TDK'nin 75.

Yh

d)
Trk D i E K u r u m u Y a y n l a n

ATATRK KLTR, DL VE TARH YKSEK KURUMU TRK DL KURUMU YAYINLARI : 578

TRKE BTK ADLARI SOZLUGU

I II V II

Prof. Dr. TURHAN RAYTOP

Baytop, Turhan Trke Bitki Adlar Szl / Turhan Baytop. 3. bsk. Ankara: Trk Dil Kurumu, 2007. 512 s.; 24 cm. (Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu Trk Dil Kurumu Yaynlan; 578) Bibliyografya var. ISBN 975-16-0542-3 1. Bitki Adlan, Szlkler I. k.a. 581.03

ISBN 975- 16-0542-3 1. Bask 2. Bask 3. Bask Bask : 1994 : 1997 : 2007 : nc Basmevi Tel: 0312 384 31 20

Yazarn yazl izni olmadan bu kitap herhangi bir yntem ile oaltlamaz ve resimlerinden yararlanlamaz. T. BAYTOP: A dictionary o f vernacular names of wild plants of Turkey, Ankara (1994). Publication o f the Trk Dil Kurumu (The Turkish Language Society) No. 578

5846 sayl kanuna gre bu eserin btn yayn, tercme ve iktibas haklan Trk Dil Kurumuna aittir.

NDEKLER
NSZ................................................................................................................................. I-G R ............................................... ............................................................................ 1 5

II - TRKE BTK ADLARI.......................................................................................... 17 - EK LSTE-I (1997)..................................................................................................... 295 IV - LTNCE BTK ADLARI ........................................................................................299 V.- RENKL RESMLER................................................................................................. 325 VI - KAYNAKLAR.......................................................................................................... 505

SZ

Bitkilere kar olan ilgim bana babamdan* gemitir. Kendisi bir topu subay olarak Anadoluda uzun sre grev yapm ve bu srada zellikle da bitkileri ile ilgilenmitir. Emekli olduktan sonra vaktinin byk bir blmn Kartal (stanbul)daki evinde iek yetitirmekle geirmitir. 19 4 yl son bahannda, eczaclk okulu rencisi olduum srada, kendisi ile 4 birlikte Palandken (Erzurum) dana km ve beyaz iekli bir idem toplamtm. Kiisel bitki koleksiyonumun ilk rnei olan bu bitkiyi uzun yllar sonra Crocus suwarovianus C Koch (Iridaceae) olarak tayin ettim. Erzurum'da . iken bana Lleli Tabyadan toplad lle rneklerini ( TuJipa ju lJa C Koch) . getirmitir. Bu rnekler bana Anadolunun soanl bitkileri ile ilgilenme merakn vermitir. Tbb bitkilere kar olan ilgimde ise, rencisi olmakla gurur duyduum, doktora almamn konusunu vermi ve almalarm ynetmi olan stanbul niversitesi Farmakobotanik ve Genetik Krss direktr olan Ord. Prof. Dr. Alfred Heilbronn (1885-1961)un byk etkisi olmutur. Anadoluda Yontma ta devri (Paleolitik) nden beri insann yaadn biliyoruz. Bu ilk insanlar yaban bitkiler ve av hayvanlar ile beslenirlerdi. Cill ta devri (Neolitik) insanlar tahl yetitirmeye ve hayvanlan evcilletirmeye balamlardr. Bununla beraber gene de yaban bitkileri gda olarak kullanyorlard. Yaklak 50.000 yldan beri Anadolu insan yaban bitkilerden yararlanmaktadr. alacak olan husus bu kadar uzun bir sreden beri yararlanlmasna karlk Anadolu'da kullanlan yaban bitkiler hakknda etrafl bir aratrmann yaplarak bunlarn bir listesinin hazrlanmam olmasdr. Anadoluda 40 yl akn bir sredir yaptmz aratrmalar sonunda aadaki olay ok belirgin bir ekilde saptam bulunuyoruz. Halk, botanik kitaplarnda yazl olan bitki adlarn hemen hemen hi bilmemektedir. Buna karlk halkn kulland bitki adlarnn byk bir ounluu da botanik kitaplannda ve szlklerde bulunmamaktadr. Bu garip durum Trkiye bitkileri zerinde yaplan almalar zorlatrd gibi, Trkiye bitkilerinden yararlanmamz da, bir lde, nlemektedir.

Biz bu nemli konunun zmne bir katkda bulunabilmek amacyla aratrma gezilerimiz srasnda topladmz bitki rnekleri ve Derleme Szlndeki yresel bitki adlarndan yararlanarak Trkiyede gda, baharat, il, boyar madde veya ss bitkisi olarak kullanlan bitkilerin yresel adlarn bir araya toplayan bir szlk hazrlamaya altk. Burada yresel adm karl olan ve bitkinin tam olarak tannmasn salayacak olan Latince ad saptamaya zellikle zen gsterdik. Bu ekilde yresel adn karl olan bitkinin salkl bir ekilde tannmas salanm olmaktadr. Hazrladmz listede Trkiyede gda, baharat, il, boyar madde veya ss bitkisi olarak kullanlan 1.300 kadar bitki trnn Latince ad bulunmaktadr. Saptanan Trke bitki adlarnn says ise 4.000 civarndadr. Trkiyede 9.000 kadar gelimi bitki tr bulunduu dnlr ise Szlkteki say kk bulunabilir. Buna karlk biz bu giriimimizin bir balang olduunu ve ileride yaplacak aratrmalar ile bu miktarn ok artacam dnyoruz. Bu Szlkn hazrlanmas iin 19 0 ylndan beri younlatrlan, rnek ve 8 yresel ad toplama almalar srasnda, aada adlarn yazdm meslekta ve dostlarmn byk yardmlar olmutur. Kendilerine tekrar teekkr frsat bulduum iin mutluyum. Prof Dr. Aslan Aksoy (Malatya), Ecz. eref Aktemur (ldr), Avukat Orhan Akzm (Kars), lhan Arslanyrek (Gazi Antep), Ahmet Atilla (stanbul), Ecz. Ahmet Aygn (nebolu). Ecz. Mitat Bar (Malatya). Prof. Dr. K. H. Can Baer (Eskiehir), Ecz. Cahit Bltr (Bolu), Ecz. Servet Bilgehan (Van). Nazm Bilgin ve Kenan Bilgin (Srmene). Ecz. Orhan Blbl (Bolu). Ecz. Nurettin eri (Adana). Prof. Dr. Hsn Demiriz (stanbul), Ecz. Mehmet Dolapolu (Antakya). ofr inasi Ebrem (Erzurum), Ecz. Namk Kemal Erdem (Konya). Ecz. Turul Gken (Azdavay), Ecz. Cem Gkdoan (skenderun), Ecz. smail Gmrk (Trabzon). Ecz. Hseyin Gney (Erzurum). Ecz. Emin Havuzluolu (Sivas), Hayrettin Karaca (Yalova). Ecz. Ercment Kazak (Kars), Mustafa Kazdal (Rize), Ecz. Orhan Kr (Tarsus), Ecz. Rt Kinii (Konya), Ecz. ner Kkyalm (Adana), Hayati Pirselimolu (Trabzon), Prof. Dr. Ekrem Sezik (Ankara), Do. Dr. Nurhayat Stlpmar (stanbul), Do. Dr. Glendam Tmen (Balkesir), Ecz. smet Uysal (Akseki). Ecz. Mjgn er (Sivas). retmen Bahattin Yaln (epni-Sivas). Prof. Dr. Faik Yaltrk (stanbul) ve Prof. Dr. Necmettin Zeybek (zmir). Topladm bitki rneklerini tayin ederek bana byk bir destek salam olan Prof. Dr. Asuman Baytopa, bu Szlkn baslmas iin beni tevik eden Do. Dr. Osman Sertkayaya zellikle teekkr ederim.

Trk Dil Kurumu Bakan Sayn Prof. Dr. Haan Eren szlk metnini, Trk dili yazm kurallar ynnden, titiz bir biimde inceleyerek gerekli dzeltme ve eklemeleri yapmtr. Kendilerine itenlikle teekkr bir bor bilirim. Bu Szlkn hazrlanmasnda, bu gn ok revata olan bilgisayar yntemi kullanlmamtr. Bu nedenle de deeri veya kusurlan tamamen insann zihinsel gcne ve hafzasna dayanmaktadr. Hata ve noksanlarmzn hogr smnn amadm mit ediyoruz. Bu Szlkte toplanm olan bilgilerin. Trkiye bitkileri zerinde alanlara uzun bir sre yardmc olacam dnyoruz. Bu nedenle de yazmz Orta am nl bilginlerinden bn an-Nafis (lm 1288)in bir kitab iin sylemi olduu aadaki cmle ile tamamlyoruz.

"fger yazdklarmn bundan bin sene sonra da geerli olabileceini biimeseydim bunianyazmazdm."
TURHAN BAYTOP stanbul niversitesi Mart 1 9 91

- Mehmet Emin Baytop (1893-1980): Topu albay. Harput'un Pekinik (Oymaaa) kynde domu ve 23 Austos 1980 tarihinde stanbul'da vefat etmitir.

II. BASKININ NSZ

Trke Bitki Adlan SzlnnI. basks Eyll 1 9 tarihinde tam lanm Bu basknn 94 am tr. iki yl gibi ksa bir s e tkenm olm Trk halknn doakonularna kar olan yakn ilgisini red i as gsterm bakm esi ndan ok ilgi ekici ve kvan vericidir. I. basknn m Mart 1 9 tarihinde Trk Dil Kurum etni 91 una teslim edilmitir. Bugne kadar geen 6 yllk sre iinde, yaplan yeni aratrm sonucu, baz yeni bitki adlan saptanm alar tr. Saptanan yeni Trke adlarn m iktar 8 olup, II. b 5 asknn sonuna, "Ek Liste-I (1997)" bal altnda konulm utur. Ana m ve renkli resimler blm etin lerinde herhangi bir deiiklik yaplm tr. am Toplanan yeni bitki rneklerinin tayinleri, birinci baskda olduu gibi, eim Prof. Asum an Baytop (stanbul niversitesi, Eczaclk Fakltesi) tarafndan yaplmtr. Deerli yardmlan iin kendilerine tekrar teekkr ederim . Trke Bitki Adlan Szlhn II. basksn yapm karan alan ve yaym a ykm a lam lln stlenen Trk Dil Kurum Bakanlna iten teekkrlerim sunarm u i .

TURHAN BAYTOP stanbul niversitesi Mart 1 9 97

yetien bitki trlerinden yaklak te birinin Trke adnn bulunmas, halkn bitkilere kar olan yakn ilgisini ak bir ekilde gstermektedir. Halk yenen, il olarak kullanlan, boyar madde elde edilen, gzel kokulu veya zehirli olan bitkileri iyi bir ekilde tanmakta ve bunlara zel adlar vermektedir. Ayn szlkte yaban bitkiler ile yaplan baz yemeklerin (Ota, Otekmei, Otlupeynir gibi) adlan da kaytldr. Aynca, yenebilen bitki kklerini karmakta kullanlan letlerin adlan da vardr. Kazg veya Kazgl (Bitki kk kartmaya yarayan ucu sivri bir aa paras), Ksk (idem yumrularn topraktan kartmak iin kullanlan sivri ulu denek) ve Kengerhan (Kenger srgnlerini kartmakta kullanlan demir ubuk) bir rnek olarak verilebilir. Trke bitki adlar ile ilgili ilk bilgiler XI. yzylda Kgarl Mahmut , tarafndan yazlm olan ve Trk dilinin ilk szl olarak kabul edilen "Divan lgat -it Trk" te bulunmaktadr. Bu szlkte kaytl olan bitki adlanndan birou halen de Anadoluda kullanlmaktadr (66). Osmanl mparatorluu dneminde, Trke bitki adlarn veren ilk kitap, shak bin Murad tarafndan 13 0 ylnda Geredede yazlm' olan "Edviye-i 9 Mfrede" adl eserdir. Bu kitapta bulunan Trke bitki adlannn hemen tm bu gn de Anadoluda kullanlmaktadr (60, 80A), 1839 ylnda stanbulda alan Mekteb-i Tbbiye Adliye-i hne (Askeri i Tp Mektebi) de retimin Franszca olmas nedeniyle bu mektepte retim yapan botanik hocalar, Franszca bitki adlarn Trkeye evirerek kitaplanna almlardr. Zamann nl botanik hocalanndan Dr. Salih Efendi (1816-1895). Dr. Mehmed Ali Paa (1834-1914) ve Dr. Esad erefeddin (Kprl) (1866-1942)'in kitaplarnda (45. 70, 90), genellikle Franszcadan eviri yoluyla meydana getirilmi, pek ok bitki ad bulunmaktadr. eviri yoluyla elde edilen bu adlar, sonraki botanik kitaplar ve szlklere girerek dnemimize kadar gelmitir. Bunlarn hemen tm "Trke Szlkle kaytldr (124). Biz eviri yoluyla retilmi olan adlardan ancak ok tannm olanlarn Szlkmze aldk. D ou lkelerinde 35 yl hekimlik yapm olan Dr. John Martin Honigberger tarafndan hazrlanm olan bir bitki adlan listesi 1852 ylnda yaymlanmtr (55). zellikle tedavi alannda kullanlan bitkilerin Latince. ngilizce, Franszca. Almanca. Trke, Arapa, Farsa ve Hinte adlarn tayan bu liste yardmyla XIX. yzyln ortalannda kullanlan Trke bitki adlann reniyoruz. Baz Trke bitki adlarnn Latince karlklar Edmond Boissier (1810 1885)nin nl eseri "Flora 0rientalis"in 18 4 ylnda yaymlanan 5. cildinin 8 sonuna eklenmi olan "Index Nominum Vernaculorum adl listede bulunmaktadr. Bu liste P. Ascherson (1834-1913) tarafndan hazrlanm olup baz bitkilerin

Arapa, Farsa, Greke ve Trke (Krgzca, Tatarca) gibi dillerdeki yerli adlarn vermektedir. Bu listede 20 kadar bitki trnn Trke ad kaytldr (36). Armenag K. Bedevianm 19 6 ylnda Kahirede yaymlanm olan szlnde 3 3.600 kadar bitki trnn Latince, Arapa, Ermenice, ngilizce, Franszca, Almanca, talyanca ve Trke adlan bulunmaktadr. Yalnz yaynlara dayanlarak hazrlanm olan bu szlk. Osmanl mparatorluu dneminde kullanlan bitki adlar ynnden nemli bir kaynak olmakla birlikte, yresel Trke bitki adlann hemen hemen hi almamtr (31). Hseyin Kzm Kadri (1870 1934)nin 1927-1945 yllan arasnda yaymlanm olan 4 ciltlik 'Trke lgati" adl szl (57) birok bitki adnn Arapa. Farsa. Rumca veya Avrupa dillerindeki kkenlerini ve Uygur. aatay, Kazan, Azeri, Koybal, Yakut, Altay, uva ve Krgz lehelerindeki karlklarn vermesi bakmndan ok nemli bir kaynaktr. P. H. Davisin hazrlad "Flora of Turkey" adl eserde de baz bitki trlerinin Trke adlar verilmitir. Bu adlara ait zel bir indeks bulunmad iin bu yaynda kaytl Trke adlann Latince karlklarn bulmak ok zor olmaktadr. Trke bitki adlannm Latince karlklanm gsteren geni bir liste. 194 0 ylnda yaymlanan. Ord. Prof. Dr. Alfred Heilbronnun kitabnn sonunda bulun maktadr. A Heilbronn bu listenin hazrlan biimini yle aklamaktadr (53): .
"Kitabn nihayetine konulmu olan Trke nebat isimlerinin en byk ksm Prof. Esad erafettn'in "Nebatat- 1 saydelaniyye" namndaki kitabndan, bir ksm da A. K. Bedeviyan'n lllustrated Polyglottie Dictkmary of Hant Names" ismindeki kamusundan alnmtr. listede bulunan nebat isimlerinin dier bir ksm da Baasistan Bn. Dr. Mehpare Baarmanm Anadoluda yapm olduu seyahatler esnasnda, halk arasndan toplanmtr."

Anadoluda halk arasnda kullanlan blgesel kelimelerin ilk derlemesi Mill Mcadele yllannda (1920 yllar) muallimlere (retmenlere) yaplan tamimler (duyurular) ile balamtr (48). Gelen malzemenin tasnif edilerek hemen yaym lanmas olana bulunamam ve ne yazk ki nemli bir blm de Sakarya sava srasnda (1921) yok olmutur. Geri kalan malzemenin sralamasna 192 ylnda 5 balanmtr. Hamit Zbeyr [Koay] ve shak Refet [Itman], toplanan bu malzemeden yararlanarak 1932 ylnda "Anadilden Derlemeler" adl 448 sayfalk bir szlk yaymlamlardr (48). 19 2 ylnda Hamit Koay ve Orhan Aydn bu 5 szle bir cilt eklemilerdir (69). Halk tarafndan bitkilere verilen yresel adlar ile ilgili baz folklor yaynlan vardr (6, 8, 1 , 68, 81, 86, 96, 110). Bunlarda genellikle bitkiye verilen yresel 1 adlann listesi ve baz kullanlan yer almaktadr. Trke bitki ad ve kullanl verilen bitkilerin bilimsel Latince adlar verilmedii iin ok kere Trke adm hangi bitki trne ait olduunu saptama olana bulunamamaktadr.

8 Trkiye bitkilerine verilen Trke adlar iin tkenmez bir kaynak olan Trk Dil Kurumunun antsal eseri "Derleme Szl'' de ayn noksanla sahiptir. Trke adlar karsnda: "Krlarda yetien, yapraklan dikenli, taze iken piirilerek yenilen lezzetli bir ot" veya "Bir eit tarla otu" gibi tarifler verilmekte ise de, bunlar bitkiyi tanmak iin yeterli olamamaktadr. Trkiye yaban bitkilerinin yresel adlannm Latince karlklarn, toplanan bitki rneklerinin tayinine dayanarak, veren ilk liste. 1968 ylnda Prof. Dr. Asuman Baytop tarafndan yaymlanm(13) ve bunu dier aratnclarn yaynlan izlemitir (4. 9. 38. 41. 76. 81. 82. 83. 92. 99. 1 2 1 3 105. 113. 114. 116. 120). 0. 0. Trkiye dnda yaayan Trk topluluklannm da Trke bitki adlan ve bunlardan yararlanma olanaklar hakknda, aratrmalara dayanan yaynlan vardr. Gda, boyar madde veya il olarak Azerbaycan blgesinde kullanlan bitkilere ait ilk liste Yahya sayev (Jehja sajev) tarafndan 1935 ylnda Bakde yaymlanmtr. Yahya Isayev'in kitab "Azerbaycanm yaban biten faydal bitkileri" adn tamakta ve Latin alfabesi ile Trke yazlm olup Azerbaycan blgesinde yetien 500 kadar bitki trnn Trke. Rusa ve Latince adlarn vermektedir (61). Bu yaynda bulunan Trke adlardan nemli bir blm, halen D ou Anadolu blgesinde, ayn bitki trleri iin kullanlmaktadr. Bu almay Azerbaycan. zbek ve Uygur dillerindeki bitki adlar szlkleri (56. 59. 87. 116, 117) izlemitir. Trk leheleri (Altay, Azeri, Bakurt. uva. Gagavuz. Karaay-Balkar. Karaim. Kara Kalpak, Kazak, Krgz, Knm Tatar. Tatar. Tuva. Trkmen. Uygur, zbek ve Yakut) kapsamna giren Trke bitki adlar Bayan Ingeborg Hauenschild tarafndan bir szlk halinde yaymlanmtr(52). Bu alma bilhassa Sovyetler Birliine bal devletlerdeki yaynlara dayanmaktadr. Trk lehelerindeki Trke bitki adlan iin nemli bir kaynak durumundadr. Bitkilere verilen adlar, halk arasnda kullanlan, yresel dil ile yakndan ilgilidir. Trkiyenin baz blgelerinde Arapa (Gneydou Anadolu Blgesi), Farsa, (Dou Anadolu Blgesi). Lazca (Dou Karadeniz Blgesi) ve Greke (Bat Anadolu. Girit gmenlerinin youn olduu blgelerde) kkenli bitki adlan da kullanlmaktadr. Bu nedenle, yaygn olarak kullanlan, yabanc kkenli bitki adlarnn ok tannm olanlan da Szlke alnmtr. Buna karlk Trke kkenli birok bitki ad komu lkelerde (rnein Kuzey ran ve Azerbaycan) halk arasnda geni bir ekilde kullanlmaktadr (61, 84). Bitkilere verilen Trke adlar, blgelere gre byk deiiklikler gstermektedir. Ad gruplan ynnden bunlar Ege blgesi, Karadeniz blgesi, D ou Anadolu blgesi ve Orta Anadolu blgesi olmak zere drt byk blgeye ayrlmaktadr. rnein Nasturtium officinafe trne Ege blgesinde "Gerdeme".

9 Karadeniz blgesinde "Kardamot", D ou Anadolu blgesinde (Van) ise "nk" ad verilmektedir. Bu durum halen Anadoluda kullanlan bitki adlarnn deiik kkenli olduunun bir kantdr. Bitkiye ad verilmesinde bitkinin kullanl, grn veya yetitii yerin dikkate alnd anlalmaktadr. Hayvan adlan da bitkilerin adlandmlmasmda ok kullanlmaktadr. En fazla ^ (A y idemi. Ay ilei. Ayeli. Ay elmas. Ay erii. Ay fnd. Ay gl, Aykula. Ay mantar. Aypenesi, Ay soan. Ay zm gibi). Domuz(Domuz ara. Dom ayr. Dom baklas, Dom dikeni. Dom uz uz uz uz elmas, Dom erii. Dom lhanas. Dom ptra, Dom turpu gibi), Deve uz uz uz uz (Devekerten, Deve dikeni. Deve gengeli, Devekula, Develangr, Develik, Deveapla, Devetaban. Devetopala gibi), ^<?/(Eek dikeni. Eek gevrei. Eek gl. Eek hyan, Eek kangal. Eek marulu, Eek turpu. Eek yoncas gibi), H (kpek) (tboan, tburnu, tcumurdu, t hyar, t kaba, t kinii. tsinei. t zm gibi), Kurt (Kurt baklas. Kurtboan. Kurt brtleni. Kurtkula, Kurtpenesi, Kurt soan). Ku (Ku alc, Kuburnu. Kudili, Ku elmas, Ku ekmei, Ku otu. Ku vezi. Ku zm. Ku yemi, Kuyrei), Tavan (Tavancl otu, Tavan elmas. Tavan kiraz. Tavankula. Tavanmemesi, Tavantopuu) ve Ylan (Ylanba, Ylanck, Ylan cc. Ylan iei, Ylan dans. Ylan dikeni. Ylandili, Ylanekmei, Ylan gl. Ylan otu. Ylan pura. Ylanyast) gibi hayvan adlarna rastlanmaktadr. Yaban trleri adlandrmak iin ala (=yan, yarm), yaban veya deli sfatlan da kullanlmaktadr. Ala cehri. Ala haha. Ala kangal, Ala pancar. Yaban armudu. Yaban asmas, Yaban baklas. Yaban erii, Deli erik. Deli mantar ve Deli maydanoz rneklerinde olduu gibi. Nadiren Trke bitki adlarnn Ltince karlklar baz trlere bilimsel ad olarak verilmitir. rnein: M Foster (1836-1907) Harput (Elaz) blgesinde . yetien bir Ssen trne, blgede "Kurtkula" denmesi nedeniyle, iris lupina (Kurt Sseni), ayn ekilde J. N. Woronow (1875-1931) Hakkri blgesinde (Yksekova, emdinli) bulunan dier bir Ssen trne iris iycotis (Kurtkula Sseni) adn vermitir. Trkiyede yetien yaban bitkiler, kullanl ve zelliklerine gre, be byk blm altnda toplanabilir. 1 Gda olarak kullanlan bitkiler: . Anadolu'nun sebze olarak kullanlan bitkileri hakkmdaki ilk bilgiler Anazarba (Adana blgesinde)'l Dioskorides (Pedanius adyla da tanmmaktadr)in I. yzylda Greke olarak yazm olduu "Materia Medica" konulu eserinde bulunmaktadr. Dioskorides eserinin II. kitabnda (No.124-178) sebze olarak kullanlan baz bitkileri tarif etmi, bunlarn Greke ve Latince adlann vermi ve tedavide

1 0

kullanl yerlerini belirtmitir. 512 ylnda stanbul'da yazlan kopya (halen Viyana Devlet Mzesindedir) bu bitkilerin renkli resimlerini de tamaktadr (47). Trkiyede yaban bitkilerden gda olarak yararlanma olduka yaygndr. Bu durum zellikle krsal kesimlerde grlmekle beraber byk ehirlerde de vardr. lk bahar aylarnda stanbul'un semt pazarlannda satlan yaban bitkiler bu olgunun belirgin bir kantdr. Trkiyede gda olarak kullanlan yaban bitkilerin bir listesi henz hazrlanmamtr. Buna karlk Ege blgesinde kullanlan yaban bitkiler ve kullanl ekilleri hakknda etrafl bilgilere sahibiz. Evelyn Lyle Kalasm kitab bu alanda rnek bir almadr(63). Bahaeddin gel, Trk kltr tarihi ile ilgili byk eserinde, Trkler tarafndan kullanlan bitkisel gda maddelerini incelerken, baz yaban bitki trleri hakknda da bilgi vermitir(80). Bu bilgiler zellikle eski Trkler tarafndan kullanlan yaban bitkileri saptamak ynnden ok deerlidir. D lkelerde yaymlanan, yaban bitkiler ile ilgili kitaplarda Trkiyede kullanlan yaban bitkiler hakknda hemen hemen hibir bilgi bulunmamaktadr (70,100). Bunun sebebi, lkemizde gda olarak kullanlan bitkiler zerindeki aratrma ve yaynlarn azl olmaldr. Trkiyede gda veya il olarak kullanlan yaban bitkilere verilen baz Trke adlar Ahmed Vefik Paa ve emseddin Sami Beyin szlklerinde (2, 95) kaytldr. Blgesel adlar iin ise tek nemli kaynak Trk Dil Kurumu tarafndan yaymlanan "Derleme Szldr (121). Trkiyede gda olarak kullanlan yaban bitkiler zerindeki yaynlar az olmakla birlikte, bu yaynlardan bazlar ok eski tarihlere dayanmaktadr. Fransz elisi G dramon ile birlikte stanbula gelmi . olan Fransz hekimi Pierre Belon kitabnda 1547 ylnda stanbul pazarlannda satlan yaban bitkilerden de sz etmektedir (32). Yaban bitkilerden elde edilen sebze veya meyveler semt pazarlannda veya seyyar satclar tarafndan satlmaktadr. 19 7 yl ilk baharnda stanbul 8 pazarlarnda aadaki yaban bitki ve meyvelerin satld grlmtr: Brtlen. Dikenucu. Ebe gmeci. Ihlamur, ispit, Isrgan, Kanlca (mantar). Kara mantar (mantar), Kestane, Kzlck. Kuburnu, Poy otu, alba. Gda olarak kullanlan yaban bitkiler arasnda mantarlar byk bir yer tutmaktadr. Orman ve da kylerindeki halk, zehirli olmadn bildii mantarlar toplayp yemekte veya yakn ehir ve kasabalara gtrerek satmaktadr. 1989 ve 1 9 yllar son baharnda nebolu ve Bolu evresinde yaptmz gezilerde bu 91 blgelerde mantar toplama ve yeme olaynn yaygn olduunu ve baz mantar trlerinin pazarlarda satlmakta olduunu grdk. Boluda Dedesakal, Kanlca, ve Mergadun ad verilen mantarlar pazarda ve sokaklarda satlmaktadr, l olarak

1 1

tabak kullanlmaktadr. Bir tabak mantar (8-10 mantar) m fiyat 1989 son baha rnda 150 lira idi. 0 stanbulda pazar gnleri kurulan nebolular pazar (halen Dolapderede)nda birok yaban! bitki yannda. Karadeniz blgesinden toplanm olan mantarlar da satlmaktadr. 1989 yl son bahannda bu pazarda ounlukla Kanlca. Enite mantar ve Kara mantar ad verilen mantarlarn satlmakta olduu grlmtr. Sebze olarak kullanlan yaban bitkiler genellikle kadnlar tarafndan toplanarak pazarlara getirilmektedir. Bunlar kasaba pazarnn belirli bir yerinde toplu olarak bulunur ve rnlerini sergilerler. Burada satclar ve alclar genellikle kadnlardan olutuu iin bu pazarlara Anadoluda "Kadnlar pazar" ad verilmektedir. Diyarbakrda ise yaban bitkilerin satld pazara "Ot pazar", toplayc ve satclara ise "Asefiler" denmektedir. Pazarlarda sebze olarak genellikle gen bitkilerin yapraklan veya yaprakl dallar satlmaktadr. Bu ksmlarda iek veya meyve gibi organlar bulunmad iin pazarlarda satlan bitkilerin tayinleri ok zor ve bazen de olanakszdr. Bu zorluu yenmek iin pazarlardan satn alman materiyelin yetitirilmesi yoluna bavurulmutur. rnein ilk baharda stanbul pazarlarnda "Hindiba" ad altnda satlan yaprak rozetlerinin tayini iin pazardan alman rozetler saksda yetitirilmi ve elde edilen iekli bitki yardmyla yaprak rozetlerinin CMorium intybus L. trne ait olduu kesinlikle saptanmtr. Bu yntem pazarlarda satlan birok trn saptanmas iin uygulanm ve baz rnekler Maltepe (Kartal-stanbul)deki yazlk evimin bahesinde yetitirilmitir. Yaban bitkiler ehirlerde seyyar satclar tarafndan da satlmaktadr. Son baharda al meyvelerini ipe dizilmi halde pazarlayan birok satcya stanbul meydanlarnda rastlanmaktadr. Kk yerleim birimlerinde seyyar satclar mallarna karlk para yerine un. kepek, buday veya arpa gibi rnleri de kabul etmektedirler. rnein bir tas al karl olarak bir tas un veya iki tas kepek kabul ederler (Diyarbakr kyleri). Yaban bitkiler veya bunlardan elde edilen meyveler aadaki ekillerde kullanlmaktadr: A. i olarak yenenler: Bunlar gen iken toplanr ve genellikle tuz ile birlikte yenir. rnek olarak gm. Kuzukula, Tekesakal ve Yemlik verilebilir. B. Piirilerek yenenler: Bu tip kullanta bitki nce suda halanr. Halama suyu atlr. Bitki ya ve yumurta ile piirilir. Ebe gmeci. Isrgan, Kazaya, Madmak, Silcan ve Tel pancar gibi bitkiler piirilerek yenir.

1 2 C. Kurutulduktan sonra kullanlan bitkiler: Bunlar genellikle orba ve yemeklere koku ve tat vermek iin kullanlan bitkilerdir. Kekik. Nane. Piik otu. Ta nanesi gibi bitkiler bu grup iin rnek olarak verilebilir. Baz kyller kullandklar yaban bitkilere ok baldrlar. Bu duruma bir rnek olarak W Ludwigin bir gzlemini vereceim. Bu aratrc. 19 0 ylnda . 8 Werdorf (Almanya) yaknlarnda yaayan bir Trk iisinin evinin bahesinde. Almanyada doal olarak yetimeyen, ChaerophyJJum byzantinum Boiss. (Umbelliferae) trnn yetimekte olduunu saptamtr (73). Evin sahibi olan Trk iisi ile yapt konumada, bu kii sz konusu bitkinin tohumlann memleketinden (Kuzey Anadolu) beraberinde getirip bitkiyi bahesinde yetitirdiini ve taze yap raklarn. yemeklere koku ve lezzet vermek iin kullandn anlatm ve yetitir dii bitkinin yapraklarn katt orbadan Alman aratrcya ikram etmitir (73). 2. l olarak kullanlan bitkiler: Trkiyede baz bitki trleri, ok eski tarihlerden beri hastalklara kar il olarak kullanlmaktadr. Kullanlan bitki trleri ve kullanl yerleri hakknda "Trkiyede bitkiler ile tedavi" adl yaynda (24) ayrntl bilgi bulunmaktadr. Osmanl mparatorluu baeczaclanndan Franois Della Sudda (Fik Paa) (1814-1866), 18 5 ylnda Pariste alan "Exposition Universelle de Paris" de 5 sergiledii. stanbulda kullanlan il ilkel maddeleri koleksiyonunu sergi sonunda Paris Eczaclk Yksek Okulu (cole suprieure de pharmacie de Paris) na hediye etmitir. Bu koleksiyonda bulunan rnekler, Trke ve Franszca adlar ve geldikleri yerler ile birlikte. 18 6 ylnda yaymlanmtr (40 A). 5 Bu listede 230 il ilkel maddesi ad bulunmaktadr. Bunlardan 203 tanesi bitkisel kkenlidir. 1850 yllarnda stanbul'da kullanlan il ilkel maddelerinin Trke ve Franszca adlar iin nemli bir kaynak olan bu listedeki tbb bitki adlarnn ounluu bu gn de stanbul aktarlar tarafndan bilinmekte ve kullanlmaktadr. , 3. Zehirli bitkiler: Baz bitki trleri memleketimizde tehlikeli zehirlenmelere ve bazen de lmlere neden olmaktadr. Zehirlenmeler zellikle 2-12 yalar arasndaki ocuklarda grlr. Bunun balca nedeni ocuklarn yenebilir bitki yerine yanllkla zehirli bir bitkiyi yemeleridir. Mantarlar {Amanita trleri). Kar iei. ( Cb/cA/c/mtrten), Ban otu ( Nyoscyamus\m\zr\\ ve Baldran {Conium macuJalum) zehirlenmelere neden olan bitkilerin banda gelmektedir. Trkiyede zehirlen melere neden olan bitki trlerinin listesi Trkiyede zehirli bitkiler, bitki zehir lenmeleri ve tedavi yntemleri" adl yaymda(30) bulunmaktadr.

1 3

4. Boyar madde olarak kullanlan bitkiler: Yaban bitkilerin bir blm Hititler dneminden beri Anadoluda boyar madde olarak kullanlmaktadr. Seluklu ve Osmanl dnemlerinde bitkilerin boyar madde olarak kullanlmas ok artmtr. Bu dnemlerde boyar madde elde edilen baz bitki trleri (Cehri ve Kkboya gibi) yetitirilerek elde edilen rnler byk miktarlarda d lkelere satlmtr(24). Sentetik boyar maddelerin bulunup ok dk fiyatlar ile ticarete kartlmas, bitkisel boyar madde ticaretinin sonu olmutur. 5. Ss bitkileri: Trkiyede yaban olarak yetien baz bitki trlerinin yumru, soan veya rizomlar, Osmanl mparatorluu dneminden beri ss bitkisi olarak d lkelere satlmaktadr(29). Ss bitkisi olarak halen zellikle ne/none, Arisarum. Arum, CoMicum, Crocus, Cyclamen, DracuncuJus, Eranthis, Geranium, Giadio/us. iris, Leucjum, M/um, Muscari. Narcissus, Ornilhogaium, Oxaiis, SciJJa, Siernbergia, TuJipa ve Urginea trlerinin toprak alt ksmlar d lkelere satlmaktadr. 24 Ocak 1 8 tarih ve 20059 sayl Resm Gazetede yaymlanan "Soanl, 94 yumrulu ve rizomlu ss bitkilerinin retimi ve ihracna ait ynetmelik" uyarnca doadan sklm olan soan, yumru ve rizomlarn cinsleri ve yllk d satm miktar Tarm Orman ve Kyileri Bakanlnca saptanp Resm Gazetede yaymlanmaktadr, Baz yllar baz trlere ait materiyelin d satm yasaklanmaktadr. 19 9 yl iin aadaki trlere ait soan, yumru veya 8 rizomlarn d satm yasaklanmtr: Crocus, FritiiJaria, Gentiana Jutea. Hyacinus orientaJjs, Lilium (yaban trler), Orchidaceae trleri, Pancratium manUmum. Siernbergia, TuJipa ium iJis Birok yaban trn iekleri, byk ehirlerin pazarlar veya iekilerinde "kesme iek" olarak satlmaktadr (16). Halk arasnda bilinen ve kullanlan Trke bitki adlarnn toplanmasna 1950 ylndan itibaren balanmtr. Bu konuda bir szlk hazrlanmasna karar verildikten sonra bilgi ve rnek toplama konusuna daha ok nem verilmi ve yalnz bitki ad toplamak amacyla aratrma gezileri yaplmaya balanmtr. 1980 ylndan itibaren srdrlen bu geziler hakknda bir fikir vermek iin 19 9 8 ve 1990 yllarnda bilgi ve rnek toplanan blgeler aaya kartlmtr: Silivri blgesi (stanbul) Adana-Mersin-Drtyol Kastamonu-Daday-nebolu Bolu (Kartalkaya, Abant) zmir-Manisa Mays 1989. Mays 1989. Temmuz 1989. Ekim 1989. Nisan 1990.

1 4

Diyarbakr verek Si Antalya-Akseki Konya Bursa-Uluda Pmarhisar-Krklareli

Nisan 1990. Mays 1 0. 99 Mays 1990. Haziran 1 9 . 90 Austos 19 0 9.

Aratrma gezilerinde, bilgi ve rnek toplamak iin aadaki yntem uygulanmtr. 1 "Derleme Szl" taranarak gidilecek blgede kullanlan bitki adlarnn . bir listesi, kullanld kyler dikkate alnarak hazrlanm ve gezide bitkiler bu listedeki adlara gre aranmtr. 2. Blgeye en yakn ile genellikle uak ile gidilmitir. 3. 1 merkezinde Eczac Odas bakam veya dier bir eczac meslekta ile 1 grlerek civar kyler, kullanlan yaban bitkiler ve bu bitkilere verilen yresel adlar hakknda geni bilgi alnm ve bu meslektalar yardmyla srcs evreyi iyi tanyan bir oto kiralanmtr. Araba kiras olarak genellikle bir gnlne 300 bin lira (bu gnk rayice gre bir Ata altn) denmitir. 4. Gezilerde yaplan masraflarn hemen tm ahsen karlanm ve yalnz 1 9 yl iinde yaplan aratrma gezilerinin giderleri T.D.K. tarafndan 91 denmitir. 5. Trke yresel adlarn bir blm, aratrma gezileri srasnda, yre halkndan renilmitir. Bu kiilerin bitkiler hakkmdaki bilgileri ok snrldr. Bazen trleri birbirinden ayrmakta glk ekmektedirler. Bu nedenle verdikleri adm baka kaynaklardan da dorulanmas gerekir. Biz bu konuda aadaki yntemi uyguladk. A Bir kiiden rendiimiz ad ayn yrede dier kiilere de sorduk ve adn . verdiimiz bitkiyi gstermesini istedik. Gsterilen bitki, daha nce adn rendiimiz bitki ile ap ise. verilen ad geerli olabilir. B. Yukarda belirtilen ilemin tersine olarak, Trke adn rendiimiz bitkinin bir rneini civar kylerdeki kiilere gstererek bu bitkiye verdikleri ad sorduk. Gsterilen bitki rneine verilen ad ilk rendiimiz ada uyuyor ise. saptanan ad blge iin geerlidir. C Saptanan Trke ad "Derleme SzlTnde aratrdk. Saptanan ad . 'Derleme Sz"nde kaytl bir bitki ad ve szlkte verilen zellikleri tayor ise, derlenen Trke ad blge iin geerli olarak kabul edilebilir.

15

A ve B blmlerindeki kontroller ky kahvelerindeki kiilere, toplanan rnekler gsterilerek ve saptanan adlar sorularak yaplmtr. 5-10 kiinin katld bu konuma ve tartmalar sonunda genellikle salkl bilgiler elde edilmektedir. Yukarda blm halinde belirtilen "dorulama yntemi" uygulanmadan bir veya iki kiinin verdii bilgiye dayanmak bazen yanl adlarn saptanmasna neden olmaktadr. Bu nedenle biz, baz yaynlarda (6, 8, 63, 68, 86, 96) verilen yresel Trke adlar, ancak yukarda belirtilen yntemlerden biri ile doruladktan sonra kitabmza aldk. Bu dorulamay yapmadan bulduumuz her ad szle alsa idik bir "ktip ten ileri bir i yapmam olurduk. Szlkte yer alan bitki adlarnn kullanld yreler iin "Derleme Szl" ne baklmaldr. Bu szlkte kaytl bitki adlan iin verilen kullanl blgeleri bizim szlmze alnmamtr. Szlkte gsterilmi olan kullanl blgeleri ise genellikle yazar tarafndan saptanm bilgilere dayanmaktadr. 6. Toplanan bitki rnekleri, kurutulup zehirlendikten sonra, stanbul Eczaclk Fakltesi Herbaryumu (STE)na konulmutur. Bu ekilde Szlkte bulunan adlann kontrol olana salanmak istenmitir. 7. Gezilerde toplanan bitki rneklerinin tm Prof. Dr. Asuman Baytop tarafndan tayin edilmi ve sonularn bir blm kendisi tarafndan yaymlanmtr (13, 1 , 1 , 1 , 1 , 1 , 20). 4 6 7 8 9 8. Trke bitki adlarnn Latince bilimsel karlklar P. H. Davis'in nl eseri "Flora of Turkey and the East Aegean Islands" (40) da kabul edilen adlara uyularak verilmitir. Bitkiler hakknda daha kapsaml bilgi edinmek iin bu yayma bavurulmaldr. Trkiyede 9.000 kadar bitki trnn yetimekte olmasna karlk "Derleme Szl"nde 3.000 kadar yaban bitki ad bulunmaktadr. Bunun balca nedeni halkn yalnz yararl veya zararl bitkileri tanyp ad vermesidir. Dier bitkilere "Ot", "iek", "Diken" veya "Aa" denilmektedir (76). Trke bitki adlarnn yazlnda genel kural bulunmamaktadr. Her yazar kansna gre bir yol izlemekte ve hatta baz yazarlar almasnn banda uygulad yntemi sonlara doru deitirerek dier bir yntemde yazmaya balamaktadr, rnein Trke adlarda ok kullanlan "Aa". "iek" veya "Ot" gibi kelimeler ana kelime ile bazen ayr, bazen de bitiik olarak yazlmaktadr (3, 43. 64, 65. 67. 74. 95. 97. 119). Biz Szlkte TD tarafndan hazrlanm olan "iml Klavuzu" (1988)nda K kaytl kurallara uyarak, iki veya daha fazla kelimeden meydana gelmi olan bitki

1 6

adlarnda, ad meydana getiren kelimelerin biri veya her ikisinde anlam kaymas olan durumlarda, kelimeler bitiik olarak yazlmtr. Alayangelin, Akbaldr, Altnba, Arslanaya, Atkuyruu. Aypenesi gibi. Buna karlk birinci kelimenin sfat durumunda olmas halinde kelimeler ayr ayr yazlmtr. Ak mee. Kara am. Yabani ilek gibi. Bu ekilde cins veya trler iin tek bir kelime meydana getirmeyi amaladk. ki veya kelimeden yaplm ve fakat bir bitkinin cins veya trn belirten adlar, tek bir kelime eklinde yazdk. Bu adlar cins karl kullanlyor ise. trleri belirtmek iin kullanlan sfatlar, ayr alarak yazlmtr. Bu szln ana amac Trkiyede halk tarafndan kullanlan bitki adlarnn botanik alannda geerli bilimsel karlklarn (Latince) saptamaktr. Halk tarafndan kullanlan adlara ek olarak, halk tarafndan bilinmemesine karlk, Trke botanik kitaplar ve szlklerde bulunan bitki adlarndan en tannm olanlar da szle alnarak szln kapsam geniletilmitir. Latince bilimsel adn Trkiye ile ilgili olduu hallerde Latince adn Trke karl da, aadaki rneklerde olduu gibi, Trke adlar arasna alnmtr. rum Irapezuntinum (Trabzon ylanyast), Crocus abantensls (Abant idemi), Crocus ancyrensls (Ankara idemi). Crocus M titicus (Hitit idemi). iris lazica (Laz sseni), Orchis anatolica (Anadolu salep otu). Origanum smyrnaensis(zmir mercankk), lullpa iurcica{Trk llesi). Bu ekilde Trkiye ile ilgili isimlerdeki adlar da Trke bitki adlar hzinesine kazandrmak amalanmtr. Szle, ilke olarak yalnz Trkiyede yaban olarak yetien bitki trleri alnm ise de, memleketimizde nadir olarak bulunan ve bir kullanl olan baz kltr bitkilerine de yer verilmitir. Bunlarn miktar ok azdr. Szlk, Trke bitki adlarnn alfabetik srasna gre dzenlenmi ve ayrca Latince adlar dizini (Blm 11 verilmitir. Bu ekilde Trke bitki adlarnn 1) Latince bilimsel karlklarn veya tersine Latince ad bilinen bitkilerin Trke adlarn kolayca saptama olana salanmtr. KISALTMALAR : A . -Aa. Bk. -Baknz. E ani. -E anlam. Subsp. -Subspecies (Alt tr), Syn. -Synonymum (E anlam). Var. -Varietas (Varyete). > -Baknz.

Il-T O R K E

BTK

ADL ARI

A
ABANT tGDBII >idem. ABDLLEZZ > Kara topalak. AC LM > Elma. A A ACAM > Elma. UK ACAR > al kaba. A C R > al kaba. CO ACEM ARPASI > D ay. a ACEM DN E > Dn iei. ACEM KM YONU > Kimyon. ACI A A > Zakkum. G AO AYIT > Hayt. ACI BAKLA --> Dom baklas. uz ACI BAKLA > Termiye ACI CEHRE > Ala cehri. ACI DEM -lk baharda iek aan CoJchicum (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Yapraklar iek ile birlikte meydana gelir. iekler beyaz veya pembe renklidir. Zehirli bitkilerdir. Yumrular yanllkla ocuklar tarafndan idem yumrusu yerine yenilmekte ve bu nedenle de D ou Anadolu blgesinde ar

1 8

zehirlenmeler grlmektedir (24, 29. 30). Bk. idem. Glfaki. Gz idemi. Kardelen. E ani. akal idemi. Kar iei. Katraz (Kayseri). Katr idemi. Katrdaa. Kuzla. Zehirli idem. CoJchicujn fakifolium Stapf-Katr idemi (Arslanky-Mersin). C szovitsii Fisch. et Mey.-Kar iei (Erzurum), Katr idemi (Kayseri). . C tripfyJIumZ.. Kunze (Syn: C. ancyrense B. L. Burtt) -Ankara ac idemi. Orta . Anadolu blgesinde yaygndr. Merendera trigyna (Steven ex Adam) Stapf-Erzurum blgesinde (Dumlu, Tortum) bu tre de "Kar iei" ad verilmektedir. ACI DARI > Dan. ACI DGLEK > Eek hyan. ACI DLEK > Eek hyar. ACI DVELEK > Eek hyan. ACI DVLEK > Eek hyar. ACI ELMA >Ac karpuz. ACI ELMA -> Elma. ACI GERDEME > Su teresi. ACI G C > Hindiba. 1I AO GICIKULAGI > Hindiba. ACI GNEK > Hindiba. ACI GNEYK > Hindiba. ACI ISIRGAN > Isrgan. ACIK > Elma. ACI KARPUZ -GtruIIus colocynu's (L) Schrader (Cucurbitaceae). ok yllk, srnc. san iekli ve otsu bir bitkidir. Meyveleri mshil olarak kullanlr (24), E ani. Ac elma. Ebucehil karpuzu. Hanzal. AO KAVRUK > Kara hindiba.

1 9

AO KAVUK > Kara hindiba. ACI KAVUN > Eek hyar. ACI KAYISI > Zerdali. AO H a > Hindiba. ACI KRAZ > Kiraz. ACI KK --> Lousa otu. AC LA > Hindiba. 1KU K AC A > Hindiba. IM ACIM > Hindiba. AK ACIM > Labada. AK ACI M N R > Kanlca mantar. A TA ACI MARUL > Marul. ACI M EYAN - Sophora (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, pennat yaprakl, st renkli iekli ve otsu bitkiler. Trkiyede aadaki iki tr yetimektedir. Bk. Meyan. E ani. Ac piyan (Erzincan). Sophora aJopecuroides L- Ac meyan (Gemerek-Sivas). S. jaubert Spach- Ac meyan. ACIMIG > Pelemir. ACIM > Pelemir. IH ACIMIK > Pelemir. ACIMIK > Peygamber iei. ACIM > Pelemir. UH ACIMUK > Pelemir. ACI MURT > ekerci boyas.

20

ACI O > Ac yavan. T ACI O > Tilkien. T ACI PELN > Pelin otu. ACIR > al kaba. ACIRGA > Hardal otu. ACI SO AN > Ylanyast. ACI TERE > ahtere. ACI YAVAN - Teucnum polium L. (Labiatae). 10-40 cm ykseklikte, ok yllk, sk tyl ve beyaz iekli bir bitkidir. Toprak st ksmlan itah ac ve mide arlarn kesici olarak kullanlr. Bk. Ksamahmut otu. Kurtluca. Yer am. E ani. Ac ot (Antakya), Ak sedef otu. Anababa kekii. Anababakokusu. Basur otu, Beyaz ot (Van), Cad, Kepir yavan. Mayasl otu (Antakya), Meryem otu (Diyarbakr, Van), Olan otu (Stler-Isparta), Paryavan. Peryavan. Sanc otu, Sraca otu, Yavan otu. Teucrium chamaedrys L. -Bk. Ksamahmut otu. T chamaepitys L.-Bk.Yer am. . T orieniale L. -Kirve otu (Erzurum). . T scordium L. -Bk. Kurtluca. . ACI YAVAN > Pelin otu, Yavan. ACIMIK > Pelemir. ACMK > Pelemir. ACR > al kaba. AC R > al kaba. O ACUK > Elma. ACUR > al kaba. A A AYI - SaJva (Labiatae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, alms veya D otsu bitkiler. iekler beyaz veya morumsu renkli. Baz trler ay yerine veya boyar madde olarak kullanlr (24). Bk. alba. Da ay. alba, Salvia aethiopis L-Ynl ada ay.

2 1

S. i/cAer/Tknlham var, canescens Boiss. et Heldr.-Zeytin yaprakl ada ay. Mut (Mersin) blgesinde ay halinde iilir. S cjptantha Montbret et Aueher ex Bentham- Kara ot (Van). D ou ve Orta Anadolu blgelerinde yapraklar iplii siyah renge boyamak iin kullanlr. E ani. Kara abla, Kara alva. Kara apla. S. dichroanlha Stapf - Kutnu. S. forskahlei L. - Bk. alba. S. ifa/Z/ms? Miller (Syn.S.triloba L,f.)- da ay. Boz alba. Boz apla. Elma als, Elma albas, Yapraklan ay halinde kullanlr(24). Bir d satm rndr. Yapraklarndan elde edilen uucu ya "Elma ya" adyla tedavide kullanlmaktadr (24). S. m//ca///sVdM- Krt reyhan. D Anadolu blgesinde yapraklar, koku verici ou olarak, ttn iine katlr. S. nemorosa L - Kara ot, alba. S. sc/area L.- Aykula, Misk ada ay. Tyl ada ay. S. slaninea Montbret et Aueher ex Bentham-Yapraklan D ou Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. S. tomentosa Miller - Byk iekli ada ay. Yapraklar S. fruticosa trnnki gibi kullanlr. S. verbenaca L.- Yaban ada ay S. verUdJIala L.- Dadrak (Erzurum), Kara ot (kizdere-Rize). S. virgata Jaeq.~ Ylanck (Yakack-stanbul). S. viridis L - Ada ay. A A HAHAI > Haha. DM AA O D M TU - Madragora auiumnaJis Bertol. (Solanaceae). ok yllk, rozet yaprakl, kazk kkl ve mavi iekli bir bitkidir. Meyveleri erik byklnde, sar renkli ve ho kokuludur. Zehirli bir bitkidir. Kk tedavide kullanlr (24, 30). E ani. Abdsselm otu, Adem otu. At elmas (Silifke), Haclar otu, nsan otu, Kankurutan, Kpek elmas, Kpektaa (Kalkan, Kmk-Antalya), Toskafa kavunu, Yer elmas, Yer yenidnyas (Silifke). A A A DEM > idem. DN A A A KKNARI > Kknar, DN A A A OKALPTS > Stma aac. DN A A SOANI - Urginea man'ma (L.) Baker (Syn: Seilla maritima L) (Liliaceae). ok D yllk, byk soanl, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Soanlan tedavide kullanlr. Soan ve yapraklar zehirlidir (30). E ani. k soan. Ay soan. Beyaz soan. Deniz soan. Loteir soan, Nuteir soan. l soan. algaba, alkaba (Silifke. Mersin).

22

AD O > Adam otu. EM TU AD! ARDI > Ard. ADI PAPATYA > Papatya. AD L --> Incilop. O AFAT -Gentiana ^r/G riseb. (Gentianaceae). 30 cm kadar ykseklikte, mavi iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak st ksmlar itah ac ve kurt drc olarak kullanlr (24). Bk. Centiyane. AFKU > Kzl aa. AFAR O -Asarum europaeum\>. (Aristolochiaceae). ok yllk, rizomlu otsu bir TU bitkidir. ieklerin i ksm esmer krmz renklidir. Glgeli orman altlarnda yetiir. Toprak alt ksm kusturucu ve balgam sktrc olarak tanmmtr.(24) Kkleri, koku vermek iin eyiz sandna konur (Bursa). Azdaki iki kokusunu gizlemek iin inenir. E ani. Avar otu. etk otu. obandd. Meyhaneci otu. AFYO > Haha. N AFYO HAHAI > Haha. N A A 1 > Zakkum. GC A A M TARI -Collybia velutipes^r. ex Curtis) Quelet (Agaricaceae). Yal aa AN ktkleri zerinde gruplar halinde son bahar ve kn meydana gelir. Yenen bir mantardr. E ani. Ccl. K mantar. A A M TARI > Kav mantar. Ktk mantar. G AN A A AKAYII > Ay gl. G A A A A 1 --> Zakkum. G N GC AG BALDIR > Ak baldr. A D E > uha iei. A AG D ALAK > Isrgan.

23

A GAN > Hindiba. G AK AGICIK > Zakkum. ACI ALISI > Zakkum. AG! E > Zakkum. AGl DALI > Zakkum. ACI O > Baldran. TU A 1 O > Deli ttn. G Z TU ALAR A A > St, G AGLAYANGELN - Fritillaria im perialis L (liliaceae). 50-100 cm ykseklikte, turuncu iekli, otsu ve soanl bir bitkidir. D ou Anadolu dalarnda yaban olarak yetiir. nemli bir ss bitkisidir. Trakya blgesinde (Silivri kyleri) ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. E ani. Gelin iei, ahtuu. Aadaki trler ss bitkisi olarak bir neme sahiptirler (29). FritiUaria aurea Schott- Terslle (Pnarba, Grn-Sivas). F erassifo/ia Boiss.et Huet- D ou Anadolu blgesi (Erzurum) dalarnda yetiir. iek sapnn bkk olmas nedeniyle Van blgesinde "Boynubkk" ad verilir. F. erzurumJca Kasaplgil- Erzurum evresinde yetiir. F. persica L. - Gneydou Anadolu blgesinde (enky-Antakya) yetien, 50-100 cm kadar bir ykseklie eriebilen, mor renkli iekli ve ok gsterili bir trdr. F. sibthorpiana (Sm.) Baker - Gneybat Anadolu blgesinde (Bozburun-Mula) yetien san iekli bir trdr. AGU AACI > Zakkum. AGUKUNDUZU > Ak pleme. AGU O > Baldran. TU AUSTOS KARA YEM > Kara yemi. AHKU > Kzl aa. AHLAT - Pyrus elaeagnifolia Pallas (Rosaceae). Beyaz iekli, dikenli veya dikensiz bir aaktr. Memleketimizde iki alt trnn yetitii bilinmektedir, subsp. daeagnifolia -Dallar dikenli.

24

subsp.JcotscJyam s (Boiss.) Browicz.~Dallan dikensiz. P. amygdaliformisVill. (r adyla tannr) ve P. communsl. subsp. communis trleri de ahlat olarak tannmaktadr. Olgun meyveleri taze halde veya kurutulduktan sonra yenir. Kurutulup dibekte dvlm ahlat meyvesine "Kkrt" ad verilir (Bozkr-Konya). E ani. Ahlat armudu. Ahlet. Aklap. Alat. Alhat, Argun, Banda, Banta. akal armudu, rdk, tr. vr, Dd. Dzd, Halfat, Hali. Kerte, Kertme, Kialmas, Kokoz, Panta (avat-Artvin), nglz. Yaban armudu, Zingit. AH ARM U > Ahlat. LAT UD AHLET > Ahlat. AHU D U - Rubus idaeus L. (Rosaceae). 1 0 cm kadar bir ykseklie eriebilen UD 0 dikenli, beyaz iekli ve ok yllk bir bitkidir. Meyveleri krmz renkli ve tyl olup taze halde yenir veya reel yaplr (24). E ani. Moruh. Totuk (Kars). R. discoJor leihe et Nees -Bk zm, Ku zm (skilip-orum). R. saxatiIis\Jl, -Horozgz. 10-20 cm boyda, ok yllk, srnc. dikenli ve beyaz iekli bir bitkidir. Meyveleri yenir. ldr (Kars) blgesinde "Horozgz" adyla tannr. AK A A - ZeJkova carpM olia (Pallas) C Koch (Ulmaceae). 30-35 m ykseklikte G . ve kn yapraklarn dken bir aatr. D ou Anadolu'nun mee ormanlarnda nadiren grlr. AK ASM - 7T7i?//5'(Ranunculaceae) trlerine verilen genel ad. Odunsu, trmanc, A bileik veya basit yaprakl bitkiler. iekler beyaz veya sarms renktedir. Memleketimizde 5 tr yaban olarak yetimektedir. Baz kltr eitleri bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. E ani. Filbahar, Filbahri (Fulbahri-llk bahar ful'u anlamna gelir). Yaban sarma. CJematis orientaJis L.-Kpektuta (Erzincan) C vilalba L- Peek (Erzincan). . C viticeJJa L- Yakmuk (Gaziky-Tekirda). . AKASYA -Bobinia pseudoacacia L. (Leguminosae). 25 m kadar ykselebilen. beyaz iekli bir aa. Vatan Kuzey Amerika olmakla beraber Trkiyede zellikle yol kenarlarnda yetitirilir. iekleri kabz, yattrc ve safra artrc etkilere sahiptir (24). E ani. Beyaz salkm, Salkm a. AK BABA > Papatya.

25 AK BABAA > Papatya. AK BABA > Papatya. AK BALDIR - Ornilhogahm narbonense L (Lilicaeae). 80 cm kadar bir boya eriebilen, ok yllk, soanl, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Gen yapraklan. Gneydou Anadolu blgesinde (Diyarbakir, Siverek) pazarlarda satlr ve sebze olarak kullanlr. Bk. Ak yldz. E ani. A baldr. k pandur. g AK BARDAK > an iei. AK BARDAK > Kardelen. AKBA - CJrozopAora iindoria (L.) Rafin. (Euphorbiaceae). Bir yllk ve otsu bir bitkidir. Boyar madde olarak kullanlr. AKBAU > Civanperemi. AKBUBA > Papatya. AKBUBACE > Papatya. AK BURAK > Mdrmk. AK A A > Aka aa. A ACK K A I23 > Altn dikeni. AK A A - Acer trlerine (Aceraeeae) verilen genel ad. Kn yaprak dken aa A veya aaklardr. Trkiyede 1 kadar tr bulunur. 0 E ani. ka aa. Ake aa, sfendan. A lataricum L - Keleve adyla tannr ve dallanndan azlk yaplr (24). A A BARDAK > Kardelen. K AKA KAVAK > Kavak. AKA KESME > Kesme. AKE BARDAK > an iei. AKE KESME -> Kesme.

26

AK PLEME - Veratrum albm L. (liaceae). 1 0 cm kadar bir ykseklie 0 eriebilen, kazk kkl, yeilimsi beyaz iekli, ok yllk ve otsu bir bitki. Rizomlan hayvanlarda vcut parazitlerinin ldrlmesinde kullanlr. Zehirli bir bitkidir (24). Bk. Karaca ot. E ani. Aukunduzu. Beyaz pleme. Beyaz harbak, Cumah (Srmene-Trabzon), oma (Uzundere-Rize). omah. omak (Hamsiky-Trabzon). Dokuzbal. Dokuztepeli. Kkenfiye, Kunduzau, Suma (Maka-Trabzon). Zumau. AK DARI > Dar. AK DKEN - Mamm caiAari/cusl. (Rhamnaceae). 2-6 m ykseklikte bir al veya kk bir aaktr. Dallar dikenli, meyve olgunlukta siyah renklidir. Meyveleri mshil olarak kullanlr (24). Bk. Ala cehri. Cehri. E ani. Ac cehre (Van). Cumurd. Geyik dikeni. Gvem erii. t cumurdu. Mrdee. AK DUT > Dut. AK GEVEN Geven. AK GOL > Gl. AK GNEK > Hindiba. AK GNEYK > Hindiba. AK GRGEN > Grgen. AK HNDBA > Hindiba. AK HU > Hu a. AK KANAK > Hindiba. AK KAVAK > Kavak. AKKIZ --> Gengel. AKKIZ > evketibostan. AKKULAGI > Camukula. AKLAP > Ahlat.

27

AKLAR O - Lyibrum salicaria L. (Lythraceae). 1-2 m ykseklikte, ok yllk, T pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Yapraklan kabz ve kan dindirici olarak kullanlr (24). E ani. Hevhulma. AK M N R > Evlek mantan. A TA AK PANDUR > Ak baldr. AK PELN > Pelin otu. AK SAZ > Hasr otu. AK SEDEF O >Ac yavan. TU AK SO CAN >Ada soan. AK ST > St. AK SSEN > Ssen. AKTA > Kardelen. AK YAVAN > Civanperemi. AK YILDIZ - OrnitAogalum (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, beyaz iekli ve otsu bitkiler. Bk. Ak baldr. E ani. Kpek soan (Alanya-Antalya). Kurt soan, Tkrk otu. Omiihogafum areuatum Stev.- Kurtkirii (Kemah-Erzincan). / O narbonensel. -Kurt soan. Yapraklan D . ou Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. Bk. Akbaldr. O nulans L.- Soanlar, ss bitkisi olarak d lkelere satlr. . O monlanum Cyr - Karga soan (Dinar-Afyon). . 0. oligophyUum E. D Clarke - Kurt soan. Yapraklan Dou Anadolu blgesinde . sebze olarak kullanlr. AK ZAM BAK > Zambak. ALA CEHER > Ala cehri. ALA CEHR > Ala cehri. ALA CEHR - Rfamnus (Rhamnaceae) trlerine verilen genel ad. Dikenli veya dikensiz, kn yaprak dken aa veya aaklardr. Bk. Cehri. ,

28

E ani. Kara diken. fihamnus aJalem us L. - Meyve ve kabuklar mshil etkilidir {24). fi. catfarticus L.- Bk. Ak diken. fi. frangula L- Bk. Barut aac. fi. oleoides L- Kr diken. fi. orbiculatus Bomm. - Bk. Cehri. f i pafias Fisch. et Mey - oban ras (Gmkaya-Torul). fi. petio/aris Boiss. - Bk. Cehri. ALA CGR > Ala cehri. ALA CYR > Ala cehri. ALA CER > Katran yoncas. ALA HAHA > Haha. ALA KANGAL > Gengel. ALA KENGER > Gengel. ALA PANCAR > Yaban pancar. ALAVJRT > Su kaba. ALAVUR > Su kaba. ALAVURT > Su kaba. ALAVUT > Su kaba. YC E > lmez iek. LA 1K ALA > Erik. ALE GMEC > Ebe gmeci. ALEYN > idem. ALFAT > Ahlat. ALHAT > Ahlat.

29

ALI - Crataegus (Rosaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarn dken aa veya aaklardr. Dallar genellikle dikenli, iekler beyaz veya pembe renkli, meyveler sar, krmz, koyu krmz veya siyah renklidir. Ekseri trlerin meyveleri yenir ve son baharda iplere dizilerek pazarlarda satlr (108A). E ani. Al. Alo, Alu. Elo, Geyik dikeni, Hali. Halu, Kzlar yemii. Ku yemii, Yemien, Yemiken. Yemen. Crataegus aronia (L) Bosc.-San al (Yeilkent-Gazi Antep). Meyveleri san renkli. 12-18 mm apnda, yenir. C monogyna Jacq.-Enien (Yeilkent-Gazi Antep). Geyik dikeni. Grgat (avat). Kei alc (Zara-Sivas). Krmz al. Kocakar yemii (Kocaeli), kzgbei. kzgt, Srslk (Divrii-Sivas), Yemien, Yemigen, Yemiken. Yemen (epni. Gemerek-Sivas). Meyveleri krmz veya esmer krmz renkli, 6-10 mm apnda ve yenmez. Dallarndan baston yaplr. iekleri tedavide kullanlr (24). C orfenlafisfzWds ex Bieb.- t alc (Zara-Sivas), Krmrz al (epni, GemerekSivas). Meyveleri krmzmtrak turuncu renkli, 18-20 mm apnda, yenir. C pseudoheterophylla Pojark.- Alu (Tunceli). Meyveleri krmz renkli, 10-12 mm . apnda, yenir. C szovtsii Pojark - Koyun alc (Zara-Sivas). Meyveleri san-turuncu renkli, 15 . 25 mm apnda, yenir, C tanacetifo/ia (Lam.) Pers.-Ayva alc, akr alc (Zara-Sivas), Godon alc . (Zara-Sivas). Gden alc (Zara-Sivas). Kotan alc (Zara-Sivas). Meyveleri 18-20 mm apnda, sar renkli ve krmz lekeli. Kuzey ve Orta Anadoluda yaygndr. Meyveleri son baharda pazarlarda satlr ve yenir. AU > Al. ALKRZ > Gz idemi. ALKSZ > Gz idemi. A1AHEKMEG1 > Yamurbast. A A PAPATYASI > Beyaz papatya. LM N ALO > Al. ALSA > Erik. ALTIN AACI > Cehri. ALTINBA > Da ay. ALTINBAAK > lmez iek.

30

ALTINCIK > Nergis. ALTIN E > lmez iek. ALTIN DKEN - Scofymus hispanicus'l. (Compositae). 70-80 cm ykseklikte, tyl, dikenli, san iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak st ksm gen iken sebze (Balkesir. zmir), kk ise idrar artrc olarak kullanlmaktadr (24). E ani. Akakz (Bigadi Balkesir). etmi dikeni (Balkesir), Kzlgz dikeni. San diken. ALTIN GEVEN > Geven. ALTIN O TU -Ceterac officinarum D (Aspleniaceae). 5-20 cm ykseklikte, C ieksiz, ok yllk ve otsu bir bitkidir. drar sktrc ve kabz olarak kullanlr (24). E ani. Dalak otu, Mayasl otu (Akseki-Antalya). ALTIN O > lmez iek. TU ALTIN YUMURTA M TARI -Amamla caesarea (Fr. ex Scop.) Pers. (Amanitaceae). AN stanbul civannda (Belgrat orman) yetiir. Yenen bir mantardr. Baz manita trleri lm ile sonulanan zehirlenmelere neden olmaktadr. Bk. Zehirli mantar. E ani. mparator mantar. manita rubescens (Fr. ex Persoon) Quelet - nci mantar. stanbul civarnda (Belgrat orman) yetiir. Piirildikten sonra yenebilir. A vaginata (Fr. ex Buli.) Quelet- Klkm mantar. stanbul civannda (Belgrat . orman) yetimektedir. Yenen bir mantardr. ALU > Al. ALVALA --> Gelincik. ALVELE > idem. ALYAN > Deniz zm. AK A A T > D ilei. MHA a AM ASYA LALES > Lle. AMBERBARS > Karamuk. AMEL O > ayr dmesi. TU

31

A M > Kara hurma. ME A O > Da ilei. M FTA ANABABAKOKUSU > Ac yavan. A A O C A R O > Canavar otu. N D LU AN VA TU A A O O > ay zm. N D LU TU A A O RAVEND > Lbada. N D LU A A O SALEP O > Salep. N D LU TU A A O TEKE DKEN > Teke dikeni. N D LU A A N - Pimpinella an/sum L. (Umbelliferae). Bir yllk, otsu, beyaz iekli bir N SO tr. Meyveleri koku verici ve gaz giderici olarak kullanlr (24). E ani. Enisen, Ezanteri, (Gmhane). Ezellere (Sivas). Ezentere (Eridir sparta). Ezerlere (Pmarba-Kayseri), Ezertere (Sivas). Mesir otu (Karamanl-Burdur). fmpne/a anseum Boiss. et Bal.- ki yllk anason. P. aromatica Bieb.- Geyzi (Dou Anadolu). Dallarndan sprge yaplr. P. saxfraga L- Ta anasonu. P. tragium Vill - Geyzi (Dou Anadolu). Dallarndan sprge yaplr. ANCUR > al kaba. ANDIZ - Junperas c/rupacea Lab. (Cupressaceae). Kn yapraklarn dkmeyen bir aa. Meyveleri (Andz gilii)nden hazrlanan pekmez (Andz pekmezi) kuvvet verici, odunundan yaplan katran (Andz katran) antiseptik olarak kullanlr. Kozalaklarndan yaplan tespihler zellikle Adana'da satlmaktadr. Bk. Ard. E ani. Anduz, ndz. AN IZ GUG1 > Andz. D ANDIZ KATRANI >Andz. ANDIZ O U - nula heenum L. (Compositae). 1-2 m ykseklikte, kazk kkl, ok T yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Memleketimizde 4 alt tr bilinmektedir. Dzce blgesinden toplanan alt trn (subsp. orgyalis (Boiss.) Grierson) kkleri stanbul aktarlarnda "Andz kk" ad altnda satlmaktadr. Safra sktrc, idrar artnc ve ksrk kesici olarak kullanlmaktadr (24). E ani. Anduz otu. Inula heteroJepis Boiss. - Kaya andz otu. tah ac olarak kullanlr.

32

/ oculus-christi L - Smenit (Akseki-Antalya), Bk. ekerli ot. / viscosa (L.) Aiton - Zimbit, Zimerit, Zinebit (Gazipaa-Antalya). ieklerinden san renkli bir boyar madde hazrlanr. TeJekia speciosa (Schreber) Baumg- Genel grn Andz otuna benzer. iek durumlan. Kuzey Anadolu blgesinde (Maka-Trabzon), boyar madde olarak kullanlr. ANDIZ PEKMEZ > Andz. ANDUZ > Andz. ANDUZ O > Andz otu. TU ANIK -Yemeklere koku vermek iin kullanlan D reyhan (Ziziphora). Kekik a (Thymus), Mercankk (Origanum) ve Nane (Meniha) gibi kokulu bitki trlerine verilen genel ad. Bk. D reyhan, Kekik, Mercankk, Nane, Ster. a AN KARA ACI DEM! >Ac idem. ANKARA DEM > idem. ANNUK > Ank. ANTALYA DEM > idem. ANTEP FISTII -Pistacia vera L. (Anacardiaceae). 1 m kadar bir boya eriebilen, 0 kn yaprak dken ve meyveleri iin zellikle Gneydou Anadolu blgesinde yetitirilen bir aaktr. Genellikle P. atlantica Desf. trnn zerine alanarak oaltlr. Bk. Buttum, Menengi. Sakz. E anl.am fst. ANTEP NANES > Nane. AN > Ank. UH ANUK > Ank. ANUK > Mercankk. ANZER AYI - Thymus pseudopuJegioides Klokov et Des.-Shost. (Labiatae). 10-25 cm ykseklikte, ok yllk, kuvvetli kokulu ve pembe iekli bir bitkidir. Gvdenin drt keli ve keler boyunca tyl olmas ile dier Thymus trlerinden kolaylkla aynlr. D ou Karadeniz blgesi (Giresun-Rize aras) dalannda yetimektedir. Rize evresinde nl Anzer balnn bu trnn ieklerinden elde

33

edildii sylenmekte ve ay halinde hazrlanarak iilmektedir. Bk. Mercankk, Kekik. Aadaki trlerin iekli dallar da Rize blgesinde. "Anzer ay" ad altnda, ay yerine kullanlmaktadr. Origanum vulgare L. subsp. gracile letswaart. Ttymuspraecox O subsp. sAorpi/ii (Velen.) Jalas. piz APALAK > idem. APTAL O > Kenevir. TU APTtSBOZAN O - Sarcopoterium spinosum (L.) Spach (Syn. Poterium spinosum TU L) (Rosaceae). 75 cm kadar ykselebilen, dikenli bir al. Kkleri eker hastalna kar kullanlr (24). Bk. Demir dikeni. E ani. akr dikeni. Geren dikeni. ARAPDEDE > Centiyane. ARAP O > Da smbl. TU ARAPSAI > Rezene. ARAP SMBL > D smbl. a ARAPTAAGl > Da smbl. ARAP TOPALAI > Kara topalak. ARAP YASEMN >Yasemin. ARDI -Juniperus (Cupressaceae) trlerine verilen genel ad. Bu trler kn yapraklarn dkmeyen aak veya aalardr. Baz trlerin meyveleri tedavi alannda kullanlr. Baz trlerden de katran elde edilir. Bk. Andz. E ani. Ardu, Ardun. Juniperus communis L.-Ad ard. Kozalaklan kullanlr (24). J. drupacea L. - Bk. Andz. J exceisa Bieb.- Boylu ard, Boz ard. erkem (Erzincan) J. foetidissima Willd.-Kokar ard. Ya ardc. J nana Willd.-Bodur ard. Cce ard.Yapak ard (Eldivan-ankn) J. oxycedrus L.- Katran ardc. Meyveleri kullanlr. J.phoenicea L.- Finike ardc. J. sabina L.~ Kara ard.

