Tek yol ak, effaf ve legal bir yapya sahip olmaktr, herkes bo hayallerden vazgemelidir. Trkiye'nin bu adan huzura kavuabilmesi iin ordu demokrasiye karmay brakp Avrupa lkelerindeki bat modeli ordu yapma ve anlayna sahip olmaldr. O zaman ordu iindeki bu cuntac unsurlar zayflar. Aksi takdirde haddini aan, 533

2. Bolum: Cemaat

zddm yaratr felsefesi gerei herkes kendi kartn yarattm fark etmelidir.

Nasl Ynetiliyor, Kimler Ynetiyor?

Emniyet tekilatndaki rgtlenme nasld, yani cemaat Emniyeti nasl ynetiyor, grevleri nasl etkiliyordu? Emniyet hiye-rarik bir tekilatt, tekilat iinde ikinci bir cemaat tekilat nasl yaplanyordu? Yllarca amir ve mdrlk grevlerinde bulunan kiiler kendilerinin dnda birinden nasl emir alyor? ddialar doru ise onlardan fra bile yiyor, bir ey diyemiyorlard? Cemaatin gemi yllardan balayarak tekilatta nasl elaman temin ettii, nasl yapland belki uzun aratrma ve incelemelerin konusu olsa da ben u andaki rgtn nasl yaplandn, idare edildiini bir nebze olsun gstermek istiyorum. Bunun iin ncelikle bu konudaki belgelere bakmak gerekiyor. Maalesef bu konuda ok fazla belge yok ama yine de bulunan belgeler mevcut durumu belli oranda anlamamz salyor. Bunlardan bir tanesi Elaz'n Sivrice ilesindeki bir camide 04.08.2002 tarihinde unutulan ve Ahmet ahinalp isimli Maden Mhendisine ait olduu anlalan anta ierisindeki dokmanlardr. Bu belgelere gre bu kii Elaz, Bingl, Tunceli ve Malatya gibi o blgedeki emniyet tekilatn yneten, cemaatin imam denen yneticisidir. Maden mhendisidir ama bir eitim kurumunda alyor gzkmektedir. antada ana hatlaryla; 1 - O yl o blgeye tayini kan ve o blgeden bat ilerine atanan polislerin 4 sayfalk listesi vardr, bu liste emniyetin bilgisayarlarndan kt belli olan tayinci personelin sicil numaras ve emniyetin kendi personelini tasnif ederken kulland harf kodlarn da tamaktadr. 2- Baz polislerin cep ve ev telefonlar 2 sayfalk liste halinde bulunmaktadr. 31 Austos 2002 ile 1 Kasm 2002 tarihleri arasnda hedef

ahslarn tespiti ve listelerin karlmas, alma gruplarnn oluturulmas ve iblm aamasnn gerekletirilmesi eklindeki 534

2. Bolum: Cemaat

notlar; kurumsal alm bal altnda adliye, idari personel, avukatlar, hastaneler, bankalar ve dier kurum isimleri ile yeni tanlacak iadamlar, toplum nderleri ve etkili nfuz sahiplerine nasl davranlacayla ilgili notlar. 45Yaplacak iler, personelin sorunlar gibi konularda 4 sayfalk not. Elle yazlm notlarda baz polis amiri ve mdrlerinin tayin yerleri ve zel durumlar hakknda notlar. En nemlisi l Emniyet Mdrnn makam harcamalar ile yemek yedii yerler, makam aralarnn kullanm hakknda notlar. Ahmet ahinalp yakalanr ama kapsaml ifade vermez, yakalandnda zerinde bulunan bilgisayarn diskinin pilinin karlmasn ister. Belgelerde rgtsel bir alma, baz grevlilerin belli yerlere getirilmesi, bazlar hakknda bilgi toplanmas gibi konular vardr. Aada yer verdiim ikinci belge ise ok yeni ve gnceldir. Bana yeni ulaan bu belgeye gre Emniyet tekilat ierisinde cemaate bal polisler, yneticileri olan kiiden ilerini iyi yapmad iin ikyeti olmu, yanllarn madde madde bir rapora dntrerek muhtemelen Fethullah Hocaya gndermek istemilerdi. Buradaki ikyetlere bakldnda rgtlenme hakknda ciddi bilgiler verilmektedir:

A. MER BEY TARAFINDAN GREVLENDRLEN AHISLARIN HEM KENDLERN HEM DE SORUMLULUKLARINI STLENDKLER ARKADALARI VE BRMLER DEFRE ETMELER4
1- MT Mstearl ve askeri istihbarat birimleri mer Beyi gerek ad
(Osman Hilmi zdil) ile bilmekte ve takip etmektedir. Emniyet Tekilatnda grev yapan st dzey yetkililerden olan Emin Aslan, Sabri Uzun, Hanefi Avc, Hseyin zalp gibi devletin nemli merkezleriyle irtibatl kiiler de mer Beyin tekilatn sorumlusu olduunu bilmektedirler. Yine ad geen yetkililer mer Beyin hangi mekanlarda ve kimlerle grtn tespit ettiklerini ifade etmektedirler.

535

2. Bolum: Cemaat

2- Babakann ok yaknnda bulunan M.A. tarafndan da mer Bey Tekilatn

imam olarak bilinmekte ve ad geen ahs tarafndan eitli mahfillerde bu durum ifade edilmektedir.

3- 2007 ylnda mer Bey ve Yenimahalle ile ilgilenen Sinan Beyin (Murat
Bey) ABD'ye giri ve klarnda FBI tarafndan nce sorgulanmalar, sorgulanma srasnda st ve bagaj aramalar yaplm/ bu pheli duruma ramen mer Beyin seyahat programn deitirmeyerek ABD'de bulunan emniyeti arkadalar tarafndan havaalannda karlanm ve on-larlala grm daha sonra yine emniyeti arkadalarn kulland ara ile HE'nin bulunduu kamp yerine gtrlm ve fiziki ve teknik takip ile bu sre btn teferruatyla FBI tarafndan kayt altna alnmtr. ABD'den k esnasnda da tekrar sorgulanm, bilgisayar dahil zerinde ve bagajnda bulunan btn bilgi ve belge niteliindeki eyann kopyas alnm, FBI sorgusunda ABD'de daha nceden defalarca ziyaret ettii Emniyet Mdr S. T. isimli kiiyi ziyaret maksadyla bulunduunu ifade etmi, ifadelerinin birer sureti ile kendisinden alnan bilgi ve belgelerin birer kopyas Emniyet Genel Mdrlne intikal ettirilmitir. Emniyet Genel Mdrlne intikal ettirilen bilgi ve belgeler arasnda baz st dzey emniyet yetkililerinin ve elerinin bilgileri de tespit edilmitir. rnek, Emniyet Mdr M. Y. T. Ankara istihbarat ube Mdr Yardmcs Z. G.'nin einin isim ve telefon bilgileri, Emniyet tekilat mensuplarnn da

Bu belge iinde geen adlar gizlilik asndan yalnzca ba harfleriyle belirtilmitir.

Hali'te Yaayan S ime ular___________..______......______. .______. _. . . bulunduu vb.) Yukarda zetlenen olayn akabinde Emniyet Mdr S. T.'nin ABD vizesi iptal edilmitir. Yine bu olayn akabinde iki FB ajan New Jersey'de ikamet eden ve New York Blgesindeki emniyetilerin manevi sorumlusu olan Emniyet Mdr A. .'nin evinde ziyaret ederek mer Beyi kampa gtren ara hakknda bilgi istemiler, aracn bakas adna kaytl olmasnn gerekesini soruturmulardr. USAK isimli aratrma merkezinin danman

olduuna ilikin mer Beyin kendi adna dzenlenmi kartvizit

536

2. Bolum: Cemaat

Yaplan tm almalara ramen FBI tarafndan kopyalanan mer Beyin bilgisayarnda bulunan bilgilerin ierii hakknda ne FBI yetkililerinden ne de mer Beyden tatminkar bir cevap alnamamtr. Konu olaanst hassasiyeti nedeniyle Bymze genel hatlaryla arz edilmitir. Bymz, mer Beyle grlerek bilgisayarnda bulunan bilgilerin muhtevasnn ne olduunun sorulmas talimatn vermi ve olaydan byk znt duyduunu ifade etmilerdir. Bymzn talimat zerine ilgili Daire Bakan R. G. mer Beyle grm ve kendisinden ABD de yaanan olayla ilgili bilgi talep etmitir. Ancak mer Bey byle bir olayn vuku bulmadn, Bilahare nne kendisinin bilgi ve sadece belgeler bu pasaportuna baklarak uaa bindiini ifade ederek, hilaf- vaki beyanda bulunmutur. konulduunda kabullenmek zorunda kalmtr. Ancak

esnada bile bilgisayarnda bulunan bilgilerle ilgili malumat vermek istememitir. Bu srete mer Beyin ABD vizesi ABD hkmeti tarafndan iptal edilmitir. Benzer bir skntnn Yenimahalle ile ilgilenen arkada (Snan Bey) iin de sz konusu olabilecei deerlendirilmektedir, mer Bey ABD vizesini geri alabilmek iin istihbarat Dairesi Bakanlndaki Sandnn arkadalar olduu riske atarak kendisinin Polis sahibi Ankara Sigortann temsilcisi

olduunu, Emniyet Genel Mdrlnn aralarnn kendisi tarafndan sigortalandn ifade ettirmi, ancak bu durum FBI yetkilisinde daha byk bir phe uyandrm ve mer Beye vize verilmesi talebi reddedilmitir. Daire katlmyla mteaddit Bakan defalar R. G. ve emsali tekilat byklerinin mer hilaf Beyin vaki oluturulan istiare heyetlerinde tutmamas,

verdii

szleri

beyanlar ve heyetlerin sembolik misyonu nedeniyle bu tekilat byklerimiz nezdinde mer Beye kar byk bir gven kayb sz konusu olmutur. Yllarca hizmetimizin ykn ekmi ve tekilatn nemli mevkilerinde grev yapan bu byklerimizde fikir ve nerilerine kymet verilmedii tekilatn nemli hi bir meselesinin grlmedii bu heyetlerde byklerimizde idare 537

2. Bolum: Cemaat

edildikleri kanaati oluturulmutur. Netice olarak mer Beyle grmekte bir maslahat olmad dncesi hkim olmutur. 4- Grevlendirilen ahslar izah edilemeyecek messeselerde grev yapmaktadr. rnein btn masraflar Babakanlk rtl deneinden karlanan ve ileri Bakanl Dernekler Dairesi Bakanlnn kontrolnde kurdurulan Uluslararas Sivil Toplum Kurulularn Dernetekilaekibi tarafndan olumaktadr. Tekilat yaplan temksm Samanyolu Koleji, Turgut zal Dernei. ve Maltepe veya sorumlu siviller brokraside ve Destekleme emniyet tna bakan mensuplaryla ve bir eleri Dershaneleri illerdeki zel okullarmzda grev yapmaktadr. Ayrca, arkadalardan deiik birimlerde istihdam edilmektedir. 5- Mstakil olarak hizmet messeseleri ve grevli sivil ahslar adna tutulan evleri farkl devrelerin bazen ayn anda kullanmalar neticesinde tedbire muhalif durumlar yaanmaktadr. Dzenli bir aile ve yaant grnts olmayan bu evler apartman sakinleri tarafndan dikkatle izlenmekte ve pheyle baklmasna neden olmaktadr. 6- lgili sivil ahslarn eleri, beylerine paralel olarak resmi arkadalarn elerinden sorumlu olarak vazife yapmaktalar. Bunun neticesinde bir sivil bayan bir ildeki veya yapdaki arkadalarn her trl bilgisine sk vakf sk olmaktadr. deiime Ayrca tugrevlendirilen sivil ahslar tabi

inin il temsilcileri ve merkez koordinatrleri mer Beyin

ikili grmeler ve istiareler zaman, zaman bu demek merkezi silciliklerinde yaplmaktadr. Yine tekilatla ilgilenen sivillerin

tulmaktadr. 20 yldr birbirini tanyan, dostluu olan insanlara birbirinizle grmeyin, gidip-gelmeyin denilmekte, fakat 15 ay 538

