Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.

html

-I-

Konumak zorunda brakldm, nk bilim adamlar ne-dendir bilmem, benim nerilerimi dinlemeyi reddettiler. Gney Kutbu'nun planlanan -kapsaml fosil avclm, tarih buz rtsnn toptan delinmesini ve eritilmesini ieren- kefine kar kmn nedenlerini kendi isteim dnda anlatyorum. Ve bunu yaparken daha bir gnlszm, nk uyarlarm bouna olabilir. Anlatmam gereken gereklerden kanlmaz olarak kuku duyulacak; yine de eer mantksz ve inanlmaz gzken eyleri karacak olsaydm, geriye hibir ey kalmazd. u ana dek gizlenmi olan karadan ve havadan ekilmi fotoraflar beni destekler niteliktedir, nk kahrolasca derecede canl ve netler. Buna karn, ustaca yaplm sahtekrln ulaabilecei boyutlar dikkate alnnca, onlardan da phe edilecektir. Mrekkeple yaplan izimler, basbaya dzmece olduklar gerekesiyle alaya alnacaklar, bununla birlikte sanat uzmanlarnn zerinde gr belirtip, bir aklama getirmelerini gerektirecek tuhaf bir teknik sergileyeceklerdir. Son olarak, bir yandan verilerimi iren derecede inandrc deerleriyle, ya da belli ezeli ve ok artc mit devirlerinin nda tartacak derecede bamsz dnebilen, dier yandan da aratrma dnyasn o deliliin dalar yresini aratrmaya ynelik gzkara ve fazlaca tutkulu bir programdan caydracak derecede nfuza sahip olan bir avu bilimsel liderin yargsna ve kararna gvenmek zorundaym. Ben ve alma arkadalarm gibi yalnzca kk bir niversiteyle ilikili, nispeten ad san duyulmam kiilerin, doas itibariyle lgnca garip ya da tartmaya ok ak konularda bir etki yaratma ansnn az olduuysa, ne yazk ki bir gerek. Aleyhimizde olan eylerden biri de, oka bahsi geecek konularn tam manasyla uzman olmaymz. Bir jeolog olarak Miskatonic niversitesi Aratrmas'na bakanlk etmekteki amacm, mhendislik fakltemizden Profesr Frank H. Pabodie'nin gelitirdii olaanst delginin yardmyla, Antartika ktasnn eitli blgelerinden kaya ve toprak rnei toplamakt. Bunun tesinde, herhangi bir konuda nclk etmek gibi bir niyetim hi yoktu, ama bu aygtn, daha nce kefedilmi rota dorultusunda farkl noktalarda kullanlmasnn allageldik toplama yntemleriyle bugne dein ulalamam materyalleri gn na karaca umudunu tayordum. Kamuoyunun da raporlarmzdan bildii zere, Pabodie'nin delgi cihaz, hafiflii, tanabilirlii ve olaan artezyen delgi prensibini kk dairevi kaya delgisi prensibiyle deiik sertlikteki katmanlarla baa kabilecek nitelikte birletirmi olmas zellii bakmndan, benzersiz ve devrimciydi. elik u, eklemli ubuklar, benzin motoru, katlanabilir ahap sondaj kulesi, dinamitleme donats, kablolar, moloz temizleme keskisi ve on santim apnda ve yz metre derinlie kadar sondaj ukurlar iin sklp taklabilir borular, gereken alet edevatla birlikte, yedi kpekli kzan tayabileceinden daha fazla yk tekil etmiyordu. Metal nesnelerin dizayn edildii, harika alminyum alam sayesindeydi bu. Antartika dzlkleri zerinde uuun gerektirdii yksek irtifalar iin zel olarak tasarlanm, Pabodie'nin icad yakt stc ve abuk ateleyici aralarla donatlm olan, Dornier marka drt byk uak, tm keif ekibini byk buz bariyerinin kenarndaki bir sten, karann iindeki uygun noktalara nakledebilecek ve bu noktalardan itibaren yeterli miktarda kpek iimizi grecekti. Bir Antartika mevsiminin -eer kesinlikle lzumluysa daha uzun srede- olanak verdii lde byk bir arazide aratrma yapmay planlamtk; Shackleton, Amundsen, Scott ve Ross'un deien nispetlerde kefetmi olduu, Ross Denizi'nin gneyinde kalan sradalar ve platolarda alyor olacaktk ounlukla. Kampmz sk sk deitirerek, jeolojik nem tayacak kadar byk mesafeleri uakla katedecektik. O gne dein grlmemi miktarda materyal kazp karmay umuyorduk -zellikle daha nce ok dar bir

Page 1

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

snfta Antartik rneklerin elde edildii Kambriya ncesi katmanda. artlar el verdiince, eitli fosilli st kayalardan da toplamak niyetindeydik, nk buzun ve lmn hkm srd bu kasvetli topraklarn ilkel yasan tarihi, dnyann gemiiyle ilgili bilgilerimiz asndan ok byk nem tamaktayd. Antartika ktasnn bir zamanlar lman, hatta tropik olduu, bitki ve hayvan rtsnn zenginlii ve geriye sadece likenlerin, deniz bitkilerinin, rmcek ve akrep gibi eklembacakllarla kuzey sahillerindeki penguenlerin kalm olduu herkese bilinen bir konuydu; arzumuz bu bilgiyi eitlilik, kesinlik ve detay alarndan geniletmek idi. Basit bir sondajda fosil belirtilerine rastlanacak olursa, patlayclarla delii geniletecek, uygun boy ve durumda rnekler elde edebilecektik. stteki kaya ve topran izin verdii lde derinlii deien sondajlarmz, sadece zeri yar rtl, ya da rtl olmayan yer yzeyleriyle -kanlmaz biimde bayrlar ve srtlarla- snrlanmt, nk aa katmanlarn zerinde iki ila drt kilometre kalnlnda kat buz vard. Hatr saylr kalnlktaki buzulu delmekle harcayacak vaktimiz yoktu, ama Pabodie, alan deliklere kaln kmeler halinde bakr elektrotlar yerletirmek ve benzimi bir dinamonun salayaca akmla bir miktar buzu eritmek yolunda bir plan hazrlamt. Antartika'dan dndmzden beri yaynladm tm uyarlara karn yaplacak olan Starkweather-Moore Seferi'nde uygulanmas nerilen plan, bizimki gibi bir keif gezisinde denemeden te bir kullanm bulmayan ite bu plandr. Kamuoyu, Miskatonic Seferi'nden, bizim Arkham Advertiser Gazetesi ve Associated Press'e gnderdiimiz sk telsiz mesajlar ve daha sonra Pabodie ile benim yazdmz makaleler sayesin-. de haberdar oldu. niversiteden drt kiiydik -Pabodie, biyoloji blmnden Lake, fizik blmnden -ayn zamanda bir meteorolog olan- Atwood, jeoloji blmn temsil eden ve ekibin . saymaca bakanln yrten ben- aynca on alt da yardmcmz vard: Miskatonic niversitesi'nden yedi lisansst rencisi ve dokuz yetenekli teknisyen. Bu on alt kiiden on ikisi iyi uak pilotu ve ikisi dnda hepsi de usta telsizcilerdi. Aralarndan sekizi tpk Pabodie, Atwood ve benim gibi, pusula ve seks-tam kullanarak yol bulmay biliyordu. stne stlk iki gemimiz -eski, ahap balina av gemileriydiler- buz artlar iin glendirilmi ve yedek buhar gcyle donatlm, tamamen mrettebatlandrlmt. Birka zel bala birlikte, Nathaniel Derby Pickman Vakf seferi finanse ediyordu; bu yzden kamuoyuna fazlaca duyurulmakszn hazrlklarmz neredeyse tamamlanmt. Kpekler, kzaklar, makineler, kamp malzemeleri ve be uamzn de-monte paralar bize Boston'da ulatrld ve buradan gemileri- . mize yklendi. zel amalarmz iin mkemmel ekilde donatlmtk ve malzeme, gda, ulam ve kamp kurma konularnda, son zamanlardaki olaanst baarl ncellerimizin mkemmel rneinden faydalanmtk. Bizim keif seferimizin -kapsaml olmasna karn- dnya apnda yank uyandrmamasn salayan da bu ncellerin allmadk says ve hretiydi. Gazetelerin yazd gibi, Boston Limanndan 2 Eyll 1930 gn demir aldk, acelesizce bir rota tutup ky boyunca indik ve Panama Kanal'ndan getik, Samoa ve Hobart, Tazmanya'ya uradk, bu ikinci yerden en son ihtiyalarmz tedarik ettik. Keif ekibinden hi kimse daha nce kutup blgelerinde bulunmamt, bu yzdendir ki gemi kaptanlarmza duyduumuz gven sonsuzdu -Arkham adl brike kaptanlk eden J.B. Douglas, ayn zamanda deniz ekibinin de bakanyd ve Miskatonic adl barkann dmenindeyse Georg Thorfnssen vard- ikisi de Antartika sularnda deneyimli, emektar balina avclarydlar. Meskn dnyay geride braktka, gne kuzeyde gitgide al-ald ve her geen gn ufukta daha uzun sre kald. 62 gney enlemi civarnda ilk buzdalarn grdk -dikey kenarlar olan, masaya benzer eylerdi bunlar- ve Ekim'in 20'sinde yarar kutlamalarla getiimiz Antartika dairesine ulamadan hemen nce, buz rts bize epey zorluk kard. Tropikal kuaktaki uzun yolculuumuzun ardndan, dk scaklk beni ok endielendiriyordu, ama nmze kacak olan glkleri dnerek diimi skmay denedim. ou kez tuhaf atmosfer olaylar beni derinden etkiledi; bunlardan biri, arpc derecede canl bir serapt -grdm ilk serap oluyordu bu- uzaklardaki buzdalar, tasavvur edilemeyen kozmik kalelerin mazgall siperlerine dnmlerdi.

Page 2

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

ansmz var ki ne yaygn, ne de youn olmayan buzlar yarp geerek 67" gney enlemi, 175 dou boylamnda yine ak denize kavutuk. 26 Ekim sabah gneyde gl bir prlt belirdi ve len olmadan hepimiz nmzde beliren, tm manzaray kaplayan devasa, yksek, karla kapl bir da silsilesini grmenin coku dolu heyecann yaadk. Nihayet byk, bilinmeyen ktann ve donmu lmn gizli dnyasnn bir ileri karakoluyla karlamtk. Bu zirveler, belli ki Ross'un kefetmi olduu Admiralty Sradalaryd ve bize den Adare Burnu'nu dnp Victoria Topraklar'nn dou kys boyunca yelken amak ve McMurdo Boaz'na, 77 9' gney enleminde, Erebos Volkan'nn eteklerinde kurmay kararlatrdmz sse ulamakt. Yolculuun son aya aklda kalc ve imgelemi zorlaycyd. Kuzey leninin alak gnei; ya da gece yarsnn daha da alaktan, ufuu yalayp geen gney gnei, puslu krmz n beyaz karlarn, mavimsi buzlarn, su geitlerinin ve plak granit yamalarn siyahlklarna dkerken, gizemli, muazzam, kra doruklar devaml batda, olduklarndan daha byk ve korkutucu gzkyorlard. Antartika rzgr ssz zirveleri sprerek, kesik kesik, iddetli boralar halinde esiyordu; rzgrn ritmi bazen notalar geni yelpazeli, benim bilinaltmdaki hatralarla ilgili bir arm yznden tedirgin edici, hatta gizliden gizliye korkun bulduum lgn ve yar bilinli bir mzii andryordu. Manzarayla ilgili bir ey, bana Nicholas Roerich'in insan tedirgin eden garip Asya tablolarn ve deli Arap Abdul Alhazred'in dehetli Necronomicon'unda sz geen, kt hikyesi anlatlan Leng platosunun daha da sinir bozucu ve garip betimlemelerini anmsatyordu. niversite ktphanesindeki o iren kitabn kapan atma daha sonralar olduka piman oldum. 7 Kasm'da, batya doru uzanan dalar geici olarak gr alanmzdan kt, Franklin Adas'n getik ve ertesi gn nmzdeki Ross Adalar'ndaki Erebos ve Terror Dalar'nn

konileri ve tedeki Parry Dalar'mn uzun hatt ilerimizdeydi. Artk douya doru byk buz bariyerinin beyaz izgisi uzanyor, Quebec'in sarp kayalklar gibi altm metre ykseklie kadar kyor ve gney ynndeki yolculuumuzun sona erdiini belirtiyordu. leden sonra McMurdo Boaz'na girdik ve kynn anda, ba dumanl Erebos Da'nn rzgrsz tarafnda demirledik. bin sekiz yz metrelik maden cruflu zirve dou gnde, kutsal Fujiyama Da'nn bir resmi gibi ykselirken, ilerisinde artk snm bir volkan olan Terror Da'nn bin iki yz yetmi metrelik hayaletimsi, beyaz tepesi grlyordu. Erebos'tan ara ara duman bulutlar kyordu ve lisansst rencilerinden biri -Danforth adnda zeki bir gen- dan karl eimindeki lav benzeri eyi gsterdi ve 1840'da kefedilen bu dan, hi phe yok ki, bu tarihten yedi yl sonra u satrlar yazan Poe'nun ilham kayna olduunu ifade etti:

-kkrtl akntlarm Yaanek'ten aa Huzursuzca yuvarlayan lavlar Kutbun nihai topraklarndaYaanek Da'ndan aa yuvarlandka inleyen Kuzeydeki kutbun diyarlarnda

Page 3

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Danforth tuhaf kitaplarn tam bir tutkunuydu ve Poe'dan bahsedip duruyordu. Poe'nun tek uzun yks olan tyler rpertici ve muammal Anhur Gordon P/m'indeki Antartik manzara benim de ilgimi ekmiti. plak kyda ve arka plandaki yksek buz bariyerinin zerinde, saysz grotesk penguenler cyaklyor ve yzgelerini rpyorlard, yavaa srklenen byk buz paralar arasnda yzen ya da geliigzel yaylan iman aybalklarna da rastlanyordu. Kk tekneleri kullanarak Ross Adas'na gece yarsn az gee, 9 Kasm'n sabahnda zorlu bir ini gerekletirdik, her bir gemiye bal kablolar tayp, cankurtaran varangelesi yardmyla ykmz boaltmaya hazrlandk. Bu noktada, bizden nce Scott ve Shackleton'n Keifleri yaplm olmasna karn, Gney Kutbu topraklarna ilk ayak basmzla ilgili hislerimiz dokunakl ve karmak idi. Volkann eteklerindeki donmu kyya kurduumuz kamp sadece geiciydi, kararghmz Arkham ge-misindeydi. Tm delgi cihazlarmz, kpeklerimizi, kzaklar, adrlar, yiyecekleri, benzin tanklarn, deneysel buz eriticiyi, hem yer hem hava fotoraf makinelerini, uaklarn paralarn ve -uaklardakinin haricindeArkham\u byk telsiziyle ktann ziyaret etmemiz muhtemel olan her yerinden iletiim kurabilecek trden kk tanabilir telsiz cihazm indirdik. Geminin d dnyayla balant salayacak olan telsizi, basn bltenlerini Arkham Advertiser gazetesinin Massachussets, Kings-port Head'deki gl telsiz istasyonuna yollayacakt, iimizi tek bir kutup yaznda bitirmeyi umuyorduk; ama eer bu mmkn olmaz ise Arldam'da klayacak ve sular donmadan nce Miskatonic kuzeye, bir yaz iin daha gerekli olan malzemeyi getirmeye yollayacaktk. Gazetelerin grevimizin ilk safhalaryla ilgili yazm olduklarn tekrarlamaya lzum grmyorum: Erebos Dag'na trmanmz; Ross Adas'nm birka yerinde gerekletirdiimiz baarl mineral sondajlar; Pabodie'nin aletinin bu ii, sert kaya katmanlarnda bile esiz bir hzda gerekletirii; kk buz eritme cihazm geici olarak deneyiimiz; byk bariyere kzaklar ve malzemelerle birlikte yaptmz tehlikeli trman ve bariyerin zerindeki kampta be byk ua monte ediimiz. Yer ekibimizin -yirmi adam ve elli be Alaska kzak kpei- salk durumlar fevkaladeydi, geri u ana kadar hi gerekten dondurucu souklara, ya da kasrgalara denk gelmemitik. ou zaman termometremiz sfrn altnda 20 ila 25 dereceyi gsteriyordu ve New England klarna alknlmz, bize bu trden zorluklara gs germeyi retmiti. Buz bariyerinin zerindeki kamp yan-kalc bir kampt ve dinamit, yiyecek, benzin ve dier malzemeler iin bir depo nitelii tayacakt. Uaklardan sadece drdnn asl keif malzemesini tamas yeterliydi, beincisi bir pilot ve gemilerden iki adamla birlikte malzeme deposunda, eer tm keif uaklarmz kaybolursa Arkham'dan bize ulaabilsinler diye braklmt. Daha sonralar, tm uaklar malzeme tamak iin kullanmadmz bir zaman, uaklardan bir ya da ikisini, yaklak bin kilometre gneydeki, Beardmore Buzulu'nun tesindeki platoda olacak bir dier kalc kampa mekik ulam servisi iin kullanacaktk. Platodan esen korkun rzgrlarn ve frtnalarn neredeyse ayn iddette olmalarna ramen, tutumluluk ve muhtemel verimlilik asndan bir arada bulunan sleri datmaya karar verdik. Telsiz raporlar, yce zirveler batda boy gsterirken ve anlalmaz sessizlikler motorlarmzn grltsyle yanklanrken kk filomuzun 21 Kasm'da yksek elf buzlar zerinden hi durmakszn yapt drt saatlik nefes kesici uutan bahsettiler. Rzgr bizi sadece orta derecede zorlad ve radyo pusulalarmz iine girdiimiz k geirmez bir sisi gememize yardmc oldu. Devasa ykselti ileride, 83 ve 84 enlemlerinde gzktnde, dnyann en byk vadi buzulu olan Beardmore Buzulu'na ulatmz ve donmu denizin yerini artk atk kal ve dalk bir ky eridine braktn anladk. Sonunda nihai gneyin beyaz ve llemeyecek bir zamandan beri l olan dnyasna gerekten giriyorduk. Bunun nemini kavrarken, douda neredeyse drt bin be yz metre yksekliindeki Nansen Da'nn zirvesini grdk.

Page 4

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

86" T enlemi ve 174 23' dou boylamnda, gney ssmz buzulun zerine baaryla kuruumuz, kzaklarmzla ya da ksa uak yolculuklaryla ulatmz yerlerde alacak bir hz ve verimle yrttmz sondaj ve patlatmalar, tpk Pabodie ile lisansst rencilerinden ikisinin -Gedney ve Caroll'in- 13-15 Arahk'ta yaptklar etin ve muzaffer trman gibi, tarihin kaydettii olaylardr. Deniz seviyesinden iki bin be yz metre ykseklikteydik ve deneme sondajlarmz baz yerlerde buz ve kar tabakasnn buuk metre altnda salam kayalar olduunu gsterince, kk eritici cihazdan nemli derecede faydalandk, ubuklar aktk ve daha nce hibir kifin mineral rnei almay bile dnmedii yerlerde dinamitler patlattk. Bu yolla elde ettiimiz Kambriya ncesi granitler ve rnek kumtalar, bu platonun ktann batya uzanan ksmyla homojen yap gsterdii, ama Gney Amerika'nn aasndaki, douya doru ksmlardan farkl olduu dorultusundaki grmz dorulad. O zamanlar ktann, byk olandan Ross ve Weddel Denizlerinin donmu kesiimiyle ayrlan, kendi bana bir kta olduunu dnmtk, ama o gnden sonra Byrd bu hipotezin aksini kantlad. Delme ileminin ortaya kartt, nce dinamitlenip ardndan krlan baz kumtalarnda ok ilgin fosil izleri ve kalntlarna rastladk; zellikle egreltiotlar, yosunlar, trilobitler, deniz-laleleri, ikikabuklular gibi baz yumuakalar ve karndanbacakllar -hepsi de yrenin ezeli tarihi iin nem arz ediyordu. Bir de Lake'in patlayc yerletirdii derin ukurdan taman kayaanta parasn birletirerek elde ettii tuhaf, gen, ap en geni yerinde otuz santim olan oluklu bir iz vard. Bu paralar batya doru. Kralie Alexandra Sradalarnn yaknnda bir noktadan gelmiti ve bu, benim jeolog gzme gre tortul kayalarda ska grlen dalga ekillerinden farkl grnmese de, bir biyolog olarak Lake bu acayip izi artc ve kkrtc bulmua benziyordu. Kayaanta, tortul kayalarn sktrd metamorfik oluumlardan ibaret olduuna ve basn mevcut herhangi bir iz zerinde garip tahribata yol aabileceine gre, bu oluklu iz iin kyameti koparacak bir ey gremedim. 6 Ocak 1931'de Lake, Pabodie, Daniels, rencilerin alts, drt teknisyen ve ben, iki byk uakla dosdoru gney kutbunun zerinden utuk, bir seferinde sert bir rzgr bizi alalmaya zorladysa da, ok kr tipik bir frtnaya dnmedi. Gazetelerin de belirttii gibi, bu daha nceki kiflerin ulaamad blgelerdeki yeni topografik zellikleri kefetmeye altmz birka inceleme gezisinden biriydi, ilk uularmz, amacna ulamak bakmndan midimizi bouna karmsa da, bize ksa rneklerine ilk kez deniz yolculuumuz srasnda tank olduumuz atafatl, fantastik ve aldatc kutup seraplarm sunmutu. Uzak dalar, byl ehirler gibi gkte asl duruyor, ou zaman o koskoca beyaz dnya alak gece yars gneinin sihriyle, Dunsany'nin kaleminden kma ryalarn ve maceraperest bir beklentinin altn, gm ve kzl diyarlarna dnyordu. Bulutlu gnlerde karla kapl yerin ve gn, ikisi arasnda ayrm yapmay salayacak grlebilir bir ufku olmayan, gizemli, menevili bir boluk halini alma huyu yznden umakta epey glk ekiyorduk. En sonunda drt keif uamzla dokuz yz kilometre douya, o zamanlar yanllkla ktann ayr, kk bir blm sandmz yere yeni bir kk s kurmaya karar verdik. Buradan karacamz rnekler, karlatrma iin birebir olacakt. Salk durumumuz u ana dek mkemmel seyretmiti -limon suyu, tuzlanm ve konserve yiyecekleri iyi dengeliyordu, ou zaman s sfr derecenin zerinde olduu iin en kaln krklerimizi giymemiz gerekmiyordu. Artk yazn ortasndaydk ve zenli, hzl alacak olursak iimizi Mart'tan nce sonlandrabilir, uzun kutup gecesi boyunca usandrc bir k geirmekten kurtulabilirdik. Batdan gelen birka vahi kasrga zerimizde patlamt, ama bunlar Atwood'un uaklar iin basit korunaklar ve kaln kardan rzgrkranlar yapmaktaki becerisi sayesinde, ana kamp binalarn karla salamlatrarak hasarsz atlatmtk. D dnya tabii ki programmzdan ve Lake'in, ssmz yeni yerine kaydrmazdan nce batya -daha dorusu kuzeybatya- yaplacak bir gezide allmadk ekilde ayak direttiinden haberdard. yle grnyor ki, kayaantataki oluklu gen iz zerinde, korkutucu derecede radikal bir cretle epey kafa yormutu; izin yapsndaki ve ait olduu jeolojik dnemdeki elikiler, onun merakn arttrm ve

Page 5

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kalntlarn apak ait olduu batya uzanan da oluumlarnda sondaj yapmay kafasna koymutu. Lake tuhaf bir ekilde izlerin iri, bilinmeyen ve hibir ekilde snflandrlamayan, olduka ileri seviyede evrimlemi bir organizmaya ait olduu inancna kaplmt ki, bu rneklerin iinde bulunduu kayann bylesine eski oluu -Kaya Kambri-ya ncesine ait deilse, Kambriyan idi- evrimlemek yle dursun, tekhcreli canllar ya da en fazla trilobitler dnda yaamn var olmas ihtimalim bile ortadan kaldryordu. zerinde tuhaf izler olan bu kalntlar, be yz milyon ila bir milyar yl yanda olmalydlar.

- II -

Lake'in btn biyoloji ve jeoloji bilimlerinde bir r amak gibi lgnca umutlarndan bahsetmediysek de, grdm kadaryla toplumun hayal gc, onun insan ayann demedi-i, insan imgeleminin girmedii yrelere doru yola kma dair haberlerimize, benim anladm, aktif olarak karlk vermi. Lake'in 11-18 Ocak aras Pabodie ve be kiiyle yapt hazrlk niteliindeki kzak yolculuu ve delme ilemleri -buzdaki byk basn bayrlarndan geerken kzan devrilmesi sonucu iki kpein kaybyla glgelense de- daha fazla Arkeen kayaanta getirdi; ve bu inanlmaz eskilikteki katmanda bolca rastlanan aikr fosil izleri benim bile merakm cezbetti. Yine de bu izler, kesinlikle Kambriya ncesine ait gibi gzken bir kayada bulunmak paradoksunun dnda, ok ilkel yaam biimlerine aitti; bundan dolay Lake'in zaman bakmndan zaten skk olan programmza -drt uamz, birok adammz ve keif seferinin tm alet edevatn kullanmay gerektiren- bir ara verme nerisinin altnda yatan mant kavrayamamtm. Sonuta plan veto etmedim, ama Lake'in benim jeolojik tavsiyelerim iin yalvarmasna karn, kuzeybatya gidenlere katlmadm da. Onlarn yokluunda Pabodie ve be adamla birlikte ste kalp, douya tanmann nihai planlarn yapacaktm. Uaklardan birisi bu transfer iin McMurdo Boaz'ndan yklce miktarda benzin tamaya balamt, ama bu i geici bir sre bekleyebilirdi. alar boyu sren lmn bu tamamen sahipsiz lkesinde herhangi bir ulam arac olmadan kalmak pek akl kr olmadndan, bir kza ve dokuz kpei alkoydum. Herkesin hatrlayaca gibi, Lake'in ikincil keif ekibi uaklardaki ksadalga vericilerden kendi raporlarm gnderiyor; bu raporlar bizim gney ssmzdeki ve McMurdo Bogaz'nda demirli Arkham'daki alclar tarafndan alnyor, buradan da elli metreye kadar dalga boyuyla d dnyaya duyuruluyordu. Yola 22 Ocak sabah saat drtte kld ve ilk telsiz mesaj sadece iki saat sonra ulat. Lake, initen, bizim be yz elli kilometre kadar uzamzdaki bir noktada balayacaklar kk apl bir buz eritme operasyonundan ve sondajdan bahsediyordu. Alt saat sonra gelen ok heyecanl bir ikinci mesaj ise, s bir milin sokulup patlatld ve tpk ilk aknla yol aana benzer izler tayan kayaanta paralarnn kefedildii yerdeki hummal almay anlatyordu. saat sonra gelen ksa bir blten, sert ve delip geen bir boraya kar uuun yeniden baladn haber veriyordu; ve daha fazla tehlikeye girmemeleri iin itiraz eden bir mesaj gnderdiimde, Lake ters bir tavrla yeni rneklerinin her trl tehlikeyi gze almaya deer hale getirdiini bildirdi. Onun heyecannn isyan derecesine vardm ve tm kefin baarsn riske sokan bu dncesiz hareketi engellemek iin elimden bir ey gelmeyeceini grdm; ama Lake'in frtnalarn o tehlikeli ve tehdit-kr, beyaz usuz bucakszlna ve Kralie Mary ve Knox Topraklar'nn yar bilinen, yan tahmin edilen sahilinden iki bin yedi yz kilometre uzaklktaki akl sr ermez gizemlere gittike daha ok daldn dnmek sarscyd.

Page 6

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Yaklak bir buuk saat sonra, Lake'in hareket halindeki uandan, duygularm az daha tersine eviren ve keke ekibe katlsaydm dedirten, o iki misli heyecanl mesaj duyuldu:

"Gece 10:05. Havadayz. Tipinin ardndan u ana dek grlm en yksek sradalara rastladk. Himalayalar ile ayn ykseklikte olabilir, ayet platonun ykseklii de dikkate alnrsa. Muhtemel enlem 76 15', boylam 113 10' dou. Gz alabildiince saa ve sola uzanyor. Duman tten iki koniden pheleniyorum. Tm zirveler siyah ve karsz. Dalardan bu yana esen bora, yol almay gletiriyor."

Bundan sonra Pabodie, adamlar ve ben nefes bile almadan alcnn bana tk. Bin iki yz elli kilometre uzamzdaki dalarn oluturduu bu devasa surlar en derin macera duygularmz ateledi; ve bu dan kiflerinin bizzat biz deilsek de, bizim keif ekibimiz olmasna sevindik. Lake bir saat iinde yeniden arad: "Moulton'n ua dan eteindeki bir platoya zorunlu ini yapt, ama kimsenin burnu bile kanamad ve uan tamiri mmkn olabilir. Geri dnmek ya da ilerlemek iin, gerekli malzemeyi dier uaa ykleyeceiz, ama u an iin ar bir uak yolculuuna gerek yok. Dalar, hayal edilebilecek her eyi glgede brakyor. Keif iin yk boaltlm halde olan Caroll'n uana bineceim. "Byle bir eyi aklnza bile getiremezsiniz. En yksek doruklar on bin metreyi geiyor olmal. Everest bunlarn yannda ksa kalyor. Ben Caroll ile uarken, Atwood da teodolit ile rakm tespitinde bulunacak. Koniler hakknda yanlm olabilirim, nk oluumlar tabakalardan meydana gelmie benziyor. Bir ihtimal iine dier katmanlarn kart Kambriya ncesine ait kayaan- ta. Ufuk izgisinde garip yanlsamalar -en yksek doruklara yapm kpler- var. Her ey alalm gnein kzl nda harika grnyor. Tpk dlerdeki esrarengiz bir lem, ya da ayak baslmam harikalarn yasak dnyasna bir geit gibi. Keke siz de incelemek iin burada olsaydnz."

Teknik olarak yatma vaktinin gelmesine karn, dinlenmek, telsizi dinleyenlerin hibirinin bir an olsun aklnn ucundan bile gememiti. Arkhanfm ve malzeme deposunun da haberleri ald McMurdo Bogaz'nda dahi durum hemen hemen ayn olmalyd; nk Kaptan Douglas bu nemli bulua katkda bulunan herkesi tebrik etti ve depodan sorumlu Sherman duygularn dile getirdi. Hepimiz de hasar gren uak iin zgndk, ama kolayca tamir edilebileceini umuyorduk. Sonra, gece saat 11'de Lake'den bir mesaj daha geldi:

"Caroll ile birlikte dan eteindeki en yksek tepelerin zerinden uuyoruz. Havann u anki durumuyla gerekten yksek olan zirveleri denemeye cesaret edemeyiz, ama bunu daha sonra yapacaz. Trmanmak rktc bir i ve bu ykseklikte zor olacak, ama buna deer. Sradalar olduka aralksz, bu yzden daha tesini gremiyoruz. Asl doruklar Himalayalar'dan daha yksek ve ok garip. Da sras, birok kabarm baka katmann ak belirtileriyle, Kambriya ncesi kabua benziyor. Volkanik olduu konusunda yanlmm, iki ynde de gz alabildiince uzanyor. Yaklak alt bin yz metrenin yukarsnda kar sprlp gitmi. "Ykseke dalarn yamalarnda tuhaf oluumlar var. Byk, alak, keleri tamamen dikey drtgen bloklar, ve dikey, alak surlarn dikdrtgen hatlar, Roerich'in tablolarndaki dik dalara tutunan eski Asya

Page 7

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kalelerine benziyorlar. Uzaktan etkileyici grnyorlar. Bazlarna yakn utuk ve Caroll onlarn daha kk, ayr paralardan olutuunu dnd, ama byk olaslkla hava koullarnn etkisinden. ou kenar ufalanm ve yuvarlanm, sanki milyonlarca yldr frtnalara ve iklim deiikliklerine maruz kalm gibi. "Baz ksmlar, zellikle de yukar ksmlar, yamalardaki btn grlebilir katmanlardan daha ak renkte, bu da kesinlikle kristal kkenin gstergesi. Yakndan uu, bazlarnn, ekilleri allmadk derecede dzgn, kare ya da yarm ember biimli maara azlar olduunu gsteriyor. Gelip aratrmalsnz. Sanrm suru bir doruun zerinde dorudan grdm. Rakm dokuz bin ila on bin be yz metre arasnda olmal. Kendim o eytani, dondurucu soukta alt bin be yze kadar ktm. Rzgr, maaralara girdike slk alp kulak trmalyor, ama u ana kadar uuta bir tehlike yok."

