1

TERMAL KONFOR
Termal konfor deyimi; genel olarak bir iyerinde alanlarn byk ounluunun scaklk, nem, hava akm gibi iklim koullar asndan gerek bedensel, gerekse zihinsel faaliyetlerini srdrrken belli bir rahatlk iinde bulunmalarn ifade eder.

DAHA GEN ANLAMDA; ALIANLARIN VE RETM SSTEMN OLUTURAN TM MEKANK VE ELEKTRONK ARA, GERE, EKPMAN VE OTOMASYON SSTEMLERNN EN VERML DEERLERDE ALIABLMES N GEREKL OPTMUM FZKSEL VE PSKOLOJK ARTLARDIR.

TERMAL KONFOR VERMLL, GVENL AISINDAN NEML BR KAVRAMDIR.

Kapal bir ortam ierisinde termal konfor rahatlnn hemen farkna varlmaz, Ancak bir sre getikten sonra Hissedilmeye balanr.

Eer termal konfor koullar mevcut Deilse nce sknt hissedilir daha sonra rahatszlk duyulur.
4

Bir iyerinde termal konfor denilince; O iyeri atmosferinin scakl, nemi, hava akm hz ve radyant ss akla gelmelidir.

nsann ortamla s al veriine etki eden drt ayr faktr vardr. Hava scakl, Havann nem younluu, Hava akm hz, Radyant s.

1- Hava scakl:

Vcudun s dengesini salayan ve yukarda saylan drt faktr ile s yknn (H nin sfr olmas) sabit tutmas alanlara konforlu bir ortam salar.

Is al veriinin insan zerindeki etkileri nsann ss ok kk limitler ierisinde kendi kendine kontrol edilebilir. Vcut scaklndaki art, alma ykne veya alma srasnda harcanan kaloriye bal olarak deiir.

NSAN VCUDUNUN SICAKLII

+
36,5 - 37 C
nsann salkl alabilme beden scakl

2- Radyant s: yerinde iin gerei olarak scak yzeyler bulunabilmekte ve bu yzeylerden s radyasyonu olabilmektedir, Termal radyasyon yani radyant s absorblanaca bir yzeye arpmadka, scaklk meydana getirmeyen elektromanyetik bir enerjidir. Dolays ile hava akmlar radyant sy etkileyememektedir. Ancak, ortamdaki hava akm alana biraz rahatlk verebilir.

10

Termal radyasyondan korunmann tek yolu, alanla kaynak arasna s geirmeyen bir perde koymaktr. Ancak, konulan perde sy yanstmyorsa, sy absorblayarak s kayna haline de gelebilir.

11

3- Nem: Havada belli bir miktarda nem bulunur. Havadaki nem miktar mutlak ve bal nem olarak ifade edilir. Mutlak nem; Birim havadaki su buhar miktardr. Bal nem; Ayn scaklkta doymu havadaki mutlak nemin yzde kan ifade ettiini gsterir. i sal asndan, bal nemin nemi byktr. Bir iyerinin bal nemini deerlendirilirken scaklk, hava akm hz gibi dier termal konfor artlarnn da gz nnde bulundurulmas gerekir.
12

 Genel olarak bir iyerinde bal nem %30 ile % 80

olmal ve bu snrlar amamaldr.

Yksek bal nem (%80-%100) ortam scaklnn

yksek olmas halinde bunalma hissine neden olur ve kiinin alma gcn drr.
Yksek bal nem, scakln dk olmas halinde ise

me ve rperme hissi verir.

13

4- Hava akm hz: yerinde termal konforu salamak ve sala zararl olan gaz ve tozlar iyeri ortamndan uzaklatrmak iin uygun bir hava akm hz temin edilmesi gerekir. Ancak, hava akm hz iyi ayarlanmaldr. nk vcut ile evresindeki hava arasnda hava akmn etkisi ile s transferi olur. Bu transferin yn scakln deimesine baldr. Hava vcuttan serinse, vcut ss kaybolur. Hava vcuttan scaksa vcut ss artar. Byle durumlarda s stresleri meydana gelir.

14

Sonu olarak, uygun bir evre scaklnn seilmesinde hava akmlarnn da dikkate alnmas gerekir. yerinde hava akmlarnn varl bir serinlemeye neden olur. Ancak, hava akm hznn saniyede 0,3 ile 0,5 metreyi amamasna dikkat edilmelidir. nk, daha hzl hava akmlar rahatsz edici esintiler halinde hissedilir. Bu hususa, iyerlerinde sklkla rastlanr, isiler genellikle me nedeni ile var olan havalandrma sistemini altrmaktan kanrlar. Byle durumlar incelendiinde havalandrma sistemlerinin hava akm hzlarnn yksek olduu gzlenmitir.
15

Deiik iyerlerinde alanlarn %80 ine yakn byk ounluunun, s hissi bakmndan kendilerini en rahat durumda hissettikleri blgenin tespitine allm ve termal blge kavram ortaya kmtr.

