MuzikselIsıtmeOkumaYazma 10

GZEL SANATLAR VE SPOR LSELER
MZK ALANI
MZKSEL TME
OKUMA VE YAZMA
10
YAZARLAR
KOMSYON
DEVLET KTAPLARI
BRNC BASKI
................, 2012
MLL ETM BAKANLII YAYINLARI ............................................................................: 5685

DERS KTAPLARI DZS .................................................................................................: 395
12.?.Y.0002.4201
Her hakk sakldr ve Mill Eitim Bakanlna aittir. Kitabn metin, soru ve ekilleri
ksmen de olsa hibir surette alnp yaymlanamaz.
Editr
: Yrd. Do. Dr. Erol DEMRBATIR
Dil Uzman
: Hilal ER
Program Gelitirme Uzman
: Sedat DA
lme ve Deerlendirme Uzman
: smail ENER
Rehberlik Uzman
: Serap ZDORU
Grsel Tasarm Uzman
: Timurlenk ZKAYNAK
Notist
: Musa AYEK
ISBN 978-975-11-3652-7
Mill Eitim Bakanl, Talim ve Terbiye Kurulunun 04.08.2011 gn ve 5525 sayl yazs
ile eitim arac olarak kabul edilmi, Destek Hizmetleri Genel Mdrlnn 19.03.2012 gn
ve 3398 sayl yazs ile birinci defa 2.440 adet baslmtr.
RENME ALANI 1
NTE 1
MZK ARET VE TERMLER
3
Karma ller (Aksak ller)................................................................ 3
Eksik l................................................................................................ 7
lme ve Deerlendirme......................................................................... 8
NTE 2
Aralk
10
Uyumlu Aralklar...................................................................................... 15
Yar Uyumlu Aralklar................................................................................15
Uyumsuz Aralklar....................................................................................15
NTE 3
Akor
26
Temel Durumda Majr Akorlar................................................................ 29
Temel Durumda Minr Akorlar................................................................ 33
Temel Durumda Eksik Beli Akorlar........................................................ 36
Temel Durumda Artk Beli Akorlar......................................................... 39
lme ve Deerlendirme........................................................................ 43
RENME ALANI 2
NTE 1
TONAL VE MAKAMSAL MZK
Tonal Mzik
44
45
Sol Majr................................................................................................. 46
Mi Minr ................................................................................................. 49
Fa Majr ................................................................................................. 54
Re Minr.................................................................................................. 57
NTE 2
Makamsal Mzik
63
Nikriz Makam ........................................................................................ 63

Hicaz Makam......................................................................................... 68
lme ve Deerlendirme........................................................................ 74
VII
RENME ALANI 3
MZKSEL OKUMA (SOLFEJ - BONA)
76
NTE 1
Sol Majr ve Mi Minrde Mziksel Okuma
77
NTE 2
Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Okuma
100
NTE 3
Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Okuma
123
RENME ALANI 4
MZKSEL YAZMA (DKTE)
132
NTE 1
Sol Majr ve Mi Minrde Mziksel Yazma
133
NTE 2
Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Yazma
146
NTE 3
Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Yazma
159
VIII
TERMLER SZL
169
KAYNAKA
172
Hazrlk almas
rencilerin nceden edindii bilgileri kullanmasn ve aratrma, inceleme, gzlem yapma, dnme,
fikir yrtmesini salayacak almalar bu blmde yer alr.
Etkinlik
rencilerin mziksel iitme, okuma, yazma becerisini gelitirmeye ynelik kazanmlarn destekleyen,
snf iinde ve dnda bireysel ve grup hlinde yaplacak uygulama almalarn ieren blmdr.
lme ve Deerlendirme
rencilerin verilen konularla ilgili bilgi ve becerilerinin lld, dnt salayan almalar bu
blmde yer alr.
Mziksel Okuma (Solfej)

Bu blmde, ezgisel nitelikli okuma paralar, l rakamna, ses srelerine ve ses yksekliklerine
uygun olarak tonal - makamsal geler gz nnde bulundurularak okunur.
Mziksel Okuma (Bona)

Bu blmde verilen okuma paralar, l rakamna, ses srelerine dikkat edilerek ses ykseklikleri ve
tonal - makamsal geler gz nne alnmakszn okunur.
Mziksel Yazma (Dikte)

Bu blmde, retmeninin alaca ezgisel ve tartmsal nitelikteki eserleri, rencinin daha nceden
rendii bilgilerle birletirerek yazmasn salamak hedeflenmitir. Ezgisel eserlerde ses ykseklikleri,
tonal, makamsal geler, l rakam ve ses sreleri gz nnde bulundurularak yazlr (dikte edilir).
Ritmik eserlerde ise ses ykseklikleri, tonal ve makamsal geler deil sadece l rakam ve ses
srelerine dikkat edilerek yazlr (dikte edilir).
Not: Konularla ilgili Mziksel Okuma (Solfej - Bona) numaralar konu sonlarnda verilmitir.
1
NTE 1
KONULAR
Karma ller (Aksak ller)

Eksik l
Hazrlk almas
Onuncu Yl Mar ile Oynaya Oynaya Gelin ocuklar arksn, elinizle ritim tutarak syleyiniz. ki eser arasndaki ritim farkllnn nedenini snfta arkadalarnzla paylanz.
stiklal Marnn l saysn gzeterek eserin ilk ve son llerinde grdnz farkllklar
arkadalarnzla tartnz.
Karma ller (Aksak ller)
kili zamanla, l zamann birlikte kullanld llere karma (aksak) ller denir. Bir karma
l, hem basit lnn hem de bileik lnn zelliklerini yapsnda birletirir.
Daha ok geleneksel Trk mziinde ve ada sanat mziinde kullanlan karma llerde birim vurular ounlukla sekizlik olmakla birlikte eserin hzna gre drtlk ya da on altlk da olabilir. Hzl
eserlerde sekizlik, on altlk gibi birim vurular kullanlrken metronomu yava eserlerde drtlk birimin
kullanld rneklere ska rastlanr.
Aada birim vuruu sekizlik olan rnekler verilmitir:
ki zamanl Karma ller (
5
8
5,5
8 4
):
5
8
1. zaman
2. zaman
1. zaman
2. zaman
Etkinlik 1
1. Aaya 5 lde 4 llk ritim kmeleri yaznz.
4
5
4
2. Aadaki ritim kmelerinin ikili ve l zamanlarn belirtiniz.
Aada
5
8
llerde kuvetli ve zayf zamanlar gsterilmitir:
YK
YK
Z
3
Etkinlik 2
1. Aadaki ezginin l izgilerini yerletiriniz.

AN 3
2. Aadaki ritim kmesinin kuvvetli ve zayf vurularn belirtiniz.

AN 4a

AN 4b
3. Aadaki ezgiyi elinizle vuru biimini de yaparak nce ritmik (bona), sonra da ezgisel
(solfej) olarak okuyunuz.
AN 5a. balkan
7
8
4. retmeninizin alaca dzeye uygun
Zamanl Karma ller (
7
4
5
8
1. zaman
7 , 8
16 8
3. zaman
1. zaman
3. zaman
2. zaman
):
1. zaman
2. zaman
3. zaman
3
1
1. zaman
8
8
2. zaman
bir ezgiyi defterinize yaznz.
7
8
2
2. zaman
3. zaman
1. zaman
1. zaman
2. zaman
2. zaman
3. zaman
3. zaman
Etkinlik 3
Aada verilen ritim kmelerinin ikili ve l zamanlarn belirtiniz.
AN
A 6a a

AN 6b
AN 6c
7
8
ve
8
8
AN
A 6d d
baz l eitlerindeki kuvvetli zayf zamanlar aada gsterilmitir.
AN
A 88
AN
A 77
K YK Z YK Z
Z YK Z Z
YK Z YK Z Z
K Z Z YK Z
Etkinlik 4
1. Aada verilen ezginin l izgilerini yerletiriniz.

AN
A9
2. Aada verilen ritim kmelerinin kuvvetli ve zayf zamanlarn belirtiniz.
AN
A 101

AN
A 1111
3. Aadaki ezgiyi elinizle vuru biimini de gstererek nce ritmik (bona), sonra da ezgisel
(solfej) olarak okuyunuz.
ANONM
AN
A 1212
7
8

5
9
8
Drt Zamanl Karma ller (
9
4
9 , 10
16 8
):
9
8
+
2. zaman
2. zaman
1. zaman
4. zaman
1. zaman
2
2. zaman
3. zaman
4. zaman
1. zaman
4. zaman
1. zaman
4. zaman
1. zaman
1. zaman
2
4. zaman
3. zaman
3
4. zaman
3. zaman
2. zaman
3. zaman
3
4. zaman
2. zaman
2. zaman
4. zaman
3. zaman
3. zaman
2. zaman
3
1
3
2. zaman
2
3. zaman
2. zaman
1. zaman
3. zaman
2
3. zaman
1. zaman
1. zaman
10
8
2
4. zaman
2
1. zaman
2. zaman
3. zaman
4. zaman
Etkinlik 5
Aadaki ritim kmelerinin ikili ve l zamanlarn belirtiniz.

AN
A 13
13
AN
A 151
9
8

ve
10
8
AN
A 14
14
AN
A 1616
baz l eitlerindeki kuvvetli ve zayf zamanlar aada gsterilmitir.
AN
A 171
K YK Z Z Z
K Z Z Z Z YK Z
AN
A 1818
K Z YK Z Z Z Z
Z YK Z YK Z
Etkinlik 6
1. Aada verilen ezginin l izgilerini yerletiriniz.
ANONM

AN
A 19
1
2. Aada verilen ritim kmelerinin kuvvetli - zayf zamanlarn belirtiniz.
AN 20
AN 21
3. Aadaki ezgiyi elinizle vuru biimini de yaparak nce ritmik (bona), sonra da ezgisel (solfej)
olarak okuyunuz.
ANONM
N N

AN 22
9
8
Not: Geleneksel Trk mziinde, yukarda verilen karma llerin dnda sk olmamakla birlikte
11
8
13
8
15
8
gibi farkl karma llerde rneklere de rastlanmaktadr.
Eksik l
Baz eserlerde ilk l, belirtilen birimlerden (l saysndan) eksik olarak balayabilir. Byle llere eksik l denir. Eksik kalan sre blmlerin ya da eserin sonunda tamamlanr. Eksik l, llerdeki vuru zellikleri (kuvvetli-zayf)ni deitirmez.
Eksik l, lnn kanc biriminden balyorsa el vuruu da o birimden balatlr.
Etkinlik 7
1. Aadaki eksik ll ezgileri, vurularn yaparak okuyunuz.
AN 23
G. ELKKANAT
AN 24
AN
24
2. Aadaki eksik ll tartm kmesinin son lsn tamamlaynz.
AN
A 25
2
3. retmeninizin alaca dzeye uygun eksik ll bir ezgiyi defterinize yaznz.
lme ve Deerlendirme
Aadaki oktan semeli sorular yantlaynz.
1.
Aadaki seeneklerden hangisi
A)
B)

AN 26
D)
2.
karma l saysna uygun deildir?
C)
AN 27

7
8

AN
A 30
3
B)

AN 31
A
D)
C)

AN
A 32
32
E)
AN
A 28
28
ritim kmelerinden hangisi 2+2+3 zamann gstermez?
A)
E)
AN
A 29
2
Aada verilen
5
8

AN
A 34
3

AN
A 35
35

AN
A 33
33
3.
A)
AN
A 36
36
4.
Aadaki seeneklerden hangisi
A)
B)
AN
A 37
3
D)
AN
A 38
38
AN
A 40
40
9
8
karma l gstergesine uygun deildir?

C)
AN 43
E)
AN 45
AN 44
10
8
Aada verilen
A)
ritim kmelerinden hangisi 3+3+2+2 zamann gsterir?

B)
C)

AN
A 46
46
D)

AN 48
AN 47
E)

AN
A 50
50
AN 49
6.
AN 42
AN
A 41
41
C)
E)
AN
A 39
39
karma l saysnda yazlmtr?
B)
D)
5.
8
8
Aada verilen ritim kmelerinden hangisi
Sekizlik nota ile eksik l balayan eserin son ls aadakilerden hangisi olabilir?
A)
B)
AN 51
D)
C)
AN 52
AN 53
E)
AN 54
AN 55
NTE 2
KONULAR
Aralk
Uyumlu Aralklar
Yar Uyumlu Aralklar
Uyumsuz Aralklar
Hazrlk almas
9. snf Mziksel itme Okuma ve Yazma Dersi, aralk konusu bilgilerini gzden geirerek do
sesi zerine B2, K2, B3, K3, T4, T5, A4, E5, B6, K6, B7, K7, 8li aralklar oluturarak dizekli bir kda
yaznz.
Aralk bilgisi mzikle uraan kimselere gerekli olan temel bilgi dallarndan birisidir. Aralk bilgisi,
iyi bir solfej eitiminin temelidir. Doru seslerle solfej okuyabilmek, alnan sesleri doru duyabilmek ve
yazabilmek iin aralk bilgisi olmazsa olmaz bir n kouldur. Solfej eitimiyle balantl olarak alg, an
vb. mzik eitimlerinin her alan iin de aralk bilgisi gereklidir. Mziin daha ileri konularnda da (armoni,
kontrpuan, orkestrasyon renirken ve beste yaparken) aralk bilgileri temel dayanamzdr. Aralk bilgisi yaptmz ii daha bilinli ve daha kolay yapmamza yardmc olur. Aralklar ok iyi bilmeden mzik
renilemez, mzik yaplamaz.
Bir araln btn zellikleriyle bilinmesine araln tanmlanmas denir. Bir araln tanmlanmas iin srayla ilem yaplr:
1. Adlandrma
2. lme
3. Nitelendirme
AN
1. Adlandrma: Aral oluturan seslerle belirlenir. rnein; 2li aral, 3l aral, 7li aral
gibi.
2. lme: Aral oluturan iki ses arasndaki perdelere gre llr. rnein; do mi aral 2
perdedir, fa si aral 3 perdedir.
3. Nitelendirme: Bir araln tam - eksik, byk - kk olarak nitelendirilmesidir.
Aralklar nitelendirmek iin kk, byk, tam, artk, eksik gibi tanmlar kullanlr.
Tam szc 1li, 4l, 5li, 8li aralklar iin kullanlr.
Kk - byk szckleri 2li, 3l, 6l 7li aralklar iin kullanlr.
Artk - eksik szckleri tm aralklar iin kullanlr.
Aralk
Tam
Kk Byk
Artk Eksik
10
1li
2li
3l
4l
5li
6l
7li
8li
Artk (Augmented, Ogmentt) aralklar (A): Byk ve tam aralklar yarm perde daha geniletildiinde oluur.
rnek:
B3 (2 perde)
ON 11
A3 (2,5 perde)
1,5
1/2
1/2
A5 (4 perde)
1,5
T5 (3,5 perde)
ON 1a
Eksik (Diminished, Diminit) aralk (E): Kk ve tam aralklar yarm perde daha daraltldnda oluur.
rnek:
K3 (1,5 perde)
ON 22
1/2
E3 (1 perde)
E5 (3 perde)
1/2
T5 (3,5 perde)
ON 2a
1/2
1/2
Etkinlik 1
Artk ve eksik aralk bilgileri ile do - sol araln nitelendiriniz. Bo braklan yerlere uygun olan
adlandrma, lme ve nitelendirme bilgilerini yaznz.
AN 42
1/2
1. Do - sol aral ............ aralktr.

2. lmeye gre do - sol aras .......... perdedir.
3. Arasnda 3,5 perde bulunan 5li arala ............................. aral denir.
11
Etkinlik 2
Aralk bilgilerini gzden geirerek aada verilen 1 oktav (8li) iindeki inici ve kc aralklar
rnekte olduu gibi tanmlaynz.
ON 4
B2
12
Bilgi Notu:
9. Snf mziksel iitme okuma ve yazma dersi Dizi ve Aralk nitesinde aralklarn evrilmesi
konusunda ;
3l araln evrildiinde 6l,
2li araln nevrildiinde 7li,
5li araln evrildiinde 4l,
Kk aralklarn evrildiinde byk aralk olduu,
Byk aralklarn evrildiinde kk aralk olduu,
Artk aralklarn evrildiinde eksik aralk olduu ,
Eksik aralklarn evrildiinde artk aralk olduu,
Tam aralklarn evrildiinde tam aralk kald belirtilmiti.
Bu bilgilerden aralk oluturmada yararlanabiliriz. zellikle byk aralklar olutururken aralklarn evrimlerinden yararlanmak kolaylk salayacaktr.
rnein la sesi zerine B6 aral oluturmak iin la sesi altna B6nn tersi olan K3 aral
oluturulur. Aralk ters evrilir, la sesi zerine B6 aral oluturacak ses bulunur.
ON 4A
B6
K3
K3
B6
B6
K7
B2
K6
B3
K7
K6
Etkinlik 3
Aralk evrimleri bilgilerinizden yararlanarak isimleri verilen aralklar oluturunuz.
ON 4B
B7
K6
K7
K6
13
Etkinlik 4
Aada verilen inici ve kc aralklar oluturunuz.
ON 5
B2
B2
B2
K2

K3
E4
B6
K7
E2

B2
E5
K3
14
B2
K3
T44
E5
K6
K7
B7
T2
K7
A8
B6
B7
B7
E8
A8
K2
E3
K3
B3
A4
A4
E5
E5
K6
K6
T8
T5
B6
B6
K7
E7
E8
K6
A4
A4
A7
A
E2
B3
B6
K2
T44
B3
E5
K2
B2
K3
A7
A
B7
E7
Etkinlik 5
Aada verilen byk aralklar kk aralklara, kk aralklar byk aralklara, artk ve

eksik aralklar tam aralklara dntrnz.
ON
ON 5A
5a
5A
15
Uyumlu Aralklar
Aralklar, aral oluturan seslerin kaynama derecesine gre snflandrlr.

Uyumlu aralklar (consonance, konsanans): Tnlaylar asndan birbirleriyle uyumlu seslerin
oluturduu aralklardr. Uyumlu aralklar kendi iinde ikiye ayrlr: Bunlardan tam 1li, tam 8li, tam 5li,
tam 4llere tam; byk ve kk 6llara, byk ve kk 3llere yar uyumlu aralk denir.
UYUMLU ARALIKLAR
TAM UYUMLU ARALIKLAR
ON 66
11li li
8li li
8
YARI UYUMLU ARALIKLAR
5li
5 li
44ll
B3
B3
6
K6
K33
B6
B6
Uyumsuz Aralklar
Uyumsuz aralklar (dissonance, disonans): Tnlaylar asndan birbiriyle uyumsuz seslerin

oluturduu aralklardr. Uyumlu aralklarn dnda kalan 2li ve 7liler ile artk ve eksik aralklar, uyumsuz aralktr.
Etkinlik 6
Aada armonik aralklar verilmitir. retmeninizin alaca bu aralklar rnekteki gibi snflandrnz.
ON 77
Uyumsuz
Uyumlu
16
Etkinlik 7
Aada verilen aralklar tanmlaynz. Uyumlu, yar uyumlu, uyumsuz aralklar iaretleyiniz.
ON 8
Etkinlik 8
Aada verilen seslerle kc ve inici, tam uyumlu aralklar oluturunuz.
ON 9
T5
T5
T5
T5
T4
T5
T5
T4
T5
T4
T11
T4
T8
T4
T5
T4
T4
T5
T4
T4
T5
T8
T5
T11
T4
T4
T4
T5
17
Etkinlik 9
Aada verilen seslerle kc ve inici uyumsuz aralklar oluturunuz.
ON 10
K2
K7
K2
E3
B2
A5
A
B2
K2
E5
B7
E2
B2
K2
B7
B7
K7
K7
B7
A6
K7
E7
K7
A4
A
B2
K7
K7
K2
A4
E5
B7
Etkinlik 10
Aada verilen seslerle kc ve inici yar uyumlu aralklar oluturunuz.
ON 11
11
B3
K3
B3
K6
K6
K3
18
B3
B3
K6
B6
B3
K3
K6
B6
B6
B6
K3
B3
B6
K6
K6
B6
K3
B3
Etkinlik 11
Do sesi zerine tam uyumlu,

Mi sesi zerine yar uyumlu,
Fa sesi zerine uyumsuz kc aralklar seslendiriniz.
Aralklar seslendirmeden nce aral oluturan sesleri dnnz, aral lnz, nitelendiriniz ve daha sonra seslendiriniz.
Etkinlik 12
Aada verilen aralklar tanmlaynz. Tam uyumlu, uyumsuz, yar uyumlu olmalarna gre
iaretleyiniz ve aralklar seslendiriniz.
ON 12
19
Etkinlik 13
Aada verilen tam uyumlu, yar uyumlu ve uyumsuz aralklardan oluan solfejleri okuyunuz.
Martha
t A. GHEZZO
E
ON 16
M. A. GHEZZO
E

ON 17
M. A. GHEZZO
E
ON 18
M. A. GHEZZO
E
ON 29
20
Etkinlik 14
M. A. GHEZZO
E
ON 19
M. A. GHEZZO
E
ON 20
M. A. GHEZZO
E
21
ON 21
M. A. GHEZZO
E
ON 30
21
Etkinlik 15
M. A. GHEZZO
E
ON 22
M. A. GHEZZO
E
ON 23
M. A. GHEZZO
E
ON 24
M. A. GHEZZO
E
ON 25
22
M. A. GHEZZO
E
ON 31
E
M. A. GHEZZO
ON 32
Etkinlik 16
Aada verilen eksik ve artk aralklarla ilgili solfejleri okuyunuz.
M. A. GHEZZO
E
ON 26
M. A. GHEZZO
E
ON 27
23
lme ve Deerlendirme

1.
Bir araln tanmlanmas iin srayla yaplmas gereken ilem aadakilerden hangisidir?
A) lme, adlandrma, nitelendirme
B) Nitelendirme, lme, adlandrma
C) Adlandrma, nitelendirme, lme
D) lme, nitelendirme, adlandrma
E) Adlandrma, lme, nitelendirme
2.
Tam uyumlu aralklar gsteren seenek aadakilerden hangisidir?