34 ARDI BURU - Arceutfobium oxycedr (DC.) Bieb. (Loranthaceae). 5-20 cm ykseklikte, kn yapraklarn dkmeyen, yar parazit bir bitkidir. Juniperus oxycedrus ve J. drupacea trleri zerinde yaar. Bk. Bur. Mee buru. ARDU > Ard. ARDUN > Ard. ARCUN > Ahlat. ARI E > lmez iek. ARI E > Srdili. ARI G > Gelincik. L ARIKOVANI > Yksk otu. ARI O - Nepeta caesarea Boiss. (Labiatae). 50-80 cm ykseklikte, ok yllk, TU yumuak tyl, beyaz veya pembe iekli bir bitkidir. Arlar geldii iin birok bitki trne Trkede "An otu" ad verilmektedir. ARI O > Srdili. TU ARKO LAHANASI - -> Ylanyast. ARM O > Bur. UT TU ARNAVUT D RIS1 > Dar. A ARPACIK SALEB > Basur otu. ARPA FG > Burak. A 3I.A A G --> Arslanpenesi. K N YA 1 ARSLANAYACI > Krkba otu. ARSLANDII > Kara hindiba. ARSLANKULAGI > Krkba otu. ARSLANPEES - lchemiHa (Rosaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu, rizomlu ve paral yaprakl bitkiler.

35

E ani. Arslanaya, Fndk otu (Trabzon blgesi), ahten, ehduran. AkhemJa arvensjs^) Scop. (Syn: Aphanes arvensis L) - Fndk otu, Yldznian. Kk ve yapraklar idrar artrc ve kabz olarak kullanlr (24). A barbatifJora Juz- Dokuztepe (Hamsiky. Maka-Trabzon). Yapraklannn genellikle 9 paral olmasndan dolay bu isim verilmektedir. Fndk otu (Srmene-Trabzon). A. ortJotricfa Rothm.- Fndk otu (Srmene-Trabzon). A pseudocartaJinica Juz - Fndk otu, Kabz ve idrar artrc olarak kullanlr m . ARURO > Gezengevi. ASA O > akr otu. TU ASFUR > Aspir. ASKER GLO > Gl. ASKL > Yaban gl. ASPIR - CariAaous tinciorius L. (Compositae). 25-50 cm ykseklikte, bir yllk, turuncu iekli ve otsu bir bitkidir. Orta Anadolu blgesinde yetitirilir. Tohumlarndan sabit ya elde edilir. iekleri ise safran yerine boyar madde olarak kullanlr (24). E ani. Asfur, Aspir, Boyac aspiri, Hasbir, Haspir. Kurtum, Yalanc safran. ASPUR >Aspir. AIN > gn. AILI ZEYTN > Zeytin. AKIN > gm. A O > Gelincik. TU A O - Kini, Maydanoz ve Nane gibi yemeklere koku vermek iin konulan ot. TU (zellikle D ou Anadolu'da kullanlr.) A O > Kini. TU AUfl > Kini (Yaban).
AT DKEN > Boa dikeni.

36

AT DKEN > Eek dikeni. ATDI > Tavan kiraz. AT ELMASI - ErioJobus trilobalus (Poiret) Roemer (Rosaceae). 5-6 m ykseklikte bir aaktr. Meyveleri 3 cm kadar apnda, sar renkli ve eki lezzetlidir. Meyveleri yenir. Gazi Antep ve Kahraman Mara blgelerinde turu yaplr. AT ELMASI > Adam otu. AT ELMAS! > Yonca. ATE DKEN > Tavan elmas. ATE YAPRAI > Baa. AT GEVEN > Piik geveni. AT KNEK O > Kiki. TU ATKULAGI > Camuskula. ATKUYRUU - Eguisetum (Equisetaceae) trlerine verilen genel ad. Sulak ayrlar ve su kenarlarnda yetien, rizomlu, ok yllk ve otsu bitkilerdir. Gen srgnleri zellikle at ve srlarda tehlikeli zehirlenmelere neden olmaktadr (24). E ani. am otu (Bozda-demi), , Ekli ot (Mula), Katrkuyruu, Krkboum, Krkboum otu, Krkkilit otu, Tilkikuyruu, Zemberek otu. Euiseium arvense L.-Zehirli olarak tannm bir trdr. E ramosissimumDesf.- Krkboum. Ulama, Ulama otu. Yaylgan otu (Gelendost sparta). ATLA G > Teke dikeni. NA AT YEML > Yemlik. A T > Brtlen. VA
M C#S - > Kimyon. ____> ^ o + ^ O n i S - D e

AVCI ZO > ay zm. M AVE1K > Lbada. AVI > Zakkum.

3 7 AVLU AACI > Ay elmas. AVRAT O > Gzel avrat otu. TU AVAR O > Afar otu. TU AYAKLI KEKK > Kara kekik. AYAN > Zakkum. AYI BALDIRANI > Eek baldran. AYICA M TARI >Ay mantar. AN AYI DEM > Gz idemi. AYI LE > Gzel avrat otu. AYID > Hayt. A A A > Civanperemi. Y1D N SI AYIEU > Peynir otu. AYI ELMASI - MacJura pomifera (Rafin.) Schneider (Moraceae). Dikenli ve dioik bir aatr. Meyveleri 10-15 cm apnda, portakal biiminde, nce ak yeil ve sonra san renkli ve reinemsi kokuludur. Vatan Amerikadr. Memleketimizde it bitkisi olarak bahe kenarlarnda yetitirilir, zellikle stanbul blgesinde bulunur. E ani. Avlu aac (Kilyos-stanbul), Hint portakal. Yalanc portakal aac. AYI ER > Erik. AYI FINDII - Styrax officm aJis'L (Styracaceae). 2-5 m ykseklikte, beyaz iekli bir aaktr. Meyve 1-2 tohumludur. Tohumlanndan ya elde edilir ve tespih yaplr (24). Bk. Yalanc tespih aac. E ani. akldak, Tesbi, Tespih aac, Tespihlik, Tespi, Yaban ayvas, Zamzalak, Zanzalak (Gazi Antep, Mersin). AYIGL - PaeonJa (Paeoniaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu ve rizomlu bitkiler. iekler byk ve krmz renkli. Baz eitleri bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. E ani. Bocur, Eek gl. akayk, Yer akay. Paeoaia arborea Donn- Aa akay. Toprak st tasmlan kn kurumaz. Vatan in olup stanbul blgelerinde ss bitkisi olarak yetitirilir.

38

P. mascuJa (L) Miller- Savul (Plmr-Tunceli), Kkleri yattrc ve kabz etkilere sahiptir (24). Gen yapraklan D ou Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. P peregrina Miller- Bocur (Gmpmar-lstanbul). AY1K M K ANTARI >Ay mantan. AYIKK M TARI >Ay mantan. AN AYIKULAI - PhJomis grandiflora H S. Thomson (Labiatae). ok yllk, san iekli . ve al grnnde bir bitki. Bk. alba. E ani. Karaan (Akseki-Antalya). AYIKULAI >Ada ay. AYIKULAI > alba. AYIKULAI > uha iei. AYIKULAI > Salep. AYI UFORU > Gzel avrat otu. AYI UGARBASI > Gzel avrat otu. AYI M TARI - Boktus (Boletaceae) trlerine verilen genel ad. Yenen byk AN mantarlardr. Aadaki trleri toplanr ve pazarlarda satlr. Boletus aereus Bulliard -Baston mantan. B. edu//s?T. ex Bulliard -Aykk mantan, Aykk mantan. Et mantan, Gbek mantar. B. /uridus Fr. ex Schaeffer- Ay mantan. B. luteus Fr.ex L. (Syn: Suillus luteus S, F. Gray) -Ay mantan. Ayca mantan (Bolu). Kaypak mantar. B. rufus Fr. ex Schaeffer- Ta mantan. B. satanas Lenz - rek mantan. Yenmez. Zehirli olduu sanlmaktadr. Bk. Zehirli mantar. AYI O > Mrver. TU AYIPARMAGi - Phefypaea tourneforiil&%\. (Orobanchaceae). 10-20 cm ykseklikte, otsu, parazit ve krmz iekli bir bitki. Bu ad Tahir Geidi (Ar) civanndaki kylerde kullanlmaktadr (20). P. coccmea{Bieb.) Poiret- Kardakan. Kardekan. Kuzeydou Anadolu dalannda yetiir.

39 AYIPENE3 - canthus doscoridis L. ve A. hirsulus Boiss. (Acanthaceae). ok yllk, dikenli ve otsu bitkilerdir. iein korollas taze halde yenir ve kurutulduktan sonra, koku vermesi iin aya katlr (24). AYI SOANI > da soan. AYIT > Hayt. AYI YEM! > Koca yemi. AYLANDIZ > Kokar a. AYLIK O > Ayrk otu. TU AYRIK O - Efymus repens (L) Gould subsp./ { ?(Syn: Agropyron repens (L) P. TU < >!& Beauv.) (Gramineae). ok yllk, rizomlu ve otsu bir bitkidir. Toprak alt ksm idrar sktrc olarak kullanlr (24). Bk. Dom ayr. uz E ani. Aylk otu. Demir otu. ta? d AYVA ALICI >Al. A A A A > Clvanperemi. YV D N A A A A > Yavan. YV D N AYVADENE > Civanperemi. AYVID A > Civanperemi. AN AZAK ER > Eir otu. AZI O > Mrver. TU

B
BABAA > Papatya. BABA NCR > ncir. BABRK > Bodur otu. BABUN > Papatya. BADEM - mygda/us communis L. (Rosaceae). 6-8 m ykseklikte, dikensiz, pembe veya beyaz iekli bir aatr. Tohumlar yenir ve ya elde edilmesinde kullanlr. Aadaki trlerin meyveleri gen iken yenir. AmygdaJus Jydoides Spach - al bademi. Kei alas. ok dall ve dikenli bir trdr. A, orienlalis Miller - 1-3 m ykseklikte, yapraklar beyazmtrak tyl ve iekleri pembe renklidir. E ani. Bayam. Bayan. Byam. Boa, Paya. Payam. Payem. Piyam, abah. BADIM > Madmak. A BADIMAK > Madmak. BADIM ALAK > Madmak. BADM > Madmak. A BADM > Madmak. AH BADMAK > Madmak. BADIRGAN > Baldrgan. BAGA - PJaniago (Plantaginaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk otsu bitkilerdir. Baz trler gvde yapar. Baz trlerde ise gvde bulunmaz. Yapraklar yara iyi edici veya et dolmas sarmakta sebze olarak kullanlr (24).

4 1 E ani. Ate yapra, Baa yapra, Bedamar otu, Boa yapra, Damar otu. Damar yapra, Krksinir otu. Paa yapra. Siil otu. Sinsek (Zonguldak). Sinirli ot. Sinir otu. Yedi damar otu. Ylandili, Ylan otu (Van). Hanlago intermedia L.- Yapraklar sebze olarak kullanlr (Van). P. Janceoiata L.- Ylandili, Ylan otu (Dou Anadolu). P. m ajorL- Baa yapra. Be damar otu. Yapraklan et dolmas sarmakta kullanlr (Pasinler-Erzurum). P. psyiiium L. - Tohumlar "Karnyank tohumu" ad altnda mshil olarak kullanlr (24). BACA YAPRAI > Baa. H G ZA > Bostanbozan. A BO N BANAZ > Kayn aac. BARIKARA > Baldnkara. BAG SD > St. BAG YAPRAI > Baa. BAHAR O > uha iei. TU BAHE HEZAREN > Hezaren. BAHE DES > de. BAHE NANES --> Nane. BAHE EBBOYU > ebboy. BAHE TERES > Tere. BAHE VEZ > vez. BAK > Kenevir otu. BAKLA > Burak, Fink baklas. BAKLAKIRAN > Canavar otu. BALABAN M TARI - Hydnum imbricaium L. (Hydnaceae). Gen iken yenir. AN

42

Nydnum repandum Fr. ex L- Dil mantan. Geyik manian (Sacclar-Bolu). Sr dili mantar. Gen iken yenir. Bk. Cincile, Geyik mantan. Zehirli mantar. BA M T > Palamut. LA 1 BALAM > Palamut. UT BALBAI > D ay. a BAL E > ngrak otu. BAL E > Hanmeli. BALDIRAN - Conium maculatum L. (Umbelliferae). Bir veya iki yllk, beyaz iekli, paral yaprakl, kuvvetli kokulu ve otsu bir bitkidir. zellikle meyveleri zehirlidir. Erzurum blgesinde gvdesi kabuu soyulduktan sonra, kimi yerine yenmekte ve bu nedenle de zellikle ocuklarda ar zehirlenmeler grlmektedir (30). Kurutulmu dallan, demet yapldktan sonra sprge olarak kullanlr (Pnarhisar-Krklareli). Bk. Kimi. E ani. A otu, Au otu. Baldran otu, Hrhmdilik (Erzurum), Krek, emsiye otu. Ylan otu. BALDIRAN -Laserpiiium glaueum Post (Umbelliferae). 60-150 cm ykseklikte, kaln kkl, ok yllk, plak, yapraklan tys ve iekleri yeilimtrak beyaz renkli olan bir bitkidir. Nadir bir trdr. Kahraman Mara (Ahr da) ve Drtyol civarndaki dalar (Mrtepe) da yetimektedir. Zehirli deildir. Kk Drtyolun da kylerinde yenir ve blgedeki halk hekimleri tarafndan yattnc olarak kullanlr. Laserpitium hispidum Bieb.- Kasn. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. Gvdesi, kabuu soyulduktan sonra, i olarak yenir (Tirebolu, ebin Karahisar). Bk. Kasn. BALDIRAN > Yaban kereviz. BALDIRAN O > Baldran. TU BALDIRGAN - Meradeum tradyloma Fisch. et M ey, (Umbelliferae). 1-1.5 m ykseklikte, ok yllk, zel kokulu, beyaz iekli ve olsu bir bitkidir. Erzurum ve Kars blgelerinde gvdesi, kabuu soyulduktan sonra i olarak yenir. Bk. Tavancl otu. E ani. Soy (Erzurum), Baldrgan (Kars), Balgrdan. Baldrkan. BALDIRGAN > Baldrgan.

43

BA1DIRIKARA -Aspienium adianlum-nigrum L. (Aspleniaceae). 10-25 cm boyunda, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Yaprak sap dip ksmda siyah renklidir. Toprak st ksm balgam sktrc ve ksrk kesici olarak kullanlr (24). E ani. Barkara. Kara baldr. Aspienium ruta-m uraria L - Duvar baldnkaras. Poiystichum seiiferum (Forsk.) Woynar (Aspidiaceae) - Dere gl (Giresun). BA 1RK > Baldrgan. LD N BAL DKEN > Dulavrat otu. BALDUZ > Yaban kimyon. BALEMT > Palamut. BA 1RD N > Baldrgan. LG A BALLIBABA - Lamium (Labiatae) trlerine verilen genel ad. Bu trler bir veya ok yllk otsu bitkilerdir. iekler beyaz, krmz veya mor renklidir. Kars blgesinde AncAusa azurea Miller var. azurea (Boraginaceae) trne de Ballbaba veya Tatlbaba ad verilmektedir. E ani. Ballk otu. Lamium a/bum L, L macuiatum L. ve L. purpureum L trlerinin toprak st ksmlar kabz ve kuvvet verici olarak kullanlr (24). BALLIBABA > Keiboynuzu. BALUBOYNUZ > Keiboynuzu. BALLICA > Gcgc. BALLIK > Katran yoncas. BALLIK O > Ballbaba. TU BALLIK O > alba. TU BAL M TARI - rm iiiarieJia meilea (Fr. ex Vahi) Karsten (Agaricaceae). stanbul AN civannda (Belgrat orman) yetiir. Yenen bir trdr. Bk. Kanlca mantar. BAMBL O > It zm. TU BAMBUL O > t zm. TU

44

BAN AACI > St. BAN A > Ahlat. D BAN O - Hyoscyamus niger L. (Solanaceae). 20-100 cm ykseklikte, yumuak TU tyl, iki yllk ve otsu bir bitkidir. iekler sar-mor renklidir. Yapraklan ar kesici olarak kullanlr. Zehirli bir bitkidir (30). E ani. Batbat, Batbat otu. Bengildek. Bengilik otu. anakmlek otu, mlek otu (Antalya), Dadaan, Deli bardan. Deli batbat, Di otu (iran-Gmhane), Gvur haha. Hyoscyamus reticulatus L.-Gz otu (Silifke-lel), Mak otu (Horozky-Ulukla). BARBA > Ssen. BARSAMA O > Civanperemi. TU BARUT A A 1 - Frangula alnus Miller (Syn:Rhamnus frangula L.) (Rhamnaceae). 2 GC 3 m ykseklikte dikensiz bir aaktr. Gvde ve dal kabuklar mshil olarak kullanlr (24). Bk. Ala Cehri. Cehri. E ani. Ciar (Srmene-Trabzon), Ciar (ayeli-Rize). BASTON M TARI > Ay mantan. AN BASUR O - Ranunculus ficaria L. (Ranunculaceae). 10-20 cm ykseklikte, ok TU yllk, otsu, yumru kkl ve parlak san iekli bir bitkidir. Andrn (Kahraman Mara) kylerinde toplanan yumru kkleri kurutulduktan sonra Arpack salebi, pmal, p salebi veya ehriye salebi ad altnda salep yerine satlr. Bk. Dn iei, Salep. E ani. Yal iek. BASUR O > Ac yavan. TU BATAKLIK NERGS > Ulpar. BATAKLIK SSEN - irispseudacorusl. (Iridaceae). Rizomlu, ok yllk, san iekli ve otsu bir bitkidir. Dere ve bataklk kenarlarnda yetiir. Bk. Eir otu. Ssen. E ani. Kl otu, San ssen, Yalanc eir. BATBAT > Ban otu. BATBAT O > Ban otu. TU BATBT O > Ban otu. TU

45

BAY > Boy otu. BAYA > Badem. M BAYAN > Badem. BAYIR AYI > Mercankk. BAYIR PELN > Civanperemi. BAYTARAN > Civanperemi. BAYTIRAN > Civanperemi. BEBECK > Lle. BEBSE > Papatya. BEKTA > Frenk zm. ZM BELEDAN > nar. BELEMR > Pelemir. BELEMR > Pelemir. BENDK > Kereviz. BENEVE > Meneke. BENGLDEK > Ban otu. BENGLK O -> Ban otu. TU BEN > Yak otu. BERE O > Yapkan otu. TU BERKEMBER > Kebere. BEBIYIK > Dngel. BE D M R O > Baa. A A TU

46

BE PARMAK O > Hayt. TU BEYAZ CVANPEREM > Civanperemi. BEYAZ IW > iri otu. BEYAZ PLEME > Ak pleme. BEYAZ D G SALEB > Salep. A BEYAZ GL > Gl. BEYAZ HARBAK > Ak pleme. BEYAZ KAMI > Kam. BEYAZ KEKK - Coridothymus capitatus (L) Reichb, fil, (Labiatae). 50 em kadar ykseklikte, mor iekli, kekik kokulu, ok yllk ve alms bir bitkidir. Bat ve Gney Anadoluda kekik yerine kullanlr. Bk. Kekik. BEYAZ KEKK > Kekik. BEYAZ KIZILCIK > Kzlck. BEYAZ M N R > Un mantar. A TA BEYAZ O > Ac yavan. T BEYAZ PAPATYA - Anlhems cb /al (Compositae). 10-35 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve paral yaprakl bir tr. iekleri san renkli boyar madde elde etmek iin kullanlr ve kknden sklm bitkiler stanbul pazarlarnda ss bitkisi olarak satlr. AntJemistrlerine genellikle Papatya veya Kelkz iei ad verilmektedir. Bk. Papatya, San papatya. E ani. Eek papatyas, Margarita. Margarit iei (stanbul). nthemis altissim a L- Kel papatya (Balkesir). A. cotula L- Kpek papatyas. A hyalina DC.- Yourt iei (Gazi Antep). . nobilis L- Alman papatyas. . A. paucoba Boiss.- Da papatyas (Gazi Antep). BEYAZ PUF M TARI > Pos mantar. AN BEYAZ PREN -> Biberiye.

47

BEYAZ SALKIM >Akasya. BEYAZ SO AN > Ada soan. BEYAZ ZAM BAK > Zambak. BEY ZAM BAI > Zambak. BEZR > Keten. BEZR YACl > Keten. BIRCAUK > Bralk. BJRALAK > Bralk. B1RAIK - Scorzonera mo/f/s^b. (Compositae). ok yllk, rizomlu, san iekli ve otsu bir bitkidir. Rizomunun i ksm yenir. An (Doubayazt) blgesinde S. suberosa C Koch trne Yaban havu denir ve toprak alt ksnlan yenir. Bk. . Yemlik. E ani. Bralk, Bralak, Brlak, Buralak. Buralk, Goftigoda (Gmhane). Muralh, Muralk, Pralk (Kayseri), Poralk, Puralak, Puralk. BIRILAK > Bralk. BM > Bur. BITARAK > Ptrak. BTM > Buttum. BITIRAK > Ptrak. BITRAK > Ptrak. BTTM > Buttum. BIYAM > Badem. BIYAM > Meyan. BIYAN ~ > Meyan.

48

BBERYE -Rosmarinus officinalisL. (Labiatae). 1 0 cm kadar ykseklikte, km 0 yapraklarm dkmeyen, mor iekli ve al grnmnde bir bitkidir. Yapraklan uucu ya elde etmekte ve baharat olarak kullanlr (24). E ani. Beyaz pren (Adana), Kudili. BBERLCE - Ac lezzetli olan baz Ladarius (Russulaceae) trlerine verilen genel ad. apka huni biiminde, beyaz veya kirli yeil renklidir. Yenilir. Bk. Kanlca, Kolama mantan. E ani. Ac mantar. Biberli mantar, Drbalan, Dilburan. Aadaki trler Bolu blgesinde "Biberlice mantar ad ile tannmaktadr. Ladarius biennius Fr.- apka kirli yeil renklidir. L. piperatus Fr. ex Scopoli- apka beyaz renklidir. L veifereus Fr.- apka beyaz renklidir. BBERL M N R > Kanlca mantan. A TA BLYALI KEKK > Mercankk. BN BR DEUK O > Kantaron. TU BN BR YAPRAK O > Civanperemi. TU BNKULA --> eytan algam. BRA E > erbeti otu. BT O > Mevzek otu. TU BT O > Su karanfili. TU BVOK > idem. BYAN > Meyan. BO BAA > Papatya. BOCUR > Ay gl. BO A > Badem. BODUR ARDI > Ard. BODUR Um > Lle.

49

BO URM UT O > Ksamahmut otu. D AHM TU BODUR O > Yer am. T BODUR O - Cionura erecia (L.) Griseb. (Syn: Marsdenia erecta (L) R. Br.) TU (Asclepiadaceae). ok yllk, beyaz iekli ve al grnnde bir bitkidir. Hayvanlarda zehirlenme yapar (30). E ani. Babrik, D sarma. a BO DKEN - Eyngium (Umbelliferae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu CA ve dikenli bitkilerdir. Bk. Eek dikeni. E ani. Deve dikeni. Deve elmas. Eek dikeni. Guga dikeni. Hlemez. Ts (Van). Ylan dikeni (Silifke-Mersin). Erynium bfflardieri Delar.- D ou Anadolu blgesinde gvdesi, kabuu soyulduktan sonra, yenir. Reinemsi bir tad vardr. campestre L.- eker dikeni (Balkesir). Tengel dikeni. crelicum Lam - Gz dikeni. Nazara kar evlerin kapsna aslr. giganteum Bieb - t dikeni (Hamsiky-Trabzon), gvdesi i olarak yenir. maritimum L - akr dikeni. Gz dikeni. Dallan nazara kar kaplann stne aslr. BO AN O > Kurtboan. TU BOCA YAPRAI > Baa. BOAZ E > Papatya. BOUM LUCA O > Mhrsleyman. TU BOUMLU AY > Ta nanesi. BO A O U > Karaca ot. H T BOKUJK O > Rezene. TU BOI > Palamut. BONCUK O - Myosolis (Boraginaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok TU yllk, otsu ve mavi iekli bitkilerdir. E ani. Kugz. Myosotis arvensis (L) Miller- Unutmabeni. BO RANA > Isrgan.

50

BORANI > Isrgan. BO RAZAN MANTARI- Craterelius comucopioides (Fr. ex L.) (Cantharellaceae). Huni biiminde, siyah renkli ve yenen bir mantardr. E ani. Siyah tirmit. BORCAK > Katrtrna. BO H > Katrtrna. RO BOR E - Datura stramonium^. (Solanaceae). 50-200 cm boyunda, bir yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. iekleri, sigara halinde, astmaya kar iilir. Zehirli bir bitkidir (30). Uyuturucu madde olarak boru iei tohumunu, ttn iine koyarak, sigara halinde ien kiiye Tatalac" denir (Ayvalk-anakkale) (30). E ani. Abzambak. Abuzambak (Gazi Antep), Bostan karanfili (Gazi Antep), By otu. Cin otu. Kokar ot (sparta, Denizli, Antalya. Trabzon), Kokar otu (MudumuBolu), Sihirbaz otu. eytan elmas. eytan otu, Tatala, Tatula, Tatle, Yeleik (Ordu). Datura innoxia Miller- Tyl boru iei. Bat ve Gney Anadoluda yaban olarak yetiir. Zehirli bir bitkidir (30). D mete/L- Boru iei. iekleri nefes darlna kar kullanlr. Trkiyede yaban olarak bulunmaz, yetitirilir (24, 30). BORU E > Kahkaha iei. BORU E > Nergis. BORUK > Katrtrna, Yasemin. BORUMUK > Yasemin. BOSA O > Karaca ot. TU BOSTANBOZN - Cuscuta (Cuscutaceae) trlerine verilen genel ad. Bu trler bir veya ok yllk, klorofilsiz ve asalak bitkilerdir. Bk. Canavar otu. E ani. Babozan, Cinsa, Eftimon, Gelinsa, Kzl sarmak, Kt (Diyarbakr). eytansa. Cijscuta europaea L- drar artrc ve mshil olarak kullanlr (24). C monogyna Vahi- Kzlkurt (Kemaliye-Erzincan). . BOSTANGZEL > Semiz otu. BOSTAN HNDBASI > Hindiba. Persoon

51

BO STAN KARANFL > Boru iei. BOSTAN O > Kk boya. TU BO STAN O > evketibostan. TU BOYACI ASPR > Aspir. BOYACI DKEN > Cehri. BOYACI KATIRTIRNAI- Genista nctoria L. (Leguminosae). San iekli, ok yllk ve al grnnde bir bitkidir. iekleri san renkli boyar madde olarak kullanlr. BOYACI KK > Kk boya. BOYACI PAPATYASI > San papatya. BOYACI SUMAI > Sumak. BOYA E - Tchihatchetria isaiidea Boiss. (Cruciferae). ki veya ok yllk, mor iekli ve otsu bir bitkidir. iekleri Sivas (Divrii) blgesinde boyar madde olarak kullanlr. BOYA L > Kk boya. BOYA K > Kk boya. KO BO M > Meyan. YA BO YAN > Meyan. BOYA O > Sumak. TU BOYA PR > Kk boya. BO YATAN SARMAIK > it sarma. BOYLU ARDI >Ard. BOYNUB0KK > Alayangelin. BOYNUZLU GELNCK - GJaucium (Papaveraceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, iekleri turuncu, krmz veya mor renkli, meyvesi boynuz biiminde otsu bitkilerdir.

52 E ani. Boynuzlu haha, anakkran. mlekallatan, Eek llesi. Glfatma. Glgl, Glglm. Glhatun. Glaucium corniculalum (L.) Rud- Yattnc ve ksrk kesici olarak kullanlr (24). G grandiflorum Boiss, et Huet - Gndrme, Gndrme llesi. Gdrme, . Kel lle. ndre llesi (Konya), vndre llesi (Konya). Meyveleri. Konya blgesinde, kan temizleyici (kan ban ve ala hastalna kar) ve gz hastalklannda kullanlr. G /eiocarpum Boiss. - Gllgndrme (Krobas, Silifke-Mersin), Glfatma . (Sandkl-Afyon). BOYNUZLU HAHA > Boynuzlu gelincik. BOYNUZLU YO C > Kokulu yonca. NA BOYNUZ O > Karaca ot. TU BOY O - Trigonella foenum-graecum L. (Leguminosae). 10-15 cm ykseklikte, TU bir yllk, otsu, zel ve kuvvetli kokulu ve sanms beyaz iekli bir bitkidir. Tohumlan iin yetitirilir. Otsu ksm kurutulup toz edildikten sonra baharat olarak kullanlr. Tohumlar pastrmann zerine srlen "emen"in terkibine girer. E ani. Bay, Buy otu. emen otu, Pltan, Poy, Poy otu. BOZ AG > Kknar. A BOZ BODUR O > Yer am. T BOZCA O --> Yer am. T BOZ DARI > Dan. BOZA DARISI > Dan. BOZ GEVEN > Geven. BOZKULAK > Srkuyruu. BO GLAN > lmez iek. ZO BOZ O - Marrubium vvlgarel, (Labiatae). 60 cm kadar ykseklikte, ok yllk, sk T tyl ve beyaz iekli bir bitkidir. Baharat olarak kullanlr. Bk. Yalanc srgan. E ani. t sinei. Kara derme. Kpek otu, Kukas otu, Mayasl otu.

53

BOZ O > Siil otu. T BOZ PIRNAL > Mee. BOZ ST > St. BOZ ALBA > Ada ay. BOZ APLA >Ada ay. BRTLEN - Rubus (Rosaceae) trlerine verilen genel ad. 1-2 m ykseklikte, beyaz veya pembe iekli ve kuvvetli dikenli bitkilerdir. Meyveleri taze halde yenir. Ezmesi ve urubu yaplr. Yapraklan kabz olarak kullanlr (24). Bk. Ahu dudu. E ani. Avat (Maka-Trabzon), Brtlen, Bortlen. Bgrtlen, Brtlen, Brtlen, Bgrtleen, Brtlem, Brtleen. Brtlemen, Brtlem, Brtleen, Brtlen, Brtlenge. Brtliyem, Brtliyen. Brtlyen. Bvrtlen, Bubumka, Buurtlen, Brtlen, Bldrgen, Byrlen, Diken ilei, Diken dutu. Fk otu. Fiske. Fisko. Fukuku, Fuska, Grzm (Bozda-demi). Hamdakuka. Karamama. Karamanca. Kara mancar, Karant, Kara diken. Karant dikeni. Kedi dutu. Kr, Krmez, Mihra, Molo, Moloa. Mor menik. Pisko, Yaban zm. tiubus canescens DC.- Kapina (Gazky-Tekirda). Kkleri eker hastalna kar kullanlr (Konya). R. sanelus Schreber- Kkleri eker hastalna kar kullanlr (Konya). BREK O > Dere otu. TU BREK O > Gelincik. TU BRLCE > Fink baklas. BUBAA > Papatya. BUBEE > Papatya. BUBEE > Papatya. BUBUMKA > Brtlen. BUDAY E - groslemmagithago L. (Caryophyllaceae). 50-75 cm ykseklikte, seyrek tyl, bir yllk, morumsu krmz iekli ve otsu bir bitkidir, zellikle buday tarlalar iinde grlr. E ani. Buday karamuu. Karamuk, Katr iei.

5 4

BUDAY F G > Burak. 11 BUDAY KARAM UU > Buday iei. BUHUR > Gnlk. BUHUR O > Domuzara. TU BUHURUMERYEM > Domuzara. BUHUR Y G > Gnlk. A1 BULADAN > nar. BUR - Viscum albm L (Loranthaceae). Kn yapraklarn dkmeyen, yan asalak bir bitkidir. Meyve 1 cm apnda beyaz veya san renkli, i ksm yapkan. Yaprak ve dallan tedavide kullanlr (24). Meyveleri ile kse yaplr. Kurutulmu meyvelere "ekem tohumu" denir ve kara sakz ile birlikte dvlerek yak yaplr (24). Bk. Ard burcu. Mee burcu. . E ani. Bn. Buru. ar ekemi (Diyarbakr, Mardin), ekem, eken (Diyarbakr, Mardin). ekim, ekkem, ekm. etin. iirdik, Fitri (avat-Artvin). Gebelek (Konya), Gelimkara (Eceabat). Gevele. Goyce, Gbelek (Senirkent-lsparta), Ge, Gelek, Gke, Gke. Gveldek, Gvelek, Gylek, Gveldek, se, kselek, kse otu, Purc. Pur, Purak. Karadeniz blgesinde (Srmene-Trabzon) bu tre, zerinde yaad bitkiye uyularak, aadaki adlar verilmektedir. Viscum albm L. subsp. albm -Armut otu. Armut [Pyrus communis L) zerinde yaar. V albm L. subsp. austriacum (liesb.) Vollman-am otu. am ( ftnus) trleri zerinde yaar. BURAK - Vicia (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. Bu trler bir veya ok yllk otsu bitkilerdir. Memleketimizde 60 kadar tr yaban olarak yetimektedir. Baz trler hayvan yemi olarak yetitirilir. Baz Lathynstrlerine de Burak ad verilmektedir. Bk. Bralk, Fink baklas, Mdrmk. E ani. Burak, Burcalah, Burcalak, Burcalk, Burah, Buralh, Efek, Efek otu, Efelek otu. Etek. Furak (Silifke-el). Vida dasycarpa Ten.- Efek (sparta). V ervi/ia (L) filld. - Kara burak. Kne. Kne. Kne. Vfaba L- Bakla. Bk. Fink baklas. . Vperegrina L - Efek otu (Sandkl-Afyon). V sativa L. -Arpa fii. Buday fii. Ekin fii (Daday-Kastamonu). Fi, Fik. Yem . bitkisi olarak yetitirilir. Tohumlan kaynatldktan sonra yenir.

55

BURALAK > Bralk. RJRALAR > F otu. BURAUK > Bralk. BURNOT > Deli ttn. BURN O > Deli ttn. TU BURNUT > Deli ttn. BURSA AYI > ay zm. BURUN > Bur. BURUN O > Deli ttn. TU BUTTUM - Pisiacia khinjuk Stocks (Anacardiaceae). 6-7 m ykseklikte ve kn yapraklarn dken bir aaktr. Tohumlan yenir ve ya karlmasnda yararlanlr. Tohumlanndan karlan yadan yaplan sabuna "Bdm sabunu" denir. Bk. Menengi, Sakz aac. E ani. Bdm, Bitim, Bittim, Buddum, Butum, Gizven (Mardin). Pistada zra*/?wYaltnk-eten (Ovack-Tunceli). Tohumlan yukandaki tr gibi kullanlr. BUTUM > Buttum. BUY O > Boy otu. TU BUYUCAN > Civanperemi. BUZAI O > Ylanyast. TU BDRGEN > Brtlen. BK ZM > Ahu dudu. BLDRGEN > Brtlen. BRELEK > Brekli. BRK > it sarma.

56 BYK AYRIK O > Domuz ayr. TU BYK CNCLE > Cincile. BYK EBE GMEC > Ebe gmeci. BYK ISIRGAN O > Isrgan. TU BYK PITRAK > Ptrak. BYK YAPRAKLI HLAMUR > hlamur.

CAD > Ac yavan. I CALBA > alba. C M R > Gz idemi. A B1 T CAMIMEMES >Da smbl. CAM BAKLASI > Dom baklas. IZ uz CAMIZKULAGI > Camuskula. CAMIZMEMES > D smbl. a C M O > Ku otu. A TU CAMUSKULAI - Sedum teiephium L. subsp. maximum (L.) Krocker (Crassulaceae). 30-40 cm boyunda, etli yaprakl, yeilimsi beyaz iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Kars blgesinde i olarak yenir. Bk. Kaya koruu, mr otu. E ani. Akkula, Atkula, Camzkula, Comu, Kulak otu, Mandakula. Sedum spurium ^b- Genellikle pembe ieklidir. Yapraklan, yukardaki tr gibi, i olarak yenir (Zigana da-Trabzon). C N VA O - Orobanehe (Orobanchaceae) trlerine verilen genel ad. Deiik A A R TU trlerin kkleri zerinde yaayan ve klorofil lamayan asalak bitkiler. Trkiye'de 40 kadar tr bulunmaktadr. Bk. Bostanbozan. E ani. Baklakran, Davun otu (Samsun), Duman otu. r otu (iranGmhane), Taun otu (Arapa taun - veba), Yergbei, Verem otu. Orobanehe anatoiica Boiss. et Reuter- Anadolu canavar otu. Ada ay ( Salvia) trleri zerinde yaar ve Anadoluda yaygn, bir trdr. 0. minr Sm.-Gge otu, Gve otu, Gye otu, 10-50 cm ykseklikte, sarms beyaz iekli ve genellikle Legumnosae trleri zerinde yar asalak olarak yaayan bir tr. Daday (Kastamonu) ve Gmhane kylerinde gge getirmek (kztrmak) iin ineklere yedirilir. C N O > Madmak. A TU

58

CANTIR > Mercankk. ATIR > Kekik. C AVURBA1 > Mklm. CENNET ZAM BAI > Ssen. CEHL > Cehri. CEHN > Cehir. CEHRE > Cehri. CEHR - Rhamnuspeliolaris Boiss. (Rhamnaceae). 3 m kadar ykselebilen dikenli bir aaktr. Meyveleri kremsi, 6-7 mm apnda, i ksm san renkli. Meyveleri san iplik boyas olarak kullanlr (24). Bk. Kuzu otu. E ani. Altn aac. Boyac dikeni, Cehni, Cehil, ehri. ihri. ok dikenli olan ve yaban olarak yetien trlere "Kara diken" denir (KirobasSilifke). Bk. Ak diken, Ala cehri. Rhamnus orbiculatus'bm m - eyil (Krobas-Silifke). Meyveleri san boya elde etmek iin kullanlr. CEHR E > Kuzu otu. CENGER > Kenger. CENUYAN > Centiyane. CENTYANE - Gentiana lulea L. (Gentianaceae). ok yllk, rizomlu ve san iekli bir da bitkisidir. Kk itah ac ve kuvvet verici olarak kullanlr.(24) Bk. Afat. E ani. Arapdede (Aydodu-Ktahya). Byk kantaron. Centiyan, Cintiyan (Domani-Ktahya), Gad otu, Sar centiyan, Pancar otu (Aydodu-Ktahya), Sivri kk (Bozda-demi). CEVZ - Juglans regia L, (Juglandaceae). 25-30 m kadar ykselebilen ve kn yapraklann dken bir aatr. Anadoluda yaban olarak bulunduu gibi, park ve bahelerde de yetitirilir. Tohumlan yenir. Ceviz iinin iplere dizildikten sonra dut pekmezine batnlp kurutulmas ile "Ceviz sucuu, eker ile kaplanmas sonucu ise "Orcik ekeri elde edilmektedir. nl Ahlat bastonlan. Van blgesinde yetien ceviz aalarndan elde edilen keresteden yaplmaktadr. E ani. Koz. Yandak (Elaz). CEYL > Cehri.

59

CEZAYR MENEKES - Vnca (Apocynaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk abms veya otsu bitkiler. Baz trler memleketimizde ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. Koca majr L- Kn yaprak dkmez. iekler meneke renklidir. Ss bitkisi atarak yetitirilir. f. rosea L. (Syn: Catharanthus roseus (L.) G. Don)- Rozet (zmir). Pembe veya beyaz iekli bir bitkidir. Bat ve Gney Anadolu'nun sahil blgelerinde ss bitkisi olarak yetitirilir. GCIIIK > rgan. CDfCR > Isrgan. COfCIR > imir. ONCAR > Isrgan. CIRCIR > Su teresi. CIRNAK O > Ku otu. TU CIRATAN > Eek hyar. CIRTLAK > Eek hyar. CIRTLANGI > Eek hyar. CISLAGAN > Isrgan. CIVRINCIK > Gvgan otu. CIZGAN > Isrgan. CIZLACAN > Isrgan. CBAR > Yak otu. CBCK SAKIZI > engel sakz. CBLLE > Semiz otu. CFN > Zifin. CGAR > Barut aac.

60

CGARI > Barut aac. diflT > Keten. CNCAR > Isrgan. CINCLE -Baz TrichoJoma (Tricholomataceae) trlerine verilen genel ad. Genellikle yenebilen mantarlardr. Bolu ve Kuzey Anadolu ormanlarndan toplanan trler pazarlarda satlr. Aadaki trlere zel adlar verildii saptanmtr. Tricholoma albobrunneum (Pers.ex Fr.) Kummer-Sr mantan. Bolu ve Kuzey Anadolu ormanlarnda yetiir. Lezzeti ok ac olduundan yenmez. Bk. Zehirli mantar. T euesire (Fr.ex L.) Quelet -Hakik cincile. Yenen bir mantardr. . T georgii Quelet- Sar kz mantar. Yenen bir trdr. . T nudum ^M (SynrLepista nuda (Bull.ex Fr.) Cooke. Rhodopaxillus nudus (Fr.ex . Bull.) R.Maire) -Mavi cincile. Byk cincile. Bolu blgesi (Mudurnu) ormanlarnda yetiir. Yenen bir mantardr. T, su/pJureum (Fr.ex Bull.) Quelet-Kkrt mantan. Zehirli bir trdr. Bk. Zehirli mantar. T. terreum Kummer-Grece (Bolu). Kara kz mantan. stanbul civan (Belgrat orman). Bolu ve Kuzey Anadolu blgesi ormanlannda yetiir. Yenen bir mantardr. T. Ugrinum Barla (Syn:T. pardinum Quelet) -Cincile. Yenen bir mantardr. CN ELMASI > Adam otu. CN HAHAI - Roemeria refrada D . (Papaveraceae) (Alaky-Van). C CN LLES > Keklikgz. CNT > Keten. CN O > Boru iei. TU CNSAI - -> Bostanbozan. i CNTYAN > Centiyane. CVANPEREM - diUea (Compositae) trlerine verilen genel ad. 100 cm kadar ykselebilen, ok yllk, otsu, tyl, beyaz veya san iekli ve kuvvetli kokulu bitkilerdir. Bk. Yavan. E ani. Akbal, k yavan. Barsama otu, Baytaran. Baytran, Binbiryaprak otu, Buyucan (Dou Anadolu), Kbe sprgesi. Kandil iei, Marsama otu. Marsma.

61

Marsmana, Merseme. Paytaran. Bu adlar Tanacetum (Compositae) trleri iin de kullanlmaktadr. Bk. Pire otu. AchiIIea aJeppica DC.-Ylan iei. Ylan otu (Gazi Antep). A. amenorum Boiss. et Hausskn.-Baytaran. A bieberstenn Afan.-Pire otu. San civanperemi. A. mil/efo/ium L.-Beyaz civanperemi. Binbiryaprak. tah ac ve idrar sktrc olarak kullanlr (24). A muHifida (DC.) Boiss.-Eblmlk (Uluda-Bursa). A nobilis L.-Aydanas. Ayvadana. Ayvadene. Ayvdana. Bayr pelini (Balkesir). Kurt otu. A seiacea Waldst.et Kit.-Tilkikuyruu. Ylandili. A wiJJteJms C Koch- Erzurum blgesinde bcek ldrc olarak kullanlr. . CIVCVAYAGI M TARI > Saak mantar. AN CVDEN > idem. CJVL > Yaban gl. CIVIR > St. C L > Da ilei. O C M > Camuskula. O U C CCE > rek otu. C C EM > rek otu. C C M H > Ak pleme. U A CUM URD > Ak diken. CRTA > Kiraz. C C A > rek otu. OCM C C EM > rek otu. OC CCE ARDI > Ard. CCE KIZ M TARI > Tavukbaca mantan. AN CCE MRVER > Mrver.

62

COCOL > Aa mantar. C TC M > rek otu. A


ADIR E > Mahmude otu. G > akr otu. A N > Tavancl otu. AA > Badem. A LA AGIR > akr otu. AGUR > akr otu. H R > Kygren. A1 H R > Kygren. AO AKAL ARM UDU >Ahlat. AKAL DEM > Ac idem. AKAL ER > Erik. AKAL O -Conyza bonariensis (L.) Cronquist (Compositae). Bir yllk, 60 cm TU kadar ykselebilen, tyl ve otsu bir bitkidir. Di hastalklarna kar azda inenir ve tkrlr (Hatay). AKAN URA > Su teresi. D AKAK > Hindiba. AKIR ALC > Al. AKIR DKEN > Aptesbozan otu. AKIR DKEN > Boa dikeni. .

64 UZ - Geranium tuberosum L subsp. tuberosum (Geraniaceae), 10-30 cm AKM ykseklikte, yumrulu, mor iekli, otsu ve ok yllk bir bitkidir. Erzurum blgesinde yumrular i olarak yenir. Yumrular ss bitkisi olarak d lkelere satlr. Bk. nelik. Incirop. E ani. Devetaban, Devetopala. AKIR O - Feru/a (Umbelliferae) trlerine verilen genel ad. Bu trler ok yllk, TU otsu, paral yaprakl ve genellikle san ieklidir. Baz trlerin yapraklar halandktan sonra yada yumurta ile kavrularak yenir. Baz trler otlu peynir iine konur (Van). Kurutulmu yapraklar hayvan yemi olarak kullanlr (Hakkri, Van). Trkiyede 20 kadar Feru/a tr bulunur. zellikle aadaki trler kullanlmaktadr. Bk. Kasn. E ani. a, ar, akur, anr. arr. aur, aveir, avr. Hiltik. Hitik (Van). . . . Feru/a communisb. Asa otu (Silifke). Bat Anadolu blgesinde yetiir. Kuru gvdesi baston olarak kullanlr. F e/aeochytris Korovin (Syn:F.meifolia (Fenzl) Boiss.) akr otu. 100-200 cm ykseklikte, ok yllk, paral yaprakl, kaln kkl ve sar iekli bir bitkidir. Antakya blgesinde, kurutulmu kk toz edilip bal ile kartrldktan sonra, cinsel gc artnc olarak kullanlr (24). F ridu/aK.-VieY\. D ou Anadolu blgesinde yetien bir trdr. Van blgesinde yapraklan, koku ve lezzet vermesi iin, peynire konur ve ayrca ya ile piirilerek yenir. Erzurum blgesinde pazarlarda satlmaktadr. E ani. Helie, Helis, Helizan. Kerkur, Siyabo, Siyabu. Orta ve Dou Anadolu blgelerinde /^/^(Umbelliferae) trlerine de aur, Deli aur, Heliz veya Kerkur adlar verilmektedir. Prangos pabu/aria Undl.- Orta ve Dou Anadolu blgelerinde yetiir. Meyveleri uyarc ve gaz sktrc etkilerinden dolay anason meyvesi yerine kullanlmaktadr (24). P p/alych/aena Boiss. ex Tchihat.-akur (mral-Sivas). aur. Taze srgnler sebze olarak yenir. Kkte meydana gelen gummi-resina kurt drc olarak dahilen kullanlr. Hayvanlarn yaralarnda oluan kurtlan ldrmek iin de toz halinde yaralar zerine konur (Kzlmezra, mranl-Sivas). AKUR --> akr otu. ALBA -/M a^Labiatae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, al grnnde, iekleri mor, pembe veya sar renkli, yapraklar tam ve sk tyl bitkiler. Trkiyede 40 kadar tr yetimektedir. Yapraklar ay halinde kullanlr ve petalleri yenir. Bk. D ay, alba. a E ani. Ballk otu, Calba, alba, alba. P//omis bruguieri Desf - D Anadoluda petalleri yenir. ou P. g/zn/forafrS.lhompson- Bk. Aykula (Akseki-Antalya). Ballk otu (BeyehirKonya).

65

P. lunariifolia Sibth.et Sm.-Yapraklar Antalya blgesinde ay olarak kullanlr. P fycica D.Don- Deli alba (Marmaris-Mula). Yapraklar Aydn ve Mufla blgelerinde ay olarak kullanlr. ALBA > alba. AL AYI > Kekik. ALI BADEM - -> Badem. AU LE > oban zm. ALI LE > Mersin. AU DKEN > Kara al. AU G G > de. AA AU GAGASI > Ccrgan. AU KIZILCII > Kzlck. AU MEES > M ee. AU NAVRUZU - ris unguicuiaris Poiret (Iridaceae). 15-40 cm ykseklikte, rizomlu, ok yllk, mavi veya morumsu iekli bir bitki. Rizomu, kei stne katlarak, teleme yaplmasnda kullanlr (Belen-skenderun). Bk. Navruz. Ssen. L 1 DKEN > Kara al. AT M -Pinus (Pinaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yaprak dkmeyen, A kozalakl aalardr. Reine, fstk ve kereste elde edilir. Trkiyede yetien trlere aadaki adlar verilmektedir. Bk. Soymuk. Pinus brutia Ten.-Kzl am, Pr am. Gvdesinden reine elde edilir (24). P. Aaieppensis Miller Halep am. P.'n igra Arn.-Kara am, P. pinasterK\\m (Syn: P. maritima Lam.)- Sahil am. Terkos gl (stanbul) evresinde yetitirilir. P. pinea L-Fstk am, Kna, Knar. Kner, Pste. am fst elde edilir. Bk. Fstk am. P. sylvestris L.-San am. M K > Salep. A K

66

M M TARI > Kanlca manian. A AN M O >Atkuyruu. A TU M O > Bur. A TU M O > Kibrit otu. A TU N K A TA > Boynuzlu gelincik. A A TLA N AN K M O > Ban otu. A LEK TU ANAKKALE KEK > Mercankk. N K 1 A > Boynuzlu gelincik. A AKRN N E -Leucojum aesvum L (Amaryllidaceae). Soanl, beyaz iekli, ok A yllk ve otsu bir bitkidir. Taze yumrusu kusturucu etkiye sahiptir (24). Bk. Kardelen. E ani. Aka bardak (atalca-stanbul), Ake bardak (Terkos ky-stanbul). Gl soan. Kar iei. N E --> ngrak otu. A N > akr otu. A 1R APLA > alba. APLAN ANAK > Gelincik. ARIK DKEN > Demir dikeni. ARIKKESEN > Kygren. ARI EKEM > Bur. ARIR > akr otu. AIR M TARI > Kayn mantar. AN AUR > akr otu.

67

ATUK O -Bongardia chysogonum (L) Spach (Berberidaceae). 30-50 cm TU ykseklikte, ok yllk, yumrulu, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Yumrusu idrar yollan hastalklanna ve basura kar kullanlr (24). E; ani. Patpat. ATLAK O > Karaca ot. TU TLA G > Hindiba. A NA ATLAN GU > Menengi. AUANKOZ > Hindiba. ATLANKU > Hindiba. AVER > akr otu. AVIR > akr otu. AYIR DEM > idem. AYIR MEZ > Incirop. AYIR DUTU > Yonca. AYIR DMES ~ Sisrng//sarba{itosdtceae) trlerine verilen genel ad. Otsu, ok yllk ve pennat yaprakl bitkilerdir. Sanguisorba minr Scop. Amel otu (Gelendost-lsparta), Kelek otu (ElmalAntalya). Bk. Kara gndrme. S. officinalis L,-drar artnc ve kabz olarak kullanlr (24). AYIR MANTARI > Evlek mantar. AYIR PAPATYASI > Koyungz. AYIR SALEB > Salep. AYIR SEDEF - ThaJictrum (Ranunculaeeae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, genellikle rizomlu. otsu bitkiler. Zehirli bileikler tarlar (30). T flavum L. . trnn idrar artnc ve mshil etkileri vardr (24). E ani. Delialan maydanozu (Kaz da-Balkesir). AYIR SOANI > Soan.

AYIR YEML > Yemlik. AYM > nar. IG AYNUG > nar. AY O > Da ay. TU AY Z - Vaccinium arctostaphy/os L. (Ericaceae). 1-6 m ykseklikte, kn M yaprak dken, beyaz iekli ve al grnnde bir bitkidir. Meyve kremsi ekilli ve parlak siyah renkli. Kuzey Anadolu blgesi ormanlarnda yetiir. Kurutulmu yapraklan Bursa ay, Sapanca ay veya Trabzon ay adlan ile ay yerine kullanlr (24). Olgun meyveleri yenir ve kurutulduktan sonra d lkelere satlr (Srmene-Trabzon). E ani. Anadolu otu. Avc zm (zmit da kyleri), bade. Lifar (kizdere-Rize). lifor (Rize), Ligarba (Srmene-Trabzon). Likaba (Dou Karadeniz blgesi), Ukapa (Rize), Likarba (Srmene-Trabzon), Orman liforu (Srmene-Trabzon), Orman ligarbas (Srmene-Trabzon). Orman likarbas (kizdere-Rize), Peygamber zm (Adapazan, Kocaeli). Trabzon ay (Trabzon). Vacdm'um m yrliJIus L- Bk. oban zm. EEM > Frenk zm. EDENE > Kenevir otu. EDENE KAHVES > Kahve. ED > eti. EFT --> Palamut. EHR > Cehri. EKEM > Bur. EKEN > Bur. EKM > Bur. EKKEM > Bur. EKME > Geven. EKM > Bur.

69 ELEB LLES > Lle. EMEN > Frenk kimyonu. EMEN O > Boy otu. TU EK SALEB > Salep. ENGEL O > Kenger. TU ENGEL SAKIZI - CAondriJIa///7ra?L.(Compositae). 40-100 cm ykseklikte, iki veya ok yllk, otsu, beyaz stl ve san iekli bir tr. Kknden sakz elde edilmektedir. Sakz elde etmek iin bitki, kk ile birlikte sklr, kkn etrafnda meydana gelen st sertleince toplanr (Ldik-Konya). Bu sakza Cibcik. tlk. ingene sakz veya Dip sakz adlar verilmektedir. Taze yapraklar i olarak yenir (sparta kyleri). Bk. Hindiba. E ani. tlk (Sivas), pkanak (Krobas-Silifke). Ezzezze. Garagavk, Gara gavlk, Gara gavuk. Kara kavak, Karavruk. Kara kavruk, Kara kavut. Kara kavk. Karagz. Karaca kovuk. Karavlk, Karavluk, Karavruk. Sakzlk (sparta, Konya). Sakz otu. ENGER > Kenger. ERKEM > Ard. ER > Keibicii. EMEZEN > Kara al. ETEN > Buttum. ETENE > Kenevir otu. Ell -Prosopis farda (Banks et Sol.) Macbride (Leguminosae). 30-100 cm ykseklikte, dikenli ve san iekli bir aldr. Meyveleri, taa srtlerek d kabuundan kurtarldktan sonra, i olarak yenir ve hayvan yemi olarak kullanlr (24). E ani. edi (Silifke-lel). ETN > Bur. ETNE > Kenevir otu. ETM DKEN > Altn dikeni.

70

ETK O O > Avar otu. T EVGEN > ven EVK -> Palamut. EVRNCE - Medicago (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, genellikle sar iekli ve otsu bitkiler. Bu ad meyvelerin sarmal biimde olmas nedeniyle verilmi olmaldr. M sairva L. iekleri ak mor renkli bir tr olup, . hayvan yemi olarak yetitirilir. Bk. Teknecik. EVT > Palamut. EVT > Palamut. EYtL > Cehri. 1 G N - Hippophae rfamnoidesL (Elaeagnaceae). Kn yapraklarn dken, ok I R A dikenli bir al veya aak. Meyveleri 6-9 mm uzunlukta, san veya turuncu renkli. Olgun meyveleri i olarak, reel veya ezme halinde yenir. Vitamin C bakmndan ok zengindir (24). Bk. Kara al. E ani. Cicilik. algagas, ikan. Sincan (Sivas), Yer idesi, Zinean (Sivas). IGIG >Atkuyruu. IGITAK > Gvkan otu. INAR -PJatanus orientafisl*. (Platanaceae). Byk ve gsterili bir aatr. Ss aac olarak yetitirilir. E ani. Beladan. Biladan. Buladan, aym, aynu, ilbirtir. Gavlaan. Gavlan. Kavlaan, Kavlan. Kavlan. INAR M TARI - CJiiocybe suamu/osa (Fr.ex Pers.) Quelet (Agaricaceae). AN Sanmtrak veya deve ty renkli, huni biiminde, zeri esmer lekeli, ince sapl ve yumuak etli bir mantardr. Birka tanesi birlikte, ormanlarda ve son baharda grlr. Baz trler (rnein C rivulosa (Fr.ex Pers.) Quelet) zehirlidir. Adana . blgesinde (Kozan) bu tre nar mantan ad verilir ve zehirli olarak bilinir. INGIRAK O - Campanula (Campanulaceae) trlerine verilen genel ad. Bir. iki TU veya ok yllk, otsu ve genellikle rizomlu bitkilerdir. iekler beyaz, mavi, mor veya erguvan renklidir. Baz trler ss bitkisi olarak kullanlr. Trkiyede 1 0 0 kadar trn yaban olarak yetitii bilinmektedir. E ani. an iei.

71

Cmpamfe gJomerata L- Gen iken D ou Anadolu blgesinde sebze olarak kollanlr. C lac'flora Bieb - Bal iei (Anzer, kizdere-Rize). iekler beyaz veya mor renklidir. Kuzeydou Anadolu blgesi dalarnda yetiir. C. rapuncuJus L.- Kk ve yapraklan eskiden midev, st artnc ve ta drc olarak kullanlmtr. C. tracAe/ium L - Kkleri ve gen srgnleri yenir. CS ALGAM - Bunias orrentaAsh. (Cruciferae). ok yllk, otsu ve san iekli bir ] tr. JTIMIK > Sakz a. JTIRG > Silcan. 1 JTJR1K > Menengi. ITLAK > itlembik. ITLIK > engel sakz. ITLIK > itlembik. ITLIK > Hindiba. ITLIK > Menengi. IYANGI > Kurtpenesi. IYAN O > Kurtpenesi. TU BRSKA > Ster. EKL HASIR O > Hasr otu. TU D > idem. EM lflN > Zifin. > Fesitara. DE > Hnnap.

72

DEM - Crocus (iridaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, yumrulu, san veya mavi iekli otsu bitkilerdir. iekler, tre bal olarak, ilk bahar veya son baharda meydana gelir. 30 kadar trn Trkiyede bulunduu bilinmektedir (29). Yumrular i veya piirildikten sonra yenir. Klde piirilir veya yemei yaplr. idem a, idem pilv ve idem stl, tannm idem yemekleridir, zellikle aadaki trler yumrular iin toplanmaktadr. Bk. Ac idem, Safran. E ani. Alvele, Apalak. ivtan, iydam, iydem. iyelem. Yayla kestanesi (kizdereRize). Aadaki trler, gda ve ss bitkisi olarak, bir neme sahiptirler (24. 29). Crocus abanlensis T. Baytop et B. Mathew- Abant idemi. Abant gl (Bolu) evresinde yetiir ve ilk baharda mavi renkli iekler aar. C adanensisl. Baytop et B. Mathew- Adana idemi. Haruniye (Adana) evresinde . yetiir ve ilk baharda iek aar. C ancyrensis (Herbert) Maw- Ankara idemi, zellikle Orta Anadolu blgesinde . yetiir. lk baharda parlak san renkli iekler aar. Yumrular ile idem pilav yaplr. C antaiyensis B. Mathew- Antalya idemi. Bat Anadolu ve Antalya (Korkuteli) . blgesinde yetiir. lk baharda morumsu renkli iekler aar. C asumaniae B. Mathew et T. Baytop- Mor idem. Akseki (Antalya) blgesinde yetiir. Son baharda mor renkli iek aar. C baytopiorum B. Mathew- Mavi idem. Honaz da (Denizli) blgesinde yetiir . ve ilk baharda mavi renkli iek aar. C cance/Jatus Herbert- Gzenek (Gemerek-Sivas). Yumrular demetler halinde . ilk baharda gneydou illeri (Gazi ntep) pazarlarnda satlr. Yumrular yenir. C chrysanthus (Herbert) Herbert- San idem. San ieklidir. lk baharda aar. Yumrulanndan idem pilav hazrlanr (24). C h iltiticu s T. Baytop et B. Mathew- Hitit idemi. Silifke (el) blgesinde . yetiir. lk baharda mor renkli iekler aar. C MscAyam s C Koch- Yayla kestanesi (kizdere-Rize). iekler mor renkli, son . . baharda aar. Yumrulan yenir. C iazicus Boiss. et Bal.- Civden (Anzer, kizdere-Rize), Laz idemi. Yaz sonunda . (austos) turuncu renkli iekler aan tek tr. Trabzon (Zigana dalan) ve Rize (Anzer, imil) dalarnda yetiir. C p aiiasii Goldb.- Bivok (Dou Anadolu). Son baharda mor renkli iekler aar. C sativus L. - Safran idemi, Safranbolu blgesinde yetitirilir. Bk. Safran. C speciosus Bieb.- ayr idemi (Saeelar-Bolu). Anadoluda yaygn bir trdr. . Son baharda mor renkli iekler aar. San iekli trlere klce, Sakarca, Sanklk (aramba-Samsun), San zaar (Saimbeyli-Adana), mavi iekli olanlara ise Gkdedem, Gkgz (DinarAfyon) veya Kesercik ad verilmektedir. idem yumrusunu topraktan karmaya yarayan, sivri ulu denee "Kiski" (Bal-Ankara) veya Kiskis (Yerky-Yozgat) denir. Halen Safranbolu kylerinden bazlannda az miktarda yetitirilen C. sativus L. trnn ieklerinden Safran elde edilmektedir (24).

7 3 iei dklm ideme Aleyin (arkla-Sivas), idem yumrusuna ise Topack (orum) ad verilmektedir. RELEK > D ilei. a GELEM > D ilei. a fCRDK > Bur. HRI > Cehri. LBA > Yavan. LBR O > Semiz otu. TU LBRTR > nar. tlJE - -> D ilei. a tlIlT > Keten. NCAR > Isrgan. NGENE SAKIZI > Yak otu. N KARANFL > Hsnyusuf. NTAR > Kanlca mantar. IPRSKA > Ster. RE > iri. R - Eremurus speclabilis Bieb. (Iiliaceae). 100-150 cm ykseklikte, sarms iekli ve otsu bir bitkidir. Gen yapraklar sebze olarak kullanlr. Toprak alt ksmlar kurutulup toz edildikten sonra iri veya irine ad altnda yaptrc madde olarak ciltilik ve ayakkabclkta kullanlan nemli bir madde idi. Halen Erzurum blgesinde ehram kumana sertlik ve parlaklk vermek iin kullanlmaktadr. Bk. iri otu. E ani. ire, Da prasas. Glk (Tahir-Erzurum), Kiri (Divrii-Sivas). San iri. Sar zambak. Yaban prasa. RNE > iri.

74

KAN > Ccrgan. R O - spAodeJus aestivus Brot. (Uliaceae). 1 0 cm kadaj ykselebilen. TU 0 yumrulu, ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Yumru kklerinden elde edilen un, eskiden iri yerine kullanlrd (24). Gney Anadolu blgesinde sphodeline trlerine de iri otu ad verilmektedir. Bk. iri, Dededenei. E ani. Beyaz iri. Yalanc iri. TEMEK > itlembik. TEMK > itlembik. TLEMBK - CeJtis (Ulmaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarm dken aaklar. Aadaki trlerin meyvesi yenir. CeJtis austraJis L- itlembik. Meyve siyahmtrak esmer renkli. E ani. tlak, tlk, itemek, itemik, itlenbek. li (Tekirda). Aadaki trlerin meyveleri pazarlarda satlr ve kavut olarak yenir. C glabrala Steven ex Planchon-Dargun (Divrii-Sivas). Meyve sarms turuncu . renkli. C tournefortii Lam.-Dadaan (Gazi Antep), Daum (Erzincan, Tokat). . E ani. Dadaan, Dardaan, Dardahan, Davlga, Davin, Davum, Dodoan, Doun. Baz yrelerde Menengi [P istat ia ) meyvelerine de "itlembik" ad verilmektedir. TUEMBK > Menengi. TLENBEK > iUpbik. TLENBK > itlembik. T SARMAII - CaJystegia sepium (L) R. Br. (Convolvulaceae). Otsu, trmanc, beyaz iekli ve stl bir tr. Bk. Mahmude otu. CaJystegia siJvatica (Kit.) Griseb - Boyatan sarmak (Amasra), Brk (Giresun). Orman kenarlarnda yetien beyaz iekli bir tr. C soldanelJa (L) R. Br- Kum sarma. Deniz sahili kumluklarnda yetien . pembe iekli bir tr. lYT O -fsatis Undoria L (Cruciferae). 40-90 cm ykseklikte, iki veya ok TU yllk, parlak san iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak st ksmlanndan mavi renkli bir boyar madde elde edilir. Bitkinin toprak st ksmlannn kp iinde mayalandmlmas sonucu elde edilen lcivert renkli boyar maddeye Kp mavisi denir (Bor-Nide). E ani. Deve mercimei, Guvak, Kzlargbei. VTAN > idem.

75

AM > idem. YD fYDE > Hnnap. YDEM > idem. YELEM --> idem. O BAN IRASI >Ala cehri, BAN IRASI > Kiraz. O O BAN E > uha iei. OBAN0KERTEN --> Demir dikeni. OBANDENE > Kuekmei. BAN DKEN --> Peygamber iei. O OBANDEG > Mahmude otu. OBAND0D0G0 >Afar otu. OBANEKMEG > Madmak. OBANNES > nelik. ^KALDIRAN - Centaurea ca/c/trapak (Compositae). Bir veya ok yllk, dikenli, soluk pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Bk. Peygamber iei E ani. Timur dikeni. ' OBANKAVURGASI > Kayakoruu. O BAN LLES > Lle. OBANPSKL > Ian. O BANTARAI > Fesitara. COM raXHO - A ra m (Ericaceae). Kn yapraklann dken. 30 S l u y r kllk,le- ah grnnde ve soluk yeilimsi pembe iekli bir bitkidir. Meyveler olgunlukta siyahmtrak krmz renkli. Meyveleri i olarak yenir veya reel yaplr. Bk. ay zm.

76

E ani. al ilei (Giresun), Gara gilik (Erzurum), Ku zm (Uluda-Bursa), Ufora (Maka-Trabzon), Yaban mersini. Yayla liforu (Srmene-Trabzon). Yayla likapas (Rize). Yer ligarbas (Srmene-Trabzon). Yer liforu (kizdere-Rize). 0BANYAST1GI - TAymeJaea tartonraira (L) Ali. (Thymelaeaceae). 0BANYASTIG1 > Piik geveni. G N > ven. OA H G --> Ak pleme. OA M H > Ak pleme. OA M K > Ak pleme. OA ORDK > rdk. ORDUK > rdk. G U > ven. C EN > ven. GRE > Menengi. R > rdk. R > ven. RDK > rdk. KLCE --> idem. M LEKATLATAN > Boynuzlu gelincik. M O > Ban otu. LEK TU P BOYA > Kk boya. PLEMECK > Karaca ot. PKANAK > engel sakz.

77

PM --> Basur otu. AU P SALEB > Basur otu. RDK > Ahlat. RDK - Echinophora tenuifolia Lsubsp. siblhorpiana (Guss.) Tutin (Umbdliferae) 20-50 cm ykseklikte, iki veya ok yllk, sar iekli ve kuvvetli kokulu bir bitkidir. Yapraklar ve iekli dallan turulara koku ve lezzet vermek iin kullanlr. E ani. ordik, orduk, r, rdk. rtlk. rtk, vrdk, yr otu. Echinophora orientalis Hedge et Lamond - Kkleri Van blgesinde ven adyla tannr ve helvaya koku ve gevreklik vermek iin kullanlr. REK M TARI > Ay mantar. Zehirli mantar. AN REK O - NigeJIa saiva L(Ranunculaceae). 20-50 cm ykseklikte, bir yllk, TU mavi iekli ve otsu bir bitkidir. Anadoluda yaban olarak bulunduu gibi. Orta Anadoluda (Karamanl-Burdur) ekimi de yaplmaktadr. Ekmek, pide ve reklerin zerine koku vermek iin konur. Tohumlarn sklmas ile rek otu ya elde edilir (24). Nohut ile kartrlarak rek otu kahvesi yaplr. E ani. Ccce, Cccem, Cccam. Cceem, Cccum, Ctcan (Konya). re otu. Karaca, Karaca occan (Ermenek-Konya). Karaca otu, Kara rek. Otam. Siyah kimyon. REK O > Kahve. TU RE O > rek otu. TU RTLK > rdk. RTK > rdk. TUR >Ahlat. VEN -ok yllk ve kazk kkl GypsopMa (Caryophyllaceae) trlerine verilen genel ad. Pembe veya beyaz iekli ve otsu bitkilerdir. Aadaki trlerin kkleri ven kk ad altnda ticarete kartlmaktadr (24). Bk. D veni. Helva kk. a Piik geveni. E ani. evgen, oan. cu. en, r, Dii ven. Helvac veni. Helvac kk. ark veni. ekerci veni, Tarla veni. Gypsophila arrostii Guss.- Orta Anadolu. G bcolor (Freyn et Sint.) Grossh - D Anadolu (Van). . ou G eriocaJyx Boiss - Orta Anadolu. .

78

6. perfoliata L- Orta Anadolu. G. venusia Fenzl - Orta ve D Anadolu. ou Kklerin su ile kaynatlmas ile elde edilen hulsa helva yapmnda kullanlr. ven kk ile kaynatlm zm suyundan yaplm olan koyu pekmeze Telhis ad verilir (Kilis-Gazi Antep), Baz canihoiimon (Piik geveni). nkyropetaJum (Helva kk). stragals (Deli ven), Ech/nophora (rdk) ve Scorzonera (Da veni) trlerinin kkleri de ven yerine kullanlmaktadr. Bk. rdk. D veni. Geven. Helva kk. Piik a geveni. V > Ahlat. R VRDK > rdk. YR > Ahlat. R O > rdk. Y TU UBRZA > Ster. UBUKBOYA > Kkboya. UHA E - Prim uk (Primulaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu, rozet yaprakl, beyaz, san, pembe veya mor renkli iekli bitkiler. Sulak ayrlar ve dere kenarlannda bulunur. Baz trleri bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. E ani. Ada iei. Aykula. Bahar otu. Gelin gl. Su iei. Tuta (Ktahya). Tutya (Tortum-Erzurum. Van). PrimuJa aigida Adams-Sosun (Dou Anadolu). Tutya (Dou Anadolu). iekleri ss iei olarak pazarlarda satlr. Gz hastalklarna kar iyi geldii sylenmektedir (Erzurum, Kazman, Van) (24). P verisi- oban iei. San iek (Srmene-Trabzon), Tutya (Oltu-Erzurum). iekler altn sars renkli. Kkleri balgam sktrc olarak kullanlr (24). P. vu/garis Huds- Mart iei (Durusu-lstanbul). iekleri pazarlarda ve iekilerde (stanbul) satlmaktadr. ULLUCA > Saak mantar. ULLUKA > Saak mantan. M > Kzlck. U UM > Rezene. RA

79 0HK - TroJJius ranuncuJinus (Smith) Stearn (Ranunculaceae). ok yllk, olsu ve n iekli bir bilki. Sulak yerlerde yetiir. Van blgesinde kklerinden boyar adde elde edilmektedir (24). Bk. Su teresi. fan blgesinde ftanuncuJus po/yanemos L. (Ranunculaceae) trne de ayn ad serilmektedir. Bk. Dn iei. NK > Su teresi.

D
D A A > itlembik. ADN DADIRAK > Ada ay. DAFNE - Daptne (Thymeiaeaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yaprak dken veya dkmeyen, yeilimsi beyaz, sar veya pembe iekli ve al grnnde bitkilerdir. Zehirli bileikler tarlar (30). Bk. Tavan elmas. E ani. Dulaptal otu. Daphnegnidioides Jaub.et Spach -Develik, Havaza (Alanya-Antalya). D mezereum L.- Kirkat (Artvin). Mezeryon. . D. < e / e Schreber-Develik (Ermenek-Konya, Mut-lel), Ge (Tekir yaylas?/ o d s Kayseri), Gke (Sivas). Yayg (Sivas), Yayg gkesi (Sivas). Yazk gkek (Sivas). D poniica L.-Kurtba, Srmagu, Srmba. . D sericea Vahl-Tavuk iei. Basura kar kullanlr (Belen-skenderun). . D G CEHRtSt > Kuzu otu. A D G AYI - Sid eriiisve Stachys (Labiatae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, A kuvvetli kokulu ve al grnnde bitkilerdir. Baz trlerden elde edilen yaprakl ve iekli dallar, scak su ile ay gibi hazrlanmakta ve elde edilen sulu ksm, eker ile tatlandrldktan sonra iilmektedir. zellikle aadaki trlerin kullanld saptanmtr. Bk. Ada ay, alba, Da reyhan. Piik otu. E ani. Ot ay, Siderya (yalnz Sideriiis trleri iin kullanlr), Yayla ay. Sideriiis arguta Boiss.et Heldr.-Antalya blgesi. S argyrea P.H.Davis-Eek ay. Antalya blgesi. S bilgerana P.H.Davis-Konya blgesi. S. condensata Boiss.et Heldr.-Kozal kekik. Antalya ve Burdur blgesi. S: congesta P.H.Davis-ntalya blgesi. S. hispida P.H.Davis-Konya blgesi. S. Jeplociada O.Schwarz et P.H.Davis-Kzlan ay. Mula blgesi. S libanoca Labill.-Acem arpas. Altnba, ay otu. Yara otu. Antalya, Burdur ve Mersin blgeleri. S. perfoiiata L.-Gney Anadolu blgesi. S. pisidica Boiss. et Heldr.-Eldiven ay (Akseki-Antalya). Antalya ve Mula blgeleri.

