Eitimimizin Amac

hukukunun temel ama ve ilkeleri,

SG alannda taraflarn sorumluluk, hak ve ykmllkleri hakknda bilgi sahibi olmak

renim Hedeflerimiz
hukukunun temel ama ve ilkeleri SG ile ilgili ulusal mevzuat SG hizmetlerinin organizasyonu SGnde yasal yetkililerin rolleri verenin SG konusunda sorumluluklar ve iin dzenlenmesine ilikin hkmler Sosyal gvenlik alannda, i gvenlii uzmannn ve taraflarn sorumluluklar ile alanlarn haklar (sigortallk, salk nedeniyle raporlu olunan gnler, salk yardmlar, maluliyet, emeklilik ve dier yardmlar) Hukuksal bavuru yntemleri

Konu Balklarmz
i, iveren, alt iveren, iveren vekili kavramlar ve i sal ve gvenlii asndan nemi verenin sorumluluk, hak ve ykmllkleri verenlerin sorumluluunun hukuki dayana verenlerin sorumluluunun kapsam ve bu sorumlulukta kusurun rol verenler tarafndan denecek tazminatlar Maddi-manevi tazminat Destekten yoksun kalma tazminat Rcu tazminat verenin idari sorumluluu verenin cezai sorumluluu veren ile szleme yapma ve sonlandrma alma srelerine (tam ve ksmi sreli) ilikin hkmler sal ve gvenliine ilikin cezai yaptrmlar
4

Konu Balklarmz
veren vekilinin sorumluluu gvenlii uzmannn ve alanlarn istihdam ile iten karlmada ngrlen i gvencesi ve tazminat sistemlerine ilikin dzenlemeler ilerin hak ve ykmllkleri gvenlii uzmanlarnn hak ve ykmllkleri gvencesine ilikin genel esaslar Sendikalarn sorumluluu Eitim sorumluluu sal ve gvenlii konularnda toplu i szlemelerinden yararlanlmas kazas ve meslek hastalklarnn hukuki yaps Bireysel i hukuku asndan i kazas ve meslek hastal Nedensellik ba Meslek hastalklar mevzuat (5510 sayl Kanun, alma Gc ve Meslekte Kazanma Gc Kayb Oran Tespit lemleri Ynetmelii, Yksek Salk Kurulu Ynetmelii) - Sonulanm yarg kararlar

4857 sayl Kanununa gre i, yeri, veren/veren Vekili, Alt veren Kavramlar
MADDE 2 - Bir i szlemesine dayanarak alan gerek kiiye ii, i altran gerek veya tzel kiiye yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurululara iveren, i ile iveren arasnda kurulan ilikiye i ilikisi denir. veren tarafndan mal veya hizmet retmek amacyla madd olan ve olmayan unsurlar ile iinin birlikte rgtlendii birime iyeri denir. verenin iyerinde rettii mal veya hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen yerler (iyerine bal yerler) ile dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden ve meslek eitim ve avlu gibi dier eklentiler ve aralar da iyerinden saylr. yeri, iyerine bal yerler, eklentiler ve aralar ile oluturulan i organizasyonu kapsamnda bir btndr. (yerinin tarifi, olayn i kazas saylabilmesi asndan nemlidir. Zira iyerinde meydana gelen kaza i kazas saylmaktadr.)

4857 sayl Kanununa gre i, yeri, veren/veren Vekili, Alt veren Kavramlar
Tanmlar
MADDE 2 - Bir i szlemesine dayanarak alan gerek kiiye ii, i altran gerek veya tzel kiiye yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurululara iveren, i ile iveren arasnda kurulan ilikiye i ilikisi denir. veren tarafndan mal veya hizmet retmek amacyla madd olan ve olmayan unsurlar ile iinin birlikte rgtlendii birime iyeri denir. verenin iyerinde rettii mal veya hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen yerler (iyerine bal yerler) ile dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden ve meslek eitim ve avlu gibi dier eklentiler ve aralar da iyerinden saylr. yeri, iyerine bal yerler, eklentiler ve aralar ile oluturulan i organizasyonu kapsamnda bir btndr. (yerinin tarifi, olayn i kazas saylabilmesi asndan nemlidir. Zira iyerinde meydana gelen kaza i kazas saylmaktadr.)

