ICS 03.120.

10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN ISO 9000
Mart 2004 (TS EN ISO 9000:2001+T1:Mart 2004 dahil)

ICS 03.120.10

2.Bask
KALTE YNETM SSTEMLER - TEMEL ESASLAR VE TERMLER VE TARFLER Quality management systems Fundamentals and vocabulary

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas) TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN ISO 9000 (2000) standard esas alnarak TSE Mhendislik Hizmetleri Hazrlk Grubuna bal Akreditasyon ve Belgelendirme zel Daimi Komitesince tarafndan TS EN ISO 9000:2001in TADLi / 2.basks olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 16 Mart 2004 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

indekiler
0 Giri ........................................................................................................................................................... 1 0.1 Genel................................................................................................................................................... 1 0.2 Kalite ynetim ilkeleri .......................................................................................................................... 1 1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1 2 Kalite ynetim sistemlerinin temel esaslar........................................................................................... 2 2.1 Kalite ynetim sistemlerinin uygulanmasnn gerekesi ..................................................................... 2 2.2 Kalite ynetim sistemleri iin artlar ve rnler iin artlar ................................................................. 2 2.3 Kalite ynetim sistemleri yaklam ..................................................................................................... 2 2.4 Proses yaklam................................................................................................................................. 3 2.5 Kalite politikas ve kalite hedefleri ....................................................................................................... 3 2.6 Kalite ynetim sisteminde st ynetimin rol ...................................................................................... 4 2.7 Dokmantasyon .................................................................................................................................. 4 2.8 Kalite ynetim sistemlerinin deerlendirilmesi .................................................................................... 4 2.9 Srekli iyiletirme ................................................................................................................................ 5 2.10 statistiksel tekniklerin rol .................................................................................................................. 5 2.11 Kalite ynetim sistemleri ve dier ynetim sistemlerinin odaklar....................................................... 6 2.12 Kalite ynetim sistemleri ve mkemmellik modelleri arasndaki iliki ................................................. 6 3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 6 3.1 Kalite ile ilgili terimler........................................................................................................................... 6 3.2 Ynetim ile ilgili terimler ...................................................................................................................... 7 3.3 Kurulu ile ilgili terimler ....................................................................................................................... 8 3.4 Proses ve rn ile ilgili terimler ........................................................................................................... 9 3.5 Karakteristikler ile ilgili terimler.......................................................................................................... 11 3.6 Uygunluk ile ilgili terimler................................................................................................................... 11 3.7 Dokmantasyon ile ilgili terimler........................................................................................................ 13 3.8 nceleme ile ilgili terimler ................................................................................................................... 14 3.9 Tetkik ile ilgili terimler ........................................................................................................................ 14 3.10 lme proseslerindeki kalite gvencesi ile ilgili terimler ................................................................... 16 Ek A (Bilgi iin) Szln gelitirilmesinde kullanlan metodoloji .......................................................... 17 Kaynaklar.26 Alfabetik dizin.27

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Kalite ynetim sistemleri Temel esaslar ve terimler ve tarifler 0 Giri

0.1 Genel
Aada belirtilen ISO 9000 standard serisi, her tip ve byklkteki kuruluun etkin bir kalite ynetim sistemi oluturmas ve uygulamas iin gelitirilmitir. ISO 9000 standard, kalite ynetim sistemlerinin temel esaslarn aklar ve kalite ynetim sistemleri terminolojisini tanmlar. ISO 9001 standard, bir kuruluun mteri artlarn ve uygulanabilir mevzuat artlarn karlayan rnleri salama yetenei olduunu kantlamas gerektiinde ve mteri memnuniyetini artrmay amaladnda uyaca kalite ynetim sisteminin artlarn belirtir. ISO 9004 standard, kalite ynetim sisteminin etkinliini ve verimliliini dikkate alarak, rehberlik salayan standarddr. Bu standardn amac kuruluun performansnn iyiletirilmesi ve mteriler ile dier ilgili taraflarn memnuniyetinin salanmasdr. ISO 19011 standard, kalite ve evre ynetim sistemlerinin tetkiki ile ilgili rehberlik salayan standarddr.

Bu standardla birlikte, ulusal ve uluslararas ticarette karlkl anlalmay kolaylatran kalite ynetim sistemi standardlarnn birbiriyle tutarl standard serisini oluturur.

0.2 Kalite ynetim ilkeleri

Bir kuruluu baarl bir ekilde ynetmek iin, kuruluu sistematik ve effaf bir ekilde ynetmek ve kontrol etmek gereklidir. Baar, btn ilgili taraflarn ihtiyalar karlanrken, performans srekli iyiletirilecek ekilde tasarlanan bir ynetim sisteminin uygulanmas ve srdrlmesinin sonucunda elde edilir. Bir kuruluun ynetilmesi, dier ynetim sistemleri yannda kalite ynetimini de ierir. Kuruluu performans iyiletirmeye yneltmek amacyla sekiz kalite ynetim ilkesi tanmlanmtr. a) Mteri odakllk Kurulular mterilerine baldr. Bu nedenle, mevcut ve gelecekteki mteri ihtiyalarn anlamal, mteri artlarn karlamal ve mteri isteklerini amaya aba gstermelidir. b) Liderlik Liderler kuruluta ama ve ynetim birliini oluturur. Kurulu hedeflerinin karlanmas iin alanlarn tam katlmnn saland kurulu ii ortam yaratmal ve srdrmelidirler. c) alanlarn katlm Her seviyedeki alanlar kuruluun temelini oluturur. Onlarn tam katlm, yeteneklerinin kurulu yararna kullanlmasn salar. d) Proses yaklam ngrlen bir sonuca, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak ynetildiinde daha verimli olarak ulalr. e) Ynetimde sistem yaklam Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanmlanmas, anlalmas ve ynetilmesi, hedeflerin gerekletirilmesinde kuruluun etkinliine ve verimliliine katkda bulunur. f) Srekli iyiletirme Kuruluun toplam performansnn srekli iyiletirilmesi kuruluun srekli hedefi olmaldr. g) Karar almada gereki yaklam Etkin kararlar verilerin analizine ve bilgiye dayanr. h) Karlkl yararlar salayan tedariki ilikileri Bir kurulu ve tedarikileri bamszdr. Karlkl yararlarn gzetildii bir iliki her iki tarafn da deer yaratma yeteneini artrr. Bu sekiz kalite ynetim ilkesi ISO 9000 standard serisi iindeki kalite ynetim standardlarnn temelini oluturur.

Kapsam

Bu standard, ISO 9000 standard serisinin konusunu oluturan kalite ynetim sistemleri iin temel esaslar aklar ve ilgili terimleri tanmlar.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Bu standard: a) Kalite ynetim sistemi uygulayarak avantaj salamay amalayan kurulular, b) Tedarikilerinden rn artlarnn karlanacana dair gvence isteyen kurulular, c) rnlerin kullanclar, d) Kalite ynetiminde kullanlan terminolojinin karlkl anlalmasyla ilgilenen taraflar (rnein tedarikiler, mteriler, mevzuat dzenleyen taraflar gibi), e) Kalite ynetim sistemini deerlendiren veya ISO 9001 standard artlarna uygunluunu tetkik eden kurulu ii veya dndan taraflar (rnein, tetkik grevlileri, mevzuat dzenleyen taraflar, belgelendirme / tescil kurulular gibi), f) Kurulua uygun kalite ynetim sistemi ile ilgili eitim veya danmanlk hizmeti veren kurulu ii veya dndan taraflar, g) lgili standardlar gelitirenler tarafndan kullanlr.

Kalite ynetim sistemlerinin temel esaslar

2.1 Kalite ynetim sistemlerinin uygulanmasnn gerekesi

Kalite ynetim sistemleri kurulularn mteri memnuniyetini artrmasna yardmc olabilir. Mteriler kendi ihtiya ve beklentilerini karlayacak zelliklere sahip rnleri ister. Bu ihtiya ve beklentiler rn artnamelerinde aklanr ve btn mteri artlar olarak adlandrlr. Mteri artlar, mteri tarafndan szlemede belirtilebilir veya kuruluun kendisi tarafndan belirlenebilir. Her iki durumda da rnn kabul edilebilirliini niha olarak mteri belirler. Mteri ihtiyalarnn ve beklentilerinin srekli deiiyor olmas, rekabeti ortamn getirdii basklar ve teknik ilerlemeler kurulular, rnlerini ve proseslerini srekli gelitirmeye zorlamaktadr. Kalite ynetim sistemi yaklam kurulular, mteri ikayetlerini analiz etmeye, mteri tarafndan kabul edilebilir rnlerin elde edilmesine yardmc olacak prosesleri tanmlamaya ve bu prosesleri kontrol altnda tutmaya tevik etmektedir. Bir kalite ynetim sistemi, mteri memnuniyetinin ve dier ilgili taraflarn memnuniyetinin artrlmas olaslnn ykseltilmesi amacyla gerekletirilen srekli iyiletirme iin ereve salar. Bu ereve, kurulua ve kuruluun mterilerine, artlar karlayan rnlerin srekli olarak salanabileceine dair gven verir.