8 1 S strid a Boiss. et Heldr.-Antalya blgesi. S. syriaca L-Gney ve Gney-Dou Anadolu blgeleri. S. no/ea P.H.Davis-Balba, Sivri ay. zmir blgesi. S Irojana Bomm.-Kazda ay. anakkale blgesi. Sladys ereda L.-Antalya blgesi. S. avanduHfolia Vahl-Eek otu (Van), Tokal ay. Tyl ay (Akseki-Antalya). Kahraman Mara, Konya ve Van blgeleri. Morina persica L. (Morinaceae) trnn iekleri, koku verici olarak aya katlr (Gmhane). D G AYI - Dorjstoechas fastaia Boiss.et Heldr.ex Bentham (Labiatae). 40-100 cm A ykseklikte, basit yaprakl, kuvvetli kokulu, tyl, beyaz iekli ve odunsu bir aldr. Antalya blgesinde yapraklar ay yerine kullanlr. D G AYI > Ta nanesi. A D G LE -flragaria rescah. (Rosaceae). ok yllk, srnc. beyaz iekli ve A otsu bir bitkidir. Olgun meyveleri i olarak veya reel halinde yenir. Bolu ve Dzce pazarlarnda satlmaktadr. E ani. Amahta, Amofta, Col (Yusufeli-Artvin). ielek, ielem, ile (Trabzon), Hamofta (Trabzon). Hamuara. Hamukara. Hamukera, Hanfta (Trabzon), Yaban ilek. Yer ilei. D G VEN -Scorzonera rigida Aucher (Compositae). 10-30 cm ykseklikte, A tyl, kaim kkl, sar iekli ve ok yllk bir da bitkisidir. D ou ve Gneydou Anadolu dalarnda yetiir. Kkleri bazen ven yerine satlmaktadr (24). Bk. ven, Yemlik. D A A > Ban otu. ADN D A A > itlembik. ADN D A A > Gilaburu. ADN D G IG N > Gilaburu. AD A D G ERG1 > Erik. A D G KARANFL - XerantJemum annuum L. (Compositae). Toprak st ksmlar A D Anadolu blgesinde sprge olarak kullanlr. ou D G KAVAI > Kavak. A D G KEK > Kaya kekii. A

82

D G KEK --> Mercankk. A D G KM NU --> Kefe kimyonu. A YO D G KRAZI > Kiraz. A D G LALES > Manisa llesi. A D M -Baz Chrysanthemum (Compositae) trlerine verilen genel ad. 20-70 A LA A cm ykseklikte, bir yllk, sar iekli ve otsu bitkilerdir. iek amadan nce toplanr, suda halanr ve salata olarak yenir. Aadaki trler Bat Anadolu blgesinde kullanlmaktadr. Chrysanthemum coronarium L. C segetum L. - Bk. Horozibii. , DGM A ARULU -Hyoserisrad/atal. (Compositae). 10-25 cm ykseklikte, ok yllk, san iekli ve otsu bir bitkidir. Ege blgesinde, halandktan sonra salata olarak yenir. E ani. Kei marulu (zmir). D G MtSGS > Mklm. A D G MUMULASI > Tavan elmas. A D G NANES - Cyc/otrichium niveum (Boiss.) Manden.et Scheng. (Labiatae). 20-50 A cm ykseklikte, beyaz tyl, pembe iekli, ok yllk ve al grnnde bir bitki. Yapraklan D ou Anadolu (Erzincan. Malatya ve Sivas kyleri) blgesinde, orba ve yemeklere koku vermek iin kullanlr (24). Bk. Da reyhan. E ani. Kl otu (Kemaliye-Erzincan). ydolrichium origanifolium (Labill.) Manden.et Scheng. -Nane ruhu (Antalya. Ulukla). Ayn maksat iin kullanlr. D G N H D > Nohut. A OUU D G PANCARI >Yaban pancar. A D G PAPATYASI --> Beyaz papatya. A D G PAZISI > Lbada. A D G PIRASASI > iri. A D G REYHANI - Ziziphora (Labiatae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk A otsu bitkiler. Yapraklar kuvvetli kokulu, iekler morumsu krmz renklidir.

83

Toprak st ksmlar bitkisel ay olarak kullanlr. Anadoluda 5 tr Munmaktadr. Bk. D nanesi. a Bnphora clinopodioides Lam.-Keklik otu, Kr nanesi, Nane ruhu. / taunca Bieb.-Nane ruhu. 1 lemjor\,.-kn\V. (Arguvan-Malatya). Fare otu (Balkesir), Karnars otu, Morkz ay. Nane ruhu. Gaz sktrc olarak kullanlr (24). BAC SAKIZI > Hindiba. DIC SAKIZI > Kannk. BiC SAKIZI > Marul.
BIG SAKIZI > Yemlik. BAC SALEB > Salep. BAC SARMAII > Bodur otu. BAC SOANI - SciIJa AyacinUtojdes\>. (Liliaceae). 1 0 cm kadar ykseklikte, byk 0 soanl, mavimsi-mor iekli ve otsu bir bitki. Soanlan haricen romatizma arlarna kar, Bitlis blgesinde, kullanlr (24).

D C SMBL - Bellevalia ve Muscaritrleri (Uliaceae)ne verilen genel ad. Bk. A Mklm. Smbl. E ani. Arap otu. Arap smbl, Arap taa. Cam memesi (Erzurum). Camz memesi. Gvur soan (Elmal-Antalya), Morba. Yalanc smbl. Muscan comosum (L.) Miller- Da smbl. Anadoluda yaygn bir trdr. M neg/ectum Guss - Da smbl. Anadoluda yaygn bir trdr. . M tenuiflorum Tausch- Da smbl. Orta Anadoluda yaygndr. . D G N > itlembik. AU D G YEM > Kocayemi. A DAKIRD ALAK > Isrgan. D KKA O > nelik. A TU D LA DKEN >Isrgan. A D LA A > Isrgan. A GN D ALAK O > Altn otu. TU

8 4

D ALAK O > Ksamahmut. TU D LA N DKEN > Isrgan. A YA D AUGAN > Isrgan. D M R O > Baa. A A TU D ARTARTIK > Salep. AM D M R YAPRAI > Baa. A A D M KORUU > Kaya koruu. A D N A --> Ylanyast. A A YA I D ABAGIRTAN > Karaca ot. AN D ANADL > Geyikdili. DANAGBEG > Domuzara. D AKIRAN > Karaca ot. AN DANAKUYRUGU > Srkuyruu. D ARAG O > Dere otu. TU D RA O > Dere otu. A H TU DARAKIJK O > Di otu. TU D ARAK O > Dere otu. TU D RC N > Darcan otu. A A D RD N > itlembik. A AA D RD H N > itlembik. A AA DARGUN > itlembik.

85

DARI -Meyveleri (halk arasnda tane denir) iin yetitirilen veya yaban olarak bulunan Graminae familyasna bal, bir yllk ve otsu bitkilere verilen genel ad. Aadaki trler Anadoluda yetitirilmektedir. Bk. Dancan otu. Panicum miliaceum L. Arnavut dans. Boz dan, Boza dans. Kum dans, Saak dan. Setaria alica (L.) P.Beauv.-Ac dan, Salkm dan. Tilkikuyruu. Sorghum bicolor (L.) Moench. - Bk. Kanya. cv. Cernuum -Ak dan, Gigil dans (Elaz, Malatya), cv. Dochna ' -Sprge dans, cv. ' urra -Ak dar. D R C > Danca otu. A1 A D R C N > Danca otu. A1 A D R C O - EcAinochJoa crus-gaJIi (L.) P.Beauv. veya E.oryzoides (Ard.) Fritsch A 1 A TU (Gramineae). 1.5 m kadar ykselebilen, bir yllk ve otsu trler. Sulak yerler ve pirin tarlalar iinde yetiir. Meyvelerine, iyi temizlenmemi pirin iinde rastlanr. E ani. Danca (Alpullu-Krklareli), Dancan, Daran. D R N > Danca otu. A1 A D ATL KENGER > Kenger. D AVILGA > itlembik. D VN > itlembik. A DAVANKULACl > Domuzara. D AVULG > Kocayemi. A D V LG > Kocayemi. AU 1 D V LG > Kocayemi. AU O DAVULGU > Kocayemi. D V N > itlembik. AU D VU O > Canavar otu. A N TU

86

DEDEBRT -Lepiota procera (Fr.ex Scopoli) Quelet (Agaricaceae). apka stl kahve rengi veya beyaz. zerinde koyu renkli paracklar bulunur. Ortasnda mememsi bir knt vardr. Sapta bulunan halka serbest olup, sap zerinde kolayca hareket eder. Sapn dibinde anak bulunmaz. Bolu evresinde toplanr ve pazarlarda satlr. Yenen bir mantardr. Bk. emsiye mantar. DEDEBRT > Kuzukula. DEDEDECNEGI -Asptode/ine lenuior (Fisch.) Ledeb. (Liliaceae). ok yllk, yumrulu, beyaz iekli ve otsu bir tr. Kklerinden iri elde edilir (Tunceli) (113). Bk. iri. Asphodelineglobifera J. Gay ex Baker- Gelinsa (epni, Gemerek-Sivas). DEDE GL - JurineJla moschus (Habl.) Bobrov (Compositae). Bodur, ok yllk, otsu ve pembe iekli bir bitkidir. iekleri kuvvetli kokuludur. Bu ad Anamas dalarnda (Beyehir) kullanlmaktadr. Bk. Mklm. E ani. Mgl. DEDEKULET > Tekesakal. DEDEMENE > Hint ya a. DEDEMSAKAU > Tekesakal. DEDESAKAU M TARI - Hericium coraJJoides (Fr.) Pers. (Hericiaceae). ok AN dallanm, dallar zerinde dikensi kntlar bulunan, kar beyaz veya soluk san renkli bir mantardr. rmeye balam kayn gvdeleri zerinde yetiir. Bolu blgesinde bulunur. Son baharda pazarlarda satlr ve yenir. Bk. Saak mantar. E ani. Gelinteli mantar, Tellice. DEDESAKAU -> Tekesakal. DEFNE - Laurus nobiiis L. (Lauraceae). 2-5 m ykseklikte, kn yapraklarn dkmeyen, dioik, sar iekli bir al veya aaktr. Yapraklan baharat olarak, meyveleri ise ya elde etmek iin kullanlr. Trkiye'nin nemli bir d satm rndr. E ani. Har (Kadirli-Adana), Nehtel, Tahnal, Tefrn. Tehnel, Tenel, Tenhel, Teynel. DEU A N M YD N ZU > ayr sedefi. LA A A O DEL BARD ACAN > Ban otu. DEU BATBAT > Ban otu.

87

U BOYNUZ > Erguvan. LCE -Lolium iemu/entum L (Gramineae). 50-100 cm ykseklikte, bir yllk ve atsu bir bitkidir. Zehirlenmelere neden olduu bilinmektedir. E ani. Eres. Erez (Silifke). Zivan. LCE > Zeytin. K U AUR > akr otu. K I VEN > ven. K U ERK > Erik. K U G DKEN > Peygamber iei. Z m i LLE > Lle. DO M N R -Yenmeyen veya zehirli olan mantar trlerine verilen genel ad. Bk. A TA Zehirli mantar. OBJ M YD N Z - OenantfepimpineJloidesL. (Umbelliferae). 30-60 cm ykseklikte, A AO yumru kkl, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Rozet yapraklar sebze olarak kullanlr, tik baharda stanbul pazarlannda satlmaktadr. E ani. Kazaya (Bk. Falcaria vu/garis L). DEU NANE > Nane. DEU O > Gzel avrat otu. TU DEU SALEP - Coichicum ci/ickum (Boiss.) Dammer (Uliaceae) (t sanmsa) trnn kurutulmu yumrulardr. Gksn (Kahraman Mara) blgesinde elde edilir ve salep yerine satlr (94). Bk. Basur otu. Gz idemi. Salep. E ani. Sarmsak salebi. DEU ALBA > alba. DO TTN - Nkotiana rustica L (Solanaceae). 1 0 cm kadar ykselebilen, byk 5 yaprakl ve yeilimsi san iekli bir ttn rdr. Gazi Antep. Khta ve Kahraman Mara blgelerinde yetitirilir. Bk. Yabani ttn. E ani. Hasankeyf ttn. Tmbeki ttn. Bu trn kurutulmu yapraklan toz edilip mee odunu kl, maz, nane veya tarn ile kartnldktan sonra enfiye gibi burna ekilmekte veya n diler ile dudak arasna konularak emilmektedir. Bu ekildeki kullanl zellikle Gazi Antep

88

ve Kahraman Mara blgelerinde yaygndr. Kullanlan bu karma Az otu. Buru ot. Burnotu, Bumut. Burun otu ve Mara otu gibi adlar verilmektedir. Bu karmn konduu kaba "ot ana" denir (Elbistan-Mara). Van blgesinde Conringia orienlatis (L) Andrz. (Cruciferae) trnn yapraklar ttn yerine kullanlmaktadr. Ttnn fermantasyonu ve kokulandrlmas ile elde edilen "Enfiye" ye de halk arasnda Burun otu denilmektedir. Nicotana tabacum L.- Tln. Sigara ttn elde etmek iin yetitirilir (24).

DELCE BAKLA > Dom baklas. uz DEMR AACI - Casuarina (Casuarinaceae) trlerine verilen genel ad. 30 m kadar ykselebilen ve kn yapraklarn dkmeyen aalar. Vatan Kuzey Avustralyadr. Memleketimizde Bat ve Gney Anadolunun sahil blgelerinde yetitirilmektedir. Odunu ok serttir. Aadaki tr memleketimizde yetitirilmektedir. Casuarina equjsetifoIia Forst. DEMR AACI > Dibudak. DEMR BITIRAGI > Demir dikeni. DEMRCK > Dibudak. DEMRGK > Kzlck. DEMRDELEN > Kaykran. DEMR DKEN - Jribuius terrestris L(Zygophyllaceae). 15-80 cm boyunda, ok yllk, otsu, srnc ve san iekli bir bitki. Meyveleri boynuz biiminde dikenlidir. Bk. Aptesbozan otu. E ani. ank dikeni, obankerten, Demir btra, Demirliyen, Devekerten. DEMRUYEN > Demir dikeni. DEMR O > Aynk otu. TU DENZ BRLCES -Salicom ia europaea L(Chenopodiaceae). 40 cm kadar ykseklikte, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Deniz kenarlannda ve tuzlu topraklarda yetiir. Halandktan sonra salata olarak yenir. zmir pazarlarnda satlmaktadr. E ani. Geren otu, Karakoruu, Kurun otu. DENZ O > Deniz teresi. TU

89

DENZ PELN > Yavan. DENZ SOANI > Ada soan. DENZ TERES - Crithmum maritimum L. (Umbelliferae). 50 cm kadar ykseklikte, sarms iekli, ok yllk ve otsu bitkidir. Deniz kenarlarndaki kayalar zerinde yetiir. Taze yapraklarndan turu yaplmaktadr (Kbrs. Erdemli-Mersin). E ani. Deniz otu (Fethiye-Mula). Cakemantma Scop. (Cruciferae) trne de ayn ad verilmaktedir. DENZ ZM - Ephedra (Ephedraceae) trlerine verilen genel ad. Kozalaklar san veya krmz renkli ve etlidir. E. distachya L trnn dallan terletici, romatizma ve nkris anlarm hafifletici olarak kullanlr (24). E ani. Alyanak. fyhedra campylopoda C.A.Meyer-Dallan sarkk, trmanc bir trdr. Bat ve Gney Anadoluda bulunur. E.ma/or Host.-Hum (Erzincan) (113). DENZ YAVANI > Yavan. DERE AYI > Kaya kekii. DERE GL > Baldrkara. DERE KRAZI > Tavan kiraz. DERE NANES > Nane. DERE O - nethum graveolens L(Umbelliferae). 60 cm kadar ykseklikte, san TU iekli, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Yaprakl dallan salata ve yemeklere koku ve lezzet vermek iin kullanlr. Meyveleri gaz sktrc olarak ocuklara verilir (Van). Bk. Tere. E ani. Brek otu (Karaman-Burdur). Dara otu, Darah otu, Darakdal, Darak otu, Donak otu, Dorag otu, Dorak, Dora otu, Dorog otu, Dor otu. Doru otu, Durak. Hadimala. Hezertere. Hukar (Van). Sakal otu, Samit. Samuk, Somit. Tarak otu (Kars), Tarakdal (Daday-Kastamonu), Tara otu. Tarhana otu. DERC SUMAI > Sumak. DEDYE SALEB > Salep. DEVEKERTEN > Demir dikeni.

90 DEVE DKEN! - Jhagi pseudaihagi (Bieb.) Desv. (Leguminosae). 30-100 cm ykseklikte, dikenli, pembe iekli ve ok yllk bir bitkidir. Acem kudret helvas denilen drog elde edilir. Bk. Boa dikeni. Eek dikeni. Gengel. E ani. Kara yandk. Kara yantak. CarduusJamu/osus Ehrh.- Deve kangal (spir-Erzurum). Gen gvdesi yenir. C nutans L. - Deve dikeni (Orta Anadolu), Kukonmaz (Doubayazt-An). Bk. . Kazankulpu. DEVE DKEN > Boa dikeni. DEVE DKEN > Eek dikeni. DEVE DKEN > Gengel. DEVE ELMASI > Boa dikeni. DEVE CENGEL > Gengel. DEVE KANGALI > Deve dikeni. DEVE GOL > Hatmi. DEVEKULACI - Limonitim meyeri (Boiss.) Kuntze (Plumbaginaceae). 40-90 cm ykseklikte, ok yllk, mavimsi mor iekli ve otsu bir bitkidir. Kk iplik boyamakta kullanlr (Kars). DEVELANGIR > Ebe gmeci. DEVELANGIR > Lbada. DEVELK > Dafne. DEVELK > Ebe gmeci. DEVELK > Lbada. DEVELK O > Ylan otu. TU DEVE MERCME > ivit otu. DEVEAPLAGI > Kabalak. DEVETABANI > Ebe gmeci.

DEVETABANI > akmuz. DEVETABANI > Dom ara. uz DEVETABANI > Nilfer. DEVETABANI > Kabalak. DEVETOPALAGI > akmuz. DEYRNT > Leylak. NCDIGI > Ahlat. DRBALAN > Kanlca mantar. DIZDII > Ahlat. DZUGAN > Isrgan. DDEMSAKALI > Tekesakal. DGNK > Kerdeme. DKENBAI > Topuz. DKEN lLEGI > Brtlen. DKEN DUTU > Brtlen. DKENU ACI O > Tilkien. T DKENL M EYAN > Meyan. DKENU SIRACA O > Ptrak. TU DKEN O > Silcan. TU DKEN > Silcan. ZO DKEN UCU > Silcan. DKEN ZM > Karamuk.

92

DLBURAN > Kanlca mantan. D AM > Salep. LD AK DLtIKIK > Salep. DLIKIRIK > Salep. DLKMEN > Silcan. DL M TARI > Balaban mantar. AN DP SAKIZI > engel sakz. DROK > Kuzukula. DBUDAK - Fraxinus excelsior L. (Oleaceae) ve dier Fraxinus trlerine verilen ad. 40 m kadar ykselebilen gsterili bir aatr, zellikle Kuzey Anadolu ormanlarnda bulunur. E ani. Demir aac. Demircik. Suvarmlk (Konya). D HLAL > Di otu. D VEN > ven. D KIZILCIK > Kzlck. D O -Ammi visnaga (L.) Lam. (Umbelliferae). 20-100 cm ykseklikte, bir veya TU iki yllk, beyaz iekli otsu bir bitkidir. Meyveleri kurt drc, iek durumu saplar ise krdan olarak kullanlr. E ani. Daraklotu, Di hilli, hrhr (Amasya), Hltan, Hill otu, Klr. Koni (Mula), Kni, Krdan otu, Msr anasonu. D O > Ban otu. TU D O > Kurun otu. TU D GAN IU > Lle, O D D C O A > itlembik. OD GN D G HAHAI > Haha. OU D G SSEN > Ssen. OU

93

M M > itlembik. KUZBAL >Ak pleme. UZDON > Hanmeli. UZDONLU > Hanmeli. BKUZTEPE > Arslanpenesi. KKUZTEPEL > Ak pleme. MLAMAN > Keme. BOUfA YAPRAI > alba. W m m > Keme. DOM UZAIRAI -ydamen (Primulaceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, pembe veya beyaz iekli, ok yllk ve otsu bitkilerdir, yumrular zehirli bileikler tar. E ani. Buhur otu. Buhurumeryem. Danagbei. Davankula. Devetaban. Domuz ara. Dom elmas. Dom turpu, Kr menekesi, Kstkpegi, Kuskusa, uz uz Meneke kk. Tavankula. Tavanpaas. Topalak. Yer somunu. ydamen dJJdcum Boiss.et Heldr.-Yumrular, ss bitkisi olarak d lkelere satlr. C. coum Miller- Domuzara (Srmene-Trabzon). iekleri ilk baharda stanbul iekilerinde satlr. C graecum Link-Elmack (Alanya-ntalya). . C hederifolium Aiton- Tavankula. Son baharda iek aar ve Bat Anadolu'da . yetiir. C persicum Miller- Ala yaprak. Mula (Marmaris) blgesinde yapraklarndan et . dolmas sarlr. DM O UZARACl > Domuzara. D M Z AYRICI - ynodon dadylon (L) Pers. (Gramineae). Rizomlu. ok yllk ve OU otsu bir bitkidir. Rizomlar ayrk yerine kullanlr. Bk. Aynk. E ani. Byk ayrk otu. D M Z BAKLASI -Lupinus (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. Bir yllk, OU tyl, beyaz veya mavi iekli ve otsu bitkilerdir. Tohumlan zehirlidir. Bk.Termiye.

94 E ani. Ac bakla, Camuz baklas (sparta). Delce bakla. Gvur baklas. Koyun baklas. Kurt baklas. Msr baklas. Yaban baklas, Yahudi baklas. Lupinus varius L.- Ac bakla. Gney Anadolu blgesinde yetiir. D M Z DKEN > Piik geveni. O U D M Z ELMASI > Domuzara. O U D M Z ELMASI > Keme. OU D M Z ER > Erik. OU D M Z LAHANASI > Ylanyast. OU D M Z PITRAI > Ptrak. OU D M Z SOANI > Kardelen. OU D M Z TURPU > Domuzara. OU D M Z 0Z0M0 - daea spicata L (Ranunculaceae). ok yllk, otsu, rizomlu ve OU beyaz iekli bir bitki. Meyveler 1 mm kadar apta ve parlak siyah renkli. Zehirli 0 bir bitkidir. D N K O > Dere otu. O A TU D RA O > Dere otu. O G TU D RAK O > Dere otu. O TU D R O > Dere otu. O TU D RU O > Dere otu. O TU D NBABA > nelik. D N AL > Dngel. G DNGEL - Mespilusgermanica L. (Rosaceae). 2-3 m ykseklikte, al grnnde, dikenli ve beyaz iekli bir aaktr. Kuzey Anadolu ormanlarnda yabani olarak yetiir. Olgun meyveleri yenir. Al dngelin meyvelerine Mumula, byk meyveli bir kltr eidinin meyvesine ise Bebyk ad verilir. E ani. Dngal, Ezgil, Gelinboan. Tongel, Tngel.

95

D YEN O > Kurun otu. O TU D VLM AVRAT O > Sarmak. TU D AKPATLATAN > Koyunekmei. UD DULAPTAL O > Dafne. TU fi DUL AVRAT O U - rclium tomentosum Miller (Compositae). 30-60 cm ykseklikte. T M^i]k!~tsu ve krmz iekli bir bitki. D ou Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. E ani. Dulkangmlei, Hanmyamas. Ulu avrat otu. rclium minus (Hill) Bernh.- Bk. Galabak. A platyiepis (Boiss. et Bai.) Sosn. ex Grossh- Bal dikeni (Anzer. Ikizdere-Rize). DULKARIGMLECI > Dul avrat otu. D AN M N R --> Ko mantar. UM LI A TA D M N O > Canavar otu. U A TU DURAK > Dere otu. D AACI - Morus (Moraceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarn dken UT byk aalar. Yaprak ve meyvesi iin btn Trkiyede yetitirilmektedir. Trkiyede aadaki trler bulunur. Morus a/da L. (Syn:M. constantinopolitana Hort.ex Poiret)-Ak dut. stanbul dutu. Meyveleri beyaz renklidir. M nigra L.- Kara dut. Meyveleri siyah veya morumsu siyah renklidir. . M rubra L - Mor dut. Meyveleri krmzmtrak mor renklidir. . DUVAKLI M N R > Evlek mantar. A TA DUVAKLICA > Evlek mantar. DVELK > Lbada. DZK > Hu a. D UVAR BA 1 1 A A > Baldrkara. LD R K R S1 DUVAR SARMAII -Hedera beiix L. (Araliaceae). ok yllk, kn yapraklarn dkmeyen, odunlu ve trmanc bir bitki. Meyveler 6-12 m apnda, olgunlukta m sar veya siyahms mavi renkli. Zehirli bitkidir (30).

96

E ani. Kara yaprak (Akseki-Antalya), Orman sarma. DUVAR FESLEEN > Yapkan otu. DMEL O > Gelincik. T DN E -Ranunculus trlerine (Ranunculaceae) verilen genel ad. Bir veya ok yllk, otsu ve genellikle partak san iekli bitkiler. Baz eitleri ss bitkisi olarak yetitirilir. Bk. Basur otu. E ani, Gelebek otu. Kelebek otu (Kyceiz). Yaraaan otu (Borka-Artvin). Ranunculus asialicus L-Acem dn iei. Krmz iekli, otsu ve ok yllk bir tr. Gney Anadolu blgesinde ekin tarlalar iinde yetiir. Katmerli bir eidi stanbul'da ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. R. cunealus Boiss. -Krk otu (Kemaliye-Erzincan). R ficaria L- Bk. Basur otu, R. pofyanUemos L.- Bk. nk. Sav. DNYAGZEL > ekerci boyas.

EBE GMEC Mahra (Malvacaae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk mor iekli ve otsu bitkiler. Yaprakl dallan spanak gibi piirilerek yenir ve semt pazarlarnda satlr. Aadaki trleri sebze olarak kullanlmaktadr. E an. Ale gmeri, Develangr. Develik. Devetaban. Ebe gmec. Ebe gme. Ebe komec, Ebe kme, Ebem gmeci. Ebem kmeci. Ebome. Ebumeci, Eli gme. Emen komeci, Evem kmeci, Gaba, Gaba gme, Gome, Gme, Hamaylk, lmik Kazankaras. Kme. Pak. Pencer, Saracak. Tebk, Tolik (Van). Ma/vanegJecia lallr.-Kk ebe gmeci. M syJvesiris L.-Byk ebe gmeci. BElK > Lbada. EBELK > Lbada. EBEM BK > Tavan elmas. EBEM GMEC > Ebe gmeci. EBEM KMEC > Ebe gmeci. EBEM EKS > Kuzukula. EBUCEHL KARPUZU >Ac karpuz. EBLMLK > Civanperemi. ECBC > Gvkan otu. EFEK > Burak. ETEK O > Burak. TU CTELEK > Lbada. EFELEK O > Burak. TU s

EFELEK O > Lbada. TU EFELK > Lbada. EL > Eir otu. EGNC > Isrgan. K R O - corus calamus L (Araceae). ok yllk, otsu ve rizomlu bir su bitkisi. TU Rizomlan gz sktrc, terletici ve yattrc olarak kullanlr (24). Bk. Bataklk sseni. E ani. Azak eiri. Eil. Hazambel. Hazanbel, Yel otu. ECLK > Havacva. EGNK ~ > Havacva. ERELT - Pierid/um aquiJInum{L.) Kuhn (Hypolepidaceae). ok yllk, ieksiz ve otsu bir bitkidir. D Karadeniz blgesinde hayvan yemi olarak kullanlr. ou E ani. Evrat. Eylent, Eyraltu. Gllk (Ordu ve Trabzon kyleri), fteri (Karadeniz blgesi), Kartal ereltisi. Kzl ot (Amasya. Sinop. Tokat). Kuzgun otu. Papra. Dryopteris filix-m as L-Erkek erelti otu. Toprak alt ksmlar erit drc olarak tannmtr (24). E ani. Solucan ereltisi (Akseki-Antalya). ECREN > Kzlck. EGKULAK > Kuzukula. EGMENE > Kuzukula. EKN FGI -> Burak. EKN N H U > Nohut. O UD EKN O > Kanarya otu. TU EKL O > Atkuyruu. T EKCE > Kuzukula. EK ELMA > Elma. EKKULAK > Kuzukula.

99

EEUK > Kuzukula.

KMELEK > Kuzukula. EKMEN - -> Karamuk. KMENEK > Kuzukula. EKMK > Kuzukula. EKMCK > Kuzukula. EKNCK > Kuzukula. EX O > Kuzukula. T EK YO C - OxaJis acetose/Ja L. (Oxalidaceae). ok yllk, otsu ve beyaz iekli NA bir bitkidir. i halde salata olarak yenir (Antalya). ELK > Salep. ELDVEN AYI > D ay. a ELDURAN > Mersin. ELDREN > Mersin. ELGUVAN > Erguvan. EUA (Yaban)- Malus syJvestis Miller subsp. onentatis (A.Uglitzkich) Bronricz (Rosaceae). 1 m kadar ykselebilen, beyaz veya pembe iekli ve dikensiz bir 0 aatr. Olgun meyveleri yenir. Yaban elma veya armut kurusuna Taot veya Taut ad verilir (ankr-Tokat). E ani. Acalma. Acamuk, Ac elma, Acuk. Eki elma, Kivil (avat-Artvin), Kratuna (avat-Artvin). Senge, Senke, Yaban elmas. EUACIK > Domuzara. ELMA ALBASI > Ada ay. ELMA AUS > Ada ay. ELM YAI > Ada ay. A

100

EffiUK > Semiz otu. ELO > Al. EMCEK > Emzik otu. EMEN > Palamut. EMLK > Yemlik. EMZK > Emzik otu. EMZK O - Onosma trleri (Boraginaceae) ne verilen genel ad. TU E ani. Yalanc havacva. Onosma a/bo-roseum Fisch.et Mey.-Emzik (Kemah-Erzincan). O aucheranum DC.- Emcek (Kemaliye-Erzincan). . O sericeum lilld.-Yapraklan yara tedavisinde kullanlr (Dou Anadolu). . O tauricum Pallas ex Willd.- Emzik otu (Eskiehir). . ENDREZ > Mahlep. ENDROZ > Mahlep. ENFYE > Deli ttn. ENGER --> Kenger. ENR > Tavan kiraz. ENSON > Anason. ENEN > Al. ENLK > Havacva. EREKLEME > Semiz otu. ERES > Delice. EREZ > Delice. ERGUVAN - Cercis siJJuastrum L (Leguminosae). 2-10 m ykseklikte, kn yapraklann dken, pembe iekli bir aa veya aaktr. iekleri i veya yada kavrularak yenir (Bat Anadolu).

101

4 ani. Deli boynuz, Elguvan. Selecek. Zazalak (orum). BCUVAN ST > St. B K (Yaban)- Prunus (Rosaceae) trlerine verilen genel ad. Dikenli veya ttensiz. kn yapran dken, beyaz iekli aa veya aaklardr. Aadaki rierin olgun meyveleri yenir. fh au s dmrkata\&^Q.-\mw% erii, Yunus erii. Meyveler olgunlukta 15-30 mm apnda sar, krmz veya mor renkli. E ani. Ala. lsa (Kars. Van). P. spinosa L.-akal erii. Gem, Deli erik. Meyveler olgunlukta 10-15 mm qnnda. siyahms mavi renkli. 0|un meyveler taze halde yenir, pekmez veya ezme hazrlanr. ekirdeklerinden tespih yaplr. E ani. Ay erii. D erii. Dom erii, G erik. Gem Gvem. Gvem, Kum a uz , rii, Silar, Yaban erii. P. spinosa Lsubsp. dasypbylla (Schur) Domin-Ku erii (Iskilip-orum).
DTE - Posidonia oceanica (L) Delile (Posidoniaceae). Rizomlu ve ok yllk bir deniz bitkisidir. Yapraklar erit eklinde, 1 cm kadar genilikte ve 50 cm kadar uzunluktadr. Yaprak ve rizom paralarna deniz kenarlarnda rastlanr. Trkiyede Ege ve Akdeniz sahillerinde bulunmaktadr.

DTE M TARI > Saak manian. AN ERKEK ERELT > Erelti. ERKEK NCR > ncir. ERKEK KIZILCIK > Kzlck. ERKEK PELN > Yavan. ERKEK ZEYTN > Zeytin. ERKURTARAN > Ksamahmut. ERMEN KM YONU > Frenk kimyonu. ESKN > Igm. ESRAR O > Kenevir. TU

102

EEK BALDIRANI -Lecokia crdica (Lam.) D . (Umbellierae). ok ylhk. kaln C rizomlu. otsu, beyaz iekli ve tys yaprakl bir bitki. skenderun (Belen) e Tarsus (amlyayla) blgelerinde zehirli olarak bilinir. E ani. Ay baldran (amlyayla-Tarsus). EEK AYI > Da ay. EEK AYI > Piik otu. ESEK DKEN -Onopordum tauricum Willd. (Compositae). 60-100 cm ykseklikte, iki yllk, dikenli vfpembe iekli otsu bir bitkidir. Meyveleri Devedikeni tohumu ad altnda aktarlarda satlr ve kara cier hastalklarna kar kullanlr (24). B . Boa dikeni. Deve dikeni, Gengel. Fsek E ani. At dikeni (Daday-Kastamonu), Eek helvas. Eek komurde, fcek Aadak? trler Kangal, Syrma, Syrma dikeni. Syrtma adlarn alr ve gvdeleri, kabuu soyulduktan sonra i olarak yenir Onopordum acanihium L.-Galagan, Kalagan (Erci an). Kangal 0. bradeatum Boiss.et Heldr.- Kaluan (Kzlcahamam-Ankara), Kangal. Kangal dikeni (Sivas). Gvdesi Sivas ve Konya blgesinde yenir. 0. carduchorum Born.et Beauverd - Eek dikeni. 0. Myricum L - Eek dikeni. EEK DKEN > Boa dikeni. EEK DKEN > Gengel. EEK GEVREG > Eek marulu. EEK G EC > Hatmi. M EEK GL > Ay gl. EEK HELVASI > Eek dikeni. EEK HIYARI -Ecballium e/aierium ARichard (Gucurbitaceae). okyM . san iekli ve otsu bir bitkidir. Meyvelerinin usaresi mshil olarak kullanlr (24). Es ani Ac dlek. Ac dlek. Ac dvelek. Ac dvlek. Ac kavun. Crtatan, Crtlak. Crtlang, Hyarck. t hyan. Karga delei. Karga dle, Karga duvele. Karga ibii, Karga kelei. Karga koza. Karga bostan. Karga cevizi. eytan kelei. EEK KANGALI > Kygren.

13 0

EEK KM DEC > Eek dikeni. EEK KZLENES > Eek dikeni. EEKKULAI > Karakafes. EEK LALES - -> Ssen. EEK M IM I > Kuekmei. AD A EEK MARULU - SoncAus oleraceus L. (Compositae). 10-150 cm ykseklikte, bir veya iki yllk, soluk san iekli, stl ve otsu bir bitkidir. Yapraklan talandktan sonra salata halinde yenir veya lezzet vermek iin et yemeklerine konur. Rozet yapraklan ilk baharda stanbul pazarlannda Kuzu gevrei ad altnda satlmaktadr. Bk. Marul. E ani. Eek gevrei. Eek marulu. Kundrul, Kuzu gevrei. Kuzukrk, St otu. Sooclius asper{L.) Hill subsp-gJaucescens (Jordan) Ball-Eek gevrei (ArmutluBursa). Sebze olarak kullanlr. EEK MARULU >Marul. EEK M YD N ZU > Frenk maydanozu. A AO EEK NAVRUZU > Navruz. EEK O > Da ay. TU EEK O > Korunga. TU EEK O > Kygren. TU EEK PAPATYASI > Beyaz papatya. EEK TURPU > Hardal otu. EEK YONCASI -Me/ilotus offidnalis (L.) Desr. (Leguminosae). 40-250 cm ykseklikte, bir veya iki yllk, san iekli ve otsu bir bitkidir. iekleri boyar madde olarak kullanlr (Erzurum). E ani. Kokulu yonca. EGN > lgn. EGUN > lgn.

14 0

EKN > Ign.

EK --> Kuzukula. EKN > Ign. ETEK ~ > Burak. ET M TARI > Ay mantar, Tavukbaca mantar. AN EVCKKIRAN > Zehirli mantar. EVELEK > Lbada. EVLEK M TARI -garicus (Agaricaeae) trlerine verilen genel ad. ayr ve AN otlaklarda gruplar halinde yetien ve yenen trlerdir. E ani. k mantar. ayr mantar. Duvaklca, Duvakl mantar, Guguvak, ikzl. Kei mantar, Kirkin, Koyun mantar. Koyungbei, Ky mantar. Kp evlei, Mkba. agrak mantar. Tarla mantar, Yaz mantar. garicus arvensis Fr.ex Schaeffer -ikzl. Yenen bir trdr. Morquis (Quel.) Sacc.- Koyungbei (Sivas). . A campestris Fr.ex L. (Psalliota) - ayr mantar. ikzl. Yenen bir trdr. . A horiensisZ^Kkt var. bispora Lange (Syn:A.bisporus (Lange) mbah) zel ekilde . yetitirilip yemeklik olarak satlr. Beyaz renklidir.

EVE1K > Lbada. EVLYA O > Korunga. TU EV T1 > Erelti. RA EYR > Kzlck. EYLENT > Erelti. EYRALTU > Erelti. EYVAZ vez. EZANTER > Anason. EZELTERE > Anason.

B 0 TERE >Anason. IZERTENE > Anason. KERTERE > Anason. EZGL > Dngel. EZZEZZE > engel sakz.

F
FAMBUR > Ihlamur. FARE DKEN > Tavan kiraz. FAREKULAI - nagallis arvensis L. (Primulaceae). Bir yllk, otsu ve plak bitkilerdir. Yapraklar sapsz, iekler mavi veya krmz renkli. E ani. Sankula, San otu. FARE O > D reyhan. TU a FARFARA O > ksrk otu. TU FATM ASAI > Vens sa. FATTAK > Zakkum. FAVA > Fink baklas. FELEMBUR > Ihlamur. FESFARAGI - DipsacusJacmiatus L. (Dipsacaceae). 2 m kadar bir boya eriebilen, iki yllk, otsu, dikenli, beyaz veya soluk pembe iekli bir bitkidir. Kurutulmu iek durumu tarak olarak kullanlr. E ani. i, obantara, Karaan (Tarsus-lel), Puki (Dou Anadolu). Tarak otu. FESLAN > Fesleen. FESLEEN - Ocimum basiJicum L (Labiatae). 10-40 cm ykseklikte, beyaz veya pembe iekli, zel ve kuvvetli kokulu, otsu ve bir yllk bir bitkidir. Bahelerde ve saksda yetitirilir. Baharat olarak kullanlr (24). Bk. D reyhan. a E ani. Fesliyen, inhan, Peslan, Rahan. Reyhan. FESUHAN > Fesleen. FESUKAN > Fesleen.

17 0
FESU KEN > Fesleen.

RSUYEN > Fesleen. np O TU -Euphorbia apios L. (Euphorbiaceae). 30 cm kadar ykseklikte, fwnrulu, beyaz stl, otsu ve zehirli bir bitkidir. Yumrular eskiden mshil olarak kaflanlrd (24,30). Bk. Stleen. E ani. Buralar (Yenice-Antalya). fK O > Brtlen. TU IAMBUR > hlamur. FWDIK AACI - Coryiustrleri (Corylaceae) ne verilen genel ad. Baz trler Kuzey Anadolu blgesinde yaban olarak yetiir ve yetitirilir. Coryius aveiiana L - Yaban fnd. Kuzeydou Anadolu blgesinde yaban olarak yetiir. C maxima Miller- Meyvesi iin Kuzey Anadolu blgesinde yetitirilir. FINDIK GOL > Gl. FINDIK O > Arslanpenesi. TU FNDK TlRMHI > Tavukbaca mantan. FIRAT KAVAI > Kavak. FISTIK I - Pious pinea L. (Pinaceae). 20-25 m ykseklikte, kn yapraklarn AM dkmeyen, kozalakl bir aaktr. Tohumlan yenir. Bk. am. E ani. Gnar, Kner (Denizli), Kna. Knar, Kner. Pste. F1FI > Zerdali. FITIK O --> Koyun otu. TU FG > Burak. FK > Burak. FLBAHAR > Ak asma. FLBAHR > Ak asma. F1LBURNU > Gilaburu.

18 0

FUSKN > Nane. FLKULAI > Ylanyast. FNKE ARDICI > Ard. FNK BAKLASI - Vigja unguicu/ala (L) lalp. (Leguminosae). 30-300 cm boyunda, trmanc, beyaz, pembe veya krmz iekli, bir yllk otsu bir bitkidir. Bat ve Gney Anadoluda yetitirilir. Tohumlarnn suda kaynatlp ezilmesi, limon ve zeytin ya ile kartrlmas sonucu elde edilen yemee Fava denir. Fink baklasnn bulunmad hallerde bu yemek ad bakla ( Vida faba L.) ile hazrlanmaktadr. E ani. Brlce. FRAVUN NCR > Frenk inciri. FRENK NCR > Frenk inciri. FRENK KM YONU > Frenk kimyonu. FRENK M YD N ZU >Frenk maydanozu. A AO FRENK ZM > Frenk zm. FSKE > Brtlen. FSKO > Brtlen. USKO KARA YEM > Kara yemi. FITR > Bur. FTRUKA > Kestane. FOSKULAK > Pos mantar. FOS M ANTARI -> Pos mantar. FRENK NCR - Opuntia ficus-indica (L) Miller (Cactaceae). ok yllk, dikenli ve san iekli bir bitkidir. Gney ve Gneybat Anadoluda yetiir. Olgun meyveleri yenir. Meyveleri Frenk yemii ad altnda Antalyada satlmaktadr. E ani. Fravun inciri, Frenk yemii. Hint inciri. Kaymdili. Karaadili, Kaynanadili, Kaynanayumruu. Mandadili, Mart yemii, Tahta yemii (Mersin).

109

RENK KM YONU - Carum cam ' L (Umbelliferae). 20-80 cm ykseklikte, ok yllk, beyaz veya pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Meyveleri baharat olarak kullanlr! lars blgesinde (ldr) gen dallan koku vermek iin orbaya ve yemeklere konur. Bk. Kimyon, Nanahan, Yaban kimyon. E; ani. emen (ldr-Kars). Ermeni kimyonu, Frenk kimyonu. Karaman kimyonu, leraviye. Nemse kimyonu. RENK M YD N ZU - ntbriscus cerefoJium (L) Hoffm. (Umbelliferae). Bir yllk, A AO otsu, tyl ve beyaz iekli bir bitki. Bk. Hrhmdilik. E ani. Firenk maydanozu. DhriscussyJvestris (L.) Hoffm.-Eek maydanozu. FRENK ZM - Ribes rubrm L (Grossulariaceae). Dikensiz, paral yaprakl ve krmz meyveli bir al. Bahelerde yetitirilir ve olgun meyveleri yenir. R njgrua L trne de ayn ad verilmektedir. E ani. Firenk zm. Ribes orienla/e Desf. -eem (Erzurum). t zm. Dikensiz bir al. Meyveler olgunlukta turuncu renk alr. Meyveleri Erzurum blgesinde yenmektedir. R ura-crispa L. (SynR.grossularia L.)-Bektai zm. Dikenli bir al. Meyveler yeil, san veya krmz renkli. Bahelerde yetitirilir ve meyveleri yenir. FRENK YEM > Frenk inciri. FUKUKU > Brtlen. FUL > Yasemin. FULYA > Nergis. FUNDA > Sprge otu. FURAK > Burak. FUSKA > Brtlen.

G
GABA > Ebe gmeci. GABA G M > Ebe gmeci. E GABALAH > Kabalak. GABALAK > Kabalak. GABRAM > Soymuk. G G > Gelincik. AA G G O > Kokoz. AG GALABAH > Galabak. GALABAK -rctium minus (Hill) Bernh. subsp. pubens (Babington) Arenes (Compositae). 1 m kadar ykselebilen. iki yllk, mor iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum blgesinde gen gvdeleri i olarak yenir ve yapraklarndan et dolmas sarlr. Bk. Dul avrat otu. E ani. Galabah. Galagan. oropok. G LAG > Eek dikeni. A AN G LA A > Galabak. A GN GALDIRIK > spit. GALDREK > spit. GALDREYK > spit. GALDIRIK > spit. GALDURAYAK > ispit.

GALDURUK > ispit.

GALEDEN > Gz idemi. G ALKAN > Kalkan. G N K > Kanak. AA G GAL > Gengel. AN GAN GAL DKEN > Gengel. GANKAL --> Gengel. GANYA > Kanya. GANYAI > Kanya. GANYE > Kanya. GANYE > Kanya. GANYEL > Kanya. GARA GAVIK > engel sakz. G RA GLK > oban zm. A G ARA KAVIK > engel sakz. GARAM > Karamuk. IK GARAVUK > engel sakz. GAREG > Kar iei. GARDE > Ylanyast. GARDELEN > Kardelen. GARGAN > Karaba otu. G VLA A > nar a. A GN

112

GAVLAN > nar a. GAVAK > Kestane. GAVUR BAKLASI > Dom baklas. uz GVURBAI > Mklm. GAVUR HAHAI > Ban otu. GAVUR PANCARI > Ylanyast. GVUR SOANI > Da smbl. GVUR TLKEN > Sarmak. GAZANDELEN > Kazankulpu. GAZAYAGI > Kazaya. GAZAYAK > Kazaya. GAZEL BOYNUZU > Sepik. GAZEL O - Didamnus aJbus L (Rutaceae). ok yllk, beyaz veya pembe iekli TU ve otsu bir bitkidir. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. E ani. Geyik otu, Girit otu. GAZEYAGI > Kazaya. GAZYAK > Kazaya. GEBELEK > Bur. GEBERE > Kebere. GEBRE > Kebere. GEBRE O > Kebere. TU GECEGNDZ E --> Gece menekesi. GEtSAKAU > Tekesakal.

13 1 GECE MENEKES -Nesperis m alronalis L. (Cruciferae). 100 cm kadar jselebilen, iki yllk, pembe veya beyaz iekli, otsu bir bitkidir. ieklerinin gece amas nedeniyle bu ad verilmitir. E; ani. Gecegndz iei. GECESEFASI - MirabJ/isjalapa L (Nyctaginaceae). Vatan tropikal Amerika olan bir s bitkisidir. Bahe ve parklarda yetitirilir. iekler beyaz, san, krmz veya A al renklidir. iekler akam st aar. Bk. Gndzsefas. CDGEN > Kebere. GEDM > Kerdeme. CEDME > Kerdeme. CBBEK O > Dn iei. TU C&EBORU > Gilaburu. CEUMKARA > Bur. CEUNBARNAGI >Gelinparma. CEUNBOGN > Dngel. GELNCK -Bir yllk Papaver (Papaveraceae) trlerine verilen genel ad. 60 cm kadar ykselebilen, krmz iekli, bir yllk ve otsu bitkilerdir. iekleri ksrk kesici, yapraklan ise sebze olarak kullanlr. Bat Anadolu pazarlannda satlr. i olarak salata halinde veya ya ve yumurta ile kavrularak yenir. Bk. Haha. E ani. Alvala, Argl. A otu (Gazi Antep), Brek otu. aplananak, Dmeli ot, Caga, Gelincik mancan. Gelineli (Dzii-Adana). Gelin gl, Gelinkadm, Gelin otu. Gndz gl. Glgl. Hddd (Drtyol), bie. bibitce, lbificce. Kahma, Kahmack, Kakma. Kanglz. Kapk, Kapk otu. Kapmcak, Kaprcak. Kapurcak. Karagz, Karakazanck, Kpeklolos. Malaa. Mml, Titregzm, Tultuk, Vcc vcc. Yordanl. zellikle aadaki trler kullanlr. Papaver dubium L-Kapsl silindir biiminde. P. lacerum Popov-Kara gelincik (Kemah-Erzincan). P. rhoeas L.-Kapsl az ok kre biiminde. GENCK > Salep. GELN E > Alayangelin.

114

GELNEL > Gelincik. GELNFENER > Gvey feneri. GEUNGBEG > Kara hindiba. GELN GL > uha iei. GELN GL > Gelincik. GELN GL > Lle. GELNKPES > Tavan kiraz. GELN M ANTARI > Zehirli mantar. GEUN O > Gelincik. TU GELN O > Gveyfeneri. TU GELNPARMAI -Sempermum armenum Boiss.et Huet (Crassulaceae). Rozet yaprakl, yapraklan etli, san iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Ankara, Erzurum ve Kars blgelerinde yapraklan i olarak yenir. Ankara'nn deiik semtlerinde kurulan, kyl pazan denen pazarlarda, civar kylerden getirilerek satlmaktadr. E ani. Gelinbarma, Gelindmesi (Kars), Kadmparma, Koluncuk (PolatlAnkara). GELNSAI > Bostanbozan. GEUNSAI > Dededenei. GEINTEU M TARI -> Tellice. AN GENCE > Renk otu. GENEC > Renk otu. GENEGEREK O > Hint ya a. TU GENEREK > Hint ya a. GENCE > Gengel,

115 CENGEL - SiJybum marianum (L) Gaertner (Compositae). 30-100 cm ykseklikte. 3 yllk, mor iekli ve otsu bir bitkidir. Gen srgnleri, suda halandktan sonra salata halinde veya et yemekleri iine sebze olarak konularak yenir. Gvde, d ksm soyulduktan sonra i olarak yenmektedir (Edirne, Krklareli). Anadoluda Gangal. Cengel. Kangal. Kenger gibi adlar, soyularak gvdesi yenen, dikenli bitkiler iin kullanlmakta ve blgelere gre, deiik cins ve trlere verilmektedir. Bk. Eek dikeni. Kenger. E ani. Akkz, Ala kangal. Ala kenger, Deve dikeni. Deve gengeli. Eek dikeni. Gangal, Gangal dikeni, Gankal, Genge, Genger, Kbbun. Kocaba. Kocaba, Meryem ana dikeni. Stl kengel. Uslu kengel. GENGER ) Gengel. GEREMEK > Keibicii. GERMEK > Keibicii. GERDANLIK > Kuzu otu. GERDEME > Kerdeme, Su teresi. GERDME > Kerdeme, Su teresi. GERDME > Kerdeme. GEREN DKEN >Aptesbozan otu. GEREN O > Deniz brlcesi. TU GERMESK > Gilaburu. GERMEA > Gilaburu. GERMEK- -> Gilaburu. GERME > Gilaburu. GERMSEK > Gilaburu. GEVELE > Bur, GEVEN - siraga/us (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, dikenli ve yastk biiminde da bitkileri. Baz trlerin gvdelerinden kitre zamk (Geven hc. Geven ps, Geven pz, Kitire, Kitre. Piz, Ps) elde edilir. Dikenleri yakldktan

16 1

sonra hayvan yemi olarak kullanlr. Baz stragalus (Geven) trlerinin kkleri. Konya blgesinde. Deli ven ad altnda ven yerine satlmaktadr. Dou Anadolu blgesinde iekleri i olarak yenir. Bk. ven. Piik geveni. E ani. ekme, Gn. Kavan, Ketire, Ketre. Keven. stragalus acmophyilus Bunge- San geven (Erciye da-Kayseri). . angustifolius Lam.- Kei geveni (Erciye da-Kayseri). . aureus Willd- Altn geveni. A. gummifer Lab.- Ak geven (Develi-Kayseri). Ps geveni. Zamk geveni.. . microcephaJus Willd. Boz geven (Erciye da-Kayseri). Kara geven (epni, Gemerek-Sivas), Kayseri (Develi) blgesinde kitre zamk bu trden elde edilmektedir (24). . pisidicus Bois.et Heldr.- Ylanck otu (sparta). . subrobustus Boriss.- Bk. Kokuyruu. GEVEN HICl > Geven. GEVEN PS > Geven. GEVEN PZ > Geven. GEVREK > Pelemir. GEVREK ST > St. GEYK DKEN > k diken. GEYK DKEN > Al. GEYKDL - ScoJopendrium officinale (L.) Lam. (Aspleniaceae). Rizomlu, ok yllk, otsu ve ieksiz bitkiler. Kkleri idrar sktrc ve gs yumuatc olarak kullanlr (24). E ani. Danadili (Giresun). GEYK KRKEN! > Soan. GEYK LLES > Lle. GEYK M TARI - Chroogomphus rutus AN O.K.Miller (Gomphidiaceae). Bolu blgesinde yetiir ve blge halk tarafndan yenir. Bk. Balaban mantan. GEYK M N A TARI > Balaban mantan. GEYK O > Gazel otu. TU

17 1

GEYK O > Ster. TU GEYZt > Anason. GEZENGEV > Baz uercus (Fagaceae) trlerinin yapraklan zerinde meydana gelen tatl lezzetli usare. zellikle D ou Anadolu blgesinde (Diyarbakr, Erzurum, Mardin ve Siirt) elde edilir. Tat verici olarak eker yerine kullanlr (24). Bk. Mee. E; ani. Aruro (Mardin-Sryanice), Gezengi (Elaz), Gezo (Diyarbakr). Kudret helvas, M (Mardin-Arapa), Trk kudret helvas, Yac pelidi (Amasya). en Gezengevi zellikle aadaki trlerden elde edilmektedir. uercus brantii LindleyGney ve Gneydou Anadolu. . tibani Olivier-Gney Anadolu. GEZENG > Gezengevi. GEZGEZ --> Isrgan. GEZK > lgn. GEZNK > Isrgan. GEZO > Gezengevi. GK1 > Ac gc. GIG > Gcgc. G 1 1 1 -Si/ene aJba (Miller) Krause subsp. divaricata (Reichb.) falters IC G C (Caryophyllaceae). 30-80 cm ykseklikte, bir veya ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum ve Kars blgesinde piirilerek yenir. Bk. Gvgan otu. Salkm iei. E ani. Ballca (Konya), Gc, Gck, Gcime. G1GK > Gcgc. GICIRDAN O > Isrgan. TU GICIK O > Uyuz otu. TU GICIR > Sikan. GICIR DKEN > Silcan. GICME > Gcgc.

118

GIGI > Lbada.

GINCIROP > Incirop. GIRABA > Karamuk. G1RABH > Karamuk. GIRGAT >Al. GTA > al kaba. GIV1RIK > Gvgan otu. GIVIGAN > Gvgan otu. GIVIGAN O - Silene vulgaris (Moench) Garke (Caryophyllaceae). 80 cm kadar TU ykselebien, ok yllk, beyaz veya krmz iekli, otsu bir bitkidir. iek amadan toplanan yaprak ve dallan. Gney ve Bat Anadoluda sebze olarak kullanlr. Bk. Gcgc, Salkm iei. . E ani. Cvrmek, tak, Gvrk, Gvgan, Ecibc, bigb, Kvrk (DadayKastamonu), Kvgan, Kvk, Kvkan, Kvnk, Kvyk (Ermenek-Konya). Tavukyast (Tekirda). Aadaki trler de sebze olarak kullanlmaktadr. Si/ene aJba L. Bk.Gcgc. S inflaia Sm.-Sere otu (Mula). GIVAK > ivit otu. GIZAMBAH > Karamuk. G M K > Karamuk. JZA 1 GDRNE -> Porsuk. GDGEN > Isrgan. GD1GEN O > Isrgan. TU G LA D > Gilaburu. 1 BA A GLABURU - Vibumum opuJus L. (Caprifoliaceae). 2-4 m ykseklikte, yapraklar genellikle 3 paral, iekler beyaz renkli, meyve olgunlukta krmz renkli. Olgun

119

eyvelerin sklmas ile elde edilen usare iecek olarak kullanlr. Meyvelerinden turu yaplr (Bnyan, Pnarba-Kayseri. Sille-Konya). Bk. Kokar a. E ani. Dadaan a, Dadan, Geleboru, Gilabada, Gildar (Tunceli). Giligili (Sillelonya). Girabolu, Girabolu. Girebolu. Gireboli. Viburnum /^/wL.-Germiek (Sivas). Yapraklar tam. dili kenarl, alt yz tyl. Meyveler olgunlukta siyah renkli. Sivas blgesinin nl azlklar bu trn dallarndan yaplmaktadr. Azlk yapmnda kullanlan germiek aac Tokat ve Niksar blgesindeki ormanlardan elde edilir. E ani. Germesik, Germea. Germee. Germek (Tokat), zbyk (Sivas). V opu/us L. var. sieriJis D . -Kartopu. Bahelerde ss bitkisi olarak . C yetitirilmektedir. tinus L- Filburnu, Yaban defne. Km yaprak dkmeyen bir aak. . Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. Bk. Ak asma. GKJ)AR > Gilaburu. LGL D R1SI > Dan. A G&JGU > Gilaburu. 1KEKER > itlembik. CM > Kimi. RABOGLU > Gilaburu. GRABOLU > Gilaburu. GREBOLU > Gilaburu. GREBOL > Gilaburu. GRT LLES > Manisa llesi. GRT O > Gazel otu. TU GRT O > t zm. TU GRT SATER > Kaya kekii. GRT AKAYII > Manisa llesi. GZVEN > Buttum.

120

G D N ALC >Al. OO GOFAIK > Hasr otu. G FTGO > Bralk. lskorina. Yemlik. O D GKE > Bur. GO E > Ebe gmeci. M GO Z > Kokoz. GO G VA > Hasr otu. O GOYCE > Bur. GO YUN > Sprge otu. G ZG > Kokoz. O OU GO > Kokoz. ZKO U GBEK M TARI > Ay mantan, Kuzugbei. AN GBELEK > Bur. GBELEK > Kuzugbei. G O A > Gz idemi. K VN G D ALICI > Al. EN GGE > Bur. GE > Dafne. GGELEK > Bur. G CEM > Erik. GKE > Bur. GKE > Dafne.

121 G ERK > Erik. K CGE O O > Canavar otu. T COGNDRME > Boynuzlu gelincik. COGNDRME LLES > Boynuzlu gelincik. G --> Palamut. GGDRME > Boynuzlu gelincik. G BA > Peygamber iei. K G BOYA > Kk boya. K G DEDEM > idem. K G K DKEN > Topuz. G KD > Keten. N GKGJZ > idem. G KN > Kknar. AR G K SSEN > Ssen. GLECEZ - Colocasia esculenta (L.) Schott (Araceae). Yumrulu, byk yaprakl ve otsu bir bitki. Gney Anadolu blgesinde yetitirilir ve yumrular yenir. E ani. Gleiz (Gazipaa-Antalya), Glevez, Kolokaz. GlCZ > Gleez. GIVEZ > Gleez. G KESTANES - kapa natans L (Trapaceae). Bir yllk, otsu ve yapraklan ile su L yznde yzen bir bitki. Meyve 2-3 cm apnda, sert ve 2-4 boynuz biiminde dikenli. Tohumu yenir, zellikle Trakya blgesi gllerinde bulunmaktadr. E ani. Su kestanesi. G L SOANI > an iei. G M > Ebe gmeci. E

122

G N > Geven. G NDRM > Boynuzlu gelincik. E GRECE > Cincile. GVELDEK > Bur. GVELEK > Bur. G VEM > Erik. G VEM ERK > Ak diken. GVE O > Canavar otu. TU GVREK > Srdili. GYE O > Canavar otu. TU GYLEK > Bur. G Z DKEN > Boa dikeni. GZENEK > idem. G Z O > Ban otu. TU GUDDEME E > lmez iek. GUGA DKEN > Brtlen. GUGUVAK --> Evlek manian. GURANTE > Soan. GURTGULAGI > Kurtkula. GUGU > Kugu otu. GUY O > Mercankk. TU GUZER > Yemlik.

13 2

GUZUGULACI > Kuzukula. GOBRE M TARI > Sobelen, AN GDN > Keten. GEEYK > Hindiba. GEYK > Hindiba. GGEYK > Hindiba. GGK > Lle. GL -/ife?(Rosaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarn dken, dikenli, beyaz, sar, pembe veya krmz iekli ve al grnnde bir bitkidir. Trkiyede 25 kadar yaban gl tr yetimektedir. Birok kltr eidi bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. Bk. Yaban gl. Petallerinden Glbeeker veya Gl reeli yaplan, iekleri katmerli ve byk olan eitlere Hokka gl veya Okka gl ad verilir. Rosa alba L-Beyaz gl. Eskiden Bursa ve sparta blgesinde gl ya elde etmek iin yetitirilirdi. Bu gn terk edilmitir. Ss bitkisi olarak ekilir. R banksiana Aiton-Sakz gl, Trmanc, az dikenli, kk, sar veya beyaz iekli. Eskiden stanbul bahelerinde ok yetitirilirdi. R caninaL.~Asker gl. t gl. Kpek gl. Bk. Yaban gl. R centfoJia L - Has gl. Hokka gl, Katkat gl, Okka gl. Sadberk gl, Van gl. R. damascena Miller- sparta gl. am gl. Ya gl. Burdur ve sparta blgelerinde, gl ya elde etmek iin yetitirilir (24. 27). Ayn tr, gl ya elde etmek iin negl kylerinde Fndk gl ad altnda yetitirilmektedir. R. foetda J. Herrm.- Osurgan gl. Sar gl. iekler sar renkli ve fena kokulu. R galiica L.- Krmz gl. Kuzey Anadolu blgesinde yaban olarak bulunur. Bunlarn iekleri yaln kat, koyu pembe renkli ve kuvvetli kokuludur (27). R. hem isphaerical. Herrm.- Kadngbei (epni. Gemerek-Sivas). iekler san rejklidir. R moschata L.- Misk gl. Osmanl dneminde Bursada yetitirilir ve ieklerinden gl ya elde edilirdi (27). R muHiflora Thunb.- iekler kk ve ok adettedir. Vatan in veya Japonya olup bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir (Eskiehir). Trkiye'de 25 kadar gl tr yaban olarak bulunmaktadr (40). Buna karlk yzlerce kltr eidi ss bitkisi olarak yetitirilmektedir. Trkiye'de yetitirilen yerli ve yabanc kkenli kltr eitlerinde bazlarna zel adlar verilmektedir. Aadaki adlar baz blgelerde kullanlmakta ise de, bunlara ait rnekler salanmad iin bilimsel adlan saptanamamtr. .

14 2

Hafz gl- Dikensiz, iekler ok adette, kk ve krmz. Osmanl dneminde Bursa blgesinde yetitirilir ve ieklerinden gl ya elde edilirdi (27). Neterin gl (Austos gl)- Beyaz, katmerli ve kk iekli bir trdr. Tevrizi gl- Elazda yetitirilen bir gl tr. GLBURNU > Yaban gl. GL ELMASI > Yaban gl. GLFAK - Merendera kurdica Bomm. (Liliaceae). 20 cm kadar ykseklikte, soanl ve pembe iekli bir bitki. Van ve Hakkri dalarnda yetiir. Yumrulan Hakkri blgesinde romatizmaya kar kullanlr. Bk. Ac idem. GLFATM --> Boynuzlu gelincik. A GLFATM > Hatmi. A GLGL > Boynuzlu gelincik. GLGLM > Boynuzlu gelincik. GL H > Hatmi. ATM GLHATUN > Boynuzlu gelincik. GUBRM -AJbizia julibrissin Durazz. (leguminosae). 1 m kadar ykselebilen, 0 tys yaprakl, iek rts yeilimtrak, stamenler soluk pembe renkli. Vatan subtropikal Asya olan ve Kuzeybat Anadoluda ss bitkisi olarak yetitirilen bir aaktr. E ani. pek aac. pek gl. GL LLE > Manisa llesi. GLLGNDRME > Boynuzlu gelincik. GLLK > Erelti. GLK > iri. GMLGEN > Soan. GMRGEN > Soan. GMRSEN > Soan.

15 2

C&fDGME - Tanacetum partfenium (L.) Schultz Bip. (Compositae). 20-60 cm pieklikle. ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. iekli dallan ate grc ve uyarc olarak tannmaktadr (24). Bk. Pire otu. GM HLAMUR > hlamur. CO HAR > Fstk am. CDHDZ GL > Gelincik. GNDZSEFASI > Kahkaha iei. CNECK > Hindiba. CONEK > Hindiba. GNE E > lmez iek. GNEVRK > Hindiba. GNEYK > Hindiba. GNEYLK > Hindiba. GNGL > Gelincik. GNLK - Liquidambar orienlalis Miller (Hamamelidaceae). 20 m kadar ykselen, kn yapraklann dken, nar grnnde bir aatr. Gvdenin yaralanmas ile dde edilen belseme Buhur ya, Gnnk sakz. Kara gnlk ya veya Sala ya, geri kalan kabuklara ise Buhur veya Yaprak buhur denir. Bu rnler tedavide ve tts olarak kullanlr (24). E ani. Gnnk a. Kara gnlk a, Sala a. Sla a. GNNK > Gnlk. GNNK SAKIZI > Gnlk. GREN > Kzlck. GRGEN - Carpinus (Corylaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yaprak dken aalar. Carpinus betulus L.-Kara grgen (Tekirda). Orsit. C orientalis Miller-Ak grgen (Tekirda). .

16 2

Golz > Srdili. GR ZM > Brtlen. GAD O > Gentiyane. TU GVEGVE > Tosbaa otu. GVELDEK > Bur. GVELBK > Bur. GVEM > Erik. GVE O > lmez iek. TU GVEYFENER - PhysaJis aJkekengi L. (Solanaeeae). 30-60 cm yksekte, ok yllk, rizomlu, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Meyve 10-17 mm apnda kremsi ekilli ve parlak turuncu krmz renklidir. Meyveleri idrar artrc, ate drc ve yattrc olarak kullanlr. E ani. Gelinfeneri, Gelin otu, Kembel otu, Kambil otu. Kandil otu. Kzl kaytarma. Teleme otu, Yaban biber (Srmene-Trabzon). Withania somnfera (L.) Dunal- Meyve 5-8 mm apnda ve parlak krmz renkli. Gney Anadolu (Alanya, Mersin) blgesinde yetiir. Zehirli bir bitkidir (30). GVEY O > Mercankk. TU GV > Palamut. GZ ACI DEM > Gz idemi. GZ DEM -Son baharda iek aan CoJcMcum (Liliaeeae) trlerine verilen genel ad. Zehirli bitkilerdir (24. 29, 30). Bu trler son baharda yalnz iek meydana getirirler, yapraklar ve meyve ancak gelecek ilk baharda grlr. Bu nedenle bu trlere baz blgelerde Aliksz. Alikrz (Yozgat), kszali veya kszolan (Ankara, Sivas) adlar verilmektedir. Gkovan, Kalkgit (kalk git) ve Vargit (var git) adlan bu trlerin son baharda iek amalar ile ilgilidir. Bu trlerin iek amas yayladan inme zamannn geldiinin bir iareti olarak kabul edilir. Bk. Ac idem. idem. E ani. Aliksz, Gkovan (kizdere-Rize), Gz ac idemi, sz iei, ksz iei (Gyncek-Amasya), kszolan (arkla-Sivas). Kalkgit, Morca, kszali. Vargit. Aadaki trler zehirli bitki ve ss bitkisi olarak bir neme sahiptirler (24, 29, 30).

17 2

CoJchicm autum naJel- tboan. Srincan (Osmanl dnemi yaynlarnda grlen bir addr). Bu tr Anadoluda bulunmaz. Bir Avrupa bitkisidir. C baytoporum C.D.Brickell- Gz idemi. Antalya blgesinde (Termessos . harabeleri) yetien endemik bir tr. C boissieriOrph.-Morca (Mula). Bu ad bitkinin iek rengi ile ilgilidir. Blgede . Morca, keklii vurma zorca" deyimi kullanlr. Bu tr son baharda iek aar ve bu mevsimden sonra keklik av zorlar. C dlidcum (Boiss.) Dammer-t sarmsa (K.Mara). Gney Anadolu blgesinde . yaygn bir trdr. Bir melez olarak bahelerde yetitirilen C byzantinum Ker. Gawler eidinin elde edilmesinde kullanld sanlmaktadr. Zehirli bir bitkidir (24.30). Kurutulmu yumrular Kahraman Mara blgesinde Deli salep veya Sarmsak salebi ad altnda salep yerine kullanlmaktadr. Bk. Deli salep, Salep. E ani. Ay idemi. C macrophyl/um B. L. Burtt- Gz idemi. ok geni yaprakl olup Gneybat . Anadolu blgesinde (Marmaris-Mula) yetiir. C spedosum Steven-Cambrt (Bulancak). Galeden (Yusufeli). Likofor (Dou . Karadeniz blgesi). Ligoser (aykara), Zumak (Srmene). Tohumlan d lkelere satlr (24). C Irapezun'num Boiss. (Syn: C umbrosum Stev.)- Trabzon gz idemi. Kuzey . . Anadolu blgesi dalarnda yetien kk iekli bir trdr. C iurdcum Janka-Tarhana iei (Terkos ky-stanbul), Trk gz idemi. . C variegatum L.-Yumrular Romallar dneminde Hermodaetylus ad altnda . tannr ve mshil olarak kullanlrd (24). GZEL AVRAT O -tropa belIadonna\>. (Solanaceae). 50-200 cm ykseklikte, ok TU yllk, mor iekli bir bitkidir. Meyve 1-2 cm apnda, parlak siyah renkli. Zehirli bir bitkidir (24,30). Bk. Mrver. E ani. Avrat otu. Ay ilei (Trabzon), Ay liforu (Trabzon). Ay ligarbas (Trabzon). Deli otu, pkesei (Beikdz-Trabzon), Kurt brtleni (Azdavay-Kastamonu), Yidin (Tirebolu-Giresun), Yidin otu (Azdavay-Kastamonu). Bu adn, yidin (=kt koku) veya yie (=zarar veren) kelimeleri ile ilgili olduunu dnyoruz. GZ NERGS > Nergis.

H
HABE > Kuburnu. HACILAR O > Adam otu. TU H D ALA --> Dere otu. A M HAFIZ GL > Gl. HAKK CNCLE > Cincile. HALFAT > Ahlat. HALEP I > am. AM HALEP LLES > Lle. HAL > Al. HAJJSAAGI > Saak mantar. HAI > Al. HALU > Al. H ALVAN Xan(hogaJum purp/rascensl&Ylzm. (Umbelliferae). ok yllk, san iekli ve otsu bir bitkidir. Boyu 4 metreye kadar eriebilir. Kuzey ve Dou Anadolu blgelerinin da ayrlarnda yetiir. Bu ad Hamsiky-Trabzonda kullanlmaktadr. H M LA > Sedir. A A K HAMAYUK > Ebe gmeci. HAMBELES --> Mersin. H D AM AKUKA > Brtlen.

19 2

H IZA > Mahmude otu. AM H M FTA > Da ilei. A O H UARA > D ilei. AM a HAM UKARA > D ilei. a HAMKERA > Da ilei. HAMURKESEN > Kygren. H N FT - > D ilei. A1 A a HANIMEL - Lonicera (Caprifoliaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, kn yaprak dken, beyaz, sar veya krmz iekli aak veya trmanc bitkilerdir. Lonicera japonica Thunb,- Hanmeli. Trz otu. Bahelerde yetitirilir. L nummu/arnfoJia Jaub.et Spach-Tavanili (Erzincan). H N YA A > Dul avrat otu. A IM M S1 H N 1 --> Keiboynuzu. A NP HANZAL > Ac karpuz. HAR > Defne a. HARA > Keiboynuzu. HARDAL O - Sinaps arvens/s L. (Cruciferae). 20-60 cm ykseklikte, bir yllk, TU sar iekli ve otsu bir bitkidir. Gen dallar salata halinde veya piirilerek yenir. Bk. Turp otu. E ani. Acrga (Gemerek-Sivas). Eek turpu (Kre-Kastamonu). Manamh, Manamuh, Manank (Ilca, Pasinler-Erzurum), Mananik, Tppek (ldr-Kars). Yaban hardal. HARDAL O --> Su teresi. TU HARDAL O > Turp otu. TU H RN > Keiboynuzu. A 1P HARNUP > Keiboynuzu.

10 3

HARPIZ > Nane. HARPUT SOANI > Soan. HARRUP > Keiboynuzu. HARTLAP > Koca yemi. HASBR >Aspir. HASANKEYF TTN > Deli ttn. HASEKKPES - Aquilegia trleri (Ranunculaceae) ne verilen genel ad. ok yllk, otsu ve gsterili ieklere sahip bitkiler. Baz trler bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. E ani. Sultankpesi. Aquilegia oiympica Boiss,- 30-60 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve mavi beyaz iekli bir trdr. Kuzey ve D Anadolu dalarnda bulunur. ou HAS GL > Gl. HASIR O - Typha (Typhaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu TU bitkiler. Durgun su ve bataklklarda yetiir. E ani. Ak saz. Gofalk, Gova, Kiliz. Kofa, Kofalk, Koa, Kova. Kovalk, Puf saz, Semerci saz. Semer otu. Su kam, Zembil otu. Typha domingensis Pers.-Hasr. zembil ve semer yapmakta kullanlan yaygn bir trdr. T iati/oiia L- Bat ve Orta Anadoluda yaygndr. . Butomus umbeilatus L- iekli hasr otu. HASPR > Aspir. HAE > Haha. HAGE > Haha. HAHA -Baz Papaver (Papaveraceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, byk ve krmz iekli, otsu bitkilerdir. iek tomurcuklan veya gen kapslleri yenir (Erzurum), zellikle aadaki trler kullanlmaktadr. Bk. Gelincik. Papavermacrostomum Boiss.et Huet -Adam haha (Alaky-Van). Bir yllk. P, orientaie L -Dou haha. ok yllk.

