cizgiliforum

Zeki Bingl Bayrampaa Cezaevi Gerei T#qan W yaynclkI Togan Yaynlar Bayrampaa Cezaevi Gerei Aratrma nceleme Yazar Kapak Tasarm Dizgi ve Sayfa Tasarm Bask 1. Basm ISBN Togan yaynclk Bizim Avrasya Yay. Turz. n. ve San. Tic. Ltd. ti. 03 03 Zeki Bingl Salih Koca Veysel Cokun al Ofset Tel.: (0 212) 482 11 04 2007 / stanbul 978 - 9944 - 337 - 02 - 01 BZM AVRASYA YAY. kuruluudu Klodfarer Cad. Memiolu Ap. 27/2 Sultanahmet / STANBUL Tel.: (0 212) 518 22 94 Tm haklar sakldr. Bu kitabn tamam ya da bir ksm 5846 sayl yasann hkmlerine gre, kitab yaynlayan TOGAN YAYINLARI'nn ve yazarn izni olmakszn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayt sistemi ile oaltlamaz, yaynlanamaz, depolanamaz. Zeki Bingl Bayrampaa Cezaevi Gerei Tqan V/yaynclk I A>dalet mlkn temelidir. M. K. ATATRK Hakllarn haksz, hakszlarn hakl olduu lkede mahkumlar gardiyan, gardiyanlarn mahkum olduu cezaevi. te o yer Bayrampaa. indekiler 1. Blm : Cezaevi Personeli Piknikte....................................9 2. Blm : Bayrambaa Cezaevi............................................13 Cezaevinde Yaamn Yitirenler..........................28 Grmeler Balyor............................................31 Halkn Hukuk Brosu.........................................33 Koridorda Silahlar Konutu................................37 Altn Tabancal Kabaday....................................38 Cezaevi Mdr Aratrmak stedi....................40 3. Blm : Cezaevini Tanma ve lm Orular..................51 Bayrampaada Af syan......................................66

lm Orucu Direniinin Kabul Ettirdii Talepler...........................................................69 Tutuklu Temsilcileri ile Heyetler Arasnda Yaplan Grmeler.......................................75 Meclis nsan Haklar Alt Komisyonu ile Yaplan Grme............................................84 Aydnlarla Yaplan Grme...............................85 Avrupa kence ve Kt Muameleyi nleme Komitesi ile Yaplan Grme.......................91 Bakanln Yetkilendirdii TTB Temsilcisi ve M. Bekarolu ile Yaplan Grme...............97 Meclis nsan Haklar Alt Komisyonu ile Yaplan Grme..........................................102 7 stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici ve stanbul Barosu Bakan Ycel Sayman ile Yaplan Grme..............................................................1^4 4. Blm : Cezaevleri Mevzuat..........................................H3 5. Blm : Cezaevleri Operasyonu (Hayata Dn).........135 Hzbullah Usul Beden Eitimi.......................138 atda Mikro Kamera........................................140 Saltanatn Resmi................................................154 Kalenikof Bulundu...........................................155 6. Blm : Operasyon Sonras Soruturmalar....................170 7. Blm : ...................................................................... .......205 8. Blm : ...................................................................... .......208 9. Blm : Adli Blme Mdahale Karar..........................219 10. Blm : Cezaevinde Kanun Hakimiyeti Salanyor.......247 11. Blm : Adli Blme Mdahale......................................257 12. Blm : Cezaevine Huzur Geldi.....................................273 13. Blm : Operasyonlara Katlan Personele Para Veriliyor .298 14. Blm : ........................................................................ .....306 8 1. Blm Gnlerden 10 Haziran 2006 bir zamanlar isyanlarda kan, iddet, lm ve belirsizliin adresinde hep beraberdiler aynen bugn olduu gibi. Bayrampaa cezaevi artk huzur doluydu. Mimarlar da beraberdiler. Halen yargtay yesi olan eski Cezaevleri Genel Mdr Ali Suat Ertosun, Basavc vekili Metin entrk, Cezaevi Mdr Bahtien Er, ikinci mdrler ile infaz koruma memurlar ve aileleri ile emekli olan eski stanbul Basavcs Ferzan itici ile emekli binba Zeki Bingl.. Bu kitapta anlatlan olaylar bire bir yaayan herkes birka arkada dnda burada biri Cezaevi Mdr Duran Ceylan ve tayin olan mdr yardmclar ile memurlar ve Jandarmadan kahramanlar. te bu kitap onlarn eseridir. Neler yaand, neler.. O gn bir araya gelindi ve sohbet konusu da tabi ki Bayrampaa Cezaeviydi. Piknik artk her sene Haziranda yaplmaktayd. Basnda geen bu haber her eyi zetliyordu. Gardiyanlar Stres Att! stanbul Bayrampaa Cezaevi gardiyanlar, savclar ve dier personel Geleneksel Pikniklerinde bir araya geldiler. 9 Bayrampaa Cezaevi Gerei

stanbul'un Bayrampaa ilesindeki 4 bin civarnda mahkumun bulunduu, Samalclar Cezaevi personelinin geleneksel olarak her yl yapt pikniin 4 ncs heyecanl geti. Cezaevi Mdr Bahten Er ve Cezaevi savcs Metin entrk un organize ettii, cezaevi personeli ve ailelerini tantrmak ve kaynatrmak iin tertip edilen Piknik'te sanatlar konser verdi. Personel ve yaknlarnn halay ekip elendii ak hava piknii Durusu Terkos da yapld. 10 Zeki Bingl 500 ailenin katld piknikte, mangal partisi yapld, ikiler iilip temiz havada stres atld. CENGZ MREN'DEN KONSER Piknikte Cengiz mren, Faruk Tuncel, Cengiz Kurtolu, Aydn Aydn, lgn Sedat konser vererek, savc, gardiyan ve yaknlarn elendirdiler. Piknie Yargtay yesi ve eski Ceza ve Tutukevleri Genel Mdr Ali Suat Ertosun, stanbul e. Basavcs Ferzan itici, 19 Aralk 1999 da ki Hayata Dn cezaevi operayonunu yapan emekli jandarma Binba Zeki Bingl de katld. Bingl o tarihte B. Paa da jandarma tabur komutanyd. PLAKET VERLD Konser sonunda stanbul Basavc Vekili ve Cezaevi Savcs Metin entrk ile Mdr Bahten Er, konser veren ve piknie emei geenlere teekkr plaketi verdiler. Gardiyanlarn moral iin, zaman zaman bu tr enlik ve ye11 Bayrampaa Cezaevi Gerei mekler tertip etmeye devam edecei belirtildi. (HABER & RESM DURSUN BORAN) 12.06.2006 16:43:00 Nasl bu noktaya gelindi 11 Eyll 2001 tarihinde sadece Amerika'ya saldr olmamt. Bayrampaa Cezaevinde son operasyon da yaplmt. Hatta stanbul Basavcs Ferzan itici "Asl Hayata Dn Operasyonu imdi yapld." diye zetlemiti. Gemi yad edilirken, Bayrampaa Cezaevinde hayatn kaybedenler, yaralanan savc, mdr, infaz koruma ba memuru, infaz koruma memurlar, grevli askerlerimiz ve devletin hakimiyetinde olan ve maalesef devlet hakim deil diye feveran eden devlet yetkililerimizin yaratt kaosta kalm olan tutuklu ve hkmller anlp yrekler dalanmt. te yaananlar sr olmaktan kmal ve halkn bunu bilmesi gerekirdi. Bunda herkes hemfikirdi. lkemizin bir daha byle olaylara sahne olmamas ^u^\ bf< ^ ^~ 12 2. Blm Osmanpaa cezaevi yoktu. Her ne kadar tayin emrinde yle yazsa da. Ama Bayrampaa Cezaevi vard. te atama yaplan yer burasyd. Trkiye'nin tek tabur seviyesinde cezaevi birlii buradayd. Yzba Z. artk burada grevliydi. Taburun istihbarat, harekat ve eitim subay olmutu. Tabur komutan binba D. E. senedir burada grevliydi. Modern grnml uzun boylu sessiz biriydi Kim bilir bu cezaevinde nelere ahit olmutu? Birinci sevk blk komutan yzba H. P. blk komutanlar arasnda en kdemli olan o idi. Astsubaylktan subay olmutu. Konukan iini ok iyi bilen scak ve iten davranyla hemen karsndakiyle diyalog kurabilen birisiydi. O da seneden beri orada grevdeydi ve stanbul'daki btn adliyelere tutuklular gtrp getirmekten sorumluydu. Sk sk mehur tutuklularla adliyede grntsne rastlanyor yani bir bakma medyatik biri. kinci sevk blk komutan stemen A.E. ksa boylu ama sert mizacyla etrafnda otoriter biri. Onun grevi ise tutuklular tedavi olacak salk kurulularna gtrmek ve orada muhafazasn salamakt. Ketum biriydi. Kolay kolay gvenmezdi karsndakine mutlaka hakl sebepleri vard. stemen A. E. de astsubaylktan subay olan biriydi tpk yzba H. P. gibi. Silahl kuvvetlerde bu gibi subaylara bazlar farkl bakard gerek iinden ktklar astsubaylar gerekse harbiye mezunu subaylar. Ama ikisi de birinci snf su13

Bayrampaa Cezaevi Gerei baydlar. lerini iyi yapmaktaydlar. Birinci koruma blk komutan ise yzba O. A. idi.bekard. Evlenecekti. Hazrlk yapmaktayd. Ve medyada Bayrampaa Cezaevi diye bilinen Kapal cezaevinin d korumasndan sorumluydu. Birde yzba A. vard. ou kimse bilmez ama Bayrampaa'da iki ceza evi vard. Bu da zel tip cezaeviydi. O da bu cezaevinin d korumasndan sorumlu blk komutanyd. Ve astsubaylktan subay olmu biriydi, grevinde beinci seneye girecekti. Kim bilir nelere ahit olmutu. Ceza evinin iki nizamiyesi vard. Biri herkes tarafndan bilinen ve kapal cezaevinin kulland A kaps denen yerdi. Hep gazetelerde burasnn fotoraf kard. Dier B kaps ise zel tip cezaevinin kulland kapyd. Pek mehur olamamt. Krmz ahinle gelen yzba Z. zel tip cezaevi kapsndan yani B kapsndan arabasyla Kisirolu'nu getirmiti. Yzba A. o gn nbeti amiriydi. lk tanan o olmutu yzba Z. ile ve uzun yoldan gelen Kisirolu'na emaneten o bakacakt. Zaten o da kpeklerden holanyordu. Kendisi de iki kangal kpek getirmi ve onlar besliyordu. Artk ona emanet etmiti. Nasl olsa birka gn sonra grev ba yaptnda tekrar kavuacaklard. Aradan su gibi geen bu birka gnde yzba Z. hem dinlenmi hem de eyalarn cezaevince kendisine tahsis edilen lojmana yerletirmiti. Lojmann bir cephesinden cezaevi ve baheleri ile blklerin binalar gzkyordu. Kapal cezaevinde yaklak iki bin drt yz civarnda, zel tip cezaevinde ise bine yakn tutuklu vard. Sadece birinci ve ikinci sevk blkleri ile karargah takm erleri betonarme binalarda barnyordu. Birinci ve ikinci koruma blkleri ise prefabrik binalardayd. Bu binalarda sonradan ekilmi kalorifer tesisat kn stmaz yazn ise scak ve rutubetten erler uyuyamazd. 14 Zeki Bingl Tutuklular biraz daha ansl gibi grnyordu. Hatta Bayrampaa devlet hastanesinin byk ksm cezaevi iinde braklm ve tutuklularn hizmetindeydi. Birde cezaevlerinde mdriyete bal revirler ve doktorlar vard. Buralarda tedavisi mmkn olmayan hasta tutuklularn ise stanbul'un btn hastanelerinde tedavisi yaplabiliyordu. Askerlerin ise ya Balmumcu'daki jandarma dispanserinde yada dier asker hastanelerinde tedavisi yaplmaktayd. Birliin burnunun dibinde bulunan hastaneden yararlanmas ise sadece sempatik olarak yaplabiliyordu. Yzba A. ve ikinci sevk blnde grevli stemenin eleri de bu hastanede hemireydiler. Kapal cezaevine yeni bir mdr tayin olmutu. Kendisi sparta'dan gelmiti. Ama Bayrampaa cezaevinde mdr olmak kolay deildi. Ksa bir sre sonra o da tayin oldu. Yerine ikinci mdrlerden Y.bey vekalet edecekti. Daha sonra Amasya cezaevi mdr M. Bey tayin olacakt. zel tip cezaevi mdr D. bey ise uzun yllar adalet bakanlnda hizmeti olan biriydi. Ve kendi tabiriyle mahpusha-neciliin inceliklerini iyi biliyordu. Ceza evinin ynetiminden sorumlu basavclk ise stanbul ba savcl idi. Evet basavc F. . idi. Hkmetler gelir giderdi ama o hep basavcyd. ok mehur biriydi. Basavc vekillerinden birini de cezaevinden sorumlu tayin etmiti. Bir de devaml cezaevinde bulunan ve mmessil savc F. bey vard, iri yapl Adana'l biriydi. Parmanda iri altn bir yzk tard. Candand. dari ilerden her ne kadar stanbul adliyesi sorumlu ise de ilenen sularn adli adan soruturmasn da Eyp adliyesi yetkiliydi. istanbul blge komutan ise tugeneral E. H. idi. Eski jandarma genel komutanyla akrabayd. evresi geni bir komutand. istanbul jandarma alay komutan albay H.. T. idi. Binba15 Bayrampaa Cezaevi Gerei lnda jandarma subay okulunda retmenlik yapt iin bir ok subay onu tanr ve severdi. O snftan generallie terfi edecek biriydi. Zaten o yzden stanbul'a alay komutanlna tayin edilmi istikbali parlak biriydi. Zaten o sene general olmutu. stanbul'un bat yakasndan sorumlu alay komutan yardmcs ise yarbay M. A. idi.

Yarbay M. A.'dan nceki alay komutan yardmcs albay S. D. idi u an ise Ktahya alay komutanyd. Yarbay M. A.'dan sonra bu greve albay Z. getirilmi sonra bu albay terrist ba Apo'nun muhafazasndan sorumlu olarak Bursa blge komutanl emrine tayin olmutu. stanbul jandarma alay komutannn dou yakasndan sorumlu baka bir yardmcs da vard o da yarbay Z. C. idi. Daha sonradan bat yakasndan sorumlu alay komutanlna getirilmiti. Birde merkezdeki birliklerden sorumlu alay komutan yardmcs albay M. P. vard. Jandarma tekilat stanbul'a nem veriyordu. Vali ise Erol akrd. Trkiye'de en nemli gndemlerden biri de cezaevi sorunuydu. syanlar cinayetler hep buradayd. Bu dnemde adalet bakan Hikmet Sami Trk, cezaevleri genel mdr Ali Suat Ertosun idi. Cezaevlerine hakim deiliz diye aklama yapan bakanlar, devlet adamlar vard. Cezaevinde mafya hakim. Terr rgtlerin kamp.. Daha neler neler, insanlar cezaevine girmekten deil cezaevinde soyulmaktan, ldrlmekten korkuyordu. in ilgin yan ise ikayet edenler bu durumu dzeltmekten sorumlu idiler. Ama ikayetten baka bir ey yapmamlard. Yllarca sren bu dzensizlik sonunda cezaevlerini dipsiz bir kuyu haline getirmiti. 16 Zeki Bingl Cezaevi ile ilgili mevzuat; cezaevinin d korumasn jandarma yapacak i dzeninden ise adalet bakanl personeli sorumlu olacak diyordu. Ancak cezaevi idaresi jandarmadan talepte bulunursa cezaevine jandarma girecek ve dzensizlie el koyacak ve sonra cezaevi idaresine tekrar teslim edecekti. Cezaevi personeli adalet bakanl personeli adli grev olarak, jandarma personeli ise mlki grev olarak icra ediyordu. Jandarma bu grevi yaparken vali adna yapyordu. Ama hibir kimse cezaevi gibi bir atele oynamak istemezdi. Ancak adalet, iileri ve salk bakanl tarafndan bir protokol imzalanm ve iler sanki daha iyi yryecek sanlmt. Aslnda buna gerek de yoktu. nk sorun kurallarda deil kurallarn uygulanmamasndayd. Zira bir tutuklu iin kendi annesinin fotorafn ba ucuna asmas bir dl idi bu dl de cezaevi idarecileri disiplinli tutuklulara vermesi gerekirken bu kural dahil hi bir ey ilemez hale gelmiti. Su kimdeydi? Cezaevi personeli 450 yada mdr seviyesindekiler 650 milyon maa alrken istanbul'da bu parayla nasl geineceklerdi. Bu nedenle baz memurlar bulaklk, trkclk de olmak zere ikinci bir i yaparak idare etmeye alyorlard. Yada tutuklularla illegal iliki iine giriyorlard. Sorumlu olduklar tutuklular ise ya trilyonlar kaldrm ekonomik gce sahipler yada siyasi temaslaryla zaten kendi bakanlklarnn en st seviyedeki yneticilerine ulaabiliyorlard. Terr tutuklular ise ok daha vahimdi. Koularda grevli memurlar gelince tutuklular st aramas yaparak ieri alyorlar ve onlar bir yere gtrp balarnda nbeti dikiyorlard. Bir nceki memurlar da ondan sonra serbest brakyorlard. Yani doal rehineydiler. Bu durum 1996 ylnda ki lm orucunu bitirmek iin verilen dnlerden sadece biriydi. Bir de sanki arama yapyor gibi dzenli tutanak tutuluyor ama arama 17 Bayrampaa Cezaevi Gerei yaplmyordu. Yaplan anlama gerei jandarma da arlmyordu. Bu anlamay zamann stanbul basavcs F. . yapmt. Gizli sakl deildi bu durum gazetelere haber konusu olmutu. Tutuklularn isteklerini yazd olarak verdikleri ltimatom yaynlanmt. Cezaevi memurlar byk tehdit altndaydlar. Jandarma personeli ise pek farkl deildi, istanbul'da yzde onu lojmanlarda oturabiliyordu. Hele Bayrampaa cezaevinde grevli olanlar ise sadece alt subay hari dierlerinin hepsi kiradaydlar. Geim derdi bir yana tpk onlar da cezaevi memurlar gibi zor durumdaydlar. Ama Bayrampaa cezaevi sulular iin cennetti. Neden mi?

Bir gasp eer darda olsa gasp yapmak iin adam kovalayacak yakalayacak ve gasp yaptktan sonra polisten ve jandarmadan kurtulacak, barnacak yer arayacak yada karnn doyuracak belki de hastalanacak yaralanacak tedavi olacak ite bu zordu. Ama cezaevinde sizin gasp yapacanz kiiyi zaten devlet sizin ayanza getiriyordu. Ortam da hazrd, yakalanma derdiniz yoktu. O yzden koular yllarn ihmali yznden o mafyann bu mafyann yada o rgtn veya u rgtn kouu olmu onlarn adyla anlyordu. Siz cezaevine gi-recekseniz batan bu gruplardan birine diyet dyor koruma salyordunuz. Hatta hatrl insanlar araya sokarak bu koular ele geirmi gruplara emanet ediliyordunuz. Bu hatrl kiilerin bazen bir bakan yada bir general olmas hi de garipse-necek bir ey deildi. Bazen cezaevindeki bu gruplar paral bir tutuklu geldiinde rekabet ediyorlar cezaevi idaresine bizim koua vereceksiniz gibi tehditlerde ve direktiflerde bulunuyorlard. Bazen cezaevinde nfuz sahibi olmak iin silahl atmaya bile girebiliyorlard. Bu olaylar da gazetelere manetten giriyor ve o su grubunun propagandas haline geliyordu. Zeki Bingl Koularda herkes ayakbast paras ad altnda kou aasna hara dyordu. Sigara veya baka ey satn alacaksanz kou aasnn ilettii ve cezaevinin demirba dolaplar kullanlarak oluturulmu kantinden alacaktnz. On lira olan eyler burada yirmi liradan satlyordu. Bu dkkanlarn kiras elektrik gideri veya gelir vergisi yoktu ama ok karlydlar. Bir de uyuturucu ticareti, nasl olsa yakalanma derdi yoktu. Fiek tabir edilen bir iimlik esrar sarmas paral yol girilerinde yada Beyolu'ndaki kraathanelerde be milyon liraya satlrken burada stoklarn durumuna gre drt be katna satabilirdiniz. Yani piyasada bir kilo esrar iki milyar lira ise cezaevinde krk milyara kadar para getiriyordu. Hele telefon altrmak ok para kazandryordu. Bir tutuklu geldiinde eer paral ise kendisi ilk gnler ho karlanr ve yaknlaryla telefon konumas salanr, iyilik yaplyormu gibi. Ama ksa bir sre sonra telefon artk bakalarndan gelir tutuklunun yaknlarna eer unu vermezseniz yada bunu demezseniz diye balard..sonra ikence, gre karmama, durumaya gndermeme ite Bayrampaa buydu artk. Bir de silahlar vard. Bazen silahlar konuur Hamza Kl gibi adliyede konuan sustururdu. Yada Kenan Ali Grsel olaynda olduu gibi yarm saatte yedi kii lrd. Bu kaln duvarlar kimleri hatrlyor acaba diye sorsanz size belki de; Hseyin Heybetli, Dndar Kl, dris zbir, Murat Sincar, Sedat ahin, Mehmet Kymen, Sedat Peker, Mehmet Karamehmet, adi zpolat, Ercan Kartal, Dursun Karatas, Aydn Hanbayat, Cbbeli Ahmet Hoca, brahim Cici, ngiliz Holigan baklayan gen, Ali Yaprak, Metin Kaplan, Ferhan Gll, Tanju olak, Murat Demirel'in avukat, Saral-lar, Recep Tayip Erdoan gibi ok tannm misafirleri bir rpda sralard ama bu duvarlar suskundu. Srlar hep kendisine saklard. 18 19 Bayrampaa Cezaevi Gerei Hatta yzba Z. de daha ilk okulun ilk snfnda okurken babas ve amcas da burada yatmt. 1974 genel affyla kmlard. Bir defa amcasnn ve babasnn ziyaretine daha dokuz yandayken gelmiti imdi aradan yirmi alt sene sonra cezaevine ikinci kez grev iin gelmiti. Bayrampaa cezaevi zvanadan kmt. Baz gazete haberleri ise bu durumu ok ak ekilde ortaya koyuyordu: Murat Sincar, ifade verdii savcya cezaevindeki faili mehul cinayetlerin eski Bayrampaa cezaevi Savcs Necati z-demir'in direktifiyle ilendiini syledi. Sincar, Ozdemir'in kendisine cezaevinde tabanca verdiini de iddia etti DEMET BLGE STANBUL -Bayrampaa Cezaevindeki olaylarla ilgili olarak stanbul Cumhuriyet Basavcl tarafndan yrtlen idari soruturma erevesinde Sincar aireti yelerinden Murat Sincar'n ifadesi alnd. Sincar, ifadesinde cezaevindeki faili mehul cinayetlerin eski Bayrampaa Cezaevi Savcs Necati Ozdemir'in direktifiyle ilendiini ne srd. Korumalaryla birlikte istanbul Adliyesi'ne gelen Sincar, Cezaevlerinden Sorumlu Basavcvekili Nusrettin elik'e saat boyunca ifade verdi.

Adliye knda aklama yapan Sincar, cezaevindeki faili mehul cinayetlerin sorumlusunun Ozdemir olduunu iddia etti. Kendi isteiyle ifade vermeye geldiini syleyen Sincar, "Necati Ozdemir Kurtulu Palular ve Recep adl kiilerin ldrlmesi iin direktif verdi. Daha sonra ldrtt adamn avukatln yapt" dedi. ki yl nce de Ozdemir'in cezaevine silah sokmasyla ilgili ifade verdiini belirten Sincar, konuyla ilgili tm bilgilerin istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan i-tici'nin elinde olduunu syledi. "Biz delikanl gibi geldik ifade verdik. Gelip o da hesabn versin"diyen Sincar, "Ozdemir inallah Sincar ailesine mal olmaz. Ben ceremesini ekerim. 10 yl kesinlemi cezam var. Adliye nnden bir kez daha sesleZeki Bingl niyorum. Adam gibi gelsin konusun" diye konutu. Sincar, Ozdemir'in cezaevinde kendisine de silah verdiini ne srd. Canl yaynda tartma Murat Sincar'n daha nce yatt cezaevlerindeki konfor'u ve silahl fotoraflar ilk kez Radikalde yer alm ve savclk bu konuda soruturma amt. Sincar, geen hafta da zel bir TV kanalnda yaymlanan programa telefonla katlarak, Ozdemir hakknda ok iddialarda bulunmutu. Sincar, zdemir'i cezaevine silah ve uyuturucu sokmakla sulayarak, "Bildiklerimi aklarsam, zdemir'i asarlar"demiti. Sincar'n iddialar karsnda Necati Ozdemir canl yaynda program terk etmiti. Yargtay 4. Ceza Dairesi, eski Bayrampaa Cezaevi Savcs Necati zdemir'i, grev yapt dnemde "grevini ktye kulland"gerekesiyle 5 ay hapis ve 2 ay 15gn memuriyetten men cezalarna mahkum etti. Yargtay 4. Ceza Dairesi, zdemir'e verdii hapis cezasn paraya evirdi, daha sonra da cezalarn erteledi. Alman bilgiye gre, Yargtay 4. Ceza Dairesi, eski Bayrampaa Cezaevi Savcs Necati Ozdemir'in "grevini ktye kulland" gerekesiyle yargland davada kararn aklad. Yargtay 4. Ceza Dairesi, kararnda, Necati Ozdemir'in, Bayrampaa Cezaevi Savcs iken, kapal cezaevi ve tevkifevleri mutfaklar ile jandarma koruma taburunun yemekhane, tuvalet ve banyolarnn tamiratn Antep'ten getirttii mermer ustasna yaptrd belirtildi. Eski Savc Ozdemir'in inaatla ilgili olarak ihale ilemlerini usulne uygun ekilde uygulamad bildirilen kararda, Ozdemir'in ihale komisyonu kurmad, ilan yaptrmad, ihale sonucu szleme imzalamad kaydedildi. Kararda, "Ozdemir'in, pazarlk usul olarak dahi nitelendirilmeyecek bir ekilde her eyi tek bana yaparak, bunun sonucu demesi gereken parann alnmas iin yanltc belge dzenlettirmek suretiyle yasaya aykr ilemlerde bulunduu ve grevini ktye kulland anlalmtr" denildi. 20 Bayrampaa Cezaevi Gerei Ceza ertelendi. Kararda, zdemir'in "grevde yetkiyi ktye kulland"gerekesiyle Trk Ceza Kanunu'nun (TCK) 240/2. maddesi uyarnca 6ay hapis ve 3ay sreyle memuriyetten men edilmesine karar verildii belirtildi. zdemir'in cezasnn, TCK'nn "ceza indirimini" ngren 59. maddesinin uygulanarak 5 ay hapis ve 2 ay 15gn memuriyetten men cezalarna indirildii bildirilen kararda, hapis cezasnn da ar para cezasna evrildii kaydedildi. Necati zdemir'in toplam 2 milyon 216 bin 666 lira ar para cezasna arptrld kaydedilen kararda, "sann ahsi hali, sabkasz olmas, yarglama aamasndaki olumlu tutum ve davran nedeniyle kendisine verilen cezalarn ertelenmesi halinde ileride bir daha su ilemeyecei kanaatine varldndan", verilen cezalarn 647sayh Cezalarn infaz Hakknda Yasa'nn 6. maddesi uyarnca ertelendii belirtildi. Kararda ayn davada yarglanan Sermer Granit ve Mermer Sanayi A. Ynetim Kurulu Bakan mer Yaprak'm beraatine karar verildii bildirildi. Cezaevinde direni STANBUL Afin gndeme gelmesi iin Bayrampaa Ce-zaevi'nde saym vermeme, avukat ve yaknlaryla grmeme eklinde direni balatld. istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, Bayrampaa Cezaevinde bulunan adli tutuklularn, af yasasnn tekrar gndeme gelmesi iin drt gn nce saym vermeme, avukat ve yaknlaryla grmeme eklinde direni balattklarn bildirdi.

istanbul Adalet Saray'nda basn mensuplarnn sorularn cevaplandran itici, yaplan grmeler sonucu, tutuklularn hareketlerinin idareye kar olmadn sylediklerinin ve durumun kamuoyuna duyurulmasn istediklerinin renildiini kaydetti. Basavc Ferzan itici, tutuklularn, af yasasnn yeZeki Bingl niden kamuoyu gndemine gelmesi halinde eylemi bitireceklerini belirttiklerini ifade etti. rgtlerin merkezi cezaevi Kadk olan kanunlar su ve suluyu besledi. Ceza ve slah zelliini kaybeden cezaevleri su retim merkezi haline geldi. rgtl su odaklarnn koyduu kurallarla ynetilen cezaevlerine devlet deil, korku hkim oldu. Organize rgtlere adaletin gc verildi Cezaevlerinde rgtlenen su odaklan, drt duvar arasnda, elde ettikleri gc, teknolojinin yardmyla darya ok kolay yanstabiliyor. Karagmrk etesi'nin eleba Nuri Ergin, Eskiehir cezaevinden verdii talimatla Afyon cezaevindeki adamlarna ulayor. Ve Sabanc cmayetinin tek faili olan tetiki Mustafa Duyar'm lm emrini veriyor. Cezaevinden verilen talimatla cezaevinde ldrlen Mustafa Duyar, Sabanc cmayetinin talimatm da, 1995yhnda Bayrampaa cezaevinde tutuklu bulunan yasad rgt lideri Ercan Kartal'dan alyordu. Bu bir rastlantdan ok, rgt evi haline getirilen cezaevlerinin bugnk rktc yapm ortaya koyan bir gerekti. Aym gerek, 12 kiinin lmyle sonulanan lm orularyla da bir bakaynyle ortaya kyordu. 16Mays 1996tarihinde mraniye cezaevinde balayan protesto eylemleri, Bayrampaa cezaevindeki siyasi ksmn koordinasyonu ile ksa srede yurt apmdaki cezaevlerine yansd. Yasad rgt lideri Ercan Kartal, tutuklu bulunduu Bayrampaa cezaevinden verdii talimatla tm yurtta lm orularm organize edip devletle pazarla oturuyordu. mraniye, Ulucanlar derken, bir anda tm yurttaki cezaevlerinde ayaklanma balyor ve devlet yine Bayrampaa ceza evi siyasi ksmnda.pazarla oturuyor, lmlere ramen sonu22 23 Bayrampaa Cezaevi Gerei 24 Zeki Bingl ve bize bilgi aktar. Biz seni bir yl iinde karrz' demi... Yl-drm'm lmne devrimci adalet karar verdi..." Terrist Ceza Kanunu Yldrm, ihbaryla birok kanl eylemi nlemiti ancak o korunamad iin artk yaamyordu. Ailesi ise tehdit altnda, korku iinde yaam mcadelesi veriyor. Ancak, kendi lkelerini blmeye altklar ve kendi lkelerinin anayasal dzenini kanl eylemlerle ykamaya altklar iddiasyla yarglanan mahkmlarn bulunduu terr kouunun 'Terrist Ceza Kanunu' da olduka ilginti, "ihanet hibir yerde hibir toplum tarafndan affedilemez... Yldrm, ayn kouta kalan dava arkadalarnn moralini bozup rgte kar bozgunculuk ve kkrtclk yapyordu" eklinde yaplan aklamada yer alan gerekeler, ihanetin 'ihanete' bak asn ve kendinden olmaya-nayaam hakk tanmayan bir ideolojinin gerek yzn ortaya karyordu. Terr koularnda Yldrm'n cinayeti de ne ilk, ne de sondu. 23 Eyll 1996 tarihinde izmir Buca cezaevinde bulunanya-sad rgt yesi 26yandaki ibrahim Sertel de rgt arkadalar tarafndan ilenip iple boularak ldrld. Sertel'in cesedinin zerinde, Ajan ve ibirliki tavr yznden Sertel'i cezalandrdk'yazl bir not bulunmutu, infaz, Sertel'in en yakn arkada Recep Erdal Arkan 'm stlenmesi de ayr bir anlam ve mesaj ieriyordu. 'Geri dn olmayan bir yolda' hem kendinizden, hem de arkadanzdan sorumluydunuz. Ayn tarihlerde, Ankara cezaevi terr kouunda tutuklu bulunan Fatma zyurt, ayn gerekelerle kou arkadalar tarafndan boularak ldrld. 'Silahl eyleme hayr' diyerek rgte bakaldran Latife Ereren'in infaz ise akllara durgunluk verecek nitelikteydi. Bayrampaa cezaevinde 5 Mart 1995 sabah, rgt liderinin yazd metni kamera karsnda oku25

cu gene bir baar olarak niteliyordu. Tpk 1996 ve ncesinde olan isyanlardaki gibi. Terr koularnda adalet Terr sulularnn bulunduu koularda hak ve hukuk kaytsz artsz kou mmessillerinin inisiyatifinde. Adalet Bakanl bir asrdr cezaevlerini ynetecek kanun hazrlayamazken mahkmlar, 'Trk Ceza Kanunu'yerine 'Terrist Ceza Kanunu' kitabn hazrlayp basksn dahi tamamlamlar. Bu kanuna gre yaam kurallarn belirliyor, bu kanuna gre drt duvar arasnda yarglayp infaz gerekletiriyor, adam boazlyorlard. stelik bu kanunda af ihtimali ise hi yoktu. Firar nleyen itirafa lm Cezaevi iindeki ve dndaki kanl eylemlerin planlaycs olarak bilinen yasad rgt lideri Ercan Kartal ve adi Naci Ozpolat, ak gr esnasnda peruk, gzlk ve giysilerle klk deitirerek firar etmeye alrken yakaland. Firar giriiminden birka ay-sonra, 19 Mays 1999 sabah, battaniyeye sarl bir ceset maskeli iki mahkm tarafndan 'ite p' diyerek p almaya gelen plere teslim edildi. Ceset, ayn yasad rgte mensup olduu gerekesiyle stanbul DGM tarafndan 12 yl 6 ay hapse mahkm olan Oktay Yldrm 'a aitti. Terr kouunda kurulan 'Halk Mahkemesi'nde yarglanan Yldrm, lme mahkm edilmi ve drt duvar arasnda telle boularak ldrlmt. Cinayeti Yldrmla ayn kouta kalan arkadalar Birol Abata ve Hakk Aka stlenmiti. Ydrm' hunharca ldren rgt daha sonra cinayetin gerekesini yle aklyordu: "... Yldrm, rgt iin ok nemli olan bir firar giriimini nce gardiyanlara, sonra da yaknlar araclyla askerlere bildirmi. Duyumlar karsnda sorgulanan Yldrm, ihanetini itiraf etti. O, polisle ibirlii yapm. Polis ona, 'Git orada tek gezenlerin yanma otur, rgt kurallarna uymayanlarla konu Bayrampaa Cezaevi Gerei mak zorunda kalan Ereren, dava arkadalar tarafndan nevresimden yaplan iple boularak ldrlmt. Eline tututurulan metni okuyup bitirdikten sonra, bitkin bir durumda ekrana bakarak, "Tamam m ? Bitti mi ? " diye soran Ereren 'in grnts ibret olmas asndan bir televizyon programna verilmiti. Bayrampaa cezaevi terr ksmnda boularak ldrlen imel Aydn ve Ltf Topal'n ldrlmesi de ayn g gsterisinin rn. Her olayn ardndan verilen kurban her zaman bulunuyor, hazrlanan raporlar devletin en st kademesine sunuluyor, ancak gerein etrafnda dolaan 'st beygiri' zme ulaamyor. ldrlme korkusuyla defalarca Adalet Bakanl-'na yaz yazan Mustafa Duyar rneinde olduu gibi. Sabanc cinayetinin tek san ve tan olan Mustafa Duyar, gazeteci Can Dndar ile konumay kabul ettiini akladktan birka gn sonra, grmeyi yapamadan ldrld. Bylesine nemli bir cinayetin devlet gvencesiyle korunan san cezaevinde ldrld. lgin bir tesadf eseri, tam o esnada da Abdullah calan yakaland. Bylesine nemli bir cinayetle ilgili devlet yetkililerinden aklama beklenirken, Apo'nun yakalandna dair yaplan aklamann dnda tek bir aklama yaplmad. Oysa, her olayn ardndan, her dnemin Adalet Bakan tarafndan yaplan rutin aklama basn brosunda hazr bekliyordu: "Sistem km. Cezaevlerine maalesef hkim olamyoruz..." Sonu hep ayn Aslnda olaylar ve sonular hi deimiyor, cezaevlerinde deien tek ey isimler. 500 kiilik kapasiteyle uluslararas standartlara uygun yaplan Bayrampaa cezaevinde sadece terr koularnda 800 tutuklu barnyor. 800 kii 'istediinde' bir salonda toplanabiliyor. Bu 800 kiiye kou sistemi getirip kaplara kilit vurmaya kalktnzda ayaklanmalar balyor. 26 Zeki Bingl Terr ksmnda 'firar haktr' diye baranlar, bahe duvarlarnn alamaz, tnellerin kazlamaz hale getirildii dnemde, dardaki su odaklarn rgtleyen, kanl eylemlerin plann hazrlayan bir kurum haline geldi. Susurluk kazasyla balayan srete adli ksm mahkm ve tutuklular daha farkl bir misyon stlendi. rnek alman yer ise terr koularyd. Mafya babalarnn

yerini ete reisleri ald. Bu noktadan sonra 'ierideki' etelerin 'darya' hkim olma mcadelesi balad. lk kez 19 yanda girdii cezaevinden bir trl kurtulamadn syleyen 45yandaki Sait algan, "Cezaevine admn attn anda cebini gstermek zorundasn. Snfn karantinada belirleniyor. Babalarn geim kayna cezaevidir. erde iicilie altrlrsn. Dar ktnda artk istemesen de satcsn. Uyuturucunun girmedii cezaevi rahat ve huzurludur. Cezaevinin kt koullarndan kurtulmak iin babalarn korumasna girenler etenin eleman oluyor ve bir daha kurtulamyor" diyerek geri dnlmez bir yolculuun yksn anlatyor. Cezaevi alanlar da sistemin kurban olmaktan yakmyor. Sistemin arkna taklan eski Bayrampaa cezaevi Savcs Necati zdemir cezaevlerinin byk bir ounluunun cezayla birlikte slah edebilme zelliine sahip olamadn, devletin oluturduu artlarla rant olgusunun tevik edildiini ileri sryor. Eski savc, cezaevinde ilenen cinayetleri yorumlarken de, adalet sisteminin bugn iinde bulunduu duruma deinerek konuya son noktay koyuyor: "Adalet duygusunu yok ettik. Organize su unsuruna adaletin gcn verdik." 27 Bayrampaa Cezaevi Gerei 1998 ylnda cezaevinde yaamlarn yitirenler Siyasi Ksm 1. Fikri Baygeldi: anakkale, 26 Mart. Protesto amacyla kendini yakt. 2. Adem nce: ankr, 27Nisan. ntihar etti. 3. Sema Yce: anakkale, 21 Mart. intihar etti. 4. Serpil Ylmaz: Sakarya, 6 Ocak. Beyin kanamas. 5. M. Halit Orak Kahramanmara, 15 Ekim. Kendini yakt. 6. Blent Bayram: Adyaman, 29 Ekim. Kendini yakt. 7. Mehmet akar: Bursa, 18 Ekim. rgt ii infaz. 8. Adem Yeilda: Malatya, 27 Austos. rgt ii infaz. 9. Ayhan Ylmaz: Bingl, 1 Eyll, intihar etti. 10. Mehmet Aydn: anakkale, 13 Kasm. Kendini yakt. 11. Kadir ilhan: Siirt, 17 Kasm. Kendini yakt. 12. Cemil zalp: Diyarbakr, 27 Kasm. Kendini yakt. Adli Ksm 1. Emre Doan: Ankara, 15 Ocak. Silahl atmada ld. 2. Cheresi Cyracuz: Bayrampaa, 15 ubat. Astmdan ld. 3. shak Tekin: Nazilli, 26 Mart. ntihar etti. 4. Mehmet can: Bayrampaa, 30 Mart. lkc gruplar arasnda kan silahl atmada ld. 5. Ecevit Yldz: Ankara, 29 Nisan. Mafya ii hesaplama. 6. Halil Gice: Ankara, 28 Nisan. Mide kanamasndan ld. 7. Erol Kabak: Bayrampaa, 14 Temmuz. ete hesapla mas. Zeki Bingl 8. Yldray Kezer: Atabey, 9 Temmuz. Firar srasnda ld. 9. Adem Sarkaya: Bayrampaa, 30 Haziran. Epilepsi krizinde ld. 10. Kurtulu Parlak: Bayrampaa, 12 Aralk. Kurunla ldrld. 11. Hseyin Kan: Bayrampaa, 14 Temmuz. Behet hastal. 12. Halit Yldrm: Burdur. Hcrede kendini asarak intihar. 13. Durmu Kdm: Ermenek. 14. Recep Selefolu: Bayrampaa, Muhbirlik gerekesiyle vuruldu. 15. Erhan Akkurt: Bayrampaa, 14 Eyll. Kouta silahl atma. 16. Dursun Ark: Pnarba, 9 Eyll., Su yerine amar suyu iti. 17. Bilal Turan: Gemlik, 28 Kasm. Tuzruhu ierek intihar. 18. Hasan Srr: Bayrampaa, 24 Aralk. Kouunda kurunland. 19. Metin Gngr: Bayrampaa, 1 Aralk. ilenerek ldrld. 20. Salim Gemez: Bayrampaa, 7 Ekim. Bileklerini keserek intihar. Demirel'e sonusuz rapor Bayrampaa cezaevi Cumhurbakan Demirel'in de ilgisini ekti. Demirel, Bayrampaa Kaymakam'ndan cezaeviyle ilgili rapor istedi.cezaevi savcs, tabur komutan ve mdrlerin verdii brifingle hazrlanan rapor Demirel'e sunuldu. Raporda, cezaevinin d gvenliinden sorumlu jandarma tabur komutanl, "Youn trafik ve meskun mahal ierisinde her yn

29 28 Bayrampaa Cezaevi Gerei 30 Zeki Bingl rr rgt DHKP-C temsilcisi adi zbolat'm Bayrampaa cezaevi ynetimine hitaben yazd, "Talimat" gibi dilekenin faksn da ele geirdik. GRMELER BALIYOR Cezaevlerindeki eylemlerin balad andan itibaren, istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici ile istanbul Barosu Bakan Ycel Sayman'm Bayrampaa cezaevinde yrtt arabuluculuk giriimleri, nceki akam sonuland. Eylemin sona erdiini belirten resmi aklama, Adalet Bakanl adna grmeleri yrten Basavc itici'den geldi. Eylemin balamasndan itibaren, mesaisinin byk blmn Bayrampaa cezaevinde geiren Basavc Ferzan itici ile Baro Bakan Ycel Sayman, nceki gn mahkumlarla yaptklar 8 saatlik grmenin ardndan, saat 23.00'te cezaevinden ktlar. Olduka neeli olduu gzlenen Basavc itici, saat 22.45 itibariyle eylemin bitirildiini ve cezaevlerinde mahkumlar tarafndan rehin tutulan infaz koruma memurlar ve yneticilerin serbest brakldn tm Trkiye'ye duyurdu. Yaptklar grmelerin boa gitmediini belirten itici "Makul teklifleri, bakanlmz insani adan deerlendirdi ve anlayla karlad. Bylelikle eylem bitirildi. Altn izerek ve stne basa basa sylyorum ki bu ne bir pazarlk ne de anlama niteliindedir" dedi. itici, cezaevlerindeki eylemleri bitiren formln ne olduu sorusuna ise Baro Bakan Sayman 'm cevap vermesini istedi. itici'nin yeniden cezaevine dnmesinden sonra sz alan Sayman, formln, Ankara'da meydana gelen olaylarn objektif bir ekilde soruturularak aydnlatlmas, olaylar sonras gerekleen nakillerin ve Buca cezaevindeki przlerin giderilmesi olduunu ifade etti. "Mahkumlarn tm istekleri kabul edildi mi?"sorusuna ise Sayman, "Evet przler giderildi. Prz yok artk " karln verdi. 31 ile uygunsuzluk ve uyumsuzluk manzumesi olan cezaevinde d gvenlik glkle salanmaktadr. Bu, ileride zc olaylara neden olabilir" diyerek, devletin saygnl ve gvenlii asndan cezaevinin ehir dna tanmas gerektiini belirtiyor. Terr, adli ve zel tip olmak zere ayr mdr ve cezaevi savcsnn raporunda ise, yeterli donanma sahip olmayan cezaevi hastanesinden ve mevcut bozuk sistem ve bu sistemin yarataca tehlikelerden bahsediliyor. Bugne dek hazrlanan ve devlet yetkililerine sunulan dier raporlar gibi, 1998 yl sonlarnda Cumhurbakan Demirel'e sunulan bu rapordan da cevap ve sonu alnamad. Olaca buydu Uur DNDAR Yllardr tekrarlanan "terristle masaya oturulmaz" sz, artk mazide kald. Aratrmac gazeteci Uur Dndar'n ele geirdii faks metinleri, devlet grevlileri ile terristlerin grmelerini ve vardklar anlamay madde madde yanstyor. CEZAEVLERNDE yllardr hcre sistemine geemeyen devlet, sonunda terristlerle masaya oturup anlama yapmak zorunda kald. Ankara Merkez Kapal cezaevinde kalan sol rgt militanlarnn jandarmaya ate amas ile patlak veren atmann ardndan Trkiye genelindeki cezaevlerinde balayan eylemi bitiren anlamaya, Bayrampaa cezaevinde iki tarafn grmeleri sonunda varld. Cezaevindeki rgt temsilcileri, varlan anlamay bir kat zerine dkp, altn tek tek imzalad, sonra da bu anlama cezaevi ynetimi tarafndan eylemlerin srd dier cezaevlerine ayr ayr faksland. Varlan anlama ile dier cezaevlerine fakslanmas iin teBayrampaa Cezaevi Gerei METN GECE HAZIRLANDI Her olayda olduu gibi eylemlerin ynetildii Bayrampaa cezaevinde bulunan 4 mahkumun imzasn tayan ve cezaevi ynetimi araclyla dier cezaevlerine fakslanan 5 maddelik "Eylemi bitirin " talimat, Basavc iticiyi yalanlyordu.

YOLDALARA SELAM Yasad DHKP-C rgtnden adi zbolat, TKB'den Hasan Selim Akan, TIKKO'dan Aydn Hanbayat ve MLKP'den Mehmet Akif Han tarafndan 29 Eyll akam hazrlanan eylemin bitirilmesine ilikin talimat yazs, Basavc Fer zan iticinin 30 Eyll gecesi Bayrampaa cezaevi nnde yapt aklamann ardndan, dier cezaevlerine faksland. Eylemlerin balamasndan itibaren maddeler halinde isteklerini ileten mahkumlarn tm taleplerinin kabul edildii anlalrken cezaevlerindeki eylemlerin bitirilme gerekesinin dier mahkumlara izah edildii bu yaznn resmi kanaldan dier cezaevlerine fakslanmas iin, adi Ozbolat tarafndan cezaevi Mdrl'ne, "iliikte verdiimiz faks, arkadalarmn bulunduu hapishanelere ekmenizi talep ediyoruz" eklinde bir talimat-dileke yazld. Bayrampaa'dan dier cezaevlerine gnderilen ve "Eylemlerimizi bitiriyor, tm yoldalarmz selamlyoruz" ifadesiyle bitirilen faksn ardndan Trkiye genelindeki cezaevlerinde eylemler teker teker sona erdi. KOM UTAN A LIYORD U Bu faksn geildii cezaevlerindeki bir askeri yetkili ise, maddeleri okurken gzyalarn tutamamt. Bu komutan, "Bu metin, terristlerle masaya oturulup, ak ak pazarlk yapldn gsteriyor. Ne hale geldik " diye gzya dkt. 32 Zeki Bingl HALKIN HUKUK BROSU Adalet Bakanl yetkilileri, eylemi sona erdirmek iin mahkumlarla herhangi bir pazarlk yapmadklarn belirtirken, Halkn Hukuk Brosu, 5 maddelik bir anlama metninin imzalandn duyurdu. Gazetelere geilen "Hapishanelerde sren eylem anlama ile sona erdi" balkl aklamada, bu anlamann istanbul Barosu huzurunda yapld iin, artlarn yerine getirilip getirilmediinin, ayn zamanda istanbul Baro Bakan'nca da incelenecei kaydedildi, ite utan belgesi <^*T2JT* *"-r*v-**.*. Savc Beyler de orada Cezaevlerindeki eylemlerin bitirilmesi iin Bayrampaa'da yrtlen grmelere Adalet Bakanl 'm temsilen ka tlan Is tan b ul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici 'nin, isyan clarm ba adi Ozpolat'la tant ortaya kt. Basavc itici daha nce de cezaevinde yasad DHKP-C rgtnn temsilcisi adi zbolat ile mahkumlarn sorunlar konusunda grmelerde bulunmutu. Bayrampaa cezaevi eski Savcs Necati zdemir'in de 33 Bayrampaa Cezaevi Gerei katld grmelerde mahkumlar taleplerini Basavc'ya iletmilerdi. Kim Kimdir? adi zbolat DHKP-C Temsilcisi Bayrampaa Cezaevinde DHKP-C'li sanklarn temsilcisi. Yasad DHKP-C rgt adna Anayasal dzeni bozmak iin eylemler yapt iddiasyla 1990ylnda tutukland. Hakknda stanbul DGM'de idam cezas istemiyle dava ald. 1995ylnda karara balanan davada, mebbet hapis cezasna arptrld. 9yldr Bayrampaa Cezaevi nde yatyor. Mehmet Akif Han MLKP Temsilcisi Bayrampaa Cezaevinde MLKP'li sanklarn temsilcisi. 1991 ylnda Rami'de, arkadalaryla birlikte bir sigorta acen-tasm soydu. 10 milyon liras nakit olmak zere, toplam 136 milyon liralk senet ald. Olay yerine gelen polisle att. atma sonras yakaland. Yasad MLKP rgtne ye olduu iddiasyla hakknda DGM'de dava ald. Bu sutan 20yl ar hapis cezas ald. Dosyas halen Yargtay'da. Hasan Selim Aan TKB Temsilcisi stanbul 2 No.lu DGM'de yasad TKB rgt yneticisi olmaktan yarglanyor. Dosyasnda silahl eylem yok. 1994ylnda bu sutan cezaevine giren Aan, daha nce baz sol dergilerde sorumlu yazileri mdrl yapm. TCK. 168/1 maddesi gerei yasad rgt yneticisi olduu gerekesiyle 22,5yl ar hapisle cezalandrlmas isteniyor. Ei Oya Aan da Kartal MHP le Bakan Nihat Uygun 'un ldrlmesi davasndan yarglanyor. Aydn Hanbayat TKKO Temsilcisi

Bayrampaa Cezaevinde TIKKO'lu sanklarn temsilcisi. Yasad TKKO rgtne ye olduu iddiasyla 5yl nce tutukland. TIKKO'nun merkez komite yesi olduu ne srZeki Bingl lyor. Hakknda stanbul 3 Nolu DGM'de dava ald. Davas henz karara kmad. Enis Berberolu: Bayrampaa kou perakende fiyatlar Enis BERBEROLU Bayrampaa cezaevi olaylarn -her ne kadar futbol takmlar kadar nl olsalar da- sadece ete isimleriyle anlamaya almak korkarz ki kafa kartrr... Meselenin etelerle ilgili zet sonucunu zaten Hrriyet dn birinci sayfadan verdi... Can pazarnda Alaattin akc etesi 6-0 malup... Ne var ki akc 'nn kayb beeri sermaye ile snrl deil. Asl ar yaray Bayrampaa rantn yitirerek ald... 0 e o Bayrampaa 'nm eski Savcs Necati zdemir bu cezaevinde yasad mal ve ilemlerden kazanlan parann ylda 50 trilyon liray bulduunu ileri sryor... Alaattin akc'nn son olayda ldrlen yeeni Kenan Ali Grsel'in kouunda zel bir kasada 5 trilyon liraya yakn nakit para bulunduu haberleri dev cezaevi pazarnn boyutu hakknda fikir veriyor... Kapal devre denemeyaynmdaki CNN-Trk'n haberine gre Bayrampaa cezaevindeki kou perakende fiyatlar itah kabartyor: Telefon grmesi: Dakikas 10 milyon lira. Cep telefonu: 500 milyon lira. Esrarn barda: 30 milyon lira. Kokainin gram: 300 milyon lira. Silah tama: 10 bin mark. TV veya buzdolab: 20 bin dolar. S S Cezaevi fiyatlar byle... hacmini takip mmkn olmad35 Bayrampaa Cezaevi Gerei iin kesin ciroyu bulmak da imknsz. Yine de son olaylarn ardndan cezaevinde yaplan aramada yakalananlar hatrlamakta yarar var: 6 adet 9 mm 'lik tabanca, 3 telsiz telefon, 3 cep telefonu, 61 adet mermi, 18 adet adaptr, 21 paket esrar maddesi, 6 adet bali ve 116 adet hap. zetlersek, son hesaplamaya kadar Bayrampaa Cezaevinin harac Alaattin akc adna toplanyordu... Bundan byle bakalar sebeplenecek. Bir iddiaya gre cezaevi pazar Sedat Peker'in kontrolne girecek. ss e ss Son gnlerde aklmza ska taklan soru bellidir: - Cezaevinde bu iler nasl olabiliyor? rnein tetiki 7 kilitli kapy silahla ap nasl iini bitiriyor? Safla bakm... Sanki dary halletmiiz gibi, cezaevine hkim olacamz sanyoruz. Oysa unutmayn ki, son olayda adamlar ldrld iin madur konumunda bulunan Alaattin akc'nm ykseliine de akl erdirememitik... Ta ki Trkbank ihalesindeki ortaklarn grene kadar. Her partiden bakanlar, oullar, eler, iadamlar... Hepsi Alaattin akc'nm en yakn ahbab kmad m? Sanki akc her kapy aan maymuncuk gibiydi. Tutan eli hep grmezden geldik. imdi ayn akc'nm stne kimin ve neden arp iareti koymaya altn anlayamamamz da bu yzden... Cezaevinde sava Glden AYDIN Bayrampaa cezaevinde, akc'nm yeeni Kenan Ali Gr-sel'e Rizeli Hakan illiolu tarafndan ate almas sonucu orZeki Bingl 37 talik sava alanna dnd. kan atmada 7 kii lrken, 3 kii de yaraland. Fransa'da tutuklu bulunan Alaattin akc'nm yeeni Kenan Ali Grsele, Rizeli Hakan illiolu tarafndan ate almas zerine Bayrampaa Cezaevi sava alanna dnd. Byk firarlar, isyanlaryla 'yolgeen hanna' dnen Bayrampaa Cezaevinde Grsel ve illiolu 'nun adamlar arasnda kan atmada Kenan Ali Grselin de aralarnda bulunduu 7 mahkum lrken illiolu ile iki kii de yaraland. Kenan Ali Grselin kald koutaki bir kasada 5 trilyonluk dviz bulundu. Olaydan sonra aklama yapan stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan

itici, "Silah aramas yaplacak m" sorusunu "u aamada gerek yok" diye cevaplandrd. Koridorda silahlar konutu Gece ge saatlerde Basavc itici imzasyla yaplan yazl aklamaya gre olay yle geliti: Adam ldrme, crm ilemek iin teekkl oluturmak sularndan tutuklu olan Hakan illiolu ile daha nce ayn kouta bulunurken bilinmeyen bir nedenle kavga ettii Kenan Ali Grselin aras ald. Bu olaydan sonra illiolu ve iki adam baka koua alnd. Kenan Ali Grsel dn dileke ile bavurarak cezaevi mdr ile grmek istedi. Grsel grmeden karken, kafasn duvara vurarak yaralad iin revire gtrlen Hakan illiolu ile koridorda karlat. Silahn eken illiolu, Kenan Ali Grsele 3 el ate ederek vurdu. Bu olay duyan iki tarafn adamlar koridorun sonundaki kap altna gelip burada silahlarn ekerek atmaya balad. atma sonunda Ferdi Heybet, Hseyin alkan, Hasan Takn, Bilal Cokun, Murat zl, Eser Yaln zahin ve Kenan Ali Grsel ld. Bayrampaa Cezaevi Gerei Silahlar cezaevine nasl girdi imzasn tayan yazl aklamay okuduktan sonra basn mensuplarnn sorularn cevaplamaktan kaman itici, silahlarn ieri nasl girdiinin tespiti iin Eyp Cumhuriyet Savc-lnn soruturma balattn syledi, "istifa etmeyi dnyor musunuz" sorusu zerine sinirlenen itici, "O konuda bakalar karar veremez. Ben istifa etmeyi dnmyorum" dedikten sonra dier sorular cevapsz brakarak cezaevine girdi. Grsel'in idam isteniyordu Kenan Ali Grsel, Nurullah Tevfik Aansoy'un ldrlmesi, Borsac Adil Ongen, Alaattin akc 'nm yeeni Sava a-kc'nm ldrlmesine teebbs, Tansu iller'in eski komusu Mehmet Ustnkaya'yaynelik suikast giriimi iin oluturulan etelere ye olduu iddiasyla hem istanbul Ar Ceza Mahkemesi'nde hem DGM'deyarglanyordu. Aansoy'un ldrlmesi olayndan hakknda idam cezas istenen Grselin Alaattin akc'dan ald talimatlar yine akc'nm adamlarna ilettii ne srlyor, istanbul DGM'de 'Crm ilemek iin ete oluturmak' suundan yarglanan Grselin 4 yla kadar ar hapis cezas ile cezalandrlmas isteniyordu. Altn tabancal kabaday Yeralt dnyasmm 'Altn Tabancal' kabadaylarndan Hakan illiolu ile adamlar Sapanca-Trabzon ve stanbul'da 2 cinayet, 9 yaralama, 3 kurunlama ve ok sayda ek-senet, ihaleye mdahale, hara alma olayna karmakla sulanyordu. 14 ayr sutan hakknda gyabi tutuklama karar bulunan 26yandaki Hakan illiolu ve adamlar, 26 Mart'ta Ankara'da yakalanmt. illiolu 'nun zerinde ise zel olarakyap38 Zeki Bingl trd altn kaplama tabanca bulunmutu. Sanklarn sorgulamalar sonucu, 1998ylnda Bakrky Regata illi Bar'da 1 kiinin ldrlmesi 2 kiinin yaralanmas, eitli tarihlerde 7 kiinin yaralanmas olaylarn gerekletirdikleri tespit edildi. Baybain iin de hara almlar illiolu'nun, 1998'de Sapanca'da l bulunan adam Ahmet Bayrak' rakip gruptan biriyle konutuu iin ldrtt belirtildi. Ayrca illiolu'nun birok olaya bizzat kart ve tetik ektii ifade edildi. Sanklarn ayrca, uluslararas uyuturucu kaaks Baybain ailesinden Naif Baybain 'in istei zerine uyuturucu anlamazlndan doan 2.6 milyon marklk alacak tahsili de dahil birok hara alma, ihaleye mdahale, tehdit olayna kartklar bildirildi. Bayrampaa'da silahlar konutu: 7l, 3yaral Bayrampaa Kapal cezaevinde meydana gelen ve 7 kiinin lm, 3 kiinin de yaralanmasna yol aan kanl atmann ardndan cezaevine takviye birlikler, polis ekipleri, ambulans ile itfaiye aralar sevk edildi. Ambulanslar yarallar hastaneye tarken, olayn duyulmasnn ardndan ok sayda mahkm yakn da cezaevinin nne kotu, ieri polisler bile sokulmazken mahkm yaknlarna da herhangi bir bilgi verilmedi. Adalet Bakan Hikmet Sami Trk, Bayrampaa Cezaevinde u anda sknetin

salandn belirterek, olayn soruturulmas iin 3 cumhuriyet savcs ile 2 adalet mfettiinin grevlendirildiini bildirdi. Saraln yeeninin korumasyd Bayrampaa'da kan olaylarda yaralanan hkmllerden Hakan illiolu, kamuoyuna hi de yabanc deil. Hrriyet 39 Bayrampaa Cezaevi Gerei 40 Zeki Bingl bretlik telefon konumalar Bugne kadar cezaevlerinden gelen isyan, direni ya da lm haberleri kamuoyunu pek de artmyordu. Ancak 20 Eyll 1999 gn hemde mdr odasnda yaanan atma ve bu atmada 8 kiinin lmesi, 3 kiinin yaralanmas tek kelime ile acizliin ifadesi idi. Alaattin akc 'nm sa kolu Kenan Ali Grsel, Hakan illiolu tarafndan ldrlyordu. Organize Sular Brosunun talebi ve istanbul 2 nolu DGM'nin 1999/415 sayl kararyla 9 Eyll tarihinden buyana dinlemeye alman 212 61 0 ** 00 nolu telefondaki grmeler tek kelime ile ibretlikti, ite konuma kaytlar: 14 Eyll 1999 Saat : 13:18 Telefon : 0212 615 00 00 Kar telefon : 0 532 776 00 00 Telefondaki kii Kenan Ali Grselin tand Nusret isimli birisi. Nusret; Hakan illiolu'nun ldrlmesini talep eden kii. KENAN: Kimle bunun problemi var? NUSRET: Ya, orda birisiyle, gelip orda konuacak. K: Burda cezaevinde mi? N: He, he. K: Kim o? Sen syle bir bakaym tanyor muyum onu ben? N: (Yanndaki Ismet'e soruyor. O kiinin ad ne? diye.) Hakan, Hakan. K: Ha, haa, o... ocuunun teki Hakan illiolu mu? N: He, Hakan illiolu. H: Hayrola mevzu ne ? N: Yav gelip konumamz lazm Kenan. K: Kiraln teki bu. 41 Gazetesi'nin 15 Mays 1999'da "Poliste Skandal" balyla manetten verdii haberde, dnemin Ankara Emniyet Mdr Cevdet Saral'm eitli sulardan aranan akrabalarnn nasl korunduu anlatlyordu. Saral'la dedeleri karde olan yeeni Adem Halim Saraliolu, getiimiz mart aynda yakalanm, ancak gyabi tutuklama kararma ramen serbest braklmt. Adem Halim Saraliolu yla birlikte, yakn korumas Hakan illiolu da yakalanmt. illiolu hakknda, "Crm ilemek zere silahl teekkl oluturmak, adam ldrmek, yaralamaya azmettirmek"gibi 12 ayr sutan hakknda tutuklama karar bulunuyordu. Adem Halim Saraliolu'nun brosuna baskn yapan polis, 1 Kalanikof, 1 Scorpion marka otomatik silah, 11 tabanca, 245 fiek, 1 elik yelee el koydu. Hakan illiolu, Ankara Emniyeti'nde verdii 28 Mart tarihli ifadesinde, Adem Halim Saraliolu'nun korumaln yaptn, polisin baskn srasnda ele geirdii silahlarn tmnn kendisine ait olduunu, silahl teekkl kurduunu sylemiti. Cezaevi mdr bartrmak istedi akc 'nn yeeni Kenan Ali Grseli ldren Hakan illiolu ilk ifadesinde "Kenan'la mdrn kapsnn nnde karlatk. Bana silah ekti. Aramzda itikak oldu. Tabancay kaptm. Hedef gzetmeden rastgele ate ettim" dedi. ddiaya gre Grsel ile illiolu'nun kapmasna neden olan olaylar yle geliti: Sedat Peker Krehir cezaevine nakledilirken, himayesine ald Hakan illiolu'na "Artk burann aas sensin" dedii belirtildi. Bunun zerine Kenan Ali Grsel ile Hakan illiolu'nun arasnn ald ifade edildi. 10gn nce koua adamlar ile birlikte giden Grselin illiolu'nu adamlarnn yannda tokatlad iddia edildi. ki grup arasndaki gerginlii gidermek iin cezaevi mdrnn dn iki taraf odasna arp bartrmak istedii, bu srada atma balad ne srld.' Bayrampaa Cezaevi Gerei N: O, he he he.

K: Tersoyalnz bu. Onu syleyeyim sana. N: Yavyok. yle bir ey deil. Vurduu ocuk bizim arka-damzm. Yani gzel bir olanm. K: Mehmet mi Oflu Mehmet'i mi diyor? N: Yok, yok Grol. K: Ne zaman ldrtlt? N: Bir hafta olmu. K: Ne i yapyordu o ? N: Seymenlerdenmi. Tekel bayii varm. K: Ha anladm. Bundan bir s., olmaz. akal'm tekidir bu. N: Yok, alacak verecek deil ya. K: Ne yapmak, kopartmak m istiyorlar? N: He. K: Ha valla, o ie ben sana syleyeyim, yle ie ben baka-mam, yle bii ben burda yaptrtmam, anlyor musun? N: iyi ite ben sana sylyorum ite. K: Ama buradan yol veririz, baka yerde kopartsnlar anlyor musun ? N: E, tamam ite. Biz sana sormadan, etmeden bu ey olur mu? K: Sen ne zaman gelmek istiyorsan oturur konuuruz tamam. TARH 15 EYLL 1999 SAAT 17.42 Telefon ; 0 212 615 00 00 Kar telefon : 0 212 567 00 00 Bayrampaa cezaevi ikinci mdrleri olan Enver Peker, Recep ensoy ve Mslm Teke, Enver Peker'in makamnda. Santral arayan Kenan Ali Grsel nbeti mdr sorar. En42 Zeki Bingl ver Peker cevabn alnca da telefonun balanmasn ister. Telefona kan Recep ensoy'la konumaya balar. K: Aldrdlar m bu Hakan illiolu'nu? R: Alacaklar, onlarla su ortaklarn alacaklar. K: Ne zaman alacaklar? R: imdi alacaklar, Mslm Bey ilgileniyor o ile. K: Hakan ' karmadlar m ? R: kardlar onu da alacaklar. KNerdeo? R: Avukat gr mahallinde. K: Yav be kardeim. Size de bir ey syledik. Adam oradan mazgal aar avukatlara ate eder be kardeim. R: Yok yok, ordan karacaklar. eye koyacaklar.. K:Neye? R: C19'a karacaklar herhalde. K: Abi hcreye koyun. Hcreye C19'a koymayn. Dinleyin beni. Drrler onu orada. Abi beni dinle. br tarafta da onlarn adamlar var. R: Tamam. Ben Mslm Bey'e sylerim. Mslm Bey: He, Kenan. K: Bak beni iyi dinle. imdi bak. Ben bugn burada kurulu tezgah bozdum. Yoksa bugn Hakan kopuyordu. Burha-nettin Saraln adamlar tarafndan tamam m? M: H. K: Kurulu tezgah bozdum. Sen imdi C 19'a gnderiyorsun. Mdrm orda da onlarn adamlar var. Aln hcreye, aln ben size bir ey sylyorum bak. M: Kenancm hcrede de onun kavga ettii adam pazartesine kadar orda, yer yok. 43 Bayramp^_Cezaeyi_G^re^ K: O zaman kardeim dinle beni. M: Ali, bize brak Allah akna. Bizi ok bunalttn bugn, vallahi yer bulamyoruz. K: Ben mi bunalttm ? M: Hayr, hayr yle. K: imdi kfr ederim senin.....haa. M: Ali. K: Ben mi bunalttm seni ulan ? M: Seni demiyorum, seni demiyorum. K: Ib.......a......k senin gibi mdrn a........... senin mdr kere. M: Ali. K: Gavat M: Ali. K: S..... lan, a... k.. senin mdr kere! TELEFON GRMES 3 KENAN AL GRSEL, MAHR ZDA 7 ARIYOR Tarih : 18 Eyll 1999 Saat: 17.50 Telefon ; 0 212 615 00 00 Kar telefon : 0 532 454 0 0 00 M: Kenan 'cim merhaba K: Sayglar abi. M: Naslsn canmcm ? K: iyiyim abi, hamdolsun yaramaz bir ey yok. Sen naslsn abi. M: Moralini niye bozdun ya? Zeki Bingl K: Abi bir dakka anlataym, bir dinle abi.

M: O akal yeni mi tanyorsun ? (Mslm ' kastediyor) K: Ama bir anlataym, bana syledii bir kelimeye bak bir anlataym abi. M: He canm. K: imdi bu bizim biliyorsun burda bir pi vard, Hakan illiolu. M: He biliyorum. K: Burda bir tezgah kuruldu. Anlyor musun ? 3 tane kiralk burada geziyor. M: Evet. K: Ben imdi bir Kenan Ali Grselim, bir delikanlym ve benim olduum yerde, Allah'n oluna mermi arttrmam. Ben delikanlym, adam sattrmam. M: Evet. K: Neyse falan ulan. Aradm o srada Mslm Bey'i, dedim ki bu adam eye verin, dedim yani onu hapishaneden dar aln anlyor musun ? Bana byle dedi. Mslm, "Ya Ali" dedi, "Senin yznden ok yorulduk" demesi zerine kfr ettim. M: Yav sen o hapishanenin dengesisin. K: Dengesiyim de abi, bu kelimeyi hak ettim mi? M: O aptal eek bunu bilmiyor mu? K: Abi ben o kelimeyi hakettim mi? Ben, bunlar burada kar satyordu. Engelledim. Eroin satyorlard, silah satyorlard. Engelledim. M: erefsizler. K: Ondan sonra abi, bu mdrler var ya abi. Bak imdi C 19'a soktular adam. Anlyor musun ? Adam sokarken beline silah verdiler, telefon verdiler. O tarafa Mslm verdi. 45 44 Bayrampaa Cezaevi Gerei M: Allah'na m? K: Yav ben sana bir ey syleyeyim mi, demek ki Mslm 'e a ulan a., k... kavat, a git basavcya ikayet et, Ferzan bey'e a, seni dedim, makamnda vuracam, ona gre kendinden kolla beni dedim. M: Bi aptallk daha yaptlar. Benim yanma gndermeye kalktlar. K: Abi bak, ben burada kurulu dzeni dn bozdum. Bozulduktan sonra Burhanettin beni arad. Bozuldu Abi. Tezgah ben bozdum M: Yukarda demek ki tezgah yukarda olacakt. Tesadf ayktm. Tesadfen aradm, ne var ne yok diye. Kapaldan biri geliyor kim? Ben oraya emir vermiim. Kim gelirse gelsin benim haberim olsun. K: Anladm. M: Dediler ki Hakan illiolu. Sakn dedim almayn. Dediler basavcnn emri var. Basavcy aradm. Kusura bakmayn, ben o adam alamam onu tanyorum. O adam oraya gelirse oradan battaniyeye sarl kar, dedim. Tamam Mahir, dedi. Syle Kapalclara (Kapal blm yetkilileri) onu Topal'm olduu yere koysunlar. Topal'm olu yatt ya bir ara orda. K: Evet, evet.. M: Ya ben sana, bak Allah 'ima kitabma sana net bir ey sylyorum. O Bayrampaa var ya. Allah'na dua etsin orda bir Kenan Ali Grsel var, bir delikanl var K: Evet, evet. M: Ben bunu aka sylyorum. Her yerde de sylerim. Gerekirse Ferzan itici'nin nnde de sylerim. K: Evet. M: Yani o cezaevini idare mi ynetiyor. B.k ynetiyor idare! Ne idaresi var! Zeki Bingl K: Maa alanlar onlar, cezaevini yneten benim abi! M: Yani memleket biliyor, bu akal bilmiyor. Onun iin onun o hareketini bana sayacaksn. Ben onun yzne tkr-m ez sem namerdim. K: Ben sana bir ey syleyeyim mi abi; vallahi Mahir abi yeminle konuuyorum kurulu tezgah bozdum, yoksa bugn Hakan illiolu geberecekti. M: Bak orda bozuldu. O akallar farknda olmadan aa teslim edecekler. K: Tabii onlar bandan atsnlar. Halbuki aada daha abuk kopacak. M: Tabii, yani Mahir zda'm yannda lsn. K: Zaten sana kuruluyor tezgah, sana. M: Siz de bir ey duyarsanz bana alo deyin.

