f

sevgi Sevgi sadece anlay ve farknda!kla mmkndr. Sadece dier kiiyi anlayp ona sayg duymakla kalmayp, varlnn da en derindeki zne varmsndr. Kendi en derin zn grerek, dierindeki en derin z de grmeye muktedir hale gelmisindir. Artk dieri bir beden yahut bir zihin olarak var olmaz; dieri bir ruh olarak da var olur. Ve ruhlar ayr deildir; iki ruh bulutuunda bir olurlar. Sevgi akn en yksek halidir.

indekiler
nsz Sevgi, Enerji ve A r z u Sevgi Olgunlam Aktr Meditasyon iektir ve Sevgi Ho Kokudur Bir Arzu Bir Arzu Olan Bir Arzudur - Sorulara Yantlar S e v g i Bir K u z u P o s t u Deildir Merhametle Sevmek ve Dier htiaml Yalanlar Z e n U s t a s ve Hrsz: Bir Affedi Hikayesi K a l p l e r ve Zihinler - Sorulara Y a n t l a r Eyleme Gemi Sevgi Bir Avukat D e i l , Bir Sevgili Ol Su ve Ceza l m Kalm Meseleleri - Sorulara Yantlar Sevginin yiletirici G c Sadece efkat Tedavi Edicidir Zen'in efkati Koulsuzca Karlkszdr

NSZ
ehvetin ne olduunu biliyoruz, bu nedenle sevginin ne anlama gelebildiini anlamak da ok zor deildir. ehvet biyolojik bir atelilik halidir: O scaktr, sen neredeyse biyolojik, bilind enerjiler tarafndan ele geirilirsin. Artk sen kendinin efendisi deilsindir; sadece bir klesindir. Sevgi senin biyolojiyi atn, fizyolojiyi atn anlamna gelir. Sen artk kle deilsindir, bir efendi olmusundur. Artk sen bilinli olarak i grrsn. Bilind kuvvetler tarafndan ynetilmiyor, ekitirilmiyor ve itilmiyorsun; enerjilerinle ne yapmak istediine kendin karar verebiliyorsun. Btnyle zgrsn. O zaman ehvet halini alan enerji sevgiye dnr. ehvet tutkudur, sevgi ise efkattir. ehvet arzudur, sevgi ise arzusuzluktur. ehvet agzllktr, sevgi ise paylamaktr. ehvet dierini bir ara olarak kullanr, sevgi ise dierine kendi iinde bir ama olarak sayg duyar. ehvet seni yeryzne, amura bal tutar ve asla bir nilfer haline gelemezsin. Sevgi seni bir nilfer yapar. Sen hrsn, fkenin, agzlln amurlu dnyasnn zerinde ykselmeye balarsn. Sevgi enerjilerin dnmdr. Normalde sen paralanmsndr, blnmsndr. Baz enerjiler senin fken tarafndan emiliyor, baz enerjiler hrsn tarafndan emiliyor, baz enerjiler senin tutkun tarafndan emiliyor ve bu byle srp gidiyor. Ve senin etrafnda o kadar ok arzular var ki sana hi enerji kalmyor; sen s, ii bo kalyorsun. Ve William Blake'in dediklerini hatrla -bunda byk bir bilgelik var- der ki: "Enerji keyiftir." Fakat sende hi enerji kalmamtr; senin tm enerjin boa gitmeye devam ediyor. Tm bu enerjiler artk israf edilmediinde, onlar senin isel gln, manevi varln doldurmaya balar. Sen dolarsn. inden byk bir sevin ykselir. Tamaya baladnda, bir buda haline gelirsin ve sen tketilemeyecek bir kaynaa erimisindir.

1 -> 71

23.03.2010 14:47

Ve sen bir buda olduunda sadece o zaman sevginin ne olduunu tecrbe edeceksin. O serin sevgidir dikkatini ekerim souk deil serin sevgi. O, kendi sevincini varoluun tmyle paylamandr. Kendin iin bir rahmet haline gelmendir, tm varolu iin bir rahmet haline gelmendir. Sevgi budur. ehvet bir lanettir, sevgi ise rahmettir.

S E V G , ENERJ VE ARZU
Buda aydnlandktan sonra krk yl yaad. Tm arzular bittikten sonra ego kayboldu, krk yl daha yaad. Pek ok kez sorulmutu, "Niin hl bedenin iindesiniz?" bittiinde kaybolmalsn. Mantksz geliyor: Niin Buda tek bir an dahi bedenin iinde var oldu? Hi arzu olmadnda beden nasl devam edebilir? Anlalmas gereken ok derin bir ey vardr. Arzu kaybolduunda, arzunun iinde hareket eden enerji kalr, o kaybolamaz. Arzu yalnzca bir enerji biimidir; bu nedenle bir arzuyu dierine dntrebilirsin. fke sekse dnebilir, seks fkeye dnebilir. Seks hrsa dnebilir, bu yzden nerede agzl birisini grrsen, onun cinsellii daha az olacaktr. ayet o gerekten, en st dzeyde agzl ise, onun cinsellii bile olmayacaktr, o cinsellii olmayan birisi olacaktr; nk enerjinin tm agzlln iine doru akar. Ve ayet cinsellii ok olan birisini bulursan, onun agzl olmadn fark edeceksin nk agzllk iin geriye hibir ey kalmamtr. Cinselliini bastrm birisini gzlersen, o fkeli olacaktr; fke her an su yzne kmaya hazrdr. Gzlerinde, suratnda onun srf fke dolu olduunu grebilirsin; seks enerjisi fkeye dnmtr. Bu yzden senin szde rahiplerin ve sadhularn son derece fkelidir. Yry tarzlarnda fkelerini gsterirler, baklarnda fkelerini sana gsterirler. Onlarn sessizlii sadece yzeydedir; onlara bir dokun ve sana fkelerini kusarlar. Seks fkeye dnr. Bunlar biimlerdir; hayat ise enerjidir. Tm arzular yok olduunda ne olur? Enerji yok olamaz, enerji yok edilemez olandr. Fizikilere sor; onlar bile enerji yok edilemez derler. Aydnlandnda Buda'nn iinde belirli bir enerji vard. Bu enerji seksin, hrsn iine milyonlarca ekilde akyordu. Sonra tm bu biimler yok oldu; o halde bu enerji ne oldu? Enerji varoluun dna kamaz ve arzular olmadnda biimsizleir ama yine de var olur. imdi onun ilevi nedir? Bu enerji sevgiye dnr. Enerjin olmad iin sevginin ierisinde olamazsn. Senin tm enerjin blnmtr ve farkl biimlerde dalmtr; bazen seks, bazen fke, bazen de agzllk olarak. Sevgi bir biim deildir. Ne zaman ki tm arzularn ortadan kalkar, o zaman senin enerjin sevgiye dnr. Sevgiyi gelitiremezsin. Sen arzusuz olduunda sevgi gerekleir; senin tm enerjin sevginin iine akar. Ve bu ak ok deiiktir. Arzunun iinde bir motivasyon, bir hedef vardr; sevgi ise motivasyonsuzdur, onun bir hedefi yoktur. O basite tamakta olan enerjidir.

SEVG OLGUNLAMI AKTIR Gautam Buda'nn sevgiye yapt vurgu, eski mistikler dnldnde yeni bir olgudur. Gautam Buda gemii ayran tarihi bir izgi ekmitir. Ondan nce meditasyon yeterliydi; hi kimse meditasyonla birlikte sevgiyi de vurgulamamt. Ve bunun nedeni de meditasyonun aydnlanmay, senin ieklenmeni, varlnn nihai ifadesini getirmesidir; daha fazla neye ihtiya duyarsn? Birey sz konusu olduunda meditasyon yeterlidir. Buda'nn bykl ise meditasyona balamadan nce dahi sevgiyi sana tantrm olmasndadr. Daha sevecen, daha nazik, daha efkatli olmalsn. Bunun ardnda gizli bir bilim yatyor. ayet aydnlanmadan nce sevgi ile dolu bir kalbin olursa, meditasyondan sonra senin eritiin ayn gzellie, ayn yksek duygulara, ayn kutlamaya bakalarnn da eriebilmesi iin yardm etmen mmkn olacaktr. Gautam Buda aydnlanmann bulac bir hale gelmesini mmkn klar. Ancak kii eve varm olduunu hissederse niin baka birisini umursasn? Buda ilk kez

2 -> 71

23.03.2010 14:47

aydnlanmay bencilce bir ey olmaktan kartmtr; o bunu bir sosyal sorumlulua dntrmtr. Bu perspektifteki ok byk bir deiikliktir. Ancak sevgi aydnlanmadan nce renilmelidir. O nceden renilmezse, o zaman aydnlanmadan sonra renilecek bir ey yoktur. Kii bir kez kendisinin iinde sonsuz mutlu olduunda, o zaman sevgi bile kiinin keyfini engelliyormu, kiinin sonsuz mutluluu iin bir tr engelmi gibi grnr. Bu nedenle yzlerce aydnlanm insan olmasna ramen ok az usta vardr. Bir usta olmak demek muazzam dzeyde sevgiye sahipsin demektir ve sen aydnlanmann mmkn kld bu gzel hallerin ierisinde tek bana yol almaktan utanrsn. Kr olan, karanlkta yolunu bulmaya alan insanlara yardm etmek istersin. Onlara yardm etmek rahatszlk deil, bir keyif halini alr. Aslnda etrafnda pek ok insann iekler amas sonsuz mutluluu daha da zenginletirir. Sen baka hibir aacn ieklenmedii bir ormanda tek aan yalnz bir aa deilsindir. Tm orman da seninle birlikte iek atnda keyif binlerce kez daha oalr: Aydnlanman dnyaya bir devrim getirmek iin kullanmsndr. Gautam Buda sadece aydnlanmamtr, o bir devrimcidir de. Onun dnyaya, insanlara olan ilgisi muazzamdr. O mritlerine, meditasyon yaptnzda ve dinginlik, sessizlik hissettiinizde; varlnzn iinde derin bir sevin kprdanmaya baladnda buna tutunmayn, onu tm dnyaya verin diye retirdi. Ve endielenme nk onu ne kadar ok verirsen onu elde etme yetenein de o kadar artacaktr. Verme davran, vermenin senden herhangi bir ey gtrmediini, tam tersine bunun senin tecrbelerini oalttn bir kez anladnda muazzam bir neme sahip olur. Ancak hibir zaman sevgiyle dolu olmam bir kii vermenin srrn bilmez, paylamann srrn bilmez. Bir gn Buda'nn mritlerinden birisi olan sradan bir adam o bir sannyasin deildi ama Gautam Buda'ya kendisini son derece adamt yle dedi: "Bunu yapacam...ama sadece tek bir istisna yapmak istiyorum. Tm neemi ve tm meditasyonumu ve tm manevi hazinelerimi btn dnyaya vereceim; komum dnda. nk bu adam gerekten iren." Komular her zaman dmandr. Gautam Buda, ona yle demitir: "O halde tm dnyay unut, sen sadece komuna ver." Adamn akl karmt: "Ne diyorsunuz?" Buda, "ayet komuna verebiliyorsan, sadece o zaman insanlara kar sahip olduun bu zmsz davrantan zgrleebileceksin" dedi. Sevgi temelde insanlarn zaaflarn, onlarn zayf ynlerini kabul etmektir, onlarn tanrlar gibi davranmalarn beklememektir. Bu beklenti merhametsizliktir nk onlar tanrlar gibi davranamayacaktr ve o zaman sen nyarglarnn iine deceksin. Ve onlar da kendi zsayglarn yitirecekler. Tehlikeli bir ekilde onlar sakatlamsndr, onurlarn zedelemisindir. Sevginin temellerinden birisi herkese deer vermektir, senin bana gelen eyin onlarn da bana gelebileceini herkesin fark etmesini salamaktr. Hi kimse umutsuz bir vaka deildir, hi kimse deersiz deildir, aydnlanma hak edilmesi gereken bir ey deildir, o senin kendi doann ta kendisidir. Ancak bu szler aydnlanm kiiden gelmelidir. Sadece o zaman onlar gven yaratr. Eer onlar aydnlanmam din bilginlerinden gelirse gven yaratamaz. Aydnlanm insan tarafndan sylenen szck nefes almaya balar, kendine ait kalp atlar oluur. O canlanr, o dorudan senin kalbine girer; o entelektel bir jimnastik deildir. Ancak din bilgini ile bu farkl bir eydir. Onun kendisi dahi neden bahsettii, ne yazmakta olduu konusunda emin deildir. O da seninle ayn emin olmama halinin iindedir. Gautam Buda, bilincin evrimindeki mihenk talarndan birisidir. Onun katks ok byktr, llemez. Ve onun katks ierisinde sevgi dncesi en yaamsal olanlarndan birisidir. Fakat hatrlaman gerekir ki sevecen olarak daha yksee kamazsn; aksi taktirde her eyi mahvedersin. Bu bir ego oyununa dnr. efkatli olurken dier kiiyi aalamaman gerektiini hatrla; aksi taktirde sen efkatli olmazsn. Szcklerin ardnda onlarn aalanmasndan zevk duyuyorsundur. Sevginin anlalmas gerekir. nk o olgunlam aktr. Sradan ak ok ocukadr, o yeni yetmeler iin iyi bir oyundur. Ne kadar hzla onun dna kabilirsen o kadar iyidir nk senin akn kr bir biyolojik gtr. Onun senin manevi geliiminle hibir alakas yoktur. Bu yzden tm ak ilikileri garip bir eye dnr, ok ac bir hal alr. Son derece cazip, son derece heyecan verici, son derece meydan okuyucu olan, urunda lebilecein ey... imdi, yine lebilirsin fakat onun iin deil, ondan kurtulmak iin! Ak kr bir gtr. Baarl olan klar asla sevgililerini elde edememi olanlardr. Tm byk ak hikyeleri; Leyla ve Mecnun, Ferhat ile irin, Soni ve Mahival bunlar, Romeo ve Juliet ile

3 -> 71

kyaslanabilecek olan Dou'nun byk ak hikyesidir. Ancak tm bu byk klar kavuamazlar. Toplum, anne babalar, her ey bir engele dnr. Ve kanmca bu iyi de olmutur. klar bir kez evlendiinde o zaman geriye bir ak hikyesi kalmaz. Mecnun asla Leyla'y kollarna alamad iin anslyd. ki kr kuvvet bir araya geldiinde ne olur? Her ikisi de kr ve bilinsiz olduu iin sonu byk bir ahenk olamaz. Sonu sadece hkmetme, aalama, her trden atma iin bir sava alan olabilir. Ancak tutku, tetikte ve uyank hale geldiinde akn tm enerjisi arnr, o sevgiye dnr. Ak her zaman iin bir kiiye ynelir ve onun en derindeki arzusu kiiye sahip olmaktr. Ayn ey dier taraf iin de geerlidir. Ve bu her iki insan iin de cehennem yaratr. Sevgi hi kimseye ynelmez. O bir iliki deildir, o basite senin varlnn kendisidir. Sen aalara, kulara, hayvanlara, insanlara, herkese koulsuzca, karlnda bir ey istemeden sevgi dolu olmaktan keyif alrsn. Sevgi kr biyolojiden zgrlemektir. Aydnlanmadan nce ak enerjinin bastrlmad hususunda uyank kalman gereklidir. Eski dinlerin yapmakta olduklar ey budur: Onlar akn biyolojik olarak ifade edilmesini ktlemeyi sana retirler. Bylelikle sen ak enerjini bastrrsn...ve bu enerji sevgiye dnecek olan enerjidir. Ktleyerek dnm olasl kalmaz. Bu yzden senin azizlerin kesinlikle hi sevgiye sahip deiller; onlarn gzlerinde hibir sevgi gremeyeceksin. Onlar ilerinde hi z svs olmayan iskeletlerdir. Bir azizle yirmi drt saat yaamak cehennemin nasl bir ey olduunu tecrbe etmek iin yeterlidir. Belki de insanlar bu gerein farkndadr, bu yzden onlar azizlerin ayaklarna dokunurlar ve hemen uzaklap giderler. amzn byk filozoflarndan birisi olan Bertrand Russell anlayl bir ekilde yle ifade etmiti: "Eer bir cehennem ve cennet varsa ben cehenneme gitmek istiyorum." Niin? Srf azizlerden uzak durmak iin nk cennet tm bu l, donuk, tozlanm azizlerle dolu olacaktr. Ve Bertrand Russell, "Bu arkadala bir dakika bile dayanamazdm. Ve ebediyeti geirmek, sonsuza kadar akn ne olduunu bilmeyen, arkadaln ne olduunu bilmeyen, hi tatile kmayan bu cesetlerle evrelenmek...!" diye dnr. Bir aziz haftann yedi gn aziz kalr. Onun hi olmazsa bir gnlne, Pazar gn, insan olmann tadn karmasna izin yoktur. Hayr, o kaslm olarak kalr ve katlk zamanla bymeye devam eder. Bertand Russell'n cehennemde kalma kararn ok taktir ediyorum nk onun bununla ne demek istediini anlyorum. Onun dedii ey, dnyadaki tm renkli insanlar -airleri, ressamlar, asi ruhlar, bilim adamlarn, yaratc insanlar, danslar, aktrleri, arkclar, mzisyenleri cehennemde bulacandr. Cehennem gerekten de cennet olmal nk cennet cehennemden baka bir ey deil. Her ey son derece tersine gitmitir ve yanl gitmesinin temel nedeni ak enerjisinin bastrlm olmasdr. Gautam Buda'nn katks udur: "Ak enerjini bastrma. Onu zarifletir ve bunu yapabilmek iin de meditasyonu kullan." Bu yzden yava yava meditasyon gelitike ak enerjini zarif hale sokar ve onu sevgiye dntrr. O zaman, meditasyonun en yksek zirvesine erimeden ve aydnlanmann gzel deneyimi halinde infilak etmeden nce sevgi ok yaknda olacaktr. Aydnlanm kii iin sevginin kkleri araclyla enerjilerinin, onlar almaya hazr olan herhangi birisine akmasna izin vermek ki artk o dnyann tm enerjisine sahiptir mmkn hale gelecektir. Sadece bu trden bir kimse bir ustadr. Aydnlanmak basittir ama bir usta haline gelmek ok karmak bir olgudur nk o meditasyon art sevgiye ihtiya duyar. Sadece meditasyon kolaydr, sadece sevgi kolaydr ama ikisinin beraber, ayn anda gelimesi karmak bir itir. Ancak sevgi hissetmedii iin tecrbelerini paylamayan ama aydnlanm insanlarn yeryzndeki bilinliliin geliimine bir yardm olmaz. Onlar insanln seviyesini ykseltmezler. Sadece ustalar bilinci ykseltmeye muktedirdirler. Sahip olduun kck bilinliliin bile tm kredisi aydnlanmalarndan sonra dahi sevgi dolu kalmay baarm olan birka ustaya aittir. Anlaman zor olacak...ancak aydnlanma ylesine seni iine eker ki tm dnyay unutmaya meyledersin. Kii o kadar ok tatmin ierisindedir ki, bilerek ya da bilmeyerek, doru bir ekilde yahut yanl bir biimde ayn tecrbe iin can atan milyonlar dnmeye hi hali yoktur. Sevgi mevcut olarak kaldnda, o zaman bu insanlar unutmak olanakszdr. Aslnda, vermek iin, paylamak iin bir eye sahip olduun an budur. Ve paylamak ylesine byk bir keyiftir ki. Sevgi

4 -> 71

sayesinde, zamanla ne kadar ok paylarsan o kadar ouna sahip olduunu renmitin. Aydnlanman da paylarsan daha da ok zenginlie sahip olacaksn, aydnlanman ok daha fazla canlla, ok daha fazla kutlamaya, ok daha fazla boyuta sahip olacak. Aydnlanma tek boyutlu olabilir; bu pek ok insann bana gelmitir. O, onlar tatmin eder ve onlar evrensel kaynan iinde kaybolurlar. Ancak aydnlanma ok boyutlu olabilir, o dnyaya pek ok sayda iek getirebilir. Ve sen dnyaya bir eyler borlusun nk bu dnyann kz yahut olusun. Zerdt'n bir szn anmsadm: "Asla yeryzne ihanet etme. En ihtiaml annda bile yeryzn unutma; o senin annendir. Ve insanlar unutma. Onlarn engelleri olabilir, onlar senin dmanlarn olabilir. Onlar seni pek ok ekilde mahvetmeye alm olabilir; onlar seni oktan armha germi olabilir; seni lmne taa tutmu, yahut seni hapsetmi olabilirler fakat sen onlar unutma. Her ne yaptlarsa bilinsiz bir halde yaptlar. Onlar affedemezsen, kim onlar affedecek? Ve senin onlar affetmen seni kyaslanamaz bir ekilde zenginletirecektir." Sevginin karsnda olan hibir eye destek vermemek iin dikkatli etme abas; bunlarn tm sevginin karsndadr. Ve hemen geirecek. Sevginin sarsldn hissettiin an, onun karsnda Sevgini, sana kayg, keder, atma dnda bir ey vaat etmeyen hayat arur edecek aptalca eylerle zehirleyeceksin. Senin iin gzel bir hikye: Paddy normalden bir saat nce eve dnd ve karsn yatakta rlplak buldu. Nedenini sorduunda, "Giyecek gzel kyafetlerim olmad iin protesto ediyorum" diye aklama yapt. Paddy gardrobun kapan ekip at. "Bu ok sama," dedi "uraya bak. Bir sar elbise var, bir krmz elbise var, desenli elbise, pantolon takm...selam Bili!" ve devam eder, "yeil bir elbise..." Sevgi budur! Bu karsna kar sevgidir, bu Bill'e kar sevgidir. Kskanlk yok, kavga yok, sadece basite, "Selam Bili! Naslsn?" ve devam eder. Asla, "Gardrobumda ne yapyorsun?" diye sorgulamaz. Sevgi ok anlayldr. O insan iin mmkn olan en ince anlaytr. Bir sevgi insan, her an gereklemekte olan hayattaki kk eyler tarafndan rahatsz olmamaldr. Sadece o zaman dolayl bir ekilde sen sevgi enerjilerinin birikmesine, kristallemesine, glenmesine ve meditasyonunun ykselmeye devam etmesine yardmc olursun. Bu nedenle o mutlu an geldiinde, kla dolu olduunda en azndan bir dostun olacak: Sevgi. Ve anszn yeni bir yaam biimi...nk artk sen o kadar ok eye sahipsin ki tm dnyay kutsayabilirsin. Her ne kadar Gautam Buda srekli olarak srar etmi olsa da sonunda o mritleri arasnda bir blnme, bir kategoriletirme yapmak zorunda kald. Bir kategoriye arhatas demitir; onlar aydnlanm insanlardr fakat sevgisizdirler. Onlar tm enerjilerini meditasyona koymulardr ancak onlar Buda'nn sevgi hakknda sylediklerini dinlememilerdir. Ve dierini ise bodhisattvalar olarak adlandrr; onlar, onun sevgi hakkndaki mesajn dinlemilerdir. Onlar sevgi ile aydnlanmtr, bu nedenle onlar dier kyya gitmek iin acele etmezler; tm zorluklarna ramen insanlara yardmc olmak iin bu kyda taklmak isterler. Onlarn teknesi varmtr ve belki de kaptan, "Vakit kaybetme, tm hayatn boyunca aram olduun ar dier kydan ulat" diyor. Ama onlar kaptan biraz daha beklemesi iin ikna ederler. Bylelikle sevinlerini, bilgeliklerini, klarn, sevgilerini ayn eyi aramakta olan insanlarla paylaabilirler. Bu onlarda bir gven duygusu haline gelecektir: "Evet, baka bir ky var ve kii olgunlatnda, seni dier kyya gtrecek bir tekne gelir. lmszlerin bir kys vardr, hayatn basite anbean yaand bir dans ve bir ark olduu, mutsuzluun olmad bir ky mevcuttur. Ama brak, en azndan dnyay terk etmeden nce bu insanlarn birazck onun tadna bakmalarna yardm edeyim." Ve ustalar her ekilde dier kyya srklenmemek iin tutunacak bir yol bulmay denemilerdir. Buda'ya gre sevgi en iyisidir nk sevgi de eninde sonunda bir arzudur. Birisine yardm etme fikri de bir arzudur. Ve arzuyu tuttuun srece dier kyya gtrlemezsin. Seni dnyaya bir pamuk iplii bal tutar. nce bir sevgi iplii dnda her ey kopmutur, tm zincirler kopmutur. Ancak Buda'nn zerinde durduu ey, bu ince iplii mmkn olduunca uzun tutmaya devam etmektir; ne kadar ok insana yardm edilebilirse etmelisin. Senin aydnlanman bencilce bir drtye sahip olmamaldr, o sana ait olmamaldr; onu en geni biimde, mmkn olduunca ok sayda insanla paylamalsn. Sana yaam veren, sana aydnlanm hale gelmek iin bu ans tanyan yeryznde bilinlilii artrmann yegne yolu budur. ol. Kskanlk, rekabet, tahakkm bileceksin nk sevgin sarsnt olan bir ey yaptn bileceksin. ve muazzam derecede deerli bir

5 -> 71

Hayatn sana vermi olduu her eyi geri demek mmkn olmasa da, bir eyleri...bir eyi sadece iki iek kranla demek iin doru an budur.

MEDTASYON EKTR V E S E V G H O K O K U D U R Meditasyon iektir ve sevgi ho kokudur. Olan ey tam olarak budur. iek aar ve rzgrla ho kokular her yne, dnyann en sonuna kadar tanmak zere yaylr. Ancak temel ey iein amasdr. nsan da kendi iinde iek ama potansiyelini tayor. nsann isel varl iek aana kadar ve amad srece sevgi kokusu olanakszdr. Sevginin pratii olmaz. O bir disiplin deildir. Onu ynetemezsin. O seni aar. Meditasyon yaparsan bir gn anszn yeni bir olgunun farkna varrsn. Kesinlikle ok gariptir: Varlndan tm varolua doru sevgi akyordur. Ynlendirilmemi, hedeflenmemi bir ekilde varoluun en sonuna doru hareket ediyor. Meditasyon olmadan enerji ehvet olarak kalr; meditasyon ile ayn enerji sevgiye dnr. ehvet ve sevgi iki ayr enerji deildir, onlar birdir ve ayn enerjidir. O meditasyonun iinden getiinde dnr, bakalar; o niteliksel olarak farkl hale gelir. ehvet aa doru hareket eder, sevgi yukar doru hareket eder; ehvet arzuya doru hareket eder, sevgi arzusuzlua doru hareket eder; ehvet, iinde yaadn straplar unutmak iin bir megaledir, sevgi ise erimenin, tatminin dansdr, kutlanmasdr... o kadar tatmin olmusundur ki paylamak istersin. Artk hibir ey kalmamtr; bin yldr iinde iek amam bir potansiyel gibi, bir tomurcuk olarak tamakta olduun kaderin gereklemitir. O artk iek amtr ve dans ediyordur. Ulatn, tatmin oldun, daha fazla elde edilecek bir ey yok, gidecek bir yer yok, yaplacak bir ey yok. imdi enerjiye ne olacak? Paylamaya balarsn. ehvetin karanlk katmanlarna doru ynelen enerji imdi k huzmeleriyle birlikte, herhangi bir arzu ile kirletilmeden, herhangi bir koullanmayla kirletilmeden yukar doru ynelir. O herhangi bir drt ile bozulmamtr. Bu yzden ben ona ho koku diyorum. iein snrlar vardr ama kokunun yoktur. iein snrlar vardr; o bir yerde kklenerek esir olmutur. Ho kokunun herhangi bir esareti yoktur. O basite hareket eder, rzgra biner; yeryznde balants yoktur. Meditasyon bir iektir. Onun kkleri vardr. O senin iinde var olur. Bir kez sevgi gerekletiinde, onun kkleri yoktur; o basite hareket eder ve hareket etmeye devam eder. Buda yok olmutur ama onun sevgisi yok olmamtr. iek er ya da ge lecektir o yeryznn bir parasdr ve topraktan gelip topraa dnecektir ancak serbest kalan koku sonsuza kadar ve sonsuza kadar kalacaktr. Buda gitmitir, sa gitmitir ama onlarn kokular gitmemitir. Onlarn sevgisi hl devam eder ve onlarn sevgisine ak olan herkes annda onun etkisini hissedecektir, onun tarafndan harekete geirilecektir, yeni bir yolculua, yeni bir seyahate, yeni bir kutsal yolculua gtrlecektir. Sevgi iekle snrl deildir; o iekten gelir fakat iee ait deildir. O iein iinden gelir, iek sadece bir geittir. Ancak o gerekten ahretten gelir. O iek olmadan gelemez iek gerekli bir aamadr ancak o iee ait deildir. iek bir kez atnda sevgi aa kar. Bu srar, bu vurgu derinden anlalmaldr nk eer zn karrsan sevgiyi uygulamaya balarsn ama o zaman o gerek bir koku olmaz. Uygulanan bir sevgi sadece ayn ehvetin yeni bir addr. O arzu ile kirletilmi, motivasyonla bozulmu ayn enerjidir ve o dier insanlar iin ok tehlikeli hale gelebilir nk sevgi adna yok edebilirsin, sevgi adna esaret yaratabilirsin. O sevgi deildir ve ayet onu uygularsan sen yapay, resmi hale gelirsin; aslnda bir ikiyzl olursun. Hatrlanmas gereken ilk ey sevginin uygulanamayacadr. Tm byk dini retmenlerin izleyenlerini skalad nokta burasdr. Buda sevgiyi meditasyon araclyla elde etti; imdi Budistler sevgiyi pratik ediyorlar. sa sevgiyi meditasyon araclyla elde etti; imdi Hristiyan misyonerler, sevgiyi, merhameti insanla hizmet etmeyi pratik edip duruyorlar. Ama onlarn sevgisi dnyada son derece yok edici bir g olduunu kantlamtr. Onlarn sevgisi sadece savalar yaratmtr, onlarn sevgisi milyonlarca insan yok etmitir. Onlar sonunda derin bir hapis olmulua dmlerdir. Sevgi seni zgrletirir, sevgi sana zgrlk verir fakat bu sevgi sadece meditasyon araclyla gelebilir, bunun baka bir yolu yoktur. Buda sevginin bir yan rn, bir sonu olduunu sylemitir.

6 -> 71

Sen sonucu dorudan yakalayamazsn, sen hareket etmek zorundasn; sen sebebi retmek zorundasn ve sonu onu takip eder. Bu nedenle ayet gerekten sevginin ne olduunu anlamak istersen meditasyonun ne olduunu anlamak zorundasn. Sevgiyi tamamen unut; o kendiliinden gelir. Meditasyonun ne olduunu anlamaya al. Sevgi, meditasyonun doru mu ya da yanl m olduunu belirleyecek bir kriter haline gelebilir. ayet meditasyon doru ise sevginin gelmesi kanlmazdr; o doaldr, bir glge gibi takip eder. Eer meditasyon doru deilse, o zaman sevgi onu takip etmez. Bu yzden sevgi, meditasyonun gerekten doru mu yanl m olduunu belirleyen bir kriter olarak i grebilir. nsanlarn tm meditasyonlar dorudur eklinde bir yanl inanc vardr. Meditasyonlar yanl olabilir. rnein, seni derin konsantrasyon ierisine sokan herhangi bir meditasyon yanltr; bu sevgi ile sonulanmayacaktr. Ak hale gelmektense, seni giderek daha ok kapal hale sokar. Eer bilincini daraltrsan, bir eye konsantre olursan ve varoluun geri kalann dlarsan ve tek boyutlu hale gelirsen, bu sende giderek daha ok gerginlik yaratacaktr. Dolaysyla da ngilizce'deki dikkat kesilmek anlamna gelen "attention" szc olumutur. Onun anlam "at-tensi-on" (gerginlik iinde) demektir. Konsantrasyon szcnn sesi bile bir gerginlik hissi uyandrr. Konsantrasyonun kullanl olduu yerler vardr ama o meditasyon deildir. Bilimsel almalarda, bilimsel aratrmalarda, bilimsel laboratuarlarda konsantrasyona ihtiya duyarsn. Probleme konsantre olursun ve onun dndaki her eyi ylesine darda brakrsn ki dnyann geri kalannn farknda bile olmaz hale gelirsin. Senin tm dnyan zerine konsantre olduun problemdir. Bu yzden bilim adamlar dalgn kimselerdir. Ar derecede konsantre olan insanlar dalgn hale gelirler nk tm dnyaya nasl ak kalabileceklerini bilmezler. Bir fkra okudum: Snfa doru gstererek "Gletten yeni bulduum bir kurbaay nce d grnmn incelemek, sonra da paralarna ayrmak iin getirdim" dedi zooloji profesr. Tad paketi dikkatlice at ve iinde zenle hazrlanm bir sandvi vard. Profesr ona aknlk ierisinde bakakald. "Garip," dedi, "len yemeimi yediimi gayet iyi hatrlyorum." Bilim adamlarnn bana bu srekli gelir. Onlar tek boyutlu hale gelir ve tm zihinleri daralr. Elbette daralm bir zihnin yararlar vardr: O daha nfuz eder hale gelir, o keskin bir ine gibi olur, o tam olarak doru noktaya dokunur ama o etrafndaki muhteem hayat skalar. Bir Buda konsantrasyon insan deildir, o farkndalk insandr. O bilincini daraltmaya almamtr; tam aksine o tm engelleri brakmaya almtr ki bu sayede btnyle varolua ak hale gelebilsin. zle...varolu ezamanldr. Ben burada konuuyorum ve ayn anda trafik sesi oluuyor. Tren, kular, aalarn arasndan esen rzgr; bu anda tm varolu buluur. Sen beni dinliyorsun, ben sana konuuyorum. Ve milyonlarca ey devam ediyor; bu muazzam bir zenginliktir. Konsantrasyon seni ok byk bir bedel karlnda tek boyutlu yapar: Hayatn yzde doksan dokuzu darda braklr. Bir matematik problemi zyorsan kular dinleyemezsin; onlar rahatsz edici olacaktr. ocuklar etrafta oynuyor, kpek caddede havlyor; onlar rahatsz edici olacaktr. Konsantrasyon yznden insanlar Himalayalara, bir maaraya gitmek, bu sayede izole edilmi kalp Tanr'ya konsantre olmak iin hayattan kamaya almlardr. Fakat Tanr bir nesne deildir. Tanr u an varoluun btnldr; Tanr btnlktr. Bu yzden bilim asla Tanrsalln ne olduunu bilemeyecektir. Bilimin metodunun kendisi konsantrasyondur ve bu yntem yznden bilim asla ilahi olan bilemez. O daha ok ve daha da ok ayrntl detay bilebilir. nce molekln en kk parack olduu dnlmt, sonra o blnd. Sonra daha da ince bir para olan atom bulundu. Daha da sonra konsantrasyon yntemleri bunu da paralara ayrd. Artk elektronlar, protonlar, ntronlar var; sonra onlar da paralara ayrlacaktr. Bilim daha kkten daha da ke gider. Ve daha byk olan, engin olan btnyle unutulmutur. Btn tamamen para uruna unutulmutur. Bilim konsantrasyon yznden asla Tanrsall bilemez. Bu yzden insanlar bana gelip, "Osho, bize konsantrasyonu ret, ilahi olan bilmek istiyoruz" dediklerinde ben basite arrm. Onlar arayn temellerini anlamamlardr. Bilim tek ynldr; aratrma nesneldir. Dindarlk e zamanldr; nesne btndr, toplamdr. Btn bilmek iin her ynde ak olan snrlanmam, bir pencereden bakmayan bir bilince sahip olmak zorunda kalacaksn. Aksi taktirde pencerenin erevesi varoluun erevesi haline gelecektir. Sadece gnein, ak gkyznn altnda dur; meditasyon budur. Meditasyonun hibir erevesi

7 -> 71

yoktur; o bir pencere deildir, o bir kap deildir. Meditasyon konsantrasyon deildir, o dikkat kesilmek deildir; meditasyon farkndalktr. O halde ne yapmal? Bir mantra tekrar etmek, transandantal meditasyon yapmak bir fayda salamaz. Transandantal meditasyon nesnel yaklam yznden, bilimsel zihin yznden Amerika'da ok nemli hale gelmitir. Ve o zerinde bilimsel aratrma yaplabilecek yegne meditasyondur. O meditasyon deil konsantrasyondur, bu yzden o bilimsel zihin tarafndan kavranabilir. niversitelerde, laboratuarlarda, psikolojik aratrmalarda TM zerinde aratrmalar o, bir meditasyon olmad iin yaplabilmiti. O konsantrasyondur, o bir konsantrasyon yntemidir; o bilimsel konsantrasyonla ayn kategorinin iine girer, ikisi arasnda bir balant vardr. Ancak onun meditasyonla hibir alakas yoktur. Meditasyon ok engindir, ylesine muazzam bir ekilde snrszdr ki hibir bilimsel aratrma mmkn deildir. Yalnzca sevgi kiinin ona eriip erimediini kantlayacaktr. Alfa dalgalarnn pek bir faydas olmayacaktr nk o hl zihne aittir. Ve meditasyon ise zihne ait deildir; o onun tesinde bir eydir. Baz temel eyleri sana anlataym. Birincisi meditasyon konsantrasyon deil rahatlamadr; kii basite kendisinin iinde rahatlar. Ne kadar rahatlarsan, kendini o kadar ak, korunmasz hissedersin. Daha az katsndr, daha ok esneksindir. Ve varolu birden sana nfuz etmeye balar. Sen artk bir ta deilsin, senin akln var. Rahatlamak demek kendine, hibir ey yapmama halinin iine dmek iin izin vermektir. nk eer bir ey yapyorsan gerginlik devam edecektir. O bir yapmama halidir. Sen basite rahatlyorsun ve rahatlama hissinden keyif alyorsun. Kendi iinde rahatla, sadece gzlerini kapa ve etrafnda olan biten eyleri dinle. Hibir eyi rahatszlk olarak hissetmeye gerek yok. Bunu bir rahatszlk olarak hissettiin an ilahi olan reddediyorsun. Bu an o bir ku olarak gelmitir. Onu geri evirme! lahi olan senin kapn bir ku olarak almtr. Sonraki an havlayan bir kpek olarak gelmitir yahut alayan ve baran bir ocuk olarak ya da kahkaha atan lgn bir adam. Onu reddetme; onu itme. Kabul et. nk herhangi bir eyi reddedersen gerginleeceksin. Tm reddediler gerginlik yaratr. Kabul et. Rahatlamak istersen kabul etmek bunun yoludur. Etrafnda olan her eyi kabul et; brak o organik bir btn haline gelsin. Bu byledir; bunu biliyor olabilirsin ya da bilmiyor olabilirsin ama her ey birbiri ile ilikilidir. Bu kular, bu aalar, bu gkyz, bu gne, bu yeryz, sen, ben hepsi iliki halindedir. O organik bir btndr. Gne yok olursa aalar yok olur. Aalar yok olursa kular yok olacaktr. Kular ve aalar yok olursa sen burada olamazsn, yok olacaksn. Bu bir ekolojidir. Her ey dier her eyle derinden baldr. Sen hibir eyi reddetme. nk reddettiin an kendindeki bir eyi reddediyorsun. ayet bu ark syleyen kular reddedersen o zaman senin iindeki bir ey reddedilmitir. Eer reddedersen, itersen, eer rahatsz olursan, fkelenirsen kendi iindeki bir eyi dlyorsun. Yeniden kular hibir rahatszlk, fke olmadan dinle. Ve birden senin iindeki kuun yant verdiini greceksin. O zaman bu kular yabanclar olarak, igalciler olarak orada deildir; anszn tm varolu bir aileye dnr. yledir. Ve ben, tm varoluun bir aile olduunu anlayabilen kiiye dindar derim. O kiliseye gitmiyor olabilir, o herhangi bir tapnakta ibadet etmiyor olabilir, o herhangi bir camide ya da grudwarada ibadet etmiyor olabilir; bunun bir nemi yoktur, bu konu ddr. Eer yapyorsan iyidir, tamamdr; eer yapmyorsan bu daha da iyidir. Ancak varoluun organik btnln anlam bir kimse srekli olarak tapnan iindedir. Srekli olarak kutsal ve ilahi olanla yz yzedir. Ancak ayet sen aptal bir mantra sylyorsan kularn aptal olduunu dneceksin. ayet sen iinde bir samal tekrar edip duruyorsan ya da vr zvr eyler sen ona felsefe, din diyebilirsin dnyorsan o zaman kular bir engel haline gelir. Onlarn sesleri basite ilahidir. Onlar bir ey sylemez, onlar sadece mutlulukla tayorlar. Onlarn arksnn tamakta olan bir enerjiden baka bir anlam yoktur. Onlar varolula, aalarla, ieklerle, seninle paylamak isterler. Onlarn syleyecek hibir eyi yoktur; onlar sadece orada, kendileri oluyorlar. Eer rahatlarsan kabul edersin; varoluu kabul etmek rahatlamann yegne yoludur. ayet kk eyler seni rahatsz ederse o zaman seni rahatsz eden ey kendi tavrndr. Sessizce otur; etrafnda olan her eyi dinle ve rahatla. Kabul et, rahatla. Ve anszn iinden ykselen muazzam bir enerji hissedeceksin. Balangta bu enerji nefesinin derinlemesi olarak hissedilecek. Normalde nefesin ok sdr ve arada bir derin nefesler almaya alrsan, nefesinle yoga egzersizleri yapmaya balarsan, bir eyi zorlamaya balarsan bir aba gstermi olacaksn. Bu abaya gerek yoktur. Sen basite hayat kabul et, rahatla ve birden greceksin ki nefesin daha derine iniyor. Daha ok rahatla ve nefes iinde daha derine inecektir. O yavalar, ritmik hale gelir. Ve sen ondan neredeyse keyif alrsn; o belli bir haz verir. O zaman farkna varacaksn ki nefes seninle btn arasndaki kprdr. Sadece izle, hibir ey yapma. Ve izle dediimde, izlemeye alma aksi taktirde yeniden gerginleeceksin ve nefesine konsantre olmaya balayacaksn. Basite rahatla, rahat, gevek kal. Ve izle...nk baka ne yapabilirsin? Sen oradasn, yaplacak bir ey yok, her ey kabul edilmitir,

8 -> 71

reddedilecek, dlanacak bir ey yoktur, mcadele yoktur, sava yoktur, atma yoktur, nefes derine iniyor. Sen ne yapabilirsin ki? Sen sadece izle. Unutma, sadece izle. zlemek iin aba sarf etme. Buda'nn vipassana; nefesi izlemek, nefes farkndal dedii ey budur. Ya da satipatthana; hatrlamak, nefesin iinde hareket eden yaam enerjisine dikkat etmek. Derin nefesler almaya alma, nefesi iine ekmeye ya da vermeye alma, hibir ey yapma. Sadece rahatla, brak nefes doal olsun kendi kendine gidiyor, kendi kendine geliyor ve pek ok ey sana alacaktr. Birincisi, bir kpr olduu iin nefes iki ynden de alnabilir. Onun bir ksm sana baldr, dier ksm varolua baldr. Bu yzden o iki ynden de anlalabilir. Sen onu gnll bir ey olarak ele alabilirsin. Eer nefesi derinlemesine iine ekmek istersen derinlemesine iine ekebilirsin; eer nefesini derin bir ekilde dar vermek istersen derin bir ekilde darya verebilirsin. Onunla bir eyler yapabilirsin. Bir ksm sana baldr. Ancak herhangi bir ey yapmazsan, o zaman da o devam eder. Senin herhangi bir ey yapmana gerek yok ve o devam eder. O istee bal da deildir. Baka hibir ksm dorudan varoluun kendisine bal deildir. Onu sen alyormusun, sen iine ekiyormusun gibi dnebilirsin. Ya da tam tersine onun seni iine ektiini dnebilirsin. Ve dier tarafn da anlalmas gerekir nk bu seni derin rahatlamaya gtrecektir. Sen nefes almyorsun ama varolu seni soluyor. Bu bir Getalt deiimidir. Ve o kendiliinden olur. Eer rahatlamaya devam edersen, her eyi kabul edersen, kendi iinde rahatlarsan yava yava birden bu nefesleri senin almadnn farkna varrsn; onlar kendiliinden geliyor ve gidiyor. Ve byk bir zarafetle, byk bir vakarla, ok gzel bir ritimle, ok ahenkli bir ritimle. Bunu kim yapyor? Varolu seni soluyor. O senin iine giriyor, senin dna kyor. Her an o seni tazeliyor, her an o seni yeniden ve yeniden ve yeniden canlandryor. Birden nefes almay bir oluum olarak grrsn...ve meditasyon bu ekilde gelimelidir. Ve sen bunu her yerde yapabilirsin. Pazar yerinde de yapabilirsin nk grlt de ilahidir. Ve eer sessizce dinleyebilirsen pazar yerinde bile sesin iinde belirli bir ahenk greceksin. Artk o bir rahatszlk deildir. Eer sessizsen pek ok ey grebilirsin; muazzam enerji dalgalar her tarafta hareket ediyor. Bir kez kabul edersen nereye gidersen git onu hissedeceksin. Ku nemli deildir ama muazzam byklkte bir ey hissedeceksin, kutsal bir ey, ldayan bir ey, gizemli bir ey hissedeceksin. Etrafnda srekli olarak bir mucize oluyor ama sen onu skalamaya devam ediyorsun. Meditasyon bir kez sende yerletiinde ve sen varolula bir ritmin iine girdiinde sevgi sonutur. Anszn btne k olduunu hissedersin ve dieri artk senin iin dier deildir; dierinde de yaarsn. Ve aa artk sadece "u aa" deildir, bir ekilde seninle ilikilidir. Her birbiriyle ilikili hale gelir. Bir imene dokun ve tm yldzlara dokunmusundur nk her ilikilidir. Aksi olamaz. Varolu organiktir. O birdir. O bir btnlktr. bir sen ey ey

Farknda olmadmz iin kendimize ne yapp durduumuzu grmyoruz. Bir ey olur ve ilikili olduunu asla dnmediimiz baka bir ey olmaya balar. Daha geen gece koku hakknda bir ey okuyordum. Koklama kapasitesi, duyusu insanlardan neredeyse kaybolmutur. Hayvanlar son derece keskindir. Bir at kilometrelerce teden koku alabilir. Bir kpek bir insandan daha ok koku alabilir. Sadece kokusundan kpek efendisinin geldiini bilir. Ve yllar sonra kpek yine efendisinin kokusunu hatrlayacaktr. nsan btnyle unutmutur. nsanlarn koku duyusuna ne olmutur? Onun bana hangi felaket gelmitir? Koku duyusunun bu kadar bastrlmas iin bir neden yokmu gibi grnr. Hibir kltr hibir yerde bilinli olarak onu bastrmamtr ama o bastrlmtr. O seks yznden bastrlmtr. Artk insanln tm derin bir ekilde bastrlm seks ile yaar. Ve koku seks ile balantldr. Seks yapmadan nce bir kpek eini koklar ve iki beden arasnda derin bir ahenk kokusu almazsa seks gereklemez. Kokular uyutuunda, o zaman bilir ki bedenler uyumludur ve birbiri iin uygundur ve bir ark haline gelebilir; bir anlna da olsa btnlemek mmkndr. Seks dnyann her tarafnda bastrlm olduu iin, koku duyusu da bastrlmtr. Szcn kendisi bile biraz ktleyici hale gelmitir. Eer ben sana, "Duyuyor musun?" yahut "Gryor musun?" dersem kt hissetmezsin. yleyse, eer "Kokuyor musun?" dersem yine kendini kt hissetmemelisin, lisan ayndr. Kokmak bir kapasitedir, tpk grmek ve duymak gibi kokmak da bir kapasitedir. "Kokuyor musun?" diye sorduumda kii hakarete uram hisseder nk insan onun bir ktlk deil bir kapasite olduunu unutmutur. nl bir ngiliz dnr Dr. Johnson ile ilgili mehur bir hikye vardr. Bir posta arabasnda oturuyordu ve ieri bir bayan girdi. Kadn Dr. Johnson'a "Efendim, kokuyorsunuz" dedi.

9 -> 71

Ancak o dile, harflere hkimdi, bir laf cambazyd. "Hayr hanmefendi, kokan sizsiniz ben ise le gibiyim!" dedi. Kokmak bir kapasite meselesidir. "Kokan sizsiniz, ben le gibiyim." Dilbilgisi olarak o hakldr. ayet grameri takip edersen, byle olmaldr. Ancak szcn kendisi ktleme haline gelmitir. Kokuya ne olmutur? Seksi bir kez bastrrsan, koku duyusu da bastrlr. Duyu bir kez tamamyla sakatlandnda; ve eer bir duyuyu sakatlarsan zihnin de bir ksm sakatlanmtr. Eer be duyun varsa, o zaman beyninde de ona karlk gelen ksmlar vardr. Beynin bete biri sakatlanmtr ve kimse bilemez... Bu demektir ki hayatn bete biri de sakatlanmtr. Bunun etkileri ok muazzamdr. Bir yerde kk bir eye dokunduunda, o her yerde yanklanr. Seks bastrld iin koku bastrlmtr ve seks bastrld iin senin soluman da slamtr. nk, ayet derin nefes alrsan, nefesin ierdeki seks merkezine masaj yapar. nsanlar bana gelip yle derler: "Gerekten derinden nefes alp verdiimizde daha seksi hissediyoruz." Eer einle ak yaparsan nefesin ok derinleecektir. ayet nefesini s tutarsan, orgazma ulaamayacaksn. Nefes seks merkezinin derinine sert bir biimde arptnda, ierden seks merkezine masaj yapar. Seks bastrld iin ve nefes bastrld iin insanlar meditasyon yapamaz hale gelmitir. imdi tm bu olanlara bir bak: Yaptn ey ne byk bir samalk, seksi bastrarak nefes alp vermeyi bastrm durumdasn ve nefes seninle btn arasndaki kprdr. Gurdjieff neredeyse tm dinlerin Tanr'ya karym gibi davranm olduunu sylerken hakldr. Onlar Tanr hakknda konuurlar ama grnd kadaryla temelde Tanrsalla kardrlar. Onlarn davran ekli onun karsndadr. Artk nefes bastrld iin kprler yklmtr. Sadece s bir ekilde nefes alabilirsin; asla derine inmezsin. Ve kendinin iinde derine inmezsen varoluun derinine gidemezsin. Buda nefesi temel haline getirmitir. Derin, rahatlam bir nefes, onun farkndal sana ylesine byk bir sessizlik, byk bir rahatlama verir ki yava yava sen erir, kaynar, yok olursun. Sen artk ayr bir ada deilsindir, sen btn ile birlikte titremeye balarsn. O zaman sen ayr bir nota deil, btn bir senfoninin parassn. O zaman sevgi ykselir. Sevgi sadece herkesin seninle ilikili olduunu fark ettiinde ykselir. Sevgi sadece sen herkesin bir yesi ve herkesin de senin bir yen olduunu grdnde ykselir. Hi kimse ayr deildir. Ayr olma yanlsamas ortadan kalktnda sevgi ortaya kar. Sevgi bir disiplin deildir. nsan yaantsnda anne ve ocuu arasndaki iliki sevgiye en yakn olandr. nsanlarn ona ak dedii de olur ama ona ak denilmemelidir. O aktan ok sevgi gibidir. nk onun ierisinde hi ehvet yoktur. Bir annenin ocuuna olan sevgisi efkate ok yakndr. Niin? nk anne ocuu kendi ierisinde bilmitir. ocuk onun varlnn bir yesidir. O ocuu kendisinin bir paras olarak bilmitir ve ocuk domu ve byyor bile olsa anne ocukla ok ince bir ahenge sahip olduunu hissetmeye devam eder. Eer ocuk hasta olursa bin kilometre teden anne hemen bunu hissedecektir. Ne olduunun farkna varmayabilir ama skntl hissedecektir; ocuunun ac ektiinin farknda olmayabilir ama o ac ekmeye balayacaktr. Niin ac ektii hakknda baz nedenler yaratacaktr karn aryordur, ba ars vardr ya da baka bir ey fakat artk derinlik psikolojisi anne ve ocuun her zaman ince enerji dalgalaryla bal kaldn sylyor. nk onlar ayn dalga boyunda titremeye devam ederler. Anne ve ocuu arasnda telepati herhangi baka bir grup insan arasndakinden daha kolaydr. Ayn ey ikizler iin de geerlidir; ikizler arasnda telepati ok kolaydr. Sovyet Rusya'da telepati ile ilgili pek ok deney yaplmtr. Elbette dini keifler iin deildi nk onlar telepatinin savata kullanlacak bir teknik olup olmadn bulmaya alyorlard. kizlerin son derece telepatik olduklarn buldular. Eer ikizlerden biri trse bin be yz kilometre tedeki dier ikiz de tr. Onlar ayn dalga boyunda titreirler, onlar ayn eylerden etkilenirler. Bunun nedeni ikisinin de birbirinin paras olarak ayn rahimde yaam olmasdr; onlar annenin rahminde birlikte varolmutur. Bir annenin ocuu iin hissettii daha ok sevgiye benzer nk o ocuu kendi iinde hisseder. Bir fkra duymutum: Erkek ocuklar iin organize edilen bir izci kampnda oymak ba, n hazrlklar denetlerken kk bir izcinin iltesinin alana gizlenmi byk bir emsiye bulmutu. Aka bu, listedeki ekipmanlardan biri deildi. Oymak ba delikanldan aklama yapmasn istedi. Yavrukurt ok ekingen bir ekilde "Efendim, sizin hi anneniz oldu mu?" diye sordu. Anne sevgi demektir, anne demek kii kendisi iin hissettiini dieri iin hissediyor demektir. Bir kii meditasyona derinlemesine girdiinde ve aydnlandnda o bir anne haline gelir. Buda bir baba gibi olmaktan daha ok anneye benzer. Hristiyanlarn "Baba" szcne ykledikleri anlam pek de gzel

10 -> 71

ya da anlaml deildir. lahi olan "Baba" olarak adlandrmak biraz erkek merkezli geliyor. Eer bir Tanr varsa o bir baba deil sadece anne olabilir. "Baba" son derece kurumsaldr. Bir baba bir kurumdur. Doada baba diye bir ey yoktur. Eer bir dilbilimciye sorarsan "Day" szcnn babadan daha eski olduunu syleyecektir. Daylar daha nce var olmutur nk hi kimse babann kim olduunu bilmezdi. Bir kez zel mlkiyet sabitlendiinde, bir kez evlilik zel mlkiyetin bir tr haline geldiinde babalk kurumu insan yaamna girmitir. O ok krlgandr, her an ortadan kalkabilir. Toplum deiirse bu kurum, yok olan dier pek ok kurum gibi ortadan kalkabilir. Ancak anne kalacaktr. Annelik doaldr. Dou'da pek ok insan, pek ok gelenek Tanr'y bir anne olarak adlandrmtr. Onlarn yaklam ok daha anlamldr. Buda'ya bak; onun yz bir erkeinkinden daha ok kadnnkine benzer. Aslnda, bu yzden bizler onu sakall yahut bykl gstermemiizdir. Mahavira, Buda, Krishna, Ram; onlarn yznde asla ne sakal ne de byk gremezsin. Hormonlarnda bir eyler eksik olduundan deil sakallar olmu olmal ama onlar sakall resmetmemiizdir nk onlarn yz daha erkeksi bir grnt verirdi. Dou'da biz gerekleri deil, daha ok anlaml olan, ilikili olan nemseriz. Elbette grdn tm Buda heykelleri gerek deildir ama Dou'da biz bunun iin endielenmeyiz. nemli olan Buda'nn kadns, dii hale gelmi olmasdr. Bu, sol beyin lobundan, sa beyine; erkekten, diiye gemektir; saldrganlktan, pasiflie gemektir; abadan abaszla gemektir. Buda daha anatr, daha diidir. Eer gerekten bir meditasyoncu haline gelirsen, yava yava kendi varlnda pek ok deiiklik olduunu greceksin ve bir erkekten ok kendini bir kadn gibi hissedeceksin: Daha zarif, daha alc, saldrgan olmayan, daha sevecen. Ve varlndan srekli olarak sevgi ykselecek; o yalnzca doal bir koku olacak. Normalde senin sevgi dediin ey iinde ehveti gizler. nsanlara kar sempati duyuyor olsan bile, duygularn izle, incele ve derinine in ve bir yerlerde birtakm drtler bulacaksn. Son derece sevgi dolu gzken eylemlerde, derinlerde her zaman bir drt bulacaksn. Bir gn Louie eve dnmt. Karsn baka bir adamn kollarnda bulunca oka girmiti. Odadan hzla karken, "Tabancam alacam" diye bard. Elbiseleri olmamasna ramen, kars arkasndan kotu ve adam yakalayp yksek sesle, "Seni aptal bunda bu kadar heyecanlanacak ne var? Yeni mobilyalar, benim yeni elbiselerimi deyen sevgilimdi. Dikiten kazandm zannettiin fazladan para, satn alabildiimiz kimi kk lks eyler; onlarn hepsi ondan geldi!" dedi. Ancak Louie kendisini kadndan kurtard ve st kata doru devam etti. Kars, "Tabanca olmaz Louie!" diye bard. "Ne tabancas?" diye aaya seslendi Louie. "Bir battaniye getiriyorum. u zavall adamcaz, orada ylece, plak yatarken tecek." Sevgi hissediyor olsan yahut hissettiini zannetsen veya hissediyor gibi yapsan dahi, sadece derine in ve incele ve her zaman onda baka bir drt bulacaksn. O saf sevgi olamaz. Ve ayet saf deilse, o sevgi deildir. Saflk sevgideki temel eydir, aksi taktirde o baka bir eydir; az ya da ok o bir formalitedir. Biz resmi olmay renmiizdir karna nasl, kocana nasl davranacan, ocuklarna, ailelere, arkadalarna nasl davranacan her eyi renmiizdir. Sevgi renilebilecek bir ey deildir. rendiin tm formaliteleri, grg kurallarn ve davranlar, resmiyeti unuttuunda, o senin iinde ortaya kar. Sevgi vahidir; onun tad grgnnki, resmiyetinki gibi deildir. Bunlarn hepsi onunla kyaslandnda l eylerdir. O son derece canldr, o bir ak ateidir. ok iddial bir turnuva mann on ikinci deliindeyken, Smith ve Jones'un imenlere doru yaklatklar yerde ayrlar bir araba yoluna tepeden bakyordu. Yol boyunca ilerleyen bir cenaze alay grdler. Smith orada durdu, apkasn kartt, kalbinin zerine yerletirdi ve ban cenaze alay dnemete kaybolana kadar ne edi. Jones aknlk ierisindeydi ve Smith apkasn yerine koyduktan sonra oyuna geri dnd ve "Smith, bu ok hassas ve saygdeer bir davrant" dedi. "Ah, aslnda," dedi Smith, "daha azn yapamazdm. Ne de olsa kadnla yirmi yl evli kaldm."

11 -> 71

Yapmak zorunda olduun iin yaptn belirli eyler yznden hayat plastik, yapay, resmi hale gelmitir. Elbette isteksizce grevleri yerine getiriyorsun ama hayatnn byk ksmn skalarsan bu doaldr nk hayat sadece sen canlysan, capcanlysan mmkndr. ayet senin kendi atein gnlszce yerine getirdiin formalitelerle, grevlerle, kurallarla kaplanm durumdaysa, sadece srklenirsin. Konforlu bir biimde srklenebilirsin, yaamn rahat bir hayat olabilir ama sen gerekten canl olamazsn. Gerekten canl bir hayat, bir anlamda kaotiktir. Bir anlamda diyorum nk onun bir tr disiplini vardr. Onun kurallar yoktur nk onun herhangi bir kurala ihtiyac yoktur. Onun ierisinde kendiliinden var olan temel bir kural vardr; onun herhangi dsal bir kurala gereksinimi yoktur. Bir Zen yks: Bir samuray, bir k gn Eisai'nin tapnana geldi ve bir ricada bulundu: dedi, "ve ailem aktan lyor. Ltfen efendim bize yardm edin." "Ben hasta ve yoksulum/'

Emekli maana bal olarak yaayan Eisai'nin hayat zorluklarla doluydu ve verebilecek hibir eyi yoktu. Tam samuray geri gndermek zereyken, meditasyon salonundaki Yakushi-Buda'nn heykeli aklna geldi. Heykele gidip bandaki deerli haleyi kopartp samuraya verdi. Eisai, "Bunu sat" dedi. "Bu seni bir sre idare eder." akn ama aresiz samuray haleyi ald ve gitti. "Efendim! Bu bir hakarettir! Bunu nasl yapabilirsiniz?" diye Eisai'nin mritlerinden biri bard.

"Hakaret mi? Hh! Ben sadece sevgi ve merhametle dolu olan Buda'nn zihnini, tabiri caizse ie yarar hale getirdim. Aslnda bu zavall samuray duymu olsayd Buda'nn kendisi onun iin bir uzvunu keserdi." ok basit ama ok nemli bir yk. Birincisi, zaman iin verilecek bir ey bulacaksn. Bu bir glmseyebilirsin; hibir ey veremezsen en tutabilirsin. Bu bir ey verme meselesi deildir, verecek hibir eyin olmasa bile yeniden bak. Her tavr meselesidir. Hibir ey veremezsen en azndan azndan o kii ile birlikte oturabilirsin ve ellerini bu vermekle ilgili bir meselesidir.

Eisai, tm Budist rahiplerin olduu gibi, yoksul bir rahipti. Onun hayat ok zorluklarla gemiti ve verecek hibir eyi yoktu. Normalde Buda'nn heykelinin halesini alp birisine vermek kesinlikle dini duygulara bir hakarettir. Hibir szde dindar insan bunu aklna bile getiremez. Yalnzca hakikaten dindar bir kii bunu yapard; bu yzden sevginin hibir kural tanmadn, sevginin tm kurallarn tesinde olduunu sylyorum. Vahidir. O hibir formaliteyi tanmaz. Sonra, Eisai'nin aklna birden meditasyon salonundaki Buda heykeli geldi. Japonya'da, in'de srf bann etrafndaki auray gstermek iin Buda'nn bann etrafna altndan bir hale koyarlar. Eisai anszn onu anmsad; her gn ayn heykelin nnde ibadet etmi olmal. Heykele gidip bandaki deerli haleyi kopartp samuraya verdi. Eisai, sre idare eder." akn ama aresiz samuray haleyi ad ve gitti. "Bunu sat" dedi. "Bu seni brr

Samuray bile akna dnmt. Bunu beklememi olmal. O bile bunun dine bir hakaret olduunu dnm olmal. Bu nasl bir adam? O Buda'nn bir takipisi ve heykeli mahvetti! Heykele dokunmak bile saygszlktr ve o ise haleyi almtr. Gerek bir dindar insanla, szde dindar arasndaki fark budur. Szde dindar insan her zaman kurala bakar; o her zaman neyin uygun, neyin uygun olmadna bakar. Ancak gerekten dindar olan insan onu yaar. Onun iin uygun olan yahut olmayan hibir ey yoktur. Sevgi o kadar sonsuz bir biimde uygundur ki sevgiyle yaptn her ey otomatik olarak uygun hale gelir. "Efendim! Bu bir hakarettir! Bunu nasl yapabilirsiniz?" diye Eisai'nin mritlerinden biri bard.

Bir mrit dahi bunu yanl olarak anlar. Uygun olmayan bir ey yaplmtr. "Hakaret mi? Hh! Ben sadece sevgi ve merhametle dolu olan Buda'nn zihnini, tabiri caizse ie yarar hale getirdim. Aslnda bu zavall samuray duymu olsayd Buda'nn kendisi onun iin bir uzvunu keserdi." Anlamak sadece takipi olmaktan daha baka bir eydir. Takipi olduunda neredeyse krleirsin; o zaman takip edilmesi gereken kurallar vardr. Eer anlarsan, o zaman da takip edersin ama artk kr deilsindir. Her an kendisi karar verir, her ana senin bilincin yant verir ve sen ne yaparsan dorudur.

12 -> 71

Bir k gn bir tapnakta kalmak iin izin isteyen bir Zen ustas hakkndaki hikye en gzel olanlarndan birisidir. O titriyordu nk gece souktu ve darda kar yayordu. Elbette tapnan rahibi ona acd ve "Kalabilirsin ama sadece bir geceliine nk tapnak otel deildir. Sabah olunca gitmek zorundasn" dedi. Gecenin bir vakti rahip bir grlt duydu. Koarak aaya indi ve gzlerine inanamad. Kei tapnan iinde yakm olduu atein etrafnda oturuyordu. Ve bir Buda heykeli eksikti. Japonya'da ahaptan Buda heykeli yaparlar. Rahip sordu: "Heykel nerede?" Usta atei gsterdi ve "ok souktu ve ben titriyordum" dedi. Rahip, "Sen delirmi olmalsn! Ne yaptn grmyor musun? O bir Buda heykeliydi. Sen bir Buda'y yaktn!" dedi. Usta snmekte olan atee bakt ve atei bir sopayla kartrd. Rahip sordu: "Ne yapyorsun?" "Buda'nn kemiklerini bulmaya alyorum" dedi. "Sen kesinlikle delirmisin. O ahaptan bir Buda, onda kemik yok." Bunun stne usta yle dedi: "Gece hl ok uzun ve hatta hava daha da souyor. Niin u dier iki Buda'y da getirmiyorsun?" Elbette tapnaktan hemen kovuldu. Bu adam tehlikeli! Dar atlrken yle dedi: "Ne yapyorsunuz? Yaayan bir Buda'y, ahap bir Buda iin dar atyorsunuz. Yaayan Buda o kadar ok ac ekiyordu ki ona efkat gstermek zorunda kaldm. Buda hayatta olsayd o da ayn eyi yapard. Kendisi bizzat bana bu heykeli verirdi. Biliyorum. Kalbimin en derininden biliyorum ki ayn eyi yapard." Ancak onu kim dinleyecekti ki? O karn iine atld ve kaplar kapatld. Sabahleyin rahip dar ktnda, ustann yoldaki bir kayann yaknnda oturup, zerinde bulunan birka tane iee ibadet ettiini grd. Rahip yine geldi ve "imdi ne yapyorsun? Bir kayaya m tapnyorsun?" dedi. Usta, "Dua etme vakti geldiinde Budalarm herhangi bir yerde kendim yaratrm nk onlar her yerdedir. Yoldaki bu kaya sizin ierdeki Budalarnz kadar iyidir." dedi. Bu bir tavr meselesidir. badetle dolu gzlerle baktnda, her ey ilahi hale gelir. Ve unutma ki Eisai'nin yksn anlamak daha kolaydr nk efkat baka birisine gsterilmitir. Bu yk ise anlamas ok daha karmak ve zordur nk efkat kiinin kendisine gsterilmitir. Hakiki bir anlaya sahip kimse ne bakalarna kar ne de kendisine kar sert deildir nk o enerji ayn ve birdir. Gerek bir anlay sahibi olan insan bir mazoist deildir. O ne bir sadisttir ne de bir mazoisttir. Hakiki anlaya sahip bir kimse basite bir ayrm olmadn anlar; kendisi de dahil her ey ilahidir. Ve o anlay ile yaar. Anlay ile yaamak sevgidir. Asla onu uygulamaya alma; basite derin meditasyonun iinde rahatla. Meditasyonda aka brakma hali ierisinde ol ve anszn kendi znn en derininden gelen gzel kokular duyabileceksin. O zaman iekler aar ve sevgi yaylr. Meditasyon iektir ve sevgi onun kokusudur.

BR A R Z U BR A R Z U O L A N BR A R Z U D U R - S O R U L A R A YANITLAR Ltfen insanlara yardm etme arzusu, onun baka farkllklar hakknda bir eyler syleyebilir misiniz? ekillerdeki arzularla olan benzerlikleri ve

Arzu arzudur; pek bir fark yoktur. ster insanlara yardm etmek iste, ister insanlara zarar vermek iste arzunun doas ayn kalr.

13 -> 71

Bir Buda insanlara yardm etmeyi arzulamaz. O insanlara yardm eder ama bunda bir arzu yoktur; o kendiliinden olur. O sadece am olan iein gzel kokusudur. iek gzel kokularn rzgrda insanlara salnmasn arzulamyor. Kokunun insanlara ulap ulamamas iein hi de umurunda deildir. Eer ularsa bu kaza sonucudur; eer ulamazsa bu da kaza sonucudur. iek kendiliinden kokularn salyor. Gne douyor; insanlar uyandrma arzusu yok, iekleri ama arzusu yok, kularn ark sylemesine yardm etme arzusu yok. Bunlarn hepsi kendiliinden oluyor. Bir Buda yardm etme arzusu yznden yardm etmez, sevgi onun doas olduu iin yardm eder. Tm meditasyoncular sevecen hale gelir, "insanlarn hizmetkr" deil. nsanlarn hizmetkrlar zararldr; insanlar bu hizmetkarlardan ok zarar grmtr nk onlarn hizmeti efkat maskesinin ardndaki arzudur. Ve arzu asla efkatli olamaz. Arzu her zaman smrdr. Sevgi adyla smrebilirsin; gzel isimlerle smrebilirsin. nsanlara hizmet hakknda ve kardelik hakknda yahut din ve Tanr ve hakikat hakknda konuabilirsin. Tm gzel konumalarn sadece daha ok kan daha ok savalar getirecektir; giderek daha ok insan armha gerilecek, canl canl yaklacaktr. Bugne kadar olan ey budur. Ve ayet dnyaya yeni bir anlay getiremezsen ayn ekilde devam etmeyi srdrecek. Bu yzden anmsanmas gereken ilk ey, yardm etmek yahut zarar vermek arzusunun ayn olduudur. Bu arzunun nesnesi ile ilikili bir ey deildir; nemli olan arzunun kendi doasdr. Arzunun doas seni gelecee doru ynlendirir; o yarn araya sokar. Ve yarnla birlikte tm gerginlikler, baarp baaramayacana, yapp yapamayacana ilikin kayglar gelir. Baarszlk korkusu ve baarl olma hrs orada olacaktr. ster dnyadaki para ya da zafer arzusu ya da insanlara kar sevecen olma, onlar kurtarma arzusu hep ayn oyundur. Sadece isimler deiir. Bunu anlamak ok yaamsaldr. Bir adam Buda'ya sormutu, "nsanlara yardm etmek isterim. Ne yapacam syleyin." Buda ona bakt ve ok zld. Adam ard, akl kart. "Niin zldnz? Yanl bir ey mi syledim?" dedi. Buda, "nsanlara nasl yardm edebilirsin? Sen kendine dahi yardm edememisin! Sen onlara yalnzca yardm ad altnda zarar vereceksin" dedi. lk nce kendi varlnn iine k getir. Alev senin bilincinde tutusun...ve sonra bu soruyu asla sormayacaksn. O zaman doal olarak senin varlnn kendisi ve yaptn her eyin ok byk faydas olacak. Arzu arzudur. Ne maddi arzu vardr ne de manevi arzu vardr. Bu bir ego oyunudur, insanlara yardm etmek ve onlardan daha kutsal hale gelmek. Sen dierlerinden daha bilge olursun; sen biliyorsun ve onlar bilmiyor. Yardm etmek istiyorsun nk sen erdin ve onlar ise karanlkta yollarn bulmaya alan cahil insanlar ve sen onlar iin bir k olmak istiyorsun. Sen bir usta olmak istiyorsun ve onlar da mride indirgemek istiyorsun. ayet bu arzu varsa bu arzu onlara yardmc olmayacaktr. Ve onun sana da bir yardm olmayacaktr. O zarar ikiye katlayacaktr. O her iki taraf da keskin bir kltr; o bakalarn kesecektir ve o seni de kesecektir. O yok edicidir, o yaratc olamaz. O zaman arzudan kaynaklanmayan, herhangi bir ego yanstmasndan ortaya kmayan baka tr bir yardm vardr. Bu trden yardm, bu trden efkat sadece meditasyonun nihai zirvesinde gerekleir asla ncesinde deil. Bilincine bahar geldii zaman, iinde sadece iekler olduunda gzel kokular bakalarna ulamaya balar. Onu arzulamana gerek yok; aslnda onunla ilgili bir ey yapamazsn. Onu engellemek istesen bile engelleyemezsin. O kanlmaz olarak dierlerine ulaacaktr. O bakalarnn hayatnda bir k olacaktr, o yeni balanglarn habercisi olacaktr. Sen onu arzuladn iin deil sen dntn iin. Mai tri Bhavana adnda bir Budist meditasyon u vardr. Kendimize, "yi olaym, mutlu olaym, dmanlktan zgr olaym, kendime kar hastalkl isteklerimden zgr olaym" diyerek balar. Bu dncelerin oluturduu duygular varlmza nfuz ettikten sonra meditasyonun ikinci aamas bunu bakalarna da iletmeyi ierir. Balamak iin sevdiiniz insanlarn grntsn aklnza getirip bu iyi duygular onlara sunarsnz; daha sonra da daha az sevdiiniz insanlara ayn ey yaplr ta ki nefret ettiiniz insanlar iin dahi sevgi hissedene kadar. Bu meditasyonun bir ekilde beni bakalarna atn hissetmitim. Fakat bunu braktm nk onda bir tr kendi kendimi hipnotize etme potansiyeli grdm. Bu meditasyona hl ekim hissediyorum ama aktm karm durumda: Onu baka bir tavrla yeniden mi ele almalym yoksa vazgemeli miyim? Bu meditasyon hakknda konuabilir misiniz? Minnettar olacam. Maitri Bhavana, en nfuz edici meditasyonlardan birisidir. Bir ekilde kendi kendini hipnoza

14 -> 71

sokacan iin korkmamalsn; yle deildir. Aslnda o hipnozu ortadan kaldracak bir eydir. O hipnoz gibi gelir nk o tersine ileyen bir sretir. Bu sanki sen beni grmeye kendi evinden yryerek gelmisin ve imdi de ayn yoldan geri gidiyormusun gibidir. Tek fark imdi senin srtnn evime bakyor olmasdr. Yol ayn olacaktr, sen ayn olacaksn ama gelirken yzn evime doruydu; imdi srtn evime doru bakyor. nsan zaten hipnoz altndadr. u an hipnoz altnda olup olmadn nemli deildir; sen zaten hipnoz edilmi haldesin. Toplumun tm ileyii bir tr hipnozdur. Birisine Hristiyan olduu sylenmitir. Ve bu o kadar ok ve srekli olarak tekrar edilmitir ki onun zihni artlandrlr ve kendisini bir Hristiyan zanneder. Birisi Hintlidir, birisi bir Mslman'dr. Sen zaten hipnoz altndasn. Istrap ektiini dnyorsan bu bir hipnozdur. ayet ok sayda problemin olduunu zannediyorsan bu hipnozdur. Sen her ne olursan ol bu bir eit hipnozdur. Toplum sana bu fikirleri vermitir ve imdi sen bu fikirlerle ve artlanmlklarla dolusun. Maitri Bhavana hipnozu kaldrr: O senin doal zihnini geri getirmek iin bir abadr; o senin orijinal yzn geri getirmek iin bir abadr; o sen doduundaki ve toplumun seni henz bozmam olduu ana geri gtrmek iin bir abadr. Bir ocuk doduunda o Maitri Bhavana'dadr. Maitri Bhavana ok byk bir dostluk, sevgi, efkat duygusu demektir. Bir ocuk doduunda nefret nedir bilmez, o sadece sevgiyi bilir. Sevgi doutan gelir; nefreti daha sonradan renecektir. Sevgi doutandr; fkeyi sonradan renecektir. Kskanlk, sahiplenme, haset etmeyi sonradan renecektir. Toplumun ocua retecei eyler unlardr: Nasl kskan olunur, nasl nefretle dolu olunur, nasl fke ve iddetle dolu olunur? Toplum bunlar retecektir. Bir ocuk doduunda o basite sevgidir. O yle olmak zorundadr nk baka hibir ey bilmiyordur. Annesinin rahminde hibir dmanla karlamamtr. O dokuz ay sresince derin sevginin iinde yaamtr, sevgiyle evrelenmitir, sevgiyle beslenmitir. Ona kar dmanlk yapan hi kimseyi tanmamtr. O yalnzca anneyi ve annenin sevgisini tanr. Doduunda onun tm deneyimi sevgidir. Bu yzden nasl olur da onun nefretle ilgili bir eyi tanmasn bekleyebilirsin? Bu sevgiyi o beraberinde getirir; orijinal yz budur. Sonradan bela gelecektir; sonrasnda pek ok baka tecrbe olacaktr. O insanlara gvenmemeye balayacaktr. Yeni domu bir ocuk basite gven ile domutur. Bir gn bir adam ve kk bir ocuk birlikte berber dkknna girdiler. Adam tam bir bakm; tra, ampuan, manikr, sa kesimi, vs. aldktan sonra ocuu sandalyeye yerletirdi. "Ben bir kravat satn alacam" dedi berbere. "Birka dakika sonra dneceim." ocuun sa tra bittiinde ve adam hl dnmediinde, berber ocua "Grnen o ki baban seni tamamyla unuttu" dedi. "Bo benim babam deildi," dedi ocuk. "O geldi elimden tuttu ve bana 'Gel evlat bedava sa tra olacaz' dedi." ocuklar gvenirler ama yava yava kandrlacaklar, balarnn derde girecei, engellenecekleri, korkacaklar tecrbelerin iine girecekler. Yava yava dnyann tm dalaverelerini renecekler. Az ya da ok herkesin bana gelmi olan budur. imdi, Maitri Bhavana yeniden ayn durumu yaratyor: O hipnozdan kmaktr. O nefreti, fkeyi, kskanl, husumeti brakma ve dnyaya ilk geldiin zamandaki ana geri dnme abasdr. ayet bu meditasyonu yapmaya devam edersen, ilk nce kendini sevmeye balayacaksn nk sen kendine dier herkesten daha yaknsn. Sonra, dostluunu, sevgini, hislerini, iyi dileklerini, rahmetini, kutsamalarn yayarsn; bunlar sevdiin insanlara, dostlarna, sevdiklerine yayarsn. Sonra, yava yava bunlar o kadar ok sevmediin insanlara yayarsn, daha sonra kaytsz olduun ne sevdiin ne de nefret ettiin insanlara, en sonunda da yava yava nefret ettiin insanlara yayarsn. Yavaa kendini hipnozdan kartrsn. Yavaa sen yeniden kendi etrafnda bir sevgi rahmi yaratrsn. Bir buda oturduunda, varoluun iinde sanki tm varolu yeniden onun annesinin rahmi haline gelmi gibi oturur. Dmanlk yoktur. O orijinal doasna erimitir. Kendindeki z tanmtr. Artk sen onu ldrsen bile onun sevgisini yok edemezsin. lrken bile sana kar sevgiyle dolu kalacaktr. Onu ldrebilirsin ama onun gvenini yok edemezsin. Artk o gvenin o kadar temel bir ey olduunu ve onu bir kez yitirirsen her eyi yitirmi olacan bilir. Ve eer gvenini yitirmezsen ve her eyini yitirirsen, hibir ey kaybolmaz. Ondan her eyi alabilirsin ama gvenini alamazsn. Maitri Bhavana gzeldir; onu brakmaya gerek yok. O son derece faydal olacaktr. O bir yap bozucudur.

15 -> 71

Ego nefretle, dmanlkla, mcadeleyle yaratlr. ayet egoyu brakmak istersen, daha ok sevgi hisleri yaratman gerekecektir. Sevdiinde ego kaybolur. ayet muazzam dzeyde seversen ve koulsuzca seversen ve her eyi seversen o zaman ego var olamaz. Ego bir erkein yahut bir kadnn bana gelebilecek en aptalca eydir. O bir kez olutuunda onu grmek dahi ok zordur nk o senin gzlerini perdeler. Nasrettin Hoca ve iki arkada bir gn kime benzedikleri hakknda konuuyorlard. Birinci arkada, "Benim yzm Winston Churchill'e benziyor. Beni sklkla onunla kartrrlar" dedi. kincisi, "Benim durumumda ise insanlar beni Richard Nixon zanneder ve benden imzal resim isterler" dedi. Hoca, "Bu da bir ey mi? Bana gelince, beni Tanr'nn kendisiyle kartrrlar" dedi. Birinci ve ikinci arkada birlikte "Nasl?" diye sordular. Hoca da yle dedi: "Drdnc kez tutuklanp cezaevine gnderildiimde, gardiyan beni grdnde, "Tanrm, yine mi sen geldin?" diye haykrd. Ego bir kez olutu mu o her yerden anlaml, anlamsz toplamaya devam edip durur ama kendisini nemli hissetmeye devam eder. Sevgide ise, "Sadece ben deil, sen de nemlisin" dersin. Birini sevdiinde ne sylyorsun? Bunu sze dkyor olabilirsin ya da olmayabilirsin ama kalbinin derinliklerinde gerekten ne var? Sessizce yahut szel olarak, "Benim olduum kadar sen de nemlisin" diyorsun. Eer sevgi daha derinlemesine byrse, "Sen benden bile nemlisin. Eer sadece bir kiinin hayatta kalabilecei bir durum ortaya karsa senin yaaman isterdim ve senin iin lrdm" diyeceksin. Dieri daha nemli hale gelmitir; sevdiin kii iin kendini kurban etmeye bile hazrsndr. Ve ayet bu Mattri Bhavanda olduu gibi yaylmaya devam ederse, o zaman yava yava yok olmaya balarsn. Orada olmayacan; mutlak sessizliin, saf boluun olduu, hibir egonun, merkezin, olmad pek ok an gelecektir. Buda der ki: "Buna srekli olarak eriildii ve bu saf boluk btnletirildii zaman aydnlanmsndr." Ego tamamen kaybedildiinde; "ben varm" bile diyemeyecek kadar egosuz hale geldiinde, "ben bir benliim" bile diyemediinde sen aydnlanmsndr. Buda'nn bu hal iin kulland szck anatta'dr: olmayan, varolmayan, benlik-siz. "Ben" szcn dahi sarf edemezsin, szcn kendisi bir kfre dnr. Derin sevgide "ben" kaybolur. Senin yapn zlr. ocuk doduunda bir "ben" ile gelmez. O basite bo bir yapraktr, zerinde hibir ey yazmaz. Artk toplum yazmaya balayacaktr ve onun bilincini darlatrmaya balayacaktr. Toplum yava yava onun iin bir rol sabitleyecektir "Senin roln bu; sen busun" ve o bu role tutunacaktr. Bu rol onun asla mutlu olmasna izin vermeyecektir nk mutluluk sadece sen sonsuzsan mmkndr. Sen darlatnda mutlu olamazsn. Mutluluk darln bir trevi deildir; mutluluk sonsuz alann bir trevidir. O kadar ok alann vardr ki btn senin iine girebilir, ite o zaman sen mutlu olabilirsin. Maitri Bhavan muazzam ekilde yardmc olabilir.

SEVG BR KUZU POSTU DELDR

Kr kre yardmc olamaz. Karanlkta el yordamyla yolunu arayanlar, bakalarn a gtremezler. lmszl bilmeyenler dierlerinin lm korkusunu brakmalarna yardmc olamazlar. Btn ve youn bir ekilde yaamayanlar, henz kalpten arklar olmayanlar, dudaklarndaki glmsemesi sahte olanlar bakalarnn samimi ve hakiki olmalarna yardmc olamazlar, ikiyzl, numarac olanlar bakalarnn drst olmasna yardmc olamazlar. Henz kendisi olamamlar, kendileri hakknda hibir ey bilmeyenler, kendi bireylikleri hakknda hibir fikre sahip olmayanlar hl sahte olan, toplumca yaratlm olan kendi kiilikleri ierisinde kayp olanlar bireyselliini kazanmalar iin bakalarna yardmc olamazlar. Tm iyi niyetlere ramen, bu basite mmkn deildir. ayet senin yaam atein yanmyorsa, nasl olur da bakalarnn yanmayan kandillerini

16 -> 71

yakabileceksin? Senin alevinin yanyor olmas arttr; ancak o zaman bakalarn ateleyebilirsin. Sen asi olmalsn ki, o zaman tm etrafna asilik yayabilirsin. Eer sen yanyorsan, alevlendiysen hayal bile edemeyecein vahilikte bir ate yaratabilirsin. Ancak, ncelikle senin yanyor olman lazm. Kr bir adam baka bir kr adama yol gsteriyor...mistik Kabir der ki her ikisi de kuyuya der. Orijinal olarak yle der, Andha andham thelia dono koop padant "Kr kre yol gsterdi ve her ikisi de kuyuya dt." Kr doktora gtrmek iin gzlere sahip olmak zorundasn; bunun baka bir yolu yoktur. Dierleriyle sadece sahip olduun bir eyi paylaabilirsin. Eer strap ierisindeysen, strabn paylaacaksn. Ve iki strap dolu insan bir araya geldiinde strap iki katna kmakla kalmaz, katlanarak oalr. Ayn ey senin saadetin iin de geerlidir, ayn ey senin asiliin iin de geerlidir, ayn ey tm tecrbeler iin geerlidir. Dnyann ne olmasn istersen, nce kendin rnek olman gerekir. Felsefenin doruluunu ate testinden geerek kendi rnein ile kantlamak zorundasn. Onun hakknda tartmalar yaparak devam edemezsin. ddialarda bulunmann ve mantn bir faydas olmayacak; sadece senin kendi tecrben dierlerine sevgiyi, meditasyonu, sessizlii, dindarl tattracaktr. Kendin tecrbe etmeden evvel asla herhangi birisine yardmda bulunmaya alma nk dier kiiyi daha fazla berbat edeceksin. Onlar zaten mahvolmu durumdalar. Asrlarn miras herkesi mahvedip durmaktadr. Buna yardmc olmamakla ok nezaket gstermi olacaksn nk o tehlikeli olacaktr; senin yardmn dier kimse iin ok riskli olacaktr. nce yolu kendin kat et, onun nereye gittiini mkemmel bir ekilde bil; sadece o zaman dierlerinin ellerinden tutabilir ve onlar yola gtrebilirsin. Bu dnyada iletiim kurmak ok zordur. Tecrbelerini nasl aktaracan renmek zorundasn. Bylelikle dierlerine ulaan ey tam olarak senin sylemek istediin eydir. Aksi taktirde sen nektar paylatn zannedebilirsin ve o, onlarn hayatnda bir zehre dnr. Onlar zaten yeterince zehirlenmilerdir. nce kendini temizlemen daha iyidir, gzlerini daha da effaflatr bylelikle daha iyi grrsn. Belki o zaman bile sadece belki bakalarna yardm edebilirsin. Arzu iyidir ama iyi sadece iyi arzudan ortaya kmaz. Eskiler yle der: Cehenneme giden yol iyi niyet talar ile delidir. yi niyetlerle kendi verdikleri tavsiyelere kendilerinin de uymad gereinden rahatsz olmadan bakalarna tavsiye veren, yardmc olan milyonlarca insan vardr. Ancak tavsiye vermenin keyfi yle oktur ki...kendi tavsiyeme benim uyup uymadm kimin umurunda? Bakalarna tavsiye vermenin keyfi ok ince, egoist bir hazdr. Tavsiye verdiin kii cahil hale gelir; sen bilgili hale gelirsin. Tavsiye herkesin verdii ama hi kimsenin almad dnyadaki yegne eydir. Ve hi kimsenin almamas iyidir nk o, her ne kadar ardnda kt niyet olmasa da hibir ey bilmeyen insanlar tarafndan verilmitir. Unutma ki eyann tabiat gerei eer dnyay deitirmek istersen nce kendini deitirmek zorundasn. Devrim ilk nce sana gelmelidir. Sadece ondan sonra onu bakalarnn kalbine yayabilirsin. lk nce sen dans etmelisin ve sadece o zaman bir mucize greceksin; dierleri de dans etmeye balamtr. Dans bulacdr; sevgi de yledir, kran da yledir, dindarlk da yledir, bakaldr da yledir. Onlarn hepsi bulacdr. Ancak ilk nce bakalarnn gzlerinde grmek istediin atee sen sahip olmalsn.

M E R H A M E T L E S E V M E K V E DER HTAMLI YALANLAR Sevgi bilincin nihai ieklenmesidir. O tm karanlktan zgrlemi tutkudur, o tm esaretten zgrlemi tutkudur, o tm zehirlerden arnm tutkudur. Tutku sevgiye dnr. Tutku tohumdur, sevgi onun ieidir. Ancak sevgi merhamet deildir, merhamet sevgi deildir. Merhamet, ego
17 -> 71

tarafndan ynlendirilen bir tavrdr, o egoyu glendirir. Birisine merhamet gsterdiinde, sen kendini stte hissedersin. Birisine merhamet gsterdiinde onun ardnda derin bir hakaret vardr; sen dierini aalyorsun ve onun aalanmas ile mutlu hissediyorsun. Bu nedenle merhamet asla affedilmez. Her kime merhamet gstermi olursan ol, o kii sana bir ekilde bir yerlerde fkeli kalacaktr ve senden intikam almas kanlmazdr. Bunun nedeni merhametin sadece yzeyde sevgi olarak grnmesidir. Fakat derinde onun sevgi ile hibir alakas yoktur. Onun baka, sakl kalm drtleri vardr. Sevginin motivasyonu yoktur; o herhangi bir drtye sahip deildir. Bakas ihtiya duyduundan deil basite sende olduundan verirsin. Sevgide dieri bir etken deildir. Sende ok fazlas olduu iin tamaya devam edersin. Sevgi kendiliindendir, doaldr, nefes gibidir. Merhamet, oluturulan bir tavrdr. Merhamet bir tr kandrmacadr; o hesaptr, o aritmetiktir. En nemli deyilerden birini duymu olmalsn dnyadaki neredeyse tm kutsal metinlerde u ya da bu ekilde geer "Bakalarna sana davranlmasn istediin gibi davran." Bu hesaplanm bir tavrdr, sevgi deildir. Bunun dindarlkla bir alakas yoktur; bu ok dk trden bir ahlaktr, son derece dnyevi bir ahlaktr: "Bakalarna sana davranlmasn istediin gibi davran." Bu iini bilmektir, dindarlk falan deildir. Bunu yapyorsun nk sadece karlnda tam olarak aynsn istiyorsun. Bu bencilliktir, bu kendini merkeze koymaktr, bu egoistliktir. Dierine hizmet etmiyorsun, dierini sevmiyorsun; dolayl bir ekilde kendine hizmet ediyorsun. Dierini kullanyorsun. O hafifletilmi egoistliktir. Ama egoistliktir. ok zekice bir egoistliktir. Sevgi hesaplanmam bir iek amadr, aktr. Sen basite vermeye devam edersin nk baka bir yolu yoktur. Bu nedenle unutma, birincisi: Sevgi bir anlamda merhamet deildir; senin merhamet szcn kullandn anlamda o merhamet deildir. Dier bir anlamda sevgi gerek olan yegne merhamettir. Sen birisine "merhametli" olmuyorsun, sen dierinden daha byk deilsin, sen basite btnden aldn enerjiyi serbest brakyorsun. O btnden gelir. Ve btne geri dner; sen yolun zerinde bir engel gibi durmuyorsun, hepsi bu. skender Hindistan'da seyahat ederken byk mistik Diyojen'i grmeye gitmiti. Diyojen derenin kysnda yatp gneleniyordu. skender, her zaman iin bu adam, Diyojen'i grme arzusu hissediyordu nk bu adamn hibir eye sahip olmadn ama yine de bu adamdan daha zengin hi kimsenin olmadn duymutu. Onun iinde bir ey vard, o klar saan bir varlkt. nsanlar, "O bir dilenci ama gerekte o bir imparator" diyorlard. Bu yzden skender meraklanmt. Seyahat ederken Diyojen'in yaknlarda olduunu duymutu. Bunun zerine onu grmeye gitti. Sabahn erken saatinde gne douyordu. Diyojen kumun zerinde plak yatyordu... skender, "Sizi grdme memnun oldum. Duyduum her ey doruymu gibi gzkyor. Bu kadar mutlu bir insan hi grmemitim. Sizin iin bir ey yapabilir miyim efendim?" dedi. Ve Diyojen, "Sadece kenara ge, gneimi engelliyorsun. Ve asla gnei engellememeyi unutma. Sen tehlikelisin, gnein benim insanlarma ulamasn engelleyebilirsin. Sadece kenarda dur" dedi. Sevgi senin bakalarna verdiin bir ey deildir; o sadece gnei engellememektir. Bunun zn anlamaya al: O sadece Tanrsall engellememektir. O ilahi olann arac haline gelmektir, o sadece ilahi olann senin araclnla akmasna izin vermektir. Sen bo bir bambu olursun ve ilahi olan senin iinden geer. Sadece ii bo bir bambu bir flt haline gelebilir nk sadece ii bo bir bambu bir arknn kendi iinden akp gitmesine izin verebilir. Sevgi senden gelmez, sevgi varolutan, ilahi olandan gelir. Merhamet senden gelir; anlalmas gereken ilk ey budur. Merhamet senin yaptn bir eydir, sevgi varoluun yapt bir eydir. Sen basite onu engellemezsin, sen onun yolunda durmazsn. Sen gnein inmesine, nfuz etmesine, nereye gitmek isterse gitmesine izin verirsin. Merhamet egoyu glendirir ve sevgi sadece ego tamamen kaybolduunda mmkndr. Bu nedenle szlklerin seni yanltmasn nk szlklerde sevgi ve merhametin eanlaml olduunu bulacaksn. Varoluun gerek szlnde bu byle deildir. Zen'in sadece bir szl vardr, evrenin szl. Kutsal kitap olarak Mslmanlarn Kuran', Hindularn Veda's, Sihler'in Gurugranth', Hristiyanlarn ncil'i ve Yahudilerin Tevrat' vardr. Eer bana, "Zen'in kutsal kitab nedir?" diye sorarsan onlarn herhangi bir kutsal kitabnn olmadn, onlarn kitabnn evren olduunu sylerim. Zen'in gzellii budur. Her tataki bir vaazdr ve her kuun sesinde Tanr konuuyordur. Etrafndaki her harekette varoluun kendisi dans ediyordur. Sevgi bu hi bitmeyen arknn senin araclnla akmasna, senin araclnla kalbinin atmasna; bu Tanrsallkla ibirliine, onunla el ele dolamana izin vermendir. Bunun seninle hibir alakas yoktur, onun olmas iin senin kaybolman gerekir. Sevginin olmas iin senin tamamen yok olman gerekir; o

18 -> 71

sadece senin yokluunda akabilir. retilmi merhamet seni son derece egoist yapar. Bunu grebilirsin: Merhametli insanlar son derece egoisttir, zalim insanlardan daha egoist. Bu garip bir eydir: Zalim kimse en azndan birazck sulu hisseder ama szde merhametli kii mkemmel bir ekilde iyi hisseder, her zaman senden daha kutsal her zaman bakalarndan daha iyi. O yapt her eyde son derece bencildir; her merhametli olma eylemi ona daha ok enerji verir ve egosunu glendirir. O her gn giderek daha ok byyor ve byyor. Tm yolculuk egoya aittir. lk olarak anlalmas gereken ey sevginin szde merhamet olmaddr. O merhametin zne ait ksmna; yumuak olmaya, sempati duymaya, kendini karndakinin yerine koymaya, sert olmamaya, yaratc olmaya, yardmc olmaya sahiptir. Ancak senin tarafndan bir eylem olarak hibir ey yaplmaz; her ey senin iinden akar. O varolutandr ve sen varolua seni bir ara olarak setii iin kran duyarsn ve mutlu olursun. Sen geirgen hale gelirsin ve merhamet senin iinden geer. Sen effaf bir cam olursun ve gne senin iinden geer. Sen onu engellemezsin. O iinde hi ego olmayan saf merhamettir. kinci olarak sevgi senin szde akn da deildir. Onda akn zndeki nitelik vardr ama senin ak olarak bildiin ey deildir. Senin akn sadece ak klnda gsteri yapan tutkudur. Senin aknn akla hibir alakas yoktur; o dierini bir anlamda, gzel isimlerle, ihtiaml bir sloganla smrmektir. Seni seviyorum demeye devam eder durursun ama gerekten birisini hi sevdin mi? Sen basite bakalarn kullanmsndr; sevmemisindir. Bakasn kullanmak nasl sevgi olur? Aslnda, dierini kullanmak dnyadaki olabilecek en zararl eylemdir nk birisini bir ara olarak kullanmak sutur. Immanuel Kant, kendi ahlakn tanmlarken, birisini bir ara olarak kullanmann ahlakszlk olduunu, en temel ahlakszlk olduunu syler. Asla birisini bir ara olarak kullanma nk herkes kendi iinde bir amatr. Dierine kendi iinde bir ama olarak sayg duy. Birisine kendi iinde bir ama olarak sayg duyduunda, seversin. Dierini kullanmaya baladnda koca karsn kullandnda, kars kocasn kullandnda drtler vardr. Ve onu her tarafta grebilirsin. nsanlar nefret tarafndan mahvedilmezler, insanlar szde sevgileri tarafndan mahvedilirler. Ve onlar ona sevgi dediklerinden ona dikkatli bir ekilde bakmazlar. Ona sevgi dedikleri iin onun iyi ve gzel olduunu zannederler. yle deildir. nsanlk bu szde sevgi hastal yznden strap iindedir; ayet derinlemesine onun iine bakacak olursan, sadece plak ehveti greceksin. ehvet sevgi deildir. ehvet almak ister, sevgi vermek ister. ehvetin tm istedii udur: "Alabildiin kadar ounu al ve mmkn olduunca azn ver. Az ver, daha ok al. Eer verirsen, onu sadece bir yem olarak ver." ehvet kesinlikle bir pazarlktr. Evet, bir ey vermen gerekir nk almak istiyorsun ama fikir daha az verip daha ounu almaktr. adam zihni budur. ayet vermeden alabiliyorsan iyidir! ayet vermeden alamyorsan, birazck ver; ok veriyormu gibi yap ve dierinden btnn kopart. ehvet smrdr. Sevgi smr deildir. Bu yzden sevgi sradan anlamyla ak deildir ve ayn zamanda gerek anlamyla aktr. Sevgi sadece verir, o geri almakla ilgili hibir fikre sahip deildir. Geri almaz demek deildir bu, hayr; bunu bir saniyeliine bile dnme. Geriye hibir ey elde etme dncesi olmadan verdiinde, bin katn geri alrsn. Ancak bu baka bir eydir; bunun seninle hibir ilikisi yoktur. Ve sen ok fazla elde etmek istediinde, aslnda kandrlmsndr; hibir ey elde edemezsin. Sonunda sen sadece hayal krklna urarsn. Her ak ilikisi hayal krklyla biter. Her ak ilikisinin sonunda seni bir znt, depresyon ukurunun iinde, kandrlmlk duygusuyla braktn hi gzlemlemedin mi? Sevgi hayal krkl nedir bilmez nk sevgi bir hayal ile balamaz. Sevgi asla karlnda bir ey istemez, buna gerek yoktur. nk sevecen insan her eyden nce, "Verdiim ey benim kendi enerjim deil, o varoluun kendisinin enerjisidir. Ben kimim ki onun karlnda bir ey isteyeyim? Bir teekkr istemek bile anlamsz" diye hisseder. Bir adam gelip de sa ona dokunduktan sonra iyiletii zaman, sa'nn bana gelen de budur. Adam sa'ya teekkr etti; doaldr ki adam muazzam bir kran duygusu ierisindeydi. Bu hastalktan yllardr muzdaripti ve bir tedavisi yoktu ve doktorlar ona "Artk bir ey yaplamaz, bunu kabul etmek zorundasn" demilerdi. Artk o iyilemiti! Ancak sa, "Hayr baym, bana kran duymayn, Tanr'ya kredin. Bu sizinle Tanr arasnda olmu bir eydir. Bunda ben bir hiim. Sizi iyiletiren kendi inancnzd, sizin inancnz sayesinde Tanr'nn enerjisi mevcut hale geldi. Olsa olsa ben bir kprym; sizin inancnzla Tanr'nn enerjisinin ellerinin bulutuu bir kprym. Beni gz nne almayn, bana kran duymanza gerek yok. lahi olana teekkr edin, kendi inancnza teekkr edin. Sizinle Tanr arasnda bir eyler vuku buldu. Bunda benim hi yerim yok" dedi.

19 -> 71

Sevgi budur. Sevgi vermeye devam eder ama verme duygusu nedir bilmez, "Ben bir vericiyim" duygusu nedir bilmez. Ve o zaman varolu bin bir ekilde yant vermeye devam eder. Sen birazck sevgi ver ve her yerden sevgi akmaya balar. Sevgi dolu bir insan hibir eyi koparmaya almaz, o agzl deildir. O karln beklemez, o vermeye devam eder. O almaya da devam eder ama aklndaki bu deildir. O halde ikinci ey udur: Sevgi szde ak deildir ama yine de o gerek aktr. ncs udur: Sevgi entelekt deil zekdr. Zek tm biimlerden, tm mantk biimlerinden zgrletiinde, zek tm tartmalardan zgrletiinde, zek szde rasyonellikten zgrletiinde nk rasyonellik snrlanmaktr zek zgrlk olduunda, o sevgidir. Sevgi dolu bir insan muazzam dzeyde zekidir ama o bir entelektel deildir. O dorudan ve dolaysz grebilir, onun keskin bir gr vardr, onun grmek iin gerek gzleri vardr, onun iin hibir ey gizli deildir ama bu bir tahmin deildir. Bu mantk araclyla deildir, zorlama yoluyla deildir, o net gr araclyla olur. Aklndan karma: Sevgi dolu bir insan aptal deildir ama o entelektel de deildir. O muazzam bir zekdr, o zeknn bedenlenmi halinin ta kendisidir. O saf ltdr. O bilir; ama o dnmez. Bildiin zaman dnmenin ne gerei vardr. Sen sadece onun yerine gesin diye dnrsn. Bilmediin iin dnrsn. Bilemediin iin dnrsn. Dnmek bir ikme etme ilemidir. Ve o zayf bir ikmedir, unutma. Bilebiliyorken, grebiliyorken dnmek kimin umurundadr? Sevgi dolu insan bilir; entelektel dnr. Entelektel bir dnendir. Ve sevgi dolu insan bir dnmeyen, entelektel olmayandr. Zeks vardr, muazzam zeks vardr ama onun zeks entelekt kalb araclyla almaz. Onun zeks sezgi ile alr. Ve drdncs: Sevgi hissetmek deildir nk hissetmekte sevgi ile alakal olmayan pek ok ey vardr. Hissetmek duygusallktr, hassaslktr; bunlar sevginin iinde var olmazlar. Sevgi dolu insan hisseder ama hibir duygu olmakszn. O hisseder fakat duygusallk yoktur. O her ne gerekiyorsa yapacaktr. Ama yine de onun tarafndan dokunulmadan kalr. Bu ok derinden anlalmas gereken bir eydir. Ve bir kez sevgiyi anladnda, budann ne olduunu anlamsndr. Birisi ac ekiyor; duygusal insan alamaya balayacaktr. Alamann bir faydas olmayacak. Birisinin evi yanyor; duygusal insan baracak ve alayacak ve gsn yumruklayacaktr. Bunun bir yarar olmaz. Sevgi dolu insan harekete geecektir. Alamayacaktr, bu anlamszdr. Gzyalarnn bir yarar olmaz. Gzyalar atei sndremez, gzyalar ac iin ila olamaz, gzyalar adam boulmaktan kurtaramaz. Bir adam bouluyor ve sen kyda durmu alayp zrlyorsun ve alamak ve zrlamak gerekten zordur. Sen duygusal bir adamsn, kesinlikle. Ama sevgi dolu bir adam deilsin. Sevgi dolu bir insan hemen eyleme geer. Onun eylemi anndadr; o tek bir an bile tereddt etmez. Onun eylemi anndadr; onun gr alannda herhangi bir ey ortaya kt an o bunu hemen eyleme dker. Tam olarak o, bunu eyleme dkmez; o, eyleme dnr, onun anlay ve onun eylemi ayn olgunun iki yzdr, onlar iki ayr ey deildir. Onun bir tarafna anlay denir, dier tarafna eylem denir. Bu yzden ben, dindar insan doas gerei dahildir, adanmtr; hayata kendini adamtr diyorum. O alayp gzya dkmeyecektir. Duygusal insan bazen sevgi dolu bir insanm gibi gelebilir. Bu seni yanltmasn; duygusal insann bir faydas yoktur. Aslnda o daha ok karmaa yaratacaktr. Onun hibir yarar olmayacaktr, o daha ok kafa karkl yaratacaktr. Bir faydas olmaktansa o bir eyleri engelleyecektir. Sevgi dolu insan keskindir. Gzyalar olmadan, duygular olmadan, o basite eyleme geer. O souk deildir ama scak da deildir. O basite lktr ve serindir. Sevgi dolu insann paradoksu budur. O sevecen olduu iin lktr ve ayn zamanda serinliini de korur. Onun serinlii asla kaybolmaz; her ne olursa olsun o serin kalr ve bu serinliin ierisinden eyleme geer. Ve o serin kald iin yardmc olur. Bu drt ey anlalmaldr, o zaman senin sevginin ne olduuyla ilgili drt boyutlu bir grn olur. Bu sevgi nasl ortaya kar? nk o oluturulamaz. Eer oluturursan o merhamete dnr. Bu sevgi nasl hayata getirilebilir? Kutsal metinlere gidemezsin, Buda ve sa'nn sylediklerini okumann sana bir faydas olmaz nk bu entelekti araya sokacaktr, zeky getirmeyecektir. u ana kadar yaptn gibi severek daha ok ve daha ok sevmeye devam edemezsin. Ayn ynde hareket etmeye devam edersen sevgiye eriemeyeceksin. Senin sevgin doru ynde hareket etmiyor. ayet ayn ekilde sevmeye devam edersen; Buda'nn sevgi hakkndaki konumalarn veya Mesih'in sevgi hakkndaki bir konumasn dinlersen ve "yi, demek ki u ana kadar sevdiim ekliyle daha ok sevmek zorundaym" diye dneceksin. O zaman nicelik daha ok olacaktr ama niteliin ayn kalacaktr. Sen ayn ynde gitmeye devam edeceksin.

20 -> 71

Senin ynn temelden yanltr. Sen sevmedin. Bir kez bu senin kalbinin derinliklerine inerse, "Henz sevmedim"...evet, "Henz sevmedim" diye hissetmek berbattr, bu ok zordur. Bakalarnn sevmemi olduuna inanabiliriz zaten bu inandmz eydir "Kimse beni sevmedi, bunda bir sorun yok, insanlar katdr" ama senin de sevmemi olduunu grmek egonu parampara eder. Bu yzden insanlar henz sevmemi olduklar basit gereini grmek istemezler. Ve onlar grmek istemediklerinden grmezler. Ve onlar grmedii iin de asla dnemeyecekler. Onlar ayn izi takip edeceklerdir; onlar ayn mekanik eyi yeniden ve yeniden tekrar edeceklerdir. Ve yeniden ve yeniden onlar hayal krkl yaayacaklardr. Peki sevgiyi nasl ieri almal? Eer o sadece senin akn olsayd, ayn ynde koturmaya devam edebilirdin. Daha hzl, daha byk bir hzla ve miktarda komak yaplacak doru ey olurdu. Fakat sen doru ynde ilerlemiyorsun, bu nedenle eer daha hzl gidersen, ondan daha byk bir hzla uzaklayor olacaksn, ona doru deil. Hzn bir faydas olmayacaktr nk her eyden nce sen yanl ynde hareket ediyorsun: O ehvet ve arzunun yndr. O zaman sevgiyi nasl getirmeli? Ve ben onun hisler de olmadn sylyorum; aksi taktirde alayp kalbini boaltabilirsin, kendini paralayabilirsin, etrafta ekilen binlerce ac iin binlerce kez gzya dkebilirsin, son derece duygusallaabilirsin. Vietnam'daki, Kore'deki, Pakistan yahut herhangi bir yerdeki insanlar, tm dier insanlar iin duygular besleyebilirsin. Leo Tolstoy anlarnda annesini hatrlar. Onun son derece merhametli bir insan olduunu syler; benim tanmladm anlamda merhametli, sevgi dolu deil. O ok merhametliydi, o kadar merhametliydi ki tiyatroda srekli alard. Onlar zengin insanlard, kraliyete mensuptular. Bir hizmetkr tiyatroya gittiklerinde Leo Tolstoy'un annesinin yaknnda ok sayda mendille birlikte dururdu nk onlara sk sk ihtiya duyard. O her zaman alyordu. Ve Tolstoy ise "Ancak, ar derecede souk olan Rusya'da kn, sfrn altnda, kar yaarken o tiyatroya girerken arabasnn ofrn yaan karn altnda donarak, hatta hasta derek arabann dnda otururken grmek beni artyordu. Asla soukta bekleyip ylece strap eken bu adam dnmezdi. Fakat tiyatroda grm olduu bir ey iin alayp durmaya devam ederdi" diyor. Hassas insanlar, duygusal insanlar; alamak bedavadr, hissetmek bedavadr. Sevmenin bedeli ardr. Sevgi dolu olmak tm hayatna mal olur. Sevgi dolu insan son derece gerekidir. Duygusal insan basite hayallerin, belirsiz duygularn, fantezilerin iinde yaar. Bu yzden o duygularla da getirilemez. O zaman onu nasl getirmeli? Zen'in onu getirme yolu nedir? Onu getirmenin yegne yolu meditasyondur. O meditasyon araclyla elde edilir. O halde meditasyonun ne olduunu anlamamz gerekir. Zen'in kurucusu, dnyadaki tm byk meditasyon tekniklerinin kurucusu Gautam Buda onu tek bir szckle tanmlar. Bir gn birisi onu sormutu, "Meditasyon nedir? Tam olarak nasl bir eydir?" Ve Gautam Buda tek bir szck syledi, dedi ki: DURMAK! Onun meditasyon tanm budur. "Eer durursa meditasyondur" dedi. Cmlenin tamam yledir: "Delirmi zihin durmaz. Eer durursa bu meditasyondur." Deli zihin durmaz; eer durursa meditasyondur. Meditasyon dncelerin olmad bir farkndalk halidir. Meditasyon duygusal olmayan, hassas olmayan, dncenin olmad farkndalktr; sen basite farknda olduun zamandr, sen bir farkndaln doruu olduundadr, sen basite uyank, tetikte, dikkatli olduundadr, sen sadece saf farkndalk olduundadr. Nasl bunun iine girilebilir? Zen insanlarnn bu giri iin zel bir szc vardr, ona hua t'ou derler. Bu ince szck anti-dnce yahut anti-sz anlamna gelir. Bir dnce tarafndan alkalanmadan nceki zihne hua t'ou denir. ki dnce arasnda boluk vardr; bu bolua hua t'ou denir. zle. Zihninin ekranndan bir dnce geer; zihninin radar ekrannda dnce bir bulut gibi geer. nce o belirsizdir o geliyor, o geliyor sonra birden ekrandadr. Sonra o hareket eder, sonra da ekrann dna kmtr, o yine belirsizleir ve kaybolur... Dier bir dnce gelir. Bu iki dnce arasnda bir boluk vardr; bir anlna yahut tek bir saniyede ekranda herhangi bir dnce yoktur. Saf dncesizlik haline; anti-dnceye, anti-sze, zihin alkalanmadan ncesine hua t'ou denir. Biz iimizde uyank olmadmzdan srekli olarak onu skalarz; oysa meditasyon her an gereklemektedir. Sadece onun gereklemekte olduunu grmen gerekir, sadece her zaman beraberinde tadn hazinenin ne olduunun farkna varman gerekir. Meditasyonun sana bir yerden getirilmesine gerek yoktur. Meditasyon mevcuttur, tohum mevcuttur. Sadece onu tanman, onu beslemen, ona dikkat etmen gerekir ve o gelimeye balar. ki dnce arasndaki aralk hua t'oudur. Ve meditasyona giriin kaps budur. Hua t'ou; terimi

21 -> 71

birebir olarak evrildiinde "sz ba" demektir. "Sz" sylenen szdr ve "ba" ise szden ncesi demektir. Hua t'ou bir dnce ortaya kmadan ncesidir. Bir szck ortaya kar kmaz o bir hua weiye dnr. Hua We/nin birebir evirisi "sz kuyruu" demektir. Ve sonra, dnce gittikten sonra ya da sz gittikten sonra o yeniden hua t'oudur. Meditasyon ite bu hua t'ounun iine bakmaktr. Buda "Kii dncelerin ortaya kmasndan deil, sadece, onlarn farknda olmann gerisinde kalmaktan korkmaldr." Bu, zihne, Buda'dan nce asla denenmemi muazzam dzeyde farkl bir yaklam demektir. Buda, insann dncenin ortaya kmasndan korkmasna gerek olmadn syler. Kii sadece tek bir eyden korkmaldr: Onlarn farknda olmamaktan, farkndaln gecikmesinden. Bir dnce ortaya ktnda eer dnce ile birlikte farkndalk da oradaysa; eer onun ortaya ktn grebiliyorsan, onun geldiini grebiliyorsan, eer onun mevcut olduunu grebiliyorsan, eer onun gitmekte olduunu grebiliyorsan o zaman hibir problem yoktur. Bu grmenin kendisi yava yava senin kalen haline gelir. Bu farkndalk sana pek ok meyve sunar. Dnce olmadn zaman nce grebilmelisin. Dnce senden ayrdr, onunla zde deilsin. Sen bilinsin ve o sendeki ieriktir. O gelir ve gider; o konuktur sen ise ev sahibi. Meditasyonun ilk tecrbesi budur. Zen, "yabanc toz"dan bahseder; rnein bir gezgin bir otelde geceyi geirmek iin durur ve yemeini yer. Sonra antasn toplar ve yolculuuna devam eder nk onun kalmak iin daha fazla zaman yoktur. Dier taraftan otelin sahibinin gidecek bir yeri yoktur. Kalmayan kii konuktur ve kalan kii ise ev sahibi. O halde bir ey kalmyorsa "yabancdr" ya da gneli bir gnde gne doduunda ve gn pencereden evin iine girdiinde gne nlarnn iinde tozun hareket ettii grlr. Ancak bo alan hareketsizdir. Hareketsiz olan boluktur ve hareket eden tozdur. "Yabanc toz" yanl dnmektir ve boluk ise senin doann zdr. Ev sahibi konuun gelip gitmesini takip etmez. Bu ok byk bir kavraytr. Bilin ierik deildir. Sen bilinsin: Dnceler gelir ve gider, sen ev sahibisin. Dnceler konuklardr; onlar gelirler ve bir sre kalrlar, biraz dinlenirler, biraz yemek yerler ya da geceyi geirirler ve sonra gitmi olurlar. Sen her zaman oradasn. Sen her zaman aynsn, sen asla deimezsin; sen sonsuza dek oradasn. Sen sonsuzluun kendisisin. Bunu izle bazen hastasn, bazen salklsn, bazen depresyondasn, bazen mutlusun. Bir zamanlar ok kktn, bir ocuktun. Sonra bir gen oldun ve sonra yal oldun. Bir zamanlar glydn; gsz olduun bir gn gelir. Tm bu eyler gelir ve gider ama senin bilincin ayndr. Bu yzden iine bakarsan ne kadar yal olduunu tahmin edemezsin. nk bir ya yoktur. eri gidersen ve orada ka yanda olduunu bulmaya alrsan, ya yoktur nk orada zaman yoktur. Sen bir ocuk olduun ya da bir gen olduun zamanla tam olarak aynsn. Sen iinde mutlak bir ekilde aynsn. Ya iin takvime, gnlklere, nfuz kdna bakmak zorundasn; dardaki bir eylere bakmak zorundasn. erde herhangi bir ya ya da yalanma bulamayacaksn. erde zamanszlk vardr. Sen ayn kalrsn; depresyon adnda bir bulut olsa da mutluluk adnda bir bulut olsa da sen ayn kalrsn. Bazen gkyznde siyah bulutlar olur; gkyz bu siyah bulutlar yznden deimez. Ve bazen beyaz bulutlar da olur ve gkyz bu beyaz bulutlar yznden de deimez. Bulutlar gelir ve gider ve gkyz ayn kalr. Bulutlar gelir ve gider ve gkyz baki kalr. Sen gkyzsn ve dnceler de bulutlardr. Eer dncelerini titizlikle izlersen, eer onlar karmazsan, eer onlara dorudan bakarsan ilk ey bunu anlamak olacaktr ve bu ok byk bir anlaytr. Bu senin Budalnn balangcdr, bu senin aydnlanmann balangcdr. Artk sen uykuda deilsin, artk gelip giden bulutlarla zde deilsin. Artk sonsuza dek baki kalacan biliyorsun. Tm kayg yok olur. Hibir ey seni deitiremez, hibir ey asla seni deitirmeyecek; o halde kayglanmann, mutsuzluun anlam ne? Derinliinin diplerinde tek bir dalga dahi asla olumaz. Ve sen oradasn ve sen busun. Sen bu varlksn. Zen insanlar ona ev sahibi olma hali der. Normalde sen konuk ile ar ekilde zdelemisindir. Istrabnn sebebi budur. Bir konuk gelir, ok balanrsn. Ve konuk toplanp ayrldnda o zaman sen alayp gzya dkersin ve etrafta kouturursun. Ve onunla birlikte gidersin, en azndan o ayrlrken grmek iin ona gle gle demek iin. Sonra alayarak ve alayarak geri dnersin; bir konuk terk etmitir ve sen ok mutsuz hissediyorsun. Sonra baka bir konuk gelir ve sen yine konuun iine dersin, yeniden konukla zdeleirsin ve o yine gidiyor... Konuklar gelir ve gider, onlar kalmaz! Onlar kalamaz, onlarn kalmamas gerekir, onlarn ii kalmamaktr.

22 -> 71

Hi herhangi bir dnceyi izledin mi? O asla kalmaz, kalamaz. Onu tutmaya alsan da o kalamaz. Dene. nsanlar bazen bunu denerler; tek bir szc zihninde tutmaya alrlar. rnein tek bir sesi, aum sesini zihinde tutmaya alrlar. Birka saniye hatrlarlar ve ondan sonra kayp gitmitir. Yine onlar ilerini, karsn, ocuklar dnyor... Anszn farkna varrlar; bu aum nerededir? O zihinden kayp gitmitir. Konuklar konukturlar; onlar sonsuza dek kalmak iin gelmemilerdir. Bir kez senin bana gelen her eyin senden uzaklaacan grdnde o zaman niye endielenesin? zle: Brak gelsinler, brak toplansnlar, brak ayrlsnlar. Sen kal. ayet her zaman baki kalacan hissedebilirsen huzurun ortaya kacan grebiliyor musun? Sessizlik budur. Bu endiesiz bir haldir. Bu strapszlktr. zdeleme kaybolduu anda, strap da yok olur. zdeleme, hepsi bu. Ve ayet bu sonsuz zamanszln ierisinde yaayan birisini izleyebilirsen, onun etrafnda bir zarafet, bir serinlik, bir gzellik hissedeceksin. Buda'nn bana gelmi bir yk, gzel bir yk vardr. Onu dikkatlice dinle nk karabilirsin. Bir gn yemek vakti, Dnyay Onurlandran nsan robunu giydi, tasn ad ve yiyecei iin dilenmek zere muhteem Sravasti ehrine girdi. Kap kap dolap dilendikten sonra kendi yerine dnd. Yemeini yedikten sonra robunu ve tasn bir kenara koydu. Ayaklarn ykad, oturaca yeri ayarlad ve oturdu. Yavaa git, sanki film yava ekim oynuyormu gibi, bu bir Buda filmi, ve Buda filmleri ok yava hareket eder. Yeniden onu tekrar edeyim... Bir gn yemek vakti, Dnyay Onurlandran Kii robunu giydi, tasn ad ve yiyecei iin dilenmek zere muhteem Sravasti ehrine girdi. Kap kap dolap dilendikten sonra kendi yerine dnd. Yemeini yedikten sonra robunu ve tasn bir kenara koydu. Ayaklarn ykad, oturaca yeri ayarlad ve oturdu. Buda'y tm bunlar yaparken sonra yerinde otururken gznn nne getir. Bu, Buda'nn sradan hayatn ve dierleri ile benzer olan eylemlerini ve bunda zel olan hibir ey olmadn gsterir. Ancak yine de orada ortak olmayan ama ok az kiinin bildii bir ey vardr. Bu nedir? Sradan olmayan, kendine has nitelik nedir? nk Buda sradan eyler yapmaktadr. Ayaklarn ykamak, oturma yerini ayarlamak, oturmak, robunu kenara koymak, tasn kenara kaldrmak, yataa gitmek, geri gelmek. Herkesin yapt sradan eyler. ...onun huzurundaki Subhuti, yerinden kalkt, sa omzunu at, sa dizinin zerinde eildi, avularn saygyla birletirdi ve Buda'ya "Bu ok nadir, Dnyay Onurlandran nsan, bu ok nadir!" dedi. imdi, yzeyde ender olan hibir ey yok gibi gelir. Buda geliyor, robunu kenara koyuyor, tasn kenara koyuyor, oturaca yeri ayarlyor, ayaklarn ykyor, yerine oturuyor; sra d olan hibir ey yok gibi gelir. Ve u adam Subhuti...Subhuti Buda'nn en anlay sahibi mritlerinden birisi idi. Buda ile ilgili pek ok sayda yk Subhuti ile ilgilidir. Bu da o yklerden birisidir, son derece nadirdir. O zamanlar yal olan, onun huzurundaki Subhuti, yerinden kalkt, sa omzunu at, sa dizinin zerinde eildi, avularn saygyla birletirdi ve Buda'ya "Bu ok nadir, Dnyay Onurlandran nsan, bu ok nadir!" dedi. Asla nceden grlmemi, ok esiz. Tathagata'nn gnlk etkinlikleri dier adamlarnkilerle benzerdir ama onunla yz yze oturanlar bile grmemiti. O gn Subhuti anszn bunu kefetti ve "ok ender! ok ender!" dedi. Heyhat! Tathagata mritleriyle otuz yldr birlikteydi ve onlar hl onun gnlk hayattaki ortak eylemleri hakknda hibir ey bilmiyorlard. Onlar bilmedikleri iin bu eylemlere dikkat etmeden gemelerine izin vermilerdi. Onlar, onun dierleriyle ayn olduunu zannetmilerdi ve sonu olarak onun hakknda phe duymulard ve dediklerine inanmamlard. Subhuti net bir ekilde grmemi olsayd, Buda'y hi kimse gerekten tanmam olacakt. Ayn eyi kutsal metinler de syler. Bir Subhuti olmam olsayd, ierde ne olup bittiini hi kimse grmemi olacakt. erde ne oluyordu? Buda ev sahibi olarak kalr. Tek bir anlna dahi farkl olan bir ey vard ve

23 -> 71

sonsuzluunu, zamanszln yitirmez. Buda meditasyon halinde kalr. Tek bir anlna dahi hua t'ousunu kaybetmez. Buda kendi samadhisinin iinde kalr; ayaklarn ykarken bile ylesine dikkatli, o kadar farknda, o kadar bilinli bir ekilde ykyordur ki. "Bu ayaklar ben deilim" diye gayet iyi bilerek. "Bu tas ben deilim" diye gayet iyi bilerek. "Bu elbise ben deilim" diye gayet iyi bilerek. "Bu alk ben deilim" diye gayet iyi bilerek. "Etrafmdaki hibir ey deilim. Ben sadece bir tanm, her eyin izleyicisiyim" diye gayet iyi bilerek. Buda'nn zarafeti bu nedenledir, Buda'nn dnya d gzellii bu nedenledir. O sakin kalr. Bu sakinlik meditasyondur. O ev sahibinin daha farknda olarak, misafirin daha farknda olarak, misafirle zdelemeyerek, kendini misafirden ayrarak elde edilir. Dnceler gelir ve gider, duygular gelir ve gider, hayaller gelir ve gider, ruh halleri gelir ve gider, iklimler deiir. Sen deien hibir ey deilsin. Deimeden kalan bir ey var mdr? O sensin. Ve o Tanrsallktr. Ve onu bilmek ve o olmak ve onun iinde olmak samadhhiye erimektir. Yntem meditasyondur. Yntem meditasyon, dhhyana misafirle olan zdelemeyi yok edecek tekniktir. Ve samadhi ev sahibinin iinde eriyip gitmektir, misafirin iinde baki kalmak, orada merkezlenmektir. Her gece kii uyurken bir buday kucaklar, Her sabah kii onunla birlikte yeniden uyanr. Kalkp otururken, birbirinizi izleyin ve takip edin. Konuurken yahut konumazken ikiniz de ayn yerdesiniz. Onlar tek bir anlna dahi ayrlmazlar, Onlar beden ve onun glgesi gibidirler. Buda'nn nerede olduunu bilmek istersen, Senin kendi sesinin iindedir o. "Her gece kii uyurken bir buday kucaklar" bir Zen deyiidir. Buda her zaman mevcuttur, Buda-olmayan da her zaman mevcuttur. Sende Nirvana ve dnya buluur, sende madde ve madde olmayan birleir, sende beden ve ruh birleir. Sende varoluun tm gizemleri birleir; sen bir birleme yerisin, sen bir kavaksn. Bir yanda tm dnya, dier taraftaysa manevi dnyaya ait her ey. Sen ikisi arasnda bir kprden ibaretsin. imdi, bu sadece neye nem verdiinle ilgilidir. ayet kendini dnyada younlatrrsan, dnyada kalrsn. ayet odan deitirirsen, ayet odan deitirip, bilincine younlarsan sen bir tanrsn. Sanki arabadaki bir vitesi deitiriyormusun gibi, sadece kk bir deiiklik; o kadar. Her gece kii uyurken bir buday kucaklar, her sabah kii onunla birlikte yeniden uyanr. O her zaman oradadr nk bilin her zaman her yerdedir; o tek bir an bile kaybolmaz. Kalkp otururken, birbirinizi izleyin ve takip edin. Ev sahibi ve misafir, her ikisi de oradadr. Misafir deimeye devam edip durur ama biri yahut teki muhakkak her zaman oteldedir. Sen misafirle zdelemez hale gelmediin srece, o asla bo deildir. O zaman bir boluk ortaya kar. O zaman senin otelinin bo olduu zamanlar olur; ev sahibi rahata, hibir konuk tarafndan rahatsz edilmeden oturuyor. Trafik durur, insanlar gelmez. Bu anlar mutlak saadet anlardr, bu anlar muhteem kutsanma anlardr. Konuurken yahut konumazken ikiniz de ayn yerdesiniz. Sen konuurken, ayn anda sende sessiz olan bir ey de vardr. htiras duyarken, ihtirasn tesinde de bir eyler vardr. Sen arzularken, hi arzu duymayan birisi de vardr. Onu izle ve onu bulacaksn. Evet, ok yaknsn ve yine de ok farklsn. Onunla buluursun ve yine de bulumazsn. Ya ve su gibi buluursun; ayrlk yerinde durur. Ev sahibi misafire ok yaknlar. Bazen el ele tutuurlar ve birbirlerine sarlrlar ama yine de ev sahibi ev sahibidir ve konuk da konuktur. Konuk gelecek ve gidecek olan kiidir; konuk deimeye devam edecektir. Ve ev sahibi ise gitmeyen, baki kalan kiidir. Onlar tek bir anina dahi ayrlmazaar, onaar beden ve onun glgesi gibidirler. Buda'nn nerede olduunu bilmek istersen, senin kendi sesinin iindedir o. Buday kendi dnda bir yerde aramaktan vazge. O senin iinde oturuyor; o senin iinde ev sahibi olarak oturmaktadr. imdi, bu ev sahibi haline nasl gelmeli? Kadim bir teknik hakknda konumak isterim; bu tekniin

24 -> 71

byk faydas olacaktr. Bu bilinemeyen ev sahibine ulamak iin, varlnn en yksek gizemine eriebilmek iin yntem; Buda'nn nermi olduu en basit yntemlerinden birisi udur: Kendini olas tm ilikilerden mahrum brak ve kim olduunu gr. Hibir anne babann ocuu olmadn, kimseye e olmadn, ocuklarna anne baba olmadn, hibir akrabanla kan ban olmadn, tandklarnn arkada, lkenin bir vatanda olmadn vs. dn; o zaman kendi iindeki seni yakalarsn. Sadece balanty kopart. Gnde bir kez, bir zaman iin sessizce otur ve kendini tm balantlardan kopart. Nasl telefonun balantsn kesiyorsan kendini tm balantlardan ayr. Artk olunun babas olduunu dnme; balanty kopart. Artk olunun babas deilsin ve babann olu da deilsin. Bir kar ya da koca olduun dncesini de kopart; artk birisinin kars deilsin, birisinin kocas deilsin. Artk bir patron deilsin, artk bir hizmeti deilsin. Sen artk siyah deilsin, artk beyaz deilsin. Sen artk Hindi, inli, Alman deilsin. Artk gen deilsin, yal deilsin. Kopart, kopartmaya devam et. Bin bir tane balarn vardr; sadece tm balantlar koparmaya devam et. Tm balantlar kopardnda o zaman birden kendine "Ben kimim?" diye sor. Ve hibir cevap gelmez. nk sen, senden sonra gelebilecek tm cevaplarla olan tm balantn zaten kopartmsndr. "Ben kimim?" ve cevap gelir. "Ben bir doktorum." Ama sen tm hastalarla balantn kopartmsndr. Bir cevap gelir, "Ben bir profesrm" ama sen tm rencilerinle balantn kopartmsndr. Yine bir cevap gelir, "Ben inliyim" ama sen onunla balantn kopartmsndr. Ve bir cevap gelir, "Ben bir erkeim" ya da "Ben bir kadnm" ama onunla ban koparmsndr. Bir cevap gelir, "Ben yal bir kiiyim" ama onunla ban kopartmsndr. Her eyi kopart. O zaman sen kendinin iindesindir. O zaman ilk kez ev sahibi tek banadr ve misafir yoktur. Bazen tek bana, misafirler olmadan kalmak ok iyidir. nk o zaman sen kendi ev sahipliine daha yakndan, daha dikkatlice bakabilirsin. Konuk karmaa yaratr, misafirler grlt yapar ve onlar gelir ve senin ilgi gstermeni bekler. "unu yap ve scak su gerekiyor ve kahvalt nerede kald? Ve yatam nerede? Ve yatakta bcekler var!" derler. Ve konuklar binlerce ey getirir. Ve ev sahibi misafirlerin arkasndan koturmaya balar: "Evet, elbette bu insanlara bakmak zorundasn!" Btnyle kendini ayrdnda hi kimse seni rahatsz etmez; hi kimse seni rahatsz edemez. Anszn sen tm tek banalnla oradasn; ve bu tek banaln safl, tek banaln bozulmam safl. Sen bakir bir lke gibisin, hi kimsenin seyahat etmemi olduu bakir bir Himalaya zirvesi. Bekret budur. "Evet, sa'nn annesi bir bakireydi" derken sylemek istediim budur. Sylemek istediim ey budur. Hristiyan din bilginleri ile ayn fikirde deilim. Onlarn syledii her ey samalktr. Bekret denen ey budur: sa Meryem'in rahmine o bylesi bir balantsz haldeyken dm olmal. Bylesine bir balantsz haldeyken elbette bir ocuk girecek olursa o sadece bir Mesih olabilir, baka bir ey deil. Eski Hindistan'da ocuu dllemenin yntemleri vard. ok derin bir meditasyon halinde deilsen sevime. Meditasyon ak iin bir hazrlk olsun: Tantra'nn tm anlam budur. Meditasyon temel olsun; sadece o zaman ak yap. O zaman ok daha byk ruhlar davet edersin. Ne kadar derindeysen o kadar byk bir ruh davet edilir. sa ona nfuz ettiinde, Meryem o an mutlak bir balantszlk halinde olmu olmal. O bu bekretin iinde olmu olmal; o bir ev sahibi olmu olmal. O artk bir misafir deildi ve o artk misafirler tarafndan taciz edilmiyordu ve artk misafirle zdelememiti. O beden deildi, zihin deildi, o dnceleri deildi. O bir e deildi, o hi kimseydi. Bu hi kimseliin iinde o, oradayd, sessizce oturuyordu: Saf bir k, etrafnda hi duman olmayan bir alev, dumansz bir ate. O bakireydi. Ve sana diyorum ki Buda dllendiinde yahut Mahavira dllendiinde ya da Krishna veya Nanak tam olarak ayn durumdayd. nk bu insanlar baka bir ekilde dllenemezler. Bu insanlar sadece en bakire rahme girebilirler. Ancak bu, bekrete benim verdiim bir anlamdr. Bunun etrafta dolaan, hibir erkekle ak yaamad, sa'nn bir erkeke dllenmedii, sa'nn Joseph'in olu olmad gibi aptalca fikirlerle bir alakas yoktur. Bu nedenle Hristiyanlar srekli olarak "Meryem'in olu sa" derler. Onun babas ile ilgili konumazlar; o bir baba deildi. "Meryem'in olu" ve "Tanr'nn olu" arada bir Joseph yoktur. yi de zavall Joseph'e kar bu kadar fke niye? Niin Tanr ayet Meryem'i kullanabiliyorsa Joseph'i de kullanamasn? Bunda yanl olan ne? O Meryem'i rahim iin kullanyor ve bu hikyeyi bozmuyor; o halde niin Joseph'i de kullanmasn? Rahim hikyenin yarsdr nk anneden bir yumurta kullanlmtr; o zaman niin Joseph'in spermi de kullanlmasn? Bu zavall marangoza bu kadar fke niye?

25 -> 71

Hayr, varolu her ikisini de kullanr. Ancak bilincin hali ev sahibi ile ayn olmu olmal. Ve gerekten sen ev sahibi olduunda ok byk bir misafir arlaman ok normaldir; sa ieri gelir. Eer tm misafirlerle zdelemekten karsan, o zaman ilahi olan senin konuun olur. Sen nce bir ev sahibi haline gel, saf bir ev sahibi. O zaman ilahi olan senin konuun olacak. Balantlarndan koptuunda sen kendi iindeki kendine gelirsin. imdi kendine sor: u "Kendi iindeki kendin" nedir? Bu soruyu asla yantlayamazsn; o yantlanamazdr. nk o bilinen tm ilikilerden koparlmtr. Bu ekilde kii bilinmez olann iine yuvarlanr; bu meditasyonun iine girmektir. Onun iine yerletiinde, tamamen yerletiinde o aydnlanma haline gelir. Artk bu Zen hikyesini kolaylkla anlayabileceksin.

Z E N U S T A S I VE H I R S I Z : BR A F F E D HKYES Bankei haftaaar sren meditasyon inzivasn dzenlediinde Japonya'nn pek ok blgesinden renciler katlmak iin geldi. Bu toplantlardan birinde rencilerden biri alarken yakaland. Sulunun kovulmas talebi ile konu Bankei'ye iletildi. Bankei, olay gz ard etti. Daha sonra renci benzer bir eylemde daha yakaland. Ve yine Bankei konuyu nemsemedi. Bu, hrszn ayrlmasn talep eden, aksi taktirde toplu ekilde oray terk edeceklerini bildiren bir dileke hazrlayan dier rencileri kzdrmt. Bankei dilekeyi okuduktan sonra herkesi yanma ard. "Siz "Neyin doru neyin yanl olduunu bilirsiniz. Siz baka bir gidebilirsiniz. Ama zavall kardeiniz neyin doru neyin yanl retmezsem kim retecek? Hepiniz ayrlsanz bile onu burada Hrszlk yapan biraderin yznden gzyalar sel gibi akt. akl banda kardelerimizsiniz" dedi. yere renmek iin arzu ederseniz olduunu bile bilmiyor. Eer ben tutacam. "

Tm alma arzusu yok olmutu.

Hikye bir meditasyon kampnda, bir meditasyon seansnda gerekleiyor. Bu yzden meditasyonun ne olduunu anlamak zorundasn. Bu yzden derin meditasyon iine girdim aksi taktirde yknn ana fikrini karabilirdin. Bu hikyeler sradan ykler deildir, bunlarn byk bir birikime ihtiyac vardr. Meditasyonun ne olduunu anlamadn srece, "Bankei haftalar sren meditasyon inzivasn dzenlediinde" diye okuyacaksn ama anlamayacaksn. ... Japonya'nn pek ok blgesinden rencilerden biri alarken yakaland. renciler katlmak iin geldi. Bu toplantlardan birinde

Bu renciler her yerdedir nk insan son derece para-zihinlidir. Ve alan kiinin ald kiilerden ok da farkl olduunu zannetme; onlar ayn gemidedir. Her ikisi de para-zihinlidir. Birinin paras vardr, dierinin yoktur; fark budur. Ancak her ikisi de para-zihinlidir. Sulunun kovulmas talebi ile konu Bankei'ye iletildi. Bankei, olay gz ard etti. Niin o bu durumu gz ard etti? nk her ikisi de para-zihinlidir, her ikisi de hrszdr; bir hrsz dier hrszdan bir eyler gtrmeye alyor hepsi bu. Bu dnyada eer bir eyi istiflemeye alyorsan bir hrsza dnrsn, eer bir eye sahip olursan hrsz haline gelirsin. Dnyada iki tr hrsz vardr: Birincisi saygdeer hrszlar, devlet tarafndan tannan, tasdik edilmi, onaylanm, devlet tarafndan lisans verilmi hrszlar ve dieri. Kendi kendilerine alan lisansl olmayan insanlar. Yasal ve yasal olmayan hrszlk. Yasal olanlar sayg duyulanlardr; yasal olmayanlara elbette sayg duyulmaz nk onlar kurallara kar gelir. Kurnaz insanlar asla kurallara kar gelmez, onlar kurallarn etrafndan dolanarak almann yollarn bulurlar. Ancak o kadar kurnaz olmayan birka insan vardr. Bu kurallar takip ederek hibir eye sahip olamayacan grp bu kurallar bir kenara koyup yasad eyler yaparlar. Ancak herkes bir para manyadr. Bu yzden Bankei olay grmezden gelmiti. Daha sonra renci benzer bir eylemde daha yakaland. Ve yine Bankei konuyu nemsemedi.

O her ikisinin de ayn teknede olduunu bilir; pek bir fark yoktur.

26 -> 71

Bir adamn yasad eylemlerinde baarl olduunda saygdeer hale geldiini bilmek seni artacaktr. Eer sadece baarsz olursa, o zaman bir sulu olur. Baarl soyguncular kral haline gelirler ve baarsz krallar soyguncu haline gelirler. ayet kudretliysen sen muhteem bir imparatorsun. imdi, u skender, Byk skender nedir? Byk bir soyguncu; fakat o baarmtr. Senin politikac dediklerinin hepsi soyguncudur. Onlar dier soyguncular mahvetmeye alyorlar; onlar kaakla kar olabilirler, hrszla kar olabilirler, una ve buna kar olabilirler. Ancak derinlerde onlar en byk kaaklardr, en byk hrszlardr. Ancak onlar bu eyleri yasal olarak yaparlar; en azndan bir ekilde yapmakta olduklar eyi yasalm gibi gstermeyi baarrlar. Ve onlar, en azndan iktidardayken baarldrlar. ktidar gittiinde, o zaman onlar hakkndaki tm o gzel hikyeler basite kaybolur. Bir politikac iktidardan dtnde irkin bir eye dnr. O bir Richard Nixon olabilir yahut bir Indira Gandhi olabilir. Bir kez bir politikac iktidardan uzaklatrldnda, g elinden gittiinde, artk seni korumak iin iktidar olmadnda, o zaman her ey aa kar. ayet bir kimsenin nasl zengin olduunu bilirsen ona sayg duyamayacaksn. Ancak, ayet bir kii gerekten zenginse, o zaman insanlar sessiz tutmay baarabilir. Ve o zaman insanlarn hafzas ok kktr; unuturlar. Bir tarih kitabnda okuyordum, ngiltere'den yirmi kii srgn edilmiti; onlar deniz korsanyd. Ve otuz yl sonra ne oldu? Bu yirmi kiiden bazlar Avustralya'ya gitti, bazlar da Amerika'ya gitti. Onlardan birka Amerika'da vali oldular, bazlarysa bankerler, arazi sahipleri olmulard. Yirmi kiinin hepsi son derece saygdeer insanlar haline geldiler. Bu yzden Bankei bu durumu gz ard etti. Bu konuyu dikkate almad, bu konuyu nemsemedi. "Sorun yok, dnyada iler byle yryor." Para zihnine sahip olmayan birisi bunu gz ard edecektir. Bu, hrszn ayrlmasn talep eden, aksi taktirde toplu ekilde oray terk edeceklerini bildiren bir di/eke hazrlayan dier rencileri kzdrmt. imdi, bu insanlar hi de meditasyon yapmak iin orada deillerdi. Meditasyon yapmaya geldiysen baz eyleri anlam olman gerekir: Daha az para-zihinlilie doru gelimen, tm sahip olduklarndan belirli bir dzeyde kendini ayr tutabilmi olman gerekir. Birisinin birka rupee senden alm olmas bir ey fark etmez, bu bir lm-kalm meselesi deildir. Zihnin nasl ilediini, insanlarn ne kadar para-zihinli olduunu anlamalsn. Sen hrsza senin paran alm olduu iin kzgnsn. yi ama o nasl senin oldu? Onu baka birisinden bir baka ekilde alm olman gerek; nk hi kimse dnyaya parayla gelmez, hepimiz ellerimiz bo geliriz. Sahip olduumuz her eyin bizim olduunu iddia ederiz ama hibir ey hi kimsenin olamaz. ayet bir kimse gerekten meditasyon yapmaya geldiyse, onun tavr bu olmaldr: Hibir ey hi kimseye ait deildir. Onun nesnelerle ba giderek ve giderek azalr. Ancak bu insanlar para-zihinlidir, doal olarak da politika devreye girer. Hrszn ikinci kez gz ard edildiini grdklerinde, yle dnm olmallar: "Bu ne tr bir usta? Anlalyor ki hrszn yannda!" Onlar onun bunu niin gz ard ettiini anlayamadlar. O bunu, kendi para-zihinliliklerini brakmalar iin gz ard ediyordu. Evet, almak ktdr ama onlarn para-zihinli olmalar da iyi deildir. Onlar bunun iki kez gz ard edildiini grdklerinde, kzgn hale geldiler. "Hrszn ayrlmasn, aksi taktirde toplu ekilde oray terk edeceklerini talep eden" bir dileke hazrladlar: Hemen politika devreye girer; imza toplamalar, protestolar. imdi, onlar hi de meditasyon yapmak iin orada deiller. ayet meditasyon yapmak iin orada olsalard, onlarn bu probleme yaklam btnyle farkl olurdu. Bu adamcaz iin, onun para tutkusu iin birazck efkat duyarlard. Onlar ayet gerek meditasyoncular olmu olsalard, para toplayp bu adama verirlerdi: "almaktansa, ltfen bu paray al sende kalsn." Bu onlarn meditasyon yapmak iin, dnm yaamak iin orada olduklarnn bir gstergesi olurdu. Ancak onlar imdi hrszn kovulmas iin toplu bir dileke hazrlyorlar. Sadece bu da deil; beraberinde, ayet bu yaplmazsa topluca oray terk edecekleri tehdidi de var. Bankei gibi bir ustay tehdit edemezsin. Bankei dilekeyi okuduktan sonra herkesi yanna ard. "Siz "Neyin doru neyin yanl olduunu bilirsiniz. Siz baka bir gidebilirsiniz. Ama zavall kardeiniz neyin doru neyin yanl retmezsem kim retecek? Hepiniz ayrlsanz bile onu burada akl banda kardelerimizsiniz" dedi. yere renmek iin arzu ederseniz olduunu bile bilmiyor. Eer ben tutacam. "

27 -> 71

Pek ok eyin anlalmas gerekiyor. Usta, "siz akl banda kardelerimizsiniz" dediinde, onlarla alay ediyordur, onlara basite, serte darbe indiriyordur. Onlarn aklnn banda olduunu sylemiyor, onlarn srlsklam salak olduklarn sylyordur. Ancak tm aptallar kendini akll sanr. Aslnda kendini akll zannetmek aptal olmann en temel koullarndan birisidir. Akll insanlar akll olduklarn dnmezler. Aptal insanlar her zaman kendilerini akll zannederler. imdi, bunlar aptallardr. Onlar paralar olmas iin orada deillerdi, onlar para elde etmek iin orada deillerdi; onlar ok daha byk, ok daha yksek bir ey elde etmek iin oradaydlar ama bunu tamamen unutmulard. Aslnda bu adam onlara grmeleri iin bir frsat vermiti. ayet onlar gerek meditasyoncular olsalard bu adama gidip ona teekkr ederlerdi: "Bize paraya ne kadar bal olduumuzu grmemiz iin bir frsat verdin. Bizi ne kadar rahatsz ettin! Biz meditasyonu tamamyla unutmutuk, buraya niin gelmi olduumuzu unutmutuk. Bunu unutmutuk usta Bankei." Yzlerce kilometre telerden gelmi olmallard. O yllarda seyahat etmek kolay olmadndan aylarca yol alm olmallard. Gelmilerdi, bu ustay duymu olmallard ve onunla meditasyon almas yapmak iin ok uzak yerlerden gelmilerdi. Ve birisi hrszlk yapar ve her eyi unuturlar! Hrsza teekkr etmelilerdi: "Bir eyi bilincimize getirdin; paraya olan lgn ballmz yzeye kt, kabard." Bankei, "Siz akll kardelerimizsiniz" derken aka yapyor. O yle diyor: "Siz silme salaksnz. Ama siz akll olduunuzu sanyorsunuz, neyin doru neyin yanl olduunu bildiinizi sanyorsunuz. Hatta bana bile neyin doru neyin yanl olduunu retmeye alyorsunuz. Bana, 'Bu adam kovun aksi taktirde biz buray terk edeceiz' diyorsunuz. Bana kurallar dayatmaya alyorsunuz. Neyin doru neyin yanl olduunu bildiinizi mi sanyorsunuz? O zaman nereye isterseniz gidebilirsiniz nk ok akll olduunuzdan, herhangi bir yerde renebileceksiniz. Ama bu adamcaz nereye gidecek? O, o kadar aptal ki!" Konunun zn, ironisini anlamaya al. Unutma, haklnn hakll her zaman doru deildir. Hakl olduklarn dnen insanlar neredeyse her zaman iin aptal olanlardr. Hayat son derece karmaktr ve hayat o kadar inceliklidir ki, senin hakl olduuna ve baka birisinin yanl olduuna o kadar kolayca karar veremezsin. Aslnda, birazck anlay sahibi bir insan, asla hakl olma tuzana dmeyecektir. imdi, Bankei'nin bu rencileri neyin doru, neyin de yanl olduunu bildiklerini ve bu hrszn yanl bir ey yaptn ve ustann onu kovmas gerektiini zannediyorlar. Ve usta onu kovmazsa eer, usta da yanl yapm olur. Artk onlar akllarnn ok fazla ierisindedir; onlar bildiklerini zannediyorlar. Onlar ustann efkatini grmezler, onlar ustann meditasyonunu grmezler. Onlar ustann bir buda haline gelmi olduunu grmezler; Bankei Zen'in en byk ustalarndan birisidir. Onlar nlerinde duran kiinin kim olduunu gremezler ve onu protesto ederler ve tehdit ederler. nsan o kadar aptaldr k i ; asrlar boyunca her trden aptall yapmtr. Ve en aptalca eyler bir budann olduu yerlerde yaplmtr. nk senin karndakinin kim olduunu anlayamazsn, gremezsin. Sen kendi toy ve ocuka yollarndan gitmeye devam edersin; sama sapan konumaya devam edersin. Bankei der ki: Siz akll karde/erimsiniz. Neyin doru neyin yanl olduunu bilirsiniz. Siz baka bir yere renmek iin arzu ederseniz gidebilirsiniz. Ama zavall kardeiniz neyin doru neyin yanl olduunu bile bilmiyor. Eer ben retmezsem kim retecek? O yzden siz gidin ve ben onu brakmayacam, ona reteceim. Hepiniz ayrlsanz bile onu burada tutacam. Bazen yle olur ki, hakl olduunu dnen bir kiiye bir ey retmek hakl olmadn dnen bir kiiye retmekten daha zordur. Bir suluya retmek bir azize retmekten daha kolaydr. Derinlerde yanl bir eyler yaptn hisseden birisine retmek daha kolaydr nk o renmeye aktr. Onun kendisi bu halden kurtulmak ister. Ancak "Ben haklym" diye dnen bir insan; o bu halin dna kmak istemez, o bundan son derece memnundur. Onu deitirmek mmkn deildir. Usta ne iin "Hepiniz gidebilirsiniz ve ben bu adam, bu zavall kardeimizi brakmayacam" der? Niin? nk bu zavall kardein bir olasl, bir potansiyeli vardr. Bir gn bir adam byk bir sulu, katil, gnahkr Buda'ya onun yoluna girmek iin gelmiti. Geldiinde insanlar onun ieri girmesine izin vermeyecek diye korkuyordu; mritler onun Buda'y

28 -> 71

grmesine izin vermeyebilirdi. Bu yzden o ok fazla insann olmad bir zamanda gelmiti. Ve o ana kapdan girmemiti, duvarn zerinden atlamt. ans eseri Buda orada deildi o dilenmeye gitmiti ve adam yakaland. Mritlere, "Bir ey almaya veya bir ey yapmaya gelmedim, sadece beni ana kapdan ieri sokmayacanzdan korktum. Herkes beni tanr. Buralarda tannm birisiyim. Bu civarda en ok nefret edilen ve korkulan kiiyim, herkes beni tanr. Bana izin vermeyeceinizden korkmutum. Bir mrit olmak istediime inanmayabilirsiniz." Bunun zerine onu Buda'nn en byk mritlerinden birisi olan Sariputra'ya gtrdler. O ayn zamanda bir astrologdu ve insanlarn gemi yaamlarn okuyabilme yetisine, telepatik kapasiteye sahipti. Sariputra'ya sordular, "Bu adama bak, bu hayatnda onun bir katil, bir gnahkr, bir hrsz olduunu biliyoruz ve o her eyi yapmtr. Ama belki de gemi yaamlarnda baz erdemlere sahip olmutu; belki de bu yzden o bir sannyasin olmak istiyordur. Onun gemi yaamlarna bir bak." Sariputra onun seksen bin gemi hayatna bakt...ve o her zaman aynyd! Sariputra bile bu adam grnce titremeye balamt. O tehlikeliydi; seksen bin kez bir katil, bir sulu, her zaman bir gnahkr. O tescilli bir gnahkrd. mknszdr; bu adamda herhangi bir deiiklik yapmak imknszdr. Buda dahi bir ey yapamaz. Sariputra, "Bu adam dar atn, onu hemen uzaklatrn nk Buda bile bu adamda baarsz olacaktr. O tescilli bir gnahkrdr. Nasl ki Buda tescilli bir budadr o da tescilli bir gnahkrdr. Seksen bin hayat grdm ve bunun tesine gidemiyorum, bu kadar yeter!" dedi. Bunun zerine adam geri evrildi. Kendisi iin hibir ansn olmamas onu ok incitmiti. Canl olarak Buda'nn etrafnda olamazd, bu nedenle o intihar etmek istedi. Ana kapnn hemen kesindeki duvara gitti ve kafasn duvara vurup kendisini ldrecekti. Ve anszn Buda dilenme turundan geri dnyordu ve adam grd. Onu durdurdu ve onu sannyas yapmak zere ieri ald. Ve hikyeye gre yedi gn iinde adam bir arhat oldu; yedi gnn iinde o aydnlanm bir adam haline geldi. imdi herkes ok aknd. Sariputra Buda'ya gitti ve "Bu nedir? Benim tm durugrm, tm astrolojim sadece bir samalk m? Bu adamn seksen bin hayatna baktm! Eer bu adam yedi gn ierisinde aydnlanabiliyorsa o zaman insanlarn gemi yaamlarna bakmann ne anlam var? O zaman bu tamamyla samalktr. Byle bir ey nasl olabiliyor?" diye sordu. Ve Buda, "Sen onun gemiine baktn ama onun geleceine bakmadn. Ve gemi gemitir! Bir kimse herhangi bir an deimeye karar verdiinde deiebilir. Belirleyici olan kararn kendisidir. Ve bir adam seksen bin hayat boyunca strap ektiyse o bilir ve o deimek iin yanp tutuur. Ve onun deime amacnn younluu sonsuzdur. Bu yzden de yedi gnde o gerekleebilir" dedi Buda. "Sariputra, sen henz aydnlanmadn. Sen iyi bir adamsn, senin iyi yaamlarn var; gemiin arln hissetmiyorsun. Kendi etrafnda bir tr erdeme sahipsin. Pek ok hayatnda bir Brahmin, bir din bilgini, saygdeer bir insan oldun. Ama bu adama bir bak, bu seksen bin hayat onun zerine yk olarak binmi. Ve o zgrlemek istedi. O gerekten zgrlemek istedi; bu yzden mucize oldu: Yedi gn iinde hapishanenin dna kt. Onun gemiinin younluu, onu ynetiyordu." nsanlarn dnmnde anlalmas gereken temel eylerden birisi budur. Sululuk hisseden insanlar kolaylkla dnrler. yi, hakl hisseden insanlar ok zor dnrler. Dindar insanlarn dnmesi ok zordur, dindar olmayan insanlar daha kolay dnr. Bu yzden ne zaman bana dindar birisi gelse onu ok dikkate almam. Ancak ne zamanki dindar olmayan birisi bana gelir, ben onunla gerekten ilgilenirim. Ben onun zerine derim, onunla birlikte olurum, tamamyla onun yannda olurum nk onda bir olaslk vardr. Bu yzden Bankei yle der: "Eer ben retmezsem kim retecek? Hepiniz ayrlsanz bile onu burada tutacam." Hrszlk yapan biraderin yznden gzyalar sel gibi akt. Tm alma arzusu yok olmutu.

Ve ustadan yaan bu efkatin iinde hrsz artk bir hrsz deildi, o btnyle arnmt. Alamaya balad ve bu gzyalar onun kalbini arndrd. Hrszlk yapan biraderin yznden gzyalar sel gibi akt. Tm alma arzusu yok olmutu. Bir ustann varlnn mucizesi budur. Ve yk tm bu politik insanlara ne olduu hakknda herhangi bir ey sylemiyor. Hayatn gizemi budur. Hibir zaman hakl olduunu hissetme ve hibir zaman haklymsn gibi davranma. Asla byle bir fikre taklp kalma. Ve asla baka birisi ile ilgili olarak onun yanl

29 -> 71

olduunu dnme nk her ikisi de birlikte var olur: Eer kendinin hakl olduunu hissedersen her zaman iin dierlerini ktlersin ve baka birisinin yanl olduunu zannedersin. Asla birisini ktleme ve asla kendini yceltme; aksi taktirde skalayacaksn. nsanlar nasl olursa olsun kabul et. Onlar byleler ve onlarn doru ya da yanl olduuna karar vermek iin sen kim oluyorsun. Eer onlar yanlsa ac ekerler, eer onlar doruysa kutsanrlar. Fakat onlar knamak iin sen kim oluyorsun. Senin knaman sana belli bir ego getirir. Bu nedenle insanlar bakalarnn yanllar hakknda bu kadar ok konuur. Bu onlara kendilerinin hakl olduu hissini verir. Birisi bir katildir. Ve onlar iyi hissederler: "Ben bir katil deilim; en azndan ben bir katil deilim. Birisi bir hrszdr ve onlar iyi hisseder: "Ben bir hrsz deilim." Ve bu byle srp gider ve onlarn egolar glenmeye devam eder. nsanlar, bakalarnn gnahlar ve bakalarnn iledii sular ve bakalarnn hayatnda yanl giden tm eyler hakknda konuurlar. nsanlar bunlar hakknda konumaya devam edip durur. Bunu abartrlar ve bundan zevk alrlar; bu onlara "Ben iyiyim" duygusu verir. Ancak bu duygu bir engel haline gelecektir. Sevgi dolu ol, zeki ol, efkatli ol. Dierlerine yarglama olmakszn bak. Ve asla erdemli hissetmeye balama, asla bir tr kutsallk hissetmeye balama. Asla bir "Kutsal Adam" ya da "Kutsal Kadn" haline gelme. Asla. Sradan kal, hi kimse olarak kal. Ve senin hi kimseliinin iine lmsz misafir gelir...senin hi kimseliinin iinde sen, bir ev sahibi olursun.

K A L P L E R VE ZHNLER - S O R U L A R A YANITLAR Baka bir kiiye yardm etmek ile onu deitirmeye almak ne anlama geiir? ounlukla bu onlar koulsuzca sevmek ve onlara sayg duymaktansa onlar deitirmeye almak gibi geliyor bana. Bunun hakknda konuabilir misiniz? Birisine yardm etmek ve onu deitirmeye almak arasnda ok byk ve muazzam neme sahip bir fark vardr. Birisine yardm ettiinde onun kendisi olmas iin yardm edersin; birisini deitirmeye altnda onu kendi fikrine gre deitirmeye alrsn. Birisini deitirmeye altnda onu bir karbon kopya yapmak istersin. Sen o kiiyle ilgilenmiyorsun; senin belli bir ideolojin var, sabit bir fikrin, bir idealin ve o kiiyi bu ideale gre deitirmeye alyorsun. deal daha nemlidir, gerek insan ise pek de nemli deildir. Aslnda dier kiiyi belli bir ideale gre deitirmeye almak vahicedir. Bu saldrganlktr, bu dierini yok etme abasdr. Bu sevgi deildir, bu efkat deildir. Sevgi her zaman dierinin kendisi olmasna izin vermektir. Sevginin ideolojisi yoktur, sevgi sadece bir iklimdir. O sana bir yn vermez. O sana sadece enerji verir. O zaman sen hareket edersin. O zaman senin tohumun kendi doana uygun olarak serpilir. Sana herhangi bir eyi dayatan hi kimse yoktur. "Gidin ve bakalarna yardm edin" dediimde, onlarn kendileri olmasna yardm edin demek istiyorum. Birok vaiz yznden dnya dindar deildir derken, ok sayda insann bakalarn kendi ideolojilerine gre deitirmeye, dntrmeye, dinini deitirmeye altn sylemeye alyorum. Fikir kiiden daha nemli olmamaldr. Hatta tm insanlk dahi tek bir insandan daha nemli deildir. nsanlk bir fikirdir; tek bir insan ise bir gerekliktir. nsanl unut, insan -gerek, somut, canl, nefes alan- hatrla. nsanlk iin insanlar kurban etmek ok kolaydr. nsanlar slam iin, Hristiyanlk, Hinduizm iin kurban etmek ok kolaydr; onlar sa, Buda fikri uruna kurban etmek ok kolaydr. Yardm et ama kurban etme. Sen kim oluyorsun da birisini kurban ediyorsun. Her birey kendi iinde amatr. Onu bir ara olarak kullanma. sa, "Sebt gn, insan iin yaplmtr, insanlar Sebt gn iin deil" derken sylemek istedii budur. Her ey insan iin yaplmtr; insan en stn deerdir. Hatta Tanr fikri dahi insan iindir; insan Tanr fikri iin deildir. Her eyi insan iin feda et ve insan her ne olursa olsun hibir ey iin feda etme. O zaman yardm edersin. ayet insan feda etmeye balarsan, o zaman yardm etmiyorsun. Mahvediyorsun, dier insan sakatlyorsun. Sen saldrgansn, sen bir sulusun. Bu yzden dierlerini deitirmeye alan senin tm szde dini retmenlerin suludurlar. Kii sadece sevebilir, yardmc olabilir, koulsuzca vermeye hazr olabilir.

30 -> 71

Varln payla ama brak dieri kendi kaderine doru ynelsin. Kader bilinmezdir; kimse neyin iek aacan bilemez.. Bir kalp verme, aksi taktirde iek ezilecektir. Ve unutma ki her bireysel varlk esizdir. Asla byle bir varlk daha nce var olmamt ve bir daha olmayacak. Varolu asla tekrar etmez, o tekrarc deildir. O srekli olarak yenisini bulmaya devam eder. Eer sen bir insan sa'ya benzetmeye alyorsan, zararl olacaksn. sa asla tekrarlanamaz. Ve buna gerek de yoktur! Bir tanesi gzeldir, pek ou ise son derece skc olacaktr. Bir kimseyi bir Buda yapmaya kalkma. Brak o kendisi olsun; bu onun Budaldr. Ve ne sen, ne de kendisi iinde ne tadn bilmiyor. Yalnzca gelecek onun ne olduunu gsterecektir. Sadece sen armayacaksn, kiinin kendisi de iei atnda aracaktr. Herkes sonsuz bir potansiyelin ieini ve sonsuz olasln gcn tamaktadr. Yardm et, enerji ver, sev. Dierini kabul et ve onu buyur ettiini hissettir. Ona sululuk hissi verme, onun ktlendii hissini ona verme. Onu deitirmeye alan herkes ona bir sululuk duygusu vermitir ve sululuk duymak zehirdir. Birisi, "sa gibi ol!" dediinde o seni olduun halinle reddetmitir. Ne zaman birisi sana baka birisi gibi olman sylese, sen kabul edilmemisindir. Sen buyur edilmezsin, sen davetsiz bir misafir gibisin. Baka birisi halini almadka, sevilmeyeceksin. Seni mahveden ve sadece sen sahte, samimiyetsiz olduunda gelen bu sevgi ne trden bir eydir? S e n , otantik olarak sadece kendin olabilirsin. Onun dndaki her ey sahte olacaktr, dier her ey sadece maskeler, kiilikler olacaktr ama senin zn olmayacaktr. Kendini Buda'nn kiiliiyle dekore edebilirsin ama asla o senin kalbine dokunmayacaktr. O asla seninle ilikili olmayacaktr, o seninle balantl olmayacaktr. O sadece darda olacaktr. Bir yz, ama asla senin yzn deil. Bu nedenle, seni baka birisi yapmaya alan ve sana "Eer Buda gibi olursan, sa gibi olursan seni seveceim..." diyen her kim olursa olsun seni sevmiyordur. Belki sa'ya ktr ama senden nefret ediyor. Ve onun sa'ya olan ak da ok derin olamaz nk o gerekten sa'y sevmi olsayd, her bireyin mutlak esizliini anlard. Sevgi derin anlaytr. ayet tek bir kiiyi sevdiysen, kendi iinde farkl bir nitelii tetiklemisindir. Artk net bir ekilde grebilirsin. ayet sa'y sevmisen, o zaman nne kan kim olursa olsun, o kiinin gerekliini, bu somut insan, imdi ve burada olan potansiyeli grebileceksin. Ve o kiiyi seveceksin, o kiinin olabilecei ey neyse ona bunun iin yardm edeceksin. Baka hibir ey beklemeyeceksin. Her beklenti lanetlemektir, her beklenti reddeditir, her beklenti bir dlamadr. Sen basite; hibir dl olmadan, hibir sonu olmadan sevgini vereceksin. Sen aklnda hi gelecek olmadan basite yardm edeceksin. Sevgi hibir gelecek olmadan aktnda, o muazzam bir enerjidir. Sevgi hibir motivasyonu olmadan aktnda yardmc olur ve hibir ey onun kadar yardmc olmaz. Tek bir insanolunun dahi seni olduun gibi kabul ettiini hissedersen, merkezlenmi hissedersin. Bu varoluta istenmiyor deilsin. En azndan tek bir insan seni koulsuz kabul ediyor. Bu sana topraklanma, bir merkezlenme verir; bu sana yuvanda olduun duygusu verir. Kendinden ok uzakta olduunda, varolutan, yuvandan uzaktasndr. Seninle kendin arasndaki mesafe, seninle yuvan arasndaki mesafedir ve baka bir mesafe yoktur. Bu nedenle sana her kim, "Baka birisi ol" derse seni yuvandan darya itiyordur. Sahte olacaksn, maskeler tayacaksn. Kiiliklerin, karakterin ve bin bir tane eyin olacak ama bir ruhun olmayacak; zn olmayacak. Sen bir farkndalk olmayacaksn, sen bir kandrmaca olacaksn; sahte, hakiki olmayan bir ey olacaksn. Bu yzden, yardm et derken insanlarn etrafnda bir iklim yarat diyorum. Nereye gidersen git, sevginin ve efkatin iklimini ta ve dierlerine kendileri olmas iin yardm et. Birisine kendisi olmas iin yardm etmek: Dnyadaki en zor ey budur nk bu egoya ters bir eydir. Egon insanlardan takliti yapmak ister. Herkesin seni taklit etmesini isterdin; sen bir model olmak ve herkesin seni izlemesini isterdin. O zaman senin egon ok, ok tatmin olurdu. Kendini taslak zannedecektin ve herkes seni takip etmek zorunda kalacakt. Sen merkez haline gelirsin ve herkes sahte olur. Hayr, ego bu fikirden holanmayacak. O bakalarn sana gre deitirmek ister. Fakat sen kim oluyorsun da herhangi birisini deitireceksin. Bu sorumluluu alma. Bu tehlikelidir; Adolf Hitler'ler byle doar. Onlar tm dnyay kendilerine gre deitirme sorumluluunu alrlar. Bir Adolf Hitler ile bir Mahatma Gandi arasnda yzeyde ok fark vardr. Ancak derinine inildiinde pek bir fark yoktur nk her ikisinin de dnyay kendilerine gre deitirme ideali vardr. Birisi saldrgan yntemler kullanyor, dieri saldrgan olmayan metotlar kullanyor olabilir ama her ikisi de

31 -> 71

dierini kendisine gre deitirmek iin yntemler kullanyor. Birisi sng kullanyor olabilir, dieri ise seni, "Eer peimden gelmezsen ok uzun bir alk grevine balayacam" diye tehdit ediyor. Birisi seni ldrmek iin tehdit ediyor olabilir ve dieriyse eer onu takip etmezsen kendisini ldrmekle tehdit ediyor olabilir. Ama her ikisi de g kullanyor. Her ikisi de olmak istemediin, hibir zaman olmak istemeyecein bir ey iin sana dayatma yaplabilecek durumlar yaratyorlar. Her ikisi de politikacdr. Ne Hitler seni seviyor ne de Gandi seni seviyor. Gandi sevgiden bahseder ama o seni sevmez. O sevemez nk dncenin nasl olman gerektii dncesinin kendisi sorun yaratr. nsanlar sevmenin tek bir yolu vardr ve o da onlar olduu gibi sevmektir. Ve gzellik de buradadr: Onlar olduu gibi sevdiinde onlar deiirler. Sana gre deil; onlar kendi gereklerine gre deiirler. Onlar sevdiinde onlar dnm yaarlar. Deitirilmezler, dnrler. Onlar yeni olurlar, onlar varln yeni yksekliklerine eriirler. Ancak bu onlarn varlklarnda gerekleir ve bu onlarn kendi doasna gre olur. nsanlara doal olmalar iin yardm et, insanlara zgr olmalar iin yardm et, insanlara kendileri olmas iin yardm et. Ve asla hi kimseye g uygulamaya, itip kakmaya ve hkmetmeye alma. Bunlar egonun yntemleridir. Ve tm politika bundan ibarettir. Baka birisine zen gstermek ne zaman onlarn hayatna karmak haline gelir? deoloji devreye girdii an zen gstermek mdahale haline gelir. Sevgi aclar, neredeyse bir tr nefrete dnr ve senin koruman bir hapishaneye dnr. Fark yaratan ideolojidir. rnein eer sen bir anneysen ocuun bakmn yaparsn ocuun sana ihtiyac vardr, sensiz hayatta kalamaz. Sen bir zorunluluksun. O yiyecee ihtiya duyar, sevgiye ihtiya duyar, bakma ihtiya duyar ama o senin ideolojine ihtiya duymaz. Onun senin ideallerine ihtiyac yoktur. Onun, senin Hristiyanlna, senin Hinduizm'ine, senin slam'na, senin Budizm'ine ihtiyac yoktur. Onun, senin kutsal kitaplarna ihtiyac yoktur. Senin inanlarna ihtiyac yoktur. Onun nasl olmas gerektii ile ilgili senin fikirlerine ihtiyac yoktur. Sadece ideolojiden, ideallerden, hedeflerden, amalardan uzak dur. Ve o zaman birisine bakmak gzeldir. Bakmak masumdur, aksi taktirde birisine bakmak kurnazlktr. Gsterdiin zenin iinde ideoloji olmadnda; ocuunu bir Hristiyan yapmak istemediinde, ocuunu u ya da bu, komnist ya da faist yapmak istemediinde, ocuunu bir i adam ya da bir doktor ya da bir mhendis yapmak istemediinde... ocuun iin herhangi bir idealin olmazsa. "Seni seveceim ve bydnde sen karar verirsin. Senin iin ne olmak doalsa olabilirsin. Ne olursan ol. Seni kutsuyorum ve her ne olmaya karar verirsen ver benim tarafmdan kabul edilirsin ve kucaklanrsn. Sadece sen lkenin babakan olduunda seni sevecek ve sadece bir marangoz olduunda sevgi olmayacak ve senden utanacak deilim. Sadece sen niversiteden birincilik getirdiinde seni kabul edecek ve eer baarsz bir ekilde dnersen senden utanacak deilim. Sadece sen iyi, erdemli, ahlakl, u ya da bu olduunda benim ocuum olacak ve aksi taktirde seninle bir ilikim olmayacak, senin benimle ilikin olmayacak deil" dersin. Herhangi bir fikir getirdiinde ilikinin iine zehir sokarsn. zen gstermek gzeldir ama gsterdiin zenin arkasnda bir fikir olduunda o zaman bu kurnazlktr. O zaman bu bir pazarlktr, o zaman onun koullar vardr. Ve senin tm sevgin kurnazcadr; bu nedenle dnyada bu strap, bu cehennem vardr. zen gsterme olmadndan deil; zen vardr ama ok miktarda kurnazlkla birliktedir. Anne zen gsterir, baba zen gsterir, koca zen gsterir, kars zen gsterir, erkek karde zen gsterir, kz karde zen gsterir, herkes zen gsterir. Ben kimse zen gstermiyor demiyorum. nsanlar ok fazla zen gsterir ama dnya hl bir cehennemdir. Bir ey yanl, bir ey temelden yanl. Temelden yanl olan ey nedir? Her ey nerede yanl gitmeye balad? zen gstermenin iinde koullar var: "unu yap! Bu ol!" Sen hi, birisini koulsuz sevdin mi? Sen hi, birisini olduu gibi sevdin mi? Kiiyi gelitirmek istemezsin, onlar deitirmek istemezsin; senin kabuln tamdr, en st dzeydedir; o zaman sen zen gstermenin ne olduunu bilirsin. Byle bir zen sayesinde sen tatmin olacaksn ve dieri de muazzam bir fayda grecek. Ve unutma, ayet senin zeninde hi ticaret yoksa, onda hi hrs yoksa zen gsterilen kii seni sonsuza dek sevecektir. Ancak eer zeninin iinde birtakm fikirler varsa, o zaman zen gsterilen kii seni asla affetmeyecektir. Bu yzden ocuklar, anne babalarn affedebilme yetisine sahip deildirler. Git ve psikologlara, psikanalizcilere sor; neredeyse onlara gelen tm vakalar, ocukken onlara ar dzeyde zen gsteren anne babalarn ocuklardr. Ve onlarn zeni i adamnnki gibidir; o souk, o hesapldr. Onlar baz hrslarnn ocuk araclyla doyurulmasn istemilerdir. Sevgi karlksz bir hediye olmaldr. Onun zerinde bir fiyat etiketi olduu an artk o sevgi deildir.

32 -> 71

EYLEME G E M SEVG
Hi kimse bencil olmaktan kanamaz; ikiyzller hari. "Bencil" szc ok kt armlar edinmitir nk tm dinler onu lanetlemitir. Onlar senin bencil olmaman ister. Ama niye? Bakalarna yardm etmek iin... Aklma geldi: Kk bir ocuk annesi ile konuuyordu ve annesi, "Her zaman iin bakalarna yardmc olmay aklndan karma" dedi. Ve bunun zerine de ocuk sordu: "O zaman dierleri ne yapacak?" Normal olarak anne yle dedi "Onlar da bakalarna yardm edecek." ocuk, "Bu garip bir plana benziyor. Niin bunu bakalarna aktarp her eyi karmaklatrmaktansa, kendine yardm etmeyesin?" dedi. Bencillik doaldr. Evet, bencil olduun iin paylatn bir an gelir. Sen iinden taan bir mutluluk halindeyken, o zaman paylaabilirsin. Tam imdi, mutsuz insanlar dier mutsuz insanlara yardmc oluyor, krler dier krlere liderlik ediyor. Ne yardmda bulunabilirsin? Bu asrlardr yaygnlam ok tehlikeli bir fikirdir. Kk bir okuldaki bayan retmen ocuklara, "Her hafta en azndan bir tane iyilik yapmalsnz" dedi. Bir ocuk sordu: "yi eyler iin bir rnek verin ltfen. Neyin iyi olduunu bilmiyoruz." Bunun zerine retmen, "rnein kr bir kadn kardan karya gemek istiyor, o zaman ona kardan karya gemesi iin yardm edin. Bu iyi bir itir. Bu sevaptr" dedi. Sonraki hafta kadn sordu, "Size sylediim eyi hatrlayan var m?" ocuk ellerini kaldrd. retmen, "Bu hi iyi deil. Hibiriniz beni dinlememi. Ama yine de olann iyi bir ey yapm olmas gzel" dedi. Birincisine sordu, "Ne yaptn?" "Tam olarak sylediiniz eyi: Kr bir yal kadn vard onun karya gemesine yardm ettim" dedi. "Bu ok iyi. Tanr seni korusun" dedi. kincisine sordu, "Sen ne yaptn?" O da, "Aynsn; yal kr bir kadnn karya gemesine yarm ettim" dedi. retmenin biraz akl kart; yal, kr kadnlar nereden buluyorlard?" Ama bu byk bir ehirdi; belki iki tane bulmu olabilirlerdi. ncye sordu ve o da, "Ben de onlarn yapt eyin tam olarak aynsn yaptm: yal, kr bir kadnn karya gemesine yardm ettim" dedi. retmen "iyi ama tane yal kr kadn nereden buldunuz?" dedi. Onlar da, "Anlamyorsunuz: tane yal, kr kadn yoktu, sadece tek bir kr kadn vard. Ve onun kardan karya gemesini salamak ok zordu! Bize vuruyordu ve baryordu ve lk atyordu nk karya gemek istemiyordu ama biz sevap ilemek niyetindeydik. Bir kalabalk topland, insanlar bize baryorlard ama biz, 'Endielenmeyin. Biz onu dier tarafa gtryoruz' dedik. Ama o asla teki tarafa gitmek istemedi!" dediler. nsanlara dierlerine yardm etmeleri syleniyor ve onlar kendi ilerinde bolar. Onlara bakalarn sevmeleri syleniyor komularn sev, dmanlarn sev ve asla onlara kendilerini sevmelerini sylemiyorlar. Tm dinler dorudan yahut dolayl olarak insanlara kendilerinden nefret etmelerini sylyor. Kendisinden nefret eden bir insan hi kimseyi sevemez; o sadece yleymi gibi yapar. Temel olan ey, senin kendini sevmendir; o kadar btnyle seversin ki bylece sevgi senden taar ve dierlerine ular. Ben paylamaya kar deilim ama kesinlikle fedakrla karym. Ben paylamann yanndaym ama nce senin paylaacak bir eyinin olmas lazm. Ve o zaman sen bunu birisine bir iyilik olsun diye yapmyorsun; tam tersine senden bir ey alan kii sana iyilik yapyor. Ona minnet duymalsn nk dieri senin yardmn reddedebilirdi; o kii sana cmertlik yapt. Benim tm srarm bireyin son derece mutlu, son derece neeli, son derece dingin, son derece ok tatmin olmu hissetmesi gerektii ynndedir. Ve bu tatmin duygusunun sayesinde paylamaya balar. O ok fazlasna sahiptir, o bir yamur bulutu gibidir: Yamak zorundadr. ayet dierinin susuzluu giderilmise, ayet topran susuzluu giderilmise bu ikincildir. Eer her birey mutlulukla doluysa, kla doluysa, sessizlikle doluysa o bunu hi kimse ona sylemeden paylayor olacaktr nk paylamak o kadar byk bir keyiftir ki. Birisine onu vermek, bakasndan almaktan ok daha keyiflidir. Ancak tm yap deimelidir, insanlara fedakr olmalar sylenmemelidir. Onlar strap ierisindeler; ne yapabilirler ki? Onlar kr; ne yapabilirler ki? Onlar hayatlarn skalamlardr; ne yapabilirler ki?

33 -> 71

Onlar sadece sahip olduklar eyi verebilirler. Bu nedenle insanlar kendileriyle temasa geen herkese mutsuzluk, ac, keder, kayg veriyor. Fedakrlk budur! Hayr, ben herkesin mmkn olduunca bencil olmasn isterdim. Her aa bencildir: Kklerine su gtrr, dallarna, yapraklarna, ieklerine, meyvelerine zsuyu gtrr. Ve ieklerini atnda tandk, tanmadk; bildii, bilmedii herkese gzel kokularn yayar. O meyvelerle yklendiinde, paylar, bu meyveleri sunar. Ancak eer bu aalara fedakrlk yapmay retirsen, tm bu aalar lecektir; tpk tm insanln l olmas gibi, onlar sadece yryen cesetlerdir. Ve nereye yryorlar? En sonunda dinlenebilmek iin mezarlarna yryorlar. Hayat bir dans olmal. Ve herkesin hayat bir dans olabilir. O bir mzik olmal ve o zaman paylaabilirsin; paylamak zorunda olacaksn. Bunu sylemeye gerek yok nk bu varoluun en temel kanunlarndan birisidir: Mutluluunu ne kadar ok paylarsan, o kadar byyecektir. Ama ben bencillii retiyorum.

BR A V U K A T DEL BR S E V G L OL Matta 22'de yle denir: Onlardan biri, bir Kutsal Yasa uzman, sa'y snamak amacyla O'na unu sordu: Efendim, Kutsal Yasa'da en nemli buyruk hangisi? sa ona u karl verdi: Tanrn olan Rabbi btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla sev. te ilk ve en nemli buyruk budur, ilkine benzeyen ikinci buyruk da udur: Komunu kendin gibi sev. Kutsal Yasann tm ve peygamberlerin szleri bu iki buyrua dayanr. ki kelime sevgi ve yasa son derece nemlidir. Onlar iki tr, taban tabana zt zihni temsil eder. Yasal olan zihin asla sevgi dolu olamaz. Ve seven zihin asla yasal olamaz. Yasal tavr dindar deildir; politiktir, toplumsaldr. Ve sevginin tavr politik deildir, toplumsal deildir; bireyseldir, kiiseldir, dinidir. Musa, Manu, Marks, Mao bunlar, yasal zihinlerdir; onlar dnyaya yasa vermilerdir. sa, Krishna, Buda, Lao Tzu bunlar, sevgi insanlardr. Onlar dnyaya uyulmas gereken emirler vermemitir, onlar btnyle farkl bir bak salamlardr. Prusya'nn kral Byk Frederick ile ilgili bir yk duymutum. O yasal bir zihindi. Bir kadn gelip kocas hakknda ikyette bulunmutu. "Majesteleri, kocam bana ok kt bir ekilde davranyor" dedi. Byk Frederick, "Bu beni ilgilendirmez" dedi. Ancak kadn srar etti, "Sadece bu deil majesteleri, sizin hakknzda da kt konuuyor." Byk Frederick, "Bu seni ilgilendirmez" dedi. Yasal zihin budur. Yasal zihin her zaman yasay dnr, asla sevgiyi deil. Yasal zihin adaleti dnr ama asla efkati deil ve efkatli olmayan adalet asla adil deildir, iinde efkat olmayan bir adaletin adil olmas mmkn deildir ve adaletsiz gibi gzken bir efkat bile haksz olamaz. efkatin kendi doas adil olmaktr; adalet efkati bir glge gibi takip eder. Ancak efkat adaleti bir glge gibi takip etmez nk efkat gerek olandr. Sevgi gerek olandr. Glgen seni takip eder; sen glgeni takip etmezsin. Glge nderlik edemez, glge takip etmek zorundadr. Ve bu insanlk tarihindeki en byk tartmalardan biridir: Tanr sevgi midir, yasa mdr; Tanr adil midir, efkatli midir? Yasal zihin Tanr yasadr, adalettir der. Ancak yasal zihin Tanr'nn ne olduunu bilemez nk Tanr sevginin dier addr. Yasal zihin bu boyuta eriemez. Yasal zihin her zaman iin sorumluluu baka birisine ykar: Topluma, ekonomik yapya, tarihe. Yasal zihin iin her zaman dieri sorumludur.

34 -> 71

Sevgi kendiliinden sorumluluu alr: Sorumlu olan her zaman iin benim, sen deilsin. Bir kez sorumlu olduunu anladnda iek amaya balarsn. Yasa bir bahanedir. O zihnin bir kandrmacasdr. Bylelikle sen kendini her zaman koruyabilirsin, kendini savunabilirsin. Sevgi korunmaszdr, kanun ise savunmaya ynelik bir dzenlemedir. Birisini sevdiinde yasadan bahsetmezsin. Sevdiinde yasa kaybolur. nk sevgi nihai yasadr. Onun baka hibir kanuna ihtiyac yoktur, o kendi bana yeterlidir. Ve sevgi seni koruduunda baka hibir korunmaya ihtiya duymazsn. Yasal olma, aksi taktirde hayattaki tm gzel eyleri skalayacaksn. Bir kanun adam olma, bir k ol. Aksi taktirde kendini korumaya devam edeceksin ve sonunda korunacak hibir ey olmadn bulacaksn. Sen sadece bo bir egoyu koruyordun. Ve sen her zaman iin bo egoyu korumak iin aralar ve yollar bulabilirsin. Oscar Wilde hakknda bir hikye duymutum. Onun ilk oyunu sahnelenmiti ve tam bir fiyaskoydu, baarszlkt. Tiyatro salonundan karken arkadalar, "Nasl gitti?" diye sordu. yle dedi: "ok byk bir baaryd fakat seyirciler ok byk bir baarszlkt." Her zaman bo egoyu korumaya alan yasal zihin budur: Sadece bir sabun kp, ii bo, iinde hibir ey yok ve bolukla dolu. Ancak yasa onu korumaya devam eder. Unutma yasal hale geldiin an, hayata kanunlar araclyla bakmaya baladn an -kanun devlete ait olabilir ya da dine ait olabilir, bu fark etmez- hayata kanunlar, ahlaki kurallar, kutsal kitaplar, emirler araclyla bakmaya baladn an onu skalamaya balarsn. Kii hayatn ne olduunu tanmak iin savunmasz olmaya ihtiya duyar; kii btnyle ak, gvencesiz olmaya ihtiya duyar. Kii onu tanmak iin lebilmeye ihtiya duyar; sadece o zaman o hayat tanr. Eer lmekten korkarsan asla hayat tanmayacaksn nk korku asla tanyamaz. Eer lmden korkmazsan, onu tanmak iin lmeye hazrsan hayat, asla lmeyen sonsuz hayat tanyacaksn. Yasa zeri rtlm korkudur, sevgi korkusuzluun ifadesidir. Sevdiin zaman korku kaybolur; bunu hi gzlemledin mi? Sevdiin zaman korku yoktur. Birini seversen korku kaybolur. Ne kadar ok seversen korku o kadar kaybolur. Btnyle seversen korku mutlak ekilde yoktur. Korku sadece sen sevmediinde ortaya kar. Korku sevginin yokluudur, kanun sevginin yokluudur nk kanun temelde senin titreyen kalbinin i dnyann savunmasndan baka bir ey deildir: Korkuyorsun, kendini korumak istiyorsun. Eer bir toplum yasalara dayanyorsa srekli olarak korku iinde kalacaktr. Eer bir toplum sevgiye dayanyorsa korku kaybolur ve yasaya ihtiya yoktur. Mahkemelere ihtiya olmayacaktr; cennet ve cehenneme ihtiya olmayacaktr. Cehennem yasal bir tavrdr; tm cezalar yasal zihinden kaynaklanr. Kanun, eer yanl yaparsan cezalandrlacaksn; eer doru yaparsan dllendirileceksin der. Ve sonra szde dinler vardr; onlar eer gnah ilersen cehenneme atlacan syleyecektir. Onlarn cehennemini bir dn! Cehennem fikrini yaratan bu insanlar son derece sadist olmallar. Senin ac ekmeni mmkn klmak iin her trl dzenlemenin yapld ekilde cehennemi tasvir etmilerdir. Ve ayrca onlar cenneti de icat etmitir: Kendileri ve kendilerini takip edenler iin cennet, kendilerini takip etmeyen ve onlara inanmayanlar iin cehennem. Ancak bunlar yasac tavrlardr, suun cezalandrlmasyla ayn tavrdr. Ve cezalandrma baarsz olmutur. Su durdurulamaz, o ceza ile durdurulamamtr. O artmaya devam ediyor nk aslnda yasal zihin ve sulu zihin ayn madalyonun iki yzdr; onlar farkl deildir. Tm yasal zihinler temelde suludur ve tm sulu zihinler iyi yasal zihinlere dnebilirler; onlarn potansiyeli vardr. Onlar iki ayr dnya deildir; onlar tek bir dnyann paralardr. Su oalmaya devam eder ve yasa giderek daha ok ve daha ok karmak ve iinden klamaz hale gelmeye devam eder. nsan cezalandrmayla deimemitir, aslnda o daha ok bozulmutur. Mahkemeler onu deitirmemitir; onu daha da ok bozmutur. Ve dl kavramnn, cennetin, saygnln da herhangi bir faydas olmaz. nk cehennem korkuya dayanr ve cennet ise agzlle dayanr: Korku ve agzllk, problem bunlardr. Bunlarla insanlar nasl deitirebilirsin. Hastalk onlardr. Ve yasal zihin onlarn ila olduunu sylemeye devam eder. Btnyle farkl bir tavra ihtiya vardr, sevginin tavrna. sa dnyaya sevgi sunar. O yasay, onun tm temelini yok eder. Onun tm suu buydu; bu yzden o armha gerildi. nk o bu sulu toplumun tm temelini yok ediyordu. O bu sulu dnyann, savalarn, iddetin, saldrganln dnyasnn temel talarn btnyle yok ediyordu. O tamamyla yeni bir temel ta verdi. u birka satr mmkn olduunca derinden anlalmaldr. Onlardan biri, bir Kutsal Yasa uzman, sa'y snamak amacyla O'na unu sordu...

35 -> 71

"Onu snamak"... O, sa'y yasal bir tartmaya ekmek istedi. sa'nn hayatnda, sevginin doruklarndan yasann karanlk vadilerine inmesi iin snand pek ok durum olmutur. Ve onu snamaya alan insanlar son derece kurnazd. Sorular o ekildeydi ki ayet o btnyle ermi bir kii olmasayd, madur dm olabilirdi. Mantkta "ikilem" denen eyi verdiler: Cevabn ne olursa olsun, tuzaa deceksin. Eer bunu dersen tuzaa dersin; zddn sylersen, yine tuzaa deceksin. Mehur hikyeyi duymusundur. Nehrin kenarnda oturuyordu; kalabalk toplanmt, bir kadn getirdiler. Ona bu kadnn bir gnah ilediini sylediler: "Ne diyorsun?" Onu snadlar nk eski kutsal metinlerde bir kadn gnah ilerse, talanarak lmesi gereklidir. imdi, sa'ya iki alternatif veriyorlar. ayet kutsal metinlere uyacak olursa, o zaman "Senin sevgi ve efkat kavramn nereye gitti? Onu affedemez misin? Yani tm sevgi konumalar sadece laf m?" diye soracaklardr. O zaman yakalanacaktr. Yahut, "Onu affedin" derse; "O halde sen kutsal metinlere karsn. Ve sen insanlara, 'Ben kutsal metinleri yerine getirmek iin geldim, yok etmeye deil' diyorsun" diyeceklerdir. Bu bir ikilemdir; imdi, bunlar var olan yegne iki alternatiftir. Ancak yasal zihin, kendisinin sadece ztlklar ile dnebilmesi nedeniyle bilemeyecei, sevgi insanna ait nc bir alternatifin olduunun farknda deildir. Yasal zihin iin sadece iki alternatif mevcuttur; evet ya da hayr. O, Bono'nun po dedii nc alternatifi bilmez; evet, hayr ve nc alternatif de po'dur. O ne evettir ne de hayr; o tamamen farkldr. sa dnyada po diyen ilk kiidir. O bu terimi kullanmad, terim Bono tarafndan icat edildi; fakat o po dedi, aslnda o bunu yapt. O, kalabalktaki insanlara, "Sadece, aranzda hi gnah ilememi ve asla ilemeyi aklndan geirmemi olanlar ne ksn. Elinize ta alp bu kadn ldrmelisiniz" dedi. imdi, gnah ilememi ya da ilemeyi dnmemi tek bir kimse dahi yoktu. Gnah ilememi insanlar olabilirdi ama onlar srekli olarak onu dnyor olmallard. Aslnda, onu dnmeleri kanlmazd. Gnah ileyen insanlar onu daha az dnrler. lemeyenler srekli olarak onu dnp fanteziler kurarlar. Ve varlnn en derindeki znde dnmenin yahut eylemde bulunmann bir fark yoktur. Yava yava kalabalk kaybolmaya balad. n tarafta duran insanlar geriye doru kaybolup gittiler; toplumdaki yasa uzmanlar, ehrin ileri gelen vatandalar kaybolmaya balad. Bu adam nc bir alternatif kulland. Evet demedi, hayr demedi. "Evet, kadn ldrn ama sadece hi gnah ilememi yahut ilemeyi aklndan geirmemi olanlarnz ldrmeli" dedi. Kalabalk kayboldu ve sa kadnla yalnz kald; kadn ayaklarna kapand ve "Ben gerekten gnah iledim, ben kt bir kadnm. Beni cezalandrabilirsiniz" dedi. sa, "Ben kimim de yarglayaym? Bu seninle senin Tanr'n arasndadr. Bu seninle varolu arasndadr. Ben kimim ki araya gireyim? Eer bunun yanl olduunu fark ettiysen, bir daha yapmazsn" dedi. Bunun gibi durumlar srekli tekrar etti. nsanlarn tm abas sa'y yasal zihnin baarl olabilecei bir tartmaya ekmekti. Yasal zihinle tartamazsn; ayet tartrsan yenilgiye urayacaksndr nk tartmada yasal zihin ok iyi iler. Hangi pozisyonu alrsan al fark etmez; yenileceksin. sa yenilmez nk o asla tartmamtr. Bu onun sevgiye erimi olduunun iaretlerinden, gstergelerinden biridir. O kendi doruunda kalmtr, hi inmemitir. Onlardan biri, bir Kutsal Yasa uzman, sa'y snamak amacyla O'na unu sordu: Efendim, Kutsal Yasa'da en nemli buyruk hangisi? imdi, bu ok zor bir sorudur. Yasadaki en nemli buyruk, en temeldeki buyruk, en byk buyruk hangisidir? Bu ok zordur nk her yasa dier yasalara baldr; onlar kendi aralarnda balantldr. Temel yasay bulamazsn nk hibir yasa temel deildir. Onlar birbirlerine dayanrlar; onlar birbirlerine bamldrlar. Hindistan'da srp giden bir tartmadr bu: Hangisi temeldir; iddetsizlik mi hakikat mi? Eer hakikat ve iddetsizlik arasnda bir seim yapmak zorunda olduun bir durumdaysan doruyu sylersen iddet olacak ve eer gerei sylemezsen iddetten kanlabilecek ne yapacaksn? Doruyu syleyip iddetin devreye girmesine yardm m edeceksin? rnein bir yol ayrmnda duruyorsun ve bir grup polis geliyor. Sana, "Buradan geen bir adam grdn m? Yakalanp ldrlmesi gerekiyor, hapishaneden kat. lm cezasndan hkml" diye sorarsa. Sen adam grmtn. Evet deyip doruyu sylersin ama o zaman bu adamn lmnden sen sorumlu olacaksn. Onu grmediini syleyebilirsin yahut polise yanl yn bile gsterebilirsin; o zaman bu adam kurtulacaktr. Sen iddetten uzak kaldn ama yalanc oldun. Ne yapacaksn?

36 -> 71

Semek imknsz gibi gelir, neredeyse imknszdr. Hangi yasa daha temeldedir? sa ona u karl verdi: Tanrn olan Rabbi btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla sev. Bu po'dur: o soruyu yantlamyor bile; o baka bir eyi yantlyor. O yasal dnyaya inmiyor; o sevgi doruunda oturmaya devam ediyor. yle diyor, "lk byk buyruk udur: Tanrn btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla sev." Soru yasayla ilgilidir ve cevap ise sevgi hakkndadr. Aslnda o soruyu yantlamamtr; veya sen o soruyu yantlamtr da diyebilirsin nk bu yegne yanttr, baka herhangi bir yant yoktur. Bunun anlalmas gerekiyor. Dk dzlemdeki bir soru sadece daha yksek bir dzlemden yantlanabilir; ayn dzlemde kalarak yantlamak imknszdr. rnein, olduun yerden pek ok soru ortaya kar. Seninle ayn dzlemde bulunan birisine sorarsan seni yantlayamaz. Onun yantlar konuyla ilgiliymi gibi gzkebilir ama yle olamaz nk o da seninle ayn durumdadr. Bu bir delinin dier deliye yardmc olmas, bir krn baka bir kre yol gstermesi, akl karm birisinin dier akl kark birisinin fikirlerinin netlemesine yardm etmesi gibidir. Bundan daha ok karmaa, daha ok kafa karkl meydana gelecektir. Dnyada olan ey budur; herkes bakalarna tavsiyede bulunuyor. Hibir ey tavsiyeden ucuz deildir. Aslnda, o bedavadr, sadece isteyerek onu elde edebilirsin, herkes sana tavsiye vermeye hazrdr. Ne sen, ne de tavsiyeyi sana veren, kendilerinin de ayn dzlemde olduunu ve onlarn tavsiyelerinin basite faydas olmadn dnrsnz. Yahut o zararl dahi olabilir. Yalnzca senden daha yksek bir dzlemdeki kii daha net bir algs olan, daha derin bir berrakla sahip, daha kristallemi bir varlk sana bir yardmda bulunabilir. Sadece bu trden bir kii senin sorunu yantlayabilir. Olas diyalog mevcuttur: Birincisi iki cahil kiinin konumasdr. Pek ok konuma olur ama ondan hibir ey kmaz, o sadece uydurmacadr. Onlar konuur ama syledikleri eyi kastetmiyorlardr, hatta neden bahsettiklerini dahi bilmiyorlardr; o sadece bir megaledir, meguliyet iyi hissettirir. Onlar mekanik eyler gibi, iki bilgisayar gibi konuuyordur. Sonra, iki aydnlanm kiinin konuma olasl vardr. Onlar konumaz; onlarn konumasna gerek yoktur. Paylam sessizdir; onlar birbirlerini szckler olmadan anlarlar. Cahil insanlar konuuyor, ok fazla sz ve hi anlay yok. ki aydnlanm insan buluuyor; hi sz yok, sadece anlay var. Birinci durum her gn dnyann her tarafnda gerekleir. kinci durum ok ender gerekleir; binlerce ve binlerce ylda bir. ki aydnlanm insann bulumas ok nadirdir. nc bir olaslk mevcuttur: Bir aydnlanm insan aydnlanmam bir insanla konuuyor. O zaman iki dzlem vardr: Birincisi yeryznde, dieri gkyznde; birisi kanyla ilerliyor, dieri ise uakla uuyor. Yeryzndeki insan bir ey sorar ve gkyzndeki insan ise baka bir eyi yantlar. Ancak bu yegne yoldur, bu yeryzndeki insana yardm edebilmenin yegne yoludur. Kutsal Yasa uzman yasa hakknda sordu. Dedi ki: Efendim, Kutsal Yasa'da en nemli buyruk hangisi? O sevgi hakknda sormuyor. sa onu sevgiye doru ekmeye alyor; o tm balam deitirmitir. Bir kez sa'nn ellerine getiinde, seni bilmediin boyutlara, bilinmeyenin iine, bilinemeyenin iine gtrecektir. sa ona u karl verdi: Tanrn olan Rabbi btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla sev. "Btn yreinle" demek tm hislerinle anlamna gelir. Dua ile dolu olmak budur. Tm hislerin bir arada olduunda, tek bir btnn ierisinde kaynatnda o duadr. Dua ile dolu olmak bilinmeyen iin atan yreinin tmdr; derin bir arzuyla bilinmeyen iin duyduun derin araytr. Kalbinin her at buna adanmtr. "Btn aklnla"meditasyonun anlam budur; tm dncelerin btn hale gelmitir. Tm dncelerin bir btn hale geldiinde dnme kaybolur; duygularn bir btn hale geldiinde hissetme kaybolur. Duygularn ok sayda olduunda ar duygusalsndr. Duygularn btnletiinde, tm ar duygusallklar kaybolur; sen yrekle dolusundur ama hibir duygusallk olmakszn. Dua ile dolu olmak ar duygusallk deildir. Dua ile dolu olmak duygularn ylesine bir ahenk ierisinde olmas, duygularn ylesine tam bir ekilde btnlemesidir ki onlarn nitelii o an deiir. Tpk suyu stman gibidir, o giderek snr, snr, giderek scaklar ve scaklar; doksan dokuz dereceye kadar o hl sudur. Sonra yznc derece noktas gelir ve birden bir dnm olur. Su artk su deildir, o buharlamaya balar; nitelik bir anda deiir. Suyun aaya doru akma nitelii vardr; o buharlatnda, buharn yukarya doru akma nitelii vardr. Boyut deimitir. Duygularnla, ok fazla sayda duyguyla yaadnda sen sadece bir karmaasndr, bir tmarhanesindir. Tm duygular kaynatnda, bir dnm an gelir. Hepsi bir btn olduunda, sen yz derece noktasnda, buharlama noktasndasndr. Birden duygularn eski doas kaybolur, eski,

37 -> 71

aa doru akan nitelik artk yoktur. Buhar gibi ge doru buharlamaya balarsn. Dua ile dolu olmak denen ey budur. Ve ayn ey senin tm dncelerin bir olduunda da gerekleir; dnce durur. Dnceler ok sayda olduunda dnmek mmkndr; dnceler birletiinde, o zaman dncelerin bu bir olmas hali neredeyse dncesiz olmakla eanlaml hale gelir. Tek bir dnce olmas demek hibir dnce yok demektir nk bir tanesi tek bana var olamaz. Bir tane sadece ok ile var olabilir, bir tane sadece kalabalkta var olabilir. Kalabalk kaybolduunda, tek olan da kaybolur ve bir dncesiz olma hali gelir. Bu yzden sa bu kk cmleye, dinin tmn sktrmtr. Tanrn olan Rabbi btn yreinle sev; dua tamamen budur. Btn aklnla; meditasyon tamamen budur. Btn cannla... Can dncenin ve duygunun almasdr. Can duann ve meditasyonun tesidir. Can senin doandr; o senin iindeki akn bilintir. Kendine bir gen olarak bak; alt ksmda duygu ve dnce vardr. Ama sen imdiye kadar sadece bu ikisini; duygu ve dnceyi tecrbe etmisindir; ncy bilmiyorsun. ncs sadece duygunun duaya dnmesi ve yukarya doru ynelmesi ve dncenin meditasyon haline gelmesi ve yukar doru ynelmesiyle bilinebilir. O zaman dua ve meditasyon bir noktada buluur; bu nokta candr. Bir yerde kalbin ve zihnin buluur; bu sensin, bu tesidir. sa'nn can dedii ey budur. te ilk ve en nemli buyruk budur. imdi, o kanun adamnn dilini kullanyor. O sylemek istedii her eyi syledi; artk kanun adamnn diline sra gelmitir. lk cmle sa'nn dzlemine aittir; ikinci cmle kanun adamnn dzlemine aittir. Ve sa ikisinin arasnda bir kpr yaratmaya almtr. te ilk ve en nemli buyruk budur. Sevgi ilk ve en byk buyruktur. Aslnda sevgi bir buyruk dahi deildir nk sevmek iin sana emir verilemez; sana sevmek iin buyruk verilemez, kuvvet uygulanamaz. Sevgiyi kontrol edemez ve ynetemezsin. Sevgi senden daha byktr, senden daha yksektir; onu nasl kontrol edebilirsin? Ve ayet sana sevmen iin buyruk verilirse, birisi orduda yapld ekliyle, "Saa dn! Sola dn!" gibi "Sev!" derse ne yapabilirsin? "Saa dn!" tamamdr, "Sola dn" tamamdr ama "Sev?" Nereye dneceini, nereye gideceini bilmezsin. Yolu bilmiyorsun, o emredilemez. Evet, rol yapabilirsin; yapyormu gibi yapabilirsin. Bu dnyada olan ey budur. Bu gezegende gereklemi olan en byk lanet sevginin dayatlm olmasdr. ocukluktan itibaren sanki sevgi retilebilirmi gibi retilmitir: "Anneni sev, baban sev, kardelerini sev." unu sev, bunu sev. Ve ocuk denemeye balar. nk ocuk sevginin eyleme dklemeyeceini nereden bilebilir. O bir olutur. Onu dayatamazsn. Sevgiyi skalyorsun nk ar aba sarf ediyorsun. Ve herkes sevgi aray iindedir; ona Tanr diyebilirsin, ona baka bir ey diyebilirsin ama derinde sen sevgi aray ierisindesin. Ancak sen yapamaz hale geldin; abalamadn iin deil, ok fazla abaladn iin. Sevgi bir olutur; o emredilemez. Sevmen emredildii iin senin sevgin en bandan itibaren sahte hale gelmitir, kaynanda zehirlenmitir. Asla bir ocua syleme asla bu gnah ileme asla bir ocua "Anneni sev" deme. ocuu sev ve brak sevgi gereklesin. "Annen olduum ya da baban olduum iin beni sev. Beni sev" deme. Bunu bir buyrua dntrme; aksi taktirde ocuun ebediyete kadar onu skalayacaktr. Sadece ocuu sev ve sevecen bir evrede bir gn anszn akort kendiliinden gerekleir. Ahenk senin varlnn en derindeki organnda bulunur. Bir ey balar; bir melodi, bir ahenk ortaya kar ve o zaman bilirsin ki bu senin doandr. Ancak o zaman sen asla onu yapmaya almazsn; o zaman basite rahatlarsn ve onun olmasna izin verirsin. lkine benzeyen ikinci buyruk da udur. Komunu kendin gibi sev. lki Tanr'y sevdir. "Tanr" btn, Tao, Brahma demektir. Tanr ok iyi bir szck deildir, Tao btn olan, tam olan, varolu ok daha iyidir: Varoluu sev. Bu ilk, bu en temel olandr. lkine benzeyen ikinci buyruk da udur: Komunu kendin gibi sev. ...nk ayet onu oktan bulmadysan Tanr'y bulmak zordur ve Tanr'y sevmek zordur. Bilinmeyen bir eyi, Tanr'y nasl sevebileceksin. Tanmadn nasl sevebilirsin. Bir kprye

38 -> 71

ihtiyacn var, bir tankla ihtiyacn var, Tanr'y nasl sevebilirsin. Bu sama gelir; o samadr. Bu yzden ikinci buyruk gelir. lkine benzeyen ikinci buyruk da udur: Komunu kendin gibi sev. Bir yk okuyordum houma gitti. Bilgili bir adam Haham Abraham'a sormutu, "Sizin insanlara gizemli ilalar verdiiniz ve ilalarnzn etkili olduu syleniyor. Bana Tanr korkusu edineceim bir tane verin." "Tanr korkusu iin herhangi bir ila bilmiyorum ama eer istersen sana Tanr sevgisi iin bir tane verebilirim" dedi haham. "Bu daha da iyi!" diye haykrd bilge kii. "Bana bir tane verin." "O, kiinin kendi dostlarna olan sevgisidir" diye yantlad haham. Eer gerekten Tanr'y sevmek istersen, insan dostlarn severek balamak zorundasn nk onlar sana en yakn olanlardr. Ve yava yava sevginin halkalar genilemeye devam edebilir. Sevgi durgun bir gle atlan ta gibidir: Halkalar oluur ve sonra onlar en uzak kylara yaylmaya balar. Ancak ilk olarak tan gle demesi vardr; tan yaknnda halkalar ortaya kar ve sonra ok ok uzaklara yaylrlar. ncelikle sana benzer olanlar sevmen gerekecek. nk onlar tanyorsun nk en azndan belli bir tanklk hissine, belli bir yuvada olma hissine onlarla sahip olabilirsin. O zaman sevgi genilemeye devam edebilir. Sonra hayvanlar sevebilirsin, sonra aalar sevebilirsin, sonra kayalar sevebilirsin ve ancak ondan sonra varoluu olduu ekliyle kabul edebilirsin, daha ncesinde deil. Bu nedenle ayet insanlar sevebilirsen, ilk adm atmsndr. Ancak bu zavall dnyada tam tersi gereklemektedir; insanlar Tanr'y sever ve insanlar ldrr. Aslnda onlar Tanr'y o kadar ok sevdikleri iin ldrmek zorunda olduklarn sylerler. Hristiyanlar Mslmanlar ldrr, Mslmanlar Hristiyanlar, ldrr, Hindular Mslmanlar ldrr, Mslmanlar Hindular ldrr, nk hepsi Tanr'y seviyordur. Tanr adna insanlar ldrrler. Onlarn tanrlar sahtedir. nk ayet senin tanrlarn hakiki ise, ayet sen Tanrsalln ne olduunu gerekten bilirsen, ayet birazck da olsa fark ettiysen, Tanrsalln ne olduunu bir an dahi anlamsan insanlar seveceksin. Hayvanlar seveceksin, aalar seveceksin, talar seveceksin. Seveceksin! Sevgi senin doal bir olu halin olacaktr. Ve ayet insanlar sevemezsen kendini kandrma; hibir ibadethane sana yardm edemeyecektir. Tanr'ya hayr diyebilirsin ama asla insanlara syleme nk insanlara hayr dersen yol kapanmtr; o zaman tanrsalla asla ulaamayacaksn. Kiliseye, tapnaa hayr de. Bunda bir sorun yok. Ancak asla sevgiye hayr deme nk gerek tapnak odur. Tm dier tapnaklar sadece sahte paralar, sahte imajlardr, hakiki deildir. Sadece tek bir hakiki tapnak vardr ve o da sevgi tapnadr. Sevgiye asla hayr deme. Tanrsall bulacaksn; o fazla gizli kalamaz. sa, Komunu kendin gibi sev, ikinci buyruktur der. nk aslnda tm insanlk, pek ok yzyle ve pek ok ekliyle sensin. Gremiyor musun; komun senden bakas deil, baka bir ekilde ve biimdeki senin kendi varlndr. Dnyadaki pek ok nehir renklerle isimlendirilmitir. in'de Yeil Nehri'miz vardr; Gney Afrika'da bir yerlerde Krmz Nehir vardr. ABD'de duyduuma gre Beyaz Nehir, Yeil Nehir var. Bir nehrin kendi bana bir rengi yoktur, su renksizdir, ancak nehir iinden getii blgenin, kydaki allklarn rengini alr. Eer lden geerse elbette deiik bir renk alr; eer ormann iinden geerse orman fundalklar, yeillikler yansr, deiik bir rengi olur. Eer o amurun sar olduu bir blgeden geerse, sar olur. Ancak hibir nehrin herhangi bir rengi yoktur. Ve her nehir, ister beyaz, ister sar, yahut yeil densin doal olarak kendi kaderine, sonuna eriir ve okyanusa dklr ve okyanus gibi olur. Senin farkllklarn blgen yzndendir. Blgen nedeniyle renklerin farkl. Ancak senin varlnn en zndeki nitelik renksizdir; o ayndr. Birisi siyahtr, birisi beyazdr; birisiyse tam ortadadr, bir Hintlidir; bir dieri sardr, bir inlidir. Pek ok renk. Fakat unutma ki bunlar senin iinden getiin bedene ait blgenin renkleridir. Onlar senin renklerin deil; sen renksizsin. Sen beden deilsin; ne zihinsin, ne de yreksin. Zihnin deiir nk o baka ekillerde artlandrlmtr; bedenin farkl nk o farkl blgelerin iinden, farkl bir soydan geliyor ama sen farkl deilsin. sa der ki: Komunu kendin gibi sev. Kendini sevdiin gibi, komunu da sev. Ve Hristiyanlarn btnyle unutmu olduu ok temel bir ey vardr. sa "Kendini sev" diyor. Kendini sevmediin

39 -> 71

srece komunu sevemezsin. Tm szde Hristiyanlk sana kendine kar nefreti, kendini ktlemeyi retiyor. Kendini sev nk sen Tanrsalla en yakn olansn. lk halkann ortaya kaca yer oradadr. Kendini sev! z-sevgi en kkte olan eydir; eer dindar olmak istersen z-sevgi temeldir. Ve szde dinler sana srekli olarak z-nefreti retiyor: "Kendini lanetle, sen bir gnahkrsn, sulusun, usun-busun; sen deersizsin." Sen bir gnahkr deilsin. Onlar seni byle yapt. Sen sulu deilsin; onlar sana hayatn yanl yorumlarn verdiler. Kendini kabul et ve kendini sev. Sadece o zaman komunu sevebilirsin, aksi taktirde hibir olaslk yok. ayet kendini sevmezsen nasl baka bir varl seveceksin? Ben sana z-sevgiyi retiyorum. En azndan unu yap: Eer baka hibir ey yapamyorsan kendini sev. Ve senin z-sevginin ierisinden, yava yava greceksin ki sevgi akmaya balyor; o geniliyor; o komulara ulayor. Bugnk en byk problem udur ki, sen kendinden nefret ediyorsun ve baka birisini sevmeye alyorsun. Bu imknszdr. Ve dieri de kendisinden nefret ediyor ve seni sevmek istiyor. Sevgi dersi nce kendi iinde renilmelidir. Freud'a ve dier psikanalizcilere sorarsan, onlar ok temel bir eyi kefetmilerdir. Onlar ocuun ilk nce otoerotik, mastrbasyoncu olduunu; ocuun kendisine k olduunu sylerler. Sonra ocuk homoseksel olur: Olanlar olanlar sever ve olanlarla oynamak isterler; kzlar kzlarla oynamak isterler ve dierleriyle karmak istemezler. Ve sonra heteroseksellik ortaya kar: Olan kzla karmak ve k olmak ister; bir kz bir olanla bulumak ve k olmak ister. lk nce otoerotik, sonra homoerotik ve en sonunda heteroerotik: Seks byle bir eydir. Ayn ey sevgi iin de geerlidir. nce kendini seversin. Sonra komunu seversin, dier insanlar seversin. Ve sonra tesine geer ve varoluu seversin. Ancak temel sensin. Bu nedenle kendini lanetleme. Kabul et. lahi olan seni mesken tuttu. Varolu senden bir ibadethane yapt; ilahi olan senin iinde yayor. Sen kendini reddedersen, bulabilecein Tanrsalla en yakn eyi reddediyorsun. Eer en yakndakini reddedersen, en uzaktakini sevmen imknszdr. sa "Komunu kendin gibi sev" dediinde iki ey sylemektedir: lki kendini sev ki bu sayede komunu da sevebilesin. Kutsal Yasa'nn tm ve peygamberlerin szleri bu iki buyrua dayanr. Aslnda o tek bir buyruktur: Sev. Sevgi ilk ve tek kanundur. ayet sevgiyi anladysan, her eyi anlamsndr. ayet sevgiyi anlamadysan, pek ok ey bilebilirsin ama tm bu bilgi basite kokumutur. Onu p kovasna at ve unut gitsin. En batan yeniden bala. Yeniden bir ocuk ol ve kendini yeniden sevmeye bala. Grebildiim kadaryla senin glnde hi halka yok. lk sevgi ta onun iine dmemi. Bir Danimarka hikyesi duydum. Onu aklnda tut, bilincinde yer etmesine izin ver. Hikye eski bir ahrn kirilerinde asl yaayan bir rmcek hakknda. Bir gn kendisini uzun bir iple aaya, sineklerin bolca bulunduu ve onlar yakalamann ok daha kolay olduu alt taraftaki bir kirie sarktt. Daha alak olan bu seviyede srekli olarak yaamaya karar verdi ve kendisine orada konforlu bir a rd. Ancak bir gn gelmi olduu ipliin, yukardaki karanla doru gerilmi olarak durduunu fark etti. "Artk buna ihtiyacm yok" dedi. "Sadece yoluma mani oluyor." Onu kopard ve onunla birlikte bu destee ihtiyac olan tm a yok etti. Bu insann da hikyesidir. Seni de nihai olana, en yksek olana bir ip balar; ona Tao, varolu, Tanrsallk de. Oradan aaya indiini btnyle unutmu durumdasn. Sen btnden geldin ve ona geri dnmek zorundasn. Her ey orijinal kaynana dner; bu byle olmaldr. O zaman ember tamamlanr ve kii tatmin olur. Ve hatta bu rmcek gibi; seni en yksek olana balayan ipin yolunu kestiini hissedebilirsin. Pek ok kez onun yznden belli eyleri yapamazsn; yeniden ve yeniden o nne kar. stediin ekilde iddet dolu olamazsn; istediin gibi saldrgan olamazsn; istediin gibi nefret edemezsin. Bu balant yeniden ve yeniden nne kar. Bazen bu rmcek gibi hissedebilirsin: Onu kesip, kopartp yolunu temizlemek... Nietzsche'nin syledii ey budur: Tanr lmtr. O, hatt kopartmtr. Ancak hemen sonra Nietzsche delirmitir. "Tanr lmtr" dedii an delirdi, nk o zaman sen tm yaamn orijinal kaynan kopartmsndr. O zaman sen yaamsal olan, gerekli olan bir eyden mahrum kalmsndr. O zaman sen bir eyi skalarsn ve onun senin yaamnn temeli olduunu btnyle unutmusundur. rmcek ipi kopartt ve bununla destek iin ihtiya duyduu tm an yok etti. Nerede olursan ol, en karanlk gecende varolutan bir k demeti hl sana baldr, senin hayatn

40 -> 71

budur; sen bu ekilde canl olursun. Bu ipi bul nk o seni eve geri gtrecek olan yoldur. 5 Haziran 1910'da O. Henry lyordu. Karan,k oluyordu Arkadalar onun etrafndayd. Birden gzlerini at ve "klar an eve karanlkta gitmek istemiyorum" dedi. Ik ald; gzlerini kapatt, glmsedi ve yok oldu. Seni balayan iplik, seni canl klan tek bir k huzmesi eve giden yoldur. Ne kadar uzaa gidersen git sen yine de varolua balsn; aksi taktirde bu mmkn olmazd. Sen unutmu olabilirsin ama varolu seni unutmamtr ve nemli olan ey de budur. Onu ara ve sa'nn bahsettii buyrua geleceksin. Eer ararsan seni varolua balayann sevgi olduunu, bilgi olmadn bileceksin. Zenginlik deil, iktidar deil, n deil; seni varolua balayan ey sevgidir. Ve sen sevdiin zaman muazzam dzeyde mutlusundur nk daha ok ve daha da ok hayat sende mevcut hale gelir. sa ya da Buda'nn her ikisi de balars gibidir. Balars gider ve vadide gzel iekler bulur. Geri dner, arkadalarnn yaknnda ieklerle dolu bir vadi bulduunu onlara sylemek iin bir mutluluk dans eder. "Gel, beni takip et." Bir sa yaamn orijinal kaynan gzel ieklerin, sonsuzluk ieklerinin vadisini bulmu olan bir balansdr. O gelir ve sana u mesaj vermek iin senin yannda dans eder: "Gel beni takip et." ayet anlamaya alrsan ve iinde ararsan varlnn iindeki en nemli, en gerekli eyin sevgi olduunu bulacaksn. Ondan mahrum kalma. Onun bymesine yardm et. Bylece o byk bir aa haline gelebilir; bylelikle cennet kular senin iinde barnabilir. Bylelikle senin sevginin iinde yoldaki yorgun seyyahlar dinlenebilir; bu sayede sevgini paylaabilirsin; bylelikle sen de bir balars haline gelebilirsin. Sarho edici mutluluunun iinde bulmu olduun eyi insanlarla paylaabilirsin.

SU VE CEZA lm cezas, insann insana olan zulmnn kk drc kantdr. Bu, insann hl barbarlk anda yaadn gsterir. Medeniyet hl bir fikir olarak kalr; o henz bir gereklik olmamtr. lm cezas gibi ahmaka bir eyin pek ok medeniyette, kltrde, ulusta kullanlmaya devam edilmi olmasn anlamak iin her adan bakmak zorunda kalacaksn. Baz lkelerde braklm olmasna ramen yeniden balanmtr. Ondan vazgeen dier baz lkelerde onun yerine, lm cezasnn kendisinden daha da kt olan mr boyu hapis cezas konulmutur. Elli yl, altm yl boyunca yava yava lmektense tek bir anda lmek ok daha iyidir. lm cezasn mr boyu hapse evirmek medeniyete doru gitmek deildir. O hl barbarln, insanlk d karanln, bilinsizliin derinine inmektir. Anlalmas gereken ilk ey lm cezasnn gerekte bir ceza olmaddr. Eer sen hayat bir dl olarak veremiyorsan, lm bir ceza olarak veremezsin. Bu basit bir mantktr. Bununla ilgili iki tane fikir olamaz. ayet sen insanlara yaam veremezsen onlarn hayatn alma hakkna nereden sahip oluyorsun? Bir hikye aklma geldi: Bir kalede gizlenmi olan bir hazineyi iki hrsz bulmutu. Pek ok kez insanlar kaleye gizlice girip onu almay denemilerdi ve yakalanmlard. Ama bu hrszlar bir ekilde baarmlard. Hazine ok bykt ve ikisinden biri onu blmek istemediini fark etti. Bunun bir yolu dierini ldrmekti ama onu ldrrse yakalanabilirdi. Herhangi bir risk alamazd nk artk tm hazine onun ellerindeydi. Bunu ok kurnaz bir ekilde baard. Ortadan kayboldu ve kendisinin ldrldyle ilgili bir sylenti yayd. Ve arkadan katil gsterecek kantlar brakt. Arkada tm kantlarla birlikte yakaland: ki kurunu eksik olan tabancas ve tabancann zerindeki parmak izleri. zerinde ismi yazlan bir mendil su mahallinde bulunmutu... Masum olduunu kantlayamad, bunun bir yolu yoktu. Her ey onun karsndayd ve ona lm cezas verildi. O arkadan ldrmediini biliyordu; o tm bu eyin bir kurmaca olduunu biliyordu. Arkada l deildi; bu sadece tm hazineyi kendisine saklamak iin bir hileydi. Ancak adam cezas uygulanmadan nce hapisten kat. Ve on iki yl sonra kimliini deitirmi ve saygdeer bir politikac haline gelmi olan dier adamn ldn duyduu zaman yetkililere bavurdu. Mahkemeye ayn yargt "On iki yl nce lm cezasna arptrdnz kiiyim ama katm. Ve tamamyla masumdum ama kantm yoktu" dedi.

41 -> 71

Aslnda masumiyetin asla herhangi bir kant yoktur. Kantlar su iin ya da sua kar vardr. Ama masumiyetin kant yoktur. "ldrm olduum iin bana on iki yl nce ceza verdiiniz adam yeni ld; bu o adamn ta kendisi. Dolaysyla onu on iki yl nce ldrm olamam. lediim tek su hapishaneden kamakt ama ona su diyebilir misiniz? Masum bir adam lm cezasna arptrdnzda sulu kimdir, siz mi ben mi?" yknn pek ok anlam vardr. Adam, "lm cezasna arptrlsaydm ve kamam olsaydm ve suum infaz edilseydi dava u an nasl olurdu? ldrlm olduu zannedilen adamn yaad ortaya ksayd, hayatm geri verebilecek miydiniz? Eer hayatm bana geri veremezseniz onu benden alma hakkna nereden sahip oluyorsunuz?" demitir. Sylendiine gre yarg istifa etmi, adamdan zr dilemi ve yle demi, "Hayatmda belki de pek ok su ilemiimdir." Dnyann her tarafnda susuzluunu kantlayana kadar sulu olduun bir gerektir. Bu tm insani ideallere, demokrasiye, zgrle, bireyin haklarna, saygya kardr; bu hepsine kardr. Kanun sulu olduun kantlanana kadar masum olduunu syler. Bu szcklere dkldnde byledir ama gerekte durum tam zdddr. nsan srekli olarak bir ey syleyip durur ve onun tam zddn yapmaya devam eder. O medeniyetten, kltrden bahseder, o medeni deildir, kltrl deildir. lm cezas yeterli kanttr. Barbar bir toplumun kanunu budur: Gze gz ve die di. Eer birisi senin elini keserse o zaman barbar bir toplumda onun ellerinin de kesilmesi gerektii basit bir kanundur. Ayn ey asrlar boyunca srdrlmtr ve lm cezas da tam olarak ayn kanundur: "Gze gz, die di. Eer bir insann birisini ldrd dnlrse, o ldrlmelidir." Ancak bu garip: Eer birisini ldrmek bir susa, o zaman ayn suu ileyerek bu suu toplumdan nasl yok edeceksin? ldrlm bir tane adam vard; imdi ldrlm iki adam var. Ve bu adamn o adam ldrd tam olarak kesin deildir. nk bir cinayeti kantlamak kolay bir ey deildir. ayet cinayet yanlsa o zaman onun birey tarafndan ya da toplum ve onun mahkemeleri tarafndan ilenmi olmas bir ey fark ettirmez. ldrmek kesinlikle bir sutur. lm cezas toplum tarafndan aresiz olan tek bir bireye kar ilenmi bir sutur. Onu bir ceza olarak adlandramam, o bir sutur. Ve onun neden ilendiini anlayabilirsin: O bir intikam alma yntemidir. Toplum, kii kurallara uymad iin intikam alyor. Toplum onu ldrmeye hazrdr. Ama hi kimse birisinin bir cinayet ilemesinin o kiinin psikolojik olarak hasta olduunun gstergesi olduunu umursamaz. Onu hapse atmak ya da cezasn infaz etmektense fiziksel, psikolojik, ruhsal olarak baklaca bir yere gndermek gereklidir. O, hastadr; o toplumun tm efkatine ihtiya duyar, ceza vermek sz konusu deildir. Evet doru; bir insan ldrlmtr. Ancak bununla ilgili bir ey yapamayz. Adam ldren kiiyi ldrerek dierinin hayata geri dneceini mi zannediyorsun? Bu mmkn olsayd bu katilin ortadan kaldrlmasna sonuna kadar destek olurdum o toplumun bir paras olmay hak etmiyor ve dieri canlanmaldr. Ama bu olmaz. Dieri sonsuza dek gitmitir; onu canlandrmann bir yolu yoktur. Evet, bir ey yapabilirsin, bu adam da ldrebilirsin. Sen kan kanla, amuru amurla temizlemeye alyorsun. Pek ok durumda tarihte neler olduunun farknda deilsin. yzyl nce pek ok kltrde deli adamn rol yapt zannedilirdi. Pek ok baka kltrde onun ruhlar tarafndan ele geirildii dnlrd. Dier baz kltrlerde onun deli olduunu ama cezalandrlarak tedavi edilebileceini zannederler. Bunlar delirmi insanlarn nasl ele alndyla ilgili yntemdi. Onlar dvlerek tedavi edilirdi garip tedavi ve kanlar alnrd. Artk kan nakli yapyorsun; onlar tam tersini yapyorlard: ok fazla enerjisi olduu dnld iin kiinin kan alnyordu. Doal olarak kiiden kan alndnda zayf hale gelir, zayf hale dme belirtileri gsterir ve ok fazla kan alndnda deliliinin iyiletiini zannediyorlard. nsanlar dvdnde doal olarak, arada bir onlarn duyularnn geri geldii olur. Bu neredeyse birisi uykudayken onu dvmeye balaman ve uyanmas gibidir. Delirmi bir adam bilinli zihninin dna dmtr; eer onu serte dversen arada bir de olsa bilincine uyanmas gerekleebilir. Bu dvmenin doru tedavi olduunun kant olmutu. O sadece arada bir gerekleirdi; vakalarn yzde doksan dokuzunda gereksiz yere eziyet edilirdi. Ancak bu tek istisna kural haline gelmiti. Delilerin ruhlar, hayaletler tarafndan ele geirildii dnlrd; o zamanda fikir onlar dvmek

42 -> 71

ynndeydi nk eer onlar hayaletler tarafndan ele geirildilerse dvmek sadece kiiyi deil hayaleti etkileyecekti. Sen kiinin bedenini dvmyorsun, gerekte kiiye sahip olmu hayaleti dvyorsun ve hayaleti dvdn iin de o kaacaktr. Ve arada bir kii duyularna geri gelirdi. Ama sadece arada bir, yzde birden daha az, daha ok deil. Delirmi insanlar tedavi etmekle nl bir yere gitmitim. Yzlerce deli insan buraya getirilmiti. O, nehrin kysndaki bir tapnakt ve tapnan rahibi en azndan birka yz hayattr bir kasap olmalyd. O bir kasap gibi gzkyordu ve herkesi bir gzel dvyordu. Bu deli insanlar zincirlenmiti, bir gzel dvlyordu, yiyecek yoktu ve ok gl mshil veriliyordu. Ve arada bir, bir kiinin duyularna geri dndn grmtm. Birka gn yiyecek olmadan gl mshil vermek i sistemini arndrmt. Dvlmek ona biraz bilin getirmiti. Yiyeceksiz, a: A bir adam delilii kaldramaz nk bedeni ok byk bir eziyet altndadr. Delirmek iin yaam koullarnda az da olsa konfora ihtiyacn vardr. Grebilirsin: Bir toplum ne kadar rahatsa, daha lks ise, zengin bir kltrse o kadar ok insan delirir. Bir toplum daha yoksulsa asa, alk ekiyorsa daha az insan delirir. Delilik her eyden nce bir zihne ihtiya duyar. Fakat a bir insann zihin iin hibir besini yoktur. O yeterince beslenmez, bu nedenle onun zihni delirmek iin uygun durumda deildir. Bunun iin zihnin hayatta kalmaktan daha ok enerjiye ihtiyac vardr. Delilik zengin insann hastaldr. Yoksul onun bedelini deyemez. Bu yzden birisini a braktnda ve ona mshil verdiinde bu onun i sistemini temizler, onu ylesine a hale getirir ki o, bedenine odaklanm hale gelir. O zihni unutur, ilk kaygland ey bedeni olur. O artk zihinle ilgilenmez ve o zihnin oyunudur. Delilik bir zihin oyunudur. Sonuta, bu tapnakta arada bir birisinin iyiletiini grmtm ama iyileen bu yzde bir her tarafta sylentinin yaylmasna sebep olmu ve yzlerce insan buraya gtrlmt. Tapnak ok zenginlemiti. Oraya pek ok kez grmek iin gitmitim ancak sadece bir tane tedavi olmu adam grdm; dierleri evlerine, sadece dvlm, a halde; hatta daha hasta ve zayf dnmlerdi. O rahibin tedavisi yznden pek ou lmt. Ancak Hindistan'da eer tedavi bir tapnakta, kutsal bir yerde bir rahip tarafndan verildiyse, lsen de bu bir su deildir. Aslnda kutsal bir yerde ldn iin ansl olduun dnlr. Daha yksek bir bilin dzeyinde yeniden doacaksn. Bu nedenle onun bir su olduu dnlmez. Ve rahipler dnyann her tarafnda ayn ekilde delileri asrlardr tedavi ediyorlar. Artk, delirmi insanlarn bu ekilde tedavi edilemeyeceini biliyoruz. Delirmi insanlar hapsedilir, hcrelerde izole edilir. Bu dnyann her yerinde hl oluyor. nk baka ne yaplabileceini bilmiyoruz. Cahilliimizi gizlemek iin delirmi insanlar hapsediyoruz ve bylelikle onlar unutabiliyoruz. En azndan onlarn var olduu gereini gz ard edebiliyoruz. Kasabamda arkadalarmdan birisinin amcas deliydi. Onlar zengin insanlard. Onlarn evine sklkla giderdim ama ben bile, bu arkadamn amcalarndan birisinin yllar boyunca yeraltndaki bodrumda zincirlenmi olarak tutulduunu fark etmemitim. "Niin?" diye sordum. "O deli. Sadece iki yol vard: Ya onu evimizde, zincirlenmi halde tutacaktk... Ve elbette onu evin st katnda zincirleyemezdik. Aksi taktirde ziyarete gelen insanlarn hepsi endielenecek ve kayglanacaklard. Ve onun ocuklar ve kars babalarn, kocasn bu halde grecekti... Bu ok kt olurdu. Onu hapsetmek ailemizin nne yakmayacakt, bu yzden biz de bir yol bulduk. Onu yer altna hapsettik. Yiyecei bir hizmeti tarafndan gtrlyor; onun dnda hi kimse onu grmyor, kimse onunla karlamyor. "Onunla tanmak istiyorum" diye arkadam ikna ettim. "Ama seninle gelemem, o tehlikeli bir adam, o deli. Zincirlenmi bile olsa, her eyi yapabilir" dedi. "En kt ihtimalle beni ldrebilir. Sen sadece benim arkamda dur, bylelikle ben lrsem sen kaabilirsin, ama ben gitmek istiyorum." Israr ettiim iin amcasnn yiyeceini salayan hizmetiden anahtar almay baard. Otuz yldr hizmeti dnda onunla buluan, d dnyadan gelen ilk insandm. Ve bu adam bir zamanlar delirmi olabilir bilemiyorum ama o artk deli deildi. Ancak hi kimse onu dinlemeye hazr deildi nk

43 -> 71

tm deliler "Biz deli deiliz" der. Bu nedenle o ne zaman hizmetiye "Aileme syle ben deli deilim" dese hizmeti sadece glerdi. En sonunda hizmeti bile aileye syledi ama hi kimse bunu dikkate almad. Adam grdmde yanna oturdum ve onunla konutum. O dnyadaki herhangi bir insan kadar akllyd; belki de biraz daha akllyd nk bana bir ey syledi: "Otuz yldr burada olmak ok muazzam bir tecrbeydi. Aslnda sizin lgn dnyanzn dnda olduum iin ansl hissediyorum. Onlar benim deli olduumu dnyor brak yle zannetsinler, bunun bir zarar yok ama aslnda sizin lgn dnyanzn dnda olduum iin anslym. Ne dyorsun?" "Kesinlikle haklsn. Dardaki dnya otuz yl nce sen terk ettiinden beri ok lgn. Otuz ylda her eyde byk gelimeler oldu; delilikte de. nsanlara deli olmadn syleyip durmaktan vazgemelisin. Yoksa seni dar karabilirler. Sen son derece gzel bir hayat yayorsun etrafta yryebilecein kadar yeterli alan var... " "Burada yapabildiim tek egzersiz bu: Yrmek" dedi. Ona vipassana retmeye baladm. "Bir Buda olmak iin ylesine mkemmel bir durumdasn ki: Endie yok, rahatsz edecek bir ey yok, kayg yok. Sen gerekten kutsanmsn" dedim. Ve onu lmeden nce son kez grdmde yznden, gzlerinden onun ayn kii olmadn; tam bir dnm yaadn, bir bakalamn onun bana geldiini grebildim. Delirmi insanlarn meditasyon yntemlerine ihtiyalar vardr bylelikle onlar deliliklerinin dna kabilirler. Sulularn psikolojik yardma, ruhsal destee ihtiyac vardr. Onlar gerekten derinde hastadr. Ve sen hasta insanlar cezalandryorsun. Bu onlarn suu deildir. Eer birisi cinayet ilerse bunun anlam onun ldrme eilimini uzun bir sredir tayor olduudur. ylesine, aniden birisini ldrmezsin. Bir cinayet ilenirse o zaman topluma baklmas gerekir, o zaman tm toplumun cezay demesi gerekir. Bu toplumda niin bylesi bir ey gerekleti? Adama ne yaptn da o bir cinayet iledi? O niin zararl hale geldi? nk doa herkese yaratc enerji verir. O sadece engellendiinde, hibir doal aka izin verilmediinde zararl hale gelir. Enerji ne zaman doal olana doru gitse toplum tarafndan engellenir; o sakatlanr; o baka bir yne ynlendirilir. Ksa sre sonra insann akl karr. O neyin ne olduunu bilmez. O ne yaptn, niin yaptn bilmez. Hakiki nedenler ok gerilerde kalmtr. O yle ok sayda dn yapmtr ki bir yap-boza dnmtr. Kimsenin lm cezasna ihtiyac yoktur, hi kimse onu hak etmez. Aslnda sadece lm cezas deil hibir trden ceza da doru deildir nk ceza asla kimseyi iyiletirmez. Her gn sulularn says artmaya devam ediyor, her gn daha ok hapishane ina ediyorsun. Bu garip. Bu byle olmamal. Durum tam tersi olmal nk bu kadar ok mahkemeyle, bu kadar ok cezayla ve hapishaneyle su daha az olmaldr, sulular daha az olmaldr. Zamanla hapishaneler daha az olmaldr, mahkemeler daha az olmaldr. Ve bu olmuyor. Bunun nedeni senin tm sebep-sonu ilikinin yanl olmasdr, insanlar cezalandrarak bir ey retemezsin. Senin hukukularnn, yasa uzmanlarnn politikaclarnn asrlardr syledii ey udur: "nsanlar cezalandrmazsak, o zaman onlara nasl reteceiz? O zaman herkes su ilemeye balar. nsanlar cezalandrmaya devam etmeliyiz ki bu sayede onlar korkar halde kalsn." Onlar korkunun retmek iin yegne yol olduunu zannederler ve aslnda korku insanlara bir ey retmenin bir yolu dahi deildir. Cezalandrmann yapt ey, insanlar korkuya ylesine altrmaktr ki, artk orijinal ok yok olur. Onlar ne olabileceini bilirler: "En kt ihtimalle beni dverler. Ve eer bir insan buna dayanabiliyorsa, ben de dayanabilirim. Dahas, yz tane hrszdan sadece iki- kiiyi yakalayabilirsin. imdi, ayet bu kadar riski bile gze alamyorsan yzde doksan sekiz baar, yzde iki baarszlk sen nasl bir adamsn?" Hi kimse cezadan bir ey renmez. Hatta cezalandrdn kii bile ondan renmeni istediin eyi renmez. Evet, o baka bir ey renir; o kaln bir deriye sahip olmay renir. Ve bir kimse hapse girdiinde hapis onun evi haline gelir nk orada ayn kafada insanlar vardr. Orada gerek topluluunu bulur. Darda o bir yabancyd; hapiste ise kendi dnyasndadr. Onlarn hepsi ayn dili konuur ve onlar uzmandr. Sen sadece bir amatr olabilirsin, bir aylaksn; bu senin ilk dnemin olabilir. Bir gn hapse den bir adam hakknda bir hikye duymutum. Ve o karanlk hcrenin iinde dinlenen yal bir adam grmt. Yal adam ona, "Ne kadar burada kalacaksn?" diye sorar. Yeni gelen "On yl" der.

44 -> 71

Yal adam, "O zaman sen kapya yakn yerde kalabilirsin. Sadece on yl! Sen bir amatr olmalsn. Ben elli yl burada olacam bu yzden sen kapya yakn dur. Ksa sre sonra kacaksn" dedi. Ancak, sen on yllna bir uzmanla birlikte olduunda, elbette onlarn tm tekniklerini, stratejilerini, metotlarn renirsin. Onlarn deneyimlerinden renirsin. Hapishanelerin, iinde suun retildii ve masraflarn devletin karlad bir eit niversite olduunu greceksin. Suun profesrlerini, su fakltesinin dekanlarn, bakanlar, bakan yardmclarn bulacaksn: Hayal edebilecein her trl suu ilemi her eit insan. Yeni gelen kesinlikle renmeye balar. Pek ok hapishanede bulundum ve hepsindeki atmosfer znde aynyd. Tm bu hapishanelerde ve cezaevlerindeki ortak gr seni hapse gtrenin su deil, yakalanmak olduuydu. Bu yzden de yanl eyleri doru yapmann yollarn renmen gerekiyor. nemli olan doru eyi yapmak deildir; esas mesele yanl doru ekilde yapmaktr. Ve her mahkm cezaevinde yanl eyi doru ekilde yapmay renir. Aslnda, "Biz mmkn olduunca abuk bir ekilde dar kmak istiyoruz nk ok fazla ey rendik, uygulamak istiyoruz. Sadece pratik taraf eksikti, yakalanmadan nce hepsi teorik bilgiydi. Pratik renim iin sana bunu retecek cezaevi topluluuna ihtiya duyarsn" diyen mahkmlarla konutum. Bir kii bir kez hapishane kuu haline geldi mi, o zaman kendisini baka hibir yerde rahat hissetmeyecektir; er ya da ge cezaevine yeniden geri dnecektir. Zaman getike hapishane onun alternatif toplumu olacaktr. O daha rahattr, daha ok yuvada hissettirir, kimse ona tepeden bakmaz. Herkes bir suludur. Hi kimse din adam deildir, hi kimse hikmet sahibi deildir, kimse kutsal deildir. Tm zaaflar ve eksikleriyle zavall insanlardr. Darda terk edildiini, dlandn hisseder. Benim kasabamda kalc bir hapishane kuu vard. O ok gzel bir adamd; ad Barkat Mian'd ve neredeyse dokuz ay cezaevinde, sonra da ay darda geirirdi. Bu ayda da her hafta polis merkezine gidip hl orada oluunu ve her eyin yolunda olduunu gstermesi gerekiyordu. Ama benim adamla byk bir dostluum vard. Ailem ok kzgnd. "Niye Barkat ile arkadalk ediyorsun?" diyorlard. "Bir insan arkadalklaryla tannr" derlerdi. Ben de, "Sizi anlyorum. Bu demektir ki Barkat benimle birlikte tannacak ve birisine birazck saygnlk kazandrmak kt bir ey deil" dedim. "Ne zaman her eyi doru ekilde anlayacaksn?" dediler. "Ben tam olarak doru ekilde anlyorum. Barkat'n beni aa ekmesindense, ben Barkat' ykseltiyorum. Onun ktlnn benim iyiliimden daha gl olduunu mu sanyorsunuz? Benim btnlme deil, Barkat'n btnlne gveniyorsunuz" dedim. "Ne fikirde olursanz olun, ben kendime gveniyorum. Barkat bana hibir zarar veremez. Eer bir zarar verilecekse benim tarafmdan Barkat'a verilecektir." O gerekten gzel, ho bir adamd ve bana, "Benim etrafmda olmamalsn. Benimle bulumak ve konumak istersen kasabann dnda bir yerde, nehir kysnda bir yerde bunu yapabiliriz" derdi. Kendisi de, birisi lmedii srece kimsenin gitmedii; insann sadece bir kez gittii Mslman mezarlnn yaknnda yayordu. Onun kasabann iinde yaamasna izin verilmiyordu. Kasabada kimse ona evini kiralamaya istekli deildi. Kira olarak ne kadar ok para vermeye hazr olduunun nemi yoktu, kimse onu almazd. Hi kimse onu ieri almazd. Barkat'a sordum: "Nasl bir hrsz haline geldin?" "lk kez cezaevine konulduumda kesinlikle masumdum ama yoksuldum ve bir avukat tutamadm ve benim hapse atlmam isteyen insanlarn bunda kar vard. Ben genken, on drt ya da on be yamdayken annem ve babam lmt. Ve dier akrabalarm tm ailenin mallarn, evi, arazileri ele geirmek istediler ama bunu yapmak iin benim yollarna kmamam gerekiyordu. Basite bunu baardlar. Evimdeyken antamn iine bir ey koydular ve ondan kurtulmann bir yolu yoktu. antamdaki ey bulundu ve ben cezaevine gnderildim. Geri dndmde arazim gitmiti, evim satlmt, akrabalarm her eyi paylamay ve datmay baarmt. Sokaktaydm. "Yani, ilk olarak ieri girdiimde masumdum ama dar ktmda masum deildim nk mezun olmutum. Hapishanede herkese bama geleni anlattm -sadece on yedi yandaydm- ve bana, 'Sen zlme, bu dokuz ay yaknda bitecek ve bu dokuz ayda biz sana son rtular yapacaz ve herkesten intikam alabileceksin' dediler. "nce tm akrabalardan intikam almaya baladm; bu sadece ksasa ksas iindi. Onlar beni hrsz

45 -> 71

olmaya zorladlar ve ben de artk bir hrsz olduumu kantlamtm. Tm bu akraba etesinin peine dtm ve sahip olduklar her eyi aldm. Ancak, yava yava giderek daha ok bu iin iine girdim. On vakada kendini kurtarabilirsin ama on birincide yakalanrsn. Yalandka ve daha becerikli hale geldike, daha az yakalanrsn. Ama artk sorun yoktur; aslnda cezaevi rahat bir yerdir, iten ve tm endielerden ve bu gibi eylerden kurtulduun bir tatildir. Hapisteki birka ay salk iin iyidir: Kalkmak iin, ie gitmek iin, uyumak iin kesin saatler olan disiplinli bir hayattr. Ve seni hayatta tutacak kadar da yiyecek vardr." "Hastaneye gidip biraz tatil yapabilmek iin rol yapmazsam asla cezaevinde hastalanmam. Darda hastalanabilirim ama ierde asla. Ve dars yabanc bir dnyadr; herkes benden stndr ve ben onlardan aadaym. Sadece cezaevinde kendimi zgr hissediyorum." Garip! Bunu sylediinde, "Hapiste zgr hissettiini mi sylyorsun?" dedim. "Evet, sadece hapiste kendimi zgr hissediyorum" dedi. nsanlarn hapiste kendini zgr hissettii ve dardayken hapis olmu hissettikleri bir toplum, ne tr bir toplumdur? Ve bu neredeyse tm sulularn hikyesidir. Balangta giderilmesi gereken kk bir eydi belki a kalmt; belki de souktu, bir battaniyeye ihtiya duydu ve onu ald kk ihtiyalard; aksi taktirde toplumun bu insanlar retmemi olmas gerekirdi. Kimse toplumdan onlar retmesini istemez. Bir taraftan daha ok ve daha ok insan retmeye devam edersin ve onlar iin yeterli eyler yoktur, ne yiyecek, ne barnak. Sonra da ne bekliyorsun? nsanlar sulu olmalar kanlmaz olan durumlarn iine sokuyorsun. Suun ortadan kalkmasn istiyorsan dnya nfusunu te bire indirmen gereklidir. Ancak kimse suun ortadan kalkmasn istemiyor nk sulularn ortadan kalkmas demek senin yarglarnn, avukatlarnn, yasa uzmanlarnn, parlamentolarnn, polislerinin, gardiyanlarnn kaybolmas demektir. Bu ok byk bir isizlik sorunu yaratacaktr; kimse herhangi bir eyin daha iyi olmas iin deimesini istemez. Herkes bir eylerin daha iyiye gitmesi iin deimesi gerektiini syler ama herkes ileri daha da ktletirir nk kt eylerin artmas daha ok insann i bulmasdr. Ne kadar kt eyler varsa, kendini iyi hissetme ansn artar. Sululara, kendinin ne kadar ahlakl, saygdeer bir insan olduunu hissedebilmen iin ihtiya vardr. Gnahkrlara azizlerin kendilerini aziz hissedebilmesi iin ihtiya vardr. Gnahkrlar olmadan, kim bir aziz olurdu? ayet toplum iyi insanlardan olusayd, sa Mesih'i iki bin yl boyunca hatrlayacan m sanyorsun? Bu anlalmas basit bir eydir. Niin Gautam Buda'y hatrlyorsun? ayet dnyada milyonlarca buda, aydnlanm insan olsayd, hi dikkat etmezdin. Gautam Buda'nn ne zellii var? O kalabalkta kaybolurdu. Ama yirmi be asr geti ve o senin bann zerinde bir doruk gibi, dan zirvesi gibi duruyor. Aslnda Buda, sa, Muhammed, Mahavira dev deildirler; sen pigmesin. Ve her devin senin pigme olarak kalmanda bir kar vardr; aksi taktirde onlar dev olmazd. Bu ok byk bir komplodur. Ben tm bu komplonun karsndaym. Ben ne bir devim ne de bir pigmeyim; benim hibir karm yok. Ben sadece kendimim. Kendimi hi kimse ile kyaslamyorum bu nedenle, kimse benden aada deil ve kimse benden yukarda da deil. Bu basit gerek yznden dorudan grebiliyorum; bak am arptacak hibir kar yok. Ve benim lm cezas sorusuna dorudan yantm udur: Bu insann hl medenilemeye ihtiyac olduunun, kltr sahibi olmaya ihtiyac olduunun, insani deerleri bilmeye ihtiyac olduunun kantdr. Bu dnyada hi kimse sulu deildir, hibir zaman olmamtr. Evet efkate ihtiya duyan insanlar vardr; hapse atlmaya deil, cezalandrmaya deil. Tm hapishaneler psikolojik bakm evlerine dntrlmelidir.

LM KALIM M E S E L E L E R : S O R U L A R A YANITLAR

46 -> 71

Kz kardeim bir kaza geirdi ve o zamandan beri hareket edemiyor, konuamyor. Onun lmesine izin vermek daha m iyidir?

gremiyor,

duyamyor,

Bu tm dnyada farkl biimlerde ortaya kan en temel sorulardan bir tanesidir. nk biz asrlardr lmn kanlmas gereken bir ey olduu, onun kt bir ey olduu fikrini; yaamn Tanr tarafndan verildii ve lmn eytan araclyla geldii fikrini kabul ettik. Hatta tp mesleinde dnyadaki her tp mezunu, hibir ekilde birisinin lmesine yardm etmeyecei; her ekilde hayat korumaya yardmc olacan syleyerek Hipokrat yemini eder. Hipokrat'n zamanlarnda bu doruydu nk doan her on ocuktan bir tanesi yetikin olmak zere hayatta kalyordu dokuzu lyordu, durum buydu. Gautam Buda'nn zamannda tm dnyann nfusu o kadar azd ki hayal bile edemezsin. Sadece iki yz milyondu. imdi ise neredeyse tek bana Hindistan'da bir milyar insan vardr. Tm dnyada be milyardan fazla insan vardr. Ayn dnyada iki yz milyon insandan, yirmi be asrda be milyar insana ulatk. Ve tp bilimi muazzam bir ekilde geliti. Yetmi yln kiinin yaamay umabilecei en uzun sre olaca sylenirdi. Bilim adamlar neredeyse be bin yllk kemikleri, iskeletleri insann tam olarak ne kadar yaadn bulmak iin aratrmaktalar. Ve onlar insanlarn krk yldan daha fazla yaamadklar sonucuna varmlardr. Bu nedenle gemi gnlerin ok gzel olduunu, hibir babann olunun lmn grmediini sylemesi dorudur. Bu doaldr. Eer her baba krk yanda lecekse olunun lmn nasl grebilir? Ancak buna u dokuz ocuk dahil deildir nk onlar iki yldan fazla yaamazlard. Dolaysyla gerekte her baba dzinelerce olunun ve kznn ldn gryordu. Bir ocuk iki yldan fazla yaadysa o zaman onun en az krk yl yaama olasl vard. Doal olarak bu srede baba lyordu. imdi yz yan geen pek ok insan vardr. Ve dnyann baz blgelerinde yz yan am hl gen bir adam gibi tarlada alabilen insanlar bulabilirsin. Baz bilim adamlar ayet doru beslenme, doru egzersiz ve doru atmosfer varsa bir kiinin bedeninin en az yzyl yaamasnn mmkn olduunu sylyorlar. Bu ok tehlikeli bir reetedir nk doksan ya da yz yllk zamanda bile hayattan o kadar ok bkarsn ki yzyl ne yapacaksn? Senin kendi aile yelerin seni tanyamayacak. yzylda kendi torunlarnn soyundan pek ok kuak oluacaktr; seninle hibir ilikileri olmayacaktr. Aradaki kopukluk ok byk olacaktr. Ve ne yapacaksn? Yaadn, sevdin, hayatn ierdii her eyi grdn; baarlar, baarszlklar, aclar ve zevkler, geceler ve gndzler. Tm mevsimleri grdn; artk daha fazlas yoktur. Artk o sadece bir tekrardr, ayn teker dnyor. lm konusunu btnyle yeniden dnmemiz gerekiyor. Benim fikrim odur ki eer bir insan kendisi iin yaamann btnyle anlamsz olduu, yeterince yaad bir aamaya gelirse bunun yasad olmamas gerektiidir. Buna kesinlikle izin verilebilmelidir; aslnda her hastanenin oraya lmeye gelen insanlar iin zel bir blm olmaldr. Bylelikle onlar huzur iinde, sessizce, tm uygun tbbi bakm ile lebilirler. Bu tbbi bakm onlar hayatta tutmak iin deildir, bu tbbi bakm onlarn mmkn olduunca gzel, mmkn olduunca sessiz bir ekilde lmelerine yardm etmek iindir. Benim nerim hastanedeki her lm departmannda, lmeden nce insanlarn meditasyon hali ierisinde lebilmeleri iin meditasyon renmelerine yardm edecek bir meditasyoncunun olmasdr. Onlarn lm son derece kymetli bir tecrbe haline gelebilir. Belki de onlarn tm yaamndan daha kymetli olabilir. Ve onlar herhangi bir gnah ilemiyorlar. Bunu dnmek iin kendine zaman tanyabilirsin. Belki de kii duygusal olarak o an zgn hissediyor. Belki de onlara, "Hayatm sona erdirmeliyim" fikrini veren bir ey olmutur. Onlara zaman verilmelidir, "Hastaneye gel, bir ay dinlen, lme hazrlan. Sana yardm edeceiz. Ama bu sre iinde fikrini deitirirsen bu sana kalm. Kalkp gidebilirsin, kimse seni zorlamyor" denilmelidir. Ve unutma, hibir duygu birka dakikadan fazla kalamaz. ntihar eden kim olursa olsun, ayet tek bir an daha beklemi olsayd bunu yapmam olabilirdi. O, anlk bir eydir. Ancak eer birisi tm ay boyunca srekli olarak lm bir macera olarak drt gzle bekliyorsa, gerekten mutluysa, neeliyse o zaman bu insanlarn, bedeni mmkn olduunca zarif bir ekilde brakmalarna izin vermek bizim grevimizdir. Soruya cevap olarak bu kadar bir giri sunuyorum. Bylelikle sen lmn kt bir ey olmadn,

47 -> 71

doal bir ey olduunu anlayabilirsin. Ancak soru yal bir insan hakknda deildir. Soru hareket edemeyen, gremeyen, duyamayan, konuamayan daha gen bir kz karde ile ilgilidir. Onun hibir duyusu yoktur. imdi, sen buna hayat m diyorsun? Bu basite bitkisel olarak yaamaktr. Ve o dayanlmaz aclar iinde olmal. Biz bunu anlayamyoruz nk o bir ey syleyemiyor. Onun iletiim kurmak iin bir kaps yok. O mutlak bir yalnzlk iinde, tm yaamdan kopmu halde. Yetmi yl, seksen yl ya da doksan yl belki de daha ok bitkisel bir hayat srmesinin anlam ne? O, aileye bir yk olacak. Aile iin bir znt kayna olacak ve kendisi de mutlak bir cehennem iinde olacak nk o btnyle hapis olmutur. Sadece kendini dn. Bundan daha byk bir toplama kamp olamazd: Gzlerin alnm, kulaklarn kapatlm, konuamyorsun, komada olacaksn. Bu durumda olan pek ok insan var. Ben kendim de dokuz aydr komada olan bir kadn grmtm. Ve doktorlar onun bilincinin asla geri gelemeyeceini sylyorlard nk o kadar sredir bilinsizdi ki kiiyi bilinli tutan narin sinir sistemi neredeyse lmt. Onun beyninin filmlerini gsterdiler ve kiiyi kendinin bilincinde klan noktalarn lm olduunu sylediler. Bilinsiz kalacakt ve belki de elli yl, nk ben onu grdmde otuz yandan fazla deildi. O tm ailenin zerinde, kocann, ocuklarn zerinde srekli bir yktr. Onlar hibir ey yapamaz, onlar basite aresizdir. Doktorlar hibir ey yapamaz, onlar basite aresizdir. Ancak kanun herhangi birisinin lmesine yardmc olmay yasaklar. Aksi taktirde doktorlar sulu olacaktr. Onlarn katil olduu dnlecektir. Kanunlar ilkeldir. Kanunlar efkati anlamaz. Bu kadnn merhametli bir lme ihtiyac vardr. O lmn dahi isteyemez. Soruyu soran kiinin kz kardei lmeyi bile isteyemez. Ancak onu sevenler hangi lkenin devleti ise ondan bunu istemelidir. Onun durumunu mahkemeye gtrmeli ve onu canl tutmann merhamet olmadnda srar edilmelidir. Bu sevgi deildir, o kesinlikle artk ada bir destee sahip olmayan ilkel bir fikirdir. Tm ailenin hazr olduunu; onun bu hapishaneden kurtulabileceini bylelikle yeni bir douma, yeni bir bedene; gzlere, kulaklara sahip olabileceini, konuabileceini ve yryebileceini bilmelerini salayn. Onun lm bir felaket olmayacak. Onun lm onun iin bir kutsama olacak. Ben sana basite kendi yaklamm anlatyorum. Sana buna gre davranman sylemiyorum nk bu senin lkende yasa d olabilir. Hkmete kanun araclyla yaklaman ve bunu ulusal bir tartma noktasna ekmen gerekir nk sadece senin kz kardein olmayabilir. Ayn ekilde, bedeni brakmak iin tbbi birisinin yardmna kanunun izin vermemesi dnda bir neden olmad iin ac eken pek ok baka ocuk ve gen insan olabilir. Anlamamz iin vakit gelmitir ve tp meslei anlamaldr: Hipokrat yemini tp rencileri iin yemin olmaktan kmaldr. Onlara kiinin hayat bolluk iinde ve daha gzel bir ekilde yaayabilmesi iin yardm eden bir yemin verilmelidir. Ancak bir kii yaayamyor ve sen onun sadece nefes almasna yardmc oluyorsun... Nefes almak yaamak deildir. O zaman kiinin lmesine yardm etmek daha iyidir. Her iki durumda da sen efkatlisin. Yaama hizmet etsen de lme hizmet etsen de fark etmez. Senin efkatin kiinin daha iyi bir hale, daha iyi bir hayata getiini grmek olmaldr. Ve her lke tpk ou lkenin kanununun artk doum kontroln kabul etmi olmas gibi bir kanun karmaldr. Bu hayatn bir ucudur; ocuklarn domasn nlyorsun. Eer bunu kabul etmisen o zaman dier ucundan da dnyay terk etmek isteyen yal insanlara izin vermeli, trensel olarak ayrlmalarna engel olmadan kabul etmelisin. Tm dostlarn, tm ailelerini arabilirler. Tm aileyle birlikte bir aylna yaayabilirler nk artk sadece bir aylna burada olacaklardr. Domak senin ellerinde deildir ama en azndan lmn seebilmekte zgr olabilirsin. Dnyadaki birka hkmet daha, yakn zamanda hayatn dier ucunda insanlarn daha hzl hareket etmelerine izin vermemiz gerektiini kabul edecektir. Dnya ar kalabalktr. Bir taraftan insanlarn gelmesini engelliyoruz ve dier taraftan da onlarn ilerlemelerine yardmc olmalyz. Bylelikle dnya daha az kalabalk ve daha az yoksul hale gelecektir. Ve bu sadece dnyann daha az fakir ve daha az kalabalk hale gelmesiyle ilgili bir mesele deildir, bu ayrca o insanlarla ilgili bir meseledir. ou Bat lkesinde ve zellikle Amerika'da yz binlerce insan hastanelerde yaamaktadr. Onlar doksan yanda ya da yz yandadrlar. Onlar evlerinde yaayamazlar nk kendi kendilerine nefes bile alamazlar. Ve biz hl onlar canl tutuyoruz; ne iin? Onlara suni solunum veriyoruz. Bunun o insanlar iin bir zevk olacan sanmyorum. Onlar asla eve dnemeyecekler. Onlar hastanede lecek. Ve onlar suni solunum halinde tutmann mantn anlayamyorum. Onlarn bedenleri nefes almaya hazr deilken ltfen brakn da nefes almasnlar! Bu onlarn kendi kiisel meselesidir. Sen ok fazla mdahale ediyorsun. Onlarn lmesine izin vermeyeceksin. Onlar zaten ller ve sen bunun hibir amac olmadnn farknda olmasan bile onlar devam etmeye zorluyorsun. Ve

48 -> 71

mezarlarnda dinleniyor olmas gereken binlerce insan canl tuttuun zaman gereksiz bir ekilde hastaneleri, doktorlarn zamann, pek ok makineyi ve ok miktarda bakm megul ediyorsun. Ama ne? Bir iki yl sonra yapay nefesi dahi almay brakacaklardr. Onu reddedecek ve istemeyeceklerdir. Baka hibir ey olmayacak. Fakat bu yl boyunca onlar gereksiz yere ikence altnda tutacaksn. Ve bunun hizmet olduu, bunun sevgi olduu dnlr. Bunun Hristiyanlk olduu dnlr. Ama bu basite zalimliktir. Brakn bu zavall insanlar lsn. Ve dnyann her tarafnda beden onlara sadece ac verdii iin bedenlerini terk etmeye hazr binlerce insan var. ok fazla hastalkla, ok fazla rahatszlkla artk herhangi baka bir ey yapamazlar. Onlar artk hibir eyden zevk almazlar. Ancak bu dnya gariptir. Tm gerekliini yitirmi, gemiin sadece bir glgesi haline gelmi ve artk insanlara gereksizce eziyet etmekte olan eski yasalar takip eder. Benim nerim kz kardeinin bu bedenden serbest kalmas gerektiidir nk bu beden onun iin bir hapishaneden farkszdr. Eer onu seviyorsan ona elveda demek zorundasn. Gzyalaryla, zntyle ama yine de ona elveda demek zorundasn ve onun daha iyi bir bedenin iine girmesi iin dua edip meditasyon yapmalsn. Fakat devletten bunu iste, bunun iin bir hareket balat, bylece sadece kardeine yardm etmemi olursun. Onun durumunda olan pek ok baka insan olabilir. Ve bu konuyla ilgili yapabildiin kadar ok grlt kopart, sadece o zaman sana izin verilecektir. Bu sayede kz kardein huzurlu bir lme kavuabilir. Ve endielenme nk senin en derindeki varln asla lmez. Bir Hristiyan olarak yetitirilme tarz mdaki en gl ey cmertlik, kendimi dnmemekti. imdi, kendimi hatraarken ve ie doru ynelme drtsn takip ederken, bir huzursuzluk, sululuk ve kafa karkl katmanndan gemek zorundaymm gibi geliyor. Bunun hakknda konuabilir misiniz? Tm dinler insann geliimine son derece byk zararlar vermitir ama Hristiyanlk insanla zarar verme konusunda en sttedir. Onlar gzel szleri, sana kar olan irkin eylemlerin ardnda gizlemek iin kullanmtr. rnein cmertlik: Kendisini tanmayan bir kimseye cmert olmasn sylemek o kadar byk bir aptallktr ki insan Hristiyanln iki bin yldr bunu yapmakta olduuna inanmyor. Sokrates der ki, "Kendini tan ve onun dndaki her ey ondan sonra gelir." Kendini bilerek cmert olabilirsin. Aslnda cmert olacaksn; o senin tarafndan bir aba olmayacak. Kendini bilerek sadece kendini bilmeyeceksin herkesin benliini bileceksin. O ayndr; o tek bir bilintir, tek bir ktadr. nsanlar ada deildir. Ancak insanlara kendi varln tanmalarn retmeden Hristiyanlk tehlikeli bir oyun oynamtr ve bu insanlar cezp etmitir. nk onlar gzel bir szc, 'cmertlii' kullanmtr. O dindar gibi grnr. O manevi gibi grnr. Ben, "nce bencil ol" dediimde bu manevi gelmez. Bencil? Senin zihnin cmertliin manevi olduu ynnde artlandrld. Bunu biliyorum ama kendini tanyacak kadar bencil olmadn srece cmertlik mmkn deildir. Cmertlik kendini tanmann, kendin olmann bir neticesi olarak ortaya kacaktr. O zaman cmertlik erdemli bir eylem olmayacaktr, cennette dller kazanmak iin yaplmayacaktr. O zaman cmertlik basite senin doan olacak ve her bir cmertlik eylemi kendi iinde bir dl olacak. Ancak Hristiyanlk at arabann arkasna komutur: Hibir ey hareket etmiyor, her ey taklp kalmtr. Atlar taklmtr nk onlarn nnde araba vardr ve araba hareket edemez nk hibir araba nlerinde olmadan, onu ekmeden hareket edemez. Neredeyse tm Hristiyanlar meditasyon yapmaya baladklarnda bu bir sululuk duygusu getirir: Tm dnya bu kadar sorunluyken, insanlar bu kadar yoksulken, insanlar alktan lrken, insanlar ADS'ten ac ekerken sen meditasyon yapyorsun. Sen son derece bencil olmalsn! nce yoksula yardm et, ADS'ten ac eken insanlara yardm et, nce dier herkese yardm et. Fakat hayatn ok ksadr. Yetmi ya da seksen ylda ka tane cmerte eylem yapabilirsin? Ve meditasyon iin ne zaman vakit bulacaksn nk ne zaman meditasyona doru ynelmeye balasan yoksul insanlar oradadr, yeni hastalklar meydana kmtr ya da kimsesizler vardr, dilenciler vardr. Bir anne kk oluna yle diyordu: "Cmertlik dinimizin temelidir. Asla bencil olma, bakalarna

49 -> 71

yardm et." Kk olan ve kk olanlar szde byk olanlardan daha iyi alglara ve berrakla sahiptir yle dedi: "Bu ok garip bir ey gibi geliyor. Ben onlara yardm etmeliyim ve onlar da bana yardm etmeli. Niye bunu basitletirmiyoruz? Ben kendime yardm edeyim, onlar da kendilerine yardm etsin. Dinin temeli ok karmak geliyor ve gereksiz bir ekilde karmaktr. Aslnda Hristiyanlk Dou dinlerini onlarn bencilce gzkt gibi basit bir neden yznden ktlemitir. Jaina mistik Mahavira, yirmi drt saat meditasyon yapyor...o bir okulda retiyor olmalyd ya da bir hastanede almalyd. O kimsesizlere bakyor olmal, bir Rahibe Teresa olmal ve Nobel dl almalyd. ok aktr ki hibir meditasyoncu asla bir Nobel dl almamtr. Niin olsun ki? Hibir cmertlik yapmadn. Sen dnyadaki en bencil insansn, sadece meditasyon yapyor ve sessizliin ve huzurun ve saadetin tadn karyor, hakikati buluyor, Tanrsall buluyor, tm hapishanelerden tamamyla zgr hale geliyorsun. Bu tamamyla bencilliktir. Bu nedenle Hristiyan zihni meditasyon fikrini kabullenmekte biraz zorlanr. Hristiyanlkta meditasyon yoktur sadece dua vardr. Onlar Gautam Buda'y gerek bir dindar insan olarak adlandramazlar nk o yoksullar iin ne yapmtr ki? O hastalar iin ne yapmt? Yallar iin ne yapmt? O aydnland: Bu bencilliin en st noktasdr. Ancak Dou'nun btnyle farkl bir bak as vardr. Ve ok daha mantkl, rasyonel, anlalabilirdir. Dou her zaman iin kalbinde bir sessizlie, bir huzura, varlnda bir arkya, aydnlanman yayan bir a sahip olmadn srece hi kimseye bir faydan dokunamayacan dnmtr. Sen kendin hastasn; sen kendin kimsesizsin nk sen henz varoluun nihai gvencesini, yaamn sonsuz gvenliini bulamamsndr. Sen o kadar yoksulsun ki iinde karanlktan baka bir ey yoktur. Nasl bakalarna yardm edebilirsin. Sen kendin bouluyorsun dierlerine yardm etmek tehlikeli olacaktr; byk ihtimalle dier kiiyi de boacaksn. nce yzmeyi renmek zorundasn. Ancak ondan sonra boulmakta olan birisine herhangi bir yardmn olabilir. Benim yaklamm gayet nettir. nce bencil ol ve kendi iinde var olan kefet: Tm zevkleri ve tm saadetleri ve tm mutluluklar. Ve o zaman cmertlik tpk glgenin seni takip etmesi gibi gelecektir nk dans eden bir kalbe sahip olarak, varlnda Tanrsalla sahip olarak onu paylamak zorundasn. Onu bir cimri gibi saklamaya devam edemezsin nk manevi geliiminde cimri olmak bir lmdr. Manevi geliimin ekonomisi dsal ekonomiden farkldr. Sradan ekonomide eer sen vermeye devam edersen giderek daha azna ve daha azna sahip olacaksn. Ancak ruhsal ekonomide eer vermezsen daha azna ve daha azna ve daha azna sahip olacaksn; eer verirsen daha ouna ve daha ouna ve daha ouna sahip olacaksn. sel dnyann ve dsal dnyann kanunlar taban tabana zttr. lk nce iinde zengin ol, ilk nce bir imparator haline gel. Ondan sonra paylaacak ok eyin olur, onu cmertlik olarak bile adlandrmayacaksn. Ve sana burada ya da teki tarafta bir dl verilmesi iin bir arzun olmayacak. Hatta bir ey verdiin kiinin minnet duymasn dahi istemeyeceksin. Tam tersine o kii sevgini, mutluluunu, saadetini reddetmedii iin ona kran duyacaksn. O kii alcyd, kalbini ve arkn ve mziini kendi varlnn iine aktman iin sana izin verdi. Hristiyanln cmertlik fikri son derece aptalcadr. Dou hibir zaman bu ekilde dnmemitir. Dounun tm tarihi ve onun hakikat aray ok uzundur ve o basit bir gerei bulmutur: nce kendine zen gstermelisin ve ondan sonra bakalarna zen gsterebilirsin. Soruyu soran kii belli bir sululuk hissediyor. Diyor ki, "...bir huzursuzluk, sululuk ve kafa karkl katmanndan gemek zorundaymm gibi geliyor. Bunun hakknda konuabilir misiniz?" Bu basit bir olgudur. Hristiyanlk milyonlarca insan yanl bir yola gitmek iin kandrmtr. Ve kkten dinci Hristiyan en fanatik olandr, bulabilecein en banaz insandr. Bugnlerde Dou kendi ihtiamnn doruklarn Gautam Buda ve Mahavira'nn zamanlarn unutmutur. Artk Hristiyan olmayan insanlar bile Hristiyan ideolojisinden etkileniyor. Bugnlerde Hint anayasas hayrseverliin yoksullara yardm etmeyi, eitimi yoksullara yaygnlatrmay ve yoksullar iin hastaneler yapmay ierdiini sylyor. Bu eyin hibirini Gautam Buda'nn retilerinde bulamazsn. Yoksullara yardm etmeye kar olduundan deil, eer bir meditasyoncu olursan yardm edecein iin. Fakat onu tamayacaksn. O basit, doal bir ey olacak.

50 -> 71

Ancak, meditasyon retmek hayrseverlik deil, hastane amak hayrseverliktir. Okul amak ve corafya ve tarih retmek hayrseverliktir. Ve corafyada ne reteceksin? Timbuktu nerede, stanbul nerede? Tarihte ne reteceksin; Cengiz Han', Timurlenk'i, Nadir ah', Byk skender'i, Korkun van'. Ama insanlara huzurlu, sevecen, neeli, tatmin olmu, doymu olmay retmek hayrseverlik deil. Hristiyan olmayan insanlara bile hastalk bulamtr. Mahatma Gandi hayatnda en az kez Hristiyan olmann eiine gelmitir. Aslnda o, yzde doksan Hristiyan'd. Hint anayasasn yazm olan Doktor Ambetkar, onun ve takipileri olan dokunulmazlarn Hristiyan olmalar gerektiini yllarca dnmt. En sonunda onlarn Budist olmalar gerektiine karar verdi. Ama tm Hint anayasasnn Hristiyanlk etkisi altnda olduunu anlayabilirsin. Tm Hint anayasasnda Dou'nun dnyaya katks ve en deerli katks olan "meditasyon" szcnn bahsi bile gemez. Bunun yerine anayasa Hristiyan misyonerlerin srekli vaaz ettiklerini yanstr. O Gautam Buda'y yanstmaz, o Kabir'i yanstmaz, o Nanak' yanstmaz. Meditasyon olmakszn herhangi bir hayr iinin nasl olabileceini anlayamyorum. Bu yzden senin sululuk duygun yanl bir artlanmadr. Onu bir an bile dnmeden brak. Sen mutlak surette bencil olarak cmert hale geleceksin. nce isel olarak zenginlemen gerek; ylesine zengin, o kadar taar ekilde zengin ki paylamak zorundasn. Tpk yamur bulutunun yamurlarn susam toprakla paylamak zorunda olmas gibi. Ancak nce bulut yamurla dolu olmaldr. Bo bulutlara, "Cmert olmalsn" demek sadece mantkszdr. yi dilek sahibi, iyi niyetli insanlar beni grmeye gelirler ve "Etrafnzdaki bu yer garip bir yer, yoksullar iin bir hastane amalsnz; kimsesizleri toplamalsnz; dilencilere elbiseler datmalsnz; yardma ihtiyac olanlara yardm etmelisiniz" derler. Benim yaklamm tamamyla farkldr. Yoksullara doum kontrol yntemlerini databilirim bylelikle kimsesizler olmaz. Yoksullara doum kontrol hap databilirim bylelikle nfus patlamas olmaz. nk nce kimsesizleri yaratmann ve sonra kimsesizler evi yaratmann ve sonra da onlara hizmet ederek hayatn boa harcamann bir manasn gremiyorum. Altmlarda konumalar yapmaya baladmda Hindistan'n nfusu drt yz milyondu. O zamandan beri doum kontrolnn mutlak bir ihtiya olduunu sylyorum. Ancak Hristiyanlar doum kontrolne kardr ve sadece otuz be yl ierisinde Hindistan nfusunu iki katndan fazla artrd. Ve drt yz milyondan dokuz yz milyona kt. Be yz milyon insan engellenmi olabilirdi ve Rahibe Teresa'ya hi ihtiya olmazd, Papa'nn Hindistan'a gelip cmertlii retmesine gerek kalmazd. Ancak insanlar gariptir: nce onlarn hasta olmasna izin ver, sonra da ila ver. Ve onlar ok gzel yollar bulmutur. Her Lions kulbnde ve Rotary kulbnde yeleri iin kutular bulundururlar. Eer bir ie ila aldysan ve iyiletiysen, ilacn yars hl bosa onu Lions kulbne balarsn. Onlar bu ekilde ila toplarlar ve onlar byk, cmert insanlardr. Bylelikle onlar ila datrlar. Onlarn dsturu hizmettir. Ancak bu ok kurnazca bir hizmettir. Bu ilalar pe atlacakt; eer iyiletiysen kalan ilala ne yapacaksn? Bu ilalar toplamak ve onlar yoksullara datmak ok iyi bir fikirdir. Ve topluma hizmet etmi olmak ok iyi bir duygudur. Benim vizyonuma gre insann ilk ve en ncelikli ihtiyac meditasyon halindeki bir bilintir. Ve senin meditasyon halindeki bilincinden sonra ne yaparsan yap bakalarna yardmc olacaksn; hi zarar veremezsin, sadece sevgi dolu ve efkatli eylemler yapabilirsin. Bu yzden tekrar ediyorum, nce bencil ol. Kendini tan, kendin ol ve o zaman bu dnyada ya da teki dnyada hibir dl istemeksizin hayat paylamak dnda, cmerte paylamak dnda bir ey olmayacaktr.

S E V G N N YLETRC G C
Herkes yle bir ekilde yetitirilmitir ki, herkes birer idealist olmutur. Hi kimse gereki deildir. deal insanln ortak hastaldr. Herkes yle bir ekilde yetitirilmitir ki, herkes gelecekte bir yerde birisi, bir ey olmak zorundaym diye dnmeye devam eder. Bir imaj verilir ve sen onun gibi olmak zorundasn. Bu sana bir gerginlik verir nk sen o deilsin, sen baka bir eysin, ama yine de o olmak zorundasn.

51 -> 71

Bu yzden kii gerei gerek olmayan iin ktler: Gerek olmayan gerek deildir. Ve ideal olan seni gelecee doru ekmeye devam eder, imdiden karr. deal srekli bir kbusa dnr nk o knamaya devam eder. Mkemmellik idealine sahip olduundan ne yaparsan yap mkemmel olmaz. Ne elde edersen et yine de tatmin edici deildir nk senin hibir zaman tatmin olmayacak lgn bir beklentin vardr. Belirli bir zamann iinde, belirli bir halin iinde, belli snrlarla. Sen insansn. Bu snrlar kabul et. Mkemmeliyetiler her zaman iin delirmenin eiindedir. Onlar takntl insanlardr; ne yaparlarsa yapsnlar yeterince iyi deildir. Ve hibir eyi mkemmel yapmak mmkn deildir; mkemmellik insanlar iin imknszdr. Aslnda mkemmel olmamak yegne olma yntemidir. O halde ben burada ne retiyorum? Ben sana mkemmellik retmiyorum, ben btnlk retiyorum. Bu btnyle farkl bir eydir. Btn ol. Mkemmellii umursama. Btn ol derken, gerek ol, burada ol diyorum; ne yaparsan yap tam olarak yap. Mkemmel olmayacaksn ama senin mkemmel olmaman gzellikle dolu olacak, o senin btnlnle dolu olacak. Asla mkemmel olmaya alma, aksi taktirde ok fazla endie yaratacaksn. Halihazrda ok sayda dert var; kendin iin daha fazla dert yaratma. Bir gn st ba dank, endieli Garfinkel yanda bir olan ocuunun elinden tutarak trene oturdu. Her birka dakikada bir ocua bir tokat atyordu. "Eer bebee bir kez daha vurursanz size yle bir bela aarm ki unutamazsnz" dedi karsnda oturan kadn. "Bela m?" dedi Garfinkel. "Bama dert aacaksnz? Bayan, ortam tm param ald ve karm ve arabamla kat. Koltuklu vagondaki kzm alt aylk hamile ve bir kocas yok. Valizlerim kayboldu, ben yanl trendeyim ve bu sinir bozucu kk ey biletleri yedi ve stme kustu. Ve bayan siz mi bama bela aacaksnz?" imdi, daha fazla ne dert olabilir? Bu kadarnn yeterli olduunu dnmyor musun? Hayatn kendisi o kadar karmak ki, ltfen kendine kar biraz daha nazik ol. dealler yaratma. Hayat yeterince problem karyor ama bu problemler zlebilir. Eer yanl trendeysen, treni deitirebilirsin; biletler kaypsa yeniden alnabilir; eer karn katysa baka bir kadn bulabilirsin. Hayatn sana getirdii problemler zlebilir ama idealizmin sana getirecei problemler asla zlemez; onlar imknszdr. Birisi sa olmaya alyor... imdi, bunun bir yolu yoktur; bu, bu ekilde olmaz, doa buna izin vermez. sa bir kez ve tek bir kez olur; doa herhangi bir tekrara katlanamaz. Birisi bir Buda olmaya alyor; imdi o imknsz olan deniyor. Bu basite gerekleemez; bu doaya aykrdr. Sen sadece kendin olabilirsin. O yzden btn ol. Nerede olursan ol ve her ne yapyor olursan btnyle yap. Onun ierisine gir, o senin meditasyonun haline gelsin. Onun mkemmel olup olmamas konusunda endielenme; o mkemmel olmayacak. ayet btnse bu yeterlidir. Eer o btn olduysa ondan zevk aldn, onun araclyla tatmin yaadn, onun iine girdin, onun iine ekildin, onun iinden yeni, taze, gen, yenilenmi olarak ktn. Btn olarak yaplan her eylem canllk katar ve btn olarak yaplm olan her eylem asla herhangi bir esaret yaratmaz. Btnyle sev ve ballk asla ortaya kmaz; yarm yamalak sev ve ballk ortaya kar. Btnyle yaa ve lmden korkmazsn; ksmen yaa ve lmden korkarsn. Ama "mkemmel" szcn unut. O en sulu szcklerden birisidir. Bu dnyadaki tm dillerden karlmaldr, o insan zihninden karlmaldr. Hi kimse asla mkemmel olmamtr ve hi kimse de asla olamaz. Bunu gremiyor musun? Tanr orada bir yerde olsa ve onunla buluacak olsan, onun yaratmyla ilgili de hatalar bulamaz msn? Pek ok. Bu yzden o saklanyor. O neredeyse senden ekiniyor. Hatalar, hatalar ve hatalar. Onlar sayabiliyor musun? Sonsuz sayda hata bulacaksn. Aslnda, ayet sen bir hata-bulucu isen, doru olan -doru yerde, doru zamanda- hibir ey bulamazsn. Her ey sadece bir karmaadr. Tanr bile mkemmel deildir; Tanr btndr. O bunu yapmaktan keyif ald, o hl keyif alyor. Ama o mkemmel deil. O mkemmel olsayd, o zaman yaratlanlar da mkemmel olurdu. Mkemmellikten, mkemmellik kacaktr. Dnyann tm dinleri Tanr mkemmeldir der. Ben yle demiyorum. Ben Tanr btndr, Tanr kutsaldr, Tanr tamdr diyorum; fakat mkemmel deildir. Hl abalyor olmasna ramen... O nasl

52 -> 71

mkemmel olsun? yle olsayd, dnya imdiye kadar lm olurdu. Bir kez bir ey mkemmel oldu mu, lm gerekleir nk gelecek yoktur, yol yoktur. Aalar hala byyor, bebekler hl douyor; her ey devam ediyor. Ve o gelimeye devam eder. Gelimeyi gremiyor musun? O her eyde gelimeye devam ediyor. Evrimin anlam budur: Bir eyler geliiyor. Maymunlar insan oldu; bu bir gelimedir. O halde insan ilahi olabilir, Tanr'nn kendisi haline gelebilir; evrim budur. Teilhard de Charin her eyin mkemmel olaca bir Omega noktas olacan syler. yle bir ey yok. Bir Omega noktas yok. Olamaz. Dnya her zaman iin srecin iindedir; orada evrim mevcuttur; biz yaklayoruz ve yaklayoruz ama asla ulamyoruz nk bir kez ulatmzda; bitti. Tanr hl farkl ekillerde denemeye devam ediyor, geliiyor. Kesin olan bir ey var: O yapt iten memnun, aksi taktirde onu brakrd. O hl onun iine enerji aktmaya devam ediyor. Tanr senden memnunken, senin kendinden memnun olmaman tam bir samalktr. Kendinden memnun ol. Brak mutluluk en yksek deer olsun. Ben bir hedonistim. Her zaman aklndan kartma; kriter mutluluktur. Ne yaparsan yap mutlu o l ; o kadar. Onun mkemmel olup olmadn hi umursama. Mkemmellie olan bu taknt nedir? O zaman sen gergin, kaygl, sinirli, her zaman huzursuz, dertli, atma halinde olacaksn. ngilizce "agony (strap ekmek)" szc "elikili olmak" anlamna gelir. Srekli olarak kendinle gremek; strabn anlam budur. Kendinle huzurlu olmazsan ac iinde olacaksn. mknsz olan isteme; doal ol, rahat ol, kendine sevecen davran ve bakalarn sev. Srekli kendisini ktledii iin kendini sevemeyen bir kii unutma ki baka kimseyi sevemez. Mkemmeliyeti birisi sadece kendine kar mkemmeliyeti deildir, bakalarna kar da yledir. Kendisine kar acmasz olan birisinin bakalarna kar da acmasz olmas kanlmazdr. Onun talepleri imknszdr. Hindistan'da bir mkemmeliyeti olan Mahatma Gandi vard, neredeyse nevrotikti. Ve o mritlerine kar ok acmaszd: ay bile yasakt. ay! nk onda kafein vard. Onun aramnda birisinin ay itii grlrse o byk bir gnaht. Aka izin yoktu. Eer birisi baka birine ak olursa bu ylesine byk bir gnaht ki neredeyse bunun yznden dnyann sonu gelmi gibi olurdu. O srekli olarak mritleri hakknda casusluk yapyordu, her zaman anahtar deliinin nnde oturuyordu. Ancak o kendisine kar da byleydi. Kendine naslsan bakalarna kar da yle olursun. Ancak bu tip insanlar byk liderler haline gelir nk onlar dierlerinde byk bir sululuk yaratrlar. nsanlarda ne kadar ok sululuk yaratabilirsen o kadar byk bir lider haline gelebilirsin. nk giderek daha ok ve daha ok insan evet, onlarn mkemmel olmasna yardmc olabilirsin diye hissedecektir. Onlar mkemmel deildir. Bu yzden onlarn mkemmel olmasna yardmc olabilirsin. Ben senin mkemmel olmana yardmc olmak iin burada deilim; ben hibir trden samalkla ilgilenmiyorum. Ben sadece senin kendin olmana yardmc olmak iin buradaym. Eer mkemmel deilsen gzel; eer mkemmelsen bu da gzel. Mkemmel olmamaya alma; nk bu bile bir ideal haline gelebilir. Sen zaten mkemmel olabilirsin; o zaman beni dinlemek bana bela aabilir! "Bu adam mkemmel olma diyor." Buna gerek yok. Eer mkemmelsen bunu da kabul et. Kendini sevmeye al. Lanetleme. nsanlk bir kez derin bir kabullenie sahip olmaya baladnda tm kiliseler yok olacaktr ve tm politikaclar ve din adamlar yok olacaktr. Bir gn adamn biri kuzey ormanlarnda balk avlyordu ve geceleyin kamp ateinin etrafnda rehberi ona, Harry Emerson Fosdik'in bir balk tutma gezisi srasnda yapt rehberlik hakknda konuuyordu. "Evet," dedi rehber, "kfrbaz olmas dnda iyi bir adamd." "Dur bir dakika," dedi balk, "eminim ki Dr. Fosdik'in adi bir adam olduunu ima etmiyorsun deil mi?" "Oh, ama yleydi efendim," diye tepki gsterdi rehber. "Bir seferinde iyi bir levrek yakalamt. Tam tekneye ekmek zereyken balk oltadan kurtuldu. Bunun zerine doktora, 'Bu kahrolas bir utan!' dedim ve doktor geri geldi ve 'Evet yle' dedi. Ama onu byle bir lisan kullanrken ilk kez duymutum."

53 -> 71

imdi bu bir mkemmeliyeti zihnidir. Doktor hibir ey sylememitir. O basite, 'Evet yle' der ama bu bile bir mkemmeliyetinin bir hata bulmas iin yeterlidir. Bir mkemmeliyeti nevrotiktir. Ve o sadece nevrotik deildir, o evresinde de nevrotik eilimler yaratr. Bu yzden bir mkemmeliyeti olma ve evrendeki birisi bir mkemmeliyetiyse senin zihnini de kirletmeden nce mmkn olduunca hzla ka. Tm mkemmeliyetilik derin bir tr ego oyunudur. Sadece kendini idealler ve mkemmellik terimleri ile dnmek bile egonu en st dzeyde dekore etmekten baka bir ey deildir. Mtevaz bir insan hayatn mkemmel olmadn kabul eder. Mtevaz kii, gerekten dindar bir kii hepimizin snrlar olduunu kabul eder. Benim mtevaz tanmm budur. Mkemmel olmaya almamak alak gnlllktr. Mtevaz bir insan giderek daha ok ve daha ok btn hale gelir nk onun reddedecei, dlayaca hibir ey yoktur. O her ne ise, iyi ya da kt kabul eder. Ve alak gnll bir kimse son derece zengindir, nk o kendi btnln; fkesini, cinselliini, a gzlln kabul eder: Her ey kabuldr. Bu derin kabulleniin iinde byk bir simyasal deiim gerekleir. irkin olan her ey yava yava kendiliinden kaybolur. O giderek daha ok ve daha ok uyumlu, daha ok ve daha ok btn hale gelir. Azizlerden holanmyorum ama kutsal olanlarn yanndaym. Bir aziz bir mkemmeliyetidir; kutsal olan kii btnyle farkldr. Zen ustalar kutsaldr; Katolik azizler azizdir. 'Aziz' szcnn kendisi irkindir. O, kiinin bir otorite tarafndan onaylanm olduu anlamna gelen bir szckten gelir. imdi, kim birisine aziz olduu yetkisini verebilir? O, bir tr derece midir, bir sertifika mdr? Ancak kilise bu aptalca eyi yapmaya devam eder. Hatta lm sonras mertebeleri dahi verilir! Bir aziz yzyl nce lm olabilir ve sonra Kilise onun fikirlerini yeniden ele alr. Dnya deimitir ve Kilise yzyl sonra bir lm sonras mertebesi verir: Kiinin gerekten bir aziz olduuna ilikin bir onay. Onu zamannda anlayamamtk. Ve kilise bu insan ldrm olabilir! Jan Darc bu ekilde bir aziz olmutur. Onu ldrmlerdir ama sonradan fikirlerini deitirmilerdir. nsanlar yava yava Jan Darc'a yaknlamtr ve onu kabul etmemek zor hale gelmitir. nce onu ldrdler sonra ona ibadet ettiler. Asrlar sonra onun kemiklerini buldular ve ibadet ettiler. Ayn insanlar tarafndan, ayn kilise tarafndan yaklmt. Hayr, 'aziz' szc iyi deildir. Kutsal bir insan kendisi yznden kutsaldr, azizliine, payesine karar veren bir kilise yznden deil. Doksan yandaki Jakobson, Polonya'daki Yahudi katliamlarndan, Almanya'daki kamplarndan, dzinelerce Yahudi kart tecrbeden geerek yaamt. konsantrasyon

Bir sinagogda otururken "Oh Tanrm! Bizim, senin seilmi insanlarn olduumuz doru mu?" diye dua etti. Ve gklerden bir ses grledi, "Evet, Jacobson. Yahudiler benim seilmi insanlarmdr!" "yi o zaman," diye feryat etti yal adam, "artk baka birisini seme vakti gelmedi mi?" Mkemmeliyetiler Tanr'nn seilmi insanlardr, unutma. Aslnda, ideallerin yznden kendi strabn yarattn anladn gn, bu ideallerinden kurtulursun. O zaman sen her ne olursa olsun basite kendi gerekliine gre yaarsn. Bu ok byk bir dnmdr. Tanr'nn seilmi insan olmaya alma, sadece bir insan ol.

S A D E C E E F K A T TEDAV EDCDR nsanolundaki hasta olan her ey sevgi eksiklii yzndendir. nsandaki yanl olan her ey bir yerde sevgiyle ilgilidir. O sevememitir yahut sevgiyi almay baaramamtr. Varln paylamay baaramamtr. Istrap budur. erdeki her eit karmaay yaratan budur. erdeki bu yaralar pek ok ekilde yzeye kabilir. Onlar fiziksel hastalk halini alabilirler, onlar zihinsel hastalk halini alabilirler; ama derinde insan sevgi eksikliinden muzdariptir. Beden iin besine ihtiya olduu gibi, sevgi de ruh iin gereklidir. Beden besin olmadan hayatta kalamaz ve ruh sevgi olmadan hayatta kalamaz. Aslnda sevgi olmadan ruh asla domaz; onun hayatta kalmas sz konusu bile deildir.
54 -> 71

Sen basite lm korkun nedeniyle bir ruhun olduunu zannediyorsun; bir ruhun olduuna inanyorsun. Ancak sevmediin srece tanmamsndr. Sadece sevginin iinde kii bedenden daha fazlas, zihinden daha fazlas olduunu hissedecektir. Ve sadece efkat tedavi edicidir. efkat nedir? efkat akn en saf halidir. Seks akn en dk halidir, efkat akn en yksek halidir. Sekste temas temelde bedenseldir; efkatte temas temelde ruhsaldr. Akta efkat ve seks karmtr, fiziksel ve ruhsal karmtr. Ak, seks ve efkat arasndaki yolun ortasdr. efkate meditasyon da diyebilirsin. Enerjinin en yksek hali efkattir. efkat anlamna gelen 'compassion' szc gzeldir: Onun yars 'passion' yani tutkudur. Bir ekilde tutku o kadar arndrlmtr ki artk o tutku deildir o efkat haline gelmitir. Sekste sen dierini kullanrsn, dierini bir araca indirgersin, bir nesneye indirgersin. Bu yzden cinsellik zerine kurulu bir ilikide sululuk duyarsn. Ve bu sululuk duygusu dini retilerinkinden daha derindir. Cinsellik zerine kurulu bir ilikide byle olduu iin sulu hissedersin ve sulu hissedersin nk bir insan bir nesneye, kullanlacak ve atlacak bir mala indirgiyorsun. Bu yzden sekste bir eit esaret de hissedersin: Sen de bir nesneye indirgenmisindir. Ve sen bir nesne olduunda zgrln yok olur nk zgrln yalnzca sen bir kii olduunda var olur. Sen ne kadar bir kii olursan, o kadar zgr olursun; sen ne kadar bir nesne isen o kadar zgr deilsindir. Odandaki eya zgr deil. Odan kilitleyip brakrsan ve uzun yllar sonra geri gelirsen eya ayn yerde, ayn ekilde olacaktr; o kendisini yeni bir ekilde dzenlemeyecektir. Onun zgrl yok. Fakat odada bir kiiyi brakrsan o kiiyi ayn bulmayacaksn; hatta sonraki gn bile, hatta sonraki an bile. Ayn kiiyi yeniden bulamazsn. Yal Heraklit "Ayn nehre ikinci kez giremezsin" der. Ayn kiiyle yeniden karlaamazsn. Ayn kiiyle ikinci kez karlamak imknszdr nk insan varl bir nehirdir srekli akar. Ne olacan asla bilemeyeceksin. Gelecek ak kalr. Bir nesne iin gelecek kapaldr. Bir ta, bir ta olarak kalacak olan bir tatr. Onun geliim potansiyeli yoktur. O deiemez, o evrimleemez. Bir insanolu asla ayn kalmaz. Geriye debilir, ileriye gidebilir; cehenneme ya da cennete gidebilir. Ama asla ayn kalmaz. u ya da bu ekilde hareket etmeye devam eder. Birisi ile cinsel bir iliki kurduunda bu birisini bir nesneye indirgemisin demektir. Ve dierini indirgeyerek kendini de bir nesneye indirgemi olursun nk bu karlkl bir anlamadr: "Senin beni bir nesneye indirgemene izin veriyorum, sen de benim seni bir nesneye indirgememe izin ver. Senin beni kullanmana izin veriyorum, sen de benim seni kullanmama izin ver. Birbirimizi kullanalm. kimiz de nesneler haline gelelim." ki sevgiliyi izle: Henz yerlemediklerinde, romantizm hl canl iken, balay sona ermemiken iki insann yaamla nefes alp verdiini, bilinmeyenin iinde infilak etmeye hazr olduunu greceksin. Sonra da evli bir ifte, bir karya ve bir kocaya bak ve birbirlerinin l kalmas iin yardm eden, l kalmak iin dierini zorlayan l bir ey, yan yana duran iki mezar greceksin. Evliliin srekli atmas budur. Hi kimse bir nesneye indirgenmek istemez. Seks, "X" enerjisinin en dk halidir. Eer dindarsan ona "Tanrsallk" diyebilirsin; eer bilimsel birisiysen ona "X" de. Bu enerji X, sevgiye dnebilir. O sevgiye dntnde, o zaman dier kiiye sayg duymaya balarsn. Evet, arada bir dier kiiyi kullanrsn ama kran duyarsn. Asla bir nesneye teekkr ederim demezsin. Bir kadna ksan ve onunla seviirsen teekkr ederim dersin. Karnla sevitiinde hi teekkr ettin mi? Hayr, onu kanksarsn. Hi karnn sana teekkr ettii oldu mu? Belki de uzun yllar nce, henz karar vermemiken sadece evlilik yolunda ilerlerken, birbirinizi batan karmaya alrken byle bir ey hatrlayabilirsin; belki. Ancak bir kez her ey dzene girdiinde hi karn sana herhangi bir ey iin teekkr etti mi? Onun iin pek ok ey yapyorsun, o senin iin pek ok ey yapyor. Her ikiniz de birbiriniz iin yayorsunuz ama minnet kaybolmutur. Sevgide kran vardr, ok derin bir kran vardr. Dierinin bir nesne olmadn bilirsin. Dierinin bir ihtiam, bir ruhu, bir bireylii olduunu bilirsin. Sevgide dierine tam zgrlk verirsin. Elbette alrsn ve verirsin; o al ve veri ilikisidir ama saygyla. Sekste ise o sayg olmayan bir al ve veri ilikisidir. efkatte sen sadece verirsin. Zihninin herhangi bir yerinde karlnda bir ey almakla ilgili bir fikir

55 -> 71

yoktur, basite paylarsn. Sana bir ey gelmeyeceinden deil! O milyonlarca kez geri dner ama o sadece arada oluverir, sadece doal bir sonutur. Onun iin yanp tutuma yoktur. Akta bir ey verirsen derinde onun geri dneceini beklemeye devam edersin. Eer geri dnmezse ikyet etmek istersin. Hibir ey sylemeyebilirsin ama bin bir ekilde, kandrlm hissettiini homurdanarak gsterirsin. Ak ince bir pazarlk gibi grnyor. efkatte basite verirsin. Akta dieri sana bir ey verdii iin kran duyarsn. efkatte dieri senden bir ey ald iin kran duyarsn; dieri seni reddetmedii iin kran duyarsn. Verme enerjisi ile gelmitin, paylaacak pek ok iekle gelmitin ve dieri sana izin verdi, dieri alcyd. Dieri alc olduu iin kran duyarsn. efkat akn en yksek halidir. ok fazlas geri gelecek -dediim gibi milyon kez- ama nemli olan bu deildir, sen onu arzulamazsn. Eer gelmezse onla ilgili bir ikyet yoktur. Eer geliyorsa basite arrsn! Eer geliyorsa bu inanlmazdr. Eer gelmiyorsa sorun yoktur. Sen asla yreini kimseye bir pazarln paras olarak vermedin. Sen basite yadrrsn. O kadar ok var ki eer yadrmazsan arlaacaksn. Tpk bir bulutun yamur sularn bouna yadrmak zorunda olmas gibi. Ve bir dahaki sefer bir bulut yadrrken sessizce izle ve her zaman duyacaksn: Bulut yadrdktan ve toprak emdikten sonra her zaman iin bulutun topraa 'teekkr ederim' dediini duyacaksn. Toprak buluta hafiflemesi iin yardm etmitir. Bir iek atnda gzel kokularn rzgra brakmak zorundadr. Bu doaldr! Bu bir pazarlk deildir, bu bir ticaret deildir; bu basite doaldr! iek gzel kokularla doludur; ne yaplabilir? ayet iek gzel kokular kendine saklarsa iek ok, ok gergin olacak, derin bir ac duyacaktr. Yaamdaki en byk strap ifade edemediin zaman, iletiim kuramadn zaman, paylaamadn zamandakidir. En yoksul kii paylaacak hibir eyi olmayan kiidir yahut paylaacak bir eyi olan ama bu kapasitesini, paylama sanatn yitirmi kiidir: O zaman bir kii yoksuldur. Seksi insan ok yoksuldur. k insan greceli olarak daha zengindir. efkatli insan en zenginidir; dnyann zirvesindedir. Onun bir engeli, snrlamas yoktur. O basite verir ve kendi yolunda devam eder. Senin teekkr etmeni dahi beklemez. Muazzam bir sevgiyle enerjisini paylar. Ben buna tedavi edici diyorum. Hristiyanlar sa'nn pek ok mucize gerekletirdiine inanr. Ben onu herhangi bir mucize gerekletirirken gremiyorum. Mucize onun efkatiydi. Eer herhangi bir ey olduysa, o bunu yapmadan gereklemitir. ayet varln en st dzleminde bir ey gerekleirse, o her zaman herhangi bir aba olmakszn gerekleir. O hareket etti; pek ok eit insan ona geldi. O orada muazzam bir enerji havuzu gibiydi; paylamaya hazr olan kim varsa onu paylat. Mucizeler gerekleti! O tedavi ediciydi. O dnyann grm olduu en byk ifaclardan birisiydi. Buda yahut Mahavira ya da Krishna; onlarn hepsi farkl dzeylerde byk ifaclard. Evet, Buda'nn hayatnda, hasta bir kimseyi yahut kr bir insan iyiletirmi olduunu ya da l birisini hayatna dndrm olduunu gremezsin. aracaksn: sa'nn efkati Buda'nnkinden daha m oktu? Hayr, bu ok ya da az meselesi deildir. Buda'nn efkati farkl bir dzeyde i grmtr. Onun dinleyicileri sa'nnkilerden farkl trdeydi ve etrafndaki insanlar farkl trde idiler. Bu her zaman nerdeyse her zaman olur: Batdan akn akn insanlar geldike srekli izliyorum. Onlar asla bedenleriyle ilgili bir ey sormazlar. Bana gelip de, "Srekli bam aryor, Osho yardm et, bir ey yap" demiyor. Yahut, "Gzlerim iyi grmyor," veya "Konsantrasyonum iyi deil" ya da "Hafzam ktye gidiyor" hayr, asla! Ancak Hindiler gelir ve her zaman fiziksel bir ey getirirler. Hmm? Uzun yllardr mideleri bozuk: "Osho bir ey yap!" Hemen her seferinde yle hissederim: Niin? Hindistan'a ne oldu? Niin bu insanlar her zaman sadece birtakm bedensel, fiziksel problemlerle geliyorlar? Sadece bu sorunlara sahipler. Yoksul bir lke, son derece yoksul bir lkenin hi ruhsal problemleri yoktur. Zengin bir lkenin ruhsal sorunlar vardr; yoksul bir lkenin fiziksel problemleri vardr. Buda'nn zamannda Hindistan altn andayd. Bu, Hindistan'n zirvesinde olduu zamand. lke zengindi, muazzam dzeyde zengin, refah iindeydi. Dnyann geri kalan fakirdi, Hindistan ok zengindi. Buda'ya gelen insanlar ruhsal sorunlar getiriyordu. Evet onlar da yaralarn getiriyorlard ama onlarnki ruhsal yaralard. sa son derece yoksul bir lkede dolat, son derece yoksul bir lkede yaad. Ona gelen insanlarn hibir ruhsal problemi yoktu, aslnda ruhsal bir probleme sahip olabilmen iin senin belirli bir yaam standardna sahip olman gerekir. Aksi taktirde senin problemlerin daha dk seviyelerle ilgilidir.

56 -> 71

Yoksul bir adamn farkl tr problemleri vardr. Akrabalarmdan birisi bir aylna buradayd; meditasyon yapyordu, bir eyler yapyordu ve ziyaretinin son gnnde anlaml bir eyler sormasn umut ediyordum. Ne sordu? Olunun maddi durumunun iyi olmadn syledi. Burada bir ay yaadktan, beni bir ay boyunca dinledikten sonra aklna gelen yegne soru: Olunun maddi durumu iyi deil! O bir taksi srcs ve aldklar araba yle ki her gn u ya da bu problemi kyor. Benden unu istedi: "Osho, bir ey yap!" Ben tamirci deilim! Bu nedenle ona "Arabay sat ve baka bir tane al" dedim. "Onu kimse almaz, bu nedenle ltfen bir ey yap" dedi. nsanlar fakir olduunda onlarn sorunlar dnyaya aittir. nsanlar zengin olduunda onlarn problemleri daha yksek bir nitelie ait olur. Yalnzca mreffeh bir lke gerekten ruhsal olabilir. Yoksul bir lke olamaz. Yoksul bir kii olamaz demiyorum evet, yoksul bir kimse gerekten ruhsal hale gelebilir, istisnalar v a r d r - ama yoksul bir lke olamaz. Yoksul bir lke btnnde para, ila, ev, evler, arabalar u ve bu eklinde dnr. Ve bu doaldr, mantkldr. sa ok yoksul bir dnyada dolat. nsanlar kendi zmlerini aryordu. Pek ouna yardm edildi; sa yardm etmiyordu ama onlara yardm edildi. Ve sa yeniden ve yeniden der ki: "Senin imann seni iyiletirdi." mann olduunda efkat senin zerine yaar. mann olduunda, sen efkate ak olursun. Buda mucizeler yapmtr ama bu mucizeler grnmezdir. Mahavira mucizeler yapmtr ama bu mucizeler gzle grnmez. Onlar gremezsin; onlar sadece bunlarn gerekletii kiiler tarafndan grlebilir. Ancak efkat her zaman iin tedavi edicidir: Hangi dzeyde olursan ol, o yardm eder. efkat saflam aktr. O kadar basite ve ok verirsin ve karlnda bir ey beklemezsin. Buda mritlerine yle demitir: "Her meditasyondan sonra efkatli olun. Hemen. nk meditasyon yaptnzda sevgi byr, kalp dolar. Her meditasyondan sonra tm dnya iin efkat hissedin. Bylelikle sevginizi ve enerjinizi atmosfere salarsnz ve bu enerji bakalar tarafndan kullanlr." Ben de sana sylemek isterim: Her meditasyondan sonra, kutlama yaparken efkatli ol. Enerjinin gidip onlar nasl ihtiya duyarsa o ekilde insanlara yardmc olmas gerektiini hisset. Sadece onu serbest brak! Hafifleyeceksin, ok rahatlayacaksn, ok sakin ve sessiz hissedeceksin ve serbest braktn titreimlerin pek oklarna yardmc olacak. Meditasyonlarn her zaman efkatle bitir. Ve efkat koulsuzdur. Sadece sana kar dosta olanlara, sadece seninle ilikili olanlara efkat duyamazsn. in'de byle olmutu: Bodhidharma in'e gittiinde bir adam ona geldi. "Sizin retilerinizi takip ettim: Meditasyon yaptm ve tm evren iin - s a d e c e insanlar iin deil, hayvanlar, talar, nehirler iin d e - efkat hissettim. Ama bir problem var: Komum iin efkat hissedemiyorum. Hayr, bu mmkn deil! Bu yzden ltfen bana syleyin, efkatimden komumu muaf tutabilir miyim? Bilinen ve bilinmeyen tm varoluu dahil ediyorum ama komumu darda brakabilir miyim? nk ok zor, imknsz. Onun iin efkat hissedemem." Bodhidharma, "O zaman meditasyonu unut. nk ayet efkat, birisini darda brakrsa artk orada deildir!" dedi. efkat her eyi ierir. O doas gerei her eyi ierir. Bu nedenle ayet komun iin efkat hissedemezsen o zaman onu btnyle unut. nk onun zellikle belli birisi ile hibir alakas yoktur. Onun, senin manevi halinle ilikisi vardr. efkat ol: Koulsuzca, ynetmeden, ynlendirmeden. O zaman bu strapl dnyada bir ifa gc olabilirsin. sa, yeniden ve yeniden "Komunu kendin gibi sev" der. Ve ayrca, "Dmann kendin gibi sev" de der. Eer her iki cmleyi bir arada incelersen komunun ve dmann neredeyse her zaman ayn kii olduunu bulacaksn! "Komunu kendin gibi sev" ve "Dmann kendin gibi sev." O ne demek istiyor? O basite unu sylemek istiyor: efkatin iin, sevgin iin hibir engelin olmasn. Kendini sevdiin gibi tm varoluu sev nk en son tahlilde sen, pek ok aynada yansyan varoluun tamamsn; o senden ayr deildir. Komun sadece sana ait bir biimdir; dmann da sana ait bir biimdir. Karna kan ne olursa olsun kendinle karlarsn. Onu tanmayabilirsin nk ok uyank halde deilsin;

57 -> 71

kendini dierinde gremeyebilirsin ama o zaman senin grnle ilgili yanl bir ey vardr, gzlerinde bir bozukluk vardr. efkat tedavi edicidir. Ve efkatli olabilmek iin kiinin her eyden nce kendisine kar efkatli olmas gerekir. Eer kendini sevmezsen, baka kimseyi sevemezsin. Eer kendine kar nazik olmazsan, baka kimseye nazik olamazsn. Kendilerine kar son derece sert olan senin szde azizlerin, bakalarna kar nazik olurken sadece rol yapyorlar. Bu mmkn deildir: Psikolojik olarak bu mmkn deildir. Kendine kar nazik olamyorsan, nasl bakalarna nazik olabilirsin? Sen kendinle her ne isen, bakalaryla da ylesin. Bunun temel bir anlay olmasna izin ver. Kendinden nefret edersen, bakalarndan da nefret edersin ve sana kendinden nefret etmen retilmitir. Hi kimse sana, "Kendini sev!" dememitir. Fikrin kendisi dahi sama gelir; kendini sevmek? Fikrin kendisinin hibir anlam yoktur; kendini sevmek? Biz her zaman sevmek iin, insann baka birisine ihtiyac olduunu zannederiz. Ancak ayet onu kendinle renemezsen, bakalaryla onu uygulayamayacaksn. Senin hibir deerin olmad srekli olarak sana sylendi, sen srekli buna koullandrldn. Deersiz olduun, olman gereken ey olmadn, olduun halinle kabul grmediin her ynden sana gsterildi, sana sylendi. Kafann her yannda asl duran pek ok olmal var; ve bu olmallarn yerine getirilmesi nerdeyse imknszdr. Ve onlar yerine getiremediinde, eksik kaldnda kendine kar kt duygular beslersin. Kendinle ilgili derin bir nefret ortaya kar. Dierlerini nasl sevebilirsin? O kadar nefretle doluyken sevgiyi nerede bulacaksn? Bu yzden sen sadece yleymi gibi yaparsn; sadece seviyormu gibi gsterirsin. Derinde hi kimseyi sevmiyorsundur; sevemezsin. Bu gsteriler birka gnlne iyidir, sonra boyalar kaybolur ve gereklik kendini ortaya koyar. Her sevgi ilikisi sallantdadr. Er ya da ge her sevgi ilikisi zehirlenir. Nasl o bu kadar zehirli hale gelir? Her iki insan da seviyormu gibi yapar, her ikisi de sevdiini sylemeye devam eder. Baba ocuunu sevdiini syler; ocuk babasn sevdiini syler. Anne kzn sevdiini syler ve kz da ayn eyi sylemeye devam eder durur. Kardeler birbirlerini sevdiklerini syler. Tm dnya sevgiden bahseder, sevgi arksn syler: Ve, sen bu kadar sevgisiz baka bir yer bulabilir misin? Sevginin bir zerrecii dahi yoktur; sadece dalarca laf, sevgi hakknda Himalayalarca edebiyat. Grnen odur ki tm bu edebiyat baka bir eyle onun yerini doldurabilmek iindir: Sevmediimiz iin, iir araclyla, arklar araclyla bir ekilde sevdiimize inanrz. Hayatta kardmz eyleri iirlerimizin iine koyarz. Hayatta skalamaya devam ettiimiz eyleri filmlerin, romanlarn iine koyarz. Sevgi kesinlikle yoktur nk henz ilk adm atlmamtr. lk adm kendini olduun halinle kabul etmektir; tm olmallar brak. Yreinde hibir "olmal, tama! Baka birisi olman gerekmiyor; sana ait olmayan bir eyi yapman beklenmiyor; sen sadece kendin ol. Rahatla ve sadece kendin ol. Kendi bireyselliine saygl ol ve kendi imzan atmak iin cesur ol. Bakalarnn imzalarn kopyalamay brak. Bir Buda yahut bir Ramakrishna veya bir sa haline gelmen beklenmiyor; basite kendin olman bekleniyor. Ramakrishna'nn baka birisi olmay denememi olmas iyidir, bylece o Ramakrsihna olmutur. sa'nn asla brahim ya da Musa gibi olmay denememi olmas iyidir, bylelikle o sa olmutur. Buda'nn asla Patanjali yahut Krishna olmay denememi olmas iyidir: Bu yzden o bir Buda haline gelmitir. Baka birisi olmaya almadnda, o zaman basite rahatlarsn; o zaman bir zarafet belirir. O zaman sen ihtiamla, grkemle, ahenkle dolarsn nk bir atma yoktur, gidilecek bir yer yoktur, urunda savaacak bir ey yoktur; kendine saldrgan bir biimde dayatacan bir ey yoktur. Masum olursun. Bu masumiyetin iinde kendin iin efkat ve sevgi hissedeceksin. Kendinle o kadar mutlu hissedeceksin ki, Tanr gelip kapn alsa ve "Baka birisi olmay ister miydin?" dese, "Sen ldrdn m? Ben mkemmelim! Teekkr ederim ama asla byle bir eyi deneme; ben kendim olarak mkemmelim" diyeceksin. Varolua "Ben olduum halimle mkemmelim, olduum halimle mutluyum" diyebildiin an, bu bizim Douda shraddha olarak adlandrdmz eydir: gven. O zaman sen kendini kabul etmisindir ve kendini kabul etmekle varoluu da kabul etmisindir. Kendini ret ederek, seni yaratan varoluu reddedersin. "yle olmalym" dediin an, varoluun zerine, bir eyleri gelitirmeye alyorsun. Diyorsun ki, "Yanl eyler yaptn; ben u ekilde olmalydm ve sen ise beni byle yaptn." Varoluu gelitirmek istiyorsun. Bu mmkn deildir. Senin mcadelen nafile; baarsz olmaya mahkmsun.

58 -> 71

Ve sen ne kadar baarsz olursan, o kadar kendinden nefret edersin. Ne kadar baarsz olursan, o kadar lanetlenmi hissedersin. Baarsz olduka, kendini o kadar aciz hissedersin. Ve bu kadar nefretin, acizliin iinden nasl efkat ortaya ksn? efkat sadece sen varlnn iinde mkemmel bir ekilde yerletiinde ortaya kar. "Evet, ben byleyim" dersin. Yerine getirilecek hibir idealin yoktur. Ve hemen o an doyum gereklemeye balar! Gller nilfer olmaya almadklarndan gzel bir ekilde ieklenirler. Ve nilferler bu kadar gzel bir ekilde aarlar nk onlar dier ieklerle ilgili efsaneler duymamlardr. Doadaki her ey ok uyumlu bir ekilde iler nk hi kimse baka birisiyle rekabet etmeye almyor, kimse baka birisi olmaya almyor. Her ey olmas gerektii gibidir. Sadece anlamaya al! Sadece kendin ol ve unutma ki ne yaparsan yap baka herhangi bir ey olamazsn. Tm aba anlamszdr. Sen sadece kendin olmalsn. Sadece iki yol vardr. Birincisi ret ederek kendin olarak kalrsn; ktleyerek kendin olarak kalrsn. Yahut kabul ederek, teslim olarak, keyif alarak, haz duyarak ayn olabilirsin. Senin tavrn farkl olabilir ama sen olduun gibi kalmaya, olduun kii olmaya devam edeceksin. Bir kez kabul ettiinde efkat ortaya kar. Ve o zaman sen bakalarn da kabul etmeye balarsn! Bunu hi gzlemledin mi? Bir azizle yaamak ok zordur, ok zor. Bir gnahkrla yaayabilirsin ama bir azizle yaayamazsn nk aziz srekli mimikleriyle, gzleriyle, sana bakyla, seninle konumasyla, seni ktleyecektir. Bir aziz asla seninle konumaz; o sana konuur. O asla sana bakmaz; onun gzlerinde her zaman, grn perdeleyen idealler vardr. O asla seni grmez. Onun aklnda ok uzak eyler vardr ve seni srekli olarak onunla kyaslamaya devam eder ve sen elbette hep eksik kalrsn. Onun baknn ta kendisi seni gnahkr yapar! Bir azizle birlikte olmak ok zordur nk o kendisini kabul etmez, seni nasl kabul etsin? Onun iinde pek ok ey vardr, tesine gemesi gerektiini hissettiren sinir bozucu iaretler vardr. Elbette o ayn eyleri bytlm halde sende grr. Ancak bana gre, sadece kendisini kabullenmi bir kimse bir azizdir ve kabulnn iinde tm dnyay kabul etmitir. Bana gre bu zihin hali tam kabul hali azizliktir. Ve bu tedavi edicidir, ifadr. Seni btnyle kabul eden birisiyle olmak tedavi edicidir, iyileeceksin. Bu nedenle yavaa, uyank olarak, izleyerek hareket et, sevgi dolu ol. Seksi isen seksten vazge demiyorum; onu daha uyank halde yap, onu daha ok ibadet gibi yap, onu daha younlatr bylece o sevgiye dnebilir. Eer o sevgiyse, o zaman ona daha da ok minnettarlk getir; daha derin kranlk, nee, kutlama, meditasyon kat ona bylelikle o efkat olabilir. efkat sende olumadysa doru ekilde yaadn ya da herhangi bir ekilde yaadn zannetme. efkat iein amasdr. Ve efkat bir kiide olutuunda, milyonlar iyileir. Onun etrafna kim gelirse iyileir. efkat tedavi edicidir.

ZEN'N E F K A T K O U L S U Z C A K A R I L I K S I Z D I R Bir akam Shichiri Kojun sutralar ezberinden okurken hayatn yahut parasn talep eden keskin kll bir hrsz ieri girdi. Shichiri ona, devam etti. "Beni rahatsz etme. u ekmecede paray bulabilirsin" dedi. Sonra da okumasna

Ksa bir sre sonra durdu ve "Hepsini alma. Yarn baz vergiler demem gerekiyor" dedi. Davetsin misafir parann ounu ald ve gitmeye hazrland. "Birisi sana bir armaan teekkr et" diye Shichiri ekledi. Adam teekkr etti ve kayboldu. verdiinde

Birka gn sonra adam yakaland ve dierleriyle birlikte Shichiri'ye kar iledii suu itiraf etti. Shichiri tank olarak arldnda, "Bu adam, sz konusu ben olduumda hrsz deildir. Paray ona ben verdim ve bana bunun iin teekkr etti" dedi. Hapiste yatt sre dolduunda adam Shicriri'ye gitti ve mridi oldu.
59 -> 71

sa "Yarglama" der. Orada durmu olsayd bu mkemmel Zen olurdu. Fakat belki de Yahudilere konutuundan ve Yahudi tarznda konumak zorunda olduundan eklemitir: "...bylece sen de yarglanmazsn." Artk o Zen deildir. Artk o bir pazarlktr. Bu eklenti onun niteliini, onun derinliini tamamyla mahvetmitir. "Yarglama" kendi iinde yeterlidir; ona hibir ey eklemeye gerek yoktur. "Yarglama" demek, yarglayc olma demektir. "Yarglama" demek hayata herhangi bir deer yargsyla bakma demektir. Deerlendirme; "bu iyidir" ve "bu ktdr" deme. Ahlak olma; bir eye ilahi deme ve bir eye eytani deme. "Yarglama" Tanr yahut eytan yok demenin muazzam bir ifade eklidir. sa orada durmu olsayd, tek szcklk, bu kk deyi "yarglama" tm Hristiyanln karakterini dntrm olacakt. Ancak o bir ey ekledi ve onu mahvetti, "...bylece sen de yarglanmazsn" dedi. Artk o koula baland. Artk o yargsz deildir, o basit bir pazarlk: "Bylece sen de yarglanmazsn." Bu ticaret gibidir. Korku yznden bylece sen de yarglanmazsn yarglama. Ancak yarglamaktan korku nedeniyle, hrs nedeniyle nasl vazgeeceksin? Bu sayede yarglanmamak iin, yarglama. Ancak korku ve hrs seni deer yarglarndan zgrletirmeyecek. O kendini merkeze alr: "Yarglama, bylece sen de yarglanmazsn." Bu egoistedir. Deyiin tm gzellii yok olmutur. Zen tad kaybolur, o sradan hale gelir. O gzel bir tavsiye olur. Onun iinde hibir devrim yoktur; bu ebeveyn tavsiyesidir. ok iyi bir tavsiyedir ama onda radikal hibir ey yoktur. kinci cmlecik radikal ifadenin armha gerilmesidir. Zen orada durur: Yarglama. nk Zen her ey olduu gibidir der. Hibir ey iyi deildir, kt deildir. eyler olduu gibidir. Baz aalar uzundur, baz aalar kktr. Birisi ahlakldr, birisi ahlakszdr. Birisi ibadet ediyor, dieri almaya gitmi. Hayat byle iler. imdi, bundaki devrimci ruha bak! Bu seni korkutacaktr, rktecektir. Bu nedenle Zen'de herhangi bir buyruk yoktur. unu yap, bunu yapma demez; olmal ve olmamalar yoktur. O, "olmal" hapishanesini yaratmamtr. Zen mkemmeliyeti deildir. Ve artk psikanaliz mkemmeliyetiliin bir tr nevroz olduunu gayet iyi biliyor. Zen nevrozlu olmayan yegne dindir. O kabul eder. Onun kabul o kadar btndr, o kadar muazzam derecede btndr ki bir hrsza hrsz dahi demez, bir katile bile katil demez. Onun ruhunun safln grmeye al; muhteem aknl grmeye al. Her ey olduu gibidir. Zen koulsuzca deer yarglarndan arnmtr; ayet bir koul oluturursan meselenin zn karrsn. Zen'in hibir korkusu ve hrs yoktur. Zen'in hibir Tanrs ve eytan yoktur. Ve Zen'in cenneti ve cehennemi yoktur. O insanlarn akln elip, onlara cennette dller vaat edip onlar agzl yapmaz. Ve o kbus gibi cehennem kavramlaryla insanlar korkutmaz, rktmez. O sana dllerle rvet vermez ve o seni ikencelerle cezalandrmaz. O sadece sana bir eylerin iini grmek iin kavray verir. Ve bu kavray seni zgrletirir. Bu kavrayn temeli olarak hrs yoktur, ve onun temelinde korku yoktur. Tm dier dinler agzldr, tm dier dinler derinlerde bir yerlerde korku temellidir. Bu yzden biz dindar bir kii iin Allah'tan korkan szcn kullanrz: Dindar bir kii Allah'tan korkar. Ancak korku nasl dini olabilir? Bu imknszdr. Korku asla dini olamaz. Yalnzca korkusuzluk olur. Fakat sende iyi ve kt fikri varsa sen asla korkusuz olamazsn. Senin iyi ve kt fikirlerin insanlar sulu hissettirir. nsanlar sakatlar, insanlar fel eder. nsanlarn tm korkudan zgrlemesine nasl yardmc olabilirsin? mknszdr. Daha ok korku yaratrsn. Normalde dindar olmayan bir insan daha az korku doludur, szde dindardan daha az miktarda korkuyu varlnda barndrr. Szde dindar iinde srekli titriyordur, srekli olarak onu elde edebilecek mi yoksa onu kaybedecek mi diye endie duyuyordur. Cehenneme mi atlacak? Yahut imknsz olan becerip cennete mi girecek? sa, dostlarna ve mritlerine son kez veda ederken bile mritler cennetteki yerleri hakknda daha ok endielilerdi. Sonra cennette buluacaklar; onlarn yerleri ne olacak? Kim kim olacak? Elbette onlar sa'nn Tanr'nn sa yannda olacan teslim ediyor. O zaman onun yannda kim olacak? Onlarn endieleri korkularndan ve hrslarndan kaynaklanyor. Onlar sa'nn yarn armha gerilecei ile fazla ilgili deiller, onlar ok daha fazla kendi karlar ile ilgililer. Tm dier dinler son derece sradan hrs ve korku temellidir. Para iin sahip olduun hrs bir gn Tanr iin hrsa dnr, o zaman Tanr senin parandr. imdi para senin Tanr'ndr. Tek fark budur. O zaman Tanr senin paran haline gelir. imdi sen devletten, polisten undan ve bundan

60 -> 71

korkuyorsun. Ve o zaman sen cehennemden ve hesap gnnden ve Tanr'nn ebedi yksek mahkemesinden, kyametin son gnnden korkmaya balarsn. Szde Hristiyan azizler yaamlarnn son anlarnda baarabilecekler mi yoksa baaramayacaklar m? dahi srekli korkar, titrerler. Bunu

Zen koulsuz olarak deer yarglarndan arnmtr. Bu senin iine derinlemesine yerlesin nk bu benim de durduum yerdir. Sadece anlaman istiyorum, hepsi bu. Anlay yeterlidir. Brak anlay yegne kanun olsun; bakas yok. Korkuyla hareket etme aksi taktirde karanln iine gireceksin. Ve hrsla hareket etme nk hrs ba aa duran korkudan baka bir ey deildir. Onlar ayn eyin iki yzdr: Bir tarafta hrs vardr, dier tarafta korku vardr. Korku dolu bir insan her zaman hrsldr, hrsl bir insan her zaman korku doludur. Onlar bir arada kalr, onlar birlikte gider. Sadece anlay, sadece farkndalk, sadece her eyi olduu gibi grebilme kapasitesi... Varoluu olduu gibi kabul edemez misin? Ve onu kabul etmediinde hibir ey deimemitir. Ne deimitir? Binlerce yldr biz pek ok eyi reddetmekteyiz; onlar hl oradadr hatta daha oktur. Hrszlar yok olmad. Ne de katiller yok oldu. Hibir ey deimedi; her ey tam olarak her zaman olduu gibidir. Hapishaneler artmaya devam ediyor. Kanunlar bymeye devam ediyor ve giderek daha ok ve daha ok karmak hale geliyor. Ve karmak kanunlar yznden daha ok ve daha ok hrszlar i sahibi oluyor: Avukatlar, yarglar... Bu hibir yerde deiiklik yaratmaz. Senin tm cezaevi sistemin herhangi iyi bir ey yapmamtr. Aslnda o ok zararl olmutur. Cezaevi sistemi su iin, suu renmek iin, suu ustalarndan renmek iin niversite halini almtr. Birisi hapishaneye gittiinde o srekli bir ziyareti haline dnr, bir kez cezaevine girdikten sonra yeniden ve yeniden geri dner. Cezaevine dm ve hibir zaman geri dnmemi birisini bulmak zordur. Hapisten daha becerikli olarak kar. Hapishaneden daha fazla fikirle kar: Ayn eyi, artk daha ustalkl nasl yapmal? O hapisten daha az amatr olarak kar. O hapisten bir derece ile kar; hapisten salverilmek su iin bir tr mezuniyettir. Artk o daha ok biliyor, onun daha iyi nasl yaplacan biliyor. Artk o nasl yakalanlmayacam biliyor. Artk o yasal dzendeki boluklarn ne olduunu biliyor. Ve kanunlar uygulayanlar herhangi baka birisi kadar suludur. Aslnda onlar daha fazla sulu olmaldr. Onlar sulularla uramak zorundadr. Bu yzden onlar daha sulu olmak zorundadr. Polis ve cezaevi gardiyanlar ve bekiler; onlar hapishanede kalmaya zorladklar insanlardan daha suludurlar, yle olmak zorundadrlar. Hibir ey deimez. Bir eyleri deitirmenin yolu bu deildir, onun tam bir baarszlk olduu kantlanmtr. Zen deiimin anlayla, herhangi bir eyi zorlamadan geleceini syler. Ve senin cennetin ve cehennemin nedir? Yaamn tesine tanm ayn dnceden baka bir ey deil. Hapishane dncesinin ayns senin cehennem fikrin haline gelir. Ve ayn dl dncesi: Devlet madalyalar, bakanlk dlleri, altn madalyalar, u ve bu. Bu ayn fikir cennete, firdevse tanr. Ama psikoloji ayndr. Zen, bu psikolojiyi kknden yok eder. Zen hibir eyi lanetlemez, onun sadece anlay vardr: O her eyi olduu gibi anlamaya al der. nsan olduu gibi anlamaya al; bir ideali dayatma, nasl olmas gerektiini syleme. nsann nasl olmas gerektiini sylediin an onun olduu gereklik iin krleirsin. 'Olmal' bir engele dnr, o zaman sen gerei grmezsin. O zaman sen olan gremezsin. Senin 'olmaln' ok arlar. Senin bir idealin var, mkemmeliyeti bir ideal ve her kii doal olarak onun altna der. O zaman herkes ktdr. Ve bir ekilde bu fikirleri kendilerine dayatmay baarabilen en azndan yzeysel olarak, en azndan dsal olarak egoist insanlar; onlar byk azizler olurlar. Onlar byk egoistler olmak dnda bir ey deildirler. Ve eer onlarn gzlerinin iine bakarsan, sadece tek bir ey greceksin: Senden daha kutsal. Onlar seilmi aznlktr; onlar Tanr'nn seilmi insanlardr ve onlar seni lanetlemek iin ve seni dntrmek iin buradadr. Zen hi kimsenin dnmyle ilgili deildir. Ve o dntrr; paradoks budur. O senin nasl olman gerektiiyle ilgilenmez, o sadece senin ne olduunla ilgilidir. Onun iine bak, onun iine sevgi dolu, zenli bir ekilde bak. Onun ne olduunu anlamaya al ve bu anlayn iinden bir dnm kar. Dnm doaldr; onu yapmana gerek yok, o basite kendiliinden olur. Zen dntrr ama dnmden bahsetmez. O deitirir ama deiimden sz etmez. O insanlara baka her eyden daha ok gzellik getirir ama bununla hi ilgilenmez bile. O bir zarafet olarak, bir

61 -> 71

armaan olarak gelir. O anlay takip eder. Zen'in gzellii budur, o koulsuz olarak deer yarglarndan arnmtr. Deer vermek zihnin hastaldr; Zen'in syledii budur. Hibir ey iyi deildir ve hibir ey kt deildir; her ey olduu gibidir. Zen'de btnyle yeni bir boyut, abasz dnmler boyutu alr. Berrak gzlerle, netlikle birlikte doal olarak gelen dnm boyutu. Hibir nyargnn engeli olmadan eylerin doasn dorudan gzlerle grerek. Bir insana iyi dediinde ona bakmay brakmsndr. Onu oktan etiketlemisindir, onu tasnif etmisindir, kategorize etmisindir. "Bu adam kt" dediin an nasl onun gzlerinin iine bakabilirsin? Ona sayg duymamaya karar vermisindir, o insanla iin bitmitir. Bu insan artk bir gizem deildir. Gizemi zmsndr; onun zerine "bu kt" ve "bu iyi" yazmsndr. Artk bu etiketlerle etkileim kurmaktasn, gereklerle deil. yi insan ktye dnebilir, kt insan iyiye dnebilir. Bu her an gereklemektedir; sabahleyin adam iyiydi, akama o ktdr, gece olduunda yine iyidir. Ancak sen imdi etikete gre davranacaksn. Adamn kendisiyle konumuyor olacaksn, sen kendi etiketinle, kendi imajnla konuuyor olacaksn. Elbette sen gerekleri, gerek insanlar skalamaya devam edeceksin. Ve bu bin bir tane karmaklk ve probleme neden olacak. zlemez problemler. Gerekten karnla konuuyor musun? Karnla birlikte yataktayken gerekten karnla birlikte misin yoksa belirli bir imajla msn? Benim hissettiim udur: Nerede iki insan bulusa, gerekte iki kii deil, bir kalabalk vardr. En azndan drt kii kesinlikle orada vardr. Dierinin sendeki imaj, senin ondaki imajn; bu iki imaj oradadr. Ve onlar asla bulumaz; gerek kii deimeye devam eder, gerek kii bir aktr. Gerek kii rengini srekli deitiren bir nehirdir. Gerek kii canldr! Sadece sen kiiyi etiketledin diye bu onun l olduu anlamna gelmez; o hl canldr. Birisi Chuang Tzu'ya "iiniz sona erdi mi?" diye sormutu. "Nasl bitebilir? nk ben hl canlym" demitir o da. Bunun iine bak: Der ki, "O nasl bitebilir? Ben hl canlym. O sadece ben ldm gn bitebilir. Ben hla akyorum, bir eyler hl olmaya devam ediyor." Bir aa canlyken iekler gelecektir, yeni yapraklar gelecektir, yeni kular gelecek ve yuvalarn onun stne yapacaktr, yeni gezginler gelecektir ve onun altnda geceleyecektir...bir eyler deimeye devam edecektir. Sen canlyken her ey mmkn kalr. Ancak bir kimseyi iyi, kt, ahlakl, ahlaksz, dindar, dindar deil, inanl, inansz, u ya da bu olarak etiketlediin an, o kiiyi lm gibi farz ediyorsun. Bir insan mezarda etiketleyebilirsin, ncesinde deil. Mezara gidebilir ve yle yazabilirsin: "Bu kii udur." Artk o seninle eliemez; artk baz eyler bitmitir, baz eyler noktalanmtr. Nehir artk akmaz. Ancak birisi canlyken... Ve biz etiketlemeye devam ederiz; hatta ocuklar, kk ocuklar. "Bu ocuk sz dinler ve bu ocuk ok asi. Bu ocuk ok keyifli ve bu ocuk ise ok byk bir problem" deriz. Sen etiketlersin. Ve unutma sen etiketlediinde pek ok problem yaratrsn. ncelikle eer birisini etiketlersen onun etiketlediin ekilde davranmasn desteklersin. nk o imdi senin hakl olduunu gstermek zere bir zorunluluu olduunu hissetmeye balar. Eer baba, "Benim ocuum bir problemdir" derse artk ocuk bir problem olduumu gstermeliyim aksi taktirde babamn yanl olduu ortaya kacaktr" diye dnr. Bu mantk son derece bilinsiz bir eydir: Bir ocuk nasl babasnn yanl olduuna inanabilir? Bu nedenle o daha ok problem karr ve baba, "Bak. Bu ocuk bir problem" der. kadn konuuyordu ve kadnlarn yapt ekilde ocuklaryla bbrleniyorlard. Birincisi, "Benim ocuum sadece be yanda ama iir yazyor ve yle gzel iirler ki kendini kantlam airleri bile utandrr." kincisi, "Bu da bir ey mi? Benim ocuum sadece drt yanda ve resim yapar, o kadar modern, ultra modern resimler ki Picasso bile onun ne olduunu, bann ve sonunun neresi olduunu anlayamaz. Ve o bir fra kullanmyor, o sadece ellerini kullanyor. Bazen basite boyay tuvale frlatr ve hi yoktan gzel bir ey ortaya kar. Benim ocuum bir empresyonist, ok orijinal bir ressam" dedi. nc kadn da unu syledi, "Bu da bir ey mi? Benim ocuum sadece yanda ve o kendi kendine psikologa gidiyor." Eer etiketlersen ocuu delirtmeyi baaracaksn...onu mahvedeceksin. Tm etiketler tahripkrdr.