2. Bolum: Cemaat

ierisinde bir arkada ailesiyle birlikte 3 farkl sivil aile ile muhatap edilmektedir. 7- Grevli tanmalar, sivil ahslarn ve btn resmi arkadalar grme lojmanlara iyerlerine giderek

yapmalar, cenaze merasimlerine katlmalar, toplu yerlerde ze! tevecche rnazhar olmalar neticesinde yaplan fiziki veya teknik takip ile kendileri deifre olmulardr. (Van ve Diyarbakr'da grevlendirilen ahslarn zel arabalar ile Emn. Md. Lojmanlarna sk sk gelip gitmesi l Emniyet Mdrnn dikkatini ekmi ve ahslarla ilgili ciddi bir aratrma yaplmtr.)
Ayrca, grevlendirilen ahslarn kendi evleri baylar ve bayanlar tarafndan sk sk kullanlyor. Yllarca ayn yatakhaneyi, yemekhaneyi ve sralar paylam ve birbirini tanyan arkadalarn bir araya gelmelerinin dardaki insanlara izah edilemeyecek hibir taraf yokken mevcut yerleik sistemler deitirilmi, sivil hayatta tannan ve hizmet messeslerinde grev yapan sivil insanlar lojmanlara, iyerlerine ve bir takm hususi ortamlara rahatlkla girip kmakta hi bir saknca grmemektedir. Bir taraftan," aman evinizde bir kitap, bir cd, bir Kuran ve bir ceven olsun, dersleriniz 4 kiiyi gemesin, hibir bynzle-knzle grmeyin, irtibatnz olmasn" diye tahidat yaplrken dier yanda aabeylerin tedbire aykr her trl davranlar, akllarda soru iareti oluturmakta ve vicdanlarda kabul grmemektedir.

8-

ok mahrem olan operasyon ve telefon detay bilgileri lgisiz kiilerle

paylalmakta ve bu husus uluorta konuulmaktadr. Resmi arkadalardan alnan operasyon bilgileri dorudan "bilgi notu" formatnda kaynak gs~ terilmeksizin hizmetle irtibat olduu bilinen yerlerde yaynlatlmaktadr. Daha l Emniyet Mdrnn bile bilgisi olmadan aktif haber isimli internet haber sitesinde gizli konularn yaynlanmas ve yine ok nemli stratejik / mahrem konularn savcla intikal ettirilmeden bize ait internet sitelerinde veya gazetelerde yaynlatlmas nedeniyle arkadalarmz ve hizmet hedef haline getirilmitir.

9-

mer Bey ve grevlendirdii sivil arkadalarn konumlan dolaysyla sahip

olduklar bilgileri eskiden irtibatl olduklar ahslara aktarmalar nedeniyle tekilat kemmiyet ve keyfiyet bakmndan deifre edilmektedir. rnein Nuh Mete Yksel ve EV vb. olaylar resmi arkadalarla iiiki-lendirilerek anlatlmaktadr. [Savc Ykselin kasetini kendilerinin yaptn vnerek evresinde anlattn duymutum.

539

2. Bolum: Cemaat

Demek ki Nuh Mete Yksel'in kaset olay tereddtsz cemaat tarafnda yaplmtrYazar Notu] 10- ok mahrem mevzular her ortamda neye hizmet edecei bilinmeksizin konuulmakta, reklam konusu haline getirilmektedir. (YA, MGK, Ergenekon, parti kapatlmas, L. E., N. V., vb.) HE'nin davas iin rvet verildii, telefonlarn dinlenildii, bir Yargtay olan yesinin evinin tefriatnn duyapld gibi konular mer Bey ve ekibi tarafndan herkesle rahatlkla paylalmaktadr. Planlama aamasnda operasyonlar nceden yutulmakta, Ergenekon dalgalar! olmadan haber verilmektedir. Atabeyler ve Dantay operasyonlarnda, Y. Bykant, . Babu hadisesinde yaanan skntlar. 11- Tekilat mensuplar ile alakal listelerin ve bilgilerin flash belleklere ve disklere kaydedilmesi ve bunlarn tanmas ile ilgili skntlar bymzn defaatle yapt ikazlara ramen alamamtr. mer Bey ve ekibi rahatlkla bu tr resmi arkadalarn bilgilerinin bulunduu flash disk ve laptoplarla yurt iinde ve yurtdnda seyahat etmektedirler. Elaz ve Burdur'da yaanan zc hadiselerden ders alnamamtr.

B- REHBERLK HZMETLERNDE VE HZMET ETME ADABINDA YAANAN SIKINTILAR 1- mer Bey ve ekibinin byk ounluunda Kur'an- Kerim, Snnet ve
eserlere ilikin mktesebat resmi arkadalarmz tatmin etmekten uzaktr. Ekibin zaman zaman ABD'ye Bymz ziyaret dnda herhangi bir beslenme mekanizmas bulunmamaktadr. Kendilerini kabul ettirme byk lde ok mahrem bilgilerin uluorta arkadalarla paylalmas ile salanmaya allmaktadr. Hatta baz arkadalarmz manevi boluklarn telafi etme adna eitli dini gruplar ile Emniyet Hizmeti dndaki birimler ile irtibata gemitir.

4-

Tayin, terfi ve atamalarda hizmetin rol arkadalar zerinde bir bask ve

korku arac olarak kullanlmaktadr. Arkadalara adil davranlmamak-ta ve tekilat teamllerine aykr tayinler yaplmaktadr.

5-

Resmi arkadalarn maalarndan toplanan himmetlerin kullanmnda

gerekli zen gsterilmemektedir, rnein mer Bey ve ekibinin Makedonya ve Almanya programlarnda yaplan harcamalar, kullanlan lks telefon ve laptoplar.

540

2. Bolum: Cemaat

6-

Bymzn byk aabeylerle ilgili tasarruflarnn "... ilgili operasyon

tamamland, ileri bitirildi gibi." ifadeler ile anlatlmas ve bu durumun arkadalar nezdinde aabeylerle ilgili su-i zanna sebebiyet vermesi (H. T, M. . , A. K. gibi)

7- eitli dnemlerde tekilatta vazife yapm ve nemli

hizmetleri haklarnda
8-.....

olmu iftiralar

kiilerle atlarak

dmanca srekli

uralmakta ve

ve bu

ypratlmakta

hususlar en alt seviyedeki gruplara kadar konuulmaktadr.

9-...... 10-...... 11- mer Bey ve st ekibi kendilerini Bymzn vekili

olarak grmekte ancak Bymzn slubunu, mlayemetini, hadise ve meseleleri deerlendirmesi istikametinde sizin Daire hususunda bir tavr ayn kaba sergilebile hassasiyeti davranlar diklerinde gstermemektedirler. kabullenmeme pervaszca; 'Biz Arkadalarmz Bakanlarnz

fralyoruz, niye almyorsunuz.' demektedirler. mer Bey bir olaya kzp kontrolden ktnda; 'mam benim, her trl tasarrufta bulunurum, Hoca Efendiye sormak zorunda da deilim.' deme cretkarlnda bulunabilmektedir. Yukarda istifa ederek ksaca baka arz edilen slup ve uygulamalardaki ve emekliliklerim grev yakksz davranlar sebebiyle baz arkadalarmz meslekten kurumlara bu gemi haliyle istemilerdir. Arkadalarmz tekilatta

yapmann hizmet olmad ve nfak/ftne uygulamalar sebebiyle geri durma noktasna gelmilerdir.

12-.....
13-.......

14- Beklenen metafizik yenilenmenin yerine, meseleler idari,

mlk cihetiyle ele alnd. Hizmetin Trkiye ve dnyada denge unsuru olduu, lkeyi ynetecek insanlarn / dnyay ynetenlerin bunu gz nnde bulundurmalar gerektii vb. hususlar sk sk dile getirildi. Yaplan kullanlmas operasyonlar, ierde ve atamalar darda 541 vb. ilerde talip youn olma bir gibi deerlendirme yaplp, srekli bir g, akma vb. bir literatr idareye

2. Bolum: Cemaat

alglanyor. Yine bu cmleden hareketle bize yakn olan lml insanlar hizmete dman oldular. Bu yndeki ie ynelik muhasebe / murakabe talepleri "bir kara propaganda'* olarak deerlendirilmektedir. u an bizim dmzdaki her kesim hizmete dman konumuna gelmitir. mer Bey ve ekibi de bu durumu olmas gereken bir durum olarak grmektedir. 15-..... 16- Arkadalarn / aabeylerin meselelerini, skntlarn arz edecekleri gvenecekleri istiare heyetleri ve ahslar yok. Gelen konulardaki tenakuzlar nedeniyle, nsanlarn istiareye
ve

istiare heyetlerine gvenleri gn getike azalyor. 17- mer Bey arkadalarmzn bir ksmna kin beslediini, beddua ettiini hatta ayn arkadalarmz iin yerin altnn stnden daha hayrl olacan ifade ederek onlar uluorta konuarak hedef haline getirmekte ve hizmet dna kmalar iin zel aba sarf etmektedir. Bu arkadalarn aklarn bulup skntya drebilmek iin her trl teknik imknlar seferber etmekte ve iftira atmakta beis grmemektedir. 18- Hizmetteki byk aabeylerimiz ile eitli kurumlardaki arkadalarmzn telefonlar mer Beyin talimat ile dinlenmitir, irtibat bilgilerine baklmtr, [hedef kiilerin deil, cemaatin elemanlarnn bile belli

alardan denetlemek iin dinlenmi olduu anlalmaktadr cemaatin Emniyet ierisindeki gc ve eylemlerinin durumunu gstermesi asnda enteresan] 19- Astlar amirlerinin deil. mer Bey tarafndan grevlendirilen sivil ahslarn inisiyatifi ile devlet ilerini idare etmeye, ast st ynetmeye almaktadr. 20- Grevlendirilen ahslarn tenakuzlar ve elikili tavrlar sebebiyle Bymzden geldii sylenen hususlara kar tereddt hasl olmas; zellikle bir mesele zerinde uzlama salanamadnda ya da farkl bir gr ortaya ktnda otoritenin salanmas iin " HE byle istiyor, bu HE'nn emri" eklinde beyanda bulunulmaktadr. Bu belgeler ve dardan aldm bilgilere gre her birimdeki temsilciler kanal ile herkes mer kod adl kiinin denetiminde 542

2. Bolum: Cemaat

almaktadr. Amirler mezuniyet dnemlerine gre dnem dnem rgtlendirilmitir. Herkes grd, bildii her konuyu temsilcilere aktarmakta, onlar da silsile ile mer'e ulatrmaktadr. Ayn ekilde istenen her hususta mer'den talimat olarak tekilatn en alt birimlerine kadar ulatrlmaktadr. Her kritik birimde cemaatin irtibat ve sorumlusu yer alm, zellikle stihbarat. KM ve dier birimlerin bilgi ilem birimleri byk oranda cemaat taraftarlarndan olumutur. Bu birimlerde balangta farkl kiiler var ise de onlar da eitli yntemlerle buralardan uzaklatrlmtr. Emniyete ait tm ariv ve bilgiler cemaatin arivine tanm, mevcutlar da istendii an cemaatin isteklerine uygun olarak kullanlmaktadr. Emniyetin stihbarat ve KOM birimlerinde teknik ve amir kadrosu byk oranda cemaatin elaman konumunda veya bilerek cemaatten gelen talimatlara uymaktadr. Aslnda bu rgtllk yalnzca Emniyet iinde mevcut deildir, cemaat hemen hemen tm kurumlarda az veya ok rgtl haldedir. rendiim kadaryla MT, ordu, yarg ve milletvekilleri iinde imam konumunda kiiler bulunmaktadr. Cemaat hakknda herhangi bir ihbar geldiinde, daha aratrmaya balanmadan o birimdeki cemaat mensuplarnca haber verilip tedbir alnmaktadr. Yakn zamanda birka defa MT ve Emniyete cemaatin faaliyetleri, hatta en stteki imam mer kod adl kii hakknda bilgi gitmi, MT aratrmaya balad an haberdar olunmu ve gerekli tedbirler alnmtr. Genelde her kurumun imam ileri ynetmektedir. Emniyet, ordu, MT, basn ve medya, yarg, maliye gibi tm byk kurumlardan sorumlu olan bir imam vardr. Her imamn altnda o kurumun her biriminde sorumlular mevuttur, bu en yukardan balayp alta kadar youn rgtl olarak devam eder. Arlkl olarak merkez ve byk illerde olmak zere tm illerde rgtllk sz konusudur. Her hafta toplanlarak o kurum/birimdeki genel durumlar deerlendirilir ve yukarya arz edilecek konular karlr. Alt birim imamlar kendi aralarnda toplanrlar. En yukarda o 543