O andan sonra bir yarm saat kadar Lake hi susmakszn yorum yapt ve baz zirvelere trmanma niyetinde olduunu belirtti. Buraya bir uak gnderir gndermez ona katlacam ve Pa-bodie ile birlikte en iyi benzin plann -keif gezimizin deien karakteri nda stoumuzu nereye nasl younlatrmalyapacamz bildirdim. Belli ki, Lake'in sondajlar ve uu etkinlikleri, dan eteine kurmay dnd s iin bir hayli benzin gerektirecekti; hem zaten, bu mevsim dou ynndeki uu yapl-mayabilirdi. Bu konuyla ilgili olarak, Kaptan Douglas'la balant kurdum ve ondan mmkn olduunca ok malzemeyi gemiden indirip, bariyer zerinde braktmz kpekli ekibe ulatrmasn rica ettim, ihtiyacmz olan ey, Lake ile McMurdo Boaz arasndaki bilinmeyen blgeyi katedecek olan dz bir rotayd. Lake beni daha sonra arayp, kampn Moulton'n uann zorunlu ini yapt ve tamirin imdiden biraz olsun ilerledii yerde kalmasna karar verdiim syledi. Buz rts ok inceydi, ve yer yer kara toprak grnyordu. Daha kzak seyahatlerine ya da dalara trmanmaya balamadan nce, hemen orada birka sondaj ve patlatma yapacakt. Tm manzarann tarif edilemez hametinden ve dnyann ucundan ge deen bir duvarma-sna ykselen sivri, sessiz tepelerin duldasnda bulunmann deiik heyecanndan bahsetti. Atwood'un teodolitle yapt lmler en uzun be doruun yksekliinin dokuz on bin metre arasnda olduunu belirlemiti. evrenin rzgrlarla sprlm yaps, Lake'i aka rahatsz ediyordu, nk bu, ara sra kan ve imdiye kadar karlatklarmzn hepsinden daha iddetli olan mthi frtnalarn belirtisiydi. Lake'in kamp yksek bayrlarn bir anda dikildii yerin on kilometreden biraz uzan-dayd. Elimizi abuk tutup bu yeni, acayip yreden mmkn olan en ksa zamanda uzaklamamzda srar ederken, onun -bin iki yz elli kilometrelik buzlu bir boluktan hzla gelenszcklerinde neredeyse bilinaltndaki bir tela yakalayabiliyordum. Bir gn boyunca sergiledii emsalsiz hz, aba ve sonutan dolay artk dinlenecekti. Sabahleyin Lake ve Kaptan Douglas ile l bir telsiz grmesi yaptm. Lake'in uaklarndan birinin Pabodie'yi, beni, be adam ve alabildiince yakt tamak iin bu sse gelmesi kararlatrld. Yaktn geri kalannn ne olaca sorusu bizim dou ynnde bir keif yapma konusundaki kararmza gre, birka gn yant bekleyebilirdi, nk Lake, sondaj ve kampn stlmas iin yeterince yakta sahipti. Neticede gneydeki eski ssn yeniden donatlmas lzumluydu, ama eer dou kefini ertelersek oray nmzdeki yaza kadar kullanmamz gerekmeyecekti ve bu srada, Lake de kefettii yeni dalarla McMurdo Boaz arasnda direkt bir rota belirlemek iin bir uak gnderecekti. Pabodie ile birlikte, ssmz duruma gre ksa ya da uzun olabilecek bir sre iin kapatma hazrlklarna baladk. Eer k Antartika'da geireceksek, belki de bu noktaya dnmeden, Lake'in ssnden dosdoru Arkharriz uardk. Konik adrlarmzdan bazlar sert kar tabakalar tarafndan imdiden glendirilmiti ve kalc bir yerleim kurma iini tamamlama karar vard aklmzda. Cmert bir stok sayesinde, Lake'in yanndaki adrlar, biz oraya vardktan sonra bile yetecekti. Pabodie ve benim bir gnlk alma ve bir gecelik dinlenmenin ardndan kuzeybatya doru yola kmaya hazr olduumuzu

Page 8

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

telsizle bildirdim. Oysa ki almalarmz, leden sonra saat 4'ten itibaren ok muntazam deildi, nk Lake aa yukar bu saatlerde en umulmadk ve heyecanl mesajlar gndermeye koyulmutu, i gn mit krc balamt, nk neredeyse aa km kaya yzeylerini uakla incelediinde, kampa bo hayaller uyandrc bir mesafede ykselen olaanst ykseklikteki doruklarn byk ksmn oluturan, onun peinde olduu Arkeen ve ezeli katmanlarn hibirinden eser yoktu. Grlen kayalann ou besbelli Jurasik ve Komakiyen kumtalar ve Permiyan ile Triyasik istlerdi, yer yer yzeye frlam parlak siyah talar sert ve arduvazl bir kmr gsteriyordu. Bu, tm planlar be yz milyon yldan daha eski rnekler bulmak zerine kurulu olan Lake'i yldrm-t. zerinde tuhaf izler olan Arkeen kayaanta damarn bulabilmek iin, bu bayrlardan azametli dalarn dik yamalarna uzun bir kzak yolculuu yapmas gerektii ortadayd. Yine de, seferin genel program dahilinde birka yerel sondaj yapmaya karar vermiti; bu yzden delgiyi kurup be kiiyi bununla grevlendirmiti, adamlarn geri kalanysa kamp yerli yerine oturtup, hasarl ua tamir etmekle megul olacaklard. Gzle grlebilir en yumuak kaya -kamptan be yz metre uzaklktaki bir kumta- ilk rnekleme iin seilmiti; ve ek patlatmalara gerek duyulmakszn, delgi mkemmel bir ilerleme kaydetmiti. saat sonra, operasyonun ilk gerekten byk patlatma ileminin ardndan, sondaj ekibinin barlar duyulmu ve -vekleten iin banda duran- gen Gedney kampa dudak uuklatan haberlerle koa koa dnmt. Bir maaraya rastlamlard. Delmenin balarnda, kumta yerini bir Komakiyen kireta damarna brakmt ve bu da ufak, fosillemi kafadanbacakllar, mercanlar, denizkestaneleri, deniz kabuklular ve silisli sngerlerle deniz omurgallarnn kemiklerinin yer yer izleriyle -ki bunlar muhtemelen kemikli balklar, kpekbalklar ve pullu balklard- doluydu. Bu, keif seferinin rastlad ilk omurgallar ortaya karmas bakmndan yeterince nemliydi; ama az sonra matkabn ucu bu tabakay ap da bir bolua girince, delgiciler arasnda yeni ve iki misli daha youn bir coku dalgas yaylmt. Orta apl bir patlama yeralt gizlerini aa karmt; imdi, belki de bir buuk metre uzunluunda ve bir metre kalnlndaki bu entikli giriten, arzulu aratrmaclara azn am, elli milyon yldan daha nce, artk yok olmu bir tropik dnyann akan yeralt sular tarafndan oyulmu, s bir kireta maaras duruyordu. i bo katman, iki metreden daha derin deildi, ama her yne gz alabildiince uzanyordu ve iindeki taze, hafife esintili hava, maarann yaygn bir yeralt sisteminin ysi olduunu gsteriyordu. Tavam ve zemini, sk sarkt ve dikitlerle doluydu, bazlar stun biiminde birleiyordu; ama hepsinden nemlisi, baz yerlerde geii engelleyecek kadar bol miktardaki kabuklar ve kemiklerdi. Bilinmeyen ikinci Zaman cangllarndan sularla srklenen aa ereltileri, mantarlar ve nc Zaman'n iek amayan tohum bitkilerinin oluturduu ormanlar, fan palmiyeler ve ilkel kapal tohumlu bitkiler, bu kemiklerle dolu karmaa, en iyi paleontoloun bile bir ylda sayamayaca, ya da smflan-dramayaca kadar fazla Tebeir Dnemi, Eosen ve dier hayvan trlerini ieriyordu. Yumuakalar, kabuklularn zrhlar, balklar, amfibyanlar, srngenler, kular ve ilk memeliler -by k, bilineni bilinmeyeni. Gedney'in kampa lk la komasna ve herkesin iini bir kenara brakp o dondurucu soukta, kaybolmu devirlerin ve i dnyann yeni bulunmu srlarnn giriini iaretleyen uzun delgi kulesinin bana hcum etmesine amamak gerekirdi. Lake ilk merakm tatmin edince defterine bir mesaj karalam ve gen Moulton' kampa koup telsizle iletmesi iin geri gndermiti. Kefe dair ilk duyduklarm bu szlerdi ve ilkel kabuklarn, pullu balk ve zrhl balk kemiklerinin, labirentodonlarn ve tekodonlarn kalntlarnn,, byk mozazor kafatas paralarnn, dinazor omurgalarnn ve zrh levhalarnn, pterodaktil dilerinin ve kanat kemiklerinin, arkeopteriks dkntlerinin, stnmlit Dnemi kpekbalklarnn dilerinin, ilkel ku kafataslarnn ve paleoterler, devegiller, ilk atlar, domuzgiller ve tek-toynakllar gibi arkaik memelilerin kemiklerinin tehis edildiini bildiriyordu. Mastodon, fil, bugnk deve, geyik ya da bykba hayvan gibi yeni bir ey yoktu,

Page 9

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

bu yzden Lake buradaki en yeni rneklerin Oligosen a'na ait olduundan ve bu ii bo katmann u anki kuru, l ve ulalmaz durumunu en azndan otuz milyon yldr koruduundan bahsetti. te yandan, ok erken canl-trlerinin sayca ok olmas son derecede esizdi. Kireta oluumu kannckllar gibi tipik gml fosillerin kesinlikle ve kartrlmayacak bir ekilde Ko-nakiyen ag'dan eski olmadn kanulasa da, oyuktaki kalntlar bugne kadar ok daha eski periyotlara ait olduu dnlen organizmalar -hatta Silur ve Ordovik Dnem'e kadar giden gelimemi balklar, yumuakalar ve mercanlar- ieriyordu. Kanlmaz sonu, dnyann bu ksmnda, yz milyon yl nceki yaam ile sadece otuz milyon yl nceki yaam arasnda, dikkate deer ve esiz bir sreklilik olduuydu. Bu srekliliin maara kapalyken nasl Oligosen ag'mn tesine uzand ise, elbette tm tahminleri ayordu. Her ne olursa olsun, be yz bin yl nce Buzul Ca'nda korkun buzlarn -bu oyuun yayla karlatrldnda daha dnm gibi kalan- gelii, daha nce bu yrede ortak koullarndan daha uzun yaamay baarabilen ilksel yaam biimlerini ortadan kaldrm olmalyd. Lake bu ilk mesaj yeterli grmemi olacak ki, daha Moulton geri dnmeden bir mesaj daha yazp kampa yollamt. Daha sonra Moulton uaklardaki telsizlerden birinin banda kald, Lake'in habercilerle ard ardna yollad mesajlar bana -ve d dnyaya duyurmas iin Arkham'a- gnderdi. Gazeteleri takip etmi olanlar, o lenki raporlarn bilim adamlar arasnda yaratt cokuyu hatrlayacaklardr -ki sonunda bunca yln ardndan kararlatrlan ve benim amacndan vazgeirmek iin ura verdiim Starkweather-Moore keif gezisine yol aanlar da ayn raporlard. Mesajlar Lake'in bize gnderdii ve ssmzdeki telsizci McTighe'n stenografiden dntrd ekliyle, kelimesi kelimesine aktarsam daha iyi olacak: "Fowler patlamalarda knlan kumta ve kireta paralarndan ok nemli bir bulu yapt. Birka belirgin, o Arkeen kaya-gantata bulduumuz gibi gen oluklu izler, bu izlerin kaynann alt yz milyon yl ncesinden Komakiyen a'a kadar, ortalama boyutlarnda azalma ve normalden fazla morfolojik deimeler hayatta kaldn gsteriyor. Komakiyen izler, eskilerden aka daha ilkel, ya da gerilemi. Bu kefin nemim basnda vurgulaym. Einstein matematik ve fizik iin neyse, bu da biyoloji iin o demek. nceki almalarmla birleiyor ve bulgularm glendiriyor. "yle grlyor ki, phelendiim gibi, dnya ilkel Zaman'a ait hcrelerle balayan organik yaamdan nce btn bir organik yaam evrimi ya da evrimleri grm. Gezegen genken ve herhangi bir yasan biimi veya normal protoplazmik yaplar iin yaanmaz haldeyken, en azndan bir milyar yl nce evrim-lemi ve uzmanlam. Bu geliimin nerede, ne zaman ve nasl olduu sorusu geliyor akla."

"Daha sonra. Byk deniz ve kara srngenleri ile ilkel memelilerin baz iskelet kalntlarnn tetkikinde, kemik yaplarnda hibir periyodun etil ya da yrtc hayvanlarna atfedileme-yen tuhaf lokal hasar ve yaralar bulundu, iki eit iz var - dz, delip geen delikler ve belirgin kesici alet izleri. Bir veya iki de dzgnce koparlm kemik. rneklerin hepsi etkilenmemi. Kamptan elektrik lambalar getirtiyorum. Yer altndaki aratrma alann geniletmek iin sarktlar temizlememiz gerekecek."

"Yine daha sonra. Hemen hemen on be santim boyunda ve buuk santim kalnlnda, grlebilir hibir yerel oluuma benzemeyen garip bir sabunta paras bulduk -yeilimsi, ama ait olduu periyodu belirleyecek hibir kant yok. Merak uyandran bir dzgnlk ve przszle sahip. Kenarlar krlm be ulu bir yldz gibi, ieri doru da yarklar var. Krlmam yzeyde kk, hafif bir knt var. Kayna ve anma konusunda ok ilgi uyandrmakta. Belki de su hareketinin yaratt bir gariplik. Caroll, bir byte yardmyla, jeolojik nem arz e-den ek izler bulabilecei kansnda. Dzgn desenler halinde

Page 10

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kk nokta kmeleri. Biz ilerledike kpekler huzursuzlamyor ve bu sabuntandan nefret ediyor gibiler. Tuhaf bir kokusu mu var, bir bakmal. Mills kla birlikte geri dnp de biz yeraltnda almaya balaynca yeniden rapor vereceim."

"Saat 22:15. nemli keif. Yeraltnda k yardmyla alan Orrendorf ve Watkins 21:45'te tamamen bilinmeyen bir yapdaki, f ekilli byk fosilleri buldular; eer bilinmeyen bir deniz nllarnn fazlaca gelikin bir rnei deilse, belki bitki olabilir. Dokusu, yle grnyor ki, mineral tuzlar tarafndan korunmu. Deri kadar sert, ama yer yer artc bir esneklik kalm. Ularnda ve yanlarnda krk paralarn izleri var. Bir utan dier uca bir metre seksen santim, bir metre orta ap, iki uca da otuzar santim sivriliyor. Tahtalarnn olmas gereken yerlerde be ikin tmsek bulunan bir f gibi. Yanal krklar, daha ince saplar halinde, tmseklerin ortasnda kesiiyorlar. Tmseklerin arasndaki yarklarda garip uzantlar var - katlanan ve yelpaze gibi alan taraklar ya da kanatlar. Biri dnda hepsi byk lde hasar grm ki, o da iki metre on santimlik bir kanat geniliine sahip. Bu dzenleme, bana ilksel mitlerdeki canavarlardan birini, zellikle de Necronomicon'da Yal Varlklar diye bahsedileni artryor. "Kanatlar zarms grnyor, bezemsi bir tpn erevesine gerilmiler. Kanat ularn evreleyen tplerde gze arpan kk delikler var. Vcudun ular bzm, iindekiler hakknda ya da orada nelerin kopmu olabilecei konusunda hi ipucu vermiyor. Kampa geri dndmzde paralarna ayrmamz gerekecek. Hayvan m, bitki mi, karar veremiyorum. Baz zellikler dpedz inanlmaz ilkellikte. Herkesi sarktlar kesme ve daha fazla rnek arama iine kotum. zerinde yara izi olan kemiklerden biraz daha bulduk, ama onlarn acelesi yok. Kpeklerle sorun yayoruz. Bu yeni rnee tahamml edemiyorlar ve eer uzakta tutmazsak belki de saldrp paralayacaklar." "23:30. Pabodie, Dyer ve Douglas'm dikkatine. ok nemli -hatta en nemli ey diyebilirim. Arkham bunu Kingsport Head istasyonuna derhal iletmeli. Tuhaf f biimli yaratk, o kayalarda iz brakan Arkeen eyin ta kendisi. Mills, Boudreau ve Fowler deliin azndan on iki metre uzakta, kmelenmi halde onlardan on tane daha buldular. Yldz ekilli, ilgin biimde yuvarlanm ve dizilmi, ncekinden daha kk ve ulardaki birka krk dnda paralanmam sabunta paralaryla bir arada. "Organik rneklerden sekizi, grne gre tm uzuvlaryla birlikte kusursuz. Kpekleri uzaklatrdktan sonra, hepsini yzeye karttk. Kpekler bu eylere dayanamyorlar. Tariflere dikkat edin ve doruluunu kontrol iin tekrarlayn. Gazetelere doru olarak aktarlmallar. "Nesneler batan aa iki buuk metre boyunda. Alt ayak, be kntl f gvde ve bir metre merkez ap, ularda otuz santim. Koyu gri, esnek ve son derecede salam. Ayn renkte iki metre on santim uzunluundaki zarl kanatlar, katlanm halde bulundu, tmseklerin arasndaki yarklardan kyorlar. Kanat erevesi borulu ya da bezemsi, daha ak gri renkte ve kanat ularnda delikler var. Kanatlarn ular asld vakit testere azl. Ekvatorda, be dikey, f tahtas benzeri kntnn zirvesinde be adet ak gri esnek kol ya da dokuna, gvdeye doru katlanm, ama bir metreden daha uzun bir mesafeye alabilen sistemler, ilkel bir denizlalesinin kollan gibi. ap yedi buuk santim olan tekli saplar onbeinci santimetreden sonra be alt sapa ayrlyor ve bunlarn da her biri yirminci santimetreden sonra kk, ipince dokuna ya da byklara ayrlyor. Bylelikle her bir sapa toplam yirmi be dokuna dyor. "Gvdenin zerinde ak gri renkli, toparlak, soanms, solunga gibi grnen eylere sahip boyun ve be ulu bir denizyldz ekilli, yedi buuk santim uzunluunda prizmatik renklerdeki kvrck sillerle kapl olan sarms kafa duruyor." "Kafa kaln ve ikin, yaklak altm santimetre yksekliinde, her bir ucundan yedi buuk santimetre

Page 11

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

uzunluunda esnek sarms tpler kyor. Tepenin tam merkezindeki yark belki de bir soluma akl. Her bir tpn ucundaysa, sar zarn geriye kvrlp cams, krmz irisli bir kreye dnd yuvarlak bir ikinlik var, belli ki gz bunlar. "Denizyldz ekilli kafann i alarndan biraz daha uzunca alt krmz tp kyor ve ayn renkte, bastrlnca alp, ap en fazla be santimetre olan, sivri, beyaz, di benzeri eylerle dolu torbams ikinliklerle sonlanyor - muhtemelen azlar. Tm bu tpler, siller ve yldz ekilli ban ular, smsk aa katlanm halde bulundu; tpler ve ular, soanms boyuna ve gvdeye yapmt. ok salam olmasna karn, esneklii hayret verici. "Gvdenin aasnda kaba, kafay andran, ama ilevleri ondan farkl olan yldz ekilli benzerleri var. Soanms, ak gri ve solunga-benzerleri olmayan sahte boyun, yeilimsi be ulu denizyldz dzenini tutuyor. "Bir metre yirmi santim uzunluundaki gl, adaleli kollar gvdede on sekiz santimetre apnda balayp uta alt santimetreye kadar iniyor. Her bir uta yeil, be damarl, zarms bir gen var, yirmi santimetre uzunluunda ve dier uta on be santimetre geniliinde. Ya bir milyar yldan elli altm milyon yla kadar deien kayalarda iz brakan da ite, bu toka, yzge ya da sahte ayak. "Denizyldz biimli uzvun i alarndan kan altm santimlik krmzms tplerin ap yedi santimetreden balayp, uta iki buuk santimetre oluyor. Ularnda delikler var. Tm bu paralar inanlmaz derecede salam ve ksele gibi, ama ok da esnek. Ucunda tokalar olan bir metre yirmi santimlik kollarn, suda ya da baka bir ekilde hareket iin olduu su gtrmez. Hareket ettirildiinde abartl gelikinlikte adaleler fark ediliyor. Bulunduu vakit, tm bu kntlar sahte boyunun ve gvdenin alt ksmna skca katlanmlard, dier utaki kntlara uyuyorlard. "Hl kesin olarak hayvan ya da bitki lemine sokamadk, ama hayvan olmas artk daha akla yakn. Belki de belli baz ilkel zellikleri kaybetmeksizin akl almaz derecede evrimlemi nllar temsil ediyor. Yerel ve elikili kantlara karn deri-sidikelilere benzerlii phe gtrmez. "Kanat yaps olas bir su habitat dikkate alndnda insan dndryor, ama suda yol alma konusunda i gryor olabilir. Simetrisi garip ekilde bitki gibi. Hayvanlardaki nden-arka-ya yapdansa, bitkilerdeki temel yukardan-aaya yapy artryor, inanlmayacak derecede erken olan evrimleme tarihi, u ana kadar bilinen en basit Arkeen tekhcreliyi bile geride brakyor ve kkeni tm varsaymlar boa karyor.. "Eksiksiz rnekler ilksel mitlerdeki baz yaratklarla yle tekinsiz benzerlikler sergiliyor ki, eski zamanlarda gney kutbu dnda da var olabilecekleri dncesi kanlmaz oluyor. Dyer ve Pabodie de Necronomicoriu okudular ve Clark Ashton Srnith'in bu metne dayal kbus tablolarn grdler. Dnyadaki yaam bir aka, ya da bir kaza sonucu yaratm olduu farz edilen Yal Varlklar'dan bahsettiim zaman ne demek istediimi anlayacaklardr, incelemeciler ok eski tropik nllarn maraz bir hayal gcyle ilenmesinin bu kavram ekillendirdiini dnmlerdir daima. Ve de Wilmarth'n szn ettii tarihncesi folklor yaratklarnn - Cthulhu mezhebi uzantlar vesaire. "Geni bir alma alan ald. keltiler ilikili rneklere baklrsa belki de ge Tebeir Dnemi ya da erken Eosen periyodundan. zerlerinde muazzam dikitler birikmi. Krp karmak zor iti, ama rneklerin salaml, zarar grmelerini engelledi. Korunmuluk derecesi, belli ki kiretalarnn etkisiyle, mucizevi seviyede. u ana kadar daha fazlasn bulamadk, ama sonra aramaya devam edeceiz. imdi yaplmas gereken, on drt koca rnei, lgnca havlayan ve yaknlarna braklmamas gereken kpekler olmadan kampa gtrmek.

Page 12

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

"Dokuz adamla -n kpekleri kollamak iin braktk- kza kt esen rzgra karn, gayet rahat idare edebilmemiz gerek. McMurdo Boaz'yla uak balants kurup, elimizdekileri gndermeye balamalyz. Ama bugn, dinlenmeden nce bu eylerden birini kesmeliyim. Keke burada adamakll bir laboratuvanm olsayd. Dyer benim batya doru yolculuumu engellemeye kalkt iin kendinden utansn. nce dnyann en yksek dalar, imdi de bu. Eer keif dedikleri bu deilse, nedir ben de bilmiyorum. Bilimsel adan baardk. Maaray aan delgi iin tebrikler, Pabodie. Simdi Arkham, ltfen tarifi tekrar eder misiniz?" Pabodie ve benim bu tarifleri iittiimiz zamanki duygularmz ifade edilemezdi, arkadalarmz da evk konusunda bizden aa kalmyorlard. Vzltl telsiz cihazndan geldii ekliyle birka ilgi ekici noktay aceleyle tercme eden McTighe, Lake'in telsizcisi balanty keser kesmez tm mesaj stenodan dz yazya aktard. Hepsi de bu a aan bulgunun nemini takdir etmilerdi ve Arkham'n operatr istendii gibi betimleyici ksmlar tekrar eder etmez Lake'e tebriklerimi ilettim; benim ardmdan McMurdo'daki malzeme deposundan Sherman ve Arkham'dan Kaptan Douglas geldi. Daha sonra, keif seferinin ba olarak, Arkham vastasyla d dnyaya duyurulmas iin birka yorum ekledim. Tabii ki bu heyecann iinde baka her ey samayd; ve tek dileim mmkn olduunca abuk Lake'in kampna gitmekti. Lake, patlak veren bir da frtnasnn ksa zamanda bir hava yolculuuna imkn vermediini bildirince hayal krklna uradm. Ama bir buuk saat iinde merak gene hayal krklna stn gelmiti. Birka mesaj gnderen Lake, on drt byk rnein de baaryla kampa tandn dile getirdi. ekerken zorlanmlard, nk bu eyler beklenmedik derecede ardlar, ama dokuz adan, ii bir gzel halletmilerdi. imdi ekibin bir ksm aceleyle, kamptan gvenli bir mesafede, kpeklerin beslenmek iin daha rahat bir araya getirilecei bir barnak yapyordu. rnekler, Lake'in kabaca paralama giriiminde bulunaca bir tanesi dnda, kampn yaknnda, sert karlarn zerinde duruyorlard. Bu paralama ii, beklenenden daha zor olacak gibiydi, nk yeni kurulan laboratuvar adrndaki benzin sobasnn scana ramen, seilen rnein -gl ve salam bir rnek- aldatc, esnek grnmdeki dokular, o kay gibi salamlklarndan hibir ey kaybetmemiti. Lake arad yapsal inceliklere zarar verecek kadar fazla iddet uygulamadan gerekli kesme ilemini nasl yapaca konusunda arp kalmt. Mkemmel durumda yedi rnek daha olduu doruydu; ama maarada bunlardan sonsuz sayda bulunmad srece, bu rakam pervaszca kullanmak iin ok azd. Bu nedenle, salam rnei gtrp, yerine iki ucundaki denizyldz uzvu durmakla birlikte, kt ekilde ezilmi ve gvdedeki byk yarklardan birisi ksmen paralanm bir bakasn getirdi. Telsizden vakit geirmeksizin rapor edilen bulgular, gerekten de artc ve kkrtcyd. Anormal dokuyu glkle kese-bilen aletlerle, incelik ya da kesinlik gibi eyler mmkn deildi, ama elde edilen azck ey bile hepimizi serseme evirmi, huu iinde brakmt. Bilinen biyolojinin yeni batan yazlmas gerekecekti, nk bu varlk bilimin haberdar olduu hibir hcre geliiminin sonucu deildi. Mineral yenilenmesi neredeyse yoktu ve belki de krk milyon yllk yana karn, i organlar salam durumdayd. Kay gibi, rmeye dayankl ve neredeyse yok edilemez olma, bu yaratn varolu biiminin bir z niteliiydi ve tahmin gcmzn ok tesinde bir Drdnc Zaman'a ait omurgasz evrim evrimiyle ilikiliydi. Lake'in bulduklar iik bata kuruydu, ama adrdaki s zc etkisini gsterdike, Lake yaratn hasarsz tarafna doru, keskin ve iren kokulu organik bir slakla rastlad. Bu kan deildi, ama ayn amaca hizmet ettii kuku gtrmeyen, youn, koyu yeil bir svyd. Lake bu aamaya geldiinde, otuz yedi kpein hepsi de kampn yaknndaki hl tamamlanmam barnaa gtrlmlerdi, buna ramen yaylan bu eki kokuya kar o mesafeden bile huzursuzluk sergiliyor, vahice havlyorlard. Yaplan stnkr otopsi, bu grlmedik varl snflandrmaya yardmc olacana, onun gizemini daha da derinletirmiti. Yaratn harici uzuvlaryla ilgili yaplan tm tahminler tutmutu ve bunlara dayanarak bu eye hi duraksamakszn hayvan denilebilirdi; ama i organlarn incelemesi o kadar ok bitkisel delil aa

Page 13

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kartmt ki, Lake umutsuzca kararsz kalmt. Yaratn sindirim ve dolam vard; atk maddeleri denizyldz biimli kaidesindeki krmzms tpler vastasyla dar atyordu. Birisi ilk bakta yaratn solunum organlarnn karbondioksitten ok oksijen kullandn syleyebilirdi; hava depolama odalarnn varln ve varln solunumu d deliklerden kaydrp, tamamen gelimi en az iki dier solunum sistemine -solungalara ve gzeneklere- yneltebildiim gsteren tuhaf kantlar vard. Yaratk kesinlikle amfibyand ve belki de uzun sren havasz k uykularna ayak uydurmutu. Ana solunum sistemiyle balantl ses organlar mevcut grnyordu, ama hemen zm getirilemeyecek anormallikler arz ediyordu. Hece syleme eklinde, eklemli konuma ok olas gzkmyordu, ama geni yelpazeli mzikal slk sesleri karmas muhtemeldi. Kas sistemiyse neredeyse erken gelimiti. Sinir sistemi Lake'in azm ak brakacak denli karmak ve gelikindi. Kimi bakmlardan ar arkaik ve ilkel olmasna ramen, yaratn, uzmanlam geliimin en u noktalarn kantlayan bir nevi sinir merkezi ve balantlar bulunuyordu. Be loblu beyni hayret verici ekilde gelimiti ve ksmen bataki snm srm sillerle bir arada alan, bu dnyadaki dier organizmalara yabanc bir duyumsal donanmn iaretleri vard. Belki de yaratk beten daha fazla duyuya sahipti, bylelikle davranlar, var olanlarla benzeim yoluyla tahmin edilemezdi. Lake'e gre bu yaratk, kendi ilksel dnyasnda son derecede hassas ve byk bir zenle farkllam ilevlere sahip -tpk bugnk arlar ve karncalar gibi- bir canl olmalyd. Bitkisel kriptogamlar, zellikle de ereltiotugiller gibi, kanatlarnn ucunda spor mahfazalar var ederek ryor ve belli ki bir tal ya da n-taldan geliiyordu. Ama bu aamadayken bu yarata bir isim vermek, sadece aklszlk olurdu. Bir nlya benziyordu, ama daha fazla bir ey olduu ortadayd. Ksmen bitkiydi, ama hayvan yapsnn temel organlarnn drtte ne sahipti. Simetrik hatlar ve baz dier nitelikleri deniz kkenli olduunu net ekilde gsteriyordu; yine de daha sonra nerelere uyum saladn kesin olarak sylemek mmkn deildi. Hem zaten kanatlar, yaratn havada utuuna kuvvetle iaret etmekteydi. Yaratn muazzam karmak evrimini yeni domu dnyada Arkeen kayalarda iz brakacak denli eski bir zamanda nasl tamamlad, Lake'e tuhaf ekilde yldzlardan szlp gelen, bir aka ya da hata sonucunda dnyadaki yaam icat eden Yce Eskiler'in ilksel mitlerini ve Miskatonic niversitesi'nin ngilizce Blm'nden halkbilimci bir meslektamzn anlatt, dardan gelen kozmik tepe yaratklarnn lgnca hikyelerini anmsatacak denli idrakin tesindeydi. Lake doal olarak Kambriya ncesine ait izlerin u anki rnein daha az evrimlemi bir atas tarafndan braklma ihtimali zerinde durdu, ama daha eski fosillerin ilerlemi yapsal zelliklerini gzden geirdikten sonra bu fazlasyla kolay kuram reddetti. Daha yeni olan izler, ilerlemi evrimi deil, gerilemeyi gsteriyordu. Sahte ayan boyu klm ve tm morfoloji ka-balap basitlemiti. stne stlk biraz nce incelenen organlar ve sinirter, daha da ileri biimlerden gerilemiliin benzersiz izlerini tayordu. Dumura uram ve zamanla ilevini yitirmi ksmlar artc derecede oktu. Neticede ok az eyin akla kavu turu l d sylenebilirdi; Lake geici bir isim iin mitolojiye bavurdu ve bulduu eyleri aka yollu "Yallar" diye adlandrd .

Lake yaklak sabah iki otuzda iin artanm ertelemeye ve azck dinlenmeye karar vererek, paralanm organizmay bir muambayla rtt, laboratuvar adrndan dar kt ve salam haldeki rnekleri yenilenmi bir merakla inceledi. Kesintisiz kutup gnei dokularn biraz oynaklatrmaya balamt, bu yzden kafann ular ve iki nn tpleri zlme belirtisi gsteriyordu; ama Lake ss neredeyse sfrn altnda olan havada ani bir rme tehlikesinin varlna inanmyordu. Bununla birlikte kesilmemi tm rnekleri bir araya getirip, dorudan gne na maruz kalmamalar iin zerlerine fazla adrlardan birini rtverdi. Bu ayn zamanda yaratklarn olas kokularn; aradaki epeyce mesafeye ve saylar arttrlan adamlarn barnan etrafna ykselen kar duvarlar ymalarna ramen, dmanca huzursuzluklar gerekten bir sorun karmaya balayan kpeklerden uzak tutacakt. iddetlenen frtnada yerinde

Page 14

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kalmas iin adrn kelerini ar kar tabakalaryla doldurmas gerekti, nk heybetli dalar, gerekten de ciddi bir kar frtnasn salvere-' ekmi gibiydiler. Ani Antartika kasrgalar hakkndaki eski endieleri canlanmt ve Atwood'un gzetimi altnda adrlar, yeni kpek barnaklarn ve derme atma uak korunaklarn daa bakan ksmdaki karla glendirmek iin nlemler almlard. Bu uak korunaklar dzensiz vakitlerde sert kar bloklaryla balam ve hi olmalar gerektii kadar yksek olmamlard; nihayet Lake herkesin iini gcn brakp bunlarla uramasn istemiti. Lake sonunda telsizi kapatmaya hazrlandnda vakit drd geiyordu ve duvarlar ykseltildikten sonra ekibinin verecei molay bizim de paylamamz tavsiye etti. Pabodie ile eter hakknda dosta sohbet ettiler ve Lake, buluu gerekletirmesine faydas dokunan bu gerekten de olaanst delgi iin vglerini tekrarlad. Atwood da selamlann gnderdi ve kranlarn dile getirdi. Lake'i itenlikle tebrik ettim, bat seyahati konusunda hakl olduunu kabullendim ve sabah saat onda telsizle haberlemek zere anlatk. Eer kasrga o saate kadar dinmi olursa, Lake benim ssmdeki ekip iin bir uak gnderecekti. Yatmadan az nce Arkham'a son bir mesaj getim, bugnn haberlerinin d dnyaya hafifletilerek duyurulmasn istedim, nk tam ayrntlar, kantlanncaya dek bir kuku dalgas uyandracak kadar radikal gzkyordu.