K: Sana kimse bir ey yapamaz. Rahat ol sen, anladn m? Senin arkanda Allah var, Allah. M: Sen hi kafan yorma. TELEFON GR MES 4 Mdr Mslm Teke ile Kenan Ali Grsel arasndaki son konuma Tarih : 18 Eyll 1999 Saat: 18 13 : 0212 615 aa 00 : O 212 567 00 00 M: Ben senden zr dilerim. K: Benden zr dileme. M: Benim lafm bana syleme, benim kt bir niyetim yok. K: Beni dinle, ama beni bir dinle. Benden zr dileme. Kimi aradysan, hangi abiye beni arattrdysan (dier mdr Telefon Kar telefon 47 Bayrampaa Cezaevi Gerei Mahir zda) git ve o ahi, ondan zr dile. Ben sana bir ey syleyeyim mi ben sana ne yaptm kardeim bu zamana kadar? Sen bana diyorsun ki "Ali bktm diyorsun senden", kar m satyorum ulan ben burada! M: Sana demedim Ali, sana demedim. K: Siz kar satyorsunuz ulan, ben burada... M: Ben inan ki onlar kastettim. Seni demedim abiciim. K: Beni, beni dinle. Ben sana inanmyorum, seni adam yerine koymuyorum. Seni Mahir Bey iin affettim. Seni adam yerine koymuyorum, ismimi azna alma. M: Sen beni tanmamsn be, ben inan bak seni u cezaevinde tm mahkumlardan ok severim ben, Hakan illio-lu 'nun neyini seviyim ? K: Nerden soktu Hakan silahlar, telefonu oraya? M: Ne bileyim, buradaki ortamlarn nasl olduunu sen biliyorsun. K: Sen aldn ulan onlar oraya. M: Dinle bir senin ayr yerin var. Onun ayr yeri. K: Onun iin benim ayr yerim var ya, onun iin kar getiriyorsunuz bana. Millete kar getiriyorsunuz. Ama odaya bacanda mini etekli sokuyorsunuz. Anladn m ne demek istediimi yalan m? M: Anladm, Ali anladm. K: Sen bana iyi davranrsan ben de sana iyi davranrm. M: inan bak ben sana sylemedim, seni nasl inandraym ki syle bana ? K: Getir bana iki silah inanaym sana. M: Yahu Ali olur mu? K: Niye! Getir bana bir silah, niye ki biz delikanl deil miyiz. Biz, a., k..m yakmyor mu bize? Zeki Bingl M: Hayatta yapmadm ben. K: Yok yapmadn. Kime yapmadn! Yalancnn ecdadn yapmam! M: Hayr kardeim vallahi yok. K: Bir dakika, delikanl gibi cevap ver bana. Bir ey soracam. Sen mi daha ok grev yapyorsun burada, ben mi daha ok grev yapyorum ? M: Sen daha ok grev yapyorsun, bizim bildiimiz bu. K: Tamam Allah 'a emanet ol. Maan bana getir bu ay. Tamam m? M: H, h. Oldu tamam. K: Ben sana diyorum ki bana kat gnderin, dediim anda zp gelecek kat. A... koyaym yok senin benim yle byle vata vilayok. yle oynamak yok. Kat gelsin dediimde imzalayacaksn, hemen gndereceksin (Revir kadn kastediyor). M: Benim imzamla olur mu ki hemen ? K: Fark etmez sen mdrsn. 20 tane imzal kat al, cebine koy benim iin tamam m ? Ben kar satmyorum burada. Kenan Ali Grsel zamannn byk ksmn cezaevi ikinci mdrnn makamnda geiriyordu. Onun koltuunda oturuyor onun telefonuyla gryor. Ziyaretilerini burada kabul ediyor yemeini burada yiyordu. Cezaevinin o zamanlar imparatoruydu. Bu gizli sakl deildi. Ama ldrlnce sanki bunlar bilinmiyordu. ldrlme hadisesinden sonra soruturmay Hakim Ali Suat Ertosun alt ay boyunca yapmt. Sonuta birok grevli srgne gnderilmi ve mahkemelere verilmiti. Bayrampaa'da grev yapmak zordu. Kt niyetli kiiler iinse bulunmaz bir yerdi. lk olarak Hakan illiolu C blo-kun st ksmndan bozma koutan yzlerce metre koridoru belinde silah ile A bloun st ksmndan aadaki mdr odasna kadar geliyor ve orada Kenan Ali Grsel'i mdrn 49 48

Bayrampaa Cezaevi Gerei makamnda kurunluyordu. Silah sesleri zerine herkes kam tutuklular koularna girip kaplarn ierden kilitlemiler grevliler pencerelerden atlayarak yada kapdan kaarak baheye kmlar hatta baz memurlar A bloun st katnda olduklarndan atlardan can havli ile kamlard. Cehennem gnyd. Jandarma hemen toplanm cezaevinin nnde silahl ve tehizatl olarak dzen almlar ama hemen ieri girmemilerdi. Tabur komutan o esnada binba D. E. idi. Sonradan polemik konusu da olmutu hemen girmemeleri nk tutuklulardan bazlar jandarmann ieri girmemesini frsat bilmi ve o geen yarm saat iinde l says yediye ykselmiti. Kim kimi neden vurduysa artk bir bildii vard. Jandarmalar cezaevinde beklerken yzba H. P. ve stemen A. E. ierden gelen mermilere kar askerlerini siper almasn emretmiti. Ama olan olmutu artk len de lmt. Bayrampaa cezaevinin durumu basna yansd kadaryla byleydi. Bir yandan lm orucu bir yandan mafyann talan ettii cezaevi. Denetim yok. Hi kimse ne olacan kestiremi-yor. Her hafta sonu tutuklular isyan halindeler bu yzden Halkal komando taburu cezaevinin haftalk misafiri. Kapal cezaevi A blok idari blm, B blok dou kkenliler PKK sempatizan ve sol grup adli tutuklular, D blok uyuturucu ve milliyeti grnen ve de mehur C blok terr tutuklularndan oluuyordu. Terr tutuklularnda en kalabalk olanlar PKK llard. Dhkp-c, Tikko ve dier rgtlerden bay bayan tutuklular kalyorlard. Cezaevindeki kou kaplar kapanmyor sadece A blok idari ksma alan kaplarda sadece iki jandarma eri vard ve kapnn anahtar onlardayd. Silahszdlar. Mevzuata aykryd bu durum. Cezaevinin iinden infaz koruma memurlar sorumluydu aslnda. Cezaevi artk devletin kontrolnde deildi. Hatta stanbul sanki cezaevinin kontrolne girmiti. Gndem cezaevinde oluturuluyordu. Dnyaya alan bir kapyd sanki. 50 3. Blm Yzba Z. artk cezaevini az da olsa tanmaya balamt. Kou aalar vastasyla tutuklulara sahip olunmaya allyordu. Aslnda bu cezaevi hkml cezaevi deildi. Su ileyenler yarglanp mahkumiyeti kesinleinceye kadar burada tutulur yarglama bitince de genelde Anadolu cezaevlerine nakil olunurdu. Ama nakil emrinin Adalet bakanlndan gelmesi nemli deildi. nemli olan o tutukluyu kouundan karp ring arabasyla gtrmekti. Tutuklu kmazsa ne olurdu. Tabi hi. Eer paras olmayan biriyse zaten hibir kouta barna-madndan onu bulurdunuz ama bir grubun adam yada paras olan biriyse onu almaya gelen jandarma alayndan bu ile grevli sevk bl personeli beyhude bekler sonra da cezaevi idaresinden defalarca ister ama elleri bo dnerlerdi. Bazen taburdan bu tutukluyu dar karmak iin asker talebinde bulunurdu. Ama kou kaplar ak olduundan bu ahs bulmak mmkn olmazd. Cezaevinin mutfa daha nce yaklm olduundan erzaklar i olarak datlr ve tutuklular kendileri koularda piirip yerlerdi. Yzba Z. akamzeri kapal cezaevinin kulland A kapsnda nbetileri kontrol ediyordu. Bu arada mahkemece yeni tutuklanm tutuklular da polis tarafndan getirilmi teslim 51 Bayrampaa Cezaevi Gerei alnyordu. Bir binba nbeti amirini grmek istiyordu. Yzba Z. ona buyurun komutanm diyerek dileini sordu. O da kayn biraderinin bir yaralamal olaydan tutuklandn ve onun cezaevinde can gvenlii olan bir yerde yatrlmasn istediini sylemesi yzba Z.'nin yreini burmutu. O lkenin hudutlarnda, dalarnda her kesinde kendisi gibi silah arkadalarnn polis, jandarma ve asker gsn siper ederken maalesef verilen ehitler ve gaziler pahasna yakalanarak yce Trk adaletinin nne kardklar rgt mensuplar, mafya, gasp, katil yada baka bir sulu ceza ekmesi gereken yeri igal etmi ve orada slah olacana sanki su akademisi haline getirmilerdi. Bu insanlar tabi ki dman deildi. Hatta gerektiinde bir seferberlik olduunda bu insanlardan vatan iin canlarn vermeleri istenecek ve onlar eitecek

onlarn banda savaacaktlar. Yzba Z. bunun farkndayd. Hi biri dman deil onlar devletin emanetiydiler. O esnada kapal cezaevinin nne birden infaz koruma memurlar birikmiti. Hepsi sanki bir kovalayan varm gibi ka-arcasna dar kmlard. Bir kii can havli ile kayor memur olmad belli ama cezaevinde idari ksmda alanlar sivil elbise giyiyorlard infaz koruma memurlar ise niforma giyiyorlar..kaan kimdi arkasnda gzlkl uzun boylu takm elbiseli ve kravatl biri de dur kama diye haykrarak kouyordu. Yzba Z. emniyeti ak ve namlusunda mermi srl tabancasna elini att bir yandan da olay anlamaya alrken bir kii daha kt kapdan hi kimse ona bir ey demiyordu. Elinde bir cezaevi yapm i vard. Anlalan kovalayan o idi. Yanna gitti ve sen kimsin dedi. Adam sanki tannmam olmann verdii rahatszlktan yz burutu ve ismini syledi. Yzbann eli her an tabancasna gitmek iin hazr bekliyordu. Zira yasa gerei verilen emirlere tutuklular tam olarak uymalyd52 Zeki Bingl lar. Yoksa yasa silah kullanmak dahil zor kullanmay gerektiriyordu. u anda zaten tutuklu olmas gereken yer olan kouunda deildi. Dar kmt bir de birini ldrmek iin kovalyordu. Brak o ii dedi yzba. Belli ki bunu ilk duyuyordu tutuklu bir an terettt etti ama yzbann gzleri ona brakmas gerektiini sylyordu. Sen nerelisin? Tavas. Suun ne? Cinayet..drt idam mebbedim var. Son olabilir. Ve i yere der. Evet kararllk karsnda sng dmt. lk koan arkasndan koarak yakalayan takm elbiseli ahsn cezaevi ikinci mdrlerinden biri olduu anlald. Kaan adam da bir tutukluydu. Bunlar hasm olmular ierde. dare onlar ayr yerlere koymu ama kaldklar yerde tuvalet olmadndan dar karlmlard. Ama ne hikmetse ayn anda ayn tuvalete karlmlard. lginti. Asl ilgin olan ey tutuklu koutan karlrken aranmalyd. Ama hangi kou kaps kapalyd ki? Baz tutuklular ise koridorlarda yatyorlard. Bazlar ise ellerinden zincirlenmi merdiven trabzanlarna orada kalyorlard. Neden mi? te kou aalar bunlar almyordu. Cezaevi idaresi ise aresiz kalmt. Koular krk kii olmas lazmken seksenden aa olan yoktu. Bir de aalar kouun en az te birini kendileri bir duvarla blmler orada adamlar ile kalyorlard. Basna yansm mehur bir fotoraf vard. Sincar'n kouunda Tanju ve savc Necati zdemir beraber oturuyorlar ve fotoraf ektiriyorlar. Zaten fotoraf makinesi bulundurmak su. Bir zamanlar Nazl Ilcak da kalem eklinde fotoraf makinesi soktuu iin ilem yaplmt.' Ama bu olayda kou aasnn zel odas da deil acayip olan Tanju zel Tip Cezaevinde yatmt. Sincar ise Kapal Cezaevindeydi. Ve o fotoraf eer Tanju tahliye olduktan sonra ekilmi ise bu da savcnn nelere alet olduu gereini ortaya koymaktayd. Ama bir sorun olursa hep sulanan gardiyanlard. 53 Bayrampaa Cezaevi Gerei Aslnda savclarn sadece denetim yapmalar gerekirken cezaevini sanki onlar ynetiyordu. Necati bey gibi ihalelere dahi karr durumdaydlar. Belki de o yzden insan haklar derne-indeki konumasnda Necati beyi eski Bayrampaa mdr olarak yaynlamlard. Daha sonradan anlalacakt ki on dokuz senedir hep ayn adam akaryakt ihalelerini alyordu. Sadece bir sefer Necati bey zamannda ehit Emniyet mdrnn Hizbullahla ilikisi olduundan takibe ald bir kii ile bir baka ahs hari olmak zere hep ayn ahs alyordu. Zaten onlar da artlar yerine getirememesi yznden akaryakt verememilerdi. Yine ayn adamlar almt, ihaleye rakip olarak girenler ise bu adamn akrabalaryd. Hi de az deil alnan akaryakt alt aylk iki milyon kilonun stnde bir miktard bu. Fuel oil kiloyla alnrd hacimle deil. Bir de isyanlar var ki yklan yaklan yerlerin yaplmasn brakn, krlan camlar bile dehet parayd. Cezaevi sadece ierde bulunanlarn rant kaps deil Bayrampaa'nn sakinlerinden de bu yolla geim kayna salayanlar yok deildi. Yalar on iki yirmi aras ocuklar da cezaevinin etrafndaki duvarlardan paket atmak iin

kiralanyorlard. Buna funda deniyordu. Funda atmak kolay bir ey deildi. Kollar gl olmalyd fundacnn. Hedefe mutlaka gndermeliydi. Bu da maharet isterdi. Bu paketlerde ise uyuturucu, cep telefonu, batarya, rak ve daha bir ok ey olabiliyordu. Bir keresinde tabanca atlmt ama bunu paralara ayrmlar namlusu bir paket, kabzas baka bir paket olarak atlmt. ki kou ayn baheye sahipti. Bazen baka bahelere de debiliyordu. Bu durumda racon gerei bu paket sahibine kou aas tarafndan verdirilirdi. Zaten kou aasnn haberi olmadan funda atlamazd. Koular paylalmt. Mesela cezaevine funda yoluyla giren uyuturucu teke54 Zeki Bingl li D-7 ve ayn baheye alan D-8 kouundayd. Bu kouun aas Diyarbakrl Samet'ti. Etrafnda akrabas ve hemerile-rinden bir grup toplamt. Bu kouta devaml Samet'in kardei yada kendisi mmessildi. Samet eer tahliye olacaksa yerine mutlaka biri ieri girer sonra o da ilk frsatta ieri gelirdi. Samet ilgin biriydi aslnda o tek bana bir gce sahip deildi ama D bloklarn genel mmessili yani aas da Diyarbakrl yd. En iyi funda atan ise Solak Cumayd. O'nu bu ile ilgilenen herkes bilirdi. nemli saylan fundalar o atard. Bu ekilde malzeme sokmak hem hzl hem de annda ihtiyac giderdiinden nem kazanyordu. Bir keresinde milli bir ma sonunda baz tutuklular rak imek istemi hemen cep telefonuyla sipari vermiler ve ufak 0.5 litrelik pet iede rak atlm ama bu sefer jandarma devriyesinin nne dmt. Funda hazrlamak nemliydi. Malzeme beton gibi sert yere dnce krlmayacak ekilde ambalaj yaplmal ve kol gcyle atlacak ekilde fazla ar olmamalyd. Avuca da sacak ekilde olmalyd. te en iyi fundac Solak Cumayd. Onu cezaevinin nndeki yoldan yrdnzde cami nndeki parkta bulurdunuz. O sizin ne maksatla geldiinizi anlayp yannza gelirdi. Siz onu yoksa bulamazdnz. nk btn ocukluu bu ile gemiti. Yakalandnda kk olduu iin hep cezadan kurtulmutu. Onun tabiriyle yrtnt. Ama imdi yasa onu reit sayyordu. Ne de olsa artk on sekizindeydi. Hatta oy kullanp lke ynetimine katlabilirdi. Onun kafasnda bunlar deil de o gn ka para kazanacakt ite bu vard. Babas cami tuvaletinde alyordu. Fakirdiler. ok zor gnleri olmutu. imdi kk yata balad iin zirvesindeydi. Artk mteriyi seiyordu. Tavsiye zerine i alyordu. ler iyi gitmeye balamt ama u son gnlerde 55 Bayrampaa Cezaevi Gerei Rahan Ecevit yznden iler krize girebilirdi. Aslnda ekonomi ne kadar bozulursa cezaevinin konuklar o kadar artyor ve kendisi gibi fundaclarnda ileri artyordu. Hatta u an motorize funda atma ekipleri vard. Bir kamyonet uygun frsat bulmalarn ve funday attktan sonra kamalarn kolaylatrmt. Arabann borcu da vard bir de arabay srenin creti olunca fiyatlar da artmt. Gz kapal biliyordu hangi kouun nerde olduunu hangi havalandrma bahesinin stnde tel vard hangisinde yoktu. Teller gya malzeme atlmasn engellemek iin ekilmiti ama daha ok o kadar mesafeden atlan cep telefonu gibi fundalarn krlmadan sahibine ulamas iin ok iyi olmutu. Zaten baz tutuklular milliyetiliini gstermek iin su borularndan bayrak direi yapmlar ve kendi bahelerinin yerini gsteriyorlard. Zaten bayraklarn dardan grnmesinin sebebi buydu. Fundaclarn atacaklar malzemelerin doru yere atlmasn salamak iin aslmlard bu bayraklar. Herkes bunu biliyordu ama i bayraa gelince sanki Neyzen'in iki ierken yakalandnda padiahm ok yaa diye slogan atmas karsnda zaptiyelerin mdahale ettiklerinde padiaha kreden kuluna zaptiyeler kt davrand derler diye ses karmamalar gibi bu bayraklara da kimse bir ey de-miyordu. Cezaevine yakn binalardan veya yerlerden zel gelitirilmi mancnklar da bu funda olaylarnda kullanlmaktayd. Buralara atlan malzemeler kar bloklara ise ranza cvatalarna ip balanarak atlp sanki teleferik kurularak gnderiliyordu. Bunun dnda baka bir ok yol da vard elbet, ama u an bunlar yzba Z.'ye ok yabancyd.

in garip taraf ise hadi kapal cezaevine uyuturucu, telefon ve benzeri malzeme byle giriyordu ama peki yoldan ok uzak olan ve tek giri kaps olan zel Tip cezaevine nasl giriyordu? Mutlaka bir yolu vard. 56 Zeki Bingl Bayrampaa cezaevinin etraf byle bir sanayi ile zengin olanlarla doluydu. Cezaevinin A kapsndan knca yolun karsnda sol tarafta bakkal benzeri yer vard. Bir de yoldan devam edince sada kalan bir bakkal.. Evet burasn altran kii ve oullar hep Bayrampaa cezaevinde yatmlard. Onlar telefonla tutuklulardan aldklar malzeme siparilerini kk ocuklardan kurulu mangalar vastasyla cezaevine gnderildi. Bakkallar hazrladklar poetlere zaten alcnn ismini standart hale getirdikleri etiketlere yazyorlar ve ocuklar ise nizamiyede bunlar grevliler teslim ediyordu. Soy ad tutmadndan hep daym, enitem gibi yaknlk derecelerini sylyorlard. Bunlar hep kayda giriyordu ama kimse on, on be kadar Bayrampaa nfusuna kaytl ocuklarn cezaevinde bu kadar ok day ve enitesinin olduu garip olsa da bu duruma kimse tarafndan dikkat edilmemekteydi. Dikkatli aramalar sonunda bazen yirmi kiloluk tenekede sv ya olmas gerekirken iinden viski kmaktayd. Hatta krem ikolata veya nebati ya iinden esrar benzeri uyuturucu kyordu. Gerek teneke gerekse dier ambalajlar orijinalinden farkl grnmyorlard. Sadece viski biraz yal oluyordu. Tabur komutan binba D. E. cezaevindeki silahlardan ve dier dzensizlikten muzdaripti. Yeni tayin olan yzba Z. hakknda nceden bilgi sahibi olmutu. nk kendi devre arkada onun Bingl'deki Tabur komutanyd. yi referans almt. Ona cezaevi hakknda bilgi verdikten sonra kapal cezaevinin C blou hari dier yerlerde arama yaptklarn ama pek baarl olamadklarn anlatyordu. C blokta ise kendi dnemi de dahil olmak zere yaklak be senedir arama icra edilmediini cezaevi idaresi tarafndan dzenli olarak aranm gibi tutanaklar tutulduunu syledi. Bunun nedeni de cezaevi idaresi ile terr tutuklularnn anlama yaptklarn bu anla57 Bayrampaa Cezaevi Gerei may salayan kiininde halen istanbul basavcs F. . olduunu anlatt. Arama yaplmasnda dikkat edilecek konulardan bahsederek planlama iini onun yapacan syledi. Yzba Z. bu konu hakknda kafa yormalyd anlalan. zel tip cezaevinde arama yaplacakt. Planlamay yzba Z. yapmt. Hi kimseye sylemeden kimin nasl hareket edeceini saat saat yazarak zarfa koymutu. Sabah birlikler aldklar bu zarflardaki arama yapacaklar yerlere hzla intikal ettiler. Arama bitmiti elde birka i, cezaevi tarafndan grld kaesi olmayan baz kitaplar bulunmutu. Btn birlikler karken stemen A. E. birlii ile kendisine arama grevi verilen koua daha yeni giriyordu. Bu kou be dakika nce aranmt. Ama anlalan aldatma tedbiri uygulanmt. nk bir kou arandktan sonra belki bir hafta veya on gn aranmazd. imdi ise be dakika sonra tekrar aranyordu. Ve bir silah bulunmutu. Koutaki aa zula tabir edilen yerden silahm karm yastnn stne koymutu. Tabi bu racondu. Kou aas asla silahsz olmazd. Silah namustu. Ve hasmlar vard. Ama artk silah yakalanmt. Aslnda bazen byle malzemelerin ieri sokulmasnda yardmc olan grevliler de sanki istihbarat alm gibi amirlerini durumdan haberdar ederek yakalanmasn da salyorlard. nk yakalanan malzemenin mutlaka tekrar ieri sokulacandan dolay yine para kazanacaklard. Bu adamlar infaz koruma memuru, jandarma yada baka bir grevli olabiliyordu. Her kouun kendince yntemi vard, ite tutuklulara bu konuda yardmc olanlara ku deniyordu. Kularn hayat hotu itikleri sigara marlboro idi. .Onlar 58 Zeki Bingl taksiyle ie gelip giderler ve lks yerlerde elenirlerdi. Para sorun deildi. Zaten sahibi ya cezaevindeydi yada ondan hara alanlar cezaevindeydi. Kular

sadece malzeme sokmak iin deil bazen para gtrp getirmek iinde kullanlrd. Tabi bunun iin de bahi denilen bir miktar para alrlard. Bayrampaa'yd buras her ey olabilirdi. Buna bir rnek ise; Temmuz 1998. Cezaevinde grevli Jandarma Eri Ecevit Ozcan, 3 No'lu kuleden ieriye silah atmak isterken yakaland. Att silahn tel rglere arpmas ve devriye ekiplerinin ayann dibine dmesi ile bir tesadf sonucu yakalanan zcan m ifadesi yeni bir skandali ortaya kard. Yaplan 'sk aramalara've 'teknolojik donanma'ramen cezaevine sokulan silah ve cep telefonlarnn srr, Ozcan ve beraberindeki sekiz erin ifadesiyle nispeten zlmt. Silah, Fransa'da tutuklu bulunan nl baba Alaattin akcnn Trkiye'de mali ilerini yrten enitesi Kenan Ali Grsele gtrlyordu. Eyp Cumhuriyet Savcl tarafndan hazrlanan iddianameye gre, silah dardan Yksel Bekta temin etmiti. Bekta, olaydan sekiz ay sonra yakaland. Bekta ifadesi ile cezaevi gereini bir kez daha tutanaklara geirdi. Bekta, D Kouunda tutuklu olarak bulunan Kenan Ali Grsel ve Mehmet Kurt'a cezaevi dndan viski, rak, tabanca ve cep telefonu temin ediyordu. Dokuz jandarma erine lem yaptrp ZO'er milyon rvet verdiini kabul eden Bekta, silah, cep telefonu ve ikilerin meyve kasas iinde ieri sokulduunu, daha sonra da bunlarn kulelerden atlmak suretiyle mahkmlara ulatrldn anlatt. Eyp Cumhuriyet Savcl tarafndan hazrlanan ikinci iddianamede de, iki tabancann cezaevine ayn yolla sokulduu yer ald. Ancak, Kenan Ali Grsel'e teslim edildii iddia edilen bu silahlar bulunamad ve Grsel 'kendi silahyla'ldrld. 59 Bayrampaa Cezaevi Gerei Hatta o yllarda Tm engellemelere ramen Bayrampaa'da cep telefonu kmasnn nne geilemeyince cezaevi ynetimi 280 milyar lira harcayarak cepsavar kurdu. Bir yetkili o zaman mahkumlara "zlmeyin, daha ucuza konuacaksnz!" demi. ylede oldu. Zeki Trk mahkumu buna da are buldu. Cep telefonlarnn engellenmesinden sonra devreye Trk Telekom hatlar* girdi. 30 kilometre menzilli telsiz evler kuruldu. Amatrce kurulanlar dzenlenen operasyonla ortaya karld. Profesyonelce kurulan sistemlerin ise hl grme imkan salad gelen haberler arasnda. Bu sistem deimedike daha ne haberler gelecek ve biz de daha ne dosyalar hazrlayacaz! te Bayrampaa bu halde devletin elinden kayp gitmiti. Ama artk silahlar bulunmaya balanmt. Grevli jandarmalarn yz glyordu. Yzba Z. kendisine tabur komutan tarafndan verilen ilk grevi baarmt. Silahn alnd kou ise lkc mafya kouuydu. Orada birka silah daha vard. stihbarat bu yndeydi. Taburda grevli subaylarn yz glyordu. Sevinliydiler. lk defa denenen bu yol artk cezaevinde her an arama yaplaca eklinde yorumlanacak herkes silah belinde dolaamayacakt. Zaten bu malzemeler sadece jandarma aramaya gelince saklanyordu. Baka zaman deil. Kou kaplar tutuklular tarafndan ierden demir, takoz yada baka bir ey tarafndan kapal tutulurdu. Dardan kilitlenmediinden ieri girebilmeniz iin tutuklularn size kapy amalar gerekiyordu. Ve devaml bir tutuklu nbet tutard. Kou aas izin vermeden o kapy amazd. Gelen kim olursa olsun atrmak mmkn deildi. Cezaevi mdr D. C. bir keresinde beraber koular dolarken bir koua girmek istemiler ama tutuklular kapy ierden amamlar bunun zerine tabur komutannn "bak bunlar sivil tanmadm amadm diyebilirsin ama ben resmi elbiseliyim neden amyorsun" demesi zerine tutuklu aabeyimizin 60 Zeki Bingl kesin emri ne olursan ol aamam demi. Tabur komutan binba D. E. odasna yeni gelmiti. O her aramada mutlaka cezaevindeki bir yada birka koua girer tutuklularla sohbet ederdi. Onlarn nabzn tutard. Ve tutuklular komutan severlerdi. Sohbet ederken ona ay veya kahve gibi ikramlarda bulunurlard. nc senesiydi komutann. ok tutuklu grmt. syanlar, cinayetler daha neler neler? Komutann odasnn nnde bekliyordu yeni istihbarat subay yzba Z. eri girerken ele geen silah ve tutanaktan bahsetti. Komutan ona ieri gel dedi ve kapy kapatmasn emretti. Sonra souk bir sesle ve tasal gzlerle biraz

kzgn ve krgn olarak sen ne yapmaya alyorsun, isyan m karacaksn demesi zerine yzba dondu kald. Ne demekti imdi bu? Doru ya madem arama emrinde silah ve benzeri her trl yasak maddeyi ele geirmek iin girmilerdi cezaevine ve baarmlard. Yzba ciddi bir tavrla eer silahlar bulmamz istemiyorsanz bunu aka syleyin dedi. Hava birden elektriklenmiti. Komutan bak dedi sen yenisin bunlar lkc yani milliyeti, br koularda sol ve pkk suundan yatanlar var onlara kar imdi silahsz kaldlar. Kendilerini koruyamazlar-sa ne olur?Yada hasm olduklar dier lkcler var. Garipti ama cezaevinde her silahlnn mutlaka hasm vard. Yani asl amac kendini korumakt. Yoksa asla silaha lzum yoktu anlalan. Kargalar bile glerdi bu duruma. Bu olay yzbay ok krmt. O artk sadece arama plann yapyor ve ilgili birliklere gnderiyordu. Kendisi aramalara girmiyordu. Cezaevinin kapsndan girip oradaki mdrlerle bile konumuyordu. Bazen bahede karlanca ayak st yada bir iki sandalye getirttirip gryordu. Taburda grevli subaylar bu durumu yakndan gryorlard. stemen A. E. ve yzba H. P. beraberce gelerek komutanm ay imeye geldik dediler. aylar sylendi. lk stemen A. E. sze balad. 61 Bayrampaa Cezaevi Gerei Siz binba B.'yi tanr msnz? Evet tanrm, ben ilk Bingl'e tayin olduumda o da komando taburunda grevliydi ve o sene tayin oldu. stanbul'a tayin olmutu. Nasl tanrdnz? yi, aslnda pek almamz olmad. O yzden hakknda pek bilgim yok. Ei avukatt sanrm. Evet avukat. Neden sordun? O da sizin gibi armt. lk geldiinde nasl olsa drt duvar bir de bahe acele etmeden her yeri arar buluruz demiti bu silahlar. Ee sonra ne oldu buldunuz mu? Hayr, bunu tabur komutanna sylemiti, o da olmaz yle ey dedi ve konuyu kapamt. Ne demek imdi bu? Yzba H. P. sze girdi. Komutanm siz eer burada devlet hakimiyetini kurmay gerekten istiyorsanz dedi ve cevap duymak iin bekledi. Yzba Z. gzlerini dikmi baklaryla tasdikliyor gibiydi ve sze devam etti ne diyorsunuz? Evet bunu yapmak istemenin tesinde grevimiz deil mi zaten dedi yzba Z. stemen A. E. kati ses tonuyla o zaman yapalm dedi. Yzba Z. ama emir komuta bizde deil ki. Bu tayin dneminde olacak ama. Tabur komutan tayin olunca en az ay siz vekalet edeceksiniz komutanla. Biz temizlie balarz ve bu srede bitiririz. Zaten gelen kim olursa olsun bu yoldan devam etmeye mecbur olur. Bak imdi eylldeyiz sylediin tarih ise ekim, kasm, araZeki Bingl lk, ocak, ubat, mart, nisan, haziran ve temmuz on be. Hadi ubat yirmi sekiz ekiyor o abuk geer desek daha ok var. Gltler. Evet karar alnmt. Bu geecek zaman zarfnda onlar istihbarat yapacaklard. Kimde, nerede ne var?Bir frtna gibi hzl ve derinden skp atacaklard bu kanunsuzluk yuvasn dize getirip be kiinin keyfine braklm, paras bazen de namusu tehlikede olan ertesi gn yaayp yaamayaca belli olmayan tutuklular bu soygun dzeninden kurtaracaklard. Gnler geiyor. Fundalar atlyor. Kulelerdeki askerler sadece dur diye baryor. Ddk alyor. nfaz koruma memurlar fundann yerini renip gidiyorlar ama nafile bulunamyor. Birde Aycell kt. Cezaevinde bulunan cep telefon susturucular sadece Turkcell ve Telsim'e kar etkili. Ama Aycell artk Bayrampaa'da altn gibi beklide en ok kullanlan yerdi. Bunu baz istasyonlarndan anlamak mmknd. Bir gecede sadece jandarma devriyesinin bulunduu yere yirmi ksur funda atlmt. ou telefondu.

Artk cezaevlerinde Rahan Ecevit sendromu balamt. Af herkese olmalyd. Neden kendilerini hatrlamyorlard? Hatrlatmak lazmd. Bu arada terr tutuklular lm orucuna gidiyorlar ve istediklerini alyorlard. ou zaman saym dedikleri yoklama dahi vermiyorlard. Herkes onlar dikkate alyor ve ziyaretlerine geliyorlard. Peki neden adli tutuklular dnmyorlar? Bu arada bir ou adli tutuklu deil de adi tutuklu diye dnyor. Oyle biliyordu. Ama tutuklu tutukluydu. Hakknda isnat edilen bir su vard o kadar mahkeme karar kesinlemeden sulu deillerdi. Ve adi de deillerdi. B ve D bloklarn genel temsilcisi vard. Bu eski sol rgt militan Ali idi. imdi ise uyuturucudan ierde yatyordu. 63 62 Bayrampaa Cezaevi Gerei te o her konuda basavc F. .'nin yardmcs gibiydi. Hatta grevliler basavcnn gzne girmek iin Ali ile iyi geinmek zorunda hissediyordu kendisini. B ve D bloklarn da genel temsilcisinin stnde bir rol vard Ali'nin. Ondan sonra da kou sorumlular vard. Aslnda hepsi bir paravand. Hepsi bir mafya grubunun yada bir terr rgtnn gdmndeydi. iin gerei buydu. Gnlerden bir gn Adalet Bakan Hikmet Sami Trk istanbul'a geldiinde ne hikmetse yannda da Basavc F. . olduu bir anda Bayrampaa'da isyan kmt. Tabi Basavc derhal cezaevine geldi, isyan B ve D bloklarnn tamamn sarmt, infaz koruma memurlar rehin alnmt. Aslnda A blok yani idareye alan ana kapnn arkasna tutuklular malzeme ymlard. Zaten hibir zaman kapanmayan kou kaplarndan kan tutuklular durduran sadece bu kapyd ad ise "ana malta kaps" cezaevi azyla. Burada iki asker vard o kadar. Baz tutuklular arafa ayakkab boyasyla AF yazarak bahelerden darya gsteriyorlard. D 7 ve D 8 kouunda bahe duvarna kmaya alan bir iki tutuklu olmutu. Bunlar da muhtemelen esrar imilerdi. Hi bir eyi duymuyorlard. Kulelerde askerler takviye edilmiti. Yzba Z. bu kouun karsndaki kuleye kmt. Askerler tfeklerini doldurmu nian almlard. Yzba askerlere silahlarn indirmelerini emretti. Bunu tutuklularda grmt. Onlara sizin banza bir ey gelsin istemiyoruz, duvardan inin demesi zerine bahede bulunan tutuklularda duvara kanlara inmesini bararak sylemeye baladlar. Duvara trmananlar ise indiler. Sonra cezaevi savcsnn odasna gitti ve durum hakknda tabur komutanna bilgi verdi. Odada alay komutan albay H. I. T., yardmcs albay M. A., tabur komutan binba D. E., cezaevi savcs F. K., kapal cezaevi mdr vekili Y. G. ve zel tip cezaevi mdr D. C. vard. Yzba Z. gelimeleri izlemek ve 64 Zeki Bingl birlikleri organize etmek iin dar karken mdr vekili Y. G.'a beraber kalm diye iaret etti. Dar knca konuyu deerlendirdiler. Ve yzba Z. bu tutuklularla nasl gvenli ekilde nerede grebiliriz dedi. Mdr vekilinin aklna ikinci kattaki kullanlmayan kapal gr yeri aklna geldi. Beraberce nce bir bahe ve atlar gzetlemek iin evre emniyet kulelerinden birine kp tutuklularla temas salanmaya karar verdiler. Ama sadece bir blok temsilcisiyle greceklerdi. Yani onlar nce blecekler ve birinin sanki daha ok nemsendii izlenimi verilecek ve bu durum onu eylem yapmamaya tevik ederken dier grup da bir ekilde ilerisi iin en azndan bu tutuklulara tahakkm eden aay harekete geirecek ve kendiliinden temasa ynlenecek-ti. Riskliydi. Ama silahl bastrmadan daha riskli deildi. D blok temsilcisi Diyarbakrl ile temas kuruldu ve onla zel st kattaki kapal gr mahallinde grelim dendi. Bu hemen btn cezaevine duyulmu da oldu. Merak iinde kalmt dierleri. Bu iyi idi. Kapal gr mahallinde grme yaplrken nce infaz koruma memurlarnn braklmas gerektii sonra derhal eyleme son verilmesi gerektii anlatld. Tutuklularn ise tek istedii televizyondan af konusunda en azndan deerlendirileceini sylemesini istediklerini syledi temsilci. Bu durumda onlara babanz yanda olan basavc F. . burada o da sizin salnz merak ediyor. Eer siz eylemi bitirip

koular denetlemeye hazr ederseniz bizzat basavcmz koulara gelip sizden isteklerinizi dinleyecek. zr dileyin elini pn dediler. Aradan ksa bir sre geince D blok sanki meleklerle dolmu gibi temizlik, paspas yapan tutuklularla dolmutu. nanlr gibi deildi. Demin cezaevinin camlarn duvarlarn paralayan insanlar gitmi yerine melekler gelmiti. Hatta temizlik yapan bir tutukluyu dieri aznda sigara olduu iin ikaz edi65 Bayrampaa Cezaevi Gerei yor saygl olmaya aryordu. Aslnda bunlar hep byleydi. Eylemi yapanlar bunlar deildi. Bunlar cezaevini ele geirmi bir avu tutuklunun tahakkmndeki can kaygs altnda kalan, hara demeye mecbur olan ve yarglanmay bekleyen tutuklulard. ounluktaydlar ama bellerinde silahlar yoktu. Etrafnda bir iaretiyle adam ldrecek yarn alnm insanlar yoktu. Hesap tutmutu B blok da eyleme son vermi tpk D blok gibi temizlik faaliyetine balamlard. Durumu komutanlara ve basavcya anlatnca ardlar hatta emin olmak iin kendi adam Ali'yi ard ondan bilgi ald. Bunu yaparken yalnz konutu. Ali savcnn odasna geldiinde beyler bize msaade edin demiti. lgin. Bu isyanda da asl konu bakann gzne girmek olduu yani isyan tek bana bitiren ve Bayrampaa'nn tek hakimi grnme abas olduu sylentisi yaylmt, ileride kolu baca tutuklularca krlarak koutan atlan yani hakimiyeti sona er-dirilen bir kou aas bunu dorulayacakt. Bu isyan basnda hemen yer bulmutu: Bayrampaa'da, af isyam Bayrampaa'da ise isyan 23 Ekim gecesi balad, istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici 'uzun zamandr af beklentisi nedeniyle moralleri bozuk ve gergin olan tutuklularn, 16 infaz ve koruma memurunun bloklarndan kmasna izin vermeyerek eylem balattn' belirterek, eylemin sonulandrlmas iin grmelerin srdn syledi. itici eylemle ilgili olarak yapt aklamada 23 Ekim gn saat 20.15 sralarnda saym iin koulara giren infaz koruma memurlarnn rehin alnmasyla eylemin baladn, bu eylemlerin, Adana ve Bayrampaa cezaevinde yaplan evklerle ilgili olmadn kaydetti. 66 Zeki Bingl Jandarma mdahalesinin sz konusu olmadn, grmelerin srdn belirten itici, eylem srasnda bahede 1-2 yatak ve yorgan yakmann tesinde, itfaiyenin mdahalesini gerektiren ciddi bir yangn ve maddi zarar olmadn da szlerine ekledi. BASAVCI TC SYANI NASIL NLEDN ANLATTI 18 SAAT TEK BAINA Mahkmlarn "Baba" dedii istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici Bayrampaa cezaevindeki isyan btn gece pazarlk yaparak durdurdu Af pankartlar camlarda Adana cezaevindeki nakilleri protesto iin nceki gn balayan eylem, af isyanna dnd. Bayrampaa cezaevine de srayan isyan saaatlerce mahkumlarla gren Basavc itici nledi. Adana'da dn de eylemi srdren mahkumlar, atya kp sloganlar att. Af pankartlar asan eylemciler, cep telefonuyla talepte bulunuyor. Saat 18.30'da iki gardiyan ve tahliyesi gelen 4mahkumu brakan isyanclarn elinde 14rehin var. "Szm tuttum Saym Bakanm" 20.00 Adalet Bakan Trk, itici'ye Bayrampaa'y sordu. itici, "Bir olay yok" dedi. 15 dakika sonra isyan kt. 21.00 Savc durumu Trk'e bildirdi. Bakan habere zlnce "Msterih olun. Bu eylemi diyalogla sona erdiririm " dedi. 22.00 itici, Bayrampaa'ya gitti. "Af zora giriyor" dedi. Eylemin bitirilmesi iin saat 02.30'a kadar sre verdi. 02.30 Blok temsilcileri nce karara varamadklarn syledi. 4 saat sonra dokuz infaz memuru serbest brakld. 67 Bayrampaa Cezaevi Gerei_____ 68 Zeki Bingl

Bu byk direnite 12 ehit verildi. Ama devrimci tutsaklarn dedikleri bedel bununla snrl deildi. u anda cezaevlerinde lm orucunda sakat kalan onlarca tutsak var. Hala tedavileri engelleniyor. Hala dman bu byk direniin kazanmlarn gasbetmeye, zaferini glgelemeye alyor. Ve onlar sakatlklarna, bozuk salklarna bakmadan hala direniten direnie kouyorlar. Bir yl nce yzlercesi lme yatmt. Byk bir iradeyle lme kotular. Yeryznde eine rastlanmayacak bir direniin yaratcs oldular. Onlar ehitleriyle, gazileriyle lkemiz halklarnn kahramanlardr. Oligarinin tm halka ynelik saldrsnn nne bedenleriyle, fedakarlklaryla, kahramanhklaryla barikat olmu, halklarna bu byk direnii, bu byk kahramanl armaan etmilerdir. Halkmz onlara borludur. BU BOR, TRKYE HALKLARININ NAMUS BORCUDUR, ONUR BORCUDUR, VEFA BORCUDUR. lm Orucu Direniinin Kabul Ettirdii Talepler 1. Tutsaklarn en vazgeilmez olarak ilan ettikleri gibi Samalclar Merkez Koordinasyonu ile, bakanln yetkilendirmi olduu istanbul Basavcs ve beraberindeki istanbul RP milletvekili Mukadder Baemez arasnda eitli kurum ve kurulu ve vekillerin tanklyla tutsaklarn talepleri anlamaya balanmtr. Bu anlamaya gre talepler kabul edilmi, lm Orucu direniine son verilmitir 2. Eskiehir Tecrit-tabutluk cezaevi siyasi tutsaklara tamamen kapatlmtr. 3. Bundan byle istanbul ilinde tutuklanan ve yarglanmalar yaplan siyasi tutsaklar skdar E Tipi (mraniye) 69 11.00 Kyafet deitirmek iin evine giden Basavc Fer-zan itici eiyle saatler sonra ilk kez konuma frsat buldu. 12.00 Cezaevi ynetimi eylemcilere "itici'yi hasta ettiniz" deyince, mahkumlar eylemi bitireceklerini syledi. 15.00 Hkmllerden 10 temsilci itici'nin elini pt. Savc, Adalet Bakan'n arayp "Szm tuttum"dedi. Bu arada terr tutuklular ikinci planda kalmlar gibiydi sanki. Ama ksa zamanda tekrar gndeme geleceklerdi. Onlar asla ikinci planda kalamazlard. Bir ideal iin cezaevindeydi-ler. lkeyi kurtaracaklard. lm orular balayal hayli zaman olmutu bir sr aydnn dikkatini ekmilerdi ama kitleler henz harekete gememiti. Tutuklu aileler dernekler altnda birletirilmi onlar organize ediliyor ve bir sr yerde basn aklamas ve eylemler dzenleniyordu bu yinede yeterli deildi. Devrim bu cezaevinden balamalyd. Zaten 1996'da bedeller denmi ve bir sr haklar alnmt. O yllarda karlkl anlamaya vardklar basavc halen grevdeydi. Dier taraf ise halen cezaevin-deydiler. imdi F tipi cezaevleri vard gndemde. Asla tecrit edilmeyeceklerdi. Yoksa gerek gc aldklar cezaevindeki hakimiyetleri ellerinden gidecekti. Yine bedeller denecek ama vazgemeyeceklerdi. Devletin yumuak karn cezaeviydi. Herkes bunu biliyordu. Bilmeyenler iin yorumsuz olarak durumun rgtlerin bakndan ve tuttuklar kaytlardan durum aadaki gibiydi: Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 70 Zeki Bingl Anlama metni imzalanrken, devletin kabul etmek zorunda kald talepleri srekli olarak ihlal etmesi nedeniyle anlama metnine uyulup uyulmamasnn kontrol edilmesi ve gerekse de kabilecek acil sorunlara mdahale edebilmesi iin hemen orada bir komitenin kurulmasnn zorunlu olduu dile getirilerek ilk adm o gn atld. Cezaevleri zleme Komitesi adn alan bu komitede yazar Yaar Kemal, sanat Zlf Li-vaneli, sanat Halil Ergn, ada Hukukular Derneinden avukatlar, MAZLUM-DER, HD'lileryer aldlar. Ancak btn hapishanelerde bine yakn mvekkili olan Halkn Hukuk Brosu avukatlar bu komitenin dnda braklmak istendi. izleme Komitesi'nin tavr, yaklam aslnda daha ilk akamdan bir yanyla ortaya kmt: Taleplerin kabul edilmesinin ardndan arabulucu heyet, "anlamann saland ve lm Orucu'na son verildii" aklamasn yapacakt.

eride bu aklamay Halkn Hukuk Brosu avukatlarnn yapmas konusunda anlamlard. nk Halkn Hukuk Brosu tm hapishanelerin kesin itibar edecei bir kurumdu. Ve bu hayati nemdeydi, nk her an yeni lmler olabilirdi. Televizyondan tm hapishanelere bu haber gecikmeksizin ulamalyd. Ne var ki, "Arabulucu"heyetin hretleri cezaevi nne kp da medyay karlarnda grr grmez verdikleri sz unutup, lmlerin an meselesi olduu bu anda, aklamay kendileri yaptlar. Sonraki gnlerde hapishanelerde yaanan sorunlar nedeniyle, aileler tarafndan, tutsaklar tarafndan izleme Komite-si'ne defalarca arlar yapld. Ama birka yesi hari, dierleri deil arlara cevap vermek, toplantlara bile gelmediler. Kimi tatildeydi, kiminin "ileri" vard. Kamuoyunda epeyce prim toplam, epeyce de reklam yapmlard. Artk hapishaneler onlar fazla ilgilendirmiyordu. Cezaevleri izleme Komitesi, o gnlerde aydnlarn nihayet 71 cezaevine konulacaktr. (Bu madde kabul edilmedii iin heyetteki RP Milletvekili Mukadder Baemez tarafndan bizzat Babakan Necmettin Erbakan'a telefon yoluyla ulatrlm olup, bizzat babakann kabulyle anlama tutanaklarna gemitir.) 4. Btn cezaevlerinde yasal, meru ve kazanlm hak olarak devam edegelen tutsaklar arasnda sosyal iliki, koular aras ziyaret ve temsilcilerin koular aras ziyaret haklar aynen uygulanmaya devam edilecek bu konuda sorun karan baskc cezaevi idareleri srekli olarak bakanlk kontrolyle dzenlenecektir. Mektup ve yayn almnda hibir engel karlmayacaktr. 5. Tutsaklar tecrit etmek ve ailelerini yldrmak amal son bir yldr gndeme gelen aile ve yaknlarnn haksz yere gzaltna alnmas, tehdit edilmesi ve gr yapmasnn engellenmesi eklindeki keyfi uygulamaya son verilecektir. Bunun srekli olarak takibi iin istanbul Cumhuriyet Basavcl zel nem ve itina gsterecektir. 6. Cezaevlerinde uygulanagelen bask, zor ve ikenceye bal yasad ve meru olmayan itiraflk dayatmasna son verilecek; nemli bir ksm cezaevlerinde devam edegelen hastaneye ve mahkemeye gtrlrken ikence yapma ve zorbalk uygulamalarna son verilecek, ileri Bakanl nezdinde giriimler srdrlerek nlenmesi yolunda samimi admlar atlacaktr. 7. Tm cezaevlerinde insani yaam koullarna uygun ortak ve tek bir statnn oluturulmas talebi aynen kabul edilmitir. 8. D gvenlikten kaynakl keyfi uygulamalara bakanlk bizzat kendisi nlem alacaktr. Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 72 Zeki Bingl ma olarak sryordu. Bu nedenlerden dolay tutsaklar hemen tm hapispanelerde alk grevleri yaptlar. 16 Aralk 2000 (Aydnlar, Meclis nsan Haklar Komisyonu, Avrupa kenceyi nleme Komitesi, Meslek rgtleri ile Tutuklu Temsilcileri arasnda yaplan grmelerin tutanaklar) lm orucu direniileri ne istediler, talepleri neydi? Grmeler neden tkand? Kim ne dedi? Aydnlar, meslek rgtleri, Adalet Bakanl, Tutuklular ne dediler? Tm bunlar bugn herkes tarafndan tartlyor. Tutuklular daha operasyondan nce bu grmelerin neden kesildiini balklar halinde anlatan bir aklama yapmlard. Grmelerin neden tkandna, Katliam sonrasnda Mehmet Bekarolu'nun neden "kullanldk" dediine cevap olabilecek grmelerin tutanaklarn kamuoyuna sunuyoruz. TAYAD'h Aileler LM ORUCU DRENNN TALEPLER: 1- Bugne kadar yapm sren, esas olarak devrimci tutuklular tecrit, yalnzlatrma, ikence yntemleriyle teslim alma, kiiliksizletirme politikalar erevesinde gndeme getirilen F Tipi Hcre hapishaneleri kapatlmaldr.

2- Btn bir halk "terrizm" demagojisi ile sulayarak "zanl" haline getiren; ikence, katliam ve infazlar yasal-latran, bunlar gerekletiren ikencecikatilleri koruyan 3713sayl Anti-Terryasasnn sadece F Tipi hcrelerin yasal dayanan oluturan 16. maddesi deil, tamamen anti-demokratik olan ve sonular artk iyice grlen bu yasa btn sonularyla birlikte kaldrlmaldr. 3- Kamuoyunda "l Protokol" olarak tannan, Adalet 73 sorumlu davranmalarnn bir gstergesi olarak deerlendirilmiti. Ama Komite'nin sonraki pratii, aydnlar asndan olumsuz bir snav daha oldu. Ne kendilerine gsterilen gvene, ne de yklendikleri misyona layk olamadlar. Devletin Yalanclnn, lldyzllnn Bilanosu 13 Austos'ta Bayrampaa cezaevinde kalan 21 tutsak karldklar mahkemeden sonra hapishaneye gtrlrken jandarmann azgnca saldrsna uradlar. Dvlen tutsaklardan lm Orucu ehidi Ali Ayata'nn kzkardei ar yaral olarak Bakrky Devlet Hastanesine kaldrld. Ancak tedavisi yaplmad. Bunun zerine hapishaneye dnen tutsaklar mal-tay saat boyunca igal ettiler. 0 16 Eyll'de mahkemeye giden bir grup DHKP-C davas tutsana insanlk d ve onur krc arama dayatld. Tutsaklarn onlarca asker tarafndan feci ekilde dvld saldrda DHKP-C davas tutsaklarndan Yksel Ylmaz ar yaraland. " Tutsak aileleri, her ziyaret sonras gzaltna alnmalarna ilikin Eyp Cumhuriyet Savclna su duyurusunda bulundular. 27 Eyll'de tutsak yaknlar ziyaret sonras gzaltna alndlar. * Antakya cezaevinde Erzurum cezaevinde yaanan vahetin ve mraniye katliamnn sorumlularndan cezaevi Mdr Hseyin Atakan'm Antakya'ya atanmasyla basklar da artt. Olaanst Hal blgesindeki cezaevlerinde toplama kamplarn aratmayacak uygulamalar yapld. zellikle Erzurum, Elbistan ve Diyarbakr cezaevleri tamamen d dnyadan yaltlmt. Bu hapishanelerde ikence gnlk, rutin bir uygulaBayrampaa Cezaevi Gerei Bakanl, iileri Bakanl, Salk Bakanlnn ortak imzalarndan oluan, tutuklularn s.avunma haklar ve tedavi haklar bata olmak zere hak gasplarna ynelik, avukatlara onursuz arama dayatmasn ieren protokol iptal edilmelidir. 4- Kurulu amac ve 1984'ten beri uygulamalaryla zel-olaanst mahkemeler olan Devlet Gvenlik Mahkemeleri kaldrlmal, verdii cezalar btn sonularyla kaldrlmaldr. 5- Hapishaneler, belli periyotlarla ilgili kentin Barosunun atayaca avukatlar, Tabipler Odasnn belirleyecei hekimler, tutuklularn belirleyecei avukatlar, tutuklularn belirleyecei tutuklu aileleri, Tutuklu ve Hkml Aileleri ile insan haklar ihlalleri ile ilgili DK'lerin atayaca temsilciler ile Tm Yarg-Sen'in atayaca temsilcilerinden oluan bir heyet tarafndan belli periyotlarla de-netlenmelidir. Bu denetim keyfiyete braklmamal, yasal gvence altna alnmaldr. 6- 21 Eyll 1995 tarihinde BUCA hapishanesinde arkadamzn katledilmesinden; 4 Ocak 1996 tarihinde MRANYE hapishanesinde drt arkadamzn katledilmesinden; 24 Eyll 1999 tarihinde DYARBAKIR hapishanesinde on arkadamzn katledilmesinden; 26 Eyll 1999 tarihinde ULUCANLAR hapishanesinde on arkadamzn katledilmesinden ve tm bu saldrlarda onlarca arkadamzn yaralanmasndan sorumlu olanlar kamuoyuna ak bir ekilde hzla yarglanp cezalandrlmaldr. 5 Temmuz 2000 tarihinde BURDUR hapishanesinde arkadalarmza saldran, kollar kopartan, yaralayan, tecavz edenler ve bu operasyonun emrini verenler, kamuoyuna ak bir ekilde hzla yarglanp cezalandrlmaldr. 74 Zeki Bingl 7- eitli hastalklar sabit olan, 1996 lm orucu sonras rahatszlklar sren, eitli operasyonlarda yaralanan ve tedavileri yaplmayan arkadalarmz derhal salveril-melidir. 8- Deiik tarihlerde ve yerlerde gzaltndayken bizlere ikence yapanlar aa kartlmal, kamuoyuna ak bir ekilde hzla yarglanp cezalandrlmaldr. Bu ikenceciler hakknda gerek savclklara gerekse de TBMM komisyonlarna

bavurularmz vardr. "Takipsizlik kararlar" ile ikencecilerin korunmasndan vazgeilmelidir. 9- Halklarn demokrasi ve zgrlk mcadelesi nndeki tm anti-demokratik yasalar iptal edilmeli, Krt Ulusu ve dier Ulusal aznlklar zerindeki basklara son verilmelidir. TUTUKLU TEMSLCLER LE HEYETLER _ARASINDA YAPILAN GRMELER_ AYDINLARLA YAPILAN GRME 9 Aralk 2000 le saatlerinde Orhan Pamuk, Yaar Kemal, Oral allar, Can Dndar, Zlf Livaneli, Enver Nalbant, Mehmet Bekarolu'ndan oluan heyet Bayrampaa'da direnideki tutuklularla grmeye geldi. Tutuklular adna grmeye adi z-bolat, Ercan Kartal ve Aydn Hanbayat katld. Yaar KEMAL; imdi siz konuacaksnz biz dinleyeceiz. Oral ALILAR; Prosedr ne olacak diye konuacaz. (Bu arada tek tek gelenleri tantt. Enver Nabant'm avukat olduunu syledi.) Tutuklu Temsilcisi: Yani direniimizle kuaklar btnle-tirdik... Naslsnz ? 75 Bayrampaa Cezaevi Gerei Oral ALILAR; Bu arada yanmzda Meclis nsan Haklar Komisyonu yesi Mehmet Bekarolu'nu da getirdik. Yaar KEMAL; Bakana, "Gvencemiz nedir?" diye sordum. Yani yarn hcrede ne olacak?.. 500 kii iinde bu saldrlar yaanyor, bunlar yaplyorsa, hcrede neler yapar. Evet adi... Tutuklu Temsilcisi: O zaman biz nce taleplerimizi bir kez daha sralayalm... (F tiplerinden balanarak madde madde direniin talepleri sraland.) Yaar KEMAL; (Araya girip) soru sorabilir miyim ? Somut olarak ka kiilik, be-on... Orhan PAMUK; Ben Adalet Bakanyla grmelerimizi anlatacam. Tutuklu Temsilcisi: (l protokol detaylandryor.) Yaar KEMAL; (araya girip, l protokol iin) bu nedir? (Kendisine anlatlyor) Ama bu yasalara aykr. (Talepler anlatlrken tm heyet yeleri not alyor. Tutuklularn talepleri arasnda yer alan, Cezaevleri denetleme Kurulu detaylandr-lp anlatlyor. Bata '96 lm Orucunda sakat kalanlar, hastalklar genel olarak tutuklu ve hkmllerin genel durumu anlatlyor.) Zlf LVANEL; Somut cevap istediiniz F Tipi deil mi? Tutuklu Temsilcisi: yle demeyelim. Hepsi birbirini tamamlayan taleplerdir. Dikkat ederseniz talepler ierisinde siyasi ierikli talepleri sralamadk. Normalde direnilerimizde bir konuyu tarttrmak, bir gereklie vurgu yapmak isteriz. u anda ortaya koyduumuz talepler halkn, devletin herkesin gndeminde. Yaar KEMAL; Yani en nemlisi F tipi... Ne isteyebiliriz F 76 Zeki Bingl Tipi iin ? Can sen dikkatle dinle, not et bunlar Bakana bildir. Sonra da sizle konuacaz. Can DNDAR; Ben deil de Bakan beyle asl Bekarolu grt. Onun konumas daha doru olur. Mehmet BEKAROLU: Aslnda ortaya konulan isteklerden bazlar gerekten gndemde. rnein DGM konusunda yaplacaklar var. Tabi yaplacaklar yannda yaplamayacaklar da var. Tutuklu Temsilcisi: DGM'Ier konusunda isterseniz dncelerimizi anlatalm. (DGM'leri,yapsn, adaletteki ifte standard, bunun geni kesimlerin sorunu olduunu vb genie anlatt.) Mehmet BEKAROLU: DGM'Ier kaldrlsn talebini kabul ediyoruz. Meclisin gndemine alacaz. Bu arada TMY 8. ve TMY 16. Maddeleri de gndemde. Tutuklu Temsilcisi: TMY'nin bunlarn dnda 2. ve 17. maddeleri de bizim iin nemli. Mehmet BEKAROLU: Yakn ve orta vadede 8. ve 16. Maddeler gndeme alnacak, (izleme Komitesi, bunlarn Adalet Komisyonu tarafndan atanaca gibi detaylardan bahsetti.) Bakan 'a bu tarz bir atamayla komisyon olmayacan, kurulacak izleme komitesinin sivil olmas gerektiini ve bunun kanuna balanmas gerektiini syledim.

Oral ALILAR; Byle bir taslak hazrlanyor. rnein salkla ilgili yaplacaklar hzland, bakan mecliste de anlatt. Mehmet BEKAROLU: '96'da lm orucuna katlanlar ve salk durumu kt olanlar "zel af" durumunda yararlanacaklar. Elimize raporu ulaanlar ok. Ama dar kabilecek olanlar daha az olacak. Hapishanelerde yaanan salk sorunlar konusunda bakana srekli bilgi veriyoruz. zellikle Ulu77 Bayrampaa Cezaevi Gerei canlar ve dier hapishanelerde askerden kaynaklanan sorunlar anlattk. Bakan da bunun karsnda protokol dzenleyeceiz dedi. Barolar devreye girip teknik olarak yardm etmeli, ite TMY, l protokol vb. hepsi i ie protokol yasal olmayan her eyi kurala balad, ite ikencecilerin yarglanmas konusunda Ulucanlar katliamna katlan jandarmalar iin su duyurusunda bulunduk ve kardmz kitaba da su duyurularn ekledik. Yani Ulucanlar konusunda su duyurusu savcnn nnde. Dierleri de (Talepler arasnda yer alan dier hapishane katliamlarnn sorumlularnn yarglanmas...) bunun gibi takip edilmeli. Ama temel mesele F tipi. Bu ne olacak? Yaar KEMAL; Avukat Enver NALBANT'a bir ricam var; bakanla konumann metni var elimizde. Onu versin. Enver NALBANT; Tamam veririz. Orhan PAMUK; Uzun sredir bakana bask yapyoruz. lm orularnn ciddi bir noktaya geldiini, lmlerin olacan syledik. Bakan zellikle kamuoyuna "devlet pazarlk yapyor yansmasn" istiyor. Gerekirse gizli yaparz. Detaylarn kamuoyuna anlatmayz dedik. Bunun zerine kabul etti. Bakan sizin talepleriniz konusunda "afaki" dedi. Hatta beni bu tr anlatmlarla etkilemeye alt. Bakan dn gece beni arad. Heyetinizi kabullendim. Hatta yannza bir milletvekili vereyim mi diye sordu. Ben, sivil gitmek istiyoruz dedim ama yine de Bekarolu'nu kabul ettik. Bakana, gidip yalnz grmekle olmaz dedik. Sizin de bir ey vermeniz lazm diye vurgu yaptk. Bakanla konumamda, F tipinde odakland. Bakan nce "F tipinden vazgemeyiz" dedi. Ama bir anlamda pazarla ak olduunu da ifade etti. Bakanla hcre zerine de konutuk. Bakan alt ay var, kanun kacak, F tipleri insan haklarna uygun hale getirilecek dedi. Ben de, bunun pazarlk yan da vardr, lm orucu yapyorlar, sonu almalar lazm, bu i byle olur dedim kendine. 78 Zeki Bingl Oral ALILAR; Biz bu heyeti kendi inisiyatifimizle oluturduk. '96 lm Orucu'nda bir taahht altna girdik, iin gerei yeterince gerekenleri yapamadk, bizlere eletiriler getirdiniz, bunlarn tamamnda haklydnz. (Oral allar'm bu szlerine hepsi evet dedi.) F Tipi konusunda hakl tepkiler var. Yaar KEMAL; Ama geen sefer ('96'y kastederek) bize sz vermilerdi. I Oral ALILAR; DGM, TMY gibi tm bunlar lm orucuyla zlecek eyler deil. Bu talepler, bu mcadele elbette bizleri de ilgilendiriyor. Sylediiniz izleme komitesi de doru. (Devleti kastederek) F tiplerini danmadnz, ina ettiniz, imdi de ortaya ktnz izleme komitesi diyorsunuz. Yaar KEMAL; (96'da kurulan izleme Komitesinden bahsedilince) Bu komitede ben de vardm. Sonra isve'e gittim. Sorumluluu Yamurdereli ald, sonra biliyorsunuz o da ieri girdi. Komitenin bamsz olmas hakl bir taleptir. Ya dayan resmi olmal. Mehmet BEKAROLU: Komi tenin yasal gvencesi mutlaka olmaldr. Yaar KEMAL; Bakanlk Avrupa 'dan heyetler getirecek. F Tipini onlara kabul ettirecek. Mehmet BEKAROLU: Avrupa, Trkiye hapishane geleneini anlamaz, itirazlar anlamaz. Avrupa ikence nleme Komitesi gelecek, onlar iyi bilgilendirmeliyiz, anlarlar ama... Oral ALILAR; "Araya girelim" dedik istemediler. Ama biz bandan itibaren zel srarda bulunduk, devlet pazarlk yapyor havas vermek istemiyorlar. Daha dn bakan bize "basn beni zor duruma dryor" dedi. Aslnda biz biraz da onlara ramen gelmi olduk. Hem Can, Hem Orhan bizzat te79 Bayrampaa Cezaevi Gerei

mata srar ettiler. kincisi, izlenimim, ki, bunu ERCAN'la da konumutuk, F tipine nakil ve sevk ne olacak? Siz "F tipinin nn kesmek istiyoruz" demitiniz. (Tutuklular asl meselenin elbette F tipi olduunu ama bunun dier taleplerin nemsiz olduu anlamna gelmediini sylediler.) Yaar KEMAL; Korkuyorum hapishaneleri lmevlerine, ikencehanelere dntrecekler. Hatrlayn Diyarbakr rnei var. Oral ALILAR; Somutlama niyeti ile hepsini, btn talepleri bir protokol haline getirelim. (Hasta olanlarn durumu konuuldu.) (Yaar KEMAL tekrar izleme komitesine dnd. Kendilerinin Avrupa'dan gelenleri de izleyeceini, Avrupa'ya tm gelimeleri duyuracan, Can Dndar'n, Livaneli'nin kendisinin olanaklar olduunu takip edeceklerini kendisinin salk sorunlar olduunu amayine de kalkp geleceini syledi. Oral allar araya girip somut adm atlmasn salayalm dedi.) Tutuklu Temsilcisi: "Ne dnyoruz" diye bakan bize soruyor da bakan ne dnyor onu anlatsn, bunu anlam deiliz, taleplerimizi zecekler mi, ne diyorlar yani. zeceiz ama koullarmz unlar unlar demeliler. (DGM'ler konusu rnek verildi. rnein alt ay srer desinler ama somut konusunlar, somutlanmahdr.) Koullar neyse bakanlk tek tek ortaya koymal, olabilir, deerlendirebiliriz laflaryla olmaz. Yol bulsunlar biz de gr oluturalm. Mehmet BEKAROLU: (Grmelerde bakann kendilerini dinlediini, ama neticede maddelerin tartlabileceini, olayn gelip F tipine dayandn syledi. Meclis komisyonunun dier yelerini kastederek onlardan bamsz ne konu-tuysak anlatamam dedi.) Tutuklu Temsilcisi: (Bunun zerine tutuklular komisyon80 Zeki Bingl daki MHP'linin zaten grmeye gelmemesini, kavga etmek istemediklerini syleyip, oturup yaptklar icraatlar konumayalm dediler.) Gebersinler diyen adamlarla ki, bu MHP adna syleniyor, konumayz.... Zaman da nemli deil. nemli olan F Tipi nasl bir sistem olacak. (Uzun uzun Treadman anlatld, sistem vurgusu yapld. Bu deimeli denildi.) Hepsinin garantisi olmak zorunda. 3yada 5 kiilik yerde kaplar ak kalsn demek bizi ikna etmez. Asker girer yine kapatr, ne yapacaz yeniden lm orucuna m balayacaz, mimari yap kesinlikle deimelidir. F tipi 16. Madde mevzuatna gre kuruldu, dolaysyla 16. Madde kaldrldnda F tipi zaten deitirilmek zorunda. Mehmet BEKAROLU: Hkmet iin ciddiyetinin farknda. Liderler nce kendi aralarnda sonra da bizimle grt. Liderler zirvesinde bize "biz almalar durdururuz ama projeden vazgetik diyemeyiz." dediler. Oral ALILAR; (F Tipi iin) Hkmet biz durduruyoruz szn veriyor mu? Mehmet BEKAROLU: Evet. Tutuklu Temsilcisi: Bunun bizim iin bir anlam yok. Mehmet BEKAROLU: (Bakana ortak kullanm alanlarn anlattn, insanlarn her eyi paylaabildii, yemekhane vb. eylerin olmas gerektiini, Trkiye'deki mapushane geleneini, dayanmay bozmayacak bir sistem kurulmasn anlattn syledi.) Tecridi siyasi irade de kabullenmiyor. Ama siyasi irade Trkiye'de her eyi halletmiyor. Tutuklu Temsilcisi: Ne yapalm genelkurmayla grelim mi? Tutuklu Temsilcisi: ay sonra yeniden direnie balamak istemiyoruz, bu lkede demokrasi yok, zgrlk yok. Can gvenliimizi biz salyoruz, bu anlamda koular nemli. (Bu 81 Bayrampaa Cezaevi Gerei___ 82 Zeki Bingl Tipini ina ederken herkesten saklyor, dayatyor, biz kar kyoruz ve o zaman bize "katlederim" tehdidi yapyor. Ertele-meci yaklamda alt ay-bir yl sonra ne olacann garantisi var m, yok. lm orucu sonras (bitirirsek) tm anlalan noktalar unutulur. Biz lme takntl insanlar deiliz. Somut sonu almalyz, alt ay sonra daha ar bedel dememiz gerekmemek. Durduralm, erteleyelim tuzana dmeyelim. (Hepsi haklsnz diyerek onayladlar. '96'da da yle oldu, bitince rahatlayacaklar bu doru dediler.) Zlf LVANEL; Peki ne yapalm ?

Tutuklu Temsilcisi: Hcreler yklsn, yeniden F tipi i mimarisi dzenlensin, garantisi odur. '91 'de Eskiehir'i kapattk ama '96'dayine Eskiehir iin 12 ehit verdik. Bunlar gerekler. Tutuklu Temsilcisi: TMY16. Madde zaten tartlyor, hapishaneler de tartlyor. Yasal gvenceler salanmaldr. Siyasi tutuklularn haklar yasal dzenlemeyle somutlanmaldr. Taleplerimiz garanti altna alnmaldr. F tipleri yasal dzenlemeyle yeni bir ekle sokulmal, mimarisi de bu hale getirilmeli. Baro, Aydnlar, tabipler, tutuklular, tutuklu aileleri bunlarn hepsinden gr de alsn bakanlk. Bir ylda m somutluyor bu biimi, hangi srede somutluyorsa tarttrsn, yani yasal dayana olsun, bu gvenceyi versinler. Can Dndar: F Tipi insanlk d bir projedir ama "kou " adn kullanmayalm, somutlar msnz ka kiiyi kastediyorsunuz? Tutuklu Temsilcisi: En az yirmi kiilik mekanlar olmaldr. Birbirleriyle balantl, sosyal-kltrel sportif ortak kullanm salanmal, yeni dzenlemeye de byle gemeli. (Ecevit'in CNN'de yapt aklama hatrlatld. Kararllk gsterisi yapyorlar dedi tutuklular.) (Aydnlar konumalar Bakanla ileteceklerini syleyip ayrldlar) 83 szlere hepsi katldklarn ifade ettiler.) Odaya da kou far-ketmez, bu tr sylemler sizin kafanz kartryor, elbette rgtleneceiz, elbette eitim yapacaz, bizler devrimciyiz, lkeyi konuuyoruz, lkeyi tartyoruz. NATO karar ortada, "ya dnce deiiklii ya lm" diyor. Ulucanlar' hatrlayn Ulucanlar ortada. Tutuklu Temsilcisi: Devlet politikas uygulanrken kiiler belirleyici olmaz, bu nedenle bakann iyimserlii vb anlamsz. F tiplerinde mevcut haliyle can gvenlii yoktur. Szlerin bir anlam kalmyor, "tarttrrz" diyor bakan ama ne kacak tartmadan belli deil. Hibir eyin garantisi yok. Zlf LVANEL; (tartmay kastederek) bu da bir kazanm deil mi? Tutuklu Temsilcisi: Tamam anlamldr ama biz sorunu zmek istiyoruz. rnein bakan sk sk BM standartlarndan sz ediyor, referanslar gsterip "F tipini onaylattk" diyebilirler. Hatta itirazlar da giderilebilir vs. bunlar almaldr. "Erteleyelim" demek kesinlikle zm demek deildi. Bu tr yaklamlarla (erteleme gibi) sizleri de rahatlatmay amalyorlar, bunun farknda olmalsnz. Mehmet BEKAROLU: mimari ve altyapsn oluturan yasalar dzenleriz diyorlar bu somut deil mi? Tutuklu Temsilcisi: F tipini aarken niye kimseye sormadlar? Mehmet BEKAROLU: Tamam sormad ama imdi bu noktaya geldi. Tutuklu Temsilcisi: Yetmez. '96'da da anlalmt ama sonra ne oldu, yaananlar unutmayn, Trkiye'de politika nasl yryor biliyorsunuz. Oral ALILAR; Diyelim ki, bakan kaldryorum dedi o zaman ne olur? Tutuklu Temsilcisi: Hepiniz bizden daha deneyimli daha birikimli insanlarsnz, u tuzaa nasl delim; F Bayrampaa Cezaevi Gerei MECLS NSAN HAKLARI ALT KOMSYONU LE _YAPILAN GRME_ 9 Aralk 2000 (Aydnlarn hemen arkasndan saat: 15:00'da Meclis insan Haklar komisyonu yeleri, komisyon sekreteri ile birlikte geldiler. MHP'li ye toplantdan tutuklularn itiraz zerine ayrld. Heyette Kamer Gen, Mehmet Bekarolu, Tunay Dikmen ve komisyonun sekreteri vard. Tutuklular adna yine ayn temsilciler katldlar.) Kamer GEN; Dolamaya gerek yok. Akam komisyon yeleri olarak parti liderleriyle grtk. Gelimeleri anlatp are bulalm dedik. Liderler, aff kardk, cezaevleri boalyor, imdi onlarn da sorunu kalmayacaktr dediler. Mehmet BEKAROLU: Babakan u anda F tipi cezaevlerine sevk gereinin kalmadn syledi. Mimari yap ve hukuki dzenlemeler olmadan da geilmeyeceini belirtti. Ecevit uygulamalar durdurduk dedi. Mimari yap ve hukuki dzenleme zerine konuabiliriz. TMY16. Madde ve dier detaylar (l protokol gibi) konualm, detaylandralm. nce biz liderlere anlattk. Sonra liderler kendi aralarnda konutular. Daha sonra yeniden bizimle konutular.