62 -> 71

Asla bir kiiyi bir gnahkr ya da bir aziz olarak etiketleme. ok sayda insan bir kiiyi tek bir ynde etiketledii zaman... Ve insanlar kolektif olarak dnme eilimindedir; insanlarn orijinal, bireysel fikirleri yoktur. Hmm? Birisinin bir gnahkr olduu sylentisini duyarsn ve onu kabul edersin. Ve sonra sen onu baka birisine ulatrrsn ve o da onu kabul eder. Ve sylenti bymeye devam eder, etiket giderek byr ve byr ve daha da byr. Ve bir gn adamn zerinde ylesine byk harflerle, neon klaryla "GNAHKR" etiketi yazar ki onu kendisi de okur ve ona uygun davranmak zorunda kalr. Tm toplum onun bu ekilde olmasn bekler aksi taktirde insanlar fkelenecektir: "Sen ne yapyorsun? Sen bir gnahkrsn ve bir aziz olmaya alyorsun! Kendin gibi davran!" Toplumun sahip olduu ey budur: Kendi etiketlemesine ok inceden bir yatrm vardr. "Kendin gibi davran! Seninle ilgili fikrilerimizin dnda herhangi bir ey yapma." Bu bir taktiktir ama vardr. kinci olarak birini etiketlediinde o ne kadar ok etikete uygun davranmaya alsa da bunu yapamaz. O bunu mkemmel bir ekilde yapamaz, bu imknszdr. Bu gerekten yaplamaz, o sadece rol yapabilir. Ve sonra u ya da bu zamanda rol yapmazken, biraz rahatlamken o bir tatil havasndayken ve o piknikteyken gerek ortaya kar. O zaman sen kandrldn dnrsn, bu adam bir yalanc. Onun iyi olduunu dnyordun ve bugn o senden para almtr. Yllardr onun iyi olduunu zannediyordun, o bir azizdi ve imdi ise o senden para almtr! Sen onun seni kandrdn m zannediyorsun? Hayr, seni kandran senin etiketlemendir. O kendi gereine gre hareket ediyor. Yeterince uzun sredir senin erevene uymaya almtr ama gnn birinde ya da baka bir gn kii erevenin dna taar. Kii istedii eyleri yapmak zorundadr. Hi kimse senin beklentilerini yerine getirmek iin burada deildir. Ve sadece son derece korkak insanlar bakalarnn beklentilerini yerine getirmeye alr. Gerek bir insan tm insanlarn onun hakkndaki beklentilerini parampara edecektir. nk o kimsenin fikirleri tarafndan hapsedilmek iin burada deildir. O zgr kalacaktr. O tutarsz kalacaktr; zgrlk budur. Bugn bir ey yapacaktr ve ertesi gn tam zdd bir ey yapacaktr. Bylece onunla ilgili bir fikir tayamazsn. Gerek, hakiki bir insan iinde elikiler tar. O saf zgrlktr. O, o kadar zgrdr ki bu olabilir ve bu da olabilir, tam zdd da. Bu bir seimdir. Eer bir solcu olmak isterse bir solcudur, eer bir sac olmak isterse bir sac haline gelir. Onda bir engel yoktur. Eer ierde olmak isterse ierde olabilir, eer darda olmak isterse darda olabilir. O zgrdr. O da dnk birisi olabilir, o ie dnk olabilir, ne isterse yapabilir. Ne yaplacan onun zgrl ann iinde seer. Ancak biz insanlara onlarn tutarl olaca bir kalb dayatrz. Tutarlla ok byk deer atfedilmitir. "Bu adam ok tutarldr, bu adam ok iyidir; o son derece tutarldr" deriz. Fakat "tutarllk" derken neyi kastediyorsun? Tutarllk demek adam l demektir, o artk yaamyor. O tutarl hale geldii gn yaamay bitirmitir; o zamandan beri yaamamtr. "Kocam gvenilirdir" dediin zaman ne demek istiyorsun? O sevmekten vazgemitir, o yaamaktan vazgemitir; artk hibir kadn ona ekici gelmez. Eer hibir kadn onu ekmezse sen nasl ekici olacaksn? Sen bir kadnsn, aslnda o artk rol yapyordur. Eer bir erkek hl yayorsa ve seviyorsa o zaman gzel bir kadn grdnde ekim hissedecektir. Bir kadn yayorsa ve canlysa gzel bir erkek grdnde nasl olacak da ekim hissetmeyecek? Bu son derece doaldr. Onunla birlikte gitmesi gerekir demiyorum ama ekim hissetmek normaldir. Gitmeyi tercih etmeyebilir ama ekim hissettiini reddetmek hayatn kendisini reddetmektir. Zen yle der: Kendi zgrlne sadk kal. Ve o zaman hi beklenmedik, ngrlemeyen, btnyle farkl bir varlk senin iinden ortaya kar. Dindar ama ahlak deil. Ahlaksz deil, ahlak d: Ahlakn tesinde, ahlakszln tesinde. Bu Zen'in hayata at yeni bir boyuttur. Senin iinde yaam olduun gereklik tamamyla ayrdr; bu ondan btnyle ayr bir eydir. Onun yeni bir nitelii vardr; bu nitelik karaktersiz olmaktr. Bazen bu szck ok fazla incitir nk "karakter" szcn uzun sre sevmitik. "Karakter" szc iin asrlardr artlandrlmzdr. "Bu adam karakterli bir adamdr" deriz. Ancak hi gzlemledin mi? Karakterli bir adam l bir adamdr. Karakterli bir adam kategorize edilebilir, karakterli bir adam tahmin edilebilir. Karakterli bir adamn hibir gelecei yoktur, sadece gemii vardr. Dinle: Karakterli adamn sadece gemii vardr. nk karakter gemi demektir. O gemiini tekrar edip durmaktadr. O, krlm bir gramofon pladr. O ayn eyi yeniden, yeniden ve yeniden tekrar

63 -> 71

eder. Onun syleyecek yeni bir eyi yoktur. Onun yaayaca yeni hibir ey yoktur, olaca yeni hibir ey yoktur. Biz bu adama karakterli adam deriz. Ona gvenebilirsin, ona yaslanabilirsin. O sznde duracaktr. Evet bu dorudur. O son derece kullanldr. Toplumsal faydas son derece iyidir ama bu adam ldr, bu adam bir makinedir. Makinelerin karakterleri vardr; onlara gvenebilirsin. Bu nedenle biz yava yava tm insanlar kaldrp onlarn yerine makineleri yerletireceiz. Makineler daha iyi ngrlebilirler, onlarn daha byk karakterleri vardr; onlara gvenebilirsin. Bir at, bir otomobil kadar gvenilir deildir. Bir atn bir tr kiilii vardr: Bir gn can istemez ve baka bir gn senin gitmesini istediin yoldan gitmek istemez, dier gn son derece asidir. Ve bir gn orada ylece durup hareket etmeyecektir. Onun bir can vardr; ona her zaman gvenemezsin. Ancak bir arabann can yoktur. O sadece bir araya getirilmitir; merkez yoktur. O basite senin onun gitmesini istediin yerden gider. Uurumdan aa gitmesini de istesen gidecektir. At, "Bekle! Eer intihar etmek istersen bunu yapabilirsin ama ben istemiyorum. Sen atlayabilirsin. Ben atlamyorum" diyecektir. Ancak araba hayr demeyecektir, onun hayr diyecek bir ruhu yoktur. O asla evet demez, o asla hayr demez. Bazen ok byk bir matematikinin zihni bile almaz. Ancak bilgisayar gece gndz, yllar boyunca yirmi drt saat almaya devam eder; almamas sz konusu deildir. Bir makinenin karakteri, son derece gvenilir bir karakteri vardr. Ve bizim yapmaya altmz ey budur. nce biz insan bir makine yapmaya altk; bunda yzde yz baarl olamadk ve bunun zerine de insanlarn yerini almalar iin makineleri icat etmeye baladk. Er ya da ge onlar her yerde insanlarn yerini alacaktr. Makineler ok daha iyi yapacaktr, ok daha verimli, hzl, gvenilir ekilde yapacaktr. Bir insann ruh halleri vardr nk insann bir ruhu vardr. nsann ruhu olduu iin eer karaktersiz kalrsa o sadece kendine zg olabilir. "Karaktersiz" derken ne demek istiyorum? nsann gemiini srekli olarak brakmaya devam etmesini kastediyorum. O, bu gemie gre yaayamaz; bu yzden o ngrlemezdir. O anbean yaar, o anda yaar. O etrafa bakar ve yaar, etrafnda ne olduunu grr ve onu yaar, etrafnda olan hisseder ve onu yaar. Onun nasl yaanacana ilikin sabit bir fikri yoktur; onun sadece farkndal vardr. Onun hayat srekli bir ak olarak kalr. Onun kendiliindenlii vardr; gerek bir insann karakterinin olmadn sylerken demek istediim budur. Onun kendiliindenlii vardr. O yant verir. Eer bir ey sylersen ona yant verir, bir klieyi tekrar etmez. O sana yant verir: bu ana, bu soruya, bu duruma. O, baka, renilmi bir duruma yant vermiyordur. O, sana yant veriyordur, sana bakyordur. O tepki vermiyor, o yant veriyor. Bir tepki gemiten gelir. Bir gn bir Zen ustas sordu: "Buda'nn srr nedir? Mahakashyapa'ya iei verdiinde neyi teslim etmitir? Niin, 'Mahakashyapa'ya baka hi kimseye vermediim eyi veriyorum. nk dierleri sadece szleri anlar, Mahakashyapa ise sessizlii anlar' demitir?" O gn Buda elinde bir nilfer ile gelmiti. Tm mritleri bakt ve bakt ve endielendiler ve giderek daha da ok huzursuz oldular. O konumuyordu, nilfere bakyordu...sanki tm etrafndakileri unutmu gibiydi. Dakikalar geti ve bir saat geti ve insanlar ok kprdanmaya balad. Ve sonra Mahakashyapa glmeye balad. Buda onu ard ve ona iei verdi ve dedi ki: "Szcklerle verebildiim eyi dierlerine verdim. Szcklerle veremediim eyi, sana veriyorum, Mahakashyapa. Sessizlikteyken mesaj alabilecek olan kiiyi bulana kadar onu sakla." Bir Zen ustas mritlerine sordu: "Sr neydi? Nilferle ne verilmiti? O anda ne oldu?" Bir mrit kalkt, dans etti ve dar kotu. Ve Usta, "Doru. Bu tam olarak odur" dedi. Ancak ayn manastrdaki baka bir usta bu ustay geceleyin grmeye gelmiti ve "Bu kadar abuk kabullenmemelisin; kabulnn ok erken olduundan phe duyuyorum" dedi. Bunun zerine usta dans eden ve "Evet, bu o" dedii mridinin yanna gitti. Gece oraya gitti ve ayn soruyu yeniden sordu: "Nilferde Buda'nn Mahakashyapa'ya verdii ey nedir? Mahakashyapa gldnde anlad ey neydi? Neydi o? Syle bana." Gen adam dans etti. Ve usta ona serte vurdu! "Bu yanl, kesinlikle yanl." Mrit "Ancak daha bu sabah onun doru olduunu sylemitiniz" dedi. Ve usta, "Evet. Sabahleyin o doruydu, geceleyin o yanl. Sen tekrar ediyorsun. Sabah onun bir yant olduunu sanmtm. imdi anlyorum ki o bir tepki" dedi.

64 -> 71

Eer o bir yantsa soru her sorulduunda cevap deimek zorundadr. Soru ayn olabilir ama hibir baka ey ayn deildir. Sabahleyin usta sorduunda gne douyordu ve kular akyordu ve topluluk...bin tane rahip meditasyon halinde oturuyordu: O btnyle farkl bir dnyayd. Evet soru aynyd, szel forml aynyd. Ancak btn deimitir, Gestalt deimitir. Geceleyin o btnyle farkldr; usta kouta mritle yalnzdr. Gne artk gkyznde yoktur ve kular artk akmyorlardr ve baka grecek kimse yoktur. Usta deimitir. Bu saatler boyunca nehir akmaya devam etti, yeni ayrlara girdi, yeni alanlara girdi. Soru sadece aynym gibi grnr. Fakat mrit sabitlenmitir. "yi, ben cevab biliyorum" diye dnr. Hayr, gerek hayatta yant kimse bilmez. Gerek hayatta yant verebilir olmalsn. Gerek, hayatta cevaplar nceden hazrlanm, sabitlenmi, klie olarak tayamazsn. Bu mrit skalamtr. Karakteri olmayan bir insan, felsefesi olmayan, her eyin nasl olmas gerektii hakknda belirli bir fikre sahip olmayan bir insandr. O ne olursa olsun ak kalr. O bir aynadr; o yanstr. Hi izlemedin mi? Eer aynann nne geersen, eer fkeliysen ayna fkeli yzn yanstr; eer glyorsan ayna senin glen yzn yanstr. Eer yalysan ayna senin yal yzn yanstr, eer gensen ayna senin genliini yanstr. Aynaya, "Dn beni glerken yansttn, bugn ise beni bu kadar fkeli ve zgn yanstyorsun? Ne demek istiyorsun? Sen tutarszsn. Sende hi karakter yok! Seni evden dar atacam" diyemezsin. Aynann bir karakteri yoktur. Ve gerek insan bir ayna gibidir. Zen yarglayc deildir. Zen deerlendirici deildir. Zen hi kimseye herhangi bir karakteri dayatmaz. nk bir karakteri dayatmak iin iyi ya da kt bir deerlendirmeye ihtiya duyarsn. Bir karakter dayatmak iin olmallar ve olmamallar yaratmak zorunda kalacaksn; buyruklar vermek zorunda kalacaksn. Bir karakter dayatmak iin bir Musa olmak zorunda kalacaksn; bir Bodhidharma olamazsn. Bir karakter dayatmak iin korku ve agzllk yaratmak zorunda kalacaksn. Aksi taktirde seni kim dinleyecek? Bir B.F. Skinner olman ve insanlara fareler gibi davranman gerekecektir: Onlar eit, onlar cezalandr, dllendir onlar, bylelikle onlar belirli kalplarn iine girmeye zorlanrlar. Sana yaplm olan ey budur. Anne baban sana bunu yapmtr, eitimin sana bunu yapmtr, toplumun, devletin bunu yapmtr. Zen der ki: Artk yeter, ondan kurtul. Tm bu samal brak, kendin olmaya bala. Bu, Zen seni bir kaos iinde brakr anlamna gelmez. Hayr, tam tersi. Zen, sana bir karakter vermekten ve karaktere hkmetmek iin bir vicdan vermektense, sana bilin verir. Fark hatrlanmal, not edilmelidir. Tm dier dinler sana vicdan verir. Zen sana bilin verir. Vicdan demek, "Bu iyidir, bu ktdr. Bunu yap, bunu yapma" demektir. Bilin basite "Bir ayna ol, yanst, yant ver" demektir. Yant dorudur, tepki yanltr. Sorumlu olmak demek, belirli kurallar takip etmek deildir; sorumlu olmak demek yant verebilme kapasitesine sahip olmak demektir. Zen seni ierden ldatr. Dardan bir zorlamayla deil; dardan yetitirmekle deil; o sana bir zrh, bir savunma mekanizmas salamaz. O senin eperini umursamaz, o basite senin iindeki merkezde, tam merkezinde bir lamba yaratr. Ve bu lamba bymeye devam eder...ve bir gn senin tm varln ldar. Bu Zen tavr, bu yaklam nasl ortaya kar? O meditasyondan ortaya kmtr. O meditasyon halindeki bilincin en yksek doruudur. Eer meditasyon yaparsan yava, yava greceksin: Her ey iyidir, her ey olmas gerektii gibidir. Tathata, olu ortaya kar. O zaman bir hrsz grdnde onun dntrlmesi gerektiini dnmezsin; basite yant verirsin. O zaman onun kt olduunu dnmezsin. Ve sen bir adam hakknda kt, eytani diye dnmediinde adamn dnmesi iin bir olaslk yaratyorsun. Adam olduu haliyle kabul ediyorsun. Ve bu kabul dnmdr. Bunun hayatnda da olduunu gzlemledin mi? Kim seni btnyle, koulsuzca kabul ederse deimeye balarsn. Onun kabul sana byle bir cesaret verir... Seni olduun gibi seven birisi varken, bir eyin deimesi, hemen, hzla bir eyin deimeye balamas mucizesinin gerekletiini grmedin mi? Olduun gibi kabul edilmenin kendisi senden hibir ey beklenmiyor sana can katar, seni btnletirir, seni kendine gvenli klar, sana gven verir. Seni kendin gibi hissettirir. O zaman beklentileri yerine getirmene gerek yoktur, sen OLABLRSN, o zaman senin orijinal varlna sayg duyulur. Sana tamamyla sayg duyan nk tm yarglar saygszlktr seni olduun gibi kabul eden, senden herhangi bir talepte bulunmayan, sana "Olduun gibi ol. Gerekten kendin ol. Seni seviyorum. Seni seviyorum yaptn eyi deil. Kendi iindeki halinle seni, senin en derindeki zn seviyorum; senin eperin ve elbiselerin hakknda endie etmiyorum. Senin varln seviyorum;

65 -> 71

sahip olduun eyi deil. Ben senin sahip olduun eyle ilgilenmiyorum, ben yalnzca tek bir eyle ilgiliyim: Ne olduunla. Ve sen muazzam bir gzellie sahipsin" diyen tek bir kii bile bulabilsen... Sevgi budur. Bu yzden sevgi bu kadar besleyicidir. Seni basiteherhangi bir neden iin deil, srf sevgi uruna seven bir erkek yahut kadn bulabildiinde, sevgi dntrr. Birden sen, daha nce hi olmadn baka bir insansn. Anszn tm znt kaybolur, tm canszlk gider. Anszn admnda bir dans, yreinde bir ark bulursun. Baka bir ynde ilerlersin; bir zarafet ortaya kar. Bunu izle: Seni ne zaman birisi sevse, sevgi olgusunun kendisi yeterlidir. Soukluun kaybolur, snmaya balarsn. Kalbin artk dnyaya kaytsz deildir. ieklere daha ok bakarsn; bir kadn gzlerinin iine bakt iin, bir erkek gzlerinin iine bakt iin ve seni tamamyla, istisnasz kabul ettii iin...gkyznn bir mesaj vardr. Bu srekli olmaz nk insanlar ok ahmaktr. Bu balay er ya da ge bir hafta, iki hafta, en fazla haftada kaybolur. Er ya da ge kadn beklenti duymaya balar ve erkek beklenti duymaya balar: "Bunu yap. unu yapma." Ve sen yeniden geriye ekilirsin, sen artk gkte deilsin. Yeniden arlatn, sevgi kayboldu. imdi kadn senin czdannla daha ok ilgili. imdi erkek yiyeceiyle daha ok ilgili. Evi dzenlemek, aileyi dzenlemek ve bin bir tane detay ama artk siz birbirinizin varlyla uyumlu deilsiniz. Eer bu ahenk kalrsa her ey iyidir. Bin bir tane ey yapmaya devam edersin, hibir ey bozulmaz. Ancak eer bu ahenk kaybolursa birbirinizi kanksamaya balarsnz. Bu hafta ierisinde birbirinizi etiketlediniz. Etiketlemenin sonunda balay bitmitir. Zen aka inanr. O, kurallara, kanunlara inanmaz. O dsal herhangi bir disipline inanmaz, o isel olana inanr. O sevgiden kaynaklanr, o saygdan, gvenden kaynaklanr. Meditasyon yapmaya baladnda varolua gven duymaya balarsn. Fark gr: Bir Hristiyan'a yahut bir Hindu'ya sorarsan gven ilk talep edilendir. O der ki: "Varolua gven; o zaman Tanr'nn ne olduunu bileceksin." Zen'de bu ilk talep edilen ey deildir. Zen der ki: Meditasyon yap. Meditasyonun iinden gven ortaya kar ve gven varoluu ilahi yapar. Tathata meydana kar, olu ortaya kar. ayet her eyin Tanrsal olduunu bilirsen, nasl knamaya devam edebileceksin? Szde Vedantinler Hindistan'da yle derler: "Her ey Brahmadr." Ama onlar yine de knamaya devam ederler. Onlar hl kiinin bir gnahkr ve bir aziz olduunu ve azizin cennete ve gnahkrn da cehenneme gideceini syler. Eer her ey Brahma ise, her ey Tanrysa bu sama gelir. O zaman sen nasl bir gnahkr olabilirsin? O zaman senin iindeki gnahkr Tanrdr. Tann nasl cehenneme gidebilir? Zen her eyin ilahi olduunu bildiinden her ey Tanrdr der. Ama onlar "tanr" szcn kullanmazlar bile nk dier dinler szc ok berbat bir ekilde bozmutur, kirletmitir, onu zehirlemitir. Onlar "tanr" szcn kullanmaz. Meditasyon yaptnda ve yava, yava eyleri olduu gibi grmeye baladnda, her eye olduu haliyle sayg duymaya ve gvenmeye balarsn, bir gven oluur. Bu gven tathata'dr, olutur. Tathata varoluun birbiriyle balantl olduu vizyonuna nderlik eder. O zaman tm evren organik bir btn gibi ileyen tek bir birimdir. Onlarn bunun iin belirli bir szckleri vardr, ona yle derler: "Jjji muge hokka." Tm evrenin blnmez olduunu, -o gerekten tek bir evrendir (universe), oklu bir evren(multiverse) deildir- her eyin her eyle birletiini; gnahkrlar ve azizlerin ve tm benzerlerinin hepsinin ayn eyin paras olduunu, ayr olmadklarn; iyi ve ktnn birletiini bilirsin. Tpk karanlk ve n birletii, tpk yaamla lmn birletii gibi, ayn ekilde iyi ve kt de birleir. Her ey birbiriyle balantldr. Bu bir adr, gzel bir rgdr. Berenson'un u szlerini dinle: "Yazn ilk gnlerinde bir sabaht. Gm bir sis perdesi hlamur aalarnn zerinde parldyor ve titreiyordu. Hava yumuaklk ile doluydu. Hatrlyorum...bir aa ktne trmanmtm ve aniden bir o olma halinin iine ekildim. Onu bu szckle adlandrmadm; bu ruh halinde hibir szck yoktu. O bir his dahi deildi. Szlere ihtiyacm yoktu. O ve ben birdik. Basite o oradayd, bir rahmet." Tathata varoluun bir olduunu, her eyin birbiriyle ilikili olduunu anszn anladn bir ana erimek demektir. Ve her eye gereksinim vardr: Ktye iyi kadar ihtiya vardr. sa tek bana yeterli deildir Yahuda bir zorunluluktur. Yahuda olmadan sa o kadar zengin olmayacaktr. Yahuda'y ncil'den kart ve ncil ok ey kaybeder. Yahuda'y ncil'den kaldr ve sa nerededir? sa nedir? Yahuda kontrast verir; o arka plan oluturur. O, sa'nn zerinde gm bir desen olduu kara bir perde olur. Kara perde olmadan gm desenler yoktur. sa Yahuda'ya kran duymaldr. Ve havarilerin ayaklarn ykarken ilk olarak Yahuda'nnkini ykam olmas bir rastlant deildir. Ve

66 -> 71

sonra elveda derken, hoa kaln derken Yahuda'y dier herkesten daha ok kucaklad, Yahuda'y herkesten daha ok pt. O, onun en nde gelen havarisiydi. imdi, bu bir gizemin ardndaki gizemdir. Asrlardr ezoterik evrelerde sa'nn bizzat kendisinin bunu planlad sylentileri vardr. Gurdjieff buna ok inanmt. Ve Yahuda'nn basite sa'nn emirlerini -ona ihanet etmeyi, onu dmanlara satmay yerine getirmi olmas iin her trl olaslk mevcuttur. Ve bu daha mantkl grnr. nk Yahuda ne kadar kt bir insan olursa olsun, sa'y sadece otuz gm paraya satmas...ok ar gzkyor. Yahuda sa ile ok uzun zaman birlikteydi ve havarilerin en zekisiydi. O yegne eitimli oland, o yegne entelektel olarak adlandrlabilecek oland. Aslnda o sa'nn kendisinden bile daha bilgiliydi. sa'y sadece otuz gm paraya satmak ok ar geliyor. Hayr. Ve ne oldu biliyor musun? sa ldnde, ertesi gn Yahuda intihar etti. Hristiyanlar bundan fazla bahsetmezler, bunun zerinde konuulmas farzdr. Niye o intihar etti? Onun ii tamamlanmt: Ustasyla birlikte gitmeliydi. Ustasn otuz gm paraya satabilen bir adamn intihar edecek kadar sululuk hissedebileceini dnebiliyor musun? mknszdr. Niin umursasn? Hayr, o basite ustasndan gelen emri uygulad. Hayr diyemezdi; onun teslimiyetinin bir paras buydu. Evet demek zorundayd. Ustaya hayr denemez. Bu planlanmt. Bunun bir nedeni vard: Sadece armha gerilme sayesinde sa'nn mesaj dnyada baki kald. armha gerilme olmasayd Hristiyanlk diye bir ey olmayacakt. Bu yzden ben Hristiyanl (Christianity) "Halk" (crossiantty) olarak adlandryorum. O Hristiyanlk deildir. nk sadece sa yetmez, onun gereklemesi iin haa da ihtiya vardr. Her eyin iindeki karlkl ilikileri grmeye baladnda Yahuda da sa'nn olduu kadar oyunun bir paras haline gelir. O zaman eytan Tanr'nn meleinden baka birisi deildir ve ben ona gnahkr melek demiyorum. Belki de dnyadaki ok byk bir grev iin Tanr'nn kendisi tarafndan gnderilmitir; belki onun en yakn havarisidir. eytan (devil) ilahi (divine) ile ayn kkten gelir. Bu anlamldr. Evet, eytan da ilahidir. Sasaki yle der: retmenim bunun hakknda konuurken yle dedi: "imdi kendin hakknda dn. Sen ayr bir varlk, bir ada olduunu zannediyorsun. Ama deilsin. Annen ve baban olmadan sen olmazdn. Onlarn anne ve babalar olmasayd, onlar olmazlard ve sen olmazdn." Ve bu byle gider: Balangc olmayan balangca kadar gidebilirsin. Geriye doru gidebilirsin. Ve varoluta imdiye kadar gereklemi olan, senin olman iin gereklemi olan her eyi bulacaksn. Aksi taktirde sen olmazdn. Sen o kadar ok her eyle balantlsn. Sen uzun, sonsuz bir zincirin sadece kk bir parassn. Olan her ey senin iindedir, geip gitmi olan her ey senin iindedir. u anda sen senden nce gelmi olan her eyin doruusun. Senin iinde tm gemi vardr. Fakat hepsi bu deildir. Senden senin ocuklarn ve onlarn ocuklarnn ocuklar gelecektir...ve bu byle devam edip gider. Senin eylemlerinden onlarn sonucu olan eylemler gelecektir ve sonu olarak oluan eylemler dier sonulara ve o sonulardan da dier eylemlere geilecektir. Sen yok olacaksn ama her ne yaptysan devam edecek. Onun alar boyunca, en sonuna kadar yanklar olacaktr. Bu nedenle tm gemi senin iinde mevcuttur ve tm gelecek de. Tam u an gemi ve gelecek, sonsuzluk her iki ynde sende buluur. u an tmdr, sen tmsn. Btn sende mevcut olduu iin, btn senin iinde tehlikededir. Btn senin iinde akr. Bir imene dokunduunda tm yldzlara dokunduun sylenir. nk her ey dier her eyin iinde mevcuttur, her ey dier her eyin iindedir. Zen btnn tm paralarnn iinde mevcut olmasna "jiji muge hokkai" der. Bu evrensel bir a kavramyla gsterilir. Bu aa Hindistan'da "ndra'nn A, denir. Dikey olarak zaman temsil eden, yatay olarak boluu temsil eden evren boyunca genileyen byk bir a. Adaki ipliin dieri ile akt her noktaya tek bir varoluun sembol olan kristal tane denir. Her kristal zerre yzeyinde sadece an zerindeki dier zerreyi deil, her bir yansmann yansmasnn zerresi zerindeki her bir bireysel zerreyi de yanstr. Birbirinin saysz, sonsuz yansmalar; buna jiji muge hokkaidenir. Gautam Buda elinde tek bir nilferi tutarken, bu jiji muge hokkaiyi gsteriyordu. Mahakashyapa, bunu anlad. Mesaj buydu: Bu kk nilferin iinde her ey mevcuttur. Tm gemi, tm gelecek, tm boyutlar mevcuttur. Bu kk iekte her ey amtr ve aacak olan dier her ey bu kk

67 -> 71

nilfer iinde vardr. Mahakashyapa gld; mesaj anlamt: jiji muge hokkai. Bu yzden iek Mahakashyapa'ya szcklerin tesine gemek iin bir bilet olarak verildi. Bu yzden Budist efkati her ey iindir, minneti her ey iindir ve saygs her ey iindir. nk her ey herkesin iinde mevcuttur. imdi bir Zen hikyesi: , Bir akam Shichiri Kojun sutralar ezberinden okurken hayatn yahut parasn talep eden keskin kll bir hrsz ieri girdi. Shichiri ona, "Beni rahatsz etme. u ekmecede paray bulabilirsin" dedi. Sonra da okumasna devam etti. Knamak yok, yarglamak yok. Basit bir kabul; sanki bir hrsz deil, hafif bir esinti ieri girmitir. Gzlerinde en kk bir deiiklik dahi yoktur; sanki bir hrsz deil bir dost ieri gelmitir. Tavrnda bir deiiklik yoktur. "Beni rahatsz etme, u ekmecede paray bulabilirsin, sutralarm okuduumu grmyor musun? En azndan para gibi aptalca bir ey iin sutralar okuyan bir adam rahatsz etmeyecek kadar saygl olmalsn. Git ve kendin bul! Ve beni rahatsz etme" der. imdi bak: O hrsza almaya gelmi olduu iin kar deildir. O hrsza para peinde olduu, para taknts olduu iin kar deildir. Hayr byle bir ey yoktur. Basit bir kabul: O byle birisi. Ve kim bilebilir? O byle olmak ZORUNDA. Ve niye ben knayaym? Ben kimim? Eer beni rahatsz etmeyecek kadar nazikse bu yeterlidir ve baka birisinden bu kadarck bir ey beklemek yeterlidir. Bu yzden beni rahatsz etme. Ksa bir sre sonra durdu ve "Hepsini alma. Yarn baz vergiler demem gerekiyor" dedi. zn anla: Son derece dosta, bunda bir dmanlk yoktur. Ve bir dmanlk olmad iin, onda korku yoktur. Ve knama olmad iin bylesi derin bir sayg olduu iin onun brakacana gvenebilir. Bu kadar gnlden verdiinde gvenebilirsin. nsanlarn en kts bile en azndan senin ona kar hissettiin kadar sayg duyacaktr. O sayg duyacaktr, sen gvenebilirsin. Birisine gvendiinde, yarglamadnda ve ktlemediinde onun sana gvenebileceine gvenebilirsin. O basite "Hepsini alma. Yarn baz vergiler demem gerekiyor" dedi. Davetsiz misafir parann teekkr et..." ounu ad ve gitmeye hazrland. "Birisi sana bir armaan verdiinde

imdi, adamn efkatine bak. Onu bir hrsz olarak adlandrmyor. Diyor ki: "Birisi sana bir armaan verdiinde teekkr et." O dntryor, onun vizyonu tamamen farkl. O bu adamn sulu hissetmesini istemiyor; onun efkati muazzamdr. Aksi taktirde bir sre sonra o sulu hissetmeye balayacaktr. Onun sulu hissetmesi kanlmazdr her eyden nce, pek fazla bir eyi olmayan yoksul bir keiten, fakir bir dilenciden almak, zaten bu kadar vermeye hazr olan, seni bylesine btn bir ekilde kabul eden bir adamdan almak bu adam sululuk duyacaktr, bu adam pimanlk duyacaktr. Eve dndnde uyuyamayacaktr. Sabahleyin affedilmek iin geri gelebilecektir. Hayr, bu iyi olmayacaktr. Zen hibir ekilde sululuk yaratmak istemez. Zen tam olarak byle bir eydir: Hibir sululuk yaratmayan bir dindir. Bir din ok kolaylkla sululuk yaratabilir, dier dinlerin yapm olduu ey budur. Ancak sen sululuk yarattnda, iyiletirecein eyden ok daha kt bir ey yaratm olursun. Zen hi kimsede hibir sululuk yaratmaz. imdi o diyor ki, "Birisi sana bir armaan verdiinde teekkr et! Bu kadarn da m bilmiyorsun? Ben sana onu veriyorum, sen onu benden almyorsun." Ne fark var! O ayn eydir. Zen'in syledii ey budur: Senden bir ey alnmasndansa ver. Ve hayat hakkndaki tm vizyon budur. lm gelmeden evvel her eyi ver, bylelikle lmn sululuk hissetmesine gerek kalmaz. Hayatn bir armaan olarak lme ver. Zen'in dnya ilerinden vazgemesi bu ekildedir. Bu Hindu yahut Katolik mnzeviliinden ok farkldr; onlar almak iin verirler. Zen dnyann hibir yerinde sululuk olumamas iin verir; geride hi sululuk kalmaz. Adam teekkr etti ve kayboldu. Birka gn sonra adam yakaland ve dierleriyle birlikte Shichiri'ye kar iledii suu itiraf etti. Shichiri tank olarak arldnda, "Bu adam, sz konusu ben olduumda hrsz deildir. Paray ona ben verdim ve bana bunun iin teekkr etti" dedi. Grebiliyor musun? Ne kadar saygl! Ne kadar engin bir sayg! Adama bir hrsza kar ne kadar koulsuz bir sayg! ayet bu Shichiri bir Hristiyan azizi olsayd, adam cehennemde hem de sonsuza kadar cehennem strap ekmeye hazr olmas gerektii eklinde tehdit ederdi. ayet o bir Hindu rahibi olsayd, hrszlk olmamas gerektii konusunda uzun bir vaaz verir ve cehennem ateine atlacayla

68 -> 71

korkuturdu. Kbus gibi bir cehennem resmi izerdi ve parann gereksizlii zerine vaaz verirdi. Bak: Zen ustas parann gereksizliiyle ilgili hibir ey sylemez. Aslnda o, "Benim iin birazn brak; sabahleyin ona ihtiyacm olacak" der. Para bir amaca hizmet eder. Kii u ya da bu ekilde paraya takntl, ona kar ya da onun yannda olmamaldr. Para kullanldr. Sadece para iin yaamana gerek yoktur ve paraya kar olmana da gerek yoktur. O sadece kullanldr. Benim paraya kar tavrm udur: Parann kullanlmas gerekir, o bir aratr. Din dnyasnda para ok ar bir ekilde ktlenmitir; dindar insanlar paradan ok korkar. Korku ba aa duran hrstan baka bir ey deildir. O imdi korkmu hale gelmi olan hrstr. Eer bir Hindi azizin yanna elinde parayla gidersen gzlerini kapayacaktr, paraya bakmayacaktr. Paradan bu kadar korku? Gzlerini niye kapatasn? Parann pislik olduunu syleyip durur; ama pislie bakarken asla gzlerini kapatmaz. Bu ok mantkszdr. Aslnda eer para pislikse gzlerini yirmi drt saat kapal tutmaldr nk pislik her yerdedir. Para pisliktir? O zaman pislikten niye bu kadar korkasn? Bu korku nedir? Zen'in btnyle farkl ve kkten bir yaklam vardr. Usta parann kt bir ey olduunu ve baka insanlarn paralarna bakmaman gerektiini sylemez. Onun baka insanlarla ne alakas var? Para kimseye ait deildir. O nedenle birisine, "Sen bir hrszsn" demek zel mlkiyete inanmak demektir. Bazlarnn onu doru ekilde, bazlarnn yanl biimde onu elde edebileceine; birisinin ona sahip olmay hak ettiine ve bazlarnn byle bir hakk olmadna inanmaktr. almak dnyadaki kapitalist zihin yznden ktlenir; o kapitalist zihnin bir parasdr. Kapitalist zihin parann birisine ait olduunu syler: Doru bir sahibi vardr ve kimse ondan onu almamaldr. Fakat Zen hibir ey kimseye ait deildir, hi kimse doru sahip deildir der. Bu dnyaya olacaksn? Bu dnyaya bo ellerle geldin, onun dna da bo ellerle kacaksn; ona sahip Ona hi kimse sahip olamaz. O kimsenin deildir; biz onu kullanrz. Ve hepimiz onu zere bir aradayz. Mesaj budur: "Paray al ama benim iin de biraz brak. Senin onu zere burada olman gibi, ben de onu kullanmak iin buradaym." Ne kadar pratik, ne tavr! Ve paradan ne kadar zgr! Ve mahkemede "Bu deildir..." dedi. O bu hrsz bir dosta dntrmtr. Der ki, "...sz konusu Dierlerini bilmiyorum; bakalarn nereden bilebilirim? Bu kadarn biliyorum: verdim ve bana bunun iin teekkr etti. O bitti, hesap kapand. Artk bana bir onun iin teekkr etti; daha baka ne yapabilirdi ki?" nasl sahip olamazsn. kullanmak kullanmak

adam bir hrsz ben olduumda. Paray ona ben borcu yok. Bana

En iyi ihtimalle biz teekkr edebiliriz. Varolua bize vermi olduu her ey iin teekkr edebiliriz; baka ne yapabiliriz ki? Hapiste yatt sre dolduunda adam Shichiri'ye gitti ve mridi oldu. Shichiri gibi bir adamla baka ne yapabilirsin? Bir mrit olmak zorundasn. O bir hrsz bir sannyasine dntrmtr. Bir ustann simyas budur, o hibir frsat karmaz. Her ne frsat varsa onu kullanr: Bir hrsz bile ustaya gelse bir sannyasin olarak dner. Bir ustaya gelmek demek dnme uramak demektir. Baka bir ey iin gelmi olabilirsin, usta iin gelmemi bile olabilirsin; hrsz usta iin orada deildi. Aslnda bu kulbede bir usta olduunu bilseydi, buna hi de cesaret edemezdi. O sadece para iin gelmiti; o, kaza eseri ustaya denk gelmitir. Ancak bir buda ile kazayla bile bulusan, seni tamamyla deitirecektir. Asla ayn adam olmayacaksn. ounuz rastlant eseri buradasnz. Beni aramyordunuz, benim peimde deildiniz. Bin bir tane rastlant sonucu buraya vardnz. Ama gitmek giderek daha da zor geliyor. Bir usta vaaz vermez, ne yaplmas gerektiini asla sylemez. Bodhidharma, "Zen'in syleyecek hibir eyi yoktur ama Zen'in gsterecek ok eyi vardr" der. Bu usta bu hrsza bir yol gsterdi. O, bu adam deitirdi ve onu ylesine byk bir beceriyle yapt ki. O muhteem bir cerrah olmal; bu adamn kalbine ameliyat yapt...ve hi ses duyulmad. O bu adam btnyle yok etti ve o adam yeniden yaratt. Ve adam ne olduunun farknda bile olmamt. Bir ustann mucizesi budur. Bir Zen sutras der ki: "Anlay sahibi bir insan hatay reddetmez." Buna rast geldiimde kalbim dans etti. Bu sutray yreinin en derininde tekrar et: Anlay sahibi bir insan hatay reddetmez. Ve sutra zerine konuan, yorumlayan dier bir usta ad Ohasama'dr yle bir yorum yapmtr: "Her eyden nce hakikat aranmamaldr nk o her yerde mevcuttur, hatta hatada bile.

69 -> 71

O nedenle hatay reddeden bir kimse hakikati de reddetmitir." Bu insanlar muhteemler! Hatay reddeden kii hakikati de reddetmitir. Bunun gzelliini gryor musun? Radikal, devrimci duruunu? Shichiri adam hrsz olduu iin reddetmemitir; adam hatas yznden reddetmemitir. nk hatann ardnda ilahi bir varolu, bir tanr vardr. Hatay reddet ve Tanr'y da reddedersin. Hatay reddet ve onun ardnda gizlenmi hakikati de reddetmi olursun. O hakikati kabul etmek iin hatay da kabul eder. Bir kez hakikat ortaya ktnda, kabul edildiinde, yayldnda hata kendiliinden kaybolur. Karanlkla savamana gerek yoktur; anlam budur. Basite bir kandil yak. Karanlkla savaman gereksizdir, sadece bir kandil yak. Usta adamda bir kandil yakmtr. Tamamen ayn ama biraz daha ok Zen: Baka bir Zen ustasyla ilgili bir baka hikye vardr; neredeyse ayn ama daha ok Zen. Bir gece yars Usta Taigan mektup yazarken elinde keskin bir klla bir hrsz odaya girdi. Hrsza bakarken usta, "Hangisini istersin, hayatm m, param m?" diye sordu. imdi, bu daha ok Zen'dir: Hrsza herhangi bir ey syleyecek bir frsat dahi tanmaz. Shichiri en azndan hrsza bir ans vermiti, Shichiri'de hrsz sormutu: Bir akam Shichiri Kojun sutralar ezberinden okurken hayatn yahut parasn talep eden keskin kll bir hrsz ieri girdi. Taigan bunu gelitirmitir. Belki Taigan sonradan takip etmitir; Shichiri'nin yksn duymu olmal. O hrsza bu kadar frsat dahi tanmaz. Bu hrsza der ki: "Hangisini istersin, hayatm m, param m? Her ikisi de nemsizdir; hangisini istersen alabilirsin. Bu senin seimin." "Para iin geldim" diye yantlad, biraz korkmu olarak. Bu adam o bylesi bir ejderha ile hi karlamamtr diyor ki: "Hangisini istersin, hayatm m, param m?" Ve vermeye son derece hazr: "Seebilirsin." Hibir ktleme, bu tarz hibir ey yok. Hayatn semi bile olsayd Taigan vermi olurdu. Senden alnabilecek her eyi vermek daha iyidir. Er ya da ge bir gn hayat bile yok olacaktr; o halde onun hakknda endielenmeye ne gerek var? lm geliyor; brak bu hrsz biraz tadn kartsn. "Para iin geldim" diye yantlad, biraz korkmu olarak. Usta czdann ad mektubuna dnd. ve adama "Burada!" diyerek uzatt. Sonra sanki hibir ey olmam gibi

Hrsz korkudan donakalmt, ok rahatsz olmu bir ekilde oday terk etti. "Hey! Dur bir dakika.'" diye usta bard. Hrsz rpererek geride durdu. "Niin kapy kapatmyorsun?" dedi usta. Gnler sonra hrsz polis tarafndan yakaland ve "Yllardr soygunculuk yapyorum ama bu Budist usta arkamdan 'Hey! Dur bir dakika!' dediinde hissettiim gibi bir korku yaamadm. Hl rperiyorum. Bu adam ok tehlikeli ve ben onu asla unutmayacam. Ve hapisten salverildiim gn bu adama gideceim. Byle bir adamla hi karlamamtm; ne nitelikli adam! Elimde keskin bir kl vard ama bu hibir eydi. O keskin bir klt. Sadece u szler "Hey! Bekle bir dakika!" ve hrsz "Hl rperiyorum" dedi. Bir ustann yaknna geldiinde seni ldrecektir. Sen bir ustay nasl ldrebilirsin ki? Elinde keskin bir kl dahi olsa bir ustay ldremezsin; usta seni ldrecektir. Ve o seni yle incelikli bir ekilde ldrr ki sen asla ldrlm olduunu fark edemezsin. Sen sadece yeniden doduunda fark edersin. Bir gn anszn sen artk eskisi gibi deilsindir. Anszn bir gn her ey tazedir ve yenidir; kular akyor ve iinde yeni yapraklar byyor. Durgun nehir yine akyor, sen okyanusa doru ilerliyorsun. Bir baka Zen yks: Bir Zen ustas pek ok kereler hapse atlmt.

...imdi, bir adm daha tesi! Bu Zen insanlar gerekten eksantrik insanlar, lgn insanlardr; ama gzel eyler yaparlar. "Bir Zen ustas pek ok kereler hapse atlmt." imdi, bir hrsz affetmek bir eydir, onun kt olmadn dnmek bir eydir, kiinin kendisinin hapse girmesiyse bambaka bir eydir. Ve bir kez de deil, pek ok kez komulardan kk eyler ald iin. Ve komular biliyorlard ve kafalar karmt: Bu adam niye alyor? Ve bu kadar kk eyler. Ama hapisten karld an yeniden alard ve geri dnerdi. Yarglar bile endielenmiti. Ama onu hapse

70 -> 71

gndermek zorunda idiler nk itiraf ediyordu. Asla, "Ben almadm" demezdi. En sonunda komular toplandlar ve dediler ki: "Efendim, artk almayn. Yalanyorsunuz ve siz neye ihtiya duyuyorsanz size saladk; ne olursa olsun tm gereksinimlerinizi. Buna bir son verin! ok endieliyiz ve ok zgnz. Niin bunu yapmaya devam ediyorsunuz?" Ve yal adam kahkaha att ve dedi ki: Mahkmlarla bulumak ve onlara manevi mesajlar gtrmek iin alyorum. Onaara kim yardm edecek? Siz dardaki mahkmlara yardm edecek pek ok usta var. Ancak hapishanenin iinde hi usta yok. Onlara kim yardm edecek, siz bana syleyin? eri girip bu insanlara yardm etmek iin benim yolum budur. Bu nedenle cezam bittiinde ve dar karldmda, geri dnebilmek iin yeniden almak zorundaym. Buna devam edeceim. Ve hapiste ylesine gzel ruhlar, o kadar masum; bazen ok daha masum ruhaar buldum ki..." Bir seferinde arkadalarmdan birisi Hindistan'daki bir eyalette vali olmutu ve eyaletteki tm hapishanelerin iine girmeme izin vermiti. Yllar boyunca gittim ve ardm. Hapishanedeki insanlar politikaclardan, zengin insanlardan, szde azizlerden ok daha masumdular. Hindistan'n neredeyse tm azizlerini tanyorum. Onlar ok daha kurnazdr. Sulularn arasnda o kadar masum ruhlar buldum ki... Bu yal Zen ustasnn dncesini almay, yakalanmay ve onlara, "Mahkmlarla bulumak ve onlara manevi mesajlar gtrmek iin alyorum" mesajn gtrmesini anlyorum. Zen'in hibir deer sistemi yoktur. Zen hayata yalnzca tek bir ey getirir ve o da farkndalktr, anlaytr. Farkndalkla birlikte masumiyet de gelir. Ve masumiyet, iyinin ve ktnn de, her ikisinin de masumiyetidir. Masumiyet basite masumiyettir: O ayrm nedir bilmez. Son hikye. Bu Ryokan hakkndadr; o ocuklarn en byk sevgilisiydi. Onun gibi bir karakterden beklenilebilecei gibi, bizzat kendisi de bir ocuktu. O sa'nn bahsettii ocuktu. O, o kadar masumdu ki, bir insann bu kadar masum olabileceine inanmak neredeyse mmkn deildi. Onda hi kurnazlk, hi kandrmaca yoktu. O ylesine masumdu ki insanlar onun biraz deli olduunu zannederdi? Ryokan ocuklarla oynamaktan holanrd. Saklamba, yakartop, tamari oynard. Bir akam saklanma sras onundu ve kendisini tarladaki bir saman baltasnn altnda ok iyi saklamt. Karanlk olmak zereydi ve onun yerini bulamayan ocuklar oyun alann terk ettiler. Sabahn erken saatinde ifti geldi ve iine balamak zere saman balyasn kaldrd. bulmann aknlyla bard: "Oh, Ryokan-sama! Burada ne yapyorsun?" Usta cevap verdi, "t! Bu kadar yksek sesle konuma. ocuklar beni bulacak!" Ryokan' orada

Tm gece o balyann altnda ocuklar bekliyor! Bylesi bir masumiyet Zen'dir ve bylesi bir masumiyet ilahidir. Bylesi bir masumiyet iyi ve kt arasnda bir ayrm tanmaz. Bu dnyayla teki dnya arasnda, u ve bu arasnda bir ayrm tanmaz. Bu masumiyet olutur. Ve bu olu dindarln en derindeki zdr.

71 -> 71