!

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ i ~ i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i
791 430 956 1 ..
OZO FUi
I' JI
2r 'ii

r
.d
. Copyright Trk 1970
nligl: Alfabe
Fono
tarih: Mart 1970

,
i :
'I
.
i
i
.1
i,J
::$ '''IJ :" 31-5'\
:,
': 8>.5 '1 l '1-

.Trk
FUAT UZKlNAY
L
i . , ,', ,', i i1 ".'
..... .;....., e ts;
J H A if o

r i 'Lo i

TSD YAYINLARI: 1

,
..' , ,
'1 .' ". '.
.: -:'
i
i
i


i
i
1966 TUrk Sinematek yerli
. ." -., - . . . -". . .
elliikinci ve ilk ykUI tilmin, evrlll:jlnln, e!Unc! YildnJ!1lerl
tstap.bul ve .Ankara'da yelerine' :baz} uzun bir
dneminden .sonra, . ilk
lerin yeniden de, -
''QUyk geen .. :o tarihten, y' .ncesine k'adar
. .. . ,' " .. ". .. . ' . _.'. i
hayatta halM, ,yandan t",rlhlne gsterilen
,lIglslzllk, yandan konula;'n"
nihayet bir yandan da ken<Usirlin' mr'. boyunca: gsteriliii
_'. . . _ ,. . .... .. ,. .
byllk ,a1akgnllilll;ten zamanlara kad",r hep glgede kal,
. . _ .. - - .' ... _. .... '.. . i.
yeri
'. . ., . . .. , . '. ., .. . - i
nemanuzla ilgili tionra Nurullah Tllgen'!n ild dergi-
de dizisinde ancak birka ',satiria,' TU-
. ' . '. ._.' .' .. ' . . i
gen, bu o .vakit. g-
konuya' pek fazla
getlrm\yordu., Bu ekslgCe
. , ., . . . " . . . i
ragomen yine de blzIm Trk Tarlhl'ndeki blilm\erde ve-,
..... . .' ll'
Tilrk Tarihi'nln flllm-
lerinin IZI olmakla bunlar durumda
K. K, Foto-FUlm Merkezl'nde kurgusu negatif kop-
yalar olarak bu flllmler!e da,

daki anma progranum dzenlerken "bu
daha nemlisi,' gnlk bulunan
flllmlerini Incelemek
Bylelikle, yJne '.gelcl' bir, toplalTU
birlikte, ilk :tizerine.-bir -kez
... ", :; ... : ':
. ,' .- ;'..
1) Bu .
5
sinema
AU Fu"'t Uzkmay 1888 (rum! 1304, hlcrl 1306) skdar'da
.bul) dojl'du. nk ve orta jl'renlmlnl
Erkek Llsesl) bltlrdikten sonra Dar-lll-fOnununun fl
zik-klmya blrnUne girdi; bir yandan niversiteye devam ederken, bir
yandan da kazanmak nce .Nrnunei terakkI>
cmuldlik. (jl'retmen (1908-1909), sonra da,
oldujl'u Sultan!si'nde dahlliye memurlujl'u
slnemayla Ilgllenmeye da bu grevinden
!kinci Uaroyla birlikte yerleik sinemalann
bul'da zerine sinemasever seyirciler 'yer
niversItedekI fizik dersleri ve bi-
limsel ynyle dahlllye mdrljl'n okul-,
bu yeni konuyu kr'enctlere de ve sevdlnnek is-
tiyordu. Nlteklm bu yzden okulun o zamanki mUdilr Ebulmuhsln Ke
Bey'e vurdu, onun bu ve okulda g-retmen.
lik yapmakta olan Saden'le blrllkte flllmlerl semek ve gsteri m-
dUzenlemekle grevlendirildl (1910). Yurdumuzda lialka Ilk
Sigmund Welnberg'ten jl'renen Uz-
flllmleri il'rencllere kendisi Bylellkle sinema yan-
dan ilk kez okula giriyor, bir yandan da sinern'a tarihimizde nemli yer-
leriolan Weinberg, ye' Seden ve ibirl1ginin
temelleri oluyordu.
Bir bir sinema
Nitekim bu lidnci 1910-1914
bul Sultanlsl'nde dahiliye memurlujl'u, sonra da mdUr1Uil'il gre"
vinde 1914'te Seden Ile ajl'abeyl Kemal Sedeni
sinema -salonu gemeye oldu.
en lokantaIanndan birlolan Sirkeeideki Ali
Efendi sahibi yejl'enlerlydi. All Efendi, ye-
g-enlerlnin kendi birini. onlara
ve 6 Temmuz 1914'te Slrkeci'de
6
c"Merkez Ordu Sinema. Dairesbnin mdrU oLan Uzkmay az
edUecekUr. (1918).
,
DNYA
SAVAjjINDA
BIR YEDEK
SUBAY:
FUAT
UZKINAY
7
kerel <.All Efendi Sinemas.. Bu sinemamn
leri lj1 -bu kez, biraz daha tede
Kemal Bey
da. Seden yreklendlrdig-i sinema salonu
ancak olay
bir yne evirdi :28 Temmuz

Avusturya-Macarlstan
g-u 2 Ag-ustosta Devletl Almanya'yla
gizli ertesi g1lnden Uz"r.
gn seferberlik illin da II Ag-ustosta yedeksubay
olarak silah Bu larlhten tam U ay son'", II
1914'1. ln)paralorlug-u'nun ltililt iLa-
kadar ve
da
Bu ay Iinde bUtUn "abafar, tmpara.torlug-u'nun devlet-
leri grnen DUnya
'Iin propaganda
en nemll
tutuyordu. Bu tniparalorlug-u ok var
RumI 1293 llIi <93 harbl> diye
1876-77 - yenilgiyle zerine Ruslar,
zerine en ileri nokta olan Ayastetanos'ta
bir zafer dikinek Uzun sonra bunun
bir kurumu olarak" meydana geUrUmesl konusunda. va
bylece olan acayip blr or-
taya kab,. sav8.ta len Rus askerlerinin kemilderlnin
zel odalar, dairelerden;
blmyse stunlar zerine kurulu birka kuleden meydana geJmek-
teydi. istenen byle bir NItekim resmen
sonra, ve gelen
halk -ktlesi blmlerini olan
blmler Ise kolay kolay 'benzemiyordu. SonUl!da lstlhkll.m
ve dlnamltle havaya fakat la
mamiyle a)r zaman
aylarca nced!-:m iin hatta
Iin mUtteflk Avusturya -
ti Viyana'da..' yeni kurulan cSacha-Messter Gesellscha.fb
Ancak sav8.ln patlak ulusal duygular
ylesine krUk1enmlti kl, bu ne Trk ellyle
8
r