2. Bolum: Cemaat

kurum iin istiare heyeti denebilecek st sorumlulardan oluan komitevari bir birim olup, onun stnde o kurumun imam bulunur. Daha stte kurum imamlar bir araya gelip lke genelindeki ileri ve kurumlar aras almalar deerlendirirler. Bir kurumun yapaca ilere dierlerinin destei, oralardaki bilgiler istenir. Bununla birlikte her kurum imam ayrca dorudan yurtdnda bulunan Fethullah Hoca'ya bilgi verip ondan talimat alr, yani olup biten her ey hocann bilgi ve kontrolnde gerekleir, dolaysyla meydana gelen olaylar asla sradan bir cemaat mensubunun kendi kafasna gre yapt eyler deildir. Eer bu insanlar sadece yardmlama, dayanma, birbirleriyle aile ve arkadalk ilikisi kurma gibi faaliyetler iinde olsalard elbette buna itiraz edilmezdi ama imdi grld kadar ile devleti idare eden Bakanlk ve Genel Mdrlklere, hatta hkmete alternatif bir yap kurularak tm kurumlar ynetilmektedir. Her ey olmasa da hayati konular, nemli tayin ve atamalar, nemli operasyonlar bu yap tarafndan planlanp uygulanmaktadr. Operasyonlara bu yap karar verip devletin sistemlerini kendi amalan dorultusunda altrmakta, ayn anda kendi taraftar-lan ve kendilerinin denetiminde olan basn yayn organlar ve internet siteleri vastasyla lin kampanyalan yaplmakta, doru yanl her trl bilgi arptlarak servis edilmekte, kamuoyu yanl ve yanl bilgilerle yanl kanaat sahibi olmaktadr. Hukuka uygun veya farkl yntemle elde edilen bilgiler ve her trl yntem kullanlarak hedef seilen kiiler lin edilmek istenmektedir. Zaman zaman bu bilgiler tahrif edilerek, ekleme ve karmalar yaplarak kullanld gibi ounlukla da her yerde bulunan gizli elemanlar zellikle ordu ierisindeki faaliyet ve almalar rapor etmektedir. Daha sonra bu haberleri belgelemek iin delil bulmaya allmakta, bulunan veya yaratlan belge, evrak veya materyaller aranan mahallere konarak, aramada ele geti ilemi yaplmaktadr.

544

2. Bolum: Cemaat

Failleri bulunmu birok olay, balatlan ve yeterli delil bulunamayan bata Ergenekon olmak zere pek ok baka davalarla irtibatlandnlmaya allmakta, hukuk ve mantk zorlanmaktadr.

Cemaatin Propaganda Aralar

Bugn bilenen gazete, televizyon ve dergiler haricinde Aktifhaber, Derindsnce, Roothaber, Habertime, Habervaktim, Sonsayfa, recepa.blogspot gibi onlarca internet sitesi cemaat mensuplarnca kurulmutur. Tek merkezden ynetilen haberler buradan verilerek kamuoyu istenilen dorultuda ynlendirilmektedir. Bata polis olmak zere tm kurumlardaki cemaat taraftarlarndan gelen bilgiler bu haber sitelerine servis edilmekte, kendilerine kar olan tm kiilere ise buralardan sal-drlmaktadr. Cemaattin gizli imamlar bu sitelerde gerek ve farkl adlarla ke yazlar yazmakta ve geni cemaat sempatizan kitleleri ynlendirmektedir. Yusuf Gezgin, Y. Derinsoy gibi sahte isimler altnda makaleler ve Derin Yap ve Trkiye gibi kitaplar yazlmaktadr. Sanki birbirinden ayr kaynaklarm gibi gzken eyler aslnda tek bir kaynaktan ynlendirilmekte, hatta zamanla resmi bilgiye dnmektedir. Bir ksm polis kaynaklarndan alman ancak arptlarak cemaat propagandas haline dntrlen akl d iddialar, farkl internet siteleri ve yayn organlarnda yaymlanarak halkn zihninde gerek bilgi haline dntrlmektedir.

Garip Bir Kaset Olay

Deniz Baykal'n gizli kamerayla ekilen grntlerini ieren kaset olayn kim yapt, niin yapt? Bunlar bir an unutalm ve dnelim. Baykal bu lkede muhtemel Babakan adaylarndan biriydi, lkenin ikinci byk partisinin genel bakan olarak konjonktrn deiimine gre her zaman babakan olmas ihtimal dahi-lindeydi. Bu video grntleri daha nce ekilmi. Baykal babakan olsayd ve lke iin kritik bir karar arifesinde birileri kp elimizde bu 545

2. Bolum: Cemaat

grntler var, eer yle davranmazsanz bunlar kamuoyuyla paylaacaz deseydi acaba durum ne olurdu? nternette yaynlanan grntlere baklrsa bu ii yapanlar ellerindeki grntlerden en az incitici olacak bir klip hazrlamlar, ellerinde bu grntlerin ok daha incitici ve rahatsz edici olanlarnn da olduu kanaatine varlyor. Sadece Baykal'n m byle grntler var? Acaba ka bakan, ka genel mdr, ka komutan veya onlarn eleri ve ocuklar hakknda da bu veya benzeri grntler mevcuttur? Bunlar yakalanmad mddete de byle grntleri ekmeye devam edileceinden tereddt var m? Acaba gemite bu grntler kullanlarak kimlere antaj yapld, kimler istifa ettirildi veya gayri meru menfaat temin edildi. Bu ve benzeri sorularn daha fazlasn sormak mmkn ve bu sorularn ouna da evet cevab verilecektir. imdi kim yapt sorusuna cevap ararsak: Bu olayn ilk benzeri Ankara DGM Savcs Nuh Mete Yksel'e ynelik hazrlanmt, bugn bu olay cemaatin yaptndan en ufak phem yok. 1999 ylnda baz kiilerin Savc Yksel hakknda ellerinde nemli bilgiler olduunu, belli bir miktar cret karlnda vereceklerini sylemeleri zerine buluma yerine bugn cemaat mensubu olduu bilinen polislerle birlikte giden kiiye bir zarf verilir, bu zarf o srada Ankara'daki Ayranc semtinde bulunan Savc ya iletilir. Zarfta daha sonra CD'si de bulunan Savc Yksel'in bir kadnla ilikisini gsteren fotoraflar vardr. savcya Bugn gzda iin bu bulumann uydurma, maksadn vermek

olduundan hi phe yoktur. Bir sre sonra stanbul'da postaya verilmi bir kargo paketi Savc Yksel'e gnderilir, ierisinde uygunsuz grntlerin olduu CD kar. Zaten daha sonra CD grntleri bulunduunda Nuh Mete Yksel de cemaate mensup polislerin bunu yaptm sylemitir. Daha sonra bu CD'nin bir rnei, ada Eitim Vakfnda biraz zorlama ile yaplan aramada bulunur, soruturma srasnda Emniyet Gvenlik ubesinde alan Bayram isimli bir komiserin dernek yneticileri tarafndan Emniyetten bilgi almak iin ajan gibi kullanld veya cemaatin 546

2. Bolum: Cemaat

Bayram dernee ajan olarak soktuu iddialar tartlr. O dnem dernein polisin iine ajan olarak sokup bilgi almak iin kulland ynndeki iddialarda ad geen ve alevi, sol grl olduu sylenen Bayram'n cemaat mensubu olduunu rendim. Ne alevi ne de solcu olduu, Hali'te Yaayan Simonlar. ______......... _.....__........._______.....__..._. mam Hatip Lisesinde okuduu, son bulduum cemaatin kendisinin hazrlad belgede bu olaydan kapal olarak bahsedilmesi Nuh Mete Yksel olaynn cemaatin Emniyet ierisindeki polisleri tarafndan yapld kanaatini glendirmektedir. Yanl tahminlerine dayanarak ayn olayn bir benzerini bana kar da uygulamay denediler. Benim zel ve gizli tutulan telefonlarm sahte isim ve IMEI zerinden stanbul stihbarat ubesi tarafndan stanbul 250. madde ile yetkili hkimden aldklar 07.11.2009 tarihli kararla dinlediler. Basn mensuplarna bile alenen beni kast ederek toplumdaki saygnlm sarsacaklarn sylediler. Arkadamla bulutuum bir evin sahibinin telefonunu ayn ekilde dinlediler. Bu eve bir sre sonra hrsz girdi, evdeki bilgisayar ald ama eve ne koyduklarn bilmiyoruz. Bu, maddi delilleriyle ispatl bir olaydr. Korgeneral Metin Yavuz Yaln'm bir kadnla olan telefon konumalarnn basma szdrlmas, Tmgeneral Levent Trkmen'in otelde bir kadnla uyuturucu ihbar iddias ile baslmas ve istifas, zmir'de bir albayn, einin kendisini aldatt iddialar ile fotoraflarnn basma szdrlmas, Ergenekon vb. adlarla yaplan tahkikatlarda bulunan zel hayata ait bilgiler, st dzey ynetici, hkim ve savclar hakknda uygunsuz grnt ve resim iddialarnn yaylmas ve daha pek ok benzer olay aslnda hep ayn adresi gstermektedir. Ayrca bu tr bir teknolojiyi uygulayp eve kamera yerletirmek iin o yeri tespit etmek gerekir, o yeri tespit iin de telefon analiz sistemi ile grmelerin ve hedeflerin bulunduklar, bulutuklar yerlerin belirlenmesi ve telefonlarn gizlice dinlenmesi arttr, aksi 547

2. Bolum: Cemaat

takdirde bu bilgiler edinilmeden nereye kamera yerletirilecei bilinemez. Tm bunlar bir araya getirirseniz bu ileri yapabilecek yegane grubun cemaatin Emniyet stihbarat birimi ierisindeki unsurlar olduu ortaya kar. Bu ii profesyonelce yapabilecek tek grup cemaattir. Bir defa cemaat haricindeki herkes bu grntleri internete yayarken iz brakr ve kesin yakalanr, bir tek onlar bu sistemin banda olduklarndan iz brakmadan bilgileri yayabilirler. Hatrlanaca zere Sakarya Emniyet Mdrnn tutuklanmas olaynda baka bir ehirden e-posta ile ihbarda bulunan bir kii ksa srede hemen ortaya karlmt. Ama cemaatin amalarna uygun olarak ihbarda bulunan onlarca ihbarcnn kim olduu aratrlmad veya aratrlan hi kimse yakalanmad, bu durum da ileri yapanlarn aslnda bu ileri yapanlar yakalamas gerekenler olduunu gsteriyor. Daha yzlerce husus dikkate alndnda bakalarnn byle grntleri hazrlama, ekme, montaj lama ve yayma yeteneinin olmad, ortada yalnzca tek bir faalin olaca sonucuna varrz.