2.2 Kalite ynetim sistemleri iin artlar ve rnler iin artlar

ISO 9000 standard serisi kalite ynetim sistemleri iin artlar ve rnler iin artlar arasndaki farkll ortaya koyar. Kalite ynetim sistemleri iin artlar ISO 9001 standardnda belirtilir. Kalite ynetim sistemleri iin artlar zel olmayp, geneldir ve sunduu rn kategorisinden bamsz olarak herhangi bir sanayideki veya ekonomik sektrdeki kurulular tarafndan uygulanabilir. ISO 9001 standard rnler iin artlar oluturmaz. rnler iin artlar, mteriler veya mteri artlarnn ne olacan tahmin eden kurulu veya mevzuat tarafndan belirlenebilir. rnein, teknik artnameler, rn standardlar, proses standardlar, szlemeler ve dzenleyici artlar, rnler iin artlar ve baz durumlarda ilgili proseslerini ierebilir.

2.3 Kalite ynetim sistemleri yaklam

Bir kalite ynetim sisteminin gelitirilmesi ve uygulanmasnda izlenecek yaklam aada belirtilen admlar ierir: a) b) c) d) e) f) g) Mterilerin ve dier ilgili taraflarn ihtiya ve beklentilerinin belirlenmesi, Kuruluun kalite politikas ve kalite hedeflerinin oluturulmas, Kalite hedeflerine ulamak iin gereken proseslerin ve sorumluluklarn belirlenmesi, Kalite hedeflerine ulamak iin gereken kaynaklarn belirlenmesi ve salanmas, Her bir prosesin etkinliinin ve verimliliinin llmesi iin yntemlerin oluturulmas, Her bir prosesin etkinliinin ve verimliliinin belirlenmesi iin bu yntemlerin uygulanmas, uygunsuzluklar nleme yollarnn belirlenmesi ve bu uygunsuzluklara yol aan nedenlerin ortadan kaldrlmas, h) kalite ynetim sisteminin srekli iyiletirilmesi iin bir prosesin oluturulmas ve uygulanmas.

Byle bir yaklam, mevcut bir kalite ynetim sisteminin iyiletirilmesi ve srdrlmesi iin de uygulanabilir.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Yukarda belirtilen yaklam uygulayan bir kurulu, proseslerinin yeterlilii ve rnlerinin kalitesi ile ilgili gveni salar ve srekli iyiletirme iin bir temel oluturur. Bu durum mterilerin ve dier ilgili taraflarn memnuniyetinin artmasna ve kuruluun baarsna katk salar.

2.4 Proses yaklam

Girdileri ktlara dntrmek zere kaynaklar kullanan her faaliyet veya faaliyetler dizisi bir proses olarak kabul edilebilir. Kurulular etkin alabilmeleri iin birbirleri ile ilgili olan ve etkileimde bulunan ok sayda prosesini tanmlamal ve ynetmelidir. ounlukla bir prosesin kts, bir sonraki prosesin girdisini oluturur. Bir kuruluun proseslerinin sistematik tanmlanmas ve ynetilmesi ve zellikle byle prosesler arasndaki etkileimler proses yaklam olarak tanmlanr. Bu standardn amac, bir kuruluun ynetilmesinde proses yaklamnn benimsenmesini tevik etmektir. ekil 1, ISO 9000 standard serisinde aklanan proses tabanl kalite ynetim sistemini gstermektedir. Bu ekil, kuruluun girdilerinin temininde ilgili taraflarn nemli bir rol oynadn gstermektedir. lgili taraflarn memnuniyetinin izlenmesi, ilgili taraflarn ihtiya ve beklentilerinin ne derecede karlandna dair alglamalaryla ilgili bilginin deerlendirilmesini gerektirir. ekil 1de verilen model prosesleri ayrntl olarak gstermemektedir.

2.5 Kalite politikas ve kalite hedefleri

Kalite politikas ve kalite hedefleri, kuruluun ynlendirilmesinde odaklanmay salamak amacyla oluturulur. Her ikisi de istenen sonular belirler ve kurulua bu sonular elde etmek iin kaynaklarn kullanmada yardmc olur. Kalite politikas, kalite hedeflerinin oluturulmas ve gzden geirilmesi iin bir ereve salar. Kalite hedefleri, kalite politikas ve srekli iyiletirme taahhd ile tutarl olmal ve baar seviyeleri llebilir olmaldr. Kalite hedeflerinin baarlmasnn, rn kalitesi, faaliyetlerin etkinlii, mali performans ve bylelikle ilgili taraflarn gveni ve memnuniyeti zerinde olumlu etkisi olabilir.

Anahtar ------------Deer katan faaliyetler Bilgi Ak

Not: Parantez ierisinde verilen bilgiler ISO 9001 standardna uygulanmaz. ekil 1 - Proses tabanl Kalite Ynetim Sistemi Modeli 3

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

2.6 Kalite ynetim sisteminde st ynetimin rol

Liderlik ve liderlik faaliyetlerini uygulayarak st ynetim, alanlarn tam katlmnn saland ve kalite ynetim sisteminin etkin iledii bir ortam yaratr. Kalite ynetim ilkeleri (Madde 0.2), st ynetim tarafndan aada belirtildii ekilde kendi rolnn temeli olarak kullanlabilir: a) Kuruluun kalite politikas ve kalite hedeflerini oluturmak ve srdrmek, b) Bilin, motivasyon ve katlm artrmak iin kalite politikas ve kalite hedeflerini kuruluun her seviyesinde yaygnlatrmak, c) Kuruluun her seviyesinde mteri artlarna odaklanmay salamak, d) Kalite hedeflerine ulalmas ve mteriler ile dier ilgili taraflarn artlarnn karlanmasn salayan uygun proseslerin yrtlmesini salamak, e) Kalite hedeflerinin baarlmas iin etkin ve verimli bir kalite ynetim sisteminin oluturulmasn, uygulanmasn ve srdrlmesini salamak, f) Gerekli kaynaklarn yararlanlabilirlii salamak, g) Kalite ynetim sistemini periyodik olarak gzden geirmek, h) Kalite politikas ve kalite hedefleri ile ilgili faaliyetlere karar vermek, i) Kalite ynetim sisteminin srekli iyiletirilmesi ile ilgili faaliyetlere karar vermek.

2.7 Dokmantasyon
2.7.1 Dokmantasyonun nemi
Dokmantasyon amacn iletimini ve faaliyetin tutarlln salar. Dokmantasyonun kullanm; a) b) c) d) e) Kalitenin iyiletirilmesinin ve mteri artlarna uygunluun salanmasna, Uygun eitimin salanmasna, Tekrarlanabilirlik ve izlenebilirlie, Objektif kantn salanmasna ve Etkinliin deerlendirilmesine ve kalite ynetim sisteminin uygunluunun srdrlmesine

yardmc olur. Dokmantasyonun oluturulmas, yalnz kendi ierisinde tamamlanan bir faaliyet olmamal, deer katan bir faaliyet de olmaldr.

2.7.2 Kalite ynetim sistemlerinde kullanlan dokman trleri

Kalite ynetim sistemlerinde aada belirtilen dokman trleri kullanlr: a) Kurulu iinden ve dndan kuruluun kalite ynetim sistemi hakknda tutarl bilgi edinilmesini salayan dokmanlar; bu tr dokmanlar kalite el kitaplar olarak tanmlanr, b) Kalite ynetim sisteminin belirli bir rne, projeye veya szlemeye nasl uygulandn aklayan dokmanlar; bu tr dokmanlar kalite plnlar olarak tanmlanr, c) artlar belirten dokmanlar; bu tr dokmanlar artnameler olarak tanmlanr, d) neri ve tavsiyeleri ieren dokmanlar; bu tr dokmanlar klavuz olarak tanmlanr, e) Faaliyetlerin ve proseslerin nasl tutarl olarak gerekletirilecei hakknda bilgi salayan dokmanlar; bu tr dokmanlar dokmante edilmi prosedrleri, i talimatlarn ve izimleri ierebilir, f) Gerekletirilen faaliyetler ve elde edilen sonular iin objektif kant salayan dokmanlar; bu tr dokmanlar kaytlar olarak tanmlanr. Her kurulu dokmantasyonunun kapsamn ve dokmantasyonda kullanlacak ortam belirler. Bu konu, kuruluun bykl ve tipi, proseslerinin karmakl ve bunlar arasndaki etkileim, rnlerin karmakl, mteri artlar, konuya ilikin mevzuat artlar, personelinin kantlanabilen yeterlilii, kalite ynetim sistemi artlarnn karlandnn kantlanmasnn gerektirdii kapsam gibi etkenlere baldr.

2.8 Kalite ynetim sistemlerinin deerlendirilmesi

2.8.1 Kalite ynetim sisteminde proseslerin deerlendirilmesi
Kalite ynetim sistemleri deerlendirilirken, her prosesin deerlendirilmesi ile ilgili drt temel soru yneltilir. a) b) c) d) Proses tanmlanp, uygun olarak tarif edilmi midir? Sorumluluklar ve sorumlular belirlenmi midir? Prosedrler uygulanmakta ve uygulama srdrlmekte midir? ngrlen sonularn elde edilmesinde proses etkin midir?

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Yukardaki sorulara verilen cevaplarn btn, deerlendirmenin sonucunu belirleyebilir. Bir kalite ynetim sistemi deerlendirmesinin kapsam deiebilir ve tetkik, kalite ynetim sisteminin gzden geirilmesi ve z deerlendirme gibi faaliyetleri ierebilir.