i
1
"
i
-:::-, ... B!R
:
BIR
FILlM
kurumu
.0'
\
9
Belgecilikten ykiii filimlere
1) cFilmogeatb blUmne tilimIerden Trk Sinematek Der
negbnin 1966 anma da Foto-
Filim Merkezi mdr Albay Nusret yine 1966'da
Atatr], filminde
MOSDnIn 1922 kadar uzanacak, en verimli
dnemi de oluyordu. bu dnemdeki ilk ve
haber filimleri ynetmeni olarak MOSD
iinde birok haber filmi, belge-fllim mJeyda.na y.tirmesiyle kendini
Bugn bunlardan birok FotoFUlm Merkezi'nin ar-
bulmak Bu filimler, o vakitki ola-
naklara, ilkel aralara zaman zaman bir haber filmi
ynetmeni ortaya Grntlerin ol-
duka bir ereveleme, bir grecek nok-
mlan seme bu filimlerde gze arpar. Ancak ieri
lde
ordu ordusunda da emret
meslydI. Byielikle 1915'te <Merkez Ordu Sinema Dairesi. (MOSO) mey-
dana getirildi; dairenin Weinbergl da o va
kit yksel olan verlidi. Yine
yapmakta olan Cemil Mazhar Yalay gibi birka eski
ci de bu kuruma MOSili, o va:kit Harbiye Nezaretb O'lan bu-
gnk niversitesi Thtisat Fakltesi'nin su depo-
sunun Weinberg ile Uzkmay'.
evirdpderi llk fiUrhlerin Enver Enver Pa-
Emine Naciye SultaQ.!.n yeni ocug-unu gsteren para-
lar yer' Az sonra Ayasofyadaki Mze-i (Askeri M
zelnin Mr b'lm sinema salonu biimine sokularak gerek MOSD>Din
evirdig-i, gerekse mttefiklerin gnderdi..tderi askerlilde ilgili filmler, sa-
filimleri haber fiUmleri burada halka gsterilmeye
yksek rtbeli bir subay)ar kurulu <MOSD.nin
ve Buna gre <MOSD. 1) Cephelerde
birliklerin llgill fllimler!, 2) nernil olaylaria Ilglll
fUlmlerl, 3) Askeri llgtli fUlmler!, 4) Mttefik
lkelerden yeni silahlann gsteren filimleri, 5)
Manevralarla ilgili fimleri evirecekti.
,

i

OrdUM sinema
denemesi bu kadarla kalabilirdi. Ancak ertesi bir
olay bir dnm oldu ve onun kendisini si-
nemaya Bu olay, o:Harbiye ve
dan Vekili) Enver Almanya'ya bir ziyarette grp et
1) Bu rmm bugUne kadar K.K. Foto-Fi1hn Merkezi'ndeki kata-
logta ad filmln bununla hic bir ilgisi yoktur. DIkkati ceken
bir nokta da. 1953'le Foto-FJlJm Merl;:ezi'nden henUz emekliye ay-
Tilgen'le bu filmin Merkez'de bulun-
hiC sz bUr tillmlerinin resimlerini Merkez'in
vindeki kopyalnrdan saglayabilmesine bu llgiH hic
Bundan fllmln daha o vakit sonucuna.
Foto-Filim filimlerio zaman zaman byk
ra. tasfiye Bu tlk mmimizln de bu arada
mmkndr. Ancak Wmin gnn birinde beklenmedik bir
." ... da derecede mmkndl1r. Her halde Foto-Filim
" yeni ve tek tek elden gecirllmesl vakti coktan "
1) Romanya uyeuklu Leh Yahudisl olan Sigmund da belir-
zere yurdumuzda tamtan ilk Yurdumuza
Pathe temsilcisi olarnk V.'einberg, Tnel Caddesinde fo-
malzemesi satan bir dUkkn sonra
diki Kitabe\,j'nln bulundug:u yere lIk gramotonu, ilk otomobili
lstanbullulara WelTlber,; Pathe'nin sinema ma.lzemesini ama-
yurdumuzda ilk genel sinema. gsterilerini 1896-97 Galatasa-
ray Lisesi'nin nl birahanesi dzenliyen
de yine 'rVelnbe!'g bu gsterileri,
Fevziye de uzun bir sre
ve hem filim gBsterileri dzenledi hem de Uyatro
ynettL sonradan
Tiyatrosu Komedi Blm'nde yurdumuzun ilk
Weinberg zerine tlaha bilgi iin Tarihi'ne
ist'eniyordu, Bunun zerine bir daha
sinema de yedel(subay bulunan Fuat
bu iin kaftan karar verlidi. Ne var ki
gstericiyi ok halde hi Bunun
Uzerine birka saat iInde
gsterdiler, Uzlnnay "birka met-
re tesine' bylelikle 14 1914 cumartesi gn
fa.uos'taki Rus abidesinin 150 metrelik belge - Hlim ortaya

10
11
ti!" ,r...
..-..
1
i
\
ALMAN

NUN
DERSAADET'E

glyen Kayser Wilhelm ziyaret-
lerinden birini yaparken.
i
i
i
i
-ALMAN
IMPARATORU-
NUN .'
DERSAADET'E

Mehmet dp.terll konutunu
giderken. Esat MOSD Ekim 1917)
.BUyk Kayser Wilhelm ll, hkmet
(Satdan sola Hidlvi Abbas EJImi
vekili ve Harbiye Enver
Musa. Efendi, Wilhelm II. (En solda) Mebus8.11
Meclisi Ham Bey.
Kayseri ziyaretinden birInde, kendisini Trk
ve Alman
12 13
SULTAN

CENAZE
MERASIM!
1
i;
,
,
"
1916 zel nemli bir olaya ol-
makla kalmam!: -nk bu Dr-l-muallimat (apa
MuaUim Mektebi) nin son Raslm
zamanda meslegi. ynnden de nemli
olmutu, Bun1'ardan biri, bu Weinberg'le birlikte ilk kez
yklU filim Leblebici Hor-
hor gelmekteydi. Daha nce tiyatro olan Weinberg
'MOSI?nin biraz tesinde temsillter vermekte olan Benliyan Top-
ile ve bunlann sahneye Leblehiei Horhon oyu-
nunu evirmeya Ancak evirirnin bir b8.oyuncu-
lardan birinin lmesi Uzerine filrnln evri1mesi
Weinberg lle bunun zerine BenUyan baka
ternslline el atW'ar. Bu, birlikte
temsil ettikleri .Hiromet bir oyundu; MoUere'in
<Le mariage (<<Zor nikfih)run tuHlat de-
biimIydi. Ancak bu filmin b3.ka bir aksilik
ortaya Oyunculardan silah Bundan ya-
kal'an Hlnunet (1916-18) ancak. sonra Uz-
tamamlanabildl. l'ilimde Benliyan oyuncula-
baka Ahmet Fehlm, Butak, Galip Arcan, Kemal
Bara da oynamaktayddar, Filim bir sahne oyununun gibi filirn
zerine meydana
olay, ile Romanya 27 1916
tariWnde durumunun Bu durumda, Romanya uyruk-
lu olan Weinberg, durumuna geiyordu.
Weinberg'in MOSD:. uygun grl-
medi, merkezin Weinberg'in yerine Uz-
getirildi. ynetimindeki MOSDli, daha nce
ol'an uygun olarak yani ykl filimleri bir yana
rakarak btn gcn sav8.:
1) :u,blebid Horho!' d8.ha sonra Muhsin eliyle 1923 ve 1934
iki kez
2) Bu fllim bugn
14

J
; !
,
ve Terakki'nin kukla hOku-mda" ! 1
son yo cu
(MOSD. Temmuz 1918)
SULTAN
V
!N

ALAYI
devletlnde trenlerinin sonuncusu. Drt
saltanat sey1s1er,
svarilerle d.zenlenen dekarda hi cknt
bellrlisi Oysa bu parlak trenden ik! ay sonra
.. kendi idam i.rn2alayacak
Vahidettln olacak, drt sonra da bi;
gemisine binip (MOSD, 31 Agustos 1918)
15

, ...
,
.
SUL'l'i\NAHMET',
.. .TE
IZM1R
llN M1TlNG
SULTANAH"
MET'TE
1ZM1R 1lN
-JMtT1NG
,,'
Ilk. toplu gsteriler cMGC.
ykUlU filimleri .bir yap.a direnme hareket.
f1llmlerini cekmeye Kara zemin zerindekl
MUslmanlar lmez' ve ldrUlmez:', .
biri. Bu tlUm az sonra. sava
gemisiyle Blrleelk AmerIka'ya gndernecekUr,
i
i
,
(
i
r
Bu yenilgi eMOSD, ile 1917'de Imrulan Miniye Cemiyeti> si
nema kolvnun yol amakla birlikte, Uz-
dnemi sUryoz:du. Bunu sag-Iayan olay, aske-
ri ve yan-askeri bu iki sinema aralarlIm igal or
el nlemek zere bu yeni kurulan M'a-
llln-I Guzat-I Askeriye Heyetl>ne (<<Malill Gazller Cemiyet!>,
MGC) Bu durum MGC. Ister istemez, br
sinemaya da yer zorunda ve bu a1l-
malann ynetimi de verildi. terhis olan
zamanda bu sinema grnt ynetmeIllig-inl de
du, D.ernek, nce Divanyolu'nda bir Erkek. Terzilik Okulu olan ya-
stdyo kurdu, sonra da V.. Edebiyat
Fakltesi'nln nndeki .
<MGe.nln sinema blrlig-i, lkenln oldug-unu
unutmuyordu. Nitekim Hk yklU uzun fUmi olan lUrebbiye'ye
az sonra bir sre ara verip ,karl
len protesto gsterilerini filme zellilde 15-
tanbulda Fatih ve Sultanahmet'teltl gsteriler fllim Uz-
MGC: sona -.erinC'q-ye kadar bu eit belge-filimlere
devam ettI. Fakat ykUl filimler ol
du, MGC. sinema ynetimini tam yetkiy-
le .dilemez, Weinberg'le onun
ykiil filimlerle de yine gtrmez,
MGC.nln sinema kolu getlrl1dig-inde Weinberg'1n
Himmet Aga.'nm ykl filmi yeni bulunu4
yordu, Bundan MGCnin ykl fiHmJleri her ne kada.r y
1917'de MOSD.nln yeni dzenlenmesi ve
lan iin Almanya'.
ya gnderildi, bir sre inceLemelerde bulunduktan sonra
dnd. Bir sre sonra da Dnya Sav31 sona eriyor ve
taraf yenik
1) Bu aktarmayla ilglll kararnamen!n devletin o zamanki gazetesi olan
cTakvim-i Vakaybde 1919 ancak al.ne-
ma kolu bile:
sinema
16
i'
, .
hetmenier e!iyi' rlaya da, evirmek ha-
bilt
. un yap
, ' U ' bu fiJJrnl:erin meydana
alt oldugu z nay ..
getlrlllJjinde Weinberg'in yolunu tuttugu, yani tlyatro yo-
netieilerine vurarak her bir
nnde istedlgi gr\lhnektedir. Bu da-
.. b' da bilinmektedir.
ha once slnernay a, tir

' b grllnt ynetmeni alarak da ge<;mIJj .
ay u . . .. kl uzun
Btn bunlardan meydana getirilen oy : '
I
.. k fllmin gerekletlrll-
kUl orta uzunlukta fnmin ve Ik oy u u
bu flUmleri ynetmen olarak olan-
lardan az deg-n. belki oktur. Bundan bu filImleri burada daha ya-
incelemek yerinde olur. Bu incelernemizi K.K.
Merkezl'nde bulunan kopyaian zerinde

burada
noktalan belirtmeli: yerinde olur: Foto Filim Merkez} nde bu fillmler
negatif gnlk ekImler halindedir, elde nir evirim senaryosu, her
hangi metin gIbi, bu ekim.
bUe yoktur Her hangi eklmlerin blrblrlne be-
lirten bunlar
addeler olarok ve onU-
.. m .... t i k -
ne hangi bugn bIze gosterecek gos er m op
al Id Bu
incelememlzl, 1966 Iin
y an ye ur.
kurgu zerinde

1:1j
i
' .

':18
,I'
i; i
,
Mrebbiye
<MGC.nin lk1 ykUl uzun fllml 1919 Iinde evrilen Mrebblye lle
bu fUmin Ahmet Fehlm Efendi'ye
vermlJjtl. Efendi, tiyatromuzun dneminde bilyk hizmet-
leri bir tiyatro ynetmeni ve oyuncusuydu; ancak sinemayla en
ufak yoktu; Ue vakit 62
ve o tiyatrodan bile emekUy.e butunuyorrlu.
ta hi tecriibesi Fehmi Hseyin Rahmi 'GUrpwar'-
c:Milrebbiye> semesinde, bu btnnn ya da
-rneg-in Tosun Ag-a b!m- birka kez oyun-
sahnede etkisi Nitekim Fe-
h1m Efendi de' sahneye ve Bu
seilmesinde bir etkenin, altlDdaki bir sinemanin
kaTl <sessiz oldug-u da sylenebilir. nk ro-
konusu, tiyatro ve sansrune
kuvvetlerinin ho grm1yecegi eittendl: Ro-
roana veren kahraman, bir TUrk allesine mUrebbiye olarak
ailenin erkeklerini blrbirln.e dUren dk bir
Bundan 1898
lanan, dkiln -ailelerin balanna gelebUecek gln ve
durumlan anlatan bu 1919 bUlnli
ya da bilinsiz, protesto Nitekim flllm tamam-
vakit Igal kuvvetlerInce gillk hatta Anadolu'ya gn-
derilmesl
Milrebblye'nin evrllmesine 1919 fIlmin byk
blm Glhane evrildi .ve tamamlana-
rak nce Askerb salonunda ve davetlilere
zelolarak gsterildi. Fillrnde bir Rum oyunculanyla Fe-
him Efendi, Samako, !small Behzat Butak
Fillm (prolog) Ile drt blmden meydana gel-
mekteydl ve buuk saat sryordu. Mrebblye'nin ekim kaba-
.
19
r il,
,j
i
\
. Li 1919. Ynetmen : Ahmet
: MalOl
Fehim). Filmin ilk sahnesi.
Paris'te bir uazinanun Anjel kalunda bir
sarhoc:la adamla eder. Bir
, An' i il
gider. Je e ..
otururlar. Az sonra bunlar da .
kelenlp gider, Yalica bir adam _Makslm-

birlikte gazinoctan .. .
_ Mal{sim'in Bir mektup
Anjettin Maksim'in gelip verir.
.Anjel mektubu okur okumaz mantosunu giyip
tasIa
-:-' M'aksim'ln Anjel ie-vi girip mekl.tubu
.
_ Mektubun metni: Maksim l a gl-
decegtni bJldirir. . .
Anjel'in z.ntsn Maksim onu. da gtre--
cegini syler. ..
Bir deniz Dalgalar bir daver.
Anjel ile Makslm bir gemlnln gvertesiride. Makslm
drbilnle evreyi seyreder, Anjel'e bir eyler
dilrbn verir. Dilrbn rtilsilyle ekimler:
:Yedikule, Samatya, Saraybur:
nu, Dolmabahe, skildar,
20
,
i
i
,
i
i
,
i
i
i
Anjel Ue Maksim bir otele inerler. Odalanna girer-
lerken odadan Anjel'le ba-

_ Anj-el ile Maksim de-
Ug-lnden seyreder (anahtar .rtsyle
ekim).
Maksim stn oda kaplSl nlinde
Anjel'te Anjel'-
le Maksim gider, Anjel girer.
Anjel'ln odaya girer. Anjell ile deli-
pililrler, Birden
bal'ar. gi-
der. Maksim de Anjel'-i kova-r.
- Bir oda. bir Sonra
sivri bir frenkle Anjel Adam, Anjel'i
Anjel gzleri Uzntlctr.
Adam bir da ge-
lir.
Dehri. Efendi'nin bahesi. Uzunca. bir ban-
ko, bir masa, iki lskemle.
Anjel masa oturur. tki kk ocuk gelip
masa oturup Anjel ile ders Ders
biter. Anjel ocuklar poika yaparlar.
Anjel bahede giderken Bey'le
Bey diz kilp sevgisini Anjel gler,
Anjel bahede devam eder. emenin ba-
Tosun ile
lar. Anjel yoluna devam eder. Arkadan Eda Kalfa
gelip Tosun . .
- Anjel ayna nnde soyunup yatata girer.
Az sonra Bey Gelir, nne diz ker,
pilrler,
Amca Bey'ln Amca Bey kamburunu dzeltip
ayna nnde kendine eki dzen vermeye An-
jel'ln resmini sunma ta-
limleri yapar . .
- Amca Bey bir deste iek uzakla-
Tosun onun taklldlri! yapar,
21
otelden dostu taralmdan kovulan Anjel bir
frenk ailesine
Anjel, Dehrf Efendi'nin mUrebblyelige vakit.
22
_ Anjel bahedeki Amca Bey'l ar
grp haline gler. Anjel oturur. Grn
tOniln solundan olan Amca Bey sag-dan ye-
niden grntye girer, Anjel'ln nUne diz kUp

Anjel lle Amca Bey bahede
Tosun ag-a lle Yamak ara uya
mr, bIt buQup stndeezer, bu
gz pencereye uyandlnr, Tosun
Ag-a da bakar, fakat grmez, yama
azarlar. Yatarlar. Yamak yine pencere-
ye bakar, ustastm Tosun Ag-a da. bakar,
bu kez kanup giyinlr ve yamak da onu
lzle-J".
Gece. bab""i. Tosun Ag-a nde, yamak ar
kada ag-alar yrrler. nUnde
yamak verir. Tosun Ag-a ag-aca
dala ve seyreder:
Anjel'in Amca Bey girer. Anjel ile Amca Bey
_Amca Bey Anjel onu savar.
Amca 13ey, Bey, Sadrl Bey ve Anjel'ln oda ka
sofa. Ortada bir masa. lls
tnde gece Amca Bey, Anje1'ln
dan Iskemleye devirir, korkup ma
al
Eda Kalfa kahve .
gtrrken duyar, b;"pm
sonra eline bir Himba

- sofa. Bey gelip masadaki lambaY'
sndrr. Eda merdivendeki ayak seslnJ
IItlp kendini atar.
Anjel'ln
- Eda Kalia merdivenleri.
- Sadri Bey masamn
- Eda KaIfa sofaya gelip
sylenmeye Bellndek! Anjel'
in bag-lar, sag-daki koridora gider. adam
kaarlar.
,
23
\
ii
iili
"
_ Dehrl Efendi'nin Efendi kitap okumakta,
Eda Ka1fa gelip durumu bildirir.
Dehrl Efendi Ue Ed" Kalfa sofada. Dehr! Efendi U
erkeg-in teker Sonra
Eda He Ahjel'in oda aar, konu-
urlar. Sonra erkek. .. Eda
Ka1fa sulu duruma der. .
Dehri Efendi'uin.. referans ..
(Referans metni).
Ertesi gn AmCa Bey Sadr! bahcle konuurlar..
Anjel ve damad Sadci Bey
24
i
i
i
i
i

i
i
i
Bey g.el'lr. Sadr! Beyler dvUmeye
Amca Beyaralanna girer. ba-
aljagt
Zenci ocuk Dehrl Bey'in
bildirir ve hally,le alayeder.
- Sadri Bey eme ba..!..nda
Dehri Efendi'nin Dehri Efendi, iln de
azarlar, sonra bir eviri il verir.
Amca Bey, Bey, Sadri Bey eviriyl
yaparlar bir yandan kavga ederler.
eme Bey, Tosun Ag-a'ya iki
gsterir, davet eder.
Bir oturarak iip konumaya
lar. g-rendikten sonra gider. To-
sun ka;llr.
Bahedeki masa bal. Dehri EfendI. Sonra Ue
. Sadri Bey. gelirlE'r, da-
gidince Dehri Efendi bahede yrur.
Tosun MOr.ebbiye Anjel 1:1e
Kendisi de
na
-' Dehri Efendi kalan Tosun gTr,
bastonuyla drter. Tosun
, .
Bey, AnJeI'ln gIrer. Mrebblyenln res-
mini grUr, deler.
Anje-l'in oda

- buhran geirir.
Anjel'in oda gelir, yumruklar ve
aar. Anjel'i bir kitlerken grr. Elin-
den zorla alarak aar.
iinden Dehri Efeneli
Dehrl Efendi de yere
25
,
i

:,.,
,
i

,
l\IUrebbiye
l
ilk ykl filim denemelerinden biri ola;rak, konusunu olduk
a rahat bir ljekUde Aneak elimizde nokta
bir gsterJ.m olmadlg, iin bu ko
nuda kesin bir sylemek de gtr.
da bllmlyoruz. Buna fHmin sona tlyatro kokusu ta-
sylenebmr. Sahne dekorlar, oyun, makyaj tama
m!y1e tlyatro blmndeki bIrka ggs e-
kiml btn ekImler hep tlyatro sahnesindeki glb! boy eki-
mi, genel ekim 'olarak yer Id, fllmln sonunda kulla
blm bu tiyatro kokusunu bsb
tn nk bu bllimde oyuncular sanki temsil sonunda se.
yircileri g;.bi tek tek bir perdeyi grnmekte
ve dog-ru selam vermektedirler. Oyunculann da, Fehim Efendi
olduklan sylenemez. Fchim Efendi, var
hi hesaba bir l\lreb-
biye'ye tlyatro nokta da se-
na duruk bir yana, igretl tlyatro Iinde
ve bu deko"lann son derece fakir blmnde dUr-
bnle uzak.tan birka grnm bir yana
tstanbill'dan hi grnm fillmde yer Dehr! Efendi'-
nin bahesi niyetine Glhane bir Ue
ii niyetine sofa ile filmin tek dekor ve ev
residir. grilnt ynetmeni olarak ekimlerde
llysa da ieri eldmIerde Filmin en b
w
yk ve bile gzden kamayan bir kusuru, btn gece g5ril-
nmlerinin yer Btn bunlara
yukanda belirtilcn sessiz direnme, ok
sevilen ve tutulan bir bir sahne oyununun
oldug-undan; yer
den; kolay bir konuya ve bu konuYU,sade bir e-
kilde an'latbglndan o vaktin koullan iinde bir fUim

26
,
Binnaz
Buna Mrebbiye'den sonra halde Blnnaz
eri.ememektedir. Binnaz da l\lrebbiye gibi bir sahne oynuna dayamyor
du. Yusuf Ziya kez 17 Nisan 1919'da Darlbedayl'de sahneye
bu oyunu <sanat Victor Hu-
go nun Delonne;) oyununun ok serbest bir ek.ilde bizim La
le meydana gelen "Binnaz>. devrinin' n
fettan Binnaz ile ona tek b8.ma sahip olmak istiyen Efe
Ahmet ve Hamza ek1meyi
sah-
nelen Ferah Tiyatrosunun sahibi MoRa Bey'in konagmda, sahneleri
de evrlldi. Oyunu senaryo Fehlm Efendlnln
M!lif Fehim dekorlanm da o izmiti. 45 dakika
suren ?OOO liraya seyircilerin byUk grerek
lsta.nbul da .on kazan tngilter.e'ye, bir sylentiye
gore Amerika'ya da
ekim listesi, kaba.taslak,
27
.. .
,--
lO.'
,.
r;
;. ,

0>.
- 'Sadrazam Be
- Geit treni. Mehter.
- Binnaz'm evinde Binnaz ile Fa1ka. Binnu
- Binnaz'm evinde
Hamza Bey, Binnaz'm -elir.
Hizmetisi Binnaz'a Hamza Beyin bildirir.
Hamza Bey zorla Binnaz'm evine girer.
Hamza, Binnaz, Hamza, Binnaz'a olan sevgi-
sini Sonra yolda gelenleri an'lat.r:
Hamza Bey, Binnaz'a gelirken yolda
rar. Efe Hamza, hane-
rini Efe Ahmet'e eder.
- Efe Ahmet, gelir.
Binnaz Ile Faika Bey'i savmaya a-
Binnaz, savabHmek iin per.
Hamza sevinle
Efe Ahmet'in
- Efe Ahmet, girer.
Efe Ahmet gecikmesinin nedenini Hamza'-
haneri gsterir.
Binnaz'm Efe Ahmet Bln'
naz oynar.
YenIeri kahvesi.
- Kahveye gelenler. Hamza Bey de gelir.
Efe Ahmet kahveye gelir, zerine saz alar.
Efe. Ahmet'In. 'sevgilisi
'ona meydan oKur. Kavga ed,erler. Efe Ah-
met, . olan haner! eker, onu
kolundan Yere hanerl Ham-
za Bey, Efe Ahmet'in kim oldugunu anlar, piljman
olt:Ir. Kahvedekiler karakullukulan

- Karak,!llukular kahveye dog-ru
- Karakullukular kahyede Efe Ahmet'l g-
trrler.
- Efe Ahmet'i zindana atarlar. Efe
Ahmet'in znts.
- Blnnaz'm zilntus. Faika onu teselliye
28
Hamz.a Bey. Blnnaz'a Faik dinliyor.
Flllmde nadir rastlanan cekimlerinden blrl. Btnnaz rolUnde
Ma.lmazel Blanehe.
\
,
B1NNAZ
B1NNAZ
29
'\
',-
,
,
.','
::':1 ,
,.
i
\,
,
. j
i.
"

..

.\
:.1

il',
".
:"
.,
i
h;
i: '
i
i
'.i
! t

!
f:
,
,.
!
,.,
i-
i
,
i
;1
!
i'
(
i
,
'.1

f;
i
i :,

\1':
_ Hamza Bey, Faika. Binnaz, Hamza
zntsn
_ Hamza Bey, dedesine giderek Efe Ahmet'in kurta
iin yalvanr.
Hamza Bey, dedesl, sadrazam ve
Hamza Bey,. Efe Ahmet'In buyuran
.
Zindan: adam, Efe Ahmet'e bir boha getirir.
_ Iinden bir mektupla ip
_ Efe Ahmet'in zindandan gsteren birok e-
kim.
_ Karakul:lukulann Efe haber
.TeHuih
_ Efe Ahmet zindandan "kaarak evine ge
llr.
- Efe Ahmet, Binnaz, Faiks. '
_ Hamza Bey, Efe Ahmet'in Ugili
evine getirir.
_ Efe Ahmet, Hamza Bey'e

_ Karakullukular Efe Ahmet'I yakalamak Iin
evinin
Efe Ahmet, bir mwn alevinde yakar,
gidIp karakullukulara teslim olur.
Binnaz Ile Hamza Bey, Idam' edilen Efe
yanyana dua ederler.
Bu listedekilerin nereye glreceg;. kesinlikle bUinmlyen e:
de blm,
za Bey'in birka yerde i ekerkenki <romantik>


1) MUnif Fehlm'in gre bu blUmyle tlgill tekimler
Etendt. deg-il, fIlim sonra Fazll Neclp Bey
cevrilip
'30
Binnaz, dah2. nceki '!I'lrebbiye ok ilkel Bu Ilkei-
lik, sahne oyununun ynnUn perdeye bsbtn
larak tutku v. duygu-
ruhbilimsel zmlernelere.
gereken konu, ve ruhsuz kuldalann hareket.
le,lnden meyd!Ula benziyordu. MUrebblye'dekine g.
re bUe ok bunu bsbtn NI.
bu durum, filim ilk blle gze 've o va.
bir Efe Ahmet'! oyuncu Iin
Efe rolUndeki aktr tahayyili v. etUgi.
miz asil ve mert yenieri efes! Evza ve tavnyla hakir bir Samat-
ya efesi idi denll.mekte, Binnaz iin de <Binnaz matmazel-ma-
dam 'Sin'lma,da irkin ve pek acemi. olmamakla beraber evza ve etvar
nokta-i gzel degildi> ne srillmekteydi. bu
ek olarak Mrebbiy.'deki kusurian ve tiyatro kokusunu
birka
31
,
.. ,
.:.
! .
i ..
L
, .
i .
I
, .
"
!..
::i'
:i{