Tunay DKMEN: (araya girerek) dn Tabipler Birlii ile bir konuma yaptk. Ben, barolar, tabipler, Mimarlar, bakanlk yetkililerinden oluacak bir kurulla F tipinin mimari olarak nasl deitirileceinin detaylandrlmasmdan yanaym. Sonra bunu size sunarz. Kafa yorarsak ortak nokta buluruz. Tutuklu Temsilcisi: (Aydnlara sunulan talepleri yeniden anlatt. Mimari yapdan balanarak madde madde anlatt.) Kamer GEN: Dn akam Ecevit F tipi uygulamasndan vazgeiyoruz dedi. 84 Zeki Bingl Mehmet BEKAROLU: Ne diyorsun yoksa yklacak m? Tunay DKMEN: Yapabilirim, edebilirimlerle bu i olmaz. Mehmet BEKAROLU: (Kamer Genc'e) Ya abi yanl anladn, zaten u an buna da ihtiya kalmad. Bundan sonra mimariyi, hukuki dzenlemeyi tartabiliriz. 1991 Eskiehir ve 1996 rnekleri ortada hkmet yanl yaptk, yanldmz ka-naatma vardk deyip dzenleme yapmaldr. Tutuklu Temsilcisi: Tartlsn da ne olacak bir somutluk olmal, "rnein en az 20 kii, 18 kii, 16 kii..." denmeli. Tunay DKMEN: Madde madde tartma yaplmal, aa be yukar yapmayalm somut neri karalm. Mehmet BEKAROLU: Talepleri yazn bize verin. (Daktilo edilip verildi.) Tutuklu Temsilcisi: Sz veriyoruz TMY'yi una dntreceiz demeliler rnein bu maddeler kaldrlnca TMY'nin zaten bir anlam kalmyor (bu maddeler dedii 2. 8. 16. 17. Maddeler.) Asl olan bunlar. Bu noktada bize bir irade beyannda bulunmallar. (16. maddede yaplacak deiiklikte zorlanlabi-lecei zerine konuuldu.) Drtte kaldrma konusunda parti rahatlkla anlap bir irade oluturabilir. TMY, l protokol ve F tipi i ie, hepsinin bir arada tartlmas gerekir. Kamer GEN: Bakan vazgetim derse her ey bitmi Alk Grevini oluturan nedenler ortadan kalkm olacak m ? Tutuklu Temsilcisi: Somut nerilerimiz var. Bu neriler zerinden konuulsun. (Bakanla grmek iin ayrldlar.) AYDINLARLA YAPILAN GRME Orhan PAMUK: (Bakanla 45 dakika grtklerini, bakann hemen Ecevit'e gittiini-geldiini Ecevit'in F tipinden vazgetik tek kiilik hcrelerden de vazgeebiliriz sonu olarak F 85 Bayrampaa Cezaevi Gerei tipini ykmayacaz, tek kiilik ihtiyati tedbir olarak (disiplin sular vb iin) ak tutacaz. Dediini syledi, iin balandna dair ipucu verir gibiydi diye anlatt.) Oral ALILAR: Ecevit ve bakan bu ii zmek istiyor. Ama Trkiye'de var olan statkoyu korumak isteyenler de var. Yklendike alrz duygusuna kaplmmamas gerekir. Rest de olabilir. rnein MGK'da da deerlendireceiz de diyebilirler. Tutuklu Temsilcisi: Yklendike alrz eklinde, bizim byle hesabmz olmaz. Zlf LVANEL; '96'da da biz buradaydk. Daha fazla kararllk var diye anlattm Bakan 'a. Heyetler geliyor gidiyor kamuoyu tm bunlar izliyor, lmler balaynca hkmetiniz zor duruma der dedim. Bakan nakil yaplmayacak toplumsal mutabakat salanana kadar demi. Mutabakat nedir bunda anlaalm, ortaklaalm. zleme komitesi olusa, yasas ha-zrlansa, kamuoyu nnde aklansa olur mu? Tutuklu Temsilcisi: Hi o tr biimlere girmeyelim. (Direni ve somut olarak nedenleri bir kez daha anlatld.) Mutabakat tek bana somutlamaz, yasal dayanaklar olmal, kiilikli davranmayacaklardr. Ulucanlar konusunda Bakan'm tutumu ortadadr. Kiiliksiz davrand. Yarn yine yapacaklardr. Geldiimiz noktada ii kesinlikle belirsizlie itmeden sonu almalyz. Bedel dedik ama u somut sonular aldk diyebilmeliyiz. Hayatmz ortaya koyduumuzu anlamal bunu hesap etmelidirler. (Heyetdekilerin hepsi, biz de bunlar Bakan 'a syledik dediler. Talepler daktilo edilmi haliyle hepsine verildi.) Tutuklu Temsilcisi: Bu ie balarken uzun sre tarttk. Nasl, hangi biimde yapalm, nasl geri adm attrrz diye. F tipinin Eskiehir'den farkl olduunu biliyorduk. Stratejikti, kolay vazgemeyeceini dndk, gerekiyiz, ne pahasna olursa olsun bu politikay geri pskrtmeliyiz. Cezaevlerinde

86 Zeki Bingl rgtl g durumundayz. Devlet de bunu paralamaya alyor. Erteleme gibi tartmalar bunun iin yaplyor. Ycel Sayman bizzat savcnn yannda devlet iin "bunlar F tipine gemek iin iki yz kiinin lmn gze alm" dedi. lm orucu ve tepkiler balaynca imdi zamana oynamaya baladlar. imdiki oyunlarnn nedeni de budur. Aflayzde 70 kacak, yzde 30 kalacak. "Katliam byk olmaz" deyip hesaplar yaplyor. Naslsa ieride idamlklar kalacak. Anayasa mahkemesine gidi-geli de 2-3 ay srer bu arada ina tamamlanr, sua gre de tasnif yaparz diye dnyorlar. (Tutuklular, iktidarn muhalefeti yok etmek, tasfiye etmek istediini anlatt. Taleplerin z olarak demokrasi mcadelesi olduunu anlatt.) (Oral allar1 m "kanatlar meselesi"szleri zerine, tutuklular; onlar halka saldrda her zaman kar birlii yaparlar dedi. IZcevit'in istikrar salamann yolu cezaevi hakimiyetidir szlerini hatrlattlar.) Tutuklu Temsilcisi: Biz devrimciyiz, tabi ki, rgtl olacaz, tabi ki, tartacaz, halkmz vatanmz ilgilendiren her sorun bizim sorunumuzdur. Orhan PAMUK: (araya girerek) Kararllnz biliniyor Ecevit 5 dakikada bir kiilik hcreden vazgeti. Bence bu ok nemli. u anda da Sakan 'la gryor. Tutuklu Temsilcisi: Taleplerimiz ortada Ayrca bu direni yle bitmeli ki, yarn yeniden lm orurv yapmak zorunda kalnmamaldr. Bu nemli. Bu grmeler tkana da bilir. Tkand yerde tkayan biz olmayz, zm arayan da biz olmamalyz. zm arayan Bakan olmaldr. Oral ALILAR: Bir de diyelim ki, en iyi tavizler alnd. gn sonra sfr mertebesine inebilir. Diyelim ki, 20 kiilik koular kabul ettiler, duvarlar yktlar. Tartma kou mu, hcre mi tartmas. 87 Bayrampaa Cezaevi Gerei Tutuklu Temsilcisi: nsan lmesin demek tek bana zm deil. Demokrasi mcadelesi haklar elde etmek, hele Trkiye koullar dnldnde bedellerle kazanlr. Oral ALILAR: Dierini kabul etmediler ne yapacaz? Tutuklu Temsilcisi: Byle olmaz, biz asgari taleplerimizi size sunduk. Geri adm atlarak sonu alnamaz. ehitler ok olabilir. Bunu gze de alabilirler. Ama unu anlamalsnz geri adm atlarak sonu alnamaz. Siyasi hesaplarla Ulucanlar'da olduu gibi defalarca katledildik. Trkiye'de kar koyma dinamii yok edilmeye allyor. Bunu lm tehditleriyle yapyorlar, korkutmaya alyorlar. Yaar KEMAL: (Araya girip) Bu demokrasi sorunudur, hapishane sorununun Trkiye demokrasisi ile yoksullukla, elbette balants var. Can DNDAR: zleme Komitesi'ni dile getiriyorsunuz. Aslnda bu gzel bir ey bu sayede sorun da bu anlamda kitlesel-lemi oluyor. Bunu ne alsak ve F tipi meselesi bu sayede kit-lesellese nasl olur? Adalet bakanl da kurulularla arasnda mutabakat salanncaya kadar F tipi almayacaktr dese? Tutuklu Temsilcisi: Devlet yarn balamak istemiyor. rnein kou dememesi bunun bir rnei. Erteledim diyor, rnein vazgetim demiyor. Can DNDAR: Tecritten vazgemeye, bu sayede herkes zorlam olacak. Tutuklu Temsilcisi: lm orucunu braksak Adalet Bakan, tabiplere, barolara telefona bile kmaz, erteleme zm deildir, Bakanlk dnda Ulucanlar' savunan biri yok. (Veli Sahk rnei anlatld; Haymana'da hcreye konulduu, tedavisinin engellendii anlatld.) Ulucanlar'da Adalet Bakan yine Hikmet Sami idi. Sorduklar soruya bakn "teslim mi ola88 Zeki Bingl caksnz lecek misiniz" diye soruyor, yani arada seenek yok. Bu anlamda sizin dediiniz nerilerin yaama gemesi garantisi var m? Zaman kazanmaya alyorlar. Biz yasal gvence istiyoruz ve kamuoyuna deklare edilsin istiyoruz. ki yl sonra yine lm orucu yapmamalyz. Orhan PAMUK: Devlete hem inanyor hem de inanmyorsunuz. (Bu arada tutuklular, dar knca aklama yapacak msnz diye sordu.) Oral ALILAR: Dncem u, iki taraf da zora sokmak istemiyorum.

Zlf LIVANELI: Bu grmenin devamn isteyelim, bunun bir bask oluturacan dnyorum. Mehmet BEKA-ROLU: Ecevit ne diyecek bir de ona bakalm, sonu alalm. Tutuklu Temsilcisi: Heyetlerin gelmesi beklenti yaratt, hatta devlet tansiyonu drmek iin bunu kulland. Bu anlamda darda yapacanz aklama nemli. (Bunun zerine Bekarolu toparlayp, Bakan 'a kararlln devam ettiini, en az 20 kiilik kou istendiini anlattklarn syledi.) Oral ALILAR: Konumaya devam edeceimizi anlatrz, erteleme deil somut zm istiyorlar deriz. Biz bu tartmay devam ettirelim mi? Mehmet BEKAROLU: Bakanla bizzat greceim. Eer olumsuz cevap alrsam yapacak bir eyin kalmadn syleyeceim, sreci anlatacam, insanlar lecek bu bir sorumluluk olaydr diyeceim. Sonu alamayacamz halde gereksiz beklenti yaratmamamz gerektiini anlatacam. (Bu szlerin ardndan grme bitti ve aydnlar ktlar. Aydnlarn kmasnn ardndan ksa bir sre sonra Meclis heyeti tekrar geldi. Bu arada TV'de bakann yapt basn toplants veriliyordu. Tutuklular dinlemiti bu aklamay.) 89 Bayrampaa Cezaevi Gerei 90 Zeki Bingl di. Sorun ara kaplar krp, duvarlar krp birletirme sorunudur dedi. Ayrca Bakan'm mimari yap diyerek politik bir slup tercih ettiini syledi.) Kamer GEN: Bu aama iyidir, gvensizlik iyi deildir. (Komisyon sekreteri tekrar sze girerek, kurumsal olarak birine gvenmelisiniz. Mesela naat Odas ya da Mimar odas, yada meclis komisyonu. O zaman biz gereini yerine getiririz. nk mimari dzenleme yaplmas zor deil dedi.) Tutuklu Temsilcisi: Bakan bir- kiilik hcreleri ykp u biimde deitiriyoruz derse o zaman bir adm olur. Sorun bu anlamda karmak deildir. Mehmet BEKAROLU: Bakana syleyelim, yarn hemen harekete geilsin, Barodan Ycel Sayman, tabiplerden Metin Bakkala, mimarlardan da bir isim (bunu Metin Bakkala da nerebilir) belirlensin, bir kurul oluturulsun. Tutuklu Temsilcisi: Ama biz onlarla ayrntlar konumadk. Mehmet BEKAROLU: nce Bakan 'la sonra da Pazartesi gn onlarla konuuruz. Tutuklu Temsilcisi: En son kamuoyuna aklama yapmasa da olur. rnein ayrntlarla urayoruz diyebilir. Ama bize somut eyler syleyip mimari yapda yle deiiklik yapyoruz vb derse yani somut konuursa yerinde olur. (Konuma bylece sona erdi.) AVRUPA KENCE VE KT MUAMELEY N-LEME KOMTES LE YAPILAN GRME 11 Arahk 2000 SAAT 10:30 (Heyet saat 10.30'da geldi. Trevor ve Slyvia isimli biri bayan biri erkek iki kiiden oluan heyetin yannda iki de tercman vard. Grmeye tutuklulardan Ercan Kartal, adi z91 MECLS NSAN HAKLARI ALT KOMSYONU LE ___YAPILAN GRME_ Kamer GEN: Dncenizi alalm istedik, bunun iin geldik. Bakan'm aklamasna ne diyorsunuz? Tutuklu Temsilcisi: Aklamay dinledik. Sizin aktardnz erevede eyler. Yani yeni bir ey yok. Mehmet BEKAROLU: Ama herkesi tatmin edecek lde sistematikti Bakan 'm anlatm. Sylenen eyleri yle zetleyeyim; 1- ihtiya kalmad, ertelendi diyor. 2- Mutabakat salanncaya kadar uygulamaya geilmeyeceini sylyor. 3- Uluslararas kurumlarn onayna sunulacan sylyor. 4- zellikle mimari yapya ok zel vurgu yapyor. Barolar mimarlar kast ederek kurulularla ortaklk salanacak diyor. Bakan bu noktaya kolay gelmedi aslnda. Btn bunlar ak deklare etmesi nemli. Bakan mimariden sz ediyor. Bence bu ileri bir admdr. Tutuklu Temsilcisi: Eer bu bir geri admsa bunu netletirin. Daha somut olsun Bakan hzl davransn, rnein hemen barodan, tabiplerden gr alsn nasl bir dzenleme yaplaca net-lesin. Garantiye alnsn, sonra daha fazla tarttrmak istiyorlarsa, isterlerse bir sene tarttrsnlar. Biz mimari yap ve say konusunu kendi irademizle netletirmek istiyoruz, dier kurulular

mesleki olarak ortaya koysunlar dncelerini, bir sonu karsnlar. (Bu arada komisyonun sekreteri diye tantlan kii, F tipinin mimarisini anlatt. Kat zerinde izerek duvarlar kalktnda tek ve kiilik koulardan 24 kiilik, ift ranzal olursa 48 kiilik koular elde edilebileceini syledi mimari olarak da kolonlarn vb eylerin bunu engellemeyeceini syleBayrampaa Cezaevi Gerei 92 Zeki Bingl malsnz, bu hcre hapishaneler biz devrimcileri teslim almak iin ina edilmitir. Devlet adli bloklar ve koular, iinde bulunduklar kt koullar, kalabalk olularn ve zaman zaman da ete ve mafya olaylarn bahane ederek hcrelerin biz devrimciler iin yapld gereini rtmeye alyor. Biz devrimci insanlarz, dncelerimizi koruyacak, yaatacak ortam istemek hakkmzdr. Direni ierisindeyiz, lm orucu eylemimizi ve taleplerimizi anlamak Trkiye gereini anlamakla mmkndr. Heyet de belki bunlar biliyordur ama bizzat yaayanlar bizleriz. Bizler gibi hissedemezler. Bu lkede biz yayoruz. (Siyasi iktidarn sisteme muhalif olan herkese ynelik uygulamalar anlatldktan sonra, aslnda daha ok rnein sralanabilecei ama buna gerek olmad, Hapishanelerde yaananlarn ve bundan sonra yaanacaklarn yeterli olduu anlatld.) Hapishanelerde hibir hak ve zgrlmz yok, bunlar kurala balanmad. u anda sahip olduklarmz da can bedeli kazandk. F tipleri yalnzlatrma ve tecrit ederek teslim alma hedeflidir. Can gvenliimizi ancak bir arada yaadmzda salayabiliriz, birarada yayor, dnyor, tartyoruz, bizler devrimci insanlarz ve kou sistemini de bu yzden savunuyoruz. Koulardayken, bizleri 4-5 saatte katledebilen-ler tecrit koullarnda bunu ok daha hzl yapabileceklerdir. Avrupallarn birey yaamn daha fazla nemsediini biliyoruz, ama buras Trkiye... Buradan kp hkmetle grecektir delegasyonunuz, hkmet sizi ynlendirmeye, birey zgrl gibi yalanlarla iknaya alacaktr ve daha sonra sizlerin syleyeceiniz szleri referans olarak da gsterecektir. Katillerimizin orta olmayn. Demokrasiden, adaletten, insan hak ve zgrlklerinden yanaysanz byle davranmalsnz. Geleneklerimizi, dayanma kltrmz anlamaya aln. Adaletin, demokrasinin olmad bu lkede kimse, "can gvenlii sorunu yoktur" diyemez. Birarada oluumuz direnme dinamiimizdir, saldrlar en aza indirmenin de yoludur. Ta93 bolat ve Aydn Hanbayat katld. Grme devam ederken daha sonra, saat: 12:00 gibi Avukat Behi A da geldi ve grmeye katld.) Heyet; Trkiye'ye bu hafta geldiklerini, amalarnn ortak noktada bulumak olduunu, bu aamada mevcut durumu anlamak istediklerini, dn akam aydnlarla da grtklerini, bilgi aldklarn sylediler. Dinlemek, anlamak, daha sonra da bir dizi grme yapmak istediklerini belirttiler. Tutuklu Temsilcisi: ncelikle, rgtlerin ve lm Oru-cu'ndaki siyasi tutuklu ve hkmllerin temsilcisiyiz. Trkiye gereini ncelikle anlatmalyz ki, hapishane gerei de daha iyi anlalabilsin. Ayrca Avrupa gerei ile dnldnde Trkiye'yi ve Trkiye hapishanelerini anlamanz mmkn olmaz. Bizi iyi anlamalsnz. (Hapishaneler ve son yllara arlk verilerek hapishane uygulamalar detaylaryla anlatld. '91 yl TMY'nin karl ve arkasndan devletin 'terrist' edebiyatyla hem ierde hem de darda nasl terr estirdii, Eskiehir'in al ve buna kar srdrlen direnite iki tutsan katledildii anlatld. TMY'nin, kapsam detayl anlatlarak, devrimciler ve devlete ynelik en kk bir muhalefeti bastrmak amal kulland anlatld. Her trl hukuksuzluun buna snlarak yapld belirtildi. rneklerle somutland. TMY'nin ayn zamanda F tipi hapishaneleri ve hcre uygulamalarn kurala balayan yasa olduu sylendi. Uzun uzun F tipi hapishanelerin devrimciler iin yapld ve devletin amacnn kiiliksizletirmek, siyasi tutuklular siyasi kimliinden soyundurmak ve teslim almak olduu anlatld. eride 'terrizm ' aldatmacasyla yaptklar katliamlar Buca, mraniye, Diyarbakr, Ulucanlar ve Burdur rnekleri anlatld. Darda da yazan, dnen, devlete kar en ufak muhalif bir ierik tayan kiilere, eylemlere saldrd, ikence ve katliamla bastrd rneklerle anlatld. F tiplerine dnlerek...) unu anla-

Bayrampaa Cezaevi Gerei leplerimizi sizlere aktaracaz. Bunlar demokratik taleplerdir ve lkemizde geni bir kesimin dnden bugne dile getirdii ve kavgasn verdii taleplerdir. u anda F tiplerine kar geni bir tepki var. Ama devlet bunun kararn MGK'da ald. Gelinen aamada da tepkilerimizin ieride ve darda dikkate alnmamas sonucu lm orucuna baladk. lm Orucu taleplerimiz demokratik taleplerdir. Sadece F tipleri deildir mesele ve dolaysyla bunlarn kabul asgari dzeyde de olsa demokratik admlarn atlmas demektir. (Ardndan tek tek talepler ayrmtlandrld) (Delegeler, "Bunlar ok nemli"deyip detaylaryla notlarn aldlar. Ayrca yazl olarak kendilerine verildi.) (F tipleri, amalanan, TMY, l prokokol, DGM'ler, salk sorunlar, katliam ve ikencecilerin yarglanmas anlatld. Gerekeleri ve nedenleri somut rneklere dayanlarak anlatld. Sormak istedikleri varsa cevaplanabilecei sylendi.) Siz F tipi konusunda ne dnyorsunuz? Slyvia: ... Aklamalardan tatmin olduk. Ak ve aydnlatc bulduk. Tarafsz bir kurum olarak nce anlamaya alyoruz. Dnecek ve anladklarmz dorultusunda bir gr oluturacaz. Temsil ettiimiz kurumun nitelii gerei gerekleri biliyoruz. Genel prensiplerimiz asndan biz buraya taraf olmak iin gelmedik. Genel prensibimiz; insanlarn haklar vardr ve biz bunlara sahip kmak iin varz. Tutuklu Temsilcisi: lm orucu iindeyiz, belki yaknda lmler olacak, bu delegasyonun syleyeceklerinin referans olacan hi bir zaman unutmamanz gerektii iin bunlar anlatyoruz. Sizleri ve grlerinizi devlet kendi lehine kamuoyu oluturmak iin kullanacaktr. Bunun arac olmayn. Yeni deneylerin yaanmasna gerek yoktur, Trkiye ve hapishaneleri gerei ortadadr. Trevor: ... sizi temin etmek istiyorum, bizim iin taraf olmak sz konusu deildir. Aka grlerinizi anlattnz, din94 Zeki Bingl ledik. F tipi konusunda gezdikten sonra dncelerimizi ifade edelim. Ama Bakan'la konuurken biz; Trkiye cezaevi sisteminde izolasyon, yaltma fikrine kar olduumuzu belirttik. Biz imdi dinlemek, gr oluturmak istiyoruz ve syleyeceklerimizin devlet tarafndan maniplasyon malzemesi olarak kullanlabileceinin de farkndayz. Tutuklu Temsilcisi: F tipi iin devlet "ada", "Avrupa standartlarnda" diyor. Biimden ziyade uygulamalara baklmaldr. (Treatman anlatld.) Bununla kastedilen "teslim olun, piman olun "demektir. (Gelimeler ve gelinen aama anlatlp, bakanln "Tartalm " dedii, zamana yaymak istedii, ertelemenin hi bir anlam olmad, belirsizliklerin hakim olduu sylendi.) Temel nokta, hcre mi-kou mudur. Bu noktada biz hcre duvarlarnn yklarak yaplacak bir dzenlemeden yanayz. Koular aras sportif, sosyal ve kltrel ilikiler de olmaldr. (Bu noktada, araya girip "kastedilen, ayn kou iinde mi, yoksa koular aras m" diye sordu delegasyon.) Elbette koular arasnda. Talepleri de bitirdikten sonra delegasyonunuz bu taleplerin yaama gemesini srecini denetlemelidir. Av. Behi AI: Pratik en iyi reticidir. (Buca, mraniye ve en son Ulucanlar zerinde durdu. Ulucanlar, katliamn nasl yapldn, devletin katliamn ardndan katliamna nasl gerekeler yarattn, madurlarn yarglandn, katillerin serbest dolatn anlatt.) Heyet: Ulucanlar ve yaananlar detaylaryla biliyoruz. Bu konuda mdahalelerimiz de oldu. Yaanan son olaylarla ilgili kafamz ak. (Bakan 'n son syledii "mimari-hukuki dzenleme" zerinde duruldu. Anlatld.) Tutuklu Temsilcisi: Bir kurul oluturulsun ve bu bamsz olsun. Baro, tabipler, mimarlar, aileler, avukatlarmz, sanat ve aydnlar vd. Hepsi bir ar ay a gelsin ve ncelikle bizimle grsnler, bizler de bu alma iinde bizzat yerimizi alalm. 95 Bayrampaa Cezaevi Gerei Heyet: Byle bir sorunda temsilcileri biraraya getirmek ve sorunu zmek fevkalade ilgin. nerilerinizi not ettik, algladk... Kurul geni tabanl

olmal elbette. Siz de katlmalsnz sorunun bir taraf olarak buna da katlyoruz. Bu istiare srece hemen balamal. Ne kadar srer? Tutuklu Temsilcisi: lm orucunun 53. Gnndeyiz. ilk 100 kii lm snrnda. Zaman ok nemli. Hzl olunmal. Bize somut gvenceler verildii durumda ona gre davranacaz. Devlet bu iradeden kacak karara saygl olduunu kabul ve beyan ederse, sonucuna uyacan garanti ederse ek olarak hcretecritpolitikasndan vazgetiini sylerse bu alma zamana da braklabilir. Netleme salamalyz, belirsiz hi bir ey kalmamal. Kurulun grevi ikence grp grmeyeceimizi denetlemek olmayacaktr. Grevleri yeni dzenlemenin nasl yaplacana karar vermek, proje oluturmaktr. Yani yeni dzenlemeyi devlet yalnz bana yapmamaldr. Zamanla yartmz unutmamalsnz. "Erteleme" "brakn, biz de gr alalm" gibi oyalamalarn anlam yok. Heyet: En son aklamalarnz iin teekkr ederiz. zmsemek, zerinde dnmek istiyoruz, itiraznz yoksa yeniden geleceiz. Tutuklu Temsilcisi: rgt basksyla lm orucu yaptrlyor deniliyor, zaman ayrabilirseniz lm orucu yapan arkadalarmzla grn, konuun. (Baka bir koua geip dire-nitekilerle konutular. Bayan lm orucu savalar da oradaydlar. Hepsi ile selamlap, neden geldiklerini, amalarn anlattlar. Direniiler de neden lm orucu yaptklarn, rgt basks syleminin devletin bilinli yalan olduunu anlattlar.) (En son yeniden, tepkilerle hkmetin att geri admlarn olduu ama belirsizliklerle dolu olduu. Somut admlar, somut zmler istendii sylendi ve grme bitti....) 96 Zeki Bingl BAKANLIIN YETKLENDRD TTB TEMSLCS VE M. BEKAROLU LE YAPILAN GRME 12 Aralk 2000 Saat 16:20 (Adalet Bakan'nm bizzat yetkilendirdii Tabipler Birliinden Metin Bakkalc ve FP'li milletvekili Mehmet Bekaro-u grmeye geldi. Grmeye tutuklular adna Ercan Kartal, adi Ozbolat ve Aydn Hanbayat katld. Tutuklular, nce Avrupa komitesi ile gndz yaplan grmeyi zetleyerek anlattlar... Daha sonra, "bamszlna gven duyacaklar bir heyetin oluturulmas"nerilerini anlattlar.) Metin BAKKALCI: Bakan benimle ve Bekarolu ile bizzat grmek istediinizi syledi doru mu? Tutuklu Temsilcisi: Doru ama eksik, oluturulacak heyete dair baz isimleri telaffuz ettik, ama isimler elbette asl olarak kurumlarn kendileri tarafndan belirlenebilir... "Erteleyelim" ya da "tartlsn" tavr, oyalamacadr, somut deildir, belirsizlie tahammlmz yoktur. Bu nedenle kurumlar biraraya gelmeli ve nce bizimle grmelidir, daha sonra ortaklaa gr oluturulacaktr ve bir proje halinde protokole balanacaktr. "Mekan"lar nasl olacak meselesinde, ad "kou" olmu ya da olmam, nemli olann, mekan meselesinde nasl bir dzenlemede netleilecei sorunudur. Tm bunlar garantiye alnr ve gvence oluturulursa, ve bu protokol devlete onaylatlr, basna aklanrsa, ancak bu durumda zamana yaylan bir tartma anlalr olabilir. Yaplacak bu protokoln kurumlar da balayc nitelii olur, onlarn tanklnda ve ortaklaa altna imza atlan protokoln daha sonra takipisi de olurlar. Bu koulda kurumlar "devletin verdii szlerin bizler takipisi olacaz" derse ve protokol devlete kabul ettirilirse direnii bitirebiliriz. Metin BAKKALCI: Sizler iin bu kurumlar arasnda ol97 Bayrampaa Cezaevi Gerei 98 Zeki Bingl ama, yine de kritik bir noktadayz. Ynetim olarak iki gndr tartyoruz, bu meselenin kefili olmak bizim iin hayati nemdedir, hatta bunu deftere kayt edip, Tabiplerde ynetim deise bile balayc klmak istiyoruz. Bu toplumsal bir tanklktr ve bunu nemsiyoruz. Ama bu kefaletin gereklerini yapmak iin bakanln 1-3 kii snrn amas gerek. Daha siz lm orucuna balamadan biz raporlarmzda, sosyal izolasyonun minimum alt snr 10-15 kiidir diye aklamtk... Hafta sonu bakanlkta Mimarlar Odas, Tabipler Birlii, Trkiye Barolar Birlii biraraya getirildi. Daha kimler olsun tartmasnda ii

konfederasyonlar da olsun diyenler oldu. Sayn Be-karolu, Trk-I vb. kesinlikle olmasn diye itiraz ettiler. Toplantya TBB adna Eralp zgen deil, Barolar Birlii sekreteri katld. ... TTB ve Mimarlar Odasnn temsilcilerinin sylediini kabul ettiler. Bugn de saat 14:00'da Fsun Sayek, Mimarlar Odas ve TBB Bakanlk'ta biraraya geldiler... Mehmet BEKAROLU: Oluturulacak heyetten zaten F tipi kmaz. Ama dikkat ederseniz baz yaynlar (Hrriyet gibi) bu ii kayor, gerginlik yaratmaya alyor. Ama bence mutabakattan iyi bir sonu kacak... Tutuklu Temsilcisi: Devlet ileri gideceim diyorsa, Trkiye ileri gitmek istiyorsa taleplerimiz asgari demokratik admlarn atlmasndan baka bir ey deildir. Katlmclk salanacak, demokratik admlar atlacaksa krlmas gereken irade, devletin iradesidir. Mehmet BEKAROLU: Bakan'm aklamasndan sonra unu mu diyorsunuz imdi; "madem mutabakata varalm diyorsunuz, ite, heyeti olutur ve mutabakata var"... Liderler zirvesinde parti bakanlarna yanl yaptklarn syledim, "ideolojik diyorsunuz, Stalinist diyorsunuz ama, siz de '80'ler-den kalma bir projeye trilyonlar harcyorsunuz" dedim. 99 mazsa olmaz olanlar hangisi? (Tutuklu temsilcileri, dndkleri kurumlar ve isimleri yeniden sylediler) Bir araya gelinip fikir birlii salanr ve kamuoyuna aklamayla duyurulur. Mehmet BEKAROLU: (Bakanln ve tutuklularn ne dediini yeniden zetleyerek...) Bu durumda, siz gvenlik endienizi dile getiriyorsunuz, ayrca toplumsal varlmz ve siyasi kimliimizi devam ettirmemiz iin bir arada olmalyz diyorsunuz. Kurumlar bir araya gelir ve bu iin takipisi olacaz derler ve son gvenceyi bakanlk verirse "tamam " diyorsunuz... Olmaz ama peki bu kurumlar "hcreler, F tipi iyidir" derse ne olacak ? Tutuklu Temsilcisi: Bu kurumlar bizim hcrelerde kalp kalmayacamza karar verecek durumda deiller, onlarn sorumluluu mimari ve hukuki dzenlemeleri somut hale getirmek ve bunun kefil ve takipisi olmaktr. Eer yerine getirilmezse yeniden direnie balayacamz da aklarz. Mehmet BEKAROLU: Bakanlk u kadar genilemez derse ne olur? Tutuklu Temsilcisi: "Mutabakat" isteniyorsa bu kurul ve onun belirleyecei gr kabul edilmelidir. Mutabakatn gerei yerine getirilmeden nakil yaplmayacak garantisi de verilmeli. Bu talepler sadece bizlerin talepleri deildir, burada or-taklald noktadan itibaren birlikte savunulmas gereken talepler durumundadr. Ancak oluturulacak heyette Barolar Birlii bakan gibi isimleri kabul etmeyiz, Eralp zgen gibi isimler olmaz. Ycel Sayman olabilir. Metin BAKKALCI: Somutlama ve gvence altna almak ok nemli. Cumartesi gn Bakan'm yapt aklamada Trkiye'de ilk defa iktidar, toplumsal muhalefeti dikkate alarak buna kar geri adm atyoruz diyor. Aklama bence nemli Bayrampaa Cezaevi Gerei * 100 Zeki Bingl Mehmet BEKAROLU: Bakanln brokrasisi de F tipi konusunda phe iinde sanyorum, ANAP'l Ylmaz Sa-lam'm -ki F tipinin en kat savunucusuydu- yapt aklama da bunu gsteriyor. Yani toplumsal tepkiyi alglam durumdalar. Aklamann net olmas gerekir. (Bu aamada birlikte yapacaklar aklamann detaylar konuuldu.) Buna gre; dar ktklarnda yapacaklar aklama yle oldu; "lm Orucunun 53. Gnnde cezaevindeki tutuklu ve hkmllerin talebi ve sayn Adalet Bakan Hikmet Sami Trk'n ricas ile Bayrampaa cezaevine geldik. Adalet Bakan sayn Trk'n, 09 Aralk Cumartesi gnndeki basn aklamas lm orucu sebeplerinin zm konusunda kamuoyunda bir beklenti yaratmtr. Bilindii gibi, aklamada F tipi cezaevlerine nakillerin ertelendii, ilgili kurulular ile salanacak bir toplumsal mutabakat salanncaya kadar uygulamaya balanmayaca ifade edilmiti. lm oru-cundakiler bu tutumu gvence altna alacak somut bir formln oluturulmasn istemektedirler. Bu sebeple F tipi cezaevlerinde makul sayda insann birlikte yaayabilecei mimari ve hukuki yaplanmay da ieren bir tartmann ilgili kurumlarla balatlmas nem arz etmektedir. Bu grleri Bakan 'a iletmeye Ankara'ya gidiyoruz. "Heyeti oluturacak isimler yeniden

konuuldu. Ycel Sayman, Metin Bakkala, Mimarlar Odas'ndan bir kii, TAYAD'dan Tekin Tangn, Yarg-Sen'den Tekin Yldz, Mehmet Bekarolu, sanat Suaviya da Bilgesu Erenus, aydnlardan kendi inisiyatifleriyle belirleyecekleri bir isim. Mehmet BEKAROLU: Zaman kaybn nlemek iin, heyetin F tipini teftiine gerek yok. Mimarlar Odas'nm hazrlad teknik detaylar zaten var, onlar zerinden tartma yaplr. Metin BAKKALCI: Heyet bu haliyle diyelim kabul edilmedi ne olacak ? 101 Metin BAKKALCI: Darda, sizin unlar gelsin unlar gelmesin dediiniz syleniyor, mesela Ycel Sayman. Bir sr yanl bilgi yanstlyor. Tutuklu Temsilcisi: Yok, bu doru deil. Ayrca daha nce konutuklarmz iin baa dnlmesin, bakaca heyete ya da heyetlere gerek yoktur. Mimarlar Odas dnk -bakanlkta yaplan toplantda- bir proje sunmu, duvarlarn yklarak yaplacak bir mimari dzenlemenin mmkn olduunu belirtiyor. Bakan sz veriyor, belki aklama yapyor, adm atm grnyor... ama belirsizlik var. Mulaktr, dolaysyla bu szler belli kurumlar araclyla garanti altna alnmal. Mehmet BEKAROLU: Bakana bunu ileteceiz, tutuklularn ifade ettii kurum ve isimler unlar unlardr diyeceiz, taleplerini bu heyetle grmek ve mutabakata varmak istiyorlar diyeceiz. Tutuklu Temsilcisi: Tamam. Heyete dayatma yaplacak kaygsn da gidermeliyiz. Tartlacak, grler sunulacak ve ortaklama salanacaktr. "En az 20" diye de konumaya oturmayabiliriz. F tipine ilikin ortak bir forml bulmaktr nemli olan. Dier talepler iin de (TMY, DGM, l protokol vd.) ne olmas gerektii konusunda ortaklalr ve bakanla sunulur. Talepler kabul ettirilirse, hayata geirilmesi zamana da yaylabilir. Metin BAKKALCI: nce kamuoyuna biz aklama m yapalm ktmzda, yoksa nce bakanla m bildirelim, sizce hangisi uygun ? Bence aklamay nce yapmamzda yarar var. Mehmet BEKAROLU: Bakanla anlamada da bunun etkisi olacaktr. Somut ve gvenilir hale byle getirilmi olur. Hem meru olacak hem de zemini biz oluturmu olacaz. Metin BAKKALCI: ki k var; Ktmser olunursa, Bakan bu balayc olur diye reddetti diyelim, ama o zaman da sizlerin hakll ortaya kar, kabul edilirse sorunu am olacaz. Bayrampaa Cezaevi Gerei 102 Zeki Bingl Tutuklu Temsilcisi: Taleplerimize bakann somut cevab var m? Kamer GEN: Karnzda devlet var, ayrca bakan da iyi niyetli bir insandr. Eer bakan sz verdii halde bir-iki seneye kadar F tipine geerse o zaman ben de sizinle lm orucu yapacam. Bakan, "iki tane er kiilik hcrenin duvarlarn ykarak alt kiilik yapabiliriz." dedi Tutuklu Temsilcisi: Niye iki kiilik birleebiliyor da, tanesi birleemiyor? Niye snr koyuyor, tartma yaptracam diyor ama, daha imdiden tartmay ipotek altna alyor. Bakan 'm kafasnda byle kesin eyler varsa o zaman heyet nedir, heyetten ne gr alnacak, mutabakat nasl salanacak? (Kamer Gen ve Mira Akdoan "yani bakan tartmaya ak " demek istiyoruz dediler.) (Metin Bakkala ve Bekarolu, "tartmaya ayoruz diyorsa, bakan snr koymamaldr" dediler.) Tutuklu Temsilcisi: unu tam anlayalm; eer en az alt diyor ve st de tartlabilir diyorsa bunu netletirin o zaman. Metin BAKKALCI: MMARLAR ODASI'nm almasn grd. F tipi bloklardan oluuyor ve bu bloklarda yaplacak dzenlemelerle baz bloklarda 12, baz bloklarda 18, baz bloklarda da 24 kiilik "mekanlar" oluturulabilir. Tutuklu Temsilcisi: (Kamer Gen ve Meclis Heyetine hitaben) Gidin ve net sonu getirin. Saat 20:45'de bu heyetle grme sona erdi. (Meclis Heyeti gittikten sonra Ferzan itici grmek istedi. adi zbolat ve Aydn Hanbayat grtler. itici gelimeleri renmek istedi. Yeni bir gelime olmad, bakann hem tartalm dedii hem de kou sistemine kesin dnlmeyecek dedii, bu sylemden kesin olarak vazgemeleri gerektii sylendi. Kou sistemi olmayacak demenin, hcre uyguTutuklu Temsilcisi: O zaman zm tkamlardr demektir. O zaman mimari yapy da deitirmiyorsunuz, bizde tamamen F Tiplerinin yklmasn istiyoruz, bu

yaplmad srece zm olmayacaktr, der ve grmeleri keseriz, taleplerimizin tamam kabul edilinceye kadar srdrrz. zm noktasnda nmz tkanrsa, bakar deerlendiririz. Heyeti kabul etmesi zaten taleplerimizden birini kabul etmektir. Mehmet BEKAROLU: Bakanlk hasta tutuklularn listesinin karlp, savclklara gnderildiini belirtiyor, ikence olaylar konusunda bakanlk tutumunu devam ettireceini sylyor, Ulu-canlar'daki, Burdurdaki sorumlularn yarglanmas konusunda yaptklar su duyurularnn savclarn nnde olduunu, bunun hzlandrlacan, l protokoln bakanln zaten gndeminde olduunu, TMY8 ve 17. maddeler konusunda da hazrlk yapldn, TMY17. Maddenin tmden kaldrlacan syledi. Bunlar Adalet Bakan tarafndan belirtildi. (Mehmet Bekarolu'nun darda milletvekilleri Kamer Gen, Mira Akdoan ve Tunay Dikmen 'in olduunu belirtti) MECLS NSAN HAKLARI ALT KOMSYONU LE _YAPILAN GRME_ 12 Aralk 2000 Saat: 20:00 (Metin Bakkala ve Mehmet Bekarolu ile grme devam ederken, Ara verildii srada SAAT 20:00'da MECLS HEYET geldi. Kamer Gen, Tunay Dikmen, ANAP'l Alt Komisyon yesi Mira Akdoan'dan oluuyordu heyet. Onlarla Ercan Kartal, adi zbolat ve Aydn Hanbayat grt.) Kamer GEN: Bakanla dn grtk. Bakan "duvarlaryklabilir, havalandrma duvarlar kaldrlrsa 100 metrekarelik havalandrma olur. Mterek alanlarda belki 100 kii biraraya gelebilecek dzenleme yaplr, zaten halihazrda da uygulanmayan bir proje " dedi. Bayrampaa Cezaevi Gerei lamas srecek anlamna gelecei sylendi. Bunun zmszlk olduu, bakann mimarlar odasnn ve dier kurum temsilcilerinin pojelerini alp bakmas ve cevap vermesi, bu projelerde 12, 18 ve 24 kiilik koular olacann yazl olduu, bunlara dayanarak yeni dzenlemenin yaplmas sylendi. Ferzan itici, ileteceini syledi. Bunun yannda itici mevcut direniteki birinci ve ikinci ekip lm oruularm hemen Adli Tp'a sevkederek rapor alp karalm dedi. Direnii bitirmek iin byle eyler dnerek nermelerinin yararsz olduu sylendi. itici, '96 iin ise tmnn ADLI TIP raporlar ile birlikte braklaca, ADL TIP' ayarlayacaklarn syledi. Ferzan itici, Bakanla greceini syledi. Grme bu ekilde bitti.) STANBUL CUMHURYET BASAVCISI FERZAN TC VE STANBUL BAROSU BAKANI YCEL _SAYMAN LE YAPILAN GRME_ 12 Arahk 2000 (Ycel Sayman'a Mehmet Bekarolu ile yaplan grme anlatld. Kendisini de oluturulmas dnlen komisyon iinde nerildii sylendi. Mehmet Bekarolu'nun bakanla grecei sylendi. Ycel Sayman telefonla Bekarolu'nu arad. Bekarolu, bakanla grtn, bakann sadece drt kurum ve kiiyi kabul ettiini, bunlarn TTB adna Metin Bakkala, Mimarlar Odas adna bir kii, Trkiye Barolar Birliinden Eralp zgen'in sekreteri zdemir..... ve Mehmet Bekarolu. Tutuklular, dier kurumlarn, aydn sanatlarn TAYAD ve avukatlarnn kesinlikle olmas gerektiini, Barolar Birliinin kendilerini temsil edemeyeceini, Ycel Sayman 'n olmas gerektiini sylediler. Ferzan itici bakanla grt. Bakan TBB'den baka bir kiinin olabileceini ancak Barolar Birlii 104 Zeki Bingl varken baka baronun olamayacan sylediini belirtti. Ycel Sayman, bu itirazn mantksz olduunu, Barolar Birliinin barolarn st kuruluu olmadn, Barolar balayc bir kurum olmadn syledi. Tutuklular, komisyonu bakann belir-leyemeyeceini, kendilerinin syledii isimleri onaylamak durumunda olduunu, hakem oluturulmadn, oluturulan kurumun tutuklulara gvence verecek bir kurum olduunu, bakann iradesini teslim edecei bir kurum oluturulmadn, onun syledii isimlerle olamayacan sylediler. Grme bu ekilde bitti.) ADALET BAKANLIININ YETKLENDRD TTB VE M. BEKAROLU LE YAPILAN GRME 13 Aralk 2000 Saat: 16:00 (Ankara'da Kzlay'da tutuklu ailelerine saldrlmas sonra-smdayaplan grme.)

Mehmet BEKAROLU: Bakanla grtk, Ankara'da gzaltnda olanlar hakim karsna karldlar, 56 kii hakim karsna karld, ama 7 kii de Terrle Mcadele ube-s'i'nde... Tutuklu Temsilcisi: Bu bizim sylediklerimizle ilgili deil. Zaten normal bir prosedr iletiyorlar. Hakim karsna karmalarnn bir zellii yok, tabii karacaklar zaten. Polisler iin soruturma alm olmasnn da bizim talebimizle bir alakas yok; bizler iin nemli olan, saldrlara son verilmesi, son verileceinin aklanmas ve bu gsteri nedeniyle ieride tutulanlarn serbest braklmasnn salanmasdr. Mehmet BEKAROLU: Sayn Bakan "undan dolay aklama yaptk diyemem" diyor, akam zaten liderler zirvesinin yaplacan zirve sonrasnda saduyu ars yaplabileceini belirtti. Tutuklu Temsilcisi: Burada sorunu zmeye al105 Bayrampaa Cezaevi Gerei__ 106 Zeki Bingl Tutuklularn GARANTR HEYETNDE olsun diye talep ettii istanbul Barosu (Ycel Sayman), TAYAD Temsilcisi, tutuklularn avukatlarnn temsilcisi, Aydn ve sanatlardan bir temsilciyi, KABUL ETMYOR. tiraz gerekesi "biz bakanlk olarak bu heyete irademizi teslim edeceiz, sizin nerdiiniz kurumlarn ise tzel kiilikleri yok" eklinde oluyor. (Yani sonu olarak; Barolar Birlii tutuklular istemedii iin bu heyetten kartlyor, ama tutuklularn istedikleri de alnmyor. Bunun yerine bakanlk TMMOB, TTB ve Bekaroluna diyor ki, siz bizi balamayacak ama kendinizi balayacak kurumlarla birlikte tutuklularla grebilirsiniz ama bizimle olan resmi grmelere sadece TMMOB, TTB ve Bekarolu gelir... Yani ksaca; Bakanln nerisine gre TMMOB, TTB ve Bekarolu resmi garantr heyeti oluyor.) ADALET BAKANLIININ YETKLENDRD TTB VE M. BEKAROLU LE YAPILAN GRME 13 Aralk 2000 Heyet ve Tutuklular grmelere devam ediyor: Tutuklu Temsilcisi: Konuyu gzden geirip bir karara vardk. Yarg-Sen olmayabilir, heyette yer alacak aile rgtlenmemiz de teke indirilebilir, ama, bakann balayc olarak kabul ettii kuruma ek olarak TAYAD'm da bakanla yaplacak grmelerde yer almasn istiyoruz. Bakann tzel kiilik ve kendisini balama meselesine ilikin syleyeceimiz u; mesele, Bakan 'm kendini hangi kurumlara balayaca meselesi deil, biz bakanla bizim admza yaplacak grmelerde zellikle TAYAD ve stanbul Barosu'nun da olmasn istiyoruz. Meselenin devletin TAYAD'aynelik zel yaklamdr, bizim ise bunu kabul etmemiz szkonusu deildir. Yasal bir kurum neriyoruz nihayetinde. Hapishane konusunda tutuklu yaknlarndan daha meru ve doal bir muhatap olabilir mi? Doaldr ki, bizi en iyi ailelerimiz temsil edebilir... 107 yoruz. Biz de alyoruz deniliyor. Ama te yandan normal, bar kitle gsterilerine vahice saldryorlar. zmden yana olan byle mi yapar? Samimi deiller, adm atlmyor. Tamamen yasad biimde saldrya maruz braklan ve keyfi gzaltna alnan aileler serbest braklmal. (Tutuklular, orada -Ankara Kzlay'da ve dier yerlerde-saldrya urayan insanlarn kendilerini desteklemek iin bir eyler yaptklarn, onlara kar kendilerinin sorumluluk duyduunu, byle saldrlar olurken, grmeleri srdrmenin bir anlam olmadn... belirterek, kendi aralarnda grmek zere, ieriye getiler... Tutuklular deerlendirmelerini yapp, dndkten sonra, heyetten, kamuoyuna, "Tutuklularn u an iin talepleri var ve biz u ana kadar bu nedenle herhangi bir grme yapm deiliz. Gzaltlar braklncaya kadar grmeleri srdrmek istemiyorlar, "eklinde bir aklama yapmalarn istediler. Bunun zerine, nce Mehmet Bekarolu, ardndan da Metin Bakkala bakanla grtler. Saat 16:30'da bakanla grmeyi tamamlayp dndler. Bakanla grmeleri sonucu hakim'e gerek kalmadan gzaltndakilerin serbest braklacan belirttiler... Yalnz Terrle Mcadele'yegtrlenlerden altsndan nn aranr durumda olduklarn, yardm yataklk suuyla gyabileri olduunu sylediler. Tutuklular bunun zerine, heyetten "Gzaltlar ve saldrlar nedeniyle biz ieriye girdikten sonra yle gelimeler oldu" eklinde bu gelimeleri aklamalarn, bu salandktan sonra grmelerin sreceini

belirttiler. Heyetin gzaltlarm braklmasnn ardndan yeniden gelip, grmelere devam edilmesi konuularak, grme sona erdi.) Bakanlk, GARANTR heyet olarak BAROLAR BRL, TMMOB, TTB ve FP'li Bekarolu 'nu kabul ederek, bu heyetin TRAZ ETT hi bir uygulamay yaama geirmeyeceini taahht etti. Bu heyetin sylediklerini uygulama konusunda tam garanti vermiyor... bu yan belirsiz braklyor. Bayrampaa Cezaevi Gerei 108 Zeki Bingl (Tutuklular grmeye, komisyonun oluturulma srecini zetleyerek baladlar: Bu komisyonun tutuklularn talebi zerine oluturulmu ye tutuklularn taleplerini tartp hemfikir olduktan sonra, bu talepleri bakanlkla tutuklular adna grecek bir fonksiyonunun olaca; bakanlk nezdinde Mehmet Bekarolu, TTB ve TMMOB temsilcilerinin resmi olarak bakanln "bunlarn grlerini amayaca" kurumlar olaca, bununyanmda bakanlkla grmeleri tutuklular adna bu kurumlarn yannda TAYAD temsilcisi ve istanbul Barosunun yrtecei, Oral allar ve Behi A'nm ise tutuklularla yaplan grmelerde bu kurumlarla birlikte bulunaca... Bakanln kendi iradesini ilk kurumun onaylamad bir projeyi hayata geirmeyeceini syleyerek baladn, bu kurumun ise iradesini burada bulunan tm kurumlara ve tutuklulara balayarak, ortaklalmayan konularda hi bir kesimin kendi bana hareket etmeyecei netletirildi.) Tutuklu Temsilcisi: u anda yapmamz gereken, talepler zerinde gelinen noktay deerlendirerek tek tek ele alp de-taylandrmak ve son biimini vererek bakanlkla grp onaylatmaktr, onaylandktan sonra da direniimiz bitirilecektir. Talepleri biliyorsunuz; ancak ben yine de tekrar sralaym. (Talepler tek tek tekrar okundu. Ve Taleplerin tartlmasna geildi. Birinci Maddeye ilikin, TMMOB'un F tipinin yapsn anlatmas dinlendi.) Kaya GVEN: Burann yapsna gre hapishanenin en d ve dier bloklarn dndaki ksmnda 59 tane tek kiilik hcre bulunmaktadr. Bunun yannda 18 adet nite vardr ve bu nitelerin her biri, ara gvenlik koridorlar ve duvarlar ile birbirinden ayrlyor, her bir nitede bee on metre toplam elli metre karelik avlular bulunmaktadr. Bee belik yirmibe metrekarelik yanyana iki tane kiilik hcre, iki tane be metreye on metrelik ayr avlulara kyor. Bu tarz toplam kiilik alt tane hcre vardr ve bunlardan ikisi srt srtadr, di109 (Sonu olarak deiik formller zerinde tartld. Bu biim kabul edilirse, ortaya yle bir ileyi kacakt: Bakanla yaplan grmeleri TMMOB, TTB, Mehmet Bekarolu, Ycel Sayman ve TAYAD yapacak. Bakann kendisini "bu kurumlarn iradesi dnda bir ey yapmayacam" diyerek balayaca kurumlar TMMOB, TTB ve Mehmet Bekarolu olacak. Bu ise kendi iradelerini ek olarak TAYAD, Ycel Sayman, aydm-sanatlardan bir kii, tutuklularn Avukatlar temsilcisine balayacak. Yani , bu kurumlarn ortak karar dnda hareket etmeyecek.) Heyet, Bakanlkla bu konuyu grmek zere ayrld. Bekarolu, Bakanla bu konuyu grmenin sonularn tutuklulara aktard: Buna gre: Bakanla grmeye Garantr heyet olarak TTB, TMMOB, BEKAROLU, TAYAD, YCEL SAYMAN katlacak. Ancak bakan iradesini balayc kurumlar olarak TTB, TMMOB, BEKAROLU'nu grecek, "iradesini balama"nn z ise yle: Bakanlk bu kurumun itiraz edecei hi bir eyi YAPMAYACAK. Bu heyet tutuklular ile grrken yanna tutuklularn avukatn, aydn-sanat-lar adna bir kiiyi alacak. (Aydn sanatlar adna daha sonra Oral allar ismi zerinde hemfikir olundu.) MEHMET BEKAROLU, YCEL SAYMAN, METN BAKKALCI, ORAL ALILAR, KAYA GVEN, NAME KARA, BEH AI LE YAPILAN GRME 14 Arahk 2000 00:50 Grmeye FP Milletvekili Mehmet Bekarolu, stanbul Barosu Bakan Ycel Sayman, Trk Tabipler Birliinden Metin Bakkala, Gazeteci Oral allar, TMMOBdan Kaya Gven, TAYAD adna Naime Kara, tutuklu avukatlarndan Behi A ve tutuklu temsilcileri katldlar.

Bayrampaa Cezaevi Gerei er srt srta olan ikierli hcrelerle aralarnda ikier tane avlu vardr. Bunlarn birletirilmesinin en mmkn biimi, ikier tane er kiilik olanlarn st katlarnn ortasndaki duvarn kaldrlarak alt kiilik hale getirilebilir, alt katlarn birletirilmesi gereksizdir, ama birletirilsin diye dnlrse bir kap alarak birletirilebilir ve dier srt srta olan er kiiliklerin de bu ekilde yaplmas ile her bir nitede 18 kiilik mekanlar olur, bunlarn aralarndaki havalandrma duvarlar yklarak tm de birbirine balanabilir, bu hcrelere giren tm kaplar iptal edilerek, 18 kiilik mekann tek bir giri kaps olabilir. Ancak bakanlk bunu byle aklamayabilir. Bunun yerine tecriti, izolasyonu ortadan kaldracak bir mimari dzenleme yaplmasn kabul ediyoruz diyebilir. Siz buna tamam deyin, bunun somutlanmasn ise bize brakn, eer bizim dediklerimizi yapmazlarsa onlar biz kamuoyu nnde piman ederiz. Tutuklu Temsilcisi: Bunu yle tamamlayalm. Her nitenin dier nite ile aralarndaki gvenlik duvarlarnn kaldrlmas gerekir. Heyet yeleri: Bunu gerekelendirmek gerekir. Tutuklu Temsilcisi: (mraniye katliam rneini anlatarak...) Bu uygulamadan ve rnekten anlalaca gibi, duvarlar daha rahat katliam yapabilmek, operasyon ekebilmek iindir. Heyet yeleri: Tamam, bu da projede belirtilebilir. Tutuklu Temsilcisi: Bunlar daha sonra yaplacak almaya braklmamal. Bakanlkla yaplacak grmede, bunun da belirtilerek onaylatlmas gerekir. Deilse bunlar hep belirsiz kalr, daha sonra gerekletirileceinin de hi bir gvencesi, garantisi olmaz. Heyet yeleri: Bu iin sorumluluu bizde olacak. Bakanlkla u aamada F Tiplerinin tecrit, izolasyon kaldrlacak biimde yeniden hukuki ve mimar olarak dzenlenecei ve bu kurumlarn iradesi dnda bir ey olmayacan netletirdikten sonra ayrntlar biz zaman iinde halledebiliriz. Tutuklu Temsilcisi: Biz de bu ereveden sz ediyoruz; hcrelerin yklmas ile yaplacak dzenleme ve koridorlardaki gvenlik duvarlarnn 110 Zeki Bingl kaldrlmas Bakanlkla bu nedenle grlmeli, bu biimler netletirildikten sonra, ayrntlar sonraya braklabilir. Daha sonra l Protokol konusu tartld. Heyet yeleri; l protokole ilikin "SAVUNMA VE SALIKLA LGL DZENLEMELERN ULUSLARARASI STANDARTLARA UYGUN OLARAK DZENLENMES" eklinde bir neride bulundular. Tutuklular, bunun yerine "L PROTOKOL PTAL EDLEREK SAVUNMA VE SALIKLA LGL DZENLEMELER ULUSLARARASI STANDARTLARA UYGUN OLARAK TUTUKLU VE HKMLLERN TEDAV HAKLARINI GVENCE ALTINA ALACAK BR DZENLEME YAPILACAKTIR " eklinde yazlmasn istediler. Bu noktadayine, heyetin ilevi zerine bir tartma yapld: Heyet yeleri: Kendilerinin bakanlk nezdinde balayclnn temel alnarak bir ksm talepleri genel ifadelerle bakanla kabul ettirdikten sonra ayrntlarn sonra bakanla kendileri netletirerek kabul ettirebileceklerini belirttiler. Tutuklu temsilcileri: Bakanlkla, tutuklularn taleplerinin somutluu zerinden bir anlama yaplmas gerektiini, bunun sre iinde gerekleecek blmleri iin elbette heyetin tutuklularn haklarna garantr olacan, zellikle belli temel noktalar, direniin iinde bakanlkla tartlp netlemelidir. Heyetin gr ve nerilerini dikkate alyoruz, ancak sonu olarak, tutuklularn uygun grmedii noktalarda, bunun Bakanla iletilip savunulmas gerektiini dnyoruz. Bu grme, sabah saat 08.00'e kadar srd. Hem mevcut gelimeleri deerlendirmek, hem de katlanlarn dinlenebilmesi iin grmelere saat 15.00'e kadar ara verildi. 14 Aralk 2000 Saat 15:00 Bu grmeler srerken ilgin diyaloglar da yaanyordu. Bir keresinde milletvekili Kamer Genc'e bir gazeteci kald 111 Bayrampaa Cezaevi Gerei oteli sordu ve iek sulayp sulamadn sormutu. Kamer Genc'in cevab ise kamuoyunu megul etmiti. Yine Kamer Gen grme iin gelenlerle kimin nce grecei konusunda kendisine biz aydnlar olarak nce girelim demesi zerine tabi siz aydnlar biz karanlz diye tepkisini dile getirmiti.

Yorumsuz ekilde yukardaki verilen grmeler srerken jandarma genel komutan istanbul'a geldiinde kendisine brifing verilmi ve cezaevleri ile ilgili mevzuat ynnn bir ksm saylan l protokol diye bilinen konunun arz ile da Yzba Z. grevlendirilmiti. Belli ki cezaevlerine mdahale kanlmazd. 112 4. Blm Jandarma Genel Komutan Orgeneral Ayta Yalman Balmumcu'da. Jandamma blge komutan tugeneral E. H. bakanlnda oluturulan heyet ile kendisine brifing veriliyordu. Konu Cezaevi Mevzuat. Aslnda 2803 sayl jandarma tekilat yasasnda sadece: Madde 7 - Jandarmann sorumluluk alanlarnda genel olarak grevleri unlardr. a) Mlki grevleri; Emniyet ve asayi ile kamu dzenini salamak, korumak ve kollamak, kaakl men, takip ve tahkik etmek, su ilenmesini nlemek iin gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumlar ve tutukevlerinin d korunmalarn yapmak. eklinde ifade edilmitir. Ynetmelikte ise: BENC BLM: Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin D Korunmas, Tutuklu ve Hkmllerin Sevk, Nakil ve Muhafazas Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin D Korunmas Madde 65 - Ceza infaz Kurumu ve Tutukevlerinin d korunmas Jandarmaya aittir. Bu yerlerde grev alacak birliklerin tekilat, konu ve kuruluu Ceza infaz Kurumu ve Tutu113 Bayrampaa Cezaevi Gerei 114 Zeki Bingl Hkml ve tutuklularn gerek yolda gerek adliyede bakalaryla grmeleri ve bir ey alp vermelerine izin verilmez. Hkml ve tutuklular hakimin ya da mahkemenin nne gtrldnde, inzibat aletleri karlr ve bal olmayarak girmeleri salanr. Bu yerlerden kta inzibat aletleri tekrar taklr. Sevk ve Nakil stemi Madde 67 - Bir nfaz kurumu ve tutukevinden dier bir ceza infaz kurumu ve tutukevine gnderilmesi gereken tutuklu ve hkmller, kanunen yetkili makamn yazl istemi zerine, Jandarma i gvenlik kuvvetlerince istenilen yere gtrlrler. Bu yazl istemin nakil tarihinden en az bir gn nce Jandarma makamlarna gnderilmesi arttr. Sevk ve Nakil Masraflar Madde 68 - Sevk ve nakledilecek hkml ve tutuklularn yiyecek ve gtrlecekleri yere kadar olan tat gideri ile sevk ve nakilde grev alan Jandarma personelinin gidi ve dn tat giderleri ilgili makam tarafndan verilmedike; Jandarmadan sevk ve nakil grevi istenemez ve Jandarmalar tarafndan bu durumdaki hkml ve tutuklular teslim alnmaz. Sevk ve Ulam Aracnn Seilmesi Madde 69 - Hkml ve tutuklularn sevk ve nakillerinin bu i iin ayrlm olan Ceza infaz Kurumu aralaryla yaplmas esastr. Bu gibi aralarn bulunmamas ya da sevk ve naklin bu aralarla yaplamamas durumunda; ncelikle kamuya ait kitle ulam aralarndan ya da dier toplu tama aralarndan yararlanlr. Kamuya ait kitle ulam aralaryla sevk srasnda ilgili kamu kurumlarnca zel bir blm ayrlmas zorunludur. Salk asndan zrl ve zorunlu olanlar dnda zel tatlarla sevk yoluna gidilemez. 115 kevlerinin zellikleri dikkate alnarak Jandarmann kendi kurulu ve kadrolarnda gsterilir. Ceza infaz Kurumu ve tutukevlerinin korunmasna memur edilen Jandarmann grevi; dardan emniyet ve koruma tedbirleri almak, tutuklu ve hkmllerin kamalarna meydan vermemekten ibarettir. Jandarmalarn hkml ve tutuklularla grmeleri ve iliki kurmalar, Ceza infaz Kurum ve tu-tukevinin iindeki ilere karmalar yasaktr. Ceza infaz Kurumu ve tutukevinin iinde burada

grevli olanlarca bastrla-mayacak genel bir hareket ve kargaa meydana geldiinde Ceza infaz Kurum ve tutukevi mdr veya vekili veya gardiyanlarn bavurusu zerine Jandarma olaya mdahale ederek skunu salar. Muhafz Jandarmalar hibir ekilde Ceza infaz Kurumu ve tutukevinin i ilerinde ve gardiyanlk grevlerinde kullanlamazlar. Jandarmalar Ceza infaz Kurumu ve tutukevlerine girmesi yasak olan silah, alet ve eyann bu yerlere sokulmasna engel olurlar. Ceza infaz Kurumu ve Tutukevlerinin yetkili amir ve memurlarnca verilmi izin ve Jandarma muhafazasnda olmadka bu yerlerden hibir tutuklu ve hkml darya gnde-rilemez. Tutuklu ve Hkmllerin Soruturma ve Durumaya Gtrlmesi Madde 66 - Soruturma ve durumalar iin sorgu hakimine ya da mahkemeye gtrlecek tutuklu ve hkmllerin isim listesi, infaz kurum mdr tarafndan, koruma grevini yrten Jandarma Komutanna bir gn nce yaz ile bildirilir. Jandarma Komutan muhafz devriyenin kuvvetini saptayarak, hkml ve tutuklular istenilen yer ve zamanda hazr bulundurur. Bayrampaa Cezaevi Gerei Sevk ve Nakil Edilecek Tutuklu ve Hkmllerin Teslim Alnmas Madde 70 - Tutuklu ve hkmllerin teslim alnmas srasndan ncelikle bu kimselerin yetkili makamlarca sevk ve nakli istenen kimseler olup olmad aratrlarak, stleri aranr. Yanlarnda silah, kamalarna yardm edecek tehlikeli bir alet ya da para ve kymetli eya varsa alnr. Teslim alnan nesnelerin cins ve miktarlarn gsterir bir alnd belgesi, tutuklu ve hkmllere verilir. Yaplan ilem sevk pusulasna yazlr. Sevk ve nakledilecek yere varldnda, alman bu nesneler tutanakla; tutuklu ve hkmllerin yannda ilgili kurumyetki-lilerine teslim edilir. Salk asndan evke engel bir durumun varl doktor raporuyla saptandnda sevk yaplmaz. Durum ilgili makama yazyla bildirilir. Kadn ve Erkeklerin Birlikte Sevk ve Nakli Madde 71 - tirak halinde su ilemi olanlar ile kanunen nemli iliki saylacak derecede yaknl olanlar dnda; erkek ve kadn tutuklu ya da hkmller, birlikte sevkedilemez. Sevkedilen Tutuklu Ya da Hkmlnn Yolda Hastalanmas Madde 72 - Sevk ve nakil srasnda tutukluya da hkml yolda hastalandnda hekimya da salk kuruluu bulunan en yakn Jandarma Birliine kadar gtrlerek muayene ve tedavileri yaptrlr. Bu gibilerin yola devam edemiyecekleri hekim muayenesi ile anlaldnda; iyiletikten sonra usulne uygun biimde sevk edilmek zere, btn eya ve evrak ile birlikte en yakn Cumhuriyet Savclna teslim edilir. Sevkedilen Tutukluya da Hkmlnn Yolda lmesi Madde 73 - Sevk ve nakil srasnda tutuklu ya da hkm116 Zeki Bingl llerden birisi ldnde durum en elverili haberleme arac ile en yakn jandarma i gvenlik birlii komutanlna ve bu komutanlka da oyerin Cumhuriyet Savclna bildirilir. Bu konuda devriye komutannn dzenleyecei tutanak ilgili makama verilir. Sevk ve Nakil Srasnda syan ve Firara Teebbs Madde 74 - Sevk ve nakil srasnda tutuklu veya hkmllerin isyan ya da firar hazrl iinde olduklarndan kukula-nldmda, evke grevli devriye komutan tarafndan, byle bir harekete kalktklarnda silah kullanlaca ihtar edilir. Bu ihtara uymayarak firara teebbs etmeleri durumunda firarn baka ekilde nlenmesine imkan bulunmazsa silah kullanlr. Silah kullanma sonunda tutuklu ya da hkmllerden birisi yaralandnda veya ldnde durum en elverili haberleme arac ile en yakn Jandarma Gvenlik Komutanlna ve bu komutanlka da oyerin Cumhuriyet Savclna bildirilir, ilgili i gvenlik birlik komutannn verecei emre gre hareket edilir. Yaralnn iyiletirilmesi iin nlem alnr ve durum bir tutanakla saptanr. Bu gibi durumlarda dier tutuklu ve hkmllerle evkle grevli Jandarmalarn evke devam edip edemeyeceklerini Cumhuriyet Savcs belirler. Jandarmalarn

tutuklanmas ya da soruturmann uzamas durumunda sevk ilemi o yer Jandarmas tarafndan yaplr. Sevk ve Nakil Srasnda Konaklama Madde 75 - Sevk ve nakillerde, gidilecek yere gndz varlacak biimde hareket edilir. Zorunluluk nedeniyle konaklamak durumunda kalnrsa; tutuklu ve hkmllerin geceyi yol zerinde bulunan il ya da ile merkezlerindeki ceza infaz ku117 Bayrampaa Cezaevi Gerei rumu ile tutukevlerinde, zorunluluk varsa Jandarma i gvenlik birliklerinin emniyet odalarnda geirmeleri salanr. Bucak ve kylerde ise; Jandarma Karakolunda, karakol yoksa ky odasnda gerekli nlemler alnarak kalnabilir. Sevk ve Nakil Srasnda Alnacak nlemler Madde 76 - Tutuklu ve hkmllerin sevk ve nakli srasnda kamalarn nlemek iin sala zarar vermiyecek gerekli btn nlemleri alnr. evkten nce sevk yaplacak yerin jandarma i gvenlik birlii komutanlna bilgi verilerek kendi ynnden gerekli nlemleri almas salanr. Tutuklu ve Hkmllerin Salk Kurulularnda Muhafazas Madde 77- Tutuklu ve hkmllerden, hastalananlarn ceza infaz kurum ve tutukevlerinin kendi revirlerinde iyiletirilmeleri esastr. Zorunlu durumlarda dier salk kurumlarna sevk edilenlerin, bu yerlerde muhafazas Jandarma tarafndan salanr. Salk kurumlarnda nceden, Jandarmann gr alnarak tutuklu ve hkmllerin iyiletirilmeleri srasnda konabilecekleri zel yerleri ilgili kurulularca hazrlanr ve her an hizmete hazr ve bakml bulundurulur. Salk kurumlarna sevk edilen mahkum ve tutuklular kanun ve nizamlarda ngrlen esaslara uygun tarzda nlemler alnarak bu yerlere konur ve Jandarma tarafndan muhafaza edilirler. altrlan Tutuklu ve Hkmllerin Muhafazas Madde 78 - Adalet Bakanlnca dzenlenen, tutuklu ve hkml altrma faaliyetleri srasnda, tutuklu ve hkmllerin muhafazas Jandarma tarafndan salanr. Kanunda ve Ceza infaz Kurumlar ile Tevkifevlerinin Y118 Zeki Bingl netimine ve Cezalarn infazna Dair Tzkte ngrlen dier kamu kurum ve kurulularnca dzenlenen tutuklu ve hkml altrma faaliyetleri srasnda ise, muhafaza grevi ceza infaz kurumu ve tutukevlerinin kendi ynetimi ve personelince yrtlr. Ceza infaz Kurumu ve Tutukevlerinin D Korumas, Tutuklu ve Hkmllerin Sevk ve Nakliyle Muhafazasna ilikin Ynerge Madde 79 - Ceza infaz Kurumu ve tutukevlerinin d koruma grevi ve bu kurum ynetimi ile ilikiler; sevk ve nakil konusuna ilikin balca grevler, personel ve tat seimi, sevk ve nakil srasnda alnacak nlemler ve dier ayrntlar karlacak ynergede gsterilir. Cezaevleri ile ilgili yasada ise: HAPSHANE VE TEVKFHANELERN DARES HAKKINDA KANUN Kamn Numaras : 1721 Kabul Tarihi : 14/06/1930 Yaymland Resmi Gazete Tarihi : 26/06/1930 Yaymland Resmi Gazete Says : 1530 Madde 1 - (Mlga madde: 10/09/1993 - KHK - 624/13md.) Madde 2 - (Deiik madde: 23/06/1941 - 4068/1 md.) A) Mahpuslarn ceza evlerine datlmas, B) (Deiik bent: 06/08/1997-4301/11 md.) Hkml ve tutuklular ile ceza infaz kurumu ve tutukevlerinde grevli personelin giydirilmesi, hkml ve tutuklularn yatrlmas, stlmas, temizliinin salanmas, okutulmas, etilmesi, meslek veya zanaat sahibi yaplmas ve altrlmas, 119 Bayrampaa Cezaevi Gerei