11 3

P. somniferum L. -Afyon haha. Bir yllk bir tanm bitkisidir. Taze yapraklar salata halinde yenir ve buna Cack denir (Akehir, Burdur). Kapsllerinin izilmesi ile Afyon elde edilir (24). Tohumlarna Haha dans ad verilir. E ani. Hae, Hage, Haike, Hake, Haa. HAHA DARISI > Haha. HAKE > Haha. HAKE --> Haha. HAA --> Haha. H TM - /thaea ve fcea (Malvaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok A yllk, tyl, genellikle byk, beyaz, sar veya krmz iekli ve otsu bitkilerdir. Aadaki trlerin iek ve yapraklar yumuatc olarak kullanlr (24). E ani. Deve gl, Hra (Erzurum, Mardin, Urfa), Hre (Malatya), Hr (Van), Hitmiye, Silindir iei. M faea cannabina L- Eek gmeci, Hrra gmeci, Yaban gme. . offidnalis L.-Tbbi hatmi. Beyaz veya pembe iekli. lcea calvertii (Boiss.)- Hra iei (Dou Anadolu). . flavovjrens{Boiss. et Buhse) Iljin- Hra iei (Van). Sar iekli bir trdr. Tohumlar di arlarna kar, yapraklar ise kalp kuvvetlendirici ve idrar artrc olarak kullanlr (Van). . paJ/ida Waldst.et Kit- Kurutulmu iekleri Bursa aktarlarnda Hatmi iei olarak satlr. . rosea L.- Gl hatmi, Glfatma. iekler pembe, krmz veya mor renkli. Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir (stanbul). A. setosa (Boiss.) Alef- iekler pembe renkli. stanbul civannda yaygn olup kkleri ve tomurcuklar tbb hatmi yerine kullanlr. H L > ncirop. ATO HATUNTUZLUGU > Karamuk. H CIVA -Alkanna tinctoria (L) Tausch (Boraginaceae). 10-30 cm ykseklikte, AVA ok yllk, tyl, mavi iekli, krmz kkl olsu bir bitkidir. Kkleri, krmz renkli, boyar madde olarak kullanlr (24). Bk. Tosbaa otu. E ani. Elik, Enik. Elik, Hevecive, Kzl enik, Tyl boya, Yerinei. rnebia densif/ora (Nordm.) Ledeb.- Enik (Sivas), Krmz kk. Sk tyl, san iekli ve ok yllk bir bitkidir Kkleri boyar madde olarak kullanlr (GrnSivas). H VA > Dafne. A ZA

12 3

H AVAN > Yavan. HAYIT - Vitex agnus-castus L (Verbenaceae). 1-3 m ykseklikte, al grnnde, soluk pembe veya mavi iekli bir bitkidir. Kkleri iplik boyamakta kullanlr. E ani. Ac ayt, Ayd. Hayd. Beparmak otu. PotenliJla replans L. (Rosaceae) trlerine de Beparmak otu ad verilmektedir. HAZAMBEL > Eir otu. HAZANBEL > Eir otu. HEKM ANA > Mrver. HELE > akr otu. HELS > akr otu. HELZ > akr otu. HEUZAN > akr otu. HELMEL > Yaban kimyon. HELVACI VEN > ven. HELVACI KK > ven. HELVA KK - nkyropetalum gypsopMJoides Fenzl (Caryophyllaceae). ok yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitki. Kkleri Siirt helvas denilen helvann hazrlanmasnda kullanlr. Bk. ven. HENGER > Kenger. HERCA MENEKE > Meneke. HERDEMTAZE > t zm. HERDEMTAZE > lmez iek. HERDEMTAZE > Tavan kiraz. HETTEN > Keiboynuzu.

13 3

HEVECVE > Havacva. HEVHULM > Aklar ot. A HEZAREN - Delpbinium (Ranunculaceae) trlerine verilen genel ad. Otsu, bir veya ok yllk, mor. beyaz veya sar iekli bitkiler. Yapraklar paral. Zehirli bileikler tar ve bazen hayvanlarda zehirlenmelere neden olur (30). Bk. Mevzek otu. Mor iek. DeJphmium ajads L. (Syn:Consolida orientalis (Gay) Schrd). -Bir yllk, otsu ve koyu mor iekli bir bitkidir. Anadoluda ok yaygndr. Bahelerde ss bitkisi olarak da yetitirilir. Bk. Mor iek. E ani. Bahe hezareni. H L > Kenger. 1C HUCAN > Kenger. H ILTAN > Di otu. HIRA > Hatmi. HIRA E > Hatmi. HIRE > Hatmi. HIRHINDLK - ChaerophyHum bu/bosum L(Umbelliferae). 60-90 cm ykseklikte, iki yllk, seyrek tyl, paral yaprakl, yumru kkl, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum blgesinde, kabuu soyulduktan sonra, gvdesi i olarak yenir. Bk. Baldran, Kimi. E ani. Hrhmdirik. Chaerophy/lum byzantinum Boiss.-Kuzey Anadolu blgesinde yapraklar koku ve tat vermek iin, orba ve yemeklere konur (73). C libanoticum Boiss.et Kotschy-Mentik. Drtyol blgesindeki da kylerinde . gvdesi i olarak yenir. ntJriscus nemorosa{Bieb.) Sprengel-Erzurum blgesinde bu tre de Hrhndilik ad verilir ve gvdesi i olarak yenir. Bk. Peek. HIRHINDLK > Baldran. HIRHINDRK -> Hrhndilik. H1RHIR > Di otu.

14 3

HIRI > Hatmi. HIRNIK > Kara hurma. HIRNIYH > Kara hurma. HIRRA GM > Hatmi. ECI HIRVA > Hint ya a. HTA > al kaba. HITTIK > al kaba. HITT > al kaba. HIYAR > al kaba. HIYARCIK > Eek hyar. HNT BAKLASI > Hint ya a. HLAL O > Di otu. TU HLTK > akr otu. HNDBA -Cichorium (Compositae) trlerine verilen genel ad. 20-100 cm kazk kkl, rozet yaprakl, mavi iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Rozet yapraklar i olarak salata halinde veya piirilerek sebze olarak yenir. lk baharda stanbulun semt pazarlarnda satlmaktadr. Bk. engel sakz. Kara hindiba. D ou Anadolu blgesinde kkndeki stten D sakz denen bir sakz hazrlanr. a E ani. Acgc, Acgc kula. Ac gnek, Ackc, Ackulak, Acmak, Acma. Ak gnek, Ak gneyik, Ak hindiba, akak (Dou Anadolu), atlanga, atlankoz, atlangu, tlk (Krehir). Geeyik, Ggeyik, Gneik, Gnek, Gneylik. Gneyik, Gnervik, Hindiba. Hindibahar (Balkesir), Konik, Radika, Yaban hindiba. 'chorium endim L -Bostan hindibas. Bahe ve bostanlarda yetitirilir ve salata halinde kullanlr. C gianduiosum Boiss.et Huet-. Yara iyi edici olarak kullanlr (Dou Anadolu). . C intybus L- Hindiba, Yaban hindiba. Anadoluda en yaygn olan trdr. Rozet , yapraklan salata olarak kullanlr. C pumiium Jaeq.~ A ganak, Ak kanak (Krobas . g Silifke). HNDBA > Hindiba.

15 3

HNDBAHAR > Hindiba. HINT NCR > Frenk inciri. HNT LEYLAI >Yalanc tespih a. HNT PORTAKALI > Ay elmas. HNTTA > Hint ya a. HNT YAGl A A 1 - Jticinus communis L. (Euphorbiaceae). 5 m kadar bir boya GC eriebilen, bir veya ok yllk, paral yaprakl, tohumlar kene grnnde bir bitki. Bat ve Gney Anadolu blgelerinde yetiir. Tohumlar zehirlidir ve ya elde etmekte kullanlr (24,30). E ani. Dedemene, Genegerek otu, Generek, Hrva, Hint baklas. Hindiye, Hintta (Adana), Japonika, Japon emsiyesi (Antalya). Kene a., Kenek, Kene otu. HTK > akr otu. HTT DEM > idem. HTMYE > Hatmi. H D N - Borago officinalis L. (Boraginaceae). 30-60 cm ykseklikte, bir yllk, OA otsu, batc, tyl ve ak mavi iekli bir bitkidir. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. drar artrc olarak kullanlr (24). Bk. spit. E ani. Zembil iei. H KKA GOL > Gl. O H RO Z > Ahu dudu. O ZG HOROZB - Chrysanthemum segetum L. (Compositee). Bir yllk, otsu ve sar iekli bir bitkidir. Gvdesi taze olarak yenir (Kyceiz-Mula). Bk. Dalama. HOROZB --> Kazgagas. H RO GL > Keklikgz. O Z H RO M TARI > Tavukbaca mantar. O Z AN HOKIRAN > Hokuran.

136

HOKURAN - Amaranlhus lividus L. (Chenopodiaceae) ve byk yaprakl dier Amaranlhus trleri. Bir yllk otsu bir bitkidir. iekli dallan stanbul pazarlannda satlr, spanak gibi piirilerek, sebze olarak kullanlr. Bk. Tilkikuyruu. E ani. Homerik, Hokran, Homelik. Houran, Hovaran, Hoveren. Ohraan. HOMERK > Hokuran. HO VARAN > Hokuran. HOVEREN > Hokuran. HBELEK --> Kuzugbei. HBELEN > emsiye mantar. HLEMEZ > Boa dikeni. HUM > Deniz zm. HUNU M N R --> Ko mantar. A TA H A A I - Phoenix dady/ifera L. (Palmae). 30 m kadar ykselebilen ve kn URM AC yaprak dkmeyen bir aa. Meyvesi iin Kuzey Afrika blgesinde bol miktarda yetitirilir. Bat ve Gney Anadolu blgelerinde ss bitkisi olarak dikilir. Uzun bir scak dneme ihtiya olduundan Trkiyede ekilen bitkilerin meyveleri tam olarak olgunlamamaktadr. Bk. Kara hurma, eker a. Phoenix canariensis Hort.ex Chabaut-Yalanc hurma. Bat ve Gney Anadolu blgelerinde ss bitkisi olarak yetitirilir. P. theophrasfiGreuter-Yalanc hurma. Data blgesi ve Ege adalannda yaban olarak yetimektedir. HURM > eker a. A HURM ER --> Kara hurma. A HU A I - Belu/a (Betulaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarn AC dken aa veya aaklar. Bdu/a Hiwinowii Doluch. -Dzk (Tunceli). B, penduia Roth. -Ak hu, Salkm huu. HUKURAN > Hokuran.

17 3

HNNAP - ZizypJus jujuba Miller (Rhamnaceae). 5-10 m ykseklikte, dikenli ve kn yapraklarn dken bir aaktr. Meyve 2 cm kadar uzunlukta ve olgunlukta, krmz veya siyahmtrak renklidir. Meyvesi i olarak yenir. E ani. ide. iyde, nnap. Zizypfus lotus (L) Lam.-Adana blgesinde yetiir ve meyveleri yenir. HSNYUSUF - Diantfus barbatus L. (Caryophyllaceae). 60-70 cm ykseklikte, ok yllk, pembe iekli ve otsu bitkidir. Ss bitkisi olarak yetitirilir (zmir). E ani. in karanfili. Kzhanm (Gazi ntep).

I
IGIN --> Igm. KN > Igm. HLAMUR - W ia (Tiliaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarn dken, sarms veya beyazms iekli aalardr. iek durumlar gs yumuatc olarak kullanlr (24). Ss bitkisi olarak yetitirilir. Aadaki trlerin iek durumlar kullanlmaktadr. fflia argenlea Desf.ex C.-Gm hlamur. T piatyphyiios Scop.-Byk yaprakl hlamur, Yaz hlamuru. . T. rubraK. subsp. caucasica (Rupr.) V.Engler-Kafkas hlamuru, Krmz hlamur. Bu trn nebolu blgesinden toplanm olan iek durumlar taze halde yazm (haziran sonlar) stanbul pazarlarnda satlmaktadr. E ani. Fambur (Gneyee-Rize). Felenbur (ayeli-Rize), Filanbur, lamur, llamur, Snk, Sgillk. Snk. Sngllk. Slk. Synk. ILGIN - /&jW7>(Tamaricaceae) trlerine verilen genel ad. al grnnde kk aalar. iekler beyaz veya pembe renkli. Dere ve deniz kenarlarndaki kumluk ve sulak topraklarda yetiir. Tamarix smyrnensis Bunge- Anadoluda yaygn bir trdr. T ietrandra Pallas-Gezik (Erzincan). , IUBADA > Lbada. IUBIDA > Lbada. IUBIDI > Lbada. IU > itlembik. INDIZ > Andz a. IRHAN > Fesleen. ISBIT > spit.

19 3

ISIRGAN - Urtica (Urticaceae) trlerine verilen genel ad. 50-150 cm ykseklikte, yakc, bir veya ok yllk otsu bitkilerdir. Gen dallar pazarlarda satlr ve spanak gibi piirilerek sebze olarak yenir. Tek bana veya yumurta ile birlikte yada kavrulduktan sonra zerine yourt dklerek hazrlanan yemee Borana (veya Boran) denir (Alanl. Kuyucak-Aydm). Trkiyede 5 Urtica tr bulunmakta ve bunlarn gen dallar bir ayrm yaplmadan sebze olarak kullanlmaktadr. E ani. Adalak, Cmcar, Cmear, Czlagan, Czgan, Czlaan, Cincar. incar (avatArtvin), akrdalak. Dala diken. Dalagan. Dalayan diken. Dalgan. Dalgan. Erin. Gezgez, Geznik (Dou Anadolu), Gckdan otu, Gidigen, Gidigen otu, Isrg, Dancak otu, Srgan, Srgan otu, Yn. Urtica dioica L.-Ac srgan, Byk srgan otu. 30-150 cm ykseklikte ve ok yllk bir trdr. U. pi/u/i/eraL-YATZ srgan otu. 30-100 cm ykseklikte ve bir yllk bir trdr. Tohumlan aktarlarda Isrgan tohumu veya Kara srgan tohumu ad altnda satlmakta ve tedavide kullanlmaktadr (24). U. urens L-Kk srgan otu, Tatl srgan. 10-60 cm ykseklikte ve bir yllk bir trdr. ISIRGI > Isrgan.
IKIN > Igm.

SPARTA GL0 > Gl. 1SPAAN > Su teresi. SPT - Traciystemon orientaie (L.) G.Don (SynrBorago constantinopolitana Hill) (Boraginaceae). 30-40 cm ykseklikte, rizomlu, tyl, mavi krmz iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. iekli dallan stanbul pazarlarnda satlmakta ve sebze olarak kullanlmaktadr (24, 54). Bk. Hodan. E ani. Galdrk, Galdirik, Galdireyik, Galdurak. Galdurayak, Galduruk, spit, Isput, ispit, Kaldrak, Kaldrk, Kalduruk (Bolu), Srdili. ISPUT > ispit. ISTAPAN > Su teresi. IG > Lbada. 1N IGIN - Rheum ribes L. (Polygonaceae). 40 cm kadar ykseklikte, kaim kkl, sanms beyaz iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. iek durumunun saplan. D ou Anadolu blgesi ehirlerinde (zellikle Elaz. Gazi Antep, Hakkri ve Van) demetler halinde satlr ve kabuu soyulduktan sonra i olarak yenir. Kkleri kabz etkilidir (24). Bk. Lbada.

10 4

E ani. An, kn (Oltu-Erzurum), Eskin, Egm, Egin, Ekin. Ekin. Igm, ikin. Ikn, Revam (Geva-Van). Rimbez (Mutki Bitlis). Tatl ravent. Ugun. Ukun (Mutki-Bitlis), Ukun (Van), Ugun, Ukun. IIGAN -Hex coJchica Poj. (Aquifoliaceae). 1-3 m boyda, kn yapraklarn dkmeyen, yapraklarn kenar dikenli dili ve meyvesi parlak krmz renkli, al grnnde bir bitkidir. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. E ani. Ilgan, Kazma (Maka-Trabzon). JJex aquifolium L.-oban pskl. IILGAN > Ian. IKIN > Igm. ITIR - Chenopodium urbicum L. (Chenopodiaceae). 30-70 cm ykseklikte, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Trakya (Edirne) ve Bat Anadoluda yaprakl dallan piirilerek yenir. Bk. Sirken, Tel panan. E ani. tir. IZGIN -Eruca cappadocica Reut. (Cruciferae). 10-50 cm ykseklikte, rozet yaprakl, sarms renkli iekli, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Tohumlarndan ya kartlr (24). Bk. Roka.

I
BGIBJ --> Gvgan otu. KIZIL > Evlek mantar. DRS AACI --> Mahlep a.

DRS O - Cymbopogon martm./ (Roxb.) Wats. (Gramineae). Bu tr zellikle TU Hindistanda yetitirilir ve toprak st ksmlarndan, su buhar damtmas yoluyla dris ya elde edilir. Bu ya koku verici olarak ve Gl yann kattnlmasmda kullanlr (27). Bk. Gl. FTER > Erelti. G AACI - Euonymus europaeus L. (Celastraceae). 5-6 m kadar ykselebilen bir aaktr. Kn yapraklarn dker. E ani. cik, Papazklh, Papaztakkesi. GCK > a. DE - Eiaeagnus (Elaeagnaceae) trlerine verilen genel ad. 7 m kadar ykselebilen, dikenli veya dikensiz, sarms renkli ve kuvvetli kokulu iekli bir aa veya aaktr. Memleketimizde yaban olarak yetitii gibi, ba ve bahelerde de yetitirilir. Bahe idesinin meyveleri yenir. E/aeagnus angustifoiia L.- algaga, Ku idesi. Pat, Puat. Yaban ide. E. angustifolia var. orientaiis (L.) Kuntze-Bahe idesi. NELK -Erodium ve Geranium (Geraniaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, otsu bitkiler. Meyvenin uzun gagal olmas ile tannr. Baz Geranium trlerinin yaprakl dallan Ege blgesinde sebze olarak kullanlmaktadr. Dallar halandktan sonra peynir ile kantrlarak brek harc olarak deerlendirilir. Bk. akmuz. E ani. obaninesi, Dakka otu, Dnbaba, nelik otu. nelik otu, nnelik. Leylekaya, Leylekburnu, Leylekgagas, Saat otu. Turnagagas, Yelkovan otu. Erodium acauie (L.) Becherer et Thell.- Tarak otu (Kemah-Erzincan). E. cicularium (L.) LHrit.- Toprak st ksmlar kabz etkilidir (24).

12 4

NELK O > nelik. TU KBAL E > mr otu. KBAL O > mr otu. TU LABADA > Lbada. LAMUR --> Ihlamur. LANDU > Ylanyast. LANPURALAGI > Ylanyast. LDAN > Pamuk otu. LDON > Pamuk otu. LEBAD1 > Lbada. LEDANAZ > Kknar. LEDN > Kknar. LEK > ncir. LEZK > zerlik. UBADA > Lbada. UBADE > Lbada. UBE > Gelincik. IBTCE > Gelincik. IFCCE > Gelincik. LK BAHAR M TARI > Zehirli mantar. AN LLAMUR > hlamur. LMK --> Ebe gmeci.

13 4

MRDK > Mrdmk. M PARATOR M TARI --> Altn yumurta mantar. AN NC E - Conva/Jaria m ajalis L. (Iiliaceae). ok yllk, rizomlu ve otsu bir bitki. iekler beyaz renkli ve kuvvetli kokulu. Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. Convaaria transcaucasica Utkin ex Grosh.-Kars blgesinde yetiir. NC M TARI > Altn yumurta mantan. AN NCR - Ficus canca L. (Moraceae). St tayan ve kn yapran dken aa veya aak. Trkiyede yaban olarak yetitii gibi, meyvesi iin zel olarak da yetitirilmektedir. Bk. Kauuk a. ncir st. D ou Anadolu blgesinde (Gazi Antep, Urfa). st phtlatrarak kelek yapmak iin kullanlr. obanlar incir st emdirilmi bir bez parasn yanlarnda tarlar. Stten kelek yapmak istediklerinde incir st emdirilmi olan bez parasn st iine koyarlar. Ksa bir srede st phtlaarak kelek oluur. Bu olay incir st iinde bulunan baz enzimlerin etkisi ile meydana gelmektedir. Ficus caricaL. subsp. carica var. dom eslicalsch.d Rav.-iek durumunda yalnz dii iek durumlar bulunur. Meyvesi iin yetitirilir. F. carica L subsp. carica var. caprificus Tsch.et Rav.-Baba incir, Erkek incir. lek. Top, Yoz incir. iek durumunda erkek ve dii iekler bulunur ve var. domestica nn dllenmesinde kullanlr. F carica L. subsp. rupeslris (Hausskn.) Browicz-t inciri. Kpek inciri. NCROP - Bunium microcarpum (Boiss.) Freyn (Umbelliferae). 10-35 cm ykseklikte, beyaz iekli, ok yllk, yumrulu ve otsu bir bitkidir. lk baharda ift srerken aa kan yumrulan toplanr, i veya piirildikten sonra yenir (Ardahan, Erzurum. Kars). Bk. akmuz, Kimi. E ani. Adol, Atol, Attol, ayr mezi, Hatol, Gmerop. Bunium feruiaceum Sm.-Topalak. Silifke blgesinde (Saraydm ky) yumrular i olarak yenir. B. pauci/oiium K - Yumrular taze iken yenir. Kurutulmu yumrularn tlmesi ile elde edilen un, ekmek yapmnda kullanlr (Dou Anadolu). NC SMBL > Smbl. NE1K O > nelik. TU NNEIK > nelik. NSAN O > Adam otu. TU

14 4

PBURMASI > Yaban gl. PBURNU > Yaban gl. PEK AACI > Glibriim. PEK FDANI - Perip/oca graeca L. (Aselepiadaceae). Sarlc, odunsu, kn yapran dken, st tayan bir bitki. iekler krmzms mor renkli. Tohumlarn ucunda ipek grnnde bir demet ty bulunur. Zehirli bir bitkidir. PEK GL > Glibriim. PEK M TARI > Kayn mantar. AN PKESG > Gzel avrat otu. SA DKEN > Kara al. SFENDAN > Aka a. SHAL O > Venssa. TU SKORNA -Scorzonera hispanica L. (Compositae). 30-50 cm ykseklikte, rizomlu, ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak alt ksmlar iin yetitirilir. i olarak salata halinde yenir. Bk. Yemlik. E ani. skorine, Kara iskorina. SPATAN > Su teresi. SPT > ispit. STANBUL D UTU > Dut. STANBUL KEK > Mercankk. STANBUL LALES > Osmanl llesi. STANBUL ZAM BAI > Zambak. STAPAN > Su teresi. STAVRT KARA YEM > Kara yemi. STEPAN > Su teresi.

15 4

TR > Itr. T ALICI > Al. TBO AN > Gz idemi. Kurtboan. TBONCUGU > t zm. TBURNU > Yaban gl. TCMURDU > Ak diken. T GL > Gl. T HIYARI > Eek hyar. T NCR > ncir. T KABACI > eytan algam. T KN -ethusa cynapium L. (Umbellifarae). 1 0 cm kadar ykselebilen, bir 0 yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. T NANES > Nane. T SARIMSA& > Deli salep. Gz idemi. TSNEG > Boz ot. T SOANI > Soan. T ZM - Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. (Syn: Blitum virgatum L) (Chenopodiaceae). 25-70 cm ykseklikte, bir veya ok yllk, otsu bir bitkidir. Yaprakl dallan Erzurum ve Kars kylerinde sebze olarak kullanlr. T ZM - Solanum nigrum L. (Solanaceae). Bir yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Meyveleri bezelye byklnde ve olgunlukta siyah renklidir. Meyvelerinin zehirlenmelere neden olduu yaynlarda kaytldr. Yaprakl dallan Bodrum ve evresinde pazarlarda satlr ve halandktan sonra salata olarak yenir. Bk. Yaban yasemini. E ani. Bambil otu, Bambl otu, Bambul otu. Girit otu. tboncuu, Kpekmemesi, Kpek zm. Ku zm. Stifno (Ayvalk). Yaldran. Solanum pseudocapsicum L.- Herdemtaze. Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir (stanbul).

16 4

T ZM --> Frenk zm. VAZ > vez. VEZ > vez. ZMR KEK > Mercankk. ZMR MERCANKK > Mercankk.

JAPON HURMASI > Kara hurma. JAPONKA > Hint ya a. JAPONEMSYES > Hint ya a. JAPON ZM > eker a. O

K
KABAKULAK M TARI > Kayn mantan. AN KABAKULAK O --> Lousa otu. TU KABALAK - Tussilago farfara L. (Compositae). ok yllk, rizomlu, san iekli ve otsu bir bitkidir. Yapraklarnn alt yz, ynl gibi, beyaz tyldr. iekler erken ilk baharda ve yapraklardan nce meydana kar. Yapraklan gs yumuatc olarak ve et dolmas sarlmasnda (Azdavay. nebolu blgeleri) kullanlr (24). Bk. Lapaza iei. abla. E ani. Deveapla, Devetaban, Gabalah, Gabalak, Kavalak, Kusut (SrmeneTrabzon), ksrk otu. Sulandk otu (Tekirda). abla. KABA LLE > Lle. KABBAR > Kebere. KABE KEK > Yavan. KBE SPRGES > Civanperemi. KABE SPRGES > Yavan. K D AACI > Porsuk a. A IM KADIM ALAK > Kuekmei. KADINGBEG > Gl. KADINPARMAGI --> Gelinparma. KADINPARMAGI > Saak mantar. KADINTUZLUU > Karamuk. KAFES O > Emzik otu. TU KAFES O > Kara kafes otu. TU

19 4

KAHL > Komar. KAFKAS HLAMURU > Ihlamur. KAFUL > Komar. KFUR O > Yavan. TU KAHKAHA E - Jpomoea trleri (Convolvulaceae) ne verilen genel ad. Baz trler Trkiyede ss bitkisi olarak yetitirilir. Bk. it sarma. Mahmude otu. Yal otu. E ani. Boru iei. Gndzsefas. Aadaki trler, ss bitkisi olarak, yetitirilmektedir. Ipomoea acuminata (Vahi) Roemer et Schultes- iekler beyaz, mavi veya pembe renklidir. zellikle Gney Anadolu'da yetitirilir. I. purpurea (L.) Roth- iekler pembe-mor veya mavi renklidir. Trkiyede en yaygn olan trdr. K H A > Gelincik. AM KAKMACIK > Gelincik. KAHVE -Baz bitkilerin tohum ve meyveleri, kavrulup toz edildikten sonra kahve yerine kullanlmaktadr. Bu ekilde kullanlan balca trler aada gsterilmitir. Cannabis sativa L-edene kahvesi. Meyvelerin tlmesi ile elde edilir. Yal bir sv halindedir. Elaz blgesinde kullanlr. Gundeh'a tournefortii L.-Kenger kahvesi. Meyvelerin kavrulup toz edilmesi ile elde edilir. Gney Anadolunun baz blgelerinde (Glnar, Karaman. Mut. Silifke) kullanlr. Pistacia lereb/nthus L.-Menengi kahvesi. Olgun meyvelerin kavrulup tlmesi ile elde edilir. Bal kvamnda bir karmdr, zellikle Gazi Antep blgesinde kullanlr. KAKIRDAK > Kara al. KA A > Gelincik. KM KAKUK > Kekik otu. KALABAK > Nilfer. KALDIRAK > spit. KALDIRIK > spit.

10 5

KALDURUK > spit. KAKGT > Gz idemi. KALUGA > Kenger. KALUGAN > Eek dikeni. KALU > Keiboynuzu. KAM ALAK > Sedir a. KAM ALAK > Soymuk. KAMBEL O > Gveyfeneri. TU KAMBERZ > Karamuk. KAMBL O TU > Gveyfeneri. KAMI - Phragmiies austratis (Cav.) Trin. (Gramineae). 3 m kadar ykselebilen. otsu, ok yllk, gl, dere ve bataklk kenarlarnda yetien bir bitkidir. E ani. Beyaz kam. Kam otu (Terkos ky-lstanbul). Sprge kam. KAMI O > Kam. TU KAM AN > Tavancl otu. KAN AAK > Kenger. KAN AACI > Zakkum. KANAK -Kknden sakz elde edilen stl bitkilere verilen genel ad. Elde edilen sakza Kanak sakz veya Kannk sakz denir. Bk. Ak kanak, p kanak. Tyl kanak, Kanlk. Kenger. Sakz otu. E ani. Ganak. KANAK > Kenger. KANARYA O -Senetio (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok TU yllk, san veya turuncu iekli ve otsu bitkilerdir. zellikle hayvanlarda zehirlenmelere neden olurlar. E ani. Kllce otu.

11 5

S. vemaJis Waldst.et Kit Ekin otu (Kemah-Erzincan). S. vu/garis L.-Toprak st ksmlan det sktrc olarak kullanlr (24). K N T A > Kenger. A AM KAN AVCI O > Keklikgz. TU KANBURUYAN >Tosbaa otu. KANDL E > Civanperemi. KANDL O > Gveyfeneri. TU KANDL SAKIZI > Yak otu. KANGAL > Eek dikeni. KANGAL DKEN > Eek dikeni. KAN ALA --> Lle. G KANGER > Kenger. KANGIUZ > Gelincik. Lle. KANKURUTAN > Adam otu. KANLICA M ANTARI - Ladarius (Russulaceae) trlerine verilen genel ad. Aadaki trler Kuzey Anadolu blgesinde yetimekte ve yenilecek mantar olarak pazarlarda (Bolu, stanbul) satlmaktadr. Bk. Biberlice. Tavukbaca mantan. E ani. am mantan, intar, Melki, Merki. Ladarius blennius Fr. -Ac mantar. Biberli mantar, Drbalan, Dilburan. Bk. Biberlice. L. delidosus (Lex Fr.) S.F.Gray. (Syn:L salmonicolor Heim et Lacl.) -intar, Kanlca, Melki, Merki, Stl mantar. ok tamnm yenen bir trdr. Pazarlarda satlr. L mitissimus Fr.-Stl mantar. Yenen bir trdr. L. piperatus Fr.ex Scopoli- Bk. Biberlice. L vo/emus Fr - Kirmit, Ko mantan. Tirimit, Tirmit. Karadeniz blgesinde fndk baheleri altnda yetimektedir. Bu ad bazen Tavukbaca mantan iin de kullanlmaktadr. KANLIK - Scorzonera subJanata Upschitz (Compositae). 10-25 cm ykseklikte, ok yllk, kaim kkl, san iekli ve otsu bir bitkidir. sparta blgesinde (alt ky-

12 5

Gelendost) kknden sakz kartlr. Van blgesinde ise sakz elde etmek iin S. cinerea Boiss. tr kullanlmaktadr (24). Bk. Tekesakal, Yemlik, Yer sakz. E ani. Da sakz, Kannk sakz. Kr sakz. KANNIK SAKIZI > Kannk. K N O > Kantaron. A TU KN A TARO -ffypericum (Guttiferae) trlerine verilen genel ad. Otsu veya al N grnnde ve genellikle parlak sar iekli bitkilerdir. Trkiyede 70 kadar tr bulunduu bilinmektedir. iekli dallarn zeytin yanda braklmas ile elde edilen hulsa Kantaron ya ad altnda yara iyi edici olarak kullanlr. Hayvanlar iin zehirlidir (30). Bk. Krmz kantaron. E ani. Binbirdelik otu, Kan otu. Kl otu, Koyunkran. Kuzukran, Mayasl otu, Pren (Adana), Sar kantaron, Yara otu. Baz trlere zel adlar verilir. Hypericum ca/ydnum L.-Koyunkran, Kuzukran. H. empetrifolium Willd. -San pren. iekleri boyar madde olarak kullanlr. H. perforatum L- Binbirdelik otu. H. scabrum L.-Kepir otu. Kzlck otu. Mayasl otu. H. Iriguetrifolium Turra -Prpr otu (Ava adas-Balkesir.) KAN TARYO > Krmz kantaron. N KANTEPEN > Pelemir. KANYA - SorgJum ha/epense (L.) Pers. (Gramineae). 30-150 cm ykseklikte, ok yllk, rizomlu ve otsu bir bitkidir. Hayvanlarda zehirlenmelere neden olur (30). E ani. Ganya, Ganya, Ganye, Ganyei, Ganyeil, Kanya. Bk. Dar. KAPAR > Kebere. KAPIK > Gelincik. KAPIK O > Gelincik. TU KAPINCAK > Gelincik. KAPIRCAK > Gelincik. KAPNA > Brtlen. KAPINA > Yasemin.

153 KAPLANBOAN > Kurtboan. KAPLUMBAA O > Mahmude otu. TU KAPURCAK > Gelincik. KARA AG A - Ulmus (Ulmaceae) trlerine verilen genel ad. 30-40 m kadar ykselebilen aalar. iek durumlan yapraklardan nce meydana gelir. Trkiyede aadaki tr yetimektedir. Ulmusg/abra Hudson-Orta ve Gneydou Anadolu. U. Jaevis Pallas-Trakya ve Kuzeybat Anadolu. U. minr Miller-Kuzey Anadolu. KARA AGU > Komar. KARA ARDI >Ard. KARA ASM > Sarmak. A KARA A > Karamuk. KARABACAK > Venssa. KARABALDIR > Baldrkara. KARABA KEKK > Kara kekik. KARABA O - Lavanduia sloechas L (Labiatae). 50 cm kadar ykselebilen, mor TU iekli ve alms bir bitkidir. Yaprak ve ieklerinden uucu ya elde edilir (24). E ani. Gargan (Mula), Kei otu. Yalanc lavanta iei. Lavanduia angustifoiia Miller-Lavanta iei. Bat Akdeniz kkenli bir trdr. Ss bitkisi olarak bahelerde yetitirilir. iekleri koku verici olarak stanbulda satlmaktadr. KARA BT O > Mevzek otu. TU KARA BURAK > Burak. K RAC > rek otu. A A K C > Karamuk. ARA A KARACAKO VUK > engel sakz.

14 5

KA C 0C A 1 --> rek otu. RA A C N KA AO LAN M TARI > Kayn mantar. RAC G AN K RAC O -Jfe/Jeborus orientahs Lam. (Ranunculaeeae). 60 cm kadar A A T ykselebilen, k yllk, yeilimtrak beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Kk hayvan hastalklarnda kullanlr (24). Bk. Ak pleme. E ani. Boha otu. Bosa otu. Boynuz otu. atlak otu (Daday-Kastamonu). plemecik, Danabartan, Danakran (Hamsiky-Trabzon), Keklik otu (Balkesir), Kara pleme, Patlak iei (Azdavay-Kastamonu), Siyah harbak. HeJleborus vesicarius Aucher-Patlakiei, Patlak otu. Gney Anadolu blgesinde (Adana, Gazi Antep, Kahraman Mara) yetiir. Zehirli bir trdr (30). K RAC O > rek otu. A A T KARACA O > rek otu. TU KARA M > am A . KARA ALI - Pa/iurus spina-cbrisli Miller (Rhamnaceae). 2-4 m ykseklikte, kn yapran dken, kuvvetli dikenli ve san iekli bir aldr. Meyveleri (Kakrdak) idrar artrc ve ta drc olarak kullanlr (24). Bk. rgan. E ani. al dikeni. alt dikeni, emezen (Farsa). sa dikeni. Kara alt. Kara diken, Kla dikeni (Trabzon), Kunar, Sncan dikeni, Sincan dikeni. KARA ALTI > Kara al. KARA M > am A . KARA PLEME > Karaca ot. KARA REK > rek otu. KARA DERME > Boz ot. KARA DKEN > Brtlen. KARA DKEN > Ala cehri. Cehri. KARA DKEN > Kara al. KARA DUT -> Dut. KARACAN > Pamuk otu.

15 5

KARG N > Aykula. A KARAG > Fesitara. AN KARAG > M AN ee. KARA GELNCK > Gelincik. KARA GEVEN > Geven. KARACI > Pamuk otu. KARA GNDRM Sanguisorba minor Scop, subsp. muricata (Spach) Briq. E(Rosaceae). 10-75 cm ykseklikte, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Silifke (Krobas) blgesinde Kara gndrme adyla tannr. Bk. ayr dmesi. KARAG Z - Amelanchierparvif/ora Boiss, (Rosaceae). 2 m kadar ykselebilen, kn yaprak dken, dikensiz, kk ve beyaz iekleri olan bir aaktr. Meyve kck bir elma grnnde, nce krmz ve sonra siyah renkli ve tatl lezzetlidir. Bat ve Orta Anadolu dalarnda yetiir ve meyvesi yenir (epni, Gemerek-Sivas). KARAG Z > engel sakz. KARAG Z > Gelincik. KARA GNLK > Gnlk a. KARA GNLK YAI > Gnlk a. KARA GRGEN > Grgen. KARAH > Pamuk otu. AN KARA HNDBA - Taraxacum (Compositae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu, rozet yaprakl ve sar iekli bitkilerdir. Rozet yapraklan pazarlarda satlmakta (Antalya), salata halinde veya piirilerek yenmektedir. Bk. Hindiba. E ani. Arslandii. Gelingbei (Aksaray-Nide). Keklik otu, Radika (Antalya. zmir), eytanarabas. Taraxacum turcicum van Soest -Trk kara hindibas. stanbul civannda yaygndr. KARA HURM - Diospyros fotus L (Ebenaceae). 1 m kadar ykselebilen. kn A 5 yapraklarn dker, sarms beyaz iekli bir aatr. Meyve 15-20 mm apnda.

16 5

sarms renkli ve kremsi ekillidir. Meyvesi yenir. Kurutulmu halde satlr. Kuru meyve zellikle Yusufeli (Artvin) blgesinde elde edilir ve Dou Anadolu (An, Erzurum ve Kars) da kullanlr. E ani. Hrnk (Arpaay-Kars). Hmiyh (Idr-Kars). Hurma erii. Kara yemi (Kemaliye-Erzincan), Yahudi hurmas. Diospyros kak L-Trabzon hurmas. Meyveleri turuncu renkli ve portakal biiyklndedir. Meyvesi iin zellikle Karadeniz blgesinde yetitirilir. E ani. Amme. Japon hurmas (Artvin). KARA ISIRGAN > Isrgan. KARAKABUK > Kestane. KARAKAFES -Symphytum trleri (Boraginaceae) ne verilen genel ad. ok yllk, otsu ve tyl bitkiler. iek beyaz, pembe veya mavimsi renkli. S. officinale L. tr tedavi maksadyla kullanlr (24). E ani. Eekkula, Kafes otu. KARAKAT > Kestane. KARA KAVAK > Kavak. KARA KAVAK > engel sakz. KARA KAVIT > engel sakz. KARA KAVLAK > engel sakz. KARA KAVLUK > engel sakz. KARA KAVRUK > engel sakz. KARA KAVUK > engel sakz. KARA K ZA C > Gelincik. A N 1K KARA KEKK - Thymbra spicala L. (Labiatae). 10-40 cm ykseklikte, ok yllk, mor veya pembe iekli ve kuvvetli kokulu bir bitkidir. Gazi Antep, Diyarbakr, skenderun ve Mardin blgelerinde Zater ad altnda, kekik gibi, yemeklere koku ve lezzet vermek iin kullanlr. stanbul aktarlarnda da satlmaktadr. Bk. Kekik, Kaya kekii. E ani. Ayakl kekik. Karaba kekik, Zater. KARA KEKK > Kaya kekii.

17 5

KARAKILU > Kestane. K RA 1Z M TARI > Cincile. A K AN KARA K M M TARI > Kolama mantar. O LA A AN KARA KORUU > Deniz brlcesi. KARA KK > Yemlik. KARAKULAK > Kayn mantar. KARAKU M TARI > Kolama mantar. AN KARA M M > Brtlen. AA KARA M N A > Brtlen. AC KARA M C > Brtlen. AN AR K RA A KM A M N YONU > Frenk kimyonu. KARA M N R - Polyporus sguamosus (Huds.ex Fr.) Fr. (Polyporaceae). Yelpaze A TA veya yass huni biiminde, alt ksmnda ince delikler bulunan, st kirli sar ve ular kmr karas renkli bir mantardr. Karadeniz blgesi ormanlarnda, devrilmi aa gvdeleri zerinde gruplar halinde yetiir. Pazarlarda satlr. Gen iken yenir. ' KARA M N R > Kayn mantar. A TA KARA MEE > M ee. KARAM > Karamuk. IH KARAMI > Kara yemi. KARAMI > Kara yemi. KARAM > Karamuk. UH KARAM - Berberis crataegina C (Berberidaceae). 2 m kadar ykselebilen, ok UK . yllk, ok dikenli, sar iekli ve meyveleri olgunlukta siyah renkli olan bir aldr. Meyveleri taze veya kurutulmu halde yenir. Sivas blgesinde meyvelerinden yaplan tatlya Gara (Kara a) ad verilir. Gen srgnleri sebze

18 5

olarak kullanlr. Baz yaynlarda grosiemma gilhago L. (Caryophyllaceae) trne de Karamuk ad verildii grlmektedir. Bk. Buday iei. E ani. Amberbaris, Diken zm, Ekimen (Kayseri). Garamk. Graba, Grabuh, Gzanbah, Hatuntuzluu, Kadntuzluu, Kamberiz. Karaca. Karamh. Karamk. Karamuk dikeni. Karanbuk. Kzambuk. Kzamk. San al. Berberis vulgaris L- Zibike (Gmhane). KARAM > Buday iei. UK KARAM DKEN > Karamuk. UK KARA MORVER > Mrver. KARAN > Pamuk otu. KARANBUK > Karamuk. KARANFL KK > Kk karanfil. KARA NANE > Nane. K R N 1 > Brtlen. AA T KARANT! DKEN > Brtlen. KARA O --> Ada ay. T KARA O > Mercankk. T KARA PELN > Yavan. KARA SAKIZ > Yak otu. KARA SLCAN > Silcan. KARA ST > St. KARA SPRGE > Yavan. KARA ABLA > Ada ay. KARA ALVA > Ada ay. KARA SAPLA >Ada ay.

19 5

KARA TOPALAK - yperusrolundus L. (Cyperaceae). ok yllk, yumrulu ve otsu bir bitkidir. Yumrular taze iken yenir. Bk. Incirop. E ani. Arap topala, Gecebiten, Topalak. yperus escuJentus L.-Abdlleziz, Topala. Yumrular yenir. KA V > engel sakz. RA L1K KARAVLUK > engel sakz. KARAVRUK > engel sakz. KARAVRUT > engel sakz. KARAYANDIK > Deve dikeni. KARAYANTAK > Deve dikeni. KARA YAPRAK > Duvar sarma. KARA YAVAN > Yavan. KARA YEM -laurocerasus officmaJis Roemer (Syn: Prunus laurocerasus L.) (Rosaceae), 5-6 m kadar ykselebilen, kn yapran dkmeyen, beyaz iekli bir aaktr. Meyveler nce krmz, sonra siyahms renklidir. Olgun meyveleri yenir. Taze veya kurutulmu halde. Kuzeydou Anadolu blgesinde pazarlarda satlr. Frnda kurutulmu olan meyveye Sira ad verilir (Of-Trabzon). E ani. Karam. Karami, Kattak, Laz kiraz, Laz zm. Taflan. Trabzon blgesinde, meyve 'iimine ve meyvenin olgunlama mevsimine gre, 4 Kara yemi eidi ayrlmaktadr. 1 -KRAZ KARA YEM (Su kara yemii): Meyveler erken olgunlar. 2-VAVUL KARA YEM: Meyve salkm az taneli ve taneler ok etlidir. 3-FSK0 KARA YEM: Meyvelerin u ksm sivridir ve kolaylkla kurutulabilir. 4-AGUSTOS KARA YEM (stavrit kara yemii): Meyveler ge olgunlar ve olgun meyveler krmz renkte kalr. KARA YEM > Kara hurma. KAR E > Ac idem. KAR E > an iei. KAR E > Kardelen. KAR E > Manisa llesi.

10 6

KAR E > San kokulu. KARDAKANI > Ayparma. KARDELEN - GaJanthus (Amaryllidaceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, otsu ve beyaz iekli bitkilerdir. Erken ilk baharda iek aarlar. Aadaki trlerin soanlar, ss bitkisi olarak, byk miktarlarda d lkelere satlmaktadr. Bk. an iei. E ani. Akta. Ak bardak. Aka bardak. Ake bardak. Nergis (Akseki-Antalya). ksz olan (iek sapnn bkk olmasndan). Soanck (Akseki-Antalya). Ga/anthus byzantinus Baker - stanbul civar. G e/tresii Hooker- Soanck. Bat ve Gneybat Anadolu dalar. G ikariae Baker- Dom . uz soan, Karga soan (Srmene-Trabzon). D ou Karadeniz dalar. G n/vah's L.-Kar iei (Kalfaky, atalca-lstanbul). . G rizehensis Stern- Trabzon ve Rize blgesi dalan. . KARDEKANI > Ayparma. KAR DKEN --> Piik geveni. KARD0M > Su teresi. 0T KARGA BOSTANI > Eek hyar. KARGA CEVZ > Eek hyar. KARGA DLE > Eek hyar. KARGABG > Eek hyar. KARGA KELE > Eek hyar. KARGA KOZAI > Eek hyar. KARGA SABUNU > Sabun otu. KARGA SOANI - Gladiolus (Iridaceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, ok yllk ve otsu bitkiler. iekler zigomorf, pembe veya koyu mor renkli. Trkiyede on kadar tr yetimektedir. Bk. Akyldz. E ani. Keklik idemi. Kl otu. Kuzgunklc. Aadaki trlerin iekli dallan pazarlarda kesme iek olarak satlmaktadr. G. alroviolaceus Boiss.-Kra sseni. Ankara blgesinde satlr.

11 6

G. ita/icus Miller-Marmaris blgesinde, demetler halinde, ss bitkisi olarak pazarlarda satlr. G kolschyanus Boiss. - D Anadolu. ou KARGA SOANI > Ak yldz. Kardelen. KAR GEVEN Piik geveni. KARGI -Arundo donat V (Gramineae). 5 m kadar ykselebilen, rizomlu. ok yllk ve otsu bir bitkidir. Gvdesinden kaval ve ney yaplr. E ani. Karg kam. Masura kam. KARGI KAMII > Karg. KARIN ARISI O > Da reyhan. TU KAR > Ylanyast. KARKAVUT > engel sakz. KARNIYARIK TO UM > Baa. H U KARTAL ERELTS > Erelti. KARTOPU > Gilaburu. KASIK O > Koyun otu. TU KASNAK MEES > M ee. KASNI - Feruia szoritsiana D . (Umbelliferae) trnn gvdesine Sivas blgesinde C verilen ad. Bu tr 30-70 cm ykseklikte, ok yllk, otsu, zel kokulu, paral yaprakl ve sar iekli bir bitkidir, zellikle Orta Anadolu dalarnda yetimektedir. Gvdesi, haziran ay sonlarnda. Sivas pazarlarnda satlr ve kabuu soyulduktan sonra i olarak yenir. Pazarlarda satlan gvde paralan Divrii ve Zara dalarnda yetien bitkilerden elde edilmektedir. Bk. Baldran, akr otu. Heliz. KASNI > Baldran. KATIRAZlGl > Ac idem. KATIR E > Buday iei.

12 6

KATIR DEM > Ac idem. KATIRDAAGI > Ac idem. KATIRKUYRUU > Atkuyruu. KATIRKUYRUU > Zivircik.

KATIRTIRNAI - parlium junceum L. (Leguminosae). ok yllk, al grnnde ve sar iekli bir bitkidir, zellikle tohumlan zehirlidir (30). Kurutulduktan sonra yakacak olarak kullanlr. Bk. Yasemin. E ani. Borcak (Akseki-Antalya), Boroh, Boruk, Ku ubuu (nebolu). KATKATI GL > Gl. KATKATI NERGS > Nergis. KATRAN AACI > Sedir. KATRAN ARDICI > Ard. KATRAN O --> Katran yoncas. TU KATRAN YONCASI -Psoralea biluminosa L. (Leguminosae). ok yllk, kuvvetli katran kokulu, morumsu mavi iekli ve paral yaprakl bir bitkidir. E ani. Alacer (Alanya-Antalya), Ballk, Katran otu. KATTAK > Kara yemi.

KAUUK A A 1 - ficus eJaslica Roxb. (Moraceae). Kn yapran dkmeyen byk GC bir aatr. Vatan D ou Hindistan olmakla beraber Gney Anadolu sahillerinde yetitirilir. Bir ss bitkisidir. Bk. ncir.

KAVAK - PopuJus (Salicaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapran dken byk aalar. Baz trlere zel adlar verilir. Populus aJba L.-Ak kavak. Aka kavak. P. euphratica Oliv.-Frat kava. Tuzcul kavak. P. nigra L. Kara kavak. P tremula L.-Da kava (Yldzeli-Sivas), Titrek kavak. KAVALAK > Kabalak. K V N > Geven. AA

13 6

KAVLACAN > mar. KAVLAIN > mar. KAVLAK- - Kestane. KAVLAN > mar. KAV M TARI -Polyporus fomeniarius Fr. (Polyporaceae). Aalar zerinde AN yaayan, at aya biiminde bir mantardr. Eskiden kav yapmnda kullanlrd. Bk. Koyun mantar. E ani. Aa mantar. KAVUN > al kaba. KAVURT O > Uyuz otu. TU KAYA ANDIZ O >Andz otu. TU KAYACIK - Ostrya carpm'foJia Scop. (Betulaceae). 20 m kadar ykselebilen ve kn yaprak dken bir aa. Odunu hatra eya yapmnda kullanlr (Amasra). KAYA KEK - Satureja thymbra L. (Labiatae). 20-40 cm ykseklikte, ok yllk, kuvvetli kokulu, mor iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak st ksmlar Anadoluda kekik gibi baharat olarak kullanlr. Ya dal ulan ilk baharda skenderun pazarnda Kekik veya Zater ad altnda satlmaktadr. Bk. Ster. E ani. Girit sateri, Kara kekik (Mersin), Kl kekii. Sivri kekik. Ta kekii. Aadaki Satureja trleri de zel adlar altnda baharat olarak kullanlmaktadr. Satureja cuneifoJia Ten.-Da kekii (Akseki-Antalya). S. hortensis L. Bk. Ster. S. parnassica Heldr.et Sart.ex Boiss.-Dere ay (Edremit). S: spitigera (C.Koch) Boiss.- Trabzon kekii. Toprak st ksmlar. Kuzey Anadolu blgesinde baharat olarak kullanlr (24). KAYA KORUU - Sedum (Crassulaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, otsu, etli yaprakl bitkilerdir. Baz trlerin yapraklan i olarak yenir. Bk. Camuskula. E ani. Dam koruu. Sedum albm L.- oban kavurgas (epni, Gemerek-Sivas). S. sempervmides Bieb.-Bk. mr otu. S. te/ephium L.-Bk. Camuskula. KAYA SA 1 SA 1 > Sanmsak. RM G

14 6

KAYA SMBL > Smbl. KAYIK E > Kaykran. KAYIN AACI -Fagus (Fagaceae) trlerine verilen genel ad. 30-40 m kadar bir boya eriebilen ve kn yaprak dken aalar. Trkiyede aadaki trler bulunmaktadr. Fagus orientalis Lipsky- D ou kayn. Banaz (Gney Anadolu). F. sylvalica L.- Avrupa kayn. KAY1ND > Frenk inciri. L KAYIN M N A TARI -Pkurotus (Pleurotaceae) trlerine verilen genel ad. Aadaki trler memleketimizde bulunur ve yenilir. Bk. Zehirli mantar. P/eurotus comucopiae (Pers.ex Paulet) Gillet.- Bolu blgesinde Kayn mantar olarak tannr ve yenir. P er/z/g//(r.en DC.) Quelet var. ferulae Lanzi- Dou Anadolu blgesinde ar (FeruJa) trlerinin dibinde yetiir. Yenen bir trdr. E ani. Koyun mantar. P. ostreatus (Jacq.ex Fr.) Kummer-Karadeniz blgesinde yetiir. stanbul pazarlarnda satldna rastlanmtr. E ani. pek mantar. Kabakulak mantar, Karacaolan mantar, Karakulak mantan (Bolu evresinde Panus rudis Fr. (Pleurotaceae) trne de ayn ad verilir). Kara mantar. Kayn mantar. Kulak mantar, Yaprak mantar. KAYISI > Zerdali. KAYIKIRAN - Onousspinosa L. (Leguminosae). ok yllk, dikenli ve pembe iekli bir bitkidir. Kkleri idrar artrc ve ta drc olarak tannmtr (24). E ani. Demirdelen, Kayk iei. Sabankran, Yandak, Yandukta, Yantak. KAYIKIRAN M TARI > Kolama mantar. AN K Y A 1 > Kaymak otu. AMCK KAYMAKLIK > Kaymak otu. KAYM O - Opopanax hispidus (Friv.) Gris. (Umbelliferae). 1-3 m ykseklikte, AK TU ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Yapraklar Bat Anadolu blgesinde pazarlarda satlr, yumurta ve ya ile piirilerek yenir. E ani. Kaymack (Tire). Kaymaklk (Kemalpaa-lzmir). San ot (Fethiye. Marmaris, Milas). KAYNADL > Frenk inciri.

15 6 KAYNANADL > Frenk inciri. KAYNANAYUM RUGU > Frenk inciri. KAYPAK M N R > Ay mantar. A TA KAYAK > San ot. K ZM > Ian. A A KAZANDELEN > Kazankulpu. KA N A S1 > Ebe gmeci. ZA K RA KAZANKARASI > Salep. KAZANKULPU - Cirsium ciliatum (Murr.) Moench subsp. szoviisii(C.Koch) Petrak (Cmpositae). 90-120 cm ykseklikte, iki yllk, dikenli, krmz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum ve Kars blgesinde yenir. Bk. Kygren. E ani. Gazandelen, Kazandelen, Kukonmaz. KAZAYAI - FaJcaria vuJgaris Bernh. (Umbelliferae). 25-100 cm ykseklikte, iki veya ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Gen srgnleri D ou Anadolu blgesinde (Erzurum), spanak gibi piirilerek veya turu yaplarak yenir. Ege blgesinde bu tre Yer kazaya, Srum ssarum L. trne ise Su kazaya ad verilmektedir. Bk. Su kazaya. Eski kitaplarda Kazaya ad CAenopod/u/nim leri (Chenopodiaceae) iin kullanlmtr. Bk, Sirken. E ani. Gazaya. Gazayak, Gazeya, Gazyak, Kaza, Kazayak, Kazyak. KAZAYAI > Deli maydanoz. KAZAYAI > Sirken. KAZAYAK > Kazaya. KAZ D AYI > D ay. AGl a KAZGAGASI - CorydaJs (Papaveraceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu, yumrulu ve tysz bitkiler. Coryda/is ru lifo Jia{Sibth. et Sm.) D .-Horozibii (Kemah-Erzincan). D C ou Anadolu blgesinde ay halinde keyif verici olarak kullanlr. C soida (l.) Swartz-Yumrulan eskiden tedavide kullanlrd (24). . KAZIYAK > Kazaya.

16 6

KAZM > Ian. A KEBER > Kebere. KEBER DKEN > Kebere. KEBERE - Capparis spinosa L. veya C ovala Desf. (Capparaceae). ok yllk, . dikenli, beyaz ve byk iekli allardr. iek tomurcuklar turu halinde yenir ve d lkelere satlr. E ani. Berikemberi (Diyarbakr), Gebele (Denizli). Geber, Gebre. Gebre otu. Gedigen, Kabbar. Kapari, Keber, Keber dikeni. Kedicrna, Keditrna, Trmk. KE ALICI > Al. KEBCG - Michavxia campanuloides LHerit. ex Aiton (Campanulaceae). 100-150 cm ykseklikte, iki yllk, beyaz iekli, tyl ve otsu bir bitkidir. Tarsus ve Silifke blgelerinin da kylerinde gen iken gvdesi ve kk, piirildikten sonra yenir. E ani. eir, Geremek, Gerimek (Krobas, Silifke Mersin). Michauxia tchihatcfemYv&i. et Mey.- Glnar (Mersin) blgesinde sebze olarak kullanlr. KEBOYNUZU - Ceralonia siljua L (Leguminosae). 3-10 m ykseklikte, bileik yaprakl, kk yeil iekli bir aa veya aaktr. Meyve olgunlukta kahve renkli, 10-20 cm uzunlukta ve ok tohumludur. Meyveleri yenir. Meyvelerinden hazrlanan reele Kele (Gazipaa-Antalya), tohumlarna Hetten (sparta) ve yaban (asz) aaca ise Hara (Adana, Mersin) ad verilmektedir. E ani. Ballbaba (Denizli), Ballboynuz (Denizli). Hannp. Harnp, Harnup. Harrup, Kalu, Melk. KE ALASI > Badem. KE GEVEN > Geven. KE KMREN > Soan. KE KRMEN > Soan. KE M TARI > Pos mantan. AN KE M N A TARI > Evlek mantar. KE M ARULU > Da marulu.

17 6

KEMEMES - Polygonum alpinumtik. (PoJygonaceae), 30-100 cm ykseklikte, ok yllk, beyaz veya yeilimsi iekli ve otsu bir bitkidir. Kars blgesinde i olarak yenir. Bk. Kuekmei. Madmak. St otu. E ani. Madmak. KESAKALI > Tekesakal. KE SD > St. KETAAGI > Soan. KEDENE > Kenevirotu. KEDCIRNAGI > Kebere. KED DUTU > Brtlen. KEDGZ > Salep. KED NANES > Piik otu. KED O - Valeriana officinaJis L. (Valerianaceae), 1 0 cm kadar bir boya TU 5 eriebilen. ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Kkleri yattrc olarak kullanlr (24). KED O - Cardara draba (L.) Desv. (Cruciferae). Beyaz veya soluk san iekli, TU ok yllk ve otsu bir bitkidir. Anadolu'da yaygn olup yol ve tarla kenarlarnda yetiir. Kurutulmu iekli dallar Bursa aktarlarnda Kedi otu ad altnda satlmakta ve yattrc olarak tavsiye edilmektedir. KEDTIRNAGI > Kebere. KEDTIRNAGI > Salep. KEDTIRNAGI M N RI > Saak mantar. A TA KEFE KM YONU - aser triIobum {L.) Borkh. (Umbelliferae). 50-120 cm ykseklikte, ok yllk, otsu, tysz ve beyaz iekli bir bitkidir. zellikle am ormanlarnn altnda yetiir. Olgun meyveleri baharat olarak kullanlr (24). Adana Toroslar (amlyayla, Fmdkpmar)nda yetien bitkilerden elde edilen meyveler Sra adyla tannr. Adana, Tarsus ve Mersin blgelerinde baharat olarak kullanlr ve baharatlarda satlr. Bk. Kimyon. E ani. D kimyonu, Sra (Mersin). a

18 6

KEFE LLES -Krmn gneyinde bir ehir olan Kefe (imdiki ad Feodosiya)de yetitirilen ve 1 . yzylda stanbulda satlan bir lle eidi. Tulipa schrenM 7 Regel trnn bir eidi olmaldr. Bu trden yararlanlarak stanbul llesi (Osmanl llesi, Lle-i rum) eitlerinin stanbulda elde edildii dnlmektedir (29). Bk. Lle, Osmanl llesi. KEKK - Thymus (Labiatae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, beyaz veya mor iekli ve kuvvetli kokulu bitkiler. Baz trler baharat veya ay olarak kullanlmaktadr. Baharatlarda Kekik ad altnda genellikle Origanum (Mercankk) trleri satlmaktadr. Osmanl dnemi kitaplarnda Kekik iin Sateri berri (Kara sateri) ad kullanlmaktadr. Bk. Anzer ay, Mercankk, Sater. E ani. atr, Kakuk, Keklik otu, Kek otu (Kars). Aadaki trler baharat veya ay olarak kullanlmaktadr. Thymus ornmue/leriVelen- Baharat olarak kullanlr (Bursa). T iongicau/is C.Presl-Baharat olarak kullanlr. . T praecox Opiz-Baharat olarak kullanlr. Bk. Anzer ay. . T pseudopuiegioides Klokov et Des.-Shost. Bk. Anzer ay. . T sipyieus Boiss.-al ay (Fethiye-Mula), Sinekkanad. Mersin blgesinde da . ay olarak kullanlr. Bk. Mercankk. KEKK > Mercankk. KEKLCEN > Tekesakal. KEKRE > Melek otu. KEKLK DEM --> Karga soan. KEKKGZO - Adonis trlerine (Ranunculaceae) verilen genel ad. Otsu, bir veya ok yllk ve krmz iekli bitkilerdir. Baz trlere zel adlar verilir. E ani. Horoz gl, Kanavc otu. donis aeslivalis L. -Ku llesi. A. annua L. -Kanavc otu. A. fiammea Jacq. -Cin llesi, Ta iei (Sandkl-Afyon). KEKLK O > D reyhan. TU a KEKLK O > Karaca ot. TU KEKLK O > Kara hindiba. TU KEKLK O > Mercankk. TU KEK O > Kekik. TU

19 6 KEKRE - AcropiiJon repens (L.) D . (Compositae). Dikensiz, ok yllk ve otsu bir C bitkidir. iekler pembe, krmz ve nadiren beyaz renklidir, zellikle Orta ve D ou Anadoluda yetiir. Tarm bitkilerine zarar veren bir yabanc ottur. Ac lezzetlidir. Yiyen hayvanlarda kekre tutmas denen bir eit zehirlenme grlr. KELBA > Ssen. KELEBEK O > Dn iei. TU KELEK O > ayr dmesi. TU KELEMKER > Kelemenkeir. KELEMENKER -Erzurum ve Kars blgelerinde sebze olarak kullanlan baz bitkilere verilen genel ad. Bu isim zellikle aadaki trler iin kullanlmaktadr. Bk. Koyunekmei. Pastinaca amena P. pimpine/Jifolia Bieb. P sativa L. Seseliiibanotis (L.) I.Koch. E ani. Kelemkeir. KELE > Keiboynuzu. KELEVE > Aka a. KELK1Z E > Beyaz papatya. KELKIZ E > Papatya. KEL PAPATYA > Beyaz papatya. KEL LLE > Boynuzlu gelincik. KEME - Terfesia (Tuberaceae) trlerine verilen genel ad. Asalak bir mantar olup baz bitkilerin (Artemisia trleri) kkleri zerinde yaar. ve Gneydou Anadoluda bulunmaktadr. Piirilerek yenir. E ani. Arap mantar. Dolaman, Domalan, Dom elmas. Kemi. Tornalan. uz KEM > Keme. KEM > Kimi. KENDLLK > Kenevir otu.

10 7

KENDRK > Kenevir otu. KENDR O > Kenevir otu. TU KENE AACI > Hint ya a. KENEK > Hint ya a. KENE O > Hint ya a. TU KENEVR O - Cannabis sativa L. (Cannabaceae). 50-350 cm ykseklikte, bir TU yllk ve otsu bir bitkidir. Uf veya tohum elde etmek iin yetitirilir. Yapraklan ve iek durumlarndan Esrar denilen uyuturucu madde hazrlanmaktadr (24, 30). Tohumlama edene, etene, etine veya Trcan (Silifke-Mersin) denir ve kavrulduktan sonra yenir. E ani. Aptal otu. Esrar otu. Kedene, Kendillik, Kendirik (Konya), Kendir otu, Knnap otu. KENGEL > Kenger. KENGER - Gundelia toumefort L. (Compositae). 20-100 cm ykseklikte, dikenli, ok yllk, stl ve otsu bir bitkidir. Gen srgnleri piirilerek yenir ve kknden sakz elde edilir. Yemeine Borani veya Boran ad verilir. Kkten elde edilen sakza ise Kenger sakz veya Kanak sakz denir. Bu sakz Tunceli blgesinde bol olarak elde edilir ve D ou illerinde satlr. Meyvelerin kavrulup toz edilmesi ile de Kenger kahvesi elde edilir (24). Kenger srgnlerini kartmakta kullanlan demire Kengerhan (Van) veya Hlcan, Hile (Diyarbakr) ad verilmektedir. Kenger srgnleri Diyarbakr ve Siverek blgesinde ilk baharda (nisan) bol miktarda sklmekte, yol kenarlarnda ve pazarlarda satlmakta ve civar illere gnderilmektedir Bk. Eek dikeni, Gengel. E ani. Cenger, akr dikeni, engel otu. enger. Datl kenger, Enger, Henger, Kalagan, Kaluga, Kanak. Kanaak, Kanatma, Kan dikeni, Kanger, Kengel, Kengi otu, Kengir, Kenker, Kepre, Kingar, Kongol, Sakz otu, Tatl kenger. KENGERHAN > Kenger. KENGER KAHVES > Kahve, Kenger. KENGER SAKIZI > Kenger. KENG O > Kenger. TU KENGR > Kenger.

11 7

KENRO > Mahlep. KENKER > Kenger. KEPR O > Kantaron. TU KEPR YAVANI > Ac yavan. KEPRE > Kenger. KERAVYE > Frenk kimyonu. KERDEME - lepidium sativum L. (Cruciferae). 20-50 cm ykseklikte, beyaz veya pembe iekli, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Yaprakl dallar salata halinde yenir. Lepidium iatifoiium L.- Yapraklan yara iyi edici olarak kullanlr. L. sativum L. subsp. sativum - Tere, Tere otu. Bahe ve bostanlarda yetitirilir. Yapraklar baharl lezzetinden dolay salata halinde kullanlr. Bk. Dere otu. Su teresi. E ani. Bahe teresi, Gedim, Gedime, Gerdeme. Gerdime, Grdme, Kerdime. L sativum L. subsp. spinescens (DC.) Thell.- Dinik, Kormk, Rivat (Diyarbakr). Gneydou Anadolu blgesinde yetien yaban bir bitkidir. iek durumunun u ksmnn diken biiminde olmas ile yukardaki alt trden kolaylkla ayrlr. Taban yapraklar ilk baharda (Nisan) Diyarbakr ve Siverek pazarlarnda satlr ve salata halinde yenir. KERDEME > Su teresi. KERDME > Kerdeme. KEREVZ (Yaban)-pium graveoiens L. (Umbelliferae). 30-100 cm ykseklikte, paral yaprakl, beyaz iekli, iki yllk ve otsu bir bitkidir. Yumru kk olan bir formu Trkiyede yetitirilir ve sebze olarak kullanlr. Bk. Yaban kereviz. pium nodifiorum (L.) Lag.-ok yllk ve otsu bir bitkidir. Gen yapraklan Diyarbakr ve Siverek (Urfa) pazarlannda Bendik ad altnda satlr ve sebze olarak kullanlr. Bat Anadolu (Marmaris-Mula) blgesinde bu bitkiye Tatl gerdeme ad verilmektedir. KEREYA LLES > Lle. KERKUR > akr otu. KERMES MEES > M ee. KERTME > Ahlat.

12 7

KERTNE > Ahlat. KESERCK > idem. KESME - PhiHyrea atifolia L. (Oleaceae). Km yapran dkmeyen ve 5 m kadar ykselebilen bir aak. Akdeniz blgesinde yaygndr. E ani. Aka kesme. Ake kesme. KESTANE - Caslanea sativa Miller (Fagaceae). 30 m kadar ykselebilen. km yapraklarn dken ve zellikle Kuzey Anadolu ormanlarnda yetien bir aatr. Tohumu yenir ve tohumu iin baz kltr formlar yetitirilir. Frnlanarak piirilmi kestane tohumlarna Kavlak veya Gavak, ipe dizilmi haline Kurukay denir. Yaban aalardan elde edilen kk kestane tohumlarna Kuzu kestanesi ad verilmektedir. Arlarn kestane aac ieklerinde yaptklar bala Rize blgesinde Kestane bal ad verilir. Bu bal esmer rengi, ac lezzeti ve iinde kestane polenleri (mee palamudu biiminde) bulunmas ile tannr. Fitruka, imlenmi kestane tohumu (Trabzon). E ani. Hingi (erke-ankr), Kara kabuk. Karakat. Karakll. KEBAI > Mklm. KE O > Karaba otu. TU KEKE E > Salep. KETEN -Unum usitatissimumL. (Linaceae). 10-100 cm ykseklikte, bir veya iki yllk, mavi iekli ve otsu bir bitkidir. zellikle tohumu iin yetitirilir. Tohumlarna Bezir. Bzktan (Diyarbakr), Srek. Zrek. Zegerek. Zerek, Zerpik, Zeyerek. Zeylek denir. Tohumlarnn sklmas ile elde edilen yaa Bezir ya, geri kalan ks beye ise Kopdun, Kdn veya Kftn ad verilmektedir. Unum austriacum L.-Zeyrek (Konya blgesi). Koyunlarda zehirlenmelere neden olur (30). E ani. Cimit. Cinit, imit. Ezgin. Gkdn, Gdn. Seelek. Segerek, Segrek. Seyelek. Seyrik, Siyele, Siyelek. Siyrek, Zrek, Zegerek, Zerek, Zeyrek. Bu adlarn ounluu keten tohumu iin kullanlmaktadr. KETRE > Geven. KETRE > Geven. KEVEN > Geven. KEVEN --> Piik geveni.

13 7

KEVKE - lyssum corskum^vh'] (Cruciferae), 60 cm kadar yilkselebilen, ok yllk, otsu ve sar iekli bir bitki. Bat Anadolu blgesinde yaygndr. KIBRIS AKASYASI -cacia cyanophylia Lindl. (Leguminosae). 3-5 m ykseklikte, al grnnde bir aaktr. Yapraklar plak, iekler sar renkli, iek durumu kremsi ekilli ve 10-15 mm apnda. Vatan Gneybat Avustralya olmakla beraber Akdeniz blgesi sahil kumullarnda yetiir. Kumullarn hareketini nleyen nemli bir bitkidir. Memleketimizde Adana. Antalya ve Alanya sahillerinde bol olarak bulunur. cacia dealbaia Link -Srgnleri ve gen yapraklar tyldr. Ss bitkisi olarak stanbul adalarnda yetitirilir ve iekli dallar Mimoza ad altnda satlr. KILI KEK > Kaya kekii. HUKINI M TARI > Altn yumurta mantar. AN KILI O > Bataklk sseni. TU KILI O > Kantaron. TU KILI O > Karga soan. TU KILI O > Ssen. TU KIUR > Di otu. KMIRIK > Mrver. KM - CJaeropiyJium bu/bosum L. (Umbelliferae). 60-90 cm ykseklikte, iki yllk, yumru kkl, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum blgesinde, gvdesi, kabuu soyulduktan sonra yenmekte ve turusu yaplmaktadr. Ayn blgede nlhriscus nemorosa (Bieb.) Sprengel trnn gvdeleri de ayn ekilde kullanlmaktadr. Bk. Baldran, ncirop, Mendi. ChaerophyJIum byzantinum Boiss. trnn gen dallar ve yapraklar baharat olarak kullanlmaktadr (73). Bk.Frenk maydanozu. Hrhmdilik. E ani. Gimi, Kemi, Kimi. KINA ACAG -Lawsonia a/balam. (Lythraceae), Beyaz iekli, basit yaprakl ve dikenli bir aaktr. Gney Anadolunun baz blgelerinde (Alanya. Silifke) ss bitkisi olarak yetitirilir. nce toz edilmi yapraklan (Kna) el. ayak, sa ve sakal boyamasnda kullanlr (24). Ta knas - Kayalar zerinde yetien, krmz renkli baz liken trlerine verilen genel ad. Toz haline getirildikten sonra boyar madde ve yara iyi edici olarak kullanlr (Dou Anadolu).

14 7

KINNAP O > Kenevir otu. TU KIRA SSEN > Karga soan. KIRAL ERELTS - Osmunda rega/s L (Osmundaceae). ok yllk, rizomlu, ieksiz ve otsu bir bitkidir. Kkleri kabz olarak kullanlr (24). KIRCAN > Silcan. KIRGIN O > Tilkien. TU KIRKBA O ~ LeonUce leontopelalum L. (Berberidaceae). 10-80 cm ykseklikte, TU yumrulu, ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Bk. atlak otu. E ani. Arslanaya, Arslankula, Patlanga. KIRKBOGUM > Atkuyruu. KIRKBOGUM O > Atkuyruu. TU KIRKKIT O > Atkuyruu. TU KIRKSNR O > Baa. TU KIR LLES > Manisa llesi. KIRLANGI O - Che/idonium majus L. (Papaveraceae). ok yllk, sar stl ve TU sar iekli bir bitkidir. Zehirli bir trdr. St siillere kar kullanlr (24). E ani. Temre otu (Bolu). KIR MENEKES > Domuzara. KIRMIZI ALI > Al. KIRMIZI GUDDEME E > lmez iek. KIRMIZI GL > Gl. KIRMIZI IHLAMUR > Ihlamur. KIRMIZI KA TA N - Ceniaurium erythraea Rafn (Gentianaceae). 50-80 cm kadar N RO ykselebilen, iki yllk, krmz iekli ve otsu bir bitkidir. tah ac olarak kullanlr (24). Bk. Kantaron. E ani. Kantariyon, Kzl kantaron. Kk kantaron, Stma otu, Tukul otu (Antakva).