Bican Efendi'nin servenleri
ynnden sert
meler, ve yklU filim bir
,sre Hattabir ara, demekin dog-rudan dog-ruya filim
girmeyip elindeki kiraya vennesi nerildi ve kabul
di. Bununla birlikte, ve Blnnaz denemesinden iki sonra ye-
nIden, fakat bu kez ekingen ve bir denemeye daha gir!-
Bu kez, Uzlunay ynetmen olarak yine t\yatrocu olan FIk
ret bir gldr oYuncusuydu
ve. perdede de orta uzunlUkta.. gWdm tbnrreflk Ahmet
NurI SekizincI'nin yazan Danlel Rlche'ln cLe pretexte. oyu-
nundan oyunundaki Bi-
can Efendl tlpln! sahnede n kazanan per-
dede de Upl ele Bu tlpln !u-
sa bir konuyu senaryo biimine .. 1921'de evrilen Bican Efendi Ve--
22 bir fIIlmdl ve ekim llstes!
32
- 13ir Bican 'Efendl -gelir, a_
lar. Bir aar. Bican EfendJ
ieri
bahesI. sahibI masada oturmakta.
BIcan Efendl mektup beyokur, kal.
birllkte yrrler. .
- BIcan Efendi vekllhar olarak
edenler sabah iin bahede
Bican Efendi'yle gelirler. B:ey, Bican
Efendi'yi Bican Efendi hizmetkarlan
eder,
- Bican Efendl'nln belleyen
toprak kal.
kar, .
- Seylse .
. UrkUtr.
- kazma r:.
retmeye yere
- Arap dut yer.
- Bican Etendi Arap yakalar, sprge.
nin vurup indirir.
- Bey bahede havuz Bican Efendi gellr. Bey
tahmat verirken BicanEfendi not Bey araba- \
. '.
- BiCan Efendi'nin Bey'ln bildirmesi: ka'
alar, pencereye adamla konuur.
- Bir balta adam-Ia
konuur.
- Bir merdlvenlerlnl .pencereye
.. ..
- Bican Etendl l1e bir ziyafet ma.lzeme geti.
rlrJ.er.
- Bican Efendi, Bican Efendl eUnde.
kileri verir, sonra onunl.a kavga eder. .
- Bey'ln girer.
-: Fayton merdivenlerln nnde durur. Bican Efendl
l1e BeY'l Bey girer. .
,I
tL
..
-'
'J
,
"
,1
,
I
, .,
! 'l
;
,
i
i
.
..
i
i
i
.
1
:'
i
i
')
,
i:
.1
,
I'''.
,
i
,
,.
::
i
,.
,.
I
i
1..

ili
_ Ziyafet sofra. Bican EfendI lle

_ davetil gelir, baheye
Bican Efendi ile Bey dzenlenUjlnl gzden
geirIrler.
davetil daha brlerinin yawna bahedekl
masaya otururlar.
_ Ziyafet salonu. 'Blcan Efendi Ile Bey. davetu-
lerln geldigoinI haver Blean Efendi Ile Bey pen-
cereden baheye bakarlar:
rtl ekim: Bey'in bahedek1
davetiller.
Ziyafet salonu. salonda.
Bican Efendi sofaya engUer, Arap
Bican Efendi salona sokar.
salonda altTIar.
_ !ki Ien davetliler. Biri olup oynamaya kal-
sendeler. Bey, BIcan EfendI'ye engilerl getir-
mesini 'Syler.
Bican Efendi safaya engllerden biriyle Arap
ieri
Salona giren engi oynamaya Bican Efendi
Arap da ortaya iter, da engi,
erkeklerin oturur, oyuna devam eder.
BIcan Efendi br ikI de salona sokar.
_ Bican :Efendi anahtar deUg-inden. salonu seyreder,
gler, ellerini bir gibi
elini gtrr, yryp
- Bican Efendi
_ Bican Efendt karakolun nnde nbetiye so-
rar, nbeti ieriy! gsterir.
_ Kom1serin Komiser ayaklanm masaya. uzat-

_ eldmln biraz uzaktan pollslerden bi-
ri gelip komiseri bir eyler syler.
ser kendine ekldzen verir. Bican Efendi odaya gi-
rer, komfsere bir KOm1ser
34
lUcan Efendi, ve bir sivil polis yo1a

- ncekiler 'ile bir hoca Ziyafet salo-
nuna yaparlar. Davetliler engUer
Efendi sulu olarak Bey'l gBste-
rJr. Pollsler 'salondaklleri gtrrler. KOm1ser, BI.
can Efendi'ye iltifat eder.
Komiserin nce" komlser, .$onra bey ve polis
girerler. Kom!ser, BeY'f sorguya eker. Bican Efen-
di, bey,ln ile getlrlr. KOm1ser, Bican
ye yer gosterir. Beyin devam et-
tike durum Komlser, Bican Efendi'yi otur-
dugu yerden yerine beyi oturtur' Blea
Efendi',ye. da vurm'aya
lar. pahs Efendi'yi tutarlar-
de falaka eker; sonra Bican Efendi'yi
pohsle nezarete gnderir, beyi
Polisin -biri Bican Efendi'y.i merdivenlerden fndire-
rek nezarete atar.
- Bican Efendi nezarette: eklllr d
rln kederlenlr, agolamaya Mendili:
gzlerini siler. Yerinden bir
soyllyerek yr1tr.
B!CAN EFEND!

. VEK1LHARC

MGC, Ynetmen: Bican
dUzenledig-i USul cdolce cengf ve
Arap Usak mlsa!lrlerl eg-IendlrJyor. .
35
Bican Efendi VekUha,r, meydana getirilen iki
uzun, bir orta uzunlukta ve iki filimden sinema. ynnden en
Bunda sahnedeki Bican Efendi oyununa
zgn (orijinal) bir .senaryo kadar, konunun bir
gUldr ,kendi kuyuya dilij-
melo zerine bu basit senaryoda en kestinne
anlatmak yolunu Geri fllirnde, kesik kesik olay-
lar anlatmak durumu yok ama bu, o dnemdeki hemen bUtun gtil-
drlerde zaten raslanan bir eydi. Zaten da gerek Blcan
Efendi gere.kse y.ine Bican Efendi'nin
rak yine Efendi mektep ile nin
filimleri meydana getirirken,
o gilldr filimlerinden esinlenrnl:ti.
nun, Fehim Efendi'nin aksine, vakit boy ve genel
daha ekimiere gemekten da goze arp-
makta, bu da onun flllmlerine daha bir nitelik
Her halde cMGC.nin son ykmU gl-
dUrU ok yerinde
1) Bu iki rtlrnin kopyalan bugn elde
36
,