- III -

Zannediyorum ki o gece hibirimiz ar ve deliksiz bir uyku uyumadk. Hem Lake'in kefinin heyecan, hem de rzgrn artan fkesi buna izin vermemiti. Rzgr, bizim bulunduumuz yerde bile ylesine glyd ki, bu frtnann doduu ve kopup geldii bilinmeyen devasa doruklarn hemen altnda bulunan Lake'in kampnda durumun ne kadar daha kt olabileceim dnmeden edemiyorduk. Kararlatrld zere McTighe saat onda uyanm ve telsizle Lake'e ulamay denemiti, ama batya doru alkantl havadaki bir elektriksel durum iletiimi engelliyormu gibi gzkyordu. Nasl olduysa Ark-ham'la balant kurduk ve Douglas bana, kendisinin de bo yere Lake'e ulamaya altm syledi. Kasrgadan haberi yoktu, nk havann burada srp giden gazabna ramen, McMurdo Boaz'nda ok az rzgr esiyordu. Gn boyunca kaygl bir ekilde telsizi dinledik ve aralklarla Lake'e ulamaya altk, ama denemelerimizin hepsi de sonusuz kald, lene doru rzgr mutlak bir lgnlkla batdan esip, kampmzn emniyetinden korku duymamza sebep oldu; ama sonunda dindi ve sadece saat 2'de biraz depreti. Saat ten sonra ortalk durulmutu ve Lake'le irtibat kurma abalarmz iki misline kardk. Lake'in her biri mkemmel ksadalga cihazlaryla donatlm drt ua bulunduunu dnnce, tm telsizleri birden bozacak, sradan bir kaza aklmza getiremiyorduk. Bununla birlikte o taa has sessizlik srd ve Lake'in bulunduu yerde rzgrn sahip olmas gereken lgnca iddeti dnnce, kendimizi en korkun tahminleri yrtmekten alamadk. Saat alt civarnda korkularmz youn ve belirgin hale gelmiti, Douglas ve Thorfinnsenn'in telsizde grlerini aldktan sonra, aratrmaya ynelik admlar atmaya karar verdim. McMurdo Boaz'ndaki malzeme deposunda Sherman ve iki denizciyle birlikte braktmz beinci uak iyi durumda ve acele bir

Page 15

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kalk iin hazrd. Bu uan saklanmasn gerektiren acil durum zerimize kme benziyordu. Telsizle Sherman' aradm ve ona, gney ssndeki iki denizci ve uakla birlikte, hazr hava da iyi durumdayken mmkn olabildiince hzl ekilde bana katlmasn bildirdim. Snra gelen aratrma ekibinin personeliyle konutuk ve kendim iin ayrdm kzakla kpekler de dahil, herkesi katmaya karar verdik. Bu kadar byk bir yk bile, ar makinelerin nakli amacyla sipariimiz zerine zel olarak retilen byk uaklardan birine fazla gelmeyecekti. Ara sra Lakele telsiz balants kurmaya altysam da, bir cevap alamadm. Sherman, denizciler Gunnarsson ve Larsenle birlikte, saat yedi otuzda havaland; havadayken eitli noktalarda, normal bir uu yaptklarn rapor etti. ssmze gece yars vardlar ve hepimiz birden bir sonraki adm tarttk. Rotada hi s olmakszn tek bir uakla gney kutbu zerinde yol almak riskli bir iti, ama gerekliliin ta kendisi gibi gzken bu ite, kimse geri adm atmad. Uaklarn hazrlk yklemesini yaptktan sonra saat ikide ksa bir dinlenme aras verdik, ama drt saat iinde yine kalkm, eyalarmz paketleyip yklemeye girimitik. 25 Ocak sabah saat 7:15'te, McTighe'n pilotluunu yapt uakta on adam, yedi kpek, bir kzak, yakt ve yiyecek yk, uan telsiz donanm dahil dier aletlerle birlikte kuzeybatya doru yol almaya baladk. Atmosfer berrak, olduka sessiz ve epey lkt; Lake'in kampn koordinatlar olarak verdii enlem ve boylama ularken pek az glkle karlatk. Yolculuumuzun sonunda ne bulacamz, ya da ne bulamayacamz konusundaki endielerimiz sona ermiti, nk sessizlik kampa gnderilen tm arlar cevaplamaya devam ediyordu. O drt buuk saatlik uuun her olay, hayatmdaki kritik neminden dolay hatrama yaklarak kaznd. Benim elli drt yamda, normal bir zihnin alldk d doann ve doa kanunlarnn kavrayyla elde ettii dengeyi ve huzuru yitiriimin simgesi oldu. O gnden sonra onumuz da -ama herkesten ok ben ve rencilerden Danforth- duygularmzdan hibir eyin silip atamayaca ve eer yapabilirsek insanlktan saklayacamz, gizli dehetlerin iren bir ekilde glenmi dnyasyla yz yze gelmek zorundaydk. Gazeteler hareket halindeki uaktan gnderdiimiz bltenleri bastlar. Bu bltenlerde hi durmadan uuumuz, iki tehlikeli yksek irtifa frtnasyla mcadele ediimiz, Lake'in yolculuun ortasnda gn nce mil akt yerdeki krlm yzeye ve daha nce Amundsen'le Byrd'in de saptad bir grup tuhaf kabark kar silindirinin donuk platonun sonsuz mesafesi boyunca yuvarlanna ahit oluumuz anlatlyordu. Buna karn, duygularmzn basnn anlayaca bir dille ifade edilemeyecei bir noktaya geldik ve daha ileriki bir noktada, gerekten de sk bir sansr kural uygulamak zorunda kaldk. Denizci Larsen, nmzdeki cadca konilerin ve doruklarn farkna varan ilk kiiydi ve onun barlar herkesi byk kabin-li uan lombozlarna koturdu. Hzmza karn ok ar yaklayorlard; bylelikle onlarn ok uzaklarda olmalar gerektiini ve srf anormal ykseklikleri yznden grnr olduklarm anladk. Yine de, yava yava bat gne doru kasvetle ykseldiler; eitli plak, kasvetli, kara zirveleri sememize ve kkrtc yanardner buz tozu bulutlarnn oluturduu arka fon zerinde, krmzms antartika nn esinledii tuhaf fantezi duygusunu tatmamza izin verdiler. Tm bu manzarada, srarl, yaylm, dehet verici ketumluun ve potansiyel ifann bir belirtisi vard. Bu plak, karabasan kuleler, ryalarn yasak lkesine, uzak zamann ve meknn aprak uurumlarna ve 'boyutlararasla alan korkun bir geidin kapsn iaretliyor gibiydiler. Bunlarn kt eyler olduunu -uzak yamalar lanetli, nihai bir dipsiz uuruma bakan deliliin dalar olduunu- dnmeden edemiyordum. O alkantl ve yar aydnlk bulutlu arka plan, dnyevi uzaklktan ok daha fazla, semavi, belirsiz bir teligin tarifsiz armlarm yapyor ve nihai rakl, ayrkl, yalnzl ve bu bilinmez gney dnyasndaki alar boyu sren lm, insan artacak derecede hatrlatyordu. Daha yksek olan da ufkunun anormal muntazamlna dikkatimizi eken gen Danforth oldu -sanki kusursuz kplerin paralar birbirlerine tutunmu gibi bir muntazamlkt bu, ki Lake mesajlarnda szn etmiti ve gerekten de onun, Roerich'in ok zenle ve garip bir tarzda izdii tablolarda tasvir ettii ezeli

Page 16

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

mabet kalntlarnn rya gibi armlaryla yapm olduu mukayeseyi hakl karyordu. Bu dalk gizemin btn doast ktasnda Roerich tarz tekinsiz bireyler vard gerekten de. Ekim'de Victoria Topraklar'n ilk grdmzde bunu hissetmitim ve imdi yeniden hissediyordum. Bu lmcl lemin ilksel yaztlardaki kt hretli Leng platosuna nasl rahatsz edici ekilde uyduunun ve Arkeen sylencesel benzerliklerin de kay-.g verici dalgasn iimde hissediyordum. Sylencebilimciler Leng'e Orta Asya'y uygun grmlerdi; ama insanolunun -yada atalarnn- rksal anlar ok eskilere dayanr; baz hikyeler, Asya'dan da, insanlarn yaad dier topraklardan da daha eski dehet diyarlarndan, mabetlerinden ya da dalarndan aa inmi olabilir pekl. Bir avu cretkr mistik, blk prk Pnakotik Elyazmalar'nn Buzul a ncesi kaynakl olduuna dikkati ekmiler ve Tsathoggua'nn mritlerinin de en az Tsat-hoggua'nn kendisi kadar insanlktan uzak olduunu ileri srmlerdir. Zamann ya da meknn neresinde olursa olsun, Leng, yaknnda ya da iinde olmay dileyeceim bir yer deildi, Lake'in ksa sre nce szn etmi olduu Arkeen ve ne id belirsiz ucubelerin redii bir diyarn yaknnda olmaktan da haz duymuyordum. O anda o tiksindirici Necronomicon'un kapan atm, ya da niversitede naho bilgelikteki halkbilimci Wilmarth ile bu kadar ok konumu olduum iin pimandm. Bu ruh hali, dalara yaklap da bayrlarn gitgide artan dalgalanmalarnn farkna vardka, menevii daha da artan baucu noktasnda beliren tuhaf seraba kar tepkilerimin iddetlenmesine nayak oldu. Geen haftalar boyunca dzinelerce kutup serabna ahit olmutum, bazs u anki rnek kadar tekinsiz ve fantastik biimde canlyd; ama aralarnda bir tek bunun batan sona orjinal ve aprak, tehditkr bir sembolizm nitelii bulunuyordu. ok saydaki dsel duvarlarn, kulelerin ve minarelerin meydana getirdii labirent, bamzn stndeki alkantl buz buharlarndan syrlp da heyula gibi belirince, tir tir titredim. Efekt, insann ya da imgeleminin u ana dek tanmad bir mimariyle ina edilmi, geometri kanunlarnn pervaszca sapt-rln somutlatran, gece karas talarn muazzam ynlaryla, bir harsz ehirdi. Tepesi kesilmi, kimi zaman da taraah ya da yivli koniler vard, urada burada soan gibi genilemi ve sklkla da ince ince oyulmu disk tabakalaryla talandrlm uzun, silindirik stunlarn zerinde boy veriyorlard; ve tuhaf, ne eik masaya benzer yaplar pek ok dikdrtgen levhay ya da dairevi plakalar ya da her biri st ste binmi be ulu yldzlar artryorlard. Tek balarna, silindirlerin veya kplerin veya tepesi kesilerek dzletirilmi koni ve piramitlerin zerinde duran bileik koni ve piramitler mevcuttu; tek tuk de olsa garip beli kmeler halinde sipsivri kuleler gze arpyordu. Tm bu hummal yaplar birinden dierine sersemletici yksekliklerde geen boru ekilli kprlerle balantlyd. Bu btnn ima ettii lein mutlak bykl ezici ve korkutucuydu. Serabn genel tr, kuzey kutbunda balina avlayan Scoresby'nin 1820'de gzlemleyip resimlediinden ok da farkl deildi. Ama bu zaman ve meknda, bilinmeyen dalarn hayret verici zirveleri nmzde hzla ykselirken, o uygunsuz Eskiler dnyasna ait keif zihinlerimizdeyken ve ekibimizin byk ksmn muhtemel bir felaketin rts sarmalarken, hepimiz de bu manzarada gizil bir ktclln izini buluyor ve onu snrsz errin habercisi sayyorduk. Serap zlmeye baladnda buna sevinmitim, ama bu srete baz kbusumsu kuleler ve koniler daha tiksindirici, arplm, geici biimlere hrndler. Btn yanlsama kaybolup da yerini alkantl bir menevie braknca yine gzmz yere evirdik ve yolculuumuzun sonunun yaklatm fark ettik. nmzde uzanan bilinmeyen dalar, devlerin dehet saan surlarymasna ba dndrc bir ykseklie kyor, merak uyandran dzgnlkleri drbn kullanmakszm bile artc bir netlikte grlyordu. Artk en alak bayrlarn zerindeydik, karn, buzun ve yer yer plak plato toprann arasnda Lake'in kamp ve kaz yeri olduunu tahmin ettiimiz bir ift koyu renk noktay seebiliyorduk. Yksek bayrlar sekiz on kilometre mesafede ykselerek, artlarndaki Himalayalardan daha yksek doruklarn korkun hattndan neredeyse ayrlan bir sra oluturuyorlard. Sonunda Ropes -uan kumandasn McTighe'dan devralan renci- boyutlarndan kamp olduu anlalan soldaki karanlk noktaya doru alalmaya balad. O bunu yaparken, McTighe da dnyann keif ekibimizden alaca sansrlenmemi son telsiz mesajn gnderdi. Gney Kutbu seferimizin geri kalanyla ilgili ksa ve yetersiz bltenleri herkes okumutur elbette,

Page 17

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

iniimizden birka saat sonra bulduumuz trajediyi anlatan temkinli bir rapor ilettik ve gnlszce, Lake'in tm ekibinin geen gece veya bir nceki gece kan mthi frtnada hayatlarn yitirdiini bildirdik. Bilinen on bir l vard ve gen Gedney kaypt, insanlar bu elim olayn sebep olduu okun farkna vardklarndan, ayrntlar bulank biimde eksik brakmz mazur grdler ve frtnann paralayc etkisinin on bir cesedi de d dnyaya nakledilmek iin uygunsuz bir vaziyette braktn sylediimizde bize inandlar. Gerekten de endiemizin, mutlak aknlmzn ve ruhumuzu kavrayan dehetin ortasnda bile hibir ekilde gereklerin dna kmadmz iin, kendi adma gurur duyuyorum. Asl byk nemi tayan ise sylemeye cesaret edemediimiz; imdi bakalarn o isimsiz dehetlere kar uyarmak ihtiyac olmasa sylemeye yanamayacam eyde sakl. Bu dehetli zarar ziyana frtnann yol at bir gerekti. Bu br olay olmakszn bile kamptakilerin tmnn kasrgadan sa kp kamayaca konusu tartmaya akt. lgnca savrulan buz paracklarnn gazabyla birlikte frtna, keif ekibimizin daha nce karlat her eyin tesinde olmalyd. Bir uak koruna -hepsi de ok derme atmaydlar ve tamamlanmadan braklmlard- adeta tuz buz olmutu -ve uzaktaki sondaj kulesi tamamiyle paralanmt. Yerdeki uaklarn ve delgi cihaznn akta kalan metal aksamlar anarak aynaya dnm, kk adrlardan ikisi kar ynlarna ramen dmdz olmutu. Darda braklan tahta yzeylerin boyas dklm, zerleri delik deik olmutu ve kardaki btn izler tamamiyle silinmiti. Arkeen biyolojik nesneleri de darya bir btn halinde karmann imknsz olduu bir vaziyette bulduumuz dorudur. Alt st edilmi byke bir yndan, tuhaf begen ekli ve zerindeki silik nokta kmeciklerinden olumu desenlerin phe dolu saysz mukayeseye yol at bir takm yeilimsi sabunta paralan da dahil mineraller ve aralarnda en gze arpanlarn tuhaf yara izleri bulunan rnekler olduu baz fosil kemikleri topladk. Kpeklerden hibiri sa kalmamt, kampn yaknna aceleyle ina edilmi olan etraf evrili barnaklar neredeyse btnyle yerle bir olmutu. Bunu yapan rzgr olabilirdi, ne var ki rzgrn ynnde deil de kampa dnk taraftaki byk gedik, gz dnm hayvanlarn darya doru frladklarm veya duvarlar yardklarn gsteriyordu. kzak da ortadan kaybolmutu ve frtnann onlar bilinmezliklere srklemi olabilecei aklamasn getirmeye uratk. Sondaj alanndaki delgi ve buz eritme cihaz, artk bir ie yaramayacak denli hasar grmt, biz de bunlar, Lake'in am olduu, gemie alan ve insan belli belirsiz tedirgin eden geidi tkamak iin kullandk. Benzer ekilde, uaklarn da durumu kt olan ikisini kampta braktk; nk sa kalan ekibimizde sadece drt gerek pilot mevcuttu -Sherman, Danforth, McTighe ve Ropes- ki aralarndan Dan-forth'un sinirleri, havada seyredemeyecek kadar bozuktu. Geri ou ey anlalmaz ekilde uup gitmiti, ama tm kitaplar, bilimsel aletleri ve bulabildiimiz teberiyi yanmza aldk. Yedek adrlar ve krkler de ya kaypt, ya da kullanlmayacak durumdayd. Saat neredeyse leden sonra 4 idi, geni bir alanda uakla yaplan arama, bizi Gedney'i kayp ilan etmeye zorladktan sonra, ihtiyatl mesajmz, duyurulmas iin Arkham'a yolladk; ve sanyorum ki mesaj soukkanl ve kaamak tutmakla iyi de etmitik. En fazla, bahtsz Lake'in anlattklarndan sonra beklenebilecei gibi, biyolojik rneklerin yakmndayken kpeklerimizin lgnca huzursuzluunun yol at heyecandan bahsetmitik. Sanrm, onlarn tuhaf, yeilimsi sabuntalarm ve alt stne gelmi blgedeki -bilimsel ara gereleri, uaklar; hem kamp hem de sondaj yresindeki, paralar gevetilmi, oynatlm ya da grlmedik bir merak ve aratrcl barndran rzgr tarafndan kurcalanm makineleri de ierenbaz dier nesneleri koklarken ayn kaygy yansttklarn aktarmamtk galiba. On drt biyolojik rnek konusunda balanabilir lde belirsiz konumutuk. Bulduklarmzn sadece hasarllar olduunu sylemitik, ama onlardan geriye kalanlar da Lake'in tarifinin btnyle ve etkileyici ekilde doru olduunu ispatlyor. Kiisel duygularmz bu konunun dnda tutmak kolay deildi -ve bulduklarmz nasl bulduumuzu ayrntsyla anlatmadk, say vermekten kandk. O zamana kadar Lake'in adamlar arasndaki delilie dair hibir eyi bildirmeme karan almtk ve zerlerinde tpk kazlarda karlan o ikinci ya da nc Zaman'a ait acayip yeilimsi sabuntalarndaki gibi kmelenmi nokta desenleri oyulmu be ulu hyklerin altndaki metrelik kardan mezarlara zenle dikine

Page 18

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

gmlm alt hasarl rnek bulmak da hi phe yok ki delilikti. Lake'in szn ettii sekiz salam rnei frtna nne katp srklemi olmalyd. Kamuoyunun genel huzuruna da dikkat ediyorduk; dolaysyla ertesi gn Danforth ve ben dalarn zerindeki korku dolu yolculuumuz hakknda pek az ey syledik. Ancak son derece hafifletilmi bir uan o irtifadaki bir da silsilesini, bereket versin ki bizimle snrl olan iki kii ile geebilecei bir gerekti. Saat sabahn birindeki dnmzde, Danforth ldrmann ei-indeydi, ama takdir edilecek ekilde azm sk tuttu. Ceplerimize gizlediimiz izimleri ve getirdiimiz dier eyleri bakalarna gstermemek, darya duyurmay kararlatrdmzdan fazlasn sylememek ve daha sonra tek bamza tab etmek zere fotoraf filmlerimizi saklamak konusunda ondan sz almak iin dil dkmem gerekmedi; ite bu sebeple u an anlatmakta olduum hikyenin bir ksm Pabodie, McTighe, Ropes, Sherman ve dierleri iin de tm dnya iin olduu kadar yeni olacaktr. Dorusunu isterseniz, Danforth benden bile ketum kt: nk grd, ya da grdn sand bir ey var ki, bana bile sylemiyor. Hepimizin bildii gibi, raporumuz zor bir ykselii -Lake'in ulu doruklarnn Arkeen kayaan ta ve en azndan Komakiyen devirlerin ortasndan beri deimemi dier ok ilksel buruuk katmanlardan meydana geldii grne ynelik bir dorulama; birbirine gemi kp ve sur oluumlarnn dzenlilii hakknda geleneksel bir yorum; maara azlarnn zlm kireli damarlarn izini tad ynnde bir karar; baz yokularn ve geitlerin tm sradalarn usta daclar tarafndan trmanlp almasna izin vereceini bildiren bir tahmin; ve dalarn gizemli ardnda en az dalarn kendisi kadar eski ve deimeyen -alt bin metre yksekliinde, ince bir buzul tabakasnn altndan ykselen grotesk kaya oluumlarnn yer ald, genel plato yzeyi ile en yksek doruklarn sarp uurumlar arasnda aamal, alak bayrlarn bulunduu bir engin sperplato olduunu bildiren bir beyan ieriyordu. Bu verilen bilgiler, aslnda her bakmdan olabildiince doruydu ve kamptaki adamlar btnyle tatmin etmiti. Bildirdiimiz uu, ini, keif ve ta toplama programnn gerektirdiinden daha uzun olan on alt saatlik yokluumuzu, elverisiz rzgr koullarnn uzun ve hayali bir krizine baladk ve uzaktaki bayrlara gerekten iniimizden bahsettik. ansmz vard ki, hikyemiz bizim uuumuzu tekrarlamaya sevk etmeyecek denli gereki ve basit gelmiti dierlerine. Eer buna kalksalard, iimdeki ikna ediciliin her krntsn onlar engellemek iin kullanrdm -Danforth bunu nlemek iin ne yapard, bilemiyorum. Biz yokken Pabodie, Sherman, Ropes, McTighe ve Willi-amson, Lake'in en iyi durumdaki iki ua zerinde ar gibi alm, idare mekanizmalarnn aklanamaz ekilde kurcalanm olmasna ramen, onlar tekrar kullanlr hale getirmilerdi. Tm uaklar ertesi sabaha ykleyip, mmkn olabildiince abuk eski ssmze dnmeye karar verdik. Dolayl da olsa Mc Murdo Boaz'na giden en emin yol buydu; nk alardr l olan ktann bilinmeyen topraklar zerinde dmdz yaplacak bir uu, birok ilave tehlikeyi beraberinde getirebilirdi. Saymzn trajik ekilde azalmas ve delgi cihazmzn mahvoluu gz -nne alndnda daha fazla keifte bulunmak hi de gerekletirilebilir gzkmyordu. Etrafmz eviren -aklamadmz-pheler ve korkular, bu terk edilmiliin ve kulukaya yatm deliliin gneydeki dnyasndan en hzl ekilde kendimizi kurtarmay dilememize sebep oluyordu yalnzca. Kamuoyunun da bildii gibi, dnyaya geri dnmz baka felaketlerle -karlamakszn gereklemiti. Btn uaklar hzl ve molasz bir uuun ardndan, ertesi gnn akamnda -27 Ocak'ta- eski sse varmlard; ve ayn 28'inde iki turda McMurdo Boaz'na ulamtk ki, duraklamalarmzdan birisi ok ksayd ve byk platoyu ardmzda braktktan sonra buz elfleri zerindeki hiddetli rzgrda arzalanan bir dmen sebep olmutu buna. Be gn sonra tm adamlarn ve tehizatn yklendii Arkham ve Miskatonic, Victoria Topraklar'nn kmseyen dalar skntl kutup gnde batya doru dikilip de, rzgrn uultusunu kanm derinden donduran bir geni yelpazeli mzikal sla dndrrken, kalnlaan buz tabakasn yarm, Ross Denizi'nde ilerliyorlard. On be gn gemeden kutup blgesinin son izlerini geride braktk ve gezegenin kt kanaat soumu kabuu zerinde maddenin ilk kvranp yzd,

Page 19

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

bilinmeyen alarda yaam ve lmn, zaman ve meknn karanlk ve er ittifaklar kurduu, tekinsiz ve lanetli bir diyardan kurtulduumuz iin Tanr'ya krettik. Dnmzden beri hepimiz Antartika keiflerini caydrmak iin canla bala uratk ve belli phe ve tahminlerimizi, fevkalde bir birlik ve sadakat iinde kendimize sakladk. Gen Dan-forth bile sinir krizleri srasnda ne bir geri adm att, ne de doktorlarna azndan bir tek kelime kard -aslnda, sizlere sylediim gibi, sadece kendisinin grm olduunu iddia ettii, bana bile anlatmaktan kand, ama buna raz olursa psikolojik durumunu iyiletireceini sandm bir ey var. Bu ey, belki de karlatmz bir okun aldatc bir sonucundan baka bir ey olmamakla beraber, birok eyi akla kavuturabilir ve rahatlatabilir de. Bu, onun bana ilintisiz -kendine gelmesiyle sylediini hiddetle inkr etmesinin bir olduueyleri fsldad o nadir, sorumsuz anlardan sonra bende oluan kan. Bakalarn byk, beyaz gneyden uzak tutmak zor bir i olacak ve abalarmzdan bazlar, sorgulayc dikkatleri zerine ekmek suretiyle, amacmz dorudan baltalayabilir, insan meraknn lmsz olduunu bandan bilmeli ve duyurduumuz sonularn bakalarn da bilinmeyenin peindeki alar boyu sren yola kmaya tevik etmeye kfi geleceini dnmeliydik. Orada gerekten gml olan rneklerden aldmz paralar, ya da bulunduklar haliyle ekilen fotoraflar gstermeyecek kadar duyarl davranmamza karn, Lake'in o biyolojik ucubeler hakkndaki raporlar doa bilimcileri ve paleontologlar heyecana bomutu. Daha da artc olan yeilimsi sabuntalarn ve zerinde izler bulunan kemikleri de aa karmadk; Danforth ve ben ise sradalarn zerindeki sperplatoda ektiimiz ya da izdiimiz resimleri ve dzletirip dehet iinde incelediimiz, sonra da ceplerimizde getirdiimiz burumu eyleri ihtiyatla gizledik. Ama artk Starkweather-Moore keif ekibi, stelik bizim ekibimizin teebbsnden ok daha kapsaml bir ekilde, organize oluyor. Eer vazgeirilemezlerse, gney kutbunun en i merkezine gidip, dnyann sonunu getirebileceini bildiimiz o eyi ortaya kartana dek kazp eritecekler, ite bu yzdendir ki, tm suskunluumuzu nihayet bozmal ve deliliin dalarnn ardnda yatan o nihai, adsz eyden bile bahsetmeliyim.

- IV -

Zihnimin Lake'in kampna, orada gerekten bulduklarmza -ve o deliliin dalarnn ardndaki dier eye gitmesine ancak byk bir tiksintiyle ve tereddtle raz oluyorum. Devaml detaylardan yan izmeye ve imalarn, gerek dorularla ve kanlmaz karmlarn yerine gemesine meyledecek gibi oluyorum. Daha imdiden geri kalannn zerinden ksaca, stnkr gememe yetecek kadarn sylediimi umuyorum; yani kamptaki dehetin geri kalannn. Rzgrn talan ettii araziden, hasar grm barnaklardan, darmadan edilmi makinelerden, kpeklerimizin eitli huzursuzluklarndan, kayp kzaklardan ve dier aletlerden, kpeklerin ve adamlarn lmlerinden, Gedney'in yokluundan, krk milyon yllk bir dnyadan gelen ve tm yapsal hasarlarna karn, tuhaf ekilde dokusu bozulmam ve delice gmlm alt biyolojik rnekten. Kpeklerin cesetlerini kontrol ettiimiz vakit birisinin eksik olduunu kefettiimizden bahsetmi miydim, anmsamyorum. Bunun zerinde fazla durmamtk -aslnda bunlarn hepsini dnen sadece Danforth ve bendim. Sakladm eylerin nde gelenleri cesetlerle, grnteki kaosa irkin ve inanlmaz bir mantkl aklama getirebilecek ya da getirilemeyecek olan baz ince noktalarla ilgili. O zamanlar, adamlarn zihinlerini bu

Page 20

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

noktalardan uzak tutmaya almtm; nk her eyi Lake'in ekibinde ba gsteren delilie balamak daha kolay -ok daha normaldi. Grne baklrsa o eytani da rzgr, bu dnyevi esrarn ve yalnzln gbeindeki her adam delirtmeye yeterdi. Bata gelen anormallik -hem insan hem de kpek- cesetlerinin durumundayd tabii ki. Hepsi de korkun bir mcadeleye girimi, eytanca ve tamamen aklanamaz ekillerde yarlm, ve paralanmlard. lm, hkmedebildiimiz kadaryla hep- , sinde de kesiklerden, ya da boulmadan kaynaklanmt. Belli ki. olay balatan kpeklerdi, nk zensizce yaplm barnaklarnn durumu, ieriden zorla paralandn gsteriyordu. Hayvanlarn o cehennemi Arkeen organizmalara duyduu nefret yznden, barnak kamptan biraz uzaa ina edilmiti, ama bu nlem ie yaramama benziyordu. O mthi kasrgada yeterince yksek olmayan derme atma duvarlarn ardnda yalnz braklnca -kim bilir, ya rzgrn kendisinden, ya da karabasan andran rneklerin artan kokusundan dolay- lgnca koumu olmalydlar. Ama olan her ne idiyse, yeterince tiksinti verici ve mide bulandrcyd. Belki de yufka yreklilii bir kenara brakp, size nihayet, en ktsn sylemeliyim -kesin bir fikir beyanna karn ilk elden gzlemlere ve Danforth'la benim en kat akl yrtmelerimizle vardmz' sonuca gre bulmu olduumuz bu iren dehetin sorumlusu o zaman kayp olan Gedney olamazd. Cesetlerin korkun ekilde paralandm sylemitim. imdi eklemeliyim ki, bazlar en grlmedik, soukkanl ve insanlk d ekilde deilmi ve organlar karlmt. Durum kpeklerde de, insanlarda da aynyd. Gerek drt ayakl gerekse iki ayakl, daha salkl, imanca olan gvdelerden kat dokularn ou kesilmi ve alnmt, sanki usta bir kasabn iiydi bu; ve etraflarna -uaklardaki yamalanm yiyecek sandklarndan alnan- merak uyandran bir tuz serpilmiti ki, bu olabilecek en korkun armlar getiriyordu akla. Bu olay, uaklarn iinden srklendii uydurma uak korunaklarnn birinde olmutu ve ardndan esen rzgrlar, herhangi akla yakn bir kurama varmamz salayacak tm izleri silip sprmt. Ensizyon kurban insanlardan kabaca kesilmi, paralanm elbiseler, hibir ipucu vermiyordu. Etraf itle evrili olan ykntnn, korunmu bir kesindeki belli belirsiz izlerin zerinde durmak da bir ie yaramazd -nk bu izler insanlara bile ait deildi, zavall Lake'in nceki haftalarda anlatp durduu fosil izleriyle karmt, insann bu glgeli delilik dalarnn eteklerinde kendi hayal gcne mukayyet olmas lazm. Belirttiim gibi, sonunda Gedney ve bir kpein srra kadem basm olduu ortaya kmt. O korkun korunaa vardmzda iki adam ve iki kpek kaypt, ama akl almaz mezarlar inceledikten sonra girdiimiz, olduka az hasarl olan otopsi adrnn aa vuraca baz eyler vard. adr, Lake'in brakt gibi deildi, nk ilksel ucubenin zeri rtl paralar derme atma masadan alnmt. Gerekten de, bulduumuz hasarl ve delice gmlm olan alt eyden -allmn dnda tiksindirici bir koku yayanbirinin Lake'in analiz etmeye alt varln paralan birletirilmi hali olduunu zaten anlamtk. Laboratuvar masasnn zerine ve etrafna baka eyler salmt ve bu eylerin zenle, ama tuhaf ve amatr bir ekilde paralarna ayrlm olan bir insan ve bir kpee ait olduunu kavramamz pek uzun srmedi. Adamn kimliinden bahsetmeyerek, sa kalanlarn duygularna hrmet gstereceim. Lake'in anatomik aralar da kaypt, ama zenle temizlendiklerini gsteren izler vard. Benzin sobas da ortalklarda yoktu, geri durduu yerin etrafnda merak uyandran bir kibrit yn bulduk, insan paralarn dier on cesedin, kpei de dier otuz be kpein yanna gmdk. Laboratuvar masasnn ve masann yaknndaki kt ekilde hrpalanm resimli kitap ynnn zerindeki akl almaz lekeler karsndaysa tahmin yrtemeyecek denli afallamtk. Kamptaki dehetin en ktsn bu oluturuyordu, ama dier eyler de ayn derecede insan allak bullak eden cinstendi. Gedney'in, bir kpein, sekiz salam biyolojik rnein, kzan, belli baz aralarn, resimli teknik ve bilimsel kitaplarn, yaz gerelerinin, elektrikli fenerlerin ve pillerin, yiyecek ve yaktn, stcnn, yedek adrlarn, krkl elbiselerin ve benzeri eylerin kaybolmas akl banda tahminlerin de tesindeydi; tpk baz kt paralarnn zerindeki serpitirilmi mrekkep lekeleri ile uaklarn ve hem kampta hem de sondaj blgesindeki mekanik aletlerin, allmadk tarzda kurcalanm, denenmi olduunu gsteren kantlar gibi. Kpekler tuhaf ekilde karma kark hale getirilmi bu makinelerden nefret

Page 21

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

ediyormu gibiydiler. Sonra bir de kilerin karman orman edilii, baz yiyeceklerin kayboluu ve en olmayacak yerlerinden, gene en olmayacak ekillerde alm konservelerin insan ok edecek, gln ekilde yls vard. Salam, krlm ya da yanm kibritlerin saysndaki fazlalk da bir baka kk muammay meydana getiriyordu -sada solda bulduumuz, zerlerinde belki de hayal edilemez adaptasyonlarn beceriksiz abalar sonucunda alm garip, allmadk yarklar olan, iki adr bezinin ve krk giysinin durumu da yle. insan ve hayvan gvdelerinin eziyete uraml ve hasarl Arkeen rneklerinin delice gmlmesi, hepsi de bu dpedz paralarna ayrma deliliinin bir parasyd. nmzdeki gibi bir ihtimali gz nnde tutarak kamptaki sapka karmaann ana kantlarm dikkatlice fotorafladk; ve bu resimleri bahsedilen Starkweather-Moore keif seferinin yola kmasna kar iddialarmz desteklemek iin kullanacaz. Korunaktaki cesetleri bulduktan sonra ilk yaptmz ey nce fotoraf ekmek ve sonra da be ulu kar tmseklerinin olduu akld mezar sralarm amak oldu. zerinde kmelenmi noktalar bulunan bu emsalsiz hyklerin, zavall Lake'in acayip yeil sabuntalar hakkndaki tariflerine uyduunu elimizde olmadan fark ettik; ve daha sonra byk mineral kmesinde o sabuntalarnn ta kendisine rastladmzda benzerliin ok fazla olduunu grdk. Tm bu genel oluum, aka belirtilmeli ki, Arkeen varlklarn denizyldz balarn artracak ekildeydi; bu armn da Lake'in an heyecanl ekibinin hassaslam zihinleri zerinde fazlaca etki gsterdiine karar verdik. Delilie gelince -sa kald muhtemel tek sorumlu olarak Gedney'in zerinde younlaarak- herkesin konutuklarna baklrsa kendiliinden kabullenilmi aklamayd; geri her birimizin, ak seik da vurmaya mantmzn izin vermedii lgnca tahminler yrtm olabileceini inkr edecek denli alk deilim. le vakti Sherman, Pabodie ve McTighe, Gedney'i ve dier kayp eyleri aramak iin drbnlerle ufku tarayarak, civar blgelerde ayrntl bir hava kefine ktlar; ama bir sonu elde edilemedi. Ekip, aman vermez sradalarn saa ve sola sonsuz bir ekilde, yksekliinde ya da yapsnda herhangi bir deiiklik gze arpmakszn uzayp gittiini rapor etti. Ama baz doruklarda, dzenli kp ve sur oluumlar daha belirgin ve akt; Roerich'in frasndan kma Asya tepelerindeki kalntlarla da iki misli fantastik bir benzerlik sergiliyordu. Karsz, karanlk doruklarn zerindeki gizemli maara azlarnn dalm, da silsilesinin gidebildii yere kadar, kabaca eit aralklarlayd. Hkm sren btn o korkulara karn, bu esrarl dalarn ardndaki bilinmeyen lkede dolamak iin yeterince bilimsel evk ve maceraperestliimiz kalmt. Temkinli mesajlarmzn beyan ettii gibi o aknlk ve dehet dolu gnn ardndan gece yarsn dinlenerek geirdik -ama ertesi sabahtan balayarak jeoloji tehizat ve havadan ekim yapabilecek donatlm, yk hafifletilmi bir uakla da silsilesini aacak irtifada bir veya birden fazla uu yapmak iin bir neri niteliinde plan yapmay da ihmal etmedik, ilk denemeyi Danforth ve benim yapmamz kararlatrlmt ve erken bir uua niyetlenerek saat sabahn yedisinde kalktk; ama -d dnyaya ilettiimiz ksa bltende de bahsi geen- sert rzgrlar yola kmz neredeyse saat dokuza kadar geciktirdi. On alt saat sonra geri dndmzde kamptaki adamlara anlattmz -ve yaynladmz- kaamak hikyeyi zaten yineledim. $imdi bana den korkun grev, bu anlatnn merhametli boluklarn, o dalarn ardndaki gizli dnyada gerekten grdklerimizin -Danforth'u sonunda bir ruhsal kntye iten keiflerin- sezindirmeleriyle doldurmak. Keke, o bir tek kendisinin grdne inand -belki sadece bir sinirsel aldanma ve belki de barda taran son damla olan- ey hakknda gerekten azn ap tek bir kelime olsun ekleseydi; ama buna iddetle kar kt. Tm yapabileceim, benim de paylatm o gerek ve elle tutulur okun ardndan, uak rzgrn ikence ettii da geidinden hzla szlrken, onu lk la bartan ey hakkndaki balantsz fsltlarn aktarmak. Bunlar syleyeceim son eyler olacak. Eer ifa edeceim kadim dehetlerden sa kalmamzn ak izleri bakalarn Antartika'nn ilerine girmekten -ya da en azndan nihai yasak srlarn viranesinin ve insanlk d, snrsz zamanlarn lanetledii terk edilmiliin yzeyinin altn fazlasyla aratrmaktan- alkoymazsa, o adlandrlamaz ve belki de llemez errin sorumluluu benim zerimde olmayacak.