4857 sayl Kanununa gre i, yeri, veren/veren Vekili, Alt veren Kavramlar
Tanmlar: veren adna hareket eden ve iin, iyerinin ve iletmenin ynetiminde grev alan kimselere iveren vekili denir. veren vekilinin bu sfatla iilere kar ilem ve ykmllklerinden dorudan iveren sorumludur. Bu kanunda iveren iin ngrlen her eit sorumluluk ve zorunluluklar iveren vekilleri hakknda da uygulanr. veren vekillii sfat, iilere tannan hak ve ykmllkleri ortadan kaldrmaz.

4857 sayl Kanununa gre i, yeri, veren/veren Vekili, Alt veren Kavramlar
Tanmlar:
Bir iverenden, iyerinde yrtt mal veya hizmet retimine ilikin yardmc ilerinde veya asl iin bir blmnde iletmenin ve iin gerei ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren ilerde i alan ve bu i iin grevlendirdii iilerini sadece bu iyerinde ald ite altran dier iveren ile i ald iveren arasnda kurulan ilikiye asl iveren-alt iveren ilikisi denir. Bu ilikide asl iveren, alt iverenin iilerine kar o iyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, i szlemesinden veya alt iverenin taraf olduu toplu i szlemesinden doan ykmllklerinden alt iveren ile birlikte sorumludur. Asl iverenin iilerinin alt iveren tarafndan ie alnarak altrlmaya devam ettirilmesi suretiyle haklar kstlanamaz veya daha nce o iyerinde altrlan kimse ile alt iveren ilikisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asl iveren alt iveren ilikisinin muvazaal ileme dayand kabul edilerek alt iverenin iileri balangtan itibaren asl iverenin iisi saylarak ilem grrler. letmenin ve iin gerei ile teknolojik nedenlerle uzmanlk gerektiren iler dnda asl i blnerek alt iverenlere verilemez.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylanlar (R:G: 16/6/2006-26200) MADDE 4- Bu Kanunun ksa ve uzun vadeli sigorta kollar uygulamas bakmndan; a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla iveren tarafndan altrlanlar, b) Ky ve mahalle muhtarlar, hizmet akdine bal olmakszn kendi adna ve hesabna bamsz alanlardan ise; 1) Ticar kazan veya serbest meslek kazanc nedeniyle gerek veya basit usulde gelir vergisi mkellefi olanlar, 2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkr sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek odalarna usulne uygun olarak kaytl olanlar, 3) Anonim irketlerin kurucu ortaklar ve/veya ynetim kurulu yesi olan ortaklar, sermayesi paylara blnm komandit irketlerin komandite ortaklar, dier irket ve donatma itiraklerinin ise tm ortaklar, 4) Tarmsal faaliyette bulunanlar, (Bir olayn i kazas saylabilmesi iin zarar grenin sigortal olmas arttr. Sigortal saylma bu bakmdan nemlidir.)