A) B3, K3, T5, T4, T8, T1
B) B3, K3, B6, K6
C) T8, T1, T5, T4
D) Eksik ve artk aralklar
E) T5, T4, K7, B7
3.
Uyumsuz aralklar gsteren seenek aadakilerden hangisidir?

A) K7, B7, K3, B3
B) A4, E5, T4, T5
C) K3, B3, K6, B6
D) K3, B3, K6, B6, eksik ve artk aralklar
E) K7, B7, K2, B2, eksik ve artk aralklar
4.
Yar uyumlu aralklar gsteren seenek aadakilerden hangisidir?

A) K3, B3, K6, B6, T4, T5
B) T8, T1, T5, T4
C) B3, K3, B6, K6
D) B3, K3, K6, B2
E) B3, K3, K6, B6, eksik ve artk aralklar
5.
Aadakilerden hangisi tam uyumlu aralklardr?
A)
B)
ON 13
ON 13a
ON 13b
C)
24
D)
ON 13d
E)
6.
Aadaki seeneklerden hangisi yar uyumlu aralklardr?
A)
B)
C)
D)
E)
ON 14
ON 14b
ON 14c
ON 14d
ON 14a
7.
ON 13c
Aadaki seeneklerden hangisi uyumsuz aralklardr?
A)
B)
C)
D)
E)
ON 15
ON 15a
ON 15b
ON 15c
ON 15d
25
NTE 3
KONULAR
Akor
Temel Durumda Majr Akorlar
Temel Durumda Minr Akorlar
Temel Durumda Eksik Beli Akorlar
Temel Durumda Artk Beli Akorlar
Hazrlk almas
1. Do majr ve la minr dizinin durucu seslerini (1, 3, 5) melodik (yatay) ve armonik (dikey) olarak alnz.
2. Bu sesleri aldnzda majr ve minr dizinin tnsal karakterini alglayp alglamadnz
arkadalarnzla paylanz.
3. aldnz sesleri, pesten tize doru na hecesiyle seslendiriniz ve belleinizdeki baz arklarn balanglarna ya da bir blmne benzeyip benzemediine dikkat ediniz.
En az sesten oluan ses kmesine akor denir. Rastgele sralanm her ya da daha fazla ses akor olarak adlandrlmaz. Akoru oluturan seslerin yazldklar mzikal sisteme gre kuramsal
uyumluluk gstermesi gerekir. rnein tonal mzikte akorlar l aralklardan oluurken makamsal almalarda drtl aralklarn kullanlmas gibi. Belirli bir mzikal sisteme gre kuramsal uyumluluk gsteren akorlar, kendi iinde de iitsel olarak uyum-uyumsuzluk ilikisi ierir.
Burada tonal mzik algs iinde l aralklardan oluan, iitsel olarak uyumlu ve uyumsuz,
sesli akorlar inceleyeceiz:
Tonal mzikte akorlar, majr ve minr dizilerin derecelerinin zerine ller eklenerek elde edilir.
Dolaysyla akorlar, ait olduklar dizilerin (tonalitelerin) seslerini ierir.
Etkinlik 1
1. Aada do majr ve armonik la minrde, dizilerin her bir derecesine st ste iki l gelecek
ekilde akorlar oluturulmutur. rnekte olduu gibi yanlarna llerini belirtiniz.
N 1
>K
>B
>K
>B
3
3
N 2
3
3
2. Yukardaki do majr ve armonik la minr dizilerde oluan akorlar l aralklarn diziliine

dikkat ederek snflandrnz. llerin dizilii asndan birbirinden farkl ka akor olduunu
syleyiniz.
26
3. llerin diziliine gre snflandrdnz akorlar piyano ile armonik ve melodik olarak alarak iitsel benzerlik ve farkllklarn tespit ediniz.
4. aldnz akorlarn her birini aadan yukarya doru na ile seslendiriniz.
N 3
Akorlar; armonik (dikey) seslendirildiklerinde akor,
N 4
sesle dirildiklerinde arpej,
N 5
akor
melodik (yatay) ve sral
melodik ancak sra gzetmeksizin seslendirildiklerinde krk
olarak adlandrlr.
Etkinlik 1deki rneklerde de olduu gibi kuramsal (llerin dizilileri) ve iitsel etkilerine gre birbirinden farkl drt akor elde ederiz.
Majr (M)
B3 + K3
Minr (m)
M
K3 + B3
Eksik Beli (-5) (dim)

m
K3 + K3
Artk Beli (+5) (aug)
-5
B3 + B3
+5
Etkinlik 2
1. Aadaki akorlar bnyelerindeki llere gre adlandrnz.
N 6
>K
>B
>K
>B
>B
>K
3
3
3
3
........
3
3
........
........
>K
>K
3
3
........
>B
>B
3
3
........
>K
>K
>B
>K
........
........
3
3
3
3
2. Aadaki akorlar rnekte olduu gibi llerini de belirterek adlandrnz.
N 7
>B
>K
3
3
..m..
........
........
........
........
........
........
27
Akorlarn sadece nitelikleri (majr, minr vb.) onlar adlandrmamz iin yeterli deildir. Dizilerde olduu gibi akorlarda da akora adn veren temel bir ses vardr ve akorlar buna gre adlandrlr.
N 8
do maj
re min
si -5
do +5
Akorlar adlandrrken sesleri ifrelemek iin kullanlan harflerden yararlanlabilir.
La
Si
Do
Re
Mi
Fa
Sol
N 9
do maj
CM
re min
Dm
si -5
B-5
Majr akorlar ifade etmek iin sesleri simgeleyen harflerin (A, B, C...) yannda M kullanlabilecei
gibi hibir belirte kullanlmamas da majr akor anlamna gelir.
N 10
CM
FM
Temel sesin kk durumunda yani altta olduu akorlara temel durumda akorlar (temel akor) denir. Temel akorlar, dier seslerin temel sese uzaklna gre 53 akoru olarak da adlandrlr. Ancak temel
akor ifrelerinde bunun belirtilme zorunluluu yoktur.
N 11
T5
Temel
Ses
C 53
B3
T5
Temel
Ses
Dm 53
K3
Dm
zet olarak bir akoru adlandrabilmek iin akorun niteliinin (majr, minr, -5, +5), temel sesinin (akorun kk sesi) ve temel sesin hangi konumda (kk, l, beli konumda) olduunun bilinmesi
gerekir.
28
Etkinlik 3
Aadaki akorlar verilen rnekte olduu gibi en sade biimde adlandrnz.
N 12
........
........
........
........
Temel Durumda Majr Akorlar
Temel ses kk durumundadr. Temel durumda majr akorlar, temel sesin zerine aadan yukarya doru B3+K3 aralk kurulmasyla oluur. M 53 akoru olarak ifrelenir.
N 13
T5
T5
K3
B3
K3
B3
T5
K3
B3
Temel Ses
Temel Ses
Temel Ses
M 53 akorlarnda majr etkiyi hissettiren, ilk lnn B3 (Majr) olmasdr.
Etkinlik 4
1. Temel sesi ve belisi verilen M 53 akorlarnn llerini yaznz.
N 14
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
2. Aada temel sesi verilen M 53 akorlar oluturunuz.
N 15
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
29
3. Aada belisi verilen M 53 akorlar oluturunuz.
M35
M35
N 16
M5353
M 53
MM5353
M 53
M 53
4. Aada ls verilen M 53 akorlar oluturunuz.
N17
16
N
M 53
M 53
M 53
5. Aadaki akorlar rnekte olduu gibi ifrelendiriniz.
N 18
.........
.........
.........
.........
.........
.........
6. Aada ifreleri verilen akorlar armonik ve melodik olarak yaznz.

N 19
F#
C#
D#
Akorlarn majr ve minr dizilerin derecelerinin zerine ller kurularak elde edildiini hatrlaynz.
Majr akorlar ise majr dizilerin 1, 4 ve 5. ya da ilgili doal minr dizilerinin 3, 6 ve 7. derecelerinin zerine kurularak elde edilir.
N 20
C
I
C
III
30
IV
VI
VII
Etkinlik 5
Aada verilen majr diziler ve ilgili doal minr dizilerin bnyelerinde oluan M 53 akorlarn
rnekte olduu gibi altlarna ifrelerini yazarak belirtiniz. Dizilerin dier dereceleri zerine kurulan
akorlarn M 53 olup olmadklarn kontrol ediniz.
Sol Maj.
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
N 21
Mi min.
Fa Maj.
N 22
.........
Re min.
Re Maj.
N 23
Si min.
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Maj.
N 24
Sol min. .........
.........
Si
31
Etkinlik 5te de grld gibi majr ve doal minr dizilerin dier derecelerinin zerine ton d ses
kullanmadan majr akor kurulamaz. Bu durumda tm majr dizilerin I, IV, V. ya da doal minr dizilerin
III, VII, VIII. dereceleri kullanlarak M 53 akorlarn tamam elde edilir.
Etkinlik 6
niz.
Defterinize dier majr ve minr dizileri de kullanarak tm M 53 akorlar ifreleriyle yazarak belirti-
Etkinlik 7
1. Aadaki akorlar piyano eliinde seslendiriniz. Seslendirdiiniz akorlarn belleinizdeki

hangi arklarn balangcna ya da blmne benzediini arkadalarnzla paylanz.
N 25
2. Aada akorlarn temel sesleri verilmitir. Sadece verilen temel sesleri piyanodan alarak
M 53 akoru kurunuz ve seslendiriniz.
N 26
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
3. Aada akorlarn belileri verilmitir. Sadece verilen sesleri piyanodan alarak M 53 akoru
kurunuz ve seslendiriniz.
N 27
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
4. Aada akorlarn lleri verilmitir. Sadece verilen sesleri piyanodan alarak M 53 akoru
32
N 28
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
M 53
Temel Durumda Minr Akorlar