Page 22

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Danforth ve ben, Pabodie'nin len uuunda tuttuu notlar inceleyip bir sekstant ile kontrol ederek, da srasndaki en alak geiin biraz samzda, kampn gr mesafesi dahilinde, deniz seviyesinden alt bin dokuz yz ila yedi bin iki yz metre ykseklikte olduunu hesapladk. Ardndan, keif uuu iin hafifletilmi uamza binip bu istikamette yola ktk. Kampn kendisi, yksek bir ktasal platodan ykselen bayrlarn zerinde, hemen hemen bin alt yz metre rakmdayd; bu yzden dalarn gerek ykseklii grnd kadar fazla deildi. Bununla birlikte, biz ykseldike seyrelen havann ve artan souun tamamen bilincindeydik; nk gr artlarndan dolay kabin pencerelerini ak brakmamz gerekmiti. En kaln krklerimize sarnmtk elbette. atlakl buzullara, buz yarklaryla blnen kar izgisinin zerinde karanlk ve tehditkrca ykselen geit vermez doruklara yaklatka, bayrlara tutunan o anormal dzgn oluumlara daha sk rastlar olduk; ve yine Nicholas Roerich'in Asya tablolarn aklmzdan geirdik. Kadim ve rzgarca andrlm kaya tabakas, Lake'in gnderdii tm bltenleri ve bu zirvelerin dnya tarihinde artc derecede erken -belki elli milyon yldan uzun- bir zamandan beridir hi deimeksizin uzandn doruluyordu. Dalarn bir zamanlar ne kadar yksek olduklarn tahmin etmek bounayd; ama bu garip yre ile ilgili her ey deiime elverisiz, aprak atmosfer etkilerine iaret ediyordu ve kaya paralanmalarnn bildik iklimsel srelerini geciktirdii hesap ediliyordu. Ama bizi en ok byleyen ve huzursuz eden de dzgn kplerin, surlarn ve maara azlarnn da yzndeki karmaasyd. Onlar bir drbn ile inceledim, Danforth ua kullanrken havadan fotoraflarm ektim; ve - havaclk bilgim ancak bir amatrnki kadar olduu halde- ara sra kontrolleri ben ele alp onun drbnle bakmasna izin verdim. Bu eylerin ounu oluturan materyalin daha ak renkli bir Arkeen kuarsiti olduunu rahata grebiliyorduk; genel yzeyin byk ksmnda grlebilen hibir oluuma benzemiyordu. Dzgnlkleri ar ularda ve zavall Lake'in birazck sezindirebildii bir tekinsizlikteydi. Onun syledii gibi, kenarlar hesapsz alar boyu vahi hava koullarna maruz kalmaktan dolay ufalanm ve yuvarlaklamt; ama doast salamlklar ve dayankl materyalleri onlar yok olmaktan korumutu. Birok ksmlar, zellikle de bayrlara en yakn olanlar, etraflarn saran kaya sathyla ayn maddedendi. Tm bu dzen, Andlardaki Macchu Picchu kalntlarna, ya da Oxford Akhava Mzesi Keif Ekibi'nin 1929'da kazp kard Kish'in ilksel temel duvarlarna benziyordu; ve ikimiz de Lake'in uu arkada Carroll'a atfettii ayr harsz ta bloklarn izlenimini edinmitik yer yer. Bu yerde byle eylere nasl aklama getirilebilecei drste beni ayordu ve bir jeolog olarak kendimi garip biimde gururu krlm hissettim. Pskrk oluumlarn sk sk tuhaf dzenlilikleri vardr -rlanda'daki nl Devlerin Geidi gibi- ama bu muazzam sradalar, grdmz yapyla, Lake'in ilk bata tten konilerden phelenmi olmasna karn, kesinlikle volkanik deildi. Tuhaf oluumlarn yaknnda toplanma benzeyen garip maara azlar, hatlarnn dzgnlnden dolay kk de olsa bir baka muammayd. Lake'in raporunda syledii gibi, sk sk neredeyse kare ya da yarm daire eklindeydiler, sanki doal maara azlan sihirli bir el tarafndan daha byk bir simetri iin ekillendirilmilerdi. Saylarnn okluu ve geni alana dalmlar dikkate deerdi; belki de tm bu blgenin kireta tabakalarnn zlmesiyle ortaya km tnellerle dopdolu olduunu akla getiriyordu. Byle baklarla maaralarn ilerini gremedik, ama kesinlikle sarkt ve dikitlerden yoksunlard. Darda, bu aklklarn dan yamalaryla birletii ksmlar, deimez bir ekilde przsz ve dzgnd; Danforth hava koullarnn sebebiyet verdii atlaklarn ve oyuklarn allmadk desenler oluturduunu dnyordu. Kampta kefettiimiz dehetler ve yabanllklarla dolu olan Danforth, bu oyuklarn o ok eski yeilimsi sabuntalarnda ve gml alt ucubenin zerlerindeki kar hyklerinde iren ekilde tekrarlanan, zerlerine serpitirilmi artc nokta kmelerini belli belirsiz anmsattna deindi. Daha yukardaki bayrlarn zerinden uarken ykselmitik ve semi olduumuz nispeten alak geide

Page 23

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

doru gidiyorduk, ilerlerken yer yer aadaki karlara ve buzlu kara rotasna bakp, bu geziyi gemi gnlerin daha basit ekipmanyla yapabilir miydik diye dnyorduk. Bizi artan bir ekilde, yer ekillerinin hi de glk karmayacak biimde olduunu grdk; ve buz yarklaryla dier kt noktalara karn, ne bir Scott'n ne Shack-leton'n ne de bir Amundsen'in kzaklarn durduramazd. Buzullarn bazlarnn arasnda rzgrn oyduu, allmadk bir sreklilie sahip geitler vard ve kendi setiimiz geide yaklatka, onun durumunun da farkl olmadn grdk. Zirveyi amaya ve ayak baslmam bir dnyaya bakmaya hazrlandmz anki gergin, beklenti dolu hislerimizi kt zerinde betimlemem ok zor; geri da srasnn ardndaki yrelerin de imdiye kadar grlen Ve katedilenden farkl olacan dnmemiz iin hibir sebep yoktu. Bu engel tekil eden dalardaki ve zirvelerinin arasndan bir anlna grnen hareli gn davetkr denizindeki ktcl gizemin izleri, kelimesi kelimesine aklanamayacak, ok girift ve nazik bir konuydu. Daha ok belirsiz bir psikolojik sembolizm ve estetik arm meselesiydi -egzotik iirler ve resimlerle, hatta saknlan ve yasaklanm ciltlerde gizlenen arkaik mitlerle karmt. Rzgrn nakarat bile, bilinli bir habisliin zgn ezgisini tayordu; ve her yerde mevcut olan yankl maara azlarn yaladka bir an iin o bileik ses, geni yelpazeli deiik bir mzikal slk, ya da bir t barndryormu gibiydi. Bu sesin iinde belirsiz bir tiksintinin ans vard ve dier karanlk izlenimler kadar karmak ve benzersiz idi. imdi, yava bir trmann ardndan aneroit altimetreye gre yedi bin metre ykseklikteydik; karla kapl blgeyi de tamamen altmzda brakmtk. Bu yksekliklerde sadece karanlk vard, plak kaya yamalar ve kaba eritler halindeki buzullar -ama o insan kkrtan kpler, surlar ve yankl maara azlar doast, fantastik ve rya gibi olann bir habercisini ekliyordu. Yksek zirvelerin izgisi boyunca baknca, zavall Lake'in bahsettii, tam zerinde bir sur olan zirveyi grebildiimi sandm. Garip Antartika pusunda yar yarya kaybolmu gibiydi -bu pus, belki de Lake'in ilk bataki volkanizma fikrinin sorumlusuydu. Geit tam nmzde dikilmiti, entikli ve habise ka atan kenarlarnn aras rzgr tarafndan sprlm ve przszd. Daha ilerisinde girdaplanan buharlarn dalgalandrd ve alak kutup gneinin aydnlatt bir gk -daha nce hibir insan gznn grmediini hissettiimiz, uzaklardaki o lemin g vard. Biraz daha ykselince o diyara bakyor olacaktk. Geitten geerken uluyan, slk alan ve rtlmemi motorlarmzn grltsne katlan rzgrn arasnda barmak dnda konumaktan aciz olan Danforth ve ben belagatl baklar frlattk birbirimize. Sonra o son birka metreyi de ykselerek, gerekten de uzun uzadya, eski ve mutlak lde yabanc olan o nemli engelin ardna ve dnyann bir ei daha olmayan gizemlerine baktk.

-V-

Geitten tamamen kp da altmzda neyin bulunduunu grdmzde sanrn ikimiz birden birbirine karm huu, hayret, dehet ve kendi duyularmza kar phe iinde lk attk. Zihnimizin gerisinde o an iin yetilerimizi yattra-ak bir takm olaan kuramlar retmi olmalydk. Colorado'da Tanrlar Bahesi'ndeki hava artlarnn grotesk bir slupta andrd talan veya Arizona l'nn rzgr

Page 24

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

tarafndan oyulmu fantastik biimde simetrik kayalarn getirmiizdir belki aklm-23. Bunun deliliin dalarna o ilk yaklamamz srasnda grdmz cinsten bir serap olduunu dnm olmamz bile mmkndr. Gzlerimiz o snrsz, kasrgalarn izlerini tayan platoda gezinirken ve abidevi, dzgn, geometrik ekilde ahenkli ta ktlelerini kavrarken, aklmzdan bir takm normal fikirler geirmitik herhalde. Bu talarn yklm ve delik deik olmu kalntlar, en kaln yerinde on - on be metreyi gemeyen, ou yerde daha da ince olduu aikr bir buzul rtsnn iinden fkrmlard. Yabanl manzarann etkisi tarif edilemezdi, nk bilinen doa kanunlarnn eytanca inendii ortadayd balangta. Burada, tam tamna alt bin metre yksekliindeki cehennemi eskilikte bir platoda ve en aa be yz bin yllk, insan ncesi bir adan beri yaama kar lmcl olan bir iklimde gz alabildiince uzanan dzenli talarn oluturduu karmaay, sadece zihinsel kendini savunmann aresizlii, bilinli ve yapay bir nedenden farkl bir eye balayabilirdi. Ciddi dncelere gelince, da yamalarndaki kplerin ve surlarn doal kaynakl olmad yolundaki her trl kuram daha nceden bir kenara brakmtk. Bu blge buzul lmn sregelen sarslmam hkmdarlna yenik dt zamanlarda, insanolu daha byk maymunlardan farkllamamken, bunun aksi nasl olabilirdi ki? Ama artk mantk, geri dnlmez biimde alaa edilmiti tahtndan, nk bu drt keli, eimli ve al bloklardan oluan harsz labirentin nitelikleri hibir huzurlu snaa meydan vermiyordu. Bu, ok net bir ekilde, eksiksiz, kanlmaz ve nesnel olarak, o serabn grdmz eytan ehrin gerek haliydi. O lanetli belirtinin maddi bir temeli vard dernek ki -ykseklerdeki havada yatay bir buz tozu tabakas olumu ve dalara yaylm bu ok edici kalnt da basit yansma kurallarna riayet ederek kendi grntsn yanstmt. Elbette grdmz hayal arpk ve abartlyd. Asl kaynanda olmayan eyler ieriyordu; buna karn o anda suretin aslna bakarken, onun uzaktaki hayalinden daha iren ve tehdit edici olduunu dndk. Bu korkun eyi, kasvetli bir yaylann kasrgalar arasndaki yz binlerce -belki de milyonlarca- yllk bekleyii boyunca mutlak bir yok olutan alkoyan, sadece o devasa ta kulelerin ve surlarn insanla yaramayan bykl olmutu. "Corona Mundi - Dnyann ats-" Aadaki inanlmaz manzaraya sersemlemi halde bakarken, dilimizin ucuna her trden fantastik ifadeler geldi. Bu l Antartika diyarna geldiimden beri srarla huzurumu karan korku dolu ilksel mitleri -Leng'in, Mi-Go'nun eytani platosu, ya da Himalayalar'n iren Kar Adam, insan ncesi armlar yapan Pnakotik Elyazmalarn, Cthulhu kltn, Necronomicon'u, biimsiz Tsathoggua'dan bahseden Hyperborea efsanelerini ve bu yar-varlkla birlikte ad anlan daha kt, biimsiz yldz dllerini dndm bir kez daha. Bu ey, ok az bir incelmeyle, her yne doru sonsuz miller boyunca uzanyordu; gerekten de gzlerimiz bu eyi asl da kenarndan ayran aamal bayrlar boyunca saa ve sola doru takip ettike, ap geldiimiz geidin solundaki bir kesinti dnda hibir incelme gremediimize karar verdik. ans eseri, hesaplanamaz boyutlardaki bir eyin snrl bir yerine denk gelmitik. Bayrlarn zerine grotesk ta yaplardan daha az serpitirilmiti, korkun ehri belli ki dadaki ileri karakollarn oluturan ve daha imdiden bize alldk gelen kpler ve surlara balyorlard. Bu surlar ve o tuhaf maara azlar, en az dan br yznde olduu kadar younlard. simsiz ta labirent ou yerde buzsuz ykseklii ila drt buuk metre, kalnlysa bir buuk ila metre arasnda deien duvarlardan meydana gelmiti. ounlukla koyu renkli ezeli kayaanta, ist ve kumta, koca koca bloklarn alacak birleimiydi -ou rnekte 1.2 x 1.8 x 2.4 metreye ulayordu bloklar- geri birka yerde yekpare, przl bir Kambriya ncesine ait kayaanta yatandan oyulmu gibiydiler. Binalar, koskoca boyutta saysz petek dzenleri olduu kadar, daha kke ayr yaplar halinde de bulunduklarndan byklkleri eit olmaktan ok uzakt. Bu eylerin genel ekilleri konik, piramidimsi, ya da taraalyd; buna karn birok kusursuz silindirler, kpler, kp kmeleri, dier dikdrtgen biimler ve be ulu yer planlan ada tahkimatlar kabaca akla getiren, serpitirilmi, garip al byk yaplar da vard. ehri ina edenler srekli ve ustalkla kemer prensibinden faydalanmlard;

Page 25

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

ehrin altn anda belki kubbeler de var olmutu. Tm bu karmaa, korkun derecede kt ekilde hava koullarndan etkilenmiti ve arasndan kulelerin ykseldii buzul yzeye, devrilmi bloklar ve antsal ykntlar salmt. Buzullamann effaf olduu yerlerde devasa direklerin kaidelerini ve trl kuleleri birbirlerine farkl yksekliklerden balayan, buzlarn koruduu ta kprleri grebiliyorduk. plak duvarlarda ayn cinsten, baka ve daha yksek kprlerin bulunduu iz kalm yerlerin farkna varabildik. Daha yakndan yaplan bir inceleme saysz bycek pencereyi ortaya kard; bazlar aslen tahta olan, talam kepenklerle rtlyd, ama ou netameli ve tehditkr bir ekilde akt. Harabelerin ou, tabii ki atszd ve yukar ular rzgr tarafndan yuvarlanm da olsa dzensizdi; bazlar ise etrafm saran daha ykseke binalar tarafndan korunduundan, daha keskin konik ya da piramidal modeldeydi, her yeri saran k ve opurlanmaya ramen ana hatlarn bozulmadan korumulard. Drbnle, yatay eritler halinde oyma sslemelere benzeyen eylerin ne olduunu glkle seebildik -tarihi sabuntalarnn zerindeki mevcudiyeti artk ok daha byk bir nem ifade eden o tuhaf nokta kmelerini de ieren sslemeleri. Birok yerde binalar tamamen yerle bir olmutu ve buz tabakas eitli jeolojik sebeplerden dolay derince yarlmt. Dier yerlerde ta ilemeler ypranarak, buzullamann seviyesine kadar inmiti. Platonun iinden, getiimiz geidin iki kilometre kadar solunda, bayrlardaki bir gedie kadar uzanan geni bir eridin zerinde hi bina yoktu. Bunun, belki de nc Zamanlarda -milyonlarca yl nceehrin iinden akp byk bariyer sradalarnn iinde muazzam bir yeralt uurumuna dklen byk bir nehrin yata olduuna karar verdik. Bu maaralar, boazlar ve yeralt gizemleri blgesi kesinlikle insan anlaynn tesindeydi. Geriye dnp de hissettiklerimize baknca ve insanlk ncesinden kaldn dndmz alarca eski bu ucube yknty grdmz anki aknlmz anmsadka, o dengeli d grnmz nasl korumuuz, hayret etmekten fazlas gelmiyor elimden. Tabii ki bir eylerin feci derecede arpk olduunu biliyorduk -kronoloji, bilimsel kuram, ya da kendi bilincimizdi bu- yine de ua uuracak, birok eyi titizlikle gzlemleyecek ve hem bizim hem de dnyann iyiliine hizmet edebilecek fotoraflar dikkatlice ekecek kadar kendimize sz geirebildik. Benim durumumda kklemi bilimsel alkanlk yardm etmi olabilir; nk tm aknlma ve o tehdit duygusuna karn, iimde bu asrlarca eskilikteki esrar kavramak iin -bu llemeyecek byklkteki yeri ne tr yaratklarn ina ettii ve iinde yaadn renmek ve bylesine benzersiz bir canl topluluunun kendi devrinde, ya da dier devirlerde genel dnyayla ilikisini bilmek iin- baskn bir merak yanyordu iimde. nk bu, sradan bir ehir olamazd. Dnya tarihinin ve akllara durgunluk verecek arkaik bir blmnn asl merkezini ve ekirdeini biimlendirmi olmalyd. Bu tarihin, artk sadece en aprak ve arptlm mitlerde belli belirsiz hatrlanan da dnk uzantlar, daha bildiimiz hibir insan rk ayaklarn sryerek maymunlar ailesinden ayrlmadan ok nceleri, yer sarsntlarnn kaosu arasnda sonsuza dek yitip gitmiti. Burada yaylm olan Drdnc Zaman'a ait dev ehir ile mukayese edildiinde, efsanevi Atlantis ve Lemuria, Commoriom ve Uzuldaroum, Lomar lkesindeki Olathoe bugne ait eylerdi -dne bile deil; yle bir dev ehir ki, Valusia, R'lyeh, Mnar Diyar'ndaki Ib ve Arap Cl'ndeki Adsz ehir gibi, ismi fsltyla anlan insanlk ncesi kfrlerle e tutulabilirdi. Bu plak devasa kulelerin karmaas zerinde uarken, imgelemim bazen tm zincirlerinden kurtulup, amaszca fantastik armlarn leminde dolayordu -hatta bu kayp dnya ile, kamptaki lgnca dehete dair en lgnca hayallerim arasnda bile ilikiler kuruyordu. Uan yakt tank, daha fazla hafiflik salamak amacyla sadece ksmen doldurulmutu; bu yzden keif gezimizde ihtiyatl davranmalydk. Byleyken bile, rzgrn neredeyse nemsenmeyecek iddette estii bir seviyeye indikten sonra yerin -daha dorusu gn- ok byk bir blmn dolamtk. Ne sradalarn, ne de onlarn i taraftaki bayrlarn evreleyen korku verici ta ehrin bir snr yokmu gibiydi. Her ynde elli millik uuumuz, penelerini ebedi buzdan bir ceset gibi uzatan kayalarn ve

Page 26

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

duvarlarn oluturduu labirentte gzle grlr bir deiiklik gsterememiti. Fakat bir takm son derece ilgin eitlilikler mevcuttu; mesela byk nehrin bir zamanlar bayrlar delip getii ve byk sradada dkld noktaya yaklat yerde, kanyondaki kabartmalar. Irman giri yerindeki burunlar keskin izgilere sahip harsz stunlar halinde oyulmutu; ve o yarld, f ekilli desenler Danforth'ta da, bende de nefret dolu ve akl kartrc yarm yamalak hatralar uyandrmt. Halka ak meydanlar olduu anlalan, yldz biimli birka bolua da rastladk ve arazideki dalgalanmalar fark ettik. Nerede dik bir tepe ykselirse, ii oyularak, bir tr eri ta yapya dntrlmt genellikle; ama en azndan iki istisna vard. Bunlardan birisi, uzanan ykseltinin zerinde ne olduu anlalmayacak kadar anmt, ama dierinin zerinde tek para kayadan oyulmu ve tarihi Petra Vadisi'ndeki nl Ylan Mezar'n andran bir ant hl durmaktayd. Dalardan ieriye doru uarken, ehrin bayrlar boyunca uzunluu sonsuzmu gibi olmasna karn, eninin byle olmadn kefettik. Hemen hemen elli kilometre sonra grotesk ta

binalar seyreklemeye balad ve yirmi kilometreyi geince zerinde neredeyse bilin rn yap grlmeyen, el dememi bir ssz araziye ulatk. Nehrin yata ehrin tesinde geni, oyulmu bir hat olarak gze arpyordu, bu srada arazi de biraz daha engebelenmiti ve puslu batya doru geriledike, hafiften meyilleniyordu. O ana kadar yere inmemitik, yine de bu itici yaplardan bazsna girmeyi denemeden platoyu terk etmek olmazd. Dolaysyla uua elverili geidimizin yaknlarnda, bayrn zerinde dzgnce bir yer bulmay, ua oraya indirip yaya olarak aratrma yapmay kararlatrdk. Bu basamak basamak bayrlar ara sra yaylm ykntlarla kapl olmasna karn, alak uu srasnda inie uygun bolca yer olduunu grdk. Uuumuzun yksek sradalarn zerinden ve kampa doru olduunu aklmzda tutarak geide en yakn olann setik ve len aa yukar saat 12:30'da engellerden yoksun, hzl ve gzel bir kalka uygun, przsz, sert kardan bir dzle inmeyi baardk. Bu kadar ksa bir sre iin ve yksek rzgrlarn olmad bir seviyede ua kar ynlaryla korumak gereksiz grnyordu; bu yzden sadece ini kzaklarn emniyetle yerletirmek ve mekanizmann tm can alc paralarn soua kar korumakla yetindik. Yaya yapacamz yolculuk iin kaln uu krklerimizi kardk ve yanmza cep pusulas, fotoraf makinesi, hafif yiyecekler, ok miktarda defter ve kt, jeolog ekici ve keskisi, rnek torbalar, trmanma ipi kangal ve yedek pilleriyle birlikte kuvvetli elektrik lambalarndan oluan kk ykmz aldk; bu malzeme, keza ini yaparsak yer fotoraflar eker, resimler ve topografik izimler yapar ve plak srtlardan, yeryzne frlam kayalardan, da maaralarndan ta rnei toplarz diye uaa konmutu. Neyse ki iine girmemiz gerekebilecek labirentlerde yolumuzu iaretlemek iin yanmza yrtp bo bir rnek torbasnn iine doldurabileceimiz ve lzum grdke yere brakabileceimiz kadar fazladan kt getirmitik. Bunu alldk ta entme yntemi yerine, ibu hzl ve kolay yntemin kullanlmasna izin verecek kadar dingin havas olan maara sistemleri bulma ihtimaline kar yapmtk. Menevilenen bat gnde bir hayal gibi beliren mthi labirente doru kabuk kabuk olmu karn zerinden dikkatle yoku aa inerken, drt saat nce o anlalmaz da geidine yaklatmzda hissettiimiz kadar gl bir mucizeyle karlama hissi duyuyorduk adeta. Doru, engel doruklarn gizledii inanlmaz gizemle grsel bakmdan ainalk kazanmtk; yine de belki milyonlarca yl nce -daha bilinen hibir insan rk mevcut deilken- bu ezeli duvarlar diken zeki varlklarn arasna girmek dncesi, yapt kozmik anormalliklerin armlar bakmndan daha az dehetli ya da gizli bir korkunlukta deildi. Bu yksek rakmda havann incelii hareketlerimizi her zamankinden biraz daha gletirse de, Danforth ve ben, kendimizi gayet iyi dayanr bulduk ve paymza decek hemen her ii yapabileceimizi

Page 27

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

hissettik. Karla ayn seviyeye ininceye kadar anm biimsiz harabeye ulamamz sadece birka adm ald, elli altm metre tede devasa be ulu izgileri hl tam duran ve metrelik dzensiz bir ykseklie ulaan atsz, byk bir sur vard. Onu hedef belirledik ve nihayet surun hava artlarnn hmna uram harsz ta bloklarna dokunduumuz vakit, normalde bizim trmze kapal olan unutulmu alarla aramzda benzeri grlmedik ve bir bakma neredeyse kfirce saylabilecek bir balant kurduumuzu duyumsadk. Bir utan dierine belki de yz metre boyundaki bu sur, yldz ekilliydi ve yzeyde ortalama 1.8 x 2.4 metre lsnde, dzensiz boyutlarda Jurasik kumta bloklardan ina edilmiti. Yldzn ularnda i alar boyunca dizilmi, olduka simetrik ekilde aralarnda boluk braklm, yaklak bir metre yirmi santim geniliinde ve bir buuk metre yksekliinde kemerli mazgal delikleri ya da pencereler yer alyordu, kaideleri buzlu yzeyden hemen hemen bir metre yirmi santim yksekteydi, ilerine baktmzda, duvarlarn tam bir buuk metre kalnlnda olduunu, ieride kalan ksmlarnn bulunmadn ve i duvarlarn zerinde eritler halinde kabartmalarn ya da yarm kabartmalarn izlerini grebildik -bu surun ve benzerlerinin zerinden alak uu yaparken zaten nceden tahmin ettiimiz gereklerdi bunlar. Geri aslen daha aa ksmlar da mevcut olmasna ramen, byle eylerin izi bu noktadaki derin kar ve buz tabakas tarafndan fark edilmez hale getirilmiti. Pencerelerin birinden srnerek girdik ve neredeyse silinip gitmi duvar desenlerini umutsuzca zmeye altk, ama buzlu zemine dokunmaya kalkmadk. Kente alma uularmz, ehirdeki binalarn ounun bundan daha az buza gmlm olduunu gstermiti; hl ats olan yaplardan birine girersek belki de asl yer seviyesine inen, tamamen buzdan yoksun i ksmlar bulabilirdik. Suru terk etmeden nce zenle fotorafladk ve harsz ta iiliini tam bir hayranlk iinde inceledik. Pabodie'nin de yanmzda olmadna hayflandk, nk onun mhendislik bilgisi byle grkemli bloklarn, ehrin ve varolarnn kurulduu o akla smayacak denli eski zamanlarda nasl st ste konulduu konusunda bize k tutabilirdi. Fonda ge doru uzanan doruklarn arasnda, rzgr ykseklerde bo yere vahice lklar atarken asl ehre yaptmz bir kilometrelik iniimiz, en kk detay bile daima aklma kaznm kalacak eylerden biriydi. Ben ve Danforth dndaki insanlar byle optik efektleri sadece karabasanlarda tasavvur edebilirlerdi. Batnn alkantl buharlaryla aramzda, kara tatan kulelerin o habis karmaas uzanyordu, acayip ve inanlmaz biimleri her yeni bak asnda bizi yeniden bylyordu. Salam kayalardan bir serapt bu ve eer fotoraflar olmasayd, byle bir eyin var olabileceinden hl kuku duyardm. Genelde ta iilii, incelediimiz surunkiyle aynyd; ama ehrin iindeki rneklerinde ald atafatl ekiller btn tariflerin tesindeydi. Resimler bile bu yeri sonsuz eitliliinin, doal olmayan byklnn ve mutlak yabanc egzotizminin sadece bir ya da iki evresini gsteriyor, klid'in bile isim veremeyecei geometrik biimler vard -her dereceden dzensizlikte ve kesilmi koniler, her tr kkrtc orantszlkta taraalar, tuhaf soanms ikinlikleri olan bacalar, garip gruplar halinde bulunan krk stunlar, lgn bir grotesklikte be ulu ya da be kntl dzenlemeler. Yaklatka, buz tabakasnn baz effaf ksmlarnn altn grebildik ve delice serpitirilmi binalar deiik yksekliklerde birbirlerine balayan boru ekilli ta kprlerin farkna vardk. Burada dzgn cadde namna hibir ey yoktu ve tek geni, ak erit, iki kilometre solda, tarihi rman phesiz ehrin iinden, dalara doru alad yerdeydi. Drbnlerimiz, dlarda, neredeyse silinmi yatay eritler halinde yontularn ve nokta kmelerinin sayca fazla olduunu gsterdi ve -atlarla kulelerin tepesinin byk ksmnn yok olmu olmasna ramen- ehrin bir zamanlar neye benzediini neredeyse hayal edebildik. Salam haliyle ehir, kvrml darack yollarn ve ara sokaklarn girift bir karmaasyd, sokaklarn hepsi de derin kanyonlard, bazlar zerlerinde asl duran talar ve kemerli kprler sayesinde tnellerden biraz daha iyi durumdaydlar. ehir imdi nmzde uzanrken, kuzey ucuna doru krmzms, alak kutup le gneinin maya aba gsterdii,

Page 28

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

batya doru bir sise srtn vermi bir d fantezisi gibi belirmiti; ve gne bir an iin daha younca bir engelle karlap da manzaray geici bir glgenin iine soktuunda, efekt asla anlatmay beceremeyeceim, ince bir tehdit edicilie brnyordu. ehre iniimizin son safhas allmadk derecede dik ve sarpt, meyilin deitii utaki bir kaya knts, bize burada bir zamanlar yapay bir taraann var olduunu dndrd. Buzlanmann altnda bir takm basamaklar, ya da onlara karlk gelen bir eyler olduuna inanyorduk. Nihayet ehrin ta kendisine girdik, devrilmi talarn zerinden trmanyor ve her yeri saran kntnn ve iek bozuu duvarlarn insan cceletiren ykseklii ve zulmedici yaknl karsnda eziliyorduk. Hislerimiz gene yle bir hal almt ki kendimizi bu derece kontrol edebilmemize ayordum. Danforth basbaya diken stndeydi ve kamptaki dehet hakknda konu d tiksindirici speklasyonlar yapmaya balamt -bu kbustan kma hastalkl antik harabelerin birok niteliinin bize dayatt kesin sonular paylamak zorunda kaldm iin daha da ierlemitim. Speklasyonlar onun hayal gcn de etkiliyordu; rnein bir yerde -molozlarn salm olduu bir ara sokan keskin bir keyi dnd noktada- houna gitmeyen yer iaretlerinin silik izlerini grdnde srar ediyordu; bir baka yerde de belirsiz bir kaynaktan gelen hafif, hayali bir sesi dinlemek iin duraklad -da maaralarndaki rzgrn sesinden farkl olmayan, bouk bir mzikal slk sesi olduunu syledi. Etrafmz saran mimarinin ve birka ayrt edilebilir duvar resminin, arabesklerin srekli be keliinin, elinden kaamadmz, uursuzca, lgn bir arm vard ve bize bu kutsanmam yeri dikmi ve iinde hayat srm olan ilksel varlklarla ilgili, bilinaltnda korkun bir kesinlii iaret ediyordu. Bununla birlikte bilimsel ve maceraperest ruhumuz tamamen lmemiti ve ta yaplarda mevcut bulunan tm deiik kaya tiplerinden rnekler alma iimizi mekanik bir ekilde icra ediyorduk. Bu yerin yana dair daha iyi neticelere varabilmek iin olduka kapsaml bir koleksiyon toplamay amalyorduk. Byk d duvarlardaki hibir ey Jurasik ve Komakiyen dnemlerinden daha sonralara geliyor gzkmyordu ve btn bu yerdeki tek bir ta paras bile stneojen a'ndan daha yeni deildi. Tam bir kesinlik iinde, en azndan be yz bin yl ve kuvvetli bir olaslkla daha uzun sre hkm srm lmn iinde dolayorduk. Bu talarn glgeledii alacakaranln labirentinde ilerlerken uygun olan tm aklklarda duruyor, ilerini ve giri ihtimallerim aratryorduk. Bazlar uzanamayacamz yerlerdeydi, bir ksm da tepedeki surlar gibi atsz ve plak, buzla kapl harabelere kyordu. Birisi, gayet geni ve davetkr grnmesine ramen grnrde dipsiz ve inii mmkn olmayan bir uuruma alyordu. Ara sra salam kalm bir kepengin artk taa dnm ahabn inceleme frsat buluyorduk ve hl grlebilir damar dzenindeki dsel eskilii bizi etkiliyordu. Bu eyler ikinci Zaman'a ait plaktohumlulardan ve kozalakl aalardan -zellikle de Tebeir Dnemi'ne ait iek amayan tohum bitkilerinden- yelpaze palmiyelerinden ve aka nc Zaman'dan kald belli olan erken kapaltohumlulardan geliyordu. stneojen a'ndan daha yeni tarihli tek bir ey bile yoktu. Kenarlar garip ve oktan kaybolmu menteelerin izlerini tayan bu kepenklerin kullanm yerine gre deiiyordu -kimi derin kap boluklarnn iinde, kimi de dndayd. Yerlerine sktrlmlar, bylece eski ve belki de madeni olan fikstr ve engellerinin paslanmasndan kurtulmulard. Bir sre sonra -zarar grmemi bir ykseltinin muazzam, be kenarl konisinin bel verdii bir yerde- bir sra pencereye denk geldik. Bu pencereler zemini ta deli, byk, iyi korunmu bir odaya alyordu, ama bir ip kullanmadan inilmeyecek kadar yksekti. Yanmzda ip vard, ama zellikle kalbi yoran bu seyrek plato havasnda, zorunlu kalmadmz srece bu alt metrelik inile uramay istemiyorduk. Bu devasa oda belki bir salon, belki de bir toplant yeriydi ve elektrik fenerlerimiz duvarlar boyunca geni, yatay eritler halinde dizilmi, eit genilikte geleneksel arabesklerle birbirinden ayrlm, keskin hatl, belirgin ve potansiyel olarak insan irkilten kabartmalar aydnlatt. Bu noktay iyice aklmza koyduk, eer ieriye daha kolayca bir giri bulamazsak, buray kullanacaktk.

