You are on page 1of 33

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

SAP2000
ile

YAPI SSTEMLERNN ZM

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI


BETONARME

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

SAP2000 Grafik arayz Hesap modelinin hazrland (preprocessor) zmn yapld Sonularn grntlendii (postprocessor) ortamadr. SAP2000 de kullanlan kavramlar: Dm noktalar: Sistemin d ortam ile birletii veya elemanlarn birbirleriyle birletii noktalardr. SAP2000de dm noktalarna JOINT ad verilmektedir. SAP2000de dm noktalar adlar/numaralar ve koordinatlar ile tanmldr. 1 X=0 Y=-2.5 Z=3 J10 X=-1.2 Y=-2.8 Z=7.2 ubuk Eleman: Gerek sistemde iki boyutu nc boyutunun yannda kk olan, elemann ekseni ve normal kesitiyle tanml olan elemana ubuk eleman ad verilir. SAP2000de bu tr elemanlar FRAME olarak adlandrlmaktadr. SAP2000de ubuk elemanlar adlar/numaralar, balang biti noktalarn gsteren dm noktalar ve kesit zellikleriyle tanmldr. 24 J=4,9 SEC=D40x40 K104 J=14,33 SEC=KIRIS1 Bina tr sistemlerde kolon, kiri, baz durumlarda perde, dili ve kaset demelerin dileri, srekli temel, zgara temel elemanlar ubuk (FRAME) eleman kullanlarak modellenebilir.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Kabuk eleman: Yzeysel tayc elemanlar modellemek iin kullanlan elemandr. SAP2000de bu tr elemanlar SHELL olarak adlandrlmaktadr. zel durumlar modellemek iin PLATE ve MEMBRANE ad altnda iki farkl tr vardr. SAP2000de SHELL elemanlar adlar/numaralar, dm noktalar ve kesit gibi zellikleriyle tanmldr. 24 J=4,9,3,7 SEC=PERDE D3 J=14,33,15 SEC=DOSEME gibi. 1 J=1,2,4,3 SEC=S1 2 J=5,3,2 SEC=S1 SHELL eleman drtgen veya gen eklinde olabilmektedir. Shell: Genel durumda yzeysel sistemleri modellemek iin kullanlr (Kabuk, deme, radye temel vb.) Plate:Yalnzca dzlemine dik ykl yzeysel tayclar modellemek iin kullanlr. Demeler Radye temel Membrane: Dzlemi iinde ykl yzeysel tayc elemanlar modellemek iin kullanlr. EKSENLER Genel Eksenler (GLOBAL COORDINATES): Tm yap sisteminin bulunduu ortam tanmlayan eksenlerdir. (Kartezyen koordinatlar X,Y,Z) Yerel Eksenler (LOCAL COORDINATES): Elemann genel eksenlere gre yerleimini belirleyen ve elemana ait olan koordinatlardr. Adlandrmas (1,2,3) eklindedir. Krmz: 1 Beyaz: 2 Mavi: 3 SAP2000'de ubuk Eleman Yerel Eksenleri:

1 3

j 2 1

Z X

1 ekseni ubuun eksenini tanmlar ve i ucundan j ucuna dorudur. Varsaylan (Default) olarak eleman dey deilse (rnein kiriler gibi yatay elemanlarda) 2 ekseni 1-Z dzlemindedir. Eleman deyse (rnein kolonlar gibi dey tayc elemanlarda) 2 ekseni pozitif X ynndedir.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Z Y X

Angle (): 2 ekseninin 1 ekseni etrafnda saatin tersi ynnde dnd a (birimi derece). ubuk Elemanlarda Kuvvetlerin Pozitif Ynleri:

P M33 M22

1 i 2 1 i 3 1 i j j j

P M33 M22

V2 V3 Ti

1 i 3 1 i 2 1 j j j

V2 V3 T

Shell Eleman Kuvvetleri: Shell eleman kullanlarak bulunan zmlerde elde edilen i kuvvetler birim uzunlua etkