You are on page 1of 8

KOAHTA AKUT ATAK TEDAVS

Kronik obstrktif akcier hastal (KOAH) giderek artan prevalans ve mortalite oranna sahip nemli bir halk sal problemidir. Avrupa lkelerinde astma ve pnmoni ile birlikte lmlerin en sk nedenlerinden, ABDde ise lm sralanmasnda 4. srada yer almaktadr. Kronik, progresif bir bron obstrksiyonu ile seyretmekte, kronik solunum yetmezliine neden olmakta ve fonksiyonel performans bozarak yaam kalitesini drmektedir. Ylda 14 kez akut atak meydana gelip hastanelerin acil servisine en yaygn bavuru nedenini oluturmakta ve mali harcamalarda nemli bir yer igal etmektedir. KOAH akut ata; stabil KOAH olgusunda dispnede art ve gnlk aktivasyonda azalma ile kendini gsteren ve bu tabloya balgam volm ve renginde deiiklik, ksrkte iddetlenme, yksek ate ve/veya mental fonksiyonlarda bozulmann da eklenebildii akut ve epizodik bir ktleme dnemi eklinde tanmlanabilir. Akut atan en yaygn nedenleri Tablo 1 de gsterilmitir:

Tablo 1: Akut atak nedenleri

Primer nedenler:
Trakeobroniyal sistemin enfeksiyonu (genellikle viral)

Sekonder nedenler:
Pnmoni Sa veya sol kalp yetersizlii veya aritmiler Pulmoner emboli Spontan pnmotoraks Uygun olmayan O2 tedavisi lalar (hipnotikler, trankilizanlar, diretikler) Metabolik hastalklar(diyabet, elektrolit bozukluu vs.) Beslenme bozukluu Dier hastalklar (gastrointestinal kanama v.s) Son dnem solunum sistemi hastal (solunum kas yorgunluu v.s.)

Akut atakla gelmi KOAHl hastalarn takip ve tedavilerinin etkin olmas iin atan nedenini bilmek nemlidir. Ancak iddetli olgularn 1/3 nde bunu saptamak mmkn olmaz. Yardan fazla olguda ounlukla atan nedeni trakeobronial aacn bir enfeksiyonudur ve genellikle neden olan organizmalar virslerdir. Akut atan patogenezi tam anlalamamakla birlikte temel mekanizma ventilasyon/perfzyon denge bozukluunun daha da ktlemesidir. Alveoler hipoventilasyon ve intrapulmoner ant orannda artma da dier fizyopatolojik mekanizmalardr. Akut atan derecesinin belirlenmesi;

1) Hastann akut ataktan nceki durumuna 2) Semptomlar ve fizik muayeneye 3) Laboratuvar incelemelerine baldr.

Anamnez ve fizik muayene ile akut atak deerlendirmesi: Akut atak iddetinin tesbitinde ilk yaplmas gereken detayl bir anamnez ile hastann ataktan nceki stabil durumunun zelliklerinin renilmesidir. Bu sayede atak ncesi ve srasndaki gnlk aktivasyon snrlar ve semptomlarn kyaslanmas gerekletirilebilir. Ayrca atan sresi, semptomlarn progresyon iddeti, son gnlerde ald dzenli tedavi, uyku ve beslenme zellikleri sorgulanmaldr.

ksrk, balgam miktar ve rengi, gnlk aktiviteler atak iddetini belirleyen semptomlardr. ksrk ve balgamn karekteristii akut atak srasnda deimeyebilir. nk atan sebebi havayolunun enfeksiyonu olmayabilir. Dier taraftan dispne en yaygn semptomdur ve istirahatte mevcut olduunda ciddi atak iaretidir. En nemli bulgu hastann uyanklndaki deiimdir. Eer uyanklk kayb saptanrsa hasta hastanede deerlendirilmelidir. Yardmc solunum kaslarnn kullanm, paradoksal gs duvar hareketleri, santral siyanozda ktleme, dem, hemodinamik instabilite ve kor pulmonale bulgular ciddi atak deerlendirmesinde yardmc olan bulgulardr. Koma, kardiyak ve solunumsal arrest youn bakm gerektiren, yaam tehdit eden durumlardr. Vcut ssnn 38,5 0C stnde, solunum saysnn 25/dk nn stnde ve kalb hznn 110/dknn stnde olmas ciddi ataa iaret etmektedir. Bununla birlikte son almalarda hastaneye akut atakla bavuran hastalarn ortalama vcut ss 36,4 0C bulunmutur. Solunum fonksiyon testleri ile akut atak deerlendirmesi: Solunum fonksiyonlarnn ve kan gazlarnn nceki deerlendirmesinin akut atak dnemindekilerle kyaslanmas faydaldr. Doktorlar hastalarn akut atakla hastaneye geldiklerinde eski deerlendirmelerinin zetini yanlarnda getirmeleri konusunda uyarmaldr. Akut atak srasnda tm solunum fonksiyon testlerini yapmak sklkla zordur. Ancak tepe akm hz (PEF) ve 1.sn zorlu ekspiratuvar volm (FEV1) atak iddetini belirlemede yararldr. PEF<100L/ ve FEV1<1L ciddi alevlenme iaretidir. Kan gazlar ile akut alevlenme deerlendirmesi: Oda havasnda arteriel O2 basncnn 60 mmHgnn, arteriel O2 saturasyonunun %90n altnda olmas solunum yetmezliini gsterir ve iyi deerlendirme ve tedaviye ihtiya gsterir. Dier deerlendirmeler: Akcier filmleri, EKG, tam kan, balgam gram boyama /kltr ve rutin biyokimya ciddi atak deerlendirmesi iin yaplmaldr Bunlar dier nedenlerin ayrc tansnda da yardmcdr. PA ve yan akcier grafisi, pnmoni, KKY, pnmotoraks, plevral effzyonu ayrmak iin yararldr. EKG; sa kalp hipertrofisi, aritmiler ve iskemik epizodlarn tansnda yardmcdr. Ayrca pulmoner emboliden phelendirecek bulgular verebilir. Tam kan saym; polisitemi (Hct>%55), kanama veya bakteriyel enfeksiyonu (BK>12000) tanmlayabilir. ekil 1: Ciddi akut atak iin kriter ve lmler

Eer ev deerlendirmesi pheli ise deerlendirme hastanede yaplmaldr.

Hikaye: nceki durumlar Sre/ lerleme Uyku/ Yemek glkleri Semptomlar: ksrk Balgam stirahatte dispne Vcut ss>38.5 0C dem Solunum says>25/dk Kalb hz>110/dk

Siyanozda ktleme Yardmc solunum kaslarnn kullanm Uyankln kayb lmler PEF<100 L/dk

Hastanedeki lmler: FEV1<1L Solunum havasnda PaO2<60 mm Hg SaO2<90 mm Hg Akcier filmi BK>12.000 Gram boyama/kltr Rutin biyokimya(elektrolitler,re,glukoz vs.) EKG Yaam tehdidi Semptomlar: Solunumsal veya kardiyak arrest Konfzyon veya koma lmler: Oda havasnda PaO2 < 50 PaCO2>70 PH < 7.3 Gram boyama ve kltr bakteriyel infeksiyonu ve uygun antibiyotii ayrtedebilir. Rutin biyokimya; hiponatremi, hipokalemi gibi akut atan nedeni olabilecek elektrolit bozukluklarn, bir diyabet komasn veya beslenme bozukluunu ( proteinler) aklayabilir ve metabolik asit-baz denge bozukluunu dndrebilir. ekil 1 Avrupa Toraks Dernei (ERS) tarafndan kabul gren akut atak arln deerlendirmede yararlanlan kriter ve lmlerin birlikte kullanmn gstermektedir. Trk Toraks Dernei de byle bir algoritmay hazrlama almasndadr.

Atan iddetinin deerlendirilmesinde phede kalndnda mutlaka deerlendirme hastanede yaplmal, acil serviste ciddi atak ayrm phe tadnda hastalar gzlem ve tedavi iin hastaneye alnmaldr. KOAH alevlenmelerinin nemli bir ksm hafiftir ve evde tedavi edilebilir. Ancak orta ve iddetli ataklarn mutlaka hastanede takip ve tedavileri gerekir. Yeterli alma olmamakla birlikte KOAH vakalarnda Amerikan Toraks Dernei (ATS) tarafndan kabul gren hastane tedavisi endikasyonlar Tablo 2 de, youn bakma yat endikasyonlar tablo 3 de grlmektedir. Hastaneye yatacak kadar iddetli ataklarda mortalite riski %10 kadardr. Bu oran ata takip eden yl iinde %40 a kadar kar. zellikle yal ve kardiyak disfonksiyonlu hastalarda mortalite riski ok yksektir. Yksek mortalite riski nedeniyle KOAH vakalarnn hastanede akut atak takibi multidisipliner bir ekip tarafndan yrtlmelidir. Tablo 2: KOAH vakalarnda hastane tedavisi endikasyonlar

1) Akut hastada dispne, ksrk veya balgam yapmnn artmas ve ayrca aadakilerden en az 1 tanesinin mevcut olmas ile karakterizedir;
Semptomlarn, hastane dnda uygulanan tedaviye yetersiz cevap vermi olmas Daha nce hareket edebilen bir hastann, odadan odaya yryemez duruma gelmesi Dispne nedeniyle yemek yiyememesi veya uyuyamamas Evde bakm olana verecek ilave kaynaklarn hemen salanamayaca bir hastada, ailenin veya doktorun, evinde tedavi edilemeyeceini kararlatrmas Akcierde veya akcier dnda, riskin yksek olduu baka hastalklarn da bulunmas (rnein pnmoni) Acile gelmeden nce uzun sre devam eden, ilerleyici semptomlarn varl Mental durum deiiklikleri Ktleen hipoksemi Yeni gelien veya ktleen hiperkarbi

2) Hastada ayaktan tedaviye cevap vermeyen kor pulmonale gelimesi veya mevcut kor pulmonalenin iddetlenmesi 3) Akcier fonksiyonunun ktlemesine yol aacak analjeziklerin veya sedatiflerin kullanlmasn gerektiren, planlanm invazif cerrahi ve tan giriimleri 4) Akcier fonksiyonunun ktlemesine yol aan iddetli steroid miyopatisi veya akut omur kompresyon kr gibi baka salk sorunlarnn bulunmas
Tablo 3 : KOAH alevlenen vakalarda YBsine yat endikasyonlar 1) Balangtaki acil tedaviye yetersiz cevap veren, iddetli dispne 2) 3) Konfzyon, letarji veya solunum kaslarnn (son olarak paradoksal diyafragma hareketleriyle karakterize) yorulmas Oksijen takviyesine ramen devam eden veya ktleen hipoksemi ya da ciddi/iddetlenen solunum asidozu (pH<7.30)

4) Endotrakeal tple veya noninvazif olarak mekanik ventilasyona ihtiya duyulmas

Evde akut atak tedavisi : Evde ayaktan hasta tadavisinin amalar: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Varsa trakeobronial enfeksiyonu tedavi etmek Ar bronial sekresyonlar temizlemek Hava akmn arttrmak Solunum kas gn arttrarak ksr daha etkin hale getirmek Tedavinin yan etkilerinden kanmak ve bunlar takip etmek Hastaln iddetlendiini gsteren semptom ve bulgular asndan hasta ve ailesini eitmek