C) I kazanlarndan sanatlar ihtiyacna ve alanlara pay ve ailelerine nafaka ayrlmas, D) Mahpus ve mevkuflar hakknda kimler tarafndan ne gibi inzibat muameleleri tatbik olunaca, E) Ceza evinin emniyeti bakamndan mahkmlara ait mektuplarn ve kendilerini ziyarete gelenlerle konumalarnn ve harile muhaberelerinin ne suretle tanzim ve kontrol edilecei, F) Ceza ve tevkif evlerinin memur ve mstahdemlerinin vazife ve salahiyetleri ve haklarnda kimler tarafndan ne gibi inzibati muameleler yaplaca hakknda bir nizamname tanzim olunur. Bu nizamnamenin shhi hususlara mtaallik maddeleri Shhat ve itimai Muavenet Vekaletiyle mtereken hazrlanr. (Ek fkra: 06/08/1997- 4301/11 md.) Hkml ve tutuklularla grev banda bulunan personel, 09/07/1956 tarih ve 6779 sayl 14 Eyll 1330 tarihli Taynat ve Yem Kanununa Ek Kanunun 1 inci maddesindeki hkm erevesinde iae edilir. (Ek fkra: 06/08/1997- 4301/11 md.) Hkml ve tutuklarla grevde bulunan personelin iaesine ilikin usul ve esaslar ynetmelikte gsterilir. Madde 3- (Mlga madde: 10/09/1993 - KHK-524/13 md.; Aynen kabul: 06/08/19974301/21 md.; Yeniden dzenlenen madde: 05/02/2003 - 4806 S. K/4. md.;Mlga madde: 13/12/2004-5275 S. K/122, mad) Madde 4 - (Mlga madde: 10/09/1993 - KHK-524/13 md.; Aynen kabul: 06/08/19974301/21 md.; Yeniden dzenlenen madde: 05/02/2003 - 4806 S. K/5. md.;Mlga madde: 13/12/2004-5275 S. K/122, mad) Madde 5 - Lzumu takdirinde mahpuslarn bir hapishaneden dierine nakilleri Adliye Vekaletinin msaadesiyle caiz olabilir. 120 Zeki Bingl Madde 6- (Mlga madde: 10/09/1993- KHK - 524/13md.; Yeniden dzenlenen madde: 05/02/2003 - 4806 S. K/5. md.;Mlga madde: 13/12/2004-5275 S. K/122, mad) Madde 7- (Mlga madde: 10/09/1993 - KHK - 524/13md.) Madde 8 - Hapishane mdr ve memuru ve mstahtemle-ri, hapishanenin emniyet ve muhafazasnn temini iin aada yazl hallerde silah kullanmaa slahiyettardr: A) Trk Ceza Kanununun 49 uncu maddesinin 1,2 ve 3numaral fkralarnda yazl mecburiyetler hadis olursa; B) Mahpuslar toplu olarak hcum teebbsnde bulunurlar ve memurlara veya kendilerine nezaretle muvazzaf bulunanlar yakalayarak onlara mukavemet veya onlar bir hususu yapmalar veya yapmamalar iin cebrederlerse; C) Firar teebbsnde bulunan bir mahpus yakalanrken fiilen veya tehlikeli bir surette tehdit ederek mukavemet eder veya mkerreren dur emrine itaat etmiyerek firar teebbsnden vaz gemezse. Ateli silah, dier silahlarla maksadn temini kabil olmad takdirde kullanlr. Ateli silah kullanlmas lzumunu mutlak surette mdr ve bulunmad zaman mfetti tayin eder. u kadar ki, msaade istihsali mmkn olmayan fevkalade hallerde msaadesiz silah istimali de caizdir. Madde 9 - Bu kanun neri tarihinden muteberdir. Madde 10 - Bu kanunun hkmlerini icraya Adliye, Dahiliye, Maliye ve S. I. M. Vekilleri memurdur. te yetersiz bir mevzuat ama sorun o kadar byk ki. Zaman iinde Adalet, ileri ve Salk bakanl kendi aralarnda protokol yapmlar ve bylesine ar kamu grevini yrtmeye almaktaydlar. Ayrca bir de cezaevinde yrrlkte olan ve hi uygulanamayan tz de sayarsak iler sadece adalet bakanlnn genelgelerine kalyordu. 121 Bayrampaa Cezaevi Gerei 122 Zeki Bingl hepimiz, olay ortada imdi bu adamlar alp hcreye koymak lazm ama nasl yapacaz? Gcmz de var, komutanlar burada. Askerler de burada, biz bir tutukluyu yalvar yakar koua aldrmaya alyoruz. Kafas bozulunca adamlar

istedikleri tutukluyu dar atyor. Girip hep beraber mdahale edelim demesi herkeste ok yaratmt. Bir anda bunlar aklndan gemiti yzbann. Jandarma genel komutan sunucu yzba Z.ye sordu nasl buluyorsun l protokol? yi buluyorum komutanm. General parlar nasl iyi dersin herkes jandarmann elinden yetkisi alnm arama dahi yapamaz duruma gelinmi nasl iyi dersin? Bu szler zerine blge komutan tugeneral E. H.'un gzleri doldu ve bir yandan generalin barmas ve bir yandan yzbann cevap vermesi hi iyi olmamt. O eski bir askerdi. Kt puan alnacakt. nk silahl kuvvetlerde esas komutann ana fikriydi. O fikir erevesinde konumak lazmd. Yani komutann kafasndaki doru mutlak doruydu. Ne olursa olsun ite buydu doru olan. Ama imdi yzba cevap veriyordu. Komutanm sizi yanltmlar. Eer sunumu dinlerseniz sorularnza cevap bulacaksnz. Haricen sorunuz olursa onu da cevaplamaya alacam demesi zerine general devam et dedi. Sunu ilerledike general yanndakilerle yaz bunu demeye balad. Evet yanlt ona anlatlanlar. nk protokol be ksmd ilk ksm genel, ikinci ksm adalet bakanl personeli yani cezaevi idaresi personelinin, nc ksm iileri bakanl personelinin, drdnc ksm ise salk bakanl personelinin ve son ksmlarda mnferit ve mterek yrtlecek grevlerdi ki; jandarma bu protokolle btn yetkileri uhdesinde bulundurmann yannda dier bakanlk personelinin grevine nezaretle memur edilerek yetkisi geniletilmi ve daha fazla grev verilmiti. Zaten azck hukuk bilen protokolle kanundan doan grev ve yetkilerin kalkmayacan bilirdi. Yzba123 CEZA NFAZ KURUMLARI LE TEVKFEVLERNN YNETMNE VE CEZALARIN NFAZINA DAR TZK Bakanlar Kurulu Karar Tarihi - No: 05/07/1967 - 6/8517 Dayand Kanun Tarihi No: 13/07/1965 - 647 Yaymland Resmi Gazete Tariif - No: 01/08/1967 - 12662 Bu genelgeler ise hepsi de o an lazm olan ve o anlk geerli olan ihtiyatan karlm emirnamelerdi. Bu durumda bir ok uygulama inisiyatife kalyordu. Genelge dardan yemek alnmayacak dese de Bayrampaa cezaevinde protokol gerei basavcnn bakanlnda toplanan heyet her ne kadar genelde yle veya byle dese de Bayrampaa'nn u veya bu zel durumu gerei diye devam eden kararlan ise komediden baka bir ey deildi. Ve tabi ki bir de tutuklularla yaplan anlamalar verilen tavizler yada uygulanmas gelenek olmu hususlar en iyi anlatan basavcnn basna beyanat tarif ederdi: Bayrampaa'y dzeltenin elini perim. Basavcnn bakanlnda byle bir toplantda; cezaevi savcs, kapal cezaevi mdr, zel tip cezaevi mdr, alay komutan, komutan yardmcs, cezaevi tabur komutan, blk komutanlar ve yzba Z. gndem maddelerini grrken ieri bir ba memur girerek kendisine verilen i yurtlarnn bahesindeki otlarn kesilmesi srasnda yeili katlediyorlar diye tutuklularca dvldn sylemi ve bu durumda ba savc ikayeti olsun, tutanak tutsun demiti. Ki buna bir lzum olmadan resen ilem yaplacak bir durumdu bu. syand. Basavc bu durumda mdrlerden ne yapmak lazm diye sorunca: kapal cezaevi mdr sayn basavcm biz mdrlk deil soytarlk yapyoruz. Bu durumda btn yetkililer burada ne yapacamz yasalarda belli karar verelim ve yapalm demiti. zel tip cezaevi mdr ise sayn basavcm buradayz Bayrampaa Cezaevi Gerei Zeki Bingl ri revirde brakmt tutuklulardan tptan anlayan kiiler muayene ediyordu hastalar. Hatta ziyarete gelenler hastaysa bile onlarn da tedavisi yaplyordu. Bazen gnlerce ierde kalyorlard. nk ziyaret yeri tutuklularn elindeydi, isteyen ziyaretisini kouuna gtrebiliyordu. Hatra fotoraflarnda zaten her ey ortadayd. Sorunun ad belliydi cezaevi.. Peki bu sorun sahibi kimdi? Devlet tabi.. Devlet kimdi? Cezaevinin i dzeninden ve tutuklu ve hkmllerin cezalarnn infazndan ve onlarn tekrar topluma kazandrlmasn salayacak eitim bata olmak zere her konuda yetkili kimdi? Adalet bakanlnn cefakar Cezaevleri genel mdrl tabi.. Bu hizmeti

verirken halk arasnda gardiyan diye bilinen grevliler yani infaz koruma memurlar ba aktrd. Her eyin sorumlusuydular bu insanlar. Devlet adna o kadar nemli i yapyorlard ki bunu parayla kyaslamak mmkn deildi. Peki ne kadar maa alyorlard? stanbul gibi metropolde geinmek kolay myd. Zaten adalet bakanlarnn siyasi eilimi yada hemerici tavrndan baz dnemler belli illerden alnmlard ya da belli siyasi eilimliler arasndan. Bu da ilgin mozaik yaratyor ve gruplamalar olumasna sebep oluyordu. ou gelirleri yetersiz olduundan ehrin gelir dzeyi dk olan insanlarn gettolatklar yerlerde oturuyorlard. Mesaiye gelip gitmeleri de ou zaman sorun oluyordu. Hatta tzk, protokol ve genelgeler gerei resmi elbiseyle gelmeleri gerekiyordu cezaevine ama nasl olacakt bu? Tehditler, saldrlar... Bazlar kendi imkanlaryla ruhsatl silah almlard ona gveniyorlard. Belki de ruhsatsz olanlarda vard. Can pazaryd. Bir de devlettiler, ierde tutuklular silahl dolarken onlar silahlarn nizamiyeye braktklarndan silahszdlar ve tutuklular silahlyd ierde onlarn bellerindeki silahlar gremezlerdi. Ama grevleri bu silahlar hemen almakt. Nasd m yapacaklar? 125 Z. Harbiyeden hukuk blmnden mezun olmutu. Ama bu blm daha sonra kaldrlmt. General anlatlanlar yanndakilere sunulan hususlar devaml yaz derken yzba komutanm bu konuyu dosya halinde size takdim edeceim dedi ve konusunu bitirdi. Daha sonra bu sunu konusu emir halinde tm jandarmaya yaymland. Baka bir gn ise ayn yerde bir toplant yapld. Bu toplantya jandarma genel komutanlndan cezaevleri ile ilgili karargah subaylar, cezaevleri birlik komutanlar, karargah subaylar, alay komutan, Ankara zel harekat alay komutan ve birlik komutanlar, Halkal komando tabur komutan, Elaz ve Batman komando tabur komutanlar katld. Toplantya istanbul blge komutan tugeneral E. H. bakanlk yapyordu. Konu Bayrampaa ve mraniye cezaevlerine mdahale nasl yaplmal ve nasl planlanmalyd. nce tehdit neydi onun tespiti lazm eldeki bilgiler toplanm ve beyin frtnas eklinde grmeler sryordu. Terr cezaevinde ne olabilirdi? 1996 ylndan beri hi terr blmnde ne arama ne de denetim yapabilmiti. Tutuklular isterse saym veriyor istemezse vermiyorlard. Hatta ierde olmas gereken kiiler var myd bilinmiyordu. Cezaevinin ana koridoru yani matlasnda cezaevi idaresi dolaamyordu. Sadece tutuklular bu grevli memurlar bir yerde topluca tutuyorlard ki onlardan da bazlar hayatta kalmak iin onlardan gzkme abas iindeydiler. Bazlar memleketi dou olmas bazlar ise braktklar byklarn tipinden kendilerini onlardan saylmasn salamaya alyorlard. Zaten istemedikleri memuru idareye derhal aldryorlard. Yoksa hayatlar tehlikeye giriyordu. Artk yle bir durum vard ki tutuklulara yaranmak lazmd yoksa ..... Revir de C bloktayd. Doktor ise imzalad hazr reetele-124 Bayrampaa Cezaevi Gerei te bu soru ou zaman bir hadise olduunda kendisine Eyp adliyesinde savc tarafndan neden grevini yapmadn, sorusuna verecek cevaplar yoktu. O'na bu silahlar nasl girdi deni-yordu?Telefon nasl sokuldu deniyordu? Neden neden neden diye sorular devam ederken ne menfaat saladn diye bitirili-yordu. Aslnda kendisini yarglayan savc ve hakimlerde biliyordu gerei. Ama yazl hukuk gardiyan iaret ediyordu. Her olayda bir iki gardiyan hakknda alan dava ve basn aklamas cezaevinin lavlarnn stne atlan bir avu kld. Bu arada basnda aklamalar cezaevinin ne hale geldiini aka gsteriyordu: Cezaevlerinde ecinsel krizi stanbul Cumhuriyet Basavcs'nm cezaevi raporu: "Homosekselleri ve ift cinsiyetlileri koyacak yer bulmakta byk sknt ekiyoruz" STANBUL Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici cezaevi sorununu aratran Meclis insan Haklar Komisyonu'na sunduu raporda, cezaevlerinde homoseksellere, ift cinsiyetlile-re, uyuturucu mptelalarna, psikopatlara ve mafya liderleri-neyer bulmakta byk sknt ektiklerini belirtti. itici, 11 Aralk gn TBMM'ye gnderdii raporunda "Cezaevleri, terr ve rgtl sularn artmas, faillerinin cezaevlerinde isyan karma, cezaevi ve jandarma personelini rehin alma, tutuklu ve hkmllerden ve yaknlarndan hara

toplama gibi olaylarla lkenin ilk ve nemli sorununu oluturmutur" dedi ve u tesbitlere yer verdi: Hzla artan tutuklu ve hkml saysna gre cezaevlerinin personel ve fiziki imkanlar yetersiz kalm, cezaevlerinde 60-120 kiilik koular olumu, buralarda dzen ve disiplin kurmak imkansz hale gelmi, slah evi olmas gereken bu yerler su ve sulu reten eitim merkezlerine dnmtr. 126 Zeki Bingl Son olaylarda da grld gibi, Devlet cezaevlerinde hakimiyetini kaybetmi, kou sistemi adeta km, hibir hizmet belli bir nitelikte verilemez olmutur. ZEL TUTUKLULAR Homoseksellerin, ift cinsiyetlilerin, bulac hastalk tayanlarn, psikopat ve akl hastalarnn uyuturucu mptelas olanlarn ve mafya liderlerinin korunmalar ve barmdrlmala-r byk sorun oluturmaktadr. 1-3 kiilik oda sistemine geildii takdirde, kalabalk kou sistemine ayak uyduramadndan ve cezaevinde barmdrlma-lar salk ve gvenlik asndan mmkn olamayan tutuklu ve hkmllerin sk sk baka cezaevlerine nakilleri nlenmi olacak, Devlet bu zorunlu nakiller sebebi ile milyarlarca lira para harcamayacak, jandarma ve cezaevi personelinin zaman ve mesaisi boa gitmeyecektir. Cezaevi gvenlii mahiyeti itibari ile toplumun genel gvenliini yakndan ilgilendirir. Bunun iin de disiplin, kural, otorite mutlaka olacaktr. Ancak disiplin-kural ve otoritenin snrlarn insan haklarna uygun normlar izecektir. Trkiye cezaevleri kou sistemini terk etmek zorundadr. Aslolan kula kul olmak deil, cezaevine giren insann kendisini devletin gvencesi altnda olduunu hissetmesidir. Bylece, isyan, yaralama, gasp, rgtl firar, kou aal, bask, ideolojik eitim ynlendirme, i ve d kt amal haberleme nlenecektir. BAYRAMPAA RAPORU CUMHURYET Basavcs Ferzan itici Komisyona, Bayrampaa Cezaevi ile ilgili ikinci bir rapor daha sundu. Bu raporda da u grler dikkati ekiyor: 127 Bayrampaa Cezaevi Gerei Cezaevinde etelerin nde gelen isimleri, babalar, mafyann tetikileri ve sempatizanlar, ek ve senet tahsilatlarnn da mevcudiyeti dnldnde, tutuklu ve hkml niteliinin yaps konusunda bir kanya varmak mmkndr. Korkusuz, ar cretkar, kavgac, asi, fanatik insanlarn bulunduu youn problemleri olan bir toplulua kar grev yaplmaya allmaktadr. Cezaevi ehrin ortasnda kalmtr. Bu durum dardan her trl cismin ieri atlmasna imkan vermektedir. atda, bahede ve baka yerlerde ele geirilen silahlar ve zellikle uyuturucu maddeler buna rnektir. Ziyaretiler, jandarmalar ve personelle birlikte gnde 5 bin kiilik bir sirklasyonun yaand cezaevinde hi bir cumhuriyet savcs grev almak istememektedir. Cumhuriyet Savcs cezaevi ynetim kadrosunun tayininde yetkili deildir ve gr dahi alnmamaktadr. Buna karlk cezaevi yneticilerinin yetersizliinden, kusur ve kastlarndan kaynaklanan olaylarn hesab Savcdan sorulmaktadr. Bu durumda ortaya (yetkiyok ama sorumluluk var) gibi bir sonu kmaktadr. Sorunlarn alabilmesi iin kou sisteminin terk edilmesinin yansra bilgisayar sistemine geilmesi, ynetimde insan faktrnn asgariye indirilmesi, denetim, gzetim ve aramalarda teknolojiden yararlanlmas, cezaevi mdrlerinin hukuk fakltesi mezunlarndan seilerek hizmet ii eitime tabi tutulmas gibi nlemler alnmaldr. Bir dier balkta da "Emriniz olur" deniyor. lm orucunu bitirmek iin mahkumlarn ne srdkleri istekler, gittike arlam. stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, mahkmlarn taleplerinin ok ar olduunu syleyerek, "yle istekler var ki Meclis onay gerek." diye konumu. lm orucu iin mahkumlar zerinde bask kurduu ileri srlen rgtlerin, lm orularna son verilmesi iin hk-

128 Zeki Bingl mete, bata F Tipi cezaevlerinin kapatlmas, DGM'lerin kaldrlmas gibi 10 ar art ne srd renilmi. lm orularnn devam ettii, rgt bayraklarnn asl olduu koulara bir Cumhuriyet Savcs olarak girmeyi uygun grmediini belirten Ferzan itici, bu nedenle cezaevi savcsnn odasnda grme yaptklarn sylemi. itici, "U tane pankart indirmek iin mdahale yapmaya kalksak kurtarmaya altmz canlardan daha fazlas gider. u anda can kurtarmaya alyoruz. Ben n peinde deilim. nemli olan insanlar lmesin. Bunu kim bitirirse bitirsin takdir ederim, elini perim " diye konumu. Ksaca o dnemde devletin bakanlar dahi cezaevlerine devletin hakim olmadn dile getiriyordu. Gerekte buydu zaten ama herkesin merak ettii devlet kimdi cezaevinde? Hukuka gre sadece denetimden sorumlu savclar m? Ne yapabilirlerdi cezaevi onlar asndan adli grevdi. Emrinde infaz koruma memurlar vard ama onlarla cezaevini dzeltmek mmkn myd? ok zor bir soru bu. Yada eski cezaevi savcs N. O.'nn yapt gibi tutuklulardan gvenilir timler kurarak cezaevine uyuturucu sokan memurlar yakalayp dvdrmek mi gerekiyordu? Peki bu nasl olacakt? Evet ok ilgin ama bu yolda denenmiti. Ama baarsz olmutu i rant kavgasna dnmt. Basavc bir gece yine cezaevine gelen heyetlerden bir olumlu haber kar diye beklerken cezaevi savcsnn odasnn yanndaki bir odadayd ylece dalm gitmiti. Kaps ald girin dedikten sonra ieri yzba Z. girdi. Basavc yzbay seviyordu. Kendisine hep hrmetkar davranmt. Ciddiydi. Cezaevine geldiinde eer yzba oralardaysa mutlaka o da cezaevi mdrlerin yanna geer, ho geldiniz sayn basavcm diye asker selam verirdi. Kendine zg biriydi. Son adli tutuklularn yapt af isyannda da baya faydas olmutu. Kor129 Bayrampaa Cezaevi Gerei 130 Zeki Bingl tum savc bey nerde diye bana ierde tutuklularla beraber demilerdi. Kapdan savc bey geldi. Ona ooo savc bey gece gndz iinizin basndasnz anlalan. Dedim ve ktm gittim cezaevinden O gece sayma giren memurlar kadnlar kouunu sayarken kouta bayan tutuklularn tam olduunu gryor sonrada banyoda birinin olduunu anlaynca bir fazla kyor yoklama, tabi ki bu fazlalk cezaevi savcs imi. Spor yaptktan sonra du almaya girmi. O zamanlar bir bakayd diye sze devam etti basavc. Konserler veriliyordu ikfte partileri ve savc beyin iki memur sevgilisi ve tabi tutuklu sevgilisi de ayr. Zaten ona sorsanz hayata ksenleri hayata dndrdn sylyordu. Ailesi bayramda gelip koularda kalyordu. Ee memurlar ne yapsn imdi. Yzbaya dnerek imdi de bana soracaksn siz emikezek savcs mydnz ne yaptnz diye? Evet gerekeni yaptk beyefendi. Gerekeni tabi..sustu yorgundu. Yllardr bu cezaevinin ykn ekiyordu. Ne olaylar yaamt anlatmakla biter mi. imdi ise durum ok ktyd. Dnya tarafndan takip ediliyordu cezaevi olaylar. Sadece Bayrampaa deil lkenin her yerindeki terr tutuklular olan cezaevleri kaynyordu. Ama buras farkl, buras beyindi. rgtlerin cezaevleri ve yneticileri hep buradayd. 1996 ylnda da byle bir durum yaanmt ama sonu olumlu olmutu. imdi ise heyetlerin biri gidip dieri geliyor ama ikna etmek mmkn deildi. Bir de askeri kesim huzursuzdu. Artk cezaevinde i rndan kmt bunu O'da biliyordu. Tutuklularla grmeye baro bakan Ycel Sayman' getirmiti. Belki o ikna edebilirdi. Szne itibar edilen biriydi. Yzbaya bunu syledi ve bakalm ne olacak dedi. Saat ok ge olmutu. Tutuklularla gren o kadar ok kii vard ki tutuklularn anlarnda ise; 131

kuuz biri olduu belliydi. Hrnd onu tanynca bazen psikopat olduunu dnebilirdiniz. Belki de gerekten yleydi. Psikopatln kendisi ileride daha sk duyacakt; Kuleli askeri lisesinde beraber okuduu, sonradan hukuk fakltesini bitiren devre arkadandan ki o zamanlar Murat Demirel'in avukat ve zel tip cezaevinde tutuklu olan arkadandan, kendince en nemli kii olarak bildii ve sevdiinden duyacakt. Buna da almas gerekirdi artk. Basavc buyurun beyefendi dedi. Zaten hep bu ekilde hitap ederdi bazen de kmser gibi sylerdi. Hep uyumlu giyinirdi basavc ayakkabs, orab, elbisesi, gmlei, kravat ve tabi ceketinin st cebindeki ipek mendili bir birini tamamlayan ekilde olurdu. Giyimine ok zen gsterirdi. Hepsi tannm markalard. Yzba bouna gece bu saatte gelmemiti. Basavc yalnz gelmemiti. Arabasnda baka biri de vard. zellikle hep polis eliinde konvoy olarak gelen basavc o gn gizlice B kapsndan girmiti. Yzba taburun istihbarat subay idi. O adam kimdi? Neden gelmiti? Bu ise mevzuata aykryd. Ama protokol gerei savcnn arabas aranamazd. Ama grlebiliyordu. infaz koruma memurlar taze ay yapmlard. Getirdiler. Yzba ile basavc sohbet ediyorlard ama arabadaki adam yoktu ortalkta. Saatler geiyordu. Basavc anlamt yzba o adamn kim olduunu grmek istiyordu belli ki. Zaten kafasnda soruyordu sorular neden cezaevi savcsnn odasnda deildi basavc hep orada otururdu aslnda. Cezaevi savcsnn odasnn yanyordu kim vard orada? Sohbet eski cezaevi savcs N. . konusuna gelmiti. Basavc anlatyordu. Bir gn cezaevine gece saat 21.00 sralarnda geldim yine ama savc bey yoktu. Oturdum koltuuna beklemeye baladm. Uyumuum. Saatler gemi 02:30 olmutu. Girerken sormuBayrampaa Cezaevi Gerei Bayrampaa cezaevine, 13 Aralk gn saat 10.00 sralarnda gelen TBMM nsan Haklar Alt Komisyonu yesi Mehmet Bekarolu, Trk Tabipleri Birlii (TTB) 2. Bakan Metin Bakkala, Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii (TMMOB) Bakan Kaya Gven'e 14 Aralk gn saat 00.45'te katlan stanbul Barosu Bakan Ycel Sayman vega-zeteci-yazar Oral allar, eylemcilerin "verilen szlerin gvence altna alnmas" talebinde somut bir zm retilememesi zerine gece saat 02.00 sralarnda cezaevinden ayrldlar, istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici de, grmelere katlmadn, cezaevindeki heyet ile tutuklu ve hkmller arasndaki grmeleri sadece organize ettiini aklad. itici, "lm orucunun bitmesini umut ediyorum. Heyet ile tutuklular arasnda grmeler devam edecek. Tutuklularla grmeleri heyet yapyor. Ben de heyetten grmelerle ilgili bilgi alyorum "dedi. Cezaevine saat 13.30 sralarnda, ierisinde tbbi malzeme bulunan koliler ve tart aleti getirildi. Tbbi malzemeler ve tart aleti cezaevi revirine gtrlrken, ayn dakikalarda cezaevine iki ambulans da bo olarak girdi. Adli tutuklular arasnda da bu kskanlk konusu oluyordu. Kendileri de tutukluydular ama hibir sanat yada tannm gazeteci durumlarn sormuyordu. O yzden buruktular. Hele infaz koruma memurlar onlar madur deil miydiler. Bir de askerlik grevini yapmak iin einden, ailesinden, yaknlarndan ayrlp gelen genler bu olanlar hakknda kafalar karmt. Anlayamyorlard. nk onlar kylerine bir memur, kolcu ya da jandarma gelse onun istekleri hemen emir olurdu. Devletti gelenler. imdi ise kendileri devletti ama sadece nbet tutuyorlard. Souk, scak, yamur, kar... asla nbet tutmaktan vaz gemiyorlard. Bazen bir tutuklu hastalanr onun banda beklerlerdi. Ackrlar ama syleyemezlerdi. Tu132 I Zeki Bingl tuklunun yataca yer yiyecei vard, hazrd. Btn doktorlar hemireler onunla ilgilenirdi. Kimse bu askerin yatacak yeri dinlenecek yeri var m diye sormazd. Bazen tutuklunun yaknlar ziyarete geldiinde brekler ve ev yemekleri de getirirdi. Ee anneler ite byle. Ama yasakt kendisine de ikram edilirse alamazd. Ya ilalysaya tutuklu kama plan yapmsa ite o yzden dimdik dururdu. Olsun onun kumanyas taburdan gelirdi. Komutanlar stemen A. E. sert

biriydi ama onu severlerdi. Kendilerini a brakmazd o. Durumada tutuklunun sanda solunda beklerler ama dimdik dururdular. Eer kula kansa kmldayamazlard. Hele kmldasnlar o gn televizyonda ertesi gnde gazetelerde daha byk komutanlar arayp kendilerine kzarlard belkide askerlikleri yanard. Garipti ama kimse tutuklunun yaptklarn nemsemezdi. Sanki kendisi ceza ekiyordu. te bazen kafasndan bunlar geerdi. Hep u siyasi tutsaklar iin gelen giden o kadar oluyordu ki keke izin verseydiler de onlarla hatra fotoraf ekilseydi ne iyi olurdu. Milletvekilleri, gazeteciler, sanatlar birde taa Avrupa'dan gelen yabanclar, insan gpta ediyordu. lerinden biri kendisine merhaba asker nerelisin dese ne olurdu sanki belki hemeri kacaklard. Memleketinden uzaktayd belki de annesini babasn tanrd..neyse varsn olsun bugnde geti kald afaa 120 gn... Jandarma rtbelileri ise kim bilir kanc ark grevinden dnmlerdi. Hepsinin sorunlar vard ama vatan hizmeti yapyorlard, ilerini eleri gibi dnyorlard. Cezaevi grevi onlarn mlki hizmetiydi. Yani mlki makamlar adna yaplyordu bu grev. Bata vali ve kaymakam sorumluydu. Ama vali E. . sanki cezaevi konusunda hi bir eyden sorumlu deil gibi jandarmay yalnz brakmt. Belli ki devlet bunlar da deildi. Peki devlet kimdi? Devlet Balmumcudayd anlalan. lkenin en nemi soru133 Bayrampaa Cezaevi Gerei nuna sahip kmt. Basavcy da armlard. Jandarma genel komutanln hep bilgilendiriyordu general E. H. Harekat daire bakan general O. . gelimeleri devaml takip ediyordu. Byk bir yk vard omuzlarnda hatta Kbrs harekatndan daha ok birlik sevk ve idare edecekti. Kangren olan bu derde neteri vuracakt. Zaten tannm bir paayd. Erzurum blge komutanyken zamann babakanna Artvin'de pe... diye hakaret etmi ve televizyonlarda gazetelerde manet olmutu. Sonradan da Yekta Gngr zden ve Vural Sava ile parti kuracak ancak baarl olamayacakt. Baz aklamalarnda ise emekli generallerin yolsuzlukta alet olduklarndan bahsedecekti. Ne hikmetse generaller kendilerine paa diye hitap edilmesinden keyif alrlard. Atatrk devrimlerine aykryd bu oysa .. Balmumcuda general E. H. bakanlnda toplant yaplyordu hemen hemen her hafta. Toplantlarda elde edilen bilgiler istihbarat nda Bayrampaa ve mraniye cezaevine olas bir mdahale nasl yaplacak ekillenmeye balyordu. Zaten her cezaevi iin nleme ve mdahale planlar hazrlanrd. Provalar yaplrd. Mlki makamn onayyla geerliydi bu planlar. Ama tm lkede sorun yaanan cezaevlerine mdahale edilecekti. ok zordu. En zoru da Bayrampaa'yd. Operasyon ne kadar srerdi? Alt ay, hayr ay, Bayrampaa'ya girmek mmkn deil, zayiat verilir, ok asker kaybedilir, tutuklulardan da ok len olur, evet senin fikrin nedir? Bu sorulara cevap aranrken rtbe srasyla konuuluyordu. Sra yzba Z.'deydi. 134 5. Blm Toplantda herkes ard. Kimi ciddiye almad. Kimi sen daha nce byle bir grev yapmadn dedi. Ama biri zel harekat alay komutan albay B. E. nasl olacak bu diye sordu. Yzba Z. elimizde bir koridor var bu koridora alan kou kaplar var. Alnan istihbarata gre silahlar, dinamit, el yapm oklar, siilleri eritmede kullanlan ila veya yanc baz maddelerle yaplm molotof kokteyl ile mzraklar var. Bir de byk tplerden imal edilmi alev makineleri ayrca ateli silahlar. Uzun zamandr ierde bir baskna kar plan gelitirdikleri doru. Ayrca cezaevinde baz tutuklularn yaknlarndan da aldmz bilgilere gre kendi inisiyatifle de cezaevini ele geirme planlar olduu biliniyor. Dman olarak nce askerleri, cezaevi personelini, adli tutuklular gryorlar. Yaptklar plana gre iki hal var PKK destek verecek ya da vermeyecek ekilde hal tarz gelitirmiler. Destek verirlerse ok byk inisiyatif sahibi olacaklarn deerlendiriyorlar.

Ama kanaatimce zellikle Ferhan Gll yani Bayrampa-a'daki PKK lideri Apo'nun teslim alnmasn kabullenmemi ve ayr bir yola doru gittiinden ve u andaki grubu da kontrolnden karmak istememesinden dolay destek vermeyeceklerdir. Birde Ferhan Gll lm orucundan vazgeecekleri yolunda haber iletmekte ve dileke hazrlamakta olduu ynnde bilgiler var. Bunu sol rgtlerde biliyor. Tedbir olarak 135 Bayrampaa Cezaevi Gerei iki hal tarz dnyorlar birincisi PKK ya ateli silah, yanan malzeme ile zayiat verdirmek ve galeyana getirmek, ikincisi ise hem adli blm hem pkk y hem de devleti cezalandrmak iin aty yakmak. Bylece atda olan gvenlik kuvvetlerini de yakacaklar. Sanrm bu hal tarznn hepsini deneyeceklerdir. Biz ne yapmalyz diye sorar albay. Herkes dinlemektedir u an. Zaten bunlarn hepsi az ok konuulmutu.. Birde BDA-C terr rgtnn Metris cezaevi isyan vard ortada. Ya burada da ayn ekilde olursa ne olacakt? nk o isyanda birlikler hazrlanp her drt askere bir tutuklu ad verilmi ve koulara girilerek bir albayn ddk almasyla bu drt asker kendisine verilen tutukluyu kolundan alp karacakt. Evet ama siz krk elli kiinin olduu koua drt kat kalabalk birlikle girerseniz o zaman o kouta hareket edemezsiniz. Askerler ise kendilerine verilen tutuklu adndan baka ey deildi. Yani nerden bulacaklard bu adam? Bulamadlar da. Sonuta karlarnda kll alev tpl ve hazrlkl terristler vard. Adamlar karate alyorlard. Bir vurunca askere dan diye dryorlard. Bir binbay esir aldlar. Kalasndan ilediler. Askerleri rl plak soydular. Koyun gibi yatrp boazlamaya kalktlar. Tekbir getiriyorlard. ilenen binba Halkal komando tabur komutanyd. O da toplantlara katlyordu. Arkasndan yzba H. P. ve stemen A. E. yannda. Taburdan kahraman bir stemen ieri atlyorlar ve yaral askerlerin serbest braklmas karlnda kendilerinin rehin alnmas konusunda tutuklular ikna ediyorlar. Daha sonra binbann da kurtulmasn salyorlar. Bir sre sonra tutuklularla analama yaplyor ve birlikler o 136 Zeki Bingl halleriyle s blgelerine gnderiliyor. Bu durum yaandktan sonra zel birliklerle mdahale ediliyor ve tutuklular adalete karlyor. Bu ise basna: Metris'te piknik Metris Cezaevinin IBDA-C iftlii olduu fotoraflarla da belgelendi. rgt ss olarak kullanlan Metris'te militanlar ziyarete gidenlerin koulara kadar girdikleri ortaya kt. ERATI terr rgt IBDA-C'nin hemen her gn ayaklanma kard Metris Cezaevini, 'terr sayfiyesi'ne evirdii ortaya kt. IBDA-C'nin cezaevinde ektirdii ve Hrriyet'in ele geirdii fotoraflar, kanl terr rgtnn koularda ve havalandrmada eleri, ocuklar ve yaknlaryla resmen piknik' yaptklarn ortaya koydu. nanlmaz fotoraflar, eriat rgtn cezaevini silahl sal-dr-infaz ve askeri-siyasi eitim kampna evirdiklerini de belgeledi. BEBEKLERE KANLI EL Terristler, IBDA-C pankartlar ve bayraklar altnda ocuklaryla objektiflere glmserken, ocuklara bile IBDA-C'nin kanl 'eriat-cihat iaretini yaptrdlar. Ba ve iaret parmaklarn kaldrarak, terr rgtnn eriatsilahl mcadeleyi simgeleyen kanl el iaretini yapan kck ocuklar, cezaevi koular ve havalandrmalarda topluca resim ektirdiler. KOYUN GB KESECEKSN nanlmaz fotoraflarn bir blm ise IBDA-C militanlarnn cezaevinde infaz eitimi yaptklarn da ortaya koydu. Ce137 Bayrampaa Cezaevi Gerei

zaevinde elllerinde uzun, haner tipi baklarla, 'dmanlarn' boaznn nasl kesilecei konusunda tatbikat yapan militanlar, bu kanl antremanlarmn bile fotoraflarn ektirdiler. Hrriyet'in ele geirdii fotoraflar arasnda terr hkmllerinin ocuklarn koularmdaki, duvarlar BDA-C'nin bayrak ve simgeleriyle ssl yataklarna kadar alarak, cezaevini yol geen han'gibi kullandklarn da belgeledi. Fotoraflar arasnda baz militanlarn ocuklarn havalandrmaya kurduklar salncaklarda salladklar da grld. HZBULLAH USUL BEDEN ETM Fotoraflar Salih zzet Erdi bata olmak zere, tm militanlarn cezaevinde, dv-kondsyon-dayanklhk-saldr-sa-vunma teknikleri konusunda 'beden eitimi'yaptklarn da aa kard. eriat terristlerin topluca 'Hizbullah usl' komando beden eitimi yaptklarn da belgeleyen fotoraflarda, IBDA-C'lilerin ran devriminde resmigeityapan militanlara benzer pozlar verdikleri de grld. Metris'in BDA-C'nin kontrolnde olduunu kantlayan fotoraflar, ete ba Erdi'in cezaevinde 'eriat terr prensi' gibi yaadn da ortaya koydu. Fotoraflar, BDA-C'nin baz gazeteci-yazarlardan da "Sabredin, arkanzdayz"mesajlar gndererek destek aldn da belgeledi. Metris hatras Onlarca kz ve erkek ocuu, terrist ebeveynlerinin cezaevinde 'fotoraf stdyosu'gibi hazrlad 'BDA've "Ya eriat ya lm"yazlar altnda, ellerinde mavi zemin zerine hilal ve tek yldzl rgt bayrayla objektife poz verdiler. BDA-C'nin silah deposu Metris'te operasyon sonras, sava alanna dnen koular138 Zeki Bingl da arama yapld. Aramada BDA-C'lilerin jandarmaya kar koyarken kulland alev makinesinden su borusundan yaplan tabancaya ve mikrokameraya kadar ilgin silah ve malzeme bulundu. YASADII BDA-C militanlarnn datlmasndan sonra Metris Cezaevi 'nde kaldklar B-l ve B-2 koularnda arama yapan jandarma, rgtn silah fabrikasn ortaya kard. B-l Kouu'nun dip ksmndaki zel blmede Karadenizli bir militann yapt 4 tabanca, kalem pilden yaplm mermiler, kalorifer peteklerinden yaplm bombalar, alev makineleri ve ok sayda kesici alet ele geirildi. Kouta ayrca biri 9 mm dieri 7.65 mm. apnda iki de tabanca ele geirildi. Militanlarn dkm kalorifer peteklerini kesip bombayap-tklar anlald, iine barut sktrp ateleme dzenei eklenen bombalarn para tesirlerini artrmak iin kou kolonlarn paralayp, demirleriyle de kk kk paralar halinde borunun iine doldurduklar belirlendi. PALALAR Koularda ayrca karyola demirlerinden ve daha nceki isyan srasnda elektrik atlyesinden alman demirlerle yaplm 100'eyakn kesici alet, pala, kl ve kasatura ele geirildi. Mahkumlarn eitim srasnda kullandklar sopalar arasnda zel olarak yaplm beyzbol sopalar dikkat ekti. ALEV MAKNES IBDA-C'lilerin kouundaki aramada 15 tane mutfak tp bulundu. Bunlarn ucunayangm sndrme cihazlarnn u ksmlarnn sklerek takld ve birer alev makinesine dntrldkleri belirlendi. Alev makinesi tplerinin koulara nasl sokulduu anlalamad. 139 Bayrampaa Cezaevi Gerei BOMBA GZL Operasyon srasnda koulara atlacak gzyaartc bombalardan korunmak iin mahkumlarn zel gzlkler yapt tesbit edildi. Asetat ve lastik kullanlarak yaplan gzlklerin gzyaartc bombalarn etkisini sfra indirdii, bombalarn etki etmedii bildirildi. ATIDA MKRO KAMERA atdaki aramada da televizyon anteninin zerine oynar balkl mikrokamera yerletirildii belirlendi. Koutaki televizyona bal olan mikrokameralardan

alman grntler sayesinde atdan ve evreden yaplacak operasyonlar hakknda mahkumlarn nceden bilgi sahibi olduklar anlald. Kouta ayrca 3.5 kiloluk Bazudin adl zehirli tarm ilac ile faks gnderebilen bir cep telefonu da ele geirildi. Su borusundan tabanca Militanlardan Karadenizli Salim Zengin 'in yapt belirlenen 4 tabanca, grevlileri akna evirdi. Tahta sapl, tahta iine gmlm su borusundan namlusu olan tabancalar iin kalem pillerden zel mermiler bulundu. Kalem pillerin iinin boaltld, dip ksmna kibrit ularndan barut yapld st ksmna da eritilmi kurun dkld, ayrca kk samalar konulduu grld. Arkasna kablo lehimlenen pillerin de televizyon anteninden kesilen ve 12 voltluk pil taklan dzenek ile atelendii belirlendi. Hatalardan ders almak gerekirse koua girmemek lazm. Bahe duvarlarna bir insann rahata delik delerek oradan karmak. Onun iin ani ve hzl bir ekilde malta tabir edilen koridor ele geirilmeli. Cezaevi idaresinden bir kol girerken eer bir engelleme yada barikat olursa o zaman C 19 kouunun bulunduu yerden ki bu da anlan maltann br ucudur. 140 Zeki Bingl Orada yani C 19 da adli tutuklular ve o esnada ierde grevli infaz koruma memurlarnn hissedilmeden karlmas gerekir. atlarn kontrol altna alnmas gerekiyor. Ayrca adli blmdeki koridor ve oradaki maltalar ile baheler. Son olarak C bloun alt bo olduundan orann da tutulmas gerekir. lk yaplacak ey operasyonun tutuklular teslim olmaya armak olmal zaten direnmeyen koulardan tahliyeye balanmas harekatn baarsn da balangta salayacaktr. Toplantda tutuklularn uzun sre erzak, ila ve malzeme stoku yaptklar konuuldu. Sonra el yapm gaz maskeleri vard. Ama olsun atdan delik delerek gaz bombas atlacak tutuklular baheye karlacak baheden de deliklerden karlarak hemen ilgili ayrlm yere gtrlecek. Yani erat gazinosuna. Toplantda keif ve istihbarat almalarna devam edilmesi ynnde talimat verildi. Cezaevi artk sanki gazetede isimlerini duyurmak isteyen-lerce dolup tayordu. lm orucuna gidenler ise kendilerini videoya alyor. Bayan tutuklularn kouunda adi zpolat saz alyor Ercan Kartal ve dier tutuklular hep beraber trk syleyip eleniyorlar. Garip olan video eken bayan tutuklu ekim esnasnda ikinci bahar seyreden arkadalarna "lm orucuna gidenler oturmu ikinci bahar seyrediyor" kim inanr diye akalayorlar birisi ise ener en'i arsalar gelir mi diye soruyor. Tutuklularn bu kaseti ele geirilmi ve ilgili yere gnderilmiti. Ama kamu oyuna baz tp kurulular ve dernekleri tutuklularla ilgili raporlar veriyorlard. Aslnda asl ile ekenler tutuklularn yaknlaryd. Onlar canlar acyordu. Anne ve babaydlar. ocuklar iin yapmayacaklar ey yoktu. O gece son mit olarak basavc Ycel Sayman' getirdi, bi-. 141 Bayrampaa Cezaevi Gerei liyordu bu sabah ya da ok yakn bir gnn sabah kanlmaz harekat yaplacakt. Sadece tarihi ve saati belli deildi. Adalet bakan bata olmak zere hi kimse operasyon istemiyordu belki vaz geerlerdi. Can kayb olmas iyi olmayacakt. Cezaevinde meydana gelecek olaylar eer planland gibi gitmezse sonular ok ar olurdu. Kimse gsleyemezdi bunu. Aslnda o kadar heyet tutuklulara gelip gitti ki onlar da artk emindi operasyon yapacak bir durum olsa kendilerini bu kadar ikna etme almas yaplmazd. Artk devlet diz kmt. steklerini kabul edeceklerdi. Bundan emindiler. Gelenleri tanyorlard onlar devletin casusu olamazlard. Zaten deildiler iin gerei. Hepsi iyi niyetli olarak davranmlard ama Tikko lideri Aydn Hanbayat Kamer Gen ile tatsz bir konumas gemiti. Ona dnek demiti. Kamer Gen tecrbeli bir siyasetiydi. Uygun cevab verdi. O da biliyordu bu ekilde iddetle bir yere varlamayacan. Jandarma onu tanrd. nk kendisi de

memleketinde maalesef bir ok iddet olayna tank olmu ve ac ekmi insanlarn haklarn mecliste savunmutu. Ama burada yapacak bir ey olmadn ilk geldiinde anlamt. 19 Aralk sabah hava yal. Yollar slak. Bayrampaa'nn caddeleri cam gibi yoldaki klardan parlyordu. Sivil yolcu otobsler Hasdal klas nnden Bayrampaa cezaevine doru yol alyordu. Saat sabaha doru. Btn televizyoncular ve gazeteciler A kaps nnde gnlerden beri kamp kurmulard. Cezaevinde rutin hareketlerden baka bir ey yoktu. Ama sadece grnrde yoktu. Daha birka gn nce operasyona katlacak personel sivil kyafetli olarak taslak plandaki yerlerini keif iin gelmiler ve cezaevi ikinci mdrlerinden Y. G.'nin bilgisi dahilinde ieri 142 Zeki Bingl girerek yerlerinde keif yapmlard. Bu da herkesin gznn nnde yapldndan hi kimse phelenmemiti. Hatta denetleme hazrl grnm altnda robokop kyafetleri, kasklar ve dier malzemelerin kullanlmas konusunda eitim verilmekteydi. Gaz maskeleri ve zel tehizat denilen koruma kalkanlar, elik yelekler ve bunlar giyen jandarmalar ses karmadan yry almas yapmaktaydlar. Bu grnm her gn tekrar edildiinden kanksanmt sanki. Angarya gibi grlyordu. Ama deildi. Hepsi olas bir operasyona hazrlk eitimiydi. O gn jandarma blge komutan general E. H. imzal harekat emri gelmiti. Emirde taslak plan harekat tarzna getirilmiti. Kimin ne yapaca detaylaryla yazlyd. Adalet bakanlnn yazs, iiler bakanlnn emri ve jandarma genel komutanlnn emri de bu yndeydi. lm orucu nedeniyle tm Trkiye'de operasyon balamt. Cezaevi mdr M. arlmt. Basavc zaten ona talimat vermi ve cezaevi mmessil savcs F. K. da tpk basavc gibi jandarma klasnda hazrd. Cezaevinin iindeki infaz koruma memurlarnn sessizce teker teker dar kmas salanmt. Daha nceden doal rehin olarak tutuluyorlard ama tutuklular kendilerine bu kadar ok grmeye gelenler karsnda artk taleplerinin de kabul edileceini dnyorlar ve tpk 1996'daki gibi zafer elde edeceklerdi. O yzden kendilerinin de yumuama gstermeleri gerkiyordu. Bu dncenin olumasnda en byk pay millet vekili Bekarolu'ydu. Onun partisinin siyasi eilimine yakrd. nfaz koruma memurlarnn savura kmalarna izin vermek. Zaten bizzat bakanla grme metnini Yaar Kemal de bahsetmiti. Hepsi dar alnmt. Onlarn rehin kalmas veya onlarn kyafetlerinin alnp kullanlarak eylem yaplma riskine kar nlemdi. Her ey dnlmeliydi. En az kayp verilmeliydi. 143 Bayrampaa Cezaevi Gerei Saat 04:55 Birlikler dzen alm en son bloa gidecek en nde olmak zere kapal cezaevinin ana kapsndan girerken grevlendirilmi video ekim ekibi ekime balamt. Yamur sesi duyuluyordu. Ne bir ayak ne de tehizat sesi duyulmuyordu. Anlalan eitimin sonucu baarlyd. Btn ekipler yerini almt. C blok atda Elaz komando taburu, B ve D blok arasnda Bayrampaa koruma taburunun bir bl, dier bl C blok bodrumu ve C 19 kouu blgesinde, bir bl cezaevi evre emniyette, bir bl tahliyede. Halkal komando taburu C blok ile B ile D bloklar arasnda kalan i yurtlar ile bahelerinde, zel harekat birlikleri ise C blok malta giriinden itibaren sonuna kadar koridora girmek iin hazr halde ayn birlikten bir grup atlarda delik ap gaz bombas atamak iin atlarda, tahliye edilen tutuklularn emniyeti iin istanbul jandarma komutanl ile jandarma komutanlklarndan tekil edilen mrettep birlikler ve ihtiyat kuvvetleri yemekhaneler blgesinde, polis birlikleri ise harekat baladnda cezaevi dnda, itfaiye ve sivil savunma ekipleri ise jandarma klasnda yerini almt. Artk herkes yerindeydi. En nemli ksm baarlmt. Hatta o esnada cezaevinde nbeti mdr odasnda televizyon seyrediyordu. Kanallardan NTV akt. Haber takip ediyordu. Saat 05:00

C 19 kouundaki adli tutuklular birerli kolda sratle D bloka gtrldler. Ayn anda C blok matlasndan ieri girildi ve ilerlemeye baland ilk kou kaplarndan itibaren koridor ele geirilmeye balanmt. Harekat ilerliyordu. Buraya kadar sorun yoktu. Btn kou kaplar ele geirilince megafonla tutuklulara anons yaplacakt. Sonra tahliye balayacakt. Bu arada tutuklular harekat fark edip kar koymaya ba144 Zeki Bingl larsa hemen su, elektrik kesilecekti. PKK tutuklularnn kouunun nnde biri belirdi. Barma balad. Anlalan Ferhan Gll harekat bekliyordu. O yzden nbet iini sk tutuyordu. O esnada baran vuruldu. ilk silah patlamt. Ayandan vurulan tutuklunun koua alnmasn Ferhan Gll salad. Sadece ayandan vurulmutu. lmcl deildi yaras. ilk silah sesiyle beraber NTV yayna Bayrampaa'da operasyon balad demesi zerine hayrete den cezaevi nbeti mdr dar knca her yerin askerlerle evrili olduunu grnce rahatlamt. Bu arada jandarma blge komutan general E. H. da gelmiti. Operasyon komutan o idi. Bir general daha vard EMASYA 66 nc tugay komutan. Taktik komuta yerine getiler basavc F. . de oradaydlar. Sol rgt tutuklular bu silah sesiyle beraber operasyonun olduunu anladlar ve kaplardan kmaya yneldiler artk her yerde silah sesi duyuluyordu. Anons yaplyordu. Yapan yzba Z. idi. Video ekimi de devam ediyordu. PKK koular direnmeyecekti lambalarn yaktlar ve oturup beklemeye baladlar. Ama sol rgt tutuklularn koularnda kargaa hakimdi. Bir ka koutan malzemeler koridora atld bir anda da gibi oldu. Atee verilen bu barikat koridorda durma imkan vermiyordu. Askerler gaz maskesi takyordu ama bu maskeler sadece gaza kar kullanlrd. Karbon dioksit ve karbon monoksite kar etkisizdi. Is da dayanlmazd. O yzden koridor terk edildi. Yangn sndrmek iin itfaiye ieri girdi ve sndrme ilemine balad. PKK bayan tutuklular hemen tahliye edildi. Her yerde hareket vard. Sonra Ferhan Gll askerlere bararak yanan tp attlar dedi ieri yangn sndrme cihaz istedi ve askerler hemen verdiler. Kk piknik tp atlmt DHKP-C kouundan. 145 Bayrampaa Cezaevi Gerei Ferhan, biz direnie katlmyoruz diye yetkili biri aryordu atya bakarak. Anons yapan yzba Z. ona cevap verdi herkes olduu haliyle baheye kacakt. Baheden alan delikten dar kacakt. Ferhan endieliydi ama artk katliam amac olmadn anlamt. Her ne kadar ilk vurulan kendi adam da olsa rahatlamt. Onlar yllarca lkenin dalarnda, ormanlarnda, yaln kayalarnda ve meskun mahallerinde birbirlerine pusular kurmu sanki bir yada iki nesil nceki dede ve babalar omuz omuza yedi dvele kar savaan ve bir birlerinin kucanda ehit yada gazi olanlarn ocuklar deillermi gibi kan dman olarak bilmilerdi ve askerlerce katledileceklerini beklerken koularndaki yangn ve yaral iin yardm ediyordu Mehmetik. te Mehmetik buydu. Mayas hep aynyd Ezineli Yahya avu neyse Harranl Seyit oydu. Dada biraz nce kendisine kurun skan terristle kumanyasn paylard. Yarasn sarar gerekirse kan verirdi. Yzyllardr deimemiti Mehmetik. anakkale'de yaral ngiliz'i kucaklayp siperine o tamt. O susuz kalan dmannn siperine gidip damacanayla su vermiti ayn savata. Zaten buradaki dman da deildi. O sadece her Anadolu'nun kra topraklarnda yirmi yana gelmi fidand. Karsndaki de bu topraklarn fidanyd. Ne olmutu da imdi kar karyaydlar. Vatan borcu iin gelmiti. Kaderde ehitlikte vard gazilikte vard. Onun yreini burkan kendine kurun skann aslnda kendisinden biri olmasyd. Taktik komuta merkezinde alay komutan, yardmcs, basavc arada srada zel tip cezaevine gidiyordu ama olaylar yerinden takip ediyorlard. Bakanla ve genel komutanlna bilgi veriyorlar talimat alp gerei iin birliklere emir veriyorlard.

PKK koularnn bahe duvar delinmiti. lk Ferhan Gll kt. Etraf asker doluydu. Elleri havada duruyordu. GzleZeki Bingl ri her an kendisini vuracak zannettii askerleri taryordu. O an anlad. Her ey bitmiti. Bayrampaa'da artk direni olmayacakt. Sonra kendisinden haber bekleyen arkadalarna dnd ve gelin dedi. Biliyordu artk katliam iin burada kimse yoktu. ldrlmeyeceklerdi, emindi. Tek tek dar kanlar gerekli arama yapldktan sonra gtrlyordu. lk kanlar arasnda koridorda vurulan tutuklu da vard hemen ambulansla hastahaneye gtrld. Bu Ferhan Gll ve dierlerinde gveni arttrmt. Zaman ilerliyordu. Bu arada kendini yakan biri olmutu koridorda. Biri daha havalandrmada yakmt kendini. Sonra Dhkp c bayan tutuklu kouu yanmaya balamt. Yangn kouu o kadar abuk sarmt ki... itfaiye hazrlkl olmasna ramen bir trl snmyordu, ierde bayan tutuklular vard. Belli belirsiz grnyorlard. Kouun st ksm yanyordu. Dierleri alt katta idiler. Yanan yerde bulunan bayan tutuklular kouun st ksmndan yani yatakhaneden kmak iin kapya yneliyorlar ama nafile kap hem ierden hem dardan kilitliydi anlalan. Kapnn arkasnda bir de dolap vard. Bu arada matlada bulunan bir temen baclar diye sesleniyor an u kapy yukarda yananlar kurtarmak iin ieri girelim. Size bir ey yapmayacaz namus sz veriyorum diyordu. Ama kou kaps almasn kabul etmiyorlard. itfaiye alevlerle bouarak atya sramasn engellemeye alyordu. Alevler snmek bilmiyordu. Gz gre gre yanyordu insanlar. Askerler duvar krmaya altlar ama olmad. Bir trl gi-remiyorlard ieri. eri girseler bile ikinci bir kap vard sonra bir baka kap. Birden alevler snmeye balad. tfaiye erlerinden biri galiba yanc bir madde vard o yanp bitince alevleri kontrol altna alabildik diyordu merdivenin bandan aadaki amirine. 147 146 Bayrampaa Cezaevi Gerei 148 Zeki Bingl E gdml balayan bir dier operasyon ise mraniye idi. Burada Batman komando taburu, cezaevi bl, Halkal komando taburu ki bu tabur sonradan kurulmutu ve Vizeye gnderilecekti, yani Halkal da iki komando taburu vard, mraniye'de operasyona balayacak Bayrampaa'daki operasyon bitince Ankara zel harekat taburlar ve Elaz komando taburu oraya intikal edecekti. Planlama buydu ve general E. H.'un imzalad harekat emrinde de byle emredilmiti. Bu birlikler oraya intikal etmiti. Boaltlan C blok gece etraf evrilerek emniyet tedbiri alnarak Eyp adliyesinden grevlendirilen savc ile stanbul adliyesinden grevlendirilen basavc vekili bakanlnda be savc geldiler. Sabah Eyp adliyesinden Ali hsan Demirel, Ali Demir ve Cafer Koman isimli savclar geldi ve hemen peinden stanbul adliyesinden basavc vekili bakanlnda be savc da geldi. Hepsi cezaevi mmessil savcsnn odasndaydlar. Eyp'ten gelen savclar operasyon yaplan yeri incelemek iin gelmilerdi. Yzba Z. Operasyon hakknda bilgi vermek iin ve onlara yardmc olmak zere tabur komutan tarafndan grevlendirilmi olduundan cezaevine gelerek kendisini tantt. Eyp'ten gelen savclarla kendisini tantt. Savclar operasyon blgesini yani C blou grmek istiyorlard. Kendilerine ksaca durum hakknda bilgi verildi ve henz hibir kouta herhangi bir faaliyet yaplmadn nk elektriklerin halen kesik olduunu nedeninin ise yangn veya baka nedenle elektrik kaa olabileceini ve yangn sndrmek iin itfaiyenin su sktn her yerin bilekten yukarda su iinde olduunu ve tutuklularn ise ounun havalandrmalara yani bahelere alan deliklerden karldn

koulardan kmalar iin anons yapldn sonra da operasyon srasnda scak atmann olduunu ve bunun nasl olduunun ise o blgede 149 * Silah sesleri devam ediyordu. Saatler geiyordu. Cezaevinde direni sadece DHKP-C ve Tikko koularnda olmutu. Dierlerinde herhangi bir direni olmamt. Yangn ve silahl mcadele snrl olmutu. C blokta yirmi kou vard sadece drt kouta bu olaylar olmutu. Tavandaki birlikler gaz atyorlard. Emasya 66 nc tugay komutan emir vermi bir cins yuvarlak lastik topa benzeyen gaz bombalar getirttirmi. Bunlar birliklere datlyordu. Gaz bombas bitince atdaki birlikler bunlar kullanacakt. Ercan Kartal ve adi Ozpolat en son ktlar delinen bahe duvarlarndan. Sonra beraber slogan atarak cezaevinin dndaki devriye yolundan. Etraf jandarmayla evriliydi. Tam cezaevinin nne gelindiinde tutuklular basavc ve cezaevi mmessil savcsn grdler ve onlara hitaben slogan attlar. O esnada savclar aniden oradan uzaklatlar. Grnmek istemiyorlard anlalan. Saat 18:00 Artk direnen tek kou var oda Aydn Hanbayat'n kouu sonunda o da direnii brakt. Sonu Cengiz alkoparan, Ali Ate, Mustafa Ylmaz, Murat Ordeki, Nilfer Alcan, Frat Tavuk, Aur Korkmaz, efi-nur Tezgel, Yazgl Gder Oztrk, Glser Tuzcu, Seyhan Doan, zlem Ercan isimli tutuklular lmler 57 tutuklu da yaralanmt. karlan tutuklular istanbul jandarma alay komutanl merkezinde bulunan sevk bl nakil olunacak cezaevlerine gtrmekle grevliydi, bazen dier birliklerden ve Bayrampaa taburundaki sevk blnden de takviye edilerek nakiller tamamlanmt. Bayrampaa Cezaevi Gerei _ 150 Zeki Bingl Tutuklularn can gvenliklerini koulara hakim olan rgtler, mafya tehdit etmiyor muydu? Uyuturucu ticareti yaplmyor muydu? Tutuklular saym vermeyerek, yeri geldiinde infaz koruma memurlarn ya da ziyaretileri hatta avukatlar rehin almyor muydu? Cezaevine denleri haraca balamyorlar myd? rgtler silah eitimi dahil rgtsel alma yapmyorlar myd? Bildiriler gnderip web sitelerinde dergilerde yaynlanmyor muydu? Bayrampaa'da yaplan faaliyetler lm orucu yemini gibi grntleri webden yaynlanmyordu? Ksaca isyan yok muydu? Yoksa bunlarn hi biri yoksa bu jandarmalar neden operasyon yapmt? Zaten yasa gerei jandarmann kendi inisiyatifi ile ben burada operasyon yapacam demesi mmkn deildi. Peki mevzuat neyi emrediyordu? Jandarma cezaevinde meydana gelen bir olaya ancak cezaevi idaresinin yazl yardm talebi halinde acil durumlarda ise szl ve bu durumda derhal yazl hale getirilmek artyla cezaevine girerek olaya mdahale ederdi. 2803 sayl yasann 7/a maddesi grevin mlki yeni vali adna yapldn yazyordu: Madde 7- Jandarmann sorumluluk alanlarnda genel olarak grevleri unlardr. a) Mlki grevleri; Emniyet ve asayi ile kamu dzenini salamak, korumak ve kollamak, kaakl men, takip ve tahkik etmek, su ilenme151 grevli olan birliklerden renilebileceini ksaca anlattktan sonra beraberce maltadan C blok kouuna girildiler. Savclardan Cafer Koman suyun iinde yrmek zorunda kaldn grnce o esnada elik eden infaz koruma memurundan izme istedi. Hemen izme getirildi. Aslnda o su dolu denildiinde koridorlar pek inanma benzemiyordu. Ama ayaklar slannca anlamt gerekten her yer su iindeydi. Yrmek ok zordu. Koridorun ortalarna kadar el feneri nda bir gn nce koulardan atlp yaklan malzemelerden oluan barikatn nne gelindi. br

tarafa gemekte hayli glk ektiler. Koulardan operasyon yaplan yani sol rgtlerden direnenler hari dierlerinde herhangi bir yanma ya da yklma olmamt. Hatta PKK kouunda o saatte savur hazrl yaplan kouun mutfanda peynir zeytin ve dier kahvaltlklar olduu gibi duruyordu. Arkasnda barikat kurulmu ve direni olan yerlerde yangn ykm yaanmt. Savclar keif yapacaklard ama o ortamda yapmak istemediler. Gaz gzleri yakyordu. Gaz maskesi takabilirlerdi isteseler ama istemediler. Hatta kmak istediler. Aslnda adli soruturma konusunda sadece onlar yetkiliydi. Yani o andan itibaren olay mahallini inceleyecek delilleri toplayacak her ne olduysa inceleyecek ve yasal gereini yapacak olan kiilerdi. Olayyerindsydiler. imdi buras onlarnd. Belli ki burada yaananlar Trkiye gndeminden hi dmeyecekti. Bunu herkes o zaman da biliyordu. Artk hukukun hakimiyeti olduu ite o zaman belli olacakt. Aslnda sorulmas gereken ok ey vard. lk soru neden operasyon yaplmt? MGK dahil, babakan, bakanlar, cezaevi genel mdr ve yeri geldiinde stanbul basavcs Bayrampaa'da devlet hakimiyeti yok buray tutuklular ele geirmi dememiler miydi? Cezaevinde o gne kadar isyanlar, cinayetler ilenmemi miydi? Bayrampaa Cezaevi Gerei__ 152 Zeki Bingl talara yani ana koridorlara alan kaplarda yasaya aykr olarak ikier asker gardiyan gibi neden grevlendirilmiti? Kim istemiti bu gayri yasal durumu? Cezaevinde bu kaplarn anahtarn ap kapayacak iki memur bulunamam myd da daha yirmi yanda askerlik grevini vatan borcu olarak yapmaya gelmi genlere neden verilmiti? Bunlar neden kimse sormuyordu? Eyp'ten gelen savclar bunlar da tespit etmeliydiler. Peki aylardr gazete balklarnda ve televizyonlarda aklamalar yapan millet vekilleri, sivil toplum kurulular hatta AB.' den gelip tutuklularla grenlerin sonunda yaptklar aklamalar yalan myd? Aslnda isyan yok muydu? Kim uydurmutu bunlar? Hepsi doruydu. Dnyann her yerindeki hukuka gre Bayrampaa'da isyan vard ve buna yasaya gre mdahale etmek gerekiyordu. Savclar ve herkes iyi biliyordu insanlar gemii abuk unuturlard. Evet bu durumda savclar bir tespit yapacaklard. Yapmadlar. Onlar bir yaz ile jandarmaya ve cezaevi idaresine olay mahallinde arama yapmalarn ve bir tespit tutana tutmalarn yazl olarak istediler. Cezaevi idaresi bunu yapabilirdi ama jandarmann byle adli bir grevi yoktu. Ama adli makamlarn emri vard imdi. Arama ii iin Halkal komando taburu ve Bayrampaa taburu grevlendirildi. Aramadan nce olay mahalli filme alnd. Hatta gerekli yerlerden izin alm Mit ve emniyet grevlileri de sivil kyafetle olay mahallini filme almlard. nk DHKP-C 1978'den buyana ve zellikle 1996ylndaki lm orucu sonunda devletten aldklar dnler sayesinde karargah kurmu, eitim yapm ve ariv almasna git153 sini nlemek iin gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumlar ve tutukevlerinin d korunmalarn yapmak. Bu grevi ise nasl yapaca ynetmeliin beinci blmnde 65 nci maddede yazyordu: BENC BLM: Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin D Korunmas, Tutuklu ve Hkmllerin Sevk, Nakil ve Muhafazas Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin D Korunmas Madde 65 - Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin d korunmas Jandarmaya aittir. Bu yerlerde grev alacak birliklerin tekilat, konu ve kuruluu Ceza nfaz Kurumu ve Tutukevlerinin zellikleri dikkate alnarak Jandarmann kendi kurulu ve kadrolarnda gsterilir.