15 7

KIRMIZI KED O TU - Centranthus ruber (L.) D . (Valerianaceae). 50-80 cm C ykseklikte, ok yllk, rizomlu. krmz veya pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Yattrc ve uyutucu olarak kullanlr (24). Bk. Kedi otu. Krmz kantaron. CentranlAus /ongifforusSiv.- Anadoluda yaygn bir trdr. Yukardaki tr gibi kullanlr (nebolu-Kastamonu). KIRMIZI K > Kk boya. K KIRMIZI PANCAR > Yaban pancar. KIRNA > Ssen. KIR NANES > Da reyhan. HR NANES > Nane. KIR SOANI > Soan, KISACIKMAHM > Ksamahmut otu. UT KISAM AHM O - Teucrium cbamaedrys L. (Labiatae). ok yllk, otsu, 50 cm UT TU kadar ykselebilen, krmzmtrak mor iekli bir bitkidir. tah ac ve mide arlarm giderici olarak kullanlr (24). Bk. Ac yavan. Kurtluca, Yer am. E ani. Bodurmahmut otu. Dalak otu. Erkurtaran (Alanya-Antalya), Ksackmahmut. Kumac otu, Scak otu (Stler-Isparta), Yer meesi, Yer palamudu. KIR PAZISI --> Yabani pancar. KIR SAKIZI > Kannk. KR YASEMN --> Yaban yasemini. KISTIK > Ptrak. KILA DKEN > Kara al. KI M TARI --> Aa mantar. AN KIVIRCIK NANE > Nane. K IR1K --> Gvgan otu. 1V KIVIGAN -> Gvgan otu.

16 7

KIVI1K > Gvgan otu, K1VIKAN > Gvgan otu. KIVRIM - Scorzonera semicana D . (Compositae). 15-45 cm ykseklikte, ok yllk, C otsu, kaim kkl, stl ve sar iekli bir bitki. Kkleri kzgn klde piirildikten sonra Belen (skenderun) kylerinde yenir. Bk. Tekesakal. Yemlik. KIVRI1K > Gvgan otu. K 1Y1K > Gvgan otu. IV K1ZA BUK > Karamuk. M KIZAMIK > Karamuk. KIZHANIM > Hsnyusuf. KIZIL A A - AJnus (Betulaceae) trlerine verilen genel. ad. Kn yapraklann G dken ve 20 m kadar ykselebilen aalardr. . glutinosa (L.) Gaertner (Kzl st) trnn gvde ve dal kabuklan krmz boya olarak kullanlr (Malatya). Kabuklarn tuzlu suda kaynatlmas ile elde edilen boyar madde, ark derisi ve iplik boyamakta kullanlr. Bu boyaya Afku veya Ahku denilmektedir. KIZILBACAK > Yaban pancar. KIZIL BOYA > Kk boya. KIZILCA > Kolama mantar. KIZILCA --> Yaban pancar. KIZILCIK - Cornus (Comaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapran dken, beyaz iekli aa veya aaklardr. Memleketimizde iki tr yetimektedir. Olgun meyveleri yenir. Meyvelerinden hazrlanan ezmeye Kiren ekisi, Zrta veya Zirte denir. E ani. Beyaz kzlck. al kzlc. um, Eren, Ergen, Eyir, Gren. Kevren, Kran, Kren. Kiren, efit, Zaal, Zanal, Zaval, Zavrak, Zoal, Zonal, Zoval, Zual, Zuhal, Zuval. Cornus mas L.-Erkek kzlck. Meyve uzunca, krmz. C sangunea L.-Dii kzlck. Meyve kremsi, krmzmtrak siyah. . C sangunea L. subsp. cicica (Wangerin) Chamberlain-Demircik (amlyayla. Tarsus).

17 7

KIZILCIK O > Kantaron. TU KIZIL M > am A . KIZIL ENK > Havacva. KIZIL G Z DKEN > Altn dikeni. KIZIL KA TA N --> Krmz kantaron. N RO KIZIL KAYTARM > Gveyfeneri. A KIZIL KK > Kk boya. KIZIL KURT > Bostanbozan. KIZIL M N R > Zehirli mantar. A TA KIZIL MEE > M ee. KIZIL O > Erelti. T KIZIL SARMAIK > Bostanbozan. KIZIL ST > Kzl a. KIZILYAPRAK > Koyun otu. KIZLAN AYI > D ay. a KIZLARGBEC > ivit otu. KIZLAR YEM > Al. KALMAL > Ahlat. KBRT O -Lycopodium davaium L. (Lycopodiaceae). Otsu ve ieksiz bir TU bitkidir. Gvdenin ikiye dallanarak uzamas kolayca tannmasn salar. Kuzeydou Anadolu dalarnn ormanlarnda bulunur. Sporlar tedavi alannda kullanlmaktadr (24, 118). E ani. am otu (Srmene-Trabzon), Kurtaya. KIZ > Hasr otu.

18 7

KM > Kimi. KM N - Cuminum cyminum L (Umbelliferae). Bir yllk olsu bir bitkidir. YO Meyveleri iin yetitirilir. Meyveleri baharat olarak kullanlr. Bk. Frenk kimyonu. Kefe kimyonu. E ani. Acem kimyonu, vcar, Zira. Zira. KNKAR > Kenger. KNZ > Kini. KRAN > Kzlck. KRAZ (Yaban) - Cerasus microcarpa (C.A.Meyer) Boiss. (Rosaceae). 3 m kadar ykselebilen, dikenli veya dikensiz, beyaz veya pembe iekli bir bitkidir. Meyveleri yenir. Memleketimizde iki alt tr bilinmektedir. Bk. Mahlep. E ani. Ac kiraz. Curta. obanras. Da kiraz (Gazi Antep). Cerasus angustifolia (Spach) Browicz-Ku zm (Kemah-Erzincan). KRAZ KARA YEM > Kara yemi. KREN > Kzlck. KR > iri. KRKAT > Dafne. KRKN > Evlek mantar. KRMT > Kanlca mantar. KRNO > Zambak. KRP O > Piik geveni. TU KRPT > St. KRVE O > Ac yavan. TU KSK > idem. KSKS > idem.

19 7

KK - Scandix peden-veneris L. (Umbelliferae). 30 cm kadar ykselebilen. beyaz iekli, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Mula blgesinde (Bodrum. Kyceiz) toprak st ksmlar sebze olarak kullanlr. Taze halde salata olarak yenir, brek harc olarak da tannmtr. E ani. Zlretara. Scandix ibrica Bieb. Atkinek otu (Elmal-Antalya). S macrorfyncfa CA.Meyer-Leylek otu (Sandkl-Afyon Karahisar). KN > Kini. KN - Coriandrum sativum L. (Umbelliferae). 20-50 cm ykseklikte, bir yllk, otsu, beyaz veya pembe iekli bir bitkidir. Meyveleri baharat olarak kullanlr ve zeri eker ile kaplanarak Kini ekeri yaplr. Yapraklan D ou Anadoluda (Erzurum, Kars) yemeklere koku vermek iin kullanlmaktadr. Bk. Kuzu kinii. Yaban kini. E an. A otu. A uti. Kinzi. Kini. Kinit. Kuzbere (Mersin). Yumurca veya Yumurcak (Karamanl-Burdur). KN (Yaban) - Bifora radians Bieb. (Umbelliferae). 10-80 cm ykseklikte, bir yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Doubayazt ve Van blgelerinde orba ve yemeklere koku vermek iin kullanlr. Bk. Kuzu kinii. E ani. Auti. Kk kini otu. KN > Kuzu kinii. KNT > Kini. KTRE > Geven. KTRE > Geven. KVL > Elma. KUBADA > Lbada. KOBUH > Medik. KOBUK > Medik. KOCABA > Gengel. KOCABAI > Gengel. KO CAKARI YEM > Al.

10 8

K C YEM -Arbutus unedo L (Ericaceae). 4 m kadar ykselebilen, kn OA yapraklarn dkmeyen, beyaz iekli bir aaktr. Meyveleri kremsi ekilli ve olgunlukta krmz turuncu renklidir. Meyveler i olarak yenir, ezmesi yaplr. E ani. Ay yemii, D yemii, Davulga, Davulg. Davulgo, Davulgu. Yama. a Arbutus andrachne L-Hartlap (Adana), Sandal a. Odunundan yararlanlr. KOBOYNUZU > Kokulu yonca. KOKUYRUGU - AstragaJus subrobustus Boriss. (Leguminosae). ok yllk, pembe veya mor iekli bir bitkidir. Olgunlamam meyveleri Erzurum ve Kars blgelerinde i olarak yenir. E ani. Ko otu (Kars), Kotaa (Erzurum). KOKUZ > Kokoz. KOKUZU > Kokoz. K M M N RI - RussuJa (Russulaceae) trlerine verilen genel ad. Aadaki O LA A A TA trler yenmekte ve pazarlarda satlmaktadr. Bk. Biberlice. Russula chloroides Krombholz- Kaykran mantar. Bolu blgesinde yetiir ve yenir. E ani. Kzlca. R. cyanoxantba Fr.ex Schaeffer- Kara ku mantar. R. lepida Fr. -Stsz mantar. Yaz mantar. Yaz tirmiti. Bk. Kanlca mantan. R. M ea Fr.-Kolama mantar. R. virescens Fr.ex Schaeffer-Kara kolama mantar. R. xerampelma Fr.-stkzl mantar. Bolu blgesinde yetiir ve yenir. KO M TARI -Baz Clitocybe trleri (Agarieaceae)ne verilen genel ad. Baz trler AN yenebilir, bazlar da zehirlidir. Bk. Zehirli mantar. CIHocybegeotropa (Fr.ex Bull.) Quelet- Ko mantar. Yenen bir mantardr. C infundibuliformis(Fr.ex Schaffer) Quelet-Kk ko mantar. stanbul civannda . (Belgrat orman) yetiir. Yenen bir mantardr. C nebularis (Fr.ex Batsch) Quelet- Dumanl mantar, Hunili mantar. Yenen bir . trdr. KO M TARI > Kanlca mantar. AN K O > Kokuyruu. O TU KO TAAI > Kokuyruu.' KOFA > Hasr otu.

11 8

KOFAUK > Hasr otu. K G > Hasr otu. OA KOKAR A A -AiJaniius aitissim a (Miller) Swingle (Simarubaceae). 20 m kadar G ykselebilen, kn yapraklarn dken ve yapraklan kuvvetli kokulu olan bir aatr. Vatan in olmakla beraber Anadoluda yabanilemi olarak bulunur. Zehirli bir bitkidir. E ani. Aylandz, Osuruk aac, Yaban ceviz (Enez-Edime), Yalangoz, Yalankoz. Konya blgesinde (Doanhisar kyleri) Viburnum lantana L. (Caprifoliaceae) trne de Kokar aa ad verilmektedir. Bk. Gilaburu. KOKAR A A > Gilaburu. G KOKAR ARDI > Ard. KOKAR O > Boru iei. T KOKAR O > Mevzek. T KOKAR O > Tyl kanak. T KOKAR O > Boru iei. TU KOKAR O > Tyl kanak. TU KOKAR O > Mevzek. TU KOKNA > Tavan kiraz. KO > Yaban gl. KO KO Z > Ahlat. KO KOKULU KRAZ ACACI > dris. KOKULU MENEKE >Meneke. KOKULU YAVAN > Yavan. KOKULU YO C > Eek yoncas. NA KO KAZ > Glegez. LO

KOLUNCUK > Gelinparma. KOKAR - Rhododendron poniicum L (Ericaceae). 1 m kadar ykselebilen, kn 0 yapran dkmeyen, mavimsi pembe iekli bir aaktr. Zehirli bir bitkidir. Anlar ieklerinden Deli bal yaparlar (30). Bk. Zifin. E ani. Kafil. Kaful (Vakfkebir-Trabzon). Kara au (Giresun). Orman gl (Giresun). Zelenika (Demirky-Krklareli). KO L > Kenger. NGO KONSOL E > Palak. KOPDUN > Keten. KORKAN > Soan. KORKEN > Soan. KORKK > Kerdeme. KORTU --> Pamuk otu. KORUNGA - Onobjchis vidifolia Scop. (Leguminosae). 30-70 cm boyunda, ok yllk, otsu ve pembe iekli bir bitkidir. Hayvan yemi olarak yetitirilir. Bk. Pisiktaa. E ani. Eek otu. Evliya otu. KOKEZ > Kokoz. K0K0Z - LaiJyrus iubervsus L. (Leguminosae). 30-80 cm ykseklikte, kknde yumrular bulunan, parlak pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Dou Anadolu blgesinde (Erzurum. Kars) kk yumrulan i olarak yenir. Bk. Mdrmk. E ani. Gaggo, Gogoz, Gozgocu, Gozkocu. Kokuz. Kokuzu. Kokez. Koku. Ksg (Daday-Kastamonu). KOKU > Kokoz. KON > Di otu. K TA ALICI > Al. O N K N 1RA - Cenlaurea glaslifolia L (Compositae). 100 cm kadar ykselebilen. 0TA K N ok yllk, otsu ve sar iekli bir bitkidir. Erzurum blgesinde gvdesi, kabuu soyulduktan sonra yenir.

13 8 KOUBUK > Medik, KO > Hasr otu. VA KOVALIK > Hazr otu. KOVANCIK > Sar kokulu. KO N O > O otu. VA TU ul K VA O > lmez iek. O N TU KOYUN BAKLASI > Dom baklas. uz KOYUN E > Koyungz. KOYUNEKMEG - MalabaiJa secacul Banks et Sol. (Umbelliferae). 15-75 cm ykseklikte, tyl, paral yaprakl, kaim kkl, ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Silifke blgesinde (Saraydn ky) kk yenir. Bk. Kelemkeir. M dasyanUa (C. Koch) Grossh.- Dudakpatlatan (Hamur-An). Meyveleri ve kk . yenir. K0YUNGBEG1 -> Evlek mantar. KOYUNGZ - Betiis perennis L. (Compositae), ok yllk, rozet yaprakl ve beyaz iekli otsu bir bitkidir. Toprak st ksmlar Antakya blgesinde sebze olarak kullanlr. E ani. ayr papatyas. Koyun iei. KOYUNGZ > Mahmude otu. KOYUNHRAN > Kantaron. KO YUN M TARI - PoJyporus ovinus Fr.ex Schaeffer (Polyporaceae). am ormanlar AN altnda yetien ok lezzetli bir trdr. Bk. Kav mantar. KOYUN M TARI > Evlek mantar. AN KOYUN O -Agrmonia eupatoria L (Rosaceae). 20-120 cm ykseklikte, rizomlu, TU ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. E ani. Ftk otu, Kask otu. Kzl yaprak. Kuzu ptra. KOYUN YUMAI > Yumak otu.

14 8

KBELEK > Kuzugbei. K D N > Keten. KFTN > Keten. KOZ > Ceviz a. KOZALI KEKK > Da ay. KK BOYA -Rubia tindorum \, (Rubiaeeae). 1-2 m ykseklikte, rizomlu. ok yllk, soluk san iekli bir bitkidir. Eskiden Anadoluda geni miktarda yetitiriliyordu. Kkleri krmz renkli boyar madde olarak kullanlr. E ani. Bostan otu (arkla). Boyac kk. Boya ili. Boya kk. Boya pr, ubuk boya. Gk boya. Krmz kk. Kzl boya. Kzl kk. Yumurta boyas. KK E > Salep. KK ENFYE > Ak pleme. KK KARANFL - OriAums Aeterocarpus (Boiss.) Juz. (Rosaceae). 15-45 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve san iekli bir bitkidir. Kurutulmu kkleri karanfil kokulu olup aya koku vermek iin kullanlr. E ani. Karanfil kk. Yellice (Elaz). Zencefil kk (Gazi Antep). KKNAR - bies (Pinaceae) trlerine verilen genel ad. 30-35 m ykseklikte, kn yapran dkmeyen, gsterili orman aalan. Bk. am. E ani. Boz aa, Kknar, Verdinar (Bolu). bies ci/icica (Ant.et Kotschy) Carr.-Adana kknan. Gney ve Gneydou Anadolu dalannda bulunur. Reinesi sakz olarak kullanlr. E ani. ledin, Mezda, Mezla (Akseki-Antalya), Mezdei. Mezekki. Toros kknan. . nordmanniana (Stev.) Spach- Kafkas kknan. Kuzey Anadolu dalannda bulunur. E ani. ledenaz (Devrekni-Kastamonu), Kner (Bolu). KM > Ebe gmeci. E KMREN > Soan. KMRSEN > Soan. KNK > Hindiba. KNM > Soan. EN

165

KPEK ELMASI > Adam otu. KPEK GL > Gl. KPEK GL ~ >Yaban gl. KPEK NCR > ncir. KPEKLOLOSI > Gelincik. KPEKMEMES > t zm. KPEK O > Boz ot. TU KPEK O > Yalanc srgan. TU KPEK O > Tatarck. TU KPEK PAPATYASI > Beyaz papatya. KPEK SOANI > Akyldz. KPEK SOANI > Soan. KPEK SAR1M SAGI > Sarmsak. KPEK SAR1M SAGI > Soan. KPEKTAAGI >Adam otu. KPEKTUTAGI >Ak asma. KPEK ZM > t zm. KPRGEN > Sabun otu. KR DKEN > Ala cehri. KREK > Baldran. KRGEN - CoronilJa varia L. (Leguminosae). Hayvan yemi olarak kullanlr. Gen srgnleri yenir (Hakkri). KR KENGER > Kygren.

16 8

KRM > Soan. EN KRK O > Dn iei. TU KSEMEN > Kygren. KSEYAYIL1MI > Kre iei. KSG > Kokoz. KSTKPE > Domuzara. KNE > Burak. KNl > Di otu. K TRM > Peygamber iei. KYGREN - Cirsium arvense (L.) Scop. (Compositae). 20-100 cm kadar ykselebilen. ok yllk, otsu, sk dikenli ve pembe iekli bir bitkidir. E ani. ahr. ahor (Kangal-Sivas). arkkesen, Eek kangal, Eek otu. Ksemen (Pmarhisar-Krklareli). Cirsium arvense (L.) Scop - Hamurkesen (aycuma-Zonguldak), Kygren. C bayiopae Davis et Parris- Trakya blgesinde (Saray-Tekirda) yetien bir . trdr. C cilialum (Murr.) Moench-Bk. Kazankulpu. . C rhizoccphalum C.A.Meyer-Bk. Medik. . C simplex CA.Meyer-Kr kenger (Plmr-Tunceli). . C vu/gare (Savi) Ten.- Su dikeni (Daday-Kastamonu). Gvdesi yenir. . KYGREN > Zehirli mantar. KY M TARI > Duvakl mantar. AN KY M TARI > Evlek mantar, AN KY O > Kuekmei. TU KY SD > St. KRATUNA > Elma. K D M > lmez iek. UA A

17 8

KUDRET HELVASI > Gezengevi. KUDRET NARI - Momordica cAaranlia L (Cucurbilaceae). San iekli, otsu, trmanc ve bir yllk bir bitkidir. Ss bitkisi olarak yetitirilir. Meyveleri yara iyi edici olarak kullanlr (24). KUDUZ O > Kurun otu. TU KUKAS O > Boz ot. TU KUKU > Lle. KULAK M TARI - -> Kayn mantar. AN KULAK O > Camuskula. TU K M C O U > Ksamahmut otu. U A1 T KUM AVDARI - Leymus racemosus (Lam.) Tzvelev subsp. saufanrs (Bieb.) Tzvelev (Gramineae). Deniz kenarndaki kumluklarda yetiir. KUM DARI > Dan. KUM ER > Erik. KUM O > Uyuz otu. TU KUM SARMAII > it sarma. KUM ZAMBAI - Pancratium maritimum L. (Amaryllidaceae). Soanl, ok yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitkidir. iekleri kokuludur. Kumluk sahillerde yetiir. Ss bitkisi olarak kullanlr. Soanlar kusturucudur (24). KUNAR > Kara al. KUNDRUL > Eek marulu. KUNDUZ AG > Ak pleme. U KURBAA O > Tosbaa otu. TU KURBAGAPSUG > Su teresi.

188

KURBAGAZEHR - ffydrocharis morsus-ranae L (Hydrocharitaceae). ok yllk otsu, beyaz iekli ve su stnde yzc bir bitkidir. KURSAUK > Tel pancar. KURUN O > Deniz brlcesi. TU

KURUN O TU - P/umbago europaea L (Plumbaginaceae). 1 0 cm kada 0 ykselebilen. ok yllk, otsu ve morumsu pembe iekli bir bitkidir. Boyar maddi olarak kullanlr. E ani. Di otu. Dven otu. Kuduz otu, Seiler otu. Stma otu. KURTAYAI > Kibrit otu. KURTBAGI > Dafne. KURTBAG! > Srunau. KURTBARI --> Kurtbahar,

KURTBAHARI - ligustrum vulgare L. (Oleaceae). 3 m kadar bir boya eriebilen. al grnnde ve beyaz iekli bir aaktr. Kuzey ve Orta Anadolu blgelerinde orman aklklarnda yetiir. E ani. Kurtbar. KURT BAKLASI > Dom baklas. uz

KURTBOAN - Aconitum (Ranunculaceae) trlerine verilen genel ad. 50 0 cm 10 ykseklikte, ok yllk, otsu, sar, morumsu veya koyu mavi iekli trler. Zehirli bileikler tarlar (30). E ani. Boan otu, tboan. Kaplanboan, Kurt otu. Kaplanboan veya Kurtboan adlar Trke botanik kitaplarnda Aconitum napellu L. tr iin kullanlmaktadr. Bu tr Trkiye'de bulunmamaktadr. Trkiyed e yetien trler (A. anthora L., A. coch/eare Woroschin, A. nasutum Fisch. ex Reichb. ve A. orienlale Miller) iin Trke adlar saptanamamtr. KURT BRTLEN > Gzel avrat otu. KURTKR > Ak yldz.

KURTKULAGI -Oncocyclus seksiyonuna bal iris trlerine verilen genel ad. Rizomlu, dalsz gvdeli ve tek iekli bitkiler. Bk. Navruz, Ssen. E ani. Eek navruzu, Tavankula.

19 8

iris eleganlissima Sosn. (Syn: I. iberica Hoffm. subsp. elegantissima (Sosn.) Takht. et Fedorov) - Kurtkula (Oltu-Erzurum). I. lycoils Woronov - Kurtkula (emdinli-Hakkri). I. paradoxa Steven - Kurtkula (Hoap-Van). 1 sari Schott ex Baker (Syn: I. lupina Foster) - Kurtkula (Harput-Elaz). I. susiana L.- stanbul sseni. iekleri byk, beyaz renkli, siyah damarl ve noktal. Osmanl dneminde stanbul bahelerinde, bu gn ise Avrupada yetitirilmektedir. Genel grn. Diyarbakr ve Mardin dalarnda yetien. / gatesii Foster trne benzer. Belki de bu trn seilerek kltre alnm bir formudur. KURTKULAI > Kuzu kinii. KURTKULAI > Navruz. KURTKULAI > Srkuyruu. KURTLUCA - Teucrium scordium L (Labiatae). 5-75 cm ykseklikte, ok yllk, pembe veya mor iekli bir bitkidir. Kuvvet verici ve uyarc olarak kullanlr (24). Bk. Ac yavan, Ksamahmut otu. Yer am. E ani. Su sanmsa. KURTLUCA > Lousa otu. KURTME > Menengi. KURT O > Civanperemi. TU KURT O > Kurtboan. TU KURTPENES -Polygonum bistorta L. (Polygonaceae). 20-50 cm ykseklikte, ok yllk, rizomlu ve otsu bir bitkidir. Kk kabz ve kan dindirici olarak kullanlr (24). Bk. Kuekmei. Madmak. E ani. yanck. yan otu. Kurttrna, Ylan kk. KURT SO ANI > Ak yldz. KURTTIRNAI > Kurtpenesi. KURTUM >Aspir. KURUKAYI > Kestane. KUSKUSA --> Domuzara.

10 9

KU ALICI > Tavan elmas. KUBURN > Yaban gl. KUBURNU > Yaban gl. KUBURNU GUG >Yaban gl. KUBURNU KO CU > Yabani gl. KO KUUBUCU > Katrtrna. KUDL > Biberiye. KUEKME -Polygonum avicu/are L. (Polygonaceae). Toprak stne yatk, bir yllk, beyaz veya pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Boyar madde elde edilir. Bk. Madmak, St otu. E ani. obandenei. Eek madma. Kadmalak, Keimemesi. Ky otu (Mersin). Kurtpenesi. Madman oyna (Sivas).

KU EKME > Kuku otu. KU EKME > Madmak. KU ELMASI - TrifoJium ambiguum Bieb. (Leguminosae). 10-35 em ykseklikte, ok yllk, beyaz veya pembe iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum blgesinde iek durumlar i olarak yenir. Bk. Yonca. KUEPMEG > Madmak. KU ER > Erik. KUGZ > Boncuk otu. KU DES > de. KU KERDEMES > Kuku otu. KU KRAZI - Padus av/um Miller (Rosaceae). Bk.Kiraz, Mahlep. KUKONMAZ -sparagus offidnalis L (liliaceae). 75-100 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve sarms yeil iekli bir bitkidir. Baz kltr formlarnn gen srgnleri sebze olarak kullanlr. Bk. Tilkien.

11 9

sparagus paJaesimus pazarlarda satlr.

Baker-Dou Anadoluda dallan ss bitkisi olarak

KUKONM > Kazankulpu. AZ KUKUEKMEG! > Madmak. KUKU O - CapseJJa bursa-pastoris (L.) Medik. (Cruciferae). 50 cm kadar TU ykselebilen. bir veya iki yllk, rozet yaprakl, beyaz veya pembe iekli otsu bir bitkidir. Ankara pazarlarnda satlr. i olarak veya spanak gibi piirilerek yenir. CapseHa rubeHa Reut.-Yukardaki tr gibi kullanlr. KUKUU > Kuku otu. KU LALES > Keklikgz. KUMAK > Ku otu. KU M ANCASI > Kuku otu. KNE > Burak. KU O - SteJJaria media (L) Vill. (Caryophyllaceae). Bir yllk, otsu ve beyaz TU iekli bir bitki. zmir ve stanbul pazarlannda satlr. i halde salata halinde yenir. Brek harcna girer ve sebze olarak piirilerek kullanlr. E ani. Cam otu. Kumak (Ein). Kuulak. Seredili, Sere otu. Tavuk otu. KUULAK > Ku otu. KU VEZ > vez. KU ZM > Ahu dudu. KU ZM > oban zm, KU ZM > t zm. KU YEM - Pha/aris minr Retz. (Gramineae). 20-80 cm ykseklikte, otsu ve bir yllk bir bitki. Yabani olarak bulunduu gibi meyveleri (taneleri) iin yetitirilir. Meyveleri ku yemi ad altnda satlmaktadr. KU YEM > Madmak.

12 9

KU YEM > Al,

KUYREG - Theiigonum cynocrambe L. (Cynocrambaceae). Bir yllk, otsu ve basit yaprakl bir bitki. Mula blgesinde (Kyceiz) sebze olarak kullanlr. KUTNU --> Ada ay. KUZGUNKILICI > Karga soan. KUZGUN O > Erelti. TU KUZLA > Ac idem. KUZUBAI > Kuzu kinii. KUZU GEVREG > Eek marulu. KUZUGBE - MorcAelia (Morchellaceae) trlerine verilen genel ad. Yenilen ve d satm yaplan mantarlardr. Bk. Duvakl mantar. E ani. Dedebrt, Gbek mantar, Gbelek, Kbelek, Kuzu mantar. Morcheiia cnica Persoon-Kuzu mantar. Sivri kuzugbei. Bat Anadolu (Mula) blgesi. M deliciosa Fr.- Kuzugbei, Yeryaran. . M escuienta Persoon-Kuzugbei. Karadeniz blgesi. . M rotunda (Fr.ex Persoon) Boudier-Kuzugbei. . KUZUKEMRD > Kuzu kinii. KUZUKIRAN > Kantaron. KUZU KN - Feruiago trachycarpa Boiss. (Umbelliferae). ok yllk, kazk kkl, san iekli, zel kokulu ve otsu bir bitkidir. Byk kayalarn atlaklar arasnda yetiir. Taban yapraklan ilk baharda Bozkr (Konya) pazannda Kini adyla satlr ve salata olarak yenir. Bk. Kini. E ani. Kini, Kurtkula, Kuzuba, Kuzukemirdi, Kuzukula. KUZUKULAI -fumex acetoseiia L. (Polygonaceae). 15-40 cm ykseklikte, ok yllk ve eki yaprakl bir bitkidir. Yapraklan i olarak yenir veya piirilerek sebze olarak kullanlr. Aadaki trler de ayn maksat iin kullanlmaktadr. Bk. Lbada. E ani. Ebenekisi (Gazi Antep), Eikulak, Eimene, Ekice, Ekikulak (Mula). Ekilik. Ekimcik. Ekimelek, Ekimen, Ekimenek. Ekimik, Guzugula. Guzukula, Olakkula, eytankula. Turu otu.

13 9

Rumex cha/epensis Miller- Eki ot, Dirok (Van). Van blgesinde yapraklar i olarak yenir ve kknden siyah renkli bir boyar madde elde edilir. R. scutatus L.-Ekikulak. Kuzukula, Trio. Triok (Dou Anadolu). R. tuberosus L.-Kuzukula (Mils-Mula), Trio, Triok (Dou Anadolu). KUZUKULAI > Kuzu kinii. KUZUKULAI > Soan KUZU M TARI > Kuzugbei. AN KUZU O - Reseda trleri (Resedaceae) ne verilen genel ad. Bir veya ok yllk, TU otsu ve sar iekli trler. Bk. Aspir. Cehri. Safran. E ani. Muhabbet iei. Reseda Julea L-Gerdanlk (Ulukla). R. luteola L.-Cehri iei, D cehrisi, Yemen safran. iekleri boyar madde a olarak kullanlr. KUZU PITRAI > Koyun otu. KUZU SARMAII > Mahmude otu. KK ISIRGAN O > Isrgan. TU KK K TARO --> Krmz kantaron. AN N KK KN O > Kini (Yaban). TU KK K M TARI > Ko mantar. O AN KK SMBL > Smbl. KKNAR > Kknar. KKRT > Ahlat. KKRT M TARI > Cincile, Zehirli mantar. AN KLLCE O > Kanarya otu. TU KL O > Da nanesi. TU KLR > Mrdmk.

14 9

KONA > am.

KONAR > am . KONER > am. Kknar. KP EVLE > Evlek mantar. KPK1RAN > Gelincik. KOPMAVS > ivit otu. KR > Brtlen. KRDAN O > Di otu. TU KRE E - Globularia trleri (Globulariaceae) ne verilen genel ad. Globularia trichosana Fisch.et Mey.-Kseyaylm (Kemaliye-Erzincan). KRMEZ > Brtlen. KNE > Burak. KT > Bostanbozan. KTK M TARI - Pholiota m utabilis (Fr. ex Schaeffer) Qulet (Agaricaeeae). Yal AN aa ktkleri zerinde ve gruplar halinde yetiir. Yenen bir trdr. E ani. Aa mantar. KZBERE > Kini.

L
LBAD - Ruwex alt cinsine bal baz Rumex (Polygonaceae) trlerine verilen A genel ad. ok yllk, otsu bitkiler olup yapraklar ok veya mzrak biiminde deildir. (Bk. Kuzukula). Yapraklar pazarlarda satlr ve sebze olarak kullanlr. Erzurum blgesinde yapraklar sa rgs eklinde rldkten sonra kurutulur ve kn kullanmak iin saklanr. Meyveleri (G) ay gibi hazrlanarak ay yerine iilir (Tokat). Yapraklar ile yaplan et dolmasna Efelek dolmas denir. En ok aadaki trlerin yapraklar kullanlmaktadr. Bk, Kuzukula. E ani. Avelik, Develik, Dvelik, Ebelik, Efelek. Efelek otu, Evelek, Evelik, Everek, Gee, Ilbada. llbda, llbd, llabada, Hebada, libada. llibade, Klibade. Rumex aJpinush- D pazs (Anzer-Rize). Emirda (Afyon) yayla kylerinde Ign a adyla tannr. Yaprak sap i olarak yenir. Yapraklarndan dolma yaplr veya spanak gibi piirilerek yourt ile yenir. Osmanl dneminde bu trn Uludadan toplanan kkleri Papaz ravendi veya Ravend-i Rm (Anadolu ravendi) ad altnda stanbul aktarlarnda satlr ve ravent kk yerine kullanlrd (24). Bk. Igm. R. conglomeratus Murray-Lbada. R. yzpi'L -Evelik. Srkuyruu (Azdavay-Kastamonu). D ou Anadolu (Erzurum) blgesinde sebze olarak kullanlr. R oblusifo/ius L.~Evelik. Yaban paz (Van). R, oJympicusMm& - Ebelek, lbada. Uluda (Bursa)'da yetiir. Yapraklarndan et dolmas sarlr. R. patientia L.-Evelik, Develik (Uca-Erzurum). R. puM erL-Vm blgesinde Tiro adyla tannr ve kk yara iyi edici olarak kullanlr. ADEN > Pamuk otu. LADN -Pcea orientaJis (L.) Link (Pinaceae). 35 m kadar ykselebilen ve kn yapraklarn dkmeyen bir aa. D ou Karadeniz blgesi dalannda yetiir. E ani. So (avat-Artvin). LALA > Lle. LLE - Tu/ipa (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Soanl, otsu, ok yllk, krmz, sar veya beyaz iekli bitkiler. Trkiyede 1 kadar yaban lle tr 8 yetimektedir (29). Baz trlere zel adlar verilir. Bk. Kefe llesi, Osmanl llesi.

196

E ani. Lala. Yabani lle trlerine, tr ayrm yaplmadan, aadaki adlar verilmektedir. Deli lle (Tavas-Denizli). Gelin gl. Kangala (Bandrma-Balkesir), Kanglz (liky-Mula), Kuku (Malatya. Kemaliye-Erzincan), Tolaman (BodnmMula), Yorduma (Bodrum-Mula). Lle tomurcuuna Bebeck veya Ggk denir. Aadaki trler ss bitkisi olarak bir neme sahiptir. Baz trlerin soanlar d lkelere satlr (29). Tulipa agenensis DC.-Kaba lle. Ss bitkisi olarak yetitirilir. T a/eppens/s Boiss.ex Regel-Halep llesi (Karacada-Urfa). . T. biflora Pallas- Bakale (Van) blgesinde yetiir. T clusiana DC.-elebi llesi. Sivri lle. Ss bitkisi olarak yetitirilir (zmir). . T vfattZM Herbert-Bodur lle. D Anadolu (Van) blgesinde yetiir. . & ou T kaghyzmanica Fomin- Kazman llesi. . T. mucronala Fomin- Oltu llesi. T. praecox Ten.-Kaba lle. Ss bitkisi olarak yetitirilir. T. pulcheJIa (Fenzel ex Regel) Baker - oban llesi (Mula). Mor lle (BrcekAdana). Gney Anadolu (Toros dalan) blgesinde yetiir ve soanlar d lkelere satlr. T saxaUJis Sieber ex Sprengel- Kereya llesi. Bu ad "sarp kayalk" anlamnda . olan Kerey kelimesinden gelir. Bu tr St ve Talca kyleri (Marmaris-Mula) civannda kayalklarda yetimekledir. T schrenkii Regel-Bk, Kefe llesi. . T sintenisii Baker- Ar. M ve Van blgelerinde yeliir. . u 7 sprengen Baker- Amasya llesi. Avrupada ss bitkisi olarak yetitirilir. . T sylvesiris L.- Yavruaz (Grlek ky. Murat da-Ktahya). . T Ibracica Davidov- Trakya llesi. Trakya blgesinde yetiir. . T turcarum Gesner- Trc llesi. stanbuldan Avrupaya gtrlen ve 1559 ilk . baharnda Augsburg (Almanya) da bir bahede iek aan lle trne Conrad Gesner tarafndan verilen ad. Avrupada lle yetitiricilii bu tarihten sonra balamtr. T /yr/fi?Griseb. (Syn: T. bithynica Griseb., T. orphanidea Boiss. ex Heldr.)- Geyik . llesi (Susurluk-Balkesir). Trk llesi. 1 4 ylnda A H. R. Grisebach tarafndan 84 . adlandrlm olan bu tr, Bat Anadolu blgesinde ok yaygndr. iekler san. turuncu, parlak veya esmer krmz renklidir. Manisa da Sultan yaylas blgesinde (Manisa), yukarda belirtilen renklerde iekleri olan bitkiler bir arada yetimekledir. T undulatifolia Boiss.- Bat ve Orta Anadoluda yetiir. iekleri zmir blgesinde . (Nohutalan-Urla) kesme iek olarak kullanlr. LLE- RM > Osmanl llesi. LAPAZA E - Petasites albus (L.) Gaertner (Compositae). ok yllk, rizomlu. otsu ve beyaz iekli bir bitkidir. Yapraklan uzun sapl ve alt ksm beyazmtrak tyl. Kuzeydou Anadolu (Trabzon, Rize) dalarnn rutubetli, glgeli ve kayalk yerlerinde yetiir. Bk. Kabalak.

17 9

LATDK > Yaban gl. LA A TA E > Karaba otu. VN LA A TA NANES > Nane. VN LAZ DEM > idem. LAZ KRAZI > Kara yemi. LAZ SSEN > Ssen. LAZ ZM > Kara yemi. LEBLEB E > lmez iek. LEPTAHERG > Peynir otu. LEYLAK -S/ringa vulgaris L. (Oleaceae). Kn yaprak dken kk bir aatr. iekler mor veya beyaz renkli ve kuvvetli kokuludur. Ss bitkisi olarak bahelerde yetitirilir. E ani. Devrinti. LEYLEKAYAGI > nelik. LEYLEKBURNU > nelik. LEYLEKGAGASI > nelik. LEYLEK O > Kini. TU LEYLM O > Yalanc srgan. TU LEYLM YAPRACI >Yalanc srgan. UBADE > ay zm. UFAR > ay zm. LFOR > ay zm. FORA > oban zm. UGARBA > ay zm.

18 9

GRTE > Marul. UGOSER > Gz idemi. UGOSERA > Gz idemi. LKABA > ay zm. IKAPA > ay zm. UKARBA > ay zm. LKEN > Kma a. UKOFOR > Gz idemi. LLPAR - Ca/tfapoJypetaJa^tei. (Ranuneulaceae). ok yllk, otsu ve san iekli bir bitkidir. Sulak yerlerde yetiir. Yapraklan sebze olarak, piirildikten sonra yenir (Bayburt, Sarkam). E ani. Bataklk nergisi. Su nergisi. LM N NANES > Oul otu. O LM N O > Oul otu. O TU UVK > Ylanyast. LVOR > Mrver. LOUSA E - risio/ocha trlerine (Aristolochiaceae) verilen genel ad. ok yllk otsu bitkiler. Yapraklar genellikle kalp biiminde, iekler pipo grnnde. Baz trlerin kkleri tedavide kullanlr. E ani. Kabakulak otu, Kurtluca (Ktahya), Pipo iei, Zeravent. ristolochia cJematis L.-Kara asma. . Jirta L.- Bk. Ylan otu (Mula). LOUSA O > Lousa iei. TU LOTER SO ANI >Ada soan.

M
M D M K > Madmak. AA A M K > Madmak. AD M D A OYNAI > Kuekmei. A IM IN M D A - Polygonum cognalum Meissn. (Polygonaceae). ok yllk, srnc, A IM K otsu ve pembe iekli bir bitkidir. Anadoluda sebze olarak kullanl yaygndr. Pirin veya pastrma ile piirilir veya pilva katlr. Bk. Keimemesi, Kuekmei. St otu. E ani. Badma, Badmak, Badmalak, Badima, Badimah, Can otu (orum). obanekmei (Van). Kuekmei. Kuepmei, Kueymeyi, Kuku, Kukuekmei, Ku yemi, Madamak, Madik, Madmala, Madmalah, Madmalak, Madmak, Madimak, Madmalak, Madumah, Mardmalak. Aadaki Polygonum trlerine zel adlar verilmekte ve deiik amalar iin kullanlmaktadr. Polygonum a/pinum L - Bk. Keimemesi. P. aviculare L.-Bk. Kuekmei. P. bc/lardii AIl.-Bk. Potuk. P. bisloria L.-Bk. Kurtpenesi. P cognalum Meissn.-Bk. Madmak. P. hydropiper L-Su biberi. P. fepaihifolium L-Bk. St otu. P. persicaria L.-Bk. St otu. M D A I --> Madmak. A IM LA M D A H > Madmak. A IM LA M IM LA > Madmak. AD A K M D AK > Madmak. A IN M D A K > Madmak. A M LA M D M H > Madmak. AUA

200

MAHLEP - Cerasus mahaleb (L.) Miller (Rosaceae). 1 m kadar ykselebilen, beyaz 0 iekli, meyve ve dallan zel kokulu, meyveleri olgunlukta koyu krmz renkli olan bir aatr. Tohumlan reklere koku vermek iin kullanlr. Dallan gzel kokulu olduu iin eskiden ttn ubuu yapmnda kullanlrd. E ani. Endirez. Endrz, dris a., Keniro (Diyarbakr). Kokulu kiraz a.. Melem (Ovack-Tunceli). M M E O - Convolvulus scammonia L. (Convolvulaceae). ok yllk, kaln kkl AH UD TU ve otsu bir bitki. iekler st rengi veya soluk sar. Kk ve kknden elde edilen st (Mahmude) mshil olarak kullanlr (24). Bk. it sarma, Kahkaha iei. Convolvulus arvens/s L.-Mamza (Konya. Mersin). ok yllk, beyaz stl, beyaz iekli ve otsu bir bitki. Taze st Konya ve Mersin blgesinde mshil olarak kullanlr (24). Yapraklarndan Sivas blgesinde orba yaplmaktadr. E ani. adr iei. Hamza (Bl-Ankara), Kaplumbaa otu, Kuzu sarma, Tarla sarma. C assyricus Griseb.- obandei (epni. Gemerek-Sivas). C beionicifolius Miller subsp. beionicifolius - Koyungz (Gyncek-Amasya). M M E > Ac idem. AH UR M K O > Ban otu. A TU M A --> Gelincik. AL M LA RA --> Rezene. A TO M ALATURA > Rezene. M IZA --> Mahmude otu. AM M M LA > Silcan. A U M UU > Silcan. AM M AM > Hardal otu. AN IK M AN > Hardal otu. AN IK M N N H > Hardal otu. AAU MANDADI --> Frenk inciri. M D AN AKULAG > Camuskula. I

201

M ANSA LALES - Anemone trlerine (Ranunculaceae) verilen genel ad. ok yllk, paral yaprakl, byk iekli ve otsu bitkilerdir. E ani. Girit llesi, Girit akay. Kr llesi. Kar iei. Yourt iei, Yourtuk (Akseki-Antalya). Anemone blanda Schott et Kotsehy- iekleri morumsu mavi renklidir. Yumrular ihra edilir. A. coronaria L.-10-30 cm ykseklikte, rizomlu ve otsu bir bitkidir. iekler krmz, pembe, mor veya beyaz renklidir. iekli dallar, stanbul iekilerinde, ss bitkisi olarak satlr (16). E ani. Gl lle (Antalya). M N R -Klorofil tamayan ilkel bir bitki grubuna verilen genel ad. apkal A TA mantarlardan bir blm gda olarak kullanlr. Bunlara, blgelere gre deien, zel adlar verilmektedir (6,30,77,78,79). Bir blm ise hayvan ve insanlarda ar zehirlenmelere neden olmaktadr. Bk. Zehirli mantar. M N 1 A > lm iek. A TVR ez M ANTIK > Medik. M TUVAR E > lmez iek. AN M ARA O > Deli ttn. TU M IM ARD ALAK > Madmak. M RD A A > Madmak. A IM N K M ARGARTA > Beyaz papatya. MARGART E > Beyaz papatya. M RKO SAKIZI > Yak otu. A M RSA A O > Civanperemi. A M TU MARSEME > Civanperemi. M ARSIM > Civanperemi. A M ARSIM A > Civanperemi. AN

202

M fH A O - Tanacetum balsamita L. (Compositae). 35-80 cm ykseklikte, A V N TU rizomlu, ok yllk ve beyaz iekli bir bitkidir. iekli dallan idrar artnc ve ta drc olarak kullanlr (24). Bk. Civanperemi, Solucan otu. E ani. Marsma, Marsuvan otu, Merseme. MARSUVAN O > Marsvan otu. TU M E --> uha iei. ART M YEM > Frenk inciri. ART MARUL (Yaban) -Laduca (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, beyaz stl ve sar iekli otsu bitkiler. Baz trlerin kklerinden Da sakz denen bir sakz elde edilir. zellikle aadaki trler kullanlmaktadr. Laduca aculeala Boiss. et Kotschy ex Boiss.- irte (Beyehir-Konya). Mikirge (Ladik-Konya). Milkide (Damlapmar-Konya). Taze yapraklar baharda toplanp olarak yenir. L. serriola L.-Ac marul, Eek marulu. Tahli (Dou Anadolu). L. nminea (L.) F.W.Schmidt. MASURA KAMII > Karg. M CNCLE - Laccaria amethysiina Bulliard (Agaricaceae). Genken koyu mor AV renklidir. Yalannca bu renk solar. Yenen bir trdr. Bk. Cincile. M CNCLE > Cincile. AV M DEM > idem. AV M AVRU > Sumak. M YA E > erbeti otu. A M Y N > Meyan. AA M YA A > Rezene. A N M YA O > erbeti otu. A TU
>

M YA O > Uyuz otu. A TU MAYASIL O > Ac yavan. TU

203

MAYASIL O > Boz ot. TU MAYASIL O > Kantaron. TU MAYASIL O > Yer am. TU MAYASIL O > Yksk otu. TU M MEES > M AZI ee. MEDK - Cirsium rfizocephaJum C.A.Meyer subsp. rJu'zocepAaJum (Syn:C. esculentum (Sievers) C.A.Meyer var. caucasicum C.A.Meyer) (Compositae). ok yllk, yapraklar dikenli ve iekleri morumsu krmz renkli olan bir bitki. Gvdesi 1 cm Jcadar uzunlukta, 3-10 iek durumlu. Ar. Erzurum. Kars ve 5 Sivas blgelerinde ilk baharda kk yenir. Bitkinin bu ksmna Medik denir. Yazn gvdesi soyularak yenir. Buna da Kobuk ad verilir. Bk. Kygren. E ani. Kobuk. Koubuk, Mantik (Kangal-Sivas), Metk. M RO AN > Silcan. EH C MELANGE > Menengi. MELEK O -ngelica sylvestris L. (Umbelliferae). 70-200 cm ykseklikte, ok TU yllk, kaim kkl, pembemsi beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum ve Kars blgesinde, kabuu soyulduktan sonra, gvdesi i olarak yenir. Bursa blgesinde gvde ve dallarndan reel yaplmaktadr. E ani. Kekire (Erzurum, Kars). MELEM > Mahlep. MELEMR > Pelemir. MELENGE > Menengi. MELENG > Menengi. MELENG > Menengi. MELENK > Menengi. MELENK0 > Menengi. MELESR > Mrver a.

204

MELETRE > Rezene. MELEVCAN > Silcan. MELEVCEN > Silcan. MELEVEN > Silcan. MELSA O > O otu. TU ul MELK > Kanlca mantar. MELLENGE > Menengi. MELLENG --> Menengi. M C > Silcan. ELO AN M VC > Silcan. EL AN MELK > Keiboynuzu. M > Gezengevi. EN MENDE > Mendi. MEND - Chaerophyllum macropodum^om, (Umbelliferae). 40-120 cm ykseklikte, iki yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitkidir. Yapraklar otlu peynire konur (Van) ve gvdesi, kabuu soyulduktan sonra yenir (Van). Bk. Frenk maydanozu, Kimi. E ani. Mende, Mendo. Medik, M edo. M D > Mendi. EN O MENEK > Menengi. MENEKE - VioJa (Violaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk otsu bitkilerdir. iekler beyaz, san ve mor renklidir. Baz kltr formlan ss bitkisi olarak kullanlr. E ani. Beneve. Meneve. VioJa odorata L-Kokulu meneke. V tricoior L.-Herca meneke. . MENEKE KK > Domuzara.

205

MENENGE > Menengi. MENENG - Pislada ierebinthus L. (Anacardiaceae). 6 m kadar ykselebilen ve km yapraklarn dken bir aa veya aaktr. Gen srgnleri pazarlarda satlr. Kurtme (Fethiye-Mula) veya Sakz murcu (Antakya) ad verilir. i olarak salata halinde veya piirilerek yenir. Bu tr zerinde bir bcein ( Pemphigus tr) etkisiyle bir maz (Gallae pistaciae) olumaktadr. Eskiden Trakya ve Makedonya blgesinde bu maz gen iken toplanr ve ticarete kartlrd. Bu maz nl Bursa ipliklerinin hazrlanmasnda kullanlan ipein boyanmasnda kullanlmtr (24.32). Maz yalandka keiboynuzu ekil ve rengini alr. Bk. Buttum, itlembik. Sakz a. E ani. atlagu, tlk, itlembik, Melange, Melengi, Melengi, Melenki, Melenk, Mellenge, Mellengi, Meneg, Meneki. Menenge, Menengi. Meneng, Mene, Menevi, Menev, Meni. Merengi, Merlenge, Merlengi, Mine, Sakzdnk, Sakzlak, Sakzlk. Pislada atiantica Desf.-Bat Anadolu blgesinde Mine adyla tannmakta ve gen srgnleri sebze olarak kullanlmaktadr. P. ierebinthus L. subsp. paiaestina (Boiss.) Engler-etemk. Yaban fstk a. (skilip). Bu trn meyveleri 5-6 m apnda, bask kre biiminde, yeil veya m mavimsi yeil renklidir. Eskiden Yeil tane (Granum viride) ad altnda tannr ve ticareti yaplrd (32). Halen Menengi kahvesi hazrlanmasnda (Gazi Antep) kullanlmaktadr. Bitkinin dal ve yapraklan boyar madde olarak da kullanlr. E ani. trk, re (Akseki-Antalya). MENENG KAHVES > Kahve. MENENG > Menengi. MENENG > Menengi. MENEV > Menengi. MENEV > Menengi. MENEVE--> Meneke. MEN > Menengi. MENTK > Hrhmdilik. MENTR > ebboy. MENTUR > ebboy.

206

MERCANKK - Origanum (Labiatae) trlerine verilen genel ad. alms veya otsu, ok yllk, pembe veya beyaz iekli ve kuvvetli kokulu bitkilerdir. Baz trler aktarlarda Kekik ad altnda satlmaktadr. Bk. Ank, Anzer ay. Kekik. E ani. Cantr (Van). Aadaki trler baharat olarak kullanlmaktadr. Origanum acuiidens (Hand.-Mazz.) letswaart-Amk. D ou Anadolu blgesinde yemeklere koku vermek iin kullanlr. Bk. Ank. O majorana L.-Guy otu (Mersin), Mercankk, Merzeng. Baharat olarak . kullanlr. Mula blgesinde kahveye katlr ve blge iin zel olan Mereankkl kahve hazrlanr. O micrantJum Vogel-Sinekkanad (Tarsus). Tarsus blgesinde ay olarak . kullanlr. Bk. Kekik. 0. minutiflorum 0.Sehwarz et. P.H.Davis-Eek kekii (Stler-lsparta), Toga kekii, Yayla kekii (Antalya). O onites (Syn: 0. smyrnaeum L.)- Bilyal kekik. zmir kekii. zmir mercankk. . Ta kekii (Elmal-Antalya). Kekik olarak satlr. O sipy/eum L-Bayr ay (Balkesir). Gvey otu (Ankara). Tahtac otu. ay olarak . kullanlr. O syriacum L.-Da kekii, Yaban kekii. Antakya blgesinde baharat olarak . kullanlr. O vulgare L anakkale kekii, Gvey otu. stanbul kekii, Kara ot, Keklik otu. . Baharatlarda kekik olarak satlmaktadr. MEREVCEN -> Silcan. MEREVUCEN > Silcan. MERK > Kanlca mantar. MERLENGE > Menengi. MERLENG > Menengi. MERSEME --> Civanperemi. MERSN - Myrtus communis L. (Myrtaceae). 5 m kadar ykselebilen. kn yapraklarn dkmeyen, beyaz iekli bir aaktr. Meyveleri olgunlukta mavimtrak siyah veya st beyaz renkli (var. Jeucocarpa DC.) dir. Meyveleri Murt ad altnda son baharda Adana pazarlarnda satlr. Meyveleri yenir. Yapraklar baharat olarak kullanlr. Bu tre a yaplarak elde edilen kltr formunun meyveleri Adana blgesinde Hambeles (Arapa Hambalstan) adyla tannr, pazarlarda satlr ve yenir. shal kesici bir etkisi vardr. Es ani. Elduran, Eldren, Mord, Mort, Murt, Sazak a.. Zazak.

207

MERYEM ANA DKEN > Cengel. MERYEM O > Ac yavan. TU MERZENG > Mercankk. MESR O > Anason. TU MEE AACI - uercus (Fagaceae) trlerine verilen genel ad. Ekserisi kn yapraklarn dken aalar. Baz trlere zel adlar verilmektedir (67,111). Bk. Gezengevi, Palamut. uercus aucheri Jaub. et Spach - Boz prnal. branUi Lindl - Kara mee. Meyvesi klde piirilerek yenir (Khta-Adyaman). cerris L.-Sal mee, Trk meesi. coccifera L-Kermes meesi. Kzl mee. . iJex L.- al meesi. Karagan, Prnal meesi. Prnar. . infecioria Olivier- Maz meesi. . itbaburensis Decne-Palamut meesi. . Q Jibani Olivier- Kara mee. . peiraea L.-Sapsz mee, . robur L.-Sapl mee. . vulcanica (Boiss.et Heldr.) Kotschy-Kasnak meesi. . Baz trlerin tohumlan i veya piirildikten sonra yenir veya hayvan yemi olarak kullanlr. MEE BURU -JLorantbus europaeus Jacq. (Loranthaceae). 50 cm kadar ykselebilen. kn yapraklarn dken ve yan asalak bir bitkidir, zellikle mee ve kestane trlerinin dallan zerinde yaar. Bk. Ard buru, Bur. MEECK > Ksamahmut. MEE M TARI > Tavukbaca mantar. AN MEE NAVRUZU > Navruz. M ETK > Medik. M EVLCAN > Silcan. MEVZEK O - DelpJinium stapAisagriah. (Ranunculaceae). 30-100 cm ykseklikte, TU iki yllk, yumuak tyl, kirli mavi iekli ve otsu bir bitkidir. Tohumlar bit ldrc olarak kullanlr. Zehirli bir trdr (30). Bk. Hezren. Mor iek. E ani. Bit otu, Kokar ot. Kokar otu, Mezevek, Mevzek. Mzvenk, Mzdek.

208

Sc/oenocaulon officinale A Gray (Liliaceae)-Vatan Meksika olan bir bitkidir. . Tohumlan stanbul aktarlarnda Bit otu ad altnda satlmaktadr (24,30). E ani. Kara bit otu, Papas otu, Papaz otu. M EYAN - Glycyrrhiza (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. 30-60 cm ykseklikte, ok yllk, rizomlu ve mavimsi mor iekli bitkilerdir. Tatl lezzeti olan kkleri tedavide ve meyan erbeti hazrlamakta kullanlr. Bu erbet zellikle Diyarbakr ve Urfa blgelerinde kullanlmaktadr (24). Kkler zellikle aadaki iki trden elde edilmektedir. Bk. Ac meyan. E ani. Byam. Byan, Biyam, Boyam, Boyan, Mayan, Miyan. Payan. Piyam, Piyan, Tatl bayram. Tatl biyan, Tatl kk, Tatl miyan. G/ycyrhiza echinala L. Dikenli meyan, irin meyan. G glabra L.-Tatl meyan. . MEYHANEC OTU--> Afar otu. MEZARLIK O - Tekphium im perati L. (Caryophyllaceae). ok yllk, otsu, plak TU ve beyaz iekli bir bitki. Bu ad D Anadolu blgesinde kullanlmaktadr. ou MEZARLIK ZAMBAI > Ssen. M EZDA > Kknar. MEZDEG > Kknar. MEZDEK > Sakz a. MEZERYON > Dafne. MEZEVEK > Mevzek otu. MEZLA > Mezdei. MEZVEK > Mevzek otu. M1HTEPES M TARI -Marasmius oreades Fr. ex Bolton (Collybiaceae)' apka AN kzlms san renkli. i beyaz. ayrlarda birou bir arada yetiir. Yenir. E ani. Sapl mantar. MIKBAI --> Evlek mantan. MISIR AN SO U > Di otu. A N MISIR BAKLASI -> Dom baklas. uz

209

MISIR YASEMN > Yasemin. MISMIL AACI > Mrver a. M HRA > Brtlen. MKRGE > Marul. MLKDE > Marul. M O > Kbrs akasyas. M ZA MNDRA > Mrver a. MNE > Menengi. MSK A A AYI > Ada ay. D MSK GL > Gl. MSK O > Yavan. TU MSK SOANI > Mklm. MSK ZAMBAI > Zambak. M YAN > Meyan. M LO > Brtlen. O M LO > Brtlen. O A MORBA > Da smbl. MORBA > Mklm. M R A > Gz idemi. OC M R A SPRGE > Sprge otu. OC M R EK - ConsoJida orientaJis (Gray) Schrd. (Ranunculaceae). 20-75 yksek O likte, bir yllk, otsu ve koyu mor renkli iekli bir bitkidir. Sivas blgesinde, iekleri yourt orbalarna renk vermek iin kullanlr. Bk. Hezren, Mevzek otu. E ani. Nane iei (Sivas).

210

M R DEM > idem, O M R > Mersin, OD M R DUT > Dut. O M R KIZ AYI > Da reyhan. O M R LLE > Lle. O M R MENK > Brtlen. O M R SSEN > Ssen. O M RT > Mersin. O M RUH > Ahu dudu. O M ZVENK > Mevzek otu. MUHABBET E > Kuzu otu. M M E - Cerinlhe minr L. (Boraginaceae). ki veya ok yllk, otsu ve san U iekli bir bitki. D ou Anadolu blgesinde toprak st ksmlar sebze olarak kullanlr. Evlerde ss bitkisi olarak yetitirilen Noya carnosa R.Br. (Asclepiadaceae) trne de M iei ad verilmektedir. um MURAUH > Bralk. MURALIK > Bralk. M M K > Mrdmk. URD MURT > Mersin. M ULA > Dngel. UM MBAREK DKEN > evketibostan. MDRM > Mrdmk. K MHRSLEYMAN - Poiygonatum (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu ve rizomlu bitkiler. iekler sanms veya yeilimsi renklidir.

21 1

E ani. Boumluca otu. Polygonatum Airtum (Bosc ex Poiret) Pursch - stanbul ve Trakya blgelerinde yetiir. P. muttiflorum (L.) ll.-Kuzey Anadolu blgesinde yetiir ve rizomlan tedavide kullanlr (24). P. orientale Desf- Orta ve Kuzey Anadoluda yetiir. Rizomlan, il hazrlamak iin, Eskiehir ve Ktahya blgelerinde toplanmaktadr. M ML > Gelincik. MRDEE > Ak diken. MRDK > Mrdmk. MRDME > Mrdmk. MRDMEK > Mrdmk. M RDM - LalAyrus salivus L. (Leguminosae). Bir yllk, otsu, beyaz, ak mavi K veya mor iekli bir bitkidir. Tohumlan latirizm denen bir hastala sebep olur. Otsu ksm hayvan yemi olarak kullanlr. Bk. Burak. Kokoz. E ani. Ak burak, mirdik (Beypazan-Ankara), Klr, Mrdmk, Mdrmk, Mrdk, Mrdme. Mrdmek. MRVER -Sambucus nigra L (Caprifoliaceae). 4-10 m ykseklikte, bileik yaprakl ve st beyaz iekli bir aa. Olgun meyveleri yenir ve dallanndan masura yaplr. E ani. Kara mrver, Melesir. Mmdar a., Mindira, Patlak, Patlanga. Patlang, Patlangoz, Patlanku, Patlavu, Patlayak, ini, Yalangoz. Yalankoz. Sambucus ebu/us L-Ay otu. Az otu, Cce mrver, Hekimana (nebolu). Kmnk. Livor (Rize), Mrver otu. Patpatik. Pellemps (Drtyol). Purtlak, Sultan otu, (Gaziky-Tekirda), ahmelek otu. ahmelik (Karadeniz blgesi),, ahmelik otu, Telligelin (Gazi Antep), Yaban mrver. Yer mrveri, Yivdim. Yivdin (Giresun, Ordu, Samsun). 1-2 m ykseklikte, ok yllk ve otsu bir tr. Meyveleri boyar madde olarak kullanlr. Bk. Gzel avrat otu. MSELUM > alba. MGL > Dede gl. MKLM - Muscari muscarimi Medikus (Syn: M moschatum Willd.) (Liliaceae). . 10-20 cm ykseklikte, yumrulu ve otsu bir bitkidir. iekleri kirli meneke renkli

212

ve kuvvetli kokuludur. Antalya ve Denizli blgelerinde yetiir, ss bitkisi olarak bir deere sahiptir. Bk. D smbl. Dede gl. a E ani. D misgisi. Misk soan, Mkrm. a Muscariazureum Fenzl-Keiba (Kemaliye-Erzincan). M comosum (L.) Miller-Arap smbl. Morba. . M negledum Guss.- Cavurba. Gavurba (Kemah-Erzincan). . M KRM > Mklm. MZDELEK > Silcan. MZDEK > Mevzek otu.

N
N AGRO > Navruz. Z NAKL E > Salkm iei. N N H N - Trachyspermum amm (L.) Sprague ex Turrill (Syn:Carum copticum AAA (L.) C.B.Clarke) (Umbelliferae). 10-70 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitki. Urfa blgesinde yetitirilir ve meyveleri, gaz sktrc ve st artnc olarak kullanlr (24). Bk. FVenk kimyonu. NANE - Menlha (Labiatae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, tyl, mor veya morumsu beyaz iekli bitkilerdir. Rutubetli yerlerde yetiirler. Aadaki trlerin yapraklan, taze veya kurutulmu halde yemeklere koku ve lezzet vermek iin kullanlr. Bk. Ta nanesi. Meniha aquatica L.- Dere nanesi. Su nanesi. Su yarpuzu. M arvensis L.- Kr nanesi. Anadoluda yaygndr. . M longifolia (L.) Hudson- t nanesi. Tyl nane. . M piperita L.-Bahe nanesi. Kara nane. Bahe ve bostanlarda yetitirilir. . M piperilaX*. nm. citrala(Ehrh.) Briq- Lavanta nanesi. Tysz ve lavanta kokulu . bir trdr. Bahelerde yetitirilir. M puiegium L.-Filiskin. Yarpuz. . M. spicata L. subsp. spicata -Antep nanesi. Kvrck nane. Gazi Antepde bahelerde yetitirilir. M suaveoiens Ehrh.-Anuk (Bodrum-Mula). . Yaban nane trlerine genellikle yarpz (yarpus, yarpuz) ad verilmektedir. E ani. Nrbz. Narbuz. Narpz, Narpis. Narpu, Narpuz, Nerpiz. Nerpz. Pnk (Van). Yalpuz, Yapnz, Yarpz, Yarpus. Yarpuz. NANE E > Mor iek. NANE RUHU > Da nanesi. NANE RUHU > Da reyhan. NARCIL -Hindistan cevizi aac ( Cocos nucfera L.-Palmae) nm meyvesi. Farsa Nrgil kelimesinden gelir. Ttn imekte kullanlan Nargile ad da bu kkene baldr. lk nargileler Hindistan cevizi meyvesinden yaplmtr.

2 14

N ARDN > Boa dikeni. NARGL > Narcil. N ARGO > Nergis. Z N ARG > Nergis. Z NARPIZ > Nane. NARPZ > Nane. NARPU > Nane. NARPUZ > Nane. NAVRUZ -Hermodactyloides Spach ve Scorpiris Spaeh alt cinslerine bal iris trlerine verilen genel ad. Yumrulu, ok yllk, mor veya kirli san iekli, kk ve otsu bitkiler. Erken ilk baharda iek aar. iek ve yumrulan i olarak yenir. Orta ve D ou Anadolu blgelerinde I. caucasica ve I persfca trlerinin iekleri kitap veya defter sayfalan arasnda kurutularak, uur getirdii inancyla, evlerde saklanr. Bk. Kurtkula. Ssen. iris caucasica Hoffm. - Navruz. I. daniordiae (Baker) Boiss- San navruz (Kangal-Sivas). / persica L- Navruz. Nevruz iei. Nagroz. I. reticulata Bieb.- Mee navruzu (genellikle meelikler altnda yetimesi nedeniyle). NAZAR O > zerlik. TU NEHTEL > Defne. NEM NEM O - Ballota saxatilis Sieber ex J.et C.Presl (Labiatae). ok yllk, otsu TU ve pembe iekli bir bitkidir. Bu ad Antakya blgesinde kullanlmaktadr. Boaz arlanna kar kullanlr (Hatay). NEMSE KM YONU > Frenk kimyonu. NERGS - Narcissus (Amaryllidaceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, ok yllk, beyaz veya sar iekli ve otsu bitkilerdir. Kltr eitleri ss bitkisi olarak yetitirilir. Baz trlere zel adlar verilmektedir. Bk. Navruz. E ani. Nargoz, Nargz. Narcissus jonguilla L.- Fulya. San iekli. Ta kk, anak biiminde ve san renkli.

215

N, papyraceas Ker-Gawler-Sim, iekler beyaz renkli. Ta anak biiminde, kk ve beyaz. Karaburun (zmir) civarnda yetitirilir. N. poeiicus L:-Zerrinkadeh (Van). iekler beyaz renkli. Ta kk, anak biiminde ve sar renkli. Van ilinde bahelerde yetitirilir. N. pseudonarcissus L.-Boru iei, Zerren, Zerrin. iek san renkli. Ta boru veya an biiminde, boyu iek paralarnn boyuna yakn. Karaburun (zmir) civarnda yetitirilir. Katmerli bir eidi Belgrat orman (Istanbul)nda bulunmaktadr. N. seronus L-Gz nergisi. Genel grn M tazetta trne benzer. Son baharda iek aar. Gneybat Anadolu blgesinde (Marmaris-Mula) yaban olarak yetiir. N. tazetta L.-Nergis. Beyaz iekli. Ta kk, anak biiminde ve turuncu renkli. Antakya civarnda yetien katmerli formuna Katkat nergis denir. NERGS - Calendula arvensis L. (Compositae). Bir yllk, otsu ve sar iekli. E ani. Altmek, kzgz. l iei. Calendula offlcinalis L-Bahe ve parklarda ss bitkisi olarak yetitirilir. NERGS > Kardelen. NERPZ > Nane. NERPZ > Nane. NETERN GL > Gl. NEVK > Ylanyast. NEVRUZ E > Navruz. NEVRUZ O - lin aria vulgaris Miller (Scrophulariaceae). ok yllk, 50-60 cm TU ykseklikte, otsu ve sar iekli bir bitki. NEZLE O > Piik otu. TU NLFER - NympJaea aJba L. (Nymphaeaceae). Beyaz iekli bir su bitkisidir. Havuzlarda ss bitkisi olarak kullanlr. E ani. Devetaban, Kalabak, Su gl, Su llesi. Su zamba. Nymphaea iutea L. (Syn:Nuphar lutea (L.) Sm.). -Sar nilfer. NVK > Ylanyast. NO HUT (Yabani) - Cicer anatolicum Alef. (Leguminosae). 20-40 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve mor iekli bir bitkidir. Taze tohumlan i olarak yenir

216

(Erzurum). Erkilet (Kayseri) blgesinde ekin tarlalar arasnda yetien tre Ekin nohudu ad verilir ve tohumlan i olarak yenir. E ani. Da nohudu. NUTER SOANI >Ada soan.

o
OGLAKKULAGI > Kuzukula. O LA O > Ac yavan. N TU OUL O -MeJissa offidna/is L. (Labiatae). 25-100 cm ykseklikte, ok yllk, TU otsu, soluk sar veya beyazmtrak iekli bir bitkidir. Yapraklan yattrc, Midev ve gaz sktrc olarak kullanlr (24). E ani. Kovan otu. Limon nanesi (Mula), Limon otu. Melisa otu. Tatramba, Tatramba, Temre otu (Antakya). MeJissa officinaJ L. subsp. 'nodora (Bornm.) Bornm.-Turunca. Turuncubilei s (amlyayla-Tarsus), Turun otu (Merzifon). Bu alt tr kokusuz olmas ile tannr ve Merzifon blgesinde, nfzyon halinde, kalp yetmezliine kar kullanlr. Lippia (riphyJ/a (L Her.) 0. Kuntze (Verbenaceae)- Limon otu. Hakik melisa otu gibi adlar altnda yapraklan eker hastalna kar kullanlr. Bahelerde yetitirilir (24). O HRAAN --> Tilkikuyruu. O KKA GL > Gl. O LTU O > Pire otu. TU O M N GLO > Komar. R A O M N UFORU > ay zm. R A O M N LGARBASI > ay zm. RA O M N KARBASI > ay zm. R A O M N SARMAII > Duvar sarma. RA ORST > Grgen. O ANLI LLES -XVI-XVII1. yzyllar arasnda stanbulda elde edilmi olan ve 15 0 SM 0 kadar adlandrlm eidi bulunan lle formlarna verilen genel ad. Osmanl

218

dneminde bu lle eidine Lle Rm ad veriliyordu. Biz bu ad, bu eitlerin i Osmanl dneminde ve yalnz stanbulda yetitirilmesine dayanarak, stanbul llesi olarak evirmeyi uygun bulduk (26.29). Bk. Kefe llesi. Lle. OSURGAN GL > Gl. OSURUK AACI > Kokar aa. OSURUK O > Soan. TU O M > rek otu. TA O AI > Deli ttn. T AN O AYI > D ay. T a OVEZ > vez.

FERK > Lbada. GRE O > Tavancl otu. TU GSE > Bur. GSZ E > Gz idemi.

CNDRE LLES > Boynuzlu gelincik. R O > Canavar otu. TU OKALPTS > Stma a. KSELEK > Bur. KSE O > Bur. TU KSRK O > Kabalak. TU KSZAJ --> Gz idemi. KSZ E > Gz idemi. KSZOCLN > Gz idemi. KSZO GLAN > Kardelen. KZGBEG > Al. KZG T > Al. KZG > Yaban gl. T KZGZ > Nergis. KZG > Sar papatya. Z

220

KZKT > Al. KZPRG > Srkuyruu. LMEZ EK - HeJichrysum (Compositae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, ynms gibi tyl ve sar iekli bitkiler. iek durumlar bozulmadan uzun sre kair. iekli dallar idrar ve safra artrc ve ta drc olarak kullanlr (24). E ani. Alay iei, Altmbaak, Altn iei. Altn otu. An iei. Bozolan, Herdemtaze, Kovan otu, Kudama (Antakya), Leblebi iei (Antakya), Mant iei (Osmaniye-Adana). Mantvar, Mantuvar iei. San iek. San savran (ElmalAntalya), Yayla iei. Yayla gl, Yayla otu, Ylan gl (Stler-sparta). Trkiyede zellikle aadaki trler kullanlmaktadr (24). Ne/ich/ysum arenarium (L.) Moench-lmez iek, Gne iei. H. graveoJens (Bieb.) Sweet-Gve otu (Bursa). H. orienia/e (L.) DC.-Solmaz iek, Solmaz san iek. H. plicatum DC.-Ar iei (Domani-Ktahya), Bozolan (Mersin), Yayla iei (Erzurum). H. sangumeum (L.) Kostel.-Krmz guddeme iei (Antakya). N. sloechas (L.) Moench-Altm iei, Guddeme iei. L E > Nergis SOANI -_> Ada soan. LO MER O > erbeti otu. TU R O - Sedum sempervivoides Bieb. (Crassulaceae). 20 cm kadar ykseklikte, M TU tyl, krmz iekli, iki yllk ve otsu bir bitkidir. Dip yapraklar rozet biiminde bir araya toplanmtr. Orta ve D ou Anadolu blgelerinde yetiir. Bk. Camuskula. Kaya koruu. E ani. kbal olu, kbal iei, mr iei (Ktahya). VEZ --> vez. VNDRE LU5S > Boynuzlu gelincik. DKEN > Silcan. Z ZLEMEK > Silcan. SALEB > Salep. Z ZBYK > Gilaburu.

p
PAIK > Ebe gmeci. PAGA YAPRAI > Baa, PALAK -Stipa hohenackeriana Trin.et Rupr.var. hohenackeriana (Gramineae). 30-80 cm ykseklikte, ok yllk ve otsu bir bitkidir, zellikle Dou Anadolu blgesinde (Ar, Kars) yetimektedir. Baaklan ss olarak kullanlr. Dier baz Stipa trlerinin baaklar da. boyandktan sonra stanbul iekilerinde Konsol iei ad altnda ss olarak satlmaktadr. PALAM - uercus (Fagaceae) (Mee) trlerinin meyvesine verilen genel ad. i UT olarak veya klde piirildikten sonra yenir veya hayvan yemi olarak kullanlr. Kupula ksmna evk veya evt ad verilir. Bk. M ee. E ani. Balamt, Balamut, Balemit, Boli, Emen. Palt, Palut, Pelik, Pelit, Pelut, Plt, Velen. PALAM MEES > Mee. UT PALAN > Sprge otu. PALIT > Palamut. PALUT > Palamut. PAMUKLA > Pamuk otu. PAMUKLU SUMAK > Sumak. PAMUKLUK > Pamuk otu. PAMUK O - Cistus (Cistaceae) trlerine verilen genel ad. Pembe veya beyaz TU iekli ve al grnnde bitkiler. E ani. Kortli (Borka-Artvin). Laden, Pamukla (Bergama), Pamukluk. Cistus creticus L- Karaan, Kara, Karahan (Silifke-Antalya). Karah. Pembe iekli bir trdr. Girit ve Kbrs adalannda bu trn yapraklanndan lden (Ladanum) ad verilen kokulu bir madde elde edilir (24). Bu trn Bat ve Gney

222

Anadoluda bol olarak yetimesine karlk, memleketimizde lden elde edilmemektedir. C JaurifoJius L-ldan (Mula). Ildon (Mula), Tavancl (Doanhisar-Konya). Beyaz . iekli bir trdr. PANCAR > Yaban pancar. PANCAR O > Centiyane. TU PAN > Ahlat. TA PAPAS O U > Mevzek otu. T PAPATYA - M alricaria chamomffla L. (Compositae). 10-45 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitkidir. iekleri idrar artrc, itah ac ve haricen yara iyi edici olarak kullanlr (24). Bk. Beyaz papatya, Sar papatya. E ani. Ad papatya, Ak baba, Ak babaa. Ak baba. Ak buba, Ak bubece, Babua, Babun, Bebise, Bobae, Boaz iei, Bubaa, Bubee, Bubee, Kelkz iei, Mays papatyas, Tbbi papatya. PAPAZKLHI > a. PAPAZ O --> Mevzek otu. TU PAPAZ RAVEND > Lbada. PAPAZTAKKES > a. PAPRA > Erelti otu. PARLAK M N R - Hygropforus (Hygrophoraceae) trlerine verilen genel ad. Son A TA baharda ayrlarda yetiir. Yenen trlerdir. Hygropforus marzuofus (Fr.) Bresadola-Parlak mantar. H. pratenss Fr.ex Persoon-Parlak mantar. H. puniceus Fr.-Parlak mantar. PARMAKIK O > Yksk otu. TU PARPAR > Semiz otu. PAREN > Yer fesleeni. PARTEM > Yer fesleeni.