Antibiyotikler: Akut ataa neden olan bakteri ve viral enfeksiyonlarn KOAH patogenezi zerindeki etkileri tam aklanamamtr. Ancak alt solunum yollarnn sk tekrarlayan enfeksiyonlarnn hastalk tablosunu daha kalc yapt ve en azndan geici olarak fonksiyonel bozukluklar arttrd kabul edilir. KOAHn bakteriyel ataklarnda alt solunum yollarnda en sk izole edilen patojenler Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ve Morexalla catarrhalistir. Ayrca KOAH olgularnn nemli bir ksmnda kronik Chlamydia pneumoniae enfeksiyonu olduu ve bu patojenin enfektif ataklardan sorumlu olabilecei zerinde durulmaktadr. Bu organizmalar solunum yollar mukozasnn lokal immnolojik savunma mekanizmalarn aarak mukozada kalc biimde kolonize olma zelliine sahiptir. Bu nedenle KOAHn akut bakteriyel ataklar egzojen bulamadan daha ok savunma mekanizmalarndaki yetersizlik sonucu mikroorganizma artna balanr. KOAH ataklarnda atak nedeninin bakteriyel olup olmadn ve patojenin trn belirlemek her zaman mmkn deildir. Ate, prlan balgam ve enfeksiyonun dier semptom ve bulgular varsa antibiyotik tedavisi uygulanmaldr. Bu bulgularn olmad hafif ve orta ataklarda antibiyotik tedavisi gereksizdir. Ancak ar ve sk tekrarlayan tm KOAH akut ataklarnn tedavisine antibiyotik eklenmesi tavsiye edilir. Dokuz almann sonularn yorumlayan bir metaanalizde akut atak dneminde antibiyotik tedavisinin kk fakat istatistiksel adan anlaml oranda iyilemeye katkda bulunduu sonucuna varlmtr. Atak dneminde bulunmayan hastalarn enfeksiyondan korunmak iin antibiyotik profilaksisine alnmas gereksizdir. Enfeksiyona neden olan patojen belirlenemedii iin 7-14 gnlk ampirik antibiyotik tedavisi uygulanr. Kyaslamal antibiyotik almalarna ramen eldeki bulgular bakteriyel enfeksiyonlu ataklarda kullanlabilecek ideal bir antibiyotik seimi iin yeterli deildir. Ampirik antibiyotik tedavisi iin seilebilecek antibiyotikler ampisilin, amoksisilin, ko-amoksiklav, tetrasiklin ve makrolidlerdir. Sk atak geiren iddetli KOAH olgularnda Gram negatif mikroorganizmalar, stafilokok aureus ve direnli hemofilius influenzae ve streptokok.pnmonia enfeksiyon nedeni olabilir. Bu vakalar hastanede tedavi edilmeli ve ikinci veya nc kuak sefalosporinler kinolonlar gibi daha geni spektrumu antibiyotikler kullanlmaldr. En ideal olan ampirik antibiyotik tedavisi iin lokal antibiyotik diren zelliklerinin dikkate alnmasdr. Bronkodilatrler: nhale 2 agonist ve antikolinerjikler ev takibi srasnda seilen ilalardr. Tedaviye daha nce kullanmayanlarda bu ilalarla balanr. Daha nce kullanlyorsa doz ve skl arttrlr. Tedaviye yeterince yant alnamadnda bu iki ila kombine edilir ve tedaviye oral teofilin eklenebilir. Kortikosteroidler: Hastada belirgin hlt varsa veya tedaviye yeterince yant alnamadnda steroide balanr. lk basamak artan dozlarda inhale kortikosteroiddir. Eer spacer kullanlr ve yeterli doz verilirse, birok vakada ok etkindir. Bununla beraber daha ciddi vakalarda oral kortikosteroidlere ihtiya duyulur. Rastgele yntemli, ift kr bir almada oral prednizon 9 gnlk basamak tedavisi (er gnlk basamaklarda 60,40,20 mg) eklinde kullanlm ve olumlu sonular alnmtr. Mukolitik ve antioksidanlar: Kronik obstrktif akcier hastalnn akut alevlenme dneminde birok faktr, rnein hava yollarndaki viral ve bakteriyel enfeksiyonlar mukus yapmn uyarr, mukusun vizkoelastik zelliklerini deitirir ve mukosilier temizlik mekanizmalarn bozar. Avrupa ve Amerikan toraks dernekleri klavuzunda akut alevlenmede mukolitiklerin destei olduuna dair bir delil yoktur. Bununla beraber bol ve yapkan balgam karan hastalar mukolitik ilalardan yararlanabilir. Eitim: 1) Uzun sreli oksijen tedavisi alan hastalar oksijen dozunu deitirmemelidir. 2) Sedatif ve hipnotikler ile bu ajanlar ihtiva eden ksrk kesiciler kullanlmaz. 3) Tavsiye edilen tedaviye uyum tam olmaldr. 4) Atak esnasnda dk karbonhidratl diyet az miktarda ve sk alnmal ve bol sv iilmelidir. 5) Sk ksrerek ve orta akcier volmnden zorlu ekspirasyon manevras yaplarak balgam atm kolaylatrlmaldr. Etkili bir ksrk iin yava ve derin bir inspirasyon sonunda soluun bir sre tutulmas ve takiben 2-3 kez istemli ksrn yaplmas gerekir. 6) Sk ve yzeyel solunum yaplmamaldr. 7) Hasta ve ailesine ktlemenin iareti olabilecek semptom ve bulgular retilmeli ve byle bir durumda neler yaplmas gerektii aklanmaldr. (rnein ilalarn doz ve skln artrmak, kortikosteroide balamak, hekime danmak).