2.8.2 Kalite ynetim sisteminin tetkiki

Tetkikler, kalite ynetim sistemi artlarnn ne derecede yerine getirildiinin belirlenmesi iin kullanlr. Tetkik bulgular kalite ynetim sisteminin etkinliinin deerlendirilmesi ve iyiletirme iin frsatlarn tanmlanmas amacyla kullanlr. Birinci taraf tetkikler, kurulu tarafndan veya kurulu adna kendi amalar iin yaplr ve kuruluun uygunluk beyan iin temel oluturabilir. kinci taraf tetkikler, kuruluun mterileri veya mteri adna bakalar tarafndan yaplr. nc taraf tetkikler, bamsz d tetkik hizmeti verilen kurulular tarafndan yaplr. Genellikle akredite edilmi olan bu kurulular ISO 9001 standardnn artlar gibi artlara uygunluun belgelendirilmesini veya tescilini salar. ISO 19011 standard, tetkiklere rehberlik salayan standarddr.

2.8.3 Kalite ynetim sistemini gzden geirme

st ynetimin bir grevi, kalite politikas ve kalite hedeflerine gre kalite ynetim sisteminin uygunluu, yeterlilii, etkinlii ve verimliliinin dzenli aralklarla sistematik deerlendirmesini yapmaktr. Bu gzden geirme, ilgili taraflarn deien ihtiya ve beklentilerine cevap veren kalite politika ve hedeflerin uyarlanmas ihtiyacnn ele alnmasn ierebilir. Gzden geirme, faaliyetler iin ihtiyacn belirlenmesini ierir. Dier bilgi kaynaklarnn yansra tetkik raporlar, kalite ynetim sisteminin gzden geirilmesinde kullanlr.

2.8.4 z deerlendirme
Bir kuruluun z deerlendirmesi, kurulu faaliyetlerinin kapsaml ve sistematik gzden geirilmesi olup, sonular kalite ynetim sistemi veya bir mkemmellik modeli ile karlatrlr. z deerlendirme kurulu performansnn ve kalite ynetim sisteminin olgunluk seviyesinin genel grnnn ortaya konmasn salar. Bu ayn zamanda kuruluta iyiletirme gereken alanlarn tanmlanmasna ve nceliklerin belirlenmesine yardmc olabilir.

2.9 Srekli iyiletirme

Kalite ynetim sisteminin srekli iyiletirilmesinin amac mterilerin ve dier ilgili taraflarn memnuniyetinin artrlmas olaslnn ykseltilmesidir. yiletirme iin faaliyetler aadakileri ierir: a) b) c) d) e) f) yiletirme alanlarnn tanmlanabilmesi iin mevcut durumun analizi ve deerlendirilmesi; yiletirme iin hedeflerin oluturulmas; Hedeflere ulalabilmesi iin olas zmlerin aratrlmas; Bu zmlerin deerlendirilmesi ve bir seim yaplmas; Seilen zmn uygulanmas; Hedeflere ulaldn belirlemek iin uygulama sonularnn llmesi, dorulanmas, analiz edilmesi ve deerlendirilmesi; g) Deiikliklerin kalc klnmas.

Gerektiinde daha baka iyiletirme frsatlarnn belirlenmesi amacyla sonular gzden geirilir. Bu balamda iyiletirme srekli bir faaliyettir. Mterilerden ve dier ilgili taraflardan alnan geri bildirimler, tetkikler ve kalite ynetim sisteminin gzden geirilmesi de iyiletirme frsatlarnn belirlenmesinde kullanlabilir.

2.10 statistiksel tekniklerin rol

statistiksel tekniklerin kullanm deikenliin anlalmasna yardmc olur ve bylelikle kurulularn problemlerini zme ve etkinlik ve verimliliklerini iyiletirmelerine yardm eder. Bu teknikler, karar almay desteklemek iin, mevcut verilerin daha iyi kullanlmasn da kolaylatrr. Deikenlik, grnr kararllk artlar altnda dahi, bir ok faaliyetin uygulan biimlerinde ve ktlarnda gzlemlenebilir. Bu gibi deikenler proseslerin ve rnlerin llebilir karakteristiklerinde gzlemlenebilir ve pazar aratrmasndan mteri hizmetleri ve nihai elden karmaya kadar rnlerin yaam evrimleri boyunca rnn deiik aamalarnda var olduu grlebilir.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

statistiksel teknikler, olduka snrl miktarlardaki verilerle bile bu tip deikenliin llmesi, aklanmas, analiz edilmesi, yorumlanmas ve modellenmesine yardmc olabilir. Bu gibi verilerin istatistiksel analizi deikenliin sebebinin, kapsamnn ve yapsnn daha iyi anlalmasna yardmc olur. Bylelikle bu tip deikenlikten kaynaklanan problemlerin zlmesine ve hatta nlenmesine ve srekli iyiletirmenin daha ileriye gtrlmesine yardmc olur. Kalite ynetim sisteminde yer alan istatistiksel teknikler ile ilgili klavuz, ISO/TR 10017 standardnda verilmitir.

2.11 Kalite ynetim sistemleri ve dier ynetim sistemlerinin odaklar

Kalite Ynetim Sistemi, kuruluun ynetim sisteminin, uygun olduunda ilgili taraflarn ihtiyalar, beklentileri ve artlarn karlamak zere kalite hedefleri ile ilgili sonularn baar ile elde edilmesine odaklanan ksmdr. Kalite hedefleri, kuruluun byme, sermaye salama, karllk, evre, i sal ve gvenlii gibi dier hedeflerini tamamlar. Kuruluun ynetim sisteminin eitli ksmlar, ortak unsurlar kullanan tek bir ynetim sistemine dnmek amacyla kalite ynetim sistemi ile entegre olabilir. Bu durum, plnlamay, kaynaklarn tahsisini, tamamlayc hedeflerin tarifini ve kuruluun genel etkinliinin deerlendirilmesini kolaylatrabilir. Kuruluun ynetim sistemi, kuruluun ynetim sistemi artlarna gre deerlendirilebilir. Ynetim sistemi ISO 9001 ve ISO 14001:1996 standardlar gibi uluslar aras standardlarn artlarna gre de tetkik edilebilir. Bu ynetim sistemi tetkikleri ayr ayr veya birlikte de yaplabilir.

2.12 Kalite ynetim sistemleri ve mkemmellik modelleri arasndaki iliki

ISO 9000 standard serisinde verilen kalite ynetim sistemleri ile kurulua zg mkemmellik modellerinin yaklamlar ortak ilkelere dayanr. Her iki yaklamda; a) Kuruluun zayf ve kuvvetli ynlerinin belirlenmesini salar, b) Genel modellere gre deerlendirme iin artlar ierir, c) Srekli iyiletirme iin bir temel salar ve d) Kurulu dnda tannma iin artlar ierir. ISO 9000 standard serisinde yer alan kalite ynetim sistemlerinin ve kurulua zg mkemmellik modellerinin yaklamlar arasndaki fark uygulama kapsamndan kaynaklanr. ISO 9000 standard serisi kalite ynetim sistemleri iin artlar ve performans iyiletirme iin rehberlik salar; kalite ynetim sistemlerinin deerlendirilmesi bu artlarn karlanp karlanmadn belirler. Mkemmellik modelleri kurulu performansnn greceli deerlendirilmesini salayan kriterleri ierir ve bu, bir kuruluun btn faaliyetlerine ve btn ilgili taraflarna uygulanabilir. Mkemmellik modellerindeki deerlendirme kriterleri, bir kurulua kendi performansn dier kurulularn performans ile kyaslamas iin temel salar.

Terimler ve tarifler

Bir tarifin iindeki veya bu maddenin herhangi bir yerinde tarif edilen not iindeki bir terim koyu harfler ile gsterilir ve bunu terimin parantez iinde belirtilen madde numaras izler. Tarif iinde bu ekilde koyu harfler ile belirtilen terim yerine bu terimin tam tarifi verilebilir. rnein: rn (Madde 3.4.2) bir prosesin sonucu (Madde 3.4.1) olarak tarif edilir; Proses girdileri ktlara dntren, birbirleri ile ilgili olan veya etkileimde bulunan faaliyetler dizisi olarak tarif edilir. Proses terimi, rn terimi ierisinde tam tarifi ile verildii takdirde rn tarifi aadaki gibi yaplr: rn, girdileri ktlara dntren birbirleri ile ilgili olan veya etkileimde bulunan bir faaliyetler dizisinin sonucu. Bir zel metin iinde belirli zel bir anlamla snrl olan bir kavramn konu alan a parantez < > iinde tariften nce yazlarak, belirtilir. rnein teknik uzman < tetkik> (Madde 3.9.11) gibi.

3.1 Kalite ile ilgili terimler

3.1.1 Kalite
Yapsal karakteristikler(Madde 3.5.1) btnnn artlarn (Madde 3.1.2) yerine getirme derecesi. Not 1 - Kalite terimi kt, iyi veya mkemmel gibi sfatlar ile kullanlabilir. Not 2 - Yapsal szc, belirli szcnn aksine, bir eyde zellikle srekli, kalc bir karakteristik olarak bulunduu anlamn tar. 6

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

3.1.2 art
Genellikle belirtilen veya zorunlu olarak ifade edilen ihtiya veya beklenti. Not 1- Genellikle belirtilen ifadesi, kurulu (Madde 3.3.1), mterileri (Madde 3.3.5) ve dier ilgili taraflar (Madde 3.3.7) iin aka veya rtl belirtilen ve dikkate alnan ihtiya veya beklentinin anlatlmasndaki alkanlk veya yaygn uygulama iin kullanlr. Not 2 - Bir niteleyici rn art, kalite ynetim art, mteri art gibi zel bir art tipini belirlemek amacyla kullanabilir. Not 3 - rnein bir dokmanda (Madde 3.7.2) ifade edilen belirlenmi bir arttr. Not 4 - artlar, farkl ilgili taraflar tarafndan oluturulabilir.