Temel ses kk durumundadr. Temel durumda minr akorlar, temel sesin zerine aadan yukarya doru K3+B3 aralk kurulmasyla oluur. m 53 akoru olarak ifrelenir.
N 29
T5
B3
K3
T5
T5
B3
K3
B3
K3
Temel Ses
Temel Ses
Temel Ses
m 53 akorlarnda minr etkiyi hissettiren ilk lnn K3 (Minr) olmasdr.
Etkinlik 8
1. Temel sesi ve belisi verilen m 53 akorlarnn llerini yaznz.
m 53
m 53
N 30
m 53
m 53
m 53
2. Aada temel sesi verilen m 53 akorlar oluturunuz.
N 31
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
3. Aada belisi verilen m 53 akorlar oluturunuz.
N 32
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
4. Aada ls verilen m 53 akorlar oluturunuz.
N 33
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
33
5. Aadaki akorlar rnekte olduu gibi ifrelendiriniz.
Dm
........
N 34
........
........
........
........
N 35
Dm
Cm
Am
Bm
C#m
E m
G m
F#m
Minr akorlar majr dizilerin 2, 3 ve 6. ya da ilgili doal minr dizilerinin 1, 4 ve 5. derecelerinin zerine kurularak elde edilir.
N 36
Am
Dm
Em
Am
II
III
VI
Dm
Em
IV
Etkinlik 9
Aada verilen majr diziler ve ilgili doal minr dizilerin bnyelerinde oluan m 53 akorlarn rnekte olduu gibi altlarna ifrelerini yazarak belirtiniz. Dizilerin dier dereceleri zerine kurulan akorlarn m 53 olup olmadklarn kontrol ediniz.
Sol Maj.
.........
Am
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
N 21 a
Mi min.
34
Fa Maj.
N 22
.........
Re min.
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Re Maj.
N 23
Si min.
.........
.........
Si
.........
Maj.
N 24
Sol min. .........
.........
.........
Etkinlik 9da da grld gibi majr ve doal minr dizilerin dier derecelerinin zerine ton d
ses kullanmadan minr akor kurulamaz. Bu durumda tm majr dizilerin II, III ve VI. ya da doal minr
dizilerin I, IV, V. dereceleri kullanlarak m 53 akorlarn tamam elde edilir.
Etkinlik 10
Defterinize dier majr ve minr dizileri kullanarak tm m 53 akorlar ifreleriyle yazarak belirtiniz.
35
Etkinlik 11
1. Aadaki akorlar piyano eliinde seslendiriniz. Seslendirdiiniz akorlarn belleinizdeki hangi arklarn balangcna ya da belirli blmlerine benzediini arkadalarnzla paylanz.
N 37
Cm
Em
Dm
Gm
Fm
Bm
2. Aada akorlarn temel sesleri verilmitir. Sadece verilen temel sesleri piyanodan alarak m 53
akoru kurunuz ve seslendiriniz.
N 38
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
3. Aada akorlarn belileri verilmitir. Sadece verilen sesleri piyanodan alarak m53 akoru
N 39
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
4. Aada akorlarn lleri verilmitir. Sadece verilen sesleri piyanodan alarak m 53 akoru kurunuz ve seslendiriniz.
N 40
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
m 53
Temel Durumda Eksik Beli Akorlar

Temel ses, kk durumundad r. Temel sesin zerine aadan yukarya doru K3+K3 aral k kurulmas yla oluur. -5 ya da diminished (dim.) olarak ifrelenir.
N 41
-5
K3
K3
-5
K3
K3
-5 (dim.) akorlarda temel sese gre l K3 (minr) olmasna karn 5 lisi eksik olduundan minr
etki hissedilmez. -5 akorlar majr ya da minr akorlar gibi uyumlu tnlamazlar.
36
Etkinlik 12
1. Temel sesi ve ls verilen -5 akorlarn belilerini yaznz.
N 42
..............
..............
..............
..............
..............
..............
2. Aada temel sesi verilen -5 akorlar oluturunuz.

N 43
..............
..............
..............
N 44
..............
..............
..............
..............
..............
..............
..............
..............
..............
..............
..............
3. Aada belisi verilen -5 akorlar oluturunuz.
4. Aada ls verilen -5 akorlar oluturunuz.
N 45
..............
..............
..............
..............
5. Aadaki ifrelenmemi akorlar ve yukarda oluturduunuz tm -5 akorlar rnekte olduu

gibi ifrelendiriniz.
N 46
..E-5..
..............
..............
..............
N 47
B-5
A-5
C-5
F-5
Eksik beli akorlar, majr dizilerin 7.; doal minr dizilerin 2.; armonik minr dizilerin 2 ve 7. ya da
melodik minr dizilerin 6 ve 7. derecelerinin zerine kurularak elde edilir.
N 48
B-5
VII
B-5
II
37
Etkinlik 13
Aada verilen armonik ve melodik minr dizilerin bnyelerinde oluan -5 (dim.) akorlar rnekte
olduu gibi altlarna ifrelerini yazarak belirtiniz. Dizilerin dier dereceleri zerine kurulan akorlarn -5
(dim.) olup olmadklarn kontrol ediniz.
Mi min armonik
F#-5
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
N 49
.........
Mi min melodik
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Re min armonik
N 50
.........
Re min melodik
.........
.........
Si min armonik
N 51
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Si min melodik
.........
Sol min armonik
N 52
Sol min melodik
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Dier armonik minr dizilerin II ve VII. ya da melodik minr dizilerin VI ve VII. derecelerinden yararlanarak -5 akorlarn tamam elde edilebilir.
38
Etkinlik 14
Defterinize dier armonik ve melodik minr dizileri kullanarak tm -5 akorlar ifreleriyle yazarak
belirtiniz.
Etkinlik 15
1. Aadaki akorlar piyano eliinde seslendiriniz.
N 53
C-5
D-5
E-5
B-5
F#-5
G-5
2. Aada akorlarn temel sesleri verilmitir. Sadece verilen temel sesleri piyanodan alarak -5
akoru kurunuz ve seslendiriniz.
N 54
-5
-5
-5
-5
-5
-5
3. Aada akorlarn belileri verilmitir. Sadece verilen belileri piyanodan alarak -5 akoru kurunuz ve seslendiriniz.
N 55
-5
-5
-5
-5
-5
-5
-5
Temel Durumda Art k Beli Akorlar

Temel ses, kk durumundad r. Temel sesin zerine aadan yukarya doru B3+B3 aral k kurulmas yla oluur. +5 ya da augmented (aug.) olarak ifrelenir.
N 56
+5
B3
B3
+5
B3
B3
+5 akor kuramsal olarak akor olarak adlandrlsa da i itsel olarak uyumsuz tnladndan tonal mzikte
mzikal olarak kullanlmaz.
39
Etkinlik 16
1. Temel sesi ve ls verilen +5 akorlarn belilerini yaznz.
N 57
..............
..............
..............
..............
..............
..............
2. Aada temel sesi verilen +5 akorlar oluturunuz.
N 58
..............
..............
..............
..............
..............
3. Aada belisi verilen +5 akorlar oluturunuz.
N 59
..............
..............
..............
..............
..............
4. Aadaki ifrelenmemi akorlar ve yukarda oluturduunuz tm +5 akorlar rnekte olduu

gibi ifrelendiriniz.
N 60
...E+5...
..............
..............
..............
N 61
C#+5
G#+5
D +5
E +5
Artk beli akorlar, majr dizilerin dereceleri zerine kurulamaz. Sadece armonik ve melodik minr
dizilerin 3. derecelerinin zerine kurularak elde edilir.
N 62
C+5
III
40
Etkinlik 17
Aada verilen armonik ve melodik minr dizilerin bnyelerinde oluan+5 (aug.) akorlar rnekte
olduu gibi altlarna ifrelerini yazarak belirtiniz. Dizilerin dier dereceleri zerine kurulan akorlarn +5
(aug.) olup olmadklarn kontrol ediniz.
Mi min armonik
G+5
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
N 49a
.........
Mi min melodik
.........
Re min armonik
.........
Re min melodik
N 51
.........
Si min armonik
.........
Si min melodik
.........
N 50
.........
Sol min armonik
N 52
.........
Sol min melodik
.........
N 57
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
.........
Dier armonik ya da melodik minr dizilerden yararlanarak +5 akorlarn tamamn elde edebiliriz.
Etkinlik 18
Defterinize dier armonik ya da melodik minr dizileri kullanarak tm +5 akorlar ifreleriyle yazarak belirtiniz.
41
Etkinlik 19
1. Aadaki akorlar piyano eliinde seslendiriniz.
N 63
C+5
E+5
2. Aada akorlarn temel sesleri verilmitir. Sadece verilen sesleri piyanodan alarak +5 akor
N 64
+5
+5
+5
+5
Etkinlik 20
1. retmeninizin alaca M 53 , m 53 , -5 ve +5 akorlar iitsel olarak ayrt ediniz.

2. Aada verilen sesler zerine istenilen akorlar kurunuz ve seslendiriniz.
N 54
-5
m 53
M 53
m 53
+5
M 53
...........
...........
A+5
Etkinlik 21
1. Aadaki akorlarn ifrelerini yaznz.
N 65
...........
...........
...........
...........
2. Aadaki ifrelerin akorlarn yaznz.
N 66
E5
F#m
G m
3. Yukardaki akorlar sadece temel seslerini piyanodan alarak seslendiriniz.

4. Yukardaki akorlar sadece belilerini piyanodan alarak seslendiriniz.
42
lme ve Deerlendirme
Aadaki eletirmeleri yapnz.
1. Aadaki l dizililerini uygun ifrelerle eletiriniz.
B3 + K3
2.
K3 + B3
K3 + K3
B3 + B3
-5
+5
Aadaki ifreleri uygun akorlarla eletiriniz.

B
B
Cm
F#m
si bemol majr
si majr
do minr
re majr
fa diyez minr
Aadaki cmlede bobraklan yerleri uygun szcklerle doldurunuz.

Akorlar; armonik (dikey) seslendirildiklerinde ., melodik (yatay) ve sral seslendirildiklerinde ., melodik ancak sra gzetmeksizin seslendirildiklerinde
...... olarak adlandrlr.
1.
Aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

A) Temel durumdaki akorlarda temel ses akorun en altndaki sestir.
B) M53 akorlarda ilk aralk B3 ikinci aralk K3 tr.
C) Minr akorlarda sesleri ifade eden harflerin yanna minr anlamna gelen m harfinin
konulmas zorunlu deildir.
D) +5 (aug.) akorlar iitsel olarak uyumsuz akorlardr.
E) -5 (dim.) akorlar iki adet K3 araln st ste gelmesiyle oluurlar.
2.
Aadakilerden hangisi re armonik minr dizinin akorlarndan biri deildir?