Hastanede akut atak tedavisi: Hastanede KOAH akut atann takip ve tedavisinden amalananlar: 1) Atan iddetini belirlemek 2) Hayat tehdit eden epizodlar belirlemek 3) Atan neden ve nedenlerini tesbit ederek bunlar tedavi etmek 4) Kontrol O2 vermek 5) Gerekirse yardmc ventilasyon tedavisi uygulamak 6) Hastann daha nceki en iyi durumuna gelmesini salamak Acil servis ve solunumsal nitede akut atak tedavisi: Acile kabul edilen akut ataktaki bir hastada ilk yaplmas gereken kontroll oksijen inhalasyonuna balamak ve hastay tetkik etmektir. ayet hayat tehdit edici zellikte bir atak ise hemen youn bakma sevk edilmelidir. Dier olgularda atan iddetini belirleyerek tedaviye hemen balanmaldr. ok az hastada atan iddeti testlere ramen doru belirlenemez. Bu hastalarn gzlem, takip ve tedavileri iin birka gn hastanede tutulmalar gerekebilir. KOAH atanda genellikle iddetli hipoksemi olduu iin tedavinin en nemli ksmn kontroll oksijen tedavisi oluturur. Bu hastalarda sabit bir oksijen konsantrasyonu verebilmek iin venturi maskesi idealdir. Venturi maskesi ile %24,28,31,35,40 deerlerinde inspire edilen oksijen fraksiyonu (FiO2) verilebilir. Nazal kanl ile oksijen tedavisinde yaklak bir FiO2 hesaplamas yaplabilir (FiO2= %20+4x verilen oksijen konsantrasyonu l/dk). Tedavinin amac SaO2 deerini %90, PaO2 deerini ise 60 mmHg zerine karmaktr. ok iddetli ve kronik hiperkapnik hastalarda PaO2 daha dk seviyede (55 ile 60 mmHg arasnda) tutulabilir. Bu hastalarda yksek doz oksijen inhalasyonu ile hipoksemiyi yok etmeye almak solunumu deprese edebilir ve karbondioksit retansiyon riski artabilir. nk bu grup hastalarda solunum merkezinin karbondioksite kar duyarll azalm veya kaybolmu olup solunumun devam iin hipokseminin devam gerekmektedir. Oksihemoglobin disosiyasyon erisi dikkate alnd zaman kronik hiperkapnik hastalarda SaO2 deerini normale yaklatrmak ve bylece hipoksiyi azaltmak iin PaO2 deerini 55-60 mmHg arasnda tutmak yeterli olacaktr. Akut atan hastane tedavisinde basamakl bir tedavi yaklam uygulanr. Bu tedavi protokol Toraks Dernei alma grubunun hazrlad rehberden modifiye edilerek Tablo 4 de gsterilmitir.