16

TERMEL KONFOR FAKTRLER Termal konfor blgesi, i yapma ve faaliyetini srdrme asndan en rahat durumda olabilmek iin gerekli termal konfor koullarnn st ve alt snrlar arasndaki blgedir. Bu blgeye etki eden ok sayda faktr vardr. Bu faktrlerin deimesine bal olarak termal konfor blgesi de az ya da ok deriiklikler gsterir.

17

18

Bu faktrleri syle sralayabiliriz. - Ortam scakl, - Ortamn nem durumu, - Ortamdaki hava akm, - Yaplan iin nitelii (hafif i, orta i, ar i), - inin giyim durumu, - inin ya ve cinsiyeti, - inin beslenmesi, - inin fiziki durumu, - inin genel salk durumu ve benzeri.

19

Hafif ilerde rahat alma iin scaklk, hava akm hz ve bal nem deerleri.
Is Hava akm hz Bal nem 19.0 - 21.0 0C 0,1 19.5 - 21.5 0C 0,2 21.5 - 23.5 0C 0,5 23.5 - 25.0 0C 1,0

% 30 - 60

Daha yksek scaklk

Daha fazla hava akm

20

Yaplan ie gre alma ortam scaklklar

%50 nem seviyesinde

Faaliyetin ekli

Hava scakl

(0C)

Oturarak yaplan hafif el ileri .......................

Oturarak yaplan hafif kol ve el almalar.

20
20

Ayakta yaplan ar kol isleri .............................

17

ok ar iler ......................................................... 15-16

21

Ar scakln retim zerinde de olumsuz etkisi vardr.

Efektif
Scaklk; 29 C olursa, performans %5 der. 30 C " 31 C " 32 C " " " " % 10 % 17 % 30 "
22

TERMAL KONFOR ARTLARININ OLUMSUZ ETKLERNDEN KORUNMA

yerinin planlanmas aamasnda; alma ortamnn fiziksel niteliine uygun

HAVALANDIRMA, ISITMA, SOUTMA,
Tedbirlerinin tespit edilmesi ve bunlarn gerekletirilmesidir.

23

ISI ve NEM, baz endstri kollarnn teknolojik bakmdan gerekli fizik artlardr.
Tekstil gibi

Baz i kollarnda ise gerekli olmayp, yaplan iin sonucudur.

Boyahaneler, amarhaneler,eker, konserve, kat fb...

Baz i kollarnda KURU SICAKLIK vardr.

Yksek frnlar, kok. Kauuk, imento, eker, dkmhaneler ..
2010

24

ISI VE NEM N SALIA ETKS

Scaklk; frnlarda 36-38 C, cam fabrikalarnda 42-45 C, frnlarn ok yaknnda ise 60-65 Cye kadar kabilir.

Baz kazan daireleri (gemiler gibi) snn en yksek olduu yerlerdir.

Madenlerde her 100 metreye inildike scaklk 2,5 C kadar artt gibi ayn zamanda nem de ykselir

2004

25

ISI VE NEM N SALIA ETKS

Kapal yerlerdeki konforsuzluk ou kez oksijen eksikliine ve karbondioksit artmasna balanr.

YANLITIR, NK
Konforsuzluun nedeni vcuttan s atlmasnn glemesi ve yavalamasdr. Rahatszlk hissini douran faktrler Is, nem ve hava akmdr. faktrn hem verimlilik hem de salk ynnden etkileri incelenmelidir.
26

ISI VE NEM N SALIA ETKS

-Salk ve konfor bakmndan en uygun ortam, iin yapl ekline bal olarak 12-22 C s ve s ile ters orantl olarak % 30-75 arasnda deien relatif rutubettir. -Is arttnda nem dk kalmaldr. -Hava akm hz ise 0.5 metre/sn. olarak kabul edilir. -ok yksek veya az s, nem ve yetersiz havalandrma alanlar konforsuz ortamda almaya zorlar, hastalk ve i kazas riskini artrr. 27

SICAA BALI BOZUKLUKLAR

HAFF BOZUKLUKLAR

AIR BOZUKLUKLAR

2004

28

HAFF BOZUKLUKLAR
Vcuttan scaklk atlamaynca rahatszlk belirtileri ortaya kar.
- Sinir sisteminde knt, - Kas kuvvetinde azalma, - Nabzda artma, - Skntl nefes darl olmutur. - Yz krmz, ter iinde, dil ise kurudur. - Tansiyon der, vcut ss 38 Cye kar. - Hafif harekette bile bitkinlik artar, deri daha slanr, nabz zayflar.( Baz hallerde ok arl adale kramplar olur, el ve bacaklarda, srtta ve karnda grlen bu kramplar 48 saat kadar srer.) - drarda Albmin bulunur, ba ars, genel rahatszlk hissi, mide bozukluklar, itah azl, kusmalar, ishal, asabiyet, uykusuzluk en ok grlenleridir. Bu durumun tedavisi iin deri altna ve damara tuzlu su yaplr, azdan su verilir. 29