Gncel ittihat ve
Trk sa aydn Osmanlnn ykln ttihat ve Terakki ile Jn Trk hareketinin, zaten kendisi bir hyerarik rgt olan devlet kurumlar ve zellikle ordu ierisinde rgt kurmas, bu suretle ordunun ve devletin sistemini bozmasna balarlar. Bugn iin cemaatin yaptnn bundan fark yoktur; polis, ordu, MT, jandarma, yarg ve dier devlet kurumlar ierisinde ayr bir hiyerarik rgtleme kurarak ve bu tekilatlarn sistemlerini bozarak almalarn engelliyorlar. stne stlk bu tekilatlarn personeli arasnda ayrm, gvensizlik ve dmanlk yaratarak kurumlar ierden ve tamir olunmaz biimde yaralyorlar.

Bu Blm Niye Yazdm?

548

2. Bolum: Cemaat

Bu kitabn ikinci blmne yazdklarmn ne manaya geldiini, ok az insan bilir. Bunlarn hayatmn bundan sonrasn zehir, zindan edeceini biliyorum, gemite birok rgtn hedefi oldum. Ama bu defakinin baka bir ey olduunun da farkndaym. Hali'te Yaayan Simonlar..............._ ............................................................ Kimseye karmadan sakin, maymunu oynayp belki de ykselerek hayatma rahatlkla devam edebilirdim. imdi grev yaptm Eskiehir gibi ok gzel ve sakin bir ehirde ok iyi bir grevim, sevdiim meslektalarm, iyi bir evrem var, daha da gzel bir evre oluturabilirim, iyi bir dzen kurup burada 5 yl 10 dnm bahe ierisindeki 200 metre kare evimde hayatm rahat ve huzur ierisinde geirebilirim. Ama o zaman insanlmdan, inanlarmdan, onurumdan utanrm, herkesi kandrsam da. kendimi kandramam. Tehlike byynce hakszla ve yanlla kar koyamadm ve korktuumu, kendi tarafm grdklerimin sularna, kar duramadm dnr ve vicdanmda kendimi yarglarm. Eski dostlarm ve birok iyi niyetli insan bu yazdklarma kzacak, "nasl yaparsn, yapmamalydn/' diyecekler. Ama eski dostlarm, (sizin iin dman kabul ettiiniz beni) imdi deil ama bir gn mutlaka anlayacaksnz. hatta olup bitenleri ok iyi dnp tartarsanz bugn de bana hak verirsiniz. Aslnda u anki haliniz bir anda kendim savan iinde bulan bir insa-nnkine benziyor. Byle bir insann tek yapaca yaamak iin karsndakilere ate etmektir, ate etmezse kendisinin de lme ihtimali vardr. Bu durum da ona kendini yzde yz hakl hissetmesine, yanl bilerek yapmasn hakl grmesine sebebiyet, verir. Fakat bu adam bir ara durup dnmeli ve ben ne yapyorum, niye kardaki insanlar ldryorum, niye bu sava var, niye bu savan iindeyim, ben sava deil bar istiyorum, karda ate ettiklerimle eskiden dostluk iinde yayorduk, bu gn niye karma getiler gibi sorular kendine sormal.

549

2. Bolum: Cemaat

Bugn

kendi

tarafnzn

yapt

hakszlklar

SZS

kars

yaplmasn ister misiniz? "Onlarn da kusuru var, bize zarar veriyorlard," diyebilirsiniz fakat sularnn karl bunlar olmamalyd, sizin yaptklarnz ok vahim. Susurluk olaynda rgte ekmek veren, yardm eden kiileri infaz edenlerin mi, yoksa rgte yardm edenlerin mi suu bykt? Bunu dnnce sizin Susurluk'taki eteden ne farknz kalr ki? Sizi ok iyi tanyan bir dostum, sizin iin "Aile kavgasnda mtralyz kullananlara benziyorlar." demiti. Haklyd. Bu kitab yazmaktaki amacm, iinizdeki cok iyi niyetli ve drst insanlara belki bir dakikalna "Biz ne yapyoruz" diye dndreblmekti. Bu meseleyle ilgili olarak en fazla zldm konu ok temiz, dzgn, alkan ve saygl insanlarn stlerine iftira atan, bilerek vicdanszlk yapan, vefasz insanlara dntrlmesidir. Aslnda herkes biliyor ama kimse dillendirmiyor. Ben bu kitapla birlikte aka ifade ediyorum ki tm bu ileri cemaat yapyor, bunu artk herkes bilsin. Son zamanlarda gndemi megul eden tm iddialar yayan cemaattir, onlardan bilgi alan da, onlar adna konuan da cemaatin adamlardr. Tarafsz basn mensubu, devletin polisi, savcs numarasn artk kimse yutmasn, bu iler Emniyet ya da hukuk adna yaplmyor, cemaatin plan ve program dorultusunda cemaatin talimat ile gerekletiriliyor. Bu islere kar koymas gerekenler, szdrlan bilgileri kullananlar da bilsinler ki bu yntemle cemaate hizmet ediyorlar. Baz internet siteleri, basn ve medya hizmeti deil, cemaatin propagandasn yapyorlar. Cemaatn plan ve progra mm a uymayp grevini yapar hkim, savc ve dier grevlilere ynelik saldrlar cemaatin talimat ve plan gerei yrtlyor. Byk illerin Emniyet Mdrleri ve Valileri bilsinler ki emirlerindeki polislerin bir ksm kendilerini deil, cemaat imamn amir olarak kabul ediyor, hatta etraflar cemaat mensubu mdr ve amirlerce sarlm durumdadr. Gerei gremiyorlar, bu durumun farkndalar ve ksmen biliyorlar ama bilmiyor gibi davranyorlar. Baz operasyonlar kendileri deil, cemaat yanls polislerle cemaat 550

2. Bolum: Cemaat

yanls savclar cemaat imamlarnn talimat ile yrtyorlar, bunu artk biliyoruz. nsann sahip olduu en nemli eyi zgrldr. Hi kimsenin emrinde, izninde olmadan zgrce dnmek, karar vermek ve davranmak insan insan yapan unsurdur. Bakalarnn emrinde olanlar ne yaparsa yapsn hayattan yeterince tat alamayacaklardr. Dardan baknca stme ok da vazife deilmi gibi gzken bu eyleri niye yazdm? Allah'n varlm her yerde ve her zaman hissediyorum, bu yanllar grdm ve bildiim halde susmann hesabn veremem. Yanl bildiim, bakalarna zarar veren kiilere kar koymazsam, yeminimi ve bunca yllk gemiimi nasl izah edeceim? Ayrca doru ve drst olmak, insanlara yardm etmek, lkeye, insanla, halka ve hakka hizmet etmek gibi yce idealleri olan ve byle bir inan ve dnce sistemini savunanlar eski dostlarna, kendilerine yardm etmi, ellerinden tutmu byklerine iftira ediyorsa onlarn da inan ve ideallerini sorgulamalar lazm. Bu devlet uruna bugne kadar ok can verildi, zaten ok fazla sorunu olan bu devleti ve sistemi daha da bozmak, devlet iinde devlet kurmaya kalkmak aklla izah edilemez. Bu devletin polisi, askeri, medyas oluturulmak istenen bu sistem ierisinde altrlamaz, bugn yapld gibi. cemaatin hedefleri uruna hukuksuzluklar, komplo, antaj ve iftira yntemleri ile altrlrsa da gelecekte bu lke herkes iin adeta bir cehenneme dnr. Bugn "eitli konularda kusurlar da bulunan baz kiilere iftira atld, haksz yere tutuklardlarsa ne olmu," denemez. Bu anlay ve yntem her gn artarak devam edecek. Ksa sre sonra ticari irket, ortaklk, ihale vs. ilere de bu anlay ve yntemlerle yaklalmaya balandnda lkede her ey ok daha ktye gidecektir. Devletin polisinin, istihbaratnn ve dier kurumlarnn imknlar cemaatin talimat ile istenmeyen, beenilmeyen, rakip irket aleyhine kullanlrsa (ki ok yaknda bu olacaktr, belki de halihazrda uygulamaya konmutur) bunu tespit etmek o kadar kolay da olmayacandan tm sis.....-.-.. . ._......_...-............................................... 2. Blm: Cemaat 551

2. Bolum: Cemaat

tem bir kaosa doru srklenecektir. Bu yne doru gidildiini grmek iin kahin olmaya gerek yok.

Cemaati Ynetenlere...
Size kar olanlarn, sizlere hakszlk yapanlarn sularm ve yanllarn bulup karmanz, bunlarla ilgili olarak adli ve idari mekanizmalar erevesinde tahkikat yaptrmanz tabii ki hakknz. Onlarn sularn ortaya karp kamuoyuna ve basna vermeniz de hakknz. Bu yanllarla yasalar erevesinde mcadele etmek de elbette hakknz. Fakat komplo kurmak, su uydurmak, iftira atmak, tuzaa drmek vicdana sar m? Bunlar yapmyoruz diyemezsiniz. Birok kii hatta en gvenilir olanlar size bunlar yazdlar, anlattlar, kendi mensuplarnz alenen iftira edildiini sylyorlar. Sylenenin on kat fazla ey olduunu ben biliyorum, sz benden de fazlasn biliyorsunuz. Ayrca insanlarn yanl da olsa onlar gizlice dinleyip gizli kameraya kaydederek utandrmak, an bulmak, hayatnn tamamn deil, bir ann, tek bir cmlesini karp ona saldrmak ne lde insanla ve adalete sar. Bilinenler haricinde aa, kmayan tehditle ve antajla kimlere neler yaptrld? Dahas ilerde kullanlmak zere ne kadar antaj malzemesi, bant, kaset hazrland? Bu kadar kirli malzeme, tayan, eli deeni de kirletir. Bugn iftira edilen ve lekelenen insanlar gemite size zarar veren insanlar deildi, hatta onlar taraftarlarnzn haksz yere zarar grmelerine mani oldular. Fakat o gn hakszla kar korunan kiiler imdi kendileri hakszlk yapyor. Sizin sava dediiniz militarizme kar savat, imdi ise bu mcadele apayr mecralara kaym durumda. Kusurlar rtmede gece gibi ol diyen anlay nerede? Bu durumu sizlerden bakas durduramaz, aslnda sizin de durdurmayacanzdan eminim. Ancak hi olmazsa, son bir daha dnn, br tarafta bunun hesabm veremezsiniz. Bilerek ve isteyerek hi kimseye zlm yapamazsnz,, yaparsanz sizin

552

2. Bolum: Cemaat

ilkelerinize gre deil ama Allarm ilkelerine gre bu sutur ve cezas da vardr. Bir lim, "kfrle ynetim (inanszlarn ynetimi) mmkn ama zulmle (adaletsiz) ynetim mmkn deil," demiti. Her eyi bildiinizden phem yok. Ben ve benim gibi olan pek ok kii, eskiden yetien nesiller ve yaplan faaliyetlere bakarak lkenin, hatta blgenin, Mslman lkelerin gelecei iin ok nemli bir hareket balattnza inanyordu. Fakat bugn ayn kiiler eer bu polislik anlayna, gizli dinleme, iftira, delil uydurma faaliyetlerine devam ederseniz lkenin felaketi olacanza samimi olarak inanyorlar. Ben cemaatin kendi mecrasnda faaliyet yrtmesine kar deilim. Hatta bir yandan akla ve bilime, dier yandan da inan ve manevi deerlere bal yeni bir nesil yetitirmek adna yurtii ve yurtdnda yaplan eitim faaliyetlerini ok deerli buluyorum. Bugnk toplumsal yapmz ierisinde yalnzlaar insanlarmz arasnda yaplmaya allan yardmlama, dayanma faaliyetlerinin ok nemli olduunu, dnyor ve kltrel faaliyetler, kltrler ve dinler aras diyalog iin yaptklarnz destekliyorum. Hatta bu faaliyetlerinizin artarak devamnn ok nemli olduuna inanyorum. Ancak casus polislik, iftira, hukuka mdahale, hkimleri etkileme ve antaj faaliyetlerine karmanz kabul edilemez; bu yntemler devleti yok eder, nizam intizam ve kural namna, her eyi alt st eder. Bundan dolay da bu uygulamalara kesinlikle kar klmas gerektiine inanyorum. Askeri, polisiye, casusluk faaliyetlerine harcanan enerjinin dier toplumsal dayanma ve eitim faaliyetlerine harcanmas gerekirdi. Ergenekon, Balyoz vb. adlarla aklanan soruturmalara kar deilim. Bu lkede demokrasinin tm kurum ve kurallar ile uygulanmasn, zgrlklerin bakalarnn zgrlk snrna kadar snrszca kullanlmasn, devletin zgrlklere snr koymamasn savunuyorum. Bu lkenin gelecei asndan, lkenin sosyal ve siyasal olarak kalknmadan ekonomik, teknik ve dier alardan kalknamayacana inanyorum. Sosyal olarak kalknmann da iki 553