Tablo 4: Hastanede atak tedavisi:

A) Orta-Ar ataklarn hastane tedavisi


1. Atak nedenine ynelik tedavi uygulanr. 2. Oksijen tedavisi uygulanr. 3. Beta 2 agonist dozu arttrlr. Her 1.5-2 saatte ll doz inhaler (D) ile 6-8 pskrtme veya bir doz neblizasyon uygulanr ve/veya pratropium bromr dozu arttrlr. D ile her 3-4 saatte 6-8 pskrtme veya her 4-8 saatte bir doz neblizasyon uygulanr.

4.

5. Serum dzeyi 8-12 mcg/ml arasnda olacak ekilde iv teofilin (aminofilin) tedavisi uygulanr. Teofilin dozaj:

a) Daha nce teofilin kullanmayan veya klirensi etkileyecek herhangi bir durumu olmayanlarda balangta 5-6 mg/kg ykleme dozu minimum 20 dakikada verilir. dame dozu 0,5 mg/kg/saattir.

b)

Teofilin klirensini etkileyecek bir durum olduunda ykleme dozu 2,5 mg/kg olarak gnde toplam 300 mgdr. dame dozu ise hasta semptomatik olmad veya serum konsantrasyonu<10mcg/ml olmad srece 400 mg/gn dozunu gememelidir.

6.

Ar bir atakta oral veya iv olarak 0,5-1 mg/kg/gn dozunda metilprednizolon (veya edeeri) uygulanr. Tedavi iv formdan oral forma geilerek uygun bir srede(1-2 hafta) azaltlarak kesilir.

7. Dier tedbirler;

Bronkodilatrler: Artm dozlar ve/veya 2 agonist+Antikolinerjik kombinasyonu gerekir. Ciddi vakalarda bu


ajanlarn en iyi uygulanm ekli neblizasyon iledir. Neblizerler basnl O2 ile deil basnl hava ile kontrol edilmelidir. Neblizasyon esnasnda nazal kanlle kontroll O2 verilmelidir. ntravenz Aminofilin rejime eklenmelidir. Fakat kan seviyesinin monitorizasyonu tavsiye edilir.

Kortikosteroidler: Kortikosteroidler ampirik olarak kullanlr, sklkla yararl sonular verir. Kortikosteroidler inhalasyon, oral veya intravenz yolla uygulanabilir. Balca akut yan etkileri hipertansif kriz psikiyatrik hastalklar ve hiperglisemik ataklardr.

Dier: Acil servis veya solunumsal nitede daha ileri tedaviler uygulanabilir. Bunlar;
12345Sv alm (Sv dengesinin tam bir monitorizasyonu gereklidir). Beslenme (Hasta yiyemeyecek kadar dispneik olduunda ek besin verilmelidir). Dk molekl arlkl heparin (immobilize, polisitemik, tromboemboli hastalk hikayesi olan ve olmayan dehidrate hastalara uygulanmaldr.) Balgamn mukolitiklerle sulandrlmas ve atmnn kolaylatrlmas. (Ev tedavisinde olduu gibi sk ksrme ve zorlu ekspirasyonla) Fizyoterapi: Hastanede yatan hastada solunum fizyoterapisinin faydas tam ak olmamakla birlikte manuel veya mekanik gs perksyonu ve postural drenaj gnde 25 mlnin stnde balgam karan ve atelektazili hastalarda faydal olabilir.