Page 29

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Geri sonunda, tam aradmz giri kt nmze; neredeyse iki metre geniliinde ve metre yksekliinde, bir dar soka buzulun u anki seviyesinden bir buuk metre ykseklikte geen bir kprnn ucunu iaret eden bir kemerli kap. Bu kemerli kaplar, tabii ki st katlarn zeminleriyle ayn seviyedeydiler ve bu rnekte, zeminlerden birisi hl salamd. Bylelikle eriilebilen bina, solumuzda, batya bakan bir dizi drtgen taraadan oluuyordu. Dier kemerli geidin azn at, sokan karsnda pencereleri olmayan, akln metre ykseinde ilgin bir knt bulunan ypranm bir silindir duruyordu, ierisi zifiri karanlkt ve kemerli kap, snrsz bolukla dolu bir kuyuya alyor gibiydi. Ylm molozlar solda kalan, geni binaya girii iki kat kolaylatrd, yine de bu uzun zamandr beklediimiz ans deerlendirmeden nce, bir an iin tereddt ettik. nk bu arkaik sr yumann iine girmi olsak da, doas gittike daha iren ekilde aklk kazanan olaanst eski lemin, bu tam ve salam kalan binasnn iinde yol almamz yeni bir azim gerektiriyordu. Bununla birlikte sonunda ieriye daldk ve ak duran kap boluuna doru ykntlarn zerinden trmanmaya giritik. lerimizdeki zemin, koca kayaanta levhalardan meydana gelmiti ve kabartmal duvarlar olan uzun, yksek bir koridorun kn tekil ediyormu gibi grnyordu. Bu koridordan birok kemerli i geidin dallandn gzlemleyip ierideki odalarn olas karmaklm kavraynca, kt brakarak yol iaretleme sistemi iin kollar svama vaktinin geldiine kanaat getirdik. u ana kadar pusulalarmz, ardmzda kalan kulelerin arasndan grnen sradalara attmz abucak baklarla birlikte, yolumuzu kaybetmemizi nlemek iin yeterli olmutu; ama buradan itibaren, bunun yerine yapay bir yntem gerekecekti. Dolaysyla yanmzdaki fazla ktlar uygun boyda paralar halinde yrttk ve tamas Danforth'a den bir torbaya doldurarak, gvenlik elverdiince tutumlu kullanmaya hazrlandk. Bu yntem, belki de bizi yolumuzu armaktan alkoyacakt, nk ezeli ta yapnn iinde gl bir hava akm yok gibi grnyordu. Eer ileride hava akmna rastlarsak ya da kt stoumuz tkenecek olursa, usandrclna ve yavalna karn daha emin olan ta entme yoluna bavuracaktk. Ne kadar kapsaml bir mekn atmz, nceden tahmin etmek mmkn deildi. eitli binalarn yakn ve sk balantlar yle gsteriyordu ki, yerel kntler ve jeolojik atlaklar hari buz seviyesinin altnda kalan kprlerden karya geebilirdik, nk bu devasa yaplarn iinde pek az buzlanma vard. Neredeyse buzun effaf olduu her yerden, buzun altna gmlm ve sanki ehir buzul katman mteakip tm zaman boyunca kristalletirsin diye o tekdze halde braklmasna kepenkleri smsk rtlm pencereler grlyordu. Gerekten de bu yer birdenbire gelen bir afet, ya da yava yava rmeyle alt edilmi deil de, sanki belirsiz gemi alarda kasten kapatlm ve terk edilmi gibi bir tuhaf izlenim brakyordu insanda. Buzlarn gelii ngrlm ve adsz halk topluca daha az kt bir kadere mahkm bir ikametgha ekilmek iin g m etmiti? Buz rtsnn oluumuyla ilgili kesin fzyografik koullar, bu noktada ilerideki bir zm beklemek zorundayd. Ezen, ten bir srkleni olmad besbelli ortadayd. Bunun sorumlusu belki birikmi karlarn basncyd, ya da nehrin tamas, hatta belki de byk dalardaki tarihi bir buzul barajnn yklmas u an gzlemlediimiz istisnai durumu yaratmaya yardmc olmutu, imgelem bu yerle balantl hibir eyi tasavvur edemiyordu.

- VI -

Page 30

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

O maarams, alardr l yatan ilksel ta peteklerde -saysz devirlerin ardndan ilk kez insan ayak seslerinin yankland, o zamann kendisi kadar eski gizemlerin galiz ininde- yaptmz babo gezintinin ayrntl, ardk bir aklamasn vermek can skc olacaktr. Bu, zellikle de korkun dramann ve kefin byk ksm, her yeri saran duvar kabartmalarnn stnkr incelenmesiyle ortaya kt iin bir gerek. Duvar kabartmalarnn flala ekilmi fotoraflarnn u anda aa vurduumuz gerei ispatlamak asndan byk yarar dokunacaktr ve yanmza daha fazla film almam olmamz ise esef edilecek bir eydir. Durum byle olunca, btn filmlerimiz tkendikten sonra, gze arpan belli bal eyleri defterlerimize kaba taslak izdik. ine girdiimiz bina heybetli ve karmakt, bize o isimsiz jeolojik gemie ait mimarinin etkileyici bir nosyonunu vermiti. blmler d duvarlara nazaran daha az grkemliydiler, ama aa seviyeler rnkemmelen korunmulard. Labirentimsi karmaklk, zemin seviyelerindeki kuralsz farkll da iine alarak, btn bu dzeni karakterize ediyordu; ve eer yrtp ardmzda braktmz ktlarn izi olmasa, daha balangta kaybolmutuk. Yapnn nce daha ok ypranm st ksmlarn kefetmeyi kararlatrdk, bu yzden labirentte yaklak otuz metrelik bir mesafeyi yukar doru trmandk ve odalarn en st srasnn karl ve ykntl bir ekil iinde kutup gkyzne doru esnercesine ak durduu bir yere ktk. Trman dik, aprazlamasna yivli ta rampalardan ya da her yerin merdiven grevi grd eimli yzeylerden gerekletirdik. Karlatmz odalar be ulu yldzlardan, genlerden tutun da kusursuz kplere kadar hayal edilebilecek her ekil ve orantya sahiptiler. Ortalama geniliklerinin zeminde 9x9 metre, yksekliklerinin de 6 metre olduunu sylemek yerinde olacaktr, ama bundan ok daha byk odalar da mevcuttu. st ksmlar ve buzul seviyesini iyice bir gzden geirdikten sonra kat kat, buza gmlm olan ksma indik, gerekten de biraz sonra birbirine balantl odalar ve belki de bu zel binann dndaki saysz blgelere giden geitlerin meydana getirdii bir labirentte olduumuzu grdk. Etrafmzdaki her eyin har kullanmakszn salanm muazzaml ve devlii, allmadk ekilde eziciydi; ve kfirce olan arkaik ta iiliinin hatlarnda, oranlarnda, sslemelerinde, ina nanslarnda belli belirsiz, ama derinden, insani olmayan bir ey vard. Az sonra kabartmalarn ifa ettiklerinden renmitik ki, bu ehir gerekten de milyonlarca yllkt. Dev kaya ktlelerinin anormal dengelenmesinde ve yerletirilmesinde kullanlan mhendislik ilkelerini halen aklayamyoruz, ama kemer ilevine ok fazla nem vermilerdi. Gezdiimiz odalar, ehrin zellikle terk edildiine dair inancmz tasdik eder ekilde her trl tanr eyadan yoksundu. Bata gelen ss-leyici zellik, neredeyse genellemi haldeki duvar kabartmalaryd, bir metre geniliinde srekli yatay eritler halinde tabandan tavana uzanyordu, geometrik arabeskler de eit genilikteki eritlerle nbetlee dizilmi haldeydi. Bu dzenleme kuralnn istisnalar da vard, ama bunun basknl eziciydi. Yine de sk sk, zerinde tuhaf desenlerde nokta kmeleri bulunan, arabesk eritlerin birine gml bir dizi przsz kabartma heykellere rastlyorduk. Ksa sre sonra farkna vardk ki bu teknik olgunlamt, hnerliydi ve estetik bakmdan uygar ustaln zirvesine varmt, yine de insan rknn bildii tm sanat geleneklerine tamamen yabancyd. u ana dek grm olduum hibir heykel bunlarn inceliine yaklaamazd bile. Kabartmalarn cretkr leine karn, hayvanlar ve bitkiler en ince ayrntlarna kadar, dudak uuklatan bir canllkla yorumlanmlard; geleneksel desenler ise marifetli bir giriftliin harikalarydlar. Arabeskler matematik ilkelerinin derinlemesine kullanmnn rneiydiler ve anlalmas g, simetrik erilerle bein katlarn izleyen alardan olumulard. Resimli eritler gayet formalize bir gelenein takipisiydi ve perspektif tuhaf bir ekilde ilenmiti, yine de upuzun jeolojik devirlerin uurumuna ramen bizi derinden etkileyen bir sanatsal kudrete sahipti. Tasarm yntemleri, apraz kesitlerin iki boyutlu bir siluetle yan yana getirilmesine dayanyordu ve antik alardan kalma btn rklarn tesinde bir analitik psikolojiyi somutlatryordu. Bu sanat bizini mzelerimizde sergilenen herhangi bir eyle karlatrmak beyhude olur. Fotoraflarmz

Page 31

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

grenler bunlara en yakn benzeimleri, bir ihtimal en cretkr ftristlerin baz grotesk fikirlerinde bulacaktr. Arabesk ssler, kalnl hava artlarnn hmna uramam duvarlarda iki buuk ila be santimetre arasnda deien oyulmu hatlardan meydana gelmiti. zerinde nokta kmeleri olan kabartma heykeller grldnde -belli ki bilinmeyen, ezeli bir dilde ve alfabede yazlm kitabelerdi bunlar- przsz yzeydeki derinlii belki buuk santimetreydi, noktalar ise bir buuk santimetre kadar daha derindeydi. Resimli kuaklar ise havalanm alak kabartmalar halindeydi, arkaplanlar orijinal duvar yzeyinden yaklak be santim daha derindeydi. Baz rneklerin bir zamanlar renklendirilmi olduu anlalyordu, gene de ounda saysz alar, resimlere uygulanm olan pigmentleri zm ve srgn etmilerdi, insan bu harikulade teknii inceledike daha da hayran kalyordu. Kat gelenekselletirmenin altnda, sanatlarn titiz ve hata yapmayan gzlem ve grafik yetenekleri sezilebilirdi; hakikaten de geleneklerin kendisi her nesnenin betimledii asl z ve hayati farkll sembolize etmeye, vurgulamaya yaryordu. Biz de bu farkna varabildiimiz mkemmeliyetin yan sra, alglarmzn erimi dnda gizlenen bakalarnn olduunu hissediyorduk. Yer yer baz dokunular, bize bir baka zihinsel ve duygusal gemiin ve daha farkl, zengin alg organlarnn daha derinden ve keskin olarak anlamlandrabilecei gizil sembollerin belli belirsiz ipularn ve uyaranlar veriyordu. Kabartmalarn konusu, iinde yaratldklar alarn yaamyd ve aikr tarihin byk bir ksmn kapsyordu. Oymalar bizim iin bylesine bilgilendirici klan ve onlarn fotoraflanmasn, tercmesini her konunun stnde tutmamz salayan da bu ilksel soyun anormal tarihsel kafall -tesadfen, harikulade bir ekilde bizim iimize gelen- bu durumdu. Baz odalarda ar basan dzenlemeler, haritalarn, astronomik izelgelerin ve bytlm lekteki dier bilimsel izimlerin mevcudiyetiyle dierlerinden ayrlyorlard. Bu eyler bizim resimli frizlerden ve oda duvarlarnn alt ksmlarndaki sslerden kardklarmz naif ve korkun bir ekilde tasdik ediyorlard. Btn aa km olanlardan st kapal bahsetmekle, anlattklarmn hepsine inananlarn tarafnda mantkl bir ikazdan daha byk bir merak uyandrmayacam sadece umut edebilirim. Eer ki birileri o dehetin ve lmn diyarna, kendilerini yldrmak iin yaplan bu uyarnn ta kendisi tarafndan ekilirse, bu ok trajik olur. Bu kabartmal duvarlar kesen yksek pencereler ve devasa buuk metrelik kaplar vard; asl kepenklerin ve kaplarn -ince ilemeli ve cilal- taa dnm tahtalar hl yerlerinde duruyordu. Btn metal perinler ok nceden kaybolmutu, ama kaplarn kimi kalmt ve biz odadan odaya ilerledike onlar g kullanarak amamz gerekiyordu. ounluu eliptik, garip effaf camlar olan pencere ereveleri baz yerlerde salamd, ama saylar pek fazla deildi. Duvarlarda sk aralklarla olduka byk boluklar da mevcuttu, genellikle botular, ama ara sra yeil sabuntandan oyulmu, ya krlm, ya da skp gtrmeye demeyeceinden braklm acayip bir nesneye rast geliyorduk. Dier delikler hi phe yok ki kabartmalarn ounda gsterilen cinsten -stma, aydnlatma gibi- mekanik tesislere aittiler. Tavanlar genellikle yalnd, ama bazen ou artk dklm olan yeil sabuntalaryla, ya da baka imlerle kaplanmt. Zemin de sade ta iilii arlkta olmakla birlikte byle inilerle denmiti. Sylemi olduum gibi, ne tanabilir bir ey ne de mobilya vard; ama kabartma heykeller bu mezarms, yankl odalar dolduran tuhaf aletler hakknda net bir fikir veriyordu. Buz rtsnn yukarsndaki katlar genelde kelti, dknt ve molozla doluydu, ne var ki bu durum aalara indike azalmt. Aadaki odalarn ve koridorlarn bazlarnda kumlu tozlardan ve tarihi kabuklanmadan fazla bir ey olmamakla birlikte, baz yerlerin yeni sprlm gibi tertemiz olmalarndan kaynaklanan tekinsiz bir halleri vard. Doal olarak yarklarn ve kmelerin vuku bulduu yerlerde alt katlar da st katlar kadar dknt doluydu. Havadan grdmz dier yaplarda da olduu gibi merkez bir avlu i ksmlar zifiri bir karanlktan kurtaryordu; bu yzden elektrik fenerlerimizi st kattaki odalarda kabartmalarn detaylarm incelemek dnda nadiren kullanmamz gerekti. Oysa buzun altnda, alacakaranlk koyulamt; ve girift zemin seviyesinin bir hayli blmnde hemen hemen mutlak bir siyahlk hakimdi.

Page 32

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Bu alardr sessiz insanlk d ta labirentte ilerlerkenki dncelerimiz ve hislerimiz ile ilgili yarm yamalak bir fikre sahip olmak iin bile gelip geen ruh hallerinin, hatralarn ve izlenimlerin mitsizce artc bir karmaas arasnda ilgi kurmak gerekir. Meknn insann kann donduran korkutucu eskilii ve lmcl sszl hassas birisini ezmeye yeter de artard bile, bunun zerine bir de kamptaki aklanmam deheti ve korkun duvar kabartmalarnn zamanndan erken gerekletirdii keifler eklenmiti. Oymalarn, kusursuz bir blmne, yorumlanmasnda belirsizlie mahal olmayan ksmna geldiimizde iren gerei kavramamz iin sadece ksa bir inceleme yetti -Danforth ve benim daha nce ayr olarak phelenmediimizi iddia etmenin saflk olaca, ama birbirimize kar ima etmekten bile zenle kandmz gerei. Artk milyonlarca yl nce, insanolunun atalar ilkel arkaik memelilerken ve Avrupa ile Asya'nn tropikal steplerinde koca koca dinozorlar kol gezerken bu rktc l kenti ina eden varlklarn doasna dair en ufak bir merhametli kuku duyulamazd. Daha nceleri aresiz bir alternatiften medet ummu ve -kendimize kar- direnmitik. Be ulu desenin her yerde bulunuunun, yalnzca be kelilii sembolize, eden bir Arkeen doa nesnesinin kltrel ya da din yceltilmesi olduunu sanmtk, tpk Minos Giriti'ndeki dekoratif desenlerin boay. Msrllarn bokbceini, Romallarn kurt ile kartal ve eitli vahi kabilelerin seilmi bir totem hayvann ycelttikleri gibi. Ama bu tek smamz imdi elimizden ekilip alnmt ve bu sayfalan okuyanlarn kukusuz ok daha nce tahmin etmi olduklar, akllara durgunluk veren gerekle yzlemek zorunda kalmtk. Bunu imdi bile yazya dkmeye dayanamyorum, ama belki de buna gerek olmayacak. Dinozorlarn yaad ada bu dehetengiz talar diken ve mesken tutanlar dinozorlar deil, ok daha kt bir eydi. Dinozorlar yeni ve neredeyse beyinsiz yaratklard -ama bu ehrin kurucular akll ve eskiydiler, kayalarda neredeyse bir milyar yl ncesinden kald kesin izler brakmlard -dnyadaki gerek yaam, hcrelerin bir araya geldii kolay etkilenebilir gruplardan teye gememiken denen talar -dnyada daha gerek bir yaam balamadan nce denmi talar. Onlar, bu yaamn yaratcs ve klecileriydiler, hi phesiz Pnakotik Elyazmalan ve Necronomicorfun korku iinde, st kapal szn ettii eytanca eski mitlerin asllarydlar. Onlar, daha dnya genken yldzlardan szlp gelen, yce "Eskiler"diler -tzleri yabanc bir evrimle biimlenmi, bu gezegenin barndan yetien hibir eyde bulunmayan glere sahip varlklar. Ve Danforth ile benim daha nceki gn onlarn binyllar nce fosillemi zlerinin kalntlarna baktmz -ve zavall Lake'le ekibinin onlarn eksiksiz hatlarn grdn bilmekTabii ki insan ncesi yaamn itici blmyle ilgili bildiklerimizi hangi aamalarla rendiimizi dzgn bir srayla nakletmem mmkn deil. Bu kesin kefin ilk okunun ardndan kendimizi toparlamak iin duraklamamz gerekti ve sistematik aratrmamza koyulmadan nce saat tam olmutu, iine girdiimiz binadaki kabartma heykeller jeolojik, biyolojik ve astronomik zelliklerine baklrsa nispeten yeniydiler -belki iki milyon yllktlar- ama buzul rtsnn altndaki kprleri getikten sonra bulduumuz daha eski binalardaki rneklerle karlatrldnda dekadan saylabilecek bir sanatn somutlam haliydi. Yekpare kayadan oyulmu bir yapysa krk, belki de elli milyon yl geriye -aa Eosen ya da yukar Tebeir Dnemi- idi ve bir nefis istisna dnda, karlatmz her eyi glgede brakan bir sanatln yar kabartmalarn ieriyordu. Bylelikle bunun, iinden getiimiz en eski dahili yap olduuna karar verdik. Yaknda kamuoyuna sunulacak olan o fotoraflarn destei olmasayd, bulduklarm ve karmlarm zrdeli diye akl hastanesine kapatlmak korkusuyla saklardm. Elbette yldz bal o yaratklarn baka gezegenler, baka galaksiler ve baka evrenler-deki dnya ncesi yaamlarn anlatan bu blk prk hikyenin sonsuz eskilikteki ksmlar, bizzat bu yaratklarn kendi mitolojileri olarak yorumlanabilir kolaylkla; yine de baz ksmlar matematiin ve astrofiziin en son bulgularna yle tekinsizce benzeyen izimler ve emalar ieriyordu ki, ne dnmem gerektiini bilemiyorum. Yaymlayacam fotoraflar grdklerinde bakalar karar versinler. Doal olarak, grdmz hibir kabartma bei balantl bir hikyenin kk bir parasndan fazlasn

Page 33

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

anlatmyordu, biz de bu hikyenin farkl sahnelerini gerek srasyla kavramaya bile balamamtk. Byk odalardan bazlar desenlerine baklacak olursa bamsz birimlerdi, dier durumlardaysa srekli bir tarihe, bir dizi oda ve koridor boyunca devam ediyordu. Haritalarn ve emalarn en iyileri, tarihi zemin seviyesinin dahi aasnda, rktc bir dipsiz uurumun duvarlarndayd -belki de altm metrekare geniliinde, on sekiz metre yksekliinde, bir nevi eitim merkezi olduu su gtrmez bir maarayd. Farkl binalar ve odalarda ayn trden konular sinir bozucu ekilde tekrarlanmt, nk yle grnyordu ki, baz deneyimleri anlatan ksmlar ve rksal tarihlerinin belli zetleri ya da evreleri, trl dekoratrlerin veya ahalinin gzdeleriydiler. Buna ramen, ayn konunun deiik versiyonlar, tartlabilir noktalar zmlemede ve eksikleri tamamlamada ie yaryordu. Hl ylesine ksa bir zamanda bunca sonu karabildiimize ayorum. Elbette bizler sadece en kaba anahatlar grmtk -ve bunun da ounu ektiimiz fotoraflar ve kabataslak izdiklerimizi daha sonra inceleyerek elde etmitik. Danforth'un halihazrda iinde bulunduu kntnn sebebi daha sonra yaptmz bu almann sonucu olabilir -yeniden canlanan hatralarn ve bulank izlenimlerin, onun her zamanki hassasiyetiyle ve zn bana bile aklamad o son korku dolu bakla birlemesinin. Ama bunu yapmamz gerekliydi; nk uyarmz mmkn olan en fazla bilgiye sahip olmadan yapamazdk ve bu uyarnn yaplmas da birincil bir zorunluluktu. Dzensiz zamann ve yabanc doa kanunlarnn o bilinmeyen Antartik dnyasnda hl var olan baz etkiler, daha fazla aratrmadan vazgeilmesini mecburi klyor.

- VII -

Tm hikye zlebildii kadaryla er ge Miskatonic niversitesi'nin resmi bir bildirisinde yer alacaktr. Ben burada sadece dzensiz, daldan dala atlar bir ekilde, gze arpan nemli konular zetleyeceim. Mit olsun olmasn, kabartmalarda bu yldz kafal yaratklarn kozmik boluktan yeni yeni oluan, zerinde hayatn bulunmad dnyaya gelileri anlatlyordu -onlarn ve belirli zamanlarda uzay kefine kan birok dier yabanc varln geliini. Yldzlararas bolukta byk, zarl kanatlar vastasyla yol alabiliyorlard -ki bu tuhaf ekilde, antika merakls bir meslektamn bana ok nceleri anlatt bir takm tepe folklorlarm destekler nitelikteydi. Hatr saylr bir sre suyun altnda yaamlar, fantastik kentler ina etmiler ve isimsiz dmanlarna kar, enerjinin bilinmeyen prensipleriyle alan silahlaryla amansz savalara girmilerdi. Bilimsel ve mekanik bilgilerinin insanln u anki bilgilerini geride brakt ortadayd, fakat bu bilgiyi sadece gereksinim duyduklarnda daha yaygn ve karmak biimlerde kullanyorlard. Baz kabartmalar bu varlklarn dier gezegenlerde mekanize bir yaam evresinden de getiklerini, ama bunun etkilerini duygusal adan tatmin edici bulmayarak geri ekildiklerini gsteriyordu. rgtlenilerinin olaanst katl ve doal isteklerinin basitlii, onlar yapay retimin zellemi nimetlerinden faydalanmakszn, hatta doa artlarna kar ksmi korunma dnda giyim kuamlar bile olmakszn, daha yksek bir seviyede yaamaya zellikle kabiliyetli klmt. Dnyadaki yaam -uzun zamandr bildikleri yntemlere gre mevcut maddelerden yararlanarak- nce besin, sonra da dier amalar dorultusunda sualtnda balatmlard. Daha ayrntl almalara, ancak eitli kozmik dmanlarn imhasndan sonra giriilmiti. Ayn eyi dier gezegenlerde de yapmlard, sadece gerekli besini deil, hipnotik telkin altnda dokularn her trl geici organ ekline dntrme yeteneini haiz, bu yzden de toplumun en ar ilerini grmek iin biilmi kaftan olan kleler niyetine

Page 34

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kullanlan, baz okhcreli protoplazmik ktleler de yaratmlard. Bu adal, yapkan ktleler phesiz Abdul Alhazred'in dehetengiz Necronomiconnda fsldad "Shoggothlar"d; ne var ki o deli Arap bile bunlarn belli bir alkaloid bitkiyi ineyen insanlarn dleri dnda dnyada var olabileceklerinden bahsetmemitir. Yldz bal Eskiler bu gezegende basit besin biimlerini sen tezle dikten ve yeteri miktarda Shoggoth rettikten sonra dier hcre gruplarnn gelierek hayvan ve bitki yaam biimlerini oluturmasna trl amalar iin gz yummular, varlklar ba artan yaratklarn ise kkn kazmlard. Genleerek muazzam arlklar kaldrabilen Shoggothlarn yardmyla denizlerin altndaki kk, alak ehirler dev ve grkemli ta labirentlere dnmlerdi ki, bu ehirler daha sonra karada ykselenlerden hi de farkl deillerdi. Gerekten de kendilerini yeni koullara son derece iyi uyarlayabilen Eskiler, kainatn dier blgelerinde de karada ok yaamlar, belki de karadaki yaplar konusundaki birok geleneklerini muhafaza etmilerdi. Tm bu oyulmu Drdnc Zaman'a ait ehirlerin mimarisini, hatta o zaman arnlyor olduumuz alardr l koridorlar dahil, incelediimiz vakit, henz kendimize bile aklamaya almadmz akla hayale gelmez bir rastlantyla etkilenmitik. Bizi evreleyen ehirdeki binalarn yzyllar nce anarak biimsiz harabelere dnm olan tepeleri, yarm kabartmalarda net bir ekilde resmedilmiti ve kmelenmi ine gibi kuleler, baz koni ve piramit zirvelerinde ince sslemeler ile silin-dirik stun balarnda yatay oyuklu diskler grlyordu. Bunlar, byle bir siluetten binlerce, on binlerce yldr yoksun olan l bir ehrin aksettirdii, zavall Lake'in kt bahtl kampna ilk yaklarken akl ermez deliliin dalarnn zerinde cahil gzlerimize grnen ktcl ve kt olaylar haber veren serapta bire bir grdmz eylerdi. Eskiler'in hem deniz altndaki, hem de bir ksm karaya g ettikten sonraki yaantlar hakknda ciltlerce kitap yazlabilir. S sularda yaayanlar, balarndaki be ana dokunacn zerindeki gzlerini kullanmay srdrmler, kabartma ve yaz sanatn tam da bildiimiz yntemle -su geirmez mumlu yzeylere bir tr kalem ile yazarak- icra etmilerdi. Okyanus derinliklerinde olanlar ise k salamak iin deiik bir fosforlu organizmadan yararlanmlar, grme duyularn balarndaki prizmatik siller vastasyla alan belirsiz baz zel duyular kullanarak tamamlamlard. Bu duyular, btn Eskiler'i acil durumlarda ksmen ktan bamsz klyordu. Kabartma ve yaz ekilleri k boyunca tuhaf ekilde deimiti, yarm kabartmalarn bize aka gstermedii -belki de fosforluluu korumak iin- baz kimyasal kaplama ilemlerinin kullanldm da vuruyordu. Varlklar suda ksmen -yanal denizlalemsi kollaryla- yzerek ksmen de sahteaya da ieren alt sra dokunalarn oynatarak yol alyorlard. Yelpaze gibi katlanan kanatlarnn bir ya da ikisinin yardmc kullanmyla, uzun dallar gerekletiriyorlard bazen. Karada lokal olarak sahteayak kullanlyordu, ama yer yer uzun mesafeleri, ya da ulu ykseltileri kanatlaryla katediyorlard. Denizlalemsi kollarn dallanmasyla oluan saysz ipince dokuna ise son derece hassas, esnek, gl ve kas-sinir koordinasyonunda amaz idi -tm sanatsal ve dier bedensel operasyonlarda en fazla beceri ve eviklii salyordu. Yaratklarn salaml inanlmazd. En derin deniz diplerinin korkun basnc bile onlara zarar vermekten acizdi. iddet kullanlmad srece ok az lyordu ve gm yerleri ok snrlyd. Dikey olarak gmlen llerinin zerine kitabeli be ulu hykler dikmeleri, Danforth ve benim bir an durup, kabartmalarn ortaya kardklarndan sonra kendimizi toparlamamz gerektiren dncelere sevk etti. Yaratklar -tpk Lake'in phelendii gibi, bitki ereltileriyle ayn ekilde- sporlarla ryorlard ama mthi dayankllklar, uzun mrllkleri ve bunun sonucu olarak yenilenme gereksinimlerinin olmay sayesinde, smrgeletirilecek yeni blgeler olmad srece byk apta yeni ntallar retimine gitmiyorlard. Yavrular hemen erginleiyor ve bizim hayal edebileceimiz herhangi bir standardn tesinde olduu kesin bir eitim alyorlard. Hkm sren estetik ve entelektel yaam son derecede ileriydi ve yaknda yaynlanacak monografimde btn ayrntlaryla betimleyeceim gl, sregelen geleneksel ve kurumsal dzeni retmiti. Bunlar, kara ya da deniz yaantsnda farkllk gsteriyordu, yine de ayn temeller ve esaslar zerine kurulmutu. Bitkilerin yapt gibi, inorganik maddelerden besin salayabilmelerine ramen organik, zellikle de

Page 35

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

hayvan besinleri byk lde tercih ediyorlard. Su altndayken deniz canllarn i olarak yiyorlar, ama karadayken yiyeceklerini piiriyorlard. Av hayvan avlyorlar ve srler halinde besi hayvanlar yetitiriyorlard -bu hayvanlar, keif ekibimizin baz fosil kemiklerinde izine rastlad keskin silahlarla ldryorlard. Mucizevi bir ekilde tm normal scaklklara dayanyorlard ve doal durumlarnda, donma derecesine kadar suda yaayabiliyorlard. Ama Buzul a'nn byk souu geldii vakit -yaklak bir milyon yl nce-karada yaayanlar, yapay stma da dahil baka tedbirlere bavurmak zorunda kalmlard; grne gre, ta ki lmcl souk onlar en sonunda tekrar denize srnceye dek. Uzaydaki tarihncesi uular srasnda, diyordu efsaneler, baz kimyasal maddeleri zmsemiler ve neredeyse yemekten, solumaktan ve s koullarndan bamsz hale gelmilerdi -ama byk souun geldii zamana kadar bu yntemin izini kaybetmilerdi. Ne olursa olsun, yapay durumu zarar grmeksizin sonsuza dek uzatamazlard. Yar bitkisel yapda olan, eeysiz Eskiler'in memeli canllarda-ki aile safhas iin biyolojik temelleri yoktu, ama -ayn evi paylaanlarn elencelerinden ve resimlenmi mesleklerinden kardmz kadarylagrnen o ki rahat yer kullanma prensibi ve kafa dengini bulmaya dayal zihinsel iliki gereince, kalabalk ev halk halinde rgtleniyorlard. Evlerini donatrken, tm eyalar byk odalarn ortasna topluyor ve duvarlar dekoratif sslemeler iin bo brakyorlard. Karada yaayanlarn durumunda k belki de elektrokimyasal yapdaki bir aygtla elde ediliyordu. Hem karada, hem de su altnda ilgin biimli masalara, sandalyelere ve silindirik erevelere benzeyen divanlara sahiptiler -nk dokunalar katlanm, dik bir vaziyette dinleniyor ve uyuyorlard- ve onlarn kitaplarn tekil eden, birbirlerine tutturulmu noktal yzeylerin dizili durduu raflar vard. Ynetim belli ki karmakt, bir ihtimal sosyalisteydi, ama grdmz kabartmalardan bu konuda kesin karmlarda bulunulamaz. Hem yerel, hem de farkl ehirler arasnda yaygn bir ticaret vard -baz kk, dz, zeri yazl ve begen ekilli markalar, para yerini tutuyordu. Keif gezisinde bulduumuz yeilimsi sabuntalarnn kklerinin byle para birimleri olmalar mmknd. Kltr genellikle kentlemi olmasna karn, biraz tarm ve bolca hayvanclk yaplmaktayd. Madencilik ve snrl miktarda imalat da mevcuttu. Seyahatler ok skt, ama kalc gler, rkn yaylmnn salayan byk smrgeletirme hareketleri dnda olduka seyrekti. Bireysel hareket iin dardan yardma ihtiya duymuyorlard, nk Eskiler gibi hareket etmek hem karada, hem suda hem de havada akl almayacak mthi hzlara erime olanan veriyordu. Buna karn ykleri yk hayvanlar -sualtnda Shoggothlar ve kara yaantsnn ileriki yllarnda tuhaf bir cins ilkel omurgal- tayordu. Bu omurgallar -hayvan, bitki, suda, karada ve havada yaayan- saysz dier canl trleri gibi Eskilerin eseri olan, ama onlarn dikkatinden kaan yaam hcreleri zerinde denetimsiz evrimin rnleriydiler. Baskn varlklarla bir srtmeye girmedikleri iin, kontrolszce gelimek zorunda kalmlard. Tabii ki rahatsz edici yaam trlerini mekanik olarak ortadan kaldryorlard. En son ve en dekadan kabartmalarda karada yaayan Eskilerin bazen besin olarak, bazen de elenmek iin soytar niyetine kullandklar, belirsizce maymunsu ve insans belirtileri baka bir eyle kartrlmayacak, ayaklarn sryen ilkel bir memeliyi grmek merakmz uyandrd. Karadaki ehirlerin inasnda, yksek kulelerin byk ta bloklarm genellikle u ana dein paleontolojide bilinmeyen dev kanatl bir pterodaktil kaldryordu. Eskiler'in trl jeolojik deiiklikler ve yerkabuunun sarsntlar srasnda hayatta kalmakta gsterdikleri srar, neredeyse bir mucize saylabilirdi. Geri Arkeen a'ndan daha te ehirlerden ya ok az dayanabilmiti, ya da hibiri kalamamt, ama medeniyetlerinde veya kaytlarn aktarlmasnda herhangi bir kesinti yoktu. Gezegene var noktalar Antartika Okyanusu'ydu, Ay' oluturan maddenin komu Gney Pasifik'ten kopmasndan hemen sonra gelmi olmalar muhtemeldi. Kabartma haritalardan birine gre, o zaman tm gezegen sularla kaplyd ve alar getike ta ehirler gney kutbundan daha uzaklara yaylmlard. Bir baka harita gney kutbu civarnda byk ve kuru bir kara parasn gsteriyordu, ana merkezleri en yakn deniz dibine tanm olmasna karn, yaratklarn baz deneysel yerleimler kurduklar