3.1.3 Derece
Ayn fonksiyonel kullanma sahip rnler (Madde 3.4.2), prosesler (Madde 3.4.1) veya sistemler (Madde 3.2.1) iin farkl kalite artlarnn snf veya sralamas. rnek- Uak biletinin snf ve bir otel rehberinde yer alan otel snf Not - Bir kalite art oluturulurken, genellikle derecesi belirlenir.

3.1.4 Mteri memnuniyeti

Gerekletirilen mteri artlarnn (Madde 3.1.2), mteri tarafndan alglanma derecesi. Not 1 - Mteri ikayetleri, dk mteri memnuniyetinin yaygn bir gstergesidir. Ancak mteri ikayetlerinin olmamas, mteri memnuniyetinin yksek olduu anlamnn karlmasn gerektirmez. Not 2 - Mteri artlar, mteri ile anlamaya varlm ve gerekletirilmi olsa bile, bu durum yksek mteri memnuniyetinin saland anlamnn karlmasn gerektirmez.

3.1.5 Yetenek
Bir kuruluun (Madde 3.3.1), sistemin (Madde 3.2.1) veya prosesin (Madde 3.4.1) gerekli artlar (Madde 3.1.2) yerine getirebilecek bir rn (Madde 3.4.2) gerekletirme kabiliyeti. Not- statistik alanndaki proses yetenei terimleri, ISO 3534-2 standardnda tarif edilmitir.

3.2 Ynetim ile ilgili terimler

3.2.1 Sistem
Birbiri ile ilgili olan veya karlkl etkileimde bulunan eler toplam

3.2.2 Ynetim sistemi

Politika ve hedefleri oluturan ve bu hedefleri gerekletiren sistem (Madde 3.2.1) Not Bir kuruluun (Madde 3.3.1) ynetim sistemi, bir kalite ynetim sistemi (Madde 3.2.3), bir mali ynetim sistemi veya bir evre ynetim sistemi gibi farkl ynetim sistemlerini ierebilir.

3.2.3 Kalite ynetim sistemi

Bir kuruluu (Madde 3.3.1) kalite (Madde 3.1.1) asndan ynlendiren ve kontrol eden ynetim sistemi (Madde 3.2.2).

3.2.4 Kalite politikas

Bir kuruluun (Madde 3.3.1) st ynetimi (Madde 3.2.7) tarafndan kabul edilen, balayc olarak yazl beyan edilen kalite (Madde 3.1.1) ile ilgili btn amalar ve ynlendirmesi. Not 1 - Genellikle kalite politikas, kuruluun genel politikas ile tutarldr ve kalite hedeflerinin ( Madde 3.2.5) oluturulmas iin bir ereve salar. Not 2 - Bu standardda belirtilen kalite ynetim ilkeleri (Madde 0.2) kalite politikasnn oluturulmas iin bir temel oluturabilir.

3.2.5 Kalite hedefi

Kalite (Madde 3.1.1) ile ilgili olarak aranan veya amalanan husus. Not 1 - Kalite hedefleri genellikle kuruluun kalite politikasna (Madde 3.2.4) dayandrlr. 7

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Not 2 - Kalite hedefleri genellikle kuruluun (Madde 3.3.1) ilgili fonksiyon ve seviyeleri iin belirlenir.

3.2.6 Ynetim
Bir kuruluun (Madde 3.3.1) sevk ve idaresi iin koordine edilmi faaliyetler. Not Ynetim terimi, bazen kullanldnda, kuruluun ynetiminden sorumlu ve yetkili kii veya kiiler grubuna atfta bulunur. Ynetim bu anlamda kullanldnda yukarda tarif edilen ynetim kavram ile kartrlmamas iin daima niteleyicinin herhangi bir ekli ile beraber kullanlmaldr. rnein ynetim yerine st ynetim (Madde 3.2.7) kullanlmas gibi.

3.2.7 st ynetim
Bir kuruluu (Madde 3.3.1) en st seviyede sevk ve idare eden kii veya kiiler grubu.

3.2.8 Kalite ynetimi

Bir kuruluun (Madde 3.3.1) kalite (Madde 3.1.1) bakmndan sevk ve idaresi iin koordine edilmi faaliyetler. Not Kalite bakmndan sevk ve idare, genellikle kalite politikasnn (Madde 3.2.4) oluturulmas ve kalite hedefleri (Madde 3.2.5), kalite planlamas (Madde 3.2.9), kalite kontrol (Madde 3.2.10), kalite gvence (Madde 3.2.11) ve kalite iyiletirmesini (Madde 3.2.12) ierir.

3.2.9 Kalite plnlamas

Kalite ynetiminin (Madde 3.2.8), kalite hedeflerinin (Madde 3.2.5) oluturulmasna odaklanan ve kalite hedeflerinin gerekletirilmesi iin gerekli i proseslerini (Madde 3.4.1) ve ilgili kaynaklarn belirleyen blm. Not - Kalite plnlarnn (Madde 3.7.5) oluturulmas, kalite planlamasnn bir paras olabilir.

3.2.10 Kalite kontrol

Kalite ynetiminin (Madde 3.2.8), kalite artlarnn (Madde 3.1.2) gerekletirilmesine odaklanan blm.

3.2.11 Kalite gvence

Kalite ynetiminin (Madde 3.2.8), kalite artlarnn (Madde 3.1.2) gerekletirilmesi iin gvence salamaya odaklanan blm.

3.2.12 Kalite iyiletirme

Kalite ynetiminin (Madde 3.2.8), kalite artlarnn (Madde 3.1.2) gerekletirilmesi yeteneini artrmaya odaklanan blm. Not artlar, etkinlik (Madde 3.2.14), verimlilik (Madde 3.2.15) veya izlenebilirlik (Madde 3.5.4) gibi herhangi bir konuyla ilgili olabilir.

3.2.13 Srekli iyiletirme

artlarn (Madde 3.1.2) yerine getirilmesini salayan yetenein artrlmas iin tekrar edilen faaliyet. Not Hedeflerin oluturulmas ve iyileme iin frsatlarn aranmas prosesi (Madde 3.4.1), denetim bulgularnn (Madde 3.9.5) ve denetim sonularnn (Madde 3.9.6) kullanmndan, verilerin analizinden, ynetim gzden geirmelerden (Madde 3.8.7) veya dier yollardan faydalanan ve genellikle dzeltici faaliyeti (Madde 3.6.5) ve nleyici faaliyeti (Madde 3.6.4) balatan bir srekli iyiletirme prosesidir.

3.2.14 Etkinlik
Planlanm faaliyetleri gerekletirme ve planlanm sonulara ulama derecesi.

3.2.15 Verimlilik
Elde edilen sonular ile kaynaklar arasndaki iliki.

3.3 Kurulu ile ilgili terimler

3.3.1 Kurulu
Sorumluluklar, yetkileri ve ilikileri dzenlenmi alanlar ve birimler grubu. 8

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

rnek- irket, ortaklk, firma, teebbs, enstit, hayr kurumu, tccar, birlik veya bunlarn bir paras veya birleimi. Not 1 - Dzenleme, genellikle dzenli bir yap anlamndadr. Not 2 - Bir kurulu, zel veya kamu kuruluu olabilir. Not 3 - Bu tarif, kalite ynetim sistemi (Madde 3.2.3) standardlarnn amalar iin geerlidir. Kurulu terimi, ISO/IEC Guide 2de farkl tarif edilmitir.

3.3.2 Kurulu yaps

alanlar arasndaki sorumluluklarn, yetkilerin ve ilikilerin dzenlenmesi. Not 1 - Dzenleme, genellikle dzenli bir yap anlamndadr. Not 2 - Kurulu yapsnn kabul gren ifadesi, sklkla bir kalite el kitabnda (Madde 3.7.4) veya bir projenin (Madde 3.4.3) bir kalite plnnda (Madde 3.7.5) verilir. Not 3 - Bir kurulu yapsnn kapsam, d kurulularla (Madde 3.3.1) ilgili arayzleri ierebilir.

3.3.3 Altyap
Bir kuruluun (Madde 3.3.1) faaliyet gstermesi iin gerekli olan birimler, donanm ve hizmetler sistemi <kurulu>.

3.3.4 alma ortam

in yaplmas srasnda etkisi altnda bulunulan artlar btn. Not 1 - artlar, fiziksel, sosyal, psikolojik veya evresel faktrlerini (scaklk, uyar ve ikaz iaretleri, ergonomi ve atmosferik bileim) ierir.

3.3.5 Mteri
rn (Madde 3.4.2) alan kurulu (Madde 3.3.1) veya kii. rnek- Tketici, mteri, nihai kullanc, perakendeci, yararlanan veya satn alan. Not- Mteri, i ve d mteri olarak iki gruba ayrlabilir.

3.3.6 Tedariki
rn (Madde 3.4.2) salayan kurulu (Madde 3.3.1) veya kii. rnek- retici, datc, perakendeci veya bir rnn satcs, veya bir hizmet veya bilgi salayan. Not 1 - Bir tedariki, kuruluun iinden veya dndan olabilir. Not 2 - Bir szleme durumunda tedariki, bazen yklenici olarak adlandrlabilir.