Youn bakmda tedavi: Daha ciddi vakalar youn bakmda takip edilmelidir. Koma, kardiyak veya solunumsal arrest varsa hasta entbe edilmeli ve invaziv mekanik ventilasyon uygulanmaldr. Pozitif basnl mekanik ventilasyon genellikle kullanlan uygulamadr. Yaam tehdit edici durumdaki KOAHl hasta eer kooperasyon kurulabiliyor ve basit direktiflerimize uyabiliyorsa noninvazif mekanik ventilasyonla takip edilmelidir. Nazal veya yz maskeleri devaml pozitif havayolu basnc veya intermittan pozitif hava yolu basnc veya bifazik pozitif basnl ventilasyon salamak iin kullanlrlar. nvaziv veya noninvaziv mekanik destee ek olarak daha az ciddi vakalara verilen dier tedaviler devam ettirilmelidir. Kontroll O2, 2 agonistler ve antikolinerjikler ventilatr araclyla verilir. Youn bakmda iv. antibiyotikler, aminofilin, kortikosteroidler, heparin rejime eklenmelidir. Ek olarak mukus hipersekresyonlu hastalarda hava yolu sekresyonunun temizlenmesi iin nazotrakeal aspirasyon yararldr. Bununla beraber entbe olmayan hastalar aspirasyonu ksa bir sre iin tolere ederler. KOAH akut atanda taburcu kriterleri: Akut atak nedeniyle hastanede yatrlarak tedavi edilen bir hastann ideal hastane tedavi sresini gsteren objektif kriterler yeterli deildir. Tablo 5te ATS tarafndan kabul edilen KOAH akut atanda taburculuk kriterleri grlmektedir. Tablo 5 : Akut atak taburcu olma kriterleri Her 4 saatte 1 defadan daha sk inhale beta 2 agonist tedavisine ihtiya duyulmamas

Atak ncesi yryebilen hastann oda iinde yryebilir hale gelmesi Yemek yiyebilmesi ve sk sk nefes darl ile uyanmamas Reaktif hava yolu hastal varsa, stabil ekilde kontrol altnda olmas Parenteral tedavi kesildikten sonra 12-24 saat iinde klinik durumun stabil olmas Hastann veya hastaya evinde bakacak kiinin, ilalarn hatasz olarak nasl kullanlacan renmi olmas zleme ve evde bakm olanaklarnn salanm olmas Hastann, ailesinin ve doktorun evde tedavinin baar ile srdrlmesinden emin olmalar

ZET
KOAH l hastann akut atak takibi 10 anahtar cmle ile zetlenebilir.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. KOAH akut atann uygun tedavisi atan yaygn sebeplerinin bilinmesine ve arlnn doru saptanmasna baldr. Hastann hikayesi, fizik muayenesi ve dier lmleri hastaln arln saptamada yararldr ve nasl ve nerede tedavi edileceine karar vermeye yardm eder. Evde tedavi gren hastalarda 48 saat iinde, hastanedeki hastann balang dneminde her 30 dakikada bir yeniden deerlendirme yaplmaldr. Hem ev, hem de hastanede basamakl ila tedavisi tavsiye edilir. Antibiyotikler, bronkodilatrler ve eitim ev takibinin balca unsurlardr. Hastane takibi, arln uygun deerlendirilmesini, sebeplerin tansn, kontroll O2 desteini ve/veya mekanik ventilasyon desteini ierir. Kontroll O2 hastanedeki hasta takibinde ke tadr. Youn bakm nitesinde eer mmknse ncelikle noninvaziv ventilasyon denenmelidir. ok ciddi hayat tehdit edici durum youn bakm nitesine direk bavuruyu gerektirir.

10. Algoritmler dikkatle kullanlmal, her hasta iin bireysel kararlar verilmelidir.

KAYNAKLAR
1. 2. 3. 4. 5.
6.

American Thoracic Society. Standarts for the diagnosis and care of patients with chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 1995;152:S77-S120. Hagedorn SD, Acute exacerbations of COPD. How to evaluate severity and treat the underlying cause. Postgrad Med 1992;91:105-12. Siafakas NM, Bouros D. Management of acute exacerbation of chronic obsructive pulmonary disease. European Respiratory Monograph 1998;3:264-77. Siafakas NM, Vermerie P, Pride NB et al. Optimal assesment and management of chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Eur Respir J 1995;8:1398-1420. Serdem M. Kronik obstrktif akcier hastalnda akut atak tedavisi. Toraks Kitaplar 2000;2:188-197. Tzanakis N, Mitrouska I, Siafakas NM. Oxygen therapy in chronic obstuctive pulmonary disease. European Respiratory Monograph 1998;3:169-79.

Yrd.Do.Dr. Arzu BALKAN

You might also like