AIR BOZUKLUKLAR
Dkm, maden, metal ileri, yksek frnlar ve cam fabrikalarnda grlr. Hafif bozukluklarda grlen arazlar daha iddetli olarak ortaya kmtr. Tedbir alnmaz ise lme kadar gider. En tipik rnei s arpmasdr.

30

SOUK
Pek ok ilerde nemli bir salk sorunudur. Souun nemli veya kuru havada etkisi farkldr.Kuru soua iyi dayanlr. Dier taraftan havann durgun veya esintili olmas da souun etkisini deitirir. Hareketsizlik, alkol imi olmak, ayakkablarn sk olup aya vurmas, ayaklarn slakl vb. faktrler souk etkisini artrr.

31

SOUUN ETKS
Vcut kendi tedbirini almaya balar; fazla kalori kaybn nlemek iin genel olarak btn damarlar skr. zellikle bu skma elde, ayaklarda ve parmaklarda belirgindir. Vcutta kaloriyi artrmak iin adaleler kaslr, titreme balar. Kalp atlar ve solunum hzlanr.

32

SOUUN ETKS ile MEYDANA GELEN BOZUKLUKLAR

-Parmak ularnda morluk, kzart (akrosiyanoz). - Parmaklarda soukta solukluk, terleme (Raynaud sendromu), - Souk ve nem beraber ise ayaklarda ime, kanamalar, lserler. Siper Aya - Donmalar, kangren, - Souk allerjisi (kant, yanma), - Yzde fel, - Mafsal romatizmas, - lm
33

RANDUMAN VE KAZALARI ZERNE ETKS

-Is, nem ve havalandrma sonucu olan konfor, randman ileri derecede etkiler. -Scak bir ortamda insanlar daha yava alrlar. Randman der.

-Konfor artlar ktletike i kazalar artar. En uygun s 17 C olup bundan aas ve yukarsnda i kazalarnn artt tespit edilmitir.

34

ISI VE NEMDEN KORUMA

TIBB KORUMA

TEKNK KORUMA

35

TIBB KORUMA
-ok scak ortamlarda yaplan ar ilerde ileri yataki iiler, kronik hastal olanlar, alkolikler, kalp ve damar hastal olanlar, akcier ve deri hastal olanlar altrlmamaldr. -Yksek scaklkta alacaklarn arlklar ideal kilolarndan 5 kg.dan fazla olmamaldr. -Adaptasyon yetenei salanmaldr. -Tbbi korunmada dikkat edilecek en nemli konu, verilecek iecek ve tuzdur
36

TIBB KORUMA
-1 lt. ter 580 kalori atar ve ok scak ortamda gnde 7 lt. kadar ter karak vcut ssn drebilir. Bunun iin su, limonlu souk ay iilerek kaybolan suyu kapatmaldrlar. Gazl ieceklerden saknmaldr. Her seferinde bir bardaktan fazla imemelidir. (bulant-kusma)

-Scak ortamda alanlar fazla yal, sindirimi g, kalori deeri yksek besin almamaldr.
37

TIBB KORUMA
-alma sresi iinde dinlenme aralklar organize edilerek snn etkisi azaltlmaldr. -Souktan korunmada ise kalp ve damar hastal olanlarla, kan basnc yksek olanlar, soukta ayaklar terleyenleri byle ilerde altrmamaldr -Sk sk fakat az miktarda yiyecek vermek, alkol kullandrmamaktr.
38

TEKNK KORUMA
Is ve nemin teknolojik bakmdan gerekli olduu ilerde bunlar azaltmak mmkn deildir. Bu bakmdan alnacak nlem havalandrmadr. Havalandrma konusunda dikkate alnacak balca zellik, hava cereyanlarnn hzdr. -Oturarak alanlarda 0,15-1 m/snyi gememelidir. -Yar aktif alanlarda 1-1,25 m/sn, -Tozsuz yerlerde 1.75 m/sn civarnda olmaldr.
39

TEKNK KORUMA
Verilecek hava o iyerindeki ii saysna baldr. -Nem teknolojik bakmdan nemli ve zorunlu deilse, iyerine kuru ve serin hava verilir. -Bu serin ve kuru havann hz, ileri derecede hava akm yapmayacak ekilde ayarlanacaktr. -% 40-50 relatif nem idealdir.(23 C scaklkta) -ok scak iyerlerinde hava kuru ise, bir sre bu havay solumak, solunum yollarn kurutur, konuma gleir, balgam kalnlar, solunum yollarna ve boaza yapr. Bu ortamda da mikroplar abuk rerler. 40

YASAL NLEMLER
SG MADDE -8:(yerlerinde hava hacmi, makine,malzeme ve
benzeri tesislerin kaplad hacimler dahil olmak zere, ii bana en az 10 m3 olacaktr. Hava hacmi hesabnda tavan yksekliinin 4 m...)