Ceza nfaz Kurumu ve tutukevlerinin korunmasna memur edilen Jandarmann grevi; dardan emniyet ve koruma tedbirleri almak, tutuklu ve hkmllerin kamalarna meydan vermemekten ibarettir. Jandarmalarn hkml ve tutuklularla grmeleri ve iliki kurmalar, Ceza infaz Kurum ve tu-tukevinin iindeki ilere karmalar yasaktr. Ceza infaz Kurumu ve tutukevinin iinde burada grevli olanlarca bastrlmayacak genel bir hareket ve kargaa meydana geldiinde Ceza nfaz Kurum ve tutukevi mdr veya vekili veya gardiyanlarn bavurusu zerine Jandarma olaya mdahale ederek skunu salar. Muhafz Jandarmalar hibir ekilde Ceza nfaz Kurumu ve tutukevinin i ilerinde ve gardiyanlk grevlerinde kullanlamazlar. imdi cezaevi jandarmaya yasada belirtilen durumun olmad halde yalandan m yaz yazmlard? Yine cezaevinin malBayrampaa Cezaevi Gerei mislerdi. Dursun Karata iin zel bir ant kouu yaplmt. Belki de oradan baka hibir yerde byle bir ant yeri yoktu. Sinema salonunda toplantlar, trenler, seminerler ve piyesler dzenliyorlard. Kira derdi yoktu. Aslnda arayp ta bulunmayacak bir yerdi. Bu durum sadece DHKP-C iin deil orada bulunan bata PKK dahil btn rgtler iin aynyd. Adli blmde de durum farkl deildi orada da mafya ayn eyi yapyordu. Cezaevi cezaevi deildi ki. Yaplan arama ile ele geenler sergilenerek basn mensuplarna gsterilecekti. Aslnda bunlarn hepsi adli emanete alnmas gereken eylerdi. Ama nedense nce ov yaplmalyd. nk byk baar salanmt. Gerek jandarma gerek adalet bakanlndan byle istenmiti. Arama yapld ve ele geenler basna gsterildi o tarihte basnda bu konuda kan haberler ise: Saltanatn resmi Hayata Dn Operasyonu'na sahne olan cezaevleri dn basma ald. Bayrampaa Cezaevi'ne giren basn mensuplar, terr rgtlerinin saltanatn grntledi. Hayata Dn Operasyonu'nun ardndan yaplan aramalarda ele geirilen saldr amal aletler ile ok sayda rgtsel dokman basma gsterildi. Terr rgtleri DHKP-C ve TIK-KO'ya ait olduu bildirilen malzemeler Bayrampaa, Bursa, Malatya ve Ceyhan cezaevlerinde sergilendi. Hayata Dn Operasyonu'ndan sonra Bayrampaa Cezaevi'ne giren basn mensuplar, terr rgtlerinin saltanatn grntledi. Cezaevlerinde devlet hakimiyetini salamak iin gerekletirilen operasyondan sonra dn Bayrampaa Cezaevi basn mensuplarna gezdirildi. Operasyondan sonra terr rgtlerinin srd saltanat btn plakl ile ortaya kt. Saat 13,00'de Bayrampaa Cezaevine alnmaya balayan basn 154 Zeki Bingl mensuplarna alt grup halinde cezaevi gezdirildi. Operasyondan sonra Bayrampaa Cezaevinin tam anlamyla sava alanna dnd gzlenirken, siyasi tutuklu ve hkmllerin kald C Bloktaki koularn tamamen yakld ve pencere, kaplarn parampara edildii duvarlarn ykld grld. Operasyondan sonra ele geirilen malzemelerin terr rgt yelerinin Bayrampaa Cezaevi'nde tam anlamyla bir saltanat srd gzler nne serildi. Cezaevinde ele geirilen malzemeler, terr rgt tarafndan cezavinin bir karargah olarak kullanldn ortaya koydu, ieride, onlarca amar makina-s, buzdalab, televizyon, uydu telefonu bulunurken, rgt yelerinin kendilerine has mutfak, amarhane, banyo kullandklar ortaya kt. Gvercin besliyorlar C Blok 14. kouda kalan DHKP-C'nin askeri kanat sorumlusu Ercan Kartal ve siyasi kanat sorumlusu adi zpo-lat'm bulunduklar yerin daha dzenli olduu gzlendi. Siyasi tutuklu ve hkmlllerin bulunduu cezaevi avlusunda, byk bir kulbe ierisinde gvercin besleniyor. Operasyon srasnda cezaevinde, 100 milyarlarca liralk hasar meydana geldii ifade edildi. Kalenikofbulundu Operasyondan sonra cezaevinde elegeirilen silahlar direniin neden bu kadar uzun srdn gzler nne serdi. Cezaevinde ele geirilen silahlar yle:

"Delici drtc alet (101 adet), arz cihaz (1 adet), anak anten (1 adet), el yapm anak anten (1 adet), uydu cihaz paras (1 adet), uydu alcs recevier (1 adet), anak anten LMB'si (3 adet), adaptr (6 adet), tabanca (4 adet), tabanca 155 Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 156 Zeki Bingl gili yazlar tekrar gndeme gelmiti. lgin bu sefer katliam yapld yazyordu. Basn karar vermiti tutuklular katledilmiti: Ama operasyondan nce basnda kan bu haberler ne oluyordu peki? MLLYET Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici'nin "Bu ii zenin ellerini perim"szleri manet olmu. Konu lm orucu. Beklenenin olmad, lm orularnn dn de sona ermedii belirtiliyor. HRRYET istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, mahkmlarn taleplerinin ok ar olduunu syleyerek, "yle istekler var ki Meclis onay gerek." diye konumu. lm orucu iin mahkumlar zerinde bask kurduu ileri srlen rgtlerin, lm orularna son verilmesi iin hkmete, bata F Tipi cezaevlerinin kapatlmas, DGM'lerin kaldrlmas gibi 10 ar art ne srd renilmi. imdi de katliam yapld yalan tutanak tutulmu Savc Cafer Koman ortaya karm gibi yazlar. Ya meclis gemite bu konular grmemi miydi? 1996'da: 81 inci Birleim 23.7. 1996 Sal III. - BAKANLIIN GENEL KURULA SUNULARI A) GNDEMDII KONUMALAR 1- - Adalet Bakan evket Kazann, cezaevlerindeki mahkmlarn eylemlerine ilikin aklamas ve CHP Ankara Mil157 arjr (4 adet), mermi (7 adet), kalenikof tfek (1 adet), ka-lenikof arjr (4 adet), kalenikof mermisi (78 adet), kalenikof bo kovan (57 adet), el yapm ok atma silah (7 adet), rngadan yaplm ok bol adet, alev makinas mutfak tp (20 adet), elektronik daktilo (13 adet), klasitk daktilo (20 adet), el yapm patlayc madde (22 adet), matkap el yapm (1 adet), ncil'leri bile var ncil, gazete arivleri (alnteri ve atlm), demir testeresi (11 adet), el yapm gaz maskesi (121 adet), tiner iki ie, zehir 9 ie, molotof kokteyl 4 ie, bomba dzenei (1 adet), sapan lastik (3 adet), demir sapan (14 adet), oksijen kayna az (1 adet), uyuturucu hap (8 paket), bubi tuuza (5 adet), tbbi ila 1 ton 800 kilogram, afi pankart (104 adet), lm orucunda kullanlan ensure bolmiktarda (yanm), telsiz telefon bir tanesiyanm (2 adet), ok sayda vitamin hap, beslenme mamas, serum, tansiyon aleti, gzleme yapma aleti, uydu telefon" 'F' tipi olacak Bayrampaa Cezaevi'nin tanmas ile ilgili planlar hz kazand. stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, Bayrampaa Cezaevi'nin F tipine nakledileceini bildirdi. itici, "nmzdeki gnlerde F tipi cezaevi iin arsa aramaya balayacaz. Bayrampaa Cezaevi de F tipi cezaevine tanacak." dedi. Eyp'ten gelen savcnn yazl verdikleri emir gerei ele geen malzemelerin, operasyon tutanaklar, fotoraflar, video ekimi ve su tekil eden yazl belgeler hazrlanarak gnderildi. Aradan bir sre getikten sonra basnda operasyonlarla ilBayrampaa Cezaevi Gerei letvekili nder Sav, DSP ie Milletvekili M. Istemihan Talay, RP stanbul Milletvekili Ali Ouz, ANAP Aydn Milletvekili Yksel Yalova, DYP istanbul Milletvekili Hayri Kozako-lu'nun gruplar adna ve orum Milletvekili Hasan alayan m BBP adna konumalar BAKAN Cezaevlerindeki durumla ilgili olarak, Hkmet adna Sayn Adalet Bakanna gndemd sz veriyorum. Sayn Bakan buyurun. (RP ve DYP sralarndan alklar)

ADALET BAKANI EVKET KAZAN (Kocaeli) - Muhterem Bakan, muhterem milletvekilleri; Sayn Bakan ve Yce Heyeti saygyla selamlyorum. Bugn, Sayn Bakanmzdan, iki aydan beri devam eden cezaevi olaylaryla ilgili olarak gndemd bir konuma talebinde bulunmutuk; bu talebimizi kabul ettikleri iin de kendilerine teekkr ediyorum. Muhterem Bakan, muhterem milletvekilleri; malumunuz olduu zere, dier bakan arkadalarmla birlikte, grevi, 30 Haziran 1996 tarihinde teslim aldk. Teslim aldmz tarih itibariyle, Trkiye'nin 562 cezaevinde 53 039 hkml ve tutuklu mevcuttu, bunhrm ierisinde de 8 961 'i Terrle Mcadele Kanunundan hkml ve tutuklu konumundayd. Yine, bu tarihte, bu 562 cezaevinin 42'sinde, sadece terr sulusu, mahkmu veya zanls olarak bulunanlarn ierisinden, yani 8 961 kii ierisinden 2 547'sinin protesto eylemi ierisinde olduklar tarafmzdan tespit edildi. Cezaevinde bulunan bu kiiler, sresiz, dnml alk orucu eklinde eylemlerini srdryorlard. Bu eylemler niin balad, neden balad? Bunun aratrlmas yapld zaman, ilk nceleri, Diyarbakr Cezaevinde, PKK'nm 4 nc kongresinde alnm olan bir karar gerei balatlan uygulama, daha sonra, 1 Mays 1996 tarihinde, ii bayramnda, Kadky'de meydana gelen olaylarn arkasndan durumun vahameti grlerek, o gn gsterilere katlan kiilerin asker kyafetli ve fevkalade eitimli olduklar grlerek ve 158 Zeki Bingl bunlarn eitiminin olsa olsa Bayrampaa cezaevi veya mraniye cezaevi olaca dnlerek, 6Mays 1996 tarihinde Adalet Bakanlndan karlm olan genelgeler gsteriliyordu. nce mraniye'de balayan eylem, ok ksa bir zaman sonra Bayrampaa Cezaevine, oradan Buca Cezaevine ve biraz nce ifade ettiim gibi, 42 cezaevine, kkl bykl, yansm durumdayd. Bu eylemlerle varlmak istenen nokta, zahirde, 6 Mays genelgelerinin yrrlkten kaldrlmas, Eskiehir zel Tip Cezaevinin tamamen kapatlmas istikametindeydi. Nitekim, greve baladktan bir gn sonra, cezaevindeki bu tutuklularn veya hkmllerin yakn olduunu syleyen aile temsilcileri beni ziyaret etti; onlarn haklarn takip ettiklerini iddia eden, ifade eden dernek temsilcileri beni ziyaret ettiler ve bu ziyaretlerinde, hep bu noktalarda taleplerini dile getirdiler. Bunun zerine, bendeniz, Bakanlk yetkililerini, eylemlerin younlukla devam ettii cezaevlerinin bulunduu yerin basavclarn Bakanlkta topladm ve onlarla birlikte, genelgeleri, enine boyuna tetkik ettik. Genelgeler 9 taneydi. Bu 9 genelge ierisinde, aslnda, 1 Mays olaylar nedeniyle alnmas lazm gelen tedbirleri ieren hkmler yer alyordu, isabetli hkmlerdi bunlar; ancak, genelgeler dankt; muhtelif tarihler itibariyle karlmt, ifadeleri de biraz dankt. O nedenle, bunlarn derli toplu bir hale getirilmesi zarureti hsl oldu ve biz, Adalet Bakanl olarak, bir yandan, dankl gidermek; bir yandan, iinde mevcut olan hatalar dzeltmek -birazdan iaret edeceim onlara- bir taraftan da, dndmz iyiletirici birtakm hususlar uygulamaya koyabilmek iin, bu, nceden karlm olan 9 genelgeyi yrrlkten kaldrarak, bunlarn yerine tek bir genelge yaymladk. Yaymladmz bu tek genelgenin iki ksmdan ibaret olan blmlerinin birinci ksmnda, sadece terrle mcadele kapsam erevesindeki tutuklulara uygulanacak muameleler; ikinci ksmnda ise, btn tutuklulara uygulanacak muameleler yer alyordu. imdi, muh159 Bayrampaa Cezaevi Gerei terem milletvekillerine arz etmem gereken fevkalade nemli bir nokta udur: Cezaevleri, toplum olaylarnda, kanunlara uymayanlarn, kanunlar ihlal edenlerin bu ihlallerini nlemek amacyla tutuklanarak konulduklar veya ihlalleri sabit olduu takdirde, mahkm edilerek cezalarn ektikleri yerlerdir; yani, devletin ve devlet yaps iinde Adalet Bakanlnn kontrol ve sorumluluu altnda olan yerlerdir; ama, unu zlerek ifade ediyorum; zellikle Bayrampaa cezaevi ve mraniye cezaevi -hatta bir lde Buca cezaevibu niteliini kaybetmitir; buralar bir cezay ekme yeri deil, tamamen, terr eitiminin yapld merkezler haline gelmiti. yle ki, bendeniz greve geldiim zaman, cezaevinin demir parmaklklar olarak bildiimiz ksmn iine -zellikle Bayrampaa'da-cezaevi mdr giremiyor, mdr yardmclar giremiyor,

ba gardiyan giremiyor, dier korumalar giremiyor; kimse giremiyor. Cezaevinin i ynetimi, - Bayrampaa 'da ve mraniye 'de- tamamen orada bulunan Bayrampaa'y kastederek sylyorum-850-900 civarndaki hkml ve tutuklunun idaresinde, onlarn ynetiminde. Byle bir cezaevi teslim aldk ve inanyorum ki, benden nceki arkadam da byle bir cezaevi teslim ald. Cezaevleri bu hale nasl getirildi? Korumalarn, rahatlkla girebildii, mahkmlar denetleyebildii, mahkmlarn isteklerini tespit edebildii, ihtiyalarna cevap vermek iin onlarayar-dmc olabildii ve devletin devlet olarak hizmetini grd bu kurumlar, nasl oldu da, bu durumdan, bugnk ackl hale geldi; bunun aratrmas yaplyor. Bunun aratrmas, mfettilerimizden oluan kadrolarmzla, u anda yaplyor. Bu cezaevlerinin mdrleri, bu cezaevleri mmessil savclar, bu cezaevlerinin koruma memurlar, mfettiler tarafndan, teker teker hesaba ekiliyor ve "buraya siz hkimdiniz de, hkimiyeti neden, nasl elinizden kardnz" diye soruluyor. Bunun, u anda aratrmas yaplyor. Bunu, Yksek Heyete arz etmek istiyorum. Tabi, bu arada, bilhassa belirtmek istediim, bu Zeki Bingl tepkilerin nedeni; karlm olan genelgede ve benim de, arkasndan, onlar ortadan kaldrarak kardm genelgedeki, Bayrampaa, mraniye ve Buca Cezaevlerine artk yeni tutuklu ve hkml almama kararmzdr. Bugne kadar bir eitim yeri olarak kullanlan bu yerlere -tahliye olanlar ayrldktan sonra, say azalyor-yeni hkml alnamad iin, oradakiler, yetitirecek, eitecek yeni insan bulamyorlar; ite, sknt buradan kaynaklanyor. O nedenle, biz, yeni genelgemizi tanzim ederken, bizden nceki Sayn Bakann, genelgesinde isabetle tespit ettii noktalar aynen koruduk. yle ki, artk, istanbul Bayrampaa Kapal Cezaevine, mraniye Cezaevine ve izmir Buca Kapal Cezaevine yeni tutuklu koymuyoruz. Bunun yannda, daha nceki genelgede, bundan byle, tutuklularn, Kartal'da yeni ina edilmekte olan cezaevi tamamlanncaya kadar -ki kasm aynda tamamlanacan zannediyorum- dier civar cezaevlerine konulmas karar alnm; tabi, o genelgede "dier civar cezaevleri" dendii zaman, bu, Sakarya'dan balyor Ktahya, Eskiehir, Kastamonu, nebolu, Sinop'a doru gidiyor. Oysa, bunlar, yarglanmalar devam eden insanlar; dolaysyla, onlar, yarglamak iin Sinop'tan stanbul'a getirmek fevkalade zordur. Sz konusu bu iller, ayn zamanda, istanbul Devlet Gvenlik Mahkemesinin yetki hudutlar dndadr. Biz, genelgemizde, Eskiehir Cezaevini de muhafaza etmek kaydyla, bu kiilerin, daha dorusu, bundan sonra tutuklanacaklarn ve genelge tarihinden itibaren tutuklanm olanlarn, Sakarya Cezaevine, zmit Cezaevine konulmas konusunda bir karar aldk. Bunun yannda, tutuklularn, cezaevlerinden mahkemelere gtrlp getirilmeleri konusunda da her trl tedbirimizi aldk ve bunlar, yine bu genelgemizde ifade ettik. Yine, tm hkml ve tutuklular iin; gidip gelmelerinde ve nakillerinde firar nleyecek boyutlar gememek artyla tedbir alnabileceini ifade ettik. Tm cezaevlerinde ve u an161 160 Bayrampaa Cezaevi Gerei da eylemlerin devam ettii cezaevlerinde, n yemein mutlaka verilmesi gereini vurguladk; eer, verilen yemei kabul etmiyorsa, tm tutuklu ve hkmllere, iae bedeli kadar baka bir gda ikamesini dahi genelgemizde vurguladk. Yine, salk hizmetleri asndan; zellikle, eylemlerin yapld cezaevlerinde, mutlaka, salk personelinin bulunmas, bunun yannda, salk aralarnn -cankurtaranlarn, hasta arabalarnn- bulunmas gereini srarla vurguladk. Bu hususta Salk Bakanmza ricada bulunduk; gerektii takdirde, salk hizmetleri asndan cezaevi doktorlar belkiyeterli olamaz, bize yardm edin dedik. Eksik olmasnlar, onlar da, her an, bu konuda bizim yanmzda oldular. Bunun yannda, Adalet Bakanlna ikyet masas kurduk ve cezaevinin ierisinde, dorudan doruya Bakana mektup yazacak bir ikyet mekanizmasn oluturduk. Ziyaretiler iin, gelilerinde gidilerinde, onurlarn kracak davrantan kanlmas konusunda srarda bulunduk; hatta, bir yenilik olarak, sadece Ramazan ve Kurban Bayramnda veya baz bayramlarda olan ak gr gnlerini,

her ay uygulanacak bir konuma getirdik. Cezaevindekiler, ocuklaryla ve eleriyle ak gr yapabilecek. Bu genelge, biraz rahatlk meydana getirdi ve 2 547 olan protestocu says dt, dt, dt; 215'e kadar indi. Ancak, eylemcilerin elebalar, bu durumda, ierideki basklarn artrdlar -biz, ieriye hkim deiliz; ama, inallah, er ge hkim olacaz, akll, tedbirli hareketlerle hkim olacaz- ve cezaevi ierisinde baz hkmlleri, bask altnda tutarak -kendi iradesiyle deil, tamamen kendi iradesi dndailerinden setikleri kiilere lm orucu tutturmaya baladlar. te, bu almalar neticesinde, uyarda bulunduk -bu cezaevi ierisindeki elebalarn isimleri bizce malum, bunlar tespit ettirdik- eer, cezaevinde herhangi bir lm vaki olursa, bu lmden, o elebalarn sorumlu tutulacaklarn kendilerine ihbar ettik, kendilerini haberdar ettik. 162 Zeki Bingl Bugne kadar, gerekten, bu cezaevlerinin ierisini slah etme bakmndan birtakm tedbirler aldk. Ancak, onlarn bekledii u: Biz, bu lm orucuna balayan kiileri, onlarn elinden almak iin operasyon yapalm, olay ksn, katliam ksn ve byk olaylarla Trkiye 'nin gndemini megul etsinler ve Trkiye'nin huzurunu bsbtn bozsunlar... u anda bahsettiim bu cezaevlerinde, hkmller, birbirleriyle cep telefonlaryla konuuyorlar, hatta, fakslar var. Geen gn, basn toplantsnda rneini gsterdim, birbirlerine faks ekiyorlar. Birazdan, faksn konusunu da, sizlere arz etmeye alacam. te, geldiimizde, byle bir tabloyla kar karya kaldk. Bir yandan da lm orucu tutmaya mecbur ediyorlar, mahkm ediyorlar, bask yapyorlar; bryandan, duruma gn gelen arkadalarn, durumada bulunmak zere almaya gelen vastalara teslim etmiyorlar, vermiyorlar "gidemezsin " diyorlar, engelliyorlar. u anda yaptklar bu. Cezaevinde -inallah ayr bir gnde konuuruz; bugn, bu konuyu tartmak istemiyorum, mnakaa da etmek istemiyorum lm orucu tutan kii, cezaevinin ierisinde bir demir parasn kapyor ve gardiyanlar kovalyor! Nasl oluyor bu i?!. ok enteresan bir durum... Onun iin, psikolojik ynden, cezaevi korumalar dahi fevkalade skntl durumda. Kamuoyuna kar gsterdikleri istekler ok masum! "Bu eylemi neden yapyorsunuz, niin yapyorsunuz?" denildiinde, kamuoyuna kar unlar sylyorlar: "Efendim, tutuklular gtrlp getirilirken iyi muamele edilmesi." Ediliyor... "Mahkeme huzurunda hakaret edilmemesi." Edilmiyor... "Yasak olmayan gazetelerin sokulmas." Sokuluyor... "iae bedellerinin ykseltilmesi." Yemek veriliyor, yemiyorlar... "Daktilo, kt, yazma malzemelerinin yasaklanmamas. " Yasaklanmamas ne demek, fakslar bile var!.. "Tedavi ilemlerinin engellenmemesi." Hasta arabalar kapda bekliyor, doktorlar kapda bekliyor kendilerini tedavi etmek iin... Btn bunlar yaplyor... Onlarn maksad baka. Onla163 Bayrampaa Cezaevi Gerei rm, birde, kamuoyuna yanstmadklar; ama, cezaevi ynetiminden istedikleri talepleri var: "PKK tutuklular iin, sava esirlii statsnn kabul edilmesi" diyorlar, bizden bunu istiyorlar. "PKK'nn, tek tarafl olarak ilan ettii atekes arsna cevap verilmesi; asker operasyonlara son verilmesi; Trkiye'nin, Cenevre Szlemesine uymas; uluslararas gzlemci heyetlerin gelerek, savan sonularna ve ihlallere ilikin yerinde incelemelerde bulunmas; Diyarbakr bata olmak zere, cezaevlerindeki itiraflk politikasnn durdurulmas; siyas temsilciliin kabul edilmesi; yasaklanm da olsa btn basl eserlerin ieriye verilmesi... 38 tane madde bu. Ben, size bunu daha uzun uzun saymaya gerek duymuyorum. imdi, deerli arkadalarm, ite talepleri bu. Biz, btn bu cezaevlerindeki olaylar karsnda, elbette, ok cidd almalar yapyoruz. Adalet Bakan olarak, geldiim gnden bu yana, mesaimin aa yukar yzde 60-70'ini tamamen bu konular zerine hasretmiimdir. nce, bu genelgeyi kardk; sonra bu genelgenin gereklerinin yerine getirilmesi konusunu takibe aldk; daha sonra, salk tedbirlerini uygulamaya baladk; her trl tedbiri aldk. Eskiehir Cezaevine "tabutluk" deniliyor. Evet, Eskiehir Cezaevinin ilk halini bendeniz bilmiyorum; ama, Eskiehir Cezaevini yerinde grmek zere Eskiehir

Cezaevine gittim. Eskiehir cezaevi, u andaki durumuyla, birli koular, ikili koular, drtl koular, altl ve sekizli koularyla, Bat standartlarnn ok stnde bir cezaevi, ok mkemmel bir cezaevi. Buras tabutluk deil. Yllardan beri burann "tabutluk" diye propagandasn yapanlar var; ama, bu propaganday yapanlarn, Adalet Bakanlnn temin edecei bir yntemle, bir vastayla, ltfen, gidip Eskiehir zel Tip Cezaevini grmelerini temenni ediyorum. imdi, Terrle Mcadele Kanunu kapsamna giren sanklardan, bu bir kiilik hcrelerde kalan bir kii yoktur; hepsi altlk, sekizlik odalardadr, daha dorusu 164 Zeki Bingl koulardadr. Tabiatyla, baka bir mahzur var. Nedir o mahzur?.. Orada bulunduumda yetkililerden sordum, rendim. Efendim dediler... Peki 1996'da bunlar iin ne nlem alnmt? Dzeltilmi miydi cezaevleri? Bayrampaa'da huzur ve hukuk salanm myd? 2000 ylna kadar basnda kan: Cinayetler, isyanlar, yangnlar olmam myd? Terr tutuklular ne istiyordu? Kendi yaynlarnda istedikleri ok akt: 19 Kasm 'dan itibaren lm Orucu direniindeyiz! Taleplerimiz karlanmcaya kadar lm Orucu direniimizi ayn kararllkla srdreceiz!.. Kamuoyuna... mraniye, Bursa, ankr, Aydn hapishanelerinde kalmakta olan bizler, 20 Ekim 2000 tarihinden itibaren deiik hapishanelerde balattmz Alk Grevi eylemimizi daha nce kamuoyuna ilan ettiimiz taleplerimiz karlanmad iin 19 Kasm 2000 tarihinden itibaren lm Orucu eylemine dntrdk. Taleplerimiz karlanmcaya kadar lm Orucu direniimizi ayn kararllkla srdreceiz. lm Orucu Eylemimizin Talepleri: - F tipi hcre hapishanelerinin kapatlmas, - 3715Sayl Anti-Terr Yasasnn tm sonularyla kaldrlmas, - l Protokoln iptal edilmesi, - DGM'lerin kapatlmas, 165 Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 166 Zeki Bingl TKP(ML) Davas Tutuklular: Orhan Budak, A. hsan zkan, Erdal etinkaya, Ali Kmen, Adil Kaplan, zgr Koak, Yusuf Karaca Aydm Hapishanesi'ndeki; DHKP-C Davas Tutuklular; Sinan Eren, Suat Karabulut, Burhan Garda Ulucanlar-Ankara, Adana-Krkler, Aydn, Bartn, Bayrampaa, Buca, Bursa, Ceyhan, anakkale, ankr, Ermenek, Gebze, Malatya, Nevehir, Nide, Uak, mraniye... Hapishanelerindeki Sresiz Alk Grevini srdren Tutuklu ve Hkmller adna; Sadi zbolat, kke Karaouz, Resul Ayaz Halledilen bir ey yoktu. Sonuta Eyp adliyesi sadece basndaki bu haberleri gz nne alarak dava amalyd. Ama almamt. Basn en ok Savc Cafer Koman 'n hazrlad keif raporuyla jandarmann yalann ortaya koydu haberini yazyordu. Bayrampaa'da deliller yok edildi "Hayata dn" ad altnda yaplan operasyonlarda 12 tutuklunun ld Bayrampaa Cezaevi, getiimiz gnlerde "deliller karartlabilecei" gerekesiyle mhrlendi. Ancak katliamn en nemli delillerinden, "duvardaki mermi ekirdek-leri"nin operasyondan bir ay sonra'yokedilmiti. Tm cezaevlerine ynelik dzenlenen operasyonlarda toplam 32 kii ldrlrken, bunlardan 12'si Bayrampaa Cezaevinde yaamn yitirdi. En ok lmn yaanmas nedeniyle gzler Bayrampaa Cezaevine evrilirken, operasyonun nasl gerekletiini 167 - Deiik tarihlerde Buca, mraniye, Diyarbakr, Ulucan-lar. Burdur hapishanelerinde arkadalarmzn lmlerinden ve ar yaralanmasndan sorumlu olanlarn yarglanmas,

- Rahatszlklar sabit olan, '96 lm Orucu sonras rahatszlklar sren, eitli saldrlarda yaralanan ve tedavi edilmeyen arkadalarmzn salverilmesi, - ikencecilerin yarglanmas, - Haklarn demokrasi ve zgrlk mcadelesi nndeki tm anti-demokratikyasalar iptal edilmeli, basklara son verilmelidir. Bizler bu talepler iin bedenlerimizi lme yatrdk, bu uurda lecek ama hcrelere girmeyeceiz. mraniye Hapishanesi 'ndeki; DHKP-C Davas Tutuklular: Ahmet bili, Ahmet zde-mir, Er gl Acer, Yldz Gemiciolu, Zehra Kurtay, m a-hingz, Zeynep Arkan, Glay Kavak, Mehmet Zincir, Muharrem Gen, Veli Gne, Hasan Pnar, Osman Osmanaao-lu, Ali anl, Ali Rza Demir TKP(ML) Davas Tutuklular; Durmu Kurt, Mehmet Kerem, Cem Yldz, zgr Ayrlmaz, Yaar Yaan TKP Davas Tutuklusu: Servet Paksoy ankr Hapishanesi'ndeki; DHKP-C Davas Tutuklular: Hasan Gngrmez, irfan Ortak, Cihan eker, Temel artekin, zgr Soner TKP Davas Tutuklusu: Muharrem Kurun Bursa Hapishanesi'ndeki; DHKP-C Davas Tutuklular: Erdal Arkan, Murat zde-mir, Mesut rs Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 168 Zeki Bingl Bugn dahi cevaplar savcdan bakas bilemez. Savc operasyona katlanlarn isim listelerini istediinde Bayrampaa taburu kendisine tabur komutan, istihbarat subay, drt blk komutan bata olmak zere dier subay, astsubay, uzman jandarma, erba ve erlerin tamam bildirilmiti. Ayrca operasyona katlan birliklerin hangileri olduu ise jandarma alay komutanlndan sorulmas hususu belirtilmiti. Ama sadece Bayrampaa taburu ve cezaevi grevlileri isim listesini gndermiti. Neden dier birlikler bildirilmiyordu ? Halbuki Bayrampaa taburu sadece evre emniyetten sorumluydu. Ve de bir tane kurun atmamlard. Buna ramen savcln istei zerine taburun btn silahlar adli tp kurumuna gnderilmi ve incelenmiti. ler karyordu. Kanunsuz bir durum mu vard? Bir de tutulan tutanak mevzusu kt. Kim neden imzalamamt? Neden? 169 gizlemeye alan devlet delilleri bir bir karartt: Operasyon srasnda len tutuklu ve hkmller ldkleri yerden farkl bir yere tand, koularn duvarlar svand, ateli silahla hayatn yitirenlerin vcutlarndaki kurunlar karld... Katliam gizlemeye alanlarn son marifeti ise, duvarlardaki mermi ekirdeklerini karmak oldu. Bu durum, 19 Ocak 2001 tarihinde cezaevine giren ve Adli Tp uzmanlarndan oluan heyetin hazrlad keif tutanayla ortaya kt. Tutanak, Adli Tp Uzman Blent am, Fizik ncelemeler htisas Dairesi Uzman Do. Dr. Blent ner, Kimyasal Tahliller htisas Dairesi Yangn Aratrma Uzman Ayegl Caymaz ve Eyp Cumhuriyet Savcs Cafer Koman 'm imzasn tayor. Peki operasyon 19 Aralk 2000'de yaplmt. Neden Savc Cafer Koman 19 Ocak 2001 tarifine kadar keif yapmad da beklemiti? Kendisi operasyonun olduu gnn ertesinde gelmemi miydi? savc olarak olay mahallini grmemi miydi? Kendileri adli grevi olmayan cezaevi jandarmasna arama yaplmas ve tutanak tutulmas talimat yazsn imzalamam myd? Olay yerini mhrleyip oray emniyete aldrabilir ve hazr olduklarnda aramay bizzat kendisi yapamaz myd? Arama yaplmas konusundaki talimat yazsnda gereke olarak ne yazmlard? Makul muydu gerekeler? Neden bu kefi yaparken operasyona katlan personelin o gne kadar ifadesini almamt? Keifte bu personelin bilgisine mracaat etmemiti? Neden ayn gn stanbul basavclndan grevli gelen basavc vekili bakanlnda be savcnn dzenledii tutanaklar delil olarak dosyasna almamaktadr? Neden, neden...?

Neden basavc, cezaevi mmessil savcs ve cezaevi mdrlerinin kayda ald operasyon gnne ait denetim defterindeki yazlanlar dikkate almyordu? 6. Blm Eyp'ten adli soruturma iin gelen savclar cezaevi idaresi ve jandarmadan arama yaplmasn istemi ve bunun iin Halkal komando taburunun da katlmyla arama yaplarak ele geen malzemeler tutanakla tespit edilmiti. Daha sonradan Cezaevi idaresi baz tadilatlar iin ayn yeri yani C blokta yaptklar boaltma gibi faaliyetlerde de tabanca, dinamit lokumu ve baka malzemelerde bulunmutu. Tabi bunlar da kaytlara alnarak Eyp adliyesine adli gerei ve stanbul Adliyesine idari gerei iin gnderilmitir halen kaytlar muhafaza edilmektedir. Tutanak hazrlanmas grevi yzba Z. ye verilmiti. Bu grev tabur komutan binba D. E. tarafndan verilmiti. Kendisi de operasyonda grev almt. Esas itibari ile koordinasyondan sorumluydu. Birliklerin yerini almas, gelimelerden komuta merkezine bilgi vermek ve operasyonu videoya kayt etmek gibi grevleri vard. Basavc F. .'nin istei zerine tutuklulara teslim olun ars yaplacakt. Bu ise operasyonun balamas annda gndeme gelmiti. Hemen hazrland. ki adetti. Basavcnn istei zerine okunacak metin PKK koularna farkl olacakt. Onlara farkl olarak operasyonun PKK ya kar yaplmad yazyordu. Dieriyle aynyd geri kalan. Bu da adli dosyasna konmutu. Adli dosyada tutuklularn kendi el yazlaryla patisine hitaben yazdklar dilekeler de konmutu. Bu dilekede partisinin 170 Zeki Bingl kendisine verecei grevi yerine getirecei ve eer bir mdahale olursa yada kendi inisiyatiflerinde yapacaklar cezaevini ele geirme eyleminde kendisine ne grev verildii ve ne yapacan hangi silah kullanaca can pahasna baaraca zetle yazmaktayd. Ajandalardan birinde bu eylem planlarnda ekiplerin kimlerden olutuu, ekiplerin grevi ve hal tarzlar ve kullanlacak silahlar yazmaktayd. Kimlerin cezaevinde hangi eitimi grd eitim konular ve eitim dokmanlar ele gemiti. Eitim konular arasnda bomba dzenekleri, birok silaha ait bilgiler, yaplan eylemler ve hatalar suikast gibi. Ama dokmanlarda halk adna cezalandrma olduu yazyordu. Daha baka dokmanlarda vard. Ajandalarda anlar hatralar yazyordu. Birok eylemin i yz renilecekti. Bunlar da savclka incelenmeliydi. Ama incelenmedi. Bir ara jandarma alay komutanl, emniyet mdrl ve MT'ten oluan bir ekip tasnif ve deerlendirme iin alma balattlar ama jandarma blge komutan o sralarda emniyet mdrlnn bir operasyonda jandarmay ortak etmedii iin bu almay durdurduu ve tekrar dokmanlar cezaevine gndermiti. Ama sebebi sylenti olarak kalmt. Basnda menfi haberler ktka jandarma genel komutanl neden byle oldu niye yle yazyorlar diye soruyorlard. Hemen cevap hazrlayn diyorlard. Bir ara jandarma blge komutan general E. H. szl verdii emirle operasyon harekat emrini toplatt. Ama yzba Z. buna kar kt. Neden toplatyorsunuz diye ve de vermedi halen tabur kaytlarnda mevcuttu. Hazrlanan tutanak adliyeden sonra basna yansd. mzalar eksikti. Evet doruydu. Ama basnda imzalamayan sadece iki kiiden bahsediyordu. Aslnda bir kii daha imzalamamt. Tabur komutan binba D. E. 171 Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 172 Zeki Bingl lerin isimleri bildirilmemiti. Bildirilen isimler ve birlikler operasyona dardan destek ve emniyet grevi verilenlerdi. Birde cezaevi personeli operasyonla hibir ilgisi yoktu. Onlarn da isim listesini istemiti savclk. Bu ite bir gariplik vard. Basnda savclarn imzadan imtina ettikleri haberi yaynlannca blge komutan general E. H. yzba Z.'yi armt. Makamnda bunun nedenini sorunca yzba durumu anlatt. Bunun stne general, alay komutan albay H. . T. artt. Ona

bak senin tabur komutann imzalamam dedi. Sonra Onu da ardlar ve savunmasn aldlar. Cevap olarak zetle unuttuunu operasyona katlanlarn listesinde en bata kendi adn yazdn hatta evraklarn savcla gnderme st yazsnda da kendisinin imzas olduundan bahsetmiti. Ceza olarak ne verildi belli deildi. Ya da nasl deerlendirildi. Ama ok garipti harekat emrini imzalayan general emri toplatyor. Operasyona katlan birlikler isimlerini savcdan saklyordu. Hatta basavc bile imzalamyordu. ok garipti. Belli ki hepsi DHKP-C'den korkuyorlard. Operasyon gn Amasya 66 nc tugay komutan general ilk lm haberleri gelmeye balaynca o da hemen gitmiti. Yani hi kimse adnn operasyon evraklarnda gemesini istemiyordu. / Neden istemiyordu? ldrlebilirlerdi. rnekleri oktu. Peki tutana imzalayanlar korkmuyor muydu? Onlar aslnda dier korkanlarn korktuklarn bilmiyorlard. Savclar kendi yapmalar gereken ii jandarma ve cezaevi 173 mzas olanlar yzba Z. ve drt blk komutan ki biri o yl tayin olduktan sonra yeni birliinde kalp krizi geirmi vefat etmiti. Dier imzas olan da kapal cezaevi mdryd. Tabur komutanna tutanak yzba Z. tarafndan arz edilmi o da jandarma genel komutanlnn operasyona katlan dier birliklerin isim listesi verilmemesini sadece cezaevi taburunun isim listesinin verilmesini istemelerine kzmt ve imzalamayacan syledi. Basavc F. . ise tutanak kendisine arz edildiinde "beyefendi operasyonu ben yapmadm ki" demiti ve imzalamad haliyle cezaevi mmessil savcs F. K. da imzalamad. Hazrlanan adli dosya drt klasr tutuyordu. Jandarma genel komutanlndan harekat bakan tmgeneral O. O. gerek mraniye gerekse Bayrampaa cezaevi operasyon adli dosyasn grmek istemiti. Asayi ube mdr yarbay ... yzba Z. mraniye blk komutan olmak zere dosyalarla askeri kartal araba ile jandarma genel komutanlna gittiler. lk olarak Gvercinlik'te kurmay albay A. ile grtler. Grmede Ankara zel harekat komutan albay B. E. de vard. Ben operasyona katlanlarn isim listesini vermem diyordu. Kzgnd. Bata sizin adnz gemeyecek kaytlarda demilerdi diye syleniyordu. Sonra genel komutanla gittiler ve tmgeneral O. O. gece saatlerinde odasnda kabul etti. Bizi emretmisiniz diye odasna girdiklerinde general televizyonun uzaktan kumandasyla haber kanallarn eviriyordu. Bir sre sonra neden geldiniz, neyle geldiniz gibi sorular sordu. Askeri arala geldik diye cevaplad yarbay. General buna biraz kzd. Ama baka neyle gelebilirdiler ki? Emir verdi sadece cezaevi birliklerinin isimleri savcla bildirilecekti. Dosya bu ekilde savcla gnderildi. mzalar ve isimler eksik. Ama operasyonun scak atma blmnde olan birlikBayrampaa Cezaevi Gerei idaresine yaptrm ve sonrada onlarn yaptklarnn yanl olduunu ortaya koyarak bylece btn kin ve nefretin kolay hedef olan bu kiilere ynlenmesi salanm olacakt. Savclar tutulacak tutanakta imza hanesinde isim olmasn demilerdi. Sicil numarasnda da deiiklik yaplabilir demiti. yle de yapld. Burada unu da sylemek lazm eer cezaevine mdahale etmek yanl ve su idiyse o zaman emri verenler yarglanmalyd. Eer cezaevine mdahale etmek doruysa o zaman emri verenler kp evet doruydu demeliydi. Her iki haldede mnferit su ileyen oldu ise mutlaka yarglanmalyd. Ama yarglanmadan katliamc ilan edildiler. Oysa sadece yetkili mercilerin emri zerine sadece verilen emirleri yapmlard. Bu konularla ilgili yazlar basnda bir biri ardna kyordu: nce Milliyet (30 Haziran) sonra Radikal'de (2 Temmuz) yer alan iki haber, her eye ramen bu lkede de gerein peinde koan ve ulat gerek ne kadar rahatsz edici olursa olsun cesaretle yazan gazeteciler olduunu gsterdi. 19 Aralk 2000'deki cezaevi operasyonuna ilikin Adl Tp raporunu yaymlayarak,

ogn Bayrampaa Cezaevi nde, yetkililerin iddia ettiklerinin tersine gerek bir katliam yaandn kantlayan Milliyet'i (Gker Tahinciolu) ve Radikal'i (Ahmet k, Adnan Keskin, ErturulMaviolu) kutluyoruz. Ama, nlerde, yetkililerin iddialarn hakikat hkmnde sayfalarna aktaran gazetelerin banda Milliyet'in geldiini de unutmamak gerekiyor. Byk basnn (Radikal hari) o gnlerdeki korkun haberciliini hatrlamak ister misiniz ? "ite 'Hayata Dn'n gizli kalan gerei... Bayrampaa 'da silahl bir direni olmad... " 174 Zeki Bingl Milliyet yazileri, Gker Tahinciolu 'nun haberini bu balklarla duyurdu okurlarna... Tahinciolu, 19 Aralk 2000'de gerekletirilen "Hayata Dn" operasyonunun ardndan, 22 Aralk 2000 -19 Ocak 2001 tarihleri arasnda Bayrampaa Cezaevi'nde inceleme yapan drt kiilik bilirkii heyetinin raporuna dayandryordu haberini. Devam sayfasnda "te Hayata Dn'katliam" balyla verilen haberin birinci sayfa spotlar yle: "lm orularn bitirmek iin yaplan Hayata Dn Operasyonu'nda Bayrampaa Cezaevinde 12 mahkm hayatn kaybetmiti. Gnlerce tartlan operasyondan sonra dzenlenen tutanakta lmlerin, mahkmlarn silahl direniinden kaynakland, baz mahkmlarn arkadalar tarafndan vurulduu iddia edilmiti. "Ancak bilirkii ve otopsi raporlar bu tutanaklar yalanlad. Rapora gre, mahkmlarn silahl bir direnii olmad. lmlerin ou, ar ekilde atlan gaz bombalarnn neden olduu yanklardan, 100 metre uzaktan ate edilen silahlardan ve bakla yaralanmalardan kaynakland." Radikal: "Geree dn" Operasyon gnlerinde, aada aktaracamz devlet ma-npilasyonundan uzak durmay baarabilmi birka gazetenin banda gelen Radikal, haberi iki gn sonra ama ok daha geni ve ilenmi olarak verdi. Adli Tp uzmanlarnn raporunun ele alnd manet haber Ahmet k imzasn tayor. Balk ve spotlar aktaralm: "Adli Tp uzmanlar, 'Hayata Dnn iyzn yazd... Geree dn... Rapor, 'K^lanikofla ate ettiler, kendilerini yaktlar' diyen Bakan Trk' yalanlyor: Koulardan ate edilmemi. ldrc dozun ok zerinde gaz bombas kullanlm... 12 kiinin ld Bayrampaa Cezaevi'ne ilikin res175 Bayrampaa Cezaevi Gerei m rapor: 'C-l kouunda (alt kadnn yand) patlayanlar hari 45patlamam bomba vard. Bu kouta 35gram bomba maddesi bulundu. Oysa stlerinde, insan veya yanc madde olan yere atmayn, uyars var... Silah atlar idari ksmdan, atlardan ve mazgallardan yaplm. ki av tfei fiei bulundu, mahkmlara ait av tfeine rastlanmad.' Adalet Bakan Trk, mahkmlarn Kalanikofla ate ettiini, lenlerin de kendilerini yaktn sylemiti." Radikal'in manet haberi, Adnan Keskin'in istanbul Basavcs itici'nin operasyon tutanan imzalamadn ("ieride tam neler yapldndan haberim yoktu. Grmediim iin de imzalamadm ") ortaya koyan haberi tarafndan destekleniyor. Erturul Maviolu da, alt mahkmun ld C-l kouundan ar yaralarla kurtulan Ebru Diner'le grm: "Tavanda delik ap zerimize gaz bombas yadrdlar. Silahla da taryorlard. Elimi bama gtrdmde derimin sv gibi eridiini grdm. Alev yoktu. Kimyasal madde olabilir. Milliyet ve Radikal'in haberlerini bylece zetledikten sonra, biraz da eski gnlere gidelim... (Dileyen okurlarmz haberlerin tmne de gz atabilir... Milliyet: te 'Hayata Dn'katliam... Ve Radikal: Geree dn) Devlet kaynakl bilgiler de dorulanmad srece "iddia "dr Medyakronik'in bandan beri belki zerinde en fazla durduumuz tema, devletgazeteci ilikileri... Her frsatta, dnyann btn devletleri gibi Trkiye Cumhuriyeti devletinin de gazetecileri kullanarak kamuoyuna istedii mesajlar vermeye altn, bu amala her trl manpilasyona bavurabileceini ve

bavurduunu; bu nedenle gazetecinin devlet kaynakl haberlerde birinci refleksinin "kuku " olmas gerektiini vurguluyoruz. 176 Zeki Bingl Trk gazetecileri, nedense, resm sfat olan kurumlardan kaynaklanan dorulanmam bilgileri "iddia " rezerviyle aktarmay bir trl iine sindiremiyor ve ou durumda kafalarn taa vuruyor. "Hayata Dn"operasyonu srasnda yazlanlar ve bugn gelinen nokta, sadece bir rnek. Bakalm o gnlerde neler yazlmt... Bu fasla tabi ki Milliyetle ve onun nl "Sahte oru, kanl iftar"manetiyle balamak lazm. Operasyonun hemen ertesinde yle yazmz Medyakronik'te: "Milliyet, manetinden byk kk haberine kadar bugnn gazetecilik yksek niann hak eden gazetesi. Gazetenin maneti ramazanda olmamz hatrlanarak yaratlm: 'Sahte oru / Kanl iftar'. Manetin iine bir bant yerletirilmi. yle bir ey: 'Tantan Milliyete aklad: lm orucu yapyoruz diye kandrdlar. Hastaneye kaldrlanlarn ou salam kt'. Tantan'm aklamas tabii ki nemli ve haber deeri tayor. Ancak bu aklamann baka bir yere deil de manet iine yerletirilmesi (maneti de hatrlaynca) gazetenin de bu fikirde olduu izlenimini (hem de kuvvetle!) veriyor. Ve ortaya yle bir sonu kyor: (Milliyet'e gre) Her ey sahte, 'oru' da, 'lm orucu' da... Birinci sayfann fotorafnda jandarmann kollarnda dar taman bir mahkmu gryoruz. Foto-rafaltmm bal yle: 'Jandarma ieri atdan girdi, mahkmlar kapdan kard'. Bir 'holuk' olsun diye tasarlanm olsa gerek. Fotorafaltnda yle cmleler var: 'Ancak, lm orucu tuttuu sanlan birok mahkmun, turp gibi olduu grld.' Dikkatinizi ekeriz, 'turp gibi' olmaktan sz etmekte gazete. Olabilir, mutlaka bu deyim de bir 'holuk' olsun diye kullanlmtr. Milliyet'in birinci sayfasnda bir 'holuk' daha var: "Bahkrdek havuzlar / Bayrampaa 'da lks iinde yaayan rgt liderlerinin kendilerine balk ve rdek havuzu yaptrd bildirildi." Baka bir ayrnt var m diye merak ediyorBayrampaa Cezaevi Gerei 178 Zeki Bingl nabilir. Ama bu tarzda m? Btn dzlemler iice, daha dorusu birbirine karm... Ad 'Hayata Dn Operasyonu'ymu ve medya bu ad ona ok yaktrm... " Sorun, deer yargs iletme noktasndan somut olgularn aktarlmasna kaydka daha da byyor... Adli Tp raporuyla yeniden gndeme gelen iki olguyu gazetelerin nasl haber-letirdiine bakalm... "Bizi atee verdiler"ne demek? Yetkililerin, "Bayrampaa Cezaevi'nde bulunan tutuklularn kendi kendilerini yaktklar "iddialarnn gazetelerde araf araf yer ald 20 Aralk gn, gazetelerin ou bir fotoraf yaymlad: nl C-l kouundaki mahkmlardan Birsen Kars, ambulanstan inerken, "Hepimizi yaktlar" diye barmt. Peki, gazetelerimiz bu olguyu nasl haberletirdi? 20 Aralk tarihli Medyakronik'ten okuyalm: "Bayrampaa Cezaevi'nde kendini yakan tutuklulardan Birsen Kars, hastaneye kaldrlrken, gazetecilere, 'Hepimizi yaktlar!' diye bard... Yetkililerin, 'Bayrampaa Cezaevi'nde bulunan tutuklularn, kendi kendilerini yaktklar' iddialar ortadayken sylenen bu szlerin nemi ak deil mi? Peki, ka gazete duyurdu okurlarna? Saysnn ok olmadn biraz sonra greceiz. Ama nce, 'birinci kaynak 'tan elde ettii bu habere yz eviren gazetelerin, doruluu pheli drt haberi 'iddia' rezervini dahi koymadan aktardklarn hatrlatalm. Haberlerin balklar yle: 'KalanikoFla ate atlar...', 'rgt efi telefonla emir verdi: Birini yakn, dmana verin...', 'mraniye'de sava provas... lm orucunu sona erdirmek iin yaplan mdahaleye 179 sanz, bouna beklemeyin nk yok. "Balk-rdek" haberi bundan ibaret. Gazete srarc m srarc. sayfalarda devam ediyor: 'Eylemciler salam kt

/Muayene edilen baz eylemcilerin lm orucunda olmad anlald'. Balkta 'ou'salam, ierde 'bazlar' salam... Olsun, tutarl olmak gibi bir zorunluluumuz mu var, serbest deil miyiz?" Milliyet, bir gn sonra da "Hayat gzeldir" manetiyle km. O manet zerine yazdklarmz ("mdaaaat, Milliyet ldrd ") bugnden o gne baknca (hele ki Milliyet'in haberini okuduktan sonra) dorusu az bile grnyor. "Milliyet 'lm orucu yapanlara yaama ars' olarak 'HAYAT GZELDR'manetini att. Gazetenin altbah da aynen yle: Devlet mraniye'deki direnii krmak iin megafonla byle seslendi: 'Her eye ramen yaamak gzel ey', 'Sevdiklerinizi lme itmeyin'. Medyann 'ezici ounluk'u 'Devlet krizi'geiriyor... lkedeki medya, tarihinin en trajikomik dnemlerinden birisini yayor. Milliyet bu yolda refiklerini sollamay baard. Cezaevlerinden onlarca l ve yzlerce yaralnn kt bir gnde Milliyet'in 'HAYAT GZELDR' manetinde karar klmas ideolojik, politik ya da ekonomik temelde akln alabilecei nedenlerle aklanamaz. Bambaka, yepyeni bir analize ihtiya var. Bizce Milliyet ldrd... 'Hayat gzeldir'. Evet evet haklsnz... 'Sevenler de kanatldr'... "Gazetelerin byk ounluu 20 Aralk gn daha bir tatsz. Dillerinin, sluplarnn, tarzlarnn, yaklamlarnn hi mi hi tad yok. Medya cezaevlerinin bana buyruk kalmamasn tabi ki isteyebilir. Ama bu tarzda m ? Medya iddeti ara olarak kullanan rgtlerin eylemlerine tabi ki kar kar. Ama bu tarzda m? Medya 'lm orucu'nun engellenmesinde tabi ki taraf olabilir. Ama bu tarzda m? Medya hukuk devleti kurallarnn her kuruma olabildiince yerlemesini tabi ki savuBayrampaa Cezaevi Gerei 180 Zeki Bingl Tekrar soralm: Birsen Kars'n szlerinin haber deeri olduuna inanmyor mu, onu aktarmayan gazeteler? Tabi ki inanyor. Ama koymuyorlar. Buna dpedz 'haber gizleme' denir. Dikkat ediniz: Gazetelerin "vermemeyi" tercih ettii ey bir yorum, bir kanaat deil... Somut bir olgudan, stelik "haber'i yeniden deerlendirmeyi gerektiren ok nemli bir olgudan sz ediyoruz. Amac geree ulamak olan bir gazeteci byle bir gelimeyi grmezlikten gelebilir mi? Okuruna "gerek"yerine kendisinin kurgulad bir "gerek"i aktarmak isteyen gazeteciliin geldii yer ite buras... Maniplasyon, gazeteciyi ite bu tr bir kii haline getiriyor. Milliyet, bu somut olgunun haberletirilmesinde de br gazetelerin bir adm nndeydi. Sadece bu gazetemiz, fotorafn altna yle yazd: "Arkadalarn sulad: 'Bizi yaktlar.'" Hrriyet ve Sabah'm "vaheti anlatan asker"i ayn! Mahkmlarn "kendi kendilerini yaktklar" biimindeki devlet iddias, Trkiye 'nin en byk iki gazetesi Hrriyet ve Milliyet tarafndan "zel" bir haberle talandrld. Bu iki gazetemiz, "Operasyon srasnda kendi kendilerini yakan mahkmlar bizzat grmt" ve bu deneyimini gazetecilere aktaryordu. ok tuhaf "zel" haberlerdi. Okuyunca siz de hak vereceksiniz: "Aralarnda Radikal ve Yeni Binyl'n da bulunduu baz gazeteler, 'cezaevi operasyonlar srasnda kendi kendilerini yakan' tutuklu ve mahkmlarla ilgili soru iaretlerine dikkat ekti. Ayn gn televizyonlar, Trkiye Barolar Birlii'nin bu kukularla ilgili olarak Adalet Bakanlna bavurduunu ve daha geni aklama istediini duyurdu. ite tam byle bir gnde iki byk gazetemiz 'ok zel' bir haberle kt. Hrriyet'e gre, Bayrampaa operasyonuna katlan bir asker Hrriyet'e konumu ve ierdekilerin kendi kendilerini yaktn gzleriyle grdn aklamt. uzun sre direnen mraniye Cezaevinde, militanlarn bu eylemin provasn tiyatro sahnesinde yaptklar ortaya kt...', 'Eski DHKP-C'li Semra Duyar: Zorlama ile oru tuttuk. ' Ayrntlara gemeden nce hemen belirtelim: Bu haberlerin hepsi doru olabilir... Ama hepsi yanl da olabilir... yleyse gazeteci ne yapmal? Dn sylediimiz gibi: 'Eline geen malzemenin arpclma pabu brakmamal, doruluundan emin olmak iin rpnmak ' yle mi yapt gazetelerimiz? Tek tek ele alalm...

'Bizi, alt kadn diri diri yaktlar' O sahneyi, bir kez CNNTrk'te, bir kez de ATV'de grdk, daha sonra televizyon grntlerinde rastlayamadk. Oysa ok arpcyd; kendini yakt sylenen mahkmlardan biri, Birsen Kars, ambulanstan inerken gazetecilere yle seslenmiti: 'Bizi, alt kadn diri diri yaktlar.' O fotoraf, 20 Aralk tarihli gazetelerin ounda var. Ama fotorafn altna, bu szleri yazan gazete says sadece : Yeni Binyl ('Hastaneye kaldrlan kadn mahkmlardan biri, gazetecilere 'bizi atee verdiler' diye haykrd'), Yeni Gndem ('Birsen Kars, hastaneye kaldrlrken, 'karlan yangnda 6 kiiyi diri diri yaktlar' diye bard) Radikal ('Haseki Hasta-nesi'ne getirilen yaral bir kadn mahkm, 'Bizi, alt kadn diri diri yaktlar' diye bard). Fotoraf yaymlamayan, ama bu szlere yer veren gazeteler olduu gibi (Evrensel), Fotoraf (ya da benzer fotoraflar) yaymlayan ve fotoraf altna bu szlerin yerine baka eyler yazan gazeteler de vard: Hrriyet ('rgtyakt, jandarma kurtard'), Sabah ('Kendilerini atee verdiler... Bayrampaa 'da kendini yakan eylemci zorlukla hastaneye gtrld. Her taraf yanan eylemci ambulanstan zorlukla indirildi'), Akam ('Yryen raya dnd... 'Yakn 'emri verdi... '), Star ('lm orucundakiler tek tek kendilerini yaksn ! Sonu: te bu...'). 181 Bayrampaa Cezaevi Gerei Ayn tarihli (21 Aralk) Sabah'ta da u haberi okuduk: 'Vaheti tank asker anlatt: rgtler tiner dkt, atee verdi.' ki haberi ayrntsyla okuyunca, iki gazetenin askerinin ayn asker olduu ak bir biimde kyor ortaya. Bu tuhaf durumla ilgili sorulara gemeden nce, 'askerin iki gazetedeki ifadelerini aktaralm... Hrriyet: "C Blok'a girip, teslim olmalar iin anons yaptk. PKK'l-lar teslim oldu. Dierleri direndi. Operasyon balad. Terristlerin bulunduu blmde bombalar patlyor, otomatik silah ve tabancalarla ate ediliyordu. "rgt liderleri, bize saldrmalar iin militanlara talimat yadryorlard. Bizi en ok dehete dren, rgt liderlerinin, militanlarn zerine benzin dkerek bizzat kibriti akma-syd. "Alev alev yanan militanlara uzaktk, mdahale edemedik. DHKP-C'nin Cezaevi Askeri Kanat Sorumlusu Ercan Kartal ve siyasi kanat sorumlusu kr zpolat' bir kouta kstrdk, hemen ellerini kaldrp teslim oldular." Sabah: "nce C Blok'una girip 'Teslim ol' ars yaptk. PKK'l-lar gelip teslim oldu. Dierleri ise direndi. Otomatik silah ve tabancalarla ate atlar. "rgt liderleri srekli talimat veriyordu. Bir ara dehetten donup kaldk. rgt elebalar, militanlarn zerine tiner dkp kibrit akyordu. Alev alev yanan militanlar zerimize gnderiyorlard. Sonunda DHKP-C'nin liderleri Ercan Kartal ile adi zpolat' bir kouta sktrdk. Hemen teslim oldular. " 182 Zeki Bingl Notlar, sorular... Hrriyet ve Sabah gazetesi muhabirleri, haberlerinin kayna olarak gsterdikleri askerle birlikte mi grtler? Eer yleyse, aradaki kk ifade farklarn nasl aklayacaz? Hem zaten Sabah'm haberinde Hrriyet'te grdmz "bize konutu"gibi bir kayda rastlamyoruz. Geriye tek bir ihtimal kalyor: Her iki gazete de "asker "i deil ama, "askerin ilettii metni"grdler, kk deiikliklerle yaymladlar. Aklmza baka bir ihtimal gelmiyor." "Kalanikof" meselesi... Adli Tp raporuyla ortaya kan ikinci geree, olaylarda mahkmlarn uzun namlulu Kalanikof kulland iddiasna gelince... Dediimiz gibi, bu bir iddia; devlet yetkilileri tarafndan ne srlyor. Peki, mesela Trkiye 'nin en byk gazetesi nasl vermi acaba bu haberi? Aynen yle (srmanet):

"Kalanikof'la ate atlar... Terrist, cezaevine Kalanikof ve el bombas bile sokmu... Kalanikofla ate atlar... Bayrampaa 'da kurtarma operasyonuna kar koyan terristler, askere Kalanikof tfeiyle ate atlar... " Peki "olan" nedir? Olan, operasyonla ilgili iki bakanln, mahkmlarn "Kalanikof kullandn iddia etmeleri"dir. Hrriyet'in haberi sunu tarznda, grdnz gibi, iddia sanki kesin ve dorulanm bir bilgi gibi sunuluyor. Peki, gazeteci bu iddiay vermesin mi? Versin. Ama hi deilse bunun bir aklama olduunun belirtilmesi gerekmez miydi? Bakanln, bu bilgiyi psikolojik sava unsuru olarak gazetecilere aklam olma ihtimali hi mi yoktur? ite, haberin habercilik kriterlerinin rzna gemeden de sunulabileceinin kant: Bayrampaa Cezaevi Gerei Radikal: "Yetkililer, gvenlik glerine ate aldn belirttiler. " Cumhuriyet: "erden ate ald iddia edildi." te bu kadar! Gazeteciyi kurtaracak ey bu kadar basit. ddiay, devletten de gelse (hatta Trkiye iin belki 'devletten geliyorsa, zellikle') "iddia"diye vermek... ok mu zor? Galiba yle ki, basnmz bir trl renemiyor bunu. Her gn kan haber iin gnlerce cevap hazrlanyor st komutanla gnderiliyordu. Cevap daha gitmeden yeni bir haber kyor ve gnler gnleri kovalyordu. Tekrar tekrar ayn eyler. Bunlara baka rnekte eklemek mmkn: Milliyet bir militann cezaevinde tuttuu gnl ele geirdi ADIM ADIM LM te lm orucuyla balayp, canl mealelerle son bulan F tipi cezaevi eyleminin kanlar donduran gerek yz... ASLI KTENER Bayrampaa Cezaevi'nde, yasad DHKP - C rgt liderleri Ercan Kartal ve adi zpolat'm da bulunduu C 14kouunda kalan bir eylemcinin lm orucu srecinde kaleme ald gnlk, yaanan dehet dolu gnlere de k tutuyor. Yanm ve slanm olarak bulduumuz gnlkte lm orucu, yemin - bant takma trenleri, kuburnuna veda partileri, tuz - eker - suyla beslenme, mdahale annda kendilerini yakma kararlar ayrntlaryla yer alyor. rgtn kaak lideri Dursun Karata'tan gelen talimatlarn Ercan Kartal tarafn184 Zeki Bingl dan okunduu, toplantlara TIKKO ve TKP /ML rgtlerinin destek verdii de anlatlyor. mraniye Cezaevi'ndeki yandalarnn lme daha yakn olduu vurgulanan gnlkte "Onlar, bizden nde lmn stne yryorlar. ehitliklerimiz ancak onlardan sonra gndeme gelecek, eer bir alm atp ne gemezsek " satrlar yer alyor. Yine arabucularlayaplan grmeler, televizyondan izlenimler dikkat ekiyor, ite Milliyet'in ulat gnlkten baz notlar: "Ercan abi hatrlatt" 27 Kasm Pazartesi: Sabah gazeteler yine toplu okundu. Direniimiz ilerledike sarsc etkisideyaylyor. leden sonra yaam kurallarn konumak iin toplandk. Ercan (Kartal) abi eitli hatrlatmalarda bulundu." 29 Kasm aramba: Babam ve halamn kz gelmi. Beni vazgeirmeye alyorlar. "Taleplerimiz kabul edilinceye kadar devam edeceiz"diyorum ve dardaki sahiplenmeyi anlatyorum. Bu esnada doktorlar bizi aryorlar. "Eylemin sonularn biliyor musunuz"sorusuna "'96'dayoldalarmz kollarmzda ehit dtler"cevabn verince doktorlar da duygu-sallayor. "lm alm atmak" 1 Aralk Cuma: Oportnistler ziyaretimize gelip gidiyorlar. Bugne kadar gelmeyen grup kalmad. Bizler u anda lkemizin gndemine oturan insanlarz. Tam anlamyla rgt propagandas yapyoruz. 3 Aralk Pazar: Bugn Ercan abinin olduu bir toplant yaptk. Toplantda durumumuz, dncelerimiz soruldu. ehitlik zerine konumay erken grdm. nk aklm mra185

Bayrampaa Cezaevi Gerei niye'de bizden nde olan yoldalarmzda. Onlar bizden nde lmn stne yryorlar. ehitliklerimiz ancak onlardan sonra gndeme gelecek. Eer bir alm atp ne gemezsek. "Yemin, treninde dizlerim titriyor" 5 Aralk Sah: Bugn ikinci ekibin bant takma treni. Tren saatine kadar bir sohbet toplants yapyoruz. Birinci ekip savalar, Kenan ve Ercan abi var. Daha ok kendi kitlemize dnk duygular dnceleri ieren bir kaset hazrlyoruz. Toplant biter bitmez trene geiyoruz. Sram geliyor. Krsye kp Fatma'y aryorum. Heyecan dalgas beni de saryor. Fatma'ya yemini okurken dizlerimi titreme alyor. "adi abipantalon hediye etti" 6 Aralk aramba: Yine bir ziyaret gn. Ali Rza amca. Allah bizimle biz haklyz diye baryor. Bu kez adliler bizi aryor. Alklyorlar. "Devrimci tutsaklar onurumuz-dur",sloganlarn atyorlar. Mnevver abi beni aryor, bir eldiven veriyor. 1996'da len lm oruusu Sddk zelik 'in eldiveni. Kutsal bir emanet olarak alyorum. adi abi bir pan-talon hediye ediyor. /Aralk Perembe: Lanet olas bir ar barsaklarma sapland. Ksa bir kanama sonras tahri. Haraket bile ettirmiyor. Otursak da, gezsek de olmuyor. O yzden kendimi kitaba veriyorum. 2000 lm orucu, halkmz iin farkl bir milat olacak. "Kuburnuna veda partisi" 9 Aralk Cumartesi: Aydnlar, milletvekilleri, iki kere girip kyorlar. 45. gnde ayakta olmamza ve canllmza aryorlar. Burada arkadalar "Olaylar ehit vermeden zaferle 186 Zeki Bingl noktalayabiliriz"diyorlar. Ama bence zaferi ehitlerimizle talandrmamz daha anlaml olacaktr. Artk ay, kuburnu falan filan yok. Bundan sonra su, eker ve tuzla yola devam edeceiz. Bun un iin akam bir kuburnu ayna veda partisi dzen-ledik. 10 Aralk Pazar: nderimizin mesaj bugn geldi ve Ercan abi tarafndan okundu. Onun, "lm gze alm insan iradesinden daha gl hi bir silah yoktur" szndeki gl haykrn biz de hissettik. 12 Aralk Sal: Gazi knda yaplan silahl eylem dmanlarmza malzeme sundu. Eylem sonras polisleri yrttler. Oligari bu eylemi kullanarak lm orucu eylemimize saldrma zemini yakalamaya alyor. Akam Ankara'da evikler ailelerimize alaka saldrdlar. lm orucunda ilk ehidimizi verdik. Karata'tan mesaj 15 Aralk Cuma: Babakanlk "F tipinden geri adm yok" aklamas yapt. Artk yeni bir evreye giriyoruz. Yani atma sertleiyor. Dman uygun havay yakaladn dnerek saldr dalgasn balatt. Zaferi lmlerimiz getirecek. Kararllmzn ifadesi olarak nc lm orucu ekibini de cepheye srdk. 16 Aralk Cumartesi: Bu srete pervasz olacaz. Direniimizin geldii boyutta neleryapabilirizi tarttk. Bir arkada sreci hzlandrmak iin su ve ekeri kesme nerisinde bulundu. Aslnda hepimizin kafasndan geen dnce buydu. Bir yarm saat sonra tekrar toplandk. Bu kez partimizin operasyon durumunda kendimizi yakma nerisi okundu. Bu neri hepimizce kabul grd. Dman operasyon yaparsa ancak yanm cesetlerimize ulaabilir. Cretli olmalyz. Zafer iin bedenlerimizi bir alev topuna dntrebiliriz. Karar aklan187 Bayrampaa Cezaevi Gerei diktan sonra tm lm oruular neeli, hepsinin yz glyor. Jandarma Genel Komutan Ayta Yalman operasyonu ynetecek askerlere emir verdi: 'Hepsini sa istiyorum' Orgeneral Yalman, askerlerine "Onlar dman deil, bizim evlatlarmz. Ate edilmedike siz asla ate etmeyin " dedi SERPL EVKCAN TOLGA ARDAN Ankara Cumhuriyet tarihinin en byk cezaevi operasyonu ncesinde Jandarma Genel Komutan Orgeneral Ayta Yalman harekat yrtecek subaylara, "Onlar da bizim evlatlarmz. Dman deiller. Hepsini sa teslim almanz istiyorum " talimat verdi.

20 cezaevine gerekletirilen operasyonda en kritik grevi stlenen jandarmann uzun bir hazrlk aamasndan getii renildi. Jandarma Genel Komutan Orgeneral Yalman operasyonu yrtecek komutanlara u talimat verdi: "Karmzdakiler dman deildir. Onlar da bu lkenin evlatlar, bizim evlatlarmz. Harekat srasnda dikkat edeceiniz temel l, insani yaklam olacaktr. ncelikle hi kimsenin burnu kanamadan hepsini teslim almaya ikna etmenizi istiyorum. Karmzdakiler ate etmedike siz de ate amayacaks-nz. Psikolojik harp subaylar seildi Operasyonda "atmasz" teslim alma hedeflendii iin cezaevlerinde zel olarak seilmi "psikolojik harp subaylar "grevlendirildi. Bu subaylar, gvenlik glerinin "hayat gzeldir" anonslarna karn srdrlen direnite mahkumlara eylemlerinden vazgemeleri arsnda bulundular. 188 Zeki Bingl 189 nce dayanma krld Operasyon iki aamal olarak planland ve uyguland. Mdahalenin ilk aamasnda lm orucu ve alk grevini srdren yasad DHKP - C'li mahkumlarn PKK'l tutuklu ve hkmller ile adi sutan yatan mahkumlardan ayrlmas saland. DHKP - dilerle bu gruplarn dayanmas kesildi ve son ana kadar direnen eylemciler yalnz brakld. Tripleks bloklar Operasyonda inanlmas g baz gerekler de ortaya kt. 3951 tutuklu ve hkmlye ynelik olarak gerekletirilen operasyon srasnda bata Bayrampaa, mraniye ve anakkale olmak zere, baz cezaevlerinde mimari yapnn tamamen deitirildii grld. Yllardr girilemeyen bloklarda "taban ve tavanlarn " kaldrld ve koularla bloklarn tripleks ve dubleks yaplar haline getirildii ortaya kt. Eylemcilerin kald blmlerde kap, duvar ve pencere deiiklikleri de yapld anlald. Enternasyonal yamt Jandarmann "atmasz teslim" amacyla yrtt operasyon srasnda uzun sre direnen eylemcilerin askerin "teslim olun" arlarna "enternasyonal" maryla yant verdikleri renildi. Basnda aka yazmaktayd operasyonu kimin ynettii. Savc Cafer Koman peki neden ynetene sormuyordu soracaklarn? zbek Paa ynetti Operasyonu, 28 ubat srecinde Erzurum'daki konumaBayrampaa Cezaevi Gerei syla gndeme gelen Jandarma Genel Komutanl Harekat Bakan Tmgeneral Osman zbek ynetti. zbek, operasyon ncesinde, konulandrlacak ve grevi yrtecek btn birlikleri denetledi. zbek, Orgeneral Yalman ve iileri Bakan Sadettin Tantan'la srekli bilgi alveriinde bulundu. Jandarma Genel Komutanl bnyesinde yaplan yeni dzenleme ile bir yldr operasyon hazrlklar sren cezaevleri iin zel ube kurulduu renildi. Asayi dairesinde kk bir birim olan "cezaevleri izleme" birimi gelimeler zerine ube oldu. iki eleba sabun istedi zpolat ve Kartal dutan sonra, odalarna ekildiler HSEYN SOLMAZ LTF KARAKA MT ZEL Edirne DHA Bayrampaa'dan Edirne F Tipi Cezaevi'ne nakledilen DHKP - C siyasi kanat sorumlusu adi zpolat ile askeri kanat sorumlusu Ercan Kartal'n odalarna alndktan sonra ilk istekleri sabun oldu. Cezaevine alnmadan nce zerleri aranan, parmak izleri alnp fotoraflar ekilen zpolat ve Kartal, tek kiilik odalara kondular. Sa ve sakallar da kesilen DHKP - C liderleri, bir sre sonra banyo yapmak istediklerini bildirip cezaevi ynetiminden sabun istediler. Yetkililer, bu istek zerine tm mahkumlara sabun, ampuan ve deterjan dattlar. Kartal ve zpolat, dularn aldktan sonra, kendilerine ayrlan havalandrma blmne kp bir sre burada kaldlar. Ayakkab da Zula Bayrampaa, Bursa ve anakkale 'den Edirne F Tipi Ceza-

190 Zeki Bingl evi'ne nakledilen mahkumlarn eyalar aranrken, bazlarnn ayakkablarnn topuk blmnde "zula" tabir edilen blmnde gizlenmi ak ve kesici aletler kt. Aileler beklemede Edirne F Tipi Cezaevi'ne sevk edilen mahkum yaknlar da Edirne'ye geldi. Adliye'ye giden mahkum yaknlar, burada savclk yetkilileriyle grerek cezaevindeki yaknlarn grmek istediler. Savclk yetkilileri buna izin vermezken, sadece avukatlarn grebileceini sylediler. Adliyede bekleyilerini srdren aileler, yaknlarna giyecek vermek istediklerini belirtirken, Edirne'den ayrlmayacaklarn ve avukatlarn da kente ardklarn vurguladlar. 'Devletin ayb temizlendi' Tantan, "Hayata Dn"operasyonunu deerlendirdi: "Bu vahetin sorumlularn millet kendi vicdannda yarglayacak" ANKARA Milliyet iileri Bakan Sadettin Tantan, 20 cezaevinde 83 saat sren Hayata Dn Operasyonu ile "devletin aybnn temizlendiini" vurgularken, bugne kadar geen srede sorumluluk alanlar ar bir dille eletirdi. Tantan, "cezaevlerine 10yldrgirilememesinin devletin itiraf olup olmad "yolundaki bir soruya, u yant verdi: "Devletin aybn bu operasyon temizlemi oldu. Yllardan beri gelen sre iinde bu sistemin bu ekilde devam etmesini isteyen mimarlar ve aktrlerinin soruturmaya tabi tutulup tutulmayacan hep birlikte bekliyoruz. nk halkmz bu ekilde msaade edenleri tanmak istiyor. Hkmetin verdii mdahale emrinin en iyi ekilde yerine 191 Bayrampaa Cezaevi Gerei getirildiinin altm izen Tantan, "rgtn artk lkemizde hayat bulmas mmkn olmayacak"diye konutu. Tantan, yasad rgtn balantlar konusunda MT ve gvenlik kuvvetlerinin ibirlii yaptn belirtirken, "rgtn emir - komuta zinciri krld. Artk ynetim ve parada zorlanacaktr" dedi. Operasyonlar iki bakan bartrd Adalet Bakan Hikmet Sami Trk ile iileri Bakan Sadettin Tantan arasnda uzun sredir esen souk hava devletin operasyonla cezaevlerine hakim olmasyla sona erdi. Trk operasyonlarn tamamlanmasnn ardndan Tantan' uzun sredir ilk kez makamnda ziyaret ederek elini skt. Dileri Bakan Cem nerdi: 'Dehet grntlerini yabanclara datalm' HAKAN ANLITRK Ankara Hkmet, operasyon grntlerinin dnyaya datlmasn tartt. Bakanlar Kurulu'nun nceki gnk toplantsnda, Adalet ve ileri bakanlar "operasyonlarda ge bile kalndn " vurguladlar. Babakan Blent Ecevit de, "Operasyonla yllarn ihmali giderildi. Bu grntlerin bundan sonra yaanmamasn diliyorum " derken; sz alan bakanlar, bir daha benzer olay ve grntlerin yaanmamas iin Adalet ve iileri bakanlklarnn ibirlii yapmas gerektiini sylediler. "Dnya hakllmz grsn " Dileri Bakan ismail Cem de, operasyonlarn hakllnn darya anlatlabilmesi iin jandarmann elindeki grntlerin verilmesini isteyerek, "Yabanc kanallara datalm " dedi. 192 Zeki Bingl Bunun zerine sz alan Devlet Bakan Rt Kazm Ycelen, Eurovision araclyla TRT'nin elindeki grntlerin yabanc kanallara getiini ifade ederken; Tantan brifing iin hazrlanan kaseti Dileri Bakanl 'na verebileceklerini syledi.