223

PAR YAVAN >Ac yavan. PA TAR1K O - CoMeocarpus vesicaria (L.) Holmboe (Cruciferae). ok yllk, otsu, TU beyaz iekli ve tysz bir tr. Meyveleri balon gibi ikindir. Bu isim Kemaliye (Erzincan) blgesinde kullanlr (113). PATLAK - Staphylea pinnata L: (Staphyleaceae). 6 m kadar ykselebilen bir aa veya al. iekler beyaz renkli. Meyve ikin ve balon biiminde. Kuzey Anadolu blgesinde yaygndr. PATLAK E > Karaca ot. PATLAK O > Karaca ot. TU PATLANGI > Mrver. PATLANGO > Mrver. Z PATLAVU > Mrver. PATLUK > Yaban sinameki. PATPATAN > Salep. PATPATANAK > Salep. PATPAT > atlak otu. PATPATK > Mrver. PAYA > Badem. PAYAM > Badem. PAYAM > Meyan. PAYEM > Badem. PAYTARAN > Civanperemi. PAY YAVAN >Ac yavan. PAZI > Yaban pancar.

224

PAZI PANCARI > Yaban pancar. PEEK -nUriscus nemorosa (Bieb.) Sprengel (UmbeMerae). 40-150 cm ykseklikte, ok yllk, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Gvdesi, kabuu soyulduktan sonra i olarak yenir (Sivas, Tunceli). Bk. Hrhndilik. E ani. Piekli (Tunceli). PEEK > Ak asma. PELEMR - Cephalaria syriaca (L.) Schrader (Dipsacaceae). 1 0 cm kadar 0 ykselebilen. bir yllk, tyl ve pembe iekli bir bitkidir. Tohumlarndan ya elde edilir ve tohum unu lezzet vermesi iin ekmek ununa kartrlr (Kayseri. Erzincan, Diyarbakr). Skma ile elde edilen yaa Belemir ya denir (24). E ani. Ac.m Acmh, Acmk, Acmuh, Acmuk, Acimk, Acimik, Belemir, Belemr, , Melemir. Cepha/aria proceram\. et Lall.- Gevrek (Erzurum, Sinop). Toprak st ksmlar hayvan yemi olarak kullanlr (Erzurum). PELK > Palamut. PELN O -Artemisia absinthium L. (Compositae). 1 0 cm kadar ykselebilen. TU 0 ok yllk, zel kokulu, ac lezzetli ve sarmtrak renkli iekli bir bitkidir. Yapraklar itah ac olarak kullanlr (24). Bk. Tarhun, Yavan. E ani. Ac pelin, Ac yavan. Ak pelin. Yavan otu (Akseki-Antalya). PELT > Palamut. PELLEMPS > Mrver. PELUT > Palamut. PELVER > Yaban gl. PELVERDE > Yaban gl. PENER > Ebe gmeci. PERPER > Semiz otu. PERPERTKEN > Semiz otu. PERPETYN > Semiz otu. PERPN > Semiz otu.

/9~ cj5 ) oiiA. - /Ta/frifl.Vq I ty'i a y <

Crr^c
225

PERPNE > Semiz otu. PERYAVAN > Ac yavan. PESLAN > Fesleen. PEYGAMBER E - Ceniaurea cyanusL (Compositae). 15-60 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve mavi iekli bir bitkidir. iekli dallan itah ac olarak kullanlr (24). E ani. Gkba. Ceniaurea be/en L-Bk. Zerdali dikeni. C calcitrapa L.-Bk. obankaldran. . C cyanus L.-Peygamber iei. . C depressa Bieb-Acmk (ark Karaaa-Isparta). . C diffusa Lam.-Zerdali dikeni. . C g/asl7oJia L.-Erzurum ve Ar blgelerinde itah ac olarak kullanlr. . C iberica Trev.ex Sprengel-Deligz dikeni (Daday-Kastamonu). C jacea L -Peygamber iei. . C macrocephaJa Muss.Puschk.ex Willd.-Bk. Sanba. C pich/eri Boiss-Peygamber iei .(Eskiehir). . C soJsliUaJs L -Zerdali dikeni. C u rvillei D . subsp. armala lagenitz-Ktrm (epni, Gemerek-Sivas), . C C urviJ/ei D . subsp. slepposa Wagenitz-oban dikeni (Cankurtaran-Konya). . C PEYGAMBER SPRGES >Yavan. PEYGAMBER ZM > ay zm. PEYNRCK > Salep. PEYNR E > Salep. PEYNR O TU - Zosima absinih/Ma (Vent.) Link (Umbellifearae). 30-100 cm ykseklikte, ok yllk, kaln kkl, otsu ve sk tyl bir bitkidir. iekler beyazmtrak renkli. Yapraklar ok paral ve sk, tyldr, zellikle Orta Anadolu'da yetiir. D yapraklar ilk baharda (nisan) Diyarbakr pazarnda ip demetler halinde satlmaktadr. D Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. ou E ani. Ayeli, Leptahergi (Dou Anadolu). PILTAN > Boy otu. PIRAZ > Soan. P1RAUK > Bralk.

226

PIRNAL MEES > Mee. PIRNAR MEES > Mee. PIRPIRIM > Semiz otu. PIRPIR O > Kantaron. TU PIAT > de. PITIRAH > Ptrak. PITIRAK > Ptrak. PITIRGAN > Ptrak. PITRAK -Xanihium (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bir yllk otsu bitkilerdir. Meyve zerinde kuvvetli dikenler bulunur. E ani. Btrak, Btrk, Btrak, Ptrah, Ptrak. Ptrgan, Ptrakl otu. Xanthium spinosum L.-Kk ptrak. Dikenli sraca otu. Gvde dikenli. X strumarum L. -Byk ptrak. Dom ptra. Kstik (Erzincan). Gvde uz dikensiz. Yapraklar idrar artrc olarak kullanlr (24). P1TRAKLI O > Ptrak. TU PPO E > Lousa otu. PREN > Sprge otu. PRE O TU - Tanacetum coccineum (Willd.) Grierson (Syn:Pyrethrum roseum (Adams) Bieb.) (Compositae). 25-50 cm ykseklikte, ok yllk, otsu, soluk veya koyu pembe iekli bir bitkidir. iek durumlan. kurutulup el deirmenlerinde toz edildikten sonro, Oltu tozu ad altnda bcek ldrc (zellikle pirelere kar) olarak kullanlr (24). Bk. Gmdme. Solucan otu. E ani. Oltu otu. Tanacetum cmerariiMum (Trev.) Schultz Bip. (Syn: Pyrethrum cinerariifolium Trev.)- Dalmaya pire otu. ok yllk otsu bir bitki. Dil eklindeki iekler beyaz renkli. Vatan Yugoslavyadr. ieklerinin bcek ldrc etkisi (24) nedeniyle birok lkede yetitirilir. PRE O --> Civanperemi. TU

227 PIRPIR > Semiz otu. PRPR > Semiz otu. PIRPIRIM > Saak mantar. PIRPIRIM > Semiz otu. PRPRM > Semiz otu. PRPRN > Semiz otu. PK O - Nepeta racemosa Lam. (Labiatae). 25-50 cm ykseklikte, ok yllk, TU kuvvetli kokulu, koyu mor iekli ve otsu bir bitkidir. Kars blgesinde yapraklan orba ve yemeklere koku vermek iin konur. E ani. Kedi nanesi. Nepeta caesarea Boiss. - Kedi nanesi. N eataria L. Kedi nanesi. Nezle otu. N. italica L.-Eek ay (Gzne-Mersin). ay yerine kullanlr. PKTAAGJ - OnobrycMs argyrea Boiss. subsp. argyrea (Leguminosae). ok yllk, 40 cm kadar ykseklikte, otsu ve sar iekli bir bitki. Meyve kremsi ekilli, 9 m kadar uzunlukta, zeri sk tyl. Tohumlar yenir (epni, Gemerek-Sivas). m Bitkinin ad meyve biiminden ileri gelir. Bk. Korunga. Onobrychis cornuta (L.) Desv- ok yllk, alms, dikenli. ap 60 cm kadar olabilen yastklar yapar. iek peyaz, pembe veya krmz renklidir. Dou Anadolu dalarnda yetiir ve kk ven kknn kattnlmasmda kullanlr (24). Bk. ven. PSKTETG - CynogJossum officmale L. (Boraginaceae). 80-100 cm ykseklikte, batc tyl, iki yllk, koyu krmz iekli ve otsu bir bitkidir. Erzurum ve Kars blgesinde i olarak yenir. E ani. Kpekdili. Pisikcrna (An), Pisiktetii (=Kedi penesi), Pisiktrna (Kars), Piikcrna. PSPS > Salep. PSPS O - I/ordeum murinum L. (Gramineae). 10-45 cm ykseklikte, bir yllk TU ve otsu bir bitki. PSKO > Brtlen. PKCIRNAI >Pisiktetii.

228

PK GEVEN - cantholimon (Plumbaginaceae) trlerine verilen genel ad. Yastk yapan ok yllk da bitkileri. Yaprak ucu genellikle diken biimindedir. Kkleri bazen ven kk yerine satlmaktadr. Bk. ven. Geven. E ani. At geveni (epni, Gemerek-Sivas), obanyast (Erzurum), Domuz dikeni. Kar dikeni, Kar geveni. Kirpi otu. cantholimon acerosum (Willd.) Boiss.-Sivas blgesinde Keven adyla tannr. . caesareum Boiss.el Bal.-Kkleri ven yerine ticarete kartlr. PYAM > Badem. PYAM > Meyan. PYAN > Meyan. PZ > Geven. PORSUK - Taxus baccala L. (Taxaceae). Kn yapraklarn dkmeyen, krmz ve etli kozalakl bir aatr. Zehirli bir bitkidir (30). E ani. Gidirme (Dereine-Afyon), Kadm a Pren a. (Bolu). PORUK > Yasemin. POS M TARI -Lycoperdon (Lycoperdaceae) trlerine verilen genel ad. Kuzey AN Anadolu blgesinde yetiir. Aadaki trler gen iken yenir. E ani. Foskulak, Fos mantar. Kei mantar, Posaiak, Pf mantar. Lycoperdon coelatum Bliard (Syn:L.bovista Persoon ex L)-Pos mantar. J L. rnoHe Pers.-Pos mantar, Puf mantar. L. perJatum Persoon (Syn: Lgemmatum Batsch)-Beyaz puf mantar. POSALAK > Pos mantar. POTUK - Polygonum bellardii Ali. (Polygonaceae). 20-60 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve tysz bir bitkidir. San renkli boyar madde elde etmek iin kullanlr. Bk. Madmak. POY --> Boy otu. POY O U > Boy otu. T PLT > Palamut. PUF M N A TARI > Pos mantar.

229

PUK --> Fesitara. PURC > Bur. PUR > Bur. PURAK > Bur. PURALAK > Bralk. PURALFK > Bralk. PURTLAK > Mrver. PUAT > de. PLt) --> Sprge otu. PLSKN > Nane. PNK > Nane. PRAM > am. PREN > Kantaron. PREN > Sprge otu. PRN E > Salep. . PRPRM > Semiz otu. PRPRN > Semiz otu. PS GEVEN --> Geven. PSKI > Salep. PSTE > am.

R
RADKA > Hindiba. RADKA > Kara hindiba. RAH --> Fesleen. AN RAVEND RM > Lbada, RAZYANE > Rezene. RENK O - Daiisca cannabina L: (Datiscaceae). 1-2 m ykseklikte, ok yllk, TU plak ve bileik yaprakl otsu bir bitkidir. Van blgesinde iplik boyamak iin kullanlr. E ani. Geharenk (Geva-Hakkri), Gence, Gene, Renkli ot. Yalanc kenevir. REVAM > gn. REYHAN > Fesleen. REZDANE --> Rezene. REZDENE > Rezene. REZENE - FoenicuJum vuJgare Miller subsp. vulgare (Umbelliferae). 1-2 m ykseklikte, plak, sar iekli, zel kokulu ve otsu bir bitkidir. Anadoluda yaban olarak bulunduu gibi, bahe ve bostanlarda da yetitirilir. Meyveleri gaz sktrc ve koku verici olarak kullanlr (24). Yapraklar Bat Anadolu pazarlarnda (zmir, Antalya) satlmakta ve yemeklere koku ve tat vermek iin kullanlmaktadr. E ani. Cumhur, umra (Karamanl-Burdur), Raziyane, Rezdane, Rezdene. Sincibil. Sincilip (Adana). . Foeniculum vulgare Miller subsp. piperitum (Ucria) Coutinho-Arapsa (zmir), Bokluk otu (nebolu), Malatora. Malatura. Meletre (Silifke ve Tarsus da kyleri). Mayana (Diyarbakr. Drtyol). ok yllk, kazk kkl ve yaban olarak yetien bir alt trdr. Yapraklar koku verici ve sebze olarak kullanlr.

21 3

RtMBEZ > gn. RVAT > Kerdeme. RYO -Sphagnum trleri (Sphagnaceae) ne D ou Karadeniz blgesinde verilen genel ad. RO - Eruca saliva Miller (Cruciferae). 10-50 cm ykseklikte, bir yllk, paral KA yaprakl, beyazmtrak veya sarmtrak iekli ve otsu bir bitkidir. Anadoluda yaban olarak bulunduu gibi, kltr eitleri bahelerde de yetitirilir. Yapraklan salata halinde i olarak yenir. Bk. Izgm. ROZET > Cezayir menekesi.

s
SAAT O > nelik. TU SABANKIRAN - > Kaykran. SA B1RL1K > Sarsabir. SABUN E --> Sabun otu. SABUN O U -Saponaria officinalis L. (Caryophyllaceae). 30-70 cm ykseklikte, T ok yllk, otsu, beyaz ve pembe iekli bir bitkidir. Terletici ve idrar artrc olarak kullanlr (24). E ani. Kargasabuu, Kprgen, Sabun iei, Tahdik otu (Samsun). SAAK DARI > Dar. SAAK M TARI - Clavaria (Clavariaceae) ve Ramaria (Gomphaceae) trlerine AN verilen genel ad. Aadaki trler gen iken yenir. Bk. Dede sakal mantar. E ani. ulluca, ulluka (Kastamonu). Clavaria aurea Fr.ex Schaeffer - Kadmparma (Kastamonu), Saak mantar. C flava Fr.ex Schaeffer - Pirpirim, Tellice. . C pisli/Jaris Fr.ex L.-Halsaag. . Ramaria condnsala (Fr.) Qul.- Civcivaya mantar. Erite mantar. Keditrna mantar. SAKIRAN O > Stleen. TU SALI MEE > M ee. SADBERK GL > Gl. SAFRAN - Crocus sativus L. (lridaceae) trnn kurutulmu stigmalardr. Bu tr 20 cm kadar ykseklikte, son baharda mor renkli ve byk iekler aan, yumrulu bir bitkidir. Safranbolu kylerinde yetitirilir. Safran koku verici ve boyar madde olarak kullanlmaktadr (24). Bk. Aspir, Cehri, idem. Yemen safran. E ani. Safran iei. Safran idemi.

233

SAFRAN E > Safran. SAFRAN DEM > Safran. SAHRAI LLE -Osmanl dneminde yabani lle trlerine verilen genel ad. Bk. Lle. Lle-i Rm. SAKAL O > Dere otu. TU SAKARCA > idem. SAKAR KANAK > Tyl kanak. SAKIZ AGCI - Pistada Jeniiseus L: (Anaeardiaceae). 1-5 m ykseklikte ve kn yapraklarn dkmeyen bir aaktr. Ege ve Akdeniz blgelerinde yaygn olarak yetiir. Meyveleri tmk adn alr ve i olarak yenir. Bk. Buttum. Menengi. E ani. tlk. Mezdeki, Sakzhk. P. Jeniiseus L. var. Jatifoiius Coss. (veya var. cJia Duham.) ad verilen varyete Sakz adas ve eme yarmadas (zmir) nda yetiir ve dallarnn yaralanmas ile damla sakz elde edilir (24). Pistada atiantica Desf.-Bk. Menengi. P. eurycarpa Yaltrk-Bk. Buttum. P. Jdinjuk Stocks-Bk. Buttum. P. ierebintJjus L.-Bk. Menengi. P. vera L.- Bk. A.lep fst. SAKIZDIRIK > Menengi. SAKIZ GO > Gl. LO SAKIZLAK --> Menengi. SAKIZUK > engel sakz. SAHZUK > Sakz a. SAKIZ MURCU > Menengi. SAKIZ O > engel sakz. TU SAKIZ O > Kenger. TU SALATALIK > al kaba.

234

SALEP -Baz Ordis. Ophrys ve adyiorhiza (Orchidaceae) trlerine veya bu trlerin, halandktan sonra, kurutulmu olan yumrularna verilen genel ad. Kurutulmu yumrular toz edildikten sonra st ile piirilerek gda olarak kullanlr (92,93,94). Bc. Basur otu, Deli salep. E ani. Salep otu. AnacampUs pyram idaiis (L.) L.C.M.Richard-am salebi, Peynircik, Peynir iei, Yourtuk. . Dadylorfiza iberica (Bieb. ex Willd.) Soo- Salep otu. D ou Anadolu blgesinde yumrularndan salep hazrlanr. D. osmanica (K.) Soo- em salebi, salebi. z D. romana (Seb.) Soo- am kk, Elik (Armutlu-Bursa). D umbrosa (Kar.et Kir.) Nevski- Salep otu. Dou Anadolu blgesinde . yumrularndan salep hazrlanr. Hfmanthog/ossum affine (Boiss.) Schlechter-Aykula, Keke iei, Patpatan, Patpatanak. Ophrys trleri-Kazankaras, Kedigz, Keditma, Pisipisi. Tlekdokuyan (93). O atlca (Boiss. et Orph.) Soo- Salep elde edilir. . O fusca link - Salep elde edilir, . 0. ho/oserica (Burm. fil.) Greuter- Dediye salebi. aknal salep (94). 0. oestrifera Boiss.- Salep elde edilir. OrcAis anatoiica Boiss.- Anadolu salep otu. Damartartk, Dildamak, Dilikk, Diliknk. Tespih salebi. Yayla salebi. Salep elde edilir (93, 94). O coriophora L- em salebi (Andrn- Kahraman Mara) (94). . O ita/ica Poiret- Tavantopuu. Topba. . 0. iaxifioraLam.-Salep smbl. iek durumlar iekilerde kesme iek olarak satlr. O morio L.-Gelincik. . 0. pa/uslrisfoc(\.-ayr salebi. iekli dallan stanbul iekilerinde kesme iek olarak satlr. 0. pinetorum Boiss.et Kotschy-Gelincik. 0. purpurea Hudson- Salep elde edilir. O sancla L.-Piri iei, Prin iei. . 0. simia Lam.-Pskll. Tavantopuu, Topba. O spitzeiii Sauter ex W.Koch- D salebi. . a O tridentata Scop.-Tavantopuu. Beyaz da salebi. . Serapias vomeracea (Burm.fil.) Briq.-Katrtrna, Srkula. iekli dallar stanbul iekilerinde kesme iek olarak satlr. zmir pazarlarnda sebze olarak bulunur ve piirilerek yenir. SALEP O > Salep. TU SALEP SMBL > Salep.

235 SALKIM E -Sffene trlerine (Caryophyllaceae) verilen genel ad. Gvdesi yapkan olan ve bu nedenle de zerine kk sineklerin yapt trlere ( Silene cfi/oriM aSm ., S. ga/A'cal., S. noctifforaL, S o les(l.) Wib S v/scosa(L) Pers. gibi) Sinekkapan, Sinekkran, Sinektutan veya Yapkan otu ad verilmektedir. Bk. Gcgc, Gvkan otu. E ani. Nakil iei. SALKIM DARI > Dar. SALKIM HUU > Hu. SALKIM ST > St. SALSF > Yemlik. SAMT > Dere otu. SAMUK > Dere otu. SANCAK O > Isrgn. TU SANCI O > Ac yavan. TU SANDAL AACI > Koca yemi. SAPANCA AYI > ay zm. SAPLI M N R > Mhtepesi mantar. A TA SAPU MEE > M ee. SAPSIZ MEE > M ee. SARACAK > Ebe gmeci. SAREK > Keten. SARI AGU > Zifin. SAR Ali > Al. SARIAYAK M TARI - GompAidm viscidus Fr.ex L (Gomghidiaceae)-Yenen bir AN mantardr. Gomphidiusglut/nosus Fr.ex Schaeeffer-Smkl mantar. Yenen bir tr.

236

SARIBA -Centaurea macrocephala Muss.Puschk. ex Willd. (Compositae). 1 m kadar ykselebilen. ok yllk, sar iekli ve otsu bir bitkidir. iekleri boyar madde olarak kullanlr. Bk. Peygamber iei. SARI BOYA > Sumak. SAR C N > Sumak. A SARI CENTYAN > Centiyane. SARI CVANPEREM > Civanperemi. SARI AI > Karamuk. SAR M > am. A SARI EK > uha iei. SARI EK > lmez iek. SARI DEM > idem. SARI R > iri. SARI DKEN > Altn dikeni. SARI ERK > Zerdali. SARI GEVEN > Geven. SAR GOL > Gl. SAR SKORNA > skorina. SAR K N RO > Kantaron. A TA N SAR HZ M TARI > Cincile. AN SAR1KUK > idem. SARI KOKUUJ -Eranthis hyemals (L.) Salisb. (Ranunculaceae). 5-15 cm ykseklikte, yumrulu, san iekli, otsu ve ok yllk bir bitkidir. zellikle Gney ve D ou Anadolu dalannda yetiir. Yumrulan ss bitkisi olarak d lkelere
nnllH k Irnnlr / fl *%trx\ U a I a/Irala t a n n m a k l a d r

237

E ani. Kar iei (Akseki-Antalya), Kovanck (Akseki-Antalya). SAR K > Sumak. K SAR M N R > Zehirli mantar. A TA SARIMSAK (Yaban) -Baz Uium (Liliaceae) trlerinin soan veya yapraklan Anadolu'da Sanmsak (A salivu m l) yerine kullanlr. Kullanlan balca trler unlardr. Bk. Soan. Uium ampeloprasum L.-Kaya sarmsa (Adana). . macrochaetum Boiss.et Hausskn. -Kaya sanmsa (Tunceli). . scorodoprasum L.-Ta sarmsa. Kpek sanmsa. SARIMSAK HARDALI > Sanmsak otu. SARIMSAK O - iliaria petioiata (Bieb.) Cavara et Grande (Cruciferae). 20-80 cm TU ykseklikte, iki yllk, sarmsak kokulu, beyaz iekli ve otsu bir bitkidir. Taze yapraklar sarmsak yerine kullanlr. E ani. Sarmsak hardal. SARIMSAK SALEB > Deli salep. SARIMSAK SO ANI > Soan. SAR NLFER > Nilfer. SARI O UN > Sumak. D SAR O - Boreava orientaiis Jaub.et Spach (Cruciferae). 30 cm kadar T ykselebilen. bir yllk, otsu ve san iekli bir bitki. Ekin tarlalan iinde yetiir. E ani. Kayak (Ankara). SARI O > Kaymak otu. T SARI PAPATYA -ntAemis tindoria L. (Compositae). 20-45 cm ykseklikte, ok yllk, sk tyl, otsu ve sar iekli. iekleri san renkli boyar madde olarak kullanlr. Bk. Beyaz papatya. E ani. Boyac papatyas, kzgz. . tindoria L. var. tindoria - Kurutulmu iekli dallar Bursa aktarlannda salar sar renge boyamak iin satlr. SAR PREN > Kantaron.

238

SARISABIR - Aloe vera L. (Liliaceae). ok yllk, etli yaprakl ve sar iekli bir bitkidir. Vatan Kuzeydou Afrika olan bu tr ok eski zamanlardan beri Akdeniz lkelerinde yetitirilmektedir. Trkiyede Bemre (Antalya) yaknndaki tiyatro harabelerinde bulunmaktadr. Yapraklarndan elde edilen usare mshil olarak kullanlr (24). E ani. Au (Demre-Antalya), Sabrlk. Agave americana\>. (Amaryllidaceae) trne de ayn ad verilmektedir (Antalya). Aloe arboresce/s Miller - Testere (Antalya). Vatan Gney Afrika olan, krmz iekli ve dili yaprakl bir tr. Ege ve Akdeniz blgelerinde bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir (24). SARI SAVRAN > lmez iek. SARI ST > St. SARI SSEN > Bataklk sseni. SAR SSEN > Ssen. SARI EBBOY > ebboy. SARI TEKESAKALI > Yemlik. SARI YAPRAK > Sumak. SARI YO C - - Kokulu yonca. N A -> SARIZAGAR > idem. SARI ZAM BAK > iri. SARMAUK > Ylanyast. SARMAIK -Tamus communis L. subsp. cretica (L.) Kit Tan (Dioscoreaceae). ok yllk, trmanc, Kaln kkl, sarms yeil ve kk iekli ve otsu bir bitkidir. Taze srgnleri Bat Anadolu (Fethiye, zmir) pazarlarnda satlr. Taze halde salata halinde yenir veya brek harcna katlr. E ani. Ac tilkien, Dvlm avrat otu, Gvur tilkieni. Kara asma. SARMAIK > Kahkaha iei. STER - Satureja hortensis L. (Labiatae). 10-35 cm ykseklikte, bir yllk, otsu, basit yaprakl, mor veya beyaz iekli bir bitki. Orta ve Gney Anadolu

239

Bursa blgelerinde kurutulmu bitki baharat olarak kullanlmaktadr. Bk. Ank, Kaya kekii, Kekik. E ani. Ank (Erguvan-Malatya), ibriska (bu ad Yugoslav gmenlerinin etkisi ile kullanlmaya balanmtr), ipriska. ubriza. Geyik otu, Zter. SATER- BERRI > Kekik. SAV - RanuncuJus poJyanthemos L. (Ranuneulaceae). 25-40 em ykseklikte, ok yllk, otsu ve san iekli bir bitkidir. Van blgesinde, toprak st ksnlan peynir ve kelee konur. Bk. nk, Dn iei. SAVUL > Ay gl. SAZAK > Mersin. SAZ O TU - Schoenop/ectus Jacustris (L.) Palla, subsp. Jacusiris (Syn.Scirpus lacustris L.) (Cyperaceae). 40-300 cm ykseklikte, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Su kenarlarnda yetiir. SELER O > Kurun otu. TU SEDEF O TU - Ruta (Rutaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, al grnnde, sar iekli ve kuvvetli kokulu bitkilerdir. Anadoluda aadaki iki trn yetitii bilinmektedir. Ruta cha/epenss L. R montana (L.) L. SEDR - Cedrus libanik.Rich. (Pinaceae). Kn yapran dkmeyen, kozalakl ve byk bir aatr. Toros ve Antitoros dalarnda bulunur. Odunundan San katran denen bir katran elde edilir (24). E ani. Hamalak, Kamalak. Katran a., Toros sediri. SEFT > Kzlck. SECELEK > Keten. SEGEREK > Keten. SEGREK > Keten. SEHER O > Stleen. TU SELECEK > Erguvan.

240

SELLEP > Salep. SELSEPET SAKIZI > Yak otu. SELV > Servi. SEMERC SAZI > Hasr otu. SEMER O > Hasr otu. TU SEMZEBE > Semiz otu. SEMZ KABAK > eytan algam. SEMZLK > Semiz otu, SEMZ O - Portulaca oJeracea L. (Portulacaceae). 10-20 cm boyunda, bir yllk, TU basit ve etli yaprakl ve sar iekli otsu bir bitkidir. Trkiye'de iki alt tr bulunur. subsp. oJeracea -Yaban semiz otu. Bostangzeli (Ldik-Konya). subsp. saliva (Haw.) Celak.-Bahe semiz otu. Yaprakl dallan i olarak salata halinde veya piirilerek yenir. E ani. Cibille. ilbirotu, Elmelik, Erekleme. Parpar. Perper, Perpertiken, Perpetyn, Perpin, Perpine, Prpnm, Pirpir, Pirpiri. Pirpirim, Pirpirm, Pirpirn, Prprm, Prprn, Semizebe, Semizlik. Soukluk (Adana, Antakya), Sovukluk, Tohmegan, Tohmegen, Tokmagn. Tokmakn, Tmeken, Thmekan, Thmeken. Tkmekan, Tkmeken, Tymekan, Tymeken, Thmeken. SENGE > ELma. SENKE > Elma. SEPET SD > St. SEPK - Lotus cornicuiatus L. (Leguminosae). 50 cm kadar ykselebilen. ok yllk ve sar iekli bir bitkidir. Hayvanlarda zehirlenmelere neden olur. E ani. Gazelboynuzu, erpik (Doanhisar-Konya). SEREDL > Ku otu. SERE O > Gvgan otu. TU SERE O > Ku otu. TU

241

SERHNG - PuscMinJa sti/Io/des Adams (Liliaceae). g l. otsu, ok yllk ve k> an mavi iekli bir bitki. Van ve Hakkri blgelerinde yapraklan sebze olarak kullanlr. SETE > Topuz. SERV - Cupressus sempervirens L (Cupressaceae). Kn yapraklann dkmeyen yksek bir aa. Kozalaklar kabz olarak kullanlr (24). . E ani. Selvi. SEVSEN > Ssen. SEYELK > Keten. SEYRK > Keten. SICAK O > Ac yavan. TU SICAK O > Ksamahmut otu. TU SIAN DKEN > Tavan kiraz. SIANKULAI > Farekula. SIAN O > Farekula. TU S1C LA AACI > Gnlk a. A SlGALA YAI > Gnlk a. SIIRDL - nchusa (Boraginaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, otsu, batc tyl ve mavi iekli bitkiler. iekli dallar idrar artnc olarak kullanlr (24). Bk. ispit. E ani. An iei, An otu. Gvrek (Daday-Kastamonu). nchusa azurea Miller-Griz (Dou Anadolu). Yapraklar sebze olarak kullanlr. A offirinalis L.-Srdili. . sirigosa Labil.-Griz (Dou Anadolu). Yapraklan sebze olarak kullanlr. SIIRDL > ispit. SIIRDL M TARI > Balaban mantar. AN SIGIRGZO > Srkuyruu.

242

SIIRKUYRUU > Lbada. SIIRKUYRUU - Verbascum (Scrophulariaceae) trlerine verilen genel ad. Bir. iki veya ok yllk, otsu, genellikle san ve nadiren mor iekli bitkilerdir. Trkiye'de 250 kadar tr bulunduu bilinmektedir. Erzurum ve Kars blgelerinde iek durumu sebze olarak kullanlr. ieklerinden iplii san renge boyamak iin yararlanlmaktadr. E ani. Bozkulak (Mersin), Danakuyruu (Akseki-Antalya). Kurtkula (epni. Gemerek-Sivas). kzpr (kzkuyruu), Srgz, Sr otu. Srsiydii. Yn otu, Zinemit (Alanya-Antalya). Verbascum asperu/oides Hub.-Mor.-Yalang otu. V densiflorum Bertol.-iekleri balgam skc olarak kullanlr (24). V gJomeruJosum Hub.-Mor.-Akseki (Antalya) blgesinde tohumlan balk avlamakta zehir olarak kullanlr. V oJympicum Boiss.- Uluda (Bursa) a zg bir trdr. V phlomoides L.-iekleri balgam sktrc olarak kullanlr (24). . V sinuatum L-Tohumlan balk avlamakta zehir olarak kullanlr. V speciosum Sehrader-Aykula (Gaziky-Tekirda), Zelve (Plmr-Tunceli). . V tfapsus L-iekleri balgam sktrc olarak kullanlr (24). SIIR M TARI > Cincile. Zehirli mantar. AN SIG1R O > Srkuyruu. TU S1G1RSYDG --> Srkuyruu. SILA AACI -> Gnlk a. SINCAN DKEN > Kara al. SIRA --> Kefe kimyonu. SIRACA > Silcan. S1RG N --> Isrgan. A S1RG N O > Isrgan. A TU SIRIMACU - Daphne pontica L. (Thymelaeaceae). 50-100 cm ykseklikte, kn yapraklarn dkmeyen, sanms yeil iekli ve al grnnde bir bitkidir. Yapraklar ve meyveleri zehirlidir. Bk. Dafne. E ani. Kurtba, Srmba. SIRIMBAGI > Srmau.

243

SITMA AACI -Eucalyptus{Myrtaceae) trlerine verilen genel ad. Vatan Avustralya olan ve kn yaprak dkmeyen aalar. Baz trleri Gney ve Bat Anadolu sahil eridinde yetitirilmektedir. E ani. Okalipts, Sulfata a. (Adana). EucaJypitis camalduJensis Dehnh. (Syn.E.rostrata Schlecht.)- Adana okalipts. Memleketimizde en yaygn olan trdr. SITMA O -Eupatorium cannab/numb. (Compositae). 1 m kadar ykselebilen, al TU grnnde, otsu, tyl ve ok yllk bir bitki. iekler krmz, pembe veya beyaz renkli. SITMA O > Krmz kantaron. TU SITMA O > Kurun otu. TU SITMA O > Yavan. TU SIYIRMA > Eek dikeni. SIYIRTMA > Eek dikeni. FN > Zifin. SL O - Heliolropium (Boraginaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok TU yllk, yumuak tyl, beyaz veya sarmtrak iekli bitkiler. Trkiyede 1 kadar 5 tr bulunmaktadr. Taze yapran ezilmesi ile elde edilen usare siilleri yok etmek iin siil zerine srlr. H. europaeum L. tr ate drc, safra sktrc ve yara iyi edici olarak tannmtr. Gazi Antep blgesinde M doJosum . D Not. trne de Siil otu ad verilmektedir. e E ani. Boz ot. SL O > Baa. TU SLAR > Erik. SLCAN -SmiJax (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yapraklarm dken, dikenli, trmanc ve al grnnde bitkiler. Gen srgnleri sebze olarak kullanlr. stanbul pazarlarnda Dikenucu veya Dikenz ad altnda satlmaktadr. Meyvenin arillusu eskiden Gcr (Rize blgesinde Mamula veya Mamuli) ad altnda damla sakz yumuatmakta kullanlrd. Aadaki trler Trkiyede yetimektedir. E ani. trg, Diken otu, Dikenz, Dikenucu, Gcr dikeni. Kara silcan, Krari, Mamula (Rize), Mamuli (Rize), Mehrocan, Melevcan, Melevcen, Melevien, Melocan, Melvcan, Merevcen, Merevcen, Merlcen, Mevlcen, z dikeni (Trabzon), Sraca

244

(Gzne-Mersin), Sircan, Yaban saparnas, Zlcan, Zmcan. Zrmlak, Zincan, Zincer. Meyvelere Mzdelek denir. Smi/ax aspera L -Meyveler krmz veya siyah renkli. S. exceJsa L.- dikeni (Trabzon), Zimbilai, Zimilaci, Zimilai, Zimilas (Rize). z Meyveler krmz renkli. Meyvelerinden gcr elde edilir (Trabzon). Bk. Tavan kiraz. SM > Nergis. SNCAN > rgan. SNCAN DKEN > Kara al. SNCBL > Rezene. SNCUP > Rezene. SNEKKANAD1 > Kekik. SNEKKANADI > Mercankk. SNEKKAPAN > Salkm iei. SNEKK1RAN > Salkm iei. SNEK M TARI > Zehirli mantar. AN SNEKTUTAN > Salkm iei. SNRL O > Baa. T SNRL YAPRAK > Baa. SNR O > Baa. TU SNSEK > Baa. SPK -Hyparrhenia hirta (L:) Stapf (Gramineae). Bu ad Alantur (Antalya) civarnda kullanlmaktadr. SRA > Kara yemi. SIRAN > Silcan.

245

SRGEN > Sirken. SRK > Sirmo. SRtM > Sirmo. SRKECEN > Sirken. SRKEN - CJenopodium (Chenopodiaceae) trlerine verilen genel ad. 10-150 cm ykseklikte, bir yllk ve otsu bitkilerdir. Toprak st ksmlar. spanak gibi piirilerek, sebze olarak kullanlr. Trkiye'de 1 kadar CJenopodium tr 0 bilinmektedir. Bunlardan aadaki trlerin sebze olarak kullanld saptanmtr. Bk. Itr, t zm, Sirken, Tel pancan. E ani. Sirgen, Sirkecen, Sirkene. Sirkene otu, Sirkeyen, Yaban spanak. CJenopodium a/bum L.- Bk. Tel pancan. C foJiosum (Moench) Asehers.- Bk. t zm. . C polyspermum L.-Sirken, . C urbicum L- Itr. . SRKENE > Sirken. SRKEN O > Sirken. TU SRKEYEN > Sirken. SRMK > Sirmo. SRMO -Dou Anadolu blgesinde (zellikle Van blgesi) baz AJium (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Bu trlerin yaprak ve gvdeleri koku ve lezzet vermek iin otlu peynir iine katlr veya sebze olarak kullanlr. Bk. Soan. E ani. Sirik (Van). Sirim (Van). Sirmik (Diyarbakr). Aadaki trlerin yapraklan otlu peynir iine konulmaktadr (Van). Hium atroviolaceum Boiss. . aucberi Boiss. . cardiostemon Fisch. et Mey. . schoenoprasum L. . scorodoprasum L. . vineaie L. SVR AYI > D ay. a SVR KEKK > Kaya kekii. SVR K > Centiyane. K

246

SVR LALE > Lle. SYABO --> akr otu. SYABU > akr otu. SYAH KM N > rek otu. YO SYAH O - Salvia nemorosa L. (Labiatae). 30-60 cm ykseklikte, ok yllk, otsu, T krmz veya morumsu mavi iekli bir bitkidir. Toprak st ksmlar iplik boyamak iin kullanlr (Hakkri. Van). Bk. Ada ay. SYAH TRMT > Borazan mantar. SO > Ldin. SOFUR > Yaban yasemini. SO AN -llium (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, soanl, zel kokulu ve otsu bitkiler. Baz yaban trlerin soan veya yapraklar soan veya sarmsak yerine kullanlmaktadr. Bk. Sarmsak, Sirmo. E ani. ayr soan, Gmlgen, Gmrsen, Gurante (Van). Incalz. Kr soan (Kars), Korman. Kormen, Kmren, Kmren. Kmrsen, Knmen, Kpek soan, Krmen. llium akaica Gmelin- t soan, Keitaa. Kuzukula (Van), Sarmsak soan. Erzurum ve Van blgelerinde soan kullanlr. A. atrovioJaceum Boiss.-Bk. Sirmo. . cepa L.- Soan. A. flavum L.-Sar soan. iekleri san renklidir. A. neapolitanum Cyr.-Osuruk otu (Armutlu-Bursa). A. pseudoampeJoprasujn Miscz.ex Grossh.-Praz, Byk praz. A. roseum L-Geyik krmeni. A, rotundum L.-Kmren. Krmen. A. schoenoprasum L.- Van blgesinde kullanlr. A. smten/sn Freyn-Corin. Suryas. D Anadolu blgesinde kullanlr. ou A. subhirsutum L.~Krmen. Marmaris (Mula) blgesinde kullanlr. A. trifoJiatum Cyr.-Kei kmreni. Kei krmeni. Bat Anadolu blgesinde kullanlr. A. vineaJe L-Bk. Sirmo. Aadaki trler, ss bitkisi olarak, bir neme sahiptirler (29). Allium akaka S. G Gmelin . A. amet/ystinum Tausch A. baytopiorum Kollmann et N zhatay . A. colchJcifoJium Boiss.

247 A flavum L. A. /charpulense Freyn- Harput soan. A. neapo/ilanum Cyr. A. nigrum L.- Kara soan. A. orientale Boiss. SOANCIK > Kardelen. SOUKLUK > Semiz otu. SOLGUN > St. SO AZ EK > lmez iek. LM SO AZ SAM EK > lmez iek. LM SOLUCAN ERELTS > Erelti. SOLUCAN O TU - Pelargonium endticAerianum Fenzl (Geraniaceae). 15-35 cm ykseklikte, rizomlu, ok yllk ve morumsu krmz iekli bir bitki. iekli dallan taze halde barsak solucanlarna kar kullanlr (24). SOLUCAN O - Tanacetum vu/gare L. (Compositae). 60-120 cm ykseklikte, ok TU yllk ve san iekli bir bitki. Kuvvet verici, itah ac ve kurt drc olarak kullanlr (24). Bk. Pire otu. SO AK > Sumak. M SO A EKS > Sumak. MK SO AK PEKMEZ > Sumak. M SOMT > Dere otu. SORGUN > St. SORKUN > St. SOSUN > uha iei. SOVUKLUK > Semiz otu. SOY > Baldrgan.

248

SOYMUK - fi'n us (am) trlerinin gvdelerinin d kabuu soyulduktan sonra elde edilen ksm. Kuvvet verici olarak emilir ve inenir. Bk. am. E ani. Emlik (orum), Gabram. Kamalak (Adana), Saymuk (Kre-Kastamonu), Yalama, Yalamak, Yalamk, Yalamuk, Syrmh, Syrmuk. SBELEK > Sobelen. SBELEN M TARI - Coprinus comatus S. F. Gray (Coprinaceae). Bolu blgesinde AN yetiir ve blge halk tarafndan yenir. E ani. Gbre mantar, Sbelek, Sbslek. SBSLEK > Sobelen. ST -Saix (Salicaceae) trlerine verilen genel ad. Kn yaprak dken aalardr. zellikle dere kenarlarnda yetiir. Baz trlere zel adlar verilmektedir. Kabuklar ar dindirici ve ate drc olarak kullanlr (24). E ani. Viyale (Tunceli). Salix alba L.-Ak st, Ky sd. Sar st (Kemah-Erzincan). S. babyJonica L-Alar aa, Kirpit (Akdamadeni-Yozgat), Salkm st. S caprea L. Kei sd. S cinerea L.-Boz st, Sorgun (Terkos ky-lstanbul). S. exce/sa J.F.Gmelin-Yksek st. S fragi/is L.-Gevrek st. S pseudomedemii E. Wolf- Kara st. S purpurea L.- Erguvan st. S y/m/habsL Ba sd. Ban a., Civir, Sepeti sd. Solgun, Sorgun, Sorkun. Sultan st. Trkiyede 25 kadar st tr bulunmaktadr. ST O - Po/ygonum persicaria L. (Polygonaceae). Bk. Keimemesi, Kuekmei, TU Madmak. Poiygonum iapalMoiium L.-Tiron-Van blgesinde yaprakl gvdeleri sebze olarak kullanlr. STFNO > t zm. SU BBER > Madmak. SU E > uha iei. SU DKEN > Kygren. SU GERDEMES > Su teresi.

249

SU GO > Nilfer. L SU KABACI - Lagenaria siceraria{Mol.) Standl. (Syn:Lvulgaris Ser.) (Cucurbitaceae). Bir yllk, trmanc, otsu ve beyaz iekli bir bitkidir. Bat Anadolu blgesinde (zellikle Mula) yetitirilir. Kurutulmu meyveleri su kab olarak kullanlr. E ani. Alavrt. Alavur, Alavurt. SU KAMII > Hasr otu. SU KARANFL - Geum urbanum L. (Rosaceae). 20-50 cm ykseklikte, rizomlu, ok yllk ve sar iekli bir bitkidir. Kkleri kabz ve kuvvet verici olarak kullanlr. E ani. Bit otu (Kemah-Erzincan). SU KARA YEM > Kara yemi. SU KAZAYAI -Sium sisanm L. var. ancifofum (Bieb.) Thell. (Umbelliferae). 60 1 0 cm ykseklikte, ok yllk, otsu, bileik yaprakl ve beyaz iekli bir bitkidir. 0 Yapraklar halandktan sonra sebze olarak yenir ve brek harcna girer. Bk. Kazaya. . SU KERDEMES > Su teresi. SU KESTANES > Gl kestanesi. SU LALES > Nilfer. SULANDIK O > Kabalak. TU SULFATA AACI > Stma a. SULTAN ST > St. SULTANKPES > Hasekikpesi. SULTAN O > Mrver. TU SULTAN ZAM BAI > Zambak. SUM > k pleme. A SUMAK -R/us coriaria L. (Anacardiaceae). 1-3 m ykseklikte, gen dallar krmzmtrak tyl, bileik yaprakl, al grnnde bir aaktr. Meyve kremsi ekilli, tyl, olgunlukta krmz renkli ve eki lezzetlidir. Olgun meyveleri Somak ekisi ad altnda baharat, meyvelerin su ile kaynatlmasndan

250

elde edilen Somak pekmezi ise kabz olarak kullanlr (Gazi Antep). Yapraklan sepi maddesi olarak deerlidir (24). E ani. Derici suma, Mavru (Akseki-Antalya), Tadm, Tahru (Kemaliye-Erzincan). Tatari. Tahri. Tetere, Teteni, Tetirli, Tetre. Tetri. Tirimli (oruh), Tutum, Tutuba (Borka-Artvin), Coiinus coggyria Scop. (Syn:Rhus cotinus L.)-Pamuklu sumak. Bu trn kkleri San kk veya San odun ad altnda iplii sar renge boyamak iin kullanlr (24). E ani. Boyac suma. Pamuklu sumak, Sar boya. Sar can. San yaprak. SU M ANCASI > Su teresi. SU MERCME - Lemna (Lemnaceae) trlerine verilen genel ad. Gl ve su birikintileri zerinde yetien ve grn mercimei andran bitkiler. Trkiyede drt tr bulunmaktadr. Aadaki trler Trkiyede ok yaygndr. Lemnagibba L. L. minr L. SU NANES > Nane. SU NERGS > Lilpar. SUOKU - Sagittaria sagiltifoiia L. (Alismataceae). ok yllk, otsu su bitkisi. Yapraklar ok biimindedir. Gl ve dere kenarlarnda ve bataklklarda yetiir. SU PAPRASI -Thelypteris palustris Schott (Thelypteridaceae). Terkos ky (stanbul). SURSAL > Ssen. SUSAM > Ssen. SU SARIMSAGI > Kurtluca. SSEN > Ssen. SUSKAL > Ssen. SU TERES -Nasiurtium officinaieK, Br. (Cruciferae). 10-90 cm uzunlukta, bileik yaprakl, beyaz iekli, otsu ve ok yllk bir bitkidir. Su iinde veya kenarlannda yetiir. Yapraklan i olarak salata halinde yenir ve Van blgesinde otlu peynir iine konur. , E ani. Ac gerdeme. Crcr, akandura (Borka-Artvin), nk (Van), Derdime, Gerdeme, Hardal otu, Istapan (Drtyol). Ispatan, lspatan, Istapan, stepan,

21 5 Kardomot (Dou Karadeniz blgesi), Kerdeme, Kurbaapislii, Su gerdemesi, Su kerdemesi. Su mancas, Tizik (Diyarbakr), Tuzik (Diyarbakr. Siverek), Yaban tere. SUVARMIUK > Dibudak a. SU YARPUZU > Nane. SU YONCASI - Menyanlhes trifoliala L. (Menyanthaceae). ok yllk, otsu bir su bitkisi. Yapraklar yaprakkl ve iekler soluk pembe renklidir. Anadoludaki baz gllerin (Abant gl. ldr gl gibi) kenarlarnda yetiir. SU ZAM BAI > Nilfer. SDDYEN --> Stleen. SDLVAN > Stleen. SGNK > Ihlamur. SGLLOK --> hlamur. SGNK > Ihlamur. SMBL - Hyacinlhus orientaJis L. (Liliaceae). ok yllk, soanl, otsu, mavi ve kuvvetli kokulu iekli bir bitkidir. Soanlar ss bitkisi soan olarak d lkelere satlr. Hyacinthella trlerine Kk smbl ad verilir (Hekimhan-Malatya). E ani. nci smbl (Gazi Antep). Snbl, Smbl- Rm. HyacinUus orienlalis L. subsp. cAionopMus fendelbo- Kaya smbl (SarzKayseri). Yapraklarnn geni olmas ile yukardaki trlerden ayrlr. Orta Anadolu blgesi dalarnda yetiir. SMBL E --> Ta nanesi. SME1T >Andz otu. SMKL M N R > Sarayak mantar. A TA SNBL > Smbl. SNGLLK > Ihlamur. SNGLLK > Ihlamur.

252

SPRGE ALISI - Osyris alba L. (Santalaceae). 25-200 cm ykseklikte, al grnnde ve yeilimsi beyaz renkli iekli bir bitki. Meyveleri 5-8 m m apnda, kre biiminde ve krmz renklidir. Dallarndan hazrlanan sprgeler skenderun pazannda satlmaktadr. SPRGE ALISI > Sprge otu. SPRGE E > Sprge otu. SPRGE DARISI > Dan, SPRGE KAMII > Kam. SPRGELK - Chamaecytisus ausiriacus (L) Link (Leguminosae). 15-70 cm ykseklikte, al grnnde, sar iekli ve ok yllk bir bitkidir. Yapraklan kekik taiinde kullanlr. Bk. Kekik. SPRGELK > Sprge otu. SPRGE O - Erica (Ericaceae) trlerine verilen genel ad. ok yllk, kn TU yapran dkmeyen, beyaz veya mor iekli ve al grnnde bitkiler. Yapraklar kabz ve idrar artnc olarak kullanlr (24). E ani. Funda. Goyun, Morca sprge. Palan, Piren (Mula). Pl. Pren. Yalca. Erica arborea L.-Sprge a. Em anipuliflora Salisb.- Piren (Kaleky-Trabzon), Sprge iei (SrmeneTrabzon). SRNCAN > Gz idemi. SRSLK > Al. SSEN -Yksek boylu, rizomlu ve genellikle bahe ve mezarlklarda yetien iris (Iridaceae). trlerine verilen ad. ok yllk, otsu, genellikle mor veya beyaz iekli bitkiler. Bk. Kurtkula, Navruz, Zambak. Susam (Sesamum indicum L Pedaliaceae) ile kartrlmamaldr. Bu tr. tohumlan iin yetitirilen bir tanm bitkisidir. E ani. Cehennem zamba. Eek llesi. Krna (Karacabey-Bursa), Mezarlk zamba (Gazi Antep), Sevsen, Sursa]. Ssen, Suskal, Zambak. Aadaki trler ss bitkisi olarak bir neme sahiptir. Bazlanmn rizom veya yumrular d lkelere satlmaktadr (29). iris albicans Lange-Ak ssen. Beyaz iekli bir trdr. Vatan Yemen olup haclar tarafndan getirilerek mezarlklara dikilmi ve bu ekilde btn Anadoluya yaylmtr. I. caucasica Hoffm.- Bk. Navruz.

253

I. gaiesii Foster- Bk. Kurtkula. / germanica L.- Gk ssen, Mor ssen. iekleri mor renklidir. Bahe ve mezarlklarda yetitirilir. I. ibrica Hoffm.- Bk. Kurtkula. / iazica Albov- Laz sseni (Rize). Mavi iekli bir trdr. / musuimanica Fomin- Yayla sseni (Bakale-Hakkri). i. orienlaiis Miller-Barba (Afyon). Beyaz iekli bir trdr. / paradoxa Steven- Bk. Kurtkula. / prsica L- Bk. Navruz. i. pseudacorus L.-Bataklk sseni. Kelba, Kl otu, Sar ssen. Sar iekli bir trdr. / reticulaia Bieb.- Bk. Navruz. / sari Schott- Bk. Kurtkula. / sisyrincbium L- Yumrulu ssen. Anadolu'da ok yaygndr. / suaveoiens Boiss.et Reuter-Bodur ssen, lfar (Grlek ky. Murat da Ktahya). Bodur, mor veya sar iekli bir trdr. i. susiana L. Bk. Kurtkula. i. unguicuiaris Poiret- Bk. al navruzu. i. xanthospuria B. Mathew et T Baytop- Sar ssen (Kyceiz-Mula). . STGEN > Stleen. STLEGEN - Euphorbia (Euphorbiaceae) trlerine verilen genel ad. Bir, iki veya ok yllk, stl, otsu veya alms bitkilerdir. Trkiyede 90 kadar trnn bulunduu bilinmektedir. Bir yllk baz trler D ou Anadolu blgesinde sebze olarak kullanlr. St mshil etkilidir (24,30). Bk. F otu. E ani. Sddyen, Stlvan, Slden, Stgen. Stlen, Stlenge. Stlcen (Kastamonu), Stlyen, Stlgan. Stlgen, Stl ot, Stlvan. Zerana (Artvin), Euphorbia apios L.-Bk. F otu. E. chamaesyce L.-Erzurum ve Kars blgelerinde sebze olarak kullanlr. E heiioscopia L.-Seher otu (Armutlu-Bursa), Zehir otu (Armutlu-Bursa). E iathyris L.-Sakran otu (Bergama). E macrociadaBoiss.-St mshil olarak kullanlr (Dou Anadolu). E nicaeensis Ali.- St mshil olarak kullanlr (Dou Anadolu). E rgida Bieb.-Sar renkli boyar madde elde etmek iin kullanlr. STUGAN > Stleen. STUGEN > Stleen. SOTYEN -_> Stleen. STLCEN > Stleen.

254

STLGAN > Stleen. STLCEN > Stleen. STL KENGEL > Gengel. STL M N R > Kanlca mantar. A TA STL O > Stleen. T STLVAN > Stleen. ST O - Po/yga/a (Polygalaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, TU pembe veya mavimsi iekli, otsu veya alms bitkilerdir. Polygala anato/ica Boiss.et Heldr. -Ylan yoncas (Kemaliye-Erzincan). P. vulgaris L. -Toprak st ksmlarnn balgam sktrc etkisi vardr (24). ST O > Eek marulu. TU STSZ M N R --> Kolama mantar. A TA SLK > hlamur. SYNK > hlamur.


ABAH > Badem. AB1LA --> alba. ABLA > alba. AGRAK M TARI > Evlek mantar. AN AHMELEK O > Mrver. TU AHMEK O > Mrver. TU AHTEN > Arslanpenesi. AHTERE O - Fumaria (Fumariaceae) trlerine verilen genel ad. Bir yllk, otsu* TU paral yaprakl, pembe veya beyaz iekli. Aadaki trler idrar artrc ve yattrc olarak kullanlr. E ani. Tilki kinii. , Fumaria aspala Boiss.-Dou Anadolu blgesinde ar kesici ve mikrop ldrc olarak kullanlr. F microcarpa Boiss.ex Hausskn.-Dou Anadolu blgesinde ar kesici ve mikrop ldrc olarak kullanlr. F officinaiis L.-ahtere. F vaiiJan iii Lois.-Ac tere (Konya). Konya blgesinde il olarak kullanlr. AHTUGU >Alayangelin. AKAYIK > Ay gl. AKNAU SALEP > Salep. ALBA -Baz Salvia ve Phlomis (Labiatae) trlerine verilen genel ad. Baz blgelerde (Afyon. nebolu. Kastamonu) Tussiiago farfaral*. (Compositae) trlerine de alba ad verilmektedir. Bk. Ada ay, Kabalak. E ani. alba, apla,abla, abla, apla, aplak.

256 SaJvia forskahki L. trnn rozet yapraklar alba yapra (nebolu) veya Dolma yapra (Azdavay-Kastamonu) adyla tannmakta ve et dolmas yapmnda kullanlmaktadr. Bu trn yapraklan. neboludan stanbula getirilip nebolular pazarnda alba yapra ad altnda satlmaktadr. E ani. Msellim (Daday, Azdavay-Kastamonu). ALBA > Ada ay. ALBA > alba. ALGABA --> Ada soan. ALKABA > Ada soan. AL KABAI - Cucumis trigonus Roxb. (Cucurbitaceae). Bir yllk, otsu, srnc ve sar iekli bir tr. Meyveler 2-4 cm apnda, ac lezzetli ve kk bir kavun grnnde. Silifke (el) blgesinde bulunur, blgede mshil olarak kullanlr. E ani. Yaban kavun. Aadaki trler memleketimizde meyvesi iin yetitirilir. Cucumis fiexuosus L.-Acar, Accor, Acr, Acir, Acor, Acur, Ancur, Gta, Hta, Httk. Htti (Adana, Gazi Antep, Malatya) (24). C melo L.-Kavun. . C sativus L.-Hyar, Salatalk. . AM FISTII --> Antep fst. AM GL > Gl. APLA > alba. APLAK > alba. ARK VEN > ven. EBBOY - CJeiranthus c M ril. (Cruciferae). 50 cm kadar ykselebilen, ok yllk, ots ve turuncu iekli bir bitkidir. Baz kltr formlar ss bitkisi olarak yetitirilir. Bk. Gece menekesi. E ani. Mentir (Gazi Antep, anl rfa), Mentur (Kahraman Mara). Sar ebboy. Matthioia incana (L.) R.Br.-Mor iekli bir bitkidir. Bahe ebboyu adyla tannr. M Jongipetaia (Vent.) DC.-Gecegndz iei (Gazi Antep). . EBELLAH > Kebere. SEFT > Kzlck.

257

EHDURAN > Arslanpenesi. EHMELK O > Mrver. TU EHRYE SALEB > Arpack salebi. EKER A A 1 -I/ovenia duJcis Thunb. (Rhamnaceae). 8-10 m ykseklikte, GC yeilimsi beyaz iekli bir aatr, Vatan D ou Asya olmakla beraber Gney Anadoluda baz bahelerde yetitirilir. iek durumu saplan tatl lezzetli olup yenir. Bk. Kara hurma. E ani. Japon zm a.. Hurma (Mula). EKER DKEN > Boa dikeni. EKER PANCARI > Yaban pancar. EKERC BOYASI - Phytolacca americana L, (Phytolaccaceae). 3 m kadar ykselebilen, ok yllk, otsu, beyaz veya yeilimtrak renkli iekli bir bitkidir. Meyveleri siyahms krmz renkli olup boyar madde olarak kullanlr. E ani, Acmur (Giresun), Dnyagzeli (Rize), erbet boyas. EKERC VEN > ven. EKERL O -Inula oculus-christi L. (Compositae). 15-50 cm ykseklikte, T rizomlu, ok yllk, tyl, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Kastamonu kylerinde, toprak st ksm su ile kaynatlr ve elde edilen sulu hulsa, tatlandn olarak kullanlr. nulin tad saptanmtr (24). Bk. Andz otu. EMSYE M TARI -Lepiola procera (Fr.ex Scopoli) Quelet (Syn.Macrolepiota AN procera (Scop. ex Fr.) Sing. (Agaricaceae). Kuzey Anadolu, Bolu ve stanbul civan (Belgrat orman) ormanlannda yetiir. Yenen bir mantardr. Bk. Bedebrt. E ani. Hbelen. Lepiota excoriata (Fr.ex Schaeffer) Quelet -Hbelen. Yenen bir mantardr. EMSYE O > Baldran. TU ERBET BOYASI > ekerci boyas. ERBET O - Humulus JupuJus L (Cannabinaceae). ok yllk, trmanc ve otsu TU bir bitkidir. iek durumlan yattnc olarak kullanlr (24). E ani. Bira iei. Maya iei. Maya otu, mer otu. ERPK > Sepik.

258

EVKETBOSTAN - Cm'cus benedidus L. (Compositae). 35 cm kadar ykselebilen, bir yllk, tyl, sar iekli ve otsu bir bitkidir. Toprak st ksmlar zmir pazarlarnda satlr ve sebze olarak kullanlr. E ani. Akkz, Bostan otu, Mbarek dikeni, evket otu. EYTAN ARABASI > Kara hindiba. EYTAN KELE >Eek hyar. EYTAN O > Boru iei. TU EYTAN SAI > Bostanbozan. EYTAN ALGAM - Bryonia alba L. (Cucurbitaceae). ok yllk, trmanc, otsu, I yeilimsi sar iekli ve meyveleri olgunlukta siyah renkli olan bir trdr. Kkleri mshil bir etkiye sahiptir. E ani. Binkula, t kaba, Semiz kabak, lngr, Yaban kaba. EYTAN ZEYTN > Yalanc tespih a. MR - Buxus sempervirens L. (Buxaceae). Kn yapraklarn dkmeyen ve genellikle 1-2 m ykseklikte ve al grnnde bir bitkidir. Odunu sanayide kullanlr. Yapraklar hayvanlar iin zehirlidir. E ani. Cmer, mr. RN M EYAN > Meyan. N > Mrver. OPOROK > Gabalak. MR > imir.

T
TA E > Keklikgz. TA IM > Sumak. D TAFLAN > Kara yemi. TAHDK O U > Sabun otu. T TAH1 > Marul. TAHNAL > Defne. TAHRU > Sumak. TAH TACI O > Mercankk. TU TA TA YEM > Frenk inciri. H TARAKDAU > Dere otu. TARAK O > Dere otu. TU TARAK O > Fesitara. TU TARAK O > nelik. TU TARHAN E > Gz idemi. A TARH A O - Hippomaralhrum cristalum (DC.) Boiss. (Umbelliferae). 60-100 cm AN TU ykseklikte, paral yaprakl, sar iekli ve ok yllk bir bitkidir. zmir pazarlarnda satlr. orba ve yemeklere koku vermek iin kullanlr. E ani. Tarhn, Tarn, Tarkm. TARH A O > Dere otu. AN TU TARHIN > Tarhana otu.

260

TARHIN > Tarhun. TARHUN - rtemisia dracuncuius L. (Compositae). 60-120 cm ykseklikte, kuvvetli kokulu, ok yllk ve sarmtrak iekli bir bitkidir. Ankara ve Gazi Antepte bahelerde yetitirilir. Taze veya kurutulmu halde baharat ve itah ac olarak kullanlr. Bk, Yavan. E ani. Tarhn, Terhun. TARHUN > Yavan. TARIN > Tarhun. TARKIN > Tarhun. TARLA VEN > ven. TARLA M TARI > Evlek mantar. AN TARLA SARMAII > Mahmude otu. TARLA YEM LJG1 > Yemlik. TA KEK --> Kaya kekii. TA KEK --> Mercankk. TA KINASI > Kna a. TA M TARI > Ay mantar. AN TA NANES - Micromeria fruticosa (L.) Druce subsp. serpyiiifoiia (Bieb.) P.H.Davis (Labiatae). 20-60 cm ykseklikte, nane kokulu, ok yllk ve beyaz iekli bir bitkidir. Erzurum blgesinde (Oltu, Tortum) taze veya kurutulmu halde, orba ve yemeklere koku vermek iin kullanlr. Micromeria fruticosa (L) Druce subsp. barbata (Boiss.et Kotschy) Davis- Viks iei, Viks otu (Samanda-Antakya). Hatay blgesinde nefes ac olarak kullanlmaktadr. M m yrtifoiia Boiss.et Hohen.-Boumlu ay (Mersin). Antakya ve Mersin . blgelerinde ay yerine kullanlr. . . . E ani. Da ay, Kaya yarpuzu (Gazi Antep), Smbl iei, Topuk ay. Viks iei (Antakya). TAO > Elma. T

21 6

TA SARIMSAGI > Sannsak. TAT > Elma. TA A > Boru iei. T LA TATALACI > Boru iei. TATARCIK -M oJirion talaricum (Pallas) Herbert (Amaryllidaeeae). 15-40 cm ykseklikte, yumrulu, ok yllk, otsu, mavi veya morumsu mavi iekli bir bitkidir. iekleri Van blgesinde i olarak yenir. E ani. Kpek otu (Plmr-Tunceli). TATARI > Sumak. TATIRAM > Oul otu. BA TATUBABA > Ballbaba. TATLI BAYRAM > Meyan. TATLI BYAN > Meyan. TATLI GERDEME > Kereviz. TATLI ISIRGAN > Isrgan. TATU M YAN > Meyan, TATLI KENGER > Kenger. TATU KK > Meyan. TATU RAVENT > Ign. TATRAM > Oul otu. BA TATULA > Boru iei. TATLE > Boru iei. TAUN O > Canavar otu. TU TAVANCIL > Pamuk otu.

262 TAVANCIL O - fferacleum plalylaenium ^m . (Umbelliferae). 1-2 m ykseklikte, TU ok yllk, otsu, beyaz iekli ve kuvvetli kokulu bir bitkidir. Yaprak saplan ve gvdesi Melek otu yerine kullanlr. Bk. Baldrgan. Yapraklarna aan denir. Gvdesi i olarak yenir ve turusu yaplr (Anzer. kizdere-Rize). E ani. Kamam {Anzer. kizdere-Rize). rek otu. HeracJeumpamphlagonicum Czeczott trne de ayn ad verilmektedir (ankr). TAVANI > Hanmeli. TAVAN ELMASI -Pyracantha coccinea^m st (Rosaceae). 3 m kadar ykselebilen, dikenli ve beyaz iekli bir bitkidir. Meyveler 5-7 mm apnda, kremsi ekilli, krmz veya sanms renklidir. Olgun meyveleri yenir. Bk. Dafne. E ani. Ate dikeni, Ebembk (Amasya), Kirkat (avat-Artvin). Ku alc. Erzurum blgesinde aadaki trlere de Tavan elmas ad verilmekte ve meyveleri yenmektedir. CotoneasterMegerrimus Medik.-Tavantopuu. C nummuJaria Fisch.et Mey,- Da mumulas (Beypazan-Bolu). . TAVAN KRAZI -Roseas acuJeatus L. (Liliaceae). 20-50 cm ykseklikte, km yaprak dkmeyen, ok yllk, yaprak biimindeki dallan sert ve batc ve al grnnde bir bitkidir. Meyveler kre biiminde ve krmz renkli. Gen srgnleri. Romallar dneminden beri sebze olarak kullanlmaktadr. Kk ve yapraklan Antakya blgesi aktarlarnda, idrar artnc ve ta drc olarak satlmaktadr (24). . Aralk ay ortalarndan itibaren ucuna Silcan \SmiIax excelsa ) meyveleri balanm olan, dallan stanbul iekilerinde Kokina (Greke "krmz" anlamna gelir) ad altnda satlmaya balanr ve yl ba gn evlerin sslenmesinde kullanlr. Bk. Silcan. E ani. Emir, Fare dikeni, Herdemtaze, San dikeni (Giresun), Tavanmemesi, Tavantopuu (Antakya), Yaban mersin. Aadaki trler de Trkiyede yetimektedir. Ruscus colchicus P.F.Yeo-Zirmek. Kuzeydou Anadolu blgesinde (Giresun, Rize. Borka) yetiir. Toprak st ksnlan sebze olarak kullanlr ve st artnc olarak ineklere verilir. R hypoglossum L- Atdili. Dere kiraz. Gelinkpesi. Yalova mercan. Kkleri ate drc ve itah ac olarak kullanlr. TAVANKULAI > Domuzara, TAVANKULAI > Navruz. TAVANMEMES > Tavan kiraz.

263

TAVANPAASI > Domuzara. TAVANTOPUGU > Salep. TAVANTOPUGU > Tavan elmas. TAVANTOPUGU > Tavan kiraz. TAVUKBACAGI M TARI - Cantiarelius cibarius Fr. (Cantharellaceae). Karadeniz AN blgesi. Bolu ve stanbul blgelerinde yetiir, pazarlarda satlr ve halk tarafndan yenir. Bk. Kanlca mantar. E ani. Ccekz. Horoz mantar. Mee mantar. Tavuk mantar, Yumurta mantan. CantAareiius Jutescens Fr.ex Persoon -Et mantan. Tavuk mantar. TAVUK E - Siernbergia sicula Tineo ex Guss. (Amaryllidaceae). Yumrulu, sar iekli, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Bat Anadolu blgesinde yetiir. Bu ad Ahmetli ky (Torbal-zmir) civannda kullanlmaktadr. Aadaki trler ss bitkisi olarak nemli olup soanlan d lkelere satlmaktadr (29). Sternbergia Candida Mathew et T. Baytop- Beyaz iekli. lk baharda iek aar. S. ciusiana (Ker- Gawl.) Ker-Gawl.- Vahvah (Gazi Antep, Birecik). San ve byk iekli. Son baharda iek aar. S. coiciicifiora Waldst. et Kit - Sar iekli, son baharda iek aar. S fischeriana (Herbert) Rupr.- San iekli. lk baharda iek aar. S. lulea (L.) Ker-Gawl.- Kurbaa iei (Talca. Marmaris-Mula). San iekli. Son baharda iek aar. TAVUK E > Dafne. TAVUK M TARI > Tavukbaca mantar. AN TAVUK O > Ku otu. TU TAVUK TRMT > Tavukbaca mantan. TAVUKYASTIGI > Gvkan otu. TEBOK > Ebe gmeei, TERN > Defne. TEHNEL > Defne. TEHR > Sumak,

264

TEKE DKEN -Lydum (Solanaceae) trlerine verilen genel ad. ok dikenli, trmanc ve mor iekli bitkiler. Tarla ve bahe kenarlannda it yaplr. Aadaki trler Anadoluda yaygndr. Lydum anatolicum A.Baytop- Anadolu teke dikeni. L. barbarum L.-Atlanga (psala-Edime), Yemigen (Havza-Edirne). Bk. Al. L europaeum L.-Teke dikeni. TEKERSAKAU > Tekesakal. TEKESAKALI - Scorzoneravvjb Tragopogon (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, mor veya sar iekli ve otsu bitkiler. Trkiyede 20 kadar tr yetimektedir. Gen kkleri i olarak yenir. Bk. Kanlk. Yemlik. Yer sakz. E ani. Dedekuieti, Dedemsakal. Dedesakal, Didemsakal, Geisakal, Keisakal. Kekilcan, Tekersakal, Tekesakall, Tekilcan, Tekilcen, Tekkesakal, Teksakal. TEKESAKALI! > Tekesakal. TEKLCAN > Tekesakal. TEKLCEN > Tekesakal. TEKKESAKALI > Tekesakal. TEKNECK - Medicago orbicularis (L.) Bert. (Leguminosae). Bir yllk, otsu ve sar iekli bir bitkidir. Meyveler bask, dikensiz ve helezon biiminde. Konya blgesinde (Ldik) gen meyveler yenir. Bk. evrince. TEKSAKAL > Tekesakal. TELE > Tel pancar. TELEME O > Gveyfeneri. TU TELLCE --> Dedesakal mantar. TELLCE > Saak mantar. TELLCE > Tel pancar. TELLGELN > Mrver TEL PANCARI - Chenopodium albm L. (Chenopodiacese). 20-150 cm ykseklikte, bir yllk, otsu ve yapraklan unlu gibi tyl bir bitkidir. Ar. Erzurum ve Kars

265

blgelerinde, bulgur veya mercimek ile piirilerek yenir. Kurutularak saklanm olan bitkiden kn orba yaplr. Bk. Sirken. E ani. Kursalk (Erkilet-Kayseri). Selmo (Dou Anadolu). Tele. Tellice (Sivas). TEMRE O > Krlang otu. TU TEMRE O U > O otu. T ul TENEL > Defne. TENGEL DKEN > Boa dikeni. TENHEL > Defne. TERE > Kerdeme. TERE O > Kerdeme. TU TERE YAGl M TARI > Ay mantar. AN TERHUN > Tarhun. TERMYE - Lupinus a/usL subsp. <z/0ay(Syn:L.termi Forssk.) (Leguminosae). 1 0 0 cm kadar ykselebilen, beyaz iekli, tyl, bir yllk ve otsu bitkidir. Ege ve Akdeniz blgelerinde (Antalya), tohumlar suda kaynatldktan sonra yenir. Bk. Dom baklas. uz E ani. Ac bakla, Tirmis. TERS LLE > Alayangelin. TESB > Ay fnd. TESP >Ay fnd. TESPH AACI > Ay fnd. TESPH AACI > Yalanc tespih a. TESPH O - Coix Iacrim a~jobi L. (Gramineae). Bir yllk ve otsu bir bitki. TU Meyvelerinden tespih yapmak iin yetitirilir. TESPH SALEB > Salep. TESPHK > Ay fnd.