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylanlar: c) Kamu idarelerinde; 1) (a) bendine tbi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda srekli olarak alp, ilgili kanunlarnda (a) bendi kapsamna girenler gibi sigortal olmas ngrlmemi olanlar, 2) (a) ve (b) bentlerine tbi olmayanlardan, szlemeli olarak alp ilgili kanunlarnda (a) bendi kapsamna girenler gibi sigortal olmas ngrlmemi olanlar ile 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 86. maddesi uyarnca aktan vekil atananlar, sigortal saylrlar.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylanlar: Birinci fkrann (a) bendi gerei sigortal saylanlara ilikin hkmler; a) i sendikalarnn ynetim kurullarna seilenler, b) Bir veya birden fazla iveren tarafndan altrlan; film, tiyatro, sahne, gsteri, ses ve saz sanatlar ile mzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri dier uralar iine alan btn gzel sanat kollarnda alanlardan, dnrlerden ve yazarlardan hizmet akdi ile alanlar, c) Mtekabiliyet esasna dayal olarak uluslararas sosyal gvenlik szlemesi yaplm lke uyruunda olanlar hari olmak zere, yabanc uyruklu kiilerden hizmet akdi ile alanlar, d) 2/7/1941-4081 sayl ifti Mallarnn Korun. Hk. Kanuna gre altrlanlar, e) 24/4/1930-1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanununda belirtilen umum kadnlar, f) Milli Eitim Bakanl tarafndan dzenlenen kurslarda usta retici olarak altrlanlar, kamu idarelerinde ders creti karl grev verilenler ile 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 4 nc maddesinin (C) bendi kapsamnda altrlanlar hakknda da uygulanr.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylanlar:
Birinci fkrann (c) bendi gerei sigortal saylanlara ilikin hkmler; a) Kurulu ve personel kanunlar veya dier kanunlar gereince seimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde greve gelenlerden; bu grevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarnda Devlet memurlar gibi emeklilik hakk tannm olanlardan hizmet akdi ile almayanlar, b) C. Bakan, Babakan, Bakanlar, TBMM yeleri, Bld. Bk, il daimi kom. yeleri, c) Birinci fkrann (c) bendi kapsamnda iken, bu kapsamdaki kiilerin kurduu sendikalarn veya sendika konfederasyonlarnn ynetim kurullarna seilenler, d) Harp okullar ile faklte ve yksek okullarda, Trk Silhl Kuvvetleri hesabna okuyan veya kendi hesabna okumakta iken asker renci olanlar ile astsubay meslek yksek okullar ve astsubay naspedilmek zere temel askerlik eitimine tbi tutulan adaylar ile fakltelerde veya meslek yksek okullarnda kendi hesabna okuduktan sonra veya askerlik hizmetini mteakip subayla veya astsubayla geirilenlerin, okullarda geen normal eitim sreleri, e) Polis Akademisi ile faklte ve yksek okullarda, Emniyet Genel Mdrl hesabna okuyan veya kendi hesabna okumakta iken Emniyet Genel Mdrl hesabna okumaya devam eden renciler ile fakltelerde veya meslek yksek okullarnda kendi hesabna okuduktan sonra komiser yardmclna veya polislie geirilenlerin, okullarda geen normal eitim sreleri, hakknda da uygulanr

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylmayanlar
MADDE 6- Bu Kanunun ksa ve uzun vadeli sigorta kollar hkmlerinin uygulanmasnda; a) verenin iyerinde cretsiz alan ei, b) Ayn konutta birlikte yaayan ve nc derece dahil hsmlar arasnda ve dardan baka kimse katlmakszn, yaadklar konut iinde yaplan ilerde alanlar, c) Ev hizmetlerinde sreksiz olarak alanlar ile ev hizmetlerinde hizmet akdi ile srekli almasna ramen, haftalk alma srelerinin 4857 sayl Kanununda belirtilen srelerden az olmas nedeniyle, aylk kazanlar prime esas gnlk kazan alt snrnn otuz katndan az olanlar, d) Askerlik hizmetlerini er ve erba olarak yapmakta olanlar ile ydk. subay okulu rencileri, e) Yabanc bir lkede kurulu herhangi bir kurulu tarafndan ve o kurulu adna ve hesabna Trkiye'ye bir i iin gnderilen ve yabanc lkede sosyal sigortaya tbi olduunu belgeleyen kiiler ile Trkiye'de kendi adna ve hesabna bamsz alanlardan, yurt dnda ikamet eden ve o lke sosyal gvenlik mevzuatna tbi olanlar, Resm meslek ve sanat okullar ile yetkili resm makamlarn izniyle kurulan meslek veya sanat okullarnda ve yksek okullarda fiilen normal eitim sreleri iinde yaplan, tatbik mahiyetteki yapm ve retim ilerinde alan renciler,

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylmayanlar g) Salk hizmet sunucular tarafndan ie altrlmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malller, h) 4 nc maddenin birinci fkrasnn (b) ve (c) bentleri gerei sigortal saylmas gereken ilerde almakla birlikte, 18 yan doldurmam olanlar, ) Kamu idareleri hari olmak zere, tarm ilerinde veya orman ilerinde hizmet akdiyle sreksiz ilerde alanlar ile tarmda kendi adna ve hesabna bamsz alanlardan; tarmsal faaliyette bulunan ve yllk tarmsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutarn aylk ortalamasnn, bu Kanunda tanmlanan prime esas gnlk kazan alt snrnn 30 katndan az olanlar j) Bir kiinin bir gn iinde yapabilecei ilerde, yevmiyeli olarak alanlar, k) Kendi adna ve hesabna bamsz alanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkr siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek odalarna usulne uygun olarak kaytl olanlardan, aylk faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilikin masraflar dldkten sonra kalan tutar, prime esas gnlk kazan alt snrnn 30 katndan az olduunu belgeleyenler,

