olgunluk

Olgunluk masumiyetle ayn anlama gelir. Yalnzca arada bir fark vardr: O, geri verilmi masumiyettir. O, yeniden ele geirilmi masumiyettir.

indekiler
nsz Yaama_Sanat Tanmlamalar Cahillikten Masumiyete Olgunluk_ve_Yalanma Ruhunllgunluu H a y a t n Y e d i Yllk D n g l e r i O l g u n liki Bamllk, Bamszlk, Karlkl Bamllk htiya Duymak ve Vermek, Sevmek ve Sahip Olmak Sevgi_ve_Evlilik Ebeveyn_ve_ocuk Sevgi Art Farkndalk Eittir Varlk Yol Ayrmnda Durmak Sonsuzluk Zamana Girdiinde Yalanmann_Yasalar ^B^^ lirtile r Oturma Odasndaki Yabanc M e n a p o z ; O Sadece "Kzlarla lgili" Bir ey Deil htiyar apkn Tatszlk Dnmler Hayrdan Evete Btnlemek ve Merkezine Gelmek lm ve Doum Bir Olduunda Oyundan_kmak Yap-Bozlar Hakl Nedenden A d a m ldrme Tavrsz Hayat Seksten_Duyarlla Hi_Bitmeyen_Bir_Yolculuk

Sayfada Ara

NSZ
YAAMA SANATI
nsan, hayat gerekletirmek zere doar ama her ey ona baldr. Iskalayabilir. Nefes almay

srdrebilir, yemeye devam edebilir, devaml yalanp durabilir, mezara doru gitmeye devam edebilir ama bu yaamak deildir, bu dzenli olarak lmektir. B e i k t e n mezara kadar... yetmi y l sren dzenli bir lmdr. Ve etrafndaki milyonlarca insan bu dzenli, yava lmn iinde lmekte olduu iin sen de onlar taklit etmeye balarsn. ocuklar her eyi evresindekilerden renirler ve biz llerle evriliyiz. yleyse benim "hayat" ile ne demek istediimi anlamak durumundayz. O sadece yalanmak olamaz,

1 -> 70

gelimek olmaldr. Ve bunlar i k i f a r k l eydir. Yalanmak herhangi bir hayvann yapabilecei bir eydir. Gelimek ise insanolunun ayrcaldr. Sadece birka k i i buna sahip olduunu iddia edebilir. Gelimek hayatn prensiplerinin iinde her an daha da derine doru gitmek anlamna gelir; lme doru deil, lmden giderek daha da uzaklara gitmek demektir. Hayatn iine daha ok gittike, iindeki lmszl daha ok anlarsn. lmden uzaklayorsun; lmn elbiseleri deitirmekten, evleri deitirmekten, biimleri deitirmekten baka bir ey olmadn grebilecein bir an gelir. H i b i r ey lmez, hibir ey lemez. lm var olan en byk yanlsamadr. Gelime iin yalnzca bir aaca bak. Aa bydke k k l e r i aaya doru, daha derinlere doru geliir. B i r denge vardr; aa ykseldike kkler de derinlere gidecektir. Kck kklere sahip k r k be metre yksekliinde bir aa bulamazsn; bylesi devasa bir aac tayamazlar. Yaamda gelimek demek kendi iinde derinlemesine gelimen anlamna gelir; buras kklerinin olduu yerdir. Bana gre hayatn birinci prensibi meditasyondur. Onun dndaki her ey ikincildir. Ve ocukluk en i y i zamandr. Yalandka lme daha da ok yaklayorsun demektir ve meditasyona girmek giderek daha da zorlar. Meditasyon lmszlnn iine girmektir, sonsuzluunun iine girmektir, Tanrsallnn iine girmektir. Ve ocuk bunun iin en i y i niteliklere sahip k i i d i r nk o henz bilgi ykn tamamaktadr, dinin ykn tamamaktadr, eitimin ykn tamamaktadr, tm plklerin ykn tamamaktadr. O masumdur. Fakat, maalesef onun bu masumiyeti cahillik olarak lanetlenmitir. Cahillik ve masumiyetin bir benzerlii vardr ama ayn ey deillerdir. Cahillik de tpk masumiyette olduu gibi bir bilmeme durumudur ama arada bugne kadar tm insanln gz ard etmi olduu ok byk bir fark da vardr. Masumiyet b i l g i l i l i k deildir ama onun bilgili olmaya kar bir arzusu da yoktur. O tamamyla tatmin olmu, amacna ulamtr. K k bir ocuun hibir ihtiras, hibir arzusu yoktur. inde bulunduu an tarafndan ylesine zmsenmitir k i , uan bir k u onun gzlerini btnyle yakalar; bir kelebek, onun renkleri ve ocuk bylenir; gkteki ebemkua... ve o bu ebemkuandan daha nemli, daha zengin bir ey olabileceini aklna bile getiremez. Ve yldzlarla dolu gece, yldzlar ve yldzlarn tesindeki yldzlar... Masumiyet zengindir, tamdr, saftr. Cahillik yoksuldur, o bir dilencidir; unu ister, bunu ister, bilgili olmak ister, saygn olmak ister, v a r l k l olmak ister, gl olmak ister. Cahillik arzunun yolundan ilerler. Masumiyet bir arzusuzluk halidir. Ama her i k i s i n i n de bilgisiz olmas nedeniyle onlarn doas hakknda kafalarmz k a r m olarak kaldk. A y n olduklarn farz ettik. Yaama sanatndaki i l k basamak masumiyet ve cahillik arasndaki ayrm anlamak olacaktr. Masumiyet desteklenmelidir, korunmaldr nk ocuk en muhteem hazineyi, hikmet sahibi k i i l e r i n ancak ok etin gayretler sonucu bulduu hazineyi beraberinde getirmitir. H i k m e t sahipleri tekrardan ocuk olduklarn, yeniden doduklarn sylemilerdir. Hindistan'daki gerek Brahman, gerek bilen kendisini " d w j " i k i kez doan olarak adlandrmtr. Neden i k i kez doan? l k douma ne oldu? k i n c i douma neden ihtiya var? Ve ikinci doumda eline ne geecek? k i n c i doumda eline geecek ey i l k doumda sana sunulmu olandr ama toplum, ebeveynler, onu evreleyen insanlar hepsini paralad, yok etti. H e r ocuk bilgiyle t k t r l r . Onun sadelii bir ekilde ortadan kaldrlmak zorundadr nk sadelik bu rekabeti dnyada ona yardmc olmayacaktr. ocuun basitlii dnyaya onu sanki bir avanakm gibi gsterecektir; onun sadelii her ekilde smrlecektir.

2 -> 70

Toplumdan korkarak, kendi yarattmz dnyadan korkarak tm ocuklar kurnaz, uyank, bilgili yapmaya alrz; gllerin snfnda olmalarn isteriz, gszlerin ve mazlumlarn deil. Ve ocuk bir kez yanl ynde gelimeye balarsa, bu yolda ilerlemeyi srdrr; tm hayat bu ynde ilerler. Hayat skaladn anladn anda geri getirilmesi gereken i l k prensip masumiyettir. B i l g i n i brak, kutsal kitaplarn brak, dinlerini brak, ilahiyat bilgilerini brak, felsefelerini brak. Yeniden do, masum hale gel ve bu senin elindedir. Kendin tarafndan bilinmeyen her eyi, dn alnm her eyi, gelenekten, kltrden gelen her eyi zihninden temizle. Bakalar ebeveynlerin, retmenlerin, n i v e r s i t e l e r i n tarafndan sana v e r i l m i olan her eyden kurtul. Yeniden, bir kez daha basit ol, bir kez daha bir ocuk ol. Ve bu mucize meditasyon sayesinde mmkndr. Meditasyon sana ait olmayan her eyi kesip atan ve sadece senin hakiki varln koruyan artc bir cerrahi metottur. O her eyi yakar ve seni plak bir ekilde gnein altnda, rzgrn altnda brakr. Bu sanki, dnyann zerine den i l k insanmsn ve hibir ey bilmiyormusun, her eyi kefetmek zorundaymsn, aray iinde olmak zorundaymsn, kutsal bir yolcua kmak zorundaymsn gibi bir eydir. k i n c i prensip ise kutsal yolculuktur. Hayat bir aray olmaldr; bir arzu deil, bir aratrma. u olmak, bu olmak iin bir h r s deil, bir lkenin bakan ya da babakan olmak deil de " B e n kimim?"i bulmak iin bir aray olmal. K i m olduunu bilmeyen insanlarn baka b i r i s i olmaya almalar ok garip. u an k i m olduklarn dahi bilmiyorlar! Kendi varlklaryla tanmamlar ama bir ey olma hedefleri var. B i r ey olmaya almak ruhun hastaldr. Sen varlksn. Ve varln kefetmek hayatn balangcdr. O zaman, her an yeni bir keiftir, her an yeni bir keyiftir. Yeni bir gizem kaplarn aar, iinde yeni bir sevgi, daha nce hi hissetmediin yepyeni bir merhamet, gzellie i l i k i n , iyilie i l i k i n yeni bir duyarllk geliir. O kadar duyarl hale gelirsin ki en ufack bir ot bile senin iin muazzam derecede nem arz etmeye balar. Duyarlln, bu kck otun varolu iin en byk y l d z kadar nemli olduunu net bir ekilde sana anlatr; bu kk ot olmadan, varolu olduundan daha az bir ey olurdu. Bu kck ot esizdir, yeri doldurulamaz, onun kendine zg bireysellii var. Ve bu duyarllk sana yeni arkadalklar yaratacaktr; aalarla, kularla, hayvanlarla, dalarla, rmaklarla, okyanuslarla, yldzlarla arkadalklar. Sevgi gelitike, dostluk gelitike hayat zenginleir. A z i z Francis'in hayatnda gzel bir hadise olmutur. O lyordu. Ve o hayat boyunca, deneyimlerini paylaarak, bir yerden brne bir eein srtnda seyahat etmiti. T m mritleri son szlerini duymak iin toplanmt. B i r insann syleyecei son sz her zaman iin syledii en nemli szdr nk hayatnn tm deneyimlerini iinde barndrr. Ama mritler duyduklarna inanamadlar... A z i z Francis mritlerine seslenmedi, eeine seslendi. Dedi k i , "Kardeim, sana sonsuz derecede mteekkirim. B e n i bir yerden bakasna hi ikyet etmeden, hi homurdanmadan tayp durdun. Bu dnyay terk etmeden nce tek istediim ey beni affetmen; sana insancl davranmadm." B u n l a r A z i z Francis'in son szleriydi. Eee, "Kardeim eek..." diye hitap edip affedilmeyi dileyen olaanst bir duyarllk. Daha duyarl hale geldike hayatn byr: K k bir havuz deildir; okyanus gibi olur. Seninle, karnla ve ocuklarnla snrlanmamtr; s n r l a r dahi yoktur. T m bu varolu senin ailen olur ve tm varolu senin ailen deilse hayatn ne olduunu bilmemisindir nk hi kimse bir ada deildir, hepimiz birbirimize

3 -> 70

balyz. B i z milyonlarca ekilde birbirine balanm engin bir ktayz. Ve eer kalplerimiz btn iin sevgiyle dolu deilse, eit oranda hayatlarmz da k s a l t l m t r . Meditasyon sana duyarllk getirir; muhteem bir "dnyaya ait olma" duygusu verir. Bu b i z i m dnyamz; yldzlar b i z i m ve burada yabanc deiliz. Doutan varolua aidiz. Onun parasyz, onun kalbiyiz. k i n c i olarak, meditasyon sana muhteem bir s e s s i z l i k getirecek nk tm plk gitmi durumda. B i l g i n i n paras olan dnceler de gitmi durumda... engin bir s e s s i z l i k ve akn haldesin: Bu s e s s i z l i k var olan tek mziktir. T m m z i k bu sessizlii su yzne karma abasdr. E s k i Dounun kutsal bilgeleri tm yce sanatlarn m z i k , iir, dans, resim, h e y k e l hepsinin meditasyondan ktn s k l k l a vurgulamlardr. B u sanatlar kutsal yolculuklara hazr olmayanlar iin bilinemeyeni bir ekilde bilinenin dnyasna getirme gayretidir; kutsal yolculuu srdrmeye hazr olmayanlar iin bir armaandr onlar. B e l k i bir ark, belki de bir heykel, kayna arama arzusunu tetikleyebilir. B i r dahaki sefer b i r Gautam Buda tapnana gittiinde, sadece sessiz bir ekilde otur, heykele bak. nk heykel yle bir ekilde yaplm, ylesi bir orantyla yaplmtr ki baktnda sessizlie dersin. O bir meditasyon heykelidir; Gautam Buda ile bir i l g i s i yoktur. Bu nedenle tm bu heykeller; Mahavira, Gautam Buda, Neminatha, Adinatha birbirine benzerler... Jainalarn Y i r m i bir tirthankaralar... ayn tapnakta hepsi birbirine benzeyen, birbirinin ayns y i r m i drt heykel bulacaksn. ocukluumda babama sorardm: "Bana nasl olup da y i r m i drt k i i n i n hepsinin, birbirinin ayns ayn beden, ayn burun, ayn surat, ayn e k i l olabildiini aklayabilir misin?" Ve o da, " B i l m i y o r u m . Kck bir fark bile olmamas benim de kafam kartryor. Ve bu duyulmu bir ey deil; u koskoca dnyada birbirinin ayns i k i k i i bile yokken, y i r m i drt k i i y e ne demeli?" derdi. Ancak, benim meditasyonum iek atka cevab buldum; baka birisinden deil. Bu heykellerin insanlarla hibir alakasnn olmad cevabn buldum. Bu heykellerin bu y i r m i drt insann iinde olup biten eyle bir i l g i s i vardr ve bu olan ey tamamyla ayn eydi. B i z darsna taklmadk; sadece isel olana ilgi gstermek gerektiinde srarc olduk. D a r s nemsizdir. B i r i s i gen, b i r i s i yal, b i r i s i siyah, b i r i s i beyaz, b i r i s i erkek, b i r i s i kadn; fark etmez. nemli olan ey ieride bir s e s s i z l i k okyanusu olmas. Bu okyanussal durumda beden belli bir duru alr. B u n u kendinde gzlemledin ama farknda deildin. K z g n k e n gzledin mi? Bedenin belli bir ekil alr. K z g n k e n ellerini ak tutamazsn; kzgnken... yumruk. K z g n k e n glmseyemezsin; yoksa glebilir misin? B e l l i bir duyguda beden belli bir duruu izlemek zorundadr. O yzden bu heykeller yle bir ekilde yaplmlardr k i , sessizce oturur ve bakarsan ve gzlerini kaparsan negatif bir grnt, bir glge bedenine girmeye balar ve daha nceden hi hissetmediin bir eyler hissetmeye balarsn. Bu heykeller ve tapnaklar ibadet iin yaplmamtr; deneyim yaamak iin ina edilmitir. Onlar bilimsel laboratuarlardr; dinle hibir ilgileri yoktur! Y z y l l a r d r gelecek nesillerin daha nceki nesillerin deneyimleriyle temasa geebilmeleri iin belirli bir gizli b i l i m kullanlmtr. Kitaplarla deil, szlerle deil fakat daha derine inen bir eyle; s e s s i z l i k l e , meditasyonla, huzurla. Sessizliin gelitike, samimiyetin gelitike, sevgin gelitike yaamn an be an yaanan bir dansa, bir sevince, bir kutlamaya dnr. Neden dnyann her yerinde, her kltrde, her toplumda ylda birka gnlk kutlamalar olduunu hi dnm mydn? Bu b i r - i k i gnlk kutlama sadece bir telafidir nk bu toplumlar senin hayatnn tm kutlamalarn senden uzaklatrd ve ayet bunu telafi edecek bir ey sana verilmezse yaamn kltr iin bir tehlike haline gelebilir.

4 -> 70

H e r kltr sana bir takm telafi edici eyler vermek zorundadr, bu sayede sefaletin, kederin iinde tamamyla kaybolduunu hissetmezsin. Ancak bu telafiler sahtedir. F i e k l e r ve renkli k l a r seni sevindiremez. B u n l a r sadece ocuklar iindir; senin iin onlar sadece rahatszlk verir. Fakat isel dnyanda k l a r n , arklarn sevinlerin bir sreklilii olabilir. Toplumun, basklanan ey telafi edilmediinde tehlikeli bir halde infilak edeceini hissettiinde onu telafi ettiini her zaman anmsa. Basklanan eyi dar salabilmen iin toplum bir ekilde sana i z i n verecek bir yol bulur ama bu hakiki kutlama deildir ve olamaz da. H a k i k i kutlama senin yaamnn iinden, yaamnn iinde kmaldr. Ve hakiki kutlama takvime gre K a s m ' n birinde kutlayacaksn eklinde olamaz. Garip, tm y l boyunca perian durumdasn ve K a s m ' n birinde aniden sefaletinden kp dans ediyorsun? Ya sefaletin sahteydi ya da K a s m ' n b i r i sahte; her i k i s i de hakiki olamaz. Ve K a s m ' n b i r i geip gittiinde karanlk deliine geri dnersin. H e r k e s kendi sefaletinde, herkes kendi s k n t s n n iinde. Hayat srekli bir kutlama, bir k enlii olmal, tm y l boyunca. Ancak o zaman geliebilirsin, iek aarsn. K k eyleri enlie dntr. rnein Japonya'da ay seremonileri vardr. H e r Z e n manastrnda ve maddi olarak bunu karlayabilen her k i i n i n evinde ay imek iin kk bir ibadethane vardr. A r t k ay sradan, kutsal olmayan bir ey deildir; onu bir kutlamaya dntrmlerdir. ay ime tapna belirli bir biimde yaplmtr; gzel bir havuzlu gzel bir bahede, kazlar havuzda, iekler her yanda. K o n u k l a r gelir ve ayakkablarn darda brakmalar gerekir; bu bir ibadethanedir. Ve ibadethaneye girdiin andan itibaren konuamazsn; dnmelerini ve dncelerini ve konumalarn ayakkablarnla darda brakmalsn. Meditasyon pozisyonunda oturursun. Ve ev sahibinin, ayn hazrlayan kadnn hareketleri ylesine zariftir k i , sanki dans ederek etrafta dolap ay hazrlyor, bardaklar, fincanlar sanki hepiniz birer tanrymsnz gibi nnze koyuyor. O kadar byk bir saygyla... nnde yere eilir ve sen de onu ayn saygyla kabul edersin. ay, gzel sesler, kendine zg bir m z i k karan zel bir semaverde hazrlanr. Ve seremoninin bir paras olarak herkes ncelikle ayn mziini dinlemelidir. O yzden herkes sessiz, dinliyor... darda, bahede kular tyor ve semaver... ay kendi a r k s n yaratyor. B i r huzur kaplyor her yan... ay hazrlanp herkesin bardana dkldnde her yerde insanlarn yapt gibi iivermezsin. nce ayn aramasn koklarsn. Sanki cennetten geliyormuasna aydan bir yudum alrsn, buna zaman tanrsn; acelesi yok. B i r i s i flt, ya da sitar almaya balayabilir. Sradan bir ey sadece ay ve onlar bunu gzel bir kutsal merasim yapmlar. H e r k e s ondan beslenmi, taze, daha gen hissederek, capcanl kar. Ve ayla yaplabilen bir ey her eyle; elbiselerinle, yiyeceklerinle de yaplabilir, insanlar neredeyse tamamen uykuda yaar; yoksa her dokunun, her elbisenin kendi gzellii, kendi duygusu vardr. Eer duyarlysan, o zaman elbiseler sadece bedenini kapatmak iin deildir, o zaman senin bireyliini da vuran bir eydir, zevkini, kltrn, varln ifade eden bir eydir. Yaptn her ey senin da vurumun olmal; zerinde imzan tamal. O zaman hayat srekli bir enlie dnr. Hasta olup yataklara bile dsen, bu yatakta yatma anlarn, gzellik ve k e y i f anlar, geveme ve dinlenme anlar, meditasyon anlar, m z i k ya da i i r dinleme anlar yapacaksn. Hasta olduun iin zlmene gerek yok. H e r k e s iyerinde alyorken sen yatanda bir kral gibi rahatlyorsun; b i r i s i sana ay hazrlyor, semaver bir ark mrldanyor, bir dost gelip flt almak istiyor... bunun iin mutlu olmalsn. Bu eyler herhangi bir ilatan daha nemlidir. Hasta olunca bir doktor ar. Ama daha nemlisi seni sevenleri ar nk sevgiden daha nemli bir ila yoktur. Etrafnda gzellik, mzik, i i r yaratabilecek

5 -> 70

olanlar ar nk bir kutlama anndaki ruh hali gibi ifa veren baka bir ey yoktur. la en alt seviyedeki tedavidir ama yle grnyor ki biz her eyi unutmu durumdayz, bu yzden de ilalara gvenmek zorundayz ve zlp suratmz asyoruz; sanki ofiste yaadn muhteem bir zevk varm da karyormusun gibi! Ofisteyken acnacak haldeydin sadece bir gn almyorsun ve perianlna y a p v e r i y o r s u n onu brakmayacaksn. H e r eyde yaratc ol, en kt eyi en i y i s i yap; yaama sanat diye ben buna derim. Ve eer bir insan tm hayatn, her ann ve her evresini bir gzellie, bir zevke dntrerek yaadysa, doaldr ki onun lm de btn yaam boyunca sarf ettii tm abalarn en yksek z i r v e s i olacaktr. Son dokunular... onun lm, sradan bir ekilde her gn herkesin bana gelenler gibi irkin olmayacak. ayet lm irkinse bunun anlam tm hayatnn boa harcanm bir ey olduudur. lm, huzurlu bir kabulleni, bilinmeyene sevgiyle yaplan bir giri, eski dostlara, eski dnyaya tatl bir veda olmaldr. Onun iinde hibir trajedi olmamaldr. L i n Chi adndaki bir Z e n U s t a s lyordu. Binlerce mridi son vaazn dinlemek iin toplanmt, ancak L i n Chi sadece k e y i f l i bir ekilde, glerek ama tek bir sz bile etmeden ylece yatyordu. Onun leceini ve tek bir sz bile sylemediini gren b i r i s i k e n d i s i de bir Usta olan eski bir dostu; o L i n Chi'nin mridi deildi, bu yzden ona bunu syleyebiliyordu L i n Chi'ye hatrlatt: " L i n Chi, son szlerini sylemeyi unuttun mu? Senin hafzanda bir sorun olduunu hep sylemiimdir. lyorsun... unuttun mu?" L i n Chi dedi k i , "Yalnzca dinle." atda i k i sincap kouyordu, baryordu. Ve, "Ne kadar gzel" dedi ve ld. "Yalnzca dinle" dediinde bir anlna tam bir s e s s i z l i k vard. H e r k e s onun muhteem bir ey syleyeceini zannetti ama sadece i k i sincap atda kavga ediyordu, baryordu, kouuyordu... Ve o glmsedi ve ld. Ama son mesajn vermiti: eyleri byk ve kk, nemli ve nemsiz hale getirme. H e r ey nemlidir. u an L i n Chi'nin lm atda kouan sincaplar kadar nemli, bir fark yok. Varoluta hepsi ayndr. Onun tm felsefesi, btn hayatnn retisi, byk ve kk olan diye bir ey olmad; ondan ne meydana getirdiinin sana bal olduu idi. Meditasyonla bala ve bir eyler iinde gelimeye devam edecek; sessizlik, sknet, saadet, duyarllk. Ve, meditasyondan ne gelecek olursa, onu yaama katmaya al. Payla onu nk paylalan her ey hzla byr. Ve lm noktasna ulatnda, lmn var olmadn bileceksin. Elveda diyebilirsin, zntyle dklen gzyalarna gerek yok; belki cokuyla taan gzyalar olabilir ama zntden deil. Ancak masum olmaktan balamak durumundasn. O halde en nce, tadn tm p i s l i k l e r i frlat at. Ve herkes o kadar ok p i s l i k tayor k i ! nsan niin diye merak ediyor? Sadece, insanlar sana srekli bunlarn muhteem f i k i r l e r , ilkeler olduunu syleyip durduu iin... Kendi zekn kullanmadn. Kendi zekn kullan. Hayat ok basit, o coku dolu bir dans. Ve tm dnya cokuyla ve dansla dolu olabilir ama hi kimsenin hayattan zevk almamasna, kimsenin kahkaha atmamasna, hayatn bir gnah olmasna ve hayatn bir cezalandrma olduuna ciddi biimde yatrm yapm insanlar var. Hayatn bir ceza olduunun, yanl eyler yapm olduun iin ac ekip durduunun ve hayatn, iine aclarn ekmek iin atldn bir hapishane olduunun devaml olarak sana sylendii bir ortamda yaamndan nasl zevk alabilirsin? Sana diyorum ki hayat bir hapishane deil, o bir ceza deil. O bir dl ve o sadece onu hak edenlere, onu kazananlara verilir. A r t k k e y i f almak senin hakkn; ayet zevk almazsan bir gnah i l e m i olacaksn. Onu gzelletirmezsen, onu bulduun gibi brakrsan varolua k a r gelmi olacaksn. Hayr, onu biraz daha mutlu, daha bir ho k o k u l u halde brak.

Varln dinle. Srekli olarak sana ipular veriyor; o sakin, kk bir ses. Sana barmyor, bu doru.

6 -> 70

Ve biraz sessiz olursan kendi yolunu hissetmeye balayacaksn. Olduun kii ol. Hibir zaman bakas olmaya alma ve olgunlaacaksn. Olgunluk bedeli ne olursa olsun kendin olma sorumluluunu kabul etmektir. Kendin olmak iin her eyi riske atmaktr, olgunluk tamamyla buna ilikin bir eydir.

Sayfada Ara

TANIMLAMALAR
CAHLLKTEN MASUMYETE
Olgunluk bir fark dnda masumiyetle ayn anlama gelir: O, geri arlm, yeniden ele geirilmi masumiyettir. H e r ocuk masum doar ama her toplum onu bozar. Bugne kadar tm toplumlar, tm ocuklar zerinde bozucu bir etki yaratmtr. T m kltrler ocuun masumiyetini smrme, ocuu smrme, onu kleletirme; politik, toplumsal, ideolojik hedefleri iin kendi amalar dorultusunda onu koullandrma zerine kurulmutur. Onlarn tm gayreti ocuu baz amalar iin bir kle olarak nasl kullanacaklar zerinedir. Bu amalar menfaatler tarafndan belirlenir. D i n adamlar ve politikaclar derin bir komplo ierisinde, birlikte almaktalar. ocuk toplumunun bir paras olmaya balad anda son derece deerli bir eyi yitirmeye balar; T a n r ile temasn kaybetmeye balar. Giderek daha fazla kafasnda taklmaya balar. Ve varla giden kpr ise kalptir. K a l p olmadan kendi varlna ulaamazsn; bu imknszdr. Kafadan varla giden dorudan bir y o l yoktur, kalp zerinden gitmek zorundasn ve tm toplumlar kalbe k a r ykcdrlar. Onlar sevgiye kardr, duygulara kardr; onlar h i s l e r i ar hassasiyet olarak adlandrp knarlar. Onlar y z y l l a r d r klar, s r f sevgi kafaya deil de kalbe ait olduu iin lanetlemilerdir. Sevme kabiliyeti olan bir insan eninde sonunda kendi varln kefedecektir ve bir kimse kendi varln bir kez kefettiinde tm yaplardan, tm kalplardan zgrleir. T m kleliklerden zgrlemitir. O saf zgrlktr. H e r ocuk masum doar ama her ocuk toplum tarafndan bilgili hale sokulur. Bu yzden okullar, kolejler, niversiteler vardr; onlarn ilevi seni y o k etmektir, seni bozmaktr. Olgunluk senin kaybedilmi masumiyetini yeniden kazanman demektir, cennetine yeniden sahip

kmandr, yeniden ocuk olmandr. Elbette bir f a r k vardr; sradan bir ocuk kt emellere alet olmak zorundadr ama ona tekrardan sahip ktnda sen bozulamaz olursun. H i kimse seni kullanamaz, yeterince zeki hale gelirsin. A r t k toplumun sana ne yaptn b i l i y o r s u n ve tetiktesin ve farkndasn; bir kez daha olmasna i z i n vermeyeceksin. Olgunluk bir yeniden doutur, manevi bir yeniden dou. B i r kez daha dodun, tekrar bir ocuksun. Varolua taptaze gzlerle bakmaya balarsn. Hayata kalbindeki sevgiyle yaklamaya balarsn. Dinginlikle ve masumiyetle en derindeki znn iine nfuz edersin. A r t k sadece bir kafa deilsin. A r t k kafay kullanyorsun ama o senin hizmetkrn. nce kalp olursun ve sonrasnda da kalbin bile tesine geersin. Dncelerin ve duygularn tesine gitmek ve saf bir olu haline gelmek olgunluktur. meditasyonun en sonunda iek amasdr. s a der k i , "Yeniden domadn srece T a n r n n krallna giremeyeceksin." H a k l , yeniden domak zorundasn. B i r seferinde s a arda duruyordu ve b i r i s i sordu, " K i m l e r senin T a n r n n krallna girmeye layk?" Etrafna baknd. Orada bir haham vard ve kendisinin seileceini umarak biraz ne doru km olmalyd ama seilmedi. Kasabann en erdemli ahlak; s o f u k i i s i oradayd. K e n d i s i n i n seileceini umarak biraz ne doru yeltendi ama seilmedi. s a etrafa baknd; seileceini umut etmeyen, ne kmayan, bir santim bile yerinden kprdamayan kk bir ocuk grd. Onun seileceine i l i k i n hibir f i k i r , bir soru ortada yoktu. O sadece manzarann k e y f i n i kartmaktayd; kalabalk ve s a ve insanlar Olgunluk

7 -> 70

konuuyor ve o da dinliyordu. sa ocuu ard, ocuu kucana ald ve toplulua dedi k i , " B u kk ocuk gibi olanlar, sadece onlardr T a n r n n krallna girmeye layk olanlar." Ama unutma, " B u kk ocuk gibi olanlar..." dedi. " K k ocuk olanlar" demedi. k i s i arasnda ok byk bir fark var. "ocuklar T a n r n n krallna girecek" demedi nk her ocuk bozulmak zorundadr, yanl yola sapmak zorundadr. H e r Adem ve her Havva cennet bahesinden kovulmak zorundadr, yanl yola sapmak zorundadr. Bu ok Bu gerek ama ocuklua byle. yeniden Bu ok kavumann paradoksal yegne ama yoludur: nce onu kaybetmelisin. garip hayat hayat bir paradokstur.

ocukluunun gerek gzelliini bilmek iin nce onu kaybetmelisin; aksi taktirde hi bilemeyeceksin. B a l k , denizin nerede olduunu, onu denizden kartp kavurucu gne altndaki kumlara atmazsan hibir zaman bilmez; ancak o zaman denizin yerini renir. A r t k denize zlem duyar, denize geri dnebilmek iin her t r l abay sarf eder, denizin iine atlar. O ayn deniz ama ayn zamanda ayn deniz deil nk balk yeni bir ders ald. A r t k o farknda, artk o biliyor, " B u , deniz. Ve bu benim hayatm. Onsuz ben bir hiim; ben onun parasym." H e r ocuk masumiyetini kaybetmeli ve sonra tekrar ele geirmelidir. Kaybetmek srecin sadece yarsdr; pek ou onu y i t i r d i ama ok az onu yeniden geri ald. Bu yazk, ok yazk. H e r k e s onu kaybeder ama arada bir, bir Buda, bir Zerdt, bir K r i s h n a , bir sa onu yeniden kazanr. s a evine geri dnm olan Adem'den bakas deildir. Magdalene evine geri dnm olan Havva'dan bakas deildir. Onlar denizin dna ktlar ve perianl grdler ve onlar samal grdler. Onlar denizin dnda olmann mutluluk verici olmadn grdler. B i r toplumun, bir dinin, b i r k l t r n paras olmann perian olmak, hapiste kalmak demek olduunu fark ettiin an, tam o zaman zincirlerinden kurtulmaya balarsn. Olgunluk geliyor, masumiyetini yeniden kazanyorsun.

Sayfada Ara

OLGUNLUK VE YALANMA
Olgunluk ve yalanma arasnda ok byk, engin bir fark vardr ve insanlarn kafas bu konuda hep k a r k kalmtr. nsanlar yalanmann olgunlamak olduunu zanneder, ancak yalanma bedene aittir. H e r k e s yalanyor, herkes ihtiyarlayacak ama olgun olmak zorunda deil. Olgunluk manevi bir geliimdir. Yalanmak senin yaptn bir ey deildir, y a l l k f i z i k s e l olarak kendi kendine gerekleen bir eydir. Doan her ocuk zaman getiinde yalanr. Olgunluk senin hayatna getirdiin bir eydir; o farkndalktan kar. B i r kimse tam bir farkndalkla yalanrsa olgunlar. Y a l l k art farkndalk, yaant art farkndalk, olgunluktur. B i r eyi i k i biimde deneyimleyebilirsin. Onu ylesine, hipnotize olmu gibi, gereklemekte olan eye dikkat etmeden, fark etmeden deneyimleyebilirsin; olay gerekleti ama sen orada deildin. O senin mevcudiyetinde gereklemedi, sen yoktun. Sadece oradan geip gittin, sende hibir ekilde bir iz brakmad. Sende hibir iaret brakmad, ondan hibir ey renmedin. O hafzann bir paras olmu olabilir nk bir anlamda oradaydn ancak hibir ekilde senin bilgeliin haline gelmedi. Onun araclyla hi gelimedin. O zaman yalanyorsun. Fakat bir deneyime farkndalk getirirsen, ayn deneyim olgunlua dnr. k i tr yaama yolu vardr: B i r i n c i s i derin bir uykuda yaamaktr; o zaman yalanrsn, her an yalanrsn, her an lmeye devam edersin, hepsi bu! T m yaamn uzun, yava bir lmden ibarettir. Fakat deneyimlerine farkndalk getirirsen ne yaparsan, bana ne gelirse gelsin uyanksn, dikkatlisin, tetiktesin; deneyimin her adan tadn karyorsun, onun anlamn zmeye alyorsun, onun en derinine ulamaya alyorsun, bana gelen eyi youn bir ekilde ve tam olarak yaamaya a l y o r s u n

8 -> 70

o zaman o yalnzca yzeysel bir olgu deildir. inde, derinlerde bir yerlerde onunla birlikte bir ey deiiyor. Daha uyank hale geliyorsun. Eer bu deneyim bir hataysa onu asla tekrar etmeyeceksin. Olgun bir k i i asla ayn hatay tekrar etmez. Ama bir kimse sadece yalysa ayn hatay defalarca ve defalarca tekrar eder durur. O bir emberin iinde yaar; hibir zaman bir ey renmez. Bugn kzacaksn, dn kzgndn ve nceki gn kzgndn. Ve, yarn kzacaksn ve teki gn de kzacaksn. T e k r a r tekrar k z a r s n , tekrar tekrar tvbe edersin, tekrar tekrar onu bir kez daha yapmamak iin derin kararlar alrsn. Ama karar almak bir eyi deitirmez; ne zaman rahatsz edilsen fke seni ele geirir, sana sahip olur. A y n hata tekrarland: Yalanyorsun. ayet tam olarak kzgnl deneyimleyecek olursan, bir daha asla kzmayacaksn. T e k bir deneyim bile onun aptallk, samalk, safi salaklk olduunu retmeye yetecektir; o sadece bir gnah deil, silme aptallktr. B i r hi uruna kendine zarar veriyorsun ve bakalarna zarar veriyorsun. O buna deecek bir ey deil. te o zaman olgunlayorsun. Y a r n bu durum tekrarlanacak ama k z g n l k tekrarlanmayacak. Ve olgunluk edinmekte olan k i i bir daha kzgn olmayacana karar vermedi, hayr; bu olgunlamakta olmayan bir kimseye ait bir gstergedir. Olgunluk sahibi bir insan asla gelecekle i l g i l i bir karar vermez; olgunluun kendisi icabna bakar. Bugn yayorsun; bu yaantnn kendisi yarnn nasl olacana karar verecek; onun iinden kacak. ayet fke can yakc, zehirleyici olduysa, cehennem azab yaattysa bir tapnaa gidip, "imdi bir daha asla kzmayacama ant iiyorum," diye ilan etmenin ne anlam var? T m bunlar ocuka, hi i l g i s i yok! Eer fkenin zehirli olduunu bilmisen bitmitir! Bu yol kapanmtr, bundan sonra senin iin bu kap yoktur. Bu durum yarn tekrarlanacak ama sen o durum tarafndan ele geirilmeyeceksin. B i r ey renmi oldun; bu kavray orada olacak. Hatta belki de gleceksin, insanlarn nasl da aptallaabildiine bakp eleneceksin. Anlayn her deneyim araclyla geliiyor. Hipnoz altndaymsn gibi yaayabilirsin insanlarn yzde doksan dokuzu byle y a y o r ya da youn olarak, farkndalkla yaayabilirsin. Farkndalkla yaarsan olgunlarsn; aksi takdirde sadece ve sadece yalanrsn. Ve yalanmak bilge olmak demek deildir. Eer genken bir aptalsan ve artk yalandysan, sadece yal bir aptal olursun, hepsi bu! Sadece yalanarak bilge olamazsn. Hatta daha da ahmak olabilirsin nk bir robot gibi mekanik alkanlklara yapm olabilirsin. Hayat i k i ekilde yaanabilir. Bilinsizce yaarsan yalnzca lrsn; bilinli olarak yaarsan giderek daha fazla yaam edinirsin. lm gelecek. Fakat, o hibir zaman olgun bir insana gelmez, sadece yalanmakta olan ve ihtiyarlayan bir insana gelir. Olgun bir kimse asla lmez nk lm araclyla bile renecektir. lm dahi youn bir biimde yaanacak, seyredilecek ve i z i n verilecek bir deneyim olacaktr. Olgun insan asla lmez. Aslnda lm olgunluk kayasnda mcadele eder ve kendisini paralar, intihar eder. lm lr ama olgun insan asla. T m uyanm olanlarn mesaj senin lmsz olduundur. Onlar bunu biliyor, onlar kendi lmlerini yaadlar. Onlar gzlediler ve lmn etrafnda dolanabileceim ama senin mesafeli kalacan, ok uzak duracan buldular. lm yaknlarnda gerekleir ama asla senin bana gelmez. Varln lmsz, varln sonsuz derecede mutlu, varln Tanrsal ama bu deneyimleri zihnine ve hafzana sdramazsn. Hayatn iinden gemeli ve onu elde etmelisin. P e k ok ile, pek ok ac var. Ve, ac ve ile yznden insanlar aptalca yayor. Neden insanlarn hipnoz altnda yaamada srarc olduklarnn, niin Budalarn ve M e s i h l e r i n insanlara devaml uyanmalarn sylediinin ve kimsenin buna kulak asmadnn anlalmas gereklidir. Hipnozla birtakm ok derin balar, ona yaplm ok derin baz yatrmlar olmak zorunda. B u yatrm nedir? Mekanizma anlalmaldr, aksi taktirde beni dinleyeceksin ve hibir zaman farkna varmayacaksn. B e n i dinleyecek ve, "Evet, bu adam farknda ol diyor ve farknda olmak i y i bir ey. Ve farkndala erien insanlar olgunlar..." diyerek onu bilginin bir paras haline getireceksin. Ama bizzat kendin ona erimeyeceksin, o sadece bilgi kalacak. B i l g i n hakknda bakalaryla iletiim kurabilirsin ama bu ekilde