SG MADDE -20:(Kapal iyerlerindeki scaklk ve nem

derecesinin yaplan iin niteliine uygun olmakla beraber, lml olmas esastr. .... Yazn scakln dayanlmayacak kmamas iin serinletici tedbir, kn da muhta olunan en az scakln salanmas iin, zararl gazlar kararak havay bozmayacak ekilde uygun vastalarla stma, ok nemli yerler scaklk 15 C den az, 30 Cden fazla olmamal. in niteliine gre zel elbiseler......

SG MADDE -21:(Kapal iyerlerinin gnde enz bir defa bir

saatten az olmamak zere havalandrlmas..

41

Sosyal Sigortalar Salk lemleri Tz'ne ekli, meslek hastal listesinde termal konfor artlar ile ilgi her hangi bir meslek hastal verilmemitir.
42

Scaklk ile ilgili denetim yntemleri ve yasal dzenlemeler Bir iyeri ortamnda yksek ve dk scakln olumsuz etkilerinden korunmak iin, iyerinde yaplan ie uygun termal konfor artlarnn en iyi ekilde salanmas gerekir. Bunun iin iyerinde termal konfor artlarnn incelemesi iin gerekli lmeler ve deerlendirmeler yaplr, iyerinin termal konfor artlar iin hi bir zaman be duyu ile kesin karar verilemez.

43

lkemizde, iyerlerinde termal konfor artlarnn llmesi byk lde; alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl, Sal Genel Mdrlne bal
Sal ve Gvenlii Merkezi (SGM)

tarafndan yaplr.

44

KONFORUNUZ BOL OLSUN

45

7-Aydnlatma
yerlerinin ncelikle gn yla yeter derecede aydnlatlm olmas esas bulunmaktadr. Ancak, iin konusu veya iyerinin ina tarz nedeniyle gn ndan yeterince

yararlanlamayan hallerde yada gece almalarnda, suni kla uygun ve yeterli aydnlatma salanmaldr. Ayrca, aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunmas gerekmektedir. 17
46

 Avlular, ak alanlar, d yollar, geitler ve benzeri yerler, en

az 20 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Kaba malzemelerle almalar geit koridor yol ve merdivenler, en az 50 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Kaba montaj, kazan dairesi, makine dairesi, insan ve ykasansr kabinleri malzeme stok ambarlar, soyunma ve ykanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Kaba iler yaplan tezgahlar,konserve ve kutulama ve benzeri ilerin yapld yerler, en az 200 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Ayrntlarn,yakndan seilebilmesi gereken ilerin yapld yerler, en az 300 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Koyu renkli dokuma, bro ve benzeri srekli dikkati gerektiren ince ilerin yapld yerler, en az 500 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Hassas ilerin srekli olarak yapld yerler en az 1000 lks (lux) ile aydnlatlacaktr.
47

NLEMEK TEDAVDEN UCUZDUR..

TEEKKRLER
48

 i Sal ve Gvenlii Tznn 22. maddesinde ;

Ar ve tehlikeli ilerin yaplmad yerlerde, grlt derecesi 80 desibeli gemeyecektir. Grlt Ynetmelii; Buna gre, 8 saatlik i gn iin Maruziyet snr deeri 87 dB(A) olarak belirlenmitir.
49

lgili Yasalar:
Titreim Ynetmeliinde: El-kol titreimi; damar, kemik, eklem, sinir, kas bozukluklarna yol aan mekanik titreim olarak tanmlanmtr. Ynetmelikte: Bu titreimler ile ilgili maruziyet snr deerleri ile maruziyet etkin deerleri yine 8 saatlik alma sresi iin gnlk olarak belirlenmitir.

50

 Ynetmelikte:

yerlerinde mekanik titreime maruziyetten kaynaklanan risklerin belirlenmesi ve deerlendirilmesi ile ilgili hususlar ve maruziyetin nlenmesi veya azaltlmas iin yaplacaklara ilikin hkmler de yer almaktadr

51

i Sal ve Gvenlii Tz Madde: 20 'de kapal iyerlerindeki scaklk ve nemle ilgili aklamalar ve deerler verilmitir. Ayrca, ayn tzn 21'nci, maddesinde de nemli hava cereyanna kar tedbirden ksaca bahsedilmektedir.
52