3.3.7 lgili taraf

Bir kuruluun (Madde 3.3.1) performansndan veya baarsndan bir fayda salayan kii veya grup. rnek- Mteriler (Madde 3.3.5), mal sahipleri, kuruluta alanlar, tedarikiler (Madde 3.3.6), bankerler, sendikalar, ortaklar veya toplum. Not- Grup, bir kurulutan, kuruluun bir blmnden veya birden fazla kurulutan oluabilir.

3.4 Proses ve rn ile ilgili terimler

3.4.1 Proses
Girdileri ktlara dntren birbirleri ile ilgili olan veya etkileimde bulunan bir faaliyetler dizisi. Not 1 - Genellikle bir prosesin girdileri, dier proseslerin ktlardr. Not 2 - Kuruluun (Madde 3.3.1) prosesleri, genellikle katma deer yaratacak ekilde planlanr ve kontroll artlar altnda gerekletirilir. Not 3 - Son rnn (Madde 3.4.2) uygunluunun (Madde 3.6.1) hemen veya ekonomik olarak dorulanamad bir proses sklkla zel proses olarak adlandrlr.

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

3.4.2 rn
Bir prosesin (Madde 3.4.1) sonucu. Not 1 - Drt genel rn kategorisi vardr. Bunlar aada verilmitir: - hizmetler (rnein, tamaclk), - yazlm (rnein, bilgisayar program, szlk), - donanm (rnein, motorun mekanik ksm), - ilenmi malzemeler (rnein, yalama ya). Bir ok rn, farkl genel rn kategorilerine ait paralar ierir. Bu takdirde rnn hizmet mi, yazlm m, donanm m veya ilenmi malzeme mi olduu, baskn paraya gre belirlenir. rnein, sunulan rn otomobil donanmdan (rnein, lastikler), ilenmi malzeme (rnein, yakt, soutma svs), yazlmdan (rnein, motor kontrol yazlm, src el kitab) ve hizmetten (rnein, satc tarafndan salanan kullanma ilikin aklamalar) oluur. Not 2 - Hizmet, tedariki (Madde 3.3.6) ve mteri (Madde 3.3.5) arasndaki arayzde gerekletirilmesi gereken en az bir faaliyetin sonucudur ve genellikle soyuttur. Bir hizmetin salanmas, rnein aadakileri ierebilir: - Mteri tarafndan salanan ve somut bir rn zerinde yaplan faaliyet (rnein, otomobil tamiri), - Mteri tarafndan salanan ve soyut bir rn zerinde yaplan faaliyet (rnein, gelir beyan zerine vergi iadesi hazrlanmas), - Soyut bir rnn teslimi (rnein, bilginin aktarm balamnda bilgi verilmesi), - Mteri iin ortam yaratma (rnein, otellerde ve lokantalarda). Yazlm bilgiden oluur, genellikle soyuttur ve yaklamlar, ilemler veya prosedrler (Madde 3.4.5) eklinde olabilir. Donanm genellikle somuttur ve miktar saylabilir bir karakteristiktir (Madde 3.5.1). lenmi malzemeler genellikle somuttur ve miktar srekli bir karakteristiktir. Donanm ve ilenmi malzemeler, sklkla mal olarak adlandrlr. Not 3 - Kalite gvence (Madde 3.2.11), esas olarak amalanan rn zerine odaklanr.

3.4.3 Proje
Balang ve biti tarihleri olan koordine ve kontrol edilen bir dizi faaliyetten oluan, zaman, maliyet ve kaynak kstlar gibi belirli artlara (Madde 3.1.2) uyarak amaca ulamak iin yaplan tek bir proses (Madde 3.4.1). Not 1 - Bir proje, daha byk bir proje yapsnn bir blmn oluturabilir. Not 2 - Baz projelerde, proje ilerledike, hedefler gelitirilerek netletirilir ve rn karakteristikleri (Madde 3.5.1) de gelitirilerek tarif edilir. Not 3 - Bir projenin kts, rnn (Madde 3.4.2) bir veya birka birimi olabilir. Not 4 - ISO 10006:1997den alnmtr.

3.4.4 Tasarm ve gelitirme

artlar (Madde 3.1.2), belirtilmi karakteristiklere (Madde 3.5.1) veya bir rn (Madde 3.4.2) veya bir prosesi (Madde 3.4.1) veya bir sistemi (Madde 3.2.1) artnameye (Madde 3.7.3) dntren prosesler (Madde 3.4.1) btn. Not 1 - Tasarm ve gelitirme terimleri bazen e anlaml olarak ve bazen tasarm ve gelitirme prosesinin eitli aamalarn tanmlamak iin kullanlr. Not 2 - Tasarlanan ve gelitirilen eyin yapsn belirtmek iin bir niteleyici kullanlabilir (rnein, rn tasarm ve gelitirmesi veya proses tasarm ve gelitirmesi).

3.4.5 Prosedr
Bir prosesin (Madde 3.4.1) veya bir faaliyetin yrtlmesi iin belirlenmi yol. Not 1- Prosedrler, dokmante olabilir veya olmayabilir. Not 2 - Bir prosedr dokmante edildiinde, yazl prosedr veya dokmante edilmi prosedr ifadesi sklkla kullanlr. Bir prosedr ieren dokman (Madde 3.7.2) prosedr dokman olarak adlandrlabilir. 10

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

3.5 Karakteristikler ile ilgili terimler

3.5.1 Karakteristik
Ayrt edici zellik. Not 1 - Bir karakteristik yapsal olabilir veya atanm olabilir. Not 2 - Bir karakteristik nitel veya nicel olabilir. Not 3 - Aadaki gibi eitli karakteristik snflar vardr: - Fiziksel (rnein, mekanik, elektriksel, kimyasal ve biyolojik karakteristikler); - Duyusal (rnein, koku alma, dokunma, tatma, grme ve duyma ile ilgili); - Davran ile ilgili (rnein, nezaket, drstlk, doruluk); - Zamana ait (rnein, dakiklik, gvenirlik, bulunabilirlik); - Ergonomik (rnein, fizyolojik karakteristik veya insan gvenlii ile ilgili); - Fonksiyonel (rnein, bir uan azami hz).

3.5.2 Kalite karakteristii

Bir rnn (Madde 3.4.2), prosesin (Madde 3.4.1) veya sistemin (Madde 3.2.1) bir artla (Madde 3.1.2) ilgili yapsal karakteristii (Madde 3.5.1). Not 1 - Yapsal, bir eyde zellikle kalc bir karakteristik olarak bulunan anlamndadr. Not 2 - Bir rn, proses veya sistem iin belirlenen bir karakteristik o rnn, prosesin veya sistemin kalite karakteristii deildir (rnein, bir rnn fiyat, bir rnn sahibi).

3.5.3 Gvenilebilirlik
Yararlanabilirlik performansn ve onun etkileyen faktrleri, gvenilirlik performansn, bakm yaplabilirlik performansn ve bakm destek performansn aklamak zere kullanlan ortak bir terim. Not - Gvenilebilirlik, nicel olmayan terimlerde yalnz genel aklamalar iin kullanlr. [IEC 60050-191:1990]

3.5.4 zlenebilirlik
Dikkate alnan bir eyin gemie ilikin bilgilerini, uygulamasn ve bulunduu yeri izleme yetenei Not 1 - Dikkate alnan bir rn (Madde 3.4.2) ise izlenebilirlik; - Malzemelerin veya paralarn menei, - Proses tarihesi ve - Teslimattan sonra rnn datm ve yeri ile ilgili olabilir. Not 2 - Metroloji alannda VIM:1993, Madde 6.10daki tarif kabul edilen tariftir.

3.6 Uygunluk ile ilgili terimler

3.6.1 Uygunluk
Bir artn (Madde 3.1.2) yerine getirilmesi. Not 1 - Bu tarif, ISO/IEC Guide 2 ile tutarldr ancak ISO 9000 kavramlar ierisinde ifade edilme ekli ondan farkldr. Not 2 - ngilizcede conformance terimi conformity terimi ile e anlamldr ancak artk kullanlmamaktadr. (Bu aklama, standardn orjinal metni ile paralellik salamak amacyla verilmitir.)

3.6.2 Uygunsuzluk
Bir artn (Madde 3.1.2) yerine getirilmemesi.

3.6.3 Kusur
Amalanan veya belirlenen bir kullanmla ilgili bir artn (Madde 3.1.2) yerine getirilmemesi. Not 1 - zellikle rn sorumluluu konularyla ilgili olan yasal armlar sebebiyle kusur ve uygunsuzluk (Madde 3.6.2) kavramlar arasndaki fark nemlidir. Bunun sonucu olarak, kusur terimi ok dikkatli kullanlmaldr. 11

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Not 2 - Mterinin (Madde 3.3.5) ngrd gibi amalanan kullanm, tedariki (Madde 3.3.6) tarafndan salanan kullanm ve bakm talimatlar gibi bilginin yapsndan etkilenebilir.

3.6.4 nleyici faaliyet

Potansiyel bir uygunsuzluun (Madde 3.6.2) sebebinin veya istenmeyen dier potansiyel durumlarn ortadan kaldrlmas iin yaplan faaliyet. Not 1 - Potansiyel bir uygunsuzluun birden fazla sebebi olabilir. Not 2 - nleyici faaliyet oluumu nlemek iin yaplrken, dzeltici faaliyet (Madde 3.6.5) tekrar nlemek iin yaplr.