9 -> 70

kimseye yardm edilmez. Neden? H i bu soruyu sormu muydun? Neden farkndala eriemiyorsun? ayet o sonsuz saadetlere, satcithananda'ya, deimez hakikate gtryorsa; neden farknda olunmasn? N i i n uykulu olmakta srar ediyorsun? B a z yatrmlar var ve yatrm udur: Farknda hale gelirsen strap vardr. Farknda olursan, acnn farkna v a r r s n ve ac o kadar oktur ki teskin edici bir ey alp uyuklamak istersin. Hayattaki bu uyuklama hali acya k a r bir korunma olarak i grr. Ancak sorun udur; ayet acnn karsnda uyuyorsan, zevkin karsnda da uyukluyorsundur. B u n u i k i tane musluk varm gibi dn: B i r tarafnda "ac" ve dier tarafnda "zevk" yazyor. zerinde "ac" yazan musluu kapatmak ve zerinde "zevk" yazan musluu ise amak isterdin. Ancak, oyun udur; ac musluunu kapatrsan zevk musluu da hemen o an kapanr nk her i k i s i n i n arkasnda, zerinde "farkndalk" yazan baka bir musluk vardr. Ya i k i s i de ak kalr ya da i k i s i de kapal nk i k i s i de ayn olgunun i k i yzdr, i k i yndr. Ve zihnin btn elikisi de budur; z i h i n giderek daha ok mutluluk ister: M u t l u l u k sen farknda olursan mmkndr. Ve sonrasnda z i h i n giderek daha az ac iinde olmak ister: Ancak giderek azalan ac yalnzca sen farknda deilsen mmkndr. imdi bir amazdasn. Eer hi ac istemezsen zevk o an hayatndan kaybolur, mutluluk kaybolur. M u t l u l u k istersen musluu a; hemen o an ac da akmakta. Farkndaysan, her i k i s i n i n de farknda olmak zorundasn. Hayat zevk ve acdr. Hayat mutluluk ve mutsuzluktur. Hayat gece ve gndzdr, hayat yaam ve lmdr. H e r i k i s i n i n de farknda olmak zorundasn. O yzden bunu hatrla: Eer acdan korkarsan hipnoz altnda kalacaksn; yalanacak, ihtiyarlayacak ve leceksin. B i r frsat kardn. Farknda olmak istersen acnn da, zevkin de farknda olmak zorundasn; onlar i k i ayr olgu deil. Ve farknda hale gelmi bir insan ok mutlu olur ama ayn zamanda senin yapmaya muktedir olmadn, derin mutsuzluklar da yaamaya gc vardr. B i r gn, bir Z e n U s t a s ld ve ba mridi k e n d i s i de nl b i r i s i y d i , hatta Ustadan daha da nlyd; aslnda U s t a onun yznden nl o l m u t u alamaya balad; tapnan merdivenlerinde oturup gzlerinden yalar akarak alamaya balad. Binlerce insan toplanmt; insanlar buna inanamad nk aydnlanm bir insan gzlerinden yalar dklp hkrrken ve alarken gremezsin. "Buna inanamyoruz; neler oluyor? Alyorsun ve bizzat sen kendin bize zdeki varlk hibir zaman lmez deyip durmaktasn. Seni milyonlarca kez lm yoktur derken duyduk; yleyse niin alyorsun? Ustan kendi varlnn iinde hl canl" dediler. M r i t gzlerini at ve dedi k i , " B e n i rahatsz etmeyin. B r a k n alayp zrlayaym. B e n U s t a ve onun varl iin alamyorum, ben onun bedeni iin alyorum. Onun bedeni de gzeldi. Bu beden bir daha asla var olmayacak." Ve sonra b i r i s i bunun adna leke srebileceini syleyip ikna etmeye alt: "ok sayda insan topland ve onlar senin aydnlanmam olduunu dnecekler." M r i t de, " B r a k canlar ne istiyorsa dnsnler. Aydnlandm gnden beridir sonsuz derecede mutlu olmaya baladm ama ayn zamanda acya ve straba da sonsuz duyarl hale geldim" dedi. Bu byle olmal gibi geliyor. Buda'ya vursan, Buda, sana vurmu olsalar senin hissedeceinden daha fazla ac ekecektir nk o sonsuz duyarl hale gelmitir. Onun duyarll ok hassastr, o ayn bir nilferin tayapra gibidir. T a n ona ok derinden arpacaktr, ona derin bir ac verecektir. Elbette o bunun farknda olacaktr, elbette ondan ayr duracaktr. Elbette o bunun tesine geecektir, o bunun gerekletiini ve kendisinin onun bir paras olmayacan biliyor olacak, o, onun etrafn evreleyen bulutumsu bir ey gibi olacak; ancak bu olay gerekleiyor. Sen acya ok duyarl olamazsn; o kadar derin uykuya dalm durumdasn k i ! B i r ayya gibi ortalkta dolanyorsun; ayya sokakta yere der, yola kafasn arpar ve bir ey olmaz. Farknda olmu olsa ac olacakt. Buda snrszca ac eker ve Buda snrszca k e y i f alr. H e r zaman anmsa; ne zaman yksek bir zirveye

10 -> 70

ularsan, derin bir vadi de ayn anda yaratlr. Cennete ulamak istersen, k k l e r i n cehennemin ta iine gitmek zorundadr. Acdan korktuun iin farknda olamazsn ve o zaman da hibir ey renemezsin. Bu tpk dmanlarndan ok korktuun iin evinin kaplarn kapatman gibi bir eydir. A r t k dostlar bile giremezler, hatta sevgili bile darda kalmtr. Sevgili kapn alp duruyor ama sen korkuyorsun; belki de dmandr alan. O yzden kapalsn. B e n hepinizi byle gryorum; kapal, dmandan k o r k m u ve dost ieri giremiyor. Dostunu dmana evirdin; artk kimse giremez, ok korkuyorsun. K a p y a. Taze hava ieri girdiinde, tehlikelerin de ieri girmesi iin her t r l olaslk mevcuttur. Dost geldiinde dman da gelir nk gndz ve gece birlikte ieri girer, ac ve zevk birlikte ieri girer, yaam ve lm birlikte ieri girer. Acdan korkma, aksi taktirde anestezi altnda yaayacaksn. Cerrah sana ameliyat yapmadan nce anestezi yapar nk ok fazla ac olacaktr, o kadarn kaldramayacaksn. B i l i n c i n karartlmak zorundadr, karanlk hale getirilmelidir, o zaman senin tm bedenini kesebilir ve sen ac ekmezsin. Ac k o r k u s u yznden karartlm bir bilinte, karartlm bir varoluta, neredeyse cansz bir hayat yaamaya kendini zorladn; k o r k u budur. Bu k o r k u y u brakmalsn, korkuyla yzlemelisin, strabn iinden gemelisin, ancak o zaman dostun ieri girme olasl ak hale gelir. Ve her i k i s i n i de bildiinde, anszn nc oluverirsin. H e r i k i s i n i de acy ve zevki, i k i l i i , geceyi ve gndz bildiin zaman anszn akn hale gelmi oldun. Olgunluk farkndalktr. Yalanmak sadece kendini heba etmektir. A N I M S A N M A S I G E R E K E N E N T E M E L E Y hayatn diyalektik olduudur. O i k i l i k l e r araclyla var olur, o ztlar arasndaki bir ritimdir. Sonsuza kadar mutlu olamazsn, aksi taktirde mutluluk tm anlamn yitirecektir. Sonsuza kadar ahenk ierisinde kalamazsn, aksi taktirde ahengin farknda olamayacaksn. Ahengi tekrar tekrar uyumsuzluk takip etmek zorundadr ve mutluluu tekrar tekrar mutsuzluk takip etmek zorundadr. H e r zevkin kendi acs vardr ve her acnn kendi zevki vardr. K i i bu i k i l i i anlamad srece gereksiz bir strabn ierisinde kalr. T m strab ve tm kendinden geiren zevkleriyle btn kabul et. m k n s z olan isteme; sadece kendinden geirecek zevklerin olmasn ve hi strap olmamasn arzulama. Kendinden geirici zevkler tek bana var olmaz, onlarn kontrasta ihtiyac vardr. Istrap karatahta haline gelir, o zaman zevk ok netleir ve parlar. T p k gecenin karanlnda yldzlarn ok parlak olmas gibi. Gece ne kadar karanlksa yldzlar da o kadar parlaktr. Gndz vakti onlar ortadan kalkmaz, sadece grnmez olurlar; onlar hi kontrast olmad iin gremezsin. lmn olmad bir hayat dn; dayanlmaz bir ac olurdu, dayanlmaz bir varolu olurdu. lm olmadan yaamak mmkn olmazd: Yaam lm tanmlar, ona bir eit younluk verir. Yaam azalmaya devam ettii iin her an deerli hale gelir. Hayat sonsuz olsa k i m umursard? K i i yarn sonsuza dek bekleyebilirdi; o zaman k i m imdi ve burada yaard? Y a r n lm orada olduundan, seni imdi burada yaamaya zorluyor. imdiki ann iine dalmak zorundasn, onun en derinine gitmek zorundasn nk k i m bilir? Gelecek an gelebilir de gelmeyebilir de. Bu r i t m i gren b i r i s i rahatlar, her i k i s i y l e de rahattr. M u t s u z l u k geldiinde k i i onu ayn oyundaki ortaklardan b i r i s i olduunu bilerek buyur eder. Bu devaml olarak hatrlanmas gerekli olan bir eydir. ayet bu sende temel bir anmsama olarak yer ederse, hayatn tamamyla yepyeni bir lezzet kazanacak; zgrln lezzeti, taklp kalmamann lezzeti, bal olmamann lezzeti. H e r ne gelirse gelsin sen hareketsiz, sessiz, kabul eder halde k a l r s n . Ve, acy, hsran ve strab sessiz ve kprdamadan kabul etmeye muktedir olan k i i , strabn bizzat kendisinin tm niteliini dntrr. Onun iin strap da bir hazine haline gelir; onun iin ac bile netlik salar. Onun iin karanln bile kendi gzellii, derinlii, sonsuzluu vardr. Onun iin lm bile son deil,

11 -> 70

sadece bilinmeyen bir eyin balangcdr.

Sayfada Ara

RUHUN OLGUNLUU
Olgun bir kimsenin nitelikleri ok gariptir. B i r i n c i s i , o bir k i i deildir. O artk bir benlik deildir; bir mevcudiyeti vardr ama o bir k i i deildir. k i n c i s i , o daha ok bir ocuk gibidir, basit ve masumdur. Bu nedenle olgun bir kimsenin nitelikleri ok gariptir dedim. nk olgunluk, sanki o k i i grm geirmi, yalanm, ihtiyarlam gibi bir duygu verir. F i z i k s e l olarak yal olabilir ama manevi olarak masum bir ocuktur. Onun olgunluu sadece hayat araclyla edinilmi deneyimler deildir o zaman bir ocuk gibi olmazd, o zaman bir mevcudiyet olmazd grm geirmi bir k i i olurdu, bilgili ama olgun deil. Olgunluun senin yaam deneyimlerinle hibir i l g i s i yoktur. Onun senin kendi isel yolculuunla, manevi deneyimlerinle bir i l g i s i vardr. B i r insan ne kadar kendi iinde derine giderse, o kadar olgundur. Kendi varlnn tam zne ulatnda, mkemmelen olgunlamtr. Fakat o anda k i i kaybolur, yalnzca mevcudiyet kalr. B e n l i k kaybolur, yalnzca s e s s i z l i k kalr. B i l g i kaybolur, yalnzca masumiyet kalr. Bana gre olgunluk gerekletirmenin dier addr: Potansiyelinin hayata gemesini saladn, o gerek oldu. T o h u m ok uzun bir yolculuktan geti ve iek at. Olgunluun gzel bir k o k u s u vardr. B i r e y e muazzam bir gzellik verir. Z e k verir, mmkn olan en k e s k i n zeky verir. Onu saf sevgiye dntr. Onun eylemi sevgidir, onun eylemsizlii sevgidir; onun hayat sevgidir, onun lm sevgidir. O bir sevgi ieidir. B a t n n olgunluk iin ok ocuka tanmlar vardr. B a t , olgunluk dendiinde senin artk masum olmadn, yaam deneyimleri sayesinde hamlktan ktn, kolaylkla kandrlmayacan, kullanlamayacan, iindeki bir eylerin kat bir ta gibi bir korunma, bir gvenlik olduunu sylemek ister. Bu tanm ok sradan, ok dnyevi. Evet, dnyada bu tip olgun insanlar bulacaksn. Ama benim olgunlua bakm tamamyla f a r k l , bu tanmn y z seksen derece z t t . B e n i m bahsettiim olgunluk seni bir ta yapmayacak; o seni son derece incinebilir, ok yumuak, ok basit yapacak. A k l m a geldi de... B i r h r s z bir mistiin barakasna girmiti. B i r dolunay gecesiydi ve o y a n l l k l a girmiti; yoksa bir mistiin evinde ne bulabilirsin k i ? H r s z baknyordu ve hibir ey olmadn grp ard. Ve, anszn elinde bir mumla gelen adam grd. "Karanlkta ne aryorsun? Neden beni uyandrmadn? T a m n kapnn yaknnda uyuyordum ve sana tm evi gsterebilirdim" dedi adam. Ve o kadar basit ve masum grnyordu k i , sanki hi kimsenin h r s z olabilecei aklna bile gelmiyormu gibiydi. Bylesi bir masumiyet ve basitliin karsnda hrsz, "Belki de benim bir hrsz olduumu

bilmiyorsunuzdur" dedi. M i s t i k , " B u nemli deil, herkes bir ey olmak zorunda. E s a s nokta u k i , ben otuz y l d r evdeyim ve bir ey bulamadm, yleyse hadi beraber arayalm! Ve ayet bir ey bulabilirsek ortak olabiliriz. B e n bu evde bir ey bulamadm; o bombo" dedi. H r s z biraz korkmutu; bu adam biraz garip grnyordu! Y a ldrmt... k i m b i l i r ne tr bir adamd? Kamak istedi. Yannda nceki i k i evden getirmi olduu eyleri evin dnda brakmt. M i s t i i n sadece bir battaniyesi vard sahip olduu tek ey b u y d u ve souk bir geceydi, o yzden h r s z a , " B u ekilde ayrlma, beni bu ekilde aalama; aksi taktirde gece y a r s evime gelmi zavall bir adam eli bo gnderdiim iin kendimi hi affedemeyeceim. Bu battaniyeyi alver. Ve bylesi i y i olacak;

12 -> 70

darda hava souk. B e n evin iindeyim, buras daha l k " dedi. H r s z battaniyeyle sard. H r s z akln karmak zereydi! "Ne yapyorsunuz? B e n bir h r s z m ! " dedi. M i s t i k , " B u nemli deil. Bu dnyada herkes b i r i s i olmak, bir ey yapmak zorunda. B e l k i sen alyorsun, bu nemli deil; meslek meslektir. Sen onu i y i yap yeter, seni kutsuyorum. Onu mkemmelen yap, yakalanma; yoksa ban derde girer" dedi. "Sen garipsin. plaksn ve hibir eyin yok..." dedi h r s z . M i s t i k , "Endielenme nk ben de seninle geliyorum! Sadece battaniye beni bu evde tutuyordu; yoksa bu evde hibir ey yok ve battaniyeyi de sana verdim. Seninle geliyorum; beraber yaayacaz! Ve anlalyor ki senin pek ok eyin var; bu i y i bir ortaklk. B e n her eyimi sana verdim, sen bana birazck verebilirsin; bu adil olur" dedi. H r s z buna inanamad. Sadece bu yerden ve bu adamdan kamak istedi. "Hayr, seni gtremem. B e n i m karm var, ocuklarm var. Ve komular evime plak bir adam gtrrsem ne der...?" dedi. " B u doru. Seni utanlacak bir duruma sokmayacam. O zaman sen gidebilirsin, ben bu evde kalacam" dedi mistik. Ve h r s z giderken m i s t i k bard, "Hey! Geri gel!" H r s z hi bu kadar gl bir ses duymamt; t p k bir bak gibi kmt. Geri dnmek zorunda kalmt. M i s t i k , " B i r a z nezaket ren. Sana battaniyeyi verdim ve sen bana teekkr bile etmedin. O yzden nce teekkr et; bunun sana epey bir yardm olur. k i n c i s i , ieri girerken kapy atn... dar karken kapy kapa! Gecenin ok souk olduunu gremiyor musun ve sana battaniyeyi verdiimi ve plak olduumu gremiyor musun? B i r h r s z olmanda bir ey yok ama davranlar konusunda ben zor bir adammdr. Bu tr davranlar kaldramam. T e e k k r et!" dedi. H r s z , " T e e k k r ederim efendim" demek zorunda kald ve kapy kapatp s v t . Olanlara inanamad! T m gece uyuyamad. T e k r a r tekrar hatrlad... hi bu kadar gl bir ses, bylesi bir kudret grmemiti. Ve adamn hibir eyi yoktu! E r t e s i gn aratrd ve onun esiz bir U s t a olduunu rendi. y i bir ey yapmamt; bu y o k s u l adama gitmek ok irkindi, hibir eyi yoktu. Ama o ok byk bir Ustayd. "ok garip bir adam olduunu kendi kendime bile anlyorum. Hayatm boyunca en zengininden en fakirine kadar her trden, eit eit insanla temas kurdum ama hi... hatrlamak bile bedenimde bir rperti oluturuyor. B e n i geri ardnda kap gidemedim. K e s i n l i k l e zgrdm, eyalar alp koarak uzaklaabilirdim ama yapamadm. Onun sesinde beni geri doru eken bir ey vard" dedi h r s z kendi kendine. B i r k a ay sonra h r s z yakaland ve mahkemede hkim ona sordu: " B u civarda seni tanyan b i r i s i n i n adn syleyebilir misin?" O da, "Evet, bir k i i beni tanyor" dedi ve Ustann adn syledi. H k i m de, " B u yeterli; U s t a y arn. Onun tankl on bin k i i n i n tanklna bedeldir. Onun senin hakknda syleyecei eyler yargda bulunmak iin yeterli olacaktr" dedi. H k i m Ustaya, " B u adam tanyor musunuz" diye sordu. "Tanmak m? B i z ortaz! O benim arkadam, hatta bir seferinde gecenin bir yarsnda beni ziyarete bile geldi. O kadar souktu ki ona battaniyemi verdim. Onu kullanyor, grebilirsiniz. Bu battaniye tm lkede mehurdur, herkes onun benim olduunu b i l i r " dedi mistik. H k i m , "O s i z i n arkadanz m? P e k i , o h r s z l k yapar m?" diye sordu. Usta, "Asla! O hibir zaman alamaz. O ylesine nazik bir adam k i , battaniyeyi ona verdiimde bana, ' T e e k k r ederim efendim' dedi. Evden dar ktnda sessizce kapy kapad. O ok kibar, ho bir adam" dedi.

13 -> 70

H k i m , "Eer s i z yle diyorsanz, onun bir h r s z olduunu syleyen tm tanklarn ifadeleri iptal oldu. O zgr" dedi. M i s t i k dar kt ve h r s z da onu takip etti. M i s t i k , "Ne yapyorsun? Neden benimle geliyorsun?" diye sordu. " A r t k seni asla terk edemem. B e n i arkadan olarak adlandrdn, bana ortam dedin. K i m s e bana hibir sayg gstermemiti. B e n i m nazik bir adam, ho bir insan olduumu syleyen i l k k i i s i n . Senin dizlerinin dibinde oturacam ve senin gibi olmay reneceim. Bu olgunluu, bu kudreti, bu direnci, bu her eyi tamamen f a r k l bir ekilde grebilmeyi nereden edindin?" dedi, o da. "O gece ne kadar kt hissettiimi biliyor musun? Gitmitin; battaniyesiz uyumann mmkn olmad kadar ok souktu. Pencerenin kenarnda dolunay seyrederek oturuyordum ve bir i i r yazdm: 'Yeterince zengin olsaydm, y o k s u l bir adamn evine karanlkta gelip bir eyler arayan bu zavall adama u mkemmel A y ' verirdim. Yeterince zengin olmu olsaydm A y ' verirdim ama ben kendim de fakirim.' Sana i i r i gstereceim, benimle gel. H r s z l a r n baz eyleri renmesi gerekir diyerek aladm o gece. B e n i m gibi bir adama geleceklerinde en azndan bir ya da i k i gn nceden haber vermeliler k i , bu sayede bizler de onlar elleri bo gndermeyeceimiz bir eyler ayarlayalm. Ve mahkemede beni hatrladn i y i oldu; yoksa bu adamlar tehlikelidir, sana kt davranabilirlerdi. O gece seninle birlikte gelmeyi ve ortak olmay t e k l i f ettim ama sen beni reddettin. imdi de sen benimle gelmek i s t i y o r s u n ! B i r sorun yok, gelebilirsin; neyim varsa seninle paylaacam. Ama o maddi bir ey deil, o grnmez bir ey" diye yantlad mistik. H r s z , " B u n u hissedebiliyorum; o grnmez bir ey. Ama sen benim hayatm kurtardn ve hayatm senindir. Onunla ne yapmak istersen yap, ben onu heba edip duruyordum. Seni grdke, gzlerine baktka, bir ey k e s i n ; beni tamamyla dntrebilirsin. O geceden beridir sevdalandm" dedi. Olgunluk bana gre manevi bir olgudur. R U H U N O L G U N L U U , N D E K G K Y Z N E D O K U N U Y O R . B i r kez iindeki ge yerletin mi, bir yuva buldun mu, eylemlerinde ve davranlarnda muhteem bir olgunluk ykselir. O zaman yaptn her eyde bir zarafet vardr. O zaman yaptn her eyin ta kendisi bir iirdir. i i r i yaarsn; yrmen dans olur; sessizliinse mziktir. Olgunluk, evine dndn anlamna gelir. A r t k bymek zorunda olan bir ocuk deilsin, bydn. Potansiyelinin yksekliklerine dedin. ok garip bir ekilde, i l k kez y o k s u n ve varsn. E s k i fikirlerinde, hayallerinde, kendini kavramada yoksun; hepsi lama gitti. imdi sende yeni bir ey douyor, tm yaamn bir keyfe dntrecek, kesinkes yepyeni ve bakire bir ey. Istrap dolu dnyaya yabanc hale geldin, kendin ve baka kimse iin strap yaratmyorsun. Hayatn bakalarnn ne diyeceini hesaba katmadan tam bir zgrlkle yayorsun. S r e k l i bakalarnn f i k i r l e r i n i hesaba katan insanlar olgunlamamtr. Onlar bakalarnn ne dndne bamldr. Onlar hibir eyi zgn bir biimde yapamazlar, drste sylemek istediklerini syleyemezler; bakalarnn duymak istediklerini sylerler. Senin politikaclarn sana duymak istediklerini sylerler. Senin istediin eyleri vaat ederler. Onlar bu szleri yerine getiremeyeceklerini mkemmelen bilirler; zaten onlar yerine getirme niyetleri de yoktur. Ama eer tam olarak, drste durumun ne olduunu syleyecek olsalar ve istediin eylerin pek ounun mmkn olmadn, yaplamayacan net bir ekilde sana ifade etseler, iktidardan alaa edilecekler. D r s t bir politikacy semeyeceksin. ok garip bir dnya. Neredeyse bir tmarhane. ayet bu tmarhanede kendi isel varlnn farkna varr ve uyank olursan kutsanmsn demektir.

Sayfada Ara

14 -> 70

HAYATIN YED YILLIK DNGLER

Hayatn isel bir dngs vardr; onu anlamak i y i olur. Fizyologlarn dediine gre her yedi ylda bir beden ve z i h i n bir k r i z e ve deiime maruz kalr. H e r yedi ylda bir bedenin tm hcreleri deiir, tamamyla yenilenir. Aslnda yetmi ylda, bu ortalama mrdr, bedenin on kez lr. H e r yedinci ylda her ey deiir; bu tpk mevsimlerin deimesi gibidir. Y e t m i ylda dng tamamlanr. Doumdan itibaren harekete geen izgi lme ular, dng yetmi ylda tamamlanr. On blme sahiptir. Aslna bakarsan insan mr ocukluk, genlik, y a l l k diye blnmemelidir. Bu pek de bilimsel deil nk her yedi ylda yeni bir dnem balar, yeni bir adm atlr. l k yedi ylda ocuk ben-merkezlidir, sanki tm dnyann merkezindeymi gibidir. T m aile onun evresinde drt dner. Ne ihtiyac olursa annda giderilmelidir; yoksa fkelenir, kplere biner, s i n i r k r i z l e r i geirir. B i r imparator, gerek bir imparator gibi yaar; anne, baba hepsi onun hizmetkrlardr, tm aile onun iin vardr. Ve, elbette ayn eyin daha geni olan dnya iin de geerli olduunu dnr. Ay onun iin doar, Gne onun iin doar, mevsimler onun iin deiir. B i r ocuk yedi y l boyunca tam anlamyla bir egoist, ben-merkezci olarak kalr. Psikologlara soracak olursan, bir ocuun yedi y l boyunca mastrbasyoncu olarak, kendisiyle tatmin olmu bir halde kaldn syleyeceklerdir. O hibir eye, kimseye ihtiya duymaz. Kendini tamamlanm hisseder. Yedi y l sonra bir atlm: ocuk artk ben-merkezci deildir; kelimenin tam anlamyla eksantrik olur. E k s a n t r i k ; szcn anlam "merkezinin dna gitmek"tir. Bakalarna doru ynelir. Dieri; arkadalar, eteler... nemli olgular haline gelir. A r t k o ok da kendisiyle i l g i l i deildir; o dieriyle, daha byk dnyayla ilgilenir. u "dier"in k i m olduunu kefetme macerasna atlr. Aratrma balar. Yedi yldan sonra ocuk muazzam bir sorgucuya dnr. H e r eyi sorgular. Muazzam bir kukucu olur kar nk aratrmas sz konusudur. Milyonlarca soru sorar. Anne-babasn lmne skmaya balar, bir ba belas olur. Dier ile ilgilidir ve dnyaya ait her ey ilgi alanndadr. Neden aalar yeil? T a n r niin dnyay yaratt? Bu neden byle? Giderek daha fazla felsefi olmaya balar; sorgu, kukuculuk. eylerin iine girmekte srarc olur. inde ne olduunu grmek iin bir kelebei ldrr, bir oyunca yalnzca iinde ne olduunu grmek iin paralar, iine bakmak, nasl olup da s r e k l i tik-tak yaptn, z i l aldn grmek iin bir saati frlatp atar; ierde ne oluyor? Dieriyle ilgilenmeye balar ama dier ayn cinsiyettekilerle s n r l d r . K z l a r l a ilgilenmez. B a k a ocuklar kzlarla ilgilenecek olursa, onlarn muhallebi ocuu olduunu dnr. K z l a r olanlarla ilgilenmez. B a z k z l a r olanlarla ilgilenecek, onlarla oynayacak olursa, o bir erkek fatmadr, normal deildir, ortalama deildir, yanl bir ey vardr. Psikologlar ve psikanalistler bu ikinci aamann homoseksel olduunu syleyeceklerdir. On drdnc yldan sonra nc bir kap alr. O artk olanlarla ilgilenmiyor, k z l a r artk kzlarla ilgilenmiyor. N a z i k l e r ama ilgilenmiyorlar. Bu yzden yedinci yala on drdnc ya arasnda gerekleen arkadalklar en derin olandr nk z i h i n homosekseldir ve hayatta hibir zaman, bir daha bylesi bir arkadalk olumayacaktr. Bu arkadalar sonsuza kadar arkada kalacaktr, bu ylesine gl bir badr. nsanlarla dost olacaksn ama bu bir t a n k l k olarak kalacak; yedinci ve on drdnc yalar arasnda gerekleen olaanst derinlikteki ey deildir. Ancak on drdnc yanda bir olan, olanlarla ilgilenmez. Eer her ey normal olarak giderse, eer bir yerlerde taklp kalmazsa kzlarla ilgilenecek. A r t k o bir heteroseksel haline geliyor; yalnzca dierleriyle ilgilenmiyor, gerekten dieriyle ilgileniyor nk bir olan baka bir olanla ilgilendiinde, bu olan "dier" olabilir ama o hl kendisi gibi bir olandr, tam olarak dier deildir. B i r olan kzlarla ilgilenmeye baladnda, artk hakikaten k a r tarafla, gerek dier ile ilgileniyordun B i r k z bir olanla ilgilenmeye balarsa, artk dnya devreye girer. On drdnc y l byk, devrimci bir yldr. Seks olgunlar, k i i seks ile i l g i l i olarak dnmeye balar; cinsel fanteziler ryalarda belirgin bir hal alr. Olan muazzam bir D o n Juan'a dnr, k u r yapmaya

15 -> 70

balar. iir, romantizm ykselir. O dnyaya ayak basyor. Y i r m i birinci yla doru ayet her ey normal giderse ve, toplum tarafndan doal olmayan bir ey yapmak zorunda braklmazsa y i r m i birinci yla gelindiinde bir ocuk sevgiden daha ok ihtirasla ilgilenir hale gelir. B i r Rolls-Royce, muhteem bir saray ister. B i r baar, bir Rockefeller, bir babakan olmak ister. htiraslar su yzne kar; gelecek iin arzu duymak, baarmak, nasl baarl olunaca, nasl rekabet edilecei, mcadele iinde nasl ilerlenebilecei tm ilgi alann t e k i l eder. A r t k o sadece doann dnyasna girmiyor, insanln, piyasann dnyasna ayak basyor. imdi o deliliin dnyasna ayak basyor. A r t k piyasa en belirgin ey haline gelir. T m varl piyasaya doru gider; para, g, prestij. Eer her ey yolunda giderse k i hibir zaman gitmez, ben kesinkes doal olan olgudan bahsediyorum y i r m i sekizinci yla gelindiinde bir insan hibir ekilde macerac bir hayata girmeye almaz. Y i r m i birden y i r m i sekize kadar k i i macera ierisinde yaar; y i r m i sekizinci yla gelindiinde k i i tm arzularn tatmin edilemeyeceinin daha ok farkna varr. P e k ok arzunun imknsz olduuna i l i k i n daha ok anlay vardr. Aptaln tekiysen onlarn peinden gidebilirsin ama zeki insanlar y i r m i sekizinci yanda baka bir kapdan girerler. Onlar daha ok gvenlik ve konfor ile, daha az macera ve tutkuyla ilgilenmeye balarlar. Yerlemeye balarlar. Y i r m i sekizinci y l hippiliin sonudur. Hippiler y i r m i sekizde burjuvalara dnrler, devrimciler artk devrimci deildirler; konforlu bir hayatn, banka hesaplarnda birazck parasnn olmasnn peine derler. Rockefeller olmak istemezler; bu drt artk yoktur. Gvenlik iinde yaanacak kk ama y e r l i yerinde, rahat bir ev isterler. Bylece, en azndan bu kadarna, banka hesaplarnda birazck paraya her zaman sahip olabilirler. Y a k l a k olarak y i r m i sekiz yanda sigorta irketine giderler. Dzen oluturmaya balarlar. Serseri artk serserilikten kt. B i r ev satn alr, iinde yaamaya balar; medenileir. ngilizcesi civilization olan medeniyet szcnn k k civis, yani "vatanda"tan (citizen) gelmektedir. A r t k o bir kasabann, bir kentin, bir cemaatin paras olmutur. Bundan sonra o bir serseri, amaszca ortalarda gezinen b i r i s i deildir. A r t k o Katmandu'ya ve Goa'ya gitmiyor. O hibir yere gitmiyor; bitti, yeterince gezdi, yeterince grd. imdi o dzen kurmak ve biraz dinlenmek istiyor. Otuz beinci yla doru yaam enerjisi en y k s e k noktasna ular. emberin y a r s tamamlanmtr ve enerji azalmaya balar. Bundan sonra k i i yalnzca gvenlik ve konforla ilgilenmekle kalmaz, bir muhafazakr, bir Ortodoks haline gelir. O devrimle ilgilenmemekle kalmayp kar-devrimci hale gelir. A r t k her t r l deiime kardr, o kurallara uyan bir k i i d i r . O tm devrimlere kardr; statkocudur nk o artk bir dzen kurdu ve herhangi bir ey deiecek olursa tm dzeni bozulacak. imdi hippiler, asiler iin kt konuuyor; o artk sahiden cemaatin bir paras haline gelmi oldu. Ve, bu doaldr; bir eyler ters gitmedii srece bir kimse sonsuza kadar hippi kalmayacaktr. Bu bir aamayd; yaayp iinden gemek i y i d i r ama taklp kalrsan ktdr. Bu belirli bir aamada taklp kaldn anlamna gelir. Yedi ila on drt yalar arasnda homoseksel olmak iyiydi ancak bir k i i tm hayat boyunca homoseksel olarak kalrsa bunun anlam onun bymediidir, o bir yetikin deildir. B i r kadnla temas kurulmas zorunludur. B u , hayatn parasdr. K a r cins nemli olmak zorunda nk ancak o zaman z t l k l a r , atmay, sefaleti ve zevkin doruklarn; strab ve keyfi birlikte renebileceksin. Bu bir eitimdir, gerekli olan bir eitim. Otuz beinci ylda k i i basmakalp dnyann paras haline gelmek zorundadr. K i i gelenee, gemie, Veda'lara, Kuran'a, ncil'e inanmaya balar. K i i deiime kesinlikle kardr nk her deiiklik hayatnn rahatsz edilecei anlamna gelir; artk kaybedecek ok eyin var. D e v r i m yanls olamazsn, korumak istiyorsun. K i i kanunlarn, mahkemelerin, devletin tarafndadr. K i i artk bir anarist deildir; k i i her eyiyle devletin, kanunlarn, disiplinin, kurallarn yanndadr. K r k ikinci y l civarlarnda her trden f i z i k s e l ve zihinsel hastalklar patlak vermeye balar. nk yaam azalyor. E n e r j i lme doru ilerliyor. Balangta enerjilerin yukar kyordu ve giderek daha ok enerjik, canl hale geliyordun, giderek daha da ok gleniyordun, imdi tam tersi oluyor, her gn giderek daha da gszleiyorsun. Fakat alkanlklarn aynen devam ediyor. Otuz be yana kadar yeterince yiyordun;

16 -> 70

imdi ayn alkanlna devam edersen imanlamaya balayacaksn. A r t k bu kadar yiyecee ihtiya yok. htiya vard ama artk ona gereksinim kalmad nk hayat lme doru yol alyor, bu kadar yiyecee ihtiyac yok. E s k i d e n yaptn gibi mideni doldurmaya devam edersen, o zaman her trden hastalk oluacaktr: Y k s e k tansiyon, kalp k r i z i , u y k u s u z l u k , lser. B u n l a r n hepsi k r k i k i civarlarnda gerekleiyor; k r k i k i en tehlikeli noktalardan birisidir. Salar dklmeye, beyazlamaya balar. Yaam lme dnyor. Ve, k r k ikinci yaa doru i l k kez din nem kazanmaya balar. nceleri u ya da bu ekilde azck da olsa dinle ilgin olmu olabilir ama din i l k defa nemli hale gelmeye balar nk din ok derin bir ekilde lm ile alakaldr. A r t k lm yaklayor ve i l k din arzusu ykselir. Carl Gustav Jung hayat boyunca yapt gzlemler sonucunda ona gelen insanlardan k r k ya civarnda olanlarda her zaman bir din ihtiyac bulunduunu yazmtr. ayet delirmi, s i n i r hastas olmu, psikozlu iseler, derinden bir ekilde dinle ba kuramadklar srece onlara yardm edilememektedir. Dine ihtiyalar var; onlarn temel ihtiyac dindir. Ve ayet toplum laikse ve hibir zaman sana din retilmediyse k r k ikinci ya civarna gelindiinde ok byk zorluklar ba gstermeye balar nk toplum sana hibir yol, hibir kap, hibir boyut vermez. On drt yandayken toplum i y i y d i nk toplum yeterince cinsellik sunar; toplumun tm cinseldir: yle grnyor k i , seks her rnn iine gizlenmi olan tek metadr. Eer on tonluk bir kamyon satmak istersen bile plak bir kadn kullanmak zorundasn. Ya da di macunu; o zaman bile. Kamyon ya da di macunu hi fark etmez: plak bir kadn arkada bir yerde glmsyor. Aslnda kadn satlyor. Kamyon satlmyor, di macunu satlmyor; kadn satlyor. Ve, kadnn glmsemesi di macunuyla birlikte geldiinden di macununu da satn almak durumundasn. H e r yerde seks satlyor. Bu nedenle bu toplum, laik bir toplum gen insanlar iin iyidir. Ancak, onlar sonsuza kadar gen kalmayacaklar. K r k i k i olduklarnda toplum onlar zindana brakr. imdi ne yapacaklarn bilmiyorlar. S i n i r hastas olurlar nk onlar lmle yzlemek iin hi eitilmediler, onlara hibir disiplin verilmedi, bilmiyorlar. Toplum onlar hayat iin hazrlad fakat hi kimse onlara lme hazrlanmay retmedi. Onlarn hayat iin eitime duyduklar ihtiya kadar lm iin de eitilmeye ihtiyalar var. B e n i m yntemime i z i n verilseydi, niversiteleri i k i ksma blerdim: B i r k s m genler iin, dier k s m s a yal insanlar iin. Gen insanlar yaam sanatn renmeye gelirlerdi; seks, ihtiras, mcadele. Sonra, yalandklarnda ve k r k i k i s n r n getiklerinde tekrar niversiteye lm, T a n r , meditasyon hakknda bir eyler renmek zere geri dnerlerdi nk artk eski niversitelerin onlara bir yarar dokunmayacaktr. Onlarn yeni bir eitime, yeni bir alanda eitilmelerine ihtiyalar var, bu sayede balarna gelen yepyeni bir aamaya demir atabilir hale gelirler. T o p l u m onlar bir zindana atar; bu yzden Batda ok fazla hastalk vardr. B u , Douda ok fazla yoktur. Neden? nk Dou hl birazck din eitimi sunar. Tamamen ortadan kalkmad; ne kadar yanl, sahte de olsa hl var, kyda kede bir yerde varln srdryor. A r t k piyasada yok, artk yaamn merkezinde yok, yalnzca kysnda var ama orada bir ibadethane mevcut. Yaamn aknn dnda ama hl mevcut. B i r k a adm yrmen gerek ve oraya varabilirsin, hl orada duruyor. Batda din artk hayatn bir paras deil. K r k i k i ya civarnda B a t l l a r psikolojik sorunlar yaamaya balyorlar. Binlerce trden s i n i r hastal ve lser hastalklar oluuyor. l s e r h r s l olmann ayak izidir. H r s l bir insann midesinde lser olmas kanlmazdr: H r s s r r , seni yer bitirir. B i r lser kendini yemen dnda bir ey deildir. O kadar gerginsin ki kendi midenin zarn yemeye baladn. ok gerginsin, miden ok gergin, o hi geveyemez. Z i h i n ne zaman gerginse mide gerilir. l s e r hastalklar h r s n ayak izidir. l s e r i n varsa sen ok baarl bir k i i s i n demektir. l s e r i n yoksa yoksul bir adamsn; hayatn bir fiyasko olmutur, fena halde baarsz oldun. ayet i l k kalp k r i z i n i k r k i k i ya civarnda geirdiysen muazzam baarlsn demektir. Sen hkmette bir bakan ya da zengin bir sanayici veya nl bir aktr olmalsn; aksi taktirde kalp k r i z i n i nasl aklayabileceksin? Baarnn tanm bir kalp krizidir.

17 -> 70

T m baarl olmu insanlar kalp k r i z i geireceklerdir, buna mecburlar. T m sistemleri zehirli maddelerin arl altndadr: ihtiras, arzu, gelecek, hi var olmayacak olan yarn. Ryalarda yaadn, artk sistemin bu kadarn kaldramyor. Ve sen gelecek iin o kadar gergin durumdasn k i , bu gerginlik yaam tarznn ta kendisi olmu durumda. O artk ok derinlerde yer etmi bir alkanlk. K r k ikide tekrardan yeni bir aamaya gelinir. K i i din zerine, dier taraf zerine dnmeye balar. Hayat ok fazla gelir ve ok az zaman kalmtr; nasl Tanrya, Nirvana'ya, aydnlanmaya ulaacaksn? Sonra da reenkarnasyon teorisi: "Korkma. Yeniden, tektar ve tekrar doacaksn ve hayat ark srekli olarak dnp duracak. K o r k m a : Yeterince zaman var, yeterince sonsuzluk var; ulaabilirsin." Bu yzden Hindistan'da din J a i n i z m , H i n d u i z m ve B u d i z m domutur ve onlar reenkarnasyon dndaki hibir konuda ayn fikirde deildirler. T a n r n n , varln doasnn en basit temelleri hakknda dahi hemfikir olunmad, ylesine birbirine z t varsaymlar... ancak, de reenkarnasyon teorisinde hemfikirler; bunun bir nedeni olmal. Hepsinin zamana ihtiyac var nk Brahmanla ulamak iin H i n d u l a r ona Brahman derler ok zaman gereklidir. ylesine byk bir ihtirastr ki ve sen ona ancak k r k i k i yandan sonra ilgi duymaya balarsn. Sadece y i r m i sekiz y l kald. Ve bu ilginin daha sadece balangcdr. Aslnda k r k i k i yanda sen dinin dnyasnda yeniden bir ocua dnrsn ve yalnzca y i r m i sekiz y l kald. Zaman ok k s a gelir, bylesi muhteem yksekliklere H i n d u l a r Brahman der ona ulamak iin pek de yeterli deildir. Jainlar ona moksha derler; tm gemi karmalardan kesin zgrleme. Fakat gemite binlerce ve milyonlarca yaam olmutur; y i r m i sekiz y l ierisinde nasl baa kacaksn? N a s l tm gemii sileceksin? O kadar engin bir gemi var k i , i y i ve kt karmalaryla; nasl y i r m i sekiz ylda tm gnahlarn temizleyeceksin? Bu h a k s z l k gibi geliyor! T a n r da ok fazla ey istiyor, bu imknsz. ayet sana y i r m i sekiz y l verilirse kendini hakszla uram hissedeceksin. Ve Tanrya inanmayan, ruha inanmayan Budistler; onlar da reenkarnasyona inanyorlar. Nirvana, nihai boluk, tam boluk... pek ok yaam boyunca bir sr plkle dolup tam halde kaldktan sonra y i r m i sekiz ylda kendini bu arlklardan nasl kurtarabilirsin ki? Bu kadar da ok fazla, yerine getirilmesi imknsz bir grev gibi grnyor. Bu yzden hepsi bir tek ey zerinde hemfikir olurlar; gelecee ihtiya vardr, daha ok zamana gereksinim vardr. Ne zaman ihtirasn varsa, zamana ihtiya duyarsn. Ve, bana gre dindar k i i zamana ihtiya duymayandr. O imdi ve burada zgrlemitir, o Brahman'a imdi ve burada ulamtr, o imdi ve burada zgrlemi, aydnlanmtr. Dindar bir insan zamana ihtiya duymaz bile nk din zamansz bir anda gerekleir. O imdi olur, o her zaman imdi olur; hibir zaman teki t r l olmad. O hibir zaman baka herhangi bir biimde gereklemedi. K r k i k i yanda i l k drt ortaya kar; belirsiz, net olmayan, karmakark. Ne olduunun farknda bile deilsin ama tapnaa merakl bir ilgiyle bakmaya balarsn. Bazen aklna estike sradan bir ziyareti olarak kiliseye de gelirsin. Bazen zaman geirmek iin, bir ey yapmadan uzun zamandr zerinde toz birikmekte olan masann stndeki ncil'e bakmaya balarsn. B e l i r s i z , net olmayan, seks hakknda ne yapacan bilemeyen bir ocuun kendi cinsel organyla oynamas gibi ne yaptn bilmeden. B e l i r s i z bir drt... Bazen k i i ne yaptn bilmeden sessizce oturur, anszn huzurlu hisseder. B a z zaman k i i ocukluunda duyduu bir mantray tekrar eder. K i i araya balar, bir guru aramaya balar. Sana rehberlik edecek bir kimse. K i i yeni inanlar kabul eder, bir mantra renmeye balar, onu bazen tekrarlar, sonra birka gnlne yeniden unutur, tekrar balar... belli belirsiz, krlemesine bir aray. K r k dokuzuncu ylda aray netleir; arayn netlemesi dokuz y l alr. A r t k bir k a r a r l l k ortaya kar. ayet her ey belirgin bir ekilde doru gittiyse ve bunu tekrar tekrar yinelemek zorundaym nk hibir zaman doru gitmez artk bakalaryla ilgilenmezsin. K r k dokuz yanda k i i kadnlara ilgi duymaz hale gelir. B i r kadn erkeklere ilgi duymaz hale gelir: K r k dokuzuncu y l , det kesilmesi. E r k e k seksi olduunu hissetmez. Bu i toptan ocuksu gzkr, tamamyla hamlk gibi gelir. Fakat toplum baz eyler iin zor kullanabilir... Onlar Douda sekse karlar ve seksi bastrdlar. Olan on drt yana geldiinde seksi bastryorlar ve onun hl bir ocuk olduuna, k z l a r aklna getirmediine inanmak istiyorlar. B a k a olanlar belki b u ocuklara her zaman mahallede rastlanabilir ama senin

18 -> 70

olun asla; o bir ocuk, bir melek kadar masum. Ve, o ok masum grnr ama bu doru deildir; o fanteziler kurar. K z onun bilincine girmitir, girmek zorundadr, bu doaldr ve o bunu saklamak mecburiyetindedir. Mastrbasyon yapmaya balar ve bunu saklamak zorundadr. Ryalarnda boalr ve bunu gizlemek zorundadr. Douda on drt yandaki bir olan sulu hale der. Y a n l bir ey oluyor; sadece ona oluyor nk o herkesin ayn eyi her yerde yaptn bilemez. Ve ondan ok ey beklenir; bir melek, bir bakir olarak kalmasn, k z l a r aklna getirmemesini, hatta k z l a r ryalarnda bile grmemesini. Ama o ilgi duymaya balamtr; toplum onu bastryor. Batda bu basklama ortadan k a l k m t r fakat baka bir basklama gelmitir. Ve, bu i y i anlalmaldr nk benim hissettiim odur ki toplum basklamadan asla var olamaz. ayet birisinden vazgeerse, hemen bakasna balar. A r t k Batda bastrma k r k dokuz yana doru olur: insanlar cinselliin iinde kalmaya zorlanrlar nk tm retiler, "Sen ne yaptn sanyorsun? B i r erkek doksan yana kadar cinsel olarak iktidarda kalabilir!" der. B y k otoriteler bunu sylyor. Ve eer iktidarszsan ve ilgini ekmiyorsa sulu hissetmeye balarsn. B i r erkek k r k dokuz yandayken yapmas gerektii kadar sevimedii iin sululuk duymaya balar. Ve srekli olarak, " B u samalk. Seviebilirsin, doksan yana kadar seks yapabilirsin. Seks yapmaya devam et" diye vaaz eden retmenler mevcut. Ve onlar ayet seks yapmazsan cinsel iktidarn yitireceini sylyor; devam edersen, o zaman organlarn ilemeye devam edebilir. Durursan, duracaklar ve bir kez seksi durdurursan yaam enerjin bitecek, k s a sre sonra leceksin. ayet kocas durursa kadn onun peindedir: "Ne yapyorsun sen?" Eer k a r s duracak olursa koca onun peine der: " B u psikologlarn sylediine uymuyor ve bu baz sapknlklar yaratabilir." Douda bir aptallk yaptk ve Batda da eski zamanlarda ayn aptall yapmlard. On drt yandaki bir ocuun cinsel gce sahip hale gelmesi dine karyd. Ve bu o kadar doal olarak gerekleir k i . ocuk bir ey yapamaz, bu onun kontrol dndadr. Ne yapabilir ki o? N a s l yapabilir? On drt yandayken tm cinsel perhiz retileri samalktr, o k i i y i bastryorsun. Fakat tm otoriteler, gelenekler, gurular, eski psikologlar ve din adamlar; hepsi sekse karydlar, tm otoriteler seksin karsndayd. B i r ocuk bastrlm, sululuk yaratlmt. Doaya i z i n verilememiti. imdi dier utan tam ztt gereklemekte. K r k dokuzuncu yata psikologlar insanlara sekse devam etmeleri iin bask yapyor; yoksa hayat yitireceksin. On drt yanda seks ortaya kt gibi, k r k dokuz yanda da doal olarak sakinleir. yle olmak zorunda nk her dng tamamlanmak mecburiyetindedir. Bu yzden Hindistan'da elli yanda bir adamn bir vanprasth olmaya balamasna, gzlerinin ormana doru, srtnn da arya doru bakmas gerektiine karar vermi bulunuyoruz. Vanprasth ok gzel bir szcktr; Himalayalara, ormana doru bakmaya balayan k i i demektir. A r t k onun s r t hayata ve ihtiraslara ve arzulara doru dnk; bitti. O tek banala, kendisine doru ilerliyor. B u n u n ncesinde hayat ok fazla zerine geliyordu ve o tek bana olamyordu; yerine getirilmesi gereken sorumluluklar, yetitirilmesi gereken ocuklar vard. Onlar artk yetikin oldular. Evlendiler; sen k r k dokuzundayken ocuklarn evlenirler, dzen kurarlar. A r t k hippi deiller, y i r m i sekiz yana yaklayor olmallar. Onlar dzen kuracaklar; imdi sen dzenini bozabilirsin. A r t k sen evinin telerine gidebilirsin, evsiz barksz hale gelebilirsin. K r k dokuz yanda k i i ormana doru bakmaya balamaldr, ie dnmelidir, ie dnk hale gelmelidir, giderek daha ok meditasyon haline girmeli ve dua ile dolup tamaldr. E l l i alt yanda yeniden bir deiim, bir devrim gelir. imdi artk Himalayalara doru bakmak yeterli olmaz; k i i hakikaten seyahat etmeli, gitmelidir. Yaam sona eriyor, lm yaknlayor. K r k dokuz yandayken k i i k a r cinse ilgisini y i t i r i r . E l l i alt yanda k i i dierlerine, topluma, sosyal formalitelere, kulplere i l g i s i n i y i t i r i r . E l l i alt yanda insan tm Rotaryenliklerden, tm Lionsluklardan istifa etmelidir; imdi bunlar aptalca, ocuka grnyor. B a z Rotary Kulplerine ya da L i o n s Kulplerine git ve kravatl ve her eyiyle tam olarak giyinmi insanlara bak; ocukluk, yeniyetmelik gibi gzkr. Ne yapyorlar?

19 -> 70

L i o n s l a r (Aslanlar); i s m i n kendisi bile aptalca, kk bir ocua gre. A r t k kk ocuklar iin "Yavru Aslan" kulpleri ve kadnlar iin de " D i i Aslan" kulpleri var. Y a v r u Aslanlar iin bu mkemmelen doru ama L i o n s l a r ve D i i Aslanlar... ? Z i h i n l e r i n vasat olduunu gsterir bu. K i i elli alt yanda tm sosyal i l i k i l e r i n dna kabilecek kadar olgunlam olmaldr. Buraya kadar! K i i yeterince yaamtr, yeterince renmitir; imdi herkese teekkrlerini sunar ve dna kar. E l l i alt bir kimsenin kendiliinden bir sannyasin haline geldii bir adr. K i i sannyas olmal, k i i brakmaldr, bu normaldir; girdiin gibi, ayn ekilde brakp gidebilmelisin. Hayatn bir g i r i i olmal ve bir k da olmal; aksi halde boucu olacaktr. Girersin ve hibir zaman dna kamazsn ve sonra da bunaldn, strap ektiini sylersin. B i r k vardr ve bu sannyas'tr; toplumun dna karsn. E l l i alt ya civarlarnda bakalaryla ilgilenmezsin bile. A l t m yana doru yeniden bir ocuk gibi olursun, yalnzca kendinle ilgilenirsin. Meditasyon budur; sanki her ey uzaklarda kalm ve sadece sen varmsn gibi ieriye doru ilerlemek. Yeniden bir ocuk oldun; elbette yaam tarafndan olgunlukla, anlayla, muazzam bir zekyla zenginletirilmi olarak. A r t k yeniden masum olursun. e doru ynelirsin. Yalnzca yedi y l kald ve lm iin hazrlanmalsn. lmeye hazr olmalsn. Ve, lme hazr olmak nedir? lme h a z r l k kutlama halinde lmektir. M u t l u , cokulu, i s t e k l i , onu buyur ederek lmektir; hazr olmak. T a n r sana renebilmen ve var olman iin bir frsat verdi ve sen rendin. A r t k dinlenmek istersin. A r t k nihai evine gitmek istersin. B u bir misafirlikti. Yaban ellerde gezindin, garip insanlarla yaadn, yabanclar sevdin ve pek ok ey rendin. A r t k vakit geldi; prens kendisine ait kralla dnmek zorunda. A l t m , k i i n i n tamamyla kendi iine kapand bir yatr. T m enerji ieri ve ieri ve ieri doru hareket eder, ierde dner. H i b i r yere gitmeyen bir enerji dngs halini alrsn. Okumadan, pek de konumadan. Daha ve daha ok sessiz, daha ve daha ok kendinle, etrafnda olanlardan tamamen bamsz ekilde kalarak. E n e r j i giderek yatr. Yetmie geldiinde hazrsn. Ve, ayet bu doal dngy takip ettiysen, lmnden hemen nce lmnden dokuz ay nce lmn gelmekte olduunun farkna varacaksn. T p k bir ocuun annesinin rahminde dokuz ay geirmek zorunda olmas gibi, tamamen ayn dng tekrar edilmelidir, tamamen tekrar edilmelidir, sonuna kadar tekrar edilmelidir. lm geldii zaman, dokuz ay ncesinden farknda olacaksn. imdi yeniden rahme giriyorsun. Bu rahim artk annende deildir, bu rahim senin iindedir. H i n t l i l e r bir tapnan en iteki ibadet yerine garbha, rahim derler. B i r tapnaa gittiinde tapnan en iteki ksmna rahim denir. O ok sembolik olarak, gayet maksatl olarak byle adlandrlr; k i i n i n girmesi gereken rahim budur. Son safhada d o k u z ayda k i i kendisine girer, k i i n i n kendi bedeni rahim olur. K i i her zaman yanmakta olan atein olduu, her zaman n olduu, tapnan yer ald, T a n r n n her zaman yaad o en derindeki ibadet yerine girer. Doal sre budur. Bu doal sre iin gelecee ihtiya yoktur. Bu an doal olarak yaamak zorundasn. Sonraki an kendiliinden onun iinden kacaktr. T p k bir ocuun byyp bir gen halini almas gibidir; onu planlamaya gerek yoktur. K i i basite o hale gelir; bu doaldr, bu olur. B i r nehrin akmas ve okyanusa varmas gibi ayn e k i l d e sen de akp sona, okyanusa u l a r s n . Fakat k i i doal, dalgalanr halde ve anda kalmaldr. A k l n bir kez gelecee ve hrsa ve arzuya taklrsa bu an karyorsundur. Ve karlm bu an sapknlk yaratacaktr nk her zaman bir eyin eksikliini hissedeceksin; bir boluk olacak. B i r ocuk ocukluunu i y i bir ekilde yaamadysa, bu yaanmam ocukluk genliinin iine girecektir; nk, baka nereye gidecek? O yaanmak zorunda. B i r ocuk drt yandaysa ve dans ediyorsa ve etrafta kouyorsa, kelebekleri yakalyorsa bu gzel bir eydir. Fakat y i r m i yandaki gen bir adam kelebeklerin peinden koarsa o delirmitir; o zaman onu bir hastaneye yatrman gerekir, zihinsel sorunu olan bir vakadr. D r t yandayken yanl hibir ey yoktu; ok normaldi, yaplmas gereken bir eydi. Yaplacak olan doru eydi o; ayet bir ocuk kelebeklerin peinden kouturmuyorsa yanl bir ey vardr, psikanaliste gtrlmesi gereklidir. O zaman bu iyiydi. Fakat o y i r m i yandayken kelebeklerin ardndan

20 -> 70

kouyorsa bir eylerin yanl gittiinden phelenebilirsin. O bymemitir. Beden bymtr, z i h i n ise geride taklp kalmtr. ocukluunda bir yerlerde kalm olmal; onu tamamyla yaamasna i z i n verilmedi. ayet ocukluunu tamamen yaayacak olursa gzel, taze, ocukluk tarafndan kirletilmemi gen bir adama dnecek. ocukluundan bir ylann derisini deitirmesi gibi syrlacak. Onun dna taze olarak kacak. Gen bir adamn zeksna sahip olacak ve geri zekl gibi grnmeyecek. Genlii tam olarak yaa, khnemi uzmanlara kulak asma ve onlar yolun kenarna frlat at. Onlar dinleme nk onlar genlii katlettiler, onlar genlii baskladlar. Onlar sekse kardr ve ayet bir toplum sekse karysa, o zaman seks tm hayatna yaylacaktr, zehir olacaktr. Yaa onu! K e y f i n i kart! On drdnc ve y i r m i birinci yllar arasndaki bir olan cinselliinin zirvesindedir. Aslnda on yedi ya da on sekiz yanda cinselliinin zirvesine ular. B i r daha asla bu kadar iktidar sahibi olmayacak ve ayet bu anlar karlrsa bir daha hibir zaman on yedi ya da on sekiz ya civarnda yaam olaca orgazmn gzelliine eriemeyecek. B e n srekli olarak zor durumda kalyorum nk toplum seni en azndan y i r m i bir yana kadar bakir kalmaya zorlar. Bu da seksi elde etmenin, seksi renmenin, sekse balamann en muazzam frsat karlacak demektir. Seks sz konusu olduunda y i r m i bir, y i r m i i k i yana ulatn zaman oktan yalanmsn demektir. On yedi ya civarnda zirvedeydin; o kadar kudretli, o kadar glydn ki cinsel orgazm tm hcrelerine kadar yaylabilirdi. T m bedenin hi bitmeyen bir zevk dalgasyla ykanabilirdi. Ve ben seks samadhi, sperbilin halini alabilir derken bunu yetmi yandaki insanlar iin sylemiyorum, unutma! B u n u on yedi yandaki insanlar iin sylyorum. Seksten Sperbilince adndaki kitabmla ilgili olarak... yal adamlar bana gelip diyorlar k i : "Senin kitabn okuduk ama hibir zaman bunun gibi bir eye ulaamadk." N a s l yapabilirsin ki? Zaman kardn ve onu geri getiremezsin. Ve sorumlusu ben deilim; senin toplumun sorumlu ve sen de onu dinledin. Eer bir ocuun on drt ila y i r m i bir yalar arasnda serbeste seks yapmasna, tamamyla zgrce seks yapmasna i z i n verilirse, bir daha hibir zaman seks onu rahatsz etmeyecektir. O hibir zaman Playboy ya da Playgirl dergilerine bakmayacaktr. i r k i n , iren resimleri dolabnda ya da ncil'in arasnda saklamayacaktr. Kadnlara s a r k n t l k etmek iin yoldan kmayacaktr, kadnlarn kalalarna imdik atanlardan olmayacaktr. B u n l a r i r k i n eyler, sadece irkinler fakat sen olanlar hissetmeden, niin insanlarn hastalkl olduunu anlamadan onlara gz yummaya devam ediyorsun. B i r kez bir kadnn bedenine srtnme frsat yakaladnda bunu hi karmazsn; ne i r k i n l i k ! B i r bedene srtnmek? inde bir eyler doyurulmadan kalm. Ve yal bir adam tutku dolu gzlerle bakt zaman; yal bir adam gzlerinde arzuyla bakt zaman, bu, dnyadaki en i r k i n eydir ve bununla kyaslanacak baka hibir ey yoktur. Onun gzleri artk masum olmaldr, imdiye kadar b i t i r m i olmaldr. Seks i r k i n bir ey olduundan deil, unutma; ben seks irkindir demiyorum. Seks kendi vaktinde ve mevsiminde gzeldir ve seks mevsimi getiinde, zaman getiinde irkindir. Seks doksan yandaki bir adamdayken bir hastalktr. Bu yzden insanlar "pis moruk" derler. O pistir. Gen bir adam gzeldir, seksidir. O canllk, yaam ifade eder. Y a l , seksi bir adamsa yaanmam bir hayat, bo, olgunlamam bir hayat gsterir. O, frsat kard ve hibir ey yapamaz ama seks srekli aklna taklr, onun etrafnda dolanp durur, hayaller kurar. Unutma, doru bir toplum on drt ila y i r m i bir ya arasnda tamamen zgr sekse i z i n verecektir. Ve o zaman toplum kendiliinden, otomatik olarak daha az seksel olacaktr; belli bir sre sonra seks olmayacaktr. Hastalk kalmayacaktr; zaman geldiinde seksi yaa ve o an getiinde de unut gitsin onu. Fakat bunu sadece yaadysan yapabilirsin; yoksa unutamazsn ve affedemezsin. Ona yaprsn, o iinde bir yara olur. Doudaki otoriteler ne derse desin dinleme. Doay dinle; doa sana imdi sevme zaman dediinde sev. Doa imdi brakma zaman dediinde brak. Ve Batdaki ahmak psikanalistleri ve psikologlar dinleme. Ne kadar hassas aralar olursa olsun M a s t e r s & Johnson ve dierleri ve ne kadar ok vajinay test etmi ve incelemi olurlarsa olsunlar yaamn ne olduunu bilmiyorlar.

21 -> 70

Aslnda ben u Masterslar ve Johnsonlar ve K i n s e y l e r ' i n rntgenci olduklarndan pheleniyorum. Onlar kendileri seks konusunda hastalkllar; yoksa k i m kalkp da binlerce vajinay aygtlarla izlemeye; bir kadn seviirken ierde ne olduunu gzlemeye kalkrd? K i m i n umurunda? Ne samalk! Ama baz eyler sapknlatnda bu trden eyler olur. A r t k Masters ve Johnson uzmanlar, en st otoriteler haline gelmi durumdalar. Eer baz problemler yayorsan, o halde onlar gidilebilecek en st otoritelerdir. Ve, ben onlarn genliklerini skaladklarndan pheleniyorum, onlar seks hayatlarn doru bir ekilde yaamamlar. B i r yerde, bir eyler e k s i k ve onlar da byle numaralarla onu tatmin ediyorlar. Ve bir ey bilimin kyafetine brndnde her eyi yapabilirsin. imdi, onlar sahte, elektrikli bir penis yapmlar ve bu elektrikli penisler hakiki vajinalarn iinde titreip duruyorlar ve onlar da ierde neler olduunu bulmaya alyorlar: Orgazm klitoristen mi vajinadan m kaynaklanyor ya da ne tr hormonlar alyor, hangi hormonlar almyor ve bir kadn ne kadar sreyle seks yapabilir. Ve en sonunda diyorlar k i , lm deinde bile bir kadn seks yapabilir. Aslnda onlarn telkin ettikleri ey bir kadnn adetten kesildikten sonra b u demektir ki k r k dokuzuncu yatan sonradaha da i y i seviebileceidir. B u n u neden sylyorlar? B u n u sylyorlar nk bir kadn k r k dokuzuncu yldan nce her zaman hamile kalmaktan korkar. Doum kontrol hap alyor olsa bile hibir hap yzde y z garantili deildir; bir k o r k u mevcuttur. K r k dokuzuncu ylda menapoz geldiinde, adet durduunda, o zaman k o r k u kalmaz; bir kadn tamamyla zgrdr. Eer onlarn retileri yaylrsa kadnlar, vampirlere dnecek ve yal kadnlar gen adamlarn peine decek nk artk onlar k o r k u s u z ve otoriteler de bunu onaylyor. Aslna bakarsan hibir sorumluluk hissetmeden tadn kartmak iin doru zaman olduunu sylyorlar. Ve, erkekler iin de ayn eyi syleyip duruyorlar. Altmnc yanda gnde be kere seks yapabilen bir adama rastlamlar. Bu adam bir hilkat garibesi olmal. Hormonlarnda ve bedeninde yanl bir eyler olmal. A l t m yanda! Bu adam doal deil nk bana gre ve bunu kendi hayatlarmdaki deneyimlerime dayanarak sylyorum, ben onlar hatrlayabiliyorum k r k dokuzuncu yla doru normal bir adam kadnlarla ilgilenmez; ilgi kaybolur. Geldii gibi gider. Gelen her ey gitmek zorundadr. Ykselen her ey dmek zorundadr. kan her dalga kaybolmak zorundadr, gitmesi iin bir zaman olmak zorunda. On drtte gelir; k r k dokuzda veya civarlarnda gider. Fakat altmnda gnde be defa seks yapan bir adam; yanl bir ey olmal. B i r ey epey yanl olmal; onun bedeni doru ekilde almyor. Bu cinsel iktidarn dier ucudur, dier u noktasdr. On drt yandaki bir olan cinsel istek duymuyorsa ya da on sekizinde gen bir adamn cinsel arzusu yoksa yanl bir ey vardr; tedavi edilmesi gerekir. A l t m yandaki bir adam gnde be kere seks yapmaya ihtiya duyarsa bir ey yanl gitmitir. Bedeni kudurmu olmal; doru ekilde, normal ekilde almyor demektir. A n btnlyle yaarsan, o zaman gelecek iin endielenmene gerek yoktur. Doru yaanm ocukluk seni doru, olgunlam bir genlie gtrr; akkan, canl, yaam dolu, vahi bir enerji okyanusu. Doru yaanm bir genlik seni ok dzenli, sessiz ve sakin bir hayata gtrr. Sessiz ve sakin bir hayat seni dini bir araya gtrr: Hayat nedir? Yaamak yeterli deildir, k i i gizemin iine girmelidir. S e s s i z ve sakin bir hayat seni meditasyonla dolu anlara gtrr. Meditasyon seni artk ie yaramayan, hurda, plk ne varsa terk edecein duruma getirir. T m hayat bir ple dner; yalnzca tek bir ey her zaman, sonsuza dek deerli kalr ve bu da farkndalktr. Yetmiinci yla doru, lme hazr olduunda ayet her eyi doru bir ekilde yaadysan, annda, hi gelecee brakmadan, hi gelecek iin hayaller kurmadan, her ne olursa olsun annda btnyle yaadysan lmeden dokuz ay ncesinde farknda olacaksn. O kadar ok farkndala ulatn k i , artk lmn geldiini grebiliyorsun. P e k ok kutsal k i i lmlerini vakti gelmeden nce aklamlardr ama dokuz aydan nce lmn akland tek bir vakaya dahi rastlamadm. T a m olarak dokuz ay nce, farkndal olan bir insan, gemi tarafndan grlt karlmadan... nk gelecei hi dnmeyen bir kimse asla gemii aklna getirmez. Onlar birliktedir; gemi ve gelecek birliktedir, birlemilerdir. Gelecei dndnde bu gemiin

22 -> 70

yanstlmasndan baka bir ey deildir; gemii dndnde bu gelecek hakknda planlar yapmak dnda bir ey deildir: Onlar i iedir. i m d i k i an i k i s i n i n de dndadr. A n n iinde imdi ve burada yaayan bir insan gemi tarafndan rahatsz edilmez ve gelecek tarafndan da rahatsz edilemez. O hafif kalr. Onun tayacak y k yoktur, o arlksz olarak hareket eder. Yerekimi onu etkilemez. Aslnda o yrmez, uar. Kanatlar vardr. lmeden nce, tam dokuz ay ncesinden lmn geldiinin farkna varr. Ve, o keyfine bakacaktr ve kutlayacaktr ve insanlara, "Gemim geliyor ve ben ok az bir zaman daha bu kydaym. K s a bir sre sonra evime gidiyorum. Bu hayat gzeldi, garip bir deneyimdi. ok sevdim, yaadm, rendim, zenginletim. Buraya hibir eyim olmadan geldim ve pek ok deneyim ve olgunlukla gidiyorum" diyecektir. O yaanm olan her eye kran duyacaktr; iyiden de ktden de, dorudan da yanltan da nk o her eyden rendi. Sadece dorudan deil, yanltan da; kutsal k i i l e r l e karlat, onlardan bir eyler rendi ve gnahkrlar, evet, onlardan da. Hepsi yardmc oldu. Onu soyanlar yardm etti, ona yardm dokunanlar yardm etti. D o s t olan insanlar yardm etti, dman olan insanlar yardm etti; herkesin yardm dokundu. Yaz ve k , tokluk ve alk, her ey yardm etti. K i i hepsine minnettar olabilir. K i i her eye minnettar olduunda, bu frsat kendisine verildii iin kutladnda ve lmeye hazr olduunda lm gzel bir ekilde gelir. O zaman lm dman deildir, o en muazzam dosttur nk o hayatn en st noktasdr. O hayatn ulat en y k s e k zirvedir. O hayatn sonu deil, doruudur. O son gibi grnr nk sen hayat hi bilmedin; hayat b i l m i bir kimse iin o en stteki nokta olarak grnr, en y k s e k doruk, en y k s e k zirve. lm doruktur, doyum noktasdr. Yaam onun iinde bitmez, aslnda yaam onun iinde iek aar; o iektir. Fakat lmn gzelliini bilmek iin k i i hazr olmak zorundadr, k i i bunun sanatn bilmelidir.

Sayfada Ara

OLGUN LK
BAIMLILIK, BAIMSIZLIK KARILIKLI BAIMLILIK
Sevgi boyuta sahip olabilir. B i r tanesi bamllktr; insanlarn ounluuna olan ey budur. Koca karsna bamldr, k a r s kocasna bamldr; i k i s i de birbirini smrrler, birbirlerine hkmederler, birbirlerine sahip olurlar, birbirlerini birer eyaya indirgerler. Dnyadaki vakalarn yzde doksan dokuzunda olan ey budur. Bu yzden cennetin kaplarn aabilecek olan sevgi sadece cehennemin kaplarn ayor. k i n c i olaslk ise i k i bamsz bireyin arasndaki sevgidir. Bu da pek ender gerekleen bir eydir. Ancak bu da mutsuzluk getirir nk s r e k l i bir atma vardr. H i anlama yoktur; her i k i s i de ylesine bamszdr k i , kimse dn vermeye yanamaz, dierine uymaz. airler, sanatlar, dnrler, b i l i m adamlar, en azndan zihinlerinde bir eit bamszlk ierisinde yaarlar, onlarla yaamak imknszdr; onlar birlikte yaamak iin fazlasyla tuhaf insanlardr. Dierine zgrlk verirler ama onlarn zgrl zgrlkten daha ok kaytszla benzer, aldr etmiyorlarm gibidir, sanki onlar iin hi fark etmiyormu gibidir. B i r b i r l e r i n i kendi alanlarnn iine terk ederler. l i k i sadece yzeyde gibidir; birbirlerinin derinine inmekten korkarlar nk onlar zgrlklerine sevgiden daha ok baldrlar ve dn vermek istemezler. Ve, nc seenek k a r l k l bamllktr. Bu ok ender olur ama gerekletiinde cennetten bir para dnyaya der. k i k i i ne baml ne de bamszdr ancak birbirleriyle son derece uyum ierisindedirler, sanki birbirleri iin nefes alrlar, i k i bedendeki tek ruhturlar; bu ne zaman olursa sevgi gereklemitir. Yalnzca bunu sevgi olarak adlandr. Dier i k i s i gerekte sevgi deildir, onlar sadece anlamadr; sosyal, biyolojik, psikolojik... ama anlamadr. ncsyse ruhsal bir eydir.

23 -> 70

Sayfada Ara

HTYA DUYMAK VE VERMEK SEVMEK VE SAHP OLMAK

C. S. L e w i s sevgiyi i k i tre ayrr: "htiya-sevgi" ve "armaan-sevgi." Abraham M o s l o w da sevgiyi i k i tre ayrr. B i r i n c i s i n i "yoksunluk-sevgi" olarak adlandrr ve i k i n c i s i n i de, "varlk-sevgi." Aradaki ayrm nemlidir ve anlalmas zorunludur. "htiya-sevgi" ve "yoksunluk-sevgi" dier k i i y e baldr; o olgunlamam sevgidir. Aslnda o gerek sevgi deildir; ihtiyatr. Dierini k u l l a n r s n , dierini bir ara olarak k u l l a n r s n . Smrrsn, hkmedersin, maniple edersin. Fakat dieri indirgenmitir, neredeyse yok edilmitir. Ve dieri tarafndan yaplan ey de tpatp aynsdr. O seni maniple etmeye, sana tahakkm etmeye, sana sahip olmaya, seni kullanmaya alyor. B i r baka insan kullanmak ok sevgisizce bir eydir. O nedenle bu sadece sevgiymi gibi gzkr; o sahte bir paradr. Fakat neredeyse insanlarn yzde doksan dokuzunun bana bu gelir nk rendiin i l k sevgi dersini ocukluunda alrsn. B i r ocuk dodu, o anneye bamldr. Onun anneye k a r sevgisi "yoksunluk-sevgi"dir; onun anneye ihtiyac vardr, anne olmadan hayatta kalamaz. Anneyi sever nk anne onun hayatdr. Gerekte o sevgi deildir; her k i m onu korursa, her k i m onun hayatta kalmasna yardm ederse, her k i m onun ihtiyalarn doyurursa, k i m olursa olsun o kadn sevecektir. Anne onun yedii bir eit besindir. O anneden sadece st deil, ayn zamanda sevgi de alr ve bu da bir ihtiyatr. Milyonlarca insan hayatlarnda bir ocuk olarak kalrlar; hi bymezler. Y a olarak byrler ama zihinlerinde hi bymezler; psikolojileri ocuka kalr, olgunlamaz. Onlar her zaman sevgiye ihtiya duyarlar, ona bir besinmi gibi zlem duyarlar. nsan ihtiya duymaktansa sevmeye balad anda olgunlar. Onun iinden bir ey tamaya balar, paylamaya balar; vermeye balar. nemsenen ey tamamyla farkldr. lkinde nemli olan nasl daha fazlasnn elde edileceidir. kincisinde ise nemli olan nasl verilecei, nasl daha ok verilecei ve nasl koulsuzca verileceidir. B u , bymenin, olgunluun sana gelmesidir. Olgun bir kimse verir. Yalnzca olgun bir k i i verebilir nk sadece olgun bir k i i ona sahiptir. O zaman sevgi baml deildir. O zaman dieri olsa da olmasa da seviyor olabilirsin. O zaman sevgi bir i l i k i deildir, o bir durumdur. Etrafta onun kymetini bilecek, onun taze kokularn duyacak, evreden geerken "ne gzel" diyecek, onun gzelliini tadacak, keyfini kartacak, bana bir ey geldiinde bunu paylaacak hi kimsenin olmad ormann derinliklerinde bir iek atnda ne olur? lr m? Ac eker mi? Panikler mi? ntihar eder mi? Amaya devam eder, basite amaya devam eder. Etraftan b i r i l e r i n i n geip gememesi fark etmez; bu konu ddr. O m i s kokularn rzgra yaymaya devam eder. O cokusunu Tanrya, btne sunmaya devam eder. T e k bamayken de, o zaman da sizlerle olduum zamanki kadar sevgi dolu olacam. Sevgimi yaratan s i z l e r deilsiniz. Sevgimi yaratan s i z l e r olsaydnz, o zaman doaldr ki s i z gittiinizde benim sevgim de gitmi olacaktr. B e n i m sevgimi s i z ekip dar kartmyorsunuz, ben onu s i z i n zerinize yadryorum; "armaan-sevgi" budur, "varlk-sevgi" budur. Ve, C. S. L e w i s ve Abraham M o s l o w ile pek de ayn fikirde deilim. Bahsettikleri i l k "sevgi" sevgi deildir, ihtiyatr. B i r ihtiya nasl sevgi olabilir? Sevgi l k s bir eydir. O bolluktur. Yaamla ylesine dolup taarsn ki onunla ne yapacan bilemezsin, o yzden paylarsn. Yreinde o kadar ok ark vardr ki onlar sylemek zorunda k a l r s n ; b i r i s i n i n dinlemesinin konuyla i l i k i s i yoktur. K i m s e dinlemese bile, o zaman da arkn sylemek zorunda kalacaksn, dansn etmek zorunda kalacaksn. Dieri onu alabilir, dieri onu karabilir ama sz konusu olan sen olduunda o akyor; o tayor. Nehirler senin iin akmaz; onlar sen orada olsan da olmasan da akyor. Onlar senin susuzluun iin akmyor, onlar senin susuz kalm tarlalarn iin akmyor; onlar basit bir ekilde orada akyorlar. alabilmen sadece rastlantsal, ihtiyalarn iin su elde edebilmen rastlantsal. B i r i s i n e tabi olduunda her zaman strap vardr. B i r i s i n e baml olduun anda berbat hissetmeye balarsn Susuzluunu giderebilirsin, karabilirsin; sana kalm. N e h i r gerekte senin iin akmyordu, nehir sadece akyordu. Tarlan iin su

24 -> 70

nk baml olmak kleliktir. O zaman alttan alta intikam almaya balarsn nk baml olduun k i i senin zerinde g sahibi olmaya balar. K i m s e baka b i r i s i n i n kendisi zerinde g sahibi olmasn istemez, kimse baml olmak istemez nk bamllk zgrl katleder. Ve sevgi bamllkta iek aamaz; sevgi zgrln bir ieidir. Onun bolua ihtiyac vardr, onun tam bir bolua ihtiyac vardr. Dierinin ona karmamas gereklidir. O ok hassastr. Baml olduunda dier k i i kesinlikle sana hkmedecektir ve sen de ona tahakkm etmeye alacaksn. Szde sevgililer arasnda srp gitmekte olan kavga budur. Onlar srekli kavga halindeki yakn dmanlardr. K a r l a r ve kocalar; ne yapyorlar? Sevmek ok nadir; kavga etmek kaide, sevmekse istisna. Ve her yoldan tahakkm etmeye alyorlar; hatta sevgi araclyla bile tahakkm etmeye abalyorlar. Koca karsndan istediinde, k a r s onu reddeder, isteksizdir. ok cimridir: V e r i r ama gnlszce, onun etrafnda kuyruunu sallayp durman ister. Kadnn ihtiyac olduunda ve adamdan istediinde, kocas yorgun olduunu syler. Ofiste ok i vard, gerekten ar dzeyde i y k var ve uyumak istiyor. B u n l a r tahakkm etme yollardr, dierini ala mahkm etme, onu daha da a brakma yntemleridir; bu sayede o giderek daha ok baml hale gelir. Elbette, kadnlar bu konuda erkeklerden daha ok diplomatiklerdir nk erkek zaten gl konumdadr. Onun gl olmak iin ince ve kurnazca taktiklere gereksinimi yoktur, o gldr. Paray o ynetir; budur onun gc. K a s gc anlamnda daha kuvvetlidir. alar boyunca kadnlarn zihnini kendisinin daha kuvvetli ve kadnlarnsa gsz olduu eklinde koullandrmtr. E r k e k almtr hep. H e r adan kendisinden daha kk kadnlar bulmaya almtr. B i r erkek kendisinden daha i y i eitim alm bir kadnla evlenmek istemez nk o zaman iktidar tehlikeye der. Kendisinden daha uzun boylu bir kadnla evlenmek istemez nk uzun bir kadn daha stn grnr. ok entelektel bir kadnla evlenmek istemez nk o k a r f i k i r ne srer ve tartma iktidar ortadan kaldrabilir. B i r erkek ok nl bir kadn istemez nk o zaman ikinci plana der. Ve yzyllardr erkekler kendisinden daha gen bir kadn istemitir. Neden karn senden yal olamyor? Y a n l olan ne? Ama daha yal bir kadn daha deneyimlidir; bu, iktidar yok eder. Yani erkek her zaman daha kk kadnlar istedi; bu nedenle kadnlar y k s e k l i k l e r i n i kaybettiler. Onlarn erkeklerden daha dk bir ykseklikte olmalar iin hibir neden yok, tek bir neden bile yok; y k s e k l i k l e r i n i kaybettiler nk sadece daha ufak kadnlar her zaman seildi. Yava yava bu ey zihinlerinin ylesine derinine iledi ki y k s e k l i k l e r i n i yitirdiler. Zeklarn kaybettiler nk zeki bir kadna ihtiya duyulmad; zeki bir kadn bir hilkat garibesiydi. Sadece bu yzylda onlarn boylarnn tekrar uzamakta olduunu bilmek seni artacaktr. K e m i k l e r i bile byyor, iskelet byyor. Sadece elli ylda... zellikle de Amerika'da. Ve, onlarn beyinleri de geliiyor ve eskiden olduundan daha byk hale geliyor, kafatas byyor. Kadnlarn zgr olmas dncesiyle birlikte baz ok derin koullanmalar ortadan k a l k m oldu. E r k e k zaten gce sahip olduu iin ok akll olmaya ihtiya duymad, ok dolay l olmaya gerek duymad. Kadn gce sahip deildi. Gce sahip deilken daha ok diplomatik olmak zorunda k a l r s n ; bu onun yerine geer. Kendilerini gl hissetmelerini salayacak tek yol kendilerine ihtiya duyulmasdr, erkein devaml onlara ihtiya duymasdr. Bu sevgi deil, bu bir pazarlk ve onlar devaml s k pazarlk halindeler. Bu hi bitmeyen bir mcadele. C. S. L e w i s ve Abraham M o s l o w sevgiyi ikiye ayrr. B e n ikiye ayrmyorum. B e n diyorum ki i l k trden olan sevgi sadece bir i s i m , sahte bir para; hakiki deil. Yalnzca ikinci trden sevgi sevgidir. Sevgi sadece sen olgunsan gerek olur. Sadece bir yetikin olduunda sevmeye muktedir olursun. Sevginin bir ihtiya deil, bir dolup tama olduunu anladnda "varlk-sevgi" ya da "armaan-sevgi" o zaman, hibir k o u l yokken onu verebilirsin. l k trden szde sevgi k i i n i n bakasna olan derin ihtiyacndan gelirken, "armaan-sevgi" ya da "varlksevgi" olgun bir insandan dierine, bolluktan taar. K i i onunla dolup taar. Ona sahipsin ve o senin etrafnda hareketlenmeye balar, tpk bir lambay yaktnda n l a r n karanln ierisinde yaylmas gibi. Sevgi, varln bir yan rndr. Sen var olduunda, etrafnda sevgi auran olur. Sen yoksan, bu aura

25 -> 70

etrafnda olmaz. Ve etrafn evreleyen bu auraya sahip deilsen dierinden onu sana vermesini istersin. B u n u tekrar edelim: Sende sevgi olmadnda dierinden onu sana vermesini i s t e r s i n ; sen bir dilencisin. Ve, dieri de sana onu vermen iin talepte bulunuyor. imdi, i k i dilenci avularn birbirlerine ayor ve her i k i s i de dierinin ona sahip olduunu umut ediyor... Doal olarak her i k i s i de sonuta yenilgiye uram hissediyor, kandrlm hissediyor. stediin kar-kocaya sorabilirsin, istediin sevgiliye sorabilirsin; her i k i s i de kandrlm hissediyor. Dierinin sevgiye sahip olduu senin f i k r i n d i , ayet senin yanl f i k i r l e r i n varsa onun suu ne? Senin f i k r i n dalm oldu; dieri senin f i k r i n i n doruluunu kantlamad, hepsi bu! Fakat, dierinin senin beklentilerin dorultusunda kendisini kantlamas iin hibir zorunluluk yok. Ve sen dierini kandrdn; onun hissettii budur nk sevginin senden akacan umut ediyordu. H e r i k i n i z de sevginin dierinden akacan umut ediyordunuz ve i k i n i z de botunuz; ak nasl gereklesin? En i y i ihtimalle her i k i n i z de beraberce mutsuz olabilirsiniz. ncesinde sen tek bana mutsuzdun, ayrydn; artk birlikte mutsuz olabilirsiniz. Ve unutma, ne zaman i k i k i i birlikte mutsuz olursa bu basit bir toplama deil, bir arpma ilemidir. T e k bana hayal k r k l hissediyordun, imdi birlikteyken de hayal k r k l hissediyorsun. Bunda i y i bir ey de vardr, artk sorumluluu dierinin stne atabilirsin; seni perian eden o. Bu i i n gzel taraf bu. Rahatlayabilirsin. "Bende hibir sorun yok ama o...? B y l e bir ele ne yaplabilir; drdrc, berbat? nsan sefil olur elbet. B y l e bir kocayla ne yaplabilir k i ; i r k i n , baarsz?" A r t k sorumluluu dierinin stne y k a b i l i r s i n ; bir gnah keisi buldun. Ama mutsuzluk kalr, katlanm hale gelir. imdi bu paradoksaldr: A k a denlerde hi sevgi yok, bu yzden k oluyorlar. Ve, hi sevgileri olmadndan veremiyorlar. Ve baka bir ey daha; olgunlamam bir k i i her zaman baka bir olgunlamam k i i y l e aka der nk ancak o zaman birbirlerinin dillerini anlayabilirler. Olgun bir kimse, olgun bir k i i y i sever. Olgunlamam bir kimse, olgunlamam bir k i i y i sever. K a r n ya da kocan binlerce kez deitirmeye devam edebilirsin, yine ayn tr kadn bulacaksn ve ayn perianlk tekrar edilecek; deiik ekillerde ama ayn perianlk tekrar edecek. K a r n deitirebilirsin ama sen deimedin; imdi yeni ei k i m seecek? Sen seeceksin. Seim yine senin olgunlamamlndan kacak. A y n trden bir kadn seeceksin yine. A k n en temel problemi nce olgun hale gelmektir. O zaman olgun bir e bulacaksn; o zaman olgunlamam insanlar sana pek de cazip gelmeyecek. Bu aynen byledir. Sen y i r m i be yandaysan i k i yanda bir bebee k olmazsn. T p k bunun gibi, psikolojik olarak, manevi olarak olgun bir k i i y s e n eer, bir bebee k olmazsn. B y l e bir ey olmaz. Bu olamaz, bunun anlamsz olacan anlayabilirsin. Aslnda olgun k i i aka dmez, akta ykselir. Dmek szc doru deildir. Sadece olgunlamam insanlar der; taklrlar ve aktan aa derler. B i r ekilde becerip ayakta kalyorlard. A r t k beceremiyorlar ve ayakta duramyorlar; bir kadn bulurlar ve i l e r i biter, bir erkek bulurlar ve i l e r i biter. Onlar her zaman yere lanmaya ve srnmeye hazrd. Onlarn omurgas, belkemii yok; onlarn tek bana ayakta duracak salaml yok. Olgun bir k i i tek bana kalacak salamla sahiptir. Ve olgun bir k i i sevgi verdiinde, ona bir ip balamadan verir; o basite verir. Olgun bir k i i sevgi verdiinde, onun sevgisini kabul ettiin iin sana minnet duyar; tersi deil. Senin onun iin kran duyman beklemez; hayr, yle olmaz, onun senin teekkrne ihtiyac yoktur. O sana sevgisini kabul ettiin iin teekkr eder. Ve, i k i olgun insan birbirlerini sevdiinde hayatn en muhteem paradokslarndan b i r i s i , en gzel olaylarndan b i r i s i gerekleir: Onlar birliktedir ve bununla birlikte son derece tek banadrlar. Onlar o kadar ok beraberdirler ki neredeyse bir olmulardr ama onlarn birlii bireyliklerini yok etmez; aslnda onu zenginletirir, kendilerini daha ok birey yapar. B i r b i r i n i seven i k i olgun insan, birbirlerine daha zgr olmalar iin yardmc olur. Araya politika, diplomasi, tahakkm etme abas girmez. Sevdiin bir k i i y e nasl hkmedebilirsin? B u n u n zerinde dn; tahakkm etmek bir eit nefrettir, fkedir, dmanlktr. Sevdiin bir k i i y e hkmetmeyi nasl dnebilirsin? O k i i y i tamamyla zgr,

26 -> 70

bamsz grmek i s t e r s i n ; ona daha ok bireysellik vereceksin. Bu yzden onu en muhteem paradoks olarak adlandryorum: Onlar o kadar birliktedir k i , neredeyse tektirler ama bu tekliin ierisinde onlar hl bireydir. Onlarn b i r e y l i k l e r i silinmemitir; oalmtr. zgrlkler sz konusu olduunda dieri onlarn bireyliine katkda bulunmutur. Olgunlamam insanlar aka dtklerinde birbirlerinin zgrlklerini yok ederler, bir tutsaklk yaratr, bir hapishane yaparlar. B i r b i r i n i seven olgun insanlar birbirlerine zgrlemeleri iin yardm eder; birbirlerine her trden tutsakl yok etmeleri iin destek olurlar. Ve, sevgi zgrce aktnda gzellik vardr. Sevgi zorunlulukla aktndaysa i r k i n l i k vardr. Unutma, zgrlk sevgiden daha yksek bir deerdir. Bu nedenle Hindistan'da nihai olana biz "moksha" deriz; moksha "zgrlk" demektir. zgrlk sevgiden daha y k s e k bir deerdir. O halde, ayet sevgi zgrl yok ediyorsa buna demez. Sevgiden vazgeilebilir, zgrlk kurtarlmaldr; zgrlk daha y k s e k bir deerdir. Ve, zgrlk olmadan hibir zaman mutlu olamazsn, bu imknszdr. zgrlk her erkein, her kadnn znde tad arzudur; mutlak zgrlk, k e s i n zgrlk. O yzdendir ki k i i , zgrl yok eden herhangi bir eyden nefret etmeye balar. Sevdiin adamdan nefret etmiyor musun? Sevdiin kadndan nefret etmiyor musun? Nefret ediyorsun! Bu gerekli olan bir derttir, ona katlanmak zorundasn. T e k bana kalamadn iin b i r i s i y l e beraber olmay becermek zorundasn ve dierinin taleplerine ayak uydurmak zorundasn. Katlanmak, onlar sineye ekmek zorundasn. Sevgi gerekten sevgi olmak i i n "varlk-sevgi", "armaan-sevgi" olmak zorundadr. "Varlk-sevgi" bir sevgi olma hali demektir; evine vardn zaman, k i m olduunu bildiin zaman, o zaman, sevgi varlndan ortaya kar. O zaman gzel kokular etrafa y a y l r ve onu bakalarna verebilirsin. Sahip olmadn bir eyi nasl verebilirsin? Vermek iin i l k ve temel k o u l ona sahip olmaktr.