2. Bolum: Cemaat

temel aracnn demokrasi ve zgrlk ortamnn tesis edilmesi olduunu dnyorum. Demokrasi ve zgrlklerin salanmasnda ok sorunlar olmakla birlikte bu konuda lkenin nnde duran en nemli sorunun ordunun batdaki gibi kendi asl sahasna ekilmemesi ve her zaman demokratik hayata mdahaleyi kendince hakl grmesi olduu kanaatindeyim. Bundan dolay da Deniz Kuvvetleri Komutannn darbe planlan, gnlkleri, Jandarma Balyoz Genel gibi Komutanlnn Ergenekon,

soruturmalarn hukuka uygun olarak yaplmasnn ok nemli olduuna inanyorum. Bugn bu tahkikatlarn, arka planda cemaatin talimat ile Emniyet stihbarat ubesindeki unsurlar ve cemaate bal savclar destei ve zorlamas ile yrtldne, yrtlrken hukuksuz ilemlerin yapldna dair ciddi emareler vardr. Bu soruturmalarn hukuka uygun ekilde yrtld mddete sonuna kadar gitmesi gerektii kanaatindeyim, hatta benim inancm ve samimiyetim cemaatin bugnk iddiasndan daha fazladr. lerde cemaat fikir deitirir ve askerlik peygamber ocadr, ordu kutsaldr derse bile ben lkedeki demokratik ortamn muhafazas iin ordunun kendi snrlar ierisinde kalmas, toplumsal hayata hibir kayt ve atta karmamas gerektiini, Genelkurmayn ayrcalkl makam olmaktan karlmasn, ordunun da dier devlet kurumlar hizasna gelmesini savunurum. lkede bugne kadar gven ve huzurun olmamasnda en byk roln ordunun her eye mdahil olup toplumsal ve siyasal hayat dorudan veya dolayl olarak tanzim etmeye kalkmasndan kaynaklandn ifade ederim.

Bugn Yaananlar Nasl Yorumlaman?

Bugn lkedeki mevcut durum "Dn rzgar ekenler, bugn frtna bier" szn ispatlyor. Bu lkede, zellikle de ordu ierisinde inancn yaamak isteyenlere haksz ve hukuksuz davramid. nanlar gerei aile fertleri bartl, slam kesimlerle diyalogu var diye ok basit sebeplerden nsanlar mesleklerinden edildi, horland, aaland. lerinden atlmalar yetmedi hayatlarn 554

2. Bolum: Cemaat

idame ettirmek iin baka ilerde, belediyelerde almalarna, serbest meslek icra etmelerine kar kld, ordudan atlan ve bir ie ihtiya duyan bu kiilere yardm edenler suland. Okuduu iirden dolay siyasetiler tutukland ve mahkum oldu. Meslekten atlma kararlarnn hukuki denetime tabi olmasna kar kld, ortaklar veya yneticilerinin dini hassasiyetleri nedeniyle eitli irketlere ambargo uyguland, kredileri kesildi, devletten i almalarna mani olundu. Kimi zel irketler zerine devlet kurumlar, polisler, savclar gnderildi, maliye zel denetimlere tbi tuttu. Bir dnem yaplan haksz ve hukuksuz uygulamalar saymakla bitirmek mmkn deildir. Bazlar o gn yaplanlar doru bulurken, bazlar geri adm atarken ben o gn de ya-planlann yanl olduunu syledim, bunlara kar ktm, bu yzden tutuklandm, ar ceza tehdidi ile yarglandm. 28 ubat dneminde Deniz Kuvvetleri mahkemesindeki bir baka davada da yzde yz mahkum olacam dnmeme ramen yine de dorular sylemekten ekinmedim. O gn madur olanlar, bugn hkim oldular. Bugn de onlar eskiden kendilerine yaam hakk tanmayan evreleri yaatmamaya alyorlar, ayn ekilde gerekirse hukuku ihlal ederek, gerekirse sahte delillerle savata her ey mubahtr anlay ile her trl hileye bavurarak hedeflerine ulamaya alyorlar. Yine ben bugn de yaplan yanllara kar kyorum. Yarglananlar eskiden yanl yapm, hukuksuz davranm olabilirler, hatta cani bile olabilirler ama bu, onlara hukuksuz davranmay gerektirmez. Ayn ekilde davramlrsa onlardan farkl olunduu iddia edilebilir mi? Bu ekilde sadece zalimlerle mazlumlar yer deitirmi olacak, stelik kimin sulu kimin masum olduunu bu toz bulutu ierisinde ayklamak mmkn olmayacak. Hukuksuz davranlar asl zarar madura deil, yapana, verir. Nasl bir vicdan, nasl bir anlay ya da ideal yanla, hukuksuzlua bavurmay uygun grr? Mazlum, yaplann haksz olduunu bilir, bu yzden tesiri kalc olmaz ama hakszlk yapan ve hukuksuz 555

2. Bolum: Cemaat

davranan bunu isteyerek yapt iin vicdanen kirlenir ve srekli ayn yntemlere bavurma alkanl kazanr. Bu lkede gc eline geiren herkes devletin imknlarn da kullanarak rakibine haksz, hukuksuz saldrlar yapmaya kalkarsa, bu lkede huzur ve gvenlik olamaz. Saldranlar suluysa, bilmelerine ramen ikbal uruna bu yanlla, kar koymayanlar iki kat suludur. Bu lkede herkesin gnlnce yaayaca bir ortam salamak mecburiyetindeyiz, bunu ancak hukuk, demokrasi, zgrlk ve insan haklar gibi deerlere sahip karak salarz. Gl olann deil, hukukun hkim olduu bir sisteme ihtiyacmz var. Cemaatin ya da militarizmin hukuku deil, evrensel hukukun uygulanmas gerekir. En kt kanun bile keyfilikten ok daha iyidir, o adan cemaatin uygulamalarnn asla fayda getirmeyeceine herkes inanmaldr. Herkesin hukuku kullanarak birbirine pusu kurduu bir lke yaanmaz olacaktr. Dolaysyla militarist kesimler, kendi ideolojilerine gre hukuku yorumlayanlar, Yargtay ve Dantay, hkim ve savclar ile gizli kumpas kurup, kendi saray entrikalar erevesinde hukuka olmallar. lkenin dzelmesi, huzur ve gven ortamnn salanmas herkesin fedakr davranmasyla gerekleir. Herkes ahsi olarak gerekli fedakrl yapmal, hukuka saygl olmal, yanllklara kar koymal, yoksa bu gidiin gelecei hi aydnlk deildir. Bu lke ok badireler atlatt, bu olaylarn benzerlerini ok yaadk, bir ey olmaz diyenlere yantm, daha nce bu trden tehlikelerin atlatlmasnn mevcut sorunlarn da kolayca atlat-laca anlamna gelmedii olacaktr. her hukuku kullanmak isteyenler ayn entrikann renmi benzerinin kendilerine ve yandalarna uygulandn grnce gerek zaman ve herkesin ihtiyac olduunu

Btn Kurumlar ve Kiiler Kof mu?

Bu kitabn birinci blmnde devlet kurumlarnn kof olduunu, basit sorunlar bile zme yeteneine sahip olmadn anlatmaya altm. Bu blmde ise bir cemaatin birka adamnn 556

2. Bolum: Cemaat

almas sonucu her eyin yerle bir olduunu, koca devletin iten ie eridiini, adalet ve gvenlik kurumlarnn adaletsiz ve gvensiz hale dntn, bu durumun farknda olan devlet grevlilerinin buna kar durmadn anlattm. Bir grup koca. bir devleti teslim aidi. Devlet iten ie atrdyor, birileri ynetimi ele ald ve kimse devlet gcn kullanan bu kiilere dur diyemiyor. Birka cemaat imam devlet yetkilerini gasp etti. Bu, nasl bir devlet geleneidir?

Kanunsuz Dinlemeler
Bu kadar hkim ve savcnn, hele il savclarnn sud .ar bahanelerle dinlenmesi, Brgenekon rgt iddialar ile dinledik, adalet mfettileri istedi vs denerek yle kolayca geitirilecek bir ey deildir. Hi kimse de bu konuyu byle kabul etmemelidir. Ayn ekilde emniyetin ynetici kadrolarnn bakan ve genel mdrden habersiz istihbar! amala dinlenmesi, says belli olmayacak kadar devlet, yneticisi ve sivil ahslarn kanunsuz ekilde isimsiz ve baka adlarla dinlenmesi aslnda, ok ciddi bir sutur. En azndan su ilemek iin rgt kurmak suunu tekil eder k bask, tehdit, antaj yntemlerinin kullanld da dikkate alndnda gerek manada bu ii gerekletiren polisler ve buna karar veren adalet mfettileri ile karara ifal edilmeksizin bilinli katk sunan savc ve hkimler hakknda ciddi davalar almas gerekir. Bence byle bir dava alrsa da. hepsi mahkum olurlar AHM'e itiraz da etseler bu karar tasdik olur. Bir dava aacak savclk karsa kanunsuz dinlemelerle ilgili yeterinden fazla delil bulunacana inanyorum Dnyann hibir lkesinde bu kadar hkim ve savc sudan sebeplerle bu ekilde dinlenemez, izlenemez, bu fiiller kabul edilemez ve bunu yapanlar da hesabn mutlaka verir. Hi kimse bu olaylar baz mfettiler ve hkimler yanl karar vermi, mnferit olaylar diyerek geitiremez, bunlar hukuki ilem deil, cemaattin faaliyetleridir.

557

2. Bolum: Cemaat

Hukuka aykr olarak ne kadar kiinin dinlenip izlendii tam olarak bilinmemektedir. Aldm duyumlara gre tahminlerin tesinde birka bin kii bu ekilde dinlenmitir. Hl da bu hukuksuzluk devam etmektedir.

Devleti Kim Ynetiyor?

Grdm manzara korkun; kadrolu devlet adamlar devleti ynetmiyor, Emniyet Genel Mdr, hatta ileri Bakan hakl olduunu bildii bir kiiyi, doruluundan emin olduu bir olay ya da davay savunamyor, gvendii ve inand adamlar tuzaa drlyor, hasiyetleri ile oynanyor ama onlar bu kiilere sahip kamyor. Kozanl mer kod adl Osman Hilmi zdil mi yoksa Emniyet Genel Mdr, Daire Bakanlar m polis tekilatn ynetiyor? Son zamanlarda meydana gelen operasyon ve faaliyetleri Genel Mdrlk yapmyordu, bu durum daha vahimdi. O zaman bu tekilat kim ynetiyor? te en byk soru bu. Bundan daha nemlisi de ortada grnen yneticilerin bu duruma nasl ve neden msaade ettiiydi. Bu kamu gcn kimler gasp etmi kullanyor, gcn sahibi olmas gerekenler ellerindeki gcn gaspna neden ses karmyor, glerini geri almak iin abalamyorlar? Bu nasl bir anlay ve nasl bir devlet adaml? Bu duruma bakp da zihinsel ve ruhsal dengeyi kaybetmemek mmkn deildi. Galiba kendi taraflarnn suunu ve kusurunu grmeden sadece yanl olduu retilen olaylara kar mcadele etme, yani Simonlama. anlaym biz de yayorduk ama farknda deildik. Kendimize gre mazeretler retiyorduk, sokaktaki hrsz, gaspy, polisin adn ve hviyetini kullanan yakalyorduk yetkilerini ama gasp tm eden tekilatn, kiilere hatta kar devlet klmz yneticilerinin kprdamyordu. Bu ie kar ktmda bunun bedelinin ne demek olduunu biliyorum, kimsenin anlayamayaca kadar ar olacann, hayatmn zorlaacann, cehennemin bu dnyada tattrlmaya kalklacann farkndaym. Bu daha nce bilinenlere benzemeyecek, 558

2. Bolum: Cemaat

onu da biliyorum. Fakat bedeli ne olursa olsun buna kar kacam, ikiyzl olmayacam, yanl kim yapyorsa yapsn yanltr anlayyla tm bu yaplanlarn karsnda duracam.