bu gldUrUierden son"a dramlara el atmak istedI. Bu
kez ynetmen olarak eski bir tiyatro yazan olan ve Binnaz'a ek gah-
,
neler olan Neelp'i grevlendirdi. Fakat Neelp'in evjr-
meyi LAle devri, esran, Binbirdirek yahut
Tayyanade'den hi biri
Bunun zerine dernek bir ara gibi, elL'ldeki yi-
ne kiralamak yolunu tuttu. Seden 1919'da kurduklan iHim
getiriei Kemal FUlm.ie, elindeki
ler zere bu irltete gibi sinema da yine
Fakat Kurtulu kesin sonucu
zereydi. Trkiye Byk Millet Meclisi Ordulannda da bir Ordu Filim
ekme Merkezi kurulduItundan 'ordusundan aktanl
olan sinema geri bu verUdi. cOrdu FllIm ek-
me Merkez!> de bu aralarla, kaan ordusunun yolu zerinde
tespit eden zaferi (tstlkliil) belge-flimi evirdi.
.. i
cMGC>nin slnema sona ermesiyle bo kalan qu
anida Muhsin Kemal Filim esrari
(Nur Baba.) filminin grnt bulundu.
kdar'-dak1 sonra <Jale>, <Hale>,
zerine Fakat gnl hala fHim evtrmekteydi. Nitekim
1922 eylUlne dog-ru Anadoln'ya geerek Kemal Filtrn
son Za.fer yollan orta uzunlukta bir
fUirn oiarak
37
:,
':1
,

'.
iL
,
T.B.M.M. Ordu Filim Cekme Merkezi, 1922). Kurlu-
grnttiler.
Son
ikinci ve en uzun, fakat birincisi
.. ' kadar verimli olm-ayan dnemi Cumhuriyet'le birlikte 1924
eski kolu yeni batan dzenlenerek Harbi-
IO. ,
ye-i Umumiye (Genel Kurmay bag-lL
'i 1
Mekiebi. (Harp A]<ademisi)ne Filim ekme
Merkezi'nin Laboratuvar Grup ve 1924'ten emekliye
1953 kadar srekli olarak bu grevde bulundu. Bu dne-m-
de filim evirme en nem-
li 1922 son gnlerinde T.B.M.M. or-
dulan kolu yukanda grd-
zaferi belge-filmI, 193D'dan her en
nemli oldu',
1) Bu sonunda tstikliil alan !ilim nce 1922
vakayil, bmir edillU': i Gazi'nin bmir'c geli!)i ve
gibi meydana. g'eliyordu. 1930'da daha
38

ZAFER! -
!ST1KLAL
gIrerlerken,
parc;alar eklenmeye ve 1933'
Bu tllim 1934'te yurdumu' te Uc; blUmlUk bir IilIm getirildi
zu eden tran h R .
AtatUrk !ilmin isted'i H a i Pehlevi'ye gsterildi.
Erden'in Nurettin B' arp Akauemlleri AU Fuat
kezf'n!n o zamanki mUd' r ! f Fahrl Belen ve Foto-FilIm Mer-
s en Uzberk't . d
1936'da 12 blUmIUk tilim en mey ana gelen kurul'un
n 6lmyle ilgfli bir bl d h eydana geldi. Sonra. buna Atatark'-
vinde tatiklil hn.rbinln b a ll. eklendl. BugUn Fotc Fll1m merkez1 arsi-
daklkahk HlIm budur ve bulunan 144-
te yandan a; cog-unu e-
, Kemal _ .. MGC: zere mUtareke bir ara
kendi birok b i til o vakitler cKemal FIBrn:ln
kolunca el konuldugunu Sa e ge- me cMGC:nln diye 'ordu sinema
bunlardan'

sylemll)t1. btildAl fIlmlnIn ge-
o a yJ;',"ar olm kI
den. in UzUntuyle bellrttlg-i ol bl a a Se-
da sonradan ortaya r sonuc; doturdugu
!stanbul B('lediye Filim De ,c; U cKemal bUtn eski flllmteri
ise ordunun el kUl olmu!jtur;
halka kez 1959 fllminln
Sergiginde gsterildi. flltrndekl amal.. Bahar ve Bayramnodaki
Merkezi'nIn mUdUrU Sa' zementn en Foto-
Atatrk mmtnde yu. Nusret 1966'da
i
'.
!STAI'lBUL'UN
!T1LAF
DEVLETLER!
TARAFINDAN
TAHLIYES!
,
i
i
,
,

.'ORDUNUN

, ,

ii _
, .
i
T.n.M.M. OFM, 4 1923). birlikleri Dol-
mabahc;e'de trende, Ttlrk

T.B.M.M. OFM, 6 Ekim 1923). Naili ve
hattin. Trk birlikleri
devletlerinln Istanbul'a. ayak '

iUlat
ile bir olan Fuat 29 Mart 1956 tarihinde Gztepe'de
ld ve Karacaahmet gmld, Bugn Ankara'da
bulunan K.K. Foto-Filim Merkezl'nin bir stdyosuna, bu
hizmetlerinin olarak,
Bir nc
Grldg- nce sinemasever olarak bu yeni
araca bUyk ilgt bu ilgt onu yurdumuzda Uk kez okula
sokmaya Daha sonra Beden Karde,ler'1 i,letmee!-
ve yurdumuzun ilk zel <>1an Kemal
FUlm.in Bundan daha nemli olarak, blrtakun
raslanWar -ilk filmimizl evirmesine yol Bylece fi-
\imcUlg-imlzin ve yer
Ordu Sinema kolunun kurulup ve de
ok byktr. Himmet Izdl""",, 19l6'da evrilmeye
LILLij, fakat flllm 1918de bu arada ykl flllm olarak Sedat
40
i
Pene Ile Casus (1917) piyasaya olmakla blr-
oykulu de yine ile Weinberg'e ait-
. mtareke ve ok kOullan iinde ok
olanaklarla gerek yklli gerekse belgeci sinema -Uk dene-
melerini ve grnt .. tl ..
al .. . . . . yone men olarak gorev
eksiklik, yurdumuzda ilk
ortaya ulusal bir sinema _
ve devanu ayakta Btn
. tardan Sigmund Weinberg yurdumuzda bir gste-
rim kolu olarak nayalt da bir
kolu olarak bir nc olarak yer
41



RUS -Y., G.y.: Fuat
_ Yap. e.: [Ordu - U.: 150 m. (b.f., 14
i
lfl
II1UHAREBES1NDE Pt1S-
_ (U.: 29 da., - KITA
VE BATUM (U.: 13 da., - Y., G.y.: Fuat
Uzlanay - Yap.e.: <MOSO. (b.f.).
i'
(U.: 13 da., Ocak) - VON DER
CENAZE (U.: 3da., Nisan) - GENERAL TOWN-
(U.: 9 da., - GENERAL TOWNSHEND VE
(U.: 4 da., _ Esm GENERAL! (U.: 10 da.,
_ Y., G.y.:Fuat :- Ya'p.e.: MOSD> (b.f.).
,
1916 - 1918 .
HThIllIET AGA'NIN 1ZD1VAUI - Y.: ::<igmund sonra Fuat
- G.y.: Weinberg, <sonra - S.: Weinberg
Z
B;nliyan Tuluat
or F hi Beh
_ O.: Arak Benliyan ve ile Ahmet e m. -
zat [Butak]. 1. Galip [Arcan], Kem"'l Emin [Bara] - Yap.: Weinberg,
sonra - Yap.e.:
'.
bL

da.
,
E.
\?y.
m.