Sayfada Ara

SEVG VE EVLLK
B e n i m nerim evliliin balayndan sonra gereklemesidir, asla ncesinde deil. Yalnzca her ey yolunda giderse, sadece o zaman e v l i l i k gereklemeli. E v l i l i k t e n sonra balay ok tehlikelidir. B i l d i i m kadaryla e v l i l i k l e r i n yzde doksan dokuzu balay bittiinde sonlanm oluyor. Ancak o zaman yakalanm durumdasn, kaacak deliin yok. ayet karn terk edersen ya da karn seni terk ederse, o zaman tm toplum kanun, mahkeme, h e r k e s karna d i k i l i r . O zaman tm ahlak, din, din adam, herkes sana cephe alr. Aslnda toplum e v l i l i k nnde mmkn olan tm engelleri yaratmal ve boanma iinse hibir engel koymamaldr. T o p l u m insanlarn bu kadar kolayca evlenmelerine i z i n vermemeli. Mahkeme engeller yaratmal; kadnla en azndan i k i y l birlikte yaa, o zaman mahkeme sana evlenmen iin i z i n verebilir. Onlar u an tam tersini yapyorlar. Evlenmek istersen hi kimse sana, buna hazr m s n yoksa bu sadece geici bir heves mi, sadece kadnn burnundan holandn iin mi diye sormaz. Ne aptallk! K i i sadece gzel bir burunla yaayamaz. k i gn sonra burun unutulmu olacak; k i m kendi k a r s n n burnuna bakar ki? K a r n asla gzel gzkmez, kocan asla gzel gzkmez; bir kez altn m gzellik kaybolur. k i insann birbirlerine almak, birbirlerini tanmak iin yeterince uzun bir sre birlikte yaamalarna i z i n verilmeli. Ondan nce evlenmek isteseler bile buna i z i n verilmemeli. O zaman boanmalar yeryznden silinecektir. Boanmalar vardr nk evlilikler zorlamadr ve yanltr. Boanmalar vardr nk evlilikler romantik duygularla yaplmtr. Romantik duygular bir airsen i y i d i r ve airler i y i karlar ve kocalar olarak bilinmezler. Aslnda airler neredeyse her zaman bekrdrlar; onlar oynarlar ama asla yakalanmazlar ve sonu olarak da

27 -> 70

romantizmleri hep canl kalr. Onlar i i r yazmaya devam ederler, gzel iirler... K i i airane duygularla bir kadnla ya da erkekle evlenmemelidir. B r a k dzyaz hali gelsin, sonra dzen kur. nk gnlk yaam bir iirden ok dzyaz gibidir. K i i yeterince olgun olmaldr. Olgunluk artk bir kimsenin romantik bir salak olmad anlamna gelir. K i i hayat anlar, k i i hayatn sorumluluklarn anlar, k i i bir insanla birlikte olmann zorluklarn anlar. K i i tm bu z o r l u k l a r kabul eder ve buna ramen o kimseyle yaamaya karar verir. K i i sadece cennet olacan, sadece gller olacan ummaz. K i i samalklara bel balamaz; k i i gerein kat, engebeli olduunu bilir. Gller vardr ama orada-burada pek ok diken de vardr. T m bu sorunlarn bilincindeyken, yine de yalnz kalmaktansa bu k i i y l e birlikte olmann tm bu risklere deeceine kanaat getirirsen, o zaman evlen. O zaman evlilikler asla sevgiyi ldrmeyecektir nk bu sevgi gerekidir. E v l i l i k sadece romantik ak ldrr. Ve, romantik ak insanlarn i l k ak dedikleri eydir. K i i ona gvenmemelidir. K i i onun doyurucu bir ey olduunu aklna getirmemelidir. O t p k dondurma gibidir; arada bir y i y e b i l i r s i n ama ona gvenemezsin. Hayat daha gereki, daha dzyaz olmak zorundadr. Ve evliliin kendisi hibir eyi yok etmez. E v l i l i k iinde ne gizliyse basite onu getirir, dar karr. Eer iinde sevgi gizliyse e v l i l i k onu dar kartr. ayet sevgi yalnzca bir gsteri, sadece bir yem idiyse, er ya da ge yok olmak mecburiyetindedir. Ve o zaman senin gerekliin, i r k i n k i i l i i n yzeye kar. E v l i l i k en basitinden bir frsattr, o yzden iinde her ne varsa o dar kacaktr. Sevgi e v l i l i k tarafndan yok edilmez. Sevgi nasl sevileceini bilmeyen insanlar tarafndan yok edilir. Sevgi yok edilir nk her eyden nce o yoktu; bir hayal leminde yayordun. Gereklik bu hayali yok eder. Y o k s a sevgi sonsuz bir eydir, sonsuzluun bir parasdr. Eer byrsen, eer sanat b i l i r ve hayatn gereklerini kabul edersen, o zaman her gn gelimeye devam eder o. E v l i l i k sevginin iinde byyebilecei muazzam bir frsata dnr. Sevgiyi hibir ey yok edemez. Eer varsa, gelimeye devam eder. Ama benim hissettiim odur k i , ou durumda daha en bandan beri zaten mevcut deildi. Kendini yanl anladn, baka bir ey vard; belki seks vard, cinsel ekim vard. O zaman o yok edilecektir nk bir kez bir kadnla sevitiinde cinsel ekim ortadan kalkar. Cinsel ekim sadece bilinmeyen iindir; bir kez bir kadnn ya da adamn bedeninin tadna baktn m, cinsel cazibe ortadan kalkar. Eer senin sevgin sadece cinsel bir ekim idiyse, o zaman onun kaybolmas kanlmazdr. O yzden asla sevgiyle baka bir eyi kartrma. ayet sevgi gerekten sevgiyse... "gerekten sevgiyse" derken ne demek istiyorum? Sadece dierinin mevcudiyetinin iindeyken anszn kendini mutlu hissedersen, sadece birlikte olduunuz iin zevkten sarho olursan, sadece dierinin mevcudiyeti yreinin derinliklerinde baz eyleri tatmin ederse... yreinde bir ey ark sylemeye balarsa, armoninin iine girersen demek istiyorum. Dierinin sadece mevcudiyeti beraber olmanza yardm eder; daha ok birey olursun; merkezinde, ayaklar yere basan. O zaman o sevgidir. Sevgi bir tutku deildir. Sevgi bir duygu deildir. Sevgi b i r i s i n i n bir ekilde seni tamamladnn derinden anlalmasdr. B i r i s i seni tam bir dng yapar. Dierinin mevcudiyeti seni oaltr. Sevgi kendin olma zgrl tanr sana; o sahip olma deildir. O yzden izle; hibir zaman seksi sevgi olarak dnme, yoksa kanarsn. Farknda ol ve b i r i s i y l e sadece mevcudiyetinin; baka bir ey deil, saf mevcudiyetinin yeterli olduunu hissetmeye baladnda, baka hibir ey istemediinde, yalnzca varl, sadece olmas seni mutlu etmek iin yeterli olduunda... iinde bir eyler iek amaya balar, bin bir tane lotus ieklenir, o zaman k oldun. Ve o zaman gerekliin yaratt tm z o r l u k l a r aabilirsin. P e k ok ac, pek ok kayg; hepsinin iinden yaayp geebileceksin ve sevgin giderek daha ok iek amaya devam edecek nk tm bu durumlar birer meydan okumaya dnecek. Ve senin sevgin tm bunlarn stesinden gelerek daha da ok glenecek. Sevgi sonsuzluktur. Eer varsa, o zaman srekli olarak geliir ve geliir. Sevgi balangc b i l i r ama sonu bilmez.

28 -> 70

Sayfada Ara

EBEVEYN VE OCUK
B i r ocuk sadece biyolojik olan cinsel i l i k i y l e deil, ayn zamanda derin bir meditasyon halindeki sevgi araclyla doabilir. Meditasyon halindeki sevgi b i r b i r i n i n varlnn iinde erimek demektir, sadece bedenler deil: Egolarn, dinlerini, ideolojilerini bir kenara koymaktr; basit ve masum olmaktr. ayet bir ocuk byle ebeveynler tarafndan dllenirse, o zaman ocuk hi koullanmayacaktr. Anlaman gereken birka ey var; bunlar iin kant sunamam, bunlar kantlarn tesindedir. K a n t l a r sana yalnzca deneyimlerin verecektir. rnein, biyolojik organizmann kendini ama becerisi vardr. B e l l i anlarda aar. nsan zihnindeki en kutsanm anlardr onlar nk bu anlarda sen zgrl, genilemi zn, sonsuz sessizlii ve huzuru tattn; k a r t olmayan, nefretin takip etmedii sevgi. Bu ana biz orgazm deriz. B i y o l o j i sana orgazm verir; kr biyolojiden gelen en deerli armaandr bu. Bu erime, y o k olma halindeki zgrlk anlarn meditasyon iin kullanabilirsin. inden meditasyona srayacan orgazmdan daha i y i bir hal yoktur. k i k, i k i bedende tek bir ruh olarak hissediyor... bir an iin her ey durmutur, zaman bile durmutur. Dnceler yok, z i h i n durdu. B a s i t olu halinin iindesin. B u n l a r biyolojinin tesine geebilecein kck hallerdir. B i l m e n gereken tek ey meditasyonun ne olduudur: Zamanszlk, egosuzluk, s e s s i z l i k , mutlulukla dolup tama hali, her yne yaylan bir coku, iini kaplayan bir kendinden geme hali. Bu i k i k i i arasnda biyoloji araclyla olmutur. B i r kez bunun tek banayken de gerekleebileceini bildiin zaman, sadece o koullar yerine getirmen gereklidir. B e n i m anlayma gre insan meditasyon hakkndaki bilgilerini cinsel orgazm araclyla edinmitir nk hayatta meditasyon haline bundan daha yakn bir an yoktur. Ancak, tm dinler sekse kardr. Onlar meditasyonun yanndadr ama balangcn, seni meditasyona gtrecek olan temel deneyimin tarafnda deildir. O yzden y o k s u l bir insanlk yarattlar; sadece maddi deil manevi olarak da y o k s u l . Z i h n i n i sekse k a r o kadar ok koullandrdlar k i , biyolojik bask altnda onun iine girebiliyorsun ama bu bask altnda orgazmik zgrl, sana anszn alan sonsuzluu; andaki sonsuzluu, derinlii, deneyimin uuruma benzeyen derinliini yaayamazsn. nsanolu orgazmn sonsuz mutluluundan mahrum brakld iin meditasyonun ne olduunu bilme yetisini kaybetmitir. Ve tm dinlerin istedii ey de budur: Senin hibir zaman meditasyon haline girememen; onun hakknda konuman, onun hakknda kitaplar okuman, onu aratrman, onun iin verilen konferanslara katlman... T m bunlar sende daha ok hayal k r k l yaratacaktr nk meditasyon hakkndaki her eyi entelektel olarak anlarsn ama hibir varolusal temele sahip deilsin. Damla olduun iin okyanusun da bir yerlerde var olmak zorunda olduunu kantlayacak olan deneyimin tek bir belirtisi dahi yok. Damla okyanusun varolusal kantdr. B i y o l o j i senin kiliselerinden, sinagoglarndan, tapnaklarndan ve camilerinden ok daha fazla efkatlidir. H e r ne kadar kr olsa da biyoloji senin Musa'n, K r i s h n a ' n , sa'n, Muhammed'in kadar da kr deildir. B i y o l o j i senin doandr, senin iin sadece efkati vardr onun. O sana daha yksee kman, doast bir hale geebilmen iin ihtiyacn olan ne varsa vermitir. T m yaamm ahmaklarla savamakla geti. B e n i yantlayamyorlar, iddiam ok basit: S i z hep meditasyon hakknda konuuyorsunuz ama insan hayatndan baz varolusal kantlar sunmalsnz; aksi taktirde insanlar yalnzca szleri duyacaklar. Onlara neyin mmkn olduunu fark etmelerini salayacak bir eyler vermelisiniz; sululuk duymadan, hi acele etmeden, yanl bir ey yaptn dnmeden yaplan seks. Dnyadaki en i y i ve en doru eyi yapm olacaksnz.

29 -> 70

nsanlarn hi sululuk duymadan ldrebildiini grmek ok garip t e k bir k i i deil milyonlarcas ama bir ocuu sululuk hissetmeden yaratamyorlar. B t n dinler tam bir ba belasndan baka bir ey deildir. Sadece meditasyon halinde olmaya hazr olduunda seks yap. Ve seviirken meditasyon halindeki gibi bir atmosfer yarat. Oraya kutsal bir yer muamelesi gstermelisin. Yaam yaratmak... bundan daha kutsal ne olabilir? Onu mmkn olduunca gzel, estetik, coku dolu bir ekilde yap. H i acele edilmemeli. Ve i k i k darda bylesi bir atmosferde ve ieride de sessiz bir halde olabilirlerse, mmkn olan en yksek dzeydeki bir ruhu cezp ederler. Sen bir ocuu sevgi durumuna gre dourursun. ayet bir ebeveyn ocuundan hayal k r k l duyarsa durup dnmelidir, hak ettii ocuk budur. Bu ebeveynler hibir zaman daha y k s e k ve daha gelimi bir ruhun rahme girebilmesi iin bir olanak yaratmamt nk erkek spermi ve kadn yumurtas yalnzca ruhun girebilmesi iin bir olanak yaratr. Onlar bir beden iin olanak yaratrlar ve bu sayede de baz ruhlar cisimleebilirler. Fakat sen sadece cinsel etkinliklerinin olanakl kld trden bir kimseyi cezp edeceksin. ayet dnya geri zekl ve vasat insanlarla doluysa bunun sorumlusu sensin; yani ebeveynler sorumlu demek istiyorum. Onlar hi ocuklarnn rastlantsal olduu hakknda kafa yormadlar. Rastlantsal olarak bir hayat yaratmak kadar byk bir su olamaz. Ona hazrlan. Ve anlalmas gereken en gerekli ey orgazm andr: Dncelerin olmad, zamann olmad, zihnin olmad, yalnzca saf bir farkndalk. Bu saf farkndalkta bir Gautam Buda'y ekebilirsin. Sevime tarznla daha ok A d o l f H i t l e r l e r i n , M u s s o l i n i l e r i n , Stalinlerin, Nadir ahlarn, T i m u r l e n k l e r i n , Cengiz Hanlarn cezp edilmemesi ok artcdr. Sen sadece vasat insanlar cezp edersin. En dk olanlar da cezp etmezsin nk en dk iin sevimenin neredeyse bir tecavz olmas gerekir. En yksek iinse sevimen bir meditasyon olmak zorundadr. ocuun yaam ruhun rahme girdii an balar. ayet o meditasyon halinin olduu bir yere gelirse, bir ocua onu koullandrmadan sahip olmak mmkn olabilir. Aslnda meditasyondan domu bir ocuk koullandrlamaz; o buna k a r bakaldracaktr. Sadece sradan insanlar koullandrlabilir. Ve, seviirken meditasyon halinde kalabilme kapasitesine sahip bir ift sradan bir ift deildir. Onlar ocua sayg duyacaklardr. ocuk bilinmeyenden gelen bir misafirdir ve misafire sayg duymak durumundasn. ocuklarna sayg duymayan ebeveynlerin onlarn hayatlarn mahvetmeleri kanlmazdr. " B i z i sen anne-baban olarak setin," duygularnn elik ettii sevgine, saygna, minnetine k a r l k daha derin sayg, daha ok minnet ve daha fazla sevgi greceksin. Ve b i r i s i n i sevdiinde onu koullandramazsn. B i r i s i n i sevdiinde ona zgrlk tanrsn, onu korumaya alrsn. B i r k i m s e y i sevdiinde onun sadece senin karbon kadndan bir kopyan olmasn istemezsin, onun kendine has bir birey olmasn istersin. Ve onu kendine zg klabilmek ve onun potansiyelini harekete geirmek iin tm koullar, tm z o r l u k l a r gslersin. Onu bilgili olmak ykmllnn altnda ezmezsin nk onun hakikati kendi kendine bilmesini istersin. dn alnm herhangi bir hakikat yalandr. Senin tarafndan yaanmad srece o asla bir hakikat deildir. ocua daha fazla eyler yaayabilmesi iin yardmc olacaksn. Ona T a n r vardr gibisinden yalanlar sylemeyeceksin; o bir yalan nk sen T a n r y grmedin. Senin anne-baban sana yalan syledi ve imdi onu kendi ocuuna tekrar etme sras da sana geldi. Anne-baban seni koullandrd ve hayatn ne durumda? B e i k t e n mezara upuzun bir perianlk. ocuunun hayatnn da sadece acyla, kayglarla, aresizlikle dolu bir perianlk olmasn m istiyorsun? T m K u t s a l ncil ierisinde k a r olmadm sadece tek bir ifade vardr. Bu da, " T a n r aresizlik dndaki her eyi affedebilir" ifadesidir. B u n u yazan her kimse engin bir anlaya sahip bir insan olmal. T a n r sadece bir tek eyi affedemez ve o da aresizliktir. Ancak herkes aresizlik ierisinde yayor; T a n r olsun olmasn, aresizlik tek gerekliktir. Bu kendi kendini mahvetmektir. ocuunu seviyorsan onun sevinmesine, kahkaha atmasna, zevk almasna, dans etmesine yardmc olacaksn. Ama tam tersi yaplyor.

30 -> 70

ocukluumda evdeyken bir misafir gelecek olduunda, bir yerlere gndererek benden kurtulurlard. Ve, doktora grnmem gerektii nk ka gndr souk algnlmn gemedii sylenerek bir yerlere gnderme hakknda konumaya baladklar an onlara, "Hibir eyim yok. Souk algnlm biliyorum ve doktoru da biliyorum; ne zaman gideceimi ben seeceim. En azndan bu sefer gidemem; tme ya da kanser hi fark etmez" derdim. Onlar da, "Ama neden?" diye sordular. "Eve b i r i s i gelecek biliyorum ve s i z korkuyorsunuz," dedim. Ve onlar doal olarak korkuyorlard nk onlar utandrmtm. K o n u k nemli b i r i s i olabilirdi ve ben onlarn tm i l i k i s i n i bozabilecek bir eyler yapabilirdim. B i r seferinde yemek yerken aniden glmeye baladm. T m aile bir ey olacandan ad gibi emindi nk bir misafir vard. Ama misafir ok olmutu. "Neden glyorsun?" diye sordu. "Glmenin bir sebebe ihtiyac yok. Aslnda ben size 'Neden ask suratlarla oturuyorsunuz' diye sormalym. Glmenin kendi iinde bir deeri vardr; ask suratla oturmann ise herhangi bir deeri yoktur. Ve s i z geldiiniz iin ailemdeki insanlar dahi zgn, ciddilemi grnyor. Sizde neyin yanl olduunu anlamyorum. H e r gittiiniz yere bu atmosferi de gtrr msnz?" dedim. A n s z n dans etmeye balayabilirdim. Anne-babam ve misafir arasndaki diyalog aniden k e s i l i r d i nk ben onlarn ortasnda dans ederdim. " D a r kp oynayabilirsin" derlerdi. " B e n tam olarak nerede dans edileceini biliyorum. sterseniz s i z dar kp bu hibir anlama gelmeyen aptal konumanz orada yapabilirsiniz! Hava durumundan ve mevsimlerden bahsetmek... hepiniz biliyorsunuz, ben bile biliyorum. Ne gerei var k i ? " dedim. K i b a r konumalarda ihtilafl konular asla tartlmaz nk onlar baz uzlamazlklar yaratabilir. Onlar sadece ihtilafsz eylerden bahsederler; hava durumu... Doal olarak onunla i l g i l i herhangi bir ihtilaf yoktur. Souksa souktur; scaksa scaktr. "Ve, burada sadece vaktinizi boa harcadnz size gstermek iin dans ediyorum. En i y i s i s i z de benim dansma katln!" Koullandrlmam bir ocuk pek ok adan ebeveynleri iin bir utan kaynadr. Ama ayet seviyorlarsa her eyi yapmaya hazr olacaklardr. Ve ayet bu onlara utan getirecekse bunun bir zarar yoktur. ocuklar esiz bir birey oluyor. Onun zgr kalmasna, ak kalmasna, bilinmeyen gelecek iin hazr olarak kalmasna yardm edecekler. Onun bir arayan olmasna yardm edecek, inanan b i r i s i olmasna deil. Onu bir H r i s t i y a n ya da bir M u s e v i ya da bir Mslman yapmayacak nk tm bu dinler pek ok zarar vermi durumda, bu kadar yeter de artar bile. T m dinlerin yeryznden silinmesinin zamandr. Koullandrlmam ocuklar bu mucizenin gereklemesini salayabilir nk onlar yarnn gen, olgun insanlar olacaklar ve H r i s t i y a n ve H i n d u ve Mslman olmayacaklar. Onlar sadece arayanlar olacaklar; aray onlarn dini olacak. B e n i m sannyasin tanmm budur: Onun dini araytr, incelemedir, sorgulamadr. nanlar tm sorgulamay durdurur. ocukla tm deneyimlerini payla. Onun sevgiyle dolup taan orgazmik bir anda dllendiini, sevginin varoluun muhteem bir armaan olduunu fark ettir ona. Ve, sevgiyi hayatnn merkez noktas haline getirmelisin nk sadece sevgi araclyla kr doann tesine, hibir krln varolmad, iinde hakikati gren bir kimse haline gelebilecein sperdoaya adm atabilirsin. Evet, koullandrlmam ve zgr bir ocua sahip olmak mmkndr ama bu tek bana biyoloji araclyla olanakl deildir. ayet sen sevgini tapnan, meditasyon meknn yapacak kadar cesaret sahibiysen bu mmkndr. O zaman sen halihazrda esiz olma potansiyeline sahip bir ruhu kendine ekiyor olacaksn. Ve sonra ona, sana k a r gelmeye bile balasa her t r l zgrlk olanan sun.

31 -> 70

ocuunun zgrl daha kymetlidir nk senin ocuun insanln geleceidir. Senin gnlerin geti; gelecek sana k a r olsa ne kar? Gemiten ne elde ettin? B o s u n , sen bir dilencisin. ocuunun da bo ve dilenci olmasn m istiyorsun? B t n ebeveynlerin yapmaya alt bu; kopyalarn, karbon kad kopyalarn yeniden retmek. Ve unutma, varolu sadece orijinalleri kabul eder. Karbon kad kopyalar varoluta kabul edilebilir deildir. B r a k ocuunun kendi orijinal y z olsun. Bu sende k o r k u yaratabilir, bu sende kayg yaratabilir ama bunlar senin problemlerin. ocuu hibir ekilde kstlama. Ve anne-babasna dahi k a r gelme zgrl v e r i l m i bir ocuk sana sonsuza kadar sayg duyacaktr, sana sonsuza kadar minnettar olacaktr. u an tam zdddr sz konusu olan: H e r ocuk fkeyle, hiddetle, kinle doludur nk ona yaptklar ey affedilemez bir eydir. O halde, zgrlk vererek, her ne anlama gelirse gelsin ocuun kendisi olmasna i z i n vererek, doal benliini onu nereye gtrrse gtrsn kabul ederek seni sevecek ve sana sayg duyacak bir ocuk yaratyorsun. Sadece sradan anne ve baba olmadn; yaam, zgrlk, zgnlk veren oldun. O da gzel anlar kalbinde sonsuza dek tayacak. Ve onun sana k a r duyduu minnet, kendisi iin yaplm olanlar onun da gelecek nesillere yapmas gerektii konusunda mutlak bir biimde onu ikna edecek. ayet tm nesiller ocuklara k a r sevgi ve saygyla davranacak olursa ve onlara geliecekleri zgrl tanrsa tm bu kuak atmas samal yok olup gidecektir. ocuklarna sayg duyarsan, ocuklarnla dost olursan hibir kuak atmas mmkn deildir. E B E V E Y N L E R N E K A R I B R A N L A Y I G E L T R M E K H E R Z A M A N Y D R . B u e n temel eylerden birisidir. Gurdjieff, "Anne-babanla i y i bir duygudala sahip deilsen hayatn heba etmisin demektir" demitir. nk bu ok derinlerde k k salm bir eydir... ayet seninle ebeveynlerin arasnda baz kzgnlklar srerse hibir zaman huzur bulmayacaksn. Nerede olursan ol biraz sululuk duyacaksn. H i b i r zaman onu unutamayacak ve affedemeyeceksin. Ebeveynler sadece sosyal bir i l i k i deildir. Sen onlar araclyla geldin; sen onlarn bir parassn, onlarn aacnn bir dalsn. Sen hl onlarn iinde kklenmi durumdasn. Ebeveynler ldnde, iinde bir yerde ok derinde kklemi bir eyler lr. Ebeveynler ldnde i l k kez yalnz, kklerinden sklm hissedersin. O yzden onlar saken yaplabilecek her ey yaplmaldr. Bu sayede bir anlay ortaya kar ve sen onlarla iletiim kurabilirsin ve onlar da seninle iletiim kurabilirler. O zaman baz eyler y e r l i yerine oturur ve hesaplar kapatlr. O zaman dnyadan ayrldklarnda k i bir gn ayrlacaklar kendini sulu hissetmeyeceksin, piman olmayacaksn; baz eylerin y e r l i yerine oturmu olduunu bileceksin. Onlar seninle mutluydu; sen de onlarla mutluydun. Sevgi i l i k i s i anne-babalarla balar ve onlarla biter. T a m bir embere dnr. ember bir yerden k r l r s a , tm varln huzursuz olarak kalacaktr. K i i kendi ebeveynleriyle iletiim kurabildiinde engin bir mutluluk hisseder. B u , dnyadaki yaplmas en zor eydir nk aradaki mesafe ok byktr. Anne-babalar asla senin bir yetikin olduunu dnmezler ve o yzden de asla seninle dorudan iletiim kurmazlar. Sana basite emrederler, "unu yap" ya da "bunu yap" derler. H i b i r zaman senin zgrln ve ruhunu, varln hesaba katmazlar... sayg yoktur. Onlar dinlemene almlardr. B i r ocuk ta en bandan beri rahatsz hissetmektedir nk ne zaman anne-babalar, "unu yap" veya "bunu yap" ; dediinde, zgrlnn krpldn hisseder. Basklanyor. O direnir, ierler ve onun direnci bir yara gibi devam eder. Mesafe giderek byr, byr. K p r kurulmaldr. ayet annenle i l i k i n e bir kpr kurarsan anszn tm yeryzyle senin aranda bir kpr kurulduunu hissedeceksin. Yerde daha ok kklendin. ayet babanla i l i k i n e bir kpr kurarsan, gkyznde evindesindir. Onlar yeryzyle gkyznn simgeleri, temsilcileridir. Ve insansa, yere de ge de muhta olan bir aa gibidir.

32 -> 70

Sayfada Ara

SEVG ARTI FARKINDALIK ETTR VARLIK

Sevgi manevi geliim iin bir zorunluluktur. Ve buna ilaveten sevgi bir ayna gibi ilev grr. Seni seven bir insann gzlerinde kendi yzne bakmadn srece k i m olduunu bilmen ok zordur. T p k f i z i k s e l yzn grmek iin aynaya bakmak zorunda olduun gibi, manevi yzn grmek iin de sevgi aynasna bakmak zorundasn. Sevgi manevi bir aynadr. O seni besler, seni btnler, seni isel yolculua hazr hale sokar, sana hakiki yzn hatrlatr. D e r i n sevgi anlarnda yansmalar halinde geliyor bile olsa hakiki yzn anlk grntleri vardr. T p k bir dolunay gecesi Ay'n glde, dingin bir glde yansmasn grmen gibi, ayn ekilde sevgi de bir gl gibi ilev grr. Glde yansyan Ay gerek A y ' arayn balangcdr. Glde yansyan Ay' hi grmemi olsaydn hakiki A y hi aramayabilirdin. T e k r a r tekrar A y ' aramaya gle gideceksin nk balangta gerek Ay'n orada olduunu; gln dibinde, aalarda bir yerlerde olduunu dneceksin. Defalarca dalacaksn ve yukar bo ellerle kacaksn; Ay' orada bulamayacaksn. Sonra bir gn belki de bu Ay'n sadece bir yansma olduu aklna gelecek. Bu muhteem bir kavraytr; ancak o zaman yukar doru bakabilirsin. ayet bu bir yansmaysa o zaman Ay nerede? O, tam z t ynne bakman gereken bir yansmadr. Yansma gln derinlerindeydi; gereiyse gln zerinde bir yerde olmak zorunda. l k kez yukar doru bakarsn ve yolculuk balamtr. Sevgi sana meditasyonun anlk grntlerini, Ay'n gldeki yansmalarn sunar; onlar yansmalar

olduundan A y ' n kendisi deildir. O nedenle sevgi hibir zaman seni tatmin etmez. Aslnda, sevgi seni giderek daha ok tatminsiz, honutsuz brakacaktr. Sevgi giderek daha da ok sana neyin mmkn olduunu fark ettirir ama maln kendisini sana teslim etmez. O seni hayal k r k l n a uratr ve yalnzca derin hayal k r k l halinde kendi varlna dnmen mmkndr. Yalnzca sevgililer meditasyonun keyfini bilirler. H i sevmemi olanlar ve sevgide hi hayal k r k l yaamam olanlar, A y ' ararken sevgi glne hi dalmam ve hi hayal k r k l n a uramam olanlar gkteki gerek Ay'a hi bakmayacaklar. Onun farkna hi varmayacaklar. Seven k i i n i n eninde sonunda dindar olmas kanlmazdr. Ancak sevmeyen k i i rnein, kimseyi sevemeyen, sadece gc seven politikac hibir zaman dindar olmayacaktr. Yahut paraya taknts olan k i i sadece paray seven k i i , yalnzca bir tek sevgi, para sevgisini bilen k i i hibir zaman dindar olmayacaktr. P e k ok nedenden onun iin bu ok zor olacaktr. Paraya sahip olunabilir; paray eline alp ona sahip olabilirsin. Paraya sahip olmak kolaydr, bir sevgiliye sahip olmaksa zordur; hatta imknszdr. Sahip olmaya alacaksn ama yaayan bir kiiye nasl sahip olabilirsin? Yaayan k i i her frsatta direnecektir, en azndan mcadele edecektir. H i kimse zgrln y i t i r m e k istemez. Sevgi zgrlk kadar deerli deildir. Sevgi muhteem bir deerdir ama zgrlkten yksekte deildir. O yzden k i i seviyor olmay ister ama sevgi tarafndan hapsedilmek istemez. Bu nedenle er ya da ge hayallerinin y k l m olduunu hissedersin. Sahip olmaya alrsn ve ne kadar sahip olmaya alrsan sevgi de o kadar imkanszlar ve dieri senden giderek daha ok uzaklamaya balar. Ne kadar az sahip olursan, dierine o kadar yakn hissedersin. Eer hi sahip olmazsan, eer klar arasnda akmakta olan bir zgrlk varsa muhteem bir ak vardr. H e r eyden nce, bir insana sahip olma abas baarsz olmaya mahkmdur. Bu baarszln ierisinde kendine doru savrulacaksn. k i n c i s i , bir kimseye sahip olmamay renmisen, zgrln sevgiden daha y k s e k bir deer, sevgiden ok ok daha stn bir deer olduunu renmisen, er ya da ge zgrln seni kendine getirdiini greceksin, zgrlk senin farkndaln, meditasyonun haline gelecek. zgrlk meditasyonun dier yzdr. Ya zgrlkle bala ve farknda olacaksn ya da farkndalkla bala ve zgrleeceksin. B i r l i k t e hareket ederler. deneyimdir, olgunluk iin ok gereklidir. Margery W i l l i a m s ' n gzel kitab T h e Velveteen Rabbit'te (Pel Tavan) sevgi yoluyla gerek olmann Sevgi alttan alta bir eit k l e l i k t i r ama gerekli bir

33 -> 70

ok gzel bir tanmlamas vardr. Tavan bir gn " G E R E K nedir?" diye sordu. "inde vzldayan bir eylerin ve bir tutamacnn olmas anlamna m gelir?" "Gerek senin neyden yapldn deildir" dedi Z a y f At. "O senin bana gelen bir eydir. B i r ocuk seni ok, ok uzun zamandr sevdiinde, yalnzca oynamak deil ama G E R E K T E N sevdiinde, o zaman Gerek olursun." "Canm yanar m?" diye sordu Tavan. "Bazen" dedi Z a y f At, umursamazsn." her zaman drst olduu iin. "Gerek olduunda cannn yanmasn

"Hepsi bir anda olup dayanlmaz bir hal mi alr, yoksa azar azar m olur?" diye sordu. "Hepsi bir anda olmaz" dedi Z a y f At. "O hale gelirsin. U z u n zaman alr. Bu yzden kolayca k r l a n ya da k e s k i n kenarlar olan veya dikkatlice korunmas gereken insanlarn bana s k l k l a gelmez. Genellikle Gerek olana kadar tylerinin ou sevilirken yolunmu ve gzlerin dm ve balant yerlerin gevemi olur, ok pejmrde bir hal alm olursun. Ancak bunlarn hibir nemi yoktur nk bir kez Gerek olduunda sadece anlayamayan insanlarn haricinde irkin olamazsn. B i r kez Gerek oldun mu bir daha sahte olamazsn. O sonsuza dek srer." Sevgi seni gerek yapar; aksi taktirde sadece bir fantezi, iinde madde olmayan bir hayal olarak k a l r s n . Sevgi sana maddeyi verir, sevgi sana btnlk verir, sevgi seni znle bir yapar. Ancak bu, yolun sadece yarsdr; dier y a r s meditasyonda, farkndalkta tamamlanmaldr. Fakat sevgi seni dier yarya hazrlar. Sevgi balangtaki yardr ve farkndalk ise sondaki yardr. Bu i k i s i n i n arasnda Tanrya e r i i r s i n . Sevgi ve farkndalk arasnda, bu i k i yaka arasnda varln rma akar. Sevgiden kama. T m alaryla onun iinden ge. Evet, actr ama ksan umursamazsn. Aslnda tm bu aclar seni glendirir. Bazen gerekten ok kt, berbat bir ekilde cann yanar ama tm bu yaralar seni k k r t m a k iin, sana meydan okumak iin, seni daha az uyur halde tutmak iin gereklidir. T m bu tehlikeli durumlar seni tetikte tutmak iin gereklidir. Sevgi zemini hazrlar ve meditasyon tohumu ise sevgi topranda ve sadece sevgi topranda byyebilir. O yzdendir k i , k o r k u yznden dnyadan kaan k i i l e r hibir zaman meditasyonu bulamazlar. Himalaya maaralarnda hayatlar boyunca birlikte oturabilirler; meditasyonu bulamayacaklar. Bu imknszdr; onu kazanamadlar. l k olarak dnyada onu kazanmalsn; nce zemini hazrlamalsn. Ve zemini hazrlayan ise sadece sevgidir. O nedenle ben dnyadan vazgemende srarc deilim. Onun iinde ol, onun meydan okumalarn kabul et, onun tehlikelerini, aclarn, yaralarn kabullen. inden ge. Ondan kama, kestirme bir yol aramaya alma nk yle bir ey yok. Bu bir mcadele, etin bir ey, y o k u yukar doru bir grev ama k i i byle byle zirveye ular. Ve bu, zirveye bir helikopterle braklm olmaktan ok daha fazla, ok ok daha fazla zevk verir nk o zaman oraya gelimemi olarak ulamsndr; ondan zevk almayacaksn. Aradaki f a r k bir dn. Everest'e ulamak iin ok s k alrsn. O ok tehlikelidir; yolda lmek iin her trl olaslk vardr, zirveye hibir zaman ulaamamann bin bir trl olasl, tehlikeleri, r i z i k o l a r vardr. H e r admda lm seni bekliyor, baarl olmaktan ok yenilgiye uramann pek ok olasl ve bir sr tuzak. Y z olasln iinde varabilme olasl sadece bir tane. Fakat zirveye yaklatka iinde ykselen zevk oalyor. R u h u n ykseklerde uuyor. Onu sen kazandn, o bedava deil. Ve ona daha ok dedike, ondan daha ok zevk alacaksn. O zaman hayal et; bir helikopterden zirveye braklabilirdin. Zirvede duracaktn ve ok aptal, salak grnecektin; orada ne yapyorsun yle? B e dakika iinde i i n bitecekti, "Tamamdr onu grdm! P e k bir ey yok burada!" diyecektin.

34 -> 70

Yolculuk hedefi yaratr. Hedef yolculuun sonunda bir yerde oturmuyor, yolculuk her admnda onu yaratyor. Yolculuun kendisi hedeftir. Yolculuk ve hedef birbirinden ayr deil, onlar i k i ayr ey deil. Son tm yola yaylm durumda; tm aralar sonu iinde barndryor. O nedenle hibir zaman yaama, canl olma, sorumlu olma, kendini adama, i l g i l i olma frsatlarnn hibirini karma. B i r korkak olma. Yaamla yzle, onunla karla. Ve yava yava iinde bir eyler kristalize olacak. Evet, bu zaman alr. Z a y f At hakl: "Genellikle Gerek olana kadar tylerinin ou sevilirken yolunmu ve gzlerin dm ve balant yerlerin gevemi olur, ok pejmrde bir hal alm olursun. Ancak bunlarn hibir nemi yoktur nk bir kez Gerek olduunda i r k i n olamazsn. Sadece anlayamayan insanlar haricinde... B i r kez Gerek oldun mu bir daha sahte olamazsn. O sonsuza dek srer." O sonsuzdur. Ancak, k i i onu kazanmaldr. Tekrarlayaym: Hayatta hibir eyi bedava elde edemezsin. Ve ayet elde edersen de ie yaramaz. demelisin ve ne kadar ok dersen ondan o kadar ok yararlanrsn. Eer tm yaamn sevgi iin r i s k e edersen, elde ettiin ey muhteem olacaktr. Sevgi seni kendine dndrr; sana biraz meditasyon yansmas verecektir. l k meditasyon anlar sevgide gerekleir. Ve o zaman bu enstantanelere, sadece enstantanelere de deil, o deneyimlere ulamak iin iinde muhteem bir arzu ykselir, bylece o hallerde sonsuza ve sonsuza dek yaayabilirsin. Sevgi sana meditasyonu tattrr. Sevgi dolu, orgazmik bir deneyim samadhi'nin, sonsuz mutluluun i l k deneyimidir. O seni daha ok susatr. A r t k neyin mmkn olduunu biliyorsun ve artk sradan olanla tatmin olamazsn. K u t s a l olan iine nfuz etti, kutsal olan kalbine ulat. T a n r kalbine dokundu, sen de bu dokunuu hissettin. A r t k sonsuza dek bu ann iinde yaamak i s t e r s i n , bu ann senin tm yaamn olmasn istersin. yle de olur ve yle olmad srece insan doyuma ulamadan kalr. B i r taraftan sevgi sana muhteem keyifler sunacak ve dier taraftan da sana hi bitmeyen mutluluk iin bir susamlk bahedecek.