A) C#-5
3.
B) E-5
E) Am
B) F#
C) C#+5
D) G-5
E) A
7- Aadaki akorlardan hangisi verilen ifreye uygun deildir?
N 67
A)
D)
5.
D) F+5
Aadakilerden hangisi re majr dizinin akorlarndan biridir?

A) Dm
4.
C) Gm
N 68
B)
N 70
Dm
E)
C)
N 71
N 73
A)
B)
E m
D)
N 75
G-5
D+5
G-5
B-5
Aadaki ifrelerden hangisi verilen akora uygundur?
N 72
N 69
N 74
C)
C#
F#+5
N 76
E)
D
43
RENME ALANI:
TONAL VE MAKAMSAL MZK
NTELER
TONAL MZK
MAKAMSAL MZK
44
NTE 1
KONULAR
Tonal Mzik
Sol Majr
Mi Minr
Fa Majr
Re Minr
Hazrlk almas
1. Herhangi bir nota eksen alndnda bu notadan balayan yeni bir dizi ya da tonalite kurulabilir
mi?
2. Bir mzik eserinin tonalitesini ilk bakta nasl anlarsnz?
Tonal mzik; tonal sistem iinde olan, tonalite kurallarna gre bestelenen mziktir. Dizilerin ve
tonlarn ne ekilde kurulduunu aklayan sistem ve onun dayand kurallar btn tonalite kavramn
oluturur. Tonal mzikte dizinin balang ve biti sesi, aralk yaps, kullanlan deitiriciler, seslerin durucu ve yryc etkileri dizinin kuruluunu oluturan tonalite kurallardr.
Dizinin III ve IV. derece sesleri arasndaki aralk ile VII ve VIII. derece sesleri arasndaki araln
yarm perde, dierlerinin tam perde olmas gerekir. Bu yaplanmaya dikkat edilerek istenen sesten balayp yeni majr diziler oluturulabilir.
Tonal mzikte dizinin kuruluu doal do dizisine gre belirlenmitir. Do majr, temel majr tonalitedir. Doal yapsyla majr kalbna uymasndan dolay do diyatonik dizisi deitirici iaret almaz. Farkl
seslerden balayan majr diziler olutururken aralk yapsn majr kalbna uydurabilmek iin deitirici
iaretler kullanlr.
Her majr dizinin, ayn donanm tayan bir minr dizi karl vardr. Bir majr dizinin VI. derecesi
onun ilgili minr dizisinin eksen sesini oluturur. Minr diziler, ilgili majr dizisiyle ayn donanma sahiptir
ve onun ald deitiricileri alr. Dizek sonuna kadar yeni bir deitirici iaret gelmedike bunlar geerli
olacaktr. Bu nedenle eserin ilk anahtaryla l rakamlarnn arasna yazlan deitirici iaretler, bir yaptn hangi tonda yazldn anlamamz salar. Buna da tonal donanm denir.
Fa majrn donanm:
NN 89
Si notalar eser boyunca si bemol alnacak ya da sylenecektir.
eksen st
medyant
alt eken
eken
alt medyant
yeden
eksen
eksen
Majr ve minr bir dizide yer alan her perde dizinin ayn zamanda bir derecesidir. Dereceler Roma
rakamyla belirtilir. Tonal mzikte her derecenin belli bir ilevi olduu iin rakamlarn yan sra onlara birer isim de verilmitir.
II
III
IV
VI
VII
VIII
NN 90
45
Do sesinden balayarak eken ynnde birbirine beli uzaklklarda yeni diziler kurulabilir. Bu dizilerin ald ses deitirici iaretler beliler emberi olarak bilinen yntemle de bulunabilir. Majr dizinin
ald sesler, derece olarak da bilinir. Her bir derecenin ayr bir ad vardr.
Beliler emberi
(B
B )
(si bemol Maj)
NN 79
(do minr)
NN 86
minrler
(si minr)
f# (fa# minr)
b
c#
(a#) e
(a )
si minr
(la# minr) (d#) g# (do# minr)
f
(fa minr)
(la bemol Maj)
(D
D )
mii minr (la

a minr)
(re# minr) sol# minr
NN 85

(re bemol Maj)
(C
C ) (do diyez Maj)
NN 84

(sol Maj)
NN 79
(mi minr)
d a
NN 87

(re minr) (la minr)

(sol minr)
(mi bemol Maj)
(A
A )
NN 89
NN 88
(E )
C (do Maj)
(fa Maj)
NN 80
NN 81
D
(re Maj)
A
(la Maj)
NN 82
NN 83

E
(mi Maj)
(C
C ) (do bemol Maj)
(G
G ) (sol bemol Maj)
B (si Maj)
(F
F ) (fa diyez Maj)
Sol Majr
Sol sesi eksik olan dizinin VII derecesinin (fa sesinin) yar m perde tizletirilmesiyle diziye majr
kalb uygulanm olur. Yeni olu an bu diziye sol majr dizi denir.
NN 1
46
II
III
IV
1/2
1/2
VI
VII
VIII
Etkinlik 1
1. Aada verilen kc ve inici sol majr diziyi piyanoda alnz.
NN 2
2. Aada verilen dizi derecelerini, sol majr dizinin perde adlarna gre altlarndaki parantezlerin
iine yaznz ve okuyunuz.
I,
(
I,
(
) (
II, III, II,

I
) ( ) ( ) ( )
I,
(
VII, I,
II, III, IV, III, I
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( )( )
I,
(
II,
) (
) (
III, IV, III, II

) ( ) ( ) ( )
VII, VI, VII, I, II, I

) ( ) ( ) ( ) ( )( )( )
Sol majr dizinin durucu ve yryc sesleri aada verilmitir.
NN 3
II
III
IV
VI
VII VIII
Etkinlik 2
Aadaki ezgiyi durucu - yryc seslere dikkat ederek okuyunuz.
NN4
47
Etkinlik 3
Aada verilen dizeklerde yarm braklan ezgileri tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak tamamlaynz.
NN
5
NN
6
NN
7
Etkinlik 4
Aada sol majrde yazlm ezgileri, tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak inceleyiniz.
Varsa grdnz yanllklarn altn izerek nedenlerini syleyiniz.
10
NN

8
NN
9
NN
Etkinlik 5
Aadaki ezgiyi okuyunuz.
Andantino
NN
013
48
H. Lemoinein
mf
mf

dim.
p
Mi Minr
Sol majr dizisinin kk l altndaki mi sesinden balayan diziye doal mi minr dizi denir. Mi
minr, sol majrn ilgili minrdr. Sol majrn deitirici iaretini alr. Bu nedenle donanmnda fa diyez vardr.
Sol majr dizi
NN 14
doal mi minr dizi

ilgili minr

B3

K3
B6
B6
NN 15
1/2
II
III
IV
VI
1/2
VII
VIII
Mi minr dizinin durucu ve yryc sesleri:
NN 16
II
III
IV
VI
VII
VIII
49
Etkinlik 6
Aada verilen kc ve inici doal mi minr diziyi seslendiriniz.
NN 17
Etkinlik 7
Aada verilen doal mi minrde yazlm ezgileri seslendiriniz.
Moderato
NN 18
N. Ylmaz
Moderato
NN 19
50
N. Ylmaz
1.
2.
Armonik Mi Minr Dizi

Doal mi minr dizisindeki VII. derece sesinin yarm perde tizlemesiyle armonik mi minr dizi oluur.
1/2
NN 20
II
III
1/2
1 1/2
1/2
IV
VI
VII
VIII
Etkinlik 8
Aada verilen kc ve inici armonik mi minr diziyi seslendiriniz.
NN 22
Etkinlik 9
Aada verilen ezgiyi durucu ve yryc seslere dikkat ederek okuyunuz.

NN 23
Etkinlik 10
Aada verilen armonik mi minrde yazlm ezgiyi okuyunuz.

H. Lemoine
Allegretto
NN
024

51
mf
mf
dim.
Melodik Mi Minr Dizi

Armonik mi minr dizisinin VI. derecesinin (do sesinin) yarm perde tizlemesiyle melodik mi minr dizi oluur. Melodik mi minr dizisi kc bir dizidir. Bu dizi inici olduunda doal mi minr dizisine
dnr.
NN 26
1/2

1/2
II
III
IV
VI
VII VIII
1/2 1/2

1
1
VIII VII VI
IV
III
II
Etkinlik 11
Aada verilen melodik mi minr diziyi seslendiriniz.
NN 28
52
Etkinlik 12
Aada verilen melodik mi minrde yazlm ezgileri seslendiriniz.
Larghetto
NS 030
Alman arks
mf

OS 3
1..
2..
Etkinlik 13
Aada verilen yarm braklm ezgileri tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak tamamlaynz.
NN 31
NN 32
NN 33
53
Etkinlik 14
Mi minr dizideki tonalite kurallarn bozan deitirici iaret ve seslerin altn iziniz. Neden yanl
olduunu aklaynz.
NN 34
NN 35
NN 36
Fa majr
Fa sesi eksen olan dizinin IV. derecesini (si sesini) yarm perde pestletirerek diziye majr kalb
uygulan r. Bu diziye fa majr dizi denir.
NN 37
1/2
II
III
IV
1/2
VI
VII
VIII
Etkinlik 15
Aada verilen kc ve inici fa majr diziyi seslendiriniz.
54

NN 38
Etkinlik 16
Aada verilen dizi derecelerini, fa majr dizinin perde adlarna gre altlarndaki parantezlerin iine yaznz ve okuyunuz.
I,
(
) (
III, II, III, I,

VII, I
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
V,
(
III, I,
II, III, II,
I,
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
) (
I,
III, II, III, I, VII, I

) ( ) ( ) ( ) ( )( )
V,
) (
III,
I,
II, III, I
) ( ) ( ) ( )( )( )
Fa majr dizinin durucu ve yryc sesleri aada verilmitir.
NN 39
II
III
IV
VI
VII
VIII
Etkinlik 17
Aada verilen ezgiyi durucu ve yryc seslerine dikkat ederek okuyunuz.
NN 40
Etkinlik 18
Aada verilen yarm braklm ezgileri tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak tamamlaynz.
NN 41
NN 42
NN 43
55
Etkinlik 19
Fa majr dizideki tonalite kurallarn bozan deitirici iaret ve seslerin altn iziniz. Neden yanl
olduunu aklaynz.
NN 44
NN 45
NN 46
2..
1..
Etkinlik 20
Aada verilen fa majr ezgiyi tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak okuyunuz.
Moderato
NN 045
mf
mf
mf
sf
sf
mf
mf
mf
56
3
3
p3
Rodolphe
Re Minr
Re minr, fa majrn ilgili minrdr. Fa majrn ald dei tirici i areti alr. Bu nedenle donanmnda si bemol vardr.
Fa majr dizi

B3
NN 49
doal re minr dizi
ilgili minr
NN 50
K3
B6
K6
NN 51
1/2
II
III
1/2
IV
VI
VII
VIII
Etkinlik 21
Aada verilen kc ve inici doal re minr diziyi seslendiriniz.
NN 53
Etkinlik 22
Aada verilen doal re minr ezgileri tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak okuyunuz.
N. Ylmaz
l
oderato
Moderato
NN 54
57
N. Ylmaz
Moderato
NN 55
Armonik Re Minr Dizi

Re minr dizisindeki VII. derecesinin yarm perde tizletirilmesiyle armonik re minr dizi oluur.
1/2
NN 56
II
III
IV
1/2
1 1/2
1/2
VI
VII
VIII
Etkinlik 23
Aada verilen kc ve inici armonik re minr diziyi seslendiriniz.