O.
S.

U.
Y.
Yap.
.,rap.e.
belge fiUm
dakika
Eser
Grnt ynetmeni
metre
Oynayanlar
Senaryo
Sanat ynetmeni
Uzunluk
Ynetmen


---------_._--
,
1917
ALIlIAN DERSAADET'E (U.:. 15 da.,
- ALlilAN ANAKl{ALE'yt
(U.: 4 da., - Y., G.y.: Fuat - Yap.e.: MOSO. (bL).
1918
CENAZE - SULTAN
IN CENAZE (U.: 15 da., Temmuz) -
AT (U.: 21 da.. Temmuz) - HlIIAYUNDA 26.
FIRKA (Temmuz) - KILI ALAYI
(U.: 6 da., - Y., G.y.: Fuat Uzkmay -- Yap.e.: MOSD. (b.f).
1919
- Y.: Ahmet Fehlm - S.: A. Fehlm [Hseyin Rahmi Gr-
ve bu ramandan uyarlanan oyundan] - G.y.:
Fuat Uzlanay - O.: Ahmet Fehlm (Amca Bey), Mme. Kalitea .(Anjel),
Verrul! Mme. Bayiar Fasulyeclyan (Eda Kalia) , Behzat
[Butak] Tosun R""llt [Samako] Bey),
Zahit - Yap.: Fuat - Yap.e.: MGC. - U.: 75 da.
B1NNAZ - Y.: Ahmet Fehlm sahneler Neclp] - S.: MUnif
Fehim [Yusuf Ziya manzum - G.y.:
- O.: Mlle. Blanche (Binnaz), Rana DHberyan (Faika), Ekrem
[Oran] (Efe Ahmet), Hseyin Kemal [GOrmen] (Hamza), R'lt (Ham-
Mecdl - S.y.: M. Fehim - Yap.: Fuat
nay - Yap.e.: MGC. - lT.: 1338 m., 45 da.
(U.: 4 da., - SULTAN'AIIllIET-
TE (U.: 12 da., - Y., G.y.: Fuat
Yap.... : <MGC. (b.f.)
1921
VEKiLHAR - Y.: Fikret - S.:
[tbnilrrefik Ahmet Nuri Sekizinci'nin His.se-i ayia
oyunundaki Bican Efendb tipine dayanarak] - G.y.: Fuat _.
O.: (Bican Efendi), Galip '[Arcan],
Behzat [Butak], Nurettin - Yap.: Fuat . Yap.e.:
.MGC. - U.: 593 m., 22 da.
BteAN MEKTEP HOCASI - Y.: S.: Karagz-
- G.y.: Fuat - O.: - Yap.: Fua.t -
Yap.e.: MGC. fWm).
. Rt1YASI - Y.: - S.:
'- G.y.: Fuat - O.: Yap.: Fua.t - Yap.
e.: MGC.
1
i,
"
"
i:
i'
"
42
43
1922
ESRARI (NUR BARA) - Y.: Muhsin Ertugml - S.: M. Er-
[Yakup Kadri Karaosmanog-lu'nun Nur Babb
-O.y.: Fuat - O.: M. Ertug-rul, Vasl [Zobul, Kemal [K
k], Behzat [Butak], GalIp [Arcan], Mme. Refik Kemal
[Arduman], .Sepeti. Ali (Belll], Neclp
Anna Marlyevl, Azni!, Papazyan - Yap.
e.: Kemal FUlm.
ZAFER YOLLARINDA - V., G.y.: Fuat - Yap.e.: Kemal FWm
(orta uzunlukta b.f.).
1922-1942
- G.y.: T.B.M.M. Ordu Flllm ekme Mer-
kezi mensupIan, 19"30'dan sonra oklukla Fuat - Yap.e.: T.B.M.
M. OFM - K.K. Foto-Filim Merkezi (uzun b.!.). (

Ra"um ALAPALA: Trkiye'de filimcillk [Yerll Fillm Yapanlar Cemlye-
tl'nln Filimlerimiz 1946).
Nljat ZN: Trk Sinemas. Tarihl. Dnden bugne, 1896-1960
1962, Artlst Reklilom
Nurul1ah TILGEN: Trk Dnden 1914-1953
dergisi, No. 30-37, 18 Temmuz - 5 Eyll 1953).
Fuat Mualla Tilzel'den notlar.
:
Bu kitaptaki reslmlerden ogtl MuaHa TllzeJ lle
Kara Kuvvetleri Foto-FiUm Merkezl'nden
:Su konuda esirgerniyen Tilzel
Ile KKFFM. Mildr A1b. Nlli9ret Erasl'll'a te-
ekkUrlerimlzi sunanz.
44
FOTOGRAF'LAR
__
-._-----
\
45
l1
i
\
r
11-
\
\
\
----""==.=-'
TERHIS BELGESI,
(27 1334)
Pederi i!imi : Fuat Efendi DUAver
Tevelllld : Dersaadet 304
Btlumum Ikinci ihtiyat lle vektllerl ve n&m%et
lerIne mahsus
:ftlaha.lll tevelllld ve ta.rlhl : Dersaadet 304
ikILlneti : skdtlr trbe 14 no.lu hanede.
Orduya. duhuHinden evvel mstabdem bulundutu mab&l :
tanbul-vila.yet! da.hlllye mUdr iken Sirkecl'de AU EfendI 51-
tesIs
,
47
_.'
r
,
".
Fuat (saidan: 'Cumhurlyetten sonra 'yeniden
dUzenlenen c.OFCM:mde Laboratuv&r Grup" Amlrlyken ._*S::
Uslte. o mk!fat " .
1'\ .
, .
\ .
. \
i .
i
,
i
"
..t.
Fuat sinema en verImli dnemi olan
MalOI Caziler CemiyeU (1918-1922)
eder : blraz
Hangi luta.larda Ua.y. vo.zife etmljtir: 28.7.331 de 5. Otomo-
bU 8 Kanunuevvel 331 de Uzun-
Naldiye otomobU 1 332'de Der-
saadet Merkez tayin olunmuatur.
i EylUl 33I'de zabit 1 33l'de mU ganl
Harp Sanayi Avusturya ce-
saret Kordela lIyal<:at
BAlAda kUnye-i muharrer Fuat Efendi Dersaadet
mUstahdem iken bu deta
Murut 7 terinisani 1334 tarihli ve 8/14722 nomorolu em-
ri nezaret penahl Ile terhis .edilip yeddlne vesika Ita
27 1334.
Dergaadet Merkez
46 ,:49
i
,
i
ji
Emeklilige dog-ru.
\ Fuat r1l1mcUikten madalyalar:
.SanayI Avusturya Liyakat MadaIyasl.
i
! i
{
, ".
i
(soldan ikinci) tZM1R ZAFER! ,- t-ST1.KLAL fIlmi-
nin son sahnelerIni tekUgt (1942) .
Fuat siv1l) , ZAFERt filmi
ni iin
,50
,