Sayfada Ara

YOL AYRIMINDA DURMAK

SONSUZLUK ZAMANA GRDNDE
inde yaadmz zaman yataydr. O, Adan B'ye, B'den C'ye, C'den D'ye dorudur; bir izgi zerindedir. Sonsuzluk dikeydir. O, Adan B'ye, B'den C'ye deildir. O, Adan daha ok Aya, daha da ok Aya dorudur. O srekli yukar doru gider. Sonsuzluun zamana girdii anlar ok nadirdir nk o sadece meditasyon olgunlamaya eritiinde, en derindeki znle temasa getiinde gerekleir. A n s z n bir yol ayrm olduunu fark edersin. B i r yol yatay; dier bir deyile sradan, vasat, anlamsz ve sonunda lme gtren ynde gider. Yatay yol srekli olarak mezarla doru hareket eder. Size hikyeyi anlatmtm, pek ok adan nemlidir. htiaml bir hkmdar ryasnda bir glge grr ve ryasndayken bile korkar. Glgeye sorar: "Ne istiyorsun?" Glge, " B i r ey istemeye gelmedim. Sadece sana bu akam gnbatmnda, doru yerde son nefesini soluyacak olduunu sylemek iin geldim. Normalde insanlara bu bilgiyi vermek iin gelmem ama sen grkemli bir imparatorsun, bu sadece sana sayg gstermek iin byle oldu" demi. mparator o kadar k o r k m u t u ki ter iinde uyand, ne yapacan bilemedi. A k l n a gelen tek ey tm bilge k i i l e r i , astrologlar, khinleri ryann anlamn bulmalar iin armakt, R y a analizinin Sigmund Freud'dan kaynakland dnlr; bu doru deil, bin y l nce bu imparator ile balamtr!

35 -> 70

Gecenin bir yarsnda bakentin tm khinleri, tm bilgeleri, bir ekilde gelecekle ilgilenen herkes r y a yorumcular arld ve hikye anlatld. Hikye basitti ama hepsi tm kutsal yaztlarn getirmilerdi ve aralarnda tartmaya baladlar: "Anlam bu olamaz" ya da "Anlam u olmak zorunda." Zaman boa harcadlar, gne domaya balad. K r a l n , kendi babas ok erken yalarnda ld iin ona babalk etmi olan yal bir hizmetkr vard. Olu ok genti ve babas da onu koruma grevini hizmetkra vermi ve yle demiti: "Onun benim yerime gemesine ve krall yitirmemesine dikkat etmelisin." Hizmetkr baarmt ve artk ok yalyd. Ancak ona bir hizmetkr olarak davranlmamt, nerdeyse bir baba gibi sayg grmt. mparatora yaklap, "Sana i k i ey sylemek istiyorum. B e n i her zaman dinledin. B e n bir khin ya da astrolog deilim ve burada kutsal metinlere danlarak ne trden samalklar dndn anlamyorum. T e k bir ey k e s i n ; bir kez gne dodu mu, gnbatm ok uzakta deildir. Ve bu insanlar, szde irfan sahibi insanlar yzyllardr hibir ekilde bir sonuca varamadlar. Yalnzca bir gnde... tartacaklar, kavga edecekler, birbirlerinin iddialarn rtecekler ama onlarn bir f i k i r birliine, bir sonuca ulaacan umut edemezsin" dedi. " B r a k onlar tartsn. B e n i m nerim, dnyadaki en i y i atlara sahipsin" o gnler atlarn dnemiydi "atlara bin ve mmkn olduunca hzla ka buradan. u kesin ki senin burada olmaman lazm; buradan ok uzakta olmalsn." ok basit olmasna ramen mantklyd, rasyoneldi bu. mparator, byk dehalar ve bilge k i i l e r tartrken oradan ayrld; onun ayrldn anlamamlard bile. Ve onun kesinlikle tm imparatorlua bedel bir at vard. Atyla ok gurur duyard, bu gce sahip baka bir at daha bilinmiyordu. Ve at ile imparator arasnda ylesine byk bir sevgi, ylesine derin bir ba, bir eit ahenk vard k i . mparator ata, "Grnen o ki lmm yaklayor. Bu glge lmden baka bir ey deildi. B e n i buradan mmkn olduu kadar uzaa gtrmek zorundasn" dedi. At ban sallad. Ve szn yerine getirdi. Akam olduunda, gne batarken kralln yzlerce kilometre uzandaydlar. K l k deitirip dier kralla girdiler. mparator ok mutluydu. Attan indi ve at bir aaca balyordu nk ne kendisi ne de at hibir ey yememiti. "Sa ol dostum. imdi senin ve benim yiyeceklerimizi hazrlayacam. ok uzaktayz, korkmaya gerek yok. Ama sen, hakknda sylenen hikyelerin doruluunu kantladn. Neredeyse bir bulut gibi, ylesine hzla yol aldn k i " dedi ata. Ve at aaca balarken karanlk glge ortaya kt ve imparatora, "Baaramayacandan korktum ama atn muhteem. Ona da teekkr ediyorum; yer buras ve zaman da bu zaman. Ve, endielenmitim; o kadar uzaktaydn k i , seni nasl buraya getirebilecektim? At kadere hizmet etti" dedi. Garip bir hikye ama yatay olarak nereye gidersen, ne kadar hzla gidersen git bir mezarlkta duracan gsteriyor. Garip ama her an mezarlarmz bize doru yaklayor; hi hareket etmesen bile mezarn sana doru geliyor. Zamann yatay hatt dier bir deyile insann lmlldr. Ama varlnn merkezine, en derindeki zne ulaabilirsen i k i yol grebilirsin: B i r i s i yatay, dieriyse dikey. H r i s t i y a n hann pek de H r i s t i y a n olmadn renmek seni artacaktr. O ok eski, Doulu, Aryan semboldr; swastika. Bu yzden kendisinin en saf Aryan kanlarndan birisine sahip olduunu dnen A d o l f H i t l e r swastikdy kendisine sembol olarak seti. B i r swastika birbirini kesen i k i izgiden baka bir ey deildir. Hindistan'da neden olduunu bilmeden i hayatndaki herkes her y l n balangcnda yeni defterlerine bir swastika 'yla balarlar. H r i s t i y a n ha swastika 'nn basit bir parasdr. Ama o da ayn eyi temsil eder: yatay ve dikey. sa'nn elleri yataydr; ba ve varl ise baka bir yn iaret etmektedir. B i r meditasyon anndayken anszn i k i dorultuda hareket edebileceini grrsn; ya yatay, ya da dikey. D i k e y , s e s s i z l i k l e r i , sonsuz mutluluklar, zevk anlarn ierir; yatay elleri, i l e r i , dnyay ierir. B i r kimse kendisini bir yol ayrm olarak bir kez bildi mi dikey hakknda ilgisiz, meraksz kalamaz. Yatay olan o biliyor ama dikey, lmn olmad, k i i n i n gitgide daha ok k o z m i k btnn bir paras haline geldii, k i i n i n tm kleliinden, hatta bedenin kleliinden dahi kurtulduu sonsuzlua bir kap aar.

36 -> 70

Gautam Buda, "Doum acdr, yaam acdr, lm acdr" demitir. Syledii ey yatay olanda hareket etmenin srekli bir strap olduu, ac dolu olduuydu. Senin yaamn zevkin, dansn hayat olamyor; ayet hepsi buysa intihar tek zmdr. ada, modern B a t n n varoluuluk felsefesinin Jean Paul Sartre, Jaspers, Heidegger, Kierkegaard ve dierlerinin f e l s e f e s i n i n varm olduu sonu hayatn anlamsz olduudur. Ve yatay dzlemde yledir de. nk o basite straptr ve acdr ve hastalktr ve b i t k i n l i k t i r ve y a l l k t r . Ve sen tm evren kadar engin bir bilince sahipken kck bir bedende hapsedildin. D i k e y bir kez kefedildiinde k i i dikey dorultuda hareket etmeye balar. Bu dikey dorultu dnyadan vazgemen gerektii anlamna gelmez ama artk dnyaya ait olmadn, dnyann geici olduu, nemini yitirdii anlamna gelir. Dnyadan vazgemen ve dalara ve manastrlara kaman gerektii anlamna gelmez. Bu yalnzca nerede olursan o l daha nceden mmkn olmayan manevi bir hayat yaamaya baladn anlamna gelir. nceden bir dadnktn; imdiyse bir iednk oldun. Beden sz konusu olduunda bunu kolaylkla becerebilirsin; ayet bedenin olmadnn anmsanmas varsa. Fakat beden dikey dorultuda yol almak iin pek ok yoldan kullanlabilir. Kapkaranlk yatay hayatna dikey dorultunun girmesi, sadece tek bir k huzmesinin gelmesi aydnlanmann balangcdr. A y n y m gibi grneceksin ama ayn olmayacaksn. Grebilecek netlie sahip olanlar iin de ayn grnmeyeceksin ve en azndan kendin iin bir daha asla ayn grnmeyeceksin ve asla ayn olamazsn. Dnyann iinde olacaksn ama dnya senin iinde olmayacak. H r s l a r , arzular, kskanlklar buharlamaya balayacak. Onlardan vazgemek iin hibir abaya gerek kalmayacak. Yalnzca senin dikey dorultuda yaptn hareket. Ve onlar kaybolmaya balar nk onlar dikey dorultuda var olamazlar. Onlar sadece herkesin rekabet iinde olduu, herkesin tutkuyla dolu olduu, g arzusuyla, byk bir tahakkm etme arzusuyla, ok zel b i r i s i olma arzusuyla dolup tat yatayn karanlnda var olabilirler. D i k e y dorultuda tm bu aptallklar basite yok olur. O kadar hafif, o kadar arlksz hale gelirsin k i , tpk bir lotus iei gibi; o sudadr ama su ona dokunmaz. Dnyadasn ama artk dnyann senin zerinde bir etkisi yoktur. Aksine, sen dnyay etkilemeye balarsn; bilinli bir aba ile deil de, saf varlnla, mevcudiyetinle, zarafetinle, gzelliinle. O iinde gelitike etrafnda yaylmaya balar. A k kalpli insanlara dokunacak o. Ve kapal kalpleriyle; tm pencereleri, tm kaplar kapal yaam insanlarysa korkutacak. Onlar bylesi bir kimseyle temas kurmayacaklar. Ve byle bir kimseyle niin temas kurmadklarna kendilerini ikna etmek iin binlerce bahane, binlerce yalan uyduracaklar. Ama temel gerek u ki onlar kendilerini ortaya koymaktan korkarlar. D i k e y olarak hareket eden bir insan neredeyse bir ayna halini alr. Ona yaklaacak olursan gerek yzn greceksin; i r k i n l i k l e r i n i greceksin, srekli devam eden h r s l l n greceksin, dilencilik yaptn tasn greceksin. B e l k i bir baka hikye sana yardm edecektir. Sabahn erken saatlerinde bir adam; dilendii tasyla bir dilenci kraln bahesine girer. K r a l sabah yryleri yapmaya gelirdi; aksi taktirde kralla bulumak imknszd. zellikle de bir dilenci iin; tm brokrasi mekanizmas onu engellerdi. O yzden brokrasinin olmad, kraln yalnz olup, doada sessiz kalarak, doann zerine yadrd canll ve gzellii imek istedii bir zaman seti. Dilenci onunla orada karlat. K r a l , "imdi zaman deil... ben kimseyi grmek istemiyorum" dedi. Dilenci de, " B e n bir dilenciyim. Senin brokrasin ok zor ve bir dilenci iin seni grmek imknsz. B e n i kabul etmeniz iin srar ediyorum" dedi. K r a l ondan kurtuluvermeyi dnd. "Ne istiyorsun? Sadece iste ve onu elde edeceksin. B e n i m sabah sessizliimi bozma" dedi.

37 -> 70

Dilenci de, "Bana bir ey t e k l i f etmeden nce bir kez daha dnn" dedi. K r a l : "Sen garip bir adama benziyorsun. H e r eyden nce, kraldan seni kabul etmesini srar ederek baheye izinsizce girdin. Ve imdi de ben sana ne dilersen dile diyorum. Sadece benim huzurumu, sessizliimi bozma." Dilenci gld. "Bozulabilen bir huzur, huzur deildir. Ve rahatsz edilebilen bir s e s s i z l i k sadece bir hayaldir, gerek deil" dedi. O an kral dilenciye bakt. ok, ok nemli eyler sylyordu. "uras kesin k i , bu sradan bir dilenciye benzemiyor" diye dnd kral. Ve dilenci de tekrar, " B u n u bir kez daha dnmenizi istiyorum nk istediim ey sadece dilenci tasm herhangi bir ey ile doldurmanz ve gideceim. Ama dolmal" dedi. K r a l kahkaha att. "Sen lgn bir adamsn. Dilenci tasnn dolmayacan m dnyorsun?" diye sordu. Hazinedarn ard ve ona, " B u adamn dilenci tasn elmaslarla ve deerli talarla doldur" diye buyurdu. Hazinedar neler olmu olduu hakknda hibir ey anlamad. K i m s e dilencilerin taslarn elmaslarla doldurmazd. Ve dilenci hazinedara, "Unutma, dilenci tasm dolmadan buradan bir yere gitmeyeceim" diye hatrlatt. Bu bir dilenciyle bir kral arasndaki bir meydan okumayd. Ve hikye sonrasnda ok garip bir hal alr... Elmaslar dilenci tasna dkld zaman, iine dklr dklmez ortadan kayboluyordu. K r a l ok utanm haldeydi. Ama yine de, "Ne olursa olsun, tm hazinem bitse bile bir dilenci tarafndan alt edilemem. B e n ne ihtiaml imparatorlar yendim" dedi. Ve tm hazine kayboldu! Sylenti tm bakentte yayld ve neler olduunu grmek isteyen binlerce insan topland. K r a l hi byle titrerken, s i n i r k r i z l e r i geirirken grmemilerdi. Sonunda, artk hazinede hibir ey kalmadnda ve dilenci tas hl e s k i s i kadar bo olduunda, kral dilencinin ayaklarna kapand ve " B e n i affetmek zorundasn, anlayamadm. Bu tr eyler hakknda hi dnmemitim. Yapabileceimin en i y i s i n i yaptm ama imdi... artk sana sunabileceim hibir ey yok. ayet bana bu dilenci tasnn s r r n sylersen beni affetmi olduunu dneceim. Garip b i r dilenci tas; sadece birka elmas onu doldururdu ama benim tm hazinemi ald" dedi. Dilenci kahkaha att ve "Endielenmene gerek yok. Bu bir dilenci tas deil. B i r insan kafatas buldum ve o kafatasndan da bu dilenci tasn yaptm. O eski alkanlklarn unutmam. Kendi dilenci tasnn iine, kendi kafana hi baktn m? Ona bir ey ver ve o daha fazlasn ve daha fazlasn ve daha fazlasn isteyecek. O sadece bir tek lisan biliyor, 'daha fazla'. O her zaman bo, o her zaman bir dilenci" dedi. Yatay dorultuda sadece dilenciler vardr nk onlarn hepsi daha fazlas iin didiniyor ve daha fazlas tatmin edilemez; istediin bir duruma gelemeyeceinden deil fakat oraya vardnda daha y k s e k pozisyonlar vardr. B e l k i bir anlk bir mutluluk parlts ve sonraki an yeniden ayn keder ve daha fazlas iin yaptn ayn yar. Daha fazla f i k r i n i doyuramazsn. Kendi iinde tatmin edilemez bir eydir o. Ve bu yatay dorultudur, daha fazla ve daha fazlann dorultusu. D i k e y dorultu nedir? Tamamyla bombo olana kadar, hi kimse olma noktasna kadar daha az ve daha az ve daha az olmaktr. Sadece, kumun zerine bile deil, suya atlm bir imza; henz atamadn bile ve kaybolup gitti. D i k e y dorultunun insan hakiki sannyasiridir. O hi kimse olmaktan son derece memnundur, kendi isel boluunun saflndan son derece mutludur nk sadece boluk saf olabilir. O plaklndan kesinkes memnundur nk sadece hibir ey olmama hali evrenle uyum iinde olabilir. B i r kez evrenle ahenk gerekletiinde bir anlamda artk sen yoksundur; eski sen anlamnda artk yoksun. Ama i l k defa sen tm evrensin. En uzaktaki yldzlar bile senin iinde. Senin yokluun onlar ierir. iekler ve Gne ve Ay... ve tm varoluun mzii. A r t k sen bir ego deilsin, senin "ben"in yok oldu. Ancak bu sen yok oldun demek deildir. T a m aksine, "ben" in yok olduunda sen ortaya ktn. " B e n " olmadan, hibir ego duygusu olmadan, daha fazlasn istemeden olmak ylesine muhteem bir k e y i f t i r k i . Daha fazla ne isteyebilirsin? Senin yokluun vardr; bu y o k l u k iinde sen fethetmeden tm

38 -> 70

evren olursun. O zaman akyan kular yalnzca senin dnda arklar sylemiyor. Onlar dardaym gibi grnr nk bu beden engel yaratr. D i k e y dorultuda giderek daha ok b i l i n l i l i k ve giderek daha az beden olursun. Bedenle tm zdeleme ortadan kalkar. Yokluun iinde bu kular, bu iekler, bu aalar senin iinde olacak ve bu gzel sabah senin iinde olacak. Aslen, o zaman " d a r s " olmayacak. H e r ey senin grn haline gelmitir. Ve sen, her eyin senin iine dnt zaman olduundan daha zengin bir hayata sahip olamazsn. Gne ve Ay ve yldzlar ve zamann ve uzayn tm sonsuzluu senin iinde olduunda... daha ok ne isteyebilirsin? Aydnlanmann tam olarak anlam budur: B i r ego olarak o kadar var olmama haline gelirsin k i , tm varolu okyanusu senin bir paran haline gelir. B y k bir H i n t l i m i s t i k olan K a b i r eitimsizdi ama ylesine byk nemde szler yazmtr k i . lmeden nce bu ifadelerinden b i r i s i n i dzeltmitir. Genken ok gzel bir sz yazmtr: "Sabah gneindeki bir damla bir inci gibi lotusun zerinden kayp okyanusa gidiyor... A y n s bana da oldu" demitir. "Arayp duruyorum, dostum. Kendimi bulmaktansa, kozmosun iinde kayboldum. Damla okyanusun iinde kayboldu." T a m lmeden nce, gzlerini kaparken olu Kamal'a, "Ltfen ifademi deitir" demitir. Kamal da, "Her zaman onda bir eylerin yanl olduundan phelenmitim" dedi. Ve nceden kendisinin dzelttii kendi y a z s n ona gsterdi. Dzeltme daha K a b i r farkna varmadan nce yaplm durumdayd. Bu yzden K a b i r ona Kamal i s m i n i vermiti; "Sen bir mucizesin." Kamal "mucize" demektir. Ve bu adam bir mucizeydi. Kabir'in istedii satr deitirmiti: "Dostum, kendimi arayp duruyordum. Kendimi bulmaktansa, tm dnyay, tm evreni buldum. Damla okyanusun iinde kaybolmad ama okyanus damlann iinde kayboldu." Ve okyanus damlann iinde kaybolduunda, bu, sadece damla s n r l a r n kaybediyor demektir, baka bir ey deil. D i k e y dorultuda daha az ve daha az ve daha az ve daha az hale gelirsin. Ve bir gn artk yoksun. B i r Z e n U s t a s olan R i n z a i ok garip ama gzel bir alkanla sahipti. H e r sabah uyanmadan evvel, gzlerini amadan evvel, " R i n z a i hl orada msn?" diye sorard. M r i t l e r i , "Ne tr bir samalk bu?" diye sordular. O da, "Cevabn 'Hayr. Varolu var ama R i n z a i yok' olaca an bekliyorum" dedi. nsan bilincinin ulaabilecei en yksek zirve budur. Nihai kutsanma budur. Ve k i i bu dorua ulamad srece krlemi, strap ierisinde, ac eker vaziyette karanlk patikalarda kalacaktr. P e k ok bilgi toplayabilir, ok byk bir lim olabilir ama bunun bir yarar olmaz. Yalnzca bir ey, ok basit bir ey tm dinsel deneyimlerin zdr ve bu da meditasyondur. e doru gidersin. Dncelerinin kalabalnn dna kmak zor olacak ama sen dncelerin deilsin. Kalabaln dna kabilirsin, dncelerin ve kendin arasnda bir mesafe yaratabilirsin. Ve mesafe bydke, dnceler lm yapraklar gibi dmeye balayacaklar nk sen ve senin dncelerle oluturduun k i m l i k onu beslemektedir. Onlar beslemeyi durdurduunda dnceler var olamazlar. H i b i r yerde kendi bana ayakta duran bir dnce grdn m? Ve sadece kaytsz kalmay dene; Gautam Buda'nn bunun iin kulland szck upekshddr. Yalnzca tm zihne k a r k a y t s z ol ve mesafe oluacak ve sonra, oradan da tm dnceleri beslemenin durduu bir noktaya gel. Onlar basite ortadan kalkar; onlar sabun kpdr. Ve tm dncelerin yok olduu an geldiinde kendini, " R i n z a i hl orada m s n " sorusunu sorar halde bulacaksn. Ve cevabn, "Hayr. u R i n z a i denen adam da kim?" olduu o muhteem an, o grkemli, nadir frsat bekleyeceksin. Bu s e s s i z l i k meditasyondur ve o bir yetenek deildir. H e r k e s bir Picasso, bir Rabindranath, bir Michelangelo olamaz; bunlar yetenektirler. Fakat herkes aydnlanabilir nk o bir yetenek deildir; o senin iinde tadn, farknda olmadn doandr. Ve ayet dncelerle evrilmi olarak durursan

39 -> 70

farknda olmadan kalacaksn. Nihai gerekliin farkndal onu engelleyecek hibir ey olmadnda, boluk seni sarmaladnda ykselecektir. D i k e y dorultu nadirdir. B e l k i de varoluta ender bulunan tek eydir nk o seni sonsuzluk yolculuuna ve lmszle gtrr. Bu yolda aan iekler z i h i n iin kavranabilecek eyler deildir ve gerekleen deneyimler ifade edilemez. Ama garip bir ekilde k i i n i n kendisi ifade halini alr. Gzleri kalbinin derinliini gsterir, m i m i k l e r i dikey hareketlerin zarafetini gsterir. T m yaam ldar, t i t r e i r ve bir enerji alan yaratr. nyargl olanlar, kararn vermi ve sonuca ulam olanlar... onlar iin zlyorum. Fakat ak olanlar, nyargsz olanlar, henz bir sonuca varmam olanlar, onlar hemen titreimi, l t y hissetmeye balayacaklar. Ve dikey insann kalbi ile henz dikey olmayan kii arasnda belli bir ahenk gerekleebilir... Ahenk gerekletii an, ayn anda sen de dikey olarak hareket etmeye balarsn. B u n l a r yalnzca, szcklerle aklanamayacak olan eyleri aklamak iin sarf edilmi szlerdir.

Sayfada Ara

YALANMANIN YASALARI
H e r k e s yalanyor. Doduun gnden beri her an, her gn yalanmaktasn. ocukluk bir aktr, genlik de yle; sadece y a l l k hi bitmez nk o sona erdirir! Y a l l k dneminin kendine has nitelii budur; seni nihai huzura gtrr. Ama ayet orta yalar iin birka yasa istersen... Sz konusu olan ben olursam, ben hibir zaman bir ocuk, gen olmadm ve hibir zaman yalanmayacam ve hibir zaman lmeyeceim. Sadece iimde k e s i n l i k l e deimeyen ve sonsuz olan bir ey olduunu biliyorum. Ama sadece senin iin... Y a l l k l a i l g i l i pek ok yasa vardr nk dnyann her yerinde insanlar yalanr. Ve pek ok dnr u yalln ne olduu hakknda kafa yorup duruyor. l k yasa T h e Never'n Son Yasas; o aka y a l l k l a ilgilidir, bu yasa i l k ve son yasa olabilir: "Asla kesin olarak bilinebilecek olan ey hakknda dnme." unu gayet i y i biliyorsun ki yalanyorsun, artk onun zerine dnme, bu seni daha da perian eder. Yasa ok gzel: "Asla kesin olarak bilinebilecek olan ey hakknda dnme." Aslnda, hayatta lm dnda hibir ey kesin deildir; her ey zerinde kafa yorulabilir ama lm hakknda deil. Ve y a l l k sadece lme kan bir kapdr. "Orta ya, duygularn arazlarla deitirdiin zamandr." " B i r k z sana hayr dediinde yalandn anlarsn ve hissettiin tek ey rahatlamadr." " Y a l l k , k l a r romantik nedenlerden ok ekonomik nedenlerle kapattn zamandr." " Y a l l k , hayatndaki ne geme dncesinin eitlii korumaktan ibaret olduu dneme denir." " Y a l l k , her zamanki kadar yapabilecein ama yapmamay tercih edecein zamandr." Y a l l k gizemli bir deneyimdir ama tm bu yasalar B a t l zihinler tarafndan bulunmutur. T m Dou edebiyatnda yallktan bu ekilde bahsetmi tek bir k i m s e y i bulamadm. T a m aksine, y a l l k son derece vlr. ayet senin hayatn sadece yatay dorultuda ilerlediyse, sen yalnzca ihtiyarladn ama hayatn, bilincin dikey olarak, yukar doru ilerlediyse o zaman gzellie ve yalln erefine eritin demektir. Y a l l k Douda bilgelikle ayn anlama gelir.

40 -> 70

 k i yol unlardr: B i r i yataydr, ocukluktan genlie, genlikten yalla ve lme; dieri dikeydir, ocukluktan genlie, yalla ve lmszle. k i boyutun arasndaki nitelik f a r k s n r s z d r , llemez. Basite, gen olan ve sonra yalanan ve sonrasnda da len adam bedeniyle zdelemi olarak kald. Varl hakknda hibir ey bilmedi nk varlk hi domaz ve hi lmez; o her zaman vardr ve her zaman olacaktr. O sonsuzluun tmdr. D i k e y dorultuda ocuk bir gen olur ama dikey dorultudaki gen, yatay dorultudaki genten f a r k l olacaktr. ocukluk masumiyettir ama bu i k i f a r k l boyutun alaca nokta burasdr. Yatay dorultudaki gen ehvetten, cinsellikten ve her trden aptallktan baka bir ey deildir. D i k e y dorultudaki gen ise hakikatin aray, hayatn aray ierisindedir; bu bir kendini bilme arzusudur. Yatay dorultuda y a l l k lm korkusuyla t i r t i r titremektedir; giderek kararan bir mezarlk ve karanlklar dnda hibir ey dnememektedir. K e n d i s i n i bir iskelet haricinde bir ey olarak tahayyl edememektedir. D i k e y dorultuda y a l l k bir kutlamadr; bir insann hi olmad kadar gzeldir o. Genlik biraz aptallktr; yle olmak zorunda, o deneyimsizdir. Ancak y a l l k her trden deneyimin iinden gemitir i y i ve kt, doru ve y a n l ve artk bedenle ve zihinle i l i k i l i tm eylerin etkisinde kalmad bir hale gelmitir. O bir buyur etmedir! D i k e y dorultudaki y a l l k kapsn nihai misafirin ieri girmesi iin ak tutmaktadr. Bu bir son deildir. B u , gerek hayatn, hakiki bir varln balangcdr. O yzden ben her zaman yalanmak ve bymek arasnda bir ayrm ansna sahip olmutur. nsanln kalanysa sadece yalanmaktadr ve alyorlar. Sadece dikey dorultuda lm var olmaz; lmszle, ilahi olarak bir kimse bu boyutta yalandnda bir zarafete ve bir gzellie, olur. yaparm. P e k az insan byme doal olarak da lme doru yol olana giden yol budur. Ve doal bir merhamete ve sevgiye sahip

Bu defalarca kaydedilmitir... B u d i s t yaztlarnda Buda'nn yalandka gzelletiini belirten bir ifade vardr. te ben buna gerek bir mucize derim; su stnde yrmeye deil, herhangi bir sarho bunu deneyebilir. Suyu araba dndrmek deil, herhangi bir kat bunu yapabilir. Gerek mucize budur: Buda genliindekinden daha gzelleti, ocukluundakinden daha ok masumlat; gelime budur. D i k e y dorultuda ilerlemediin srece tm hayat frsatn karyorsun demektir. D i k e y dorultuda ilerlediinde her gn hayatn daha ok yaknna geliyorsun demektir, daha da uzana deil. O zaman doumun lmnn balangc olmaz, doumun sonsuz hayatnn balangc olur. Sadece i k i ayr dorultu ve bu kadar ok farkllk... B a t bunun zerinde hi dnmedi; dikey dorultudan hi bahsedilmedi nk gerein senin iine ulat manevi bir ortamda yetitirilmediler. T a n r hakknda dnseler bile, onu darda dnyorlar. Gautam Buda T a n r y reddedebilirdi ben T a n r y reddediyorum senin ie doru ynelmeni istemekte olduumuz gibi basit bir nedenden tr kesinlikle bir T a n r yok. ayet T a n r , ya da ona benzer herhangi bir ey varsa senin kendi iinde bulunmas gerekir. Onun, senin kendi sonsuzluunda, kendi s n r s z mutluluunda bulunmas gerekir. K i i n i n kendisini yalnzca bir beden-zihin yaps olarak dnmesi insanlarn aklna gelmi olan en tehlikeli f i k i r d i r . Bu onlarn tm zarafetini, tm gzelliini yok eder. Ve onlar srekli lm korkusuyla zangr zangr titriyorlar ve yall olabildiince uzakta tutmaya alyorlar. ayet Batda yal bir kadna, "ok gen grnyorsun" diyecek olursan ve o da artk gen olmadn biliyorsa, herhangi bir yerde hi genlik kalm m diye bir aynann nnde saatlerce durup kontrol edecektir. Ama k a r kmayacaktr, son derece mutlu olacaktr. Douda kimse yal bir kadna, "ok gen gzkyorsun" demez. T a m aksine, y a l l k ylesine sayg duyulan ve sevilen bir eydir k i , "Olduundan gen grnyorsun" demek bir eit hakaret saylr. Gerek bir olay aklma geldi. B i r ailenin yannda kalyordum ve onlar el falna bakan b i r i s i y l e ok ilgileniyorlard. B e n i ok severlerdi ve ben de her y l en az kere onlara giderdim ve her seferinde en azndan -drt gn kalrdm. B i r sefer oraya gittiimde, bana sormadan, gelip elime bakmak ve hakkmda bir eyler sylemek zere el falna bakan b i r i s i n i armlard. Bundan haberim olduunda her ey oktan

41 -> 70

ayarlanmt; el falna bakan k i i oturma odasnda oturmaktayd. B e n de, "Tamam, o halde bunun da keyfini kartalm!" dedim. E l i m i gsterdim; dnd-tand ve dedi k i : " E n azndan seksen yanda olmalsn." Elbette evin kzlarndan b i r i s i ileden kt: " B u aptalca. Ne biim el fal okumak... ?" O zaman otuz beten fazla deildim; kr bir adam bile otuz be ile seksen arasndaki f a r k lebilirdi. K z gerekten ok k z m t ve bana dedi k i , " B u adamla i i m bitti. N e y i bilebilir k i ? " "Anlamyorsun. Sen daha ok batllamsn, batl tarzda eitim grmsn. E i t i m i n iin Batda bulundun ve onun ne demek istediini anlayamyorsun" dedim. O da, "Ne diyordu ki? Anlamaya gerek yok, her ey ok ak; en basitinden kendi aptalln gsteriyordu. Otuz beinde gen bir adam ve o senin seksen yanda olduunu sylyor!" dedi. B e n de ona Ralph Waldo E m e r s o n hakknda bir yk anlattm. B i r adam Emerson'a, "Ka yandasn?" diye sormu. Emerson, "Yaklak y z altm" demi. Adam inanamam... ve o her zaman Emerson'un hakikati syleyen bir adam olduuna inanmt! Ne olmutu, dil srmesi mi? B u n a m myd? Y o k s a sadece aka m yapyordu? Olay netletirmek iin, "Ne dediini duyamadm. Ka olduunu syleyiver..." demi. Emerson, "Dediimi duydun; y z altm yandaym" diye cevaplam. "Buna inanamam. Altmtan fazla gstermiyorsun" demi adam. Emerson: " B i r adan haklsn; dikeyde y z altmm ve yatayda ise altm yandaym" B e l k i de o dikey ve yatay ifadelerini kullanm olan i l k batl insandr. E m e r s o n Douyla son derece ilgiliydi ve onu Upanishadlar'n hikmet sahibi kiilerine yaklatran baz kk deneyimler yaamt. "Aslnda altm y l yaadm; haklsn. Ama altm ylda senin y z altm ylda yaayamayacan kadar ok yaadm. A l t kat fazla yaadm" demi. D i k e y dorultu y l l a r saymaz, o deneyimleri sayar. Ve dikey olanda varoluun tm hazineleri; sadece lmszlk deil, yalnzca T a n r s a l l k duygusu deil ama nefret olmadan yaanlan i l k sevgi deneyimi, i l k merhamet deneyimi, i l k meditasyon deneyimi; aydnlanma patlamasnn olaanst deneyimi vardr. Aydnlanma szcnn Batda, Doudakiyle ayn anlam tamamas bir rastlant deildir. Onlar karanlk alardan sonra aydnlanma ann geldiini sylerler. Onlar Bertrand R u s s e l , Jean Paul Sartre, K a r l Jaspers gibi insanlar aydnlanm dehalar olarak referans verirler. B i r szc ktye kullandklarn, onu amura bulatrdklarn anlamyorlar. Ne Bertrand R u s s e l , ne Jean Paul Sartre, ne de K a r l Jaspers aydnlanmtr. Aydnlanma yatay dorultuda gereklemez. Y a l haliyle bile Jean Paul Sartre gen k z l a r n peinden kouyordu. Bertrand R u s s e l pek ok kez e deitirdi. Ve yatay dorultuda uzun da yaad, neredeyse bir asr. Ama ihtiyar yanda bile ilgi alanlar gen insanlarnkiyle aynyd. Dou aydnlanmann dehayla, entelektellikle hibir i l g i s i bulunmadn, onun kendi gerek, hakiki varln kefetmekle bir i l g i s i olduunu anlamtr. O, iindeki T a n r y kefetmektir. O yzden yasalar hakknda endielenmene gerek yok. T m bu yasalar yatay dorultudadr. D i k e y dorultuda sevgi vardr yasa deil. Giderek daha ok manevi olmann ve daha az maddi olmann, daha ok meditasyon halinde olmann ve daha az z i h i n olmann, daha ok ilahi olmann ve daha az iine iyice hapsedildiimiz u deersiz maddi dnyada olmann byyen deneyimi vardr.

42 -> 70

D i k e y dorultuda yava yava arzularn kaybolduunu, cinselliin kaybolduunu, h r s l a r n kaybolduunu, gce sahip olma isteinin kaybolduunu... dini, siyasi, ulusal; her anlamdaki kleliinin kaybolduunu hissedeceksin. Kendini daha ok bir birey olarak hissedeceksin. Ve l t l ve berrak bir hal alarak gelimekte olan bireyselliinle, tm insanlk gznde bir oluyor; ayrm yapamazsn. D i k e y dorultuda muhteem deneyimler var; yatay dorultudaysa sadece k var. Yatay dorultuda, yal insan gemite yaar. O gzel gnleri dnr, genliindeki o egzotik geceleri. Ayrca ocukken hibir sorumluluk olmadan kelebeklerin ardndan koturduu o gzel gnleri de dnr. Aslnda, tm hayat boyunca kelebeklerin peinde koturup durdu; ihtiyar yanda bile. Yatay dorultuda olan ey budur; yalandka giderek artan oranda arzularn tarafndan batan k a r l r s n nk artk ileride sadece lm olduunu biliyorsun. O yzden her ne kadar k e y i f almak f i z i k s e l olarak enerjini y i t i r m i olmandan kaynakl olarak giderek zorlasa da, mmkn olduunca ok k e y i f almaya alyorsun. O nedenle yatay dorultudaki adam beyinsel olarak seksi hale gelir; devaml olarak seksi dnyor. Y a l adamn dnmek dnda yapacak bir eyi yok ve baka dnecek ne olabilir ki? Gzel kadnlar hayal eder. Y a l adam srekli gemii dnr; psikolojisi budur. ocuk gelecei dnr nk gemii yoktur; gemii dnmek sz konusu deildir; onun dn yok. O gelecek olan gnleri dnr, upuzun yaamn tmn. Yetmi y l ona alan tanr... T m byk insanlarn yaptklarn yapmak iin hemencecik yeterince bymek ister. Y a l adamn gelecei yoktur; gelecek lm demektir, gelecek hakknda konumak bile istemez. Gelecek onu titretir, gelecek mezarlk demektir; o gemiten bahseder. Ve ayn ey lkeler iin de geerlidir. rnein, Hindistan gibi bir lke asla gelecei dnmez. Bu onun yalanm olduu anlamna gelir; onun belirtisidir. Hindistan her zaman gemii dnr. S r e k l i Rama'nn ve Sita'nn hayatn dramatize etmeye devam eder, asrlardr ayn hikye... her ky bu dram sahneler. S r e k l i Buda ve Mahavira ve Adinatha ve Rigveda ve Upanishadlar hakknda dnr. H e r ey geti. A r t k bu lke sadece lmeyi bekliyor, bir gelecek yok. H i n t l i dnceye gre k i bu eski zihniyettir, yal adamn z i h n i d i r en gzel alar milyonlarca y l nceydi; buna satyuga, hakikatin a denilir. Bundan sonra insan dmeye balad. P s i k o l o j i k paralellii grebilirsin; drt a vardr: ocukluk, gen adamlk, orta ya, yal adam. Bu drde gre de hayatn kendisine drt a atfetmitir. l k a masumdu, tpk ocuk gibi gayet dengeli. T p k bir masa gibi drt aya olduu, mkemmel biimde dengede durduu rneini verirler. Ve sonra da k balar... Hindistan'da evrim f i k r i hi var olmamtr hatta tam aksine, onun tamamyla z t t bir f i k i r vardr. Batda bu szck kullanlmamaktadr bile b u szc hi duymam bile o l a b i l i r s i n ama Hindistan'da onlar evrim deil tersine-evrim hakknda dnyorlar: " B i z bzyoruz, yere dyoruz." D n ikinci aamasnda bir bacak kaybedildi; masa ayakl oldu. Hl dengededir ama drt ayakl olduu zamanki kadar deil. nc aamada dier baca da kaybeder; artk o sadece i k i aya zerinde duruyor, kesinkes dengesiz. Ve drdnc aamada: A r t k i k i bacak dahi yoktur; tek bacan zerinde duruyorsun; daha ne kadar durabilirsin k i ? l k aamaya satyuga, hakikatin a denir. k i n c i s i basite numarasyla adlandrlmtr; treta nc demektir nk sadece bacak kalmtr. nc aamaya dwapar denir. Dwa Sanskrite bir szcktr; pek ok baka lisann iinden geerek sonunda "two" ( i k i ) halini alr. Ve drdnc aa kaliyuga, karanlk a derler. B i z karanlk ada yayoruz; yal adamn zihni budur, yani ileride karanlktan baka bir ey yoktur. ocuk gelecei, altn gelecei dnr; yal adamsa altn gemii. Ancak bu sadece yatay dorultuda gerekleir. D i k e y dorultuda gemi altndr, imdiki zaman altndr, gelecek altndr; o muazzam bir kutlamann hayatdr. O yzden altn an yasalaryla megul olmaktansa, treninin hangi hat zerinde hareket ettii zerinde

43 -> 70

dn. Hl tren deitirmek iin vakit var; treni deitirmek iin her zaman vakit vardr nk her an bu i k i y e ayrlma elinin altnda mevcuttur. Deitirebilirsin, yataydan dikeye ge; sadece bu nemlidir.