2000 yl gitmi yeni bir yl gelmiti. Bayrampaa'da deien bir ey yoktu. Hep aynyd. Fundalar atlyor insanlar ierde mafya tarafndan soyuluyordu. Hara kesilmeyen kou yoktu. Zaten terr tutuklu says operasyondan nce yaklak yz idi. imdi operasyondan sonra C bloktaki PKK tutuklular zel tip cezaevine alnmt. Saylar yaklak yz yirmi civarndayd. Tedavi maksadyla gelen dier terr sulular da orada barndrlyordu. Saylar yirmi otuz aras deiiyordu zamana bal olarak. Ancak Bayrampaa cezaevinde bin be yz civarnda tutuklu vard bunlardan yz yani terr tutuklusu gittikten sonra kalanlar adli tutukluydu. Durum aynyd. Bu sefer adli blm dikkati ekiyordu. Anlalan terr tutuklular varken onlar pek gze batmyordu. Ama artk onlar gz nndeydiler. Yzba Z. ve blk komutanlar yzba H. P. ile stemen A. E. ilk bata analatklar gibi gizliden istihbarat faaliyetine devam ediyorlard. Bayrampaa cezaevinin adli blmnde mafyann hakimiyeti devam ediyordu. Ama kamuoyu cezaevinin tamamnda operasyon yapld sanyordu. Ya da cezaevlerinde sadece terr tutuklularnn olay kardn dnyorlard. Ama yanlyorlard. En az terr bloklarnda yaananlar kadar acyd. Ama buralarda en azndan jandarma marifetiyle arama yaplyordu. Bulunan malzemenin yerine yenisi bir ekilde tekrar giriyordu. Yada uyuturucu azahnca fiyatlar artyordu. Buralarda serbest piyasa olumutu. 193 Bayrampaa Cezaevi Gerei Adli blmde bir kouta mmessil olan-birinin kollar krlm ekilde koutan dar atlmt. Bayrampaa devlet hastahanesinin cezaevi blmnde tedavi altna akmt. Kendisi paraszd. Cinayetten yatyordu. stemen A. E. onunla ilgilenmi kendi cebinden az da olsa harlk vermi, sigara falan almt. Kendisi de dahil olmak zere kollarnn nasl krldn sylemiyordu. Ne koutaki dier tutuklular ne de o esnada grevli cezaevi memurlar hi kimse bir ey grmemi duymamt. Evet cezaevi adli blmde durum buydu. Kim bilir daha neler oluyordu. Tutuklu, stemen A. E.' e gven duyuyordu ona cezaevinin i yzn anlatyordu. Her gn anlattklar not alnyor deerlendiriliyordu. Zaman zaman aramalara girildike elde edilen bu bilgiler nda malzemeler yakalanyordu. Ancak en rktc durum ierde 65-70 civarnda silah olduu idi. Bahsi geen silahlarn tarifi ve hangi olaylarda kullanldklar aratrlyor ama bu ilem yaplrken hi kimseye hissettirmeden yaplyordu. Alnan bilgilerin deerlendirilmesiyle baz silahlar ele geiyordu. Ama kesinlikle haber kayna deifre edilmeden yaplyordu. Cezaevi personelinden, jandarmadan ve dardan bu ilere bulaanlar da aratrlmaya balanmt. Artk toplanan bilgilerle gerek bir ariv meydana gelmiti. Tahliye olan tutuklularla mlakatlar yaplyor ve onlara gemi olsun dileniyordu. Bunlarn ou ierde ektikleri ikence hayat frsat bulunca yani yalnz kalnca bir bir anlatyorlard. Tutuklular revire kp oradan Bakrky mahadeye gitmek iin mutlaka gerekli yerlere yani bata kou aasna ve bu ite olan grevlilere para veriyorlarm. Ama ok paras olan bu ekilde kalyormu. 194 __ Zeki Bingl 195 URF ETNKA YA 'DAN NCEK TASFYE SREC Urfi etinkaya'nm, bu sefer mahkumiyetini salayacak gl delillerle yakalanmas, uyuturucu piyasasndaki son yaprak dkm olarak kabul ediliyor. entinkaya'dan nce, uyuturucu dnyasnn Trk Escobarlar lakapl Hurit Han ve Ramazan Yldz, Radar Sami lakapl Sami Yldrm, Mehmet Kasar, Yaar z, Abuzer Uurlu, Hikmet lakapl Hikmet Sevcan gibi nller, drt yl iinde stanbul Devlet Gvenlik Mahkemeleri hin (DGM) verdii ar hapis cezalaryla sarsldlar. lk tasfiyeye urayanlar, 1980'lerden itibaren Urfi etinka-ya ile birlikte uyuturucunun en byk isimleri kabul edilen Behet Cantrk ve Hseyin Baybain

oldu. Cantrk, 14 Ocak 1994gn istanbul'da faili mehul cinayete kurban gitti, cesedi Sapanca'da bulundu. 1995ylnda Akdeniz'de Lucky S gemisinde yakalanan 14 ton uyuturucunun sahibi olarak aranan Baybain, Trk ve Hollanda polisinin "Siyah Lale" kod adn verdii ortak operasyonuyla Hollanda'da 27 Mart 1998'de yakaland. Baybain yarglama sonucunda 18yl hapis cezas ald ve Baybain ailesinin trilyonlarla ifade edilen deiik lkelerdeki mal varlna el konuldu. 6 Aralk 1999'da Mehmet Kasar, 560 kilo eroine finansman salad gerekesiyle 20yl ar hapis cezas ald. 20 Haziran 2000 gn 4 nolu DGM bu kez Yaar z'e 15yl hapis cezas verdi. Uyuturucu dnyasnda 'Trk Escobar' lakabna layk grlen iki isimden biri olan Hurit Han, 10 Ekim 2001 gn 6nolu DGM'ce 24yl hapis cezasna arptrld. Baybain ailesinden Nizamettin Baybain, 10 Mays 2002 tarihinde Almanya'da 15yl hapis cezasna arptrld, Mahmut Baybain ise ispanya'da yakalanarak tutukland. 1980'li yllardan bugne srekli n plana kan isimlerden Bayrampaa Cezaevi Gerei_^_ 196 Zeki Bingl yznde milyar dolarlar varsa, teki yznde devletlerin en hassas noktalarna kadar uzanan bu ilikiler a bulunuyor. Avrupa lkelerinin, nne geemeyeceklerini anladklar uyuturucu trafiinde, artk bu piyasann byk isimlerini kontrolleri altna alp bu ekilde bir zm yoluna gitme politikasn gelitirdikleri gzlemleniyor. Hollanda'nn Hseyin Baybain'i, ngiltere'nin Nurettin Gveni kontrol altna alma giriimleri bu ekilde deerlendiriliyor. Uluslararas uyuturucu trafiindeki karmak ilikilerin en arpc iki rnei yakn zamanda Trkiye'de yaand. Musevi kkenli bir kaak olan Trk vatanda Abraham Sarda, 1998'de tutuklu bulunduu mral Cezaevinden kamay baard. lgin olan Abraham 'm, stanbul'da gzaltna alnr alnmaz, MOSSAD yetkililerinin Emniyete gelerek, sann kendilerine teslim edilmesini istemeleriydi. Bir dier kaak olan Rum asll Trk vatanda Kosta Stergiyadis, 2000ylnda saat farkla polisin elinden kurtulup Yunanistan 'a kamay baard. Getiimiz ay ipsala snr kapsnda ihra edilmek zere yurtdna gnderilen buzdolaplarnn iinde yakalanan 270 kilo eroinin arkasndaki kii yine Stergiyadis'ti. Bugne kadar Kosta, Yunanistan'da yakalanp Trkiye'ye teslim edilmedi. Buna karlk son dnemde Trkiye'den kan eroinin klliyetli miktarda Yunanistan rotasn izledii dikkatlerden kamyor. Cezaevinde kimler yatmamt ki. Neler neler yaanmt. zel tip cezaevinde tutuklularn nasl bir hayat vard bunu da en iyi yatanlar anlatyordu. Kendilerince bilinmesinde zarar olmayacak eylerdi ama bu eylerin bir cezaevinde olmas korkuntu. Nasl bir hukuktu bu anlamak mmkn deil. Herkes kanksamt. Ama yanlt. Devlet neden izin veriyordu buna? Devlet kimdi? nfaz koruma memuru mu? Hayr. Jandarma 197 Abuzer Uurlu, 1 nolu DGM'de 23 Mays 2002 gn 25yl hapis cezas ald. Trk Escobar lakapl ikinci nl isim olan Ramazan Yldz, uluslararas operasyonla 26 Nisan 1999'da stanbul'da yakalanmasndan sonra, yargland 5 nolu DGM'de 16 Nisan 2002 gn 8yl 4ay hapis cezasna arptrld. Radar Turizm 'in sahibi Sami Yldrm da 5 nolu DGM'de-kiyarglama sonucunda 25 Nisan 2002 gn 15yl ar hapis cezas ald. te yandan Avrupa piyasasnda Hseyin Bayba-in'den sonra en byk isim olarak grlen Nuri Olcay da Hollanda'da tutukland ve malvarlna tedbir konuldu. Yine, Avusturya'ya 300 kilogram eroin gtrlmesiyle ilgili 13 yldr gyabi tutuklu olarak aranan Hikmet Sevcan, 6 Mart 2000 gn stanbul Yeilky'de yakaland ve DGM'de ar hapis cezasna arptrld. Son olarak stanbul 2 numaral Devlet Gvenlik Mahkemesi, 24 Ekim cuma gn nemli bir davada ok nemli bir karar verdi. Mahkeme, Jandarmann 31 Mart 2002 gn Hendek'te yapt operasyonla yakalanan 7,5 ton uyuturucunun sahibi pozisyonundaki ran asll ingiliz vatanda Abdl-gasm Gomey'i, 36yl ar hapis cezasna arptrd.

Uyuturucu alemindeki en ilgin isimlerden biri olan Ab-dlgasm Gomey'in ngiltere'de de irketleri vard. Avrupa'ya bu kadar byk mal sevkiyat yapan bir ahsn bugne kadar ngiliz makamlarnn dikkatini ekmeyii, Trk narkotik polisinin ilgisini uyandrmt. Gomey, ngiltere ile Trkiye arasnda mekik dokuyor, ilerini istanbul'da Badat caddesindeki ofisinden yrtyordu. Gomey, cezaevinde iken ziyaretine gelen bir yaknma byk bir endie iinde, "Beni ldrecekler" demekteydi. Afganistan ve Pakistan'daki haha tarlalarndan Londra ve New York sokaklarna uzanan uyuturucu trafiinin bir Bayrampaa Cezaevi Gerei m? Hayr. Savclar m? Hayr. Devlet artk tutuklulard anlalan. Onlar ne isterse o oluyordu. Bir tutuklunun hatralar ise bunu gzler nne seriyordu: .'Ayaklarmyerden iki metre kesilmiti' Say: 462 - 13.10.2003 Osman rida - o.iridag@aksi-yon.com.tr Bir dnem ok konuulan ISKI kahraman Ergn Gknel, uzun bir aradan sonra kitaplk seriyle dnyor, ilk kitabnda cezaevindeki anlarn anlatan Gknel, susuz ama kusurlu olduunu, iktidar gcn brakp gitme erdemini gsteremediini sylyor. Bugn olsa birok eyi brakp gidebileceini iddia ediyor. Son dnemde sadece edebiyatla ilgilenen, gazetecilik yapan ya da yazmay sevenlerden deil, farkl kesimlerden yeni yeni yazarlar ortaya kyor. Birok nl ya anlarn, ya yaam yklerini, ya da gzlemlerini kitap haline getiriyor. Bir dnem ok konuulan isimler, unutulmaya baladklarnda, ya da yeniden poplaritelerinin artmasn istediklerinde bu kez yazar kimlikleriyle karmza kyorlar. Yaynevi dnyasn yakndan bilenler, bu kiilerden bazlarnn kitaplar profesyonellere yazdrdklarn ancak kendi imzalaryla yaymladklarn sylyor. nl yazarlar kervanna son katlanlardan biri de stanbul Su ve Kanalizasyon daresi (ISKI) eski Genel Mdr Ergn Gknel oldu. Gknel, bir dnem hayat hikayesiyle, ISKV'deyaptklar ya da yapamadklaryla hep gndemde kalmt. Komedi programlarna malzeme yaplm, ISKI"deki iddialar mizah konusu olmutu. "Onun hakknda bilinmeyen ne var ki?" sorusunu soranlar ise yanld. Herkesin konutuu, tartt, kzd, alklad, takdir ettii ya da ktledii Gknel imdi olaylar kendi penceresinden anlatyor. Be yln bedelini kitaplk seriyle karmay dnyor. Serinin ilk kitab "Sank Dut Aac", kitap vitrinlerindeki yerini ald bile. Eer bu kiZeki Bingl tap tutarsa ve yaynevi yeni kitaplarn basarsa ikinci kitapta Gknel"in ISKI Genel Mdrlndeki grevinden alnma hikayesiyle birlikte geen sredeki davalar anlatlacak. nc kitapta ise Nurettin Szen "le olan ilikisi ele alnacak. lk ki tapta Gknel kendi ifadesiyle "Trkiye'nin yarg ve infaz sistemi hakknda gzlemlerde" bulunuyor. Cezaevindeki andarn anlatyor, gnah karmyor, nk sulu olduunu dnmyor. Yapt yanllarn insanlk zaaf olduunu belirtiyor ve su ileyen kadar toplumun da sulu olduunu iddia ediyor. Dut aac nasl cezalandrld ? Kitabn ismi GkneT'in yatt Ankara Yar Ak Ceza-evi'hdeki bir aatan geliyor. Son ei (drdnc) Mjgan Do-an"la birlikte gizlice ekilen grntlerinin Show Tv"deyaymlanmasnn ardndan cezaevi ynetimi ve gardiyanlar soruturmaya uruyor. Gknel "e gre o grntleri ektirip basma szdran kii, kaak Mercedes davas nedeniyle cezaevine giren Tanju olak"tan bakas deil. olak"n ayn gnlerde Show Tv stdyolarnda grldn belirtiyor. Tanju'nun montaj srasnda stdyoda olduuna dair duyumlar aldn ifade ediyor. Zaten olak"la da yldz hi barmam. Tekrar grntlere dnecek olursak, "byk skandal" diye sunulan grntlerde Gknel, Mjgan Doan "la birlikte bir aacn altnda el ele oturmakta ve sohbet etmektedir. Mahkumlar hafta sonlarnda bu aacn altnda ay eliinde sohbet yapmaktadr. Soruturma sresince bahedeki grler yasaklanr, yasak kalkt zaman da cezaevi ynetimi suu dut aacna ykar ve aac neredeyse bir ktk haline gelinceye kadar budar. Geriye koca bir gvde ile iki atal kalr. Gknel bu durumu "sank dut aacnn yeni bir su ilemesine engel olmak amacyla gerekli nlemler alnmt" diye yazyor ve "Dut aacmz

199 198 Bayrampaa Cezaevi Gerei 200 Zeki Bingl ni anlamam ama iki tahmini var; "lk girdiimde Bayrampaa'nn o zamanki mdr dahil herkes benim byk bir politik gcm olduundan ekiniyordu. Belki de vard ama hi kullanmadm, lm kalm meselesi olsa kullanrdm. kincisi, insanlarn ileriye dnk beklentileri olabilirdi. Bu adam kt zaman yle faydalanrz, bunu yaparz demi olabilirler." Gknel kendisine siyasi bir lin yapldn dnyor. zellikle Nurettin Szen"in kendisini rakip olarak grdn, ISKT'deki baarl almalar nedeniyle siyasete atlacm-dan korktuu iin cezaevine girmesinden memnun olduunu belirtiyor. SHP"li yelerin kendisini desteklediini, sadece idareci konumundaki baz insanlarn onu sattn ifade ediyor, ilgin olan onu ilk yalnz brakanlarn alma arkadalar olmas. Acaba kanunlarn Gknel"! sulu bulacan dndkleri iin mi onu yalnz brakmlard. Ona gre sebep sulu olmas deil, o kiilerin aa kacak gizli eylerinin bulun-masyd; "zdelemek istemediler. Korktuklar, ekindikleri noktalar vard. Sokakta alt ve orta gelir grubuyla ok iyiyim. Ancak gelir seviyesi arttka bu oran dyor." Hatalardan toplum mesul Gknel"in cezaevindeyken tant ve bugn "en gzel evliliim" diye tanmlad Mjgan Gknel, kitabn nszn yazm. Aljgan Gknel, kendisini 68 kuandan sayan, rencilik yllarndan itibaren sol fraksiyonlarn iinde yer alan Ergn Gknel"in anlarnn nsznde ayetlere de yer vermi. nszn bir yerinde ise "hatalardan sadece kii deil toplum da mesul"demi. Biz de Ergn GkneV'den onun hatalarndan neden bizim de sorumlu olmamz gerektiini renmek istedik; "Hatay yapan insanlar tek balarna ayda yaamyor ki. Benim iinde bulunduum politik sistem ayr bir dnya. O 201 sanki susuzluunu kantlamak ister ve byk -bir hakszla isyan eder gibi iki ay ierisinde yeniden yeerdi, gvdeden patlayan filizler yaprakland" diyor. Acaba kendisini dut aacna benzeten Gknel de aynen o aa gibi ksa srede yeere-bilmi miydi? Gknel'm sorumuza cevab "Ben kendimi hi ezik hissetmedim " oluyor. Herkesin yklmasn bekledii bir dnemde inat ve srarla ayakta durma mcadelesi olarak alglamyor soruyu. Savunmaya geiyor ama kitabnda bile kendini savunmadn, iinde olmasna karn mmkn olduu kadar tarafsz yazdn ve karar okuyucuya braktn belirtiyor. Kitapta insanlarn ilk gnlerde adliye nne gelerek hrsz diye bardn ancak aradan geen iki yllk sre iinde ayn insanlarn bu kez kendini alkladklarn belirtiyor. Sokakta grenler evirip gemi olsun diyormu, alverie ktnda esnaf indirim yapyormu. Dikkat eken nokta, kitapta birka blmde bunun belirtilmi olmas. Gknel, sokaktaki insann vicdannda aklandn vurgulamak istiyor sanki ve rnekleri birka yerde tekrarlyor. Tabii bunu da soruyoruz kendisine; "insanlarn fikirlerinin deimesi abuk olmad. Ben izine ktm dnemde oldu. Trk kamuoyu olaylar iyi alglar. Halkn ilgisi varsa yazmayaym m? iinden vay hrsz diyordur, onu da yazdm." Hi hara vermemi Nurdan Erbu'ayzbinlerce dolar tazminat vermesinin ardndan cezaevine girmesine ramen kimsenin kendisinden para istemediini de belirtiyor. Trkiye "de cezaevi gereini bilenler asl bunun garip olduunu bilir;yani zengin bir adamdan hi para istenmemesinin. Gknel den neden istemedikleriBayrampaa Cezaevi Gerei_ 202 Zeki Bingl byk yaymevlerine gitmi ancak hibiri de kabul etmemi; "Doan, iletiim, Om, Metis, Can reddetti... Kendimden phelenmeye baladm kt m yazyorum diye. Mehmet Bar-las'a okuttum, bir gecede bitirdiini ve yararlandn syleyerek Tima" tavsiye etti. Yani yaynevini ben semedim,

beni kabul ettiler. Ama yaynevinin de namusundan emin olmak gerek, o konuda iim rahat." "BABA "LAKLA KEBAP ZYAFET Gknel, Sank Dut Aac"nda Selim Edes'le ayn kouta kaldn, Tanju olak ve Metin Kaan "m kendi bloklarnda misafir edildiini anlatyor. Selim Edes"in iyi bir tavla ustas olduunu ve koua tavla aldrldn dayine kitaptan reniyoruz. Gknel, basndan kalmamas gerektiini de anlam. Bunun formln "yaplabilecek en akll ey, konuyu ve konuma zaman ile konuma yerini olabildiince seme inisiyatifini elde tutmak"eklinde aklyor. GkneY'in ak cezaevindeki alma mekan ise civciv kmesi imi... "Kutbettin'den (Islami Hareket rgtnn ileri gelen isimlerinden biri) ok ey rendim. O gne kadar bilmediim, Islam"da adalama akmnn ve Kur"an" tek ve yegane rehber olarak kabul eden gl bir dncenin varlnn farkna vardm. Prof. Dr. Hseyin Atay" rendim. Tahliye olduktan sonra Atay" eim Mjgan "a da tantma frsatm oldu. Kendisiyle defalarca telefonda grtk. Cezaevi hayatnn bana salad kazanlardan bir tanesi de bu oldu." "Hac apan, Yakup St ve Hasan Heybetli ile arkadalarn kebap yemeye davet edeceini syleyerek benim de bulunmam istedi. L Blok bahesindeki kebap ziyafetine gittim. Fatih Adliyesi "nde durumas olan Nuri Engin "in adliyeden firar etmi olduu haberi geldi. Fatih Adliyesi'hi ok iyi bildiim iin firarn ancak tuvalet penceresinden gerekleebilece203 dnyann artlar zorluyor. Bugn sayn, babakanmzn bile 6 ay nceki konumalaryla imdiki konumalar farkl. Artk havalanmaya balam. "Mjgan Gknel einin "allahasmarladk" deyip gitmek yerine dzene uyduunu ve bu nedenleyap-t yanln bedelini dediini yazyor. Ve tabii ki soruyoruz, "Brakp gitmek bir erdem deil miydi?" te cevab; "Boazma bak dayamadlar ama insan insandr ve zaaflar vardr. Kusurlarmdan bir tanesi brakp gitmemektir. Bugn olsa giderdim. Orada insan kendi ilkelerinden taviz veriyor. Birdenbire iktidar ortamna giriyorsunuz ve g sarhou oluyorsunuz. Ondan uyanp geriye baknca bu ben miyim, neler yapmm diyorsunuz. Beni tanyanlar "Sen bir acayip olmutun. Allah"tan tekrar normal haline dndn" diyorlar. Oysa yaptm eyler yle ahm ahm eyler deildi." Acaba Gknel kendisini o dut aac kadar susuz gryor muydu? "Sulu olsaydm yurt dndan gelmezdim, ya da tutuklanacam anlaynca kaardm. Devleti dolandrmadm, zarar ettirmedim. Susuz ama kusurluyum " diyor. Gknel, lise akyla gerekletirdii birinci evlilii sonrasnda yapt Nurdan Erbu ve Feray Karvar evliliklerinin yanl olduunu imdi anlam. O zaman ayaklar yerden birka metre yksekte olduu iin gerekleri grememi. Mjgan Hanm ise ideal emi. Cezaevinde telefonla tanlan birinden phe etmemi miydi? Balangta etmi tabii ki. Mjgan Doan telefon edince, ona "Siz mektup yazn, memnun olurum ama benden beklemeyin "demi. nk gazetecilerin ya da rakiplerinin bir oyunu olabileceini dnm. zellikle de Feray Karvar'a yazd mektuplarn gazetelerde yaymlanmas bu dncesini pekitirmi. Kendisi solcu, yaynevi sac Solcu gemiiyle vnen biri neden kitabn muhafazakr bir yaynevi olan Tima"tan karmt? Tima"tan nce btn Bayrampaa Cezaevi Gerei inden sz ettim. Ka yolunu tahmin etmem de "babalar" nezdinde itibarm artrd. Krt dris olarak tannan Idris Oz-bir'le polis basknndan olumun evine snmas nedeniyle tantk. Bana bu olaydan kaynaklanan sempatisi vard." Bayrampaa dipsiz bir kuyuydu.ne ararsan var. Buras su cennetiydi. Bir de zel tip cezaevinin bir kouunda yabanc uyruklu tutuklular vard. Onlar da ayr bir sorun yaratyordu. Avrupal yada Amerikal tutuklular konsoloslar vastasyla takip ediliyorlard. Ama Afrikal, Asyal, Ortadoulu, Ruslar____hepsi bir aradaydlar. Zaman geiyor istihbarat faaliyetlerinde ilerleme kaydediliyordu. Tabur komutanna hastahanedeki tutukludan bahsedildi. Kendisinin de dinlemesinde fayda vard. Dinledi, istihbarat faaliyetine devam edilmesini istedi. Ama kkl bir zm iin pek istekli deildi. Bu sene tayin olabilirdi. Cezaevinde olay ksn

istemiyordu. Jandarma st karargahlar tabur komutann olay kmasn nlemesinden dolay kendisinin en az bir sene daha kalaca umudundayd. O yzden tutuklularn bir olay yaratmasn istemiyordu. Ancak arama faaliyetleri devam ediyordu. Bulunan malzemelerin yerine yenileri getiriliyor ve bu ark ileyip gidiyordu. Aylardan Mart idi. Yzba Z. bir mesleki kurs iin Amerika'ya gnderildi. 204 7. Blm Yzba Z. aslnda Amerika'ya gitmek istemiyordu. rk-yordu. Onu nce Ankara'ya jandarma genel komutanlna ardlar. Toplam on subay iki astsubaydlar. nce pasaport karttlar. Sonra Amerikan eliliinde alan emekli bir jandarma astsubayn ynlendirmesiyle sivil bir klinikten getikten sonra vize ilemleri yapld. Harcrah verdiler. Bin be yz Amerikan dolarndan biraz fazlayd aldklar para. yi para aldn dnyordu yzba Z. Jandarma genel komutanlnda personel bakanlnda general T. Y. onlara baz talimatlar verdi. Ankara'da bu iler iin bulunduunda yzba Z. Antte-pe'deki jandarma sosyal tesisinde kalyordu. Sosyal tesisin mdr kendisinin Cizre'de grev yapt srada tabur komutanln yapan bir subayd. Ondan hi holanmyordu. Aslnda orada kalmak da istemiyordu. Oradan oda isteyip hr karmak iin gitmiti. Sabaht stanbul'dan yeni gelmi ve yorgundu. Yarbay . onu grr grmez tand ve hemen koltuundan kalkp kucaklad ho geldin dedi. inanlr gibi deildi. Hemen kahvalt hazrlatt yorgunsundur kahvaltdan sonra odanda dinlenirsin demiti. Bu szler ve davran yzbann kinle nefretle dolu yreine sklan kurundan daha fazla etki etmiti. Yaanan o kt anlar unutulmutu. Birden yrei burkuldu. Az da olsa bir sz vard. Kendisine oda cezas vermiti. Ve subaylarn oda hapsini ekecei yer 205 Bayrampaa Cezaevi Gerei_^_ 206 Zeki Bingl polis otobsne bindiler. Sarn polis kullanyordu otobs. Eyalar erkek polisin kulland bir baka otobsteydi. Bir ara bir benzincide mola verdiler. Yakt ikmali iin. Sonra yola devam ettiler. Her ey bambakayd. Yabancyd. Tek tandk beraber geldikleri arkadalar ve kendilerini karlayan tercmand. Yola devam ettiler. LA polie satate academy de onlar yzba David karlad. Kk tatl rekler ve scak kahve ile ay ikram ettiler. Yzba mesai, ehir hakknda bilgi verdi. O ngilizce konuuyor ve tercman eviriyordu. Amerikal yzba verdii bilgiler arasnda Amerika'y kastederek kzlarmz ok gzeldir, ama onlar otel odasna gtrmeden nce kaportann altna bakmay unutmayn diyerek ardndan hepatid b, aids gibi hastalk oranlar hakknda bilgi vermiti. Bazlar biz evliyiz diye savunmaya gemiti. Yatakhanelere getiler. Yorgundular. Yabanc yerin verdii rahatszlk yznden uyuyamadlar. Ertesi gn sabah saat 06:00 civarnda kalkp temizlikten sonra kahvaltya gittiler. O gn baz prosedrlerle geti. Kurs hzla geti. lkeye dn sevinliydi. 207 yoktu. Birde asker dikmek istemiti odann "kapsna. Ama yasaya aykryd subayn odasnn nne asker dikilemezdi. Asl sknt ise drt yandaki kznn baheden baba eve neden geliniyorsun diye sormas oluyordu her gn. te sz buydu. Her akam yarbay ve yzba beraber yemek yediler, rak itiler. Sohbet ettiler. Yaananlar unuttular. Dorusu da buydu. Ankara'da ileri bitmiti. stanbul'dan uaa bineceklerdi. O tarihte bulumak zere daldlar. Yzbann akl cezaevindeydi. Devaml zm retmeye alyordu. Mutlaka zeceklerdi. nanyordu buna. Havaalan kalabalkt, d hatlarda eit eit insanlar bir oraya bir buraya koturup duruyordu. Jandarmadan on subay ve iki astsubay bir araya geldiler ve uak iin hazr

beklerlerken kendileri gibi on iki emniyet grevlisi de ayn uaa binmek iin geldiler ayn kursa gidiyorlard. Uakta arka arkaya oturuyorlard. Uzun bir yolculuk olacakt. On bir saat uacaklard. En ok sigara ienler sklacakt. Bunlardan biri de yzba Z. idi. Bira imeye baladlar. Yapacak baka bir ey yoktu zaten. Artk frsatlar lkesi denen ve bir ok kiinin hayalini ssleyen topraklara gidiyorlard. Pilot hangi lkenin stnden uuluyorsa ses yayndan bilgi veriyordu. Zaten tv ekranda nerede olduklarn gryorlard. Almanya, zlanda, Kuzey Kutbu, New York.... Uak nce Miamy'ye indi. Burada Trk asll bir tercman karlad. O grevlendirilme Yal ama din biri. ekirge gibi bir oraya bir buraya kouturuyordu. lemleri halletti. Sonra baka bir uakla New Orlioans'a hareket ettiler. Bir saate kadar sonra oradaydlar. Hava alannda iki bayan polis bekliyorlard sonra orta boylu sarn dieri zenci. kisi de etine gereinden fazla dolgundu. Bir de erkek polis. Emir komuta sarn bayan polisteydi. Hepsi topluca bir 8. Blm Artk jandarmada yine tayin dnemi gelmiti. Bir ka ay sonra doudan batya batdan douya gidecekler belli olacakt. imdiden eya toplamaya balamlard. Zaten iki sene de bir tayin gryordu jandarma personeli. anshlarsa sene kalyorlard. Bazlar biraz daha ansl olabiliyorlard. Eski grev yerlerinden bazlar bat olmaktan karlp dou hizmetten saylanlar vard Urfa gibi; bu durumda seneden daha fazla kalabiliyorlard. Ama jandarma tekilatnda bir temayl vard. Uzun sre personelini ayn yerde tutmazd. Bazen batdan batya da tayin olurlard. Jandarma personeli cefakard. taatkard. Aslnda onlarda silahl kuvvetlerinin erefli mensuplaryd. Dier kuvvetlerin mensuplar yasa gerei hangi garnizonda ka sene kalnmas gerekiyorsa o kadar kalyorlard. stanbul'da yedi sekiz sene gibi. Bu jandarmada byle olmuyordu. Suiistimal olurdu. Sk tayin sayesinde personelin yolsuzlua bulamas engelleniyordu. Bunu aka ifade etmeseler de durum buydu. Douda terr var orada hizmet yl dolanlarn yerine batdan personel gitmeli eklinde vatan millet duygular ne karlmaktayd. Neden diye sorarsanz? Hain olursunuz? Sormak lazm peki neden? Madem personel a var ve lkede isizlik var neden yeterli personel istihdam edilmemekteydi? 208 Zeki Bingl Neden askerlik grevi iin gelen erba ve erlere polis hizmeti yaptrlyordu? Ucuz can mal gvenliki ksaca asayi hizmeti yaplabilir mi? Adaletin devlet temeli olduu durumda ilk basamak olan karakolda neden hukuk konusunda uzman olanlar grevlendirilmiyordu? Denetlemelerde adaletin ilk basama olan jandarma karakollar neden bir piyade bl gibi denetleniyordu? Jandarma eitim birliklerinde mevzuata gre acemi eitiminde baarl olmu ve usta birliine sevk edilmi bir erin polis hizmeti yapaca biliniyor peki ya gerekten yetimiler miydi? Tabi ki hayr. Btn yk karakol komutanlarndayd. Yani bir jandarma subay meslek hayat boyunca en az be defa dou hizmetine gidiyordu. Belki bu say artacakt. Bir astsubayn da durumu farkl deildi. Hatta daha kt saylrd. Yolu olmayan yerlerde grev yapmak zorundaydlar. alan eleri durumu daha zor hale getiriyorlard. Bazen elerinin alaca kurum zar zor bulunuyordu. Okuyan ocuklar braknz evre deiikliinin ocuklarda yaratt etkileri aldklar eitim maalesef blk prk oluyordu. Ya lojman durumu? Anlatmakla bitirilmeyecek kadar kt durumdayd. Yeterli deildi. Batda da douda da durum aynyd. Bir de lojman olsa bile eyanz her defasnda ykle indir harap oluyordu. Perdeleriniz bile pencereye uymuyordu. nk her evin penceresi farklyd. Bunun zm ise birka eit perde bulundurmakt. Yada tavandan tabana uzun perde bulundurmakt. Peki lojman kkse artan eyalar ne olacakt. Bazlar braklrd. ansllar ise bir depo bulurlarsa oraya brakrlard. Yani zor bir durumdu. Jandarma kendi personeline gerekli efkati gstermemekteydi. En ok baz komutanlar personelinin bu durumunu grmezden gelerek devlet size u kadar pa209

Bayrampaa Cezaevi Gerei ra veriyor bu kadar imkan salyor diye sze balarlar ve devam ederlerdi.. Peki doru muydu? Hayr. Jandarma personelinin hangi artlarda hizmet verdiini herkes biliyordu. Onlar bu lkenin gerek cefakar hizmetkarlaryd. Bu sk tayin bir bakma iyi de oluyordu. Hatta savunma mekanizmasyd bu. altn yer deil komutan iyi olsun diyeTayinler belli olmutu. Tabur komutan binba D. E. Erzurum'a tayin olmutu. Beklemiyordu. Genel komutanlktan gelen sinyaller tayin olmayaca ynndeydi. Tabur komutanlna binba M. D. tayin olmutu. in garip taraf Bingl'de istifa eden alay komutanyla isimleri aynyd. Birde Gen jandarma komutanlndan stanbul'a tayin olan binba M. N. ile devreydiler. Yzba H. P., stemen A. E. ve yzba Z.'nin aylardr yapt istihbarat ve planladklar cezaevini temizleme harekatnn zaman yava yava gelmekteydi. Bu arada cezaevi personeli ile de ilikiler ilerlemiti. Onlarsz zaten baarl olunamazd. zellikle mdrlerin destek ve yardm ile infaz koruma memurlarnn gayreti lazmd. Cezaevinden sorumlu savclarn destei lazmd. Cezaevi genel mdr A. S. E. ile mutlaka grlmeliydi. Sonuta bu iin sahibi o idi. nce yzba Z. samimiyeti ilerlettii zel tip cezaevi mdr D. C. ile bir cumartesi gn leden sonra Yenikap'da kk bir lokantada bulutular. Onun fikrini almak istiyordu. D. C. tecrbeli ve ekirdekten yetimi bir mdrd. Cezaevinin sorunlarn ok iyi biliyordu. Kendi deyimiyle mahpusha-neciydi. Yzba Z. ayanda sandalet, ksa bir ort ve stnde bir penye tirt ile lokantaya geldi mdr ise kravatl ve takm elbiseliydi. Ortaya bir buuk zgara et, yarm ie rak ve mdrn sevdii kzde pimi kumpir benzeri sade patates 210 Zeki Bingl sylediler. Birbirlerini severlerdi. nemli bir konu konuacaklard. Hal hatr konumalarn bir kenara braktlar. lk kadehlerden en kt gnlerin byle olmas dilei ile birer yudum aldlar. Bak mdrm biz uzun sredir cezaevinde bir temizlik planlyoruz. Cezaevine gireceiz ve nce bir kouu boaltp tutuklular dier koulara datacaz. O kouu en ince ekilde arayp btn su unsuru olan malzemeden arndracaz. zellikle silahlardan. Sonra dier koutaki tutuklular aktaracaz bu temizlenen koua. Byle btn cezaevini temizleyeceiz. nce zel tip cezaevinden balayacaz diye uzun uzun anlatt yzba Z. Mdr can kula ile dinliyordu. Konumalarn kimse duymasn diye kede bir yerde oturuyorlard. Lokanta kapsn bir yandan takip ediyorlard. Ara park yerine park edenleri grebiliyorlard. Onlar biliyorlard ki cezaevinden tahliye olan tutuklular kendilerini tanyabilirdi. Onlar ise ok zor tanyabilirdi. Yani o kadar terr tutuklusu, mafya elaman gelip geiyordu ki cezaevinden hepsini tanmalar mmkn deildi. Tetikte olmak gerekirdi. Sz mdre gelince: Bu plan kim yapt. Biz. Siz derken kimler alay komutan m? Mdrm taburun emir komutas 16 Temmuzda bana geecek. En az ay ben komuta edeceim. te bu srede yapmay planlyoruz. Zaten biz baladktan sonra iimiz bitmese de yeni geleceklerin bunu devam ettirmek zorunda kalacaklarn tahmin ediyoruz. Yani tabur olarak m? Mdrn yznde hafif bir tebessm var. 211 Bayrampaa Cezaevi Gerei Evet dedi yzba. . Komutanm seni severim. Hemeriyiz. Bunu sen yapamazsn. Senin alay komutann, blge komutann, genel komutann da yapamaz dedi mdr. Kim yapar peki diye sordu yzba. Cezaevindeki durumu senden benden baka kimse bilmiyor mu sanyorsun? Bir tutuklu iin kimler devreye giriyor bilmiyor musun? Devlet burada olan her eyi biliyor. Bak gazetelere bakanlar, babakanlar, basavclar devlet Bayrampaa cezaevine hakim deil diyor. Bunu herkes biliyor.. Peki neden dzeltmek iin birileri harekete gemiyor diye sordu yzba. Bilmem neden gemiyor ama durum bu..oldu cevab mdrn. Szne devam etti:

Bir gn basavc F. . ile beraber kapal cezaevinin koularn dolayorduk. Bir tutuklu bizim gzmzn nnde telefonla konuuyordu. O esnada bir ey demedi basavc. Deseydi tepki olurdu. Tutuklular saldrabilirdi. nfaz koruma memurlar dayanmzdayd. Onlar bizim tutumumuzu grmek istiyorlard. Haklydlar biz onlardan tutuklularn byle malzemelerini almalarn ve bu davran olanlar cezaevi tzne gre cezalandrmamz iin tutanak tutmalarn isteriz. Onlar bunu yapmyorlar diye kzarz. imdi ise bizim gzmzn nnde olmutu hadise. Ne yaptk biliyor musun? Hayr. Gmemezlikten geldik, idari blme geince ba memuru ardk ve o koutan grdmz telefonu almalarn syledi basavc. Ama biz zaten tutuklulara basavc gelecek ltfen koularnzdan kmayn diye rica minnet eder durumdayz Bunu basavc da biliyor. Bize bir televizyon kumandas getir212 Zeki Bingl diler. Tutuklular telefon deildi grdkleri demi. Basavc biraz daha srar etti bu sefer de ie yaramayan bozuk bir cep telefonu gndermiler. Bizim grdmz o deildi. Bu tutuklunun elinden cep telefonu alnp tze gre cezalandrlmas gerekirdi. nfaz yasasndan yani artl tahliyeden yararlandrlmamas gerekirdi. Yapmadnz m? Sende biliyorsun yapamayz. Bir bak ka isyan, ka adam ldrme, ka kavga oldu ve ka tutuklu cezalandrld? Biz bir tutukluyu garibansa bir koua almalar iin ner-deyse kou aasna yalvarr durumda kalmz. Senin sylediin temizlii en ok ben isterim. Bunu sylerken candan konutuu belli oluyordu. Ama devlet karar vermeli. O zaman olur bu i. Sen ay tabur komutanlna bakacaksn. Bence riske girmemek lazm. Zaten sana kim destek olacak? Basavc izine ayrlyor. Cezaevi savcs F. K. da ayrlyor. Kapal cezaevi mdr de hata yerine vekalet eden ikinci mdr var. Ben de izine ayrlacam. Bir de hatrlasana u hayata dn mdahalesinde tutana kimler imzalad? Hepimiz o gn oradaydk. Paamz, basavcmz, alay komutanmz, mdrlerimiz, tabur komutanmz, taa Ankara'dan, Elaz'dan, Batman'dan gelen komutanlarmz... Hepimiz oradaydk. Sonra ne oldu? Sen, birka subay imzalad tutana. Sanki baka kimse yoktu. Basavc ve cezaevi savcs mdrlerle beraber ilerde sizin haberiniz yok muydu diye sorarlarsa diye cezaevi kontrol defterine bir eyler yazdk, imzaladk. Bak imdi Eyp savcl sanki bizim dzmece olarak, mdahale gnne kadar aradk bir ey bulamadk, isyan yok, olay yok diye tuttuumuz tutanaklar esas alp dava amad m? Peki lkenin o kadar aydn, millet vekili, sivil toplum rgtleri neyle pazarlk ediyorlard. Unutuldu bunlar. Syleyecei ok ey vard szckler boazna dmleniyordu mdrn. Dilinin 213 Bayrampaa Cezaevi Gerei ucuna gelen kfrleri tutuyor ve bir yudum daha alyordu. Yapamazsnz bo ver dedi. Sonra devam etti sze, tabur komutan protokol gerei aranmadan cezaevine giriyor, arama yaplaca gn haberci erlerin elindeki poetleri arama yaplan koutaki baz tutuklulara vermiyor mu? Hatta bir gn bana bir tutuklu ile avukat ve yaknnn mutlaka grmesi gerektiini syledi ben de ak gr izni vermitim. Grme olduunda kendisi birini yannda avukat diye sokmu. Bunlarn avukat ve yakn olmadn sonradan rendim meer tutuklunun hasmym. Gel de grev yap imdi diye hayfland. Mdrm devlet karar versin dedin. Devlet kim peki? M. G. K. ksa oldu cevap. Sonra devam etti M. G. K. karar verecek, her bakanlktan bir st dzey sorumlu adalet bakanlndan mstear jandarmadan paa gibi grevlendirilmeli o zaman bu i olur. Sonra ikinci kadehleri itiler. Konuyu deitirdiler. Hafta sonu hava scakt. Rak bitince beraber cezaevinin yolunu tuttular.

Yeni bir hafta ba balamt. Cezaevinde durum aynen devam ediyordu. Mdrle grmeyi yzba Z. yzba H. P. ve stemen A. E.'e anlatt. Durumu aralarnda deerlendirdiler. Zaten bilmedikleri bir durum deildi bu. stemen A. E.: Komutanm biz deneyelim, bizi Bayrampaa cezaevinden baka daha kt bir yer varsa oraya tayin ederler dedi. Gltler. Zaman hzla geiyordu. Yzba H. P. tabur komutan binba D. E.'un kendisinden bir tutukluya sevk esnasnda bir poet verilmesini istediini ve kendisinin kabul etmediini sonra devriye komutanndan bunu istediini onun da kabul etmediini sonuta tabur komutannn bizzat kendisinin bu poeti 214 Zeki Bingl ring aracnda tutukluya verdiini ve kendilerinin de tutanak tuttuklarn syledi. Byle eylerin devaml yaandn syledi. Yzba Z. bu tutuklunun kim olduunu ve neden yattn aratralm dedi. Adam uyuturucudan yatyordu. Hatta jandarma blge komutanlnn olduu yerde Balmumcu'da iekilik yapyordu. Blge komutanlnn siparilerini de bu ieki karlyordu. Gnler geiyor tayinciler de hazrlklarn yapyorlard. Binba D. E. da hazrlk yapyordu. Bu arada kendisini ziyarete gelenlerle yzba Z.'yi tantryor ve onlara benim yerime bakacak arkada diye tantryordu. Bir gn odasnda geni bir vaziyette oturan bir adama yzba Z.'yi tanttktan sonra: Balk tutmay ok sever diye ekledi. Misafir ise komutanm bizim Karaky'de balk lokantamz var. Orada balk orbas yaparz. Bizim zerimize yapan olmaz. Hem balk rakyla, rak da karyla gzel olur diyerek muzipe glmsyordu. Gven vermek iin Metris cezaevi blk komutan da ok sever diye ekledi. Metris blk komutan yzba Z.'nin hemerisiydi. Kyleri arasnda be kilometre vard. Belli ki yzbann tepkisini merak ediyordu. Xaten bunlar sylerken bu alemde nelerin geerli olduunu sanki biliyor gibiydi. Yzbann bu szleri duyduunda aklndan imek hzyla gemite yaananlar canlanmt. Bir gn Sylemez etesi ile ilgili tutuklu bir subayn kardei ki o da subay ve yzba Z.'nin devre arkada onu ziyarete gelmiti. Aabeyi Hasdal askeri cezaevinde tutukluydu. Yzba Z.'nin odasndaki bu grme esnasnda Metris cezaevi blk komutan yzba gelmiti. Hatta yzba Z. latife olsun 215 Bayrampaa Cezaevi Gerei diye devre arkadan Sylemez etesinden diye tantrmt. Metris blk komutan bir sre sonra tabur komutannn odasna kt. Yzba Z. devre arkada ile bir sre daha grtkten sonra bu grme ile ilgili tabur komutanna bilgi vermek iin odasna kmt. Metris blk komutan kapya dnk olarak tabur komutanna ksk sesle bir ey anlatyordu. Yzba Z.'nin geliiyle konuama kesilmiti. Ksaca durumu izah etti yzba Z. tabur komutan azarlamt. Niye bir ete mensubuyla konuuyorsun diye. Yzba Z. onun devre arkada olduunu ve her insan gibi eer kendisiyle grmek istediinde grmesinin gerektiini sakl gizli bir eyinin olamayacan syledi ve odadan kp gitmiti. Sonra sms tabir edilen ses kayt cihazn (ki konumay kayt etmiti) bir zarfa koyarak gnderdi st yazsnda grme kaydnn bulunduu ve bu grmenin zlerek su unsuru varsa gereinin yaplmas yazyordu. imdi ise cezaevinde bulunan etecilerin yaknlaryla tabur komutan tarafndan bizzat tantrlyordu. Yzba Z. biraz souk bir sesle adama: Beyefendi ben namaznda niyaznda biriyim. en veya zamparalk yapana szm yok. Ama ilk tanmada bu ekilde teklifte bulunmanz beni artt dedi ve ayaa kalkp tabur komutanna bir emriniz var m diye sorup cevap beklemeden odadan kp gitmiti.

Bir baka gn ise tabur komutan sivil bir aracn B kapsndan alnmasn ve ikinci sevk blnde blk komutanlarnn toplanmasn emretmiti. eri alnan araba sivildi. Aslnda hibir sivil araba alnmyordu. Bu da neyin nesi derken bir de baktlar ki arabadan ipura, levrek ve karidesler karlmt. Yanan mangala bunlar koyulurken herkesin kafasnda ne oluyor sorusu geiyordu. Mesai gnyd. Gelen sivilleri tabur 216 Zeki Bingl komutan tantryordu. ok iyi insanlard anlattna gre. Peki neden imdi bu adamlarla tantrlyorlard? Onlarn da tandklar cezaevindeydi. Yenen balklardan sonra bir de evlere gtrlmek iin getirilen balk paketleri braklmt. te gnler byle geip gidiyordu. Bu balk ziyafetine bir gnde cezaevi savcs ve mdrleri de arlmt. Yine balk paketleri braklmt. Baka bir gn tabur komutan yzba Z. ye bir dostlarnn olduunu ve onlarn otellerinin olduunu syledi. Beraberce resmi kyafetle Sultanahmet'e gittiler. Otel ahap gibi bir tarihi yapyd. Otel ise Cankurtaran'a inen yolun sanda kalyordu. Yzba Z. arabadan inmedi, belli ki her kimse otelde bekleyenlerle tanmak istemiyordu. Ksa bir sre sonra tabur komutan da otelden kt ve biraz sitemkar ekilde sohbet ederek tabura dnmlerdi. Gnler geiyordu. Artk iliik kesme zaman yaklamt. Tayin olanlara Balmumcu'da veda yemei verilecekti. Tabur komutan ve cezaevindeki subaylar ayn masada oturuyorlard o gece. Taburdan video ekim iin kamera getirilmiti. Aslnda bu video kamera Yzba Z. cezaevine tayin olduunda envanterde yoktu. Onun teklifiyle alnmt. Hatta cezaevine gnde iki bin civarnda ziyareti geliyordu. Bu ziyaretilerin kimlik bilgilerini jandarma alyor ve faks ile alay komutanlna bildiriliyor ve aranp aranmad soruluyordu. Arananlar ise birka gn sonra cevap olarak geliyor ama aranan ahs olan ziyareti zaten gitmi oluyordu. Bu ekilde iki bine yakn kii arand halde ziyareti olarak gelip gitmiti. Eer bunlar bir daha gelirse o zaman yakalanmalar iin listeler yaplyordu. Bazen de listelerde aranmasndan sarf nazar edilenler de gncel olmaynca bu sefer de vatanda bo yere 217 Bayrampaa Cezaevi Gerei bekletilerek madur ediliyordu. Yzba Z. nin teklifiyle chat programyla bilgiler annda Internet vastasyla alaydaki grevliye yazlyor o da merkezi sorgulamadan aranp aranmadn yazabiliyordu. Bu sayede Bayrampaa taburu en ok adam yakalayan birlik olmutu. Gece arklar sylendi. Elenildi. Artk 16 Temmuza iki gn kalmt. Gnlerden Cuma 13 Temmuzdu. Tabur komutan pazartesi gn mesaide olmayacakt. Yerine vekaleten yzba Z. bakacakt. 218 9. Blm Tarih 16 Temmuz 2001. Bayrampaa cezaevi taburu itima halinde. Saat 08:00 yzba Z. taburdan tekmil alyor. Tekmil aldktan sonra btn rtbeliler karargah takmnn yemekhanesinde toplansn diye emir veriyor. On dakika sonra btn rtbeliler yemekhanede-ler. Yzba Z. onlara ok ksa bir konuma yapyor. Ben diyor. Bir sre bekledikten sonra devam ediyor. Tutuklunun ei veya dostuyla olmam. Tutuklunun otelinde yatmam. Tutuklunun motelinde kalmam. Tutuklunun lokantasnda yemem. Tutuklunun barnda imem. Tutuklunun diskosunda elenmem. Sizden isteim u: bunlar yapan varsa derhal u andan itibaren vazgesin. Emrediyorum. Duyarsam hesabn sorarm. Ve bir baavua dnd:

Eer tutuklunun eini gece yars biralar ve cep telefonlaryla nizamiyeye getirirseniz sizin hakknzda derhal ilem yaparm. Benim syleyeceklerim bundan ibarettir. Emir ksa ama anlalrd. Herkes grevinin bana dnmt. 219 Bayrampaa Cezaevi Gerei Artk belli ki yeni bir dnem balyordu". Sonra yzba Z. blk komutanlarn odasnda toplad. Ksa bir deerlendirme yaptktan sonra onlara iin zeti kanun, nizam ve ynetmelik ne diyorsa onun dna klmamasn istiyorum. Benim emir komutam srasnda bundan almayacaktr dedi. Artk cezaevine mdahale etmek iin hazrlklar yaplacakt, ilk olarak cezaevi savcs F. K.'n izinde olmas nedeniyle yerine vekalet etmek iin gelen savcy ziyaret etmek iin yzba Z. cezaevi binasna gitti. O hep cezaevine girerken grevlilere kendisini aratr ve x-ray kapsndan tmeden geerdi. imdi tabur komutan vekiliydi. l protokole gre aranmadan geebilirdi. Girie geldiinde x-ray kapsndan tmeden geti. Grevli infaz koruma memuruna gel beni ara dedi. Grevli memur tereddt etti. Yzba Z. ona bak dedi eer biri yzba aranmadan girerken yasak malzeme soktu derse sen diyeceksin ki; yanlyorsunuz ben grevliydim kapda ve onu ben aradm ve stnde byle malzeme yoktu. Bunu sylerken cezaevi grevlileri de duymutu. Belli ki yeni bir devir balayacakt. Sonra dedi ben de sizi grevli askerlerle nizamiyede arayacam ve bu ahitlii sizin iin ben yapacam. Biz bir birimizi kontrol altnda bulunduracaz. Eer aranzda rk yumurta varsa onlar da ayklayacaz. Sonra cezaevi savc vekilinin yanna girdi. Kendisine ho geldiniz diye kendini takdim etti. ay sylediler. Savc bey cezaevinin sorunlarn bildiini ve elinden gelen almay yapacan syledi. Yzba cezaevinin ok kt durumda olduunu ve hakimiyetin tutuklularda olduunu syledi. Burada hi kimsenin can gvenliinin olmadn ve mutlaka zlmesi gerektiini belirtti. Gnlerden bir gn C 19 kouundaki tutuklularn kendilerini ziyarete gelenleri rehin alarak koularna gtrdkleri ve isyan halinde olduklar bildirildi. 220 Zeki Bingl Bunun zerine yzba Z. ve byle olaylara mdahale iin hazr bekleyen ikinci sevk blnden askerler ile yzba H. P., stemen A. E., hep beraber silahl ekilde olay yerine gittiler, infaz koruma memurlar olay yerini brakmlard. Garip olan ziyaretiler ile tutuklular ayr yerlerde olmas gerekirken nasl olur da bu kilitli kaplar geerek ziyaretilere ularlard? Zaten Hakan illiolu da ayn koutan kp kilitli olmas gereken kaplardan geerek cezaevi ikinci mdrnn odasnda Kenan Ali Grseli ldrmemi miydi? Daha nce C bloktaki terr tutuklular da ziyaretilerini koulara buradan gtrmyorlar myd? Askerler maltaya geldiinde kaplarn tutuklularca kilitlendii grdler, ierde baz tutuklular vard onlara yzba Z. bunun isyan olduunu ve gerekirse silah dahil zor kullanlacan emreder ekilde ve kaba sesiyle haykrr gibi sylyordu. Tutuklulardan bazlar alk olmadklar bu duruma anlam veremiyorlard. Nasl kendilerine byle sert davranrlard? Biri ne karak biz isyan etmedik. Hakkmz istiyoruz dedi. Size emrediyorum derhal kapy an..ses tonu daha sertti. Askerlere dnerek kapnn gerekirse kesileceini ve mdahale olursa kendi emriyle ate alacan syledi. Ve: Doldur kapa emrini verdi. Ortalk kurma kollarnn ekilip braklmasyla eliin ii titreten sesiyle buz gibi olmutu. Tutuklular bu olayn ayn zamanda videoya alndn grnce dehete dtler. nk her isyanda gren duyan olmuyordu. Sonuta kim ne yapt nasl yapt hi kimse bildii halde sylemiyordu. Ama imdi cam bir gz hem konuulanlar hem de yaananlar dosdoru anlatacakt. Kim ne yapt diye artk kimsenin anlatmna gerek yoktu. Hatta ben grmedim duymadm diye yalan syleyeceklerinde olay yerinde olduklar bu ekilde tespit edilecekti, ite bu bir felaketti. 221 Bayrampaa Cezaevi Gerei

Tutuklular bir an duraklam olsalar da kapy atlar. Bir yandan biz isyan etmedik C 19'dakiler yaptlar. Biz kilitlemedik kaplar diye anlatyorlard. Kap alnca tutuklular emniyete alnarak C 19 kouuna doru jandarmalar tedbirli ekilde ilerlediler. C 19 kouu st kattayd. Dikkatli ekilde ilerliyordu jandarmalar. Maltann ortasnda bulunan kap kilitliydi. Bir tutuklu jandarmalar grnce koarak koua kamt. Yzba Z.'nin sesi yankland. Derhal isyana son verin rehinelerin hayatn korumak ve devlet hakimiyetini tesis etmek iin gerekirse silah dahil zor kullanlacaktr. Bunu hi istemiyoruz. Derhal isyana son verin. Tutuklulardan biri isyan etmedik. Biz rehine de almadk. Bunlar bizim yaknmz. Kendi istekleriyle buradalar. Bize sndlar. Askerler onlara tacizde bulunmular dedi. Yzba: Derhal kaplar an. Eer byle bir ey varsa gereini yapacam. Yanndaki haberciye savc beyi arn gelsin grelim dedi. Savc bey geldi. Tutuklular kapy aacaklarn ama a rtla-rmn olduunu syledi. Askerler dar kacakt. Ziyaretilere ve tutuklulara bir ey yaplmayacakt. Tacizde bulunan asker cezalandrlacakt. Ziyaretilerden bazlar biz isteyerek geldik koua zorlayan olmad diyordu savcya. Bunu yzba dikkatle dinliyordu. Ve tabi ki video kayt kameras alyordu. Zaten onlar istese de istemese de eer taciz var ise gereken yaplrd. Savcnn istei zerine jandarmalar kt. Ziyaretiler ise onlar da bir sre sonra ktlar. Savcnn odasnda ziyaretiler tek tek dinlendi. Ama tutuklularn syledii taciz ile ilgili bir ey hatrlayan ya da yaayan yoktu. Sadece tacize uradn 222 Zeki Bingl syleyen bir bayan vard. Ona kendisine tacizde bulunan grse tanyp tanmayacan sordular. Kadn evet tanrm dedi. Bunun stne nasl bir taciz olduu soruldu. Kadn cevap veremiyordu. lk bata ok vahim bir ey olduundan cevap veremiyor sanarak savc, mdr ve yzba pr dikkat beklediler. Ama ok elikili eyler sylyordu. Zira bir ziyareti ile hibir grevli ba baa kalamazd. nk kalacak bir yer ya da uygulama yoktu. Bir tek bayanlarn arand ve bu armay yapan bayan polis memuru ya da bayan infaz koruma memurunun yapt oda vard ki bu aramada kesinlikle yalnz olmuyorlard. Bir grevli daha mutlaka oluyordu. Kadna tacizde bulunan grevliyi tehis etmesinden baka bir ey istenemezdi. Kadn karsna karlanlara tek tek bakt bunlar deil dedi. Hatrlamadn syledi. Sonra tekrar sordular zellikle yzba istiyordu tehis etmesini. Kadn tekrar bakt, bakt____ Hatrlayamadm dedi. Yzba sordu. Siz kimin esiniz? ......nn eiyim. Ne kadardr eisiniz? Sekiz yldr. Kocanz ka yldr burada? iki senedir. Ziyaretine ne zamanlar gelirsiniz? Her gn. Tutukluyla sizin soy adlarnz farkl. Evet, ben onun imam nikahl eiyim. Yzba savcya dnd sayn savcm yalnz grelim. 223 Bayrampaa Cezaevi Gerei Kadn dar karken birden: Ben kimseye iftira atamam. Eim ierdeyken askerlerin silahl geldiini grp biri haber verince bana byle sylememi istedi. Kimse bana tacizde bulunmad..dedi. Savc kadn durdurdu ve bu sylediklerini tekrar ettirdi. Sonra kadn dar kard. Yzba savcya: Savcm bakn bu kadn mevzuata aykr olarak yllarca ziyareti olarak girmi. imdi bu kadn ziyareti olarak cezaevine alan memurlarn tamamn mahkemeye vermek lazm. Savc:Ka kii yapar bu biliyor musunuz yzbam?

Evet dedi souk bir sesle. Sadece ona gr izni veren hakknda ilem yapmamz lazm diye devam etti yzba. Sadece bir kii dorusu bu dedi. Savc dondu kald. Yzba devam etti ayrca isyan edenler hakknda ve rehine olan ve bunu gnl rzas ile yapan ziyaretiler hakknda da yaplmal dedi. Onlar da cezaevini igal ederek isyana itirak ettiler. Savc biliyordu ki tutuklularla gr yapacak kiiler birinci, ikinci ve nc dereceden akrabalar olacakt. Birde cezaevinde sorumlu savcsn uygun grp izin verecei kiilerdi. Yani bu kadn senelerdir gre kmt. Madem akrabas deildi. Peki kim izin vermiti? Yetkili kimdi? Bu gne kadar kimler kimlerle grmt? ncelenmesi gereken bir konuydu bu.. Jandarma artk tavrn koymutu. Mevzuat diyordu. te bu ok ktyd. Peki ne olacakt imdi. Zaten her ey mevzuata aykryd. Bayrampaa cezaeviydi buras. Tpk mdrn syledii 224 Zeki Bingl gibi. Ancak devlet karar verirse dzelirdi. Peki devlet neden karar vermiyordu? Devlet kimdi? Aslnda devlet karar vermiti ve gerekli yasalar da karmt. Uygulayclar, yani asl devlet onlard, peki ne yapmt? Sorun buydu. Siz istediiniz yasay karn ama uygulanmazsa ne olur? Kaos. Terr. Trk insan terr siyasi amal ilenen sular olarak bilir ama batl lkelerde hangi kural ihlal ederseniz edin siz bir terristsiniz. Bayrampaa'da hibir kural uygulanmyordu ki. Yzba Z. uzun sreden beri istihbarat almasn yaptklar adli tutuklulara ynelik devlet otoritesini tesis ve kanun hakimiyetini salayarak cezaevinde can gvenliini salamak iin harekete geilecek zaman kolluyordu. Bu arada adalet bakanlnn cezaevlerinin ynetimine dair kanuna istinaden karlm tze aykr olarak kard genelgeleri inceliyordu. yle ki bu genelgelere de ou zaman l protokol gerei ayda bir stanbul basavcsnn bakanlnda toplanan jandarma ve cezaevi idaresinden oluan heyet her ne kadar genelgede istenen husus u veya bu olsa da Bayrampaa cezaevinin fiziki ve zel durumu nedeniyle yle deil byle uygulanmasna deyip kararlar alnmt. Yani zaten devleti temsil edenler mevzuata uyamayacaklarn toplanp toplanarak karara balayarak imzalamlard. Korkun bir durumdu bu. Byle otorite zafiyeti olduunda Kymen gibi g sahipleri sadece kouu deil koridoru bile igal edebiliyordu. Cezaevleri genel mdr A. S. E. ve mstear Y. K. o gnlerde cezaevine gelmilerdi. Cezaevi savcsnn odasndaydlar. 225 Bayrampaa Cezaevi Gerei Yzba Z. odann nne geldi ve savcnn sekreterine ierde kimlerin olduunu sordu. erde zel tip cezaevi mdr vekili N. ve kapal cezaevi mdr vekili Y. G. da vard. Kapy ald ve ieri girdi. Asker selamn verip kendini takdim etti. Oturmasn sylediler. Belli ki cezaevi ile ilgili gryorlard. Frsat karmayan yzba: Sayn mstearm ve sayn genel mdrm, biz jandarma olarak cezaevine talibiz. O zamanlar cezaevinin tek bir kuruma devredilmesi gndemdeydi. Jandarma d koruma grevini adalet bakanlna devretmek istiyordu. Terr nedeniyle lkenin dousunda zaten ok meguld. Ama ver kurtul demek olur muydu bilinmez. Zamannda da trafik grevini de jandarma protokolle polise devretmiti. imdi de bu grevi almak istiyordu. Bir de cezaevlerinin ou zaten polis blgesinde kalmt, bu nedenle polise devredilebilirdi. Zaten,vpolis de genel kolluk deil miydi? Peki o kurum ya da bu kuruma devretmekle cezaevi sorunu halledilecek miydi? Tabi ki hayr. Jandarmann erat mevcudu iki yz seksen bini buluyordu. Nerdeyse silahl kuvvetlerin yarsna yaklamt mevcudu. Bu sayede personelden tasarruf edilebilirdi.

Yzba devam etti szlerine: Bu cezaevinde can gvenlii yok. Ne sizin iin, ne de bizim iin, ne de memurlar iin, ne de tutuklular iin. Maalesef hakimiyet bir avu tutuklunun elindedir. Yaklak altm silah olduunu deerlendiriyoruz. Binlerce kesici drtc alet, bir o kadar telefon olduunu biliyoruz. Cezaevi idaresi tutuklular tze uygun ekilde su tasni yaparak koulara koyamyor. Eer paral olduu dnlen tutuklu gelirse koularda hakimiyet kurmu olan eteler kendi kouuna istiyor. Tehdit ediyorlar. Hatta atmaya giriyorlar. Parasz ise koyacak yer bulunamyor. Kou kaplar ak. darece dardan kilitlenmesi gerekir226 Zeki Bingl ken tutuklular ierden kilitliyor. Koularda fahi fiyatla kantin altryorlar, idarenin kantini laf olsun diye alyor. Tutuklulardan ayak bast paras ad altnda hara alnyor. Genelgelere aykr olarak tutuklular malzeme bulunduruyorlar. Koularda aalar kendilerine zel odalar yaptrmlar. Yemekleri kendileri piirdiklerinden ve dattklarndan dolay baz tutuklular a kalyor. Mstear hayretle bunlar doru mu diye sordu. Genel mdr: Evet, u anda kapda iki asker olmasa biz burada oturama-yz. Bu askerler mevzuata aykr olarak buradalar. ki memur koyamyoruz. Doru sylyor yzba. Peki bizden ne istiyorsunuz? Manevi destek ve zaman gelince fiziki sistemi glendirmek iin maddi destek genel mdrm. Biz sizin yanndayz yzbam. Keke sylediklerini yapa-bilsek. Belki biliyorsunuz Kenan Ali Grsel'in ldrlmesi olaynda alt ay tahkikat yaptm. Burada neler yaandn grdm. Kangren olmu artk. Yzbam sizin hayata dn operasyonu hakknda bilginiz var m? Evet var. O tarihte grevliydim. Basnda kan haberlere ne diyorsunuz? Yzba batan sona anlatmaya balad. Sonra olayn getii C bloa girdiler. Ve ekledi zaten bu konular dosya olarak Eyp savclna, stanbul basavclna, kapal cezaevi mdrlne ve alay komutanlna gnderildi dedi. Genel mdr hayretle sordu cezaevi mdr vekili Y. G.'a mdr bey var m dosyann sureti diye. Bu soru stne yzba hayrete dmt. 227 Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 228 Zeki Bingl alk tutmak bir yana bu konudaki derin phelerini belirtmiti. Daha nce Ulucanlar'da, Uak'ta benzer operasyonlar ve gvenlik glerinin neler yapabileceini grm insanlar olarak endie ediyorduk. Bugn Ahmet k'm ortaya kard adli tp raporu bu endielerimizin yerindeliini gsteriyor. Bayrampaa cezaevindeki operasyonla ilgili soruturma stanbul Eyp Basavcl tarafndan yrtlyor. Adli tp bu raporu Eyp Cumhuriyet Basavcsnn talebi zerine yrtt incelemelerden sonra yazd. Gvenlik gleri pek ok bakmdan eletiriliyor, lme sebebiyet vermekle sulanyor raporda. Tutuklu ve hkmllerin deil gvenlik glerinin silah kulland aka syleniyor, yanklardan gvenlik gleri sorumlu tutuluyor. Elbette bu konuda mahkeme bitmeden bir ey sylemek doru olmaz ama mahkemenin esas olarak dikkate alaca bilirkii raporu adli tp raporu olaca iin, bu rapora dayal olarak konuabiliriz. Trkiye'yi 'Hayata Dn' Operasyonu'na getiren gnleri ve bu operasyonun sonrasn iyi hatrlamak ve anlamak gerekiyor. Operasyonun nedeni, o zamanlar henz almam olan ve almayaca sz verilen F tipi cezaevlerine kar yrtlen lm orularyd. lm orularnda 50. gn geride kalm ve hayati tehlike bagstermiti. O dnemde yaplan grmelerden bir sonu kmaynca iileri ve Adalet bakanlklar operasyonlar balattlar. Bugn lm orularnda baz eylemciler 200. gnlerini bile geride braktlar. Eylemde bu kadar uzun sre dayanlmasnn srr, kullanlan yardmc ila ve

vitaminlerde gizli. Madem lm orucunda daha fazla dayankllk salanmt, yleyse eylemin henz 50. gnyken Her an lmler olabilir' havasn kimler neden yayd ? 229 Mdr vekili evet var sanrm dedi. Genel mdr bir suretini bize gnderin dedi. Sonra yzbaya bakan beye bu anlattklarnz aynen bu ekilde izah eder misiniz? Yzba evet dedi. Peki o zaman dedi ve bir sre sonra cezaevinden ayrldlar. Basn artk hayata dn olayna jandarmann yalan olarak bakyordu. Adli tp kurumu keif yapm ve tutanakta yazanlarn doru olmad ve savclarn bu nedenle tutana imzalamadn yazyordu. Tabur komutann da imzalamadn bilmiyorlard. Basnda kan haberler ise; Geree dn' ismet Berkan 03/07/2001 Gazete editrl, ayn zamanda bir balk atma sanatdr da. Haberin bal, hem haberi vermelidir hem de yaratc bir hinolu hinlik iermelidir. Eer o hinolu hinlii yapamyor ya da yapaym derken haberin kendisinden uzaklarsanz bunlar yapmamak, haberi olduu gibi vermek en dorusudur. O bakmdan, ileri ve Adalet bakanlklarnn ortaklaa yrtt 'Hayata Dn' operasyonlarnda gerekte neler olduuna ilikin adli tp raporunun haberi iin Radikal'in dnk bal 'Geree dn' bu ilkeleri tam olarak yerine getiren bir balkt. Baln mellifi ise yazileri mdr yardmcmz Erdal Gven 'di. Ad Hayata Dn' olan ama iki jandarma eri ile 29 tutuklu ve hkmlnn lmyle sonulanan operasyonu hepimiz bir korku filmini hatrlar gibi hatrlyoruz. Operasyonun balad ilk gn, btn Trk basnnn tersine Radikal 'Korkulan oldu' baln kullanm, operasyona Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 230 Zeki Bingl etmesini ve kendisi iin srada beklemesini istemesi zerine byle yaptn sylyorlard. Jandarma bu gelen malzemelerde bazen uyuturucu da buluyordu. Aslnda bir ou kou aalarnca altrlan kantinlerde fahi fiyata satlacakt. Artk buna msaade etmiyorlard. Bir keresinde bir hayr sever vatanda ki cezaevindeydi o da 97 koyun hibe etmiti. Cezaevine gelen bu koyunlar jandarma almad. Tutuklular bu sefer cezaevi mdr vekili Y. G. 'r sktrmt. Yzba Z.mdr vekili ve savc ile bu durumu grtler. Yzba kararlyd: Eer bir hibe sz konuysa bu cezaevi genel mdrlne yapr. Genel mdrlk de uygun grd cezaevlerine bu hibe edilen malzemeyi tertip eder. Ben mevzuata gre davranmaktan yanaym. Bunlar almamz mmkn deildir demi ve kestirip atmt. Aslnda bu hibe edilen malzemelerle bu ekilde silah bile sokuluyordu. Bir keresinde bir koua hibe edilen buzdolabnn motorunun iinde tabanca bulunmutu. Zula tabir edilen yerlerde bunun gibi malzemeler geirilebiliyordu. Cezaevindeki tutuklular artk huysuzlanmaya balamt. Tutuklulardan Baron lakapl Hamza Kl ve su ortaklar olan Caner Ko, Abbas Kzartc, Numan Akll ve Sedat Ba-yar adliyedeki durumadan dnm ve kap alt tabir edilen yerden cezaevi idaresine jandarmalarca teslim edilmiti. Bu koridora girince solda frn vard. Frn tutuklularca defalarca yaklmt. Buras cezaevinin en stratejik yeriydi. Oray elde etmek iin defalarca atmalar yaanmt. Bir de burann bahesinde toprak vard. Cezaevinde topraa basmak ayrcalk saylrd. Belki de bu asl amacn maskesiydi. nk frnn Bu soruyu soruyorum, nk operasyonun altyapsn bu hava hazrlad. Operasyonun genel gerekesi, Adalet Bakan Hikmet Sami Trk'n deyimiyle 'rgtlerin basksyla eyleme geen genleri hayata dndrmekti. Ancak operasyondan sonra bu genler eylemi brakmadlar.

rgtler, eminim setikleri kiilere bu eylemi yapmalar ve srdrmeleri iin trl eitli basklar yapyorlar. Bu basklarn illa dvme-lmle tehdit etme eklinde olmas gerekmiyor. Eyleme katlmazsa dnek ilan edilme, gruptan dlanma gibi eyler de ad konmasa da baskdr sonuta. Ancak adna 'Hayata Dn' denen ve hangi artlarda yapldn dn ve bugn Radikal'de okuduunuz operasyonlar, 31 lme yol at gibi, o eylemcilerin kendi rgtleri yerine devlete gvenmelerini de imknsz hale getirdi. Ardndan da imdilik 26 lm daha geldi maalesef. Geree bir an nce dnlmesi umuduyla... Adalet bakan Trk bir sre sonra cezaevine geldi. O da ayn eyleri dinledikten sonra gazetecileri ard. Bizzat kendisi baz aklamalarda bulundu. Adli Tp kurumundan tekrar keif yapmasn isteyecekti. Gnler bu ekilde geerken artk jandarma genel mdrn desteini almasyla yava yava cezaevinin dzensizliklerine mdahale etmeye balamt. zellikle cezaevinin yaknnda bulunan bakkal, marketler takibe alnmt. Tutuklular telefonla sipari veriyor onlarda cep harl verdikleri kk ocuklar hazrladklar siyah naylon torbalarla nizamiyede sraya gnderiyorlard. Jandarma bu ocuklara soruyor kime getirdin bunlar diye cevap ise enite, day oluyordu. nk soy adlar deiik olduu iin byle sylemelerini tembih etmilerdi. Bu sefer adres soruluyor aratrlyordu. ocuklar yalan sylediklerini birinin kendisine ok acil ii olduundan yardm 231 Bayrampaa Cezaevi Gerei 232 Zeki Bingl D an karlanlar tek tek kontrol edilecekti. stemen A. E. malta kapsndan olaya mdahale etmeye alyordu. Caner Ko bir eliyle karnn dier eliyle srtn tutuyordu. Vuruldum beni aln diyordu. stemen soukkanl biriydi. Hemen kararn verdi ve kapy atrd. Sonra Caner'i dar ald ve hastahaneye sevk etti. Hayatn kurtarmt. Aylar sonra Caner yannda MlT mdr diye tantt biriyle cezaevine gelip saatlerce cezaevinin durumunu grmlerdi. O zaman ierde yaananlar hakknda kimsenin inanamayaca eyler anlatmt. Hatta kimlerin ka paraya i yaptn bir bir sylemiti. Bir mdr ise para verirken sust yakalatmay dahi teklif etmiti. Bunu belki de can borcu olduu iin sylyordu yada kendisinin dt duruma bakalarn da dmesini istemiyordu. Kim bilir. Dar karlan gr yerindeki tutuklular ve ziyaretileri kontrol edilerek ayrldlar. D blok sorumlusu Diyarbakrl da vard aralarnda. Jandarmalar ieri girdiler ilk ate edilenleri buldular. Onlarn hi biri saldrganlar grmemiti. Tabi oradaki infaz koruma memurlar ve dier tutuklularda grmemiler duymamlard. Israrl tutum zerine ate edenler ele geti. Silahlar yoktu. Bir sre sonra silahlar da bulunmutu. Peki neden bu cinayet ilenmiti? Basnda kan haberler buna k tutuyordu: Bayrampaa Cezaevinde, tutuklular arasnda kan silahl atmada, 1 tutuklu ld, 4" de yaraland. Alman bilgiye gre, cezaevinin gr mahallinde, saat 18.00 sralarnda tutuklular arasnda henz belirlenemeyen bir nedenle silahl atma kt. Olayda, "Uyuturucu ticareti 233 kars malzemelerin kabul edildii yerdi ve hemen karsnda da adliyeye veya hastahaneye gidecek tutuklular jandarmaca buradan teslim alnr ve dnte buradan teslim edilirdi. Buras en hassas yerdi. Frna kim hakimse cezaevinin anahtar onda olurdu. te o gnde iki gen tutuklu ellerinde silahlarla bekliyordu. Hamza Kl ve su ortaklarm durumadan ktktan sonra jandarmalar kap altndan cezaevi idaresine teslim etmilerdi. Aslnda bu teslimler hikayedendi. nk tutuklu sadece kapdan girerken memur kapy ayordu. Bu yzden jandarmalar bu kapy birde dardan kendileri kilitliyordu. Silahl nbeti de koymulard. Bir tane hassas kap da vard. Yani ieri giren tutuklu elini kolunu sallaya sallaya istedii yere gidiyordu. O gn Hamza Kl ve arkadalar girmiti, iki gen silahlar Hamza ya dorultup atelemilerdi.