Ne Yaplabilir?
Maalesef bu gruba kar kmak ok kolay deil. Bir anlamda Fethullah Hoca in n insafna kalnmtr. ok abartyorsun, bir iki cemaat mensubu kamudaki grevlerinden alnr ve sorun ok kolay halledilir diye dnenler, cemaati tanmadklarndan, cemaatin elindeki bilgilerin mahiyetini bilmediklerin den ve en gizli yerlere kadar szm cemaat mensuplarnn neler yapacan anlayamadklarndan durumun ciddiyetini tahayyl edemiyorlar. Bugn adlar duyulan, cemaatin hedeflerine uygun hareket eden kamudaki polis, hkim ve dier yneticilerin aslnda cemaat asndan hi nemli olmad, hepsinin bir anda deimesinin hibir ey ifade etmeyecei, asl gizli kalm, en mahrem yerlere szm hatta ters dnce ve fikirde olduu zannedilen cemaat elemanlarnn ne olaca nemlidir. uan bu kiilerin zararl faaliyetlerinin nlenmesi iin asgari dzeyde sonlarn yaplmas gerekir: ncelikle istihbari dinlemeler ciddi olarak aratrlmal, kiileri tehdit ve antaj amal kanunsuz olarak dinleyenler tespit edilmeli. Bunun iin sahte isimle, kimlii bilindii halde IMEI numaras ile yaplan dinlemeler belirlenerek kimi takip etmek iin yapld ortaya karlmal, istendii ortaya bylece kimlere Bu tuzak kurulduu yaplr veya ve kurulmak bu konu belirlenmelidir. karlacaktr. kontroller tahminlerin

aratrlrsa, dinleme karan almak iin tanzim edilen sahte raporlar Bugn zerinde pervaszca insanlar dinleniyor ve bu dinlemeler tamamen cemaatin kontrolnde kullanlyor. Bir yandan bu zamana kadar kime tuzak kurulduu, kimlerin antaja hedef olduu, kimlere sahte ihbarlar ile leke atld, iftira edildii anlalabilir. Bylece bugn bata Ergenekon, Balyoz, Erzincan davas, vb. ile Emniyet 559 Genel Mdr Yardmclar

2. Bolum: Cemaat

aleyhinde alan aibe altndaki benzeri btn davalar ve delilleri hem aibeden arnarak ortaya kar, hem de uydurma olanlar ayklanr, doru olanlar da netlik kazanr. Dier yandan da hukuksuz dinleme yapanlar, iftira atanlar, ortaya insanlarn zel hesap hayatlarna nfuz edenler, gizli ekilen fotoraf ve vidolar, telefon konumalarn somlabilir. Bu suretle bata Emniyet olmak zere baz kurumlara szan cemaat yaplar ve onlarn devlet imknlarn, grevlerini ktye kullanmas ortaya karlabilir, sahte yazlan raporlar, tutanaklar ve son m klar tespit edilebilir. Bunun iin tm zel yetkili mahkeme hkimlerinin verdii nleme (istihbari) dinleme kararlar, bu konudaki TB kaytlar ve stihbarat merkezlerinde (polis jandarma ve MT) yasal olarak bu. konuda tutmak zorunda olduklar tutanaklar birbirini teyit edecek ekilde kontrole tbi tutulduktan sonra haksz ve antaj amal dinlemelerin tespit edilmesi gerekir. Sistemin bu kadar bozulmas, bata cemaat ve hkmet dahil kimseye fayda getirmeyecektir; gven ve ciddiyeti yok ederek sistemi bozacaktr. Bozulan bir devlet sisteminden kimse fayda ummamahdr. Polis, Jandarma ve MT tekilatnn vatandalara ynelik dinleme ilemleri mutlaka denetlenmelidir, bir defaya mahsus denetim deil, srekli bir denetim mekanizmas kurulmaldr. Bugn iin adli dinlemelerde, dinleme sonucunda ya kiiler iin dava almakta ya da belli bir sre dinlendikleri fakat su unsuru bulunamad ynnde kiilere savclklarda tebligat yaplmaktadr. Bu durum az da olsa bir gvencedir. An a nleme/istihbari dinlemelerinde denetimin her kurumun mfettilerince yrtlecei belirtilmi ise de bugne kadar hi denetlenmedii gibi dinleme yapan birimler her trl hukuksuzlua bavursa da bunlar ortaya karacak hr mekanizma yoktur. zel yetkili mahkemelerin tm hakim ve savclar emsali hakim ve savclarla deitirilmelidir, bu salanmadan cemaate muhalif olan hi kimsenin zgrl ve hayat gvencede olamaz. Uzun sreden 560 internette yayanlar karlarak

2. Bolum: Cemaat

beri cemaat, sistemin hassasiyetini kullanp son 5-6 yl ierisinde tavassutla her hkim ve savc kararnamesinde zel yetkili mahkemelere belli oranda cemaate mensup hkim ve savclar yerletirmitir. Bugn bu mahkemelerin savc ve hakimleri her olayda grld gibi hukuku hie sayarak insanlarn hrriyetini tehdit ediyor. Bu mahkemelerin baz yeleri cemaat taraftar iken bazlarnn da cemaatin dinleme ve izlemelerinde tespit edilen grnt ve ses kaytlar nedeniyle, yan antajla cemaate buyun emek mecburiyetinde kalm olduklar oka iddia edilmektedir. Ergenekon davasnda hazrlanan 51 nolu CD'deki hkim, savc ve st dzey yneticiler hakkndaki gizli grntlerin kimileri Ergenekoncular, (benim de dahil olduum) kimileri ise cemaat taraftar kiiler polisler asndan tarafndan deil, bu oluturulmu grntleri olduunu iddia etmektedir. Ortaya karlan antaj ve tehdit grntleri, iindeki ekenler asndan aratrlmal ve failleri bulunmal. Peki, bulunabilir mi? Eer ciddi aratrlr ve aratrmaclar desteklenirse, yapanlar kesin olarak bulunur. Her iki iddia da (bence birincisi zaten iyice aratrld) tarafsz ve her trl imknla desteklenmi bir aratrma grubu tarafndan incelenirse, gerek ortaya karlacaktr. Bunu, Emniyet stihbarat Dairesinin imkanlaryla kesin olarak tespit etmek mmkndr. Fakat korkarm aratrma yaptrlmaz veya yasak sama kabilinde olur. zel yetkili mahkemelere son 6-7 yl iinde atanan tm savc ve yarglar hemen deitirilmelidir, mevcut kadro ile adalet mmkn deildir. Hatta olaylar ok tehlikeli boyutlara gitmekte olup, madur edilmi baz kiilerin silaha sarlarak kendilerine hakszlk yaptn dndkleri cemaat yanls kiilere ynelme ihtimali ok uzak deildir, devletin vatandana iftira atmas kabul edilemez. Bu mahkemelerin verdii kararlar ve Emniyet ierisindeki cemaat yanls polislerin kulland dinleme ve izleme imknlar denetlenmezse, lkedeki 1 m muhalifler, hatta imdiden sonra zel

561

2. Bolum: Cemaat

irket ve holdingler iin tehlike ok yakn hale gelmitir. Bunun ho grlecek taraf da kalmamtr. Adalet bakanlnda cemaat taraftar olduu herkese bilinen Tefti Kurulu Bakan Yardmcs ve bata il savclarm ve dier savc ve hkimleri hibir hukuki pheye dayanmadan dinlettiren cemaat yanls mfettiler bu grevlerden uzaklatrlmaldr. llerde bir dinleme karan almak iin onca delil, bilgi ve rapor bile yeterli kabul edilmezken, hkim ve savclarn neye dayanarak dinlendiini bilmeye hakkmz olsa gerek. Mesele hkimlerin zel hayatlarndan teye gemi, tm kamuoyunu ilgilendirir hale gelmitir. Cemaatin istedii gibi karar vermeyen her hkim ve savc aleyhinde oluturulan kampanyalar utan verici halde devam etmektedir. Ergenekon davasna bakan stanbul zel Yetkili Ar Ceza Mahkemesi Bakan Koksal engn hakknda basma servis edilen dinleme tapeleri, baz sanklar tahliye etti diye hkimin yllar nce gzaltna alnp beraat ettii bilgilerini bile basma szdran yap daha neler yapyordur, kimleri tehdit ve antajla neye mecbur ediyordur? Cemaat adna yaplan, Emniyet Genel Mdr Yardmclar Emin Aslan, Mustafa Glc, Celal Uzunkaya ve Sakarya Emniyet Mdr Faruk Unsal m haklarndaki davalarn, Savc Ci-haner ve arkadalar hakkndaki tahkikatlarn yapl biimleri tarafsz

savclar tarafndan tahkik edilmeli, bu olayda iftira eden polis, savc ve hkimler yarglanmal, kurduklar tuzaklarn, uydurulan delillerin hesabn olunacak vermeleri salanmaldr. Sonrasnda ise zel yetkili mahkemelerin bugnk gibi bir yetki kullanmalarna hukuken mani dzenlemeler yaplmaldr. Erzincan savcsnn tutuklanmas, stanbul ve Ankara savclarnn dinlenmesi gibi yetkilerin kullanlmasna msaade edilmemelidir. Kar karya olduumuz durum, hukuken yanl yaplan birka ilemden ibaret deildir ya da birka polisin hatas veya birka hkim ve savcnn hukuku yanl uygulamas veya tarafl davran deildir. Olay bir rgtn, cemaatin devlet ierisindeki elemanlar vastasyla yrtt rgtsel bir faaliyettir, karmzdaki kiiler 562

2. Bolum: Cemaat

polis,

hakim

ve

savc inde

deil, deil,

rgtn/cemaatin cemaatin durum bu

elemanlardr. yerine bilinip ekilde

Devletin

hukukunu

talimatlarn

getirmektedirler.

bulunulan

alglanmaz ise hatal deerlendirme yaplm olur. stanbul, Ankara, Erzurum ve zmir'deki baz zel yetkili savclar ile bu iller dndaki baz polis birimleri arasnda illegal bir ilikinin varl aka gzkmektedir. zel yetkili savclar tarafndan bu iller dnda gzaltna alman ya da aranan kiiler hakknda karar karmadan nce kimlik, i ve ev adresleri gibi bilgilere ihtiya vardr. Normalde bu bilgiler o illerin savclar veya ok uygun olmasa da Emniyet Mdrlkleri zerinden resmi yazma yoluyla temin edilmesi gerekirken, bugne kadar hibir yazma yaplmamtr. O halde bu bilgiler nasl temin edilmitir? Devletin terr ve illegal rgtlerle mcadele etmek iin kurduu (zamannda kuruluunda benim de bulunduum) eiektronik sistem ve yntemler sradan vatandalara kar kullanlamaz. Eer bugn olduu gibi kullanlrsa, bu insanlarn zel hayat diye bir ey kalmaz, bunlarn nnde kimsenin saklanma ve kurtulma imkn olamaz, buna asla msaade edilmemelidir. Bu duruma bir an nce mani olunmaldr. Yasalarmz ancak belli ar sularda kamunun menfaatini korumak iin dinleme, izleme gibi zel bilgi toplama yntemlerini ngrm, dier kiisel sularda bu yntemlerin kullanlmasn yasaklamtr. Dolaysyla en ar sular ileyen ve denetimden kurtulmak iin ok zel yntemler kullanan terristlere kar devletin kulland en sofistike yntem ve usulle -rin sradan insanlar takip ve izleme iin kullanlmas ve elde edilen bilgilerin el altndan internet sitelerine, basna szdrlmas, insanlarn zel hayatlarnn en ince noktalarna kadar girilmesi hukuka aykrdr. Demokrasilerde objektif ve tarafsz olmayan kaynaklarca belli amalar allmas, dorultusunda bu amala kamuoyunun yalan haberlerin ynlendirilmesi yaylmas, iin kitlelerin

psikolojik harekta tbi tutulmas ve hatta bunun devlet tarafndan yaplmas bile kabul edilmezken bugn lkemizde cemaat tarafndan 563