Sayfada Ara

BELRTLER
OTURMA ODASINDAK YABANCI Yalca bir kadn davrannda rahatsz edici bulduu bir deiimi fark ettiini sylyor. "Pek bir nedeni olmadan ok byk bir fke olduunu fark ediyorum bazen. Ksa srede geip gidiyor ama nceden bunun farknda deildim. Belki de buna hep sahiptim... ?"
Hayr. Ama belli bir yatan sonra kutuplarn yer deitirmesi gerekleir. Bu ok zor fark edilen bir sretir. T m yal kadnlar daha erkeksi olurlar; bu yzden kaynanalar bu kadar tehlikelidir! Bu gereklemesi doal olan bir eydir; hibir ey yaplamaz. Farknda ol yeter. H e r erkek bilinaltnda bir kadna sahiptir ve her kadn da bilinaltnda bir erkee sahiptir. B i l i n l i olarak sen bir kadnsn, dolaysyla da d i i l ynlerini kullanyorsun ve onlar ne kadar ok kullanrsan, o kadar ok b i t k i n derler. Fakat kullanlmayan bilinalt son derece gen ve taze kalr. D i i k s m l a r ok fazla kullanldnda yava yava zayflar ve yle bir an gelir ki bilinaltndaki erkek k s m dii olandan daha gl hale gelir. Balangta gl olan dii k s m d ; bu yzden sen bir kadnsn. Mesela, yzde yetmi kadn, yzde otuz erkektin; yzde otuz baskland, yzde yetmi kadn tarafndan bilinaltna girmeye zorland. Kadnn s r e k l i olarak kullanlmas bilinli k s m giderek daha z a y f ve daha z a y f ve daha z a y f yapar. Yzde otuzun altna dt bir an gelir; o zaman anszn ark dner ve daha gl olan k s m kontrol ele geirir. ok gl bir hal alr ve sen ok arrsn nk onu daha nce hi tanmamtn. Ve ayn ey erkeklerin de bana gelir; erkekler yalandka kadnslar. Daha derindeki znde, varlnn tam merkezinde sen i k i s i de deilsin; ne erkek, ne kadn. imdi bu gerek anlalmaldr; bunu bir kez anladnda hepsine kahkahalarla glebilirsin. Ve o bir kez anlald m fkenin btn gc, sertlii ortadan kalkacak. K r k dokuz ya civarlarnda bir yerlerde, menapoz yanda, kadndaki denge deimeye balar. A y l k periyotlar durduunda denge deimeye balar. Er ya da ge k i i yeni bir varln gelmekte olduunu grr... K i i arr, akl k a r r nk bu yabancyla nasl yaayacan bilemez. B u yabanc her zaman oradayd, fakat o hep bodrumdayd. O hibir zaman senin ev i l e r i n i n bir paras olmad; o hibir zaman st kata kmad. imdi anszn bodrumdan dar kyor; yalnzca bu da deil, oturma odasnda oturup her eye sahip olmaya alyor! Ve o ok kudretli. Bu durumda yaplacak tek ey onu kabul etmek, onu izlemek. Onunla savama, onu basklamaya alma. A r t k onu basklayamazsn. Yalnzca onun giderek daha ok farkna var ve bu farkndalk tamamyla yeni bir tavr ortaya karacak. Ne bir erkek ne de bir kadn olmadn bileceksin. B i r kadn olmak da bir rold; imdi baka bir r o l ile bastrlyor, reddedilen k s m yzeye kt. Fethedilen k s m artk fatih oldu. Ama sen i k i s i de deilsin; bu yzden bu oyun mmkn olabiliyor. ayet sen hakikaten tamamyla bir kadn olsaydn erkek enerjiler seni ele geiremezlerdi. Sen ne kadndn ne de erkek; bir gn kadns taraf daha glyd ve roln oynad. imdi dier taraf roln oynamaya alyor. T m yal kadnlar daha erkeksi olurlar; bu yzden kaynanalar bu kadar tehlikelidir! Bu gereklemesi doal olan bir eydir; hibir ey yaplamaz. Farknda ol yeter. zlemen ve dnda durup tm oyunu grmen gerekiyor. O zaman i k i s i de olmayan bir nc v a r l k berraklar; sen sadece tank olan bir

44 -> 70

zsn, tank olan bir ruh. Gelen her ey gitmek zorundadr. Y k s e l e n her ey dmek zorundadr. Y k s e l e n her dalga y o k olmak zorundadr, gittii bir zamann olmas mecburidir. On drt yanda seks gelir, k r k dokuz civarndaysa gider. E r k e k l i k bedendedir, kadnlk bedendedir; zihinse glgeleri, yansmalar takip eder. Daha derindeki znde, varlnn tam merkezinde sen i k i s i de deilsin; ne erkek, ne kadn. imdi bu gerek anlalmaldr; bunu bir kez anladnda hepsine kahkahalarla glebilirsin. Ve o bir kez anlald m fkenin btn gc, sertlii ortadan kalkacak. T e k r a r bir kadn olamayacaksn ama bir erkek de olamayacaksn. Tamamyla baka olacaksn. Ve insan gerekte budur. D i n l e r i n akn olmak, kendini amak dedii ey budur ve insan kendisini aabilen yegne hayvandr. Onun gzellii buradadr; erkei, kadn, u rol, bu rol, i y i y i , kty, ahlak, ahlakszl aabilmesindedir. H e r eyi geride brakp sadece saf bilin; tepelerden bakan bir kimse olduu noktaya gelebilir. O yzden endielenme; sadece izle. Sadece mutlu ol.

Sayfada Ara

MENAPOZ; O SADECE KIZLARLA LGL BR EY DEL Krk sekiz yandaki bir adam bir kadnla birlikteyken gerekten ne istediini sylemeye isteksizlik olarak deneyimledii cinsel bir tkanma yaadn sylyor. Ayrca, cinselliinde bir azalma olduunu da fark etmi.
Bu o zaman olmal ha? K r k dokuz ya civarnda sadece bir kadn iin deil erkek iin de bir menapoz gelir. E r k e i n menapozu ok zor fark edilir ama vardr; artk bilimsel aratrmalar da byle sylyor. Bu Tantra iin asrlardr bilinen bir gerekti... nk temelde kadn ve erkek kimyas arasnda bu kadar da fark olamaz. F a r k l d r ama bu kadar f a r k l olamaz. B i r kadn on i k i , on , on drt ya civarnda cinsel olarak olgunlat zaman, bir erkek de aa yukar ayn zamanda olgunlar. O zaman k r k dokuz ya civarnda kadn menapoza girerken erkek menapoz olmazsa bu hi de adil olmayacaktr; sadece bu bile T a n r n n da oven bir erkek olduunu ispatlayacaktr! Bu mmkn deildir ve bu adil de deildir. K r k dokuz ya civarnda kadn menapoza girerken erkek menapoz olmazsa bu hi de adil olmayacaktr; sadece bu bile T a n r n n da oven bir erkek olduunu ispatlayacaktr! Bu mmkn deildir ve bu adil de deildir. E r k e k t e bir f a r k l l k vardr b u yzdendir ki o bugne kadar hi incelenmemitir ama son be y l d r epey aratrma yaplmtr ve erkek menapozu diye bir ey olduunu hissetmeye balamlardr. Ve t p k kadnlarn her y i r m i sekiz gnden sonra olan aylk periyotlar gibi bir erkein de periyotlar vardr. k i ila drt gnlne kadn bir tr depresyon haline, negatif bir hale girer; erkek de yle. Ama kadnlarn kan grnr olduundan bu konuyu fazlaca merak etmeye gerek olmaz ve kadn periyodunun geldiini ve depresyonu ve negatiflii ve her eyin kabardn ve karanlk bir hal aldn, iinin kasvetle kaplandn bilir. E r k e i n durumu bu kadar grnr deildir ama her ay belli b i r enerji serbest kalr; ya da drt gnlne erkek de depresyonun, negatifliin kurban olur. ayet birka ay kayt tutarsan, tam olarak y i r m i sekiz gn sonra hibir sebep yokken, gkten zembille inmiesine, tekrardan -drt gnlne negatif olduunu grebileceksin. Yalnzca kk bir gnlk tut ve bu senin iin netleecek. Ve menapozun yaklamas k r k dokuz ya civarnda olur; endielenecek bir ey yok, bu doaldr. Cinsel enerji azalr ama cinsel enerjinin azalmasyla birlikte ruhsal enerjiler oalr. ayet k i i doru adm atarsa, o zaman cinsellik enerjisi ruhsal

45 -> 70

enerjinin y k s e l i i halini alabilir nk y u k a r doru ilerleyecek olan ayn enerjidir. Ve cinsel ynelimler azaldnda enerjilerini yukar kaldrma olasl daha byktr. Cinsellik enerjisi ruhsal enerjinin y k s e l i i halini alabilir nk y u k a r doru ilerleyecek olan ayn enerjidir. O yzden bunu olumsuz tarafndan alma; muhteem bir kutsama halini alabilir, sadece kabul et onu. Ve bunun zerinde almaya gerek yok, yalnzca kabul et. B r a k yle olsun "tkanma" terimleriyle dnme; bu yanl olacaktr. Eer y i r m i ya da y i r m i be yalarndaki gen bir adam cinsel enerjisinde bir azalma hissedecek olursa, o zaman bir tkanma vardr, o zaman bir eyler yaplmas gerekir. ayet k r k dokuz yandaki bir adam cinsel enerjisinde bir azalma yaamyorsa, o zaman yanl bir ey vardr. B i r eyler yaplmas gerekir; bu onun yukar doru ilerlemedii, tkand anlamna gelir. Ve bu Batda bir sorun haline geldi nk yle grnyor ki seks Batdaki tek hayattr. B i r i cinsel enerjisi azalmaya balad anda k i i nerdeyse lyormu gibi hisseder. Douda cinsel enerji azaldnda biz ok mutlu, son derece mutlu hissederiz nk k i i n i n bu karabasanla ve karmak ilerle i i biter. Endielenecek hibir ey yok; herhangi bir tkanma yok. B i r y l ierisinde her ey yerine oturacak ve sen daha y k s e k bir dzleme geeceksin; hayat deiik bir kta ve deiik bir renkte grebileceksin. E r k e k l e r pek de fazla erkek gibi olmayacak ve kadnlar da pek de fazla kadn gibi olmayacak. Dnyada erkekler ve kadnlardan ziyade ok daha fazla insan olacak... ve bu tamamen bambaka bir dnyadr; insanlarn dnyas. Aslnda, bir kadna kadn olarak ve bir erkee de erkek olarak bakmak doru deildir ama seks bu blnmeyi yaratr. Seks artk blc bir g olmadnda, insanlar grrsn.

Sayfada Ara

HTYAR APKIN
Toplumdaki uzun, upuzun bastrma gemii nedeniyle ihtiyar apknlar mevcuttur. A z i z l e r i n , rahiplerin, ahlaklarn yznden ihtiyar apkn vardr. ayet insanlarn cinsel hayatlarn k e y i f alarak yaamalarna i z i n v e r i l i r s e , k r k i k i s i n e yaklatklarnda unutma k r k i k i diyorum, seksen drt deil k r k ikilerine yaklatklarnda seks onlar zerindeki gcn yitirmeye balar. T p k bir kimse on drt yandayken seksin ortaya kmas ve ok glenmesi gibi, tamamen ayn ekilde, k i i k r k i k i ya civarndayken ortadan kalkmaya balar. B u doal bir aktr. Ve seks ortadan kaybolduunda yal adamn tamamyla f a r k l trden bir sevgisi vardr, bir merhameti vardr. Sevgisinde ehvet yoktur, arzu yoktur; ondan bir ey elde etmek istemez. Onun sevgisinin bir safl, bir masumiyeti vardr; onun sevgisi bir sevintir. Seks sana zevk verir. Ve seks sana sadece seksin iinde olduunda zevk verir; o yzden zevk en sonunda elde ettiin sonutur. ayet seks konu olmaktan karsa, basklanmazsa onu ok derinlemesine yaadn iin artk hibir deeri kalmaz... Onun ne olduunu biliyorsun ve bilgi her zaman zgrlk getirir. Onu tamamen biliyorsun ve onu bildiin iin de gizemi bitmitir, daha fazla kefedilecek bir ey yoktur. Bu bilmenin iinde tm enerji, cinsel enerji sevgiye, merhamete dnr. K i i keyfinden verir. O zaman ihtiyar adam dnyadaki en gzel adamdr, dnyadaki en temiz adamdr. H i b i r dilde "temiz ihtiyar" diye bir deyim yoktur. B e n hi duymadm. Ancak bu "ihtiyar apkn" deyimi ise neredeyse tm dillerde mevcuttur. B u n u n nedeni bedenin yalanmasdr, bedenin yorgun dmesidir, beden tm cinsellikten kurtulmak ister ama z i h i n bastrlm arzular yznden hl zlem duyar. Bedenin kapasitesi yetmediinde ve z i h i n srekli olarak bedenin yapamayaca bir ey iin tacizde bulunduunda, yal adam gerekten berbat bir durumdadr. Gzleri cinsellikle, tutkuyla doludur; bedeniyse l ve uyuuk. Ve zihniyse onu drtmeye devam eder. P i s bir grnm, pis bir surat almaya balar; iinde i r k i n bir eyler olmaya balar.

46 -> 70

Bu bana, ok s k ehir d i gezilerine kt iin k a r s ve baldznn aralarnda tarttklarn defalarca duymu olan bir adamn hikyesini anmsatt. B a l d z ablasna kocasnn bu l k s kongre otellerinde pek ok ekici, yalnz, kariyer sahibi kadnla birlikte ortalarda dolanmas nedeniyle endie duymas gerektiini srekli olarak hatrlatmaktayd. " B e n mi endielenecekmiim?" dedi kadn. "Niin, beni hi aldatmad. O ok sadk, ok beyefendi... ok yaldr." Beden er ya da ge eskir; eskimesi kanlmazdr. Ama ayet arzularn yaamadysan, onlar etrafnda grlt koparacaktr, onlar kanlmaz olarak sende i r k i n bir ey yaratacaktr. Ya da yal adam dnyadaki en gzel adam haline gelir nk bir ocuun masumiyetiyle ayn masumiyete ve hatta bir ocuun masumiyetinden ok daha derin bir masumiyete eriir... bir bilgeye dnr. Fakat ayet arzular hl mevcutsa, alttan akan bir aknt gibiyse, o zaman bir kargaaya kaplmtr. ok yal bir adam gen bir kadna tecavz etmeye yeltenirken tutuklanmt. Seksen drt yandaki bylesi yal bir adam karsnda grnce savc, iddianameyi mahkemede tecavzden, k u r u s k silahla saldrya indirdi. Eer yalanyorsan, yal olmann hayatn z i r v e s i olduunu unutma. Y a l l n en gzel deneyim

olabileceini aklndan karma nk ocuun gelecek iin umutlar vardr, o gelecekte yaar, unu ya da bunu yapmak iin ok byk arzular vardr. H e r ocuk ok zel b i r i s i olacan dnr B y k skender, Josef Stalin, Mao Zedong o arzularda ve gelecekte yaar. Gen adam ok fazla igdleri tarafndan ele geirilmitir, tm igdler onun iinde infilak etmektedir. Seks vardr; modern aratrmalar tm erkeklerin her dakikada en azndan bir kez seks dndn sylyor. Kadnlar biraz daha i y i d i r ; onlar her alt dakikada bir seksi dnr. Bu ok byk bir farktr, nerdeyse i k i kat; karlar ve kocalar arasndaki atlaklarn nedeni bu olabilir! dakikada bir, bir ekilde seks zihinde imek gibi akar; gen adam zgrleemedii son derece byk doal gler tarafndan ele geirilir. H r s yerinde duruyor ve zaman hzla akp gidiyor ve bir ey yapmak zorunda ve bir ey olmak zorunda. ocukluun tm bu umutlar ve arzular ve fantezileri yerine getirilmek zorunda; onun ok byk bir acelesi var, abuk olmal. Y a l adam bu ocukluk arzularnn gerekten de ocuka olduunu bilir. Y a l adam tm bu genlik ve amata gnlerinin gemi olduunu bilir. Y a l adam frtnann getii ve sessizliin hkm srmeye balad durum ile ayn haldedir; bu sessizlik son derece gzel, derin, zengin olabilir. ayet y a l adam hakikaten olgunsa, ki bu ok ender olarak v u k u bulur, o zaman o ok gzel olacaktr. Fakat insanlarn sadece yalar byr, kendileri bymez. Dolaysyla problem de budur. B y , daha ok olgunla, daha fazla tetikte ve farknda ol. Ve y a l l k sana verilen son frsattr: lm gelmeden nce hazrlan. Ve k i i lme nasl hazrlanr? Daha ok meditasyon haline girerek. ayet hl gizli kalm baz arzular varsa ve beden yalanyorsa ve beden bu arzular yerine getirmede yetersiz kalyorsa endielenme. Bu arzular zerine meditasyon yap, izle, farknda ol. Sadece farknda, gzlemci, tetikte olarak bu arzular ve iinde tadklar enerjiler dnme urayabilir. Ama lm gelmeden nce tm arzulardan zgrle. T m arzulardan zgrle derken, sadece tm arzularn nesnelerinden zgrle demek istiyorum. O zaman saf bir zlem vardr; bu saf zlem ilahidir, bu saf zlem Tanrdr. O zaman nesnesiz saf bir yaratclk vardr, adressiz, varlacak y e r s i z ; sadece saf enerji, hibir yere gitmeyen saf bir enerji havuzu. B u d a l k budur ite.

Sayfada Ara

TATSIZLIK

47 -> 70

T a d m z y o k nk olmamz gerektii gibi deiliz. H e r k e s b u r u k l u k hissediyor nk herkes olmas gereken hayatn bu olmadn hissediyor; ayet hepsi buysa o zaman o bir hitir. Onda daha fazlas olmak zorunda ve bu fazla olan ey bulunmad mddete k i i bu ac tattan kurtulamayacak. B u tatszlk yznden fke, kskanlk, iddet, nefret; her trden olumsuzluk gelir. K i i srekli olarak ikyet eder ama gerek memnuniyetsizlik baka bir yerdedir, derindedir. B u , varolua k a r yaplan bir ikyettir: "Burada ne yapyorum? Neden buradaym? H i b i r ey olmuyor. N i i n zorla canl olmak zorundaym nk hibir ey olmuyor." Zaman akp gidiyor ve hayat hibir mutluluk olmadan, olduu gibi kalyor. Ac tatlar yaratyor. Y a l insanlarn tatszlamas rastlantsal deildir. Kendi anne-babanz bile olsa yal insanlarla yaamak ok zordur. Onlarn tm hayatlar pe gittii ve ok tatsz hissediyor olduklar basit gerei yznden o ok zordur. Olumsuzluklarn kusmak iin herhangi bir bahanenin zerine atlarlar; herhangi bir ey zerine ldrrlar ve barp arrlar. ocuklarn mutlu olmasna, dans etmesine, ark sylemesine, zevkten barmasna msamaha gstermezler; buna katlanamazlar. Bu onlar iin bir s k n t kaynadr nk onlar hayatlarn boa harcadlar. Ve aslnda onlar, " B i z e s k n t verme" derken, aslnda basite, " N a s l bu kadar k e y i f l i olmaya cret edersin!" diyorlar. Onlar gen insanlara kardr ve genler ne yaparsa yapsn yal insan onlarn yanl yaptn dnr. A s l e n onlar yaam denilen eyin kendisi hakknda tatsz hissediyorlar ve bahaneler uydurmaya devam ediyorlar. T a t s z olmayan yal bir insan bulmak ok ender bir eydir; bu onun gerekten gzel bir ekilde yaad, gerekten bir y e t i k i n olduu anlamna gelir. Y a l insanlarn gen insanlarn hi sahip olamayaca inanlmaz bir gzellii vardr. Onlarn belli bir olgunluu, olgunlaml vardr, onlarn mevsimi gelmitir. Onlar o kadar ok grm ve o kadar ok yaamlardr ki Tanrya sonsuz derecede minnettarlardr. Ama bu trden bir yal insan bulmak ok zordur nk bunun anlam bu adamn bir Buda, bir s a olduudur. Yalnzca uyanm bir k i i yallnda tatsz olmaz nk lm geliyordur, hayat gitmitir, k i i n i n mutlu olmas iin ne kalmtr? K i i yalnzca fkelidir. K z g n gen adamlar duymusundur ama gerekte hibir gen adam y a l insanlar kadar fkeli olamaz. K i m s e fkeli yal adamlardan sz etmez ama benim kendi deneyimim gen insanlar, yal insanlar i z l e d i m hi kimsenin yal b i r i s i kadar fkeli olmayacadr. T a t s z l k bir cahillik halidir. Onun tesine gemelisin, seni tesine geirecek bir kprye dntrecek olan farkndal renmek zorundasn. Ve bu gemenin ta kendisi bir devrimdir. T m ikyetlerin, tm hayrlarn tesine gerekten getiin anda, muhteem bir evet sadece evet, evet, evet muhteem gzellikte bir k o k u ortaya kar. T a t s z l k olan enerjinin bizzat kendisi gzel bir kokuya dnr.

Sayfada Ara

DNMLER
HAYIRDAN EVETE
B i l i n zgrlk getirir. zgrlk sadece doru olan yapmak demek deildir; ayet zgrln anlam bu olsayd bu ne trden bir zgrlk olurdu? ayet yalnzca doru olan yapma zgrln olsayd, o zaman zgr olmazdn. zgrlk her i k i alternatifi de ima eder; y a n l da doruyu da yapmay. zgrlk evet demeyi de hayr demeyi de ima eder. Ve bu anlalmas gereken ok ince bir eydir: H a y r demek evet demekten daha ok zgrlkm gibi hissettirir. Ve ben felsefe yapmyorum, bu kendinde gzlemleyebilecein basit bir gerektir. Ne zaman hayr desen daha zgr hissedersin. Ne zaman evet dersen zgr hissetmezsin nk evet boyun ediin anlamna gelir, evet teslim olduun anlamna gelir; nerede kald zgrlk? H a y r senin inat olduun,

48 -> 70

kendini mesafeli tuttuun anlamna gelir; hayr hakkn savunmu olduun anlamna gelir, hayr savamaya hazr olduun anlamna gelir. H a y r seni evetten daha net bir biimde tanmlar. E v e t belirsizdir, bulut gibidir. H a y r ok katdr ve maddidir, bir kaya gibidir. Bu yzden psikologlar yedi ila on drt yalar arasndaki her ocuun giderek daha ok hayr demeyi renmeye baladn sylyorlar. H a y r diyerek o, annenin psikolojik rahminden dar kyor. H a y r demek iin bir sebep yokken da hi hayr diyecektir. inden evet demek geldiinde bile hayr diyecektir. Tehlikede olan ok ey vardr; daha ok ve daha ok hayr demeyi renmek durumundadr. On drt yanda cinsel olarak olgunlatnda annesine nihai hayr syleyecektir; bir kadna k olacaktr. Bu anneye sylenen nihai hayrdr, o annesine s r t n dnyor. D i y o r k i , "Seninle i i m bitti, bir kadn buldum. B e n bir birey oldum, kendi ayaklar zerinde durabilen bamsz b i r i y i m . Hayatm yaamak istiyorum, kendi iime bakmak istiyorum." Ve ayet ebeveynler, "Salarn kestir" diye srarc olursa, salarn uzatacaktr. Ve ayet ebeveynler, "Salarn uzat" diye srarc olursa, salarn kestirecektir. z l e bak... hippiler anne-baba olduklarnda grecekler, ocuklar ksa sal olacak nk onlar hayr renmek zorundalar. Eer anne-babalar " T e m i z l i k imandan gelir" diye srar ederlerse ocuklar her trl pisliin iinde yaamaya balayacaktr. P i s olacaklar, ykanmayacaklar; kendilerini temizlemeyecekler, sabun kullanmayacaklar. Ve sabunun cildi iin tehlikeli olduu, doal olmad, hibir hayvann sabun kullanmad gibi mantk yrtmeler yapacaklardr. Ne kadar isterlerse o kadar mantkl neden bulabilirler ama en derinde tm bu mantk yrtmeler sadece birer rtdrler. Gerek olan ise hayr demek istemeleridir. Ve elbette hayr demek istediinde nedenler bulmalsn. O yzden, hayr sana bir zgrlk h i s s i verir; sadece bu da deil, sana zeki olma h i s s i de verir. E v e t demek iin zekya ihtiya yoktur. E v e t dediinde kimse sana neden diye sormaz. Sen zaten evet dediinde k i m sana neden diye sorma zahmetine katlanr ki? Mantk yrtmeye ya da tartmaya hi gerek yoktur, sen zaten evet dedin. H a y r dediinde niin diye sorulmas kanlmazdr. Bu senin zekn k e s k i n l e t i r i r , sana bir tanmlama, bir tarz, bir zgrlk verir. H a y r n psikolojisini gzle. nsanolu iin ahenk iinde olmak ok zordur ve bunun nedeni bilinli olmaktr. B i l i n zgrlk salar, zgrlk sana hayr deme gc verir ve ortada hayr deme hali evet deme halinden daha oktur. E v e t olmakszn ahenk yoktur; evet uyum demektir. Ancak bymek, olgunlamak, evet dediin halde zgr kalabilecek kadar olgunlamak, evet dediin ama yine de zgn kalabildiin, evet diyebildiin ama gene de bir kle olmadn yere varmak zaman alr. H a y r tarafndan getirilen zgrlk ok ocuka bir zgrlktr. Yedi yandan on drt yana kadar olanlar iin iyidir. Ancak, ayet b i r i s i ona takldysa ve tm hayat bir hayr demeye dntyse, o zaman gelimesi durmutur. Nihai geliim bir ocuun hayr dedii gibi byk bir cokuyla evet demektir. Bu ikinci ocukluktur. Ve grkemli bir zgrlk ve cokuyla, hibir ekingenlik duymadan, ona bal hibir ip bulunmadan, hibir k o u l olmadan evet diyebilen bir insan s a f ve basit bir coku, saf ve basit bir evet bu insan bir ermi haline gelmitir. Bu insan yeniden ahenk iinde yaar ve onun ahengi aalarn, hayvanlarn ve kularn ahenginden tamamen farkldr. Onlar ahenk iinde yayorlar nk hayr diyemezler ve bir ermi ise hayr demedii iin ahenk iinde yaar. k i s i n i n arasnda, k u l a r l a Budalar arasnda bymemi, olgunlamam, bir yerlerde taklm, biraz zgrlk hissetmek iin hl hayr demeye alan tm dier insanlar vardr. H a y r demeyi renme demiyorum. H a y r demek vakti geldiinde hayr demeyi ren ama ona taklp kalma diyorum. Yava, yava evet ile daha y k s e k bir zgrln ve daha muhteem bir ahengin geldiini gr.

49 -> 70

Sayfada Ara

BTNLEMEK VE MERKEZNE GELMEK

Btnleme zaten varlnn en derin znde vardr. T a m merkezinde btnsn, aksi taktirde varln srdremezdin bile. B i r merkezin olmadan nasl var olabilirsin? Tekerlein hareket etmeyen bir merkezi olduu iin at arabas hareket edebilir; o, tekerlein gbeinde hareket eder. B i l s e n de bilmesen de, ayet at arabas hareket ediyorsa tekerin gbei vardr.. Canlsn, nefes alyorsun, bilinlisin; yaam hareket ediyor, o halde yaam tekerinin bir gbei olmak zorunda. Farknda olmayabilirsin ama oradadr. Onsuz sen var olamazsn. O halde i l k ve en temel olan ey udur: B i r ey haline gelmek sz konusu deildir. Varsn. Yalnzca ieri git ve gr. Bu bir k e i f t i r , bir eyi elde etmek deil. Bandan beridir onu tamaktasn. Ama epere ylesine balandn ki ve s r t n da merkeze dnk. ok fazla dar gider hale geldin, o yzden ieri bakamyorsun. B i r a z igr, kavray yarat. gr szc gzeldir; "ierinin grn, ieriye bakmak, ieriyi grmek" anlamna gelir. Gzler da doru aktr, eller darya doru uzanr, bacaklar senden uzaklar. Sessizce otur, eperi rahatlat, gzlerini kapat ve ieri giriver... ve aba sarf etmeden. Sadece rahatla; sanki k i i bouluyormu ve hibir ey yapamazm gibi. Boulurken bile bir eyler yapmaya devam ederiz. Onun olmasna basite i z i n verecek olsan, yzeye kacaktr. B u l u t l a r n iinden merkezin ortaya ktn greceksin. Hayatn i k i hali vardr. B i r i s i eylem hali; bir ey yaparsn. Dieriyse alc olma hali; basite alrsn. E y l e m hali dadnktr. Para istersen ylece oturamazsn. Bu ekilde gelmeyecek. Onun iin mcadele etmelisin, rekabet etmelisin ve her t r l yolu ve arac kullanmalsn; yasal, yasad, doru, yanl. Para ylece oturduun yerden sana gelmeyecek. K u d r e t l i olmak istersen, bir politikac olmak istersen bunun iin bir ey yapmak zorundasn. O kendiliinden gelmeyecek. E y l e m hali vardr; eylem hali dadnk haldir. Ve eylemsizlik hali de vardr: B i r ey yapmazsn, basite onun gereklemesine i z i n v e r i r s i n . B i z bu lisan unuttuk. Unutulmu olan bu lisan yeniden renilmelidir. Btnleme geri getirilmek zorunda deil; o zaten orada. B i z ona nasl bakacamz unutmu durumdayz, onu nasl anlayacamz unutmu durumdayz. E y l e m halinden giderek daha ok ve daha ok alc, edilgen haline ge. E y l e m dnyasn terk etmeni sylemiyorum nk bu seni yeniden yarm yapacaktr. T a m u anda yarmsn. Hayatnda sadece tek bir seenek var ve bu da eylemdir, bir ey yapmaktr. Sessizce oturmay dnemeyen insanlar var; bu imknsz. Kendilerine bir anlk geveme i z n i veremezler. Onlar sadece eylemle ilgilenirler. B i r ey yaplacaksa, o zaman ilgilenirler. ayet sadece gnbatm varsa, o halde ona bakmann ne anlam olabilir ki? Sen sadece eylemle, bir ey olup olmadyla ilgileniyorsun. Bu fazlasyla sabitlenmitir. B u n u n gevemesi gerekmektedir: B i r k a anlna, birka saatliine, bazen de birka gnlne tamamen hayatn dier haline gitmelisin, ylece oturup her eyin olup bitmesine i z i n vermelisin. Gnbatmna baktnda hibir ey yapman gerekmez. Sadece bak. B i r iee bakarken ne yapman gerekir k i ? Sadece bakarsn. Aslnda hi aba yoktur, ieklere bakarken bile. abaszdr. Gzlerin ak, iek orada... baklann ve bakann beraberce kaybolduu derin bir, bir olma an gelir. O zaman gzellik vardr, o zaman kutsanma vardr. O zaman, anszn sen gzleyen deilsin ve iek de gzlenen deil nk gzlemlemek iin hl bir eylem olmak zorundadr. imdi sen oradasn ve iek de orada ve bir ekilde i k i n i z b i r b i r i n i z i n s n r l a r n n iine girersiniz. iek senin iine girer, sen iein iine girersin ve anszn bir ilham ortaya kar. Ona

50 -> 70

ister gzellik de, ister hakikat de, ister T a n r de. Bu ender anlara giderek daha ok i z i n vermek durumundasn. Onlar yetitirmen gerekiyor diyemem, bu anlar iin kendini eitmen gerekir diyemem, bir ey yapman gerekiyor diyemem nk bu yine eylem halinin lisann kullanmak olacaktr ve ok derin bir ekilde yanl yorumlanm olacaktr. Hayr, sadece bu anlara giderek daha ok i z i n ver diyebilirim. Bazen, basite hibir ey yapma. imlerin zerinde rahat bir ekilde uzan ve gkyzne bak. Bazen gzlerini kapa ve i dnyana bak; dnceler hareket halinde, yzyor; arzular ykseliyor, gidiyor. inde srekli devam eden renkli hayal dnyasna bak. Yalnzca bak. " B u dnceleri durdurmak i s t i y o r u m " deme; gene eylem haline yneldin. "Meditasyon yapyorum; git! T m dnceler benden uzaklan" deme nk bunu sylemeye balarsan, bir ey yapmaya balamsndr. Sanki deilmisin gibi... En eski meditasyonlardan bir tanesi Tibet'teki baz manastrlarda hl kullanlmaktadr. Sana sylediim hakikat zerine kuruludur bu meditasyon. Bazen basite ortadan kaybolabileceini retirler. Bahede otururken, ortadan kayboluverdiini hissetmeye bala. Dnyadan gidince, artk burada olmadnda, kesinlikle grnmez olduunda dnyann nasl grndn gr sadece. Sadece tek bir saniye olmamann nasl olacan dene. Kendi evinde yokmusun gibi ol. B i r dn, bir gn olmayacaksn. B i r gn gm olacaksn, lm olacaksn; radyo yine almaya devam edecek, karn yine kahvalty hazrlayacak, ocuklar yine okula hazrlanyor olacak. D n : Bugn gp gittin, yoksun. B i r hayalet ol. Sadece sandalyende otururken, basite kaybol, sadece, " A r t k gerek deilim; ben yokum" diye dn. Ve sadece gr nasl ev devam ediyor. Muhteem bir huzur ve sessizlik olacak. H e r ey olduu gibi devam edecek. Sensiz her ey aynen devam edecek. H i b i r ey e k s i k olmayacak. O zaman srekli megul olmann, bir ey yapmann, eyleme takntl olmann anlam ne? Ne anlam var? Gp gideceksin ve ne yaptysan ortadan kaybolacak; sanki kumlara imzan atmsn gibi ve rzgr gelir ve imzan kaybolur... ve her ey biter. H i b i r zaman var olmam gibi ol. Bu gerekten gzel bir meditasyondur. Y i r m i drt saatte pek ok kez bunu deneyebilirsin. Y a r m saniye bile ie yarayacaktr; yarm saniyeliine basite dur... yoksun... ve dnya devam ediyor. Sen olmadan da dnyann mkemmel bir biimde srp gittii gereinin giderek daha ok farkna vardnda, ite o zaman varlnn ok uzun zamandr, pek ok hayattr ihmal edilmi baka bir k s m olduunu renebileceksin ve bu da alc olan seenektir. Sen sadece i z i n ver, bir kap ol. l e r sensiz olup bitecek. Buda'nn, "Srklenmi bir aa dal ol. Akntdaki bir odun misali suyun stnde y z ve ne zaman aknt giderse seni de gtrsn; hi aba sarf etme" derken sylemek istedii budur. B u d i s t yaklamnn tamam alc seenee aittir. Bu yzden B u d a ' y bir aacn altnda otururken grrsn. T m heykelleri oturur, oturur ve hibir ey yapmaz. O basite orada oturuyor, hibir ey yapmyor. sa'nn bu trden grntleri yoktur. O hl eylem halini takip eder. H r i s t i y a n l n en derindeki olasl kard nokta da budur: H r i s t i y a n l k aktif hale geldi. H r i s t i y a n misyonerleri devaml fakirlere hizmet ediyor, srekli hastanelere gidiyor, unu yapyor, bunu yapyor ve i y i bir ey yapmak iin tm gayretini gsteriyor. Evet, ok gzel ama o eylem halinin iinde kalyor ve T a n r sadece alc haldeyken bilinebilir. O yzden H r i s t i y a n misyoneri i y i bir adam, ok i y i bir adam olacaktr ama Doulu anlamda bir aziz olmayacaktr. A r t k Douda bile srekli bir eyler yapan bir k i i y e Mahatma olarak tapnlyor nk Dou yoksuldur, hastadr. Binlerce czaml, kr, eitimsiz insan var; onlarn eitime ihtiyac var, ilaca ihtiyac var, hizmet edilmeye ihtiyac var, bin bir tane eye ihtiyalar var. B i r d e n aktif k i i nemli hale geldi; o yzden Gandhi bir Mahatmadr ve Kalktal Rahibe Teresa ok nemli hale gelmitir. Ama hi kimse onlarn alc bir hale gelip gelmediine bakmaz. imdi Buda gelse hi kimse ona sayg gstermez nk o bir okula ya da hastaneye koarak gitmeyecek. O bir bodhi aacnn altnda oturuyor olacak, ylece sessizce oturuyor olacak. Onun tarafndan hibir ey

51 -> 70

yaplmadndan deil onun varl tarafndan inanlmaz titreimler y a r a t l r ama ok zor fark edilirler. T m dnyay bir bodhi aacnn altnda oturarak dntrr ama bu titreimlere bakmak iin akort olman gerekecektir, bymen gerekecektir. B i r Buda'y fark etmek halihazrda yola girmi olmak demektir. B i r Rahibe Teresa'y fark etmek ok kolaydr, bunda pek fazla bir ey yoktur. Herhangi b i r i s i onun i y i bir i yaptn grebilir. y i bir i yapmak bir eydir ve i y i olmaksa tamamyla bambaka bir eydir. y i iler yapma demiyorum. Dediim ey u: B r a k i y i iler senin iyiliinden ksn. nce alc hale ula, nce edilgen hale ula, nce aktif olmama haline ula. Ve senin isel varln iek atnda ve iindeki btnlemeyi bildikten sonra k i o her zaman oradadr, merkez her zaman oradadr bu merkezi fark ettiinde anszn senin iin lm kaybolur. A n s z n tm kayglar kaybolur nk artk sen bir beden deilsin ve artk bir z i h i n deilsin. O zaman merhamet ortaya kar, sevgi ortaya kar, dua ortaya kar. Dnya iin bir nimete, bir kutsamaya dnrsn. imdi, byle bir adamn bana ne geleceini kimse bilemez; sa gibi bir devrimci olup tapnaktaki tefecileri mi kovalayacaktr, yoksa y o k s u l insanlarn hizmetine mi girecektir ya da yalnzca bodhi aacnn altnda oturup gzel kokularn m yayacaktr veya bir Meera olup T a n r n n ihtiamna arklar syleyip, dans m edecektir. H i kimse bilemez, bu ngrlemez. B e n i m buradaki tm abam hibir eye ihtiya olmadn sana fark ettirmektir, baka hibir eye ihtiya yok. Ona zaten orada sahipsin; iinde var oluyor. Ama senin onu kefetmek iin yaklamlar, kaplar, yollar yapman gerekiyor. Onun iin kazmalsn; hazine orada. Sana bir teknik vermek isterim. Bu ok basit bir teknik ama balangta ok zor grnr. Denersen basit olduunu greceksin. ayet denemezsen ve sadece onun hakknda dnrsen ok zor grnecek. T e k n i k udur: Sadece k e y i f aldn eyleri yap. K e y i f almyorsan yapma. Dene nk k e y i f alma sadece senin merkezinden gelir. ayet bir eyi yapyorsan ve ondan holanyorsan, merkezle yeniden balantya gemeye balyorsundur. Eer houna gitmeyen bir ey yaparsan merkezle balantn kopmutur. K e y i f merkezden y k s e l i r ve baka da hibir yerden deil. O halde bu senin k r i t e r i n olsun ve bunun bir fanatii ol. Yolda yryorsun; anszn yrmekten holanmadn fark ettin. Dur. B i t t i ; bunun yaplmamas gerekiyor. B u n u niversitedeyken yapardm ve insanlar benim deli olduumu dndler. A n s z n dururdum ve sonra da o noktada yarm saat, bir saat dururdum, ta ki yeniden yrmekten k e y i f alana kadar. Profesrlerim o kadar endielenirlerdi ki snav olduunda beni arabaya koyup niversite amfisine gtrrlerdi. B e n i kapda brakp orada beklerlerdi: Srama ulap ulamam mydm diye? Banyo yaparken anszn houma gitmediini fark edersem, dururdum. O zaman ne ehemmiyeti var ki? Y i y o r k e n houma gitmediini aniden fark edersem, o zaman dururdum. Okulda matematik dersine girmeye balamtm. l k gn ieri girdim, hoca konunun ne olduunu anlatyordu. Ortasnda ayaa kalktm ve dar kmaya altm. "Nereye gidiyorsun? z i n almazsan bir daha ieri girmene i z i n vermem" dedi. B e n de, "Endielenmeyin yeniden gelmeyeceim. O nedenle sormuyorum. B i t t i ; bundan zevk almyorum! Holanacam baka bir konu bulacam nk ayet holanamazsam, onu yapmayacam. Bu ikencedir, bu iddettir" dedim. Ve giderek bu bir anahtara dnt. Aniden fark ettim ki ne zaman bir eyden holanrsan, merkezlenmi durumdasn. Holanma merkezinde olmann sesidir. Ne zaman bir eyden holanmazsan, merkezinin dndasn. O zaman onu zorlama; buna gerek yok. ayet insanlar delirdiini dnrlerse, brak deli olduunu dnsnler. B i r k a gn ierisinde, kendi deneyimlerin sonucunda, kendini nasl es getiini greceksin. H e r zaman holanmadn bin bir tane ey yapyordun ve hl yapmaya devam ediyorsun nk sana byle retilmiti. Sen yalnzca grevlerini yerine getiriyordun. nsanlar sevgi gibi gzel bir eyi dahi mahvetmilerdir. E v e geliyorsun ve karn pyorsun nk yle olmas gerekiyor, bunun yaplmas gerekiyor. imdi, pck gibi gzel bir ey, iek gibi bir ey

52 -> 70

mahvedilmitir. Yava yava zevk almadan k a r n pmeye devam edeceksin; baka bir insan pmenin zevkini unutacaksn. Tantn herhangi b i r i n i n elini souk, hibir anlam olmadan, hi scaklk ak olmadan s k a r s n . Sadece l eller el s k y o r ve merhaba diyor. O zaman yava yava bu l hareketi, bu souk hareketi renmeye balarsn. Donmu hale gelirsin, bir buz kalb olursun. Ve sonra da dersin k i , " N a s l merkeze girmeli?" M e r k e z sen scak olduunda, sen aktnda, eridiinde, k olduunda, k e y i f aldnda, dans ettiinde, sevin iinde olduunda hazrdr. Bu sana kalm. Sen sadece gerekten houna giden, yapmay sevdiin eyleri yapmaya devam et. Holanmyorsan, dur. Holanacan baka bir ey bul. Holanacan bir ey olmas kanlmaz. H i b i r eyden holanmayan birisine hi rastlamadm. B i r eyden, baka bir eyden, sonra da baka bir eyden holanmayan insanlar olabilir ama hayat engindir. B i r eye saplanp kalma; yzeyde ak. B r a k daha fazla enerji ak olsun. B r a k aksn, brak etrafn evreleyen baka enerjilerle bulusun. K s a sre sonra problemin nasl olup da btnlemi hale gelineceinde deil, problemin senin nasl aklacam unutman olduunu grebileceksin. Akan bir enerjide sen aniden btnlenirsin. Bu bazen rastlantsal olarak da olur ama neden ayndr. Bazen bir adama ya da kadna k olursun ve anszn kendini btnlemi hissedersin, birden kendini i l k kez bir olmu hissedersin. Gzlerinin bir parlts vardr, yznn bir l t s vardr ve zekn artk donuk deildir. Varlnda parlak bir ey yanmaya balar; bir ark y k s e l i r , yrynn iinde bir dans nitelii vardr. Tamamen bambaka bir v a r l k s n . Ama bunlar zor bulunur anlardr nk s r r n bilmiyoruz. S r udur; holanmaya baladn b i r ey olmal. T m s r budur. B i r ressam belki atr ve resim yapyordur ve yine de sen onun yznde merkezinde olduunu grebilirsin. B i r air y o k s u l olabilir ama a r k s n sylediinde dnyadaki en zengin adamdr. H i kimse ondan daha zengin deildir. B u n u n s r r nedir? Andan zevk almasdr onun s r r . N e zaman bir eyden holanrsan kendinle ahenk iindesin ve evrenle ahenk iindesin nk senin merkezin her eyin merkezidir. O nedenle bu kk kavrayn sende bir ortam yaratmasna i z i n ver: Sadece zevk aldn eyleri yap, yle deilse de dur. Gazete okuyorsun ve yarsna geldiinde anszn houna gitmediini fark ettin, o halde bir zorunluluk yok. O zaman neden okuyorsun? imdi, burada brak onu. B i r i s i y l e konuuyorsun ve tam ortasnda houna gitmediini anladn, tam cmlenin y a r s n syledin, orada ve o zaman dur. Houna gitmiyor, devam etme zorunluluun yok. Balangta biraz garip gzkecek. Ama bir sorun olduunu zannetmiyorum. B u n u deneyebilirsin. B i r k a gn iinde merkezle pek ok temas yaplacak ve o zaman aradn eyin iinde olduunu tekrar tekrar sylediimde ne demek istediimi anlayacaksn. O gelecekte deildir. Onun gelecekle hibir i l i k i s i yoktur. O zaten imdi buradadr, o zaten olandr.