Page 36

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

aikrd. Daha yeni haritalar, kara ktlesinin atlayp srklendiini ve baz paralarn kuzeye doru gnderdiini gsteriyor ve yakn zamanlarda Taylor, Wegener ve Joly tarafndan ileri srlen ktasal srklenme kuramlarna arpc biimde arka kyordu. Gney Pasifik'te yer kabuunun kabarmas ile olaanst olaylar balamt. Denizdeki ehirlerin bazlar feci ekilde yklmt ve bu, talihsizliklerin en kts deildi. Bir baka rk -ahtapota benzeyen ve belki de efsanevi insan ncesi Cthulhu soyuna karlk gelen, karada yaayan bir rk- kozmik sonsuzluktan teker teker inmeye balam ve bir sre iin Eskileri tamamen denize dken bir canavarca sava karmt. Gittike artan kara yerleimleri dnlrse, byk bir darbeydi bu. Daha sonra bar yaplm ve yeni oluan kara paralan Cthulhu soyuna verilmi, Eskiler denizleri ve eski karalar ellerinde tutmulard. Karada yeni ehirler kurulmutu -bunlarn en bykleri Antartika'dayd, nk ilk indikleri bu blge kutsald. O gnden sonra, daha nceden olduu gibi, Antartika Eskilerin medeniyetinin merkezi olarak kald ve oraya Cthulhu soyu tarafndan kurulmu olan tm ehirler yok edildi. Sonra Pasifik karalar birdenbire yeniden suya gmld ve ta ehir R'lyeh ile btn kozmik ahtapotlar da beraberinde gtrd. Bylelikle Eskiler, bir kez daha gezegendeki tek g konumuna gelmilerdi; bahsini bile amak istemedikleri, mphem bir korku dnda. ok daha sonralar, Eskilerin ehirleri yerkrenin her yanndaki kara ve denizleri sarmt -baslacak olan monografimde arkeologlarn Pabodie'ninki gibi bir aletle, baz birbirinden oka ayrlm yrelerde sistematik sondajlar yapmasn nermem bundandr. alar boyunca denizden karaya doruydu dzenli ak -yeni kara ktlelerinin ykselmesi bu g tevik ediyordu, buna karn okyanus hibir zaman tamamen terk edilmemiti. Karaya doru gn bir dier sebebi de, baarl bir su yaamnn ykn tayan Shoggothlarn retilmesinde ve idaresinde karlalan glklerdi. Kabartmalarn da hznle itiraf ettii gibi, zaman aktka inorganik maddelerden yeni hayat yaratma sanat yitmiti, bu yzden Eskiler zaten yaratlm olan biimleri ekillendirmek zorundaydlar. Karadaki dev srngenler olduka uysal kmlard; ama denizlerde, blnmeyle reyen ve kaza eseri tehlikeli bir zek seviyesine ulaan Shoggothlar, bir sre boyunca stesinden gelinmesi zor bir sorun tekil etmilerdi. Shoggothlar daima Eskiler'in hipnotik telkinleriyle kontrol edilmiler ve sert hamurlarn eitli geici uzuvlar ve uzantlara dntrmlerdi; ama artk kendilerini biimlendirme glerini bazen bamszca kullanyorlar, gemiteki telkinlerin alad trl biimleri taklit ediyorlard. Grnen o ki, ayr ve bazen ba emez iradesiyle Eskiler'in istencini yanstan, ama her zaman onlara itaat etmeyen, yar-dengeli bir beyin gelitirmilerdi. Bu Shoggothlarn kabartmal grntleri Danforth ile beni, korku ve tiksintiye bomutu. Normalde biimsiz, yapkan bir jleden olumu, eklentili kabarcklara benziyorlard ve kre biimindeyken aplan ortalama drt buuk metreydi. Bununla birlikte srekli hacim ve ekil deitiriyorlar, kendiliinden veya telkin vastasyla geici grme, duyma ve konuma organlar ya da geici oluumlar reterek efendilerim taklit ediyorlard. Belki de yz elli milyon yl nce, Perm a'nn ortasna doru tuhaf bir ekilde dikbal hale gelmilerdi ve denizlerdeki Eskiler tarafndan gerek bir yeniden boyun edirme sava balatlmt. Bu savan resimleri ve Shoggothlarn cansz kurbanlarn basz, bala bulanm vaziyette braklar; saysz alarn araya giren uurumuna ramen, olaanst korkutucu niteliini koruyordu. Eskiler asi varlklara kar molekler ve atomik kargaa yaratan grlmedik silahlar kullanmlar ve nihayetinde mutlak bir zafer elde etmilerdi. Ondan sonraki kabartmalarda, Shoggothlarn evcilletirildii ve nasl Bat Amerika'nn vahi atlan kovboylarca terbiye edildiyse, onlarn da silahl Eskiler tarafnda yle yola getirildii grlmekteydi. Ayaklanma srasnda Shoggothlar suyun dnda yaayabilme zellii sergilemilerse de, bu gei tevik edilmiyordu -nk Shoggothlarn karadaki yararllklar, idarelerinin glyle boy lemezdi. Jura a'nda, gkten gelen yeni bir istila halinde, yeni skntlarla karlat Eskiler. Bu sefer gelenler, yar mantarms, kabuklu yaratklard -hi phe yok ki kuzeyin fsltyla anlatlan baz efsanelerinde bahsi geen ve Himalayalar'da Mi-Go ya da iren Kar Adam diye hatrlanan yaratklarla aynydlar. Bu yaratklarla

Page 37

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

mcadele etmek iin Eskiler kuatmay yarp, dnyaya varlarndan beri ilk kez yeniden gezegenleraras bolua kmaya kalktlar; ama tm ananevi hazrlklarna karn dnya atmosferini terk edemediklerini grdler. Yldzlararas seyahatin kadim srr her ne idiyse, rkn bunu artk kaybetmi olduu kesindi. Sonunda Mi-Golar Eskiler'i btn kuzey karalarndan skp attlar, ama denizdekilerle uramaya gleri yetmezdi. Eski rkn gney kutbundaki asli yaam alanlarna ar ar geri ekilii balamaktayd. Resimlerde anlatlan savalarda hem Cthulhu soyunun, hem de Mi-Go'nun, bildiimiz kadaryla Eskiler'inkinden ok daha farkl bir maddeden olutuklarn fark etmek bizi artmt. Dmanlar iin imknsz olan dnmler ve birleimler gerekletirebiliyorlar, bu sebepten dolay kozmik uzayn daha uzak uurumlarndan gelmie benziyorlard. Eskiler, anormal dayankllklar ve artc yaamsal zelliklerine karn tamamen maddeseldiler ve mutlak kaynaklar bilinen uzay-zaman btnlnn iinde olmalyd -halbuki dier yaratklarn ilk kaynaklarn, insan nefesi kesilmeden tahmin edemezdi bile. Elbette, dnyevi olmayan balantlarn ve anormalliklerin istilac dmanlara atfn kabul edecek olursak, bunlarn hepsi de srf mitolojiden ibaret deillerdi. Eskiler'in kendi yenilgilerini aklamak iin kozmik bir ereve icat etmi olmalar da akla yakndr, nk belli ki asl psikolojik unsurlarn tarihe duyduklar ilgi ve gurur tekil ediyordu. Eskiler'in yllklarnn, baz bulank efsanelere konu olan gl rklarn kuvvetli kltrlerinden ve ykselen ehirlerinden bahsetmeyii de anlamldr. Uzun jeolojik alar boyunca deien dnyann durumu, kabartma sahneler ve haritalarn birounda hayret verici bir canllkla grlyordu. Mevcut bilimin baz konularda dzeltilmesi gerekecekti, baz durumlarda ise cesur karmlar grkemli ekilde dorulanmt. Sylediim gibi, TayWp Wegener ve Joly'nin, tm ktalarn aslnda tek bir Antartik kara ktlesinin merkezka kuvvetiyle paralanmas ve teknik olarak akkan bir alt yzey zerinde srklenmesiyle olutuu hipotezi -Afrika ve Gney Amerika'nn birbirlerini tamamlayan hatlar, byk sradalarn kvrld ve ykseldii yerlerin akla getirdii bir hipotezbu tekin olmayan kaynaktan dikkate deer bir destek buluyordu. Yz milyon yl ya da daha ncesinin Karbon Dnemi dnyasn gsteren haritalarda Afrika'y bir zamanlar birleik olan Avrupa (o zamanlar ilksel sylencelerin Valusia's), Asya ve Amerikalarla Antartika ktasn ayracak olan yarklar ve atlaklar seilmekteydi. Dier haritalar -ve zellikle de bizi epeevre saran bu devasa l ehrin elli milyon yl nce kuruluuyla balants olan bir tanesi- mevcut tm ktalar iyice ayrlm ekilde resmetmiti. Ve kefedebildiimiz -belki ta stneojen a'na giden- son rnek bugnn dnyasn gayet net anlatyordu, ama Alaska ile Sibirya, Kuzey Amerika ile Grnland araclyla Avrupa ve Graham Topraklar sayesinde de Gney Amerika ve Antartika ktas arasnda balantlar vard. Karbon Dnemi haritasnda tm kre -okyanus yataklar ve atlaklarla ayrlm kara-Eskiler'in koskoca ta ehirlerinin iaretlerini tayordu, ama daha sonraki haritalarda Antartika'ya doru yavaa geri ekilme ak ve seikti. Son stneojen rneinde ne Antartika ktas ve Gney Amerika'nn ucu dnda, ne de 50 gney enleminin'kuzeyinde, tek kara ehri bile kalmamt. Belki de o yelpazemsi zarkanatlarla ky ekillerini incelemek iin yaplan uzun keif uularnn dnda kuzey dnyasna ait bilginin ve duyulan ilginin Eskiler arasnda hie indii ortadayd. ehirlerin yok oluunu getiren dalarn ykselii, ktalarn dnyann dnyle yrtlmas, karann ve deniz dibinin sismik sarsntlar ve dier doal felaketler kaytlarn ortak konusuydu; alar getike ne kadar az yenilemenin yapldna ahit olmak ok garipti. Etrafmzdaki usuz bucaksz, l dev ehir rkn son genel merkeziydi anlalan -byk bir deprem ok da uzak olmayan byk bir ncelini yktktan sonra Tebeir a'nn balarnda ina edilmiti. Genel olarak bu yre ilk Eskilerin ilksel bir deniz dibine yerletii farz edilen yer olduu iin en ok kutsall olan yerdi. Yeni ehirde -kabartmalarda hatlarn tanyabildiimiz, ama havadan yaptmz keifte ulatmz en son snrdan da silsilesi boyunca her yana iki yz kilometre uzanan ehirde- yer kabuunun genel krlmas sonucunda uzun devirler sonra a kan deniz dibindeki ilk ehrin paralarn oluturan baz kutsal talarn sakland syleniyordu.

Page 38

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

- VIII -

Doal olarak, Danforth ve ben u an iinde bulunduumuz mekna ilikin her eyi zel bir ilgi ve allmn dnda kiisel bir huu iinde aratryorduk. Bu yerel materyalden, elbette ki bolca vard; ve ehrin karma kark zemin seviyesinde, duvarlar yakndaki bir gedik yznden biraz zarar grm olmakla birlikte insan ncesi dnyaya son genel bakmz attmz stneojen haritasndan ok daha ileri bir dneme ait dekadan iiliin kabartmalarnn bulunduu bir hayli yakn tarihli bir ev bulacak denli anslydk. Bu yer, ayrntl olarak incelediimiz son meknd, nk orada bulduklarmz bize yepyeni bir hedef sunmutu. Yerkrenin en tuhaf, garip ve korkun kelerinden birindeydik phesiz. Var olan btn topraklar arasnda, en llemeyecek denli eski olanyd bu. Bu tiksinti verici yaylann aslnda, Necronomicon'un deli yazarnn bile bahsetmekte gnlsz davrand, sylencelerdeki karabasan Leng platosu olduu inanc dodu iimizde. Sradalar son derece uzundular -Weddell Denizi kysndaki Luitpold Topraklar kadar alaktan balyor ve neredeyse tm ktay boydan boya ayorlard. Asl yksek olan ksm bir yay halinde 82 enlem 60 dou boylamndan, 70 enlem 115 boylam arasnda, ibkey yz bizim kampmza, denize bakan ucuysa Wilkes ve Mawson'n gney kutup dairesinde tepelerini grm olduu o uzun, buzlarn kilitledii sahil blgesindeydi. Yine de doann daha da iren abartlar insann huzurunu karacak kadar yaknda gzkyorlard. Bu doruklarn Himalayalar'dan daha yksek olduunu ifade etmitim, ama kabartmalar, benim bu dalarn dnyann en yksek dalar olduunu sylememi engelliyor. Bu korkun eref, phesiz kabartmalarn yarsnn kayda almakta tereddt ettii, dierlerininse aikr bir irenme ve korkuyla yaklat bir eye aitti. Anlalan o ki, tarih karann bir parasndan -Ay dnyadan kopup savrulduktan ve Eskiler yldzlardan szlp indikten sonra sulardan ykselen ilk ksmdan- belirsiz ve adsz bir ktlk olduu gerekesiyle saknlmt. Oraya ina edilen ehirler vaktinden nce km ve aniden terk edilmi halde bulunmutu. Yerkabuunun ilk byk krmas Komakiyen a'da yreyi iddetle sarstnda, korkun bir dizi zirve en dehetengiz grlt ve kargaann ortasndan anszn ge doru sivrilmi ve dnya bylelikle en sarp ve dehetli dalarna sahip olmutu. Eer kabartmalardaki leklendirme doru idiyse, bu nefret edilecek eyler on iki bin metreden ok daha yksek -hatta am olduumuz deliliin dalarndan bile grkemli olmalydlar. Grne gre 77 enlemi, 70" dou boylamndan; 70 enlem, 100 dou boylamna kadar uzanyorlard -l ehre yz milden daha az mesafedeydiler, demek ki o varla yok aras, menevili pus olmasayd korkulu zirvelerini uzakta, batda solgunca grm olacaktk. Kuzeydeki ular da ayn ekilde, Kralie Mary Topraklar'ndaki zn gney kutup dairesi ky eridinden grlebilir olmalyd. Dkn gnlerinde Eskilerin bazlar bu garip dalara ibadet etmilerdi -ama hibiri ne yaknna gitmi, ne de dalarn tesinde yatanlar tahmine cret etmiti. imdiye kadar hi insan gz grmemiti onlar ve kabartmalarda yanstlan duygular inceledike bunun hibir zaman olmamas iin dua ettim. Onlarn tesinde ky boyunca koruyan tepeler vard -Kralie Mary ve Kayser Wilheim Topraklar- ve kimse ini yapp o dalara trmanmam olduu iin Tanr'ya krediyorum. Eski hikyeler ve korkular hakknda bir

Page 39

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

zamanlar olduum kadar pheci deilim artk ve insanlk ncesi sanatkrn yer yer her bir ba dumanl doruun zerine manal ekilde imek konduran ve o korkun zirvelerin birinden tm kutup gecesi boyunca aklanmam bir ma yayan anlayna glp gemiyorum. Souk Bozkr'daki Kadath'a ilikin Pnakotik fsltlar ok gerek ve ok berbat bir anlam tayor olabilir. Ama yaknmzdaki arazi daha az aza alnmayacak denli lanetli idiyse de acayiplikte aa kalr yan yoktu. ehrin kuruluunun hemen ardndan byk da silsilesi belli bal mabetlerin beii olmu ve bizim imdi sadece akl almaz biimde smsk tutunmu kpleri ve surlar grdmz yerlerde, birok kabartmann tasvir ettii grotesk ve fantastik kuleler delmiti g. alar getike maaralar belirmi ve tapnaklarn ilaveleri ekline sokulmutu. Daha sonraki alar gelip getike yredeki tm kireta damarlar yeralt sularnca oyulmu, bylelikle dalar, bayrlar ve aadaki dzlkler birbirine bal galerilerin ve maaralarn gerek bir ana dnmt. Birok resimli kabartma yerin derinliklerindeki keifleri ve nihayet dnyann barsaklarnda gizlenen o gnesiz yeralt denizinin ortaya karln anlatyordu. Bu byk, kapkaranlk uurum, kukusuz batdaki isimsiz ve korkun dalardan alayarak akan, bir zamanlar Eskiler'in sradalarnn merkezinden kvrlan ve bu da silsilesinin altndan geip Wilkes sahilinde, Budd ve Totten topraklarnn arasndan Hint Okyanusu'na dklen byk nehir tarafndan meydana getirilmiti. Nehir, sapt yerden kireta tepenin temelini ar ar andrm, en sonunda dan altn kazan akntlar yeralt sularnn maaralarna ulam ve onlarla daha derin bir cehennem ukuru kazmak iin birlemiti. Sonunda btn sulan ii bo tepelerin altna boalm ve nehir okyanusa dklen eski yatan kurumaya terk etmiti. Bulgularmza gre, ehrin byk blm bu eski nehir yatann zerine kurulmutu. Eskiler, ne olduunu anlamlar ve hi doymak bilmeyen o hislerini ie koup, bayrlarn byk akarsuyun ebedi karanla iniinin balad yerdeki burunlarn oyarak atafatl stunlar yaratmlard. zerinden bir zamanlar saysz soylu ta kprnn getii nehir, besbelli uaktan yaptmz incelemede kurumu yatan grdmz o nehirdi. Nehrin, ehirde rastladmz farkl kabartmalardaki konumu, kendimizi manzaraya meknn alardr l, nice alar boyu sren tarihindeki eitli evrelerinde olduu haline almamza yardmc oldu, bylelikle ileriki keiflerimizde bize rehberlik etmesi iin ehrin gze arpan yerlerinin -meydanlarn, nemli binalarn, vesaire- aceleyle, ama zenlice bir haritasn kartabildik. ok gemeden, muazzam ehrin btnnn bir, on, ya da elli milyon yl nceki halini zihnimizde canlandrabilir olmutuk, nk kabartmalar binalarn, dalarn, meydanlarn, varolarn, manzarann ve gr nc Zaman bitki rtsnn neye benzediini aynen anlatyordu. ehrin fevkalde ve mistik bir gzellii olmu olmalyd ve bunu dnrken, ehrin insanlk d yann, byklnn, llnn, uzaklnn, buzulumsu alacakaranln ruhumu boan ve zerine ken kutsuz zulmnn yap yap hissini unutuyordum az daha. Yine de kimi kabartmalara gre bu ehrin sakinleri de zulmedici dehetin kavrayn tatmlard; nk kasvetli ve yinelenen bir sahnede Eskiler o korkun bat dalarndaki dalgal, asmalarn perdeledii, iek amayan tohum bitkileri ormanndan byk nehrin srkledii -asla desenlerde yer almasna gz yumulmayan- bir eyden korku iinde karlarken resmedilmilerdi. ehrin terk edilmesine yol aan nihai afetin habercisine rastlamamz, ancak yeni evlerden birindeki dekadan kabartmalar sayesinde oldu. Hi kuku yok ki ayn aa ait daha birok kabartma vard, hatta gerilim dolu ve belirsiz bir dnemin gten dmlne ve arzularna msaade edenler bile; gerekten de dier resimlerin mevcudiyetinin ok kesin kantlar hemen ardndan belli oldu. Ama bu, dorudan karlatmz ilk ve tek takm idi. ileride daha ayrntl bakmay istiyorduk; ne var ki sylediim gibi, o an iinde bulunduumuz koullar bir baka acil hedefin peine dmemizi emrediyordu. Buna karn bir snr vard -nk Eskiler iinde ehrin gelecekte uzun-sre mesken tutulmas mitleri snnce, duvar sslemelerinin tamamen braklmas kanlmaz olmutu. En son darbe, tabii ki bir zamanlar dnyann byk ksmn hkmdarlnda tutan ve bahtsz kutuplardan bir daha asla ayrlmayan byk souktu

Page 40

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

-dnyann dier ucundaki efsanevi Lomar ve Hyperboria lkelerinin sonunu getiren byk souk. Bu eilim gney kutbunda ne zaman ba gstermitir, buna dair kesin bir tarih vermek zor olacaktr. Bugnlerde genel buzul alarnn balangcn gnmzden be yz bin yl ncesi farz ediyoruz, ama bu korkun felaket kutuplarda ok daha erken ba gstermi olmalyd. Tm nicel kestirimler ksmen tahminlere dayaldr, ama dekadan kabartmalarn bir milyon yldan hatr saylr sre daha yeni olmas ve ehrin asl terk ediliinin dnyann tm yzeyi Buzul a'nn geleneksel alndan ok daha nce -be yz bin yl- gereklemesi muhtemeldir. Dekadan kabartmalarda, her yerde seyrelmi bir bitki rts ve Eskiler'in azalm bir ehir d yaantsnn belirtileri dikkat ekiyordu. Evlerde stma cihazlar izilmi ve kn yolculuk yapanlar koruyucu kumalara brnm halde resmedilmilerdi. Derken bir dizi kabartma grdk -srekli erit dzenlemeleri bu son kabartmalarda sk sk kesintiye uruyordu- ve daha scak snaklara doru gittike artan bir g anlatyorlard. Kimi uzak bir sahilin aklarnda deniz dibindeki ehirlere akn ediyor, kimi de yeralt sularnn kara ukuruna bitiik oylumlu tepelerdeki kireta maaralardan aa iniyordu. Sonunda en byk medeniyet yakndaki dipsiz uurumda toplanm gzkyordu. Bu, hi phe yok ki, ksmen bu zel yrenin geleneksel kutsallndan kaynaklanmt; ama ii petek petek oyulmu dalarda bulunan byk mabetlerin kullanmna izin vermesi, karadaki byk ehrin bir yazlk olarak kalmasn salamas ve eitli madenler iin iletiim -merkezi olmas yznden daha aklc biimde belirlenmi de olabilirdi pekl. Eski ve yeni meskenlerin birbiriyle ilikisi, birka meyilli yol ve balanty salayan yollardaki iyiletirmeler sayesinde daha etkin hale getirilmiti. Bu abalara tarih dev ehirden dosdoru dipsiz kara ukura inen birok tnel de dahildi -ki bu tnellerin azlarn bir araya getirmekte olduumuz haritamzda en dnceli tahminlerimize bal olarak, zenle iaretlemitik. Tnellerin en az ikisinin u anda bulunduumuz yerden makul bir aratrma mesafesinde olduu belliydi, ikisi de ehrin daa bakan yarandaydlar; birisi tarih! nehir yatana drt yz metreden daha yaknd, dieriyse aksi ynde ve neredeyse iki kat uzaklktayd. Dipsiz uurumun baz yerlerde, karada da s sahilleri olduu anlalyordu, ama Eskiler -kukusuz scakln daha eit ekilde dalmndan dolay- yeni ehirlerini sualtna ina etmilerdi. Sakl denizin derinlii ok fazla olmalyd, bylece dnyann i ss snrsz bir sre boyunca burann yaanabilirliini garantileyecekti. Yaratklar kendilerim nce ksmen, sonra tamamen denizde yaamaya altrmakta hi glk ekmemi grnyorlard, nk solungalarnn krelmesine hibir zaman izin vermemilerdi. Onlarn baka yerlerde su altnda yaayan akrabalarn sk sk ziyaret ettiklerini ve byk nehirlerinin derin diplerinde det olduu zere nasl ykandklarn gsterir ok sayda kabartma vard. Ayrca uzun Antartika gecelerine alk bir rk iin, dnyann ilerinin karanl da caydrc olmamt. Tarz olarak dekadan olduu su gtrmemekle birlikte, bu yeni kabartmalar, maara denizinde yeni ehrin inasndan bahsettikleri zamanlarda gerekten destans bir nitelie sahiptiler. Eskiler bu ii bilimsel ekilde halletmiler -iini oyduklar dalarn kalbindeki ta ocaklarndan suda znmeyen kayalar karmlar, inaatn mmkn olan en iyi yntemlerle gerekletirilmesi iin en yakndaki sualt ehrinden iinin ehli kimseler getirtmilerdi. Bu iiler gelirlerken yeni giriim iin elzem olan her eyi -ta tayclarnn ve maara ehrine yk tamak iin hayvanlarn retilecei Shoggoth dokusunu ve aydnlatma ihtiyalar iin kullanlacak fosforlu organizmalar ekillendirecek dier protoplazmik maddeleri- almlard yanlarna. Nihayet o yeralt denizinin dibinde mimarisi yukardaki ehrinkine ok benzeyen ve iilii inaat ilerine zg hassas matematiksel unsur yznden nispeten daha az bir dekadanlk sergileyen, ihtiaml bir dev ehir ykselmiti. Yeni reyen Shoggothlar muazzam boyutlara ve fevkalde bir zekya sahip olmulard, emirleri mucizevi bir abuklukla alp yerine getirdikleri gsteriliyordu. Eskilerle, onlarn seslerini, eer bahtsz Lake'in yapt otopsi doru idiyse -bir tr geni yelpazeli mzikal sl- taklit ederek konuuyor ve eskiden olduu gibi hipnotik telkini deil, szl emirleri dinliyormua benziyorlar di. Buna karn,

Page 41

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

takdire ayan bir disiplin altnda tutuluyorlard. Fosforlu organizmalar byk bir yetkinlikle k salyorlar ve phesiz d dnyadaki kutup gecelerinin o alldk afak aydnlklarn aratmyorlard. Sanata ve sslemelere, tabii ki belli bir gerilemeye karn, devam edilmiti. Eskiler kendilerindeki bu kn farkna varm olacaklar ki, karadaki ehirlerinden bilhassa zarife ilenmi kabartmalar naklederek, yine benzer bir k devrinde yeni Bizans bakentim kendi halknn yaratabileceinden daha byk bir ihtiama bomak iin Yunanistan ve Asya'nn en ince sanat eserlerini skp tayan Byk Constantine'i ncelemilerdi. zeri oymal bloklarn naklinin daha kapsaml yaplmaynn sebebi muhakkak ki karadaki ehrin bir defada terk edilmemi oluuydu. ehrin tamamen boalmas gerekleinceye dein -bu olay kesinlikle kutup Buzul a ok ilerlemeden nceydi- Eskiler ya kendi dekadan sanatlarndan memnun olmular, ya da eski kabartmalardaki stn meziyetleri takdir edemez hale -gelmilerdi. Her ne olursa olsun, tanabilir her eyle birlikte heykellerin de sklm olmasna karn bizi kuatan alardr sahipsiz harabeler hibir zaman kabartmalardan tamamen yoksun braklmamlard. Bu hikyeyi dile getiren dekadan kabartma ve duvarlarn alt ksmndaki ssler, ifade etmi olduum gibi, kstl aramamzda bulabildiklerimizin en sonuncusuydu. Bizi yazn karadaki ehirle kn maaradaki deniz ehri arasnda mekik dokuyan, zaman zaman da Antartika kys boyunca dier sualt ehirleriyle ticaret yapan Eskiler'in grntsyle kar karya brakmlard. O zamana kadar karadaki ehrin mutlak sonu fark edilmi olacakt, nk kabartmalar souun ktcl tecavzlerinin belirtilerini yanstyorlard. Bitki rts azalmaktayd ve kn korkun karlar yaz ortasnda bile erimek bilmiyordu. Srngen canllar neredeyse ortadan kalkmt ve memeliler de glkle idare ediyorlard. Yukar dnyann ilerini srdrebilmek iin ekilsiz ve tuhaf ekilde soua dayankl olan Shoggothlarn bir miktarn kara yaantsna uydurmak -Eskiler'in daha nce yapmakta gnlsz olduu bir ey- kanlmaz olmutu. Byk nehir artk canszd ve deniz de aybalklaryla balinalar dnda sakinlerinin ounu yitirmiti. Kocaman, grotesk penguenler dnda tm kular uup gitmiti. Bundan sonra ne olduunu ancak tahmin edebilirdik. Maaradaki deniz ehri ne kadar ayakta kalabilmiti? Hl aada, ebedi karanlkta yatan tatan bir ceset miydi? Yeralt sular en sonunda donmu muydu? D dnyadaki okyanus dibi ehirlerinin kaderi ne olmutu? ilerleyen buz balklarn nnde kuzeye doru ilerleyen Eskiler var myd? Mevcut jeoloji onlarn var olduklarn gstermiyordu. Dehetengiz Mi-Go'lar hl kuzeyin d dnyasnda bir tehdit oluturuyorlar myd? Dnyann en derin sularnn ksz ve dokunulmam ukurlarnda, bugn bile nelerin sa kalp nelerin kalmadndan emin olmak mmkn m? Bu yaratklar her trl basnca dayankl gzkyorlard -ve bazen denizcilerin alarna acayip nesneler taklrd. Hem Antartika aybalklarnn zerinde bir nesil nce Borchgrevingk'in tespit ettii tuhaf yara izleri, katil balina kuramyla gerekten aydnlanm myd? Talihsiz Lake'in bulduu rnekler bu tahminlerin iine girmiyordu, nk jeolojik ortamlar onlarn kara ehrinin tarihinde ok erken olan bir zamanda yaam olduklarn kantlyordu. Bulunduklar yere gre onlar en aa otuz milyon yllktlar ve dnp tandktan sonra o yaratklarn yaad zamanda maaradaki deniz ehrini brakn, maarann bile var olmadn hesaplamtk. Onlar daha eski ortam, her yeri nc Zaman bitkilerinin kaplad, daha gen sanat eserleriyle gsterili bir ehri ve ulu dalarn eteklerinden geerek kuzeye doru uzaklardaki tropik bir okyanusa akan koca nehri hatrlyor olmalydlar. Yine de o rnekleri dnmeden edemiyorduk -zellikle de, Lake'in iren ekilde talan edilmi kampndan eksilen sekiz salam rnei. Tm bu iin iinde anormal bireyler vard -bizim birinin cinnetine ykmaya uratmz bireyler -o rktc mezarlar- kaybolan malzemenin yaps ve miktar -Gedney -o arkaik ucubelerin dnyevi olmayan salamlklar ve imdi kabartmalarn rkn sahip olduunu gsterdii garip hayati nitelikler -Danforth ve ben son birka saat iinde ok ey grmtk ve ilksel doann birok sarsc, akla smayacak gizemine inanmaya ve onlar hakknda sessiz kalmaya hazrdk.

Page 42

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

- IX -

Dekadan kabartmalarn o anki hedefimizde bir deiiklik yarattn sylemitim. Bunun, varlndan daha nceleri haberdar olmadmz, ama imdi bulup kefetmek iin yanp tututuumuz o kara i dnyaya inen kazlm yollarla ilikisi vard doal olarak. Kabartmalarn belli ettii lee baklrsa, civardaki iki tnelin herhangi birinden dimdik yoku aa yryerek yapacamz yaklak iki kilometrelik ini, bizi yanlarndan Eskiler'ce oyulmu patikalarn gizli ve geceyle rtl okyanusun tal sahiline indii, byk dipsiz ukuru evreleyen ba dndrc, gnesiz uurumlarn kysna getirecekti. Bu olaanst uuruma plak gereklikte bakmak bu eyi bir kez rendikten sonra kar konulamayacak bir cazibeye sahipti -ne var ki bunu eer u anki gezimizin iine katmak istiyorsak bir an nce araymza koyulmalydk. Saat akamn sekizi olmutu ve elimizdeki yedek piller fenerlerimizi sonsuza dek yank tutmaya yetmezdi. Buz seviyesinin altnda ylesine fazla inceleme ve kopyalama yapmtk ki, pillerimizi neredeyse kesintisiz be saat boyunca harcamtk;'ve zel kuru pil forml kullanlmasna ramen, fenerlerimizin en fazla bir drt saat daha yank kalacaklar ortadayd -geri fenerlerden birini ilgi ekici veya geilmesi zor yerler dnda kapal tutarsak bu srenin dnda bir emniyet pay brakabilirdik. Bu harsz talardan rl yeralt mezarlnda ksz kalmak olmazd, dolaysyla dipsiz ukura ksa bir gezinti yapmak iin, duvar resimlerini zme iine bir son vermeliydik. Tabii ki bu yeri gnler ve belki de youn incelemeler ve fotoraflamayla dolu haftalar boyunca ziyaret etmek niyetindeydik -merak oktan korkuya galip gelmitiama u an iin yapmamz gereken, elimizi abuk tutmakt. Yolumuzu iaretlemekte kullandmz ktlar sonsuz deillerdi ve stoumuzu arttrmak iin yedek defterleri ve izim ktlarn harcamak konusunda gnlszdk, ne var ki byk bir defterin yrtlmasna gz yumduk. Eer baka kar yol kalmazsa kayalar entme yoluna bavuracaktk -ynmz gerekten kaybetsek bile deneme yanlma iin yeterince vaktimiz olduu srece, bir yoldan ya da dierinden parlak gn na ulamak mmknd. Bylece en yakn tnele doru haritann gsterdii dorultuda evkle yola koyulduk. Haritamz temel aldmz kabartmalara gre, aradmz tnelin az bulunduumuz yerden eyrek milden daha uzakta olamazd; aradaki bolukta salam gzken, ama yine de buzlarn altndaki bir seviyeden iine girilebilecek binalar vard. Tnelin girii, halka ak, belki de trensel yapda olduu anlalan, harabeleri havadan kefimizden karmaya altmz be ulu bir byk yapnn bodrum katnda, bayrlara en yakn ayla duruyor olacakt. Uuumuzu aklmza getirdike, byle bir yapy anmsayamadk, dolaysyla binann st ksmnn ya byk hasar grdnde, ya da rastladmz bir buz atlayla tamamen yok olduunda karar kldk, ikinci olaslk sz konusuysa, tnel belki de tkanm kacakt ve kuzeyde, iki kilometreden daha yaknda olan en yakn ikinciyi denememiz gerekecekti. Araya giren nehir yata, bu gezimiz srasnda gneydeki baka bir tneli denememize izin vermiyordu; ve eer yaknmzdaki iki tnel de kapalysa, kalan pillerimizin ikinci tercihin iki kilometre kuzeyindeki bir baka tnele girme teebbsne imkn tanyaca pheliydi.