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal saylmayanlar l) Kamu idarelerinin d temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilciliin bulunduu lkede srekli ikamet izni veya bu devletin vatandaln da haiz bulunan Trk uyruklu szlemeli personelden, bulunduu lkenin sosyal gvenlik kurumunda sigortal olduunu belgeleyenler ile kamu idarelerinin d temsilciliklerinde istihdam edilen szlemeli personelin uluslararas sosyal gvenlik szlemeleri erevesinde ve temsilciliin bulunduu lkenin kamu dzeninin zorunlu kld hallerde, iverenleri tarafndan bulunulan lkede sosyal sigorta kapsamnda sigortal yaplanlar, 4 nc ve 5 inci maddelere gre sigortal saylmaz. (h) bendinin uygulanmasyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayl Trk Meden Kanunu hkmlerine gre mahkemece ergin klnmak suretiyle, renimleriyle ilgili grevlerde alanlar hakknda 18 yan bitirilmi olmas art aranmaz.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortalln balangc MADDE 7- Sigorta hak ve ykmllkleri 4 nc maddenin birinci fkrasnn; a) (a) bendi kapsamnda sigortal saylanlar iin almaya, meslek eitime veya zorunlu staja baladklar tarihten, b) (b) bendi kapsamnda sigortal saylanlardan, gelir vergisi mkellefi olanlarn gelir vergisi mkellefiyetinin balad tarihten; irket ortaklarnn irket ortaklklarnn tescil edildii tarihten; gelir vergisinden muaf olanlarn ise esnaf ve sanatkr sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kurulularna usulne uygun kaytl olduklar tarihten; tarmda kendi adna ve hesabna bamsz alanlar iin tarmsal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek kurulularnca tescil edildii tarihten; ky ve mahalle muhtarlar iin seildikleri tarihten, c) (c) bendi kapsamnda sigortal saylanlar iin, greve baladklar veya okullarnda eitime baladklar tarihten, itibaren balar.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal bildirimi ve tescili MADDE 8- verenler, 4/a kapsamnda sigortal saylan kiileri (iileri), sigortallk balangcndan nce, sigortal ie giri bildirgesi ile Kuruma bildirmekle ykmldr. Ancak iveren tarafndan sigortal ie giri bildirgesi; a) naat iyerlerinde ie balatlacak sigortallar iin, en ge almaya balatld gn Kuruma verilmesi halinde, b)Yabanc lkelere sefer yapan ulatrma aralarna sefer esnasnda alnarak altrlanlar ile Kuruma ilk defa iyeri bildirgesi verilecek iyerlerinde; ilk defa sigortal altrmaya balanlan tarihten itibaren bir ay iinde almaya balayan sigortallar iin, almaya baladklar tarihten itibaren en ge sz konusu bir aylk srenin dolduu tarihe kadar, Kuruma verilmesi halinde, c) Kamu idarelerince yurt d grevde almak zere ie alnanlarn, iten ayrlm olsalar dahi, almaya baladklar tarihten itibaren ay iinde, Kuruma verilmesi halinde, sigortallk balangcndan nce bildirilmi saylr.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal bildirimi ve tescili Sigortallar, almaya baladklar tarihten itibaren en ge bir ay iinde, sigortal olarak almaya baladklarn Kuruma bildirirler. Ancak, sigortalnn kendini bildirmemesi, sigortal aleyhine delil tekil etmez. 4/b kapsamnda sigortal saylan kiiler iin; esnaf ve sanatkr sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kurulularna usulne uygun kaytl olduklar tarihten itibaren kendi mevzuatlarna gre kayt veya tescili yapan ilgili kurum, kurulu ve birlikler veya vergi daireleri sigortal ie giri bildirgesi dzenleyerek, en ge 15 gn iinde Kuruma vermekle ykmldr. Kurum bu bildirimden itibaren 1 ay iinde tescili yaplan kiilere, sigortallk hak ve ykmllklerinin baladn bildirir. Tarmsal faaliyette bulunduu iin sigortal saylanlar ise, sigortal ie giri bildirgesini, tarmsal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek kurulularnca tescil edildii tarihten itibaren 90 gn iinde Kuruma vermekle ykmldrler.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