2. Bolum: Cemaat

kendi ideolojileri istikametinde halkn olaylar ve kiiler konusunda yanl kanaat sahibi olmasna, halkn kendi kurum ve yneticileri hakknda kara propagandaya maruz kalmasna devlet msaade etmemelidir. Basma el altndan szdrlan bilgilerle ve fslt halinde yaylan dedikodularla bir kamuoyu olumaktadr. Cemaatin drt koldan balatt propaganda karsnda hedef olan hkim, savc, polis mdr, muvazzaf veya emekli askerlerin tek tek kendilerini koruma ve savunma imknlar yoktur. Devlet bu kiileri korumal, kendilerini savunmalar iin imkn vermelidir. Kamu grevlilerinin basma aklama yapmas hukuken yasaktr ama cemaatin hedefi olan kiiler hakknda her trl olumsuz haberin yaylmasna mani olacak bir mekanizma bulunmamakta veya 657 sayl kanundaki memurlar koruyan hususlar altrlamamaktadr . Aslnda basna el altndan zellikle belli polisler tarafndan bilgi szdrld herkese bilinen bir husustur ama bunu nlemeye ynelik ilem yaplmamaktadr. Bugn bu olaylara mani olma makamnda, olmasna ramen yeterince ndahil olmayanlar unu bilmelidirler k kendileri hakknda da uan cemaat tarafndan arivlenen bilgiler bir gn ayn ekilde basna servis edilecektir.

Ankara Emniyet Mdrnn Tutuklanmas

Bu kitabn bask hazrlklarnn srd srada Ankara Emniyet Mdr Orhan zdemr hakknda Ankara zel Yetkili Savcln soruturma at ve zdemir'in bilahare tutukland haberleri basnda yer ald. Kitab bitirirken son olarak bu olaya deinmek istiyorum. Olayn ne olduu ve teferruat konusunda bilgi sahibi deilim, ama bir yldr Orhan zdemir'e kar cemaatin bir tertip iinde olduunu, onun en olumsuz hal ve durumlarda fotoraflarnn ekilerek yapt harcama ve ilemlerin aratrlp hakknda olumsuz manada kullanlacak materyal hazrlanmaya alldm emniyet tekilat ierisinde herkes bilmektedir. Ayrca Orhan'n astlarmca 564

2. Bolum: Cemaat

veya

onlarn

ibirlii

ile

daire

bakanlnca

uzun

sredir

dinlendiinden de eminim, Orhan'n cemaate olumlu bakmad, onun Ankara'ya atanmasnda Mustafa Glc'nn rol olduu gibi konular herkes bilmektedir. Bir sre nce Orhan'n ok lks makam yaptrd, bu kadar da olmaz trnden fsltlarn yaylmaya alld duyuluyordu. Orhan baz yardmclar ve ube mdrlerinin kendisi hakknda olumsuz almalar yrttn biliyordu. Onlar deitirmek iin ne kadar giriimde bulunduysa da baarl olamadn, hatta, hkmetten etkin kiilerden bu kiileri grevden alamayaca ynnde uyarldn duymutum.
2. Bolum Cemaat

Bununla birlikte daha nce hep cemaat operasyonu olarak deerlendirdiim olay ve soruturmalarda rol alan kiilerin yine bu davada da rol almas acaba tesadf mdr? Orhan hakknda iddianame hazrlayan Ankara zel Yetkili bavcs nce Emin Aslan hakknda da soruturma yapan zel yetkili savcdr, bu davann usule uygun olarak yrtlmediinden daha nce bahsetmitim. Ayn ekilde Orhan' tutuklayan hkim de kozmik odada arama yapan, son zamanlarda istihbarat birimlerince zel korunan hkimdir. Orhan'n tutuklanmasndan ksa sre nce grevinden ald ube mdr Z.G.'ni ad nceki sayfalarda sunduum cemaate ait ok nemli belgede mer kod adl cemaat imamnn kan ABD havaalannda yakalanmas olaynda zerinden notlarda

gemesi, hem kendisinin hem de (adliye mensubu olan) einin telefon bilgilerinin bulunmas tesadf mdr? Biz emniyet yneticileri hepimiz birbirimizi tanrz, kinim ne yapt ne yapabileceini aa be yukar biliriz. Orhan zde-mir suland olaylarn faili olamaz, zaten tahkikatn balamas ile basma el altndan bilgi szdrlmas, Orhan'n gizli sicil dosyasndaki bilgilerin basma servis edilmesi de bunu doruluyor. Biz emniyet tekilat yneticileri olarak bunun bir cemaat operasyonu olduunu, 565

2. Bolum: Cemaat

olay cemaate yakn veya cemaat mensuplarnn dolayl etkiledii kiilerin buralara tadna inanyoruz. Olay hakkndaki genel kanaat udur: Cemaat kendilerine engel grd bir kiiyi daha bertaraf etmitir. Kitabn ikinci blm boyunca ortaya koyduum, bilgi, belge ve deerlendirmeler nda son sz olarak unu ifade etmek istiyorum. Burada yazlmayan cemaatin ynetici imamlar hakkndaki gizli bilgileri Ankara ve stanbul Cumhuriyet Basavclarna ve baz baka makamlara yazl ikyet/ihbar dilekesi olarak vereceim. Herhangi bir tahkikat yaplabileceine ihtimal vermiyorum zira byle bir durumda Polis, Jandarma ve MT ierisindeki rgtl yap annda haber alacak, soruturmaya mani olacaktr. Zaten savclar da yapacaklar her ilemin engellenecei, hatta aratrma iin yazdklar yaznn muhatab olacak baz grevlilerin aslnda cemaat mensubu sebebi, olduu kaygsn kar tayacaklardr. Tpk bu kitab olma yazmaktaki amacmda olduu gibi dileke vermekte srar etmemin lkeme sorumluluumu yerine getirmi duygusundan baka bir ey deildir.

DZN

12 Eyll, 12, 81, 85, 107, 154,293, 346, 354 2004 yl bte grmeleri, 235 28 ubat sreci, 231, 335, 354, 403, 407, 414, 421,

AB, 155, 156, 217, 297, 369 374, 38E 387 Abanoz, Kazm, 99 ABD, 155, 214, 231, 254, 308, 371, 374, 389, 421, 557, 561, 587 Acilciler, 6366, 69 Aar, Mehmet, 147, 160, 407 Aae, etin, 208 Ak, Osman, 421 AKP. 309, 376, 420, 422, 465, 512 Aksu, Abcilkadir, 376, 406 Aksu, Murat, 417 566

32. gn, 231, 421

2. Bolum: Cemaat

Akener, Meral, 411 aktifhaher, 560, 565 Aktel, 340 Akttn baskm, 371 Akyrek, Ramazan, 430 Ala, Efkan, 501 Alman stihbarat, 103 Almanya, 15, 99-104, 120, 144, 155, 211-213, 240, 258, 273, 285, 444, 467, 474, 507, 539, 561 Altn Kaakl, 83-89 Ana Komuta Kontrol Merkezi, 414, 543 Ardal, Hamdi, 120 Asker, 58, 91, 131, 146, 174, 193, 325, 344, 348, 356, 371, 423, 433, 505, 513, 533, 543-551 Aslan, Alparslan, 433, 507 Aslan, Emin, 113, 119, 162, 215, 254, 271, 406, 435449, 463, 479, 523, 557, 584,587 Akn, Ycel, 527, 528 Atalay, Beir, 486 Aydemir, Cengiz, 416 Aydn, Mustafa, 320, 474, 500 Aydn, Vedat, 194, 195 Aydrer, Ekrem, 517 Aydnlk, 51, 52, 199, 204, 341-344, 577 Ay Darbe Plan, 554 Aytek, Atilla, 147

575, 581 Balyoz Darbe Plan, 55-552 Barzani, Mesut, 157160, 371, 375, 520, 535 Baaran, Vicdan, 538 Babakanlk rtl denei, 236,559 Bat Almanya, 103 Bat alma Grubu, 231, 410 Bayramolu, Ali, 419 Bedk, Saffet Ankan, 147 Beki, Akif, 420 Berk, Mehmet, 44 1. 449, 4 52. 457, 476-479, 523 Berk, Sald ray, 508 Berke Baraj, 244 Bilgi lem Daire Bakanl, 300 Bindal, Hasan, 535, 536 Bir, evik, 410, 411 Birinci MT Raporu, 147, 1.43 Bitlis, Eref, 341-343 Bulgaristan, 270, 277, 290, 378-383, 439, 444,461, 550,552 Bykamt, Yaar, 425, 529

C"
Cehdioiu, Gaffur Cem, 448 Cengiz, Aykut, 486 Cerrah, Celalettin, 429, 430 CHP, 46, 50, 305, 316 Cihaner, lhan, 508-511, 519 Cingz, Temel, 538 Cumhuriyet, 540 ada Eitim Vakf, 567 akc. Alaaddin, 265-267, 422 alkan, smail, 271, 422, 423 567

B
Balta, Behzat, 552 Balyoz soruturmas, 530, 544,545, 551-553, 574,

2. Bolum: Cemaat

atl, Abdullah, 339, 530. 536,537 EA, 242-247, 253 elebi, Suat, 411,414 elik, mer, 420 etin kay a. Nuh, 4.13 iek, Dursun, 519 iller, Tansu, 244, 411 olakkad, Turan, 436

Mdrl, 142 Doan, Arif, 19 1 Doan, etin, 553 Doan, Mazlum, 146 Doan, Yaln, 539 Dou Almanya, 103 Dou Faktoring, 507, 508 Dr. Moro'nun Adas, 14 DTP, 374

D
Dantay, 39, 46, 309, 413, 433, 504-508, 532, 539, 561, 577 Demir, Namk, 365, 500 Demira. Kartal, 507 Demiral, entrk, 316-319, 408, 409 Demirba, D., 162, 430, 471 Demirel, Sleyman, 46, 153, 245, 380, 41 1, 507 Demokratik Alm, 36, 369378 Deniz Baykai'a ynelik kaset olay, 560, 566 Deniz, Mustafa, 199-206 DevSol, 7, 36, 119, 120, .152, 163, 170-185, 1.98, 222, 428, 515, 532-539 DevYol, 35, 36 DGM, 174, 266, 413, 414, 486, 567 Dink, Hrant, 429, 431, 532, 540 Diyarbakr Cezaevi, 131-133, 145 Diyarbakr Emniyet stihbarat ube Mdrl, 97 Diyarbakr Emniyet

Ecevit, Blent, 9, 46, 365 Edirne Belediye Saray halesi, 308 Edirne Belediyesindeki Yolsuzluklar, 302 Ehliyet Yolsuzluu, 81 EMASYA Plan, 409, 547-550 Emniyet Genel Mdrl, 109, 111, 118, 142, 187, 200, 205, 232-235, 292, 300, 316, 318, 325, 405-409, 422, 437, 453, 459-473, 485-502, 538, 542, 557 Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakanl, 109, 111, 405 Erbakan, Necmettin, 411 Erbantran, rfan, 467-471 Ergen e kon, 1.86, 335-346, 433, 473, 487, 501-507, 515, 524, 530-543, 553, 560, 561, 565, 568, 574, 578, 581-583 "Ergenekon n Reorganizasyonu" adl belge, 339, 341 Ergenekon Operasyonu, 473 Ergenekon rgt, 473, 487, 568

2. Bolum: Cemaat

505, 531-533, 538-543, 578 Ergin, Sadullah, 492 Erkan, nal, 406, 465 Ersever, Cem, 1.86, 188, 208, 209 Er sz, Levent, 553 Eruygur, ener, 554 Erzincan Olay, 508, 509, 521 Esener, Ali, 553 Eymr, Mehmet, 147, 202, 207

327,329,535, 552 Gmrk Mstearl, 253, 297, 301 Gmrkolu, brahim , 507 Gney, Tuncay, 338, 339. 340, 341, 534 Gneydou, 3, 36, 84, 93, 104. 109. 125, 130, 142, 155, 1 86, 196, 225, 230, 323-325, 353, 369-379, 520

FBI, 254-255, 557, 558 Fuat, Ali, 429, 432

Gngr ,Salih, 119, 120, 162,239 Gven, Paa, 536, 537 Gvendiren, Tanju, 413

G
Gen , Fatih, 468, 469 Gen Parti, 247, 251, 253 Genolu, Recep, 508, 509, 512,516 Genelkurmay Bakanl, 97, 122, 197, 207, 211, 217, 228-234, 337, 343, 375, 409-413, 529 Genelkurmay stihbarat Bakanl, 217, 343 Gezer, Selim, 269, 443, 444, 448 Gezgin, Yusuf, 566 Gkimen, Al, 406, 465 Glc, Mustafa, 465-468, 473, 474, 479, 486, 584, 586 Glen, Fethullah, 401, 414, 466,511, 513,519, 551 Gler, Ahmet lhan, 427 Gmrk, 20, 73, 154, 198, 203, 253, 277, 282-302,

H
Haberlime, 565 Habervaktim, 565 Hatay Emniyeti, 144 Hatay stihbarat ubesi, 144 Hayal ,Cokun, 418, 419 Hayal, Yasin, 431 HEP, 193- 196, 203 Hersanlolu, Alparslan, 475 Hizbullah, 515, 532-534, 538,539 HSYK, 264, 268 HTS Raporlar, 432, 498, 539 Hseyin, Saddam, 157

I-
Irak, 73-78, 87, 157-160,
191,214, 372, 520, 535 Irak

Komnist Partisi, 159 Ik, Hseyin Rza, 443 Ik, Rza, 41, 462 hsan, Ali, 552 hvanclar, 72 mar Bankas, 238, 24 1, 245-

569

2. Bolum: Cemaat

249,260 ran, 157, 213-215, 274-276, 371, 392, 550 rtica le Mcadele Eylem Plan, 519 smailaa cemaati. 510, 512 stanbul stihbarat ube Mdrl, 111, 491 stihbarat ve Terrle Mcadele ubesi, 121, 175 stihbarata Kar Koyma (KK), 427 i Partisi, 62, 342
J

IstJ.j ,l 5 2
y

^35v3 Kanal 6,

240 Kanal 7, 420 Kanat, Habip, 436-464 Kanunsuz Dinlemeler, 492, 496, 500, 578, 579 Kapkule Tahkikat, 277 Karabulut, Mnevver, 469 Karaday, smail Hakk, 411 Karaduman, Necmettin, 28, Kara ta. Dursun, 7, 120, 172, 182, 185, 535-537 Kayacan, Kemal, 174, 533 Kayseri Uyuturucu Operasyonu, 268 KDP, 110-1 17, 122, 520 2r ^f" 2t S! ^1 j 2 ^3
\^

Jandarma, 41, 49, 58, 61, 106110, 115, 1.22, 159, 188211, 218-235, 321, 324, 339, 408, 412, 420, 482, 498, 508-516, 536-554, 569, 575, 581, 587 Jandarma Genel Komutanl, 198-209, 233, 235, 412, 498, 553, 575 JTEM, 186-209, 339-341, 412

|3z

Kidir, Meral, 534, 535 Kn, Al, 462 Ksa krek, Necip Fazl, 368 Kocada, Hseyin, 194, 195 KOM Dairesi Bakanl, 216, 237, 260, 263, 271, 277, 301, 305, 309, 316, 320, 415-422, 433- 459, 466-470, 475-480. 507, 509, 538-540, 554, 563, 575 Komplo Teorileri, 79, 163, 389,466, 474 Kozakolu, Hayri, 1 27, 142, 147,227 Koksal, Blent, 453 Koksal, Ouz Kaan, 488 Kurun, Mesut, 412 570

K-L
Kaak ay Operasyonu, 326 Kaaklk Daire Bakanl, 142, 147, 268, 274, 318, 447 Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele, 237, 415 Kadayfolu, Veysel, 4 17, 418 Kahraman, Ahmet, 412 Kalemli ,Mustafa, 406 ^-3.U ^ H.XT

3. I
j

2. Bolum: Cemaat

Kuzey Irak, 157-160, 191, 203, 217, 233, 371, 375, 520,535 Kk, Veli, 338-342, 534, 553 Krt. Sorunu, 367, 369, 373 Lawrence, T. E., 390

204, 216, 226-228 Okyay, Turgut, 414 Olaanst Hal, bkz. OHAL Olgun, O., 471 Orakolu,Blent, 407-412, 421,538 Ordu, 341-344, 357, 369, 407-414, 508-520, 551 555, 564-569, 575 Osmanl, 349, 390, 399 Oyak Gvenlik, 506 Ozansoy, Al, 186, 187, 199, 203,206 calan, Abdullah, 15, 94, 99, 137, 147, 150, 155. 369377, 414, 535, 536 zal, Ahmet, 240 zal, Turgut, 85, 88, 89, 559 zalp, Hseyin, 313, 466, 500, 557 zdemir, Orhan, 586, 587 zd, Osman Hilmi, 557, 579 zel Harekt birlii, 107, .125, 1.36, 207, 228, 232, 234, 407, 536 zkaya, Eroslar. 265-267 zkk, Hilmi, 215
P

M-N
Mafya, 11, 53-60, 119, 237, 241, 265, 408, 413, 417421, 427, 464, 528, 539 Malatya'daki Zirve Yaynevi katliam, 532, 541 Malbelei, Cengiz, 444, 453 Maltepe Dershaneleri, 559 Meclis Susurluk Aratrna Komisyonu, 186 Menzir, Necdet, 127, 152, 161, 183, 227, 402 Meri, Tuncer, 406 Metel, Al Balkan, 198, 203205, 535 Mzrak, Musa, 105, 106, 107 Milliyet, 228, 231, 440, 445, 523 Mirolu, Nusret, 285 MT, 74, 122, 147-162, 174, 202,207, 223,248,265-267, 286, 325, 337, 364, 412, 433-435, 482, 498, 509, 518, 534, 541, 549, 557, 564, 569, 581, 587 Namal, Hseyin, 480 Neter 2 Operasyonu, 263 O - uztan, mit, 339, 340 O HAL, 1.27, 137, .142, 191, 571

Pek, Ahmet, 419, 436, 437, 440, 445, 459, 466 Perinek, Dou, 338-344 Pemerge, 158 Pir, Kemal, 146 PKK, 3, 12-15, 61, 77-79, 93 146. 155, 172. 186-235, 325, 352-357, 369-378,

2. Bolum: Cemaat

428,528-539, 550 Polis Akademisi, 34, 36, 61, 399,404 Polis Koleji, 26, 34, 398 Polis Tekilat, 29, 37, 71, 218, 221, 255, 281, 295, 324, 462, 525, 579 Poyrazolu, Hseyin, 487 Psikolojik Harekt, 333-337, 352, 372, 409, 550, 585
E

186-1.88, 225, 325, 369, 408 Skynetim Komutanl, 61, 91, 97, 186, 187, 226 Silahl Kuvvetler, 236, 337, 341, 364, 407, 412 Simon, 10, 13, 15, 18, 354, 526 Siyasi ube, 52, 105, 360 Sonsayfa,, 565 Soylu, Seyhan, 340 Star Tv, 240, 242 Strateji, 123, 339, 340, 341 Su Davas, 309 Suriye, 72-79, 91, 1 10, i 18 117, 155, 160, 182, 187, 200, 204, 207, 329, 371, 535, 550 Susurluk, 18, 186, 217- 229, 266, 335, 343, 403-412, 436, 486, 528, 530, 537, 553, 570 Susurluk Soruturmas, 486 ahinalp, Ahmet, 555, 556 ana ,Osman, 515-517 emdinli Davas, 158, 186, 423, 527, 528, 530 emdinli ddianamesi, 527, 528 en, Hakk Sha, 265 ener , Nedim, 440 engn, Koksal, 583 eyh Salih Kurter, 433, 506 imek, Fethi, 492

Rahip San tor o Cinayeti, 541 Recepa. Blogspot, 565 Roothaber, 565 Rusya, 89, 156, 371, 385, 389
S

Sabah, 423 Sabanc Suikast, 540 Sadk, Kemal, 198, 199, 208, 205, 207 Sakarya Tahkikat, 474 Samanyolu Koleji, 402, 403, 559 Samast, Ogn, 540, 541 Saral, Cevdet, 421 Sarkz Darbe Plan, 554 Sarmusak Olay, 410 Sason Operasyonu, 1 86 Sava, Kutlu, 414 Sayn, Hulusi, 127, 227, 533 Sayn, mit, 524 Sedefi, Hamdi, 302, 303, 305,306,309 Seluk, brahim, 416 Serxwebun, 536 Sevigen, Mehmet, 305, 316 Skynetim, 58, 61, 67, 74, 81-103, 114, 136, 142,

T
Talabani, Celal, 156-160, 371, 375, 535 Tantan, Saadettin, 238 Tekin, Muzaffer, 505-508, 572

2. Bolum: Cemaat

539 Telekomnikasyon letiim Bakanl, 492 Telsim, 250, 253. 257, 259, 261 Termal Kamera, 1 55, 225-231 Termikel, 310- 316 Terr, 3, 9, 35, 57-62, 79-89, 96, 101, 122, 129, 142, 145, 152, 161-164, 174, 187-192, 212-223, 240, 330-332, 346, 357-369, 377, 388, 392, 473, 500, 515,528,531, 550, 584 Terrle Mcadele ubesi, 51, 65, 137, 183, 186 THKP-C, 65 TB, 490, 492, 495, 499, 541, 547,581 131, 152, 172,177 260, 262, 424 Trabzon, 29, 242, 329, 431 Tutekin, Cemil, 587 Tuncel, Erhan, 431 Turgut zal Dernei, 559 Trkbank Olay, 422 Trkmen, Levent, 544, 568 TMSF, 239, 253, TKKO, 104-109,

Uzan, Kemal, 245, 247, 251, 262 Uzun, Sabri, 284, 301, 421, 425-428, 500, 557 Uzunkaya, Celal, 465-468, 472, 479, 486, 584 nltrk, Memduh, 533 Unsal, Faruk, 474, 477, 479. 523, 584

V-Y
Veliolu, Hseyin, 538 Yaan, Bedri, 182, 183, 185 Yaln, Metin Yavuz. 544, 568 Yaln. Soner, 199, 200, 204 Yargtay, 253, 264-268, 292, 412, 504, 513, 560, 577 Yaz, Alper, 417 Yedig, Serhan, 340 Yeil, 202-207, 413 Yldran, Oktay, 145, 146 Yldrm, Erdoan, 517 Yldrm, Mahmut, bkz. Yeil Ylmaz, Erturul, 507, 539 Ylmaz, Mesut, 339, 422, 423 Yiit, Korkmaz, 422 Yunanistan, 79, 116, 155, 266, 286, 378-383, 550, Yksel, Nuh Mete, 560, 567, 568

u-
Uar, Halil, 292, 301 Uluslararas Sivil Toplum Kurulularn Destekleme Dernei, 559 UYAP, 449, 458 Uzan Olay, 238-263 Uzan, Cem, 240. 251, 255, 261

Z
Zana, Leyla, 374 Zirve Yaynevi Katliam, 532, 541 Zola. Emile. 463

573