NN 58
Etkinlik 24
Aada verilen ezgiyi durucu ve yryc seslere dikkat ederek okuyunuz.
58
NN 59
Etkinlik 25
Aada verilen armonik re minr ezgileri tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak okuyunuz.
Moderato
Moderato
Sicilya
i il Ezgisi
Ez i
NN 061
mf
NN 61
l
Sicilya Ezgisi
Moderato
Moderato
Melodik Re Minr Dizi

Armonik re minr dizinin VI. derecesinin (si sesinin) yarm perde tizlemesiyle melodik re minr dizi
oluur. Melodik re minr dizi kc bir dizidir. Bu dizi inici olduunda doal mi minr dizisine dnr.
1/2
1
1/2
NN 62
II
III
IV
VI
VII VIII
1/2 1/2

1
1
1
VIII VII
VI
IV
III
II
I
59
Etkinlik 26
Aada verilen kc ve inici melodik re minr diziyi seslendiriniz.
NN 64
Etkinlik 27
Aada verilen dizi derecelerini, armonik re minr dizinin perde adlarna gre altlarndaki parantezlerin iine yaznz ve okuyunuz.
I,
(
(
) (
III, II, III, I,

VII, I
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
V,
(
III, I,
II, III, II,
I,
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
) (
I,
III, II, III, I, VII, I

) ( ) ( ) ( ) ( )( )
V,
) (
) (
III,
I,
II, III, I
) ( ) ( )( )( )
Etkinlik 28
Aada verilen yarm braklm ezgileri tonalite kurallarnz gz nnde bulundurarak tamamlaynz.
NN 65
NN 67
NN 66
Etkinlik 29
Re minr dizideki tonalite kurallarn bozan deitirici iaret ve seslerin altn iziniz. Neden yanl
olduunu aklaynz.
NN 68
NN 69
60
NN 70
Etkinlik 30
Aada verilen melodik re minr ezgiyi tonalite kurallarn gz nnde bulundurarak okuyunuz.
Moderato
oderato
H. Lemoine
in
NN 071
mf
mf
sf

mf
sf
f 3
mf
sf
sf
61
lme ve Deerlendirme

1. Aada verilen re dizisini, re minr armonik dizi yapabilmek iin kullanlacak deitirici iaretler
hangileridir?
A) fa diyez, do diyez
D) si bemol, do diyez
NN 72
B) si bemol, si naturel
E) si bemol, mi bemol
C) fa diyez, mi bemol
2. Aadakilerden hangisi sol majr bir ezginin balang sesleri olabilir?

A) sol - si - fa
B) re - si - sol
C) si - sol - la
D) sol - mi - do
E) si - sol - mi
Aadaki cmlelerde bo braklan yerleri uygun szcklerle doldurunuz.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Sol majrn ilgili minr ....................................... .

Fa majrn ilgili minr ........................................ .
Armonik re minr dizinin VI. derecesi ........................................ sesidir.
Doal mi minr dizinin II. derecesi .................................... sesidir.
Fa majr dizinin ald deitirici iaret .................................. .
Armonik mi minr dizinin VII. derecesi ....................................... sesidir.
nici melodik re minr dizinin VII. derecesi ....................................... sesidir.
Sol majrn donanm .......................................... sesidir.
Fa majr dizinin V. derecesi ................................... sesidir.
Aada donanm ve I. ls verilen rneklerin hangi majr ya da minr diziye ait olduunu
altndaki bo braklan yerlere yaznz.
NN 73
..................
NN 76
..................
62
NN 73
..................
NN 77
..................
NN 75
..................
NTE 2
KONULAR
Makamsal Mzik
Nikriz Makam
Hicaz Makam
Hazrlk almas
Radyo, televizyon ya da ses kaytlarndan dinlediiniz makamsal ezgilerin dizi aralklarn bulmaya alnz. Bulduunuz dizileri defterinize yazarak snfta arkadalarnzla paylanz, tartnz.
Nikriz Makam
Durak (karar) sesi: Rast (sol) perdesidir.
Seyri: nici - kcdr. Bazen kc olarak da kullanlm tr.
Dizisi:
nevada
nevada
b
s
u
s
l
e
rt
lik drtl
lisi
rast d
s
nikriz be
AN 56
S T
nikriz be
lisi
nici durumda 7 ve 8. derece arasndaki bakiye (K2) aralk, melodik yapya gre tanini (B2)
arala dnr.
Gls: Beli ile drtlnn birleim yerindeki neva perdesidir.

AN 57
yeden
(evi perdesi)
gl
(neva perdesi)
durak
(rast perdesi)
Asma karar perdesi: En nemli asma karar perdesi mi hicaz perdesidir. Bu perdenin glye
yakn bir grevi vardr.
AN 58
Donanm: Si bakiye bemol, fa bakiye diyez, do bakiye diyez

kullanlr.
HSEYN
GERDANYE
EV
NEVA
NM HCAZ
DK KRD
DGH
AN 59
RAST
Nikriz Makam Dizisindeki Perdelerin Adlar:
63
Yedeni: Birinci aralktaki bakiye diyezli rak (fa diyez) perdesidir.

Not: Geleneksel ezgiler perdelerin geleneksel adlar yerine Bat mziindeki adlaryla seslendirilir. Ancak frekans deerleri Bat mziindeki seslerle ayn deildir. Makam dizileri ile ezgileri
okuma ve yazma almalarnda tampere sisteme uyarlanm olarak seslendirilecektir.
Etkinlik 1
1. Aada verilen nikriz makamndaki ezgileri okuyunuz.
Mula Trks

58b
AN
64

1.
2.
Denizli Trks
Trks
Denizli
59b
AN
2. Aadaki do nikriz ve re nikriz dizilerini piyanoda seslendiriniz.
AN 60
AN 61
65
3. Aada verilen karar seslerine gre kc inici nikriz dizilerini oluturunuz ve piyanoda seslendiriniz.
AN 64
AN 65
AN 66
4. Aada verilen nikriz makamndaki ezgileri okuyunuz.

ERDN ELKKOL
AN 68
66
Fine
D.C.
q = 80
AN
086
S.li
67
Hicaz Makam
Durak (karar) sesi: Dgh perdesidir.

Seyri: nici - kcdr. Bazen kc olarak da kullanlmtr.
Dizisi: Yerinde hicaz drtlsne nevada rast belisinin eklenmesinden meydana gelmitir.
AN 69
nevada
si
rast beli
rtls
hicaz d
uak be
lisi
hicaz d
rtls
nici durumda 6 ve 7. derece arasndaki bakiye (K2) aralk, melodik yapya gre tanini (B2)
arala dnr.
Gls: Drtl ile belinin birleim yerindeki neva perdesidir.
AN 70
yeden
(evi perdesi)
gl
(neva perdesi)
durak
(rast perdesi)
Asma karar perdesi: Neva perdesinde asma kal yaplr.

Donanm: Si bakiye bemol, fa bakiye diyez, do bakiye diyez kullanlr.
AN 58
GERDANYE
MUHAYYER
NM HCAZ
EV
HSEYN
NEVA
DK KRD
AN 71
DGH
Hicaz Makam Dizisindeki Perdelerin Adlar:
Yedeni: kinci izgideki rast (sol) perdesidir.
68
Etkinlik 2
1. Aadaki re hicaz ve si hicaz dizilerini piyanoda alnz.
AN 72
AN 73
2. Aada verilen hicaz makamndaki ezgileri okuyunuz.

Trabzon Trks
AN 74
69
Giresun Trks
AN 75
3. Aada verilen karar seslerine gre kc inici hicaz dizilerini oluturunuz ve piyanoda alnz.
AN 76

AN 77
AN 78
70
4. Aada verilen hicaz makamndaki ezgileri okuyunuz.
Kahramanmara Trks
Trks
AN 79
Trabzon Trks
AN 80
71
Mula Trks
AN
81
Gaziantep Trks
AN 82

72
AN 81
Saadettin Kaynak
AN 83
73
lme ve Deerlendirme

1. Aada verilen perde adlarndan hangisi nikriz makamna ait deildir?
A) Rast
2.
B) Neva
C) Dik Krdi
D) Muhayyer
E) Hseyni
Aada verilen perde adlarndan hangisi hicaz makamna ait deildir?
A) Neva
3.
B) Gerdaniye
C) Nim Hicaz
D) Dgh
E) Krdi
Aadaki elemelerden hangisi nikriz ve hicaz makamlarnn yeden sesleridir?
A) Rast - Dgh
4.
B) Hseyni - Evi
C) Nim Hicaz - Neva D) Irak - Neva
E) Irak - Rast
Dizein nc aralna karlk gelen perde aadakilerden hangisidir?
A) Evi
5.
B) Gerdaniye
C) Nim Hicaz
D) Buselik
E) Dik Krdi
Dizein beinci izgisine karlk gelen perde aadakilerden hangisidir?
A) Neva
B) Dgh
C) Muhayyer
6.
Aadakilerden hangisi hicaz makam dizisidir?
A)
AN 89
C)
AN 91
E)
AN 93
74
D) argh
E) Evi
B)
AN 90
D)
ANAN 922
7.
A)
C)
E)
8.
Aadakilerden hangisi nikriz makam dizisidir?
AN 84
AN 86
D)
AN 87
AN 88
Nikriz makam dizisi baka bir perdeye aktarldnda aadakilerden hangisi bu diziye karlk
gelmez?
A)
AN 94
C)
AN 96

E)
9.
B)
AN 85
B)
D)
AN 95
AN 97
AN 98
Hicaz makam dizisi baka bir perdeye aktarldnda aadakilerden hangisi bu diziye karlk
gelmez?
A)
C)
E)
AN 103
B)
AN 101

D)
AN 102
AN 100
ANAN9999

75
76
Aada verilen sol majr ezgileri okuyunuz.