266

TESTERE > Sarsabr. TETER --> Sumak. TETLE > Sumak. TEN > Sumak, TETRE > Sumak. TETRI > Sumak. TETRE > Sumak. TETR > Sumak. TEVRZ G LO > Gl. O TEYNEL > Defne. TIBBI H > Hatmi. ATM TIR1N > Yaban gl. TIRMIK > Kebere. TLK KN > ahtere otu. TLKKUYRUU -marantAus (Chenopodiaceae) trlerine verilen genel ad. 15-100 cm ykseklikte, genellikle bir yllk ve otsu bitkilerdir. Anadoluda aadaki trler sebze olarak kullanlmaktadr. Bk. Hokuran. marantAus albus L . biitoJdes S.Wats. . graecizans L-Ohraan. stanbul pazarlarnda sebze olarak satlr. A. .retroflexus L. lopecurus (Gramineae) trlerine de ayn ad verilmektedir. TLKKUYRUU > Atkuyruu. TLKKUYRUU > Civanperemi. TLKKUYRUU > Dar. _

267

TLK ZM - Paris incompJeta Bieb. (Liliaceae). ok yllk otsu bir bitki. Meyveler olgunlukta siyah renkli. Hamsiky (Trabzon) evresinde zehirli bir bitki olarak tannr (30). TLK ZM > Yaban yasemini. TLKEN - sparagus acuUMus L. (liliaceae). ok yllk, dallan yeil renkli ve dikenli bir bitkidir. Meyve kre biiminde ve olpnlukta siyah renklidir. Gen srgnleri Bat Anadolu ehirlerinin (Fethiye. zmir. Milas) pazarlannda satlr ve sebze olarak salata halinde yenir. Bk. Kukonmaz. E ani. Ac ot (Manisa, Mula). Dikenli ac ot. Krgn otu (Akseki-Antalya). Yaban kukonmaz. TMURDKEN > obankaldran. TRFL > Yonca. TRMT > Kanlca mantar. TRML > Sumak. TROG > Kuzukula. TROK > Kuzukula. TRON > St otu. TRMS > Termiye. HRMT > Kanlca mantar. TRK >Ylanyast. TTREGIZ1M > Gelincik. TTREK KAVAK --> Kavak. TZK > Su teresi. T K A - Yaban olarak yetien ve yenebilir olan otlara verilen genel ad (psalaC3 Edirne). TO A KEK > Mercankk. G

268

TO M AN > Semiz otu. H EG TOHM EGEN > Semiz otu. TOKAU AY > Da ay. T K A A > Semiz otu. OMGN TO M K N > Semiz otu. K AA TO M N > Lle. LA A TOUK --> Ebe gmeci. TO A N > Keme. M LA TONGEL > Dngel. TOP > ncir. TOPACIK > idem. TO PALAG > Kara topalak. TOPALAK > Domuzara. TOPALAK > Incirop. TOPALAK > Kara topalak. TOPBA > Salep. TOPUK AYI > Ta nanesi. TOPUS > Topuz. TOPUS DKEN > Topuz. TOPUZ -Echinops (Compositae) trlerine verilen genel ad. 50-100 cm ykseklikte, dikenli, iki yllk ve otsu bitkiler. iek durumlarnn ekseni Erzurum ve Kars blgelerinde i olarak yenmektedir. E ani. Diken ba (Erkilet-Kayseri), Gk diken. Serte (Dou Anadolu). Topus, Topus dikeni. ,

269

pungens Trautv.-iek durumu ekseni yenir. TO S KKNARI > Kknar. RO TO S SEDR! > Sedir. RO TOSBAA O TU -lianna orientalis (L.) Boiss. (Boraginaceae). 30-50 cm ykseklikte, sk tyl, beyaz veya sar iekli ve otsu bir bitkidir. Kklerinde krmz bir boyar madde bulunur. Bk. Havacva. E ani. Gvegve, Kanburuyan, Kurbaa otu. Tosba otu, Tosba otu, Tosgaba otu. TOSBAGl O > Tosbaa otu. TU TOSBA O > Tasbaa otu. TU TOSGABA O > Tosbaa otu. TU TOSKAFA KAVUNU > Adam otu. TO TUK > Ahu dudu. TO M TARI > Un mantar. Z AN TGMEKEN > Semiz otu. THMEKEN > Semiz otu. T EK > Semiz otu. KM N TMBEK TTN > Deli ttn. TNGEL > Dngel. T EKAN --> Semiz otu. YM TYMEKEN > Semiz otu. TRABZO AYI > ay zm. N TRABZON GZ DEM > Gz idemi. TRABZON HURMASI > Kara hurma. TRABZO KEK > Kaya kekii. N

870

TRABZON YILANYASTII > Ylanyast. TRAKYA LALES > Lle. TUKUL O > Krmz kantaron. TU TULKUK > Gelincik. TURNAGAGASI > nelik. TURP O - fiaphanus rapfanistrum L. (Cruciferae), 15-50 cm ykseklikte, beyaz, TU pembe veya sar iekli, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Ege blgesinde rozet yapraklan veya iek durumlan halandktan sonra salata halinde veya piirilerek sebze olarak yenmektedir. Baz yrelerde Hardal otuna da ayn ad verilmektedir. Ege blgesinde Sinapis alba\, (Hardal) trne de Turp otu ad verilmekte ve ayn maksatlar iin kullanlmaktadr. Bk. Hardal otu. TURU O > Kuzukula. TU TURUNCA > Oul otu. TURUNCUBLEG > O otu. ul TURUN O > Oul otu. TU TUTA --> uha iei. TUTUBA > Sumak. TUTUM > Sumak. TUTYA > uha iei. TUZCUL KAVAK > Kavak. TUZK > Su teresi. THMEKEN > Semiz otu. TKROK O > Akyldz. TU TLEKDOKUYAN > Salep. TPPEK > Hardal otu.

271

TRCAN > Kenevir. TORK GZ DEM -> Gz idemi. TRK KARA HNDBASI > Kara hindiba. TRK KUDRETHELVASI > Gezengevi. TRK LLES > Lle. TRK MEES > M ee. TRZ O > Hanmeli. TU TS > Boa dikeni. TTN > Deli ttn. Yaban ttn. TVELK O > Lbada. TU TYL A A AYI >Ada ay. D TYL BORU E > Boru iei. TYL BOYA > Havacva. TYL AY > Da ay. TYL KANAK - Crepis foetida L. subsp. rhoeadifolia (Bieb.) Celak. (Compositae). Genellikle bir yllk. 10-60 cm ykseklikte, san iekli, beyaz tyl ve otsu bir bitkidir. Silifke blgesinde (Krobas) Sakar kanak veya Tyl kanak ad verilir. E ani. Kokar ot (Ladik-Konya). Kokar otu.

u
UGUN > Ign, UKUN >Ign. U M >Atkuyruu. LA A U M O > Atkuyruu. LA A TU ULUAVRAT O > Dul avrat otu. TU UN M TARI - CJitopJ/usprunuJus (Fr.ex Scopoli) Quelet (Tricholomataceae). Yenen AN bir mantar trdr. E ani. Beyaz mantar, Toz mantar. UNLUCA - triplex nitens Schkuhr (Chenopodiaceae). 2 m kadar ykselebilen, bir yllk ve otsu bir bitkidir. Dal ve yapraklan unlu gibi tyldr. Kars blgesinde, spanak gibi piirilerek sebze olarak kullanlr. UNUTMABEN > Boncuk otu. UKUN > Ign. UGUN > Ign. UKUN > Ign. UYUZ O U - Scabiosa trleri (Dipsacaceae) ne verilen genel ad. Bir veya ok yllk T otsu bitkilerdir. iekler beyaz, sar veya pembe renklidir. Trkiyede 30 kadar tr bulunmaktadr. S. argeniea L. ve S. columbaria L. trleri tedavi alannda kullanlr (24). E ani. Gck otu, Kavurt otu. Kum otu, Maya otu.

u
GL > Yonca. FELEK > Lbada. LFAR > Ssen. LFER > Nilfer. LNGR > eytan kaba. NGLZ > Ahlat. NNAP > Hnnap. STKIZIL M TARI > Kolama mantan. AN VEZ - Sorbus (Rosaceae) trlerine verilen genel ad. Km yapraklanm dken, dikensiz, basit veya pennat yaprakl ve beyaz iekli aa veya aaklardr. Sorbus aucuparia L.-Ku vezi. Mercan a.. Yaban vez. S domestica L.-Bahe vezi. Anadoluda yaban olarak bulunduu gibi, meyveleri iin de yetitirilir. Meyvelerine vez yumurtu denir (Niksar-Tokat). Olgun halde iken yenir. E ani. Eyvaz, vaz (skilip-orum), vez. vez. ZEUK > zerlik. ZERK > zerlik. ZERLK -Peganum ham ala L. (Zygophyllaceae). 30-70 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve beyaz iekli bir bitki. Tohumlar tts olarak kullanlr. E ani. lezik, Nazar otu, zellik, zerik. Ozerrik, zeriyh, Yaban sedef otu. ZERRK > zerlik. ZERYH > zerlik. ZM ALICI >Al.

V
V VAH > Tavuk iei. AH VAN GLO > Gl. VARG > Gz idemi. VAVUL KARA YEM > Kara yemi. VENOSSAl - cfontum capiIJus-veneris L. (Adiantaceae). ok yllk, rizomlu ve ieksiz bir bitkidir. Balgam sktrc ve ksrk kesici olarak kullanlr. E ani. Fatmasa (Dou Anadolu), shal otu (Borka-Artvin). Karabacak (Mula). VERDNAR > Kknar. VEREM O > Canavar otu. TU V C IC > Gelincik. 1 IV 1 VKS E > Ta nanesi. VKS O > Ta nanesi. TU

YABAN ARM UDU >Ahlat. YABAN ASMASI > Yaban yasemini. YABAN AYVASI > Ay fnd. YABAN BAKLASI > Dom baklas. uz YABAN ELMASI > Elma. YABAN ER > Erik. YABAN FINDII > Fndk a. YABAN KABAI > eytan algam. YABAN KEK > Mercankk. YABAN MERSN > oban zm. YABAN NANES > Marsuvan otu. YABAN SAPARNASI > Silcan. YABANI A A AYI > Ada ay. D YABANI BADEM > Badem. YABAN BBER > Gveyfeneri. YABAN CEVZ > Kokar a. YABANI LEK -> D ilei. a YABANI DEFNE > Gilaburu.

276

YABAN! G M > Hatmi. E YABANI GL - Hoa canna L. (Rosaceae). 1-5 m ykseklikte, dikenli, soluk pembe veya koyu pembe iekli bir aldr. Meyveleri taze veya kurutulmu olarak yenir. Meyvelerinden hoaf, reel, erbet, pestil, ezme veya pekmez yaplr. Kuburnundan yaplan ezme veya pekmeze Pelver. Pelverde veya Trm ad verilir. Kuburnu meyvelerinin halandktan sonra ezilip simit eklinde kurutulmas ile elde edilen ekle Erzurum blgesinde Koko, Kuburnu kokocu veya Kuburnu gilii denir ve bakkal ve manavlarda satlr. Erzurum blgesinde kuburnundan erbet, habe veya tirit yaplr. Sivas blgesinde meyvelerin ezilmesinden sonra yaplan topaa Latdik denmektedir (Yldzeli Sivas) (24). Bk. Gl. E ani. Bitkiye Kpek gl veya Yaban gl. meyvelere ise Askil, Civil. Glburm. Gl elmas, Ipburmas. pburnu, tburnu. Kuburni. Kuburnu, kzgt adlan verilmektedir. YABANI HARDAL > Hardal otu. YABANI HAHA > Haha. YABANI HAVU > Bralk. skorina. YABANI HNDBA > Hindiba. YABANI 1 D > de. GE YABANI KAVUN > al kaba. YABANI KEREVZ - Smyrnium (Umbelliferae) trlerine verilen genel ad. Bk. Baldran. Smyrnium connatum Boiss. et Kotschy- Baldran. Yaban kereviz. 70-150 cm ykseklikte, iki yllk, san iekli ve otsu bir bitki. Tarsusun da kylerinde (Sarkavak) kk yenir. S. o/usairum L.- Yaban kereviz. Yapraklan stanbul iekileri tarafndan, iek demetlerini sslemek iin, yeillik olarak kullanlr (16). YABANI KM N - ZygophyUum fabago L (Zygophyllaceae). 20-60 cm ykseklikte, YO ok yllk, otsu, beyaz veya turuncu iekli bir bitkidir. Kurt drc olarak kullanlr. Bk. Frenk kimyonu. E ani. Balduz. Helmel. Karaman kimyonu. YABANI KN > Kini (Yaban). YABANI KUKONM >Tilkien. AZ

277

YABANI MERSN > Tavan kiraz. YABANI MRVER > Mrver, YABANI NANE > Nane. YABANI PANCAR -Beta trleri (Chenopodiaceae) ne verilen genel ad. 1 0 cm 0 kadar ykseklikte, ok yllk ve otsu bitkiler. Aadaki trlerin yapraklan, gen halde iken sebze olarak kullanlmaktadr. Beta Jomatogona Fisch. et Mey.-Ala pancar, D pancan (Krobas-Silifke). a B. trigyna faldst. et Kit.-Kr pazs (Kars), Kzlca (Erzurum), Kzlbacak (Acpayam-Denizli), Paz pancan (Susuz-Kars), Tarla pancar (AzdavayKastamonu), Yal mancar. Yal pancar. Yapraklan ya ve yumurta ile birlikte kavrulduktan sonra yenir. Erzurum blgesinde Kzlca kavurmas ok nldr. B. vuJgaris L- Yaban pancar. B. vuJgaris L. f. aJtissJma - eker pancan. B. vuJgaris L. f. cJcJa - Paz. B. vuJgaris L. f. rubra - Krmz pancar. YABANI PAZI > Lbada. YABANI PIRASA > iri. YABANI SNAMEK -CoJutea dJJeica Boiss. et Bal. (Leguminosae). 5 m kadar ykselebilen, km yapraklann dken, meyveleri ikin ve san iekli bir aaktr. Yapraklar mshil olarak kullanlr. E ani. Patluk (Sav ky-lsparta). Yaban sinamekisi. CoJutea meJanocaJyx Boiss. et Heldr - Patluk (sparta). YABANI TERE > Su teresi. YABAN TERETAZE > Yaban tere. YABANI TTN - Nicoana gJuca R.Graham (Solanaceae). 3 m kadar ykselebilen, san iekli ve al grnnde bir bitkidir. Bat ve Gney Anadoluda yetiir. Zehirli bir bitkidir (30). Bk. Deli ttn. Aadaki trlerin yapraklan ttn yerine kullanlr. nchonium elicJysifoJium DC.- Tunceli blgesi Conringa orientaJJs (L) ndrz - D Anadolu blgesi. ou YABAN MERSN > oban zm. YABAN SARMAII > Ak asma.

278

YABAN YASEMN - SoJanum dulcamara L. (Solanaceae). 2 m kadar ykselebilen. trmanc, ok yllk, gvdesinin dip ksm odunsu ve mor iekli bir bitki. Meyveler 7-10 mm uzunlukta ve olgunlukta krmz renklidir. Zehirli bir bitkidir (24, 30). Bk. t zm. E ani. Kr yasemini, Sofur, Tilki zm. Yaban asmas. YAG ARDICI > Ard. YACI PELD > Gezengevi. YAG GL > Gl. YALICA > Sprge otu. YALI EK > Basur otu. YAGU M N A > Yaban pancar. ACR YAGU O > Yal otu. T YAGU PANCAR > Yaban pancar. YA M --> Kocayemi. A YAG MARULU > Marul. YAGM URBAST1GI -Mavi alglerden bir ^/^(Nostocaceae) tr. Esmer mavi renkli ve msilajl bir grnm vardr. Yamurlardan sonra ortaya kar. Gazi Antep blgesinde i olarak yenir. E ani. Allahekmei (Keiborlu-Isparta). YAHUD BAKLASI > Dom baklas. uz YAHUD HURMASI > Kara hurma. YAKI O -Kknden yak yapmakta kullanlan siyah renkli bir sakz elde edilen TU Scorzonera (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bu trler 60 cm kadar ykselebilen. kaim kkl, st tayan, tyl ve san iekli bitkilerdir. Kklerden elde edilen sakza Beni (Van). Cibar (Malatya), ingene sakz. Kandil sakz. Kara sakz (Gazi Antep), Marko sakz. Selsepet sakz veya Yak sakz adlan verilmektedir (24). Bk. Kank, Kvrm. Tekesakal, Yemlik. E ani. Da sakz, Nerebent. Scorzonera latifolia (Fisch et Mey.) DC.-Yapraklan ttn yerine iilir. Kklerinden elde edilen sakz yara iyi edici olarak kullanlr (24).

279

S. rigida Aucher -Yak otu. Yak sakz. S. sosnorskyi pschitz-Yak otu. Yak sakz. YAKI O - EpiJobium (Onagraceae) trlerine verilen genel ad. Otsu, ok yllk, TU beyazmtrak veya krmz iekli bitkilerdir. EpiJobium angustifoiium L- Yak otu. Kuzey Anadolu blgesinde yaygndr. YAKI SAKIZI > Yer sakz. YAKMUK > Ak asma. YAKUP O > Kanarya otu. TU YALAM > Soymuk. A YALAM > Soymuk. IK YALAM > Soymuk. UK YALANCI BBER AACI -Scbinus moile L (Anacardiaceae). 1 m kadar 0 ykselebilen, kn yaprak dkmeyen, pennat yaprakl, sarms iekli kk bir aatr. Meyveleri kremsi ekilli olup olgunlukta krmz renkli ve kara biber kokuludur. E ani. Amerikan biber a. YALANCI R -> iri otu. YALANCI ECR > Bataklk sseni. YALANCI H AVACIVA > Emzik otu. YALANCI HURM > Hurma. A YALANCI ISIRGAN- Baiiota nigraL (Labiatae). 1 0 cm kadar ykselebilen. tyl, bir 0 yllk, otsu ve krmz iekli bir tr. Toprak st ksmlar idrar artnc, hazmettirci ve kurt drc olarak kullanlr (24). Bk. Boz ot. E ani. Kpek otu. Leylim otu. Leylim yapra. Bu ad Adana ve Mersin blgelerinde limon iin kullanlan Leylim veya Leylum kelimelerinden gelir. YALANCI KENEVR > Renk otu. YALANCI LVA TA E > Karaba otu. N YALANCI PORTAKAL AACI > Ay elmas.

280

YALANCI SAFRAN --> Aspir. YALANCI SMBL > D smbl. a YALANCI TESPH AACI- MeJia azedaraci L. (Meliaceae) Pennat yaprakl kk bir aatr. iekler leylk, meyve olgunlukta san renkli. Ege ve Akdeniz blgelerinde yetitirilir (Adana, Antalya, zmir). Bk. Ay fnd. E ani. Hint leyl, eytan zeytini. Tespih a. YALANGI O > Srkuyruu, TU YALAN O > Kokar a.. Mrver a, GZ YALANKO - Pterocarya fraxinifo!ia Spach (Juglandaceae), 20-25 m kadar Z ykselebilen. pennat yaprakl, kn yaprak dken bir aa. Kuzey ve Gney Anadolu blgelerinde yaban olarak yetiir. Bk. Kokar a., Mrver a. YALANKO > Kokar a.. Mrver a, Z YALDIRAN > Ylanyast. YAU O - Ipomoea siolonifera (Cyr.) J.F.Gmelin (Convolvulaceae). Bir veya ok TU yllk, otsu, beyaz veya sar iekli bir trdr. Gney Anadolu blgesi sahillerinin kumluklarnda yetiir. Kurutulmu yapraklan toz edilip bal ile kantnlarak mshil olarak kullanlr (Mersin). Bk. Kahkaha iei. E ani. Yal ot. YA V MERCANI > Tavan kiraz. LO A YALPUZ > Nane. YAN AK > Kaykran. D YANDIRAN > t zm. YAN UKTA > Kaykran. D YANGAK > Ceviz a. YAN TAK > Kaykran. YAPIAK ARDI > Ard.

21 8

YAPIKAN O - Parietaria (Urticaceae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok TU yllk, yumuak tyl ve otsu bitkiler. E ani. Bere otu. Duvar fesleeni. Parietaria officinalis L. ve P. judaica L. trlerinin toprak st ksmlar idrar artrc olarak kullanlr (24). YAPIKAN O > Salkm iei. TU YAPRAK BUHUR > Gnlk. YAPRAK M TARI > Kayn mantar. AN YAPRIZ > Nane. YAPRUZ > Nane. YARA N O --> Dn iei. AA TU YARA O > D ay. TU a YARA O --> Kantaron. TU YARPUS > Nane. YARPUZ > Nane. YASEMN - Jasminium (Oleaceae) trlerine verilen genel ad. Km yaprak dken veya dkmeyen, beyaz veya sar renkli ve kokulu iekli, al veya trmanc bitkiler. Jasminium fruiicans L.-Boruk, Borumuk, Kapina (Deirmenky-stanbul). Poruk Pennat yaprakl, sar iekli ve trmanc bir bitki. Anadoluda yaban olarak yetiir. Bk. Katrtrna. J. grandifiorum L-talyan yasemini. Pennat yaprakl, beyaz ve byk iekli bir tr. Gney Anadolunun sahil blgelerinde ieklerinden Yasemin esans elde etmek iin yetitirilir (24). J officinale L-Beyaz yasemin. Pennat yaprakl ve beyaz iekli bir bitki. Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. Gvde ve dallarndan sigara azl (Yasemin azlk) yaplmaktadr (Artvin) (24). J. samaciL) Aiton Ful. Basit yaprakl, beyaz, katmerli ve kuvvetli kokulu iekli bir tf Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. E ani. Arap yasemini. Msr yasemini. YAVRUAZI --> Lle.

282

YAVACAN > Yavan otu. YAVAN O -rtem isia (Compositae) trlerine verilen genel ad. Bir. iki veya ok TU yllk, otsu veya alms. esmer krmzmtrak veya sarmtrak renkli iekleri olan trler. Trkiyede 20 kadar tr yetimektedir. Baz trler itah ac, kurt drc, kuvvet verici ve ate drc olarak zellikle stmaya kar kullanlmaktadr (24). Bk. Pelin otu. Tarhun. E ani. Ayvadana, ilba, Havan (Dou Anadolu blgesi), Stma otu. Yavaan. Tavan, Tavuan. Yaya. rtemisia abrotanum L.-Erkek pelin, Kfur otu, Kara pelin, Misk otu. A. absinthium L.-Bk.Pelin. A. annua L.-Kbe sprgesi (Sankavak-Tarsus), Kbe kekii (Balkesir), Peygamber sprgesi. . campestris L-Kara yavan. . dracunculus L.-Bk. Tarhun. A. Jerba-a/ba Asso - Yavan (Gazi Antep). Birecik (Urfa) blgesinde kurt drc olarak kullanlr. A. santonicum L.-Deniz pelini. Deniz yavan. Kokulu yavan. A. scoparia Waldst. et Kit.-Kara sprge (Pazarkule-Edirne). A. spicigera C. Koch - Yavan. Orta Anadolu'da yaygndr. iekli ve yaprakl dallan Ar (Doubayazt) ve Erzurum (Tortum) blgelerinde ate drc ve itah ac olarak kullanlr. Haereleri uzaklatrmak iin odalarn tabanna serilir. A. vuigaris L.- Ayvadana. YAVUAN > Yavan otu. YA 1 > Dafne. YG YAYGIKES > Dafne. YAYILGAN O > Atkuyruu. TU YAYLA AYI > D ay. a YAYU E > lm iek. ez YAYLA GL > lmez iek. YAYLA KEK >Mercankk. YAYLA KESTANES > idem .

YAYLA UKAPASI > oban zm. YAYLA O --> lmez iek. TU YAYLA SALEB > Salep. YAYLA SSEN > Ssen. YAYLA YAVANI >Ac yavan. YAYA > Yavan otu. YAZ IHLAMURU > Ihlamur. YAZI M TARI > Evlek mantar. AN YAZKI GKEK > Dafne. YAZ M TARI > Kolama mantan. AN YAZ TRMH > Kolama mantan. YEDDAM O > Baa. AR TU YELEK > Boru iei. YELKOVAN O > inelik. TU YELLCE > Kk karanfil. YELMIK > Yemlik. YELMYH > Yemlik. YELMK >Yemlik. YEL O > Eir otu. TU YEMEN SAFRANI > Kuzu otu. YEMEN > Al. YEMGEN > Teke dikeni.

284

YEMKEN > Al. YEMEN > Al.

YEMLK -Baz Scorzonera^a fragopogon(Compositae) trlerine verilen genel ad. Bu trler bir veya ok yllk, morumsu veya san iekli, otsu ve stl bitkilerdir. Gen iken kkleri yenir. Trkiyede 40 kadar Scorzonera ve 20 kadar flragopogo trnn bulunduu bilinmektedir. Kkleri sklkla yenen trler aada gsterilmitir. Bk. Kvrm. Tekesakal, Yak otu. Scorzonera acuminata Boiss.- Yemlik. S cana (C.A.Meyer) Hoffm.-Dedesakal (Ldik-Konya). Kara kk (Erzurum). S. cinerea Boiss.-Da sakz. Kklerinden sakz elde edilir. Dou Anadolu. S. hispanica L.-skorina, Kara iskorina. S. j'naeuiscapa Boiss. -Guzer (Ovack-Tunceli), S. mo/Iis Bieb.- Bk. Bralk. S. papposa DC.- Yemlik. S. parvjflora Jacq.- Yemlik. S. suberosa C.Koch-Yaban havu (Doubayazt). Tragopogon bupMbalmoides (DC.) Boiss. -Dou Anadolu (Sivas)da yenir. T dubius Scop.- Yemlik. . T JatifoJius Boiss.- Yemlik. . T porrifoJius L.-Beyaz iskorina. Salsifi. San iskorina. Sar tekesakal. . T pratensis L. subps. orientalis (L.) follman . T reticulalus Boiss.et Huet- Yemlik. . Erzurum blgesinde Yemlik olarak eit bilinmektedir: At yemlii. ayr yemlii ve Tarla yemlii. Bu adlar belirli trlerin karlklar deildir. Yetitii yreye gre adlandrma yaplmakta ve bazen ayn tre farkl adlar verilmektedir. Bk. Tekesakal. Yalnz gen bitkilerin kk ve yapraklar i olarak veya yumurta ile piirilerek yenir. Yal bitkiler Kocam adn alr ve kullanlmaz. E ani. Emlik. Yelmik, Yelmiyh, Yelmk, Yemliyh, Yimlik. YEMUYH > Yemlik. YER I -juga chamaepjiys (L.) Schreber (Syn:Teucrium chamaepitys L) AM (Labiatae). Bir yllk, otsu ve sar iekli bir bitki. Kuvvet verici, terletici veya yara iyi edici olarak kullanlr (24). Bk. Ac yavan, Ksamahmut otu, Kurtluca. E ani. Bodur ot. Bozbodur ot, Bozca ot, Mayasl otu (Mersin). Yer servisi. YER LE > Da ilei. YER ELMASI > Adam otu.

285

YER FESLEEN - Mercuria/is annua L. (Euphorbiaceae). 10-50 cm ykseklikte, bir yllk ve otsu bir bitki. Hayvanlarda zehirlenmelere neden olur. E ani. Parten (Trabzon). Paren. YER GBE > Canavar otu. YER DES > rgan. YERNEG > Havacva. YER KAZAYAI > Kazaya. YER K LA C > Kebere. U N1 YERLEME SAKIZI > Iskorina. YER IGARBASI > oban zm. YER MEES > Ksamahmut otu. YER MRVER > Mrver. YER NARI - ytinus fypocistis L. (Rafflesiaceae). Gsius trlerinin kklerinde parazit olarak yaayan bir bitkidir. YER PALAM UDU > Ksamahmut otu. YER SAKIZI > Yak otu. YER SERVS > Yer am. YER SO UNU > Domuzara. M YERYARAN > Kuzugbei mantar. YER YENDNYASI > Adam otu. YEL A A AYI > Ada ay. D YlGlN > Isrgan otu. Y1LANBIAGI - DracuncuJus vu/garis Schott (Araceae). Yumrulu, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Yapraklar uzun sapl, lamina daire biiminde ve paral. iek

286

durumu kuvvetli kokmu et kokusu verir. Yumrular, ss bitkisi olarak d lkelere satlr. Bk. Ylanekmei, Ylanyast. E ani. Ylanbura. YILANBONCUGU >Ylanyast. YILANBURAI > Ylanba. YILANCIK >Ada ay. YILANCIK O > Geven. TU YILANCCG > Ylanyast. YILAN E > Civanperemi, lmez iek. YILAN D R1SI > Ylanyast. A YILAN DKEN > Boa dikeni. Y1LANDI > Baa. YILANDL > Civanperemi. YILANDU > Ylanyast. YILANEKME -Arisarum vulgare Targ.-Tozz. (Araceae). Yumrulu, 10-20 cm ykseklikte, ok yllk ve otsu bir bitkidir. Yapraklar uzun sapl ve ok biiminde. Spata 3-5 cm uzunlukta, dip ksm beyaz veya yeilimsi, st ksm yeil ve esmer-krmz lekeli. Bat ve Gney Anadoluda bulunur. Yumrulan ss bitkisi olarak d lkelere satlmaktadr. Bk. Ylanba, Ylanyast. YILAN GL > lmez iek. YILAN KK > Kurtpenesi. YILAN O TU - ristolochia hirta L. (Aristolochiaceae). 15-50 cm ykseklikte, silindrik kkl, ok yllk, esmer-yeil iekli ve otsu bir bitkidir. Kk ylan sokmasna kar kullanlr (24). Bu ad Mula blgesinde kullanlr. Bk. Lousa iei. E ani. Ac kk. Develik otu. YILAN O U -> Baa. T

287

YILAN O > Baldran. TU YILAN O > Lousa iei. TU YILAN PANCARI >Ylanyast. YILAN PURAGl > Ylanyast. YILANYASTII - rum (Araceae) trlerine verilen genel ad. Yumrulu, ok yllk ve otsu bitkiler. Yapraklar byk ve ok biiminde. Yapraklan sebze olarak kullanlr. Bk. Ylanba, Ylanekmei. E ani. Ac soan (Antalya), Buza otu. Danaaya, Dom lhanas (Hamsikyuz Trabzon), Dom marulu. Dom pancan. Filkula (Garde-Diyarbakr), Gvur uz uz pancar, llandili, lan pura. Kari (Dou Anadolu). Livik (Sivas). Nevik. Nivik (Samsun, Tokat), Sarmalk, Yaldran (Tekirda). Ylanboncuu. Ylan cc. Ylandili, Ylan pancar. rum dioscoridis Sm.-Gney Anadolu blgesinde (Adana. Mersin) yapraklarndan et dolmas sarlr ve Tirik ad verilen bir yemek yaplr. A ilalicum Miller (Syn:A.trapezuntinum Schott)- Arko lhanas (Trabzon). Trabzon ylanyast. Yumrular ss bitkisi olarak d lkelere satlr. YILAN YONCASI > St otu. YILDIZNANI > Arslanpenesi. YDN > Gzel avrat otu. YIDIN O > Gzel avrat otu. TU YMLK > Yemlik. YVDM > Mrver. YVDN > Mrver. YYRCK > Zivircik. YOURT E > Manisa llesi. YOGURTUK > Manisa llesi. YOGURTUK > Salep.

288

YO C - Kfoiium (Leguminosae) trlerine verilen genel ad. Bir veya ok yllk, NA otsu ve yapraklan genellikle yaprakkl olan bitkiler. Trkiyede 1 0 kadar 0 Trifolium trnn yetitii bilinmektedir. D ou Anadolu blgesinde baz trlerin iekleri i olarak yenir. Bk. Ku elmas. E ani. Tirfil, giil. Trifolium ambguum'kh- At elmas (Erzurum, Kars). iek durumlar yenir. Bk. Ku elmas. T nigrescens Viv.-Hayvan yemi olarak yetitirilir. . T pratense L.-ayr dutu (Erzurum). iek durumlar yenir. . T repens L.-Hayvan yemi olarak yetitirilir. . T spadiceum L.- ayr dutu (ldr-Kars). . YONUS ER > Erik. YORDANU > Gelincik. YO UM > Lle. RD A YOZ NCR > ncir. YUM O - Fesiuca trleri (Gramineae) ne verilen genel ad. AK TU E ani. Koyun yuma (Erzurum). YUMRULU SSEN > Ssen. YUMURCA > Kini. YUMURCAK > Kini. YUM URTA BOYASI > Kk boya. YUM URTA M TARI > Tavukbaca mantan. AN YUNUS ER > Erik. YKSEK ST > St. YKSK O -Digitalis (Scophulariaceae). ki yllk, otsu, krmz, san veya kirli TU san renkli iekli trler. Zehirli bitkilerdir (30). Digitalis ferruginea L- Arkovan (Uluda-Bursa). D. purpurea L.- Mayasl otu, Parmakk otu. Bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir ve yapraklar kalp hastalklannn tedavisinde kullanlr (24, 30). YN O > Srkuyruu. TU

z
ZAGAL > Kzlck. ZAKKUM -Nerium okatder L. (Apocynaceae). 6 m kadar ykselebilen, km yaprak dkmeyen, pembe veya krmz iekli bir bitki. Dere yataklarnda ve yol kenarlarnda yetiir. Zehirli bir bitkidir (30). E ani. Aac, Aan a., A als, A iei, A dal, Au a.. Avu, Ayan, Fattak (Marmaris-Mula), Kan a., Zekkum. ZAM BAK - Lilium (Liliaceae) trlerine verilen genel ad. Soanl, ok yllk, otsu, beyaz, sar, krmz veya pembe iekli bitkiler, Bk. Ssen. L. cand]dum\>.- k zambak. Bey zamba. Beyaz zambak. Misk zamba. iekleri kar beyaz renkli ve kuvvetli kokuludur. Gneybat Anadolu blgesinde yaban olarak bulunur ve bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. L. cUialum P. H. Davis- Kirno (Srmene-Trabzon). Sar iekli bir tr, Zigana da (Hamsiky-Trabzon) blgesinde yaygndr. L marlagon L - stanbul zamba, Sultan zamba. iekler pembe renkli. Kuzeybat Anadolu blgesinde yaban olarak bulunur ve bahelerde ss bitkisi olarak yetitirilir. L. monadeJphum Bieb.- Sar iekli. Zigana da (Hamsiky-Trabzon) blgesinde bulunur. ZAM BAK > Ssen. ZA K GEVEN > Geven. M ZANGAL > Kzlck. ZAN ZLAH > Ay fnd, ZREK > Keten. ZATER - - Kara kekik. > ZATER --> Kaya kekii. ZATER > Kekik.

290

ZATER > Ster. ZAVAL > Kzlck. ZAVRAK > Kzlck. ZAZAK > Mersin. ZAZALAK > Erguvan. ZEGEREK > Keten. ZEGREK > Keten. ZEHRU DEM > Ac idem. ZEHRU M N R -nsan ve hayvanlarda, hafif veya lmle sonulanan A TA zehirlenmelere neden olan mantarlar. Aadaki trler Trkiye'de yetimekte olup ar zehirlenmelere neden olurlar (6, 30, 77, 78, 79. 91). E ani. Deli mantar. mmla citrina Roques ex Schaeffer-Sar mantar. apka soluk san renkli, zerinde esmer renkli ve derimsi paralar bulunur. Zehirli olmamakla beraber, genellikle lm ile sonulanan ar zehirlenmelere neden olan . phaiioides tr ile kolaylkla kartrld iin yenmemelidir. stanbul civarnda Belgrat ormannda yetimektedir. . muscaria (Fr. ex L.) Qulet-Deli mantar, Gelin mantar (Riva-lstanbul), Kzl mantar. Sinek mantan. apka krmz veya turuncu renkli, zerinde beyaz renkli ve derimsi paracklar bulunur. stanbul (Belgrat orman. Riva) ve Bolu civarnda yetimektedir, ldrc olmamakla beraber zehirlidir. . panIh erina (Fr. ex de Candolle) Qulet-Kygren. apka esmer grimsi veya sarms esmer renkli, zerinde beyaz renkli paracklar bulunur. Trakya ve Kuzey Anadolu blgesinde yaygn bir trdr, ldrc olmamakla birlikte ar zehirlenmelere neden olur. . phai/oides{Fr.) Qulet- Evcikkran. Kygren. apka 5-10 cm apnda, zeri zeytin yeili veya kirli sarms yeil renkli, lameller beyaz. Sap beyaz, st ksmnda derimsi bir halka ve dip ksmnda belirgin anakk bulunur. Son bahar yamurlarndan sonra mee ve kayn ormanlarnn altnda oluur. stanbul civarnda (Belgrat orman) ve Kuzey Anadolu ormanlarnda yetiir. Genellikle lm ile sonulanan ar zehirlenmelere neden olur. Trkiyenin en tehlikeli zehirli mantar trdr. . im''Gillet -lk bahar mantar. apka beyaz renkli. . phaiioides trnn bir varyetesi olarak kabul edilir. stanbul civannda Belgrat ormannda yetiir ve lm ile sonulanan zehirlenmelere sebep olur.

21 9 A. virosa (Fr.) Quelet-apka beyaz renkli olup tepesinde genellikle mememsi bir knt bulunur. stanbul civarnda Belgrat ormanlarnda yetimektedir. Genel olarak lm ile sonulanan zehirlenmelere neden olur. Bo/etus satanas Lenz-rek mantar. apka etli, byk, st ksm grimsi beyaz renkli, alt ksm delikli. Sap kaln ve zerinde halka bulunmaz. Trkiyede Bat Anadolu blgesinde saptanmtr. Zehirlenmeler genellikle lm meydana getirmez. Ch'tocybe trleri-apka huni biiminde beyaz veya sar renklidir. Genellikle gruplar halinde ve aa gvdelerinin zerinde grlr. C/iiocybe dealbata Quelet ve oJearia (Fr. ex de Candolle) R.Maire (Syn.Pleurotus olearius Gillet) (Zeytin mantar) trleri Trkiyede yetimektedir. Zehirlenme yaparlarsa da, ldrc deildirler. Hyphohma fasricu/are (Fr.ex Hudson) Quelet-Deli mantar. Yal aa ktkleri zerinde yetiir. apka sar renkli ve tepesi genellikle krmzmtrak. Sapta halka ve anakk bulunmaz. Kuzey Anadolu blgesinde yetiir. Zehirlidir. Trkholoma trleri-apka esmer veya esmer sar renklidir. Sapta halka ve anakk bulunmaz. apka altnda lameller vardr. Kuzey Anadolu blgesi ormanlarnda yetiir. T albobrunneum (Fr.ex Persoon) Quelet (Sr mantar) ve T. . suJphureum (Fr. ex Bulliard) Quelet (Kkrt mantar) trleri zararl mantarlardr. Zehirlenmelerinde lm grlmez. ZEHR O > Stleen. TU ZEKGUM -> Zakkum. ZELENKA > Komar. ZELVE > Srkuyruu. ZEMBEREK O >Atkuyruu. TU ZEMBL E -> Hodan. ZEMBL O > Hasr otu. TU ZERANA > Stleen. ZERAVEND >Pipo iei. ZERDAL -Armeniaca vu/garis Lam. (Rosaceae). 1 m kadar ykselebilen, beyaz 5 veya pembe iekli bir aatr. Meyveleri yenir. Al aalarn meyvesine Kays veya Zerdali amas (Rize) denir. E ani. Eski Trkler bu tre Sar erik adn veriyorlard. Bu ad bu gn de Krehir ve Erzincan dolaylarnda kullanlmaktadr. Ac kays, Ff, Zerdeli.

292

ZERDA DKEN - Centaurea beben L (Compositae). 60-150 cm ykseklikte, ok yllk, otsu ve sar iekli bir bitki. Bk. Peygamber iei. Centaurea diffusa Lam.-Zerdali dikeni. C soJsUas L.-Zerdali dikeni. . ZERDEL > Zerdali. ZEREK > Keten. ZERPK > Keten. ZERREN > Nergis. ZERRN > Nergis. ZERRNKADEH > Nergis. ZEYEREK > Keten. ZEYLEK > Keten. ZEYREK > Keten. ZEYTN AACI - Oka europaea L. (Oleaceae). Kn yapran dkmeyen aa veya aak. Trkiyede iki varyetesi yetimektedir. O/ea europaea L. var. europaea - Yenen zeytin. Yapraklar 4 cm den daha uzun. Meyve 35 m kadar byklkte. Birok kltr eidi meyvesi (Zeytin) iin m yetitirilir, 0. europaea L. var. sy/vestris (Miller) Lehr.-Delice, Erkek zeytin. Yaban zeytin. Yapraklar 4 cm den daha ksa, meyve 1 mm kadar, dal srgnleri dikenli. Bat 5 ve Gney Anadolu blgelerinde yaban olarak yetiir. ZEYTN M TARI > Zehirli mantar. AN ZEYTN YAPRAKLI A A AYI > Ada ay. D ZILCAN > Silcan. Z N A > Silcan. 1CN ZRA > Kimyon. ZIRMALAK > Silcan.

293

ZIRTA > Kzlck. ZFN - Rhododendron Meum Sweet (Ericaceae). Kn yapraklarn dken, san iekli ve al grnnde bir bitkidir. Arlar ieklerinde Deli bal yaparlar (24, 30). Bk. Komar. E ani. Cifin. ifin, Sar au. ifin (Trabzon), Zifina. ZFNA > Zifin. ZMBLA --> Silcan. ZMBT > Andz otu. ZMERT > Andz otu. ZMLACI > Silcan. ZMLAC > Silcan. ZMLAS > Silcan. ZNCAN > rgan. ZNCAN > Silcan. ZNCER > Silcan. ZNEBT > Andz olu. ZNEMT > Srkuyruu. ZNGT > Ahlat. ZRA > Kimyon. ZRMEK > Tavan kiraz. ZRTE > Kzlck. ZYAN > Delice. ZVRCK - nagyris foetida L. (Leguminosae). 1-3 m ykseklikte, al grnnde ve kuvvetli kokulu bir aaktr. Yapraklar 3 yaprakkl, iekler sar renkli. Tohumlan zehirlidir (24, 30).

294

E ani. Katrkuyruu. Yiyircik (Silifke-el). ZO GAL > Kzlck. ZO NGAL > Kzlck. ZO > Kzlck. VAL ZUGAL > Kzlck. ZUHAL > Kzlck. ZULFA O TU - Nyssopus officinalis L subsp. angusiifoiius (Bieb.) Arcangeli (Labiatae). 20-40 cm ykseklikte, tyl, ok yllk, mavimsi iekli bir bitki. Yaptaklan, nane gibi orbalara koku ve tat vermek iin kullanlr (Gmhane, Erzurum). ZUM AGU > Ak pleme. ZUM --> Gz demi. AK ZUVAL > Kzlck. ZOHRETARAGI > Kiki.

295

III - EK LSTE-I (1997)

ACEM SARISI (Gaziantep - Rosa foetida J. Herrrm var. petsiana Rech. iekleri san renkli, .

katm krem ve orta boy. Dikenleri yay gibi eik olan bir gl eididir. Gaziantep bah erli, si elerinde yetitirilir ve m ezarlklarda bulunur.
ACI OT (Antalya, Alanya) - nula gmveolens (L.) Desf. ve . viscosa (L.) Aiton. ALTINBA AYI (Konya) - Sideritis bilgerana P.H. Davis AKR (Artvin) - Taxus baccata L.

ALTINBA KEKK (Silifke kyleri, Krobas, Sanaydn) - Sideritis libanotica Labill, Ya prakl ve iekli dallan scak sudahalanarak ay yerine kullanlr (Silifke kyleri). ANTEP GL (Gaziantep, San gllk semti) - Rosa foetida J. Herrn iekler san renkli, yalnkat ve kokulu. Gaziantepblgesinde it olarakbahekenarlannda ve s bitkisi olarakparklar s ve yollarda yetitirilir. Orta Anadolu blgesinde yabani olarak bulunm aktadr.
ANU (Trabzon, Akaabat) - Thymuspseudopuegiodes Klokov et Des. -Shost. ANUK (Trabzon, Akaabat) - Thymuspseudopuegiodes Klokov et Des. -Shost. ANZL (Artvin) - Sambucus ebulus L. AYIMISIRI (Trabzon, Hamsiky) - Digitalis femginea L. su sp schischkinii(van.) Werner b . BAL E - H astane iei. BAMBUL OTU (Antakya, enky) - Helleborus vesicarius Auch. BEYAZ GL (Gaziantep) - Rosa alba L. iekler beyaz renkli, katm ve kuvvetli kokulu. erli

Bahelerde s bitkisi olarak yetitirilir ve ieklerinden gl reeli hazrlanr. s

BBER OTU (Beyaz) (Trabzon, Akabaat) - Polygonum hydropiper L. BBER OTU (Krmz) (Trabzon, Akabaat) - P. persicaria L. BONCUK OTU (Trabzon, Hamsiky) - Digitalis femginea L. su sp schischkinii (Ivan.) b .

Werner
AKAL NERGS (Mula, Fethiye) - Stembergia Candida Mathew et T. Baytop

296

AYIR SMBL (Edime, Kean, Sarpdere ky) - Leuojrn aestivum L. INAK (stanbul) - Plantago coronopusL. Rozet yapraklan, ekm iine konarak, ig olarak ek

yenir (stanbul).
DA KEK (Antalya, Knnduca) - Origanum onites L. iekli ve yaprakl dallan Antalya blgesinde ay olarak kullanlr. DA SMSL (Denizli, Tavas) - MuscarimuscarimiMedicus DAVAN OTU (Denizli, Pamukkale) Cistus laurifolius L. DUMAN ASMASI (Trabzon, Akabaat) - Clematis vitalba L. ENDLS (Tokat, Zile) - Cerasus mahaleb(L.) Miller EEK KEK (Aydn) - Thymbrn spicata L. FINDIK OTU (Trabzon, Akabaat) - Cyperus aureusTen. Kk yum rular i olarak yenir. GKDN (Yozgat, Bektal) - Unum usitatissmm L. GZ TOHUMU (Trabzon) - HoscyamusnigerL. GUDME (Rize) - Nasturtium officinae R. Br.

GLBEN (Antalya, enky) - Paeonia kesrouanenisThieb. ve P. mascula Miller.

GVERCN OTU (Trabzon) - Verbana officinalis L. HASTANE E (Gaziantep Amerikan Hastanesi bahesi) - Rudbechia lacimata L. 2-3 m. kadar ykselebilen, ok yllk, otsu ve san iekli bir trdr. lk defa Antep Am erikan Hastanesi bahesinde yetitirilmi (m uhtem 1882-1915 yllan arasnda Am elen erikan hastanesinde hekimve Antep Merkezi Trkiye Koloji'nde Tbbi Botanik retim yesi olarak alm olan Bayan Dr. Fanny Andrews Shepardtarafndan) ve sonradanhastaneiei adyla, halen de, Gaziantep'in dier bahelerine yaylmtr. GaziantepAm erikan Hastanesi bahesinde yetitirilmektedir. Vatan Kuzey Amerika'dr. ieklerinin kokusundan dolay "Bal iei" ad da verilm ektedir. Bu trn dnda R. hirta L. tr d stanbul bahelerinde s bitkisi olarak yetitirilmektedir. e s DN (Aydn, Kuadas) - Cistus laurifiliw L. KABAK OTU (Trabzon, Akaabat) - nula heleniumL. su sp turcoracemosaGrierson. Kkleri b .

"Andz kk" ad altnda tedavi alannda kullanllr.

KARABABA (Antalya, Kumluca) - Lavandula stoechas L. iekli dallan kalp hastalklanna

kar kullanlr.
KASTANTZA (Trabzon, Hamsiky) - Crocustrleri. Baz trlerin yum rusu i olarak yenir. KEDKUYRUU (Antalya Kumluca) - Sideritis pisidica Boiss. et Heldr. iekli dallan ay

olarak kullanlr.

297

KINA OTU (Trabzon, Hamsiky) -Chelidomumrnjus L. KRTL (Trabzon yaylalan) - Festuca airodesLam. ve NardusstricataL. Bu trlerinkurutulm u toprak st tasmlan, Srm Arakl ve Pazarck yaylalarnda, yaylaclar tarafndan yorgan ve ene, dek doldurm iin yn yerine kullanlr. ak KIZ OTU (Mulu, Fethiye) - Cyclotrichum origanifotium (Labill.) M anden et Scheng. KMYA OTU (Trabzon) - Silene armeria L. KRKAT (Artvin, Ormanl) - Crataegus momgynaJacq. KPEKGR (Aydn) - Capparis ovata Desf. KPEK NANES (sparta, Stler) - Cyclotrichum origanifolium (Labill.) M anden et Scheng. LAVANTA E (Trabzon) - Menthapiperita L. nm citrata (Ehri.) Briq. LEVOR (Trabzon, Rize) - Sambucus ebulus L. LKOSER (Trabzon, aykara) - Colchicum speciosum Steven LVK (Sivas) - Anm ve Eminium trlerine Sivas blgesinde verilen genel ad Taze veya ku . rutulm yapraklan seb olarak kullanlr. u ze MAKVAL (Artvin) - Rubus discolorWeihe et Nees MELEK ZM (orum) - Rubus discolorWeihe et Noes. Olgun meyvalan yenir. MELHEM (Merzifon, orum, Erzincan, Kemaliye) -Cerasus mahaleb (L.) Miller MERCAN GL (Trabzon, Srmene) - Clerodendron foetidum Bunge MERCMENEK (Kayseri, Develi) - Polygonum cognat M um eissn. Kayseri (Develi) blgesinde, i veya piirilmi halde seb olarak kullanlr. E.anl.Madm ze ak. MISIR OTU (Trabzon, aykara) - Digitalis ferruginea L. su sp schischkinii (van.) Werner. b . Zana dalan (Hamsiky) blgesinde bol olarak bulunur. MORA DKEN (Trabzon, Maka) - Rubus sanctus Schraber OTLAK AYRII (Ankara, Krkkale) - Agropyron cristatum (L.) Gaertner PAREM (Trabzon, Hamsiky) - Mercurialis a u L. rm a PATLANGA (Trabzon, Akaabat) - Physalis alkekengiL. PS OT (Trabzon, Hamsiky) - Valeriana aiarifolia A s dam SABANKIRAN (Trabzon, Akaabat) - Elymus repens (L.) Gould SAHTARZA (Trabzon, Hamsiky) - Chen odiu albmL. op m

298

SIMBARA (Trabzon, Akaabat) - Satureja spicigm (C. Koch) Boia

SUCUK (Hekimhan, Gzelyurt, Faral ky) - Biarum carduchorum(Schott) Engler SUMAN ASMASI (Trabzon, Akaabat) - Clematis vitalba L. STL OT (Trabzon, aykara) - Euphorbia s ua os Willd. q m a AORT KOVAN (Artvin, Ormanl) - Colchicum u bo u Steven mrsm KER (Artvin, avat) - Daphne m z eu L. e er m TABANCAKAPSL (Trabzon) - Hyoscyamus nigerL. TAHTARTZA (Trabzon, Hamsiky) - Chaerophyllum aurem L.
TRKYE MELSASI - Eski yaynlarda Calamintha nepeta (L.) Savi trne Trk otu (Herbe

Turque) veya Trkiye m elisas (Mliesse de Turquie) ad verilm ektedir. Bu trden elde edilen uucu ya hakiki Melissa officinalis L. yann taiinde kullanlrd (Dorvault, 1 4 ). Halen b 95 u ya Trkiyede elde edilm ektedir. em
YABAN KARAYEM (Trabzon, Maka) - Daphne m er um L. iekleri kuvvetli kokulu, ez e zehirli bir bitki. YABAN TAFLAN (Trabzon, Maka) - Daphne m z e mL. e er u YABAN TTN (Trabzon, Hamsiky) - Atropa belladonna L. YAG GL (Gaziantep) - Rosa dam en Miller var. trigintipetale Dieck. iekler p b si asc a em em

renkli, yan katm ve kuvvetli kokulu. Anadolu kkenli bir tr olup sparta blgesinde bah erli elerinde yetitirilir.
YANARDNER (Ankara) - Centaurea tchihatcheffiiFisch. et Mey. Bir yllk ve krmz iekli bir trdr. iekleri Ankara iekilerinde s bitkisi olarak satlr. s YAPIKAN PAMUKLU (Aydn, Kuadas) - Cistus laurifolius L. YAYLA LLES (Mersin, Silifke, Saraydn ky) - Tulipapulchella (Fenzl ex Regel) Baka YAZKI GKEK (Sivas, Celalli ky) - Daphne oleoidesSchreber YAZKI GVDES (Kayseri) - Viscum album L. YEL E (Artvin, Ormanl) - Rhododendron luteum Sweet YOURT E (Gaziantep) - AnthmisaltissimaL. Bir yllk otsubir bitkidir. Dil eklindeki

iekler beyaz, tpeklinde olanlar san renklidir. Yourt sa&clan, glge yapm ve kokuverm as esi iin, bu trn iekli dallann bakralarnn zerine koyarlar. A,hyalina DC. trne de ayn ad verilm ektedir. Bu trlerin iekleri Gaziantep blgesinde, Alm papatyas (Anthmis nobilis L.) an yerine kullanlm aktadr.
YONUZ ER (Ankara, Aya) - Prunusdivaricata Ledeb. Olgun m eyvalanm ezildikten sonra, n

ince bir tabaka halinde, g n kurutulm ile "Ac pestil" elde edilir. Bu pestil yem ete as eklere tat verm iin kullanlr. E ani. Yunus erii. ek
YZELLK (Konya kyleri) - Peganumhamala L. YZERLK (Eridir kyleri) - Peganumhamala L. ZIMBARA (Trabzon, Akaabat) - Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.

IV - LATNCE BTK ADLARI

(Siyah saylar renkli fotoraf numarasn gsterir)

A. nasutum 188 A. orientate 188,3,4 Abies 184 A. cUicica 184 A. nordmanntana 184 Acacia 173 A. cyanophyila 173 A. dealbata 173 Acantholimon 78,228 A. acerosum 228 A. caesareum 228 Acanthus 39 A. dioscoridis 39 A. hirsutus 39 Acer 25 A. tataricum 25 Achillea 60 A. aleppica 60 A. atmeriorum 60 A. biebersteinii 60 A. millefolium 60 A. multida 60,1 A. nobilis 60 A. setacea 60 A. wilhelmsii 6 0 ,2 Aconitum 188 A. anthora 188 A. cochleare 188 A. napellus 188 Acorus 98 A. calamus 98,5 Acroptilon 169 A. repens 169 Actaea 94 A. spicata 94 Adiantum 274 A. capillus-veneris 274 Adonis 168 A. aestivalis 168 A. annua 168,6 A.Jlammea 168 Aethusa 145 A. cynapium 145 Agaricus 104 A. arvensis 104 A. bisporus 104 A. bitorquis 104,7 A. campestris 104,8 A. hortensis 104 Agave 238 A. americana 238,9 Agrimonia 183 A. eupatorio 183,10

300

Agrostemma 53 A. githago 53 Agropyrum 39 A. repens 39 Aihnthus 181 A. altissima 181 Ajuga 284 A. chamaepitys 284 Albizia 124 A.julibrissin 124,11 Alcea 131 A. calvertii 131 A.flavovirens 131 A. rosea 131,12 A. pallida 131 A. setosa 131,13 Alchemilla 34 A. arvensis 35 A. barbatiflora 35,14 A. orthotricha 35 A. pseudocartalinica 35 Alhagi 90 A. pseudalhagi 90 Alkanna 131,269 A. orientalis 269,15 A. tinctoria 131 AUiaria 237 A. petiolata 237 Allium 237,245,246 A. akaka 246,16 A. amethystinum 246,17 A. ampeloprasum 237,18 A. atroviolaceum 245,246 A. aucheri 245 A. baytopiorum 246 A. cardiostemon 245

A. cepa 246 A. colchicifolium 246 A.flavum 246,247 A. kharputense 247 A. macrochaetum 237,19 A. neapolitanum 246,247 A. nigrum 247,20 A. orientate 247,21 A. pseudoampeloprasum 246 A. roseum 246 A. rotundum 246 A. sativum 237 A. schoenoprasum 245,246 A. scorodoprasum 237,245 A. sintenisii 246 A. subhirsutum 246 A. trifoliatum 246 A. vineale 245,246 Atnus 176 A. glutinosa 176,22 Aloe 238 A. arborescens 238 A. vera 238,23 Alopecuros 266 Althaea 131 A. cannabina 131 A. officinalis 131,24 Alyssum 173 A. corsicum 173 Amanita 30,290 A. caesarea 30,26 A. citrina 290,27 A. muscaria 290,25 A. pantherina 290,28 Aphalhides 290,29 A. rubescens 30 A. vaginata 30 A. verm 290 A. virosa 291

Amaranthus 136,266 A. albus 266 A. blitoides 266 A. graecizam 266 A. lividus 136 A. retroflexus 266 Amelanchier 155 A. parviflora 155,30 Ammi 92 A. visnaga 92,31 Amygdalus 40 A. communis 40 A. lycioides 40 A. orientalis 40 Anacamptis 234 A. pyramidalis 234 Anagallis 106 A. arvensis 106 Anagyris 293 A./oetida 293 Anchonium 277 A. elichrysifolium 277 Anchusa 241 A. azurea 241 A. officinalis 241 A. strigosa 241 Anemone 201 A. blanda 201,32 A. coronaria 201,33 Aneihum 89 A. gmveolens 89 Angelica 203 A. sylvestris 203,34 Ankyropetalum 78,132

A. gypsophiloides 132 Anthemis 46,237 A. altissima 46 A. chia 46,35 A. cotula 46 A. hyalina 46 A. nobilis 46,36 A. pauciloba 46 A. tinctoria 237 Anthriscus 109,224 A. cerefolium 109 A. nemorosa 133,173,224 A. sylvestris 109 Aphanes35 A. arvensis 35 Apium 171 A. graveolens 171 A. nodiflorum 171 Aquilegia 130 A. olympica 130,37 Arbutus 180 A. andrachne 180,38 A. unedo 180,39 Arceuthobium 34 A. oxycedri 34,40 Arctium 95,110 A. minus 95,110 A. platylepis 95,41 A. tomentosum 95 Arisarum 286 A. vulgare 286 Aristolochia 196,286 A. clematitis 196 A. hirta 196,286 Armetiaca 291

302

A. vulgaris 291 Armillariella 43 A. mellea 43 Amebia 13! A. densiora 131,42 Artemisia 224,260,282 A. ahrotanum 282 A. absinthium 224,282,43 A. annua 282 A. campestris 282 A. dracunculus 260,282 A. herba-alba 282 A. santonicum 282 A. scoparia 282 A. spicigera 282 A. vulgaris 282 Arum 287 A. dioscoridis 2 8 7 ,44,45 A. italicum 287,46 A. trapezuntinum 287 Arundo161 .dom x 161 Asaivm 22 A. europaeum 22,47 Asparagus 190,267 acutifolius 267,48 officinalis 190 A. palaestinus 191 Asphodeline 74,86 A. globi/era 86,49 A. tenuior 86 Asphodelus 74 A. aestivus 74,50 Asplnium 43 A. adiantum-nigrum 43 A. mta-muraria 43

Astragalus 78,115,180 A. acmophyllus 116 A angustifolius 116 A. aureus 116 A. gummifer 116 A. microcephalus 116 A. pisidicus 116 A. subrobustus 116,180 A triplex 272 A. nitens 272 Atropa 127 A. belladonna 127,51,52 B B allotalU ,219 B. nigra 279 B. saxatilis 214 Bellevalia 83 Bellis 183 B. perennis 183,53 Berberis 157 B. crataegina 157,54 B. vulgaris 158 Beta 277 B. lomatogona 277 B. trigyna 277 B. vulgaris 277 Betula 136 B. litwinowii 136 B. pendula 136 Bifora 179 B. radians 179 Blitum 145 B. virgatum 145 Boletus 38,291

B. aerius 38 B. edulis 38 B. luridus 38 B. luteus 38 B. rufus 38 B. satanas 38,291 Bongardia 67 B. chrysogonum 67,55 Borago 135 B. comtantinopolitam 139 B. officinalis 135 Boreava 237 B. orientalis 237 Bryonia 258 B. alba 258 Bunias 71 B. orientalis 71 Bunium 143 B.ferulaceum 143 B. microcarpum 143,56 B. paucifolium 143 Butomus 130 B, umbellatus 130,57 Buxus258 B. sempervirens 258 c Cahile 89 C. maritima 89 Calendula 215 C. arvensis 215,58 C. officinalis 215 Caltha 198 C. polypetala 198,59

Calystegia 74 C. sepium 74,60 C. silvatica 74 C. soldanella 74, 61 Campanula 70 C. glomerata 71 C. lactiflora 71,62 C. rapunculus 71 C. trachelium 71 Cannabis 149,170 C. sativa 149,170,63 Cantharellm 263 C. cibarius 263 C. lutescens 263 Capparis 166 C. ouato 166 C. spinosa 166,64 Capsella 191 C. bursa-pastoris 191,65 C. rubella 191 Cardaria 167
C. 167

Carduus 90 C. hamulosus 90 C. nutans 90,66 Carpinus 125 C. betulus 125, 67 C. orientalis 125 Carthamus 35 C. tinctorius 35,68 Carum 109 C. co m 109 C. copticum 213 Castanea 172
C. jaft'Ma 172,69,70

304

Casuarina 88 G equisetifolia 88 Catharanthus 59 C. roseus 59 Cedrus 239 G libani 239, 71 Celtis 74 G australis 74 C. glabrata 74 C. toumefortii 74 Centaurea 75,182,225,236,292 C. behen 225,292 C. calcitrapa 75,225 G cyanus 225 G depressa 225 G diffiisa 225,292 G glastifolia 182,225 C. ibrica 225 C.jacea 225 G macrocephala 225,236 C. pichleri 225, 72 C. solstitialis 225, 292 C. urvillei 225 Centaurium 174 C. erythmea 174 Centranthus 175 C. longiflofvs 175 G ruber 175,73 Cephalaria 224 G procera 224 G syriaca 224 Cerasus 178,200 C. angustifolia 178 G mahaleb 200,74 G microcatpa 178,75 Ceratonia 166 G siliqua 166,76

Cercis 100 G siliquastrum 100,77 Cerinthe 210 C. m/nor210 Cetemch 30 C. officinarum 30 Chaerophyllum 133,173,204 C. bulbosum 133,173 C. byzantinum 133,173 C. libanoticum 133 C. macropodum 204 Chamaecytisus 252 C. austriacus 252 Cheiranthus 256
G eAeiri 256

Chelidonium 174 C.majus 174 Chenopodium 140,145,165,245 G album 245,264 C.foliosum 145,245,78 C. pofyspermum 245 G urbicum 140,245 Chondrilla 69 C.jncea 69,79,80 Chroogomphus 116 G rutilus 116 Chrozophora 25 G tinctoria 25 Chrysanthemum 82,135 C. coronarium 82,81 G segetum 82,135,82
Cicer 215 G anatolicum 215

Cichorium 134 C. endivia 134 C. glandulosum 134 C. intybus 134,83 C. pumilum 134 Cionura 49 C. erecta 49 Cirsium 165,186,203 C. arvense 186,84 C. baytopae 186,85 C. ciliatum 165,186 C. esculentum 203 C. rhizocephalum 186,203 C. simplex 186 C. vulgare 186 Cistus 221 C. creticus 221, 87 C. laurifolius 222, 86 Citrullus 18 C. colocynthis 18, 88 Clavaria 232 C. aurea 232
C. y/awa 232

Cnicus 258 C. benedictus 258 Cocos 213 C. nucifera 213 Coix 265 C. lacrima-jobi 265,90 Colchicum 17,87,126 C. ancyrense 18 C. autumnale 127 C. baytopiorum 127,91,92 C. boissieri 127,93 C. byzantinum 127,94 C. cilicicum 87,127,95 C. falcifolium 18,96 C. macrophyum 127,97,98 C. speciosum 127,99,100 C. szovitsii 18,101 C. trapezuntinum 127 C. triphyllum 18,102 C. turcicum 127,103,104 C. umbrosum 127 C. variegatum 127,105,106 Collybia 22 C. velutipes 22 Colocasia 121 C. esculenta 121 Colutea 277 C. cilicica 277,107 C. melanocalyx 277,108 Coluieocarpus 223 C. vesicaria 223 Conium 42 C. maculatum 42,109,110 Conringia 88,277 C. orientalis 88,277 Consolida 133,209

C. pistillaris 232 Clematis 24 C. orientalis 24 C. vitalba 24, 89 C. viticella 24 Clitocybe 70,180,291 C. dealbata 291 C.geotropa 180 C. infundibuliformis 180 C. nebularis 180 C. olearia 291 C. rivulosa 70 C. squamulosa 70 Clitopilus 272 C. pruttulus 272

C. orientalis 133,209, I I I Convallaria 143 C.majalis 143 C. tramcaucasica 143 Convolvulus 200 C. arvensis 200,112 C. assyricus 200 C. betonicifolius 200 C. scammonia 200,113 Conyza 63 C. bonariensis 63 Coprinus 248 C. comatus 248,114 Coriandrum 179 C. satvum 179,115,116 Coridothymus 46 C. capitatus 46 Comus 176 C. mas 176,117,118 C. sangunea 176,119 Coronilla 185 C. varia 185 Corydalis 165 C. rutifolia 165 C. solida 165 Cotylus 107 C. avellana 107,120 C. maxima 107 Cotinus 250 C. coggyria 250 Cotoneaster 262 C. integerrimus 262 C. nummularia 262

Crataegus 29 C. aroma 29 C. monogyna 29,121,122 C. orientalis 29, 123,124,125 C. pseudoheterophylla 29 C. szovitsii 29 C. tanacetifolia 29 Craterellus 50 C. comucopioides 50 CrepisllX C. foetida 271 Crithmum 89 C. maritimum 89 Crocus 72,232 C. abantensis 72,126 C. adanensis 72 C. ancyrensis 72 C. antafyensis 72,127 C. asumaniae 72,128 C. baytopiorum 72,129 C. cancellatus 72,130,131 C. chrysanthus 72 C. hittiticus 72 C. kotschyanus 72 C. lazicus 72,132 C. pallasii 72,133 C. aotfvia 72,232,134,135,136 C. speciosus 72,137 Cucumis 256 C. flexuosus 256 C. mel 256 C. sativus 256 C. trigonus 256,138 Cuminum 178 C. cyminum 178 Cupressus 241 C. sempervirens 241,139 Cuscuta 50

C. europaea 50 C. monogyna 50 Cyclamen 93 C. cilicicum 93 C. coum 93,140 C. graecum 93 C. hederifolium 93,141 C. persicum 93,142 Cyclotrichium 82 C. niveum 82 C. origanifoUum 82 Cymbopogon 141 C. martinii 141 Cynodon 93 C. dactylon 93 Cynoglossum 227 C. montanum 227,143 C. officinale 227 Cyperus 159 C. esculentus 159 C. rotundus 159 Cytinus 285,144 C. hypocistis 285
D

Dasca 230 D. cannabina 230 Datum 50 D. arborea 50,148 D. innoxia 50,149,150 D. metel 50,151,152 D. stramonium 50,153 Delphinium 133,207 D .ajads 133 D. staphisagria 207,154,155 Diantfms 137 D. barbatus 137 Dictamnus 112 D. albus 112,156,157 Digitalis 288 D./erruginea 288,158 D. purpurea 288,159 Diospyros 155 D. kaki 156,160 D. lotus 155,161,162 Dipsacus 106 D. laciniatus 106,163 Dorystoechas 81 D. hastata 81 Dracunculus 285 D. vulgaris 285,164 Dryopteris 98 D.ftlix-mas 98 Ecballium 102 E elaterium 102,165 Echinochloa 85 E crus-gatti 85

Dactylorhiza 234 D. ibrica 234 D. osmanica 234 D. romana 234 D. umbrosa 234 Daphne 80,242 >. gnidioides 80 D. mezereum 80 D. oleoides 80,145 D. pontica 80,242,146 D. sericea 80,147

308 E. oryzoides 85 Echinophora 77,78 E orientalis 77 E temifolkt 77 Echinops 268 E. orientalis 268 E pungens 269,166 Elaeagnus 141 E. angustifolia 141,167 Efymus 39 E. repens 39 Ephedm 89 E campylopoda 89,168 E. distachya 89 E major89 Epilobium 279 E. angustifolium 279,169 Equisetum 36,170 JE arverne 36 E ramosissimum 36 Eranthis 236 JE hyemalis 236,172

JE cappadocica 140 Esativa2'$\

Eryngium 49
JE billiardieri 49 Z . campestre 49 T F. cretcum 49 1 giganteum 49,176 JE maritimum 49

Eucalyptus 243 E. camaldulensis 243 2?. rostrata 243 Euonymus 141 JE europaeus 141 Eupatorium 243 JE cannabinum 243 Euphorbia 107,253 E. apios ICH,255 E. chamaesyce 253 2?. helioscopio 253,177 JE lathyris 253 E. macroclada 253 F. nicaeensis 253 f . rgida 253

F
EremuruslZ E. spectabilis 73,171
JSrico 252 2?. arbrea 252 JE manipuliflora 252,173 Fag 164 F. orientalis 164,178 F. sylvatica 164

Falcara 87,165 F. vulgaris 87,165 Ferula 64,161 communis 64,179 elaeochytris 64,180 meifolia 64 rigidula 64 szowitsiana 161,181

Eriolobus 36 JE trilobatus 36,174,175 Erodium 141 E. acaule 141 JE cicutarium 141

Eruca 140,231

F. F. F. F. F.

Ferulago 192 F. trachycarpa 192 Festuca 288 Ficus 143,162 F. carica 143 F. elastica 162 Foeniculum 230 F. vulgare 230,182 Fragaria 81 F. vesca 81,183 Fmngula 44 F. alnus 44,184 Fraxinus 92 F. excelsior 92 Fritillaria 23 F. aurea 23 F. crassifolia 23,185 F. erzurumica 23,186 F. imperialis 2 3,187,188 F. prsica 23,189 F. sibthorpiana 23, 190 Fumaria 255 F. aspala 255 F. microcarpa 255 F. officinalis 255 F. vaillantii 255
G

Gentiana 22,58 G. lutea 58,195 G. olivieri 22 Geranium 64,141 G. tuberosum 64 Getan 249 G. urbanum249 Gladiolus 160,196 G. atroviolaceus 160 G. italicus 161 G. kotschyanus 161,197 GlauciumSl G. comiculatum 51 G. grandiflorum 51,198 G. leiocarpum 51 Globularia 194 G. trichosantha 194 Glycyrrhiza 208 G. echinata 208,199 G. glabra 208 Gomphidius 235 G. glutinosus 235 G. viscidus 235 Gundelia 149,170 G. toume/ortii 149,170,200,201 Gypsophila 77 G. arrostii 77 G. bicolor 77,202 G. eriocalyx 77 G. perfoliata 78 G. venusta 78,203 H Heder 95 H. helix 95,204

Galanthus 160 G. byzanthinus 160,191 G. elwesii 160,192 G. ikariae 160,193 G. nivalis 160 G. rizehensis 160,194 Genista 51 G. tinctoria 51

310 Helichrysum 220 H. arenarium 220,205 H. graveolens 220,206 H. orientale 220 H. plicatum 220,207 //, sanguineum 220,208 H. stoechas 220 Heliotmpium 243 H. europaeum 243 //. dolosum 243 Helleborus 154 H. orientalis 154,209,210 H. vesicarius 154,211 Hemcleum 42,262 H. paphlagonicum 262, 212 H. platytaenium 262 H. trachyloma 42,213 Hericium 86 H. coralloides 86,214 Hesperis 113 H. matronalis 113 Hippomarathrum 259 H. cristatum 259 Hippophai 70 H. rhamnoides 70,215 Hordeum 227 H. murinum 227 Hovenia 257 H. dulcis 257 Hoya 210 H.camosa 210 Humulus 257 //. lupulus 257,216 Hyacinthella 251

Hyacinthus 251 H. orientalis 251,217 Hydnum 41 J. imbricatum 41 //. repandum 41,218 Hydrocharis 188 /f. morsus-ranae 188,219 Hygrophorus 222 H. marzuolus 222 H. pratensis 222 H. puniceus 222 Hymanthoglossum 234 H. affine 234 HyoscyamusAA H. niger 44,220,221 H. reticulatus 44,222 Hyoseris 82 H. radiata 82 Hyparrhenia 244 H. h im 244 Hypericum 152 H. cafycimtm 152,223 H. empetrifolium 152 H. perforatum 152,224 H.scabrum 152 H. triquetrifolium 152 Hypholoma 291 H. fasciculare 291 Hyssopus 294 H. officinalis 294 I Hex 140 I. aquifolium 140 I. colchica 140,225

Inula 31,257 7. helenium 31,226 I. heterolepis 31 I. oculus-christi 32,257 I. viscosa 32 Ipomoea 149,280 /. acuminata 149 /. purpurea 149,227 I. stolonifera 280
ir a 44,65,188,214,252

J.sambac 281 Juglans 58 J. regia 58 Juniperus 31,33 J. communis 33 J. drupacea 31,33,249 J. excelsa 33 J. foetidissima 33 J. nana 33,250 J. oxycedrus 33,251 J. phoenicea 33 J. sabina 33 Jurinella 86 J. moschus 86
L