Sigortal bildirimi ve tescili 4/c kapsamnda sigortal saylan kiileri (Szlemeli personeli) altracak iverenler, altrmaya balattklar kiileri, 7. maddenin birinci fkrasnn (c) bendinde belirtilen sigortallk balangcndan itibaren, 15 gn iinde sigortal ie giri bildirgesi ile Kuruma bildirmekle ykmldrler. sizlik deneinden yararlandrlan kiiler iin Trkiye Kurumu, isizlik deneinin fiilen denmeye baland tarihten itibaren bir ay iinde, sigortal ie giri bildirgesini Kuruma bildirmekle ykmldr. Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca salanacak elektronik altyapdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek ilemlerde, ilem yapt kiilerin sigortallk bakmndan tescilli olup olmadn kontrol etmek ve sigortasz olduunu tespit ettii kiileri, Kuruma bildirmekle ykmldrler. Bu maddenin ikinci ve beinci fkralar hari olmak zere, dier fkralarnda belirtilen ykmllkleri yerine getirmeyen ilgililer hakknda, 102. madde hkmlerine gre idar para cezas uygulanr.

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

yeri, iyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli MADDE 11- yeri, sigortal saylanlarn madd olan ve olmayan unsurlar ile birlikte ilerini yaptklar yerlerdir. yerinde retilen mal veya verilen hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen iyerine bal yerler, dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden veya meslek eitimi yerleri, avlu ve bro gibi dier eklentiler ile aralar da iyerinden saylr. Alt iveren, asl iverenin iyerinde altrd sigortallar, iverenle aralarnda yaptklar szlemenin ibraz kaydyla, Kurumdan alaca zel bir numara ile asl iverenin kaytl olduu dosyadan bildirir. yeri bildirgesinin verilmemesi veya ge verilmesi, bu Kanunda belirtilen hak ve ykmllkleri ortadan kaldrmaz

21

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

veren, iveren vekili, geici i ilikisi kurulan iveren ve alt iveren MADDE 12- 4 nc maddenin birinci fkrasnn (a) ve (c) bentlerine gre sigortal saylan kiileri altran gerek veya tzel kiiler ile tzel kiilii olmayan kurum ve kurulular iverendir. veren adna ve hesabna, iin veya grlen hizmetin btnnn ynetim grevini yapan kimse, iveren vekilidir. Bu Kanunda geen iveren deyimi, iveren vekilini de kapsar. veren vekili ve 4857 sayl Kanununda tanmlanan geici i ilikisi kurulan iveren, bu Kanunda belirtilen ykmllklerinden dolay iveren ile birlikte mtereken ve mteselsilen sorumludur. 4 nc maddenin ikinci fkrasnn (a) bendine tbi olanlar hakknda, iverenlerin bu Kanunda belirtilen ykmllkleri, bunlar altran ii sendikalar veya iveren tarafndan; 4 nc maddenin nc fkrasna tbi olanlar hakknda, iverenlerin bu Kanunda belirtilen ykmllkleri, bunlar altran kamu idareleri veya eitim grdkleri okullar tarafndan yerine getirilir.
22

5510 sayl Kanuna gre tanmlar

veren, iveren vekili, geici i ilikisi kurulan iveren ve alt iveren 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayl ifti Mallarnn Korunmas Hakknda Kanuna gre altrlanlar hakknda, iverenlerin bu Kanunda belirtilen ykmllkleri, bunlar altrmaya yetkili makam tarafndan yerine getirilir. Ceza infaz kurumlar ile tutukevleri bnyesinde oluturulan tesis, atlye ve benzeri nitelerde altrlan hkml ve tutuklularn ivereni, Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri Yurtlar Kurumu, iveren vekilleri ise Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri Yurtlar Kurumunun sorumlu mdr ve amirleridir. Bir iverenden, iyerinde yrtt mal veya hizmet retimine ilikin bir ite veya bir iin blm veya eklentilerinde, i alan ve bu i iin grevlendirdii sigortallar altran nc kiiye alt iveren denir. Sigortallar, nc bir kiinin aracl ile ie girmi ve bunlarla szleme yapm olsalar dahi, asl iveren, bu Kanunun iverene ykledii ykmllklerden dolay alt iveren ile birlikte sorumludur.

23

MD AY SAAT