3.6.5 Dzeltici faaliyet

Saptanm bir uygunsuzluun (Madde 3.6.2) sebebinin veya istenmeyen dier durumlarn ortadan kaldrlmas iin yaplan faaliyet. Not 1 - Bir uygunsuzluun birden fazla sebebi olabilir. Not 2 - Dzeltici faaliyet tekrar nlemek iin yaplrken, nleyici faaliyet (Madde 3.6.4) oluumu nlemek iin yaplr. Not 3 - Dzeltme (Madde 3.6.6) ile dzeltici faaliyet arasnda fark vardr.

3.6.6 Dzeltme
Saptanm bir uygunsuzluu (Madde 3.6.2) gidermek iin yaplan faaliyet. Not 1 - Bir dzeltme, bir dzeltici faaliyet (Madde 3.6.5) ile birlikte yaplabilir. Not 2 - Bir dzeltme, rnein yeniden ileme (Madde 3.6.7) veya yeniden derecelendirme (Madde 3.6.8) olabilir.

3.6.7 Yeniden ileme

Uygun olmayan bir rn (Madde 3.4.2), artlara (Madde 3.1.2) uygun hale getirmek iin yaplan faaliyet. Not Yeniden ilemenin aksine, tamir (Madde 3.6.9) uygun olmayan rnn paralarn etkileyebilir veya deitirebilir.

3.6.8 Yeniden derecelendirme

Uygun olmayan bir rn (Madde 3.4.2), balang artlarndan farkl artlara (Madde 3.1.2) uygun hale getirmek iin yaplan derece (Madde 3.1.3) deiiklii.

3.6.9 Tamir
Uygun olmayan bir rn (Madde 3.4.2), amalanan kullanm iin kabul edilebilir duruma getirmek amacyla yaplan faaliyet. Not 1 - Tamir, nceden uygun olan bir rn yeniden kullanlr hale getirmek iin, rnein bakmn bir paras olarak, yaplan onarm faaliyetini de ierir. Not 2 - Yeniden ilemenin (Madde 3.6.7) aksine, tamir uygun olmayan rnn paralarn etkileyebilir veya deitirebilir.

3.6.10 Hurdaya ayrma

Uygun olmayan bir rnn (Madde 3.4.2), balangta amalanan ekilde kullanmn nlemek iin yaplan faaliyet. rnek- Geri dnm, imha Not - Uygun olmayan bir hizmet verilmesi durumunda, hizmetin durdurulmas ile kullanm nlenir.

3.6.11 zel izin

Belirlenen artlara (Madde 3.1.2) uymayan bir rnn (Madde 3.4.2) serbest braklmas veya kullanm iin verilen izin. Not Genellikle zel izin, rn miktar veya mutabk kalnan zaman iin belirlenmi snrlar ierisindeki uygun olmayan karakteristiklere (Madde 3.5.1) sahip bir rnn teslimat ile snrldr.

12

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

3.6.12 Sapma izni

Bir rnn (Madde 3.4.2) gerekletirilmeden nce balangta belirlenen artlarndan (Madde 3.1.2) sapmas iin verilen izin. Not Genellikle bir sapma izni, rnn snrl bir miktar veya belirli bir sre iin ve belirli bir kullanm iin verilir.

3.6.13 Serbest brakma

Bir prosesin (Madde 3.4.1) bir sonraki aamasna gemek iin verilen izin. Not ngilizcede bilgisayar yazlm balamnda serbest brakma terimi, sklkla yazlmn bir srm anlamnda kullanlr. (Bu aklama, standardn orjinal metni ile paralellik salamak amacyla verilmitir.)

3.7 Dokmantasyon ile ilgili terimler

3.7.1 Bilgi
Anlaml veri.

3.7.2 Dokman
Bilgi (Madde 3.7.1) ve onu destekleyen ortam. rnek- Kayt (Madde 3.7.6), artname (Madde 3.7.3), prosedr dokman, izim, rapor, standard. Not 1 - Ortam; kat, manyetik, elektronik veya optik bilgisayar disk, fotoraf veya ana numune, veya bunlarn birleimi olabilir. Not 2 - Bir dokmanlar topluluu, rnein artnameler ve kaytlar, sklkla dokmantasyon olarak adlandrlr. Not 3 - Baz artlar (Madde 3.1.2) (rnein, okunabilirlik art) btn dokman tiplerine uygulanr ancak artnameler (rnein, revizyon kontrol art) ve kaytlar (rnein, tekrar elde edilebilirlik art) iin farkl artlar olabilir.

3.7.3 artname
artlar (Madde 3.1.2) belirten dokman (Madde 3.7.2). NotBir artname faaliyetlerle (rnein, prosedr dokman, proses artnamesi ve deney artnamesi) veya rnlerle (Madde 3.4.2) (rnein, rn artnamesi, performans artnamesi veya izim) ilgili olabilir.

3.7.4 Kalite el kitab

Bir kuruluun (Madde 3.3.1) kalite ynetim sistemini (Madde 3.2.3) belirleyen dokman (Madde 3.7.2). Not Kurulularn bykl ve karmaklna uygun olarak kalite el kitaplarnn yaps ve ayrnts deiebilir.

3.7.5 Kalite pln

Belirli bir projeye (Madde 3.4.3), rne (Madde 3.4.2), prosese (Madde 3.4.1) veya szlemeye hangi prosedrlerin (Madde 3.4.5) ve ilgili kaynaklarn kim tarafndan ve ne zaman uygulanacan belirleyen dokman (Madde 3.7.2). Not 1 - Genellikle bu prosedrler, kalite ynetim prosesleri ve rn gerekletirme prosesleri ile ilgili olanlar ierir. Not 2 - Bir kalite pln sklkla kalite el kitabnn blmlerine veya prosedr dokmanlarna atf yapar. Not 3 - Bir kalite pln, genellikle, kalite plnlamasnn (Madde 3.2.9) sonularndan biridir.

3.7.6 Kayt
Elde edilen sonular belirten veya gerekletirilen faaliyetin kantlarn salayan dokman (Madde 3.7.2). Not 1 - Kaytlar, rnein izlenebilirlii (Madde 3.5.4) dokmante etmek iin ve dorulamann (Madde 3.8.4), nleyici faaliyetin (Madde 3.6.4) ve dzeltici faaliyetin (Madde 3.6.5) kantlarn salamak iin kullanlabilir. Not 2 - Genellikle kaytlarn revizyon kontroll olmas gerekmez. 13

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

3.8 nceleme ile ilgili terimler

3.8.1 Objektif kant
Bir eyin doruluunu veya varln destekleyen veri. Not - Objektif kant, gzlem, lm, deney veya dier aralarla elde edilebilir.

3.8.2 Muayene
Uygun olduunda lme, deney veya mastarlama ile desteklenen gzlem ve yarglamayla yaplan uygunluk deerlendirmesi. [ISO/IEC Guide 2]

3.8.3 Deney
Bir veya daha ok karakteristiin (Madde 3.5.1) bir prosedre (Madde 3.4.5) gre tayin edilmesi.

3.8.4 Dorulama
Objektif kantn (Madde 3.8.1) salanmas yolu ile belirlenen artlarn (Madde 3.1.2) yerine getirildiinin teyidi. Not 1 - Dorulanm terimi, karlk gelen statleri belirtmek iin kullanlr. Not 2 - Teyit aadaki gibi faaliyetleri kapsayabilir; Alternatif hesaplamalarn yaplmas, Onaylanm benzer tasarm artnamesi ile yeni tasarm artnamesinin (Madde 3.7.3) karlatrlmas, Deneylerin yaplmas ve gsterimler, Yaymdan nce dokmanlarn gzden geirilmesi.

3.8.5 Geerli klma

Objektif kant (Madde 3.8.1) salanmas yolu ile belirli bir kullanm amac ve uygulama iin artlarn (Madde 3.1.2) yerine getirildiinin teyidi. Not 1 - Geerli klnm terimi, karlk gelen statleri belirtmek iin kullanlr. Not 2 - Geerlilik iin kullanm artlar, simule edilmi veya gerek olabilir.

3.8.6 Nitelendirme prosesi

Belirlenen artlar (Madde 3.1.2) yerine getirme yeteneini gstermek zere yaplan proses (Madde 3.4.1). Not 1 - Nitelendirilmi terimi, karlk gelen statleri belirtmek iin kullanlr. Not 2 - Nitelendirme kiilerle, rnlerle (Madde 3.4.2), proseslerle veya sistemlerle (Madde 3.2.1) ilgili olabilir. rnek- Tetkiki nitelendirme prosesi, malzeme nitelendirme prosesi.

3.8.7 Gzden geirme

Oluturulan hedeflere ulamak amacyla ele alnan konunun uygunluunu, yeterliliini ve etkinliini (Madde 3.2.14) tayin etmek iin yaplan faaliyet. Not - Gzden geirme, verimliliin (Madde 3.2.15) tayinini de ierebilir. rnek - Ynetimin gzden geirmesi, tasarm ve gelitirmenin gzden geirilmesi, mteri artlarnn gzden geirilmesi ve uygunsuzluun gzden geirilmesi.

3.9 Tetkik ile ilgili terimler

Not Madde 3.9da verilen terimler ve tarifler, ISO 19011de verilen esaslara gre hazrlanmtr. Bu terimler ve tarifler, anlan standardda deitirilebilirler.