1. albicans 252,228 I. caucasica 214,252,229 I. danfordiae 214 I. elegantissima 189,232 1. gatesii 189,253,230 I. germanica 253,231 /. ibrica 189,253 I. lazica 253,233 I. lycotis 189 I. musulmanica 253,234 I. orientalis 253,236 I. paradoxa 189,253,235 I. prsica 214,253,237 I. pseudacorus 44,253,238 I. reticulata 214,253,239 /. sari 189,253,240,241 I. sisyrinchium 253,242 I. suaveolens 253,243 I. susiana 189,253,245 I. unguicularis 65,253,244 I. xanthospuria 253, 246 Isatis 74 I. tinctoria 74 Ixiolirion 261 I. tataricum 261,247
J

Laccaria 202 L. amethystina 202 Lactarius 48,151 L blennius4%, 151 L. deliciosus 151,252,253,254 L. mitissimus 151 L. piperatus 48 L. salmonicolor 151 L. vellereus 48,255 L. volemus 151 Lactuca 202 L. aculeata 202 L serriola 202 L. viminea 202 Lagenaria 249 L siceraria 249 L. vulgaris 249 Lamium 43 L. album 43,256 L maculatum 43 L.purpureum 43

Jasminum 281 J. fiuticam 281 J. grattdiflorum 281,248 J. officinale 281

312

Laser 167 L. trilobum 167,257 Laserpitium 42 L. glaucum 42 L. hispidum 42 Lathyms 182,211 L. sativus 211 L tuberosus 182,258 Laurocerasus 159 L. officinalis 159,259 Laurus 86 L. nobilis 86,260 Lavandula 153 L. angusfolia 153 L. stoechas 153,261 Lawsonia 173 L. alba 173 Lecolda 102 L. cretica 102 Ijemna 250 L. gibba 250 L. minor 250 Leontice 174 L. leontopetalum 174,262 Lepidium 171 L. latifolium 171 L. sativum 171,263 Lepiota 86,257 L. excoriata 257 L. procera 86,257,264 Lepista 60
L. m/da 60

L. aestivum 66,265 Leymus 187 L. racemosus 187 Lichenes 173 Ligustrum 188 L. vulgare 188,269 Ulium 289 L candidum 289 L. ciliatum 289,268 L martagn 289,266 L. monadelphum 289,267 Limonium 90 L. meyeri 90 Linaria 215 L vulgaris 215 Linum 172 L. austriacum 172 L. usitatissimum 172 Lippia 217 L. triphylla 217 Liquidambar 125 L orientalis 125,270 Lolium 87 L. temulentum 87 Lonicera 129 L. japnica 129,271 L. nummulariifolia 129 Loranthus 207 . europaeus 207
o/wj240 L. comiculatus 240

Leueojum 66

Lupinus 93,265

L. albus 265 L. temiis 265 L varius 94 Lycium 264 L. amtolicum 264 L. barbarm 264,272 L. europaeum 264 Lycoperdon 228 L. bovista 228 L. coelatum 228 L. gemmatum 228 L. molle 228 L. perlatum 228 Lycopodium 177 L clavatum 177,273 Lythrum 27 L. salicaria 27, 274
M

Marrubium 52 M vulgare 52, 281 Marsdenia 49 M. erecta 49,282 Matricaria 222 M. chamomilla 222, 283 Matthiola 256 M. incana 256 A/, longipetala 256 Medicago 70,264 M orbicularis 264 M jatfva 70
A/e//a 280

M. azedarach 280 Melilotus 103 M. officinalis 103 Melissa 217 M. officinalis 217 Mentha 213 M aquatica 213 M.arvensis 213 M longifolia 213 M. piperita 213 M pulegium 213 M spicata 213 M suaveolens 213,284 Menyanthes 251
M in/o/w to 251,285

Maclura 37 M. pomfera 37 Macrolepiota 257 M. procera 257 Malabaila 183 M. dasyantha 183 M.secacul 183 Malus 99 M. sylvestris 99,275 Malva 97 M. neglecta 97 M sylvestris 97,276 Mandragora 21 M. autumnalis 21, 277,278, 279 Marasmius 208 M. oreades 208,280

Mercurialis 285 M. annua 285,286 Merendera 18,124 M. kurdica 124,287 M trigyna 18,288 Mespilus 94

314

M. germanica 94 Michauxia 166 M. campanuloides 166,289 A/, tchihatchewii 166, 290 Micromeria 260 M. fivticosa 260 M myrtifolia 260 Mirabilis 113 A/,jalapa 113 Momordica 187 A/, charantia 187,291

Narcissus 214 Ai jonquilla 214 papyraceus 215 A . poeticus 215,298 T M pseudonarcissus 215 A . serotinus 215,299 T
A toatfto 215,300,301

Nasturtium 250 A officinale 250,302 Nepeta 34,227 N. caesarea 34,227 jV. catara 227 N. italica 227, 303 N. mcemosa 227 Nerium 289 Ai oleander 289,304 Nicotiana 87,277 M glauca 277 Ai rustica 87,305 Ai tabacum 88 Nigela 77 N. sativa 77,306 Nostoc 278 Nuphar215
/tea 215

Morchella 192 A/, cnica 192, 293 M. deliciosa 192 M. esculenta 192 M. rotunda 192 Marina 81 M. prsica 81,292 Morus 95 M. alba 95 M. constantinopolitana 95 M. nigra 95 M. rubra 95 Muscari 83,211 M azureum 212 A/. comosum 83,212 A/. muscarimi 211 M. neglectum 83,212,294 M tenuiflorum 83,295 Myosotis 49 M. arvensis 49 Myrtus 206 M. communis 206,296,297

Nymphaea 215
A . a/Aa 215 T M /tea 215

o
Ocimum 106 O. basilicum 106 Oenanthe 87 O. pimpinelloides 87

Olea 292 O. europaea 292 Onobrychis 182,227 O. argyrea 227 O. comuta 227 O. viciifolia 182,308 Ononis 164 O. spinosa 164 Onopordum 102 O. acanthium 102 O. bracteatum 102,309 O. carduchorum 102 O. illyricum 102 O. tauricum 102 Omsma 100 O.albo-roseum 100 O. auchemnum 100 O.sericeum 100 O. tauricum 100,307 Ophrys 234 O. attica 234,310 O.isca 234,311 O. holoserica 234 O. oestrifera 234,312 Opopanax 164 O. hispidus 164 Opuntia 108 O.ficus-indica 108,313,314 Orchis 234 O. anatolica 234,315 O. coriophora 234 O. italica 234 O. laxiora 234 O. morio 234 O. palustris 234 O. pinelonim 234 O. purpurea 234,316 O. sancta 234

O.simia 234 O. spitxelii 234 O. tridentata 234 Origanum 33,206 O. acutidens 206 O. majorana 206 O. micranthum 206 O. minutiflorum 206 O. onites 206 O. sipyleum 206 O. smymaeum 206 O. syriacum 206 O. vulgare 33,206,317 Ormthogabim 25,27 O. arcuatum 27 O. montanum 27 O. narbonense 25,27,318,319 O. nutans 27,320 O. oligophyllum 27 Orobanche 57 O. anatolica 57,321 O.minorSl Orthurus 184 O. heterocarpus 184 Osmunda 174 O. regalis 174,322 Ostrya 163 O. carpinifolia 163 Osyris 252 O.alba 252,323 Oxalis 99 O. acetosella 99 P
/W as 190

P. avium 190

316

Paeonia 37 P. arbrea 37 P. mascula 38 P. peregrina 38,324 Paliurus 154 P. spina-christi 154,325 Pancratium 187 P. maritimum 187,326 Panicum 85 P. miliaceum 85 Panus164 P. rudis 164 Papaver 113,130 P. dubium 113 P. lacerum 113 P. macrostomum 130,327 P. orientale 130,329 P. pseudo-orientale 130,328 P. rhoeas 113 P. somniferum 130,330,331 Parietaria 281 P. judaica 281,332 P. officinalis 281 Paris 267 P. incompleta 267,333 Pastinaca 169 P. armena 169 P. pimpinellifolia 169 P. sativa 169 Peganum 272 P harmala 272,334,335 Pelargonium 247 P. endlicherianum 247, 336 Periploca 144 P. graeca 144,337,338

Petasites 1% P. albus 1% Phalaris 191 P. minor \9 l Phefypaea 38 P. coccnea 38,339 P. toumefortii 38 Phillyrea 172 P. latifolia 172 Phlomis 38,64,255 P. bruguieri 64 P. grandiflora 38,64 P. lunariifolia 64 P. lycica 64 Phoenix 136 P. canariensis 136 P. dactylifera 136,340 P. theophrasti 136,341 Pholiota 194 P. mutabilis 194 Phragmites 150 P. australis 150 Physalis 126 P. alkekengi 126 Phytolacca 257 P. americana 257,342 Picea 195 P. orientalis 195 Pimpinella 31 P. aniseturn 31 P. anuum 31 P. aromatica 31 P. saxfraga 31 P. tragium 31

Pirns 65,107,248 P. brutia 65,343 P. halepensis 65,344 P. martima 65 P. nigra 65,345 P. pinaster 65 P. pinea 65,107,346 P. sylvestris 65,347 Pistacia 32,55,149,205,233 P. atlantica 32,205,233 P. eurycarpa 55,233 P. khinjuk 55,233 P. lentiscus 232, 348 P. terebinthus 149,205,233 P. vera 32,233,349 Plantago 40 P. intermedia 41 P. lanceolata 41 P. major 41,350 P. psyllium 41 Platanus 70 P. orientalis 70,351 Pleurotus 164 P. comucopiae 164 P. eryngii 164 P. ostreatus 164,352 Plumbago 188 P. europaea 188 Polygala 254 P. anatolica 254 P. vulgaris 254 Polygonatum 210 P. hirtum 211,353 P. multiflorum 211 P. orientale 211 Polygonum 167,189,199,248 P. alpinum 167,199 P. aviculare 190,199

P. bellardii 199,228 P. historia 189,199,354 P. cognatum 199,355 P. hydropiper 199 P. lapathifolium 199,248 P. persicaria 199,248 Polyporus 157,163,183 P. fomentarius 163,356 P.ovinus 183 P. squamosus 157,357 Polystichum 43 P. setiferum 43 Populus 162 P. alba 162 P. euphratica 162 P. nigra 162 P. trmula 162 Portulaca 240 P. oleracea 240 Posidonia 101 P. ocenico 101 Potentilla 132 P. reptans 132 Poterium 33 P. spinosum 33 Prangos 64 P. pabularia 64 P. platychlaena 64 Prmula 78 P. algida 78 P. veris 78,358 P. vulgaris 78 Prosopis 69 P. Jareta 69,359 Prunm \0\

318

P. divaricata 101,360,361 P. laurocerasus 159 P. spinosa 101,362 Psalliota 104 P. campestris 104 Psoralea 162 P. bituminosa 162 Pteridium 98 P. aquilinum 98,363 Pterocarya 280 P. Jraxinifolia 280 PuschUnia 241 P. scilloides 241,364 Pyracantha 262 P. coccnea 262, 365 Pyrethrum 226 P. cinerariijblium 226 P. roseum 226 Pyrus 23 P. amygdaliformis 24 P. communis 24 P. elaeagnifolia 23

Ramaria 232 f t condnsala 232,370 Ranunculus 44,79,96,239 f t asiaticus 96 / I cuneatus 96 i t ficaria 44,96 i t pofyanthemos 79,96,239 Raphanus 270 f t raphanistrum 270 Reseda 193 f t /utea 193,373 /I luteola 193 Rhamnus 26,27,58 i t alatemus 28 i?, catharticus 26,28,371 A Jhangula 28,44 f t oleoides 28 f t orbiculatus 28,58 f t pallasii 28 f t petiolaris 28,58,372 Rheum 139 f t ribes 139,374,377 Rhododendron 182,292 f t luteum 292,376 f t ponticum 182,375 Rhodopaxillus 60
f t nucfcj 60

Q
Quercus 117,207,222 Q. aucheri 207 Q. brantii 117,207,366,367 Q. cerris 207 Q. cocci/era 207 Q. ilex 207 g . infectara 207,368 0 . ithaburensis 207,369 Q.libani 117 0- petraea 207 2. robur 207 Q. vulcanica 207

Rhus 249 f t cortara 249,378 f t cotinus 250

109 ft ft ft ft

grossularia 109 nigrum 109 orientate 109 rubrum 109

R. uva-crispa 109 Ricinus 135 R. communis 135,379 Robinia 24 R. pseudoacacia 24 Roemeria 60 R refracta 60 Rosa 123,276 R. alba 123 R. banksiana 123 R canina 123,276,380,381,382 R. centifolia 123,383 R. damascena 123,384 R.foetida 123,385 R gallica 123,386 R. hemisphaerica 123,387 R moschata 123 R. multijlora 123 Rosmarinus 48 R. officinalis 48 Rubia 184 R tinctorum 184 Rubus 24,53 R. canescens 53,388 R. discolor 24 R idaeus 24,389 R. sanctus 53,390 R. saxatilis 24 Rumex 192,195 R acetosella 192 R alpinus 195,391 R. chalepensis 193 R. conglomerate 195 R crispus 195 R. obtusifolius 195 R. olympicus 195,392 R. patientia 195 R.pulcher 195

R. scuiatus 193 R. tuberosus 193 Ruscus 262 R. aculeatus 262, 393 R coichicus 262 R. hypoglossum 262,394 Russula 180 R. chloroides 180 R. cyanoxantha 180 R lepida 180 R ltea 180 R virescens 180 R xerampelina 180 Ruta 239 R chalepensis 239 R montana 239
s

Sagittaria 250 S. sagittifolia 250 Salicomia 88 S. europaea 88 Salix 248 S. alba 248 S. babylonica 248 S. caprea 248 S. cinerea 248 S. excelsa 248 S. fiagilis 248 S. pseudomedemii 248 S. purpurea 248 S. viminalis 248 Salvia 20,246,255 5. aethiopis 20 S. aucheri 21 S. cryptantha 21 S. dichroantha 21 S. forskahlei 21,256,395 S. Jruticosa 21

320

S. multicaulis 21 S. nemorosa 21,246 S. sclarea 21 S. staminea 21 S. tomentosa 21 S. triloba 2 1 ,396 S. verbenaca 21 S. verticillata 21 S. virgata 21 S. viridis 21 Sambucus 211 S. ebulus 211,397 S. nigra 211 Sanguisorba 67,155 & minor 61,155 S. officinalis 67 Saponaria 232 S. officinalis 232, 398 Sarcopoterium 33 S', spinosum 33,399 Satureja 163,238 S. cuneifolia 163 S. hortensis 163,238 S', pamassica 163 S. spicigera 163 S. thymbra 163,400 Scabiosa 272 S. argentea 272 S. columbaria 272 Scandix 179 S. ibrica 179 S. macrorhyncha 179 S. pecten-veneris 179 Schinus 279 S. molle 279 Schoenocaulon 208 S. officinale 208

Schoenoplectus 239
5. lacustris 239

Scilla 21,S3 S. hyacinthoides 83 5. maritima 21 Scirpus 239 S', lacustris 239 Scolopendrium 116 S', officinale 116,401 Scofymus 30 S. hispanicus 30,402 Scorzonera 47,78,81,144,151,264,278,
284

S. acuminata 284 S. cana 284 S. cinerea 152,284 S. hispnico 144,284 S. inaequiscapa 284 S. latifolia 278,403,404 S. mollis 47,284,405 S. papposa 284 S. parviflora 284 S. rigjda%\,21% S. suberosa 47 S. semicam 176,406 S. sosnowskyi 278 S. sublamta 151,407 Sedum 57,163,220 S. album 163,408 S. sempervivoides 163,220,409 S. spurium 57,410 S. telephium 57,163,411 Sempervivum 114 S. armenum 144 Senecio 150 S.jacobaea 150 S. vemalis 151 S. vulgaris 151,412

Serapias 234 S. vomeracea 234,413 Sesamum 252 S. indicum 252 Seseli 169 S. libanolis 169 Setaria 85 S. italica 85 Sideritis 80 S. arga 80 S. argyrea 80 S. bilgerana 80 S. condnsala 80,415 S. congesta 80 S. hispida 80 S. leptoclada 80 S. libanotica 80 S. perfoliata 80 S. pisidica 80 S. stricta 81 S. syriaca 81 S. tmolea 81 S. trojana 81 Silene 117,235 S.alba 117,118 S. chlorifolia 235 S. gallica 235 S. nflala 118 S. noctflora 235 S. otites 235 S. viscosa 235 S. vulgaris 118 Silybum 115 S. marianum 115,414 Sinapis 129,270 S. alba 270 S. arvensis 129 Sium 165,249

S. sisarum 165,249 Smilax 243,262 S. aspera 244 S. excelsa 244,262,416 Smymium 276 S. connatum 276 S. olusatrum 276,417 Solanum 145,278 S. dulcamara 278,418 S. nigrum 145,419 S. pseudocapsicum 145,420 Sonchus 103 S.asper 103 S. oleraceus 103 Sophora 19 S. alopecuroides 19,421 S. jaubertii 19 Sorbus 272 S. aucuparia 272,422 S. domestica 272,423 Sorghum 85,152 S. bicolor 85 S. halepense 152 Spartium 162 Ijunceum 162,424 S Sphagnum 231 Stachys 81 S. erecta 81 S. lavandulifolia 81 Staphylea 223 S. pinnata 223,425 Stellaria 191 S. media 191

322

Stembergia 263 S. Candida 263, 426,427 S. clusiana 263,430 S. colchiciflora 263,431 S. fischeriana 263,428 S. lutea 263,432 S. sicula 263,429 Stipa 221 S. hohenackeriana 221 Styrax 37 5. officinalis 37, 433,434 Suillus 38 5. luteus 38 Symphytum 156 S. officinale 156 Syringa 197 S. vulgaris 197
T

T. isatidea 51,440 TeleMa 32 T. speciosa 32,441 Telephium 208 T. imperati 208 Terfesia 169,442 Teucrium 20,175,189 T. chamaedrys 20 T. chamaepitys 20,175 T. orientale 20 T. polium 20,443 T. scordium 20,189 Thalictrum 67 T.flavum 67 Theligonum 192 T. cynocrambe 192,444 Thymbra 156 T.spicata 156 Thymelaea 76 T. tartonraira 76 Thymus 32,168 T. bommuelleri 168,445 T. longicaulis 168 T.praecox 33,168 T. pseudopulegioides 32,168 T. sipyleus 168 Tilia 138 T. argentea 138 T. platyphyllos 138 T.rubra 138 Trachyspermum 213 T. ammi 213,446 Tmchystemon 139 T. orientale 139,447

Tamarix 138 T. smymensis 138,435 T. tetrandra 138 Tamus 238 T. communis 238,436 Tanacetum 125,202,226 T. balsamita 202 T. cinerariifolium 226,437 T. coccineum 226,438 T. parthenium 125 T. vulgare 247 Taraxacum 155 T. turcicum 155,439 Taxus 228 T. baccata 228 Tchihatchewia 51

Tragopogon 264,284 T. buphthalmoides 284 T. dubius 284 T. htifolim 284,448 T. porrifolius 284 T. pratensis 284 T. reticulatus 284 Trapa 121 T. natans 121,449 Tribulus 88 T. terrestris 88 Tricholoma 60,291 T. albobrunneum 60,291 T. equestre 60 T. georgii 60 T. nudum 60 T. pardinum 60 T. sulphureum 60,291 T. terreum 60 T. tigrinum 60 Trifolium 190,288 T. ambiguum 190,288 T. nigrescens 288 T. pntense 288 T. repens 288 T. spadiceum 288,450 Trigonella 52 T. foenum-graecum 52,451 Trollius 79 T. ranunculinus 79 Tulipa 168,195 T. agenensis 1%, 452 T. aleppensis 1%, 453 T. biflora 196.454 T. bithynica 196 T. clusiana 196,455 T. humilis 196,457 T. kaghyzmanica 1%, 459 T. mucronata 1%, 460,461

T. orphanidea 1% T. praecox 196,462,463 T. pulchella 1%, 458 T. saxatilis 196,465 T. schrenkii 168,196,464 T. sintenisii 196,466, 467 T. sprengeri 1%, 468 T. sylvestris 196,469 T. thracica 196,470,471 T. turcarum 196 T. turcica 196,472,473 T. undulatifolia 1%, 474,475 Tussilago 148,255 T.farfara 148,255,476,477 Typhi 130 T. domingensis 130,478 f. latifolia 130,479 Ulmus 153 U. glabra 153 U. laevis 153 U. minor 153 Urginea 21 U. maritima 21,480,481 Urtica 139 U. dioica 139 Upilulifera 139,482 U.urens 139 V Vaccinium 68,75 V arctostaphylos 68,483 V. myrtillus 68,75,484 Valeriana 167 V. officinalis 167,4M Veratrum 26 V album 26,486,487

324 Verbascum 242 V. asperuloides 242 V densiflorum 242 V. giomerulosum 242 V olympicum 242,488 V. phlomoides 242 V sinuatum 242 V. speciosum 242 V. thapsus 242 Vibumum 118 V lantana 119,181,489,490 V opulus 119,491,492 V. tinta 119 Vicia 54 V. dasycarpa 54 V. ervilia 54 V jaba 54 V peregrina 54 V sativa 54 Vigna 108 V unguculata 108 Vinca 59 V. major 59,493 V rosea 59,494 Viola 204 V. odorata 204 V. tricolor 204,495 Viscum 54 V. lbum 54,496 Vitex 132 V. agnus-castus 132,497

w Withania 126 W. somnfera 126,498 X Xanthium 226 X. spinosum 226,499 X. strumarium 226 Xanthogalum 128 X. purpurascens 128,500 Xeranthemum 81 X. annuum 81

z
Zelkova 24 Z. carpinifolia 24 Ziziphora 82 Z. clinopodioides 83 Z. taurica 83 Z. tenuior 83 Zizyphus 137 Zjujuba 137 Z. lotus 137 Zosima 225 Z. absinthifolia 225 Zygophyllum 276 Z. fabago 276

V-RENKL

RESMLER

Trkiye bitkileri renkli resimlerinin ekilmesine 1950 ylnda balanmtr. Yaplan inceleme gezileri sonunda 5.000 kadar renkli resim elde edilmitir. Szle konmu olan 500 renkli fotoraf bu koleksiyon iinden seilmitir. Trlerin kolaylkla tannmasn salamak amacyla, olanak bulunan durumlarda, trn ayrca zelliklerini tayan ksmlarn (iek, meyve veya tohum gibi) gsteren ayrntl resimler de verilmitir. Renkli resimlerde "amandra" kayd bulunan fotoraflar stanbul niversitesi Botanik Bahesinin eski direktrlerinden Ahmet Atillann amandradaki iek bahesinde, "Maltepe" kayd olan resimler ise yazarn Maltepedeki evinin bahesinde yetitirilmi olan rneklerden yararlanlarak ekilmitir. Renkli resimler genellikle Leicaflex SL2 makinesi ile, gn nda, 24 X 36 m Agfachrom renkli filme (50 veya 1 0 ASA) ekilmi ve filmlerin banyosu m 0 Almanyadaki Agfachrom laboratuarlarnda yaplmtr. Renkli resimler bitkinin bilimsel Ltince adnn alfabe srasna gre dizilmitir. Yer kazanmak amacyla bazen bu sralamada kk deiiklikler yapmak zorunluluunda kalnmtr. Resimleri konmu olan trlere ait kurutulmu bitki rnekleri halen stanbul Eczaclk Fakltesi Herbaryumu (ISTE)nda muhafaza edilmektedir. Bu rnekler zerinde bulunan kaytlar yardm ile fotoraf olan bitki trnn yetitii yer kesin olarak saptanabilir ve eer arzu edilir ise bitki yaad alanda canl olarak grlebilir.

RESMLER

1 Achillea m ultifda Uluda-Bursa

2 Achillea w helm sii Erzurum

3 Aconitum ponticum (meyve) Hamsiky-Trabzon

Ms& : Wr.f

7 Agaricus bitorquis M erekm mevkii-Sivas

8 Agaricus cam pestris Saecilar-Bolu

9 - Agave am ericana (iek durumu) stanbul

10 A grim onia eupatorio. Tay akadn- stanbu 1

11 A lbizia ju lib rissin M altepe-stanbul (yetitirilmi)

12 Alcea rosea Mal tepe-stanbul

13 Alcea set osa Yeilky- stanbul

14 A lchem illa barbatiflora Hamsiky -Trabzon

15 A lka n n a O rien ta lin Erzurum

16 A lliu m akaka obandede-Erzurum

19 A lliu m macrochaetum Ovaeik-Tunceli

20 A lliu m nigrum Blca-Mugla

21 A l l i u m o r i e n t a l e

Termessus-Antalya

22 A in u s glutinosa Derekdy-Krklareli

2:i - Aloe vera Demre-Antalya

24 - Althaea officinalis Kk ekmece-stanbul

25 A m a n ita m uscaria Riva-stanbul

? # ? > . $ w - i
^

'

W
...

v t * . MS s ^5^ -m is& ^Sw>%

26 A m anita caesarea (yal) Krklareli

27 A m a n ita citrina B elgrat Orm an-stanbul

3 * \2 5 # sap

28 A m a n ita pantherina Krklareli

'v A & S
' '

- %

29 A m a n ita phalloides B elgrat Orm an-stanbul

30 A m elanchier parviflora epni, Gemerek-Sivas

m &

31 A n im i visnaga Alanya-Antalya

32 - A nem one blanda Arslanky-Mersin

v > :

m 1 ' 'lilf

33 A nem im e coronaria Alanya-Antalya

i ... I ..1 > < fl SK g J

%

<f f f t 0 i d mS a i ^ ^ * ''MP^* ^ - - t & ' *4 */ f -

34 Angelica sylvestris Hamsiky-Trabzon

35 A nthm is chia M altepe-stanbui

37 Aquilegia olym pica Hamsiky-Trabzon

38 A rbutus andra.ch.ne Termessus-Antalya

39 A rb u tu s uneda Aydos Dag-stanbul

40 Arceuthobium oxycedris Bolu

41 A rctium platylepis A nzer- kizdere-Rize

42 A m e b ia densiflora Grn-Sivas

43 A rtem isia absinthium Pasinler-Erzurum

44 A ru m dioseoridis skenderun

45 A ru m dioseoridis (meyve) Antakya

46 A rum it al cum Trabzon

I m

47 A sarum europaeum K eltepe-izm it

48 Asparagus acutifolius Belgrat Orm am -stanbul

49 Asphodeline globifera epni, Gemerek-Sivas

50 Asphodelus aestivus Marmaris-Mula

51 Atropa belladonna Azdavay-Kastamonu

tt

%
.

jam
,

j^m #? f

' <jp^jnj ?
m

m W

52 Atropa belladonna (meyve) Azdavay-Kastamonu

53 B elli:s perennis Bursa

54 Berberis crataegina Kzleahamam-Ankara

55 Bongardia chrysogonum N ohutalan, U rla-zm ir

56 B u n iu m m icrocarpum (yumru) Ilica-Erzurum

57 B utom us um bellatu arkla-Sivas

58 C alendula a rv e m is M altepe-stanbul

59 Caltha potypetala Meryemana-Trabzon

O Calystegia sepium Belgrat O rm am -stanbul

fil Calystegia soldanella K araburun-stanbul

62 Cam panula lactiflora Anzer- kizdere- Rize

64 Capparis spinosa Alanya-Antalya

65 Capselia bursa-pastoris M altepe-stanbu!

66 C arduus nuta n s H ekim da-Eskiehir

67 C arpinus betulus B elgrat O rman-stanbul

68 Cartham us tinctorius G elendost-Eirdir

69 Castanea sativa (meyve) B elgrat O rman-stanbul

7 Castanea sativa (erkek iek durumu) B elgrat O rman-stanbul

71 Cedrus libani (kozalak) Brcek Yaylas-Adana

 Certaurea pichleri Hekimda- E skiehi r

' t ,1 0 , . fi v Ji
m .

73 C entranthus n b er Belgrat Orm an-stanbul

aGK*

-
-'

Cerasus mahaleb (yetitirilmi) Yeilky-stanbul

75 Cera a us microcarpa Ahr Da-Mara

76 Ceratonia siliqua Alanya-Antalya

77 Cereis siliq u a stm m Maltepe-Istanbul

S B '-Y^ 8 .

78 Chenopodium Jbliosum Abant-Bolu

79 C hondrilla juncea M altepe-istanbul

80 Chondrilla juncea (engel sakz) Istanbul

81 Chrysanthemum, eoronarium Istanbul

82 C hrysanthem um segetum Kyeeiz-M tla

83 Cichorium intybus M altepe-stanbul

84 C irsium arvense arkla-Sivas

85 C irsium baytopae Gngrmez-Tfekirda

86 C istm laurifolius Doanhisar-Konya

87 C istm ere,U nis B elgrat Orm an-stanbul

88 C itrulius colocynthis Karata-Adana

89 C lem atis vitalba B elgrat Orman-stanbul

90 Coix lacryma-jobi E dirne (yetitirilmi)

 l Colchicum baytopiorum Termessus-Antalya

92 Colchicum baytopiorum (yaprak) Termessus-Antalya

93 Colchicum boissieri Manisa Da-Manisa

94 Colchicum byzantinum M altepe-stanbul (yetitirilmi)

95 C olchicum cilicicum Kuzucubelen-Mersin

96 Colchicum falcifolium . Arslanky-Mersin

Ml... ' -

- t. - * 'v'^ ' M , - : ^ ' v ;' : S a fe ;

y y '

I97 Colchicum m acrophyllum Bozburun, Marmaris-Mula

98 Colchicum m acrophyllum (yaprak) Bozburun, Marmaris-Mula

99 Colchicum speciosum Zigana Da-Trabzon

iss*?*

..........

*r* f o j^ua& jgcsft '** JlF * ^ l8 r .

J llP

f e

H K v % *l
r

^iT- I fH fl -V M- e f' jSaat "fg M r r# m .fin:iS H Sl ^ v

mrnsmi

100 Colchicum speciosum (yaprak) Zigana Da-Trabzon

101 Colchicum szovitaii Pmarba-Kayseri

102 Colchicum triphyllum Suehri-Sivas

103 Colchicum turcicum Terkos-Istanbul

104 Colchicum turcicum (y Terkos-stanbul

105 Colchicum variegatum Karabel-zm ir

106 Colchicum variegatum (yaprak) Akseki-Antalya

107 Colutea cilicica Sndiken dalar-Eskiehir

108 Colutea m elanocalyx Sav ky-Isparta

109 C onium m aculatum Sam andra-stanbul

110 Conium m aculatum (gvde) Sam andra- stanbul

111 Consolida orientalis arkla-Sivas

112 Convolvulus arvensis M altepe-stanbul

113 Convolvulus scam m onia Mils-Mula

114 Coprinus com atus Saceilar-Bolu

illi
: H t :

w
*

-Arj *' r eg -

-,

115 C oriandm m sativum Karamanl-Burdur

116 C o riand m m sativum Kars (pazar yeri)

117 Cornus m as Belgrat Orman-stanbul

118 Cornus m as (meyve) Belgrat Orman-Jstanbul

119 C om us sangunea amlyayla, TUrsus-Mersin

120 Corylus avellana kizdere-Rize

121 Crataegus m onogyna B elgrat O rman-stanbul

122 Crataegus m onogyna (meyve) Sivrihisar-E skiehir

123 Crataegus orientalis Sivrihisar-E skiehir

124 Crataegus orientalis (mevve) Gazi Antep

t? h ' >
lig jp

M S bS P B ^ #IP feil #.

i |

125 Crataegus orientalis Istanbul (Beyazt Meydannda satclar)

t *S c *r f 5 N 4- i

*H a I L . i*t ,Jfjf c
i!

|S95| mmM / H % MhH H* S' . ^ Cj i S"m ' * / / ti* ;fs i| 4-_ : e P p P t

W f

126 Crocus abantensis A bant Gl evresi-Bolu

127 Crocus antalyens ; Korkuteli-Antalya

128 Crocus asum aniae Akseki-Antalya

129 Crocus baytopiorum Honaz Da-Denizli

130 Crocus cancellatus Akseki-Antalya

131 Crocus cancellatus (yumru demeti) Gazi A

132 Crocus lazicus Anzer, kizdere-Rize

133 Crocus pallasii m ar-Diyarbakr

134 Crocus sativus Davutobasi-Safranbolu (yetitirilmi)

135 - Crocus sativus (safran) Sam andra-stanbul

136 Crocus sativus (safran elde edilii) Davutobasi-Safranbolu

137 Crocus speciosus Yedigller-Bolu

138 C ucum is trigonus Alanya-Antalya

139 Cupressus sem pervirens M altepe-stanbul (yetitirilmi)

140 Cyclamen coum Belgrat Orman-stanbul

141 Cyclam en hederifolium Marmaris-M ula

142 C yclam en persicum Antakya

143 Cynogtossum m ontanum Domani-Ktahya

144 C ytinus hypocistis Aydos da-stanbul

145 D aphne oleoiden U luda-Bursa

146 Daphne pontica B elgrat Orm am -stanbul

147 Daphne sencea Geyve-Adapazari

148 D a tu m arbrea A ntalya (yetitirilmi)

149

Datura innoxia Drtyol-Adana

150 Datura innoxia (meyve Drtyol-Adana

151 - Datura metel Gnen-Baikesir

iMfe
m

IT
En*.

'm
t - '-

%
f

152 D atura m etel (meyve) Gonen-Bahkesir (yetitirilm)

154 D elphinium staphisagria Ka?-Antalya

153 Datura stram onium M altepe-stanbul

155 D ephinium staphisagria (meyve) Ka-Antalya

156 D ictam nus albus (beyaz iekli) Cide-Kastamonu

157 D ictam nus albus (pembe iekli) Cide-Kastamonu


. t-

y- Jk
9 |

v l f

J^ 9 * fe ^K v%
158
-

^ ' 'W fe W'- 43* '4 ' ^S - > # K ** ,.

159 - D i g i t a l , s tur,,u rca stanbul (yetitirilmi)

D i g ita l is f e r r u g i v e a

Uluda-Bursa

160 D iospyros kaki M altepe-stanbul (yetitirilmi)

161 Diospyros lotus Rumeli H isar-stanbul

162 Diospyros lotus (kurutulmu meyve) A rtvin

163 Dipnacus laciniatus Kastamonu

m .*

164 ra cu n cu lu s vulgaris Mils-Aydm

165 E cballium elaterium M altepe-stanbul

166 E chinops pungens ldr-Kars

167 Elaeagnus angustifolia var. orientalis demi-zmir (yetitirilmi)

168 Ephedra cam pylopoda Korkuteli-Antalya

169 E pilobium angust fo liu m kizdere- Rize

170 E(fh sein m telm ateia B elgrat O rman-stanbul

171 E rem urus spectabilis Gndomu-Antlya

172 E ranthis hyem alis Akseki-Antalya

173 Erica m anipuliflora B elgrat Orman-stanbul

174 Eriolobus trilobatus Mara

17> Eriolobu trilobatus (meyve) Mara

m.

x:

: :lill?

176 Eryngiu.ru giganteum Hamsiky-IYabzon

iit

4 * *}

mmm > f i L

- *W f

" -V ?. *

, JJr

' J
ST

fg

177 Euphorbia helioscopio amlca-stanbul

IS
j

K W u

I * jfe ^ *

178 Fagus Orientalin B elgrat Orm ani-stanbul

179 Ferula c o m m u n is Ataky-stanbul

180 Ferula elaeochytris enky-Antakya

181 Ferula tszowitsiana Zara-Sivas

182 Foeniculum vulgare Karamanl-Burdur (yetitirilmi)

1K: Fragaria venca Belgrat Orm an-stanbul

184 F rngula alnus Belgrat O rman-stanbul

185 F ritillaria erzurum ica Kop Da geidi-Erzurum

186 F ritillaria crassifolia Palandken Da-Erzurum

187 Fritillaria m perialis emdinli-Hakkri

189 F ritillaria prsica enky-Antakya

190 F ritillaria sibthorpiana Marmaris-M ugla

, %3P*sgSse

f^ - 1 isk f< - 1:1 - I MBBI 1 ?*it -- a B K - r.k

191 Galanthus byztmtinm Cumhuriyet ky-stanbul

I E . lllis^
v jp f c I *

.--v,

192 G alanthus elwesii Alanya-Antalya

193 G alanthus ikariae Trabzon

; O,

.S .

SSbhE % .,v?r*> %Jr

194 G alantkus rizehenxis Meryemana-Trabzon 195 Gentiana lutea Aydodu-Ktahya

198 G laucium grandiflorum H ekim da-Eskiehir

199 Glycyrrhiza echinata (mevve) Ske-Aydm

200 Gundelia toum efo rtu Arguvan-Malatya

202 Gypsophila bicolor Van (kklerin gnete kurutulm as)

S l a sJf

203 Gypsophila venusta Sorgun-Yozgat

m : k fjB . ' S8..lp W '9c f f.g jr fi. f g *$.

204 Heder helix Belgrat O rmam -Istanbul

2 0 5 H elichrysum arenarium Doubayazt-Agr

206 H elichrysum graveolens Uluda-Bursa

207 H elichrysum plication Uluda-Bursa

208 H elichrysum sanguineum Yayl ada -An talya

209 Helleborus orientaba Abant-Bolu

210 Helleborus orientalis (yaprak) Hamsiky-Trabzon

211 Helleborus vesicarius Gazi Antep

212 Heracleum paphlagmicum lgaz da-ankn

213 HeracUum trachylom a Sarkam-Kars

214 Hericiun coralloides Saceilar-Bolu

215 Hippopha rhamnoides Erzurum

217 A H ya cin th us Orientalin subsp. chionophilus Paapnar, Sanz-Kayseri

W km

A f

21B H um ulus lu pul us Beykoz-istanbul W||p8p| \/w i# - d F % / *f % % g p' :< g 'j. % g F - 5F. y f'; \ lui...-

- j t
:

& lg *. ' w . - ^'1* * '.<;. W m * >, % . /; C ; -

mmE 9

* 7 ;J P
i

i, S h L ~ *

-Jr . ^

^
:

'm ffijUiF**%- ,

':v

217 H yacintkus oriental is Bakras-Antakya

218 H ydnnm repandum Saccilar-Bolu

219 Hydrocharis m orsus-ranae Terkos gl-stanbul

220 H yascyam us niger M altepe-stanbul

221 H yoscyam us niger (kapsl) E rzurum

222 H yoscyam us reticulatus Yozgat

223 H ypericum calycinum Belgrat O rman-stanbul

Je , Oi t I 0 a p t -= * -

pp
i

x.:m

224 H ypericum perforatum negl-Bursa

225 Ilex colchica Domani-Ktahya

226 Inula helenium Dzce-Bolu

227 Ipomoea purpurea M altepe-stanbul (yetitirilmi)

:
^

fem
228 Iris albicans Akseki-Antalya (yetitirilmi)

L,
4 *

m m

229 Iris caucasica Tahir Da-Erzurum

i IB
:

~s.

1 , i

230 Iris gatesii Mardin

231 Iris germ nico M altepe-lstanbul

232 Iris ibrica subsp. elegantissim a Ar da etei-Kars

233 Iris lazica Kalkandere-Rize

234 Iris m usulm an ica Bakale-Hakkri

235 Iris paradoxa uh Gedigi-Van

236 Iris orientalis Kinkkale-Ankara

237 Iris prsica Kelkit-Erzinean

238 Iris pseudacorus Antalya

239 Iris reticulata emdinli-Hakkri

240 Iris sari Beynam Orman-Ankara

241 Iris sari erefli Kohisar A nkara

242 Iris sisyrinchium Alanya-Antalya

243 Iris suaveolens amlca tepesi-stanbul

244 Iris unguicularis Kyeeiz-Mula

245 Iris susiana Sam andira-stanbul (yetitirilmi)

246 Iris xanthospuria Kycegiz-Mugla

m ,' p i l /

mm
:
A .

at % v.
247 Ixiolirion tataricum E rek Da-Van

i JrfT

248 Jasm inum pnndiflorum Alanya-Antalya (yetitirilmi)

249 Juniperus drupacea Akseki-Antalya

250 Ju n ip eru s nana Uluda-Bursa

251 Ju n ip e n is oxycedrus Alanya-Antaiya

252 Lactarias deliciosus Saceilar-Bolu

253 L actarius deliciosus (alt yz) Saccilar-Bolu

254 Lactaritis deliciosus stanbul (pazarda)

255 Lactarius vellereus Saccilar-Bolu

256 L am ium album Sarkam-Kars

257 L aser trilob um Fmdikpmar-M ersin

258 L athyrus tuberosus Pasinler-Erzurum (kk yumrular)

259 L aurocem sus officinalis Maka-Trabzon

261 L avandula stoechas subsp. cariensis Kartal-stanbn!

260 Laurus nobilis M altepe-istanbul

262 Leontice leontopetalum Tekirda

263 Lepidium salivum Siverek pazar-Urfa

264 Lepiota procera Belgrat Orman-stanbul

265 Leucojum aestivum zmit

266 L ili um martagn Belgrat Orman-stanbul

267 L iu m monadelphum Hamsiky-TYabzon

268 L iu m ciliatum Hamsiky-Trabzon

269 L igustrum vulgare Rumeli H isan-stanbul

270 Liquidarnbar orientalis Kycegiz-Mula

271 Lonicera japnica M altepe-lstanbul (yetitirilm i)

272 L ycktm barbarm stanbul (yetitirilmi)

273 Lycopodium clavatum Meryemana-Trabzon

274 L yth ru m salicaria K araburun-stanbul

275 M alus sylvestris Sndiken dalar-Eskiehir

276 M alva sylvestris M altepe-stanbul

277 M andragora au tu m n a lis Silifke-Mersin

278 Mandragora a u tu m n a lis (meyve) Silifke-Mersin

279 Mandragora a u tu m n a lis (kk) Seluk-zmir

280 M am utm u oreades Saccilar-Bolu

281 M arrubium vulgare Sndiken dalar-Eskiehir

282 M arsdenia erecta Sndiken daglar-Eskiehir

jg

HK

f Wk

m m

b> "

$f
' : p
283 M atricaria cham om illa Sam andra-stanbul

WM

r #

284 M entha suaveolens Sam andra-stanbul

285 M enyanthes trifoliata A bant Gl-Bolu

286 - M ercurialis annua stanbul

287 - M erendem kurdica U ludere-Hakkri

288 Merendera trigyna Karacada-Urfa

289 M iehauxia cam panuloides Alanya-Antalya

291 Momordica charantia (meyve) stanbul (yetitirilm i)

293 Morchella cnica Kale-Mula

< *V .

294 M mcari neglectum Hekimda-Eskiehir

295 M uscari tenuiflorum Zara-Sivas

296 M yrtu s com m unis Alanya-Antalya

297 M yrtus com m unis (meyve) Adana

298 N arcissus poeticus (yetitirilmi)

299 N arcissus serotinus Data-Muia

300 N arcissus tazetta Lice-Diyarbakir

301 N arcissus tazetta (katmerli) Antakya

302 N asturtium officinale Mils-Mugla

303 Nepeta it alca Sndiken dalar-Eskiehir

304 Nerium oleander Maltepe-stanbul (yetitirilmi)

305 N icotiana rustica Mardin (yetitirilmi)

306 Nigella sativa Karamanl-Burdur (yetitirilmi)

307 O nosma tauricum H ekim da-Eskiehir

. 1
308 - Onobrychis viciifolia Gemerek-Sivas (yetitirilmi)

#
r-'** ' f

309 - Onopordum bracteatum Kangal-Sivas

310 Ophrys attica M arm ara Adasi-Bahkesir

311 - O p h rysfu sca Istanbul

312 Ophrys oestrifera Gebze-Kocaeli

313 O puntia fcus-indiea skenderun

314 O puntia ficus-indica (meyve) A ntalya

315 Orchis anatolica Dat?a-Mugla

316 Orchis purpurea Sndiken dag!an-Eskiehir

317 Origanum vulgare K araburun-stanbul

- vn

-j , t r a s M u & R is K . * ^ " * ^ Ff < * Jf ' . '. iAw: .*, " *% < K f " p : '

*?*? f, . ;

-f * J. f * -r 4 'it;-

- : ^ H ^ S ia ,. J # r J f < ?* - '' '' . - i:v .V : iS :" > v ^ s * , '* Vfjl , 4 L .- 'ft V V - V *.<}" j s* J ^ f e > 3 ':; V - *- Z " SES* \ ..m s/* >' . , . * ' Vss 1
'
-

' .*> , ' -' /

;
-

: .. w zm m

S a l I. i-w fiSBL-.f B M k m i

318 O rnithogalum narbonense Sam andra-stanbul (yetitirilmi)

319 O niithogalum narbonense Siverek pazar-Urfa

320 O m ithogalum nutans Bodrum-Mula

321 Orobanche anatolica B urdur

322 Osmunda regalis B elgrat O rman-stanbul

323 O syris alba Yakack-lstanbul

324 Paeonia peregrina atalca-stanbul

325 Paliurm spina-christi Hamsiky-Trabzon

326 Pancratium m aritim um ile-stanbul

328 Papaver pseudo-orientale emdinli-Hakkri

329 Papaver orientale Ankara (yetitirilmi)

331 Papaver som niferum (mevye) Afyon (yetitirilmi)

A' * * ?'s i e ^ 'M J i WM 9w * jJn me # iSS* i tggy M I

rm

m
. , ... >

'

.a S I__ ', 80

.4

' I, P*

^ ;

*
1 i *1 I K V

|trr yW m '~ ' %

330 Papaver som niferum Bolvadin-Afyon (yetitirilmi)

*. f f i i v T

**f

WiSk>H - jP *
i

Jf

1 1i 3

L r ' "~m

-I

332 Parietaria judaica stanbul

333 Paris incom pleta Hamsiky-Trabzon

334 Peganum harm ala Konya

335 Peganum harm ala (nazarlk) Konya

336 P elargonium endlicherianum Sam andira-stanbul (yetitirilmi)

337 Periploca graeca stanbul

338 Periploca graeca (meyve) Istanbul

S&mtumm

mmmmmmarn,,,

' im m H Illllliilllil

11

i ll

MS %
' '

m^ .

is .

1 1 8

-I!

IK

ig

''SP rt l - - 4, ,.;-

IN t

IJjl

'

tF? - Mp.* . 58^ ^ ': ; . xm J# ;" t .. . i , u ^ m t T l

i n

Wm
339 P kelypaea coccnea Tahir Dagi-Erzurum

r '

340 Phoenix dactylifera (meyve) Anamur-Antalya

i '
... -**
SEr-k-
341 Phoenix theophrast.ii Data-Mula 342 Phytolacca am ericana stanbul

343 P inus bntia am andra-stanbul (yetitirilmi)

344 P inus halepensis Maka park-stanbul (yetitirilmi)

345 P inus nigra Belgrat Orman-stanbul

346 P inus pinea M altepe-stanbul (yetitirilmi)

347 P inus sylvestris B elgrat O rman-stanbul

348 P intada lentiscus eme-zmir

349 Pistacia vera Gazi Antep (yetitirilmi)

350 Plantago lanceolata amandra- stanbul

351 P latanus Orientalin Sam andra-Istanbul

352 Pleurotus ostreatus Sacolar-Bolu

353 Polygonatum hirtum Dereky-Krklareli

854 Polygonum bistorta Hamsiky-Trabzon

;-&6 Polyporus squamosus Belgrat ormam-Istanbul

355 Polygonum eognatum Amasya

357 Polyporus squamosus stanbul (pazarlarda)

n -. 358 P rim u la veris O ltu-Erzurum

T 'm *
359 Prosopis fa r d a iftlik ky-Urfa

360 P runus divaricata skilip-orum

361 P rim u s divaricata Gazi Antep

362 P runus spinosa Terkos Gl civar-stanbul

363 P teridium a q u in u m Uluda-Bursa

364 P uschkinia scilloides E rek Da-Van

365 P yracantha coccnea B elgrat O rmam -stanbul

366 Quercus brantii N em rut Da, Khta-Adyaman

367 Quercus brantii (palamut) N em rut Da, Khta-Adyaman

368 Quercus infectara Maz Da-Mardi

369 Quercus ithabtrensis (palamut) Bergam a-zm ir

370 R a m a n a condensata stanbul (pazarlarda)

371 Rhamnus catharticus Kre-Kastamonu

372 R ham nus petiolaris Ankara

373 Reseda lutea H ekim da-Eskiehir

374 Rheum ribes E rek Da-Van

375 Rhododendron ponticum B elgrat Orman-stanbul

377 R heum ribes Van (gm satcs)

378 R hus coriaria Tbros dalar Adana

379 R icinu s com m unis Antalya

380 Rosa canina Pasinler-Erzurum

381 Rosa canina (meyve) Sivrihisar-E skiehir

382 Rosa canina (kuburnu kokocu) Pasinler-Erzurum

383 Rosa centifolia M altepe-stanbul

384 Rosa datnascena sp arta (yetitirilmi)

385 Rosa foetida U luklaN ide

386 Rosa gal lie a B elgrat O rm am -stanbul

387 Rosa hem isphaerica epni, Gemerek-Sivas

388 Rubus canescens Tayakadn-stanbul

389 Rubus idoeus stanbul (yetitirilmi)

390 Rubus sanctus Tyakadn-stanbul

391 Rumex alpinus Uludag-Bursa

392 Rumex olympicus Uludag-Bursa

393 Ruscus aculeatus Belgrat Ormam -stanbul

394 R uscus hypoglossum B elgrat Ormam -stanbul

395 Salvia forskahlei nebol u -Kastamonu

396 S alvia triloba zm ir

397 Sambuc.ua ebulus Sapanea-Adapazan

398 Saponaria officinalis Istanbul

399 Sarcopoterium spinosum M altepe-stanbul

400 Satureja thym bra skenderun (pazarda satc)

401 Scolopendrium officinale Giresun

402 Scolym us hispanicus M altepe-stanbul

403 Scorzonera latifolia E rek Da-Van

404 Scorzonera latifolia (sakz) Van

405 - Scorzonera m ollis (kk yum rular) G elendost-Eirdir

406 Scorzonera sem icana Belen-skenderun

407 Scorzonera sriblanata I sparta

408 Sedum album Qepni, Gemerek-Sivas

409 Sedum sempervivoides Camlibel-Tbkat

410 Sedum spurium Zigana Dagi-Trabzon

411 Sempervivum armenum Qildir-Kars

412 - Senecio vulgaris Rumeli H isar-stanbul

414 - S ilybum m arianum Marmaris-Mugla

413 Serapias vomeracea Fethiye-Mula

415 Sideritis condnsala Antalya

ilb S m ila x excelsa B elearat Orman-stanbui

416 A S m ila x excelsa (mevye durumu Ruscus aculeatus dal zerine ba lanm) stanbul (iekilerde)

417 Sm yrnium connatum Tarsus-Mersin

418 Solanum dulcam ara B elgrat O rman-stanbul

419 Solanum nigrum stanbul

420 S o lanum pseudocapsicum M altepe-stanbul (yetitirilmi)

421 Sopkora alopecuroides epi, Gemerek-Sivas

423 Sorbus domestica (meyve) Bolu

422 S o iu s aucuparia Maka-Trabzon

124 .Spartium junceum K araburun-1stanbul

425 Staphylea pmnata Meryemana-Trabzon

426 Stem bergia candida Fethiye-Mula

427 Stem bergia candida (meyve) Fethiye-Mula

428 Stem bergia fiseheriana Haruniye-Adana

429 Stem bergia sicula Marmaris-Mula

430 Stem bergia clusiana Mardin

431 Stem bergia colchiciflora Kilis-Gazi Antep

432 Stem bergia lutea Karacabey-Bursa

433 Styrax officinalis Tfermessus-Antalya

H W

iJ

434 Styrax officinalis (meyve) Tfermessus-Antalya

435 Tam arix sm y m e n sis Istanbul

436 Tanms com m unis H amsiktiy-Trabzon

438 Tanacetum coccineum O lur-Erzurum

437 Tanacetum cinerariifolium M altepe-stanbu! (yetitirilmi)

439 Taraxacum turcicum Sam andra-stanbul

fe

S R I

440 Tckihatchewia isatidea D ivrigi-Erzurum

441 Telekia speciosa Hamsiky Trabzon

442 Terfesia Gazi A ntep

443 Teucrium, polium K araburun-stanbui

444 Theligonum cynocrambe Kycegiz-Mula

445 Thym us b om m uelleri Uiudag-Bursa

446 Trachysperm um arnmi Birecik-Urfa

lis t
*4

m sirn. m 447 Tmehysteman Orientalin rizom stanbul (pazarlarda)

 tl^ M l

g B

Tragopogon latifolius Aydodu-Ktahya

44g _

449 Trapa natans Terkos G l-lstanbul

450 Trifolium spadiceum ldr-Kars

451 Trigonella foenum-graecm Kayseri (yetitirilmi)

452 Tulipa agenensis enky-Antakya

453 Tulipa aleppensis Karacada-Urfa

454 Tulipa bithynica Beykoz-stanbul

455 Tulipa clusiana zm ir (yetitirilmi)

456 Tulipa hellespontica Deirmenky, atalca-stanbul

457 Tulipa h u m is Bahesaray-Van

458 Tulipa pulchella Arsianky-Mersin

459 Tulipa kaghyzm anica H aznedar ky, Kazman-Kars

460 Tulipa m ucronata Oltu-Erzurum

462 Tulipa praecox Maltepe- stanbul (yetitirilmi)

461 Tulipa m ucronata (iek) Oltu-Erzurum

463 Tulipa praecox (iek) Maltepe- stanbul (yetitirilmi)

464 Tulipa schrenkii M altepe-stanbul (yetitirilmi)

465 Tulipa saxatilis Talca, Marnaris-Mula

466 Tulipa sin ten isii Elekirt-Ar

467 Tulipa sin ten isii (iek) Elekirt-Ar

468 Tulipa sprengeri stanbul (yetitirilmi)

469 Tulipa sylvestris Kazda, Edrem it-Balkesir

470 Tulipa thracica Byk avulu-Tekirda

- | k
m

fcW . ' fc 7 k . *,

M ! 1

m b *:

%i *

471 Tulipa thracica (iek) Byk avulu-Tekirdag

472 Tulipa orphanidea Manisa da-Manisa

473 Tulipa orphanidea (iek) Manisa da-Manisa

474 Tulipa undulatifolia N ohutalan, U rla-zm ir

475 Tulipa undulatifolia (iek) N ohutalan, U rla-zm ir

476 Tussilago farfara Abant-Bolu

477 Tussilago farfara (yaprak) arkla-Sivas

478 Typha drmingensis atalca-stanbul

479 Typha latifolia Bursa

480 Urginea m aritim a Kemer-Antalya

482 Urtica pilulifera Ka-Anlalya

i #

%
i
483 Vaccinium arctostaphylos kizdere-Rize

jff \S: JX
: X#

*1 1*

' W * '$ * ,L/ w* # i:

. Vv*wl

484 Vaccinium m y rtillu s Uluda-Bursa

485 Valeriana officinalis ldr-Kars

486 Veratrum album Hamsiky-Trabzon

m i
,

t **W i l A

?
'

I
>> *r "
* s

i 1

>

'.i-

' k f ' :

, Jmlafc.,
487 Veratrum, album (kk) Hamsiky-Trabzon

J i

(/

Vvw w

'

488 Verbascum olym pien w Uluda-Bursa

489

Viburnum lant.ana Sndiken dalar-Eskiehir

490 Viburnum tantana (meyve) Belcik-Sivas

491 Viburnum opulus Maltepe-stanbul (yetitirilmi)

492 Viburnum opulus (meyve) Talas-Kayseri

493 Vinca m ajor E skiehir (yetitirilmi)

494 Vinca rosea M altepe-stanbul (yetitirilmi)

495 Viola tricolor M altepe-stanbul (yetitirilmi)

49fi V iscum album E skiehir

4 9 7 Vitex agnus-easts Kyceiz-Mula

lss

m
m

:
S

ri
i

V*
'

% %

498 Wlthania somnfera Aya-Mersin

499 X anth iu m spinoxum M altepe-stanbul

500 Xanthogalum purpurascenx HamsikyTrabzon

VI-KAYN AKLAR
1-ABATAY. M Trkiyenin yenebilen baz nemli Bungus trleri zerinde .: aralrmalar-1. Orman Tali rnleri Sempozyumu, Ankara, 14-16 Haziran (1988). 2-AHMET VEFK PAA: Lehe-i Osman, stanbul (H. 1306/M. 1888). 3-AKALIN, .: Byk bitkiler klavuzu, ilk bask Bursa (1936), geniletilmi 2. bask Ankara (1952). 4-ALPNAR, K.: Amasya yresi bitkilerinin ad ve tbbi kullanllar -Bitki 6:243 (1979). 5-ALPINAR, K.: Bat Trkiyenin Arum L. trlerinin ad ve kullamllar-VI. Bitkisel l Hammaddeleri Toplants, Bildiri Kitab 287, Ankara (1987). 6-ARSLAN, N.: Kayseri Vatan kynde yenen baz yaban bitkiler-Trk Folklor Aratrmalar (Ankara): 1 (1985). 7-BAILEY, H.W.: Mdicinal plant names in Uigur Turkish - 60. doum yl mnasebetiyle Fuad Kprl Armaan 51, stanbul (1953). 8-BAAR, Z.: Erzurum ilinde halkn beslenmesinde yabani bitkilerin nemi-Trkiye Tp Akademisi Meem. 8(1-2) 26(1973). 9 BAER, K.H.C., HONDA, G MK, W.:Herb drugs and herbalists in Turkey, Tokyo (1986). J J 10-BAUDR1T, J DELP0UX, M PORROT, B.: La consommation des vgtaux sauvages, son intrt, ses dangers. Paris (SANDOZ Editions) (tarihsiz). 11-BAYATLI, 0.: Bergamada ifal otlar, Istanbul (1942). 12-BAYLV, N.: Eczaclk tarihi, Istanbul (1968). 13-BAYTOP, A.: Bitkilerimizin yerli adlar-Istanbul niv. Ecz. Fak (1968). Mecm 455 '

506

4-BAYT0P, A Farmastik botanik 329, 4. bask, stanbul (1983). .: 15-BAYTOP, A.: Istanbul niversitesi Eczaclk Fakltesi Herbaryumundaki Trkiye Bitkileri, 2 cilt, stanbul, cilt 1 (1984), cilt II (1988), Birinci ek, Ankara (1992). 16 BAYTOP, A.: Wild plants on sale in Istanbul florists-Istanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 23:29(1987). 17-BAYTOP, A.: Bitkilerimizin yerli adlar, II- Doa, Trk Botanik Derg.l3(3):329 (1989). 18-BAYTOP, A.: Our plants local names III, Istanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 25:23(1989). 19-BAYTOP, A.: Trkiyede kullanlan yabani ve yetitirilmi aromatik bitkiler, Doa, Trk Eczaclk Derg. 1(2): 76 (1991). 20-BAYTOP, A.: Bitkilerimizin yerli adlar IV. Doa, Trk Botanik Derg. 15(3): 268 (1991). 21-BAYTOP, T.: The Turkish names of plants-E. F. Steinmetz: Codex vegetabilis, Amsterdam (1957). 22-BAYT0P, T.: Trkiyenin tbbi ve zehirli bitkileri, Istanbul (1963). 23-BAYTOP, T.: Farmakognozi ders kitab, 2 cilt, I. 4. bask (1986), II. 3. bask (1983). 24-BAYTOP, T.: Trkiyede bitkiler ile tedavi (Gemite ve bugn), stanbul (1984). 25 BAYTOP, T.: Trk eczaclk tarihi, stanbul (1985). 26-BAYTOP, T.: Osmanl llesi-Lle (5): 3 (1987). 27-BAYT0P, T.: Osmanl mparatorluu dneminde Anadoluda yetitirilmesi ve glya-Tbbi ve Aromatik Bitkiler Blt. 4:8 (1990). ya gl

28-BAYTOP, T.: Trkiye florasnn tannmasna katkda bulunan yabanc aratrclar - Prof. Dr. Asuman Baytop onuruna bilimsel toplant, Bildiriler 35, Eskiehir (1991). 29-BAYTOP, T. and MATHEW. B.: The bulbous plants of Turkey, London (1984).

30-BAYT0P, T., BAYTOP, A., M AT, A SUN, S.: Trkiyede zehirli bitkiler ., zehirlenmeleri ve tedavi yntemleri, stanbul (1989).

bitki

31-BEDEVIAN. A, K.: lllustrated polyglottic dictionary of plant names, Cairo (1936). 32-BELON, P.: Les observations de plvsievrs singvlaritez et choses mmorables trovvees en Grece, Asie, Jude, Egypte, Arabie et autres pays estranges, Pans (1588). 33-BERNARD, C.A.: Elmens de botanique, stanbul (1842). 34-B1ANCHI, T. X. et K1EFFER, J. D Dictionnaire turc-franais, 2 cilt, Paris(1801). .: 35-B01S, D Les plantes alimentaires chez tous les peuples, 4 cilt Paris (1927 .: 1937). 36- R01SS1ER, E.: Flora orientas, 5 cilt ve ek, Genevae (1867-1888). 37-CANDOLLE. A. de: Origine des plantes cultives, Paris (1883). 38-AK1RER, G.: Local plant names in Sultandalar (Sultandalar bitkilerinin yresel adlar)- stanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 16:89 (1980). 39-0LAK0CLU, M ve TMEK, S.: Ege blgesinde baz yenilebilen otlarn bileimi . Bornova-zmir (1975). 40 DAVIS, P.H.: Flora of Turkey and the East Aegean Islands, 10 cilt, Edinburgh (1965-1988). 6 40A-DELLA SUDA, F : Collection de matire mdicale, offerte cole suprieure de pharmacie de Paris-J. Pharm. Chim. 29:306 (1856). 41-DEMRZ, H.: Mkl artlar altnda yenebilecek yabani bitkiler, Ankara (1969). 42-DIOSCOR1DES > Gunther, R. T. 43-ELN, G.: Szlk (Bitki Adlar), stanbul (1980). 43A-ENEZ, N.: Doal boyamaclk, stanbul (1987). 44-ERTEM, H : Boazky metinlerine gre Hititler devri Anadolusunun floras Ankara (1974). ' 45-ESAD EREFEDDN (Kprl): Nebatat- saydalaniye. stanbul (H.1328, M.912).

508

46-G1LBAULT, G.: Histoire des lgumes, Paris (1912). 47-GUNTHER, R. T.: The Greek herbal of Dioscorides, London (1968). 48 HAMIT ZBEYR [Koay] ve SHAK REFET [Itman] : Anadilden derlemeler, Ankara (1932). 49-HANDJERI. A.: Dictionnaire franais-arabe-persan et turc, 3 cilt, Moscou (1840- 1841). 50-HARVEY, J. H.; Turkey as a source of garden plants-Garden History 4(3):21 (1976). 51 HARVEY, J. H.: Vegetables in the Middle Ages-Garden History 12 (2):89 (1984). 51A-HAUDRIC0URT, A.-G. et HED1N, L: Lhomme et les plantes cultives, Paris (1987). 52-HAUENSCHILD. I.: Trksprachige Volksnamen fr Krauter und Stauden mit den deutschen, englischen und russischen Bezeichnungen, Wiesbaden (1989). 53-HE1LBR0NN, A.: speniyari nebatat (Pharmakobotanik), stanbul (1940). 54-HENRY, C.: La bourrache orientale employe comme lgume-Revue Horticole 8 1 (1907). 55-H0N1GBERGER, J.M.: Thirty-five years in the East, 2 cilt, London (1852), 56-HSEY1N0VA, A.: Plant names in Azerbaijan (Trke ve Rusa), Baku (1980). 57- HSEYN KZIM KADR ; Trk lgati, 4 cilt, stanbul 1(1927), 2(1928), 3(1943), 4(1945) (3 ve 4. ciltler Trk Dil Kurumu yayndr). 58-BN BAYTAR--> Leclerc, L. 59-NAYTUL1A RELM ve ar.: Chinese-Uighur-English medical dictionary (Tbbi lgat), Xinjiang Halk Shhiye Neriyat (1983). 60 SHAK BN MURAD: Edviye-i mfrede, Gerede (H.792/M. 1390) (El yazmas, stanbul Millet Genel Ktphanesi, Ali Emiri Tp. No. 109). 61-1SAJEV, J.: Azerbaycann yabani biten faydal bitkileri, Bak (1936). 62-JORET, A.: Les plantes dans l antiquit et le Moyen Age, Paris (1897).

509

63-KALAS. E. L: Food from the fields (Edible wild plants of Aegean Turkey), 2 bask, Bornova--zmir (1980). 64-KARAMANOLU, K.: Farmastik botanik ders kitab, Ankara (1973), 65-KASAPLIGL, B.: Kuzey Anadoluda botanik geziler, stanbul (1947). 66-KAGARLI MAHMUD: Divan lgat-it-Trk (Besim Atalay evirisi), 4 cilt, Ankara (1939-1943). 67-KAYACIK, H.: Orman ve park aalan zel sistematii, 3 cilt, stanbul (1965 1966).

?7(32f)Z17774(1976)KarS'ta

btkler~Trk

Folklor Arall a la n

69-KOAY, H. ve AYDIN, 0.: Anadilden derlemeler, II. Ankara (1952). 70-KUNKEL, G.: Plants for human consumption, Koenigstein (1984). 71-LEACH, H. M On the origins of kitchen gardening in the ancient Near East.: Garden History (The Journal of Garden History Society) 10(1): 1 (1982). 72-LECLERC, L,: Trait des simples par Ibn El-Beithar, 3 cilt, Paris (1887-1893). 73-LUDWIG, W Chaerophyllum byzantinum Boiss. als trkische Nutzpflanze in .: Werdorf-Hessische Floristische Briefe No.2 (1987). 74- MADRAN, N.: Byk tarm szl, 2 cilt, Ankara (1984). 75-MEHMED AL PAA: Nebatat- tbbiye, 2 cilt, stanbul (H. 1291 - M 1874), , 76-NICOLAS, M Les composantes du vocabulaire botanique Turc-Der Islam 59(1): .: 114 (1982) (Trke evirisi: Trke de botanik daarcnn oluturucu eleri Tarih ve Toplum 4(24): 400,1986). 77-DER N.: Bolu ili evresinde yetien zehirli ve yenen apkal mantarlar zerinde taksonomik aratrmalar, Ankara (1972). 78-DER N : Baz zehirli mantarlar ve mantar zehirlenmelerinde ilk yardm Ankara(1977). /9-DER, N : Karadeniz blgesinde yetien nemli baz yenen ve zehirli mantarlar zerinde taksonomik aratrmalar. TBTAK Proje No. TBAG-217, Ankara (1978).

510

80-GEL, B.: Trk kltr tarihine giri 2:143-394, Ankara (1978), 80A-NLER, Z.: XIV. ve XV. yzyl Anadolu Trkesi botanik terimleri - Journal of Turkish Studies (Trklk Bilgisi Aratrmalar) 14: 357 (1990). 81 -ZELK, H.: Akseki yresinde doal olarak yetien baz faydal bitkilerin yerel adlar ve kullanllar-Doa, Trk Botanik Derg. 1 (3): 316 (1987), 1 82-ZELK, H.: Van ve yresinde st mamullerinin hazrlanmasnda yararlanlan bitkilerin kullanllar zerine bir aratrma - Doa, Trk Tarm ve Ormanclk Derg. 13(2): 356 (1989). 83-ZELK, H AY, G. ve ZTURK, M Dou ve Gneydou Anadolunun ekonomik .: ynden nemli baz bitkileri- X. Ulusal Biyoloji Kongresi, Botanik bildiriler 1 :1 (1990). 84-PAR3A, A.: Flre de llran. VII: 68 (Index des noms vernaculaires), Tehran (1959). 85-PIEDALLU. A.: Legumes sauvages, Paris (1916). 86-POLAT, .: Suehrinde bitki ve hayvan isimleri-Trk Folklor Aratrmalar 7(149): 2592 (1961). 87-RAHMAT, G.R. (Rahmeti Arat): Zur Heilkunde der Uiguren-Sitzungsber. philhist, K. 24:451 (1930) ve 22:401 (1932), 88-RENFREW, J.M.: Palaeoethnobotany: The prehistoric food plants of the Near East and Europe 18, New York (1973). 89-REDHOUSE, J.W, A Turkish and English lexicon, stanbul (1890). 90-SALH EFEND: lm-i hayvanat ve nebatat, stanbul (H. 1282/M, 1865). 91-SELK, M Belgrad ormannda bulunan yenebilen mantarlar-stanbul niv. .: Orman Fak. Derg. seri A15 (2):48 (1965). 92-SEZK, E.: Mula civarnda salep elde edilen bitkilerin mahalli isimleri-stanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 5:77(1969). 93-SEZK, E,: Orkidelerimiz, stanbul (1984). 94-SEZK, E. ve. BAYKAL, T.: Mara salebinin menei-Doa, Trk Eczaclk Derg. 1(1): 10(1991).

511

95 EMSEDDN SAM: Temel Trke szlk (Kms- Trk) (sadeletirilmi ve geniletilmi bask: Mertol Tulum), 3 cilt, stanbul (1985). 96-ENTRK, A.: Malatyada hayvan Aratrmalar 18(350): 8433(1978). yemleri ve ot adlar-Trk Folklor

97-ERAFETTN, TEVFK (Tertemiz): Tbbi nebatlar, stanbul (1933). 98-EREFEDDN, MAGMUM: Kamus-u tbbi (Dictionnaire encyclopdique mdical Franais-Turc), 2 cilt, Kahire (1910-1911). 99-TABATA, M HONDA, G SEZK, E.: A report on traditional medicine and ., mdicinal plants in Turkey (1986), Kyoto (1988). 100-TANAKA, T.: Tanakas cyclopedia of edible plants of the world. Tokyo (1976). 101-TlNGHIR, A.B. ve S1NAP1AN, K.: Franszcadan Trkeye stlahat lgati (Dictionnaire Franais-Turc des termes techniques des sciences, des lettres et des arts), 2 cilt, stanbul (1891-1892). 102-TOPALOGLU, M Local plant names in Antakya (Antakya yresinin yerli bitki .: adlar)- stanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 23: 97 (1987). 103-TUZLACI, E.: Honaz dann bitkileri, II.-stanbul niv. Ecz. Fak. Mecm. 13:47

104-TMEN , G : Labiatae family as medicinal plants from Balkesir district in Turkey-Uluda niv, Eitim Fak. Derg. 4(2): 7 (1989). 105-TMEN, G. ve SEKENDZ, 0. A.: Balkesir ve merkez kylerinde halk ilc olarak kullanlan bitkiler-Uluda niv. Aratrma Fonu, proje No.86/12. Balkesir (1989). 106-ER, M Karamuk,Trk Folkloru Aratrmalar Yll 295, Ankara (1977), .: 107-ER, M Sivasta geleneksel mutfak kltr-Trk Folkloru (76):19 (1985). .: ( lT lo g g O ) SVaS'ta geleneksel mulfak kllr-Trk Halk Kltr Aratrmalar 108A-ER, M Halk kltrmzde al-Kzlrmak Derg. (7) : 34 (1992), .: 109-NVER, B.: Yenilen yabani otlar ve karoten ynnden insan beslenmesine Katklar Gazantep-Trk Hijiyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 42(2): 275 (1985).

512

110-NVER, B.: Ankara, Afyon, Kayseri, Bolu, Trabzon, Erzurum ve Gaziantepte yenilen yabani otlar-Trk Halk Kltr Aratrmalar (1): 149 (1990). 111-YALTIR1K, F.: Trkiye meeleri tehis klavuzu, stanbul (1984). 112-YALT1R1K, F.: Dendroloji ders kitab, 2 cilt, stanbul (1988). 113-YILDIRIMLI. .: Munzur dalarnn yerel bitki adlar ve bunlardan bazlarnn kullanllar Doa Bilim Derg. A2. 9(3): 593 (1985), 114-YILDIRIMLI, .: Bolkar dalarnn yerel bitki adlar ve tbbi bitkileri-VI, Bitkisel l Hammaddeleri Toplants, Bildiri kitab 279, Ankara (1987). 115-YILDIRIMLI, .: Isatis L. trlerinin Trke yerel adlar ve kullanllarMarmara. niv. Ecz. Derg. 5(1): 1 (1989). 116-YUDAHN. K. K.: Krgz szl (Trkeye eviren: Abdullah Taymas), 2 cilt, Ankara (1945-1948). 117-ZAKROV, Kadir, Z. ve CAMALHANOV, Hasanbey, A.: Rusa-zbeke ansiklopedik szlk, Takent (1973) (Rusa ve zbeke). 118-ZEYBEK, N.: Trkiyenin tbbi bitkileri, I. Kuzey-Dou Anadolu "Pontus" Blgesi, zmir (1960). 119-ZEYBEK, N.: Farmastik botanik, Bornova-zmir (1985). 120-ZHUK0VSKY, P.: La Turquie agricole, Moscou (1933). (Franszca zet ile birlikle Rusa olan bu kitap, C Kpak, H. Nauruzhan ve S. Trkistanl tarafndan , Trkeye evrilmi ve Trkiye eker Fabrikalar A.. tarafndan "Trkiyenin Zirai Bnyesi" adyla 1951 ylnda yaymlanmtr). 121-Derleme Szl (Trkiyede Halk Azndan Derleme Szl) 12 cilt, Ankara (1963-1982). 122-Lugt tbbiye (Dictionnaire des sciences mdicales), stanbul (H. 1290/M. i 1873). 123-Sz Derleme Dergisi, 6 cilt, Ankara (1939-1957). 124-Trke Szlk, 2 cilt, Ankara (1988). 125-Uyeur milli tababetinde ok kullanlan droglar, Sincan (1980).