Page 43

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Harita ve pusula yardmyla labirentin iinden karanlk yolumuzu zorla bulduumuz srada -ykntlarn ya da korunmu yerlerin her katndaki odalar ve koridorlar arnlyor, st katlara kan rampalar ve kprleri trmanp gene aa iniyor, tkanm geitlerle, molozlar ve dkntlerle karlayor, acele ediyor, gzelce korunmu ve tekinsizce tertemiz kalm ksmlar boyunca yanl yollara sapp (byle durumlarda yere attmz ktlar toplayarak) gerisingeriye dnyor ve ara sra gne nn boand veya szd bir ii bo stunun kaidesine rastlyorduk- kabartmal duyarlarsa bize defalarca bo yere umut verip duruyordu. Birou byk tarihi nem tayan hikyeler anlatyor olmalydlar ve bizi onlarn yanndan geip gitme mecburiyetine katlanmaya raz eden yegne ey, sadece daha sonraki ziyaretlerin olaslyd. Byle olduu halde yer yer yavalayp ikinci fenerimizi yaktmz da oldu. Eer daha fazla filmimiz olsayd baz yarm kabartmalar fotoraflamak iin duraklamakta tereddt bile etmezdik, ama vakit gerektiren izimleri elle kopyalama iinin sz bile edilemezdi. imdi bir kez-daha duraksama arzusunun veya beyan etmektense ima etmenin daha ar bast bir yere geldim. Yine de bundan sonraki kefin yaplmasn engellemekteki maksadm hakl gstermek iin, geri kalan da aklamam art. Dnerek, dolaarak, tnelin girii olduunu hesapladmz yerin ok yaknna geldiimiz srada -ikinci kattan, aka sivri ulu bir duvarn ucu gibi gzken ve son devirlerin ta iiliiyle dekadanca donatlm, besbelli ayinsel kabartmalarla sslenmi harap bir koridora alan kpry henz gemitik ki- saat 8:30'dan az nce, Danfonh'un gen, keskin burnu bize allmadk bir eyin ilk ipucunu verdi. Eer yanmzda bir kpek getirmi olsaydk, sanrn daha nce uyarlrdk, ilk bata, nceleri billur saflnda olan havada neyin yanl olduunu anlayamadk ama, birka saniye sonra hatralarmz gereinden fazla kesinlikle tepki gsterdi. Bu eyi size gzm krpmadan aktaraym. Bir koku vard -ve bu koku, zavall Lake'in paralarna ayrd dehetin lgn mezarn atmz vakit midemizi bulandran kokuya belli belirsiz, ilk bakta anlalmayan, ama bir baka eyle kartrlmayacak derecede benzerdi. Tabii ki bu keif u anda kulanza geldii kadar kesin deildi. Akla gelen bir takm aklamalar mevcuttu ve hatr saylr bir sre kararszca mrldandk. En nemlisi, daha fazla aratrma yapmadan geri dnmedik; nk bu noktaya kadar geldiimizden, kesin bir felaketten aasna pabu brakmamaya niyetliydik. yle ya da byle, kukulandmz ey inanlmayacak kadar lgncayd. Byle eyler normal dnyada olmazd. Belki de yanan tek fenerimizin m ksmamz salayan -ezici duvarlardan yan yan bakan dekadanca ve netameli kabartmalar aklmz ekmiyordu artk- ve ilerleyiimizi gittike dkntlerin artt zemin ve moloz yntlar arasnda parmaklarmzn stnde yrmeye dndren ey, tamamen mantk d igdyd. Danforth'un gzlerinin de, ayn bumu gibi benimkinden daha keskin olduu ortaya kt, nk zemin seviyesindeki odalara ve koridorlara inen yar yarya kapanm birok geidi geride braktktan sonra, dkntlerdeki acayipliin farkna varan da oydu. Dkntler de saysz binyllar boyu terk edilmiliin ardndan olmalar gerektii gibi deillerdi ve ihtiyatla biraz daha atmzda yakn zamanda zerlerinden bir tr nesnenin geirildii belli oldu. Ykntlarn dzensiz yaps kesin bir iz kalmasn imknszlatrmt, ama daha yumuak yerlerde ar nesnelerin ekilerek srklendiini akla getiren belirtiler vard. Bir yerde sanki raylar artran paralel hatlar grdmz sandk. Bizi gene duraklamaya sevk eden de bu oldu. lerideki dier kokuyu fark ediimiz de -bu sefer ikimiz de ayn anda- ite bu duraklamamz srasndayd. Paradoksal olarak, hem daha az, hem de daha fazla korkutucu bir kokuydu, znde daha az korkutucuydu, ama bu meknda ve bilinen artlar altnda son derece dehet vericiydi -tabii ki sorumlusu Ged-ney deilse eer- nk bu koku bildik ve yaygn petrol trevlerinden biri olan benzinin kokuuydu. Bu noktadan sonraki motivasyonumuz, benim artk psikologlara havale ettiim bir ey. Artk biliyorduk

Page 44

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

ki, kamptaki dehetin korkun baz uzantlar, llemeyecek kadar uzun zamann kapkaranlk mezarlarna kadar srnm olmalyd, bu yzden adlandrlan ayacak koullarn u anda etrafmz aldndan ya da en azndan nmzde uzandndan phe duyamazdk. Yine de sonunda o alev alev yanan merakn, endienin -kendi kendine hipnozun -ya da Gedney'e kar belirsiz bir sorumluluk dncesinin - ya da her ne idiyse o eyin- bizi ynlendirmesine izin verdik. Danforth fsltyla yzeydeki bir sokan kvrmnda grm olduunu sand izden; ve rzgrl zirvelerde maara azlarnn yanksna olan benzerliine karn, Lake'in yapt otopsinin nda ok byk nem tama potansiyeline sahip olan, az nce aadaki bilinmeyen derinliklerden iittiini sand hafif, mzikal slktan dem vuruyordu yine. Bana gelince', ben de kampn ne halde brakldn -kaybolanlar ve tek bana sa kalan birinin deliliinin geit vermez dalarn ap da o bilinmeyen, ilksel ta ehre doru akla smayan lgnca bir yolculuu nasl tasarlayabildiim fsldyordum. Ama ikimiz de brakn birbirimizi, kendimizi bile kesin bir eye ikna edemiyorduk. Kprtszca dururken tm sndrmtk ve belli belirsiz farkna vardk ki, yukardan derinlere szlen eser miktarnca gn , karanl mutlak bir karanlk olmaktan alkoyuyordu. Kendiliimizden ilerlemeye balamtk ve fenerimizi ksa ksa yakarak ynmz tayin ediyorduk. Karman orman edilmi ykntlar, zerimizden atamadmz bir etki brakmt ve benzin kokusu daha gl geliyordu artk. Gzmze ve ayamza gitgide daha fazla moloz taklr olmutu, ta ki az sonra nmzdeki yolun kapanm olduunu grnceye dek. Havadan bir an iin seebildiimiz yark hakkndaki ktmser tahminlerimizde fazlasyla hakl kmtk. Tnel araymz kmaza girmiti ve o dipsiz ukura inen deliin bulunduu bodrum katna bile ulaamayacaktk. inde bulunduumuz kmaz yolun groteske oyulmu duvarlarnda parldayan fener, eitli derecelerde tkanm birka geidi aydnlatyordu; ve bunlarn birinden -dier kokuyu epey bastran- ok belirgin bir benzin kokusu duyuluyordu. Daha dikkatli baktmzda bir tek o aklktaki dkntlerin, kukuya yer brakmayacak ekilde yakn zamanda hafife temizlenmi olduunu grdk. Orada gizlenen dehet her ne idiyse, ona doru giden yolun dmdz nmzde uzandn dnyorduk. Baka bir hareket yapmadan nce hatr saylr bir sre beklediimizi sylesem, kimsenin aracam sanmyorum. Gzmz karartp da o kemerli kara geitten getiimizde ilk izlenimimiz bir hayal krkl oldu. nk kabartmal yeralt mezarnn sprnt dolu geni yzeyinde -hemen hemen alt metrelik kenarlara sahip mkemmel bir kpt bu- bir bakta grlebilir boyutlarda, yakn zamana ait hibir ey yoktu; bu yzden igdsel olarak, ilerilerde bir geit daha aradk bo yere. Oysa bir an sonra, Danforth'un keskin gzleri yerdeki dkntlerin karma kark edildii bir yeri seti ve fenerlerimizi tm kuvvetleriyle oraya ynelttik. O kta karlatmz ey znde basit ve nemsiz de olsa, yapt armlardan dolay anlatmaya iim elvermiyor. Grdmz, zerine ufak tefek nesnelerin zensizce savrulduu ve bir kesine yakn zamanda bu sperplato irtifasnda bile gl bir koku brakacak miktarda benzinin dklm olduu, erpten arndrlm bir kaba dzlk idi. Dier bir deyile, buras bir tr kamp yerinden baka bir ey olamazd -tpk bizim gibi bir yol arayan ve o cehennem ukuruna giden yolun beklenmedik ekilde kesilmesiyle geri dnen varlklarn kurmu olduklar bir kamp. Akszl olmama izin verin. Malzemeye baklacak olursa, etrafa dalm olan nesnelerin hepsi de Lake'in kampna aitti: O tarumar edilmi yerde grdmz kadar tuhaf biimlerde alm konserve kutular, bir sr yanm kibrit, az ok kirlenmi iki resimli kitap, bo bir mrekkep iesi ve onun resimli, bilgilendirici kutusu; krk bir dolmakalem, kullanma klavuzuyla beraber bir adet tkenmi pil, adr stclarmzla birlikte gelen bir bror; ve az miktarda buruturulmu kt. Hepsi de yeterince ktyd, ama o buruturulmu ktlar dzleyip de zerlerindekine baknca daha beterinin olamayacam dndk. Lake'in kampnda da bizi buna hazrlayabilecek, aklk getirilemeyen bir ekilde lekelenmi ktlar grmtk geri, ama kbustan kma bir ehrin insanlk ncesi mahzenlerinde bu manzarann etkisi dayanlacak gibi deildi.

Page 45

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

ldran Gedney, yeilimsi sabun talarnn zerinde bulunan nokta kmelerini taklit etmi olabilirdi, tpk be ulu hyklerin zerindeki noktalan yapt gibi; ve doruluklar deien oranlarda kabataslak haritalar da onun izdii dnlebilirdi. Bu haritalarda ehrin civardaki ksmlar gsterilmiti. Kabartmalarda yksek, silindirik bir kule olarak resmedilen ve havadan yaptmz keiflerde kocaman dairevi bir uurum halinde grdmz, haritadaysa daire ile imlenen bir noktadan, u anda iinde bulunduumuz be ulu yapya ve buradaki tnel giriine uzanan bir yol iaretlenmiti. Yineliyorum, byle taslaklar Gedney hazrlam olabilir; nk bu haritalar da -bizim grp yararlandklarmz deilse bile- besbelli bizimkiler gibi, buzul labirentin bir yerlerindeki yeni kabartmalardan derlenmilerdi. Ama o sanattan anlamaz beceriksizin yapamayaca bir ey vard ki, bu da o izimleri tm aceleciliine ve zensizliine ramen, kopya ettii dekadan kabartmalardan belki de daha stn olan, l ehrin altn andaki Eskiler'in karakteristik ve phe gtrmez tekniiyle icra etmekti. Buradan sonra Danforth ve benim canmz kurtarmak iin kamam olmamz ikimizin de zrdeli olduuna yoracak olanlar vardr; nk ulatmz sonular -lgnca olmalarna karn- tamamen kesindi ve anlattklarm buraya kadar okumu kimselere szn bile etmeye lzum grmediim bir nitelik arz etmekteydiler. Belki de delirmitik, dememi miydim size, o zirveler deliliin dalaryd diye? Her ne kadar daha az ar olsa da, lmcl hayvanlar resimlemek veya huylarm incelemek iin Afrika cangllarnda azimle yryen adamlarda da ayn ruhtan bir para seziyorum sanki. Korkudan neredeyse elimiz ayamz tutmaz olduu halde, yine de iimizde en sonunda galip gelen o cayr cayr merak ve huu atei krklenmiti. Tabii ki orada olduunu bildiimiz eyle -ya da eylerle- yz yze gelmek gibi bir niyetimiz yoktu, ama onlarn imdiye kadar gitmi olduklarn hissediyorduk. Bu saate kadar dipsiz yara alan yaknlardaki dier geidi bulmu ve o -daha nce hi grmedikleri- nihai ukurda onlar bekleyen, gemiin hangi karanlk parasysa, ona gitmilerdi. Eer o geit de kapal kmsa bir bakasn aramak iin kuzeye doru yol almlard. Anmsadmza gre ksmen ktan bamszlard. Geriye dnp de, o ana baktmda yeni hislerimizin hangi kesin biimi aldn -beklenti duygumuzu ylesine bileyen o ani hedef deiikliinin ne olduunu- hatrlamakta glk ekiyorum. Korktuumuz eyle yzlemeyi aklmzdan bile geirmiyorduk -yine de iimizde, baz eyleri saklandmz bir noktadan fark edilmeden izlemek gibi gizli bir uuralt arzusu yatm olabileceini inkr etmeyeceim. Belki de cehennem ukurunun kendisini grmek hevesinden vazgememitik; geri bulduumuz o buruturulmu izimlerde grlen dairevi bina eklinde bir yeni hedef girmiti araya. Bu yerin en eski kabartmalarda upuzun, silindirik bir kule olarak gsterildiini hemen karmtk, ama yukardan bakldnda sadece byk, dairevi bir aklk halindeydi. Bu telal izimlerde bile etkileyici olan grnm, bize buzlar altndaki dzeylerinin hl olaand bir nem tadn dndryordu. Belki de henz karlamadmz mimari harikalarla doluydu. Kulenin yer ald kabartmalara baklrsa, phesiz akllara durgunluk verecek bir yatayd -gerekten de ehirde ina edilen ilk eylerden biriydi, iindeki kabartmalar, eer salam kalmlarsa, ok deerli olmalyd. stelik -bizim dikkatlice iaretlediimiz rotadan daha ksa ve belki de dierlerinin aaya inerken tuttuu yol- yukar dnyayla mevcut, salam bir balant tekil edebilirdi. Ne pahasna olursa olsun yaptmz ey -bizimkileri mkemmelen dorulayan- o korkun izimleri incelemek ve o dairevi mekna giden iaretlenmi yolu; bizden nce o yolu iki kez kat etmi olan adsz varlklarn yolunu takip etmek oldu. ukura alan dier geit bu yolun tesinde olmalyd. Ardmzda tutumlu bir kt izi brakmaya devam ettiimiz yolculuumuzdan bahsetmeye gerek duymuyorum, nk kmaza vardmz yolculuun neredeyse aynsyd; tek fark oklukla zemin seviyesinde gemesi ve hatta bodrum kat koridorlarna inmesiydi. Ara sra ayaklarmzn altnda talarn, molozlarn kartrldn gsteren izlere rastlyorduk; ve benzin kokusunun menzilinden ktktan sonra yine o daha iren ve kalc

Page 46

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kokunun -birdenbire- farkna varyorduk- Yoi, bizim daha nce takip etmi olduumuzdan atallandktan sonra ara sra tek fenerimizin n duvarlarda gezdirdik; neredeyse her seferinde gerekten de Eskiler iin neredeyse bir ana estetik ifade biimi olan, drt bir yan saran kabartmalara rastladk. Akam 9:30'da, gitgide buzlanan yerleri zemin seviyesinin biraz altnda gzken ve biz ilerledike tavan alalan uzun, tonozlu bir koridorda ilerlerken ileriden parlak gn m grmeye baladk ve fenerimizi sndrmemiz mmkn oldu. Anlalan o ki, o devasa dairevi yere yaklamtk ve ak havadan uzaklmz pek fazla olamazd. Koridor, bu kocatal harabeler iin artc derecede alak olan bir kemerle sonlanyordu, ama tesindekileri, daha kmadan grebiliyorduk. Kemerin tesinde -ap tam altm metre olan- geni bir yuvarlak meydan uzanyordu, dkntler saa sola salmt ve bizim iinden kmakta olduumuza karlk gelen birok tkal geit az ile evrelenmiti. Duvarlar -mmkn olan her yerde- dne dne giden muazzam boyutlarda kabartmalarla ilenmiti keskin hatlarla; ve bu meknn atsnn olmayndan kaynaklanan, hava artlarnn yok edici etkisine ramen, u ana dek eine rastlamadmz bir sanatsal grkemi ieriyordu. Dkntlerle kapl zemin olduka ok buzlanmt, gerek zeminin hatr saylr bir derinlikte olduunu tahmin ettik. Ama bu mekndaki dikkati eken nesne, kemerli geitlerden dar ak zemine dnk bir keskin sapmayla kurtulan, muazzam ta rampayd; dehet verici byklkteki silindirik duvar sarmal ekilde dolanan bu rampa antik Babil'in koca kulelerini ya da zigguratlarn dtan trmanan rampalarn ieriden olanna denk dyordu. Kulenin i duvar boyunca inii gizleyen perspektif ve uuumuzun hz, bu zellii havadan fark etmemizi engellemi, dolaysyla buzul seviyesinin altna inmek iin bir baka yol aramaya sevk etmiti bizi. ayet Pabodie burada olsayd, rampay ne tr bir mhendisliin ayakta tuttuunu syleyebilirdi, ama Danforth ve benim elimizden gelen tek ey hayretten azmz ak bakmakt. Yer yer byk ta dirsekler ve stunlar grebiliyorduk, ama grdmz eyler bu ilevi yerine getirmeye az gelirdi. Rampa kulenin u anki zirvesine kadar kusursuzca korunmutu -maruz kald artlar dnlecek olursa son derece dikkate deer bir durumdu bu- ve onun korumas, duvarlardaki acayip, tyleri diken diken eden kozmik kabartmalara zarar gelmesini bir hayli engellemiti. Koskoca silindir tabannn -elli milyon yandaki ve kukusuz, gzlerimizin u ana kadar grd en ilkselce eski yapnn-insan huu iinde brakan yarm gn na adm attmzda rampann dolat kenarlarn ba dndrc bir ekilde tam on sekiz metreye ykseldiini grdk. Bu, uaktan yaptmz incelemeye gre, yapnn dnda yaklak on iki metrelik buzullama olduunu gsteriyordu; nk yukardan grdmz ak azl boluk neredeyse alt metrelik bir kaya ynnn zerinde ykseliyor ve evresinin drtte , daha yukardaki ykntlarn oluturduu bir hattn byk kavisli duvarlar tarafndan korunuyordu. Kabartmalara gre kule ilk haliyle, usuz bucaksz dairevi bir meydann ortasnda dikiliydi ve belki de yz elli iki yz metre yksekligindeydi, zirvesine yakn yatay diskler halinde katlar ve st kenar boyunca dizilmi ine gibi sivri ular vard. Talarn byk ksm ie deil, da doru kmt ki, bu talihli bir olayd, nk aksi takdirde rarnpa paralanm ve tm i ksm tkanm olabilirdi. Byle olduu halde, rampa ok kt hasar grmt ve zemindeki btn geitler yakn zamanda temizlenmie benziyordu. Bunun, gerekten tekilerin aaya inerken takip ettikleri rota olduu ve arkamzda braktmz uzun kt izine karn bizim iniimiz iin de mantkl olaca sonucuna varmamz sadece bir an srd. Kulenin az, bayrlardan ve bekleyen uamzdan, ilk defa girmi olduumuz byk, terasl binann olduundan daha uzak deildi. Ne gariptir ki btn grdklerimiz ve tahmin ettiklerimize karn, hl daha sonra yapabileceimiz muhtemel keifleri dnmeden edemiyorduk. Derken, geni zemindeki ta paralarnn arasndan ihtiyatla yolumuzu bulurken, o an iin her eyi silip atan bir manzarayla karlatk. Bu, rampann alak ve darya doru uzanan gvdesinin imdiye dek gremediimiz uzak bir asnda dzgnce bir araya getirilmi ve dizilmi olan kzakt. Lake'in kampndan alnan kzaklard bunlar -karn olmad yksek kayalar ve ykntlarn zerinden zorla srklenmekten olduu kadar, en geilmez

Page 47

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

yerlerde elde tanmaktan da hasar grmlerdi. Dikkatle, zekice toparlanm ve kaylar balanmt, de yeterince tandk eylerle doluydu: Benzin sobas, yakt bidonlar, alet antalar, konserveler; bazs belli ki kitapla, bazs da ne olduu o kadar belli olmayan eylerle dolup taan adr bezleri -her ey Lake'in kampndan alnmt. Dier odada bulduklarmzdan sonra, bu karlama iin bir nebze hazrlamtk kendimizi. Asl byk ok, yaklap da hatlar bizi 'tuhaf ekilde rahatsz eden bir adr bezini atmz zaman yaand. yle anlalyor ki, tipik rnekler toplamaya merakl olan tek kii Lake deildi; nk burada kaskat donmu, el demeksizin korunmu ve boyundaki yaralanmalarn zeri yapkan bantla kapatlm, daha fazla zarar gelmesin diye ihtimamla sarlm iki rnek vard. Bunlar, gen Gedney ile kayp kpein cesetleriydi.

-X-

Birok kii bize belki de kasvetli kefimizin hemen ardndan kuzeydeki tneli ve o dipsiz cehennem ukurunu dnmeye baladmz iin, deli olduumuz kadar yreimizin de nasr tutmu olduunu syleyecektir ve ben, byle dnceleri hemen canlandrmamz gerekirken karmza kan ve yeni bir speklasyon dizisine sebep olan o zel durumdan bahsedecek denli hazr deilim. adr bezini zavall Gedney'in zerine rtmtk ve sesler nihayet bilincimize ulatnda bir nevi dilsiz aknlk iindeydik -da rzgrnn dnyevi olmayan yksekliklerde hafife inledii o aklktan indiimizden beri duyduumuz ilk sesti bu. Duymaya alk olduumuz, dnyevi bir ses olmakla beraber, bu gzden rak lm diyarndaki varl, grotesk ya da olaanst tonlardan daha beklenmedik ve sinir bozucuydu -nk bizim kozmik ahenkle ilgili btn dncelerimizi yeniden bozmutu. Duyduumuz ses, Lake'in otopsi raporunun bizim yaratklardan beklememize yol at -ve gerekten de ar heyecanl hayal gcmzn kamptaki kyma ahit olduumuzdan beri rzgrn her ulumasnda sezdii- o garip, geni yelpazeli mzikal slk olsayd eer, bizi evreleyen bu alardr l yreyle bir nevi cehennemi uygunluk gsterecekti. Devirler tesinden gelen bir ses, ancak dier devirlerin yatt bir mezarla yakrd. Ne var ki, byle olduu halde, grlt bizim kendimizi iyice altrdmz beklentileri -gney kutbunun ilerinin normal yaantnn her trl iaretinden mutlak ve geri dnsz ekilde yoksun olduuna dair szsz kabulmz- derinden sarsmt, iittiimiz, zaman inkr eden kutup gneinin irkin bir tepkiyi artrd, doast salamlktaki, yal dnyaya ait gml bir kfrn olaanst sesi deildi. Bilakis, Victoria Topraklar aklarnda, denizde ve McMurdo Boaz'ndaki kampmzda geen gnlerimizde amaz biimde kulaklarmzda yer eden, alay edermiesine normal bir eydi bu, ve byle eylerin olmamas gerektii bir yerde bunu dnmek, bizleri tir tir titretiyordu. Laf ksa kesecek olursak -bir penguenin bet sesli ciyaklamasyd sadece. Bouk ses bizim iinden geldiimiz geidin neredeyse tan karsna den, buzullarn altndaki derinliklerden -usuz bucaksz ukura giden tnel dorultusundaki yerlerden- geliyordu. Bu ynde -yzeyi alar boyu sren birrnek canszlktaki dnyada- canl bir su kuunun varl tek bir sonuca iaret edebilirdi; bu yzden ilk dncemiz sesin nesnel gerekliini dorulamakt. Ses, gerekten de yineleniyor,

Page 48

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

kimi zaman birden ok grtlaktan kyora benziyordu. Bu cyaklamann kaynan arayarak, ykntlarn oundan arndrlm bir kemerli geide girdik; gn n ardmzda brakr brakmaz da -kzaklarn zerindeki adr -bezi denklerin birinden, garip bir tiksintiyle aldmz ktlarla - yeniden iaret brakmaya baladk. Buzlu zemin yerini salm antlara braknca baz tuhaf srkleme izlerinin aka farkna vardk; Danforth da bir yerde tanmnn gereksiz olaca belirgin bir ize rastlad. Penguen lklarnn gsterdii yn, haritamz ve pusulalarmzca da kuzeydeki tnel azna gidiyordu, zeminde kprsz bir geidin varl ve alt katlarn tkanmam oluu bizi sevindirmiti. Haritaya gre tnel, havadan yaptmz keifte dikkat ekici derecede salam olduunu hayal meyal hatrladmz, geni, piramitsel bir binadan balyor olmalyd. Yolumuz boyunca tek fenerimiz bize alageldik bollukta kabartmalar belli ettiyse de hibirini incelemekle vakit yitirmedik. Birdenbire nmzde iri yar, beyaz bir ekil belirdi ve ikinci fenerimizi de yaktk. Bu yeni arayn, yaknlarda neyin gizlenmi olabilecei konusundaki korkular zihnimizden tamamen kazyp atm olmas tuhaft. O dier yaratklar, yklerini byk dairevi meknda brakp, dipsiz ukura doru ya da onun iine yaptklar keif gezisinin ardndan geri dnmeyi planlam olmalydlar; buna karn biz sanki onlar hi var olmamlar gibi tm ihtiyat elden brakmtk. Bu beyaz, salnan ey tam bir metre seksen santim boyundayd, yine de bir ekilde onun dierlerinden biri olmadn anlamtk. Onlar daha byktler, koyu renkliydiler ve kabartmalara baklrsa, denize zg dokuna yaplarnn garipliine karn, karadaki hareketleri evik ve rahatt. Yine de bu beyaz ey dmz patlatmad demek, bouna olur. Gerekten de bir an iin neredeyse dier yaratklarla ilgili mantkl korkularmzn tesinde, ilkel bir dehetin penesine dmtk. Derken o beyaz ey kendisim bet tonlarda aran iki trdeine katlmak iin solumuzdaki bir yan geide yananca heyecanmz snverdi. nk bu -bilinen kral penguenlerinin en bynden daha byk, albinizm ve neredeyse gzlerinin yokluu yznden bilinmeyen bir tre dahil olmakla beraber- sadece bir penguendi. Yarat geitte takip edip iki fenerimizi birden umursamaz, aldrsz lnn zerine evirdiimizde, hepsinin de ayn bilinmeyen, dev trn yeleri, gzsz albinolar olduunu kavradk. Boyutlar, bizlere Eskiler'in kabartmalarnda resmedilen arkaik penguenleri hatrlatt ve bunlarn da o soydan geldii sonucunu karmamz uzun srmedi -phesiz daimi karanln pigmentlerini yok ettii ve gzlerini krelterek ilevsiz yarklara dndrd daha scak i blgelerden birine ekilerek sa kalmlard. Yaam alanlarnn bizim aradmz engin dipsiz uurum olduundan bir an bile phe duyulamazd; ve uurumun devam eden yaanrlnn ve scaklnn kantlar, bizi en garip ve biraz da rahatsz edici hayallerle doldurdu. Bu kuu her zamanki yaama alanlarndan dar kmaya neyin sevk ettiine taklmt aklmz. Byk l ehrin durumu ve sessizlii orann hibir zaman iin mevsimlik penguen yuvas olmadn belli ediyordu, te yandan penguenin mevcudiyetimize kar gsterdikleri umursamazlk, bir grup dier yaratn geerken onlar rktm olmas ihtimaline glge dryordu. Acaba dierlerinin saldrganca bir tutum izlemeleri, ya da et stoklarm arttrma yoluna gitmeleri miydi sz konusu olan? Kpeklerin nefret ettii o keskin kokunun penguenlerde de eit bir antipati yaratmas pheliydi, nk bu hayvanlarn atalar Eskilerle gayet iyi geinmilerdi -aadaki usuz bucaksz uurumda sa kalm Eskiler olduu srece dosta devam edecek bir ilikiydi bu. Bu grlmedik hayvanlar fotoraflayamadmz iin -o eski katksz bilim ruhunun canlanyla- pimanlk hissederek, onlar ciyaklamalaryla ba baa brakp kesin ynn penguen izlerinin yer yer belli ettii, ulalabilirlii bize bylece mutlak ekilde kantlanan dipsiz ukura doru yolumuza devam ettik. ok gemeden, uzun, alak ve allmadk biimde kabart-masz bir geitte yaptmz dik ini bizi sonunda tnelin azna yaklatmza inandrd, iki penguenin daha yanndan gemitik ve hemen nmzde bakalarnn sesi duyuluyordu. Koridor anszn, elimizde olmadan nefesimizi tutmamza yol aan

Page 49

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

geni bir aklkla sonland -besbelli yerin dibinde, ters bir yarm kre, on be metre yksekliinde ve otuz metre apnda, evresi boyunca biri dnda her yerde alan alak kemerli geitler ve o biri de yeralt odasnn simetrisini bozarak neredeyse drt buuk metreye kan kara, kemerli, koca azyla esneyen bir geitti. Buras, engin cehennem ukurunun giriiydi. bkey ats etkileyici, ama dekadan bir tarzda oyularak ezeli bir gkkubbeye benzer hale sokulmu olan bu geni yarmkrede birka albino penguen paytak paytak geziniyordu -yabanclar oradaydlar, ama grmyor ve umursamyorlard. Kara tnel dik, aa bir meyille belirsizce azn amt. Giri, groteske kaklm pervazlar ve lintoyla sslyd. Bu gizli azdan daha scaka bir hava akmnn, hatta buhar belirtilerinin geldii izlenimine kapldk; ve aadaki hesapsz boluun, toprakta ve muazzam dalarda yan yana oyulmu deliklerin, penguenler dnda baka hangi varlklar saklyor olabileceini merak ettik. Biare Lake'in ilk bata dalarn zirvelerini sardndan phelendii dumana ve surun talandrd doruun etrafnda bizzat bizim grdmz pusa, dnyann ekirdeinin bilinmeyen blgelerinden kvrla kvrla yolunu bulan buharn sebep olup olmad da kafa yorduumuz bir baka eydi. Tnele girdiimizde ana hatlarnn -en azndan girite- her yne doru yaklak drt buuk metre olduunu, duvarlarn, zeminin ve kemerli tavann her zamanki kocatal ta iiliinin eseri olduunu grdk. Duvarlar seyreke geleneksel desen kabartmalaryla dekadan tarzda tezyin edilmiti; hem yap hem de kabartmalar olaanst ekilde korunmulard. Yerler, darya kan penguenlerin ve ieriye giren dierlerinin izlerini tayan bir hafif kelti dnda tertemizdi, ilerledike snyordu ierisi, bu yzden biraz sonra kaln elbiselerimizin dmelerini zmeye balamtk. Aada gerekten bir volkanik oluum var myd ve o gnesiz denizin sular scak myd, merak konusuydu. Az bir mesafe sonra deli talar yerini salam kayalara braktysa da, tnel ayn oranlan ve oyulmu dzeni korumay srdrd. Deien meyil yeri geldike ylesine dikleiyordu ki, zemine oyuklarn almas gerekmiti. Birka sefer, dnmz gletirecek bir problem tekil etmeyen, ama elimizdeki izimlerde gsterilmemi kk dehlizlerin azlarn kaydettik, tm de eer derin ukurdan geri dn yolundaki istenilmedik yaratklarla karlaacak olursak iine snabileceimiz, ie yarar yerlerdi. O yaratklarn adsz kokusu ok belirgindi. Bilinen artlarda tnele dalmann intihar niteliinde aptalca olaca muhakkakt, ama baz insanlarn iindeki bilinmeyene kar duyulan ekim, tahmin edildiinden fazla oluyor -zaten bizi daha en bandan bu esrarengiz kutup lne getiren de byle bir cazibe idi. Katetmemiz gereken yolun miktaryla ilgili yorumlarda bulunduk ve geerken birka penguene rastladk. Kabartmalar bizi dipsiz ukura kadar yoku aa iki kilometrelik bir ini beklentisine sokmulard, ama nceki gezilerimizden leklere gz kapal gvenmemeyi renmitik. Be yz metre kadar sonra o adsz koku son derece glenmiti ve nnden getiimiz yan aklklara ok dikkat eder olmutuk. Giriteki gibi gzle grlr bir buhar yoktu, ama bunun sebebi, phesiz scak havayla karlaacak souk havann yokluuydu. Is hzla ykseliyordu ve sarsc derecede tandk, zensizce frlatlm malzemelerden ibaret bir yma denk geldiimizde armadk. Bunlar Lake'in kampndan alnan krkler ve adr bezleriydi, durup da kumalarn nasl anormal biimlerde kesildiine bakmadk. Bu noktann az ilerisinde yan dehlizlerin saysnda ve byklnde net bir art gzmzden kamad. Bundan, artk ykseke bayrlarn tesindeki ii petek petek oyulmu blgeye geldiimiz sonucunu kardk. Adsz koku imdi esiz bakalkta ve biraz daha tahamml edilebilir bir kokuyla karmt -doasn tahmin edemediimiz, ama ryen organizmalara ya da bilinmeyen yeralt mantarlarna ait olduunu sandmz bir kokuydu bu. Sonra tnel, kabartmalarn bizi haberdar etmedii rktc bir biimde genilemeye balad -geniledi ve bir maara halini ald. Dz zemine sahip yaklak yirmi be metre uzunluunda, on be metre geniliinde, srlar saklayan karanla alan saysz yan geitle bezenmi, doal grnl yksek bir maarayd buras. Maarann grn doald, ama iki feneri de kullanarak gzden geirdiimizde, ardk petekler arasndaki duvarn yklmasyla elde edildii kansna vardk. Duvarlar kabayd, yksek, kubbesi sarktlarla doluydu; ama salam kaya zemin dzletirilmiti, anormal bir biimde tm ykntlardan, antlardan ve

Page 50

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

hatta tozdan bile uzakt. Bu durum, bizim geldiimiz yol dnda, maaraya alan tm byk galerilerin zeminleri iin geerliydi ve durumun olaanstlne akl sr erdirememitik. Adsz kokuya eklenen acayip, yeni pis koku burada ylesine keskindi ki, brne tamamen galip geliyordu. Tm bu mekn, cilalanm ve neredeyse prl prl zeminiyle, bizi daha nce kar karya geldiimiz o berbat eylerin tmnden daha ok korkutmutu. Hemen nmzdeki geidin dzgnl ve oradaki penguen dklarnn okluu, bu hepsine benzer alayla maara aznn arasndan hangisinin doru seim olduu konusunda bir yanla yer vermiyordu. Yine de daha byk glklerin kabileceini gz nnde bulundurarak ktlarla yolumuzu iaretleme iine dnmeye karar verdik; zira artk tozlu izler bulmak beklenemezdi, ilerlemeye devam ederken fenerin n tnel duvarlarnda dolatrdk -ve geidin bu tarafndaki kabartmalarda meydana gelen deiim karsnda kalakaldk. Tneldeyken, Eskiler'in kabartmalarndaki byk gerilemilii ve geride braktmz eritlerdeki arabesklerin gerekten de zayf olan iiliini fark etmitik. Ama imdi, maarann da tesindeki bu daha derin ksmda, aklamalar aan bir farkllk vard -u ana kadar gzlemlenen gerileme hznn kimseye dndrmeyecei seviyedeydi ve sadece kalitede deil, z yapda da bir farkllkt. Bu yeni ve soysuz i; kaba, cretkr ve ayrnt inceliinden yoksundu. Daha nceki blmlerin seyrek kabartmalarndaki ayn ana izgiyi takip eden, abartl derinlikteki eritler halinde kaznmt, ama rlyeflerin ykseklii genel yzey seviyesinden aadayd. Danforth bunun nceki bir desen silindikten sonra zerine yaplm ikinci bir kabartma olduu grndeydi. Tamamen ssleme amal ve basmakalpt, Eskiler'in belik matematiksel geleneini kabaca izleyen kaba sarmallar ve alardan ibaret olmakla beraber, bu gelenein devamndan ok bir parodisini andryordu. Tekniin ardnda yatan estetik duygusuna hafif, ama derinden yabanc bir unsurun karm olduu aklmzda yer etmiti. Danforth'un tahminine gre, zahmetli silip yeniden kazma iinden sorumlu olan da yine bu yabanc unsurdu. Eskiler'in sanat olarak tanyageldiimiz eye hern benziyordu, hem de rahatsz edici derecede deiikti; ve aklma durmakszn Roma usul kotarlm hantal Palmyrene kabartmalar gibi melez eyler geliyordu. Bu kabartma eridini yakn zamanda fark eden bakalarnn da olduu ipucunu verense, en karakteristik kabartmalardan birinin nnde yatan, kullanlm bir fener piliydi. Aratrmaya harcayacak daha fazla zamanmz olmad iin, etrafa atlan stnkr bir bakn ardndan yolumuza koyulduk; geri sslemelerde baka deimeler olup olmadn grmek iin duvarlara sk sk k tutmadk deil. Bu trden bir eye rastlamadk ama, kabartmalar ok sayda przsz yzeyli yan tnelin azlar yznden yer yer olduka seyreklemiti. Daha az penguen grr, iitir olduk, ama topran derinlerinden bir yerlerden onlarn ok uzaklardan gelen korosunu duyduumuz hissine kapldk. Bu yeni ve tarifi olanaksz koku iren derecede arlamt ve br adsz kokuyu glkle sezebiliyorduk. Gzle grlen buhar, farkl sdaki havann ve engin dipsiz ukurun gnesiz uurumlarnn nispeten yaknda olduunun gstergesiydi. Sonra anszn, nmzdeki cilal zeminde baz engeller grdk -engeller ki, penguen olmadklar kesindi- ve bu nesnelerin hi hareket etmediinden emin olunca, ikinci fenerimizi de yaktk.