Moderato
odera o
OS 1
z
. zgr
M.
M Sun
Su
h =80
OS 2
mf
mf
Moderato
OS 3
M Sun
Su
M.
mf
77
Willi Gohl
Moderato
OS 4
H.
Lemoine
H.Lemoine
Moderato
OS 5
Fine
mf
Allegro
OS 6

78
A.Metin Karkn
S.Aydoan
S.
Aydoan
Allegretto
OS 10
mf
1.
Fine
2.

D.C.
2.
1.
Andante
Antonio Salieri
OS 7
mf
79
A.Balkan
q=60
OS 8
mf
mf
80
Rod
Moderato
OS 9
mf
mf
q =60
OS 13
H.Lemoine
DIABELLI
OS POZOLL 91
Andante maestosu
81
Allegretto
OS 14
Rod
mf
82
Allegretto
OS 1
Allegretto
OS 2
Moderato
OS 3
Andantino
OS 4
83
q =112

OS 5
1.
S.Acay
2.
S.Acay
OS 6
1.
q =84
84
2.
q =85
A.Balkan
OS 7
OS 8
q =60
A.Balkan
D.C.
h =85
Fine
OS 9
A.Balkan
85
Aada verilen ritmik okuma almalarn yapnz.
OB 1
OB 2
OB 3
86
OB 5
mf
OB 6
OB 1
87
OB 2
OB 2
OB 4
88
Aada verilen mi minr ezgileri okuyunuz.

. zgr
z
Adagio
AS 1
mf
i e
S.
S Acaya
AS 3
e =88
D. C.
A. AdnanaSaygun
Sa
Moderato
AS 2
89
h =144
AS 4

2.
1.
S.Acay
1.
2.
Moderato
AS 5
mf
Fine
Henry Lemoine
7
AS
mf
90
Allegretto
mf
mf
Moderato
AS 6
Fine
Lamentabile
AS 9
sf
pp
91
Andante
AS 8
mf
Fransz Ezgisi
mf

mf
Andante
AS 10
mf
mf
92
mf
Andantino
Gretry
AS 11
mf
Lento

AS
12
Heller
93
Non Troppo
Sor
AS 13
mf
sf
H.Lemoine
mf
94
mf
Allegretto
AS 15
sf
sf
Allegretto
AS 14
mf
Rod
ff
mf
95
Moderato
AS 16
96
Rod
mf
Moderato
AS
17
Catel
1.
2.
mf
sf
mf
sf
mf

AS 13
mf
Teoria Musical e Solfejo No:244
mf
sf
Allegretto
mf
mf
97
AB 1
mf
AB 2

AB 4
98
AB 3
AB 6
AB 5
99
NTE 2
Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Okuma
Aada verilen fa majr ezgileri okuyunuz.

Andante
NS 27
G. F.FHaendel
aende
mf
Moderato
Reber
Re er
NS 16
100
Andante
F.F.Sor
Sor
NS 17
cresc.
NS 18
Schumann
Moderato
mf
101
Moderato
NS 14
mf
H.
Lemoine
H.Lemoine
Fine
Fine

D.C.
Andante
NS 20
p
Fine
mf
mf
cresc.
dolce
H.Lemoine
cresc.
mf
102
D.C.
cresc.
Moderato
H.Lemoine
NS 21
mf
sf
Moderato
D.C.
G.F.Haendel
NS 25
sf
cresc.
mf
Fine
mf
103
Moderato

NS 24
Rodolphe
mf
cresc.
104
mf
mf
Adagio
H.Lemoine
NS 23
cresc.
sf
NS 19
sf
J.B.Lully
Andante
sf
dim.
105
Moderato

NS 26
Thome
mf
mf
mf
mf
dolce
mf
dolce
p
Andante
NS 10
N.Ylmaz
106
Moderato

NS 22
mf
L.Leo
mf
mf
cresc. 3
dim.
Moderato
NS 9
107
G.F.Haendel
Andante
NS 29
mp
NS 30
mf
mf
108
Fine
mf
Ch.Gounod
Allegro

Andantino
NB 1
B 4
109
Aada verilen re minr ezgileri okuyunuz.

Allegrato
110
S 1
mf
a m
Moderato
(Teoria Musical e Solfejo no.215)
S 2
mf
mf
Moderato
Moderator
V.Solovyov-Sedoy
S 3
Allegro
S 4
mf
mf
111
Andantino
S 5
(Lavignac 1/A no.126)
mf
S 6
mf

S 7
112
cresc.
cresc.
mf
mf
f
D.C. al Fine
Andantino
Fine
Andante
.zgr
S 9
mf

S 8
Modarato
mf
113
(Teoria Musical e Solfejo-2 no.24)
Andante
IS 10
mf
S 11
mf
mf
Moderato
mf

mf
Andante

S 12
114
(Teoria Musical e Solfejo.2 no.26)
mf
Adagio
S 13
pp
J.Massenet
pp
fp
ff
ppp
(Feoria musical e Solfejo-2 no.33)

mf
mf
Moderato
S 14
mf
115
Andante
S 15
(Teoria Musical e Solfejo.2 no.29)
116
mf
mf
A.Scarlatti
pp
S 16
mf
mf
Adagio
sf
sf
Moderato
S 17
S 19
fz
Andte non troppo
fz

fz
117
q =116
E.Ratets
3
S 27
S 21
118
mf
Allegro Moderato
mf
mf
Moderato
S 20
Penseron
119
B 2
3
3
3
3
120
B 3
3
3
B 6
121
B 5
122
NTE 3
Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Okuma
Aadaki nikriz makamnda yazlan ezgileri okuyunuz.

. ERM
E M
S 22
1.
2.
Fine
D. C.
1.
S 23
2.
. ERM
E M
ine
Fine

D. C.

123
..SELMAN
SELMAN CO
COKUN
KUN
S 24
aml
Selimin
Kanto Mecmualarndan
124
Oya Nikriz Kanto
Tamburi Cemil bey

Bey
Oya Nikriz Longa
2.
1.
A.
zer
A.zer
AS 1 Nikriz
125
Kanuni
Dervi Kanuni
AN 087
126
.
Grbz
.Grbz
q=128
1.

AN 186
2.
1.
2.
1.
2.
Fine
Fine
1
1.
1
1.
22.
22.
Bursa
Bursa Trks

AN 67
127
Aadaki hicaz makamnda yazlan ezgileri okuyunuz.
..SELMAN
SELMAN CO
COKUN
KUN

S 25
128
1.
2.
. ERM
M
Fine
i e
S 26
1.
2.
D. G.
Tamburi
Tamburi Cemil
Cemil Bey
Bey
OYA Hicaz Ninni 2
Anonim
Anonim
OYA Hicaz Ninni
Anonim
OYA Hicaz Trk
129
Anonim
Anonim

Oya zmir Zeybei
S.
Aydoan
S.Aydoan
q =108
AN 187
1.
1
2.
.
Tanrkoru
.Tanrkorur
AN 184
130
Krehir Trks
AN 085
131
132
NTE 1
Sol Majr ve Mi Minrde Mziksel Yazma

retmeninizin alaca sol majr ezgileri yaznz.
133
134
retmeninizin alaca tartm cmlelerini yaznz.
135
136
137
138
retmeninizin alaca mi minr ezgileri yaznz.
139
140
141
142
143
144
145
NTE 2
Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Yazma

retmeninizin alaca fa majr ezgileri yaznz.
146
147
148
149
150
151
retmeninizin alaca re minr ezgileri yaznz.
152
153
154
155
156
157
158
NTE 3
Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Yazma

kc ve inici nikriz makam dizisini yaznz.
retmeninizin alaca nikriz makamndaki ezgileri yaznz.
159
160
161
162
163
kc ve inici hicaz makam dizisini yaznz.
retmeninizin alaca hicaz makamndaki ezgileri yaznz.
164
165
166
167
168
acem:
Trk mziinde bir perde ad, dizein beinci izgisindeki fa sesi.
acemairan:
1. Trk mziinde, dizein birinci aralndaki fa sesi.

2. Trk mziinde bir makam.
adagio:
Ar ve gsterili.
allegretto:
Moderato ile allegro aras, abukca tempo.
allegro:
abuk, canl.
andante:
Rahat, yava.
andantino:
Andanteden biraz hzlca tempo.

B
bakiye:
Trk mziinde drt komaya blnen en kk ikili aralk.
bemol:
nne konulduu notay yarm ses pestletiren ses deitirici iaret.
buselik:
1. Trk mziinde, dizein nc izgisindeki si sesi.

byk mcennep:
Trk mziinde sekiz koma deerindeki aralk.

C-
crescendo:
Birbirini izleyen notalarda sesin giderek grleeceini belirten iaret.

Simgesi:
argh:
1. Trk mziinde, dizein nc aralndaki do sesi.

decrescendo:
Sesi sndrerek ses grln giderek hafifletme.

Simgesi:
dik krdi:
Trk mziinde dizein nc izgisindeki fa diyez 4 koma sesi.
diminuendo:
Sesi giderek hafifletmek, decresendo.
diyez:
nne konulduu notay yarm ses incelten (tizletiren) iaret.
dolce:
Tatl, yumuak, hafif.
donanm:
Dizek zerindeki tonalite veya makama ait deitirici iaretler.
durak:
Karar sesi. Geleneksel Trk mziinde, eseri tonalitenin esas sesinde

sona erdiren karar notas.
dgh:
1. Trk mziinde, dizein ikinci aralndaki la sesi.

169
eksen:
Tonik. Dizinin ilk derecesi, diziye adn veren ses.
evi:
1. Trk mziinde dizein beinci izgisindeki fa diyez 4 koma sesi.

F
fine:
Mziin sona ermesi gereken yere yazlan terim.
forte:
Kuvvetli, gl.
G
gerdaniye:
1. Trk mziinde ince sol sesi.

H
hseyni:
1. Trk mziinde dizein drdnc aralndaki mi perdesi.

2. Trk mziinde en ok kullanlan basit makam.
hseyniairan:
1. Trk mziinde dizein birinci izgisindeki mi sesi.

I
rak:
1. Trk mziinde dizein birinci aralndaki fa diyez 4 koma sesi.

2. Trk mziinde birleik makam.
K
kaba argh:
Trk mziinde dizek zerinde ek izgi ile gsterilen kaln do sesi.
koma:
Makamsal mzikte bir tam sesin dokuzda biri. En kk ses birimi.
kromatik:
simleri ayn seslerin yarm ton ara ile dizilmeleri.
kk mcennep:
Trk mziinde be koma deerindeki aralk.