3.9.1 Tetkik
Tetkik kriterlerinin (Madde 3.9.3) yerine getirilme derecesini belirlemek amacyla tetkik kantn (Madde 3.9.4) elde etmek ve objektif olarak deerlendirmek iin yaplan sistematik, bamsz ve dokmante edilmi proses (Madde 3.4.1). 14

ICS 03.120.10 Not -

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Bazen birinci taraf tetkik olarak da adlandrlan i tetkikler, kuruluun (Madde 3.3.1) i amalar iin ve uygunluk (Madde 3.6.1) beyan iin temel oluturabilmek amacyla kuruluun kendisi veya onun adna yaplr.

D tetkikler, genellikle ikinci taraf veya nc taraf tetkikler olarak adlandrlan tetkikleri ierir. kinci taraf tetkikler, kurulutan fayda salayan taraflar, mteri veya onlar adna alanlar gibi, tarafndan yaplr. nc taraf tetkikler, bamsz d kurulular tarafndan yaplr. Bu kurulular, ISO 9001:2000 veya ISO 14001:1996 standardlar gibi artlara uygunluk belgesi veya tescili salarlar. Kalite ve evre ynetim sistemleri (Madde 3.2.2) beraber tetkik edildiinde, bu tetkik birletirilmi tetkik olarak adlandrlr. Bir kuruluun, iki veya daha fazla tetkik kuruluu tarafndan birlikte tetkik edilmesi ortak tetkik olarak adlandrlr.

3.9.2 Tetkik program

Belirli bir zaman periyodu iin planlanan ve belirli bir ama dorultusunda ynetilen bir veya birden fazla tetkik grubu.

3.9.3 Tetkik kriterleri

Referans olarak kullanlan politikalar, prosedrler (Madde 3.4.5) veya artlar (Madde 3.1.2) btn.

3.9.4 Tetkik kant

Dorulanabilir tetkik kriterlerine ilikin kaytlar (Madde 3.7.6), olgu veya dier bilgi (Madde 3.7.1) beyanlar. Not - Tetkik kant, nitel veya nicel olabilir.

3.9.5 Tetkik bulgular

Tetkik kriterlerine (Madde 3.9.3) gre toplanan tetkik kantlarnn (Madde 3.9.4) deerlendirilmesinin sonucu. Not Tetkik bulgular, tetkik artlarna gre uygunluu veya uygunsuzluu ya da iyiletirme iin frsatlar belirler.

3.9.6 Tetkik sonucu

Tetkik hedefleri ve btn tetkik bulgularnn (Madde 3.9.5) deerlendirilmesini takiben denetim ekibi (Madde 3.9.10) tarafndan salanan tetkik kts.

3.9.7 Tetkik mterisi

Tetkik talebinde bulunan kurulu (Madde 3.3.1) veya kii.

3.9.8 Tetkik edilen

Tetkik edilen kurulu (Madde 3.3.1).

3.9.9 Tetkiki
Tetkiki (Madde 3.9.1) yrtme yeterliliine (Madde 3.9.12) sahip kii.

3.9.10 Tetkik ekibi

Tetkiki (Madde 3.9.1) yrten bir veya birden fazla tetkiki (Madde 3.9.9). Not 1 - Tetkik ekibindeki bir tetkiki, genellikle tetkik ekibi lideri olarak atanr. Not 2 - Tetkik ekibi eitim almakta olan tetkikileri ve gerektiinde teknik uzmanlar (Madde 3.9.11) ierebilir. Not 3 - Gzlemciler tetkik ekibine elik edebilir ancak ekibin bir paras gibi davranamazlar.

3.9.11 Teknik uzman

Tetkik edilecek konu ile ilgili uzmanlk veya zel bilgi salayan kii <tetkik>. Not 1 - zel bilgi veya uzmanlk, kurulu (Madde 3.3.1), proses (Madde 3.4.1) veya tetkik edilecek faaliyet hakknda olduu kadar dil ve kltrel rehberlik hakknda da bilgi veya uzmanl ierir. 15

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Not 2 - Teknik uzman, tetkik ekibindeki (Madde 3.9.10) tetkiki (Madde 3.9.9) gibi davranamaz.

3.9.12 Yeterlilik
Bilgi ve beceriyi uygulamada gsterilen yetenek.

3.10 lme proseslerindeki kalite gvencesi ile ilgili terimler

Not Madde 3.10da verilen terimler ve tarifler, ISO 10012de verilen esaslara gre hazrlanmtr. Bu terimler ve tarifler, anlan standardda deitirilebilirler.

3.10.1 lme kontrol sistemi

Metrolojik teyidin ve lme proseslerinin srekli kontroln baarmak iin gerekli olan ve birbirleriyle ilgili veya etkileim iinde olan eler grubu.

3.10.2 lme prosesi

Bir bykln deerini belirlemek iin yaplan ilemler dizisi.

3.10.3 Metrolojik teyit

lme cihaznn (Madde 3.10.4), amalanan kullanma gre artlara (Madde 3.1.2) uygunluunu salamak iin gereken ilemler dizisi. Not 1 - Genellikle metrolojik teyit: kalibrasyon veya dorulama (Madde 3.8.4); gerekli herhangi bir ayarlama veya tamir (Madde 3.6.9) ve takiben yeniden kalibrasyon; cihazn amalanan kullanm iin metrolojik artlarla karlatrlmas; bunlarn yansra gereken mhrleme ve etiketlemeyi ierir. Not 2 - Amalanan kullanm iin lme cihaznn uygunluu gsterilmeden ve dokmante edilmeden, metrolojik teyit baarlm saylmaz. Not 3 - Amalanan kullanm iin artlar, aralk, znrlk, izin verilen azami hata gibi dikkate alnmas gereken hususlar ierir. Not 4 - Metrolojik teyit artlar, genellikle rn artlarndan farkldr ve rn artlarnda belirtilmez.

3.10.4 lme cihaz

lme prosesini (Madde 3.10.2) gerekletirmek iin gereken lme cihaz, yazlm, lme standard, referans malzeme ve/veya yardmc tehizat veya bunlarn birleimi.

3.10.5 Metrolojik karakteristik

lme sonularn etkileyebilen ayrt edici zellik. Not 1 - lme cihaz (Madde 3.10.4), genellikle eitli metrolojik karakteristiklere sahiptir. Not 2 - Metrolojik karakteristikler, kalibrasyona tabi olabilir.

3.10.6 Metrolojik fonksiyon

lme kontrol sisteminin (Madde 3.10.1) tanmlanmas ve uygulanmas iin kurumsal sorumluluu olan fonksiyon.

16

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Ek A (Bilgi iin) Szln gelitirilmesinde kullanlan metodoloji

A.1 Giri
ISO 9000 standardlar serisinin uygulanmasnn evrensellii; Teknik dil kullanlmadan teknik aklamann yaplmasn ve Kalite ynetim sistem standardlarnn potansiyel kullanclar tarafndan kolaylkla anlalabilir tutarl ve uyumlatrlm szln

kullanlmasn gerektirir. Kavramlar birbirlerinden bamsz deildir ve kalite ynetim sistemleri alanndaki kavramlar arasndaki ilikilerin analizi ve bunlarn kavram sistemleri ierisinde dzenlenmesi, tutarl bir szln n artdr. Bu tr bir analiz, bu standard ile verilen szln gelitirilmesinde kullanlmtr. Gelitirme prosesi boyunca uygulanan kavram emalar bilgi edinme anlamnda faydal olabileceinden, kavramlar A.4de yeniden verilmitir.

A.2 Szlkteki bir terimin ierii ve yerine kullanma kural

Kavram, diller (rnein, Amerikan ngilizcesi ve Britanya ngilizcesindeki gibi ayn dil ierisindeki farkllklar da ieren) arasndaki gei birimini oluturur. Her bir dilde kavramn o dilde yaygn olarak anlalabilirliini salamak iin en uygun terim seilir, dier bir ifade ile birebir tercme yaklam uygulanmaz. Bir tarif, kavram belirlemek iin temel olan karakteristiklerin aklanmasndan oluur. nemli olduklar halde aklamaya esas olmayan kavramlarla ilgili bilgiler, bir veya daha fazla not halinde verilir. Bir terim, kk sz dizimi deiikliklerine bal olarak, bir tarifle verildiinde metnin anlamnda herhangi bir deiiklik olmamaldr. Bu trl bir yerine kullanma, bir tarifin doruluunu kontrol iin basit bir yntem salar. Bununla birlikte tarifin birok terime karlk gelecek ekilde karmak olduu durumlarda, yerine koyma bir veya en fazla iki tarifin bir kerede alnmas ile en iyi ekilde yaplr. Terimlerin btnlnn tam olarak yerine kullanlmas, szdizimi bakmndan zor olacaktr ve anlam aktarma bakmndan yardmc olamayacaktr.

A.3 Kavram ilikileri ve ematik gsterimleri

A.3.1. Genel
Terminoloji almasnda kavramlar arasndaki ilikiler, bir trn karakteristiklerinin hiyerarik oluumuna dayanr. Bylece trnn adlandrlmas ve kknden veya tretilmi kavramlardan ayran karakteristiklerin aklanmasyla, kavramn en iyi tarifi oluturulur. Bu ekte verilen kavram ilikilerinin ana ekli vardr: genel (Madde A.3.2), ksmi (Madde A.3.3) ve arml (Madde A.3.4).