Hamza can havliyle koridorda kouyor arkasndan silahlar patlayarak genler kovalyordu. Hamza vurulmu ama koridorun ortasnda bulunan merdivenlerden yukardaki koridora kmay baarmt. Kendisini ak gr yaplan yere zor att. O gn ak gr vard. Ve hnca hine doluydu. Kadnlar, ocuklar, yallar ve ziyaretine geldikleri tutuklular. O esnada ziyaretisi gelen ve D blok aas olan Diyarbakrl da oradayd. Silahlyd. Kendisini vuracaklarn sanm ve belindeki silahla ak gr yaplan yerin giriine doru ate etmeye balamt. Hamza orada vurulup dm onu kovalayanlar ise beklemedikleri bu ate ile karlanca kamlard. Jandarmalar d kaplar kapamlar ve malta kapsna gelmilerdi. Yzba ok hzl karar vermeliydi. Derhal mdahale etmek lazmd. ncelikle can gvenlii salanmal. Ziyaretiler panik halindeydi. Gecikmeleri durumunda Kenan Ali Grsel olaynda olduu gibi bir sr insan ldrlebilirdi. Emir verdi ziyaret yerinde olanlar dar karn. Biliyordu ki aralarnda tutuklular da vard. Belki bu frsattan yaralanp kaabilirlerdi. Ama bu riski gze almalyd. nsan hayat daha nemliydi. Bayrampaa Cezaevi Gerei 234 Zeki Bingl car'a haber verilmiti. Bu gece odanda yatma diye. Sincar kouta kendisi adamlaryla zel blmede kalyordu. Kulede grevli asker kendine daha nce verilen emir gerei atdaki saldrgana manevra fiei ile ate etmiti. Saldrgan sonra atdan tekrar kouuna gelmiti. Belki de Hamza iin bir buuk milyon dolardan pay alnmas da olabilirdi kim bilir. Bu olay zerine jandarmalar srarla arama yaptlar ve ate edeni ele geirdiler. Sonra silah da baka bir kouta pte kmt. Blge komutan general E. H. bu olay zerine ate eden ahs vurmayan asker iin kanuni takibat yaplmasn emretmiti. Bir de Bayrampaa'da toplant yaplacakt. Basnda st ste gelen bu olaylar geni yer almt. Hani hayata dnle cezaevinde hakimiyet devlete gemiti? Deildi tabi ki. Acizlik kymla rtlemez Cezaevlerini ynetenlerin beceriksizliini, l saylarn artrarak, yangna krkle giderek zmek mmkn deil. Olayn geldii boyutu, merli cezaevi hde ekilmi bu fotoraflar ok iyi anlatyor Tuncay ZKAN Trkiye'de cezaevlerinin iinde bulunduu durum artk bu sorunun zaman geirmeden hallini gerekli klyor. Sorunu hallederken kabadaylk veya gereksiz g gsterisinin bir anlam olmadn hatrlatmakta fayda var. Cezaevlerini ynetenlerin beceriksizliini, reform yapamayanlarn acizliklerini cezaevlerinde kym yaparak, l saylarn artrarak, yangna krkle gidecek zmek mmkn deil. Para harcayacaksnz, kurumlarnz dzelteceksiniz, reform yapacaksnz. Adalet Bakanl hdaki kafalar yenileyeceksiniz, sorun zlr. Sorunu kadrolamak iin 1990'l yl235 yapmak"suundan tutuklu olduu belirtilen Hamza Kl ld, 4 tutuklu da eitli yerlerinden yaraland. atmaya mdahale eden jandarma timleri, olaya karan tutuklular etkisiz hale getirdi. atmada yaralanan Caner Ko, Abbas Kzartc, Numan Akll ve Sedat Bayar, Haseki Hastanesine kaldrld. Tmnde kurun yaralar bulunan bu kiilerden Caner Kosun durumunun ciddi olduu ve ameliyata alnd renildi. Salk durumlar iyi olan dier yarallarn ise tedavilerinin ardndan cezaevine geri gnderilecekleri belirtildi. Zaman'dayaymlanan "Mafya Bayrampaa cezaevini terk ediyor" balkl haberden bir blm: Bayrampaa cezaevinde yatan adi sulular daha nce elle-rindeki cep telefonu ve silahlar cezaevi ynetimine gnll olarak teslim edip haber konusu olarak kamuoyunda sempati toplamlard. Ancak jandarmann son 3 aylk operasyonlar teslim edilen su aletlerinden daha fazlasnn mahkumlarn ellerinde bulunduunu ortaya koydu. Bayrampaa cezaevinde byk atmalar yaanmt. 1999ylnda Alaattin akcnn yeeni Kenan Ali Grsel ile Hakan illiolu gruplar arasnda

kan silahl atmada, akc hm yeeni Grsel dahil 7 kii hayatn kaybetmi ok sayda mahkum yaralanmt. Son bir yl iinde meydana gelen ayr olayda ise uluslararas uyuturucu kaaks Urfi etinkaya aleyhine ifade veren Hamza Kl ile yine uyuturucu san Mustafa Vedat Ozhan cezaevinde ldrld. 6ay nce Veli Evlice isimli mahkum da, bacaklarndan ivilenmi olarak kouta l bulundu. Cezaevinde bu sefer Hamza'nn kald koutan D 5 kouundan bir gen atya karak B 13 kouuna ate etmiti. D blok sorumlusu Diyarbakrlnn talimatyd bu. Racon bunu gerektiriyordu. Ama ne hikmetse ate edilen koutaki SinBayrampaa Cezaevi Gerei arda yapld gibi 35 bin yeni personel kararnamesi ile zmeniz mmkn deildir. Adalet Bakanl lkc, eriat, Alevici, solcu deil, hukuk bayrann dalgaland yer olmal. Bunu baaramazsanz sorun zlmez. Zor sanmayn sadece ciddiyet ve liyakat, sistemi dzeltir. Gemite yaplan hatalarn bugnk yansmalar karmzda duran 'isyan'. Bugn hata yaparsak yarm yine karmza kacaktr yanllarmz. Sekiz ayda onlarca l Cezaevlerinin durumuyla ilgili olarak ilk uyary 5 ubat 1999 gn bu keden yapmtk. Bayrampaa cezaevinin nasl mafya cumhuriyeti haline dntn aktarmtm. 6 ubat 1999'da stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici ile yaptmz konumay yaymlamtm. itici o zaman cezaevleriyle ilgili pek ok uyarda bulunduklarn aktarmt. Ama denek yokluu dahil nlerindeki engelleri anlatyordu daha ok. 'Bayrampaa cumhuriyeti' ile ilgili uyarlarmzn zerinden tam sekiz ay geti. O gnden bu yana ne mi oldu? Biz uyarrken ller yoktu, bugn onlarca l var. isyan var, kargaa var. Sonu ders alnmad gereidir. nlem almakla ykml olanlarn nlem alamadklar gereidir. O gn ierde bomba, ar atma silahlar ve uyuturucu dahil her eyin cezaevinde serbeste alnp satldn dile getirmitim. Telefon satlarnn, yaplan grmelerin ihalesinin nasl yapldn anlatmtm. Bugn bunlarla ilgili cezaevi batakl artk koku veriyor. imdi ayn yetkililer grevde. Ama ayn beylik laflar. Onlar burunlanndaki mandalla, p dann tepesinde nutuklar atyorlar, 'caz... ceiz...' Gerek gzlerini kamatryor olsa gerek. Gzleri kapal geziyorlar. Tpk mezarlktan geerken slk alanlar gibi korkularn bastrmaya alyorlar. Aslnda cezaevi gerei iki yan keskin bak. Cezaevleri ile 236 Zeki Bingl ilgili sorunlara bakarken mahkm ve tutuklularn da haklar olduunu ve cezaevlerinin insan haklar asndan ok titiz davranlmas gerektiini unutmamak gerek. Yani ne mafyaya ve rgte teslim edeceksiniz cezaevini, ne de bask ve zorbalk ynetimlerine. Uygar toplumlarda olduu gibi sk denetim ve gzetim altnda sua, cezay uygulayacaksnz. Cezaevlerindeki insanlarn canndan birinci derecede sorumlu olann devlet olduunu unutmayacaksnz. Cezaevlerinde len her tutuklu ve mahkmun hesabn onlarn canndan sorumlu olan grevliler verecektir. Vermelidir. Cezaevleri mahkmlarn krallklar olmad gibi, baka kurumlarn da krallklar olmamal. Cezaevleri hukukun stnlnn sembolleri haline getirilmeli. Neden aklayamyorlar? 26 Eyll 1999 Pazar gn bu kede Bayrampaa ceza-evi'nde yaanan ve yedi kiinin lmyle sonulanan atmayla ilgili ok nemli bir bilgiyi aktarmtm. stanbul polisi, atmann kt gn cezaevi ynetimini uyarp, Hakan illi-olu'nun, Alaattin akc 'nmyeeni Kenan Ali Grsel tarafndan ldrleceini bildirmiti. Ama nedense bu uyarya ramen oyun ters dnm ve illiolu, Grseli ldrmt. imdi bu olayla ilgili olarak kamuoyuna yaplmas gereken aklamalar neden yaplmyor, bunu merak ediyorum, cezaevi ynetiminin bu olaydaki tutumuyla ilgili, stanbul Cumhuriyet Savcs Ferzan iticiolu kamuoyunu aydnlatmaldr. Bilgi vermelidir. Bugne kadar bilgi vermediler, gerekleri sakladlar da ne oldu? Artk bu kokumu sistemin zerindeki perdeyi kaldrmann zaman geldi de geiyor bile. Emniyet'in uyars neden dikkate alnmad? Cezaevi kinci Mdr Mslm Teke ile len Grsel arasnda neler yaanmt? Samsun'da cezaevi mdrnn ve yardmcsnn ldrlmeleri olayyla ilgili soruturmalar srasnda hangi

sonulara ulald? Cezaevi gerei toplumun nne aka konulmaldr ki zm retilebilsin. 237 Bayrampaa Cezaevi Gerei 238 Zeki Bingl Olay srasnda, "B-13"kouunda kalan bir tutuklu, krlan camlardan hafif ekilde yaraland. Yaral, koutaki dier arkadalar tarafndan tedavi edildi. Tulpar'm olayda kulland tabanca, jandarma tarafndan ele geirildi. Bu arada, arkc ismail Trt'yaralamak suundan Bayrampaa cezaevi'nde tutuklu bulunan Tolga Bilgi, bir kiiyi daha yaralad. Cezaevinin "M Blok" st kat tuvaletinde meydana gelen olayda Bilgi, kendisi gibi "adam yaralamak" suundan tutuklu bulunan Kartal Tanr Severgil'i; henz belirlenemeyen bir nedenle, sa kalasndan 3 kez i ile yaralad. Severgil, Bayrampaa Mahkum Hastanesi'nde tedavi altna alnd. Tolga Bilgi, "Arto" olarak tannan sanat Harutyun Dalgay yaralamak suundan da tutuksuz olarak yarglanyor. Toplantda general Bayrampaa taburuna her gn bir st subay gnderilmesi de dahil olmak zere Cezaevi idaresine yazd bir karar gnderilmesini emretti. Ama bu yzbay pek etkilememiti. Emredersiniz dedi. Zaten u hayata dn operasyonunda harekat emrini de toplatmak istemiti. Hatta emir astsubay uyuturucudan yatan tutuklu iin de aram ama yzba Z. eski tabur komutannn yapt gibi tutukluya sigara gtrmemiti. Buna aka karyd. Akam bir yaz yazd. atya kan tutuklunun olaynda kulede manevra mermisi ile ate eden grevli askerin kabahati yoktur. Bu ona daha nce verilen talimat gerei byle davranmtr. Bakalarnn can emniyetini salamak iin silahn kullanmas gerekirken yapmam ama susuzdur. Ben ...tarihinde emir komutay devir aldm. Bu yanl grp dzeltmem lazmd. Hakkmda gereinin yaplmas.....eklinde yazy yazdrd ve imzalayp gnderdi. 239 Kanal D'den arkadam Vedat Yenerer dn eski hkmllerden Murat Sincar ile konutu. Sincar'm albmnde bulunan baz fotoraflar Trkiye'de cezaevi gereinin en nemli belgeleri. Fotoraflar cezaevlerini ynetenlerin iyice incelemesinde fayda var. nk hastalk artk sadece Bayrampaa'da grlen bir ey deil. Bu hastalk merli cezaevi'nde de var, dierlerinde de. 1968 doumlu olan ve Sincar airetinden olan Murat Sincar'm su dosyas kalabalk. Aabeyi gazeteci katili. Cezaevlerinde ektirdii fotoraflar sula ve suluyla nasl mcadele edildiinin kant! imdi bu fotoraflarda grdmz sulu slah olup kmtr cezaevinden deil mi ? Yanlrsnz. Yarn karmza bir organize su rgtyle karsa armayn. Sincar, cezaevlerinde gardiyanlar koturup at yar oynadklarn anlatyor. Devletin memuru, mahkmun oyunca! Pes dorusu. Ayaklarn ba, balarn ayak olduu zamanlar yayoruz galiba. Bu ne biim cezaevi? Bayrampaa cezaevi'nde, atya karak bir koua ate aan tutukluya, koutan atele karlk verildi. Olayda, bir tutuklu, krlan camlardan hafif ekilde yaraland. II Jandarma Alay Komutanlndan alman bilgiye gre, dn sabaha kar 05.10 sralarnda meydana gelen olayda, cezaevinin "D-5"kouunda "hrszlk"suundan tutuklu bulunan ahin Tulpar, kouun atsna kt. Daha sonra "B-15"kouunun atsna ilerleyen Tulpar, bu koua doru 7-8 el ate etti. Bunun zerine, "B-13"kouunda bulunan tutuklular da Tulpar'a 3-4 el ate ederek karlk verdi. Olay gren kule nbetisi jandarmann havaya ate etmesi zerine. ahin Tulpar, sratle atdan "D-5"kouuna dnd. Bayrampaa Cezaevi Gerei _ 240 Cezaevinde, Escobar Ramzan terr esti Uyuturucu kaaklndan doan anlamazlk sonucu Hollanda'da 2 kiiyi ldrp 1 kiiyi de yaralad gerekesiyle Krmz Blten'le aranrken geen nisan aynda Kavack'ta-ki lks villasnda yakalanan 'Trk Escobari Ramazan Yldz,

tutuklu bulunduu Bayrampaa cezaevini kartrd. Kouuna gnderilen bir tutuklu yznden nceki sabah Faysal Top-ka adl bir tutukluyla kavga eden Yldz, Topka ve 2 tutukluyu kafalarna tabanca kabzas ile vurarak yaralad. Yldzn adamlarnn gardiyanlar rehin alma giriimleri, jandarmann ieri girmesiyle sonusuz kald. 'Trk Escobar'ma yeni dava 'TRK Escobar' olarak tannan uluslararas uyuturucu kaaks Ramazan Yldz hakknda, Bayrampaa cezaevinde geen kasm aynda meydana gelen ve bir tutuklu ile bir bagardiyann yaralanmas ile sonulanan olaylar nedeniyle dava ald. Yldz ve tutuklunun. Cezaevi ynetimine kar gelmek ve grevli memura etkili eylemde bulunmak sularndan 6-8 yl arasnda hapisle cezalandrlmas isteniyor. 1 Sezgin AKKOYUN 1 Mays 1999, Cumartesi 1 yl srek av Trk Escobar' Ramazan Yldz'm tam 1 yl srdrlen mthi bir operasyon zinciriyle yakaland akland. Trk Emniyetinin yabanc lke emniyetleriyle ortaklaa yapt operasyonlar sonucu 21 kii eitli tarihlerde tutukland, Yldz'm yakalanmasyla operasyon sona erdirildi. ULUSLARARASI uyuturucu kaaks Trk Escobar' Ramazan Yldz'm, stanbul'da iadam kimliinde bata Mehmetik Vakf olmak zere pek ok vakfa para yardm yapt 241 Akam saatlerinde alay komutam albay-H. I. T. u arayarak kendisinin izne ayrlmak istediini syledi. Albay neden olum benim kalbime mi indireceksin yarn konualm dediyse de yzba ben kendimi saat 24:00'dan sonra izinli sayacam, zaten bir st subay her gn gelecek tabura dedi. Albayn yannda general de vard. Albay bak komutan senle grecek dedi. General olum eer bir st subay gndermemi istemiyorsan tamam ben emir vereceim vazgetim bundan dedi. Yzba emredersiniz dedi. Bu konuyu stemen A. E. ve yzba H. P. ile de grmt. Onlar da baka birinin gelmesini istemiyorlard. Planladklar temizlik iin adm adm hedefe yaklayorlard. Bayrampaa cezaevinde artk tutuklularn istekleri yerine getirilmez olmaya balamt. Bu durum da baz mafyalar arasnda huzursuzluk yaratmaya balamt. Bayrampaa zel tip cezaevi mdr vekili N., eskobar Ramazan diye bilinen uyuturucu suundan yatan Ramazan Yldz kendi adamlarndan birinin hakimiyeti altndaki koua verilmesini istemesine olumsuz yant vermi ve bunun zerine eskobar Ramazan cezaevi ikinci mdrlerinden 1. ile grmek istiyor. Ona isteini yineliyor. Ama olumsuz cevap alnca adamlaryla mdr iliyorlar. Bu olay zerine yzba Z. jandarmalarla cezaevine girip eskobar ramazan ve adamlarn dar karp ring arabasna koydular ve yasal ilem balatlmasn saladlar. Artk hesap sorulabiliyordu. Bu, grevlilerde zgven de yaratyordu. Ama yeterli deildi. Jandarmann bu tutumuna cezaevleri genel mdrl de destek vermiti. Onun ve adamlarn ayn gn nakil emrini kardlar. Basnda bu ise: Bayrampaa Cezaevi Gerei ortaya kt. Yldz'm bu yzden Cumhurbakan Demirel tarafndan plaketle dllendirildii anlald. Yldz, dn savclktaki ifadesinde tm sulamalar reddetti. Trk Escobar'n yakalatan sre bundan bir yl nce Mart 1998'de balad. Emniyet Genel Mdrl Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire Bakanl 'nm koordinesin-de, 6 Avrupa lkesinde ortak yrtlen operasyon yle gerekleti: 14 Mart 1998: Ramazan Yldz'in ynettii birbirinden bamsz 15 ayr organisazyonun telefonlar, 7 lkede birden dinlenmeye baland. 7 Haziran 1998: Ramazan Yldz grubunun bir kuryesi Eu-ro-Lines firmasna ait otobsle spanya'ya 7kilo eroin gtrrken Utrecht'te yakaland. 16Haziran 1998: Nassaukade'deki Westropa Oteli'nde kalan 2yabanc kuryenin otomobilinde 7.5 kilo eroin ele geirildi.

REHN MANAV Yldz'm adamlar Hollanda'da uyuturucu borcunu demeyen K. Dadelen adl Trk manav rehin ald. ebeke, bu kiinin 14yandaki olunu rehin alp kendisini brakt. ocuu rehin tutanlar m Yldz'm adamlar olduu bildirildi. 3 Temmuz 1998: Venlo gmrnde 82 kilo eroin yakaland, 7 kii tutukland. 20 Austos 1998: Rotterdam'da ingiltere'ye gidecek 130 kilo eroin ele geirildi. 6 sank tutukland. Eyll 1998: Dordrecht'de 2 Romanyal ve 1 Trk'n kamyonlarnda 15 kilo eroin ele geirildi. BETONLA LDRDLER Ramazan Yldz'm eroinlerini pazarlayan ve baz bilgileri Hollanda polisine aktaran Ric-herd Archer adl kii, 20 Eyll 1998'de Vinkeveense PlasZeki Bingl sen'de 65kilo arlnda bir betonla l olarak bulundu. 5kii tutukland. 752 KLO KOKAN Mersin Limam'nda dondurulmu ananas kutular iinde 752 kilo kokain ele geirildi. Kokainin Amsterdam'da Ahmet Gverteye gidecei ortaya kt. 28 Ekim 1998: Ramazan Yldz tarafndan ingiltere'ye gnderilen 100 kilo eroin ingiltere'de ele geirildi, 9 kii tutukland. 3Kasm 1998: istanbul'dan Avrupa'ya sevkedilmeye hazrlanan 34.5 kilo eroine el kondu. 11 Kasm 1998: izmir'de 20 kilo eroin ele geirildi 3 kii tutukland. 12 Aralk: Rotterdam 'da 28 kilo eroin tayan 2 kii tutukland. 24 Aralk'ta yine Rotterdam'da 1 kii 43 kilo eroinle yakaland. Yine Rotterdam'da 4 Ocak 1999'da 5kii 31 kilo eroinle yakaland. SUSTURUCULU UZ'LER Amsterdam'da bayan uyuturucu kuryesi 50 kilo eroinle yakaland. Bunun ardndan Amsterdam 'da bulunan bir evde susturucu taklm 2 adet mikro Uzi otomatik tabanca ele geirildi. Ramazan Yldz organizasyonunun Uzi marka tabanca kaakl yapt da ortaya kt. 25 Mart 1999: stanbul'da 25 Mart 1999'da 53 kilo eroin ele geirildi. 14 kii tutukland. 2 Nisan 1999: ingiltere Manchester'de 200 kilo eroin ve 250 kilo kokainle yakalanan 3 Trk tutukland. 12 Nisan'da gerekletirilen operasyonda 3' Kolombiya'l, l'i ili'li ve 1 Hollanda 'l 5 kii 2 kilo eroin ve kilo kokainle yakalanp tutukland. YILDIZIN ORTAI TUTUKLANDI Yldz'm ortaklarndan Pakistanl Abdullah Gaffer Malik Hollanda'da tutukland. 243 242 Bayrampaa Cezaevi Gerei VE SON Tam 1 yl 1 ay sren uluslararas operasyonun sonuna gelindi. Bu srete Trkiye'de 21 kii eitli tarihlerde uyuturucuyla yakalanp tutukland. Emniyet Genel Mdr-l'nn operasyonu yrten Hollanda, Belika, Danimarka, Almanya, ngiltere, spanya polisleriyle yapt grmeler sonucunda 'Balyoz' operasyonu 26 Nisan 1999'da sona erdirilmesine karar verildi. 26 Nisan'da Ramazan Yldz, stanbul'daki muhteem villasnda yakaland. Escobar Ramazan'dan zal'a seim destei ULUSLARARASI uyuturucu kaaks Ramazan Yldz, Malatya'dan bamsz milletvekili seilen Ahmet Ozal'm arkada kt. Ahmet zal'la hemeri olan Ramazan Yldz'm seimler ncesinde Malatya'ya gelerek adamlaryla birlikte kendisine destek verdii ne srld. Ahmet Ozal'm, seim almalar srasnda Yldz'a ait Ptrge ilesi Viranck Ky'nde-ki evde gece konaklad da iddia edildi. Yldz'm Ptrge Kaymakamna Opel marka cip balad da ortaya kt. Trk Escobar'mm Ptrge le Jandarma Komutanl'mn tefrii iin 10 milyar lira bata bulunduu bildirildi. Yldz'm ayrca, le Emniyet Mdrl'ne Renault marka otomobil balad da renildi. Yldz'm bu davranlarndan tr, Ptrge'de gvenlik gleri ve Kaymakamlk tarafndan el stnde tutulduu ne srld.

Yldz'm, Celal Bayar ve Kenan Evren'in makam arac olarak kulland Cadillac Limuzin 'i ak artrmayla satn ald ve Oral elikle birlikte kulland da anlald. zalise Yldz' seim kampanyas srasnda tandn syledi. zal, "stanbul'dan destek olmak iin 100-150 tane iadam geldi. Yldzla onlardan biri olarak tantm. Bu adamdan maddi yardm almadm" dedi. zal, kulland cipin Yldz'a ait deil, Ptrgeli brahim adl kiinin, kald evin ise muhtara ait olduunu bildiini syledi. Zeki Bingl Mazbatasn ald MALATYA Bamsz Milletvekili Ahmet zal, milletve-killiindeki 1. hedefinin merkez sa birletirmek olduunu syledi. Kardei Efe zal'la TBMM'ye gelerek milletvekillii ilemlerini yaptran zal, seilmesinde babas merhum Cumhurbakan Turgut Ozal'm yzde 99 etkisi olduunu belirtti. Yakasnda babasnn resmi bulunan bir rozet tayan zal, satn ald milletvekili rozetini takmad. Eskobar Ramazan sradan biri deildi ama o da kanunlara uymak zorundayd. Artk nne gelen eylem yapamayacakt. Yaparsa jandarma derhal mdahale ediyor ve sorumlular ele geiriyordu. nfaz koruma memurlar da artk kendilerini emniyette hissetmeye balamlard. yle ki daha nceden kendileri rehin alnr, dvlr, tehdit edilirlerdi. imdi ise jandarma onlarn bana bir ey gelince btn enerjisiyle koturuyordu. Cezaevinde artk tutuklular iin hi bir eyin garantisi yoktu. Bir gn Tekirda jandarma komutan albay K. M. telefonla yzba Z. yi arad ve kendisinin bir tandnn olunun cezaevinde yattn ve yatt kouta ikenceye maruz kaldn syledi. Ailesi yardm aryordu. svire sigorta irketini dolandrma olay ile ilgili tutukluydu. Ama kouta ona ikence yaplyordu. Her yere mracaat etmilerdi ama sonu alamamlard. Yzba Z. eer kendileri aka bu konuda ikayeti olurlarsa kesinlikle mdahale edileceini syledi. Cezaevinde sorunun olaylarn tespiti deil ahit yada madurlarn konumamas olduunu syledi. Albay saat kaa kadar klada olduunu sordu. Yzba yirmi drt saat diye cevap verdi. Albay im245 244 Bayrampaa Cezaevi Gerei di yola kyorlar bir iki saat sonra orada olurlar eer grrsen sevinirim dedi. Yzba emredersiniz, bekliyorum dedi. Gnlerden pazard, saat 20:30 olmutu. Tekirda'dan yola kan misafirler gelmiti. Bir yal bey ve iki bayan. Bayanlardan biri kendisinin tutuklunun ablas olduunu syledi. Dier bayannda ablas, beyin ise babalar olduunu syledi. Bir gn ziyarette tutuklu bulunan kardeleri ingilizce olarak kendisine kouta ikence yapldn sylemi. Hatta gre yalnz ge-lemiyormu. Yanlarnda ikence yaptran kiinin adamlar silahl olarak bulunuyormu. O yzden bir frsat bulup ingilizce olarak sylemi. Hatta uzun bir sredir para da verdiklerini syledi. Yzba ise sakin bir ekilde dinledikten sonra. Bakn yarn sabah koua girer kardeinizi oradan alrz. Doktora muayene ettiririz. Ama aka bize kendisine kimlerin ikence yaptm sylemeli. Ki biz onlar hakknda gerekli ilem yaplmasn salayalm. Bu konuda mutlaka sizin de beyanlarnz almalyz. Yal adam biz imdi F tipi cezaevinin ne demek olduunu anlyoruz. Dorusu buymu dedi. Yzba ise, ama baz insanlar bana gelmeden bunu tecrit vesaire gibi arptyor dedi. Yal adam ise, biri de benim. Ben de gazetede ke yazlarmda sizin sylediiniz ekilde tecrit diyordum, ama imdi gerek farklym dedi. Ertesi gn sabah koua jandarmalar girdi, ikence grdn syleyen tutukluyu ald doktor kontrolnden sonra ifadesini kamera karsnda ald ve gerei yaplmak zere cezaevi idaresine durumu resmi ekilde iletti. Ayn gn bu sefer milli savunma bakanlndan bir subay telefonla arayarak yzbaya ikence yapan ahs hakknda iftira edildiini sylemsi zerine yzba durumu ok ak ekilde arayana anlatt. Bu subay daha sonra bizzat yzbay ziyarete gelip durumu rendi. Kendisi kurmay olacakt.

246 10. Blm Artk cezaevinde hakimiyet salanmaya balanmt. Zaman getike uygulamalar daha da oturmaya balamt. Sorunlara yava yava zm aranp bulunuyordu. Srada askeri yksek urasnda alnacak kararlar vard. Her sene generallie ykselecekler bu urada belli olurdu. istanbul alay komutan albay H. I. T. generallie ykseltilmiti ve Erzurum jandarma blge komutanlna tayin oldu. Yerine Edirne alay komutan H. . tayin olmutu, istanbul jandarma blge komutan general E. H. ise Konya blge komutanlna tayin olmutu. Yerine tmgeneral A. E. tayin olmutu. Albay H. . jandarmada nl biriydi. Yksekova etesi diye bilinen eteyi ortaya karmt. Drstl ve alkanl herkese bilinirdi. alkand. Nerdeyse yirmi drt saat ve haftann yedi gn alrd. Mtevaz aile hayat vard. Tokatlyd, iki ile aras yoktu. Onun hayat bir tabak scak orba ve lkesi iin almaktan ibaretti. alt btn personele ilk rettii ey iinizi einiz gibi greceksiniz. O da iini ei grrd. Gelecei parlak birisiydi. General olacak biriydi. O yzden istanbul'a tayin olmutu. Meyil sresini bile kullanmadan iliiini kesip greve balamt. Tmgeneral A. E. da jandarmada drst biri olarak tan247 Bayrampaa Cezaevi Gerei 248 Zeki Bingl ce hapse mahkm edilen emekli binba Mehmet Emin Yurdakul, stemen Blent Yett'n de bulunduu sanklar hakknda beraat karar verdi. Davada ceza alan tek sank ise nl PKK itirafs Kahraman Bilgi oldu. Ancak o da kararla birlikte tahliye edildi. niformal ete: Susurluk'tan sonra 1996'da ortaya karlan Yksekova etesi davas Kahraman Bilgi'in jandarma istihbarat astsubay Hseyin Ouz'a verdii ve Susurluk Komisyonu tutanaklarna da geen ifadeleri zerine almt. Davada albay Hamdi Poyraz, binba Mehmet Emin Yurdakul, stemen Blent Yett, Korucuba Kemal lmez, PKK itirafs Kahraman Bilgi, zel harekt polis Enver rak ile baz belediye yneticileri ete kurmak, gasp ve bombalama ile sulanmlar, sanklar 'niformal ete' olarak adlandrlmt. Kundak 'nm da ad gemiti Canan cinayeti: Sular arasnda emdinli olaylarnn zerine giden CHP Hakkari Milletvekili Esat Canan'm aabeyi Abdullah Canan'm ldrlmesi dahil, dokuz faili mehul cinayet, iadamlarndan hara toplanmas, bombalama gibi olaylar da yer almt. Sanklardan albay Hamdi Poyraz 1997'de cezaevine konulmu ancak bir ay sonra tahliye edilmi, ifadelerde korgeneral Hasan Kundak'nm da ad gemiti. Binbaya mahkmiyet: Diyarbakr 4 No'lu DGM, 22 Mart 2001'de 13 sankl ete davasnda, binba Yurdakul'u ete kurmak, gasp ve bombalamaya azmettirmekten 25 yl, zel harekt Enver rak' 3yl 8 ay, stemen Blent Ye-tt' 7yl 4 ay, PKK itirafs Kahraman Bilgi'i 30yl, korucuba Kemal lmez'i ise 13yl hapse mahkm etmiti. Albay Poyraz hakknda uyuturucu ticaretinden ise beraat verilmiti. Hakknda gyabi tutuklama karar verilen binba Yurdakul, geen srede yakalanmak yerine aranyorken emekliye ayrlmt. 249 nrd. Kendisi 1996 ylnda Bilecik eitim alay komutanyd. Sonra Foa komando okul komutanlna atanm ve sonrada general olmutu. Yzba Z. Cizre'den Bilecik e tayin olduunda o zaman alay komutan o idi. Yzbann devrelerinden, yeni karargah blk komutan olarak gelecek olan yzba Z.'yi soruturmutu. Ald bilgilerden deli dolu ama alkan-m, idare edeceiz demiti. Veda ve ayn zamanda ho geldin gecesi dzenlenmiti. Tmgeneral bu gecede yoktu. Dierleri ise yemekteydiler. ite o gece yzba Z. ilk defa albay H. . ile karlamt. Tanma kdem srasyla yaplyordu. Sra yzbaya geldiinde albay yzbann elini candan skarak ona seni tandma memnun oldum hakknda iyi eyler duydum demiti, inallah daha iyi eyler yapacaz seninle demiti. Gzlerinde baba efkati ve

scakl vard. Yzbann o an albaya ii snmt. Zaten ilk grdnde ya ii snrd yada snmazd. igdsel bir eydi. Albay H. 'nin. Yksekova etesi ile ilgili emei vard. Bu basnda yer almt: Yksekova etesi yokmu Subaylarn, korucularn, belediye yetkililerinin ve zel ha-rektlarm bombalama, gasp, yargsz infaz gibi fiillerden yargland 'Yksekova etesi' davasnda sadece itiraf Bilgi'e ceza kt. Mdahiller akn ADNAN KESKN ANKARA - Trkiye, emdinli soruturmasn tartrken, Susurluk'tan sonra en nemli ete davas olan ve sanklar arasnda eski rtbeli askerlerin de bulunduu Yksekova davas, srpriz kararla bitti. Hakkri Ar Ceza Mahkemesi, daha nBayrampaa Cezaevi Gerei Basavc: Yeterli kant var Yargtay bozdu: Ancak Yargtay 2002'de verilen cezalar 'eksik soruturma' gerekesiyle bozmutu. Daire, bozmayla yetinmemi, 25yla mahkm sank binba Yurdakul hakkndaki gyabi tutuklama kararn da kaldrmt. Yargtay Ceza Genel Kurulu ise, Mays 2002'de Basavc Sabih Kanado-lu'nun itirazn reddetmekle birlikte, dava konusu ilikileri aklamam, dolaysyla ete suuna iaret etmiti. ikinci kez ceza aldlar ama... Yeniden hapis: Bunun zerine dava yeniden Hakkri Ar Ceza Mahkemesi'nde grlm ve ikinci karar Kasm 2005'te verilmiti. Bu kez emekli binba Yurdakul 29yl, yzba Ye-tt 7yl 4ay, zel timci Enver rak 4yl 5 ay, korucuba Kemal lmez 14 yl ve Kahraman Bilgi de 31 yl 4 ay hapse mahkm edilmiti. Mahkeme, kurmay albay Hamdi Poyraz ve eski Yksekova Belediye Bakan Ali ihsan Zeydan 'm da aralarnda bulunduu dier sanklar beraat ettirmiti. Bu karar da Yargtay'a gitmi ve 6. Ceza Dairesince bozulmutu. Bylece dava nc kez balamt. Benzeri iddialar nedeniyle son gnlerde gzler emdinli ve Yksekova'ya evrilmiken, davann srpriz kararla sonuland ortaya kt. eteden bahis yok: Radikal'in mdahil avukat Yaar Al-trk 'ten ald bilgiye gre, Hakkri Ar Ceza Mahkemesi geen cuma (18 Kasm) gn davay bitirdi. Sanklarla birlikte tartlan ete kurmak-yelik sulamasna herhangi bir atf yapmayan mahkeme, daha nce ar cezalara artrlan rtbeli sanklar hakknda bu kez beraat verirken, davada tek ceza alan ise itiraf Bilgi oldu. ite, mahkeme kararnn zeti: "Sanklar Enver rak, M. Emin Yurdakul ve Blent Yett hakknda, Abdurrahman D-nmez'e ait otele lav silahyla roket attklar gerekesiyle dava alm ise de sanklarn savunmalarna, keif, bilirkii ra250 Zeki Bingl porlar, Emniyet ve askeri birliklerle yaplan yazmalara verilen cevaplara gre eylemi gerekletirdiklerine ilikin kesin delil bulunmad ve Kahraman 'm ifadelerinde eliki grld iin bu sanklarn ayr ayr beraatlerine, Sank Bilgi'in, Abdurrahman Dnmez'e ynelik silahl gasp suunu ilediinin ikrarlaryla da anlaldndan 5237 sayl TCK'nm... maddelerine gre 8yl 4 ay ar hapisle cezalandrlmasna ve kararla birlikte tahliyesine karar verilmitir." 'Temyize gideceiz' Altrk, unlar syledi: "Kararda ete suuyla ilgili herhangi bir ey yok, ok artc. Yargtay Genel Kurulu'nun tespitlerini de yok sayan bir karar verilmi. Temyiz edeceiz ve AHM'ye de gideceiz. Hava neden deiti. Bunda emdinli ve sonras savc otosuna bomba atlmas gibi olaylarn etkili olduunu dnenler vardr. Olaylar ve soruturmalar arasnda benzerlikler ok dikkat ekicidir. nk emdinli benzerlerini yaamtk. 1999'da Abdullah Canan'm ldrlmesiyle ilgili davada durumadan iki gn nce de bombalar patlatlmt." Zaman iinde adalet bazen yava iliyordu. Ama o yine stanbul'a damgasn vuran kanun adamlarndan biri olacakt. Morali yksekti. Ylmaz bir kiilii vard. Yedii her lokmay vatanna, milletine ve Tanrsna kr ederek yerdi. Albay H. . grevi devir alm ve o andan itibaren stanbul'u ve jandarma birliklerini dolamaya balamt. Gece de durmadan dolayordu. Bylesine byk metropol ve birok lke nfusundan kalabalk olan ilin asayiinden sorumluydu. Acilen birliklerini tanmal ve onlara hakim olmalyd. Bu ehir iin ne

iirler, kitaplar, arklar yazlm sylenmiti. Romantizm asndan bulunmaz bir gzellikti. Birde su ileyenler asndan baklrsa yine bulunmaz bir yerdi. Sanki su cennetiydi. Ama albay kendine Fatih'in fethettii stanbul'u kendine 251 Bayrampaa Cezaevi Gerei emanet olarak gryordu. Daha bir iki gn gemesine ramen ad duyulmutu. Bayrampaa cezaevine de gelecekti. Tabur onu sabrszlkla bekliyordu. Ama stanbul bykt. Albay her birlie, her karakola gidiyordu. Binalar dolayor, girip kmad grmedii bir oda, tesis brakmyordu. Yani birlikleri tam manasyla tanmaya alyordu. Bir gece cezaevinde o gn tahliye olanlar usulne uygun salverilmitiler. Ama bir tutuklu bir sre sonra cezaevi nbeti mdrne mracaat ederek kendisinin tahliye olmas gerektiini ama henz tahliye olmadn sylemi. Ancak yaplan tahliyelerde birinin o isimde salverildii anlalmt. Yani tahliye olmas gereken tutuklunun yerine baka biri salverilmiti. Durumu renen yzba Z. hemen cezaevine gelmi ilk bilgileri alm ve konu hakknda albay H. .ye bilgi vermiti. Daha yirmi dakika gememiti ki albay cezaevine geldi. ok kzmt. Nasl olurdu bu hadise? Derhal tabur komutannn odasna girdi. Yzbadan bilgi ald. Sonra ok samimi ekilde sordu: Bizim personelin kabahati var m? erefim zerine teminat veririm yok, komutanm. Neden?Nasl bu kanaate vardn? Arz edeyim, komutanm cezaevi tzne gre bir tutuklu geldiinde ilk olarak kayd yaplr, ona kimlik karlr, karantinada bir sre kaldktan sonra suuna uygun koua konulur. Ama burada skntmz bunlarn byle yaplamamasdr. Yani kurallar iletemiyoruz. Bu firar eden kii gasptan yatyormu, Diyarbakrl, ____ Kyden. Asl tahliye olan kii de ayn kyden. Bayrampaa ilesinde ikamet ediyor. Hrszlktan yeni tutuklanm. Bu gasp252 Zeki Bingl dan sonra. Hrsz ocuk iin karlan kimlie bu firari gaspnn kimliini yaptrmlar. Gasp hrszn yerine durumalara bile girmi km. Bu durumalarda kendisinden ikayeti olan yani parasn aldn iddia eden ahs parasn bulduundan bahisle ikayetinden mahkemede vazgemi. Hakim de tahliye etmi. Durum unu gsteriyor. Cezaevinde yaslarn uygulanmamas neticesinde doan boluktan organize olarak firar edilmi oluyor. Sonra asl tahliye olan hrszla albay grt. Yannda asayi ube mdr yarbay N. E. de vard. Bu firarn nasl olduuna kanaat getirince cezaevinin sorunlar nedir nasl bir cezaevi buras dedi? Komutanm, isterseniz anlataym ama gelin beraber grelim dedi. Beraberce cezaevine gittiler. dari ksmda cezaevi memurlarn grdler. Sonra ana maltalarda iki askerin nbet tuttuunu grnce albay bu da neyin nesi der gibi baknca yzba, komutanm bu askerler mevzuata aykr olarak burada grevliler. Eer onlar olmasa bu kap da ak kalacak. 1999 ylnda 7 kiinin ldrld Kenan Ali Grsel ve Hakan illio-lu'nun olayndan sonra burada iki jandarma grevlendirilmi. Yani iki memura dahi bu kapda grev verilemez duruma gelmi. Yani, dedi albay. Yani; bu koridora bakan ne kadar kou varsa hepsinin kaplar ak eer tutuklular kendileri ierden kapamadysa tabi. Malta kapsnn yanndan aa inen merdivenlerden inmeye baladlar. Bir memur stn karm masada yatyordu. Bir asken ise sandalyede oturuyordu. Merdiven korkuluk demirlerine zincirlenmi birka kii vard. Biri altna pislemiti. 253 Bayrampaa Cezaevi Gerei Albay onlara baknca daha sormadan yzba cevaplad.

Bunlar da idare tarafndan herhangi bir koua konulama-yan tutuklular. Kou aalar bunlar istemiyorlar. Bunlar gibi ierde avukat gr yerinde, ziyaret kabul yerinde, koridorda, hava boluu tabir edilen yerde, hamamda daha ok var. Alar, banyo, tuvalet, yemek gibi imkanlar yok. Albay yani bu koulara idare tutuklular koyamyor mu? Hayr. Asker yzbann gzne bakyordu. Masada yatan memur hemen kalkt ve stn giydi. Yzba a olum kapy dedi. Buras da karantina dedi. ersi bodrumdan bozma bir yerdi. Btn su borular, kablolar buradan geiyordu. Kou aas ingen M. diye bilinen biriydi. erdekiler ou dier koulara konulmadan tahliye ya da nakil olurlard. Bazlar bir kou aasyla anlarsa onu idareden isterdi. O zaman bir yata olurdu belki. Tabi bu bedava olmazd. Kalabalk ter, pislik ve ar bir esrar kokusu hakimdi. Karantinann bordom olmasndan dolay kk pencereleri idare binasnn nne bakyordu. Kk blmeler yapmlar ve tabi ki buralarda kouun aalar kalyordu. Albay durumdan hi holanmamt ama sorunu ok ak olarak anlamt. Dar ktlar devriye hattnda yzba nasl malzeme atldn anlatyordu ki; albayla yzbann nne bir paket dt, bir ddk ve koan jandarma devriyesi oraya geldi. Funda diye tabir edilen bu atma ekliyle malzemeler atlyorda. Paketin yanna gelince yzba cep telefonu erikson galiba dedi. Nasl bildin dedi albay. Paketin tipinden ve hangi kouun nne atldndan, ilerdeki D 7 ve D 8 ise genelde uyuturucu olur ve paket yuZeki Bingl varlak oval hatl olur. Derken de kard ses dierlerinden daha yumuak olur. Albay silahlar peki? Onlar da atlyor ama genelde zel yollarla sokuluyor. Bunda hem cezaevinin hem bizim personelimizin ihmali yada suiistimali olduu kanaatindeyim. Albay bu paketlere dokunmayn bomba da olabilir bomba imha ekini arsnlar onlar incelesin diye emir verdi. arlan ekip derhal yola kmt. Alaydan ekip gelinceye kadar albay cezaevinin bu durumunu dzeltmek iin ne yaplabilir sorusuna cevap aramak iin yzbayla konuuyordu. Durum ok vahimdi. Yzba bir istihbarat sistemi kurulmal. ncelik olarak jandarmann kendi grevini tam olarak yapacak duruma getirilmeliydi. Eline bir kl tablas ald ve komutanm farz edin bu cezaevi, sehpann stne koyarken sehpann stn iaret ederek buras da jandarma, ben drst bir jandarmaym, herkes buradan geecek mecburen ve ben de yasak malzemeyi sokmayacam, dedi. Alnmas gereken hususlarla ilgili konutular. Bir sre sonra bomba imha ekibi paketi am ve bunun erikson cep telefonu olduu anlalmt. Albay yzbann konulara vakf olduundan artk emindi. Taburun denetleme emrine alnmas gereken tedbirleri de yazarak cezaevinden ayrld. Yzba cezaevinin durumunu yaln ekilde anlattndan ve albayn alnacak tedbirleri desteklemesinden memnundu. Ertesi gn yzba Z., yzba H. P. ve stemen A. E. beraberce durum deerlendirmesi yaptlar. Albayla grmenin ve onun verdii talimatn nda yeni tayin olan uzman avulardan birini hi tabura sokmayacaklard. Onu taburda kimse tanmayacakt. Emrine sivil giyimli , drt asker vere255 254 Bayrampaa Cezaevi Gerei _ 256 11. Blm Bayrampaa cezaevine yeni tayinler yaplmt. Cezaevi savcs olarak savc M. . ve cezaevi mdr olarak B. E. atanmt. Birka gn sonra da yeni tabur komutan binba M. D. greve balayacakt. Cezaevinde henz tam temizlik yaplmamt. Yeni gelecek olan yneticiler geldiinde balanacakt. Ama bu arada lokal aramalar da aralksz

srdrlyordu. Nakli kanlar gerekirse jandarma taburundan alnan kuvvetle koulardan alnp evkle grevli alayn jandarma blne teslim ediliyordu. Savc M. . greve balam olduundan yzba Z. ona ho geldiniz demek iin odasna gitti. Savc tecrbeli biriydi. Daha nce Aydn cezaevinde grev yapmt. Yargtay'da da almt. Ei de hakimdi. Scak bir karlamadan sonra ay itiler. Sonra cezaevinin durumu hakknda grtler. Savc yzbann anlattklarndan sonra komutan gel beraber dolaalm cezaevini dedi. Aslnda yzba buna armt. nk cezaevine en az bir blkle girilip dolalyordu. Ya savc ok cesurdu, ya da cezaevinin durumunu bilmiyordu. Belki de yzbann cesaretini lyordu. Maltaya geldiler. Asker kilidi at ve ieri girdiler. Koridor 257 ekler, cezaevinin kaplarnda, evrelerinde vatanda gibi dolaacaklar ve her gn rapor yazacaklard. Uygun birini stemen A. E. semiti. Onu gizliden ardlar ve talimatlandrdlar. Sabah erkenden sivil askerler kp bu uzman avuun emrine giriyordu. Akama kadar ne grrlerse ne duyarlarsa rapor yazyorlard. Kim kimle konuuyor? Hangi koutaki tutuklu yaknyla kim gryor? Hangi kahvede buluuyorlar? Nerelere gidiyorlar? Artk gnlk olarak reniliyordu. Ekibe ses kayt cihaz ve dijital fotoraf makinesi da verildi. Resimlenenler ve tespit edilenler deerlendiriliyor ve kimlerin ieri malzemeyi soktuu reniliyordu. Ziyaretilerden malzeme sokmak isteyenlerin byk ksm nizamiyede ele gemeye balamt. Bir de ku diye tabir edilen grevliler vard. Ama byk ksm byle pis olaylara karmyorlard. Birka tane rk de temizlenmeliydi. Ayklama zaman gelmiti. Bir ba memurun devaml sim kart soktuu bilgisi deerlendiriliyordu. Bu memur aslnda hep askerlere yardmc gibi gzken biriydi. Cezaevinde hemeri memur ve hemeri tutuklularda vard. Alnan bilgi salamd. Nizamiyede yzba H. P. duruma hakim vaziyette bekliyordu. Ba memur gelince onu aramaya baladlar. Evet on iki adet sim kart ile yakaland. Gereken resmi ilemler yapld ve tutuklanarak Metris cezaevine gnderildi. Bu olay o kadar yank buldu ki hem tutuklular hem de byle ku grnenler artk rahat deildiler. Bayrampaa Cezaevi Gerei__ 258 Yeni tabur komutan greve balamt. Alay komutanyla hemeriydiler. Alay komutan binbay daha nceden tanyordu. ok seviyordu onu. Basavc greve balad gn cezaevinde bir hareketlik vard. Yzba Z. her zaman hazr bulundurduu MP 5 silah ile cezaevinin dnda bekliyordu. Alnan istihbaratlar sayesinde artk olaylarn nnde gidiyorlard. Yzba cezaevi mdrnn odasnda vekil mdr Y. G.'a biraz akayla kark: mdrm iyi akamlar isyan m var? Diye sormutu. Mdr: Hayr yok, komutanm. Sen bo konumazsn bir bildiin mi var demiti. ay syledi ve gz kapdayd. Malta kapsnn hemen karsndayd odas. Daha aylar yeni gelmiti ki bir grlt, kyamet kopmutu, infaz koruma memurlar can havliyle dar kamlard. Evet istihbarat doruydu. Basavcnn greve balad gn isyan karlacakt. Bu nedenle basavc F. . devaml basn gndemindeydi. Adalet bakan ise sk sk onu arard. Emekliliine az kalmt. Poplerdi. Hep isyanlarda tutuklularla grr saatlerce konuur ikna ederdi. O yzden tutulan biriydi. Yzba H. P. ve stemen A. E. de hemen gelmilerdi. Durumu tabur komutanna, alay komutanna bildirmilerdi. Video kamera, yzbann silah, megafon ve silahl jandarma ekipleri derhal cezaevine gelmilerdi. Yzba Z. malta kapsndaki mazgaldan durumu grmek iin baktnda btn tutuklularn koridorda olduklarn grd. Ellerinde demirler, odunlar sanki cehennemde kavga jkmt.

Tutuklular basavcyla grmek istiyorlard. Yzba Z., yzba H. P. ve stemen A. E. ile ksa bir grme yaptdar. Derhal ieri girip bastracaklard isyan. Gece 259 bir sr adamla doluydu. Birileri elma sandklarm srtlam gtryor, birileri koca koca dana butlarndan oluan etleri alm hzl hzl yryorlard. Bazlar uvallarla kuru erzak tayorlard. Koridorda yrmek ok zordu. Bazen omuzlar arpyor ve ters ters bakmalar oluyordu. erde infaz koruma memuru grmek olanakszd. Savc yzbaya dnd ve sordu: Komutan bunlar kim? Tutuklular. Savc ok ksa bir emir verdi. Komutan ben byle cezaevi istemem. Emriniz nedir savcm? Ne gerekiyorsa yapdacak. Koridorun yarsna gelmeden savc: Komutan ben greceimi grdm dnelim dedi. Dndler. Savcnn odasna girdiklerinde uzun uzun konutular. Yzba cezaevindeki temizlik harekatn yapmak iin hazr olduklarn syledi. Sorun neydi peki? Savc cezaevinin durumundan basavcya bahsetmi ve ben byle cezaevi istemem mutlaka devlet hakimiyeti salanmal dediinde ise basavc beyefendi yapabiliyorsanz buyurun, memnun oluruz demiti. Plan basitti nce zel tip cezaevinden balanacakt. Koulardan biri boaltlacak ve en ince ayrntsna kadar aranarak yasak malzemeler ele geirilecek ve olmamas gereken malzemeler dar karlacakt. Basavc izindeydi. Tutuklular her ne kadar bu sk uygulamalardan rahatsz olsalar da pek ses karmyorlard. nk en ufak bir hadise olsa yani yoldan funda atlsa hemen jandarmalar girip buluncaya kadar arama yapyorlard. ler gittike sk hale geliyordu. Bayrampaa Cezaevi Gerei boyunca kaplar jandarmalarla tutacaklar direnen koulara gaz atacaklard. Basavc gelmeden nce yapacaklard bunu. O gelmeden hakimiyet salanmalyd. Plan buydu. Aslnda bu temizlik zel tip cezaevinden balayacakt ama madem imdi kapal cezaevinde isyan kmt o halde harekat buradan balayacakt. Yzba anons etti: Bu bir isyandr derhal isyana son verin emrediyorum. Hi istemediimiz halde zor kullanmak ve hatta silah kullanmak mecburiyetinde kalacaz. Bunu istemiyoruz. Emrediyorum derhal koularnza dnn. Size be dakika sre veriyoruz. Bu arada kimlerin ne yaptn grmeye alyordu. Tutuklular haklarmz istiyoruz diye baryorlard. Yakarz cezaevini diye baryorlard. Camlar lambalar duvarlar krp dkmeye balamlard. Erzaklar malta kapsnn nne dkyorlar ve koutaki dolap ve karyolalarla barikat kuruyorlard. nk artk sipari verdikleri malzemeler alnmyordu. Be dakika sonra mazgaldan ayn anons yapld. En nde D 5 kouundan atya kp B 13'e ate eden tutuklu vard. Nbeti jandarmann manevra fiei att ve blge komutannn cezalandrn dedii olayn faili. Yzba silahn dorulttu, nian ald, iki el ate etti. Ayana doru nian almt. nanlmaz bir ey ama yzlerce tutuklu saniyeler iinde kamaya baladlar. Hepsi yok olmutu. Dier giriten mal-taya jandarmalar girdi. En nde yzba H. P., stemen A. E. ve yzba Z. vard. Koridorda ilerlerken gaz bombas attlar ve aama aama koridoru ele geirdiler. Koridorda direnen yoktu. Tutuklular koularna girmiler kou kaplarnn arkasna barikat kurmulard. Artk cezaevinde sessizlik hakimdi. Alay komutan albay H. . cezaevine gelmi tabur komu260 Zeki Bingl tannn odasndayd. Basavc da gelmiti. stemen A. E. Onun cezaevine girmeden yakalam ve ona sayn basavcm isyan bastrld, sizin u an ieri girmeniz uygun dmez, alay komutan da burada tabur komutann odasnda siz

onlarla grn biz arama yapalm, saym alalm siz ondan sonra cezaevini tefti edin diyerek tabur komutann odasna gtrmt. Bundan nce yzba Z. hem tabur komutanna, hem alay komutanna ve cezaevi savcsna uzun sreden beri planlanan ve istihbarat yaplan temizlik harekatna bu olayla balanlmasn tekli etti ve karar alnmt. Alay komutan albay H. . kendinden emin bir ekilde basavcy karlad ve ona cezaevinden alnan istihbarata gre onlarca silah, mhimmat, cep telefonu, i, kilolarca uyuturucu olduunu syledi. Bunlarn mutlaka temizlenmesi gerekir diye sze devama etti ve basavcy ikna etti. Artk cezaevinin koridorlar jandarmalarla tutulmutu. Saym yaplacakt. Tek tek koulara giriliyor ve duruma hakim olunuyordu. D 7 ve D 8 kouu kaplar arkadan kilitlenmi ve barikat kurmulard. Diyarbakrl Samet liderleriydi. Tutuklular baheye toplam; yzba istifa, savc buraya diye slogan atyorlard. Yzba atdan kouun stne geldi. Ve size emrediyorum herkes ksn ve arkasn dnsn, tutuklular bu ses stne syleneni hemen yaptlar. Aslnda eer her ey yolunda giderse ou iin devlet otoritesi daha iyiydi. Saym yaplan koularda tutuklularn bir ounun gzlerinden bu okunuyordu. Asl feveran edenler koulara hakim olanlard. Artk geim kaynaklar ellerinden syrlp gidecekti. Bunu anlamlard. Bu sonun balangc olacakt. Bir zamanlar Bayrampaa cumhuriyeti diye bilinen cezaevi artk yeni bir rejime doru gidiyordu anlalan. 261 Bayrampaa Cezaevi Gerei Sabah ilk i olarak bir kou boaltld.-Buradaki tutuklular dier koulara tek tek aranarak gtrld. Boaltlan koua cezaevi memurlar ve jandarmalardan oluan bir arama ekibi girmiti. Her yer aranyordu. Hatta sva altlar bile. Tavanlar, mermerlerin alt, fayanslar, elik kaplarn ileri her yer aranyordu. Aramalarda D 10 kouundan bir kapan atya ald grld. Zaten alnan istihbarata dre bu kouta silah dahil bir sr malzeme vard ve aramalarda hi bulunamyordu. Demek ki buraya koyuyorlard. atya knca malzemeler bulunmutu. Silahlar, uyuturucular, iler ve bir sr malzeme ele gemiti. Silahlar bulunmaya balad. Cep telefonlar, iler, uyuturucu maddeler birer birer bulunuyordu. Olmamas gereken aalara ait blmeler yklyor fazla ne kadar malzeme varsa dar karlyordu. Tamamen temizlenen koulara aktarma yaplarak boaltlan kou aranyordu. Kou aalar bir eyler yapmalyd. Ama ne yapabilirlerdi? Zaten jandarmalar kou kaplarnda devaml kalamazlard. Mutlaka bir sre sonra gideceklerdi. Sonra tekrar infaz koruma memurlaryla ba baa kaldklarnda her zaman olduu gibi kou kapsn memurlar atnda btn tutuklular koridora kabilirlerdi. Koridorda yirmi, yirmi be memur vard silahszdlar. Bunu sadece tutuklular deil memurlarda dnyordu. Jandarmalar gidince tutuklularla ba baa kaldklarnda ne olacakt? O yzden bazlar ekiniyordu. Bazlar ise gemite saladklar menfaatten mahrum olduklarndan huzursuzdular. O sralarda Esenyurt belediye bakan G. . Kartal cezaevinde tutukluydu. Kardeleri ve baz su ortaklar ise Bayrampaa'daydlar. Bykekmece jandarma komutan yzba 262 Zeki Bingl M. . daha nceden eski tabur komutan binba D. E. ile onlar hakknda gryorlard. Bu tutuklular C blokta kalyorlard. Yzba M. . telefonla arayarak bakann kardei G. .'nn grmek istediini sylemiti. Grmeye gelince yakn olan ve tandklar tutuklularn ok mlayim olduklarn ve koularndan memnun olduunu deitirilmemesini istemiti. Yzba Z. herkese eit muamele edilecektir diye kestirip atmt. Daha sonra o kouta cep telefonlar bulunmutu. Baybainlerin kouunda banyoda mermer altnda tabanca ele gemiti. H. T. isimli tutuklu kouun lideriydi. Tavr koymas gerekiyordu. Baz itaatsiz davranlar nedeniyle adamlaryla beraber hcreye konmutu. Burada da

itaatsizlik yapmlard. Hatta yzba Z. ile grmek iin hcre dna karlnca infaz koruma memurlarna ve grevli jandarmalara kfr, hakaret ederek saldrm ve ok sert tepki grmt. Ertesi gn kendisinin bir daha itaatsizlik yapmayacan tek istediinin ise kouuna gitmek olduunu sylemiti. Sz verdi ve kouuna gnderildi. Yeni cezaevi mdr de greve balamt. Cezaevi darmadan gibi geliyordu. Nakil emri gelenleri alay sevk bl almaya gelmiti. Yzba Z. mdrn odasnda oturuyordu. Yeni tayin olan mdr B. E. de oradayd. Koltukta henz vekil mdr Y. G. vard. Vekil mdr biraz skntlyd. Telefonla ona tutuklulardan Ali Kemal Aktrk'n tesim edilmemesini onun naklinin iptal edileceini sylemilerdi. Ama onu jandarmalar teslim almt oktan. Bir sre sonra faks ile talimat gelmiti. stanbul basavclndan, bakanlktan ama artk jandarma teslim ald tutukluyu yola karmt bile. Sonra tutuklunun Bolu olan nakil yeri deitirilmiti. Kimdi Ali Kemal Aktrk: 263 Bayrampaa Cezaevi Gerei___ 264 Zeki Bingl ekilde "grevsizlik karar" verildiini belirten Savc Tosun, olayla ilgili yzlerce tann dinlenmediini ve ikayetlerinden vazgeen mtekilerin bask ve tehditle bu karara varm olabileceklerini ifade etti. Tosun, "Eer tanklar dahi tam olarak dinlenmeden mahkemece bir rgt olmad kanaatine net olarak varlabiliyorsa, bu soruturmann neden bu kadar kapsaml yapld, basit bir iddia ile bu kadar kiinin bir ksmnn yaklak 1 yl neden tutuklu brakld sorusu akla gelir" diyerek DGM'nin verdii karar eletirdi. Savc, sanklarn mal varlklar konusunda ciddi bir aratrma yaplmas ve bilirkiilerce bu mal varlnn kazanlaryla orantl olup olmadn incelenmesi gerektiini syledi. Evrim S AB AK/ MERKEZ Cezaevinden bakan seildi Cahit AKYOL / STANBUL 22 trilyonluk vurgun iddiasyla yarglanan ve Kartal Cezaevinde tutuklu bulunan Minibsler Odas eski bakan Ali Kemal Aktrk yeniden bakanla seildi. Aktrk, en gl aday Hdr Kaplan 'a 45 oy fark att. stanbul Minibsler Esnaf Odasinm dn yaplan 22'nci Genel Kurulu'nda, DGM'de yargland dava nedeniyle Kartal Cezaevi'nde tutuklu bulunan eski oda bakan Ali Kemal Aktrk yeniden bakan seildi. Rami'de bir dn salonunda yaplan ve 5 saat ge balayan genel kurul ok sk gvenlik nlemleri altnda gerekleti. yeler, polis kontrolnde tek tek aranarak salona alnrken ok sayda sivil polis de olay kmamas iin grev yapt. 22 trilyonluk vurgun iddiasyla 48 yl hapsi istenen cezaevindeki eski bakan Ali Kemal Aktrk'n genel kurula gnderdii mesaj, kz Selma ztrk tarafndan okundu. Ali Kemal Aktrk, 5 sayfalk, kz tarafndan okunan propaganda ko265 Savcdan Istanbvd DM^e ar eletiri , Minibsler Odas Bakaninm da aralarnda bulunduu 39kiilik 'ete' davasnda, savc DGM'nin 'grevsizlik'kararn yasal bulmad. STANBUL Minibsler Esnaf Odas Bakan Ali Kemal Aktrk'n de aralarnda bulunduu 39 kiinin 32yla kadar hapis istemiyle yargland 'ete' davasnda savc, istanbul DGM'- nin verdii "grevsizlik karar'hm usul ve yasaya uygun olmadn belirterek dava dosyasnn DGM'ye gnderilmesini istedi. stanbul 3. Ar Ceza Mahkemesi'ndeki durumada mtalaasn veren Cumhuriyet Savcs Fehmi Tosun, stanbul 1 No'lu DGM'nin "grevsizlik kararn" eletirdi. Savc Tosun, DGM'nin grevsizlik kararnn 20 sayfadan olutuunu ancak bunun byk bir ksmnn sanklarn adlar, kararn balk ksm, iddianamenin zeti ve sanklarn savunmalarndan olutuunu vurgulad. BRKA TRLYON GTRM ddianamede anlatlan olaylarda, alelade bir araya gelen kiilerin uzun sre bu eylemleri gerekletiremeyeceklerini belirten savc Tosun, iddianameye gre 2000 ylnn fiyatlarna gre kaba bir hesapla oda yneticilerinin birka trilyon liray kendi menfaatlerine geirdiklerini ifade etti. Savc, "Eer bu para minibs esnafndan zorla toplanp paylalyorsa ve bu paylam 5-6yl devam ediyorsa mutlaka ciddi yapda, otoriter, yneticisi bulunan ve rgt elemanlar

arasnda hiyerarik ba olan kar amal bir su rgt tarafndan yaplmas gerekir" dedi. DELLLER TOPLANMADI DGM'ce delillerin ancak yzde 20'sinin toplandn ve bu Bayrampaa Cezaevi Gerei numasmda, daha nce ayn sulardan yarglandn ve beraat ettiini anlatt. Aktrk, yasalara aykr hibir eylemde bulunmadn, isnat edilen sularn hibirini ilemediini ne srd. Bakan adaylarndan Hdr Kaplan, odann esnafn sorunlaryla ilgilenmediini, haklarn savunamadn ileri srd. Bu arada Kaplan'm eski oda yneticilerinin DGM'de yarglandklarn sylemesi zerine, Aktrk 'n damad ve Oda Bakan Vekili Koray ztrk, mdahale ederek davann yarg srecinde olduunu ve bu konuda konumann yanl olaca uyarsnda bulundu. Konumalardan sonrayine polisin ok sk gvenlik nlemleri altnda oylamaya geildi. 1134 oda yesinin oy kulland seimlerde 460 oy alan Aktrk, oda bakanlna seildi. Dier bakan adaylarndan Hdr Kaplan 415, Erol Koral da 557 oy ald. Propagandasn kz yapt Sk gvenlik nlemlerinin alnd kongrede, Aktrk'n propaganda konumasn kz Selma ztrk yapt. Gece saat 01:30 yzba Z. ve stemen A. E. yorgun geen gn deerlendiriyorlard. Tam da C blok ziyareti yerinin altndaki yerdeydiler. Cezaevindeki aramalar iyi gidiyordu. Ama yaplacak ok ey vard. Daha nce planlanan cezaevindeki zafiyetleri giderecek zm yollar konuuyorlard. Saat ilerlemiti. Yarn sabah erkenden devam edeceklerdi. yi geceler dilediler ve ayrldlar. Ertesi gn iki kiinin firar ettii anlalmt. Kou kaplarndan kmalar mmkn deildi. Bunlar H. T.'nin kouundan kamlard. Belki de tutuklular bir mesaj veriyorlard. Hi deimeyecek cezaevi diyorlard. Kim bilir? Firar basnda yer almt: 266 Zeki Bingl Damak cezaevi Cneyt Mert ile Suat Kurt adl sulular, Allah 'a emanet Bayrampaa Cezaevinin atsna ktlar; at at atlayp 'k!' bir 'battaniye operasyonuyla katlar STANBUL Milliyet Bayrampaa Cezaevinde, gasp ve cinayet suundan tutuklu Cneyt Mert ile hrszlktan hkml Suat Kurt, cezaevinde bugne kadar ilk defa denenen bir yntemle, battaniyeleri birbirine balayarak firar ettiler. D-9 kouunda kalan Mert ile Kurt, dn saat 05.00 sralarnda, havalandrmay (yani volta atlan baheyi) kullanarak, 'Hayata Dn Operasyonu'nda hasar gren kou atsna kt. Saymda kmaynca... atlardan atlayarak frn blmnn atsna ulaan Mert ve Kurt, drt battaniyeyi birbirine tututurmak suretiyle oluturduklar ipi frnn bacasna balayarak bo olan terr blmnn gr mahalline indiler. Buradan da d duvar trmanan Mert ve Kurt, dikenli telleri atktan sonra Bayrampaa'nn ara sokaklarnda kayboldular. Mert ve Kurt'un, saym srasnda ortalkta grlmemeleri zerine firar ettikleri anlald. Su dosyalar kabark Mert, 9 Ocak'ta Saryer Zekeriyaky'de 54 TJV34plakal taksinin iinde bandan kurunlanarak ldrlen taksici Sa-im zmek'in katil zanls olarak yakalanmt. Mert'in, DSP Saryer ile Tekilat brosunun soyulmas olaynn da aralarnda bulunduu 17 ayr hrszln faili oldu267 Bayrampaa Cezaevi Gerei u belirlenmi, olayda kulland tabancay da emlak Ali Rza Zamann brosunu soyduu srada edindii anlalmt. Kurt'un da, hrszlk suundan dokuz yla

hkml olduu, ayrca baka hrszlk olaylarndan dolay da Eyp Asliye Ceza Mahkemesi hde tutuklu olarak yargland belirtildi. Basavc cezaevini firar olay vesilesiyle dolarken firarilerin kouunda jandarmalar su borusundan yaplm bayrak direini skerken H. T. savcm siz buradayken bakn neler yapyorlar ya siz olmadnzda diye bir eyler syleyerek bir eyler ima etti ama basavc duymazlktan geldi. Bir yandan da kaplara yaplan kafesleri grnce yzbam burann mimarisini deitiremezsiniz demiti, yzba da sayn basavcm burann mimarisi kalmam ki diye cevap vermiti. Firarn nasl olduu incelenirken dn gece yzbayla stemenin sohbet ettii C blok ziyareti yerinin atsnda baca kenarndan indikleri grld. Peki atya nasl klmt. Havalandrma bahesinde su borusundan bayrak direi vard. Borudan yararlanarak at arasna alan zgaray aarak girmilerdi. at aras bir btnd. Buraya kan biri cezaevinin her yerine gidebilirdi. Detayl aratrldnda D 10 kouunun stnde daha nceden sabitlenen kapak almaya allmt. Firari tutuklu atdan koulara uyuturucu servisi yapyordu. Hatta silah lazm olursa oradan oraya gtrp getiriyorlard. Bylelikle bir silah aramalardan karld gibi lazm olana da ulatrlabiliyordu. stihbarata gre ayn model silahlarn farkl kouta grnmesinin sebebi de buydu belki de. Bir memurun firarilere yardm ettii anlalmt. Bu memur o gn greve mazeretsiz gelmemiti. Yaplan sorgulamasnda video nnde ve yan odada cezaevi savcs, tabur komutan ve cezaevi mdr olduu halde bu ifadenin kayd yaplmt. Sonra cezaevi idaresince su dosyas ikmal edilerek po268 Zeki Bingl lise teslim edilmiti. Gz altna alnrken polis tarafndan doktor kontrol yaplm ve kalasnda hafif morluk tespit edilmiti. karld mahkeme tarafndan tutuklanm ve Metris cezaevine konmutu. Daha sonra savc C. K. tutuklu memurun bu raporunu adli tpa gndermi ve gnde iyileir denmiti. in ilgin taraf rapora rapor verilmiti. O halde adli tp raporuna gre bu darp izi gn sonra iyileirse tutuklanan memur on iki saat sonra polis tarafndan emniyet odasndan karlrken tekrar muayene edilmiti o halde neden bu sefer bu darp izi grlmemiti? Ayn ekilde mahkemeye karlnca da adli tp neden grememiti? Tutuklandktan sonra Metris cezaevi doktoru tarafndan tutuklu kabulnde yaplan muayenede neden tespit edilmemiti? O halde adli tpta incelenen rapor ve o rapora verilen rapor yanl myd? Ya da gn nceden belki de on iki saat nceden darp izi iyilemiti. Bunlar hi dikkate almayan savc C. K. tutanakta imzas olan yzba Z. ve nbeti astsubay ile video kayd yapan er hakknda tam iki satrdan ibaret ikence davas amt. Birde btn bu mlakatn video kasetinin incelenmesi tam drt sene srmt sonunda beraat etmilerdi ama o tarihte bu olayn i yz neydi? Neden cezaevinde devlet dzeni kurulmaya allrken mesnetsiz bir dava almt? Mesaj neydi? Kim bilir.. Yakalandktan sonra firariler kendilerine yardm eden memurlar da sylediler. Cezaevi d duvarn atklar yerin cezaevi personelinin ve tabur komutannn lojmanlar olduu anlald. Artk cezaevinde disiplin yava yava oturmaya balamt. 269 Bayrampaa Cezaevi Gerei Hatta cezaevi mutfa faal hale getirilmiti artk her tutuklu ayn yemei yiyordu. Herkesin ayn yata, yast vard. Eittiler. atda B ve D blok stnde devriye dolamas iin yer ald. Hatta Kisirolu ve Kaak isimli doberman kpekler de atda jandarmalarla beraber nbet tutmaya balad. atya artk kolay kolay kmak mmkn deildi. Bu arada cezaevinde dar karlan buzdolab, amar makineleri alt yz geiyordu. Hepsi yasal olmayan ekilde girmiti. Artk hepsi karlmlard. Hatta bu ynlar akam olunca ilerinde zulalanm telefonlar alyordu. Bir

sre sonra arjlar bitince almaz olmulard. Ayn ekilde zulalanm silahlar da olduu muhakkakt. Malta denilen koridora alan kou kaplarna birer elik kafes yaplmt. Kap alnca tutuklularn hepsi kamayacakt. Sadece bir ka kafese kacakt. Sonra kou kaps kapannca kafes kaps alacak ve istenen tutuklu kabilecekti. Hepsi kamayacakt. Bylelikle koridorda grevli memurlar aznlkta kalmayacakt. Funda diye tabir edilen paket atma olayna kar ise elik bir halat gerildi ve bu halata teller balanarak bir perde oluturuldu. Paketlerin atlmas son derece zorlamt. Artk atda, ve darda devriye vard. Bunun dnda sivil istihbarattan son derce fayda salanyordu. Mahalle muhtar ve ailelerle grerek kk ocuklarn cezaevine malzeme atmas ve eya tamas konusunda uyar niteliinde aklamalar yaplyordu. ok da faydal oluyordu. Deiim btn hzyla sryordu. Tutuklularn ok byk ksm bundan mutluydu. Ama aka dier tutuklularn yannda dile getiremiyorlard. Hala kou aalar koulardayd. Aileler de bu deiimden mutlu270 Zeki Bingl luk duyuyorlard, inanlmaz bir durumdu meer herkes cezaevinde dirlik dzenlik istiyormu. Can gvenlii olsun istiyorlarm. Artk sistem yava yava oturmaya balamt. Sra su ayrmna gre koular oluturmaya gelmiti. Bu durum ise Bayrampaa tarihinde devrim olacakt. Byk gizlilikle hazrlanmt. Sra baba, aa tabir edilen koularda hakimiyet kuranlar ayrmaya gelmiti. Sabah babalar isim isim toplanmaya baland. Hepsinden eyalarn toplamas istenmesine ramen delikanlnn eyas tespihi, sigaras ve akmadr diyerek bir ey almadlar. Tepeden trnaa aranarak nceden hazrlanan C bloktaki 31 numaral koua konuldular. Artk Bayrampaa'da A, B, C, D bloklar tarih olmutu. Bu isimlerin yerine 40 ile balayan, 20 ile balayan, 0 dan balayan ve 30 ile balayan kou numaralar verilmiti. Bir baka deyile 31 numaral kou artk babalar kouu olmutu. Birde atya kanlar iin alan kou vard buraya da tutuklular maymun kouu diyordu. Samet ise kendini cam paralaryla kesmiti. Onun gibi olanlar da koyduklar kou travesti kouu gibi adlar alamaya balamt. Babalar kouuna konan tutuklular ilk gn kendilerine verilen yemei ve battaniyeleri almadlar. Ayn baheyi paylaan 30 numaral kouta bir yatak vard. O gece yzba Z. geldi koua yerleti. Tutuklular merak etmiti. Sordular yzbaya neden burada yatyordu? Tutuklularn yemeinden yiyordu. Oda: Bakn dedi siz nerde yatacaksanz ve ne yiyecekseniz ben de ayn artlarda yaayacam. Artk Bayrampaa cezaevi yok. Osman paa cezaevi var. Yani siz pes edeceksiniz. Ertesi gn 271 Bayrampaa Cezaevi Gerei yemek almayan bu tutuklular karavanada bulak dahi brakmadlar. Sonra almadklar battaniyeleri istediler. Birka gn sonra kendileri i birlii teklif ettiler. birlii yoktu. Onlardan istenen ey silahlarn teslim edilmesiydi. Kabul ettiler. Srayla bilinen btn silahlar tek tek zulalarndan karlarak teslim edilmeye balanmt. Harekat btn hzyla sryordu. En ok yardmc olan Ali Bakrd eski D blok sorumlusu Diyarbakrlyd. zel tip cezaevi de etkileniyordu. Oradakiler de kendiliinden fazla malzemeleri vermeye balamlard. Ama yine de aranacak ve srayla btn koular en ince yerlerine kadar temizlenecekti. nk tutuklular silahlar teslim etmiyorlard verdikleri sadece elektronik eya veya bozuk telefonlardan ibaretti. Bir sre sonra zel tip cezaevinde de benzeri faaliyetler yapld. Baarl olmutu. zellikle kou kaplarnn nne yaplan kafesler son derece etkili olmutu.