L
lamentabile:
Ac ekercesine syleyi.
larghetto:
Largo ile andante aras tempo terimi. Largodan hzl, andanteden ar.
M
majr:
Byk. Dizideki byk l.
makam:
Geleneksel mzikte bir dizinin ileni tarz.
mar:
Her trl yry desteklemek, bazen atelemek, gruplar ayn dzende

yrtmek (askeri mar), ulusal birlii glendirmek (ulusal mar), bazen de
kederli bir ortam oluturmak iin (cenaze mar gibi) yazlan belirgin ve gl
vurgulamal ksa mzik.
mezzoforte:
Orta kuvvette.
minr: Kk.
Dizide kk l.
muhayyer:
1. Trk mziinde ince la sesi.

170
natrel:
Bemol veya diyez alm bir notann doal hline dneceini belirten terim.
neva:
1. Trk mziinde dizein drdnc izgisindeki re sesi.

nikriz:
Trk mziinde bir makam ad.
nim hicaz:
Trk mziinde dizein nc aralndaki do diyez 4 koma sesi.

O-P-R
oktav:
Sekizli aralk.
perde:
Ses derecesi.
piyano:
Hafif, yumuak sesli.
presto:
Hzl evik.
ritm:
Tartm.
sansibl:
Yeden. Karar sesinden nceki nota. Dizide yedinci derecedeki ses.
sforzando:
Sesi birden kuvvetlendirmek.
tanini:
Trk mziinde dokuz komadan oluan tam ses.
tonalite:
Dizilerin yaplanmasn oluturan kurallar btn.
tonik:
Eksen. Dizinin ilk derecesi, diziye adn veren ses.
transpoze:
Aktarm. Bir yaptn yazld tondan baka bir tona aralklarn koruyarak
anmas.
triole:
leme. Bir vuruun eit zamana blnmesi.

U-
uak:
Trk mziinde bir makam ad.
nison:
Tek sesli.
V
vals:
3 lde dans ve dansn mziine verilen ad.

4
Y
yeden:
Sansibl. Karar sesinden nceki nota. Dizide yedinci derecedeki ses.

171
ACAY, Sefai, Ak Deiimli Tonal ve Makamsal Solfejler, nder Matbaaclk,1. Basm, Ankara, 2006.
AKTZE, rkin, Ansiklopedik Mzik Szl, Pan Yaynclk, 1. Basm stanbul, 2003.
BALKAN, Aziz, Solfej, Kendi Yayn, Malatya, 2008.
BONA, Mzik Teorisi Nota Okuma ve renme Metodu, Dzenleyen Haydar LDAN, Bemol Mzik Yaynlar, stanbul, 2010.
CANGAL, Nurhan, Armoni, Arkada Yaynevi, 2. Bask, Ankara, 2002.
CARDOSO, Belmira, MASCARENHAS, Mrio, Curso Completo de Teoria Musical e Solfejo, Volume1,
Volume 2, Rio de Janeiro, Brasil, 1973
ALIIR, Feridun, Mzik Dili Szl, Yeni Daarck Yaynlar, Ankara, 2004.
ELKKOL, Erdin, 150 Eseriyle Erdi elikkol, Bursa, 1994.
ELKKOL, Erdin, Trk Musikisi Bilgileri, F. zsan Matbaaclk, Bursa, 2000.
ELKKOL, Erdin, Trk Musikisi Blm 1, 2, 3, 4. Snf Ders Kitaplar, Bursa, 1988.
DANHAUSER, Adolphe, ev. lhan Baran, Temel Mzik Kurallar, nder Matbaas, Ankara, 1997.
EGEMEN, Hseyin, Sistematik Solfej Eitimi, Bemol Mzik Yaynlar, 1. Bask, stanbul, 2003.
FONTAINE, Ferdinand, Trait Pretique du Rythme Mesur, Editions Henry Lemoine, Paris, 2000.
GHEZZO, Marta Arkossy, Music Theory, Ear Training, Rhythm, Solfege and Dictation, a Comprehensive Course, University of Alabama Press, Alabama, 1980.
HACIEV, Parakev, ev. Ahter Destan, Pan Yaynclk, 2. Basm, stanbul, 2005.
KALENDER, Cemalettin- KESKN, Levent, Temel Balama Eitimi, Arkada Yaynevi, Ankara, 2003.
KARADENZ, M. Ekrem, Trk Msiksinin Nazariye ve Esaslar, Bankas Kltr Yaynlar, Ankara,
1965.
KAROLYI, Otto, ev. Mehmet, Nemutlu, Mzie Giri, Pan Yaynclk, 2. Basm, stanbul, 1996.
LAVIGNAC, Albert, Des Solfeges Volume 1A, 1B, 2A, 2B, Henry Lemoine Yayn, Paris, 2000.
ZELK, Sadk, Mzikal Dikte ve Solfej, Bakent Matbaaclk, 1. Bask, Ankara, 2003.
ZDEMR, Memduh, Armoni, Kanylmaz Matbaaclk, zmir, 2001.
ZGR; lk, Aydoan, Salih, Mziksel itme Okuma Eitimi ve Kuram 1. Kitap, Szkesen Matbaas, 3. Bask, Ankara, 2004.
ZKAN, . Hakk, Trk Musikisi, Nazariyat ve Usulleri, tken Neriyat, 8. Basm, stanbul, 2006.
SAY, Ahmet, Mziin Kitab, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar, 1. Basm, Ankara, 2001.
SIGNELL; Karl L. ev. lhami Gken, Yap Kredi Yaynlar, stanbul, 2006.
SZER, Vural, Mzik ve Mzisyenler Ansiklopedisi, 1. ve 2. Cilt, Remzi Kitabevi, stanbul, 1986.
SUN, Muammer, Temel Mzik Eitimi, Yurt Renkleri Yaynevi, Ankara, 1998.
SUN, Muammer, Solfej 1, Sun Yaynevi, 1. Basm, Ankara, 2004.
SUN, Muammer, Solfej 2, Sun Yaynevi, 3. Basm, Ankara, 2008.
SUN, Muammer- MUNZUR, Metin, Aralk Bilgisi, Sun Yaynevi, 1. Basm, Ankara, 2006.
TABAKOLU, Vicdan, Bona Mzik Teorisi, Yeni Daarck Yaynlar, Ankara, 2000.
TDK, Trke Szlk, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 1998.
TDK, Yazm Klavuzu, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara, 2005.
TRT Trk Halk Mzii Repertuar, TRT Mzik Dairesi Bakanl, Ankara, 1996
TRT Trk Sanat Mzii Seme Eserler 1, TRT Mzik Dairesi Bakanl, Ankara, 1998
TRT Trk Sanat Mzii Seme Eserler 2, TRT Mzik Dairesi Bakanl, Ankara, 2009
ULU, Murat zden, Mzik Szl, Yurt Renkleri Yaynevi, 2002.
ZEK, Enver, BONA, Taksimat Metodu, Dou LTD. T. Matbaas, stanbul, 1985.
http://www.aboutmusictheory.com
http://www.tdk.gov.tr
172

MuzikselIsıtmeOkumaYazma 10

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MuzikselIsıtmeOkumaYazma 10

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GZEL SANATLAR VE SPOR LSELER

MLL ETM BAKANLII YAYINLARI ............................................................................: 5685

: Yrd. Do. Dr. Erol DEMRBATIR

Program Gelitirme Uzman

lme ve Deerlendirme Uzman

Grsel Tasarm Uzman

MZK ARET VE TERMLER

TONAL VE MAKAMSAL MZK

Nikriz Makam ........................................................................................ 63

MZKSEL OKUMA (SOLFEJ - BONA)

Sol Majr ve Mi Minrde Mziksel Okuma

Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Okuma

Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Okuma

MZKSEL YAZMA (DKTE)

Sol Majr ve Mi Minrde Mziksel Yazma

Fa Majr ve Re Minrde Mziksel Yazma

Nikriz ve Hicaz Makamlarnda Mziksel Yazma

Mziksel Okuma (Solfej)

Mziksel Okuma (Bona)

Mziksel Yazma (Dikte)

Karma ller (Aksak ller)

Karma ller (Aksak ller)

llerde kuvetli ve zayf zamanlar gsterilmitir:

1. Aadaki ezginin l izgilerini yerletiriniz.

2. Aadaki ritim kmesinin kuvvetli ve zayf vurularn belirtiniz.

4. retmeninizin alaca dzeye uygun

Zamanl Karma ller (

bir ezgiyi defterinize yaznz.

Aada verilen ritim kmelerinin ikili ve l zamanlarn belirtiniz.

baz l eitlerindeki kuvvetli zayf zamanlar aada gsterilmitir.

1. Aada verilen ezginin l izgilerini yerletiriniz.

2. Aada verilen ritim kmelerinin kuvvetli ve zayf zamanlarn belirtiniz.

4. retmeninizin alaca dzeye uygun

bir ezgiyi defterinize yaznz.

Drt Zamanl Karma ller (

Aadaki ritim kmelerinin ikili ve l zamanlarn belirtiniz.

baz l eitlerindeki kuvvetli ve zayf zamanlar aada gsterilmitir.

2. Aada verilen ritim kmelerinin kuvvetli - zayf zamanlarn belirtiniz.

4. retmeninizin alaca dzeye uygun

bir ezgiyi defterinize yaznz.

gibi farkl karma llerde rneklere de rastlanmaktadr.

2. Aadaki eksik ll tartm kmesinin son lsn tamamlaynz.

3. retmeninizin alaca dzeye uygun eksik ll bir ezgiyi defterinize yaznz.

Aadaki seeneklerden hangisi

karma l saysna uygun deildir?

ritim kmelerinden hangisi 2+2+3 zamann gstermez?

Aadaki seeneklerden hangisi

karma l gstergesine uygun deildir?

ritim kmelerinden hangisi 3+3+2+2 zamann gsterir?

karma l saysnda yazlmtr?

Aada verilen ritim kmelerinden hangisi

1. Do - sol aral ............ aralktr.

Aralk evrimleri bilgilerinizden yararlanarak isimleri verilen aralklar oluturunuz.

Aada verilen inici ve kc aralklar oluturunuz.

Aada verilen byk aralklar kk aralklara, kk aralklar byk aralklara, artk ve

Aralklar, aral oluturan seslerin kaynama derecesine gre snflandrlr.

TAM UYUMLU ARALIKLAR

YARI UYUMLU ARALIKLAR

Uyumsuz aralklar (dissonance, disonans): Tnlaylar asndan birbiriyle uyumsuz seslerin

Aada verilen seslerle kc ve inici, tam uyumlu aralklar oluturunuz.

Aada verilen seslerle kc ve inici uyumsuz aralklar oluturunuz.

Aada verilen seslerle kc ve inici yar uyumlu aralklar oluturunuz.

Do sesi zerine tam uyumlu,