Sayfada Ara

LM VE DOUM BR OLDUUNDA
Hemen evimin yanndaki ok yal bir aa yamurda dans ediyor ve eski yapraklar yle bir zarafetle ve yle bir gzellikle dyor k i . Sadece aa deil yamurda dans eden, aac terk eden eski yapraklar da dans ediyor; bir kutlama var. T m varoluta insan dnda hi kimse y a l l k yznden ac ekmez; aslnda varolu y a l l k diye bir ey bilmez. O olgunlamay b i l i r , o olgunluu bilir. O dans etmenin, mmkn olduunca youn ve btn olarak yaamann bir zaman olduunu ve dinlenmenin de bir zaman olduunu bilir. E v i n yanndaki badem aacnn bu eski yapraklar lmyor; onlar basite dinlenmeye, iinden meydana ktklar ayn toprakta erimeye ve birlemeye gidiyorlar. z n t , keder yoktur ama sonsuzlukta

53 -> 70

dinlenmek iin dlen derin bir huzur vardr. B e l k i baka bir gn, baka bir zaman baka bir formda, baka bir aata geri gelebilirler. Yeniden dans edecekler; yeniden ark syleyecekler; ann tadn kartacaklar. Varolu yalnzca doumdan lme, lmden douma dairesel bir deiimi b i l i r ve bu sonsuz bir sretir. H e r doum lm artrr ve her lm de doumu artrr. H e r doum bir lm tarafndan takip edilir ve her lm bir doum tarafndan baarya ulatrlr. O yzden varoluun k o r k u s u yoktur. nsan zihni dnda hibir yerde k o r k u yoktur. nsan tm kozmostaki tek hasta trm gibi gzkyor. Bu hastalk nerede? nsan daha ok k e y i f alm, daha ok sevmi, her an daha ok yaam olsayd... hakikaten tam tersi olurdu. ster ocukluktan ya da genlikten ya da yallktan olsun, isterse de lmden ya da doumdan olsun hi fark etmez. Sen tm bu kck hadiselerin tesindesin. Bana binlerce lm ve binlerce doum geldi. Ve hatta ak bir ekilde grebilenler sanki her an oluyormu gibi daha derinden anlayabilirler. inde bir ey her an lyor ve iindeki bir ey yeni domu durumda. Yaam ve lm pek de ayr deil, yetmi y l tarafndan ayrlm deil. Yaam ve lm bir kuun i k i kanad gibidir, ezamanl olarak gereklemekte. Ne yaam lm olmadan var olabilir, ne de lm yaam olmadan var olabilir. A k t r ki onlar birbirinin z t t deildir; aktr ki onlar birbirinin tamamlaycsdr. Onlarn var olular iin birbirine ihtiyalar var, onlar k a r l k l olarak bamllar. Onlar tek bir k o z m i k btnn paralardr. Fakat o kadar farknda deil, o kadar uykudadr ki basit ve ak bir gerei dahi grme yetisi yoktur. ok deil sadece birazck farkndalk, ve her an deitiini grebilirsin. Ve deiim bir eyin lyor olmas demektir; bir ey yeniden douyor. O zaman lm ve doum bir olur; o zaman ocukluk ve onun masumiyeti, y a l l k ve onun masumiyetiyle bir olur. B i r fark vardr ama yine de bir z t l k yoktur. ocuun masumiyeti gerekten yoksuldur nk o neredeyse cahillikle ayn anlama gelir. Y a l adamsa, tm karanlk ve aydnlk, sevgi ve nefret, zevk ve ac deneyimlerden gemi, f a r k l koullarda hayatn iinden geerek olgunlam, hibir deneyimde bir katlmc olmayacak noktaya gelmi olan olgunluk yandadr. Istrap gelir... o izler. M u t l u l u k gelir ve o izler. O tepelerdeki gzc haline gelir. H e r ey karanlk vadilerden geip gidiyor ama o dan gne yla aydnlanm zirvesinde kalp basite derin bir s e s s i z l i k l e i z l i y o r . Y a l l n masumiyeti zengindir. O deneyim asndan zengindir; baarszlk ynnden, baar ynnden zengindir; o doru eylemler ynnden, yanl eylemler ynnden zengindir; her t r l baarszlk ynnden, her t r l baar ynnden zengindir; o ok ynl olarak zengindir. Onun masumiyeti cahillikle ayn anlama gelmez. Onun masumiyeti yalnzca bilgelikle ayn anlama gelir. ocuk ve yal adam; her i k i s i de masumdur. Ancak masumiyetlerinin niteliksel f a r k l l k l a r vardr. ocuk masumdur nk o henz ruhun karanlk gecesine girmemi durumda; yal adam masumdur; o tnelin dna kmtr. B i r i s i tnele giriyor, dieriyse tnelden kyor. B i r i ok ac ekecek; biriyse zaten yeterince ac ekmi durumda. B i r i nndeki cehennemden kanamazken; dieri oktan cehennemi arkada brakm durumda. B i l e r e k ya da bilmeyerek her insanolunun kalbinde bir titreme vardr: Yalanyorsun ve yallktan sonrasysa tufan; yallktan sonras lm. Ve asrlardr lm konusunda o kadar ok korkutuldun ki dncenin kendisi bilincinin en derinliklerinde kklendi; o kannn, kemiklerinin, i l i k l e r i n i n derinliklerine girdi. O zaman szcn kendisi seni korkutur; lmn ne olduunu bildiinden deil ama sadece, binlerce y l l k , lmn hayatnn sonu olduu koullanmas yznden korkuyorsun. Senin lmn son olmadnn kesinkes farkna varman istiyorum. Varoluta hibir ey balamaz ve hibir ey bitmez. Yalnzca etrafna bak... gece son deil; ne de sabah balang. Sabah geceye doru i l e r l i y o r ve gece de sabaha doru yaklayor. H e r ey basite f a r k l bir biime doru yneliyor. Balang yok, son yok.

54 -> 70

Neden bu, insan iin de byle olmasn? nsan bir istisna deildir. Bu ayrcalkl olma, dier hayvanlardan, kulardan, aalardan daha zel olma dncesinin iinde, insanolu kendi cehennemini, paranoyasn yaratt. Bu dier varlklardan ayrcalkl olduumuz f i k r i seninle varolu arasnda bir atlak yaratt. Bu atlak senin tm korkularna ve mutsuzluklarna neden oluyor, iinde gereksiz bir kedere ve eleme neden oluyor. Ve senin tm szde dini ya da siyasi ya da sosyal liderlerin bu atla vurguladlar, onu genilettiler. Bu atla bir araya getirecek, insan dnyaya geri gtrecek, insan hayvanlara, kulara, aalara geri dndrecek ve varolula kesin bir birlii ilan edecek tek bir gayret sarf edilmedi. Varlmzn hakikati budur; bu bir kez anlald m ne y a l l k hakknda, ne de lm hakknda endie duyarsn nk etrafna baktnda hibir eyin balamadndan, onun her zaman orada olduundan; hibir eyin sona ermediinden, onun hep orada olacandan kesinlikle tatmin olabilirsin. Ama yal olma f i k r i seni ok byk bir kaygyla doldurur. Senin hayattaki gnlerinin, sevginin, sevinlerinin bittii, artk sadece bir i s i m olarak var olacan anlamna gelir bu. O, bir sevin kayna deil, sadece mezara doru bir srklenme olacak. A k t r k i , varoluun srtnda bir ykten ibaret olduun, her an mezarla doru ilerleyen bir kuyrukta beklediin fikrinden holanamazsn. Dnyadaki tm kltrlerin ve medeniyetlerin en byk baarszlklarndan b i r i s i yallar iin anlaml bir hayat, yaratc bir varolu sunamam olmalardr; sadece yallar iin deil, lmn kendisi iin de ince bir gzellik ve zarafet salayamamlardr. Ve problem daha da karmak hale gelir nk lmden ne kadar ok korkarsan, hayattan da o kadar korkar olacaksn... lmden korkan bir insan, hayata k olamaz nk hayattr sonunda seni lmn kapsna gtrecek olan. Hayat nasl sevebilirsin? Bu neden yznden tm dinler hayattan vazgemeye balamtr: Hayattan vazge nk lmden kurtulmann tek yolu budur. Eer hayat yaamazsan; eer yaama i i n i , sevmeyi, dans etmeyi, ark sylemeyi oktan bitirdiysen, doal olarak, o zaman lmden korkmaya gerek yok; sen zaten lm durumdasn. B i z bu l insanlara aziz dedik; onlara ibadet ettik. Onlara ibadet ettik nk her ne kadar onlar kadar cesaretimiz olmasa da, onlar gibi olmak istediimizi biliyorduk. En azndan ibadet edip niyetimizi gsterebiliriz: "ayet cesaretimiz olsayd yahut cesaretimizi toplarsak, biz de sizler gibi yaamak isterdik: tamamen l." A z i z lemez nk o zaten lmtr. T m zevklerden, tm keyiflerden vazgemitir; hayatn sunduu her eyi reddetmitir. " B e n artk bu gsterinin bir paras deilim" diyerek bileti varolua iade etmitir. Gzlerini kapatmtr. B i r seferinde szde azizin bir tanesi beni ziyaret ediyordu. Onu baheye gtrdm; bir sr gzel yldziei vard ve ben de ona sabah gnei altndaki bu gzel iekleri gsterdim. Bana ok garip bir ekilde, biraz rahatsz olmu, rpermi olarak bakt ve beni yarglama itkisine dayanamayarak; "Senin dindar bir insan olduunu dnmtm... ve sen ise hl ieklerin gzelliinin tadn m kartyorsun?" dedi. B i r adan sylediinde hakl, ayet ieklerin gzelliinden k e y i f alyorsan, insanlarn gzelliinden k e y i f almaktan kanamazsn. Kadnlarn gzelliinden tat almaktan kanamazsn; mziin ve dansn gzelliinden zevk almaktan kanamazsn. ayet ieklerin gzelliiyle ilgileniyorsan, hayatla hl ilgilendiini, sevgiden vazgeememi olduunu da gstermi olursun. Gzelliin farkndaysan nasl aktan kanabilirsin? Gzellik ak k k r t r ; ak gzellik verir. " B u noktada haklsn ama ikinci noktada yanlsn. B e n i m dindar b i r i s i olduumu sana k i m syledi k i ? B e n henz lmedim! Dindar olmak iin gereken temel k o u l l olmaktr. Eer canlysan sadece i k i y z l olabilirsin, sahiden dindar olamazsn" dedim. Kanatlanm bir k u u grdnde, onun zgrlyle iinin sevinle dolmamas imknszdr. Ve ufka yaylm renkleriyle gnbatmn grdnde; gzlerini kapatsan bile, bu gzlerini kapama gayretinin kendisi senin ilgini gsterecektir. Onun gzellii tarafndan bylenmi oldun. Yaam sevginin dier addr ve sevgiyse gzellie k a r duyarl olmaktan baka bir ey deildir.

55 -> 70

u szde azize dedim k i : "Dinden vazgeebilirim ama hayattan vazgeemem nk hayat bana varoluun kendisi tarafndan v e r i l m i t i r . Ve din ise insan yapmdr, din adamlar ve politikaclar tarafndan retilmitir; insan kendi cokusundan mahrum brakmak, insan kendi saygnlndan alkoymak, insan kendi insanlndan mahrum etmek iin retilmitir." Bu anlamda ben dindar b i r i s i deilim. B e n i m tamamyla f a r k l bir dindar olma tanmm var. Bana gre, btnyle canl, youn olarak canl, ak ateiyle yanp tutuan, etraftaki muhteem gzelliklerin farknda ve yaamla lmn birlikteliinden sevin duyabilme cesaretine sahip olan k i i dindardr. Yalnzca yaamda ve lmde coku duyabilme kapasitesine sahip olan insandr, a r k s devam edecek olan. Yaamn ya da lmn gerekleiyor olmas nemli deildir, onun a r k s kesintiye uramaz, onun dans duraksamaz. Yalnzca bu kadar macerac bir ruh, varolua yaplan bylesi bir ilahi yolculuktur dindar olan. Ama din ad altnda oynayabilsin diye, onun yerine geecek sahte, anlamsz, uyduruk, zavall eyler v e r i l m i t i r insana. Putlara tapma, insan yapm mantralar syleme; korkaklara ve kaaklara, lmden dleri patlad iin hayat yaayamam olanlara vgler dzme ve onlar aziz olarak adlandrma. D i n insan hakiki ve zgn dindarlktan alkoymutur. Y a l l k hakknda endielenmene gerek yok. Ve hatta insanlarn seni tarih ncesine ait olarak dnmeleri daha da gzeldir. Bu senin gerek aknla erdiin anlamna gelir, her eyi yaadn, artk bu senin olgunluundur. H i b i r eyden vazgemedin ama her t r l deneyimin iinden getin. O kadar deneyimli olarak bydn ki artk bu deneyimleri tekrar ve tekrar yaamana gerek yok. A k n l k budur. Sevinmelisin; yall ve yalln en sonunda lmn iinde tamamlanmasna derin bir minnettarlkla sevinmenin doutan bize ait olan bir hak olduunu tm dnyann anlamasn isterdim. Onunla i l g i l i olarak bir zarafete sahip deilsen, ona glemiyorsan eer hi bitmeyenin iinde

kaybolamyorsan, geride bir kahkaha brakamyorsan doru ekilde yaamamsndr. Y a n l insanlar tarafndan ynlendirilmi ve hkmedilmisin. Onlar senin peygamberlerin, M e i n l e r i n , kurtarclarn olabilirler, onlar senin tanrlarnn enkarnasyonlar olabilirler ama seni hayattan mahrum brakma ve kalbini korkuyla doldurma anlamnda hepsi birer suludur. B e n i m buradaki gayretim senin kalbini kahkahayla doldurmaktr. Varlnn her teli gece ya da gndz demeden, moralin i y i y k e n ya da deilken, her durumda dans etmeyi sevmeli. Durumdan bamsz olarak, alttan alta devam eden bir neelilik hali srmeli. B e n i m iin hakiki dindarlk budur. Senin iin birka sutra: " R y a s n grd kzlara daha i y i bakabilmek iin yatakta gzlklerini giyen adam, ok yal bir adamdr." "ok yal adam her zaman gen kzlarla partilerde flrt eder, bylece k a r s onu eve gtrecektir." "ok yal olmann gzel taraf kt bir rnek olmak iin ok yal olduundan, i y i tavsiyeler vermeye balayabilmendir." "Kadnlar hayattaki basit eylerden holanrlar; mesela yal adamlar." B i r kez kadnlar senden holand m , bitmisin demektir! A r t k senden korkmuyorlar, mkemmelen kabul edilebilirsin. "Her yalca insann iinde neler olduunu merak eden daha gen b i r i s i vardr."

Sayfada Ara

OYUNDAN IKMAK

56 -> 70

Sadece meditasyon balamsa olgunlarsn; yoksa ocuk gibi k a l r s n . Oyuncaklarn deimeye devam edebilir k k ocuklar kk oyuncaklarla oynuyor ve byk ocuklar, yalanm ocuklar, yaa byk ocuklar byk oyuncaklarla oynuyorlar ama niteliksel olarak bir fark yok. Grebilirsin... bazen ocuun bunu yapacak. Sen sandalyeyle yan tarafnda otururken masann zerinde durup sana, " B a k baba ben senden daha bym" diyecek. O masann zerinde senden yksekte duruyor ve, " B a k ben senden daha bym" diyor ve sen de ona glp geiyorsun. Ama sen ne yapyorsun? Daha ok paran olduunda nasl yrdne bir bak. T m komularna, " B a k ! Senden daha bym" diyorsun. Yahut bir lkenin bakan ya da babakan olduunda ne tr bir kibirle, ne tr bir egoyla nasl yrdne bir bak. Herkese, "Hepinizi yenilgiye urattm. En byk sandalyede oturuyorum" diyorsun. B u n l a r ayn oyunlar! ocukluundan yallna kadar ayn oyunu oynamaya devam edip duruyorsun. Monopoli oyununu oynayabilirsin ya da gerek monopoli oyununu gidip borsada oynayabilirsin; hi fark etmez, ayn oyun, sadece daha byk lekte oynanyor. ocukluklarnn, darya gidip duran z i h n i n i n kaynann bu olduunu, bunu anlarsn... K k ocuklar Ay'a ulamaya alrlar ve en byk b i l i m adamlar da Ay'a ulamaya alyor; ulatlar. P e k bir fark yok. D a r y a ulamak; baka yldzlara ulaabilirsin ama ocuk gibi kalacaksn. Ay'a bile ulasan orada ne yapacaksn? A y n k i i olacaksn! Kafandaki ayn plkle, yreinde tadn ayn kutsal inek gbresiyle Ay'n zerinde duruyor olacaksn. P e k bir f a r k l l k olmayacak! Y o k s u l bir adam olabilirsin, ok zengin olabilirsin; kesinlikle ad san bilinmeyen b i r i s i olabilirsin, ok nl olabilirsin; hibir fark yoktur. Z i h i n bir dn yaayp ieri doru ilerlemeye balamad srece, z i h i n tamamen yeni bir boyuta gemez ve meditasyona dnmezse.... Meditasyon kendi kaynana dnen zihindir. Meditasyon seni olgunlatrr; meditasyon seni gerek bir y e t i k i n yapar. Yata ilerlemek gerekten bir y e t i k i n haline gelmek deildir nk seksen yanda insanlar gryorum hl oyunlar, i r k i n politik g oyunlar oynuyorlar; hatta seksen i k i , seksen , seksen drt yanda! Grnen o ki u y k u ok derindir. Ne zaman uyanacaklar? Ne zaman isel dnya hakknda kafa yoracaklar? Ve lm biriktirdiin her eyi alacak; iktidarn, paran, prestijini. H i b i r ey, bir iz bile kalmayacak. T m hayatn iptal edilecek. lm gelecek ve yarattn her eyi y o k edecek; lm gelecek ve senin tm saraylarnn iskambil katlarndan yaplma saraylardan baka bir ey olmadn kantlayacak. Olgunluk, iinde lmsz olan bir ey olduunu bilmektir; iindeki bir eyin lm aacan bilmektir; meditasyon budur. Z i h i n dnyay b i l i r ; meditasyon T a n r y bilir. Z i h i n nesneyi bilmek iin bir yoldur; meditasyonsa zneyi bilmek iin bir yoldur. Z i h i n tananla urar ve meditasyon da tayanla, bilinlilikle urar. Z i h i n bulutlara takntldr ve meditasyonsa gkyzn arar. B u l u t l a r gelir ve gider; gkyz kalr, hep var olur. sel gkyzn ara. Ve ayet onu bulduysan, o zaman hi lmeyeceksin. Beden lecek, z i h i n lecek ama sen lmeyeceksin. Ve bunu bilmek hayat bilmektir. Senin hayat dediin ey gerek hayat deil nk o lecek. Yalnzca bir meditasyoncu hayatn ne olduunu b i l i r nk sonsuzluun kaynana ulamtr.

[^Sayfada Ara

YAP-BOZLAR
HAKLI NEDENDEN ADAM LDRME Elli yandaym ama henz olgun ve tamamyla yetikin hissetmiyorum. Sorunum nedir?

57 -> 70

B e l k i de henz kimseyi ldrmemisindir. Bu bir zorunluluktur; olgun olmak istiyorsan ok ok becerikli bir katil haline gelmelisin. B i r k a k i i y i ldrmeden hibir zaman olgunlamayacaksn. Anne-baban ldrmek zorundasn, retmenlerini ldrmek zorundasn, liderlerini ldrmek zorundasn. Onlarn hepsi senin iinde grlt kopartyor ve senin yetikin bir k i i olmana i z i n vermiyor; onlar seni ocuk olarak tutmaya devam ediyor. Seni baml yapyorlar, senin bamszlna i z i n vermiyorlar. B i r gn bir k e i Buda'dan ayrlyordu; ok uzaklara Buda'nn mesajn yaymaya gidiyordu. Ayaklarna dokunmaya geldiinde Buda onu kutsad ve mritlerine, " u kutsanm k e i i gryor musunuz? O, annesini ldrd, babasn ldrd, akrabalarn ldrd, k r a l n ldrd" dedi. nsanlar ok armt, kulaklarna inanamadlar: "Buda ne diyor?" B i r mrit cesaretini toplayp sordu: "Efendimiz, ne demek istiyorsunuz? B i r katilin baz erdemleri olduunu mu sylemeye alyorsunuz? Onu kutsanm olarak m adlandryorsunuz?" Buda gld ve dedi k i : "Sadece bu deil, kendisini dahi ldrd; intihar etti." Sonra Buda bir ark, bununla ne demek istediini anlatt bir gatha syledi. H e r k e s bir ocuk gibi bytlr. B u , senin dnyaya doru i l k yolundur; yllarca byle, bir ocuk olarak kalmak iin eitildin. H e r ey emredildi ve senin de boyun emen istendi. Fazlasyla baml hale geldin; srekli baba figrleri aryorsun, srekli olarak ne yaplmas, neyin yaplmamas gerektiini sana syleyecek otoriteler aryorsun. Olgunluk kendin iin karar verebilme anlaydr, kendi kendine kararl olma anlaydr. Kendi ayaklarn zerinde durmaktr; olgunluk budur. Ancak bu ok ender gerekleir nk neredeyse tm anne-babalar ocuklar az ya da ok martr. Ve sonra okul ve lise ve niversite vardr; bunlarn hepsi seni martmaya hazrdr. B i r i s i n i n olgunlamas ok nadir gerekleir. T o p l u m olgun insanlardan honut olmaz. Olgun insanlar tehlikeli insanlardr nk olgun bir k i i kendi varlna gre yaar. O kendi i i n i yapmaya devam eder; insanlarn ne dediini, f i k i r l e r i n i n ne olduunu umursamaz. Saygnlk, prestij peinde komaz; namus iin kayglanmaz. O, ne pahasna olursa olsun kendi hayatn yaar. H e r eyi gzden karmaya hazrdr ama asla kendi zgrln feda etmeye raz olmaz. T o p l u m byle insanlardan korkar; toplum herkesin ocuk gibi kalmasn ister. H e r k e s yedi ila on drt ya aras bir yerde tutulmaldr; ve insanlarn olduu yer budur. Psikologlar i l k kez B i r i n c i Dnya Savanda bu garip olgunun farkna vardlar. l k defa orduda insanlarn psikolojik ya ok geni bir lekte aratrld. Ve ok garip bir k e i f t i : Ordudaki insanlarn ortalama zek ya on i k i y d i . Bedenin ellisinde olabilir, zihninse on drdn altnda bir yerlerde kalr. On drtten nce baskya maruz k a l r s n nk on drtten sonra bask yapmak zorlar. B i r ocuk on drdne geldiinde, ayet baskya maruz kalmadysa, bir daha onu basklama ans hi olmayacaktr nk bir kez cinsellii olan bir v a r l k haline geldiinde glenir. On drdnden nce zayftr, yumuaktr, kadnsdr. On drtten nce onun zihnine her eyi koyabilirsin; telkine aktr, onu hipnotize edebilirsin. Ona istediin her eyi syleyebilirsin ve o dinleyecektir, inanacaktr. On drtten sonra mantk ortaya kar, phe ortaya kar. On drtten sonra cinsellik ortaya kar; cinsellikle beraber bamszlar. A r t k onun kendisi de bir baba olabilir, artk onun kendisi de bir anne olabilir. O halde doa, biyoloji bir k i i y i on drt yanda anne-babasndan bamszlatrr. B u , psikologlar dnyamza girmeden ok nceden beridir bilinmektedir. D i n adamlar bunu ok nceden bulmulard; binlerce y l izlediler ve unu anladlar: ayet bir ocuu basklamak istersen, bir ocuu baml yapmak istersen bunu mmkn olduunca erken yap; ne kadar erkense o kadar iyidir. ayet yedi yandan nce yapabilirsen baar ok daha fazla kesindir. Eer on drtten nce yaplamazsa, o zaman yapmak iin hibir olaslk yoktur. Bu yzdendir ki her trden insan ocuklarla ve onlarn eitimiyle ilgileniyor. T m dinler ilgileniyor, ocuklarn dini eitim almalar gerektiini sylyor. Neden? Bamszlamadan evvel zihinleri koullandrlmaldr.

58 -> 70

O nedenle gerekten zgrlemek isteyen, gerekten bilinli olmak isteyen, gerekten hipnozdan arnmak isteyen; hibir trden snrlama sahibi olmak istemeyen, tam bir var olula akmak isteyen bir insan iin en byk i , iindeki pek ok eyi brakmasdr. Ve ben ya da Buda anneni ve baban ldrmen gerekiyor dediimizde, bunun anlam sahiden gidip anneni ve baban ldrmen gerektii anlamna gelmiyor; iinde tamakta olduun anne ve baban, dnceyi kastediyoruz. z l e , gzle ve bulacaksn onu. B i r ey yapacaksn ve anszn annenin sesini duyacaksn: "Yapma." z l e , sesi duyacaksn, sahici sesi; iindeki bir kaset. ok fazla dondurma yiyeceksin; izle. B i r d e n , annenin iinde konutuu bir an gelir: "ok fazla yeme; bu kadar yeter. D u r ! " Ve o an sululuk hissetmeye balarsn. B i r erkekle ya da kadnla seviecekken, birden tm retmenler sraya dizilip, "Su ileyeceksin, gnah ileyeceksin. D i k k a t et! Bu bir tuzak. ok ge olmadan ka" demeye balyorlar. Hatta kendi karnla seviirken bile, annen, baban, retmenlerin aranzdadr, mahvediyorlar. Hakikaten sevimenin iine tamamyla giren bir kadn ya da erkek bulmak ok zordur; iine giremezsin nk uzun yllar sana akn yanl bir ey olduu retildi. N a s l onu aniden brakabilirsin? T m bu sesleri ldrme gcne sahip olmadn srece... byk bir cesaret ister. T m anne-baba seslerini, tm otoriteleri brakmaya, bilinmeyenin iine hibir harita olmakszn, kendi bana girmeye hazr olmalsn. R i s k e etmeye hazr. Bu bir Z e n U s t a s n n altnda almalar yapan Alexander E l i o t adnda bir adamn bana geldi. D r t aydr meditasyonlar, zazen, yapyordu ve kendi varlnn derinlerindeki sulara giriyordu. B i r gece bir rya grd, ok garip bir rya. Z e n insanlar bu rya hakknda bilgi sahibidir ama E l i o t iin bu ok garipti; o bir B a t l y d , oka girmiti. R y a s n anlatyor... "Geenlerde Bodhidharma'nn grnd bir rya grdm. Yuvarlak, hayaletimsi, patlak gzleri ve i m i , atk kalar olan korkun grnml bir adamd." T p k benim gibi, Bodhidharma da tehlikeli bir adamdr. Ve Z e n insanlar, sevgiyle, onun yzn ok tehlikeli bir ekilde resmetmitir. O aslen, f i z i k s e l olarak byle deildi. F i z i k s e l olarak yaam en gzel insanlardan b i r i s i y d i ama ayet Bodhidharma'nn bir resmiyle karlaacak olursan rkmeye balarsn!. Bodhidharma'nn gzlerinin iine bakarsan, bir katil gibi grnr; seni ldrecek. Fakat, bir Ustann yapt tek ey budur. Ryada bile Alexander E l i o t ok r k t ve titremeye balad. " S r t y o r muydu yoksa yzn m ekitiyordu? Onun diken diken olmu kaba favorileri bunu sylemeyi imknsz k l y o r . 'Yetikin bir adam gibi grnyorsun,' dedi sakallarnn ardndan, 'ama hl kimseyi ldrmedin. N a s l olur?'" E l i o t o kadar korkmutu k i , uyand ve terlediini ve titremekte olduunu grd. Bu garip adam ne demek istiyordu: "Nasl olur da hl b i r i s i n i ldrememi olursun?" Sana, eer hl kendini y e t i k i n bir adam gibi hissetmiyorsan, bu sadece henz k i m s e y i ldrmemi olduunu gsterir derken sylemek istediim budur. E l l i y l zaten ok ge; imdi artk vakit kaybetme. erdeki tm i z l e r i hemen ldr. indeki tm eski kasetleri temizle, z i h n i n i n yuman z. u andan balayarak, bir ey bilmiyormusun gibi, hi kimse sana bir ey retmemi gibi ABC'den, taze, temiz hayatn yaamaya bala ve greceksin ki olgunluk en ksa srede gelecek. Ve olgunluk olmadan hayat bir ey ifade etmez nk gzel olan her ey olgun bir zihnin iinde gerekleir, muhteem olan her ey olgun bir z i h n i n iinde gerekleir. B i r y e t i k i n olmak kutsanmlktr. Ama insanlar sadece ihtiyarlyor, hibir zaman y e t i k i n olmuyorlar. Y a olarak byyp duruyorlar ama bilinte srekli klyorlar. B i l i n l e r i ceninin iinde kalr; rahmin dna kmamtr, henz domamtr. Sadece bedenin doar; sen henz domadn. Hayatn kendi ellerine al; bu senin hayatn. H i kimsenin beklentilerini yerine getirmek iin burada deilsin. Annenin hayatn yaama ve babann hayatn yaama, kendi hayatn yaa.

59 -> 70

Sayfada Ara

TAVIRSIZ HAYAT Bir gn olgunluk zerinde duruyorsunuz, baka bir gnse "Bir ocuk gibi ol" diyorsunuz. ayet olgun bir tavr taknrsam, iimdeki ocuumun basklandn ve kendini ifade etmek iin rpndn hissediyorum. ayet ocuumu dans etmek, ark sylemek iin brakrsam, o zaman da ocuka tavrlar ortaya kyor. Ne yapmal?
Olgun olmak, olgun bir tavr benimsemek anlamna gelmez. Aslnda, olgun bir tavr taknmak olgunlamak iin en byk engellerden b i r i s i olacaktr. T a v r taknmak bir eyin dayatlmas anlamna gelir, tavr taknmak bir eyin yapay biimde yetitirilmesidir, uygulama yapmaktr. Senin iinden gelmez. O bir maskedir, boyanm bir yzdr; o senin hakiki varln deildir. H e r k e s i n yapt budur. Bu yzden yeryznde insanlar olgunmu gibi gzkr deillerdir, hi olgunlamamlardr tavrlar taknmlardr ve derinde ocuk gibi kalrlar. Onlarn olgunluu sadece yzeydedir ya da o kadar bile deildir. B i r adam birazck kaz ve onun iinden ocukluun ktn greceksin. Ve yalnzca, szde sradan insanlar deil; azizlerini kaz ve olgunlamamln ortaya ktn greceksin ya da politikaclarn ve liderlerini kaz. Dnyadaki herhangi bir meclise git ve izle. Ve hibir zaman bu kadar olgunlamam ve ocuka insan topluluunu bir arada grmeyeceksin. nsan kendisini ve bakalarn kandrmaktadr. T a v r taknrsan sahte, yapay olacaksn. H i b i r eyi zerine takn demiyorum ben. Ol! T a v r taknmak olmann nndeki engeldir. Ve olmann tek yolu, ta en bandan balamaktr. ocukluunda anne-baban sana i z i n vermedii iin bir yerlerde taklp kaldn. Szde normal insanlarn zek ya on ila on ya arasndan fazla deildir, on drt bile deil! Ve sen yetmi ya da seksen olabilirsin ama zek yan sen cinsel olarak olgunlamadan nceki bir yerlerde taklp kalmtr. B i r k i i cinsel olarak olgunlatnda, on ya da on drtte, sonsuza kadar mhrlenmitir. Sonra giderek sahteleir ve daha ok sahteleir. B i r sahtelik baka sahteliklerle korunmaldr, bir yalan baka yalanlarla savunulmaldr ve sonrasnda da bunun bir sonu yoktur. Sadece bir p ynna dnrsn; k i i l i k denen ey budur. K i i l i k braklmaldr, sadece o zaman bireylik ortaya kar. Onlar ayn anlama gelmez. K i i l i k sadece bir vitrindir; gstermeliktir, gerek deil. B i r e y olmak senin gerekliindir, vitrinde gsterilen bir ey deil. steyen, istedii kadar kazabilir ve ayn tad bulacaktr. Buda'nn, " B e n i istediin yerden tadabilirsin ve ayn tad bulacaksn, t p k okyanusu herhangi bir yerden tattnda onu t u z l u bulacan gibi" dedii sylenir. B i r e y olmak tam bir btndr, organiktir. K i i l i k izofrendir: M e r k e z bir eydir ve evre ise baka bir eydir ve hibir zaman bulumazlar. Sadece hi bulumamak deil, sadece f a r k l l k deil, birbirlerine taban tabana zttrlar, devaml bir kavga halindedirler. O nedenle anlalmas gereken i l k ey asla olgun bir tavr taknmamaktr. Ya olgun ya da olgunlamam ol. Eer olgun deilsen o zaman olgun olma; olgun olmayarak geliime i z i n vermi oluyorsun. O zaman brak olgunlamamlk orada kalsn; sahte olma, onunla i l g i l i samimiyetsiz olma. ocuk gibiysen, o halde ocuk gibisin; ne olmu? ocuksu ol. Kabul et, ona katl. Varlnda bir blnme yaratma, aksi taktirde ok k k l bir delilik yaratyor olacaksn. Sen sadece kendin ol. ocuksu olmakta yanl bir ey yok. Sana ocuksu olmann yanl bir ey olduu sylendii iin tavrlar taknmaya baladn. Ta ocukluundan beridir olgun olmaya alyorsun ve bir ocuk nasl olgun olabilir ki? B i r ocuk bir ocuktur; ocuksu olmak zorunda. Ama buna i z i n verilmez, o yzden kk ocuklar diplomatlara dnr; r o l yapmaya balarlar, sahte ekillerde davranmaya balarlar, en balarndan itibaren yalan haline dnrler ve yalan bymeye devam eder. Ve bir gn hakikati aramaya balarsn; o zaman kutsal kitaplarn iine girersin ve kutsal kitaplarda hibir hakikat yoktur. Hakikat senin varlnn iindedir, gerek kutsal kitap budur. Veda,

60 -> 70

K u r a n , n c i l ; onlar senin bilincindedir! Senin tarafndan ihtiya duyulan her eyi tayorsun, bu Tanrdan sana bir armaandr. H e r k e s iinde hakikatle doar; hayat hakikattir. Ama sen yalan sylemeye baladn. T m yalanlar brak. Cesur ol ve elbette iinde ok byk bir k o r k u ykselecek nk ne zaman k i i l i i n i brakacak olursan hibir zaman i z i n verilmemi olan ocukluun yzeye kacak. Ve k o r k m u hissedeceksin: "Ne? Bu saatten sonra tekrar ocuk gibi mi olacam? H e r k e s beni ok byk bir profesr y a da bir doktor veya bir mhendis olarak bilirken ve benim doktora derecem var ve tekrardan ocuk gibi olacam?" K o r k u y k s e l i r ; herkesin ne dnecei, insanlarn aklndan ne geecei. Bu korkunun ayns seni en bandan beri mahvetti. Bu korkunun ayns zehirdi: "Annem ne dnecek? Babam ne dnecek? nsanlar, retmenler, toplum ne dnecek?" Ve kk ocuk kurnaz olmaya balar; kalbini gstermez. B u n u n bakalar tarafndan kabul edilmeyeceini b i l i r , o yzden bir surat, bir kamuflaj yaratr. nsanlarn grmek isteyeceklerini gsterecektir. Bu diplomasidir, bu politik olmaktr; bu zehirdir! H e r k e s politiktir. Glyorsun nk bunun getirisi vardr, alyorsun nk alaman isteniyor. B e l l i bir ey sylyorsun nk bu i l e r i kolaylatryor. Karna, "Seni seviyorum" diyorsun nk bu onun sessiz kalmasn salyor. Kocana, "Sensiz lrm, benim dnyamdaki tek k i i sensin, sen benim hayatmsn" dersin nk o senden bunu sylemeni bekliyor, bunu hissettiin iin deil. Eer hissediyorsan, o zaman onda gzellik vardr, o zaman o gerek bir gldr. Eer sadece r o l kesiyorsan, onun erkek egosuna masaj yapyorsan, ona destek kyorsan, onun araclyla bir eyler elde edecein iindir, o zaman o yapay bir gldr, plastik bir iektir. Ve ok fazla plastiin arl altnda eziliyorsun; sorun bu. Sorun dnyada deil. Szde dindar insanlar srekli, "Dnyadan vazgein" deyip duruyorlar. B e n sana diyorum ki sorun dnya falan deil. Sahtelikten vazge; sorun budur. Yapay olan brak; sorun budur. Aileni terk etmene gerek yok ama orada yarattn tm sahte aileleri terk et. H a k i k i , zgn ol. Bazen hakiki olmak ve zgn olmak ok sancl olacak, o ucuz deildir. H a k i k i olmamak ve zgn/olmamak ucuzdur, rahattr, pratiktir. Bu bir kattr, kendini korumak iin bir taktiktir; bir z r h t r . Ama o zaman ruhunda tamakta olduun hakikati karrsn. O zaman hibir ekilde T a n r nedir bilemeyeceksin nk T a n r sadece senin iinde bilinebilir. nce ieride sonra da darda; nce ierisi, sonra dars nk sana en yakn olan ey budur, senin kendi varln. ayet T a n r y orada skalarsan, T a n r y nasl Krishna'da, sa'da, Buda'da grebilirsin k i ? Tamamen samalk. T a n r y kendinde gremezsen, sa'da da T a n r y gremezsin. Ve ayet kendi etrafnda yalanlar yaratrsan nasl olur da kendinde T a n r y grebilirsin? Yalanlar o kadar oktur ki neredeyse varlna giden yolu unutmu durumdasn. Friedrich Nietzsche insan yalansz yaayamaz demitir ve aa yukar insanlarn yzde doksan dokuzu iin hakldr da. N i i n insanlar yalansz yaayamaz? nk yalanlar tampon gibi ilev grr, ok emerler. Yalanlar makine ya gibi iler; insanlarla devaml srtmezsin. Glmsersin ve dieri de glmser; yalama budur. erde fkeli hissediyor olabilirsin, belki de nefret dolusun ama karna devaml "Seni seviyorum" deyip durursun. Nefreti ifade etmek belaya bulamaktr. Ama unutma, nefretini ifade etmeyi renemediin srece sevgini ifade etmeyi asla renemeyeceksin. K z g n olamayan bir insan sevemez de, nk kzgnln o kadar bastrmak zorundadr ki baka hibir ey ifade edebilecek gc kalmaz. nk varlnn iindeki her ey birbirine baldr, ayr deillerdir. K z g n l k l a sevgi arasnda su geirmez blmeler yoktur; onlarn hepsi bir aradadr, birbiriyle k a r m haldedir. O ayn enerjidir. Eer fkeyi bastrrsan, sevgiyi de bastrmak zorunda kalacaksn. ayet sevgini ifade edersen aracaksn; onunla birlikte fke de ykselir. Ya hepsini birden bastrrsn ya da hepsi birden ifade edilmek zorunda kalacaktr. Bu isel organik birliin aritmetiini anlamak durumundasn. Ya ifade edici ol ya da basklayc. Seim senin fkeyi bastrp sevgiyi ifade etmen deildir; o zaman sevgin sahte olacaktr nk hibir atei olmayacaktr, hibir scaklk niteliine sahip olmayacaktr. Sadece biimsel bir ey, yumuak bir ey olacaktr ve her zaman iin onun derinine inmekten korkacaksn. nsanlar sadece seviyormu gibi yaparlar nk sevmeleri beklenir. ocuklarn severler, karlarn ya da kocalarn, kardelerini, arkadalarn severler nk belli eyleri yapmalar beklenir onlardan. Onlar da bu