Memurlara gven veriyordu. Tutuklular da emniyetteydiler hasm dedikleri kiilerin kou basmaya gelmeleri sz konu deildi artk. Devlet Bayrampaa cezaevine hakim olmutu. 272 12. Blm Cezaevinde bir deiiklik yaanyordu. Bu durum basnda da yer buluyordu, tpk gemite olduu gibi; Bayrampaa hep ayn 'Hayata Dn7e birlikte 'devlet otoritesi salanan' Bayrampaa da mahkmlar iki gnde iki kez att. 'Denetim mafyada' Bayrampaa ve mraniye cezaevlerindeki gardiyanlar, denetimin her zaman mafya gruplarnda olduunu syledi. Adn aklamayan gardiyanlar, kendileri de dahil herkesin cezaevine girite jandarmalarca arandn belirterek unlar sylyor: "Buna ramen silahtan telefona hatta uyuturucuya kadar her ey ieri sokulabiliyor. Paras olan iin cezaevinde sorun yok. Gstermelik saym yapyorlar. Kimse kou aasnn izni olmadan adli koulara giremez. Para konuur. Parayla mdrlere, askere ve gardiyana her eyi yaptrrsnz. Bu, idarenin bilgisi dnda olmaz. Onlar da iin iinde. Gardiyanlar, asker ve idarenin bilgisi olmadan bir ey yapamaz." 'Can gvenliimiz yok' Nuri Ergin'in Uak cezaevindeki isyanna kar yetkililerin yumuak tutumunu hatrlatan gardiyanlar, yle devam edi273 Bayrampaa Cezaevi Gerei 274 Zeki Bingl yapmak iin sklm ranza paralar ele geirildi. Kartal cezaevi ziyaretisinde bir cep telefonu, bir avukat zerinde sim kart bulundu. 16 Ocak: Bayrampaa cezaevine atdan pakette, 150 gram esrar bulundu. 21 Ocak: Bayrampaa'ya atlan paketten 535gram esrar ile Baretta marka tabancaya ait arjr, 10 mermi ve kapak takm kt. 25 Ocak: Gaziantep E-Tipi cezaevinde iki grup arasnda kan kavgada Recep ner, Osman Yldrm ve Aydn Alan isimli hkmller yaraland. Kouta bir cep telefonu, ok sayda kesici ve delici alet ele geirildi. 50 Ocak: Bayrampaa'ya atlan paketten bir 7.65 milimetre apnda tabanca ve drt fiek ile 486gram esrar maddesi ile bir adet ak ele geirildi. Paakaps cezaevinde eini ziyarete gelen engl eker'in czdannda bir 9 milimetre apnda tabanca mermisi bulundu. 1 ubat: Bayrampaa zel Tip blmdeki aramada sekiz adet kesici ve delici alet, bir gram esrar ele geirildi. 2 ubat: Bayrampaa'ya atlan bir paketten 510 gram esrar, bir tabanca ile telsiz telefon kt. 5 ubat: Kartal'da, Alaattin akc'nm adamlarndan Bayram Ali Kulaberolu'nun kouunda iki cep telefonu, Mustafa Pskll adl tutukluda 100 gram esrar ele geirildi. Bayrampaa 'da adet 9 milimetre apnda dolu fiek, bir cep telefonu, drt delici ve kesici alet bulundu. Paakaps cezaevinde ise kabin gr sonrasnda ziyareti blmnde bulunan poetten 200 gram esrar kt. 8 ubat: Bayrampaa'ya atlan paketten 7.65 milimetre apnda bir tabancaya ait ana gvde ile namlu kt. yor: "Adam be kiiyi ldrdkten sonra elinde silahyla iinde jandarmann da olduu sevk aracna bindi. Kimse bir ey yapamad. nk mafyayla yasad bir iliki a kurulmu, ieride hatl telefonlar bile varken devletin cezaevine hkim olma anlaynn ne olduunu biz zemedik. Sisteme muhalif olanlar gerektiinde ldrlerek de olsa susturulurken, mafya ve etelere neden hkim olmak istemiyorlar. Onlarn bu tavr, bizim can gvenliimizi tehdit ediyor. Aramzda kurunlanan, dayak atlan, tehdit edilen arkadalarmz var." ierde neler yok ki

'Hayata Dn' operasyonlarnn yapld 19 Aralk 2000'den sonra cezaevleri aramalarnda silah, delici ve kesici aletler, saysz cep telefonu ve aksam bulundu. Bu tarihten sonra cezaevlerinde meydana gelen olaylar ve bulunan yaralayc ve ldrc aletler yle: 1 Ocak: Bayrampaa cezaevine atlan paketten bir 9 mm apnda Parabellum tabanca kt. 5 Ocak: Kocaeli E Tipi cezaevinde, mafya lideri Mjdat Akhisar ile arkadann F tipine sevk edilmek istenmesi zerine isyan kt. Tutuklularn silah kulland olay jandarma mdahalesiyle sona erdi. Bayrampaa'ya atan paketten ata hazr bir savunma tipi el bombas kt. 12 Ocak: Bayrampaa'daki aramalarda 21 kesici ve delici alet, iki yapmnda kullanlan 3 litre meyve kokteyli ve bir uyuturucu hap bulundu. Cezaevine atlan bir paketten ise 295 gram esrar kt. Paakaps cezaevinde, 20 kesici ve delici alet, alminyum boru, metal saclar ve pil kabuu, elektrik kablolar, kesici alet 275 Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 276 Zeki Bingl 277 12 Mart: Bayrampaa'ya atlan paketten, 260gram esrar ele geirildi. 20 Mart: Bayrampaa D Blok ziyaret mahallinde Murat Demir, Birol Emsalsiz, Kemal Yldz ve Olgun Ba'm ellerindeki ilerle Bayrampaa cezaevi 2. Mdr Hseyin Kara ile bagardiyan Faruk Baytre'yi yarm saat rehin ald. Jandarmalarn mdahale etmek istemesi zerine rehineleri serbest brakan tutuklular, savcla ifadelerinde, kaldklar kouta hasmlar olduunu ve bu nedenle can gvenliklerinin bulunmad iin sevk istediklerini syledi. 22 Mart: Bayrampaa'da bir kouta be el yapm i ve 4 gram esrar ele geirildi. Ziyaret iin Metris cezaevine gelen Bakrky le Emniyet Mdrl Asayi Bro Amirlii'nde grevli polis Saym e-ker'in zerinde 10 gram esrar bulundu. Paakaps Ceza ve Tutukevi'nde bir kouta dokuz el yapm bak, bir alminyum boru ele geirildi. 2 Nisan: Kartal zel Tip cezaevinde, Malki cinayetini azmettirmekten tutuklu Erol Evcil ile Alaattin akcinm adam olarak bilinen Bayram Ali Kulaberolu'nu ziyarete gelen iki avukatn zerinde, cep telefonu ele geirildi. Evcil'i ziyaret etmek isteyen avukat Mahmut Kemal Kumkumolu'nun zerinde bir cep telefonu ele geirildi. Kartal'da, akcinm adam olarak bilinen Bayram Ali Kulaberolu'nu ziyarete gelen avukat Ahmet Uur Tuncer'in zerinde bir sim kart bulundu. Paakaps cezaevinde bir cep telefonu, yedi delici ve kesici alet ele geirildi. 26 Nisan: Bayrampaa'da 12 i, 10 gram esrar, bir tabanca mermisi, kesici ve delici alet, bir ak ve bir el yapm kama bulundu. Paakapsinda iki el yapm i, iki el yapm bak, be el yapm bitmemi bak, 2-3 metre uzunluunda elektrik kablosu, bir denek, 3 metre uzunluunda tel ve drt muhtelif ebatlarda demir paras bulundu. 27 Nisan: Bayrampaa'da Bil ve B12 koular bodrumunda devriye gzergh ynne doru kazlm, 2-2.6 metre uzunluunda tnel bulundu. Cezaevine dardan atlan paketten, aksamyla birlikte drt adet cep telefonu kt. 2 Mays: Bayrampaa'ya atlan paketten be cep telefonu kt. Kartal'da Ayvaz Korkmaz'n kouunda iki cep telefonu bulundu. 9 Mays: Bayrampaa'da hava boluuna sarktlan bir uvalda, sekiz adet cep telefonu, be telsiz telefon, bir kesici alet, bir tabanca arjr ve yarm kilogram uyuturucu madde kt. Paakapsinda drt el yapm kesici ve delici alet, bir alminyum paras ele geirildi. 14 Mays: Bayrampaa ya atlan paketten iki cep telefonu kt. Genel aramada bir bak, be el yapm kesici alet, alt el yapm i, ivi, 1 metrelik

sac, bir ranzadan sklm sac, iki demir ubuk, yarm kilogram al, bir sac levha, yarm metre anten kablosu, iki krk ayna paras, bir ustura ve bir jilet ele geirildi. 22 Mays: Bayrampaada yedi i ele geirildi. Kartal zel Tip Kapal cezaevinde tutuklu Cavit alar'm ziyaretisi, avukat brahim Albudak'm zerinde bir sim kart ele geirildi. 4 Haziran: ile Kapal cezaevinde cep telefonu ele geirildi. Bayrampaa Cezaevi Gerei_ 278 inin bulunduu bilgisi. Dieri ise el bombas. itici, bu iki silah m cezaevinde 'olmayacana' inanyor. "Kesin yoktur demiyorum, nk byle bir ey iin kapda benim durmam lazm, ama olamaz. Bu abartdm. Dier konulara gelince; esrar, uyuturucunun dier trleri, cep telefonlar, silahlar, buzdolaplar, televizyonlar, yiyecekler, giyecekler konusu dorudur. nk biz bunlar yaptmz aramalar srasnda buluyoruz." istanbul Cumhuriyet Basavcs'nm Bayrampaa cezaevi ile ilgili bak as ok nemli. Ama kendisiyle konumamzdan benim kardm sonu olumlu deil. Ferzan itici olumsuzluklarn dzeltileceini, yeni atanan ynetimin orada disiplin salayacan sylyor. (imdiki mdrn olumsuzluklarda pay yok. Yeni geldi. zellikle cezaevinde yaanan mahkmlara kadn ayarlanmas olayna karan kii deil. Bu kiiler hakknda daha nce soruturma alm. Dier idari eletirileri de dzeltmesi bekleniyor.) Ceza ve Tevkifevleri Genel Mdrl 'ne cezaevinin sorunlarn ok iyi bilen bir genel mdrn atandn anlatyor. Tpk bundan bir yl nce yapt gibi, hatta daha nce yapt gibi. Sorumluluk duygusu bunu gerektiriyor olabilir... Bence btn anlatmlarndan Bayrampaa sorununun yllardr zlememi olmas karsndaki umutsuzluu belli oluyor: "Btn uyarlarmza karn bu konuda bir arpa boyu yol alnamad" diyor. Doru sylyor. Eer uyarlar karsnda devletin dier birimleri gereini yapsayd, bugn Bayrampaa cezaevi barndrd ete sulularnn deil, devletin kontrolnde olurdu. Peki ama yerine getirilmesi gereken nlemler nelerdir? Ferzan itici'yi dinleyince bunlar ok iyi anlalyor. 279 Bayrampaa Hcre Kouu'nda tutuklu Krat ahin'in ak gre kaca iin aranmas srasnda bir el yapm i ele geirildi. 11 Haziran: Bayrampaa'ya atlan paketten bir Browning marka 9 milimetre apl bir tabancaya ait namlu ve kapak takm ile 10 adet 7.65 milimetre apl mermi kt. Bir baka paketten de bir Baretta marka 7.65 milimetre apl tabanca ve bu silaha ait yedi mermi ele geirildi. 27 Haziran: Bursa zel Tip cezaevinde tkenmez kaleme gizlenmi 44 kl testere ve demir testeresi ele geirdi. 29 Haziran: Bayrampaaya atlan paketten bir cep telefonu kt. 14 Temmuz: Bursa E Tipi cezaevinde Kurana gizlenmi cep telefonu kt. 15 Temmuz: Bayrampaaya atlan paketten, bir tabanca ile cep telefonu kt. Silah var ama bomba yok! Basavc Ferzan itici, Bayrampaa cezaevindeki mafya hkimiyetinden haberdar ama aresiz. Cezaevinde 'el bombas' olduu iddiasn abartl bulan itici ieride silah olduunu kabul ediyor Bayrampaa cezaeviyle ilgili olarak dn bu kede yazdklarm ok tepki ald. Bu tepkilerden anladm ki, devletin btn kademeleri, cezaevinin mafyann hkimiyeti altnda olduunu gsterir bilgi, belge ve raporlardan haberdar. Haberdar ama o lde de aresiz. stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici ile uzun uzun Bayrampaa cezaevini konutuk. Sayn itici, yazda iki eye itiraz ediyor. Dierlerini ise saklanamayacak kadar nemli gerekler olarak gryor. tiraz noktalarndan birincisi, cezaevinde Kalanikof tfeBayrampaa Cezaevi Gerei 280 Zeki Bingl

oda sistemine geilmesiyle zlr. ki kiilik odalar sorunlar byk lde zer." cezaevi gerei Trkiye'nin adalet sisteminin zerindeki kara buluttur. Sulu var da ceza yoksa, orada adaleti aramak mmkn olabilir mi? Cezaevinde hkim olamayan devlet, sokakta bu adamlarla nas ba edecek? Bu sorunlar ortadan kaldracak siyasi ve adli gc-karar-hl mutlaka aa kartmamz gerekiyor. Trkiye'de yoksulluk snr olarak 230 milyon lira belirlenmi durumda. Altnda kazanc olanlar yoksul saylyor. Peki ama trilyonlara hkmeden ete liderlerine disiplin uygulayacak olan gardiyana ka para veriyorsunuz? 60 milyon lira. Enflasyon ne kadar? Yzde 50. Peki devlet olarak Sedat Pe-ker'in zenginliini kontrol edebiliyor musunuz? Hayr. Gardiyannzn maan yoksulluk snrnn stne ekebiliyor musunuz? Hayr. Bugn karmzda duran cezaevi sorununu kim zecek? 60 milyon lira maa alan gardiyan. Biraz komik olmuyor muyuz? HRRYET Af konusu manette bu hafta banda. Meclis'ten geen tasar u anda Cumhurbakan'nn nnde bekliyormu. Sezer de skntlym bu konuda. "ine sinmeyen" af yasas iin karar vermekte zorlanan Sezer, "Anayasaya ve hukuka uygun-luk-eitlik-kamu vicdan" arasnda tercih yapacakm. Haberde bir yanda toplum vicdann yaralayan ve veto etmesi iin eylem yapan af maduru vatandalarn, dier yanda ise 9y nce Anayasa Mahkemesi asl yesiyken, bu konuda verdii "iptal"kararlar ve "kar oylar"arasnda kaldyaz-m Cumhurbakaninn. 1991'de, Sezer'in, mahkeme asl ye281 "Cezaevi kentin iinde kald. 3 bin 300 kii kalyor. Her kouta 120 kii barndryoruz. Havalandrmaya 240 kii birden kyor. Kontrol zor bir cezaevi, Trkiye'de ete sulularnn hemen tamammm kald tek cezaevi. Havalandrma srasnda mahalle iinden bir ey atlsa, bunu bile kontrolde yetersiz kalyorsunuz. yle kolay bir i deil cezaevi ynetmek. stelik Bayrampaa'nn dnyada emsali yok. Tamak istiyoruz, Hazine cezaevi yapacak yer veremiyor. Tamaya altmz blgenin insanlar istemiyor. Biz yemek ve giyecek konusunda Ankara 'dan gelen talimat dorultusunda izin veriyoruz. nk 300 bin lirayayemek kartyoruz. Parasal sorunlar var. Dardan yiyecek ve giyecek geliyor. Ama bunlarn her koua datmnn eit yaplmas konusunda genelgemiz var. Ben Sedat Peker konusunda byle bir genelge karttm. Gelenlerin sadece kendi adamlarna deil, btn koulara datdmas konusunda. Ama Sedat Peker cezaevinde hami olmu. Bunu nlemek konusunda abalyoruz. Televizyon da var, buzdolab da var. Bunlar var. Ben bunlarn Fotoraflarn ektirip dattm gemite. Cep telefonu kullanmn ne yazk ki tm abalarmza karn nleyemiyoruz. Cep telefonu var. Ama buna yakn zamanda kesin zm getireceiz. Silah da giriyor. Cezaevinde kalanlarla ilgili olarak da datmlar var. Ama rnein Murat Topal, can gvenliinin gidecei yerde salanmas konusundaki skntar nedeniyle Bayrampaa cezaevinde kalyor. Sorun ortadan kalknca bir yere gidecek. Sedat Peker iin de geldiinde sevk yazs geldi. Ama henz uygulanamad. Bunlar karlalan sorunlar yznden byle oluyor. Sedat Peker ban ba oldu. Bayrampaada yaanan sorunlar mecburiyetlerden, fiziki koullardan kaynaklanyor. Btn bu sorunlar, kou sisteminin terk edilmesi ve Bayrampaa Cezaevi Gerei 282 Zeki Bingl "BiZ iNEK BiLE SOKMUTUK" ADEM YAVUZARSLAN Uzun yllar cezaevinde yatan bir mahkumun tiraji-komik itiraf Memur-mahkum ibirlii, slah amacyla kurulan cezaevlerini kurtarlm su blgelerine dntrd. Her trl silah, uyuturucu ve cep telefonunun sokulduu cezaevlerinde, ynetimin parma olmadan bunlardan hibirini gerekletirmek mmkn deil. Hem mahkumlar, hem gardiyanlar ayn adresi gsteriyor:yneticiler...

'Biz kapal cezaevine inek bile sokmutuk' dedi uzun yllar cezaevinde kalm ve 'ierisini' ok iyi bilen eski bir mahkum, 'Bu silahlar nasl ieri giriyor?' diye sorduumuzda. Cevap artmt tabii. Hani silahlar, 'kaleleri' belki anlardk da, bir inek kapal bir cezaevine nasl girerdi? Bu ilerden elini eteini ekmi olan eski mahkumun verdii cevap, aslnda tm karmaaya ortak bir adres gsterecek nitelikte: "Tm cezaevlerinde, ynetimden habersiz bir gram uyuturucu, bir tek silah girmez. Biz savcy ikna etmitik. Devlet daha nce de hakim deildi imdi de hakim deil." Cezaevi olaylarnn merkezinde yer alan Bayrampaa cezaevinde 10 yldr infaz koruma memuru olan ve halen de bamemur olan Ali Yazc da silahlarn nasl girdii sorusuna ayn cevab veriyor: "Silahlarn nasl girdii sorusuna Cumhuriyet Savclar cevap verecek. nfaz koruma memurlar defa aranarak giriyor. Ancak aranmadan giren cezaevi personeli var. Silahlarn ya da uyuturucunun girmesi tamamen organize bir i ve bundan ynetimin habersiz olmas dnlemez". Aslnda bugnk sonular grmek iin yle cezaevi uzman olmak da gerekmiyor. Sistemin iflas yllardr 'geliyo283 si sfatyla altnda imzas bulunan "iptal" kararlaryla "artl tahliye" ile getirilen affn kapsamn geniletmi. Haberde bu hatrlatyor. Bir dier balkta da "Emriniz olur" deniyor. lm orucunu bitirmek iin mahkumlarn ne srdkleri istekler, gittike arlam, istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, mahkmlarn taleplerinin ok ar olduunu syleyerek, "yle istekler var ki Meclis onay gerek." diye konumu. lm orucu iin mahkumlar zerinde bask kurduu ileri srlen rgtlerin, lm orularna son verilmesi iin hkmete, bata F Tipi cezaevlerinin kapatlmas, DGM'lerin kaldrlmas gibi 10 ar art ne srd renilmi. lm orularnn devam ettii, rgt bayraklarnn asd olduu koulara bir Cumhuriyet Savcs olarak girmeyi uygun grmediini belirten Ferzan itici, bu nedenle cezaevi savcsnn odasnda grme yaptklarn sylemi. itici, "U tane pankart indirmek iin mdahale yapmaya kalksak kurtarmaya altmz canlardan daha fazlas gider. u anda can kurtarmaya alyoruz. Ben n peinde deilim. nemli olan insanlar lmesin. Bunu kim bitirirse bitirsin takdir ederim, elini perim " diye konumu. Bu hafta Fazilet Partisi iinde kader haftasym. Kapatlma davas balyormu. 'Kapatlan RP'nin devam' ve 'laiklik kart odak' olup olmad karara balanacakm bu partinin. Haberde, Yargtay Cumhuriyet Basavcs Vural Sava'm, 7 Mays 1999'da FP'nin 'Laiklie aykr eylemlerin oda haline geldii ve kapatlan RP'nin devam olduu'gerekesiyle kapatma davas at hatrlatlm. Ancak dava, biryd 7 aydan beri grlmemi. Bayrampaa Cezaevi Gerei 284 Zeki Bingl kim olamamann bariz rneiydi, ancak anlalamayan eylerden birisi de istanbul Emniyet Mdrl Organize Sular Mdrl'nn akc'nn adamlaryla illiolu'nun adamlar arasnda atma kacan atmadan 5 saat nce cezaevi ynetimine bildirmi olmasyd. Cezaevi ynetimi atmay nlemek yerine, Kenan Ali Grsel ile Hakan illiolu'nu biraraya getirerek atmaya davetiye karmay yeliyordu. Sonu kanlmazd ve beklenen oldu. 7kii ld 3kii ar yaraland. Olayla ilgili aklama yapan Adalet Bakan Hikmet Sami Trk ise cezaevlerine hakim olamadklarn, 'hcre' sistemine geilmesi gerektiini aklyordu ve soruturma iin 10 infaz koruma memurunun aa alndn sylyordu. Bayrampaa eski Basavcs Necati zdemir, infaz koruma memurlarnn aa alnmasnn anlamsz olduunu sylyor ve ekliyor: "Onlarn ellerinde g yok, hi bir yaptrmlar da yok." Emniyetiler ise, olaylara sebep olanlarn farkl cezaevlerine konmas gerektii grn savunuyorlar. Bayrampaa ile ilgili bir baka gerek de akc'nn kaybettii 7 adam iin intikam saldrsnda

bulunaca. Duyumlar hazrlklarn yapld ynnde. Bu, cezaevleri yeni atmalara gebe, anlamna da geliyor ayn zamanda. "Uyldr saym alamadk" Cezaevlerinde sren eylemlerin balang noktas olan Bayrampaa cezaevi, cezaevlerinin iinde bulunduu durumu arpc rnekleri ile gzler nne seriyor. Halen cezaevi infaz koruma ba memuru olan Ali Yazc, Bayrampaa Cezaevinin artk cezaevi olmaktan ktn sylyor. Cezaevinde tam yldr net bir saym alamadklarn syleyen Yazc, silahlar konusunda adres gsteriyor: "Cezaevine giren her eyden ynetimin haberi vardr. Bir cezaevine kalanikof silah tesadfen girmez. Bu tamamen organize olmayla alakal. Sav285 rum' diyordu. Her defasnda isyanlar kyor, silahlar patl-yor, infaz koruma memurlar rehin almyordu. Her defasnda tek bir elden organize edildii belli olan eylemler balyordu. Ancak toplumsal hafzas ok zayf olan Trkiye'de her defasnda bir sonraki eyleme kadar unutuluyordu cezaevlerinin 'iflas ettii'. Son olarak 20 Eyll'de balayan ve grnrde rant zerinde 'hakimiyet kavgas' olan, ancak grnmeyen boyutunda siyasilerin, baz emniyetilerin adnn kart, 7 kiinin lm ile sonulanan 'Bayrampaa Meydan Muharebe-si'nden sonra tekrar kart cezaevleri. Geri bu seferkiler siyasi mahkumlard, ancak bilano daha da kabard: 11 kii ld, 28 kii yaraland. Eylemler gnlerce srd ve tm Trkiye'deki cezaevlerine yayld. atacaklar bdirilmiti Ad sk sk skandallarla gndeme gelen Bayrampaa cezaevi son gnlerin gndemini oluturan cezaevi olaylarnn da balang yeri oldu. 20 Eyll gn Bayrampaa cezaevinde kan olaylarda 7 kii hayatn kaybetti, 3 kii de ar yaraland. Cezaevinde hakimiyet kurma atmas olarak gsterilen, ancak baz evrelere gre ucu siyasilere kadar uzanan mafyann el deitirdii bir rant kavgasyd bu. Bu sorunun cevab nmzdeki gnlerde netleecek, ancak kesin olan ey u: Cezaevine hakim olmak demek, tm karanlk ilerden pay almak anlamna geliyor. Alaattin akc'nn yeeni Ali Grsel ile Hakan illio-u'nun adamlar arasnda kan atmada 13 elik kapnn nasl ald sorusuna cevap veren istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici aslnda acziyetini ifade ediyordu: "Kaplar uzun namlulu silahlarla alm ". Bu olay cezaevlerine haBayrampaa Cezaevi Gerei 286 Zeki Bingl zaevlerinde sol rgtler saym vermiyorlar ve aramalara kar kyorlard. Sonunda da eyleme baladlar. 26 Eyll sabah Ulucanlar cezaevinde balayan ve tm cezaevlerine yaylan eylemlerde 11 kii ld, 28 kii yaraland. 91 nfaz koruma memuru da rehin alnmt. Ulucanlar cezaevinde Emniyet glerinin mdahalesi sonucunda elde edilen silahlar "cezaevi mi yoksa cephanelik mi?" sorusunun tartlmasna neden oldu. Uzun namlulu silahlar, el bombalar, tabancalar, cep telefonlar, lav silah olarak tasarlanm piknik tpleri ve benzeri malzemeler. Aramadan sonra bulunan malzemeleri gren Ankara Merkez Ulucanlar Kapal cezaevi Savcs Mehmet Bozkurt'un szleri zr kabahatinden byk cinsinden: "Bu nasl i, buras cezaevi deil hcre evi gibi". DHKP/C, MLKP, TKKO bata olmak zere tm marjinal sol rgtlerin katld eylemler halen devam ediyor. Cezaevi eylemleri Trkiye gndemi iin sradan vakalar oldu. Artk kan keleler, otomatik silahlar artmyor kimseyi. Cezaevi sistemi tamemen iflas etmi. zm halen en yetkili az olan Bakan Sami Trk 'n de syledii gibi, yllardr yazp izilen ancak bir adm atlamayan hcre sisteminde. Artk bunlar tarih oluyordu: Basavc Tuncay zkan'n yazd bir yaz zerine ok kzmt. Hatta bu kzgnln cezaevinde de sergiledi. Tuncay zkan' telefonla arayp sonra bir yaz gndererek yani bir yaz yazlmas n da salamt. Aslnda kendisinin basn aklamas yapmas gerekiyordu ama gazetecilerin cezaevinde bu deiiklik dzelme neden 287

adan infaz koruma memuruna kadar bu ie bulam herkes olabilir. Biz tam yldr cezaevinde net bir saym alamadk. nfaz koruma memurlar koulara giremiyorlar bile. Kouun meydancs herkes tamam diyor, biz de tamam diyoruz. Adamlar kap gitse haberimiz olmaz". Bayrampaa cezaevi artk ehir merkezinde kald iin dardan avluya silahlarn atlmasnn mmkn olduunu anlatan Ali Yazc ayn zamanda da yeni atmalarn beklendiini sylyor: "elik kaplar aan uzun namlulu siahlar teslim edilmedi. Bizim arayp bulma ansmz da yok. akc, adamlarnn ldrlmesinin altnda kalmayacaktr. Mutlaka yeni ve daha byk atmalar kar cezaevinde. Konutuu iin tehditler aldn syleyen Ali Yazc "zm nasl olacak?"sorusuna ise u cevab veriyor: "Cezaevlerinde tam bir sistem sorunu var, ekip sorunu var. Cezaevleri 1930'larm kanunlaryla ynetilmez, cezaevi ynetimi bir ekip iidir. Ayrca sorunlarn temeli bence cezaevlerindeki rant. Bayrampaa'daki atmada len mahkumun kasasndan 7 trilyon lira kyor. Bu ekilde hatr saylr 10'un zerinde mahkum olduunu dnrseniz, olayn boyutu daha iyi anlalr. Bu rant ortada olduu srece, bu olaylarn nne geilmez. Bu tabloya bir de siyasilerin etkisini dnrseniz ne infaz koruma memuru ne de ieride grevli askerler bir ey yapabilecek hale gelir." 'Trk Solu' isyanda Bayrampaa ile balayan cezaevleri eylemleri henz durulmad. Aslnda Emniyet evreleri bir sredir byk apta eylemlerin beklendiini ifade ediyorlard. nk marjinal Trk solu olarak adlandrlan sol rgtler her zaman ayn taktii uyguluyor: "Sknca eyleme balama ". Bir sredir ceBayrampaa Cezaevi Gerei imdi oldu? Siz ka seneden beri sorumluydunuz daha nceden neden dzelmedi sorusuna ne cevap verecekti? Tuncay zkan Bayrampaa Kurtarld Bayrampaa cezaevi mafyann kurtarlm blgesiydi. Mafya ieride ylesine byk bir rant alan kurmutu ki, Bayrampaa'dan gelen paralar iin silahl atmalar kyordu. Bu cezaevinde uzun namlulu silahlar dahi alnr satlr olmutu. Uyuturucu, kadn, kumar, silah pazar ne ararsanz vard. Ama 15 gnden buyana inanlmaz olaylar yaand. Yaklak bir yldr cezaevinde bulunan bir asker, Yzba Z., bu arpk sisteme dur deyiverdi, inanlmaz gibi geliyor, ama ol-du. Z. giritii byk bir operasyon ile btn pislikleri temizledi. nce genel aramayla ele geirebilecei azami miktardaki silah, mermiyi, ba, uyuturucuyu toplad. Sonra koridorlarn denetimini ve koularn kaplarnn gvenliini ele geirdi. imdi Bayrampaa'da koridorlarda ve kaplarda silahl jandarma nbetileri var. Ku umuyor. Bayrampaa'da tutuklu ve mahkumlardan paras olanlar, kral daireleri detir, ieriye her trl konforu getirirlerdi. Koularda mafya babalar ve paray bastranlar iin yok yoktu. rnein mafya babalar berberlerini, hatta kokore makineleri ve alarn da aylk 750 ile 1200 dolar aras maala yanlarna cezaevine sokuyorlard. Ama imdi btn bu lks bitti. Yzba Z. hepsini toparlayp kapnn nne koydu. Artk paras olann borusu tm288 Zeki Bingl yor. Kurallar iliyor. Bakalm Zeki Bingl'n kurtard Bayrampaa, kimleri rahatsz edecek? Basavc basn aklamas yapmaya karar vermiti. Bayrampaa 'cep'hanelik gibi Bayrampaa Cezaevi'ndeyaplan aramalarda, 77cep telefonu, 55 telsiz telefon, 69 sim kart ile dokuz tabanca ele geirildi. istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, cezaevindeki aramalarda ele geirilen silah, cep telefonu ve dier yasak malzemeleri basn mensuplarna gsterdi. Basavc itici, cezaevinin 'B've 'D'blok nizamiyesinde yapt aklamada, cezaevinin fiziki artlarna ilikin bilgi verdi. itici, cezaevinden sorumlu Basavc Yardmcs Ylmaz Kuyumcu ile Cezaevi Koruma Tabur Komutan Jandarma Binba Mustafa Doru ve cezaevi personelinin de

hazr bulunduu aklamada, tutuklularn, ieriye yiyecek maddesi sokulmamasma ilikin 6 Eyll Perembe gn balattklar eylemin ardndan yaplan aramalar anlatt. Aklamann ardndan, aramalarda ele geirilen 9 adet tabanca ile bu silahlara ait 11 adet arjr, 9 milimetre apnda 141 adet fiek, 1 adet bo mermi kovan, 13 adet mermi ekirdei, 7.65 milimetre apnda 37 adet fiek, 77 adet cep telefonu, 35 adet telsiz telefon, bu telefonlara ait 94 adet batarya, 69 adet sim kart, 42 adet arj aleti, 148 adet delici ve drtc alet, 1 kilo 486gram esrar, 315 gram eroin, 7 deste oyun kad, 10 adet teyp kasedi, 4 adet telefon entegresi, 1 adet pense, 65 gram civarnda afyon sakz, 5 adet bak, 1 adet ustura ve cep telefonuyla silah ve benzeri maddelerin saklanabilmesi iin gizli blmeler oluturulan 2 adet mini buzdolab gazetecilere gsterildi. 289 Bayrampaa Cezaevi Gerei Bayrampaa Teksas Gibi Bayrampaa cezaevinde bu yl tam 113 su ilendi. ki kii cinayete kurban giderken, aramalarda ok miktarda uyuturucu ve silah bulundu Istanbulda bulunan Bayrampaa cezaevi firarlar, isyanlar, cinayet ve yaralamalar, ieri atlan paketleri, uyuturucu hesaplamalar ve gasplar ile gndemden dmyor. 2001 yl iinde toplam 113 su ilenen cezaevinde gvenlii salamak amacyla 45'i ksmi 25'i genel olmak zere toplam 70 arama yaplrken, dardan atlan 35 adet paket ele geirildi. Aramalarda ve ele geirilen paketlerde silah ve uyuturucu gibi toplam 642 adet su unsuru bulundu. PAKETLEME YNTEM Cezaevine su aletleri iki yntemle giriyor. Bunlardan ilki ve en nemlisi paketleme, dieri ise eitli eyalarn iine veya cezaevi iine giren kiilerin stlerine zulalama. Paketleme yntemi, bu iin mafyasn kuran kiiler tarafndan yrtlmekte. Bunu kendilerine meslek edinen, kiiler, tutuklu ve hkmllerden aldklar siparileri para karl kiraladklar kuryeler aracl ile ulatryorlar. ZULALAMA YNTEM Zulalama ise cezaevine girip kanlarn kulland bir yntem. Bu kiiler ieriye sokmak istedikleri su aletlerini ya eyalarn iine ya da stlerine saklayarak gtryorlar. Bacaklarnn arasna 280 gram eroini zulalayp cezaevine girerken X-ray cihaznda jandarmaya yakalanan infaz Koruma Memuru Salih Salman bu yntemi uygulayanlara rnek... Cezaevindeki tutuklu ve hkmllere gtrlen su alet290 Zeki Bingl lerinin fiyat nemine gre deiiyor. Paketle veya zulalama yntemiyle gtrlen su aletinin " Silah olmas durumunda fiyat 1 milyardan, " Uyuturucu madde ise 400-450 milyondan, * Cep telefonu veya sim kart ile telsiz telefonsa 200-250 milyondan balyor. 9 AYDA 113 SU LEND Bayrampaa cezaevinde, bu yl 2 cinayet, 2 gasp, 5yaralama, 4 tehdit, 4 isyan, 14grevi ihmal, 1 silah sokma, 3 messir fiil, 3 uyuturucu ticareti, 2 emniyeti suiistimal, 5 sim kart sokma, 4 rvet, 7grevi ktye kullanma, 1 telefon bulundurma, 2 firara teebs, 2 uyuturucu kullanma, 1 zorla hara alma, 1 panik yaratacak ekilde ate etme, 1 silah kullanma, 1 firar, 1 yalan tanklk yapma, Telsiz Yasas ha aykr davranma, 1 iki sokma, 1 iki ticareti yapma, 2 telefon sokma, 4 uyuturucu bulundurma, 2 hakaret, 1 cep telefonu sokma, 2 cep telefonu atma, 1 rant kavgas, 1 kamu malna zarar verme, 1 hrriyeti tahdit, 35paket atma suu ilendi. EL BOMBASI BLE IKTI Bayrampaa cezaevinde yaplan 45'i ksmi 25'i genel olmak zere 70 aramada ve ele geirilen 35 pakette bulunan toplam 642 su aletinin dalm da yle: ok miktarda uyuturucu madde, 5 adet fiek atar, 31 tabanca, 25 adet arjr, 210 tane fiek, 1 adet arjr tp, 5 tane Browning marka tabancaya ait kapak takm ve namlu, 65 tane mermi, 31 cep telefonu, 131 el yapm kesici-delici alet, 13

cep telefonu bataryas, 35 adet sim kart, 9 adet adaptr, 31 adet arj cihaz, 3 adet ee, 4 adet demir testere, 4 tabanca srgs yay ve mili, 291 Bayrampaa Cezaevi Gerei 292 Zeki Bingl proje izdiklerini ve ilan yapacaklarn belirten Ertosun, "Bayrampaa Cezaevi'nin kapal ksmnn tamam oda sistemine dntrlecek. Gvenlik aletleri konulacak, etrafa kameralar yerletirilecek. Cezaevinin normal kapasitesi bin 869, cezaevinin yars halen bo durumda. Kalan 900 kiilik yerde de 2 bin 187 kii yatyor. Bayrampaa'da ciddi bir tadilata gireceiz." diye konutu. Bu arada hkml ve tutuklularn nakledildii F tipi cezaevlerinde bugne kadar hibir olay meydana gelmediine dikkat eken Ertosun, bu cezaevlerinde yatan tutuklu ve hkmllerin btn kurallara harfiyen uyduunu aklad. F tipi cezaevlerinde Nuri Kardeler, Alaattin akc gibi isimlerin yattna dikkat eken Ertosun, unlar syledi: "Ftipi cezaevlerinde yatanlarn sesi soluu kesildi. Bu kiiler btn kurallara harfiyen uyuyor. F tipi cezaevlerinin faydas ciddi bir ekilde grlyor." 7 aylk bilano Genel Mdr Ali Suat Ertosun, 7 aylk sre zarfnda 20 cezaevinde yaplan operasyon sonrasnda 2 bin 123 gram uyuturucu, 956 adet i, 76 adet bak, 42 adet tabanca, 75 adet cep telefonu ele geirildiini; ayrca bu cezaevlerinde meydana gelen olaylarda 75 kiinin rehin alndn, 47 kiinin yaralandn, bir kiinin ile, bir kiinin de dvlerek ldrldn, 7kiinin de ayaklanma srasnda ldrldn, 562 kiinin saym vermediini, 3 bin 608 kiinin durumaya kmadn, arama yaptrlmamas nedeniyle 20 kez olay ktn ve 5 kiinin de intihar ettiini kaydetti. istanbul'a acilen yeni cezaevleri yaplmas gerektiini vurgulayan Ertosun, "Silivri'de arsa alnd. Adalet Bakanl i 293 3 kovan, 3 mermi ekirdei, 10 telsiz telefon, 5 deste oyun kad, 14yasak kitap, 4 bak, 1 MKE savunma tipi el bomba-s. DLEK YILDIZ eteye de Hayata Dn Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdr Ali Suat Ertosun, ete sularndan hkmllerin oda sistemini kabul etmedii takdirde, yeni bir operasyon yaplabileceini belirtti. Adalet Bakanl Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdr Ali Suat Ertosun, "ete" sularndan cezaevinde yatan tutuklu ve hkmllerin oda sistemini kabul etmedii takdirde yeni bir "Hayata Dn Operasyonu'yaplabileceini syledi. Ertosun, "Raz olmalarna bakmayz. Onlar raz olmazsa yine uygularz. Zaten 4422 Sayl Yasa bunlarn bir ve 3 kiilik odalarda kalmasn sylyor. Ama inaallah operasyona mecbur olmayz." dedi. 1 Ocak 25 Temmuz 2001 tarihlerinde Bayrampaa Ce-zaevi'nde 21 adet tabanca, 205 adet mermi, 1 el bombas, 159 adet cep telefonu ve 81 sim kart ele geirilmesi konusuna deinen Ertosun, silahlarn ieriye atlardan atldn aklad. Ertosun, yle devam etti: "Oraya cezaevi yapldnda etrafnda evler yoktu. u an evler cezaevinin dibinde. Dolaysyla silahlar evlerden atlyor. Bizim 'Fundalama' dediimiz yntemle evlerden frlatyor. Bazen de caddeden frlatlyor. Kamyonla geerken frlatlyor." "F tipinde sorun yok" Bayrampaa Cezaevi'nin sorunlu olduunu, tadilat iin Bayrampaa Cezaevi Gerei yurtlarndan kazand parayla bu cezaevlerini yaptryor. Genel bteden gelen pay az. 1994ylndan beri devam eden ve bitmeyen cezaevleri var. Eer biz bteyi beklersek bu cezaevleri zor biter. Bu nedenle i yurtlarnn gelirlerini kullanyoruz." deerlendirmesini yapt. (Birol Aydm-rfan Kl) Mafya Bayrampaa cezaevini terk ediyor Sk aramalar organize su rgtlerini bezdirdi. Hakimiyetini kaybeden mafya yeleri dier cezaevlerine nakil yaptryor.

Kou aalar ve mafya, Bayrampaa cezaevini terk etmeye balad. Jandarma 7Eyll 2001 tarihinden itibaren kou-lardaki aa odalar ve ark kelerini kaldrd. Bayram-pa-a'da 5yldr art gsteren mahkum says son ayda 440 kii birden azald. stanbul Bayrampaa cezaevinde 5yldr srekli artan mahkum says 15 Austos 2001 ile 6 Aralk 2001 tarihleri arasnda 440 kii birden azald. Azalmann sebebi olarak 7Eyll 2001 tarihine kadar "gstermelik" olarak yaplan denetimi jandarmann bu tarihten sonra "hakkyla" yerine getirmesi gsteriliyor. 15 Austos 2001 'deBayrampaa cezaevihde yaplan saymda mahkum says 3 bin 345't. 6 Aralk 2001'de yaplan saymda bu rakam 2 bin 903'e dt. Cezaevinde 7 Eyll 2001 tarihine kadar son ylda 41 tabanca ele geirilirken 7 Eyll'den sonraki son 3 ayda 60 tabanca ele geti. Bayrampaa cezaevi hde yllardr tutuklu ve mahkumlar haraca balayan organize su elebalar, kou aalar ile ayaklar son 2 ayda dzenlenen operasyonlarla ierideki hakimiyetini kaybedince stanbul'daki dier cezaevlerine nakil yaptrd. stanbul Bayrampaa cezaevi n de 5 yldr srekli artan mahkum says 15 Austos 2001 ile 6 Aralk 2001 tarihleri arasnda 440 kii birden azald. Azalmann sebebi olarak 7 Eyll 2001 tarihine kadar "gstermelik" olarak 294 Zeki Bingl yaplan denetimi jandarmann bu tarihten sonra "hakkyla" yerine getirmesi gsteriliyor. 15 Austos 2001 'deBayrampaa cezaevinde yaplan saymda mahkum says 5 bin 343't. 6 Aralk 2001'de yaplan saymda bu rakam 2 bin 903'e dt. Cezaevinde 7 Eyll 2001 tarihine kadar son ylda 41 tabanca ele geirilirken 7 Eyll'den sonraki son 3 ayda 60 tabanca ele geti. Bayrampaa cezaevi hde yllardr tutuklu ve mahkumlar haraca balayan organize su elebalar, kou aalar ile ayaklar son 2 ayda dzenlenen operasyonlarla ierideki hakimiyetini kaybedince stanbul'daki dier cezaevlerine nakil yaptrd. Kapka ve hrszlk mahkumlar, tahliye olduktan sonra bir daha Bayrampaa'ya geri dnmemek iin stanbul'daki su blgelerini deitirdi. Sulular, crmn ilendii blgedeki cezaevlerine gnderiliyor. Son 3 ayda jandarmann koularda yapt aramada 1 el bombas, 60 tabanca, bir kalem suikast tabancas, 850 mermi, 143 adet delici ve kesici alet, 352 cep telefonu ve telsiz telefon, 554 sim kart, 362 telefon bataryas, 265 arj aleti, 357gram eroin, 8 bin 186 gram esrar, 114 gram afyon sakz ve ok sayda uyuturucu hap ele geirildi. Adi tutuklu ve mahkumlarn kald koulara son 3 ayda yaplan operasyonlar sonucu ele geirilen malzeme istatistiine gre, bu tarihten nce cezaevinde her 50 mahkuma 1 tabanca, her 9 mahkuma ise 1 cep telefonu dyordu. Ayrca, kou aalar ve baz etelere mensup hatrl kiiler iin yaplan ayrcalkl odalara, ark kelerine son verildi. Buralardaki avizeler ve lavabolar skld. Koularda bulundurulmas yasak olan televizyon, buzdolab, mzik seti ve jimnastik aletleri mahkumlardan alnd. Toplanan bu eyalar 50 kamyonla tahliye edildi. 7Eyll 2001 tarihinden itibaren Bayrampaa cezaevinde 295 Bayrampaa Cezaevi Gerei 296 Zeki Bingl evi'nde byk atmalar yaanmt. 1999 ylnda Alaattin akc 'nm yeeni Kenan Ali Grsel ile Hakan illiolu gruplar arasnda kan silahl atmada, akc 'nm yeeni Grsel dahil 7 kii hayatn kaybetmi ok sayda mahkum yaralanmt. Son bir yl iinde meydana gelen ayr olayda ise uluslararas uyuturucu kaaks Urfi etinkaya aleyhine ifade veren Hamza Kl ile yine uyuturucu san Mustafa Vedat zhan cezaevinde ldrld. 6 ay nce Veli Evlice isimli mahkum da, bacaklarndan ivilenmi olarak kouta l bulundu. Ercan Gn /stanbul 18.12.2001 297 rutin arama ve saym ilemleri yasa ve kurallarda emredildii gibi kou kaplar kapatlp yaplyor. Koularda yemek piirilmesine, yasak eyalarn cezaevine sokulmasna izin verilmiyor. Kimsenin kouta aalk yapp dier mahkumlar haraca balamasna msaade edilmiyor.

Bayrampaa'nn mevcudu son 5yldr ilk defa derken ayn dnemde istanbul Metris ve Paakaps cezaevlerindeki mahkum saysnda hzl bir art meydana geldi. Metris, mraniye ve Paakaps cezaevlerinde 15 Austos-6 Aralk tarihleri arasndaki mahkum art, toplam 266 olarak gerekleti. Operasyonlar yrten bir cezaevi yetkilisi, "Bayrampaa cezaevini mafyadan kurtardk." dedi. Yetkili ilk karlat manzaray yle anlatt: "Mafya ieride yle byk bir rant alan kurmu ki paralar iin ieride silahl atmalar yaanm. Cezaevinde uzun namlulu silahlar alnr satlr olmu. Uyuturucu, kadn, kumar, silah pazar ne ararsanz hepsi mevcuttu. Mahkumlardan paras olan kouu kral dairesi gibi detip konforlu bir hayat srm. Koularda mafya babalar ve paray bastranlar iin yok yoktu." Gvenlik yetkilileri 7 Eyll'de balatlan ve hl devam eden denetimlerde nce genel aramayla silah, mermiyi, ba, uyuturucuyu topladklarn, ardndan koridorlarn denetimini ve koularn kaplarnn gvenliini ele geirdiklerini anlatt. Yetkili, "imdi artk cezaevinin koridorlarnda ve kaplarda silahl jandarma nbetileri var." diye konutu. Bayrampaa cezaevinde yatan adi sulular daha nce ellerindeki cep telefonu ve silahlar cezaevi ynetimine gnll olarak teslim edip haber konusu olarak kamuoyunda sempati toplamlard. Ancak jandarmann son 3 aylk operasyonlar teslim edilen su aletlerinden daha fazlasnn mahkumlarn ellerinde bulunduunu ortaya koydu. Bayrampaa ceza13. Blm Geen zaman iinde savc Cafer Koman ve adli tp uzmanlar keif iin tekrar gelmilerdi cezaevine. Tabur komutannn talimatyla heyete yzba Z. elik etti. Hayata dn operasyonu ile ilgili ikinci keif yapacaklard. Sorulara bildii kadar cevap verdi. Kar taraftan ate edilmedii konusunda ise bir kurun delii vard. Sanki k delii gibi da doru almt. Ama giri delii yoktu. Yani kapal bir elik kasaya kurun girerken giri istikametinin tersine elii ekillendiriyordu. Btn askerler ate etti konusuna gelince; koridorda en n cephede sadece drt asker yan yana durabilirdi. Koridorun genilii ancak buna msaade ediyordu. Dolaysyla bu askerlerin arkasndakilerin ate etmesi durumunda ndekilerin vurulmas sz konusu olabilirdi. Savc bu keif boyunca yzbaya sank olarak imzalayacaksnz gibi szler sleyip duruyordu. Ayrca uzmanlarn sorularna cevap verirken de sk sk ters laflar syleyerek mdahalede bulunuyordu. Tutanak tanziminde ise yzba Z. savcya neden sank diyorsunuz diye sordu? Burada grevli deil misiniz o yzden. Burada grevli kiilerin hepsini peinen katil olarak grmeniz yanl dedi yzba. 298 Zeki Bingl Sonra durumu bir dilekeyle ilgili makama iletti. Bu arada zaman geiyor ve bir gn stanbul jandarma alay komutanlndan koruma ube mdr kurmay yzba A. telefonla cezaevi taburunu arayp bir emekli albayn avukat sfatyla tabura geleceini ve operasyona katlanlarn vekaletini alacan, bunun cretinide jandarma genel komutanlnn karlayacan syledi. Albay geldi. Salar dkkt. Kendinden ok emimdi sanki kurtarc gibi karlanmay bekliyordu. Yzba Z. ile grmesinde neden geldiini anlatmt. Genel komutanlk operasyona katlan rtbelilere avukat tutmutu. nk savclk dava amak iin hazrlk yapyordu. O yzden personelinin savunmasnda yardmc olmak iin avukat tutmutu. Hem de talep olmadan. Bu da ilginti. Belki de ilk oluyordu. nk mevzuat gerei, personel mracaat edecek ve eer uygun grlrse bu ekilde bir uygulama olacakt. Ama operasyona katlan kiilerden sadece Bayrampaa ta-burundakiler ak kimliklerini gndermiti. Onlarn da avukat talepleri olmamt. Peki bu avukat neden gndermilerdi? Yzba Z. avukata kendisinin herhangi bir avukat talebi olmadn syleyince emekli albay oke oldu. creti komutanlk deyecek dedi.

Benim byle bir talebim yok diye konutu yzba. Eer bu olayda vekalet vermesi gereken kii varsa bu da harekat ynetenlerdir; o versin nasl olsa herkes Onun emrindeydi. Anlamt ki avukat vekaleti alp davaya girecekti ama asd ama bakayd. Ama vekaleti ald ahs savunmak deil komuta kademesi olarak davaya mdahil olmakt. Ama bakayd ya299 Bayrampaa Cezaevi Gerei Ama isterseniz dier grevli arkadalara da sorabilirsiniz ben onlar artaym diye devam etti. Avukat ise evet dedi antasndan bir evrak kard ve bende listesi var dedi isimleri okudu sonra da yzba onlar artt. Gelenler blk komutanlaryd onlar da dinlediler avukat. Cevap ksa ve zd; hayr. Avukat sadece vekalet vereceksiniz dediyse de cevap deimedi. Aradan bir sene getikten sonra ayn olay bu sefer yazl olarak jandarma genel komutanlndan yaynlanacakt. Bu subaylarn cevab da deimeyecekti. Katliam davasna devam edildi 19 Aralk 2000 tarihinde hapishanelerde "Hayata dn" adyla yaplan katliamn ardndan operasyonda yer alanlar devlet tarafndan korunurken, katliamn sorumluluu infaz koruma memurlarna fatura edilmeye aldyor. Katliamdan sonra kamuoyunun, tutsaklarn, ailelerin ve tutsak avukatlarnn abalar sonucu 19 Aralk operasyonuyla ilgili dava amak zorunda kalan devlet Bayrampaa Hapishanesi rneinde olduu gibi katliamda bir fiil rol alan kendi glerini koruyarak, aralarnda katliam gn hapishanede olmayanlarnda bulunduu onlarca infaz koruma memuru hakknda, "tutsaklara kt muamelede bulunduklar ve grevlerini ihmal ettikleri"gerekesiyle dava at. 12 tutsan katledildii Bayrampaa Hapishanesinde bulunan tutsaklara kt muamelede bulunduklar ve grevlerini ihmal ettikleri iin jandarma ve cezaevi infaz koruma memurlar hakknda alan davann grlmesine Eyp 3. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi. 300 Zeki Bingl Durumaya haklarnda dava alan infaz koruma memurlar Yavuz Gl, Suat Hayri ahin, Sabahattin Yeilba, mer Yiit, Kurta Yamanolu, Ahmet Kr, Rfat Kna, Fethi Ahmet Ylmaz, Grbz Takran, Mustafa enerolu, Erdin Kk, Remzi zer, Sleyman Uuracak, Sleyman Toka, Murat Tokgz ve Turan evki katlrken, operasyon srasnda Bayrampaa'daki askeri birliklerin komutan olan Dursun Erturul'un ise avukat hazr bulundu. Mahkemede nceki ifadelerini tekrarlayan infaz koruma memurlar operasyonun yapld gn nbet istirahatinde olduklarn ifade ederek haklarndaki sulamalar kabul etmediklerini sylediler. Durumada sz alan mdahi avukatlardan Gl Sevimli, infaz koruma memurlarnn olayla herhangi bir balantlarnn olmadn, operasyonu yapan gerek sanklarn isimlerinin belirlenmesi gerektiini syledi. nfaz koruma memurlarnn sadece grevlerini ihmal ettikleri iin yarglanmalar gerektiini savunan Sevimli, "Operasyonda kimlerin yer ald henz tarafmzdan bilinmemektedir. Operasyon srasnda stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan iticinin de ieri alnmadna dair baz beyanlar bulunmaktadr. Basavcnn da tank olarak dinlenmesini talep ediyoruz. Ayrca operasyon esnasnda jandarma tarafndan kameraya alman grntlerin de dosyaya konulmasn talep ediyoruz."dedi. Sevimlinin ardndan durumada sz alan operasyonu ynetenlerden biri olan Dursun Erturul'un avukat Cokun Atlgan ise, mvekkilinin olay esnasnda emri altndaki askerlere yasalar dnda bir emir vermediini, fertlerden birisinin kt muamelede bulunmasnn kendi bireysel insiyatif olarak deerlendirilmesi gerektiini syledi. Hakimin "Mvekkiliniz neden durumaya gelmiyor?" sorusu zerine Atlgan, "Mvekkilim u anda Erzurum l Jandarma Alay Komutanl emrinde. Orada ifadesi alnabilir" dedi. 301 Bayrampaa Cezaevi Gerei

Ferzan itici'nin tank olarak dinlenmesi talebini reddeden mahkeme heyeti, eksik bilgilerin toplanmas ve ifadesi alnmayan dier sanklarn ifadesinin alnmas iin duru,may ileri bir tarihe erteledi. Bir de basnda C bloa giren Ankara zel harekat birlii ile ilgili bir yaz kmt: 'Hayata Dn' ihbar Eyp Savcl, bir ihbar mektubu zerine, Bayrampaa Cezaevi'ndeki Hayata Dn Operasyonu'nu ynettii iddia edilen Jandarma Albay'm ifadesinin alnmasn istedi kran zakmak/MLLYET Milliyet'te yer alan "Hayata Dnn Jandarmalar Kayp" balkl haber zerine Eyp Savcl'na gelen bir ihbar mektubu, yaklak 3.5 yddr sren ve Bayrampaa Ceza-evi'nde 12 kiinin lmyle sonulanan Hayata Dn Operasyonu 'na ynelik soruturmaya yeni boyut kazandrd. Eyp Savcl, Diyarbakr Basavclndan ihbar mektubunda emirleri verdii iddia edilen ve blgede grev yapan Jandarma Albay Burhan Ergin'in istemesi durumunda, ifadesinin alnmasn talep etti. Diyarbakr Silvan 'da grevli Hayata Dn Operasyonu'na katlan jandarmalarn isimlerine ulalamadn anlatan 6 Eyll 2003'teki haberin ardndan savcda gnderilen mektupta yle denildi: "Milliyet gazetesindeki yazy arkadalarla okuduk. Bu konu hakknda size bilgi vermeyi insani vicdani grev addettik. Zeki Bingl Operasyonun komutan u an Diyarbakr'n Silvan ilesinde grevlidir. Silvan 'dan nce Ankara 'da Jandarma zel Asayi Komutan olarak grev yapt. Operasyonu bizzat ynetti ve tm cezaevlerinde lm olaylarnn ba faili ve emirleri (lm) veren kendisidir. Arkadalarla bu operasyonda grev aldk. lm emrini Albay Ergin vermitir." ihbarcnn adresi bulunamad Eyp Savcs da mektubu dikkate alarak szl ifadelerine bavurmak iin ihbarclara davetiye gnderdi. Ancak, belirtilen adreste mektubu gnderen A. E. isminde birinin oturmad tespit edildi. Savclk Diyarbakr Basavcl'na gnderdii "kiiye zel gizli" ibareli yazda da operasyon srasnda Ankara Jandarma Komando zel Asayi Komutanl Birliinin komutan olarak grev yapan Ergin 'in savunma yapmak istemesi durumunda, delillerin sorulmas, operasyona katlan birliine mensup dier grevlilerin kimlikleri ile ilgili dokmanlarn sorulmas, nfus czdan rneinin temin edilip gnderilmesini istedi. Savclk, ihbar dilekesine de yer verdii yazsnda birok yazmaya ramen, operasyona katlan grevlilerle ilgili bilgi ve belgeye rastlanmadn da vurgulad. Kt muamelede bulunduklar ve grevlerini ihmal ettikleri iin jandarma ve cezaevi infaz koruma memurlar hakknda alan davann grlmesine Eyp 3. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi. Durumaya haklarnda dava alan infaz koruma memurlar Yavuz Gl, Suat Hayr ahin, Sabahattin Yeilba, mer Yiit, Kurta Yamanolu, Ahmet Kr, Rfat Kna, Fethi Ahmet Ydmaz, Grbz Takran, Mustafa enerolu, 303 302 Bayrampaa Cezaevi Gerei Erdin Kk, Remzi zer, Sleyman Uuracak, Sleyman Toka, Murat Tokgz ve Turan evki katdrken, operasyon srasnda Bayrampaa'daki askeri birliklerin komutan olan Dursun Erturul'un ise avukat hazr bulundu. Mahkemede nceki ifadelerini tekrarlayan infaz koruma memurlar operasyonun yapld gn nbet istirahatinde olduklarn ifade ederek haklarndaki sulamalar kabul etmediklerini sylediler. Durumada sz alan mdahil avukatlardan Gl Sevimli, infaz koruma memurlarnn olayla herhangi bir balantlarnn olmadn, operasyon u yapan gerek sanklarn isimlerinin belirlenmesi gerektiini syledi, infaz koruma memurlarnn sadece grevlerini ihmal ettikleri iin yarglanmalar gerektiini

savunan Sevimli, "Operasyonda kimlerin yer ald henz tarafmzdan bilinmemektedir. Operasyon srasnda istanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici'nin de ieri alnmadna dair baz beyanlar bulunmaktadr. Basavcnn da tank olarak dinlenmesini talep ediyoruz. Ayrca operasyon esnasnda jandarma tarafndan kameraya alnan grntlerin de dosyaya konulmasn talep ediyoruz." dedi. Sevimlinin ardndan durumada sz alan operasyonu ynetenlerden biri olan Dursun Erturul'un avukat Cokun Atlgan ise, mvekkilinin olay esnasnda emri altndaki askerlere yasalar dnda bir emir vermediini, fertlerden birisinin kt muamelede bulunmasnn kendi bireysel insiyatifi olarak deerlendirilmesi gerektiini syledi. Hakimin "Mvekkiliniz neden durumaya gelmiyor?" sorusu zerine Atlgan, "Mvekkilim u anda Erzurum II Jandarma Alay Komutanl emrinde. Orada ifadesi alnabilir" dedi. Ferzan itici'nin tank olarak dinlenmesi talebini reddeden 304 --- _._________Zeki Bingl 305 mahkeme heyeti, eksik bilgilerin toplanmas ve ifadesi alnmayan dier sanklarn ifadesinin alnmas igin duru.may ileri bir tarihe erteledi. 14. Blm Artk cezaevi kontrol altndayd. Ama fiziki sistemi yine firarlara neden olmutu. Fiziki sistemden dolay son firar ise kar yanda olmutu: Jandarmann nnde taksiye binip katlar Tuvaletten atya, oradan yan baheye getiler, jandarmann gzleri nnde tel rgl duvar trmanp taksiye bindiler. U azd kapka, Bayrampaa Cezaevinden kolayca firar etti! SAKR AYDIN stanbul Yaptklar kapka nedeniyle gasp suundan yarglanp ceza alan Hayrettin Alp (26), hrszlktan tutuklu Necmettin Kzl (22) ve Tamer Demir, Bayrampaa Cezaevinden kat. Firariler jandarmann fark etmesine ramen, duvardan atladktan sonra taksiye binip kamay baard. Dn saat 03.00'te meydana gelen firar yle geliti: Gasp ve hrszlk sularndan cezaevinde yatan Alp, Kzl ve Demir, 47'nci kouta yatyordu. Gece ilerleyen saatlerde C Blok tuvaletinden cezaevinin atma ktlar. Oradan dayan baheye getiler. Sonra 5 metre yksekliindeki duvar trmanmaya baladlar. Duvarn stnde 1.5-2 metre yksekliinde tel rgler vard. 306 Zeki Bingl Uyar atei atlar firarinin trman srasnda jandarma olay fark etti. Hemen havaya uyar atei at. Firariler atee ramen durmad ve duvar atlayarak kat. Cezaevinden firar eden Alp, Kzl ve Tekin, Esenler Otogar mevkiinde de 34 TEJ 72 plakal bir taksiye binerek kayplara kart. l genelinde yaplan tm almalara ramen kaak mahkmlarn izine rastlanmad. Gasptan 13yl 9 aya mahkm olmulard Firar edenlerden Hayrettin Alp, arkadalar Aydn Kzl ve Mithat Pikinle Etiler de kzyla birlikte yolda yryen Leyla Saesen'in antasnn gasp edilip yaralanmasna yol at iddiasyla yarglanmt. 10 Austos 1999 akam meydana gelen olayda, Saesen'in antasn gasp edip yaralanmasna yol aan 3kiiden biri olan Alp, stanbul2. Ar Ceza Mahkemesinde 10 Nisan 2001 gnyaplan durumada, 13yl 9 ay ar hapis cezasna arptrlmt. Yaanan bu firardan sonra cezaevleri genel mdr A. S. E. nun ve cezaevi savcs ile mdrnn zel gayretleriyle jiletli tel alnarak cezaevi etrafnda engel oluturmas iin jandarmaya destek oldular. Sonunda cezaevi etraf mmkn olan en iyi ekilde fiziki engellerle kapatld. Tabi ki bu ekilde firarlarn sonu da gelmi oldu. Bayrampaa cezaevi artk gemii unutuyordu. Unutmalyd da... Yeni bir sayfa amalyd ve ald da. Cezaevi savcs M. . ve cezaevi mdr B. E.'in liderliinde cezaevi personeli gelenekleen bahar piknikleri, sanat icraatlar, tutuklular meslek edindirme faaliyetleri, ktphane gibi saysz faaliyetlerle cezaevini btn

imkanszlklara ramen adalet bakanlnn kar yapan bir kurumu haline getirilmesinde almalarna devam etmektedirler. 307 Adalet Mlkn Temelidir M. K. ATATRK Hakllarn haksz, hakszlarn hakl olduu lkede mahkumlarn gardiyen, gardiyanlarn mahkum olduu cezaevi. 9789944337021 Zeki Bingl _ Bayrampaa Cezaevi Gerei