- XI -

Page 51

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Bir kez daha sze devam etmenin ok g olduu bir noktaya geldim. Bu aamann beni sertletirmesi gerekirdi; ama baz deneyimler ve imalar vardr ki, insan iyilemesine izin vermeyecek denli derinden yaralarlar ve geriye sadece o ilk deheti artran, artm bir hassasiyet brakrlar. Sylediim gibi, nmzdeki cilal zeminde baz engeller grmtk; ve ekleyebilirim ki, burun deliklerimiz neredeyse ayn anda, imdi o daha nce gidenlerin isimsiz kokusuyla apak karm ekilde, ona baskn gelen pis bir kokunun ok tuhaf ekilde younlamasnn saldrsna uramt, ikinci fenerin , engellerin ne olduu konusunda hibir phe brakmad ve onlara yaklamaya cret edebilmemizin tek nedeni, uzaktan da olsa onlarn zarar verme glerini, zavall Lake'in kampndaki habis yldz hykl mezarlarndan karlan alt benzer rnek kadar kaybetmi olmalaryd. Gerekten de, bizim gn na kardklarmzn birou gibi btnlkten yoksunlard -geri etraflarnda birikmi olan koyu yeil, kvaml gl apak belli ediyordu ki, paralanmalar son derece yakn bir zamanda olmutu. Sadece drt taneydiler, halbuki Lake'in bltenleri bizim nmzde giden grubu oluturanlarn saysnn sekizden az olmadn ortaya karmt. Onlar byle bir halde bulmak tamamen beklenmedikti ve burada, karanlkta ne eit bir korkun mcadelenin verildiini merak etmitik. Penguenler bir aradayken saldrya uradklarnda gagalaryla vahice karlk verirlerdi ve kulaklarmz artk uzaklarda bir yuvann varlndan emin olmutu. Onlar byle bir yeri rahatsz etmi ve canice bir takip mi balatmlard? Engeller bunu ortaya koymuyordu, nk Lake'in glkle otopsi yapt sert dokulara kar penguenlerin gagalar, yaklatka farkna vardmz bu korkun zarardan sorumlu olamazd. stelik, u ana kadar grdmz koca kr kular, emsalsiz derecede barl grnyorlard. Yoksa kendi aralarnda bir tartma yaanmt da, ortalkta gzkmeyen dier drd myd bunu yapan? Eer yleyse, neredeydiler? Yaknlarda mydlar ve bizim iin dorudan bir tehlike oluturuyorlar myd? Yava ve aka gnlsz yaklamamza devam ederken, przsz zeminli yanal geitlerin bazlarna huzursuzca gz attk. Boumann nitelii ne idiyse, penguenleri rktp, allmadk gezintilerine kartann da bu olduu ortadayd. yleyse, tedeki llemez uurumun iindeki belli belirsiz sesler gelen ku yuvasnn yaknlarnda km olmalyd, nk kularn normalde burada yaadna dair hi iz yoktu. Belki de, diye dndk, korku salan bir ka kavgas yaanmt; daha zayfa olan grup, saklanm kzaklara dnmeye alyordu ve takipileri onlarn ilerini bitirmiti, insan, isimsiz iren varlklar arasnda kara uurumdan dar taan, lgna dnm penguenler bir beyaz bulut halinde cyaklayp seirtirlerken yaanan eytani ekimeyi hayal edebilirdi. O geliigzel yaylm ve paralanm engellere isteksizce yaklatmz syledim size. Tanr akna, keke onlara hi yaklamam olsaydk, sadece arkamz dnp przsz, yal zeminli ve yerine getikleri eyleri taklit eden soysuz duvar resimleriyle ssl, kfirce tnelden, o grm olduumuz eyi grmeden, bize bir daha rahat nefes aldrmayacak olan o ey zihinlerimize dalanmadan nce koup kasaydk! Fenerlerimizin ikisi de yzkoyun yatan eylere dnkt, bylelikle eksikliklerindeki baskn faktr hemen kavradk. Paralanm, ezilmi, bklm ve yrtlm olmalarna ramen, ana yaralanmalar kafalarnn tamamen koparlm oluuydu. Her birinin dokunal denizyldz ba bedeninden ayrlmt; ve yaklatka grdk ki, bunun sebebi sradan bir kesilme deil, cehennemi bir eki ya da sourmayd, iren kokulu koyu yeil isular geni, yaylan bir glck oluturmutu; ama bu koku, yeni ve daha gl bir koku tarafndan yar yarya glgelenmi-ti. Koku burada, yolumuzun zerinde herhangi bir noktada olduundan ok daha keskindi. Ancak yerde yatan engellerin ok yaknna geldiimiz zaman o ikinci, evredeki hibir kaynakla aklanamayan pis kokunun kkenim tehis edebildik -ve bunu yaptmz anda Danforth, Eskiler'in tarihinde, Perm a'nda, yz elli milyon yl ncenin baz ok canl kabartmalarn hatrna getirerek, o ktcl, ikinci kez kaznm ekillerin kubbeli ve arkaik geidinde isterike

Page 52

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

yanklanan, sinir bozucu bir lk at-verdi. Benim lm da onunkinin hemen ardndan geldi; nk ben de o ilksel kabartmalar grmtm ve rpererek, adsz sanatnn yzkoyun ve basz yatan -rktc Shoggothlann karakteristik biimde ldrd ve byk bir yeniden boyun edirme savanda kafalar berbat ekilde sourularak koparlmEskiler'in zerini kaplayan iren bal nasl yaptna hayret etmitim. Bunlar alar ncesine ait, gp gitmi eylerden de bahsetseler, iren ve karabasan andran kabartmalard; nk ne Shoggothlann, ne de eserlerinin insanlar tarafndan grlmemesi ve hi kimsece resmedilmemesi gerekirdi. Necronomicon'un. deli yazar gergince, bu yaratklarn hibirinin bu gezegende domadna ve onlar sadece uyuturucu etkisindeki hayalcilerin canlandrabildiine yemin etmeye almt. Tm biimleri, organlar ve oluumlar -kaynayan hcrelerin birbirleriyle yap yap birlemesiyle taklit edip vcuda getirebilen- lastiimsi, drt buuk metrelik son derece esnek ve hamurumsu kreler -zihinle ynetilen kleler, ehirleri ina edenler -gittike daha i bulandrc, daha zeki, ok daha amfibyan ve ok daha takliti! Ulu Tanrm! Bu kfir Eskiler'i bile byle eyleri kullanmaya ve yaratmaya iten lgnlk neydi? imdi de Danforth ve ben o basz cesetlere smsk yapan, sadece hastalkl bir imgelemin tasavvur edebilecei bir pis koku yayan, tazelikle ldayan, yanardner, yanstc kara bal -o yeniden kaznm lanetli duvarlarn przsz bir ksmnda kmelenmi noktalarn bir dizisi daha hafife parlayan bal, grdmz zaman kozmik dehetin yapsn en ulardaki derinliklerine kadar kavradk. Bu o dier drdnden duyduumuz korku deildi -nk onlarn bir daha zarar tekil edebileceine ne inanmyorduk. Zavall eytanlar! Ne olursa olsun, kendi trlerine kar kt deildiler. Onlar bir baka an ve dzeni. adamlarydlar. Doa onlara cehennemi bir oyun oynamt -ti p-ki insan lgnlnn, aldrszlnn, ya da acmaszlnn bun dan sonra o iren biimde l ya da uyuyan kutuptan kazp karabilecei dierlerine de oynayaca gibi - bu onlarn trajik eve dnleriydi. Onlar aslnda vahi bile deillerdi -aslnda ne yapmlard ki? Bilinmeyen bir devrin souunda, korkun bir uyan -belki de lgnca havlayan, tyl drt ayakl canllarn bir saldrs ve yaratklar onlarla, tuhaf giysi ve donatlar olan ayn derecede lgn beyaz yaratklara kar aknca kendilerini korumulard... zavall Lake, zavall Gedney... ve zavall Eskiler! Hepsi de bilim adamlarydlar -onlarn yerinde olsaydk bizim de yapmayacamz neyi yapmlard ki? Tanrm, nasl bir zek ve srard bu! inanlmazla nasl bir yzleme, tpk o duvarlardaki akrabalarnn ve atalarnn daha az inanlmaz eylerle yzle-tikleri gibi! Inl, bitki, ucube, yldz dl -her ne olurlarsa olsunlar,.onlar da insandlar! Bir zamanlar erelti aalan arasnda gezindikleri, bayrlarndaki mabetlerde tapndklar buzlu doruklar gemilerdi. Ve l ehirlerini kendi lanetinin altnda yatarken bulmulard; bizim yaptmz gibi, duvarlara kaznm son gnleri okumulard. Daha nce hi grmedikleri, karanln sylenceli derinliklerindeki canl arkadalarna ulamaya abalamlard -ve ne bulmulard! Basz, balk kapl bedenlerden, tiksindirici yeniden kaznm kabartmalara ve arkalarndaki duvarda duran, taze baln eytani nokta kmelerine bakarken, tm bunlar Danforth ve benim dncelerimden ahenk iinde akp geti. Baktk ve aadaki karanlk, penguenlerin evreledii dipsiz uurumdaki harsz sualt ehrinde yaayan ve galip gelenin ne olduunu anladk, o yerden imdi bile ktlkle kvrlan bir sis, sanki Danforth'un isterik ln yantlarmasna solgun pskrmeye balamt. Kafalarn kopmuluu ve o tiksindirici bal tanmann oku bizi sessiz, hareketsiz heykeller haline getirmiti ve o anki dncelerimizin asl niteliini, ancak daha sonraki sohbetlerimizde rendik. Orada sanki alar boyu dikilip kalm gibiydik, ama geen zaman aslnda on ya da on be saniyeden daha fazla olamazd. O nefret dolu, soluk sis sanki aslnda uzaklarda hareket eden bir csse tarafndan itiliyormuasna kvrlarak ilerledi -ve derken ne olduunu aa yukar tahmin ettiimiz eyi rahatsz eden bir ses duyuldu, bylelikle by bozuldu ve ciyaklayan, akna dnm penguenlerin arasndan deli gibi koarak, geldiimiz yoldan ehre, buza batm kocatal koridorlardan byk; ak daireye dndk ve arkaik sarmal rampadan yukarya, normal d hava ve gn na doru lgnca, otomatik bir atlm ile ktk.

Page 53

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Dolayl olarak anlattm yeni ses, inancmz sarsmt; nk bize bu sesin, ldne kanaat getirdiimiz eylere ait olduunu dndren, zavall Lake'in yapm olduu otopsiydi. Danforth'un bana daha sonra sylediine gre, buzul seviyesinin zerindeki o sokak kesinde ok bouk biimde btnyle duymu olduu eydi bu; ve yksek da maaralarnn civarnda ikimizin de iittii rzgr seslerine hayret verici derecede benziyordu. Srf Danforth'un izlenimlerinin benimkiyle artc ekilde uyumlu olmas yznden, ocuka grnme riskim gze alarak bir ey daha ekleyeceim. Tabii ki ikimizi de yorumlamaya hazrlayan ey, okumu olduumuz ortak metinlerdi; geri Danforth, Edgar Allan Poe'nun bir asr nce Anhur Gordon Pym'mi yazarken elinin altnda bulundurmu olabileceinden phe edilmeyen yasak kaynaklar hakknda tuhaf dncelerim dile getirmiti. Hatrlanacaktr ki, o fantastik ykde kayna bilinmeyen, ama gney kutbuyla ilgili ok byk nem arz eden ve o ktcl yrenin merkezindeki devasa hayaletimsi kularn ebediyen haykrd bir kelime vardr. "Tekeli-li! Tekei-li!" Bu, kabullenmeliyim ki, o ilerleyen beyaz sisin ardndan kesinlikle duyduumuzu sandmz eydi -o tuhaf derecede geni yelpazeden duyulan, sinsi mzikal slk sesi. Daha nota ya da hece sylenmeden nce olanca hzmzla kamaya balamtk, geri biliyorduk ki Eskiler'in hz, bir lkla uyarlm ve katliamdan sa km bir takipinin, eer

gerekten isteseydi bize bir an iinde yetimesine izin verirdi. Ama iimizde belli belirsiz bir mit vard ki, o saldrgan olmayan tavr ve bizimkine yakn bir mantn sergilenii; byle bir yaratn yakalandmz vakit, srf bilimsel sebeplerden de olsa canmz balayacan dndryordu. Hem zaten, eer yle bir varlk kendisi adna bir korku duymuyor idiyse, bize zarar vermek gibi bir gds olamazd. Saklanmak bu noktada yararsz olduundan fenerimizi koarken arkamza bir bakmak iin kullandk ve sisin seyreldiini fark ettik. Yoksa nihayet, dierlerinden yaayan ve sapasalam bir rnei mi grecektik? Yine o sinsi mzikal ses duyuldu - "Tekeli-li! Tekei-li! Ardndan, gerekten de takipimizle aray amakta olduumuza dikkat ederek, varln yaralanm olabileceini getirdik aklmza. Yine de ii ansa brakamazdk, nk varln bir dierinden kamaktan ok, Danforth'un lna karlk olarak yaklat basbaya ortadayd. Zamanlama pheye yer brakmayacak kadar kesindi. Ait olduu rk o dipsiz ukuru fetheden ve tepelerin oyuklarnn iini yeniden kazsn, iinde kvransn diye karaya nclerini gnderen o daha az tasavvur edilebilir ve anlatlabilir kabusun-o kokumu, balk pskrten protoplazma dann- nerede bulunduu konusunda fikir yrtemiyorduk. Bu belki de yaralanm ve hayattakilerin sonuncusu olan Eski'yi tekrar yakalanma tehlikesine ve mehul bir yazgya terk etmek, yreimizi derinden burkmutu.. Tanr'ya kr, kou hzmz drmedik: Kvrlan sis yine younlamt ve artan bir hzla ilerliyordu; bu srada geride kalan yolunu arm penguenler ciyaklyor, feryat ediyor ve yanlarndan bizim getiimiz srada sergilediklerine nazaran gerekten artc panik belirtileri gsteriyorlard. Bir kez daha o uursuz, geni yelpazeli, kulak trmalayan ses -"Tekeli-li! Tekei-li! duyuldu. Yanlmtk. Yaratk sadece dm akrabalarnn cesetleriyle ve onlarn zerindeki cehennemi balk yazsyla karlanca duraklamt. O iblise mesajn ieriini asla bilemeyeceiz -ama Lake'in kampndaki defin ilemleri, yaratklarn llerine ne denli nem verdiklerinin bir gstergesiydi. Umursamazca kullandmz fener imdi nmzde trl yollarn kesitii byk, ferah maaray gstermiti ve -grlmedikleri zaman bile neredeyse hissedilen- o hastalkl, yeniden yaplm kabartmalar geride braktmz iin sevinliydik. Bu maaraya varmzn ilham ettii dncelerden birisi, takipimizin bu geni galerilerin artc odanda izimizi kaybetmesi olaslyd. Ak arazide kr, albino penguenlerden birka tanesi vard ve yaklaan varlktan duyduklar korkunun, tarif edilmezliin u noktalarnda olduu belliydi. Eer o noktada fenerimizi yol almamz salayacak en alt seviyeye kadar ksp, sadece nmze doru tutacak olursak,

Page 54

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

sisteki koca kularn hareketleri ayak seslerimizi rtebilir, gerek rotamz gizleyebilir ve peimizdekini belki de yanl bir yola sevk edebilirdi. Bu noktadan itibaren dkntlerle dolu ve cilalanmam yzeyli ana geit, alkalanan ve kvrlan sisin arasnda, hastalkl derecede parlatlm inden glkle ayrlabiliyordu; bu bile, tahmin edebildiimiz kadaryla, Eskiler'i mkemmelen olmasa da ksmen, tehlike annda ktan bamsz klan zel duyularn bir gstergesiydi. Aslnda, aceleyle yanl yola saparz diye evhamlanmyor da deildik. nk, tabii ki dosdoru l ehre doru gitmeye karar vermitik; bu bilinmeyen bayr peteklerinde yolumuzu kaybetmenin sonular dnlmez olurdu. Sa salim dar ktmz gerei, biz ans eseri doru galeriye girerken, yaratn bir yanl galeriye saptn yeterince kantlyor. Bizi kurtaran sadece penguenler olamazd, ama sisle bir araya geldiklerinde yle yapm gibi grnyorlard. Sadece cmert bir kader doru zamanda kvrla kvrla ykselen buharlar yeterince youn tuttu, nk srekli deiiyor ve kaybolacak gibi oluyordu. Gerekten de biz mide bulandrc ekilde yeniden kabartmalandrlm tnelden kp maaraya girmeden bir saniye nce, sis ortadan kalkt; bylelikle fenerimizi ksp, takipten kurtulmak amacyla penguenlerin arasna karmadan nce arkamza mitsizce korku dolu son bir bak frlattmzda yarat ilk kez ve yan yarya grebildik. Eer bizi saklayan kader iyicil idiyse, bize o yarm baka izin veren ey de ayn derecede zttyd; nk o gnden beri bizi rahat brakmayan dehetin yarsnn izleri, o ksack baka kadar takip edilebilir. Geriye bakmaktaki asl gdmz belki de takip edilenin takipisinin doasn ve ynn kestirmek iin kulland, atalarndan kalma igdsnden baka bir ey deildi; kim bilir, belki de duyularmzdan birinin bilinaltnda sorduu bir soruya kendiliinden cevap arayyd. Koumuzun ortasnda, tm duyularmz ka problemi zerinde younlamken, ayrntlar gzlemleyecek ya da zmleyebilecek halde deildik; yine de gizli beyin hcrelerimiz, burun deliklerimiz vastasyla kendilerine ulaan mesaja arm olmallard. Sonradan ne olduunu kavradk ki, o kafasz engelleri kaplayan kokumu amurdan kamz ve tesadfen takip eden yaratn yaklamas, mantken olmas gereken koku deiimini beraberinde getirmemiti. Yerde yatan yaratklarn evresinde o yeni ve yakn zamana ait, aklanamaz iren koku tamamen basknd; ama imdiye kadar, dierleriyle badatrdmz isimsiz kokuya yerini brakmas gerektirdi. Byle olmamt -aksine, yeni ve daha az dayanlr koku neredeyse katkszd ve her geen saniye artyor, daha zehirli ekilde srar ediyordu. Bylece ayn anda geriye baktmz sanlabilir; fakat phesiz birimizin balatt hareket, brn de rnek almaya itmiti. Bunu yaparken, iki feneri de tm parlaklyla, bir an iin incelen sise doru tuttuk; ya o ilkel ne grebileceksek grme endiesinden, ya da daha az ilkel, ama ayn derecede bilinsizce, azaltp nmzdeki labirentin merkezine penguenlerin arasna eilmeden nce yaratn gzlerim kamatrma abasyla. Ne talihsiz bir hareketti! Ne Orpheus, ne de Lut Peygamber'in kars geriye atlan bir bakn bedelini bylesine ar dememilerdir. Ve tekrar o ok edici, geni yelpazeden kulak trmalayan ses "Tekeli-li! Tekei-li! Grdmz o eyi ifade ederken -tamamen dolaysz olmaya dayanamasam da- ak szl davranacam; o zaman birbirimize kar bile itiraf edemeyeceimizi hissetmitik geri. Okuyucuya ulaan kelimeler, o manzarann aslnn berbatln asla akla bile getiremez. uurumuzu ylesine btnyle etkiledi ki, planladmz gibi fenerlerimizi sndrecek ya da l ehre giden doru tnele sapacak denli aklmzn kalmasna hayret ettim. Bizi, belki de mantn yapabileceinden daha iyi bir ekilde kurtaran sadece igdyd; geri kurtarcmz bu idiyse bile, ar bir bedel dedik. Mantktan geriye ok az ey kald bizde. Danforth'un dizlerinin ba tamamen zlmt ve yolculuumuzun geri kalanyla ilgili hatrladm tek ey, onun sersemlemi bir ekilde, benim dmda hibir insann olayla ilikilen-diremeyeceg bir isterik forml dua okurcasna tekrar ettiiydi. Penguen cyaklamalarnn yksek perdeli sesleri arasnda, nmzdeki ve -Tanr'ya krler olsun ki- artk bo oian arkamzdaki kemerli yaplarda tiz erkek sesinin akisleri halinde yankland sesi. Danforth hemen balam olamazd -yoksa hayatta ve krlemesine kouyor olamazdk. Onun sinirli tepkilerindeki ufack bir farkllk nelere yol aabilirdi, dnmek bile

Page 55

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

rpertiyor beni. "Gney istasyonu Alt -Washington Alt -Park Caddesi Alt -Kendall -Central -Harvard -" Zavall adam, binlerce kilometre uzaklkta New England'daki huzurlu memleketimizin topraklarnn iinden giden Boston-Cambridge metrosunun tandk istasyonlarn tekrarlyordu, yine de bu ritel bana ne alkasz gelmi, ne de yurdumu hatrlatmt. Sadece dehet vericiydi, nk ima ettii o menfur, pis benzeimi amaz ekilde biliyordum. Geriye baktmz zaman eer sis yeterince incelmise, korkun ve inanlmaz bir varl grmeye kendimizi hazrlamtk; ama o varlk konusunda net bir fikrimiz vard. Bizim grdmz ise -sis habise inceldii iin- tamamen farkl bir eydi ve llemeyecek derecede iren ve tiksindiriciydi. Bu, fantastik romancnn "var olmamas gereken ey" tanmnn vcut bulmu, nihai ekliydi ve bu eyle arasnda paralellik kurulabilecek en yakn nesne, istasyon platformundan grnen, hzla yaklaan bir metro treniydi -o koca siyah n, sonsuz yeralt mesafelerinden bir dev gibi skn ediyordu ve byk oyuu, bir silindiri piston nasl doldurursa, ite yle dolduruyordu, zerinde takmyldzlar gibi dizilmi tuhaf renkli klar vard. Ama bizler bir istasyonun platformunda deildik. O karabasan, o rm, kara, yanardner hamurumsu stun, drt buuk metrelik kovuundan smsk szarken, insan dehete dren bir hz kazanp, nnde sarmal, yeniden younlaan, dipsiz uurumdan gelme buhar bulutunu srerken, bizler raylarn zerindeydik. Bu, btn metro trenlerinden daha byk, dehetli, betimlenemeyecek bir eydi -protoplazmik kabarcklarn oluturduu biimsiz bir yn, hafife kendiliinden ldayan ve saysz geici gz ekillenip kaybolurken, yeilimsi n irin dolu kesecikleri gibi tm tneli bir utan dierine dolduran, zerimize doru gelen, lgna dnm penguenleri ezen ve kendisinin ve kendi trdelerinin ylesine habise prl prl temizledii, ldayan tnelde ylan gibi kayarak ilerleyen bir eydi. Yine o korku salan, takliti lk duyuldu -"Tekeli-li! Tekei-li! ve en sonunda hatrladk ki eytani Shoggothlar -bizzat Eskiler'in hayat, dnce ve biimlendirilebilir organ rntleri verdii ve o nokta kmelerinin ifade ettii dnda bir dilleri olmayan Shoggothlar da- ayn ekilde, oktan gp gitmi efendilerinin taklit ettikleri konumalar dnda bir sese sahip deildiler.

- XII -

Danforth ve benim o devasa, kabartmal yarmkreye kmz ve l ehrin harsz ta odalar ve koridorlar arasnda yolumuzu glkle buluumuza dair hatralarmz var; ama bunlar iradenin ansndan, ayrntlardan ya da fiziksel abadan yoksun, sadece saf rya paralar. Sanki bulank bir dnyada veya zamansz bir boyutta ne sebep sonu ilikisi ne de yn hissi olmakszn uuyormu gibiydik. Bu muazzam dairevi boluun gri renkli yarm gn bizi biraz olsun kendimize getirdi; ama o sakl kzaklarn yanna ya da bahtsz Gedney ve kpee bakmaya gitmedik. Onlarn artk tuhaf ve heybetli bir antmezarlar var; ve mit ediyorum ki, bu gezegenin sonu geldii vakit, hl bozulmam ekilde bulunacaklar. nce plato havasnda hzla komamzn yaratt o korkun bitkinlii ve nefes nefese kal ilk

Page 56

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

hissettiimizde, dne dne giden o rampadan yukar kmakla meguldk; ama yere ylp kalma korkusu bile, bizi gnein ve gn normal d dnyasna giden yolumuzda duraklatamazd. O gmlm devirlerden ayrlmzda belli belirsiz yerine uygun olan bir ey vard; nk ilksel ta iiliinin on sekiz metrelik silindirinden tknefes karken ardmzda bir an iin o l rkn erken ve rmemi tekniinin eseri, devasa kabartmalarn sralandn grdk -Eskiler'in elli milyon yl nce yazlm olan vedasyd bu. Nihayet srnerek tepeye ulatk ve kendimizi devrilmi ta bloklardan bir ynn zerinde bulduk, daha yksek ta iiliinin kvrml duvarlar batya doru ykseliyordu ve ulu dalarn heyula gibi doruklar doudaki yklm binalarn tesinde seiliyordu. Gece yarsnn alak kutup gnei gney ufkunda, entilmi harabelerin gediklerinden krmz krmz bakmaktayd ve kbus ehrin korkun-ya ve ll, kutup manzarasnn nispeten bildik ve alldk zelliklerinin kontrastnda daha da yaln gzkyordu. zerimizdeki gk alkalanan, ipince buz buharlarnn yanardner bir ynyd ve souk, yaamsal organlarmz smsk kavryordu. Umutsuz kamz srasnda igdsel bir ekilde yaptmz eya antalarmz bitkince bir kenara yaslayarak, ta ynndan aa inmek ve alarca eski ta labirentten uamzn bekledii bayrlara doru yrmek iin kaim giysilerimizi kuandk. Bizi dnyann srlarna ait o karanlktan ve kadim uurumlardan kartan ey hakknda hi konumadk. Daha nce inmi olduumuz, bayrlara giden ve ykselen dzlkteki tek tuk ykntlarn arasnda uamzn karanlk gvdesini grebildiimiz o dik yokuu -belki de tarihi taraay-eyrek saatten az bir srede bulmutuk. Hedefimize giden yolun yarsnda bir sre nefeslenmek iin durakladk ve aamzdaki inanlmaz ta ekillerin -bilinmeyen bir batya doru gizemli silueti bir kez daha seilen- fantastik karmaasna bakmak iin arkamza dndk. Bunu yaparken, nmzdeki gn sabah pusluluunu yitirdiini grdk; huzursuz buz buharlar baucu noktasna hareket ettiinden, takliti hatlar ok belli ya da kesin yapmaya korktuklar ei grlmedik bir desene dnme safhasndayd. Bat gnn gz krpan gl krmzsnn nnde, ine ulu doruklar bir d gibi aan, bulank, byleyici, sivri tepeli bir meneke rengi hat uzanyordu imdi grotesk ehrin ardndaki son kertede beyaz ufkun zerinde. Tarihi plato bu ldayan kenara doru meyillenmiti, yitmi nehrin oyulmu yata bir glge kurdelas gibi dzensizce katediyordu platoyu. Bir an iin manzarann dnyad kozmik gzellii karsnda azmz ak kald, sonra belirsiz bir dehet srnerek ruhlarmzn iine ilerlemeye balad. nk bu uzaklardaki meneke rengi hat, yasak topraklarn dehet verici dalarndan baka hibir ey olamazd -dnyadaki doruklarn en yksei ve dnyadaki ktln oda; adlandrlamaz korkularn, Arkeen gizlerin barna; anlamn duvarlara kazmaktan korkanlarn uzak durduu ve tapnd, ama meum yldrmlarca ziyaret edilen ve kutup gecesinde dzlkler boyunca tuhaf nlar yayan o yerphesiz ilksel efsanelerin kaamak ekilde bahsettii tiksindirici Leng'in tesinde, Souk Bozkr'daki ulu Kadath'n bilinmeyen arketipi. Eer o insanlk ncesi ehire oyulmu olan resimler ve haritalar doruyu sylyorlardysa, bu gizemli meneke rengi dalar be yz kilometreden daha uzakta olamazd; buna karn byleyici bulank zleri o uzak ve karl kenardan keskince grlyordu, bilinmedik gklerde domak zere olan tekinsiz bir yabanc gezegenin entikli ucu gibiydi. yleyse dalarn ykseklikleri tm karlatrmalarn tesinde olmalyd -dalarn yksei, gzpek pilotlarn aklanamaz dlerinin ardndan fsldayacak kadar yaayamayacandan, sadece gaz gibi hayaletlerin mesken tuttuu ince atmosfer katmanlarna varyor olmalyd. Onlara bakarken tedirgin bir halde, o oktan kurumu byk nehrin kentin lanetli yokularndan aa srklemi olduu baz eylerin, kabartmalarda st kapal bahsedildiklerini aklma getirdim -ve onlar bylesine sr saklarcasna oyan Eskiler'in korkularnda ne kadar delilik, ne kadar akl vard diye merak ettim. Kuzey ucunun Kralie Mary Topraklan kysnn yaknna geldiini ve u anda Sir Douglas Mawton'un ekibinin iki bin kilometreden az bir mesafede, orada altn dndke, hibir kt kaderin Sir Douglas ve adamlarna koruyucu ky eridinin ardnda nelerin yatabileceim gstermemesini mit ettim. Byle dnceler benim o zamanki ar heyecanl durumumun byk ksmn oluturuyordu -ve grnen o ki Danforth daha ktyd.

Page 57

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Yine de o dev yldz ekilli kalnty grmeden ve uamza ulamadan ok daha nce korkularmz azalm, ama geidi yeniden nmzde uzanan yeterince azametli sradalara ynelmiti. Bu bayrlardan plak ve korkun ekilde douya doru, harabelerle rtl kara srtlar ykseliyor, bize bir kez daha Nicholas Roerich'in deiik Asya manzaralarn hatrlatyorlard. Kokumu, kvrm kvrm yollarn en ykseklerdeki ii bo zirvelere kadar ilerletmi olabilecek bu korkun biimsiz varlklar aklmza getirdike, rzgrn geni yelpazeli ktcl slk sesleri kartt, imal ekilde ge bakan maara azlarnn yanndan nasl yol alacamz dncesiyle korkmadan yzleemiyorduk. Daha da kts, doruklarn bazlarnda belirgin yerel sis izleri grdk -tpk volkanizma hakkndaki o ilk hatay yapt zaman biare Lake'in de grm olmas gerektii gibi- ve rpererek az nce katmz o ayn soydan sisi dndk; ve tm bu buharlarn iinden kt, o kfir dehetlere beiklik eden dipsiz uurumu. Uan her eyi iyi durumdayd ve kaln uu krklerimize geliigzel sarndk. Danforth glkle karlamakszn motoru altrd ve karabasan ehrin zerinden son derece yumuak bir kalk gerekletirdik, ilksel harsz talar, ilk grdmz zamanki gibi altmzda yaylm durumdaydlar. Geidi geebilmemiz iin rzgar test etmek amacyla ykselmeye ve dnmeye baladk. ok yksek irtifalarda byk karklklar olmalyd, nk baucu noktasndaki buz buhar bulutlar her trl fantastik eyi yapyorlard; ama geidi amamz iin gereken ykseklik olan yedi bin iki yz metrede seyrin gayet elverili olduunu grdk. kntl doruklara yaklatka rzgrn tuhaf arks yine duyulur oldu, Danforth'un kumandalardaki ellerinin titrediini grebiliyordum. Amatr seviyede olmama karn, o anda zirvelerin arasndaki tehlikeli geitten gemek iin daha iyi bir pilot olabileceimi dndm; yer deitirmemizi ve grevini bana brakmasn iaret ettiimde Danforth kar kmad. Tm becerimi ve kendime hakimiyetimi zorladm -azimle dalarn bam alan duman kmelerine bakmamaya alarak ve keke Sirenlerin kysnda Odysseus'un adamlarnn yapt gibi kulaklarma balmumu tkasaydm da u sinir bozucu rzgrn sesini bilincimden uzak tutabilseydim diye hayflanarak- geidin duvarlarnn arasndan, uzaktaki krmzms gk parasna diktim gzm. Ama ua kullanmay bana brakan, sinirleri tehlikeli bir gerginlikte olan Danforth sessiz kalamad. Geride kalan korkun ehre, nmzdeki maaralarla dolu, kplerin yapm olduu tepelere, yanmzdaki karl, surlarn yaylm olduu bayrlarn kasvetli denizine ve yukarmzda kaynaan grotesk bulutlu ge baktka onun dnp, kprdandn hissettim, ite tam o an, ben geidi sa salim gemeye alrken, onun lgnca haykr dikkatimi datp, bir an iin acizce kumandalar kartrmama sebep olarak, ikimizi de bir felakete ok yaklatrd. Bir saniye sonra azmim stn geldi ve gvenli bir ekilde getik -yine de korkuyorum ki, Danforth bir daha asla ayn olamayacak. Danforth'un yle delice bir feryada ne gibi bir son dehetin sebep olduunu bana anlatmay reddettiini sizlere sylemitim -yle bir korku ki, onun bugn iinde bulunduu kntnn sorumlusu olduundan ne yazk ki eminim. Da silsilesinin gvenli yanma ulap kampa doru yavaa aa szlrken, rzgrn sesi ve motorun grlts arasnda bararak ara ara birbirimize sesimizi duyurmaya altk, ama karabasan ehri terk etmeye balarken konutuklarmz, ounlukla gizlilik yeminleriyle ilgiliydi. Baz eylerin dier insanlarca bilinmemesi ve umursamazca tartlmamas gerektiine karar verdik -ve Starkweather-Moore Kefini caydrma gereklilii olmasa onlardan imdi de bahsetmezdim ve geri kalann hibir ey pahasna anlatmam, insanln gvenlii ve huzuru iin, dnyann baz karanlk, l kelerinin ve el dememi derinliklerinin olduu gibi braklmas mutlak bir zorunluluktur, uyuyan tuhaflklar dirilmesin ya da kfirce yaayan kbuslar kara inlerinden kvrlarak dklp, yeni ve geni fetihlerde bulunmasnlar. Danforth'un ima ettii tek ey, o son dehetin bir serap olduuydu. O getiimiz yankl, dumanl, kurtlarn dolup tat dalarn kpleri ve maaralaryla alkasz olduunu belirtti; ama kaynaan baucu bulutlarnn arasndan, Eskiler'in korktuu ve saknd o dier meneke rengi bat dalarnda yatan eyin, tek, fantastik ve eytani, bir anlk grntsym. Bu eyin yaadmz nceki streslerin; ve Lake'in kampnn yaknlarnda grdmz, dalarn ardndaki l ehrin aslnda gerek olan, ama o zaman anlamadmz

Page 58

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

serabndan kaynaklanan btnyle bir yanlsama olmas ihtimali ok yksek; ama Danforth'a yle gerek gzkmt ki, bundan hl muzdarip. Danforth ara sra alkasz ve sorumsuz eyler fsldyordu: "Kara ukur," "oyulmu kenar," "proto-Shoggothlar," "be boyutlu penceresiz kat eyler," "adsz silindir," "yal Faros," "Yog-Sothoth," "ilksel beyaz jle," "gkten gelen renk," "kanatlar," "karanlktaki gzler," "ay merdiveni," "ilk, ebedi, lmsz" ve dier acayip dnceler; ama tamamen kendine geldiinde tm bunlar reddetti ve nceki yllarda okumu olduu garip ve lm hatrlatan eylere balad. Danforth, gerekten de, Necronomicon'un niversite ktphanesinde kilit altnda tutulan, sayfalan kurt yenii nshasn batan sona okumaya cret eden sayl kimselerden birisi olarak bilinir. Biz sradalar geerken, ykseklerdeki gk, kesinlikle buulu ve yeterince alkantlyd; ve baucu noktasn gremememe karn, gkteki buz tozunun tuhaf biimler alm olabileceini hayal edebiliyorum. Byle kprdak bulut katmanlarnn uzaktaki manzaralar canl ekilde nasl yanstp, krp, bytebileceini bildiimden, geri kalan da hayal gc tamamlam olabilirdi -tabii ki Danforth o eski okumalarna dnme ans elde edinceye kadar bu zgl dehetlerin hibirinden bahsetmedi. Bir anlk bir bakla, bu kadar ok eyi grm olamazd. O srada Danforth'un lklar, kayna fazlaca ortada olan, tek bir lgnca kelimenin yinelenmesine dnmt: "Tekeli-Ii! Tekeli-Ii!"

Page 59