61 -> 70

eyleri grevleriymi gibi yaparlar. lerinde bir kutlama yoktur. E v e gelirsin ve ocuunun bana dokunursun nk bu beklenmektedir, nk sadece yaplmas gereken ey budur ama onun iinde coku yoktur; o souktur, o ldr. Ve ocuk seni asla affedemeyecek nk kafaya souk bir dokunu irkindir. Ve ocuk utan duyar, sen utan duyarsn. K a r n l a s e v i i r s i n ama hibir zaman sonuna kadar iinde olmazsn. O seni gerekten ok uzaklara gtrebilir, o seni nihai mutlulua gtrebilir, onun iinde eriyebilirsin. Ama eer hibir zaman fkene i z i n vermediysen ve fkenin iinde erimediysen, akn seni eritmesine nasl i z i n verirsin? Ve bu pek ok kere olmutur a r a c a k s n bir k kadn ldrmtr nk sevgisine i z i n vermitir ve sonrasnda da anszn fke gelmitir. P e k ok kez bir n kadn ldrd, boazn skt gayet i y i bilinen bir gerektir ve o bir katil deildi; sorumlusu toplumdur. Sadece o ok fazlasn gze ald ve akn iine ok fazla dald. ok derine gittiinde vahileirsin nk medeniyet yzeydedir. fke kar, sonra da iinde sakl olan ne varsa ortaya kar ve ondan sonra da neredeyse delirirsin. Bu delilikten kanmak iin ok yzeysel bir ekilde s e v i i r s i n . O hibir zaman inanlmaz bir olay deildir. Evet, insanlar o tpk bir haprk gibidir derken hakllar: Gerginlikleri rahatlatr, zerinde arlamakta olan belli enerjilerden seni kurtarr. Ama akn gerek resmi bu deildir. A k kendini kaybedecek kadar z e v k l i olmal; haprk gibi deil, sadece bir rahatlama deil, bir farkndalk, bir zgrleme olmal. Sevgiyi bir zgrleme, bir sonsuz zevk, bir samadhi olarak bilmediin srece, sevgiyi bilmiyorsun demektir. Ama bu sadece sen sahte deilsen, her eyde hakiki olduysan mmkndr; ayet fkeye i z i n verdiysen, kahkahaya i z i n verdiysen, gzyana i z i n verdiysen, her eye i z i n verdiysen; eer hibir zaman nleyici bir g olmadysan, hibir eyi tutmadysan, hibir zaman kontrol etmediysen; kontrol etmeden bir hayat yaadysan. Ve unutma, kontrol etmeden derken ehvet dkn bir hayat demek istemiyorum. K o n t r o l etmeme muhteem bir reti olabilir ama bu disiplin dardan dayatlmaz. O edinilmi bir tavr deildir. D i s i p l i n senin kendi isel deneyimlerinden gelir. O, varlnn tm olaslklaryla yzlemenden gelir. O, tm ynleri deneyimleyerek gelir, tm boyutlar kefederek gelir. O, anlaytan ortaya kar. fkenin iinde bulundun ve onda bir eyi anladn; bu anlay disiplini getirir. Bu kontrol deildir. K o n t r o l irkindir, disiplin gzeldir. D i s i p l i n (discipline) szc temelde renme kapasitesi anlamna gelir, oradan da mrit (disciple) szc gelir. K o n t r o l anlamna gelmez, renme kapasitesinin olmas anlamna gelir. Yaam tecrbeleri araclyla renmeye devam eden, her eyin iine korkmadan giren, r i s k e eden, kefeden ve maceraya giren, bilinmeyenin karanlk gecesinin iine dalmaya her zaman hazr olan, bilinene yapmayan ve her zaman hata yapmaya hazr olan, her zaman bir hendee dmeye raz olan ve bakalar tarafndan glnmeye her zaman hazr olan bir k i i disiplinli bir insandr. Yalnzca aptal olarak adlandrlma cesaretine sahip olan insanlarn yaama ve sevme ve bilme ve olma kapasiteleri vardr. Olgunluk daha ok ve daha ok, daha derin ve daha derin yaam tecrbeleri araclyla gelir, hayattan kanarak deil. Hayattan kanarak ocuka k a l r s n . B i r ey daha: B e n bir ocuk gibi ol derken ocuka ol demiyorum. B i r ocuk ocuka davranmak zorundadr; yoksa ocukluk denen bu muhteem deneyimi skalar. Ama gen ya da yal da olsan, ocuka davranmak basite senin bymemi olduun anlamna gelir. B i r ocuk gibi olmak tamamyla f a r k l bir olgudur. Ne anlama gelir? B i r , ocuk her zaman btndr; ne yaparsa yapsn ocuk onun iinde kaybolur, o hibir zaman k s m i deildir. Sahilde deniz kabuklar topluyorsa, o zaman dier tm eyler bilincinden silinip gider, o zaman onun tek ilgilendii sahildeki deniz kabuklardr. inde kaybolur, tamamen iinde yitip gider. Bu btn olma nitelii bir ocuk gibi olmann temellerinden birisidir. Bu younluktur, bu konsantrasyondur, bu btnlktr. Ve i k i n c i s i : ocuk masumdur. B i r bilmeme halinde i grr. H i b i r zaman bilgisiyle i grmez nk hi yoktur. Sen her zaman bilginle i grrsn. B i l g i gemi demektir, bilgi bilinen ve sylenen demektir, bilgi senin topladn ey demektir. Ve her yeni durum yenidir, ona hibir bilgi uygulanamaz. Mhendislik ya da teknolojiden bahsetmiyorum; orada gemi uygulanabilir nk bir makine bir makinedir. Ama bir insan ortamnda davranyorsan, canl varlklarla iletiim halindeysen, hibir durum bir bakasnn tekrar deildir. H e r durum kendine zgdr. ayet onun iinde doru bir biimde hareket etmek istersen, bir cahillik

62 -> 70

haliyle hareket etmek zorunda kalacaksn, bir ocuk gibi. B i l g i n i oraya getirme, tm bilgileri unut. Yeniye yeni olarak k a r l k ver, yeniye eskiden k a r l k verme. E s k i d e n k a r l k verirsen karacaksn: Seninle etrafnda olan arasnda bir kpr olmayacak. Hep ge kalacaksn, her zaman treni karacaksn. nsanlar tekrar tekrar treni hayal edip durur ama her zaman onu karrlar. K i i ryasnda acele eder, koar ve istasyona ular ve ulatnda tren gitmitir. Bu ryay milyonlarca k i i tekrar tekrar gryor, bu en ortak ryalardan birisidir. N i i n bu rya milyonlarca insana tekrar tekrar geliyor? Onlar hayat karyorlar. Onlar her zaman ge kalyorlar. H e r zaman bir boluk var. Deniyorlar ama kpr hi yaplmyor. B i r l i k olamyorlar, hibir eyin iine giremiyorlar, bir ey engelliyor. Nedir o? Engelleyen ey bilgidir. B e n sana cahillik retiyorum. Ve ben bir ocuk gibi ol derken her zaman renmeye devam et, hibir zaman bilgili olma demek istiyorum. B i l g i l bir eydir, renme canl bir sretir. Ve renen bunu hatrlamaldr; bilgi noktasndan hareket edemez. H i izleyip gzlemlemedin mi? K k ocuklar ok h z l renir. ayet ocuk birden fazla lisann konuulduu bir ortamda bulunursa btn dilleri renir. Annenin konutuu, babann konutuu, komularn konutuu dili renir; , drt, be dili ok kolaylkla, hi sorunsuz renebilir. B i r kez bir dili rendin mi, baka bir dili renmek ok zorlar nk artk sen bilgili olma noktasndan hareket etmeye baladn. htiyar kpee yeni numaralar retemezsin derler. Bu dorudur. Ama bir kpei ihtiyar yapan nedir? F i z i k s e l ya deil nk bir Sokrates en sonuna kadar renmeye devam eder, lrken bile. B i r kpei ihtiyar yapan nedir? B i l g i bir kpei ihtiyarlatr. Buda gen kalr. K r i s h n a gen kalr. Buda'y ya da K r i s h n a ' y yal olarak resmeden tek bir heykele bile sahip deiliz. Onlar hi yalanmad iin deil! K r i s h n a seksen yana kadar yaad ok yaland ama iinde bir eyler her zaman gen, ocuksu kald. Bilmeme halinden hareket etmeye devam etti. yleyse i l k olarak, bir ocuk gibi ol derken, btn ol diyorum. Ve ikinci ey ise bir renen olarak kal, bilmeme halinden hareket et. Masumiyet budur: Bilmeme halinden hareket etmek masumiyettir. Ve nc ve son ey: B i r ocuun doal bir gvenme nitelii vardr; aksi taktirde hayatta kalamaz. B i r ocuk doduunda annesine gvenir, ste gvenir, stn onu besleyeceine gvenir, herkesin i y i olduuna gvenir. Onun gveni kesindir, hibir ey hakknda bir phe yoktur. Hibir eyden korkmaz. Onun gveni o kadar oktur ki anneyi korkutur nk ocuk gidip bir ylanla oynayabilir. Onun gveni o kadar oktur ki gidip elini atee sokabilir. Onun gveni ok fazladr; k o r k u bilmez, k u k u nedir bilmez. nc nitelik budur. Gvenin ne olduunu bilebilirsen, yeniden gvenmenin yollarn renebilirsen, o zaman Tanrsalln ne demek olduunu bileceksin, sadece o zaman hakikatin ne olduunu fark edebileceksin. B u n u n anlalmas gerekir. B i l i m pheye dayanr; bu yzden eitimin tm phe eitimine dnt. B i l i m pheye yaslanr, phe olmadan geliemez. Dindarlk gvene dayanr, gven olmadan gerekleemez. B u n l a r taban tabana z t ynlerdir. Unutma, eer bilimsel bir aratrmaya gveni sokarsan i i n zn karm olacaksn. H i b i r ey elde edemeyeceksin, hibir ey kefedemeyeceksin. Oradaki yntemin kendisi phedir. phe ve phe ve phe duymak zorundasn; phe edemeyecein, yani phe edilemeyecek bir eye taklana kadar phe duymaya devam etmek zorundasn. Ancak o zaman, aresizlik iindeyken onu kabullenmek durumundasn ama yine de yarn yeni bulgular ortaya kp her eyi bir kenara atmak gerekeceine i l i k i n bir phe tohumu ile birlikte. Yani sadece bir sre iin... B i l i m hibir zaman nihai hakikate ulamaz, sadece mulak, yaklak bir hakikate varr. Sadece bir sreliine hakikat olarak kabul edilir nk k i m b i l i r ; yarn aratrmalar yeni bulgular, yeni veriler ortaya karabilir. O nedenle bilim sadece mulak, keyfi hipotezlere varr. Newton'un kefetmi olduu ey, Albert E i n s t e i n tarafndan pe atlmtr ve onun kefettii ey baka b i r i s i tarafndan pe atlacaktr. B i l i m d e k i yntem phe duymaktr. Gvene gerek yok. Ancak bir phe etme olasl yoksa gvenmen gerekir ve bu bile mulaktr, geici bir sre iindir, bir eit

63 -> 70

aresizliktendir. Ne yapabilirsin? nk phede daha ileri gitmen mmkn deildir. H e r ynden baktn ve tm pheler dald ve bir eit k e s i n l i k ortaya kt. D i n taban tabana ters bir boyuttur. A y n bilimde phenin yntem olmas gibi, dinde de yntem gvendir. Gven ne demektir? Varolutan ayr deiliz, onun bir parasyz, buras b i z i m evimiz demektir. B i z i m ona ait olduumuz, onun bize ait olduu, evsiz olmadmz, E v r e n i n annelik yapan bir evren olduudur. T p k bir ocuun ne zaman bir ihtiyac olursa annenin bunu giderecei; acktnda gelip doyuraca, dnde annenin gelip onu kucaklayaca ve scaklk, sevgi, ilgi verecei gibi Evrenle beraber ocuk olabiliriz. ocuk gvenir. Yapmas gereken tek ey bir ihtiyac olduunda barmak ve alamaktr bu sayede annenin dikkati ona ekilmi olur, hepsi bu kadar. D i n bu E v r e n b i z i m annemiz ya da babamzdr der, bu nedenle de bu ifadeler kullanlr. sa Tanrya babadan ok daha i y i olan "Abba" dedi. Baba resmi bir szcktr, abba ise samimi. Eer abba'y doru bir ekilde tercme etmek durumunda olursan, babikoya babadan daha yakn olacakt. Ama T a n r y Babiko olarak adlandrmak biraz sama gibi gelir; kilise buna i z i n vermez. K i l i s e bu doru deil diyecektir. Ama s a onu babiko anlamna gelen Abba diye adlandrd. Aslnda bir dua gayri resmi olmak zorundadr. "Baba" ok mesafeli gibidir. T a n r y Baba olarak adlandrarak onu cennette, uzak mesafedeki bir yerlere uzaklatrm olduumuz reddedilemez bir gerektir. Babiko daha yakn gelir; ona dokunabilirsin, neredeyse somuttur, onunla konuabilirsin. Cennetin ykseklerinde bir yerlerde oturan bir Tanr-Baba'ya barmaya devam edip durursun ama yine de ona ulaabileceine gvenemezsin. D i n varolua ocuka bir yaklamdr: Dnya bir anne ya da baba olur. Doaya k a r deilsin, doayla savamyorsun. Kavga yok, byk bir ibirlii var. Kavga aptalca ve sama grnr. phe dini deneyimde ie yaramaz, tpk bilimsel keifte gvenin ie yaramad gibi. B i l i m darnn kefi demektir ve din de ierinin k e f i demektir. B i l i m nesnelerin dinidir ve din ise varln bilimidir. T p k bir iei kulaklarnla grememen gibi; ne kadar hassas kulaklarn olsa da, ne kadar mzie yatkn bir kulan olsa da bir iei kulaklarnla gremezsin. K u l a k sadece sesleri yakalar, onun s n r l a r vardr. ayet renkleri, , ekilleri grmek istersen gzlerinle bakman gerekir. Gzler ok gzeldir ama s n r l a r vardr; gzlerle mzii duyamazsn. En muhteem m z i k bile gzlere nfuz edemez. Gzler sardr, kulaklarla duymak zorunda kalacaksn. Nesnelere alan kap phedir. Gven ise varla alan kapdr. T a n r s a l l k sadece gven araclyla bilinir. Ve yanl olan i k i ekilde yapabileceini unutma. Szde dindar insanlar bilimle mcadele etmekteler, k i l i s e bilimle mcadele halinde. Bu ok aptalca bir kavgayd nk k i l i s e bilimden gvene yaslanmasn istedi. Ve imdi de bilim intikam alyor; artk b i l i m de dinin pheye, belirsizlie, manta dayanmasn istiyor. nsanolu ayn hatay tekrar tekrar yapmaya devam edip duracak kadar aptaldr. Orta alardaki k i l i s e aptald; imdi kendisini bilim adam zanneden insanlar ayn aptall yeniden yapyorlar. Anlay sahibi bir insan phenin kendi dnyas olduunu syleyecektir. pheyi bir yntem olarak kullanabilirsin ama onun s n r l a r vardr. Ve ayn ekilde gvenin de kendi dnyas vardr ama onun da s n r l a r vardr. Nesneleri bilmek iin gveni kullanmaya gerek yoktur ve isel olana i l i k i n olarak phe gerekmez; o zaman her eyi allak bullak edersin. B i l i m s e l keifler iin gven kullanlm olsayd, b i l i m hi domam olabilirdi. Bu nedenle Douda bilim ok i l k e l kald. H i n t l i b i l i m adamlaryla karlatm; Hindistan'daki bir b i l i m adam, Batdaki tm eitim olanaklarna sahip olmu, dller kazanm ya da hatta Nobel dl kazanm bile olsa derinde bir yerde bilimd, batl olarak kalr. S r e k l i olarak bir takm yollardan bilerek ya da bilmeyerek, farknda olarak ya da olmayarak dsal dnyaya gveni kabul ettirmeye alr. Ve ok, ok dindar B a t l bir k i i derinde bir yerde pheyle dolu olarak kalr. B a t phenin olaslklarn kefetmitir ve Dou da gvenin olaslklarn kefetmitir. H e r i k i s i n i de kullanmak zorundasn. Ve ben her i k i s i n i de kullanabilen k i i y e anlay sahibi insan derim.

64 -> 70

B i l i m s e l bir laboratuarda alrken pheyi, b e l i r s i z l i i , mant kullanr; ibadethanede dua ederken, meditasyon yaparken gveni kullanr. Ve o zgrdr; ne gven tarafndan balanmtr ne de phe tarafndan balanmtr. Gzlerin ya da kulaklarn tarafndan balanma, aksi halde fakir kalacaksn. H e r i k i s i n e de sahipsin! O halde ne zaman grmek istersen gzleri kullan ve dinlemek istediinde gzlerini kapa. nsanlarn m z i k dinlerken gzlerini kapamas rastlant deildir. N a s l m z i k dinleneceini biliyorsan gzlerini kapayacaksn nk gzlere artk ihtiya yok. A y n ekilde phe ve gven iin de byledir. Gven ocuun niteliidir. Bu nitelik btn olma nitelii, bilgi yerine cahil kalma nitelii ve gvenme n i t e l i i anlam budur. ocuka davranmak bir eit ar duygusallk halidir. Senin buna ihtiyacn yok. H e r ocuun ocuka davranmasna i z i n verilmek zorundadr, her y e t i k i n i n yetikinliine i z i n verilmesi gerektii gibi ama bir y e t i k i n ayn zamanda bir ocuk olma niteliine de sahip olabilir. ocuka davranmaya gerek yoktur, bu ar duygusalla gerek yoktur ama olgunluk, bir ocuk gibi olmann nitelikleriyle mkemmelen baa kabilir. Aralarnda bir uzlamazlk yoktur. Aslnda yalnzca bir ocuk gibiysen olgunlaabilirsin. Ancak, ayet senin ocuka davranma ihtiyacn doyurulmamsa, ona i z i n vermelisin. B r a k gelsin ve brak tatmin olsun; ne kadar abuk olursa o kadar iyidir, yoksa senin sonun gelene kadar sana yapmaya devam edecektir. Onun kendini ifadesine i z i n ver ve gidecek. B i r kez ona i z i n verildi mi, bir miktar zaman alacak ve gidecek ve seni son derece doyuma ulam olarak terk edecek. Onu ertelemektense tam imdi onun iine girmek daha i y i d i r n k ne kadar ok ertelersen o kadar z o r l a r ve sonrasnda ocuk gibi bir niteliin ortaya ktn greceksin. ocuka davranlar kaybolacak. Geici olarak orada olacak, sonra gidecek ve ocuun taze ve gen olacak. Ve bu ocua eriildikten sonra bymeye balayacaksn. O zaman olgunlaabilirsin. Kendi etrafnda tamakta olduun tm bu yalanlarla olgunlaamazsn. H a k i k i olduun zaman, gerek olduun zaman ancak olgunlaabilirsin.

Sayfada Ara

SEKSTEN DUYARLILIA
S e k s i n iinden geerek onu brakmak gerekten mmkn m? Grnen o ki benim z i h n i m ve bedenim onu istemekten hi vazgemeyecekler. Ama ondan kurtulmak iin neden bu kadar acelecisin? Eer onu brakmak iin bu kadar acele edersen asla onu brakmay baaramayacaksn. Acelenin kendisi, brakma arzusunun kendisi, senin onu tamamyla anlamana i z i n vermeyecek. imdiden yanl olduuna karar v e r m i olduun, kurtulmak gereken bir eyi nasl anlayabilirsin ki? imdiden yargladn, dinlemedin! Cinselliine bir ans tan. Nasreddin Hoca'nn bir kad olduunu duydum. l k davas mahkemeye geldi ve bir taraf dinledi. Sonra da, "Tamam, imdi kararm dinleyin" dedi. Mahkeme ktibi ard nk k a r taraf henz dinlememiti. Nasrettin Hoca'ya doru eilip, "Efendim ne yapyorsunuz? Dier taraf dinlemediniz!" dedi. Nasreddin de dedi k i : "Ne demek i s t i y o r s u n , dier taraf m? Kafam m kartrmak i s t i y o r s u n sen? imdi her ey net! Ve dier taraf dinlersem kafam karacak. O zaman karar vermek ok zor olacak." Ancak, o bir karar olacak m? Dier taraf dinlemedin bile. alar boyudur szde azizlerini dinledin; onlarn sesi grdr. Onlarn tm seks enerjisi sekse k a r yaptklar konumalar haline gelmitir; onlar hep duydun. H i b i r zaman kendi cinselliinin sylediklerine ans tanmadn. H a y r , bu doru olmayacak, nyarglsn. Neden? K i m bilir? B e l k i de braklmas gereken ey deildir. O zaman... ? K i m bilir? B e l k i de devaml olarak tanmas gereken eydir. A k ol. A k olman dnda bir ey sylemiyorum. D e r i n bir

65 -> 70

ekilde meditasyon yap. Seviirken, brak meditasyon hali ak eyleminin iine nfuz etsin. z l e ! Ve birlikte yetitirildiin nyarglarn hepsini unut gitsin; sekse k a r olan tm bu koullanmalar seni daha ok sekse dkn yapyor ve o zaman da cinselliin senin iin bir sorun olduunu dnyorsun. Seks enerjisinin kendisi sorun deildir. Sapknl yaratan seks kart zihindir. T m dinler sapknlk kaynaklar olmulardr. T m dinler derken Buda demek istemiyorum, Mahavir demek istemiyorum, K r i s h n a demek istemiyorum, s a ya da Muhammed demek istemiyorum; takipiler demek istiyorum. Kaynak onlar olmutur; ok byk bir kaynak. Ve gerekte ne oldu? Buda'y izlediler ve seksin kaybolmu olduunu grdler, o yzden seksin kaybolmak zorunda olduu hkmne vardlar. Sadece seks ortadan kalktnda bir Buda haline gelebilirsin; bunu hkm haline getirdiler, bir kural yaptlar. Ve, bu her eyi yanl sraya koymaktr. Buda manevi kaynana ulam olduu iin seks kaybolur, tersi deil. Seksi brakt iin bir Buda olmamtr; Buda olmutur o yzden de seks ortadan kalkmtr. Ama insanlar dardan Buda'ya bakm ve seksin kaybolduunu grmtr; o halde seksi brak ve bir Buda haline gel. Buda parayla ilgilenmemitir, o halde onlar da, " B i r Buda haline gelmek istersen parayla ilgilenme" diye dnmlerdir. Ama bunlarn hepsi yanl yaklamlardr! Bu sebebi aramaktansa, sonucun sebep olduunu dnmek, yanl anlamaktr. Sebep Budaln iindedir. O kendi manevi varlna uyanmtr. B i r k i i kendi manevi varlna uyandnda ylesine mutlulukla dolar k i , seksi umursamaz bile. B a k a birisinden gelen birka zevk an iin k i m dilenir? K i m dilenip durur? B i r imparator olduunda ve hazineye, iindeki sonsuz hazineye sahip olduunda, sana birka zevk an vermesi iin bir kadndan istemeyeceksin, bir erkekten istemeyeceksin. Ve sen onun dilendiini ve senin de dilendiini biliyorsun; i k i s i de dilenci taslaryla birbirinin nnde durmu i k i dilenci: "Bana birka tane zevk an ver, ben de sana birka tane zevk an vereceim." Ve i k i s i de dilenci! Dilenciler nasl verebilir? Ama ben bunda yanl bir ey olduunu sylemiyorum. B u d a l k senin bana gelmedii srece hepsi devam edecek; yanl bir ey yok. u an iin yarglama; yarglamak yanltr. Sadece biraz daha gzlemci, daha ok kabul eder, enerjilerinle daha ok rahat hale gel. Y o k s a H r i s t i y a n azizlerinin yzyllardr urat sorunlarla ban derde girecek. ok nl bir H r i s t i y a n azizi olan Jerome hakknda bir eyler duymutum. Bedenine o kadar karyd ki her gn kendi bedenini krbalard. Bedeninden kanlar akard ve binlerce k i i bu byk ciddiyeti grmeye gelirdi. imdi her i k i s i de hastadr: Jerome bir mazoisttir ve bu muhteem olay grmeye gelen insanlar da sadisttir. nsanlara ikence yapmak istiyorlar, ikence yapmak iin byk bir arzu duyuyorlar; yapamazlar ve bu adam onu kendi kendine yapyor. Onlar bunu izlemekten ok mutlular. H e r i k i s i de patolojiktir. Jerome bedeni "aalk beden" olarak, "bok uval" olarak lanetlemitir. Kendi maarasnda gzel k z l a r n grntleri tarafndan eziyet edilmitir. E v l i l i e i z i n vermitir ama ok gnlsz bir ekilde nk bu bakire retmenin tek yoludur. Sebep bakireler retmektir, dnyadaki en mkemmel varlklar. O halde seks gerekli olan bir eytandr, bu yzden evlenmeye i z i n vermitir; aksi taktirde bir gnahtr. Dier bir adam skenderiyeli Clement, "Her kadn bir kadn olduu dncesiyle utantan boulmaldr nk o cehenneme alan kapdr" diye yazd. Bu insanlar beni hep artmtr. ayet cehenneme alan bir kapysa, o zaman hibir kadn cehenneme giremez; hibir kap kendisine giremez. E r k e k bir kadnn iinden cehenneme girebilir, tamam; peki ya kadn? Doal olarak, onlarn hepsi cennette olmal! Ya erkeklere ne demeli? ayet kadnlar cehenneme alan kapysa, o zaman erkeklerden ne haber? nk bu metinler erkekler tarafndan y a z l m t r ve bu azizler erkekti. Aslnda kadnlar hibir zaman bu kadar evhaml olmamtr; o yzden birok kadn aziz olduunu duymuyorsun. Onlar daha normal olmulardr, onlarn ayaklar daha ok yere basar. E r k e k l e r i n tescillenmi olduu kadar aptal deillerdir. Onlar varlklarnda daha z a r i f ve kesizler, dnyada daha ok kklenmiler; daha merkezdedirler. O nedenle skenderiyeli Clement gibi pek ok kadn duymuyorsun; onun paralelinde bir kadn bulamazsn.

66 -> 70

H i b i r kadn bir erkein cehenneme alan kap olduunu sylememitir. Ve kadnlarn hibir zaman m i s t i k olmad doru deildir. H a y r , Meera vard, Rabiya vard ve Kamir'deki L a l l a vard ama onlar hibir zaman buna benzer bir ey sylemediler. A k s i n e , Meera sevginin Tanrya alan kap olduunu sylemitir. Ve dier bir aziz Origen kendisini hadm etmitir; katiller, intihar eilimli insanlar! T m bu bastrmalar H r i s t i y a n dnyasnda ok byk bir patoloji yaratmtr. B i r rahibe, Magdeburg'lu Mathilde T a n r n n elleriyle gslerini okadn hissetti. imdi niin T a n r n n ban derde sokasn? Ama erkeklerden uzak durursan, o zaman fanteziler yaratmaya balayacaksn. O zaman fantezilerine ok fazla ey koymak zorunda kalacaksn. B i r dier rahibe Christine Ebner sa'dan hamile kaldna inand. B a k i r e Meryem'le cinsel i l i k i y e girdiini ryalarnda gren keiler vard. Ve bu byk bask yznden, manastrlar ve rahibe manastrlar szde eytani ruhlarn ziyaret meknlar olmulardr. Bu eytanlar, ya aziz olmas muhtemel rahiplerin yatana atlayan succubi, gzel k z ya da rahibelerin meditasyonlarn veya ryalarn blerek engelleyen incubi, y a k k l erkek ekline brnd. H r i s t i y a n l k t a ylesi bir patoloji ortaya kt k i , insanlar her trden eyin hayalini grmeye balad. Ve pek ok rahibe mahkemelerde eytann geceleyin gelip kendileriyle sevitiini i t i r a f etti. Hatta eytann f i z y o l o j i s i n i , ne trden bir cinsel organ olduunu; atall olduunu ve bu sayede her i k i delikten de girdiini detaylaryla anlatmlardr. Patolojik, hasta, nevrozlu olmu insanlar! Ve bu rahibeler mahkemelerde bir kez eytan seninle sevitiinde bir daha hibir erkein seni asla tatmin edemeyeceini i t i r a f etmilerdir; yle orgazmlar yaatr k i , o en byk ktr. Bu samalklar yalnzca H r i s t i y a n l k t a gereklemedi, dnyann her tarafnda gerekleti. Ama H r i s t i y a n l k bunun en yce zirvesine ulat. L t f e n , sekse k a r olma; yoksa seksin tuzana daha ok ve daha ok deceksin. Ondan kurtulmak istersen asla kurtulamayacaksn. E v e t seks ortadan kalktnda onun ald bir nokta vardr ama bu sekse k a r s n demek deildir. O sadece varlnn iinde daha i y i kutsanmlklar bulduun zaman kaybolur, asla ncesinde deil. nce daha y k s e k olan bulunmaldr, o zaman daha dk olan kendi kendine kaybolur. Bu senin hayatndaki temel kural olsun: A s l a daha dk olana k a r olma; daha yksektekini ara. A s l a daha dk olana k a r olma, daha ykseini ara ve y k s e k olan iinde doduu anda anszn dk olana gsterdiin ilginin kaybolmu olduunu greceksin. " S e k s i n iinden geerek onu brakmak mmkn m, gerekten mmkn m?" diye soruyorsun. B e n bunu demiyorum. D i y o r u m k i , zgrlktr, anlamak zgrletirir. ayet onun iinden geersen onu anlayabileceksin. Anlamak

B e n sekse k a r deilim, o yzden onu brakmak iin acele etme. Onu brakmak istersen, nasl anlayabilirsin ki? Ve eer onu anlayamazsan hibir zaman kaybolmayacak! Ve kaybolduunda seks varlndan kesilip atlmayacak, cinsellii olmayan bir v a r l k olmayacaksn. Aslnda seks kaybolduunda hi olmadn kadar ok duyarl hale geleceksin nk tm enerji varln tarafndan emilir. B i r Buda senden daha ok duyarldr. Kokladnda, senin kokladndan daha youn bir ekilde koklar. Dokunduunda, senin dokunduundan daha btn olarak dokunur. ieklere baktnda, iekleri senin grebileceinden daha gzel olarak grr nk cinsel enerji onun tm duyularna yaylmtr. A r t k o sadece cinsel organlar etrafnda blgesel olarak toplanmamtr, tm bedene yaylmtr. O nedenle, Buda ok gzeldir. Zarafet b u dnyadan olmayan bu zarafet nereden geliyor? O sekstir; dntrlm, gzellemi. O bir lotus ieine dnm olan senin lanetlediin ve ktlediin amurun ta kendisidir. O nedenle asla sekse k a r olma; o senin lotus iein olacak. Ve seks gerekten dntrldnde, o zaman, seksin Tanrdan sana v e r i l m i olan ne muhteem bir dl olduunu anlayacaksn. O senin tm hayatndr, o senin tm enerjindir. D k dzlemlerde, yksek dzlemlerde; o sahip olduun yegne enerjidir. O nedenle uzlamaz atmalar tama, yoksa basklayc olursun. Basklayan bir insan anlayamaz. Ve anlayamayan bir insan asla dnemez, asla i y i ynde deimez.

67 -> 70

Sayfada Ara

H BTMEYEN BR YOLCULUK
Senin bilincin tm evrenden ok daha byktr. Sonsuz derecede s n r s z d r . "Yeter" diyebilecein bir noktaya gelemezsin. H e r zaman daha ok ve daha ou vardr. H e r zaman bymeye devam edebilme olana mevcuttur. Ve bymek, olgunlamak ylesine gzel bir deneyimdir k i , onu durdurmay k i m ister? B i z her yoldan durduruluyoruz. Albert E i n s t e i n gibi muhteem bir b i l i m adam bile zeksnn yzde on beini kullanmtr. Sradan insanlara ne demeli? Onlar hibir zaman yzde beinden fazlasn kullanmazlar. B i r dn, E i n s t e i n zeksnn yzde yzn kullanma kapasitesine sahip olsayd, dnyaya hayal bile edilemeyecek zenginlikler sunard. Ve ayet herkes bilincinin yzde yzn kullanyor olsa, o zaman k i m cennete gidip de u, tek nitelii temelinde p s i k o l o j i k bir hastalk olan kendine eziyet etme konusunda usta azizlerle, aptallarla, mazoistlerle yaamak isterdi ki? Eer herkes zeksnn yzde yzn kullanrsa cenneti burada yaratabiliriz. B a k a bir yere gitmeye gerek yok. nsanlara istedii kadar uzun bir hayat, istedii kadar salkl bir hayat verebiliriz. O kadar ok refah yaratabiliriz ki t p k hava gibi olur; kimsenin onu biriktirmesine gerek olmaz. Zekn kullanmak tam olarak olgunluun balangc demektir. Farkndalk sadece bir yntemdir. lk olarak ne kadar zek kullandnn ya da hi kullanp

kullanmadnn farkna var. nan ve iman zek deildir. Onlar senin zekna k a r bir karar alyor. Farkndalk ne kadar zek kullandn izleyebilecein bir yntemdir. Ve yalnzca bu izlemenin iinde kalarak greceksin ki fazla bir ey kullanmyorsun. Farkndaln seni uyank tutacak pek ok yolu vardr. Onu kullanabilirsin. Farkndalk seni yzde y z zekna gtrecektir, seni neredeyse ilahi yapacaktr. Ve farkndalk orada durmaz. Farkndalk senin zekn tamamen kullanmana yardmc olur. Z e k senin dar doru giden, seni dnyaya, nesnelere balayan yolundur. Z e k sana daha ok bilim, daha ok teknoloji verecektir. Aslnda, eer zekmz kullanabilirsek, insann artk almasna gerek yoktur. Makineler neredeyse her eyi yapabilir. Ve s a gibi ha omuzlarnda tayp durmana gerek yok. Bu aptalca. Makineler her eyi yapabilir ve sen i l k kez klelikten zgrletin; aksi taktirde zgr hissetmen sadece laftadr. Ama ekmeini kazanmak zorundasn, bir barnak yapmak iin, ila iin, dier eyler iin biraz para kazanman lazm. Yani sanki bamszmsn gibi grnr ama yle deilsin. E s k i k l e l i k artk mevcut deil; zincirlenmi deilsin ama grnmez zincirler mevcut; ocuklarn, yal ebeveynlerin, hasta karn, i i n . nsan henz zgr deil. S e k i z saat alyor ve hl eve dosyalar tayor. Evde ge saatlere kadar alyor, Pazar gnleri alyor. Y i n e de masasndaki dosyalar bymeye devam ediyor ve bunun bir sonu da y o k gibi. Herhangi bir ofise gir ve bu insanlar greceksin, bu insanlarn masasn greceksin. Onlar zgr olarak adlandrabilir misin? T e k bir olaslk var; her eyi yapabilecek bir sper teknoloji ve insanlar yaratc olmak iin tamamyla zgr olacaklar. Gitarn alabilir, arkn syleyebilirsin. R e s i m yapabilir, heykel yapabilirsin. Bu dnyay gzelletirecek bin bir tane ey yapabilirsin. Gzel baheler, gletler yapabilirsin. imdi

68 -> 70

Bu dnyay gzel klmak iin yaplacak ok ey var. Eer bir T a n r varsa, Adem ile Havva'y cennetten kovmann yanl olduunu; bu insanlarn ok daha i y i s i n i yaptn dnerek, o bile kskanmaya balayabilir. Eer bir T a n r varsa, bir gn kapn alp, "eri girebilir miyim?" diye sormas srpriz olmayacak. Farkndalk zekn serbest brakacak, seni olgunlatracak. Ve o zaman olgunluk gelimeye devam eder. Normalde sen sadece ihtiyarlarsn, bymezsin. htiyarlamak bir eydir, bymek ise bambaka bir eydir. T m hayvanlar yalanr: nsan dndaki hibir hayvan bymez. htiyarlamak basite lmne yaklatn anlamna gelir; pek de nemli bir kazanm deil. B y m e k ise lmsz olan, bir sonu ya da balangc olmayan ebedi olan fark etmek zere olduun anlamna gelir. T m k o r k u yok olur. T m paranoya kaybolur. lml deilsin. htiyarlarken lmlsn. B y r k e n lmsz hale gelirsin. P e k ok ev deitireceini b i l i r s i n . P e k ok biim deitireceini b i l i r s i n ama her biim gemitekinden daha i y i olacaktr nk byyorsun, olgunlayorsun. Daha i y i biimleri, daha i y i bedenleri hak ediyorsun. Ve sonunda, hibir bedene ihtiya duymayacan bir an gelir. T m varolua dalm saf bir bilin olarak kalabilirsin. Bu bir kayp deil, kazantr. L o t u s yaprandan okyanusun iine kayan bir iy tanesi... Zavall damlann kaybolduunu, kimliini kaybettiini dnebilirsin. Fakat, bir de baka bir adan bak: Damla okyanus haline geldi. O bir ey kaybetmedi, engin hale geldi. Okyanus gibi oldu. Farkndalk i l k olarak senin zekn, sonra varln uyandracak, ondan sonra olgunlamana yardm edecek, lmszlk farkndaln verecek ve nihayetinde de seni btnle bir yapacak olan yntemdir. O L G U N L A M A K S R E K L D E V A M E D E N B R S R E T R . B i r nokta yoktur, bir noktal virgl bile hibir yerde yoktur... devam eder ve devam eder. E v r e n sonsuzdur; senin olgunlama olasln da. ok byk hale gelebilirsin... Bedeninle s n r l deilsin. T m evrene yaylabilirsin ve tm yldzlar senin iinde olabilir. Ve " E v r e n burada sona eriyor" yazan bir tabelann bulunduu bir yer yok. Bu mmkn deildir. O hi balamaz; o hi bitmez. Ve sen onun parassn. Sen hep buradaydn ve hep burada olacaksn. Sadece biimler deiir ve biimlerin bir nemi yoktur. nemli olan iindekidir. O yzden bunu hatrla, zellikle de kabn iindekinden nemli olduu Amerika'da. indeki k i m i n umurunda? Kab gzel olmal. Unutma, sen kap deilsin. Sen ieriksin. B i i m l e r deiir, varln ayn kalr. Ve o bymeye,

olgunlamaya devam eder, daha da zenginlemeye devam eder. Ve sen, "Olgunlamakla farkndalk arasndaki i l i k i nedir?" diye soruyorsun. Farkndalk yntemdir; olgunlamaksa sonu. Daha ok farknda ol ve daha ok olgunluun olacak; o yzden ben sana farkndal retiyorum ve olgunluktan bahsetmiyorum. ayet farknda isen o gerekleecektir. Farkndaln aamas vardr. B i r i n c i s i , bedeninin farkna var; yrmenin, odun kesmenin yahut kuyudan su tamann. Gzlemci ol, tetikte ol, farknda ol, bilinli ol. H e r eyi yaayan bir l, bir uyurgezer, uykusunda yryen b i r i gibi yapma. Bedeninin ve hareketlerinin farkna vardktan sonra, daha da derine ilerle; zihnine ve onun etkinliklerine: dncelere, hayallere, yanstmalara. Z i h n i n i n derinlemesine farkna vardnda aracaksn. Bedensel srelerinin farkna vardnda, orada da aracaksn. E l i m i mekanik olarak hareket ettirebilirim,

69 -> 70

elimi tam farkndalkla hareket ettirebilirim. T a m farkndalkla hareket ettirdiimde, gzellik, zarafet vardr. Farknda olmadan konuabilirim. Hatipler, konumaclar vardr... hi hitap bilmem; hibir zaman konuma sanatn renmedim nk bana aptalca geliyor. Syleyecek bir eyim var ve bu yeterlidir. Ama sizinle tam farkndalkla konuuyorum, her szck, her sessizlik... ben bir hatip, bir konumac deilim. Ama konumann farknda olduunda bir sanata dnr. i i r i n ve mziin nanslarn edinir. Farkndalkla konuursan bunun olmas kanlmazdr. O zaman her mimiin, her szcn kendisine ait bir gzellii vardr. Zarafet vardr. Z i h n i n farkna vardn zaman ok daha byk bir s r p r i z i n iindesindir. Daha ok farkna vardka, raylarn zerinde daha az dnce hareket eder. Eer yzde y z dnce varsa, hi farkndalk yoktur. ayet yzde bir farkndalk varsa, sadece yzde doksan dokuz orannda dnce vardr, kesin olarak orantldr. Yzde doksan dokuz farkndaln olduunda, sadece yzde bir dnce olur nk o ayn enerjidir. Daha farknda olduka, dnceler iin enerji kalmaz, onlar lp gider. Yzde y z farknda olduunda, z i h i n kesin bir sessizlie brnr. te bu daha da derine inmek iin doru zamandr. nc adm: duygularn, ruh hallerinin, hislerin farkna var. Dier bir deyile nce beden; onun hareketleri; ikinci olarak z i h i n ; onun etkinlikleri; ncs, kalp ve onun ilevleri. Kalbe ilerlediinde ve farkndaln oraya getirdiinde, yine bir srpriz! T m i y i eyler byr ve tm kt eylerse kaybolmaya balar. Sevgi byr, nefret kaybolur. Merhamet byr, k z g n l k kaybolur. Paylam byr, h r s kaybolur. K a l b i n i n farkndal tamamlandnda, son ve en byk srpriz: Hibir adm atmak zorunda deilsin. B i r kuantum sramas kendiliinden gerekleir. Kalbinden kendini anszn varlnn iinde, tam merkezde bulursun. Orada sen sadece farkndalnn farkna v a r r s n , bilinliliin bilincinde olursun. Farknda olunacak ya da bilincinde olunacak baka hibir ey yok. Ve bu nihai saflktr. B e n i m aydnlanma dediim ey budur. Ve bu senin doutan sahip olduun hakkndr! Karrsan sadece sen sorumlusun. Sorumluluu kimseye atamazsn. Ve o kadar doal ve basit ki sadece balaman gerek. Sadece i l k adm zordur. T m yolculuk basittir. l k adm neredeyse yolculuun yarsdr diye bir laf vardr. -&-

70 -> 70