A.3.2. Genel iliki

Bir hiyerarideki alt kavramlar, st kavramlarn btn karakteristiklerini tar ve kendilerini st (kk) ve alt (tretilmi) kavramlardan ayran bu karakteristiklerin aklamalarn ierir. rnein, ilkbahar, yaz, sonbahar ve k ile mevsim arasndaki iliki. Genel ilikiler, yelpaze veya oksuz bir aa ema ile gsterilir (ekil A.1).

ekil A.1- Genel ilikinin ematik gsterimi

17

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

A.3.3 Ksm iliki

Bir hiyerarideki alt kavramlar, st kavramlarn bileenlerini oluturur. rnein, ilkbahar, yaz, sonbahar ve k, yln ksmlar olarak tarif edilebilir. Karlatrma yaplrsa, gneli havann (yaz mevsiminin olas bir karakteristii) yln bir ksm olarak tarif edilmesi uygun deildir. Ksmi ilikiler, oksuz bir dal ile gsterilir (ekil A.2). Tek paralar bir izgi ile, oklu paralar ift izgi ile gsterilir.

ekil A.2- Ksmi ilikinin ematik gsterimi

A.3.4 arml iliki

arml ilikiler, genel ve ksmi ilikilerde var olan iyi anlatm salayamaz. Ancak bir kavram sistemi ierisindeki bir kavram ile bir dieri arasndaki ilikinin yapsnn belirlenmesinde faydal olur. rnein, sebep ve sonu, faaliyet ve yer, faaliyet ve sonu, ara ve fonksiyon, malzeme ve rn. arml ilikiler, her iki ucunda da ok olan bir izgi ile gsterilir (ekil A.3).

ekil A.3- arml ilikinin ematik gsterimi

A.4 Kavram emalar

ekil A.4 ile ekil A.13 arasndaki ekiller, bu standardn 3nc maddesinde konularna gre gruplandrlarak verilen kavramlar gsteren kavram emalarn ierir. Kavram emalarnda terimlerin tarifleri tekrarlanmakla birlikte, ilgili notlar yoktur ve bu tr notlar iin Madde 3 e baklmas nerilir.

ekil A.4 - Kalite (Madde 3.1) ile ilgili kavramlar 18

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.5 - Ynetim (Madde 3.2) ile ilgili kavramlar

19

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.6 Kurulu (Madde 3.3) ile ilgili kavramlar

ekil A.7 Proses ve rn (Madde 3.4) ile ilgili kavramlar

20

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.8 Karakteristik (Madde 3.5) ile ilgili kavramlar

21

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.9 Uygunluk (Madde 3.6) ile ilgili kavramlar 22

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.10 Dokmantasyon (Madde 3.7) ile ilgili kavramlar

ekil A.11 nceleme (Madde 3.8) ile ilgili kavramlar

23

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.12 Tetkik (Madde 3.9) ile ilgili kavramlar

24

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

ekil A.13 lme proseslerindeki kalite gvencesi ile ilgili terimler (Madde 3.10) ile ilgili kavramlar

25

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Kaynaklar
[1] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [14] ISO/IEC Guide 2, Standardization and related activities General vocabulary. [2] ISO 704, Terminology work Principles and methods. ISO 1087-1, Terminology Work Vocabulary - Part 1: Theory and Application. ISO 3534-2, Statistics Vocabulary and symbols Part 2: Statistical quality control. ISO 9001-1:1994, Quality management and quality assurance standards Part 1: Guidelines for selection and use. ISO 9001:2000, Quality management systems Requirements. ISO 9004:2000, Quality management systems Guidelines for performance improvements. ISO 10006:1997, Quality management Guidelines to quality in project management. ISO 10012:-1), Quality assurance requirements for measuring equipment. ISO 10013:1995, Guidelines for developing quality manuals. ISO/TR 10017, Guidance on statistical techniques for ISO 9001:1994. ISO 10241, International terminology standards Preparation and layout. ISO/TR 13425, Guide for the selection and of statistical methods in standardization and specification. ISO 14001:1996, Environmental management systems Specification with guidance for use. ISO 19011:-2), Guidelines on quality and/or environmental management systems auditing. IEC 60050-191:1990, International Electrotechnical Vocabulary Chapter 191: Dependability and quality of service. VIM:1993, International vocabulary of BIPM/IEC/IFCC/ISO/OIML/IUPAC/IUPAP. Quality Management Principles Brochure3). ISO 9000+ISO 14000 News (a bimonthly publication which provides comprehensive coverage of international developments relating to ISOs management system standards, including news of their implementation by diverse organizations around the world)4). basic and general terms in metrology.

1) 2)

yaymlanacak. (ISO 10012-1:1992 ve ISO 10012-2:1997 standardlarnn revizyonu) yaymlanacak. 3) e-site:http://www.iso.ch adresinden temin edilebilir. 4) ISO Merkez Sekreteryasndan (sales@iso.ch) temin edilebilir. 26

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Alfabetik dizin
Madde No. Altyap Bilgi alma Ortam Deney Derece Dorulama Dokman Dzeltici faaliyet Dzeltme Etkinlik Geerli klma Gzden geirme Gvenilebilirlik Hurdaya ayrma lgili taraf zlenebilirlik Kalite Kalite el kitab Kalite gvence Kalite hedefi Kalite iyiletirme Kalite karakteristii Kalite kontrol Kalite pln Kalite plnlamas Kalite politikas Kalite ynetim sistemi Kalite ynetimi Karakteristik Kayt Kurulu Kurulu yaps Kusur Metrolojik fonksiyon Metrolojik karakteristik Metrolojik teyit Muayene Mteri Mteri memnuniyeti Nitelendirme prosesi 3.3.3 3.7.1 3.3.4 3.8.3 3.1.3 3.8.4 3.7.2 3.6.5 3.6.6 3.2.14 3.8.5 3.8.7 3.5.3 3.6.10 3.3.7 3.5.4 3.1.1 3.7.4 3.2.11 3.2.5 3.2.12 3.5.2 3.2.10 3.7.5 3.2.9 3.2.4 3.2.3 3.2.8 3.5.1 3.7.8 3.3.1 3.3.2 3.6.3 3.10.6 3.10.5 3.10.3 3.8.2 3.3.5 3.1.4 3.8.6 Objektif kant lme cihaz lme kontrol sistemi lme prosesi nleyici faaliyet zel izin Proje Prosedr Proses Sapma izni Serbest brakma Sistem Srekli iyiletirme art artname Tamir Tasarm ve gelitirme Tedariki Teknik uzman Tetkik Tetkik bulgular Tetkik edilen Tetkik ekibi Tetkik kant Tetkik kriterleri Tetkik mterisi Tetkik program Tetkik sonucu Tetkiki Uygunluk Uygunsuzluk rn st ynetim Verimlilik Yeniden derecelendirme Yeniden ileme Yetenek Yeterlilik Ynetim Ynetim sistemi Madde No. 3.8.1 3.10.4 3.10.1 3.10.2 3.6.4 3.6.11 3.4.3 3.4.5 3.4.1 3.6.12 3.6.13 3.2.1 3.2.13 3.1.2 3.7.3 3.6.9 3.4.4 3.3.6 3.9.11 3.9.1 3.9.5 3.9.8 3.9.10 3.9.4 3.9.3 3.9.7 3.9.2 3.9.6 3.9.9 3.6.1 3.6.2 3.4.2 3.2.7 3.2.15 3.6.8 3.6.7 3.1.5 3.9.12 3.2.6 3.2.2

27

ICS 03.120.10

TRK STANDARDI

TS EN ISO 9000/Mart 2004

Alphabetical Index
A Audit 3.91 Audit client 3.9.7 Audit conclusion 3.9.3 Audit criteria 3.9.4 Audit evidence 3.9.5 Audit findings 3.9.5 Audit programme 3.9.2 Audit team 3.9.10 Auditee 3.9.8 Auditor 3.9.9 C Capability 3.1.5 Characteristic 3.5.1 Concession 3.6.11 Conformity 3.6.1 Continual improvement 3.2.13 Correction 3.6.6 Corrective action 3.6.5 Criteria 3.9.3 Customer 3.3.5 Customer satisfaction Competence 3.9.12 D Defect 3.6.3 Dependability 3.5.3 Design and development 3.4.4 Deviation permit 3.6.12 Document 3.7.2 E Effectiveness 3.2.14 Efficiency 3.2.15 G Grade 3.1.3 I Information 3.7.1 Infrastructure 3.3.3 Inspection 3.8.2 Interested party 3.3.7 M Management 3.2.6 Management system 3.2.2 Measurement control system 3.10.1 Measurement process 3.10.2 Measuring equipment 3.10.4 Metrological characteristic 3.10.5 Metrological confirmation 3.10.3 Metrological function 3.10.6 N Nonconformity 3.6.2 28 O Objective evidence 3.8.1 Organization 3.3.1 Organizational structure 3.3.2 P Preventive action 3.6.4 Procedure 3.4.5 Process 3.4.1 Product 3.4.2 Project 3.4.3 Q Qualification process 3.8.6 Quality 3.1.1 Quality assurance 3.2.11 Quality characteristic 3.5.2 Quality control 3.2.10 Quality improvement 3.2.12 Quality management 3.2.8 Quality management system 3.2.3 Quality manual 3.7.4 Quality objective 3.2.5 Quality plan 3.7.5 Quality planning 3.2.9 Quality policy 3.2.4 R Record 3.7.6 Regrade 3.6.8 Release 3.6.13 Repair 3.6.9 Requirement 3.1.2 Review 3.8.7 Rework 3.6.7 S Scrap 3.6.10 Specification 3.7.3 Supplier 3.3.6 System 3.2.1 T Technical expert <audit> 3.9.11 Test 3.8.3 Top management 3.2.7 Traceability 3.5.4 V Validation 3.8.5 Verification 3.8.4 W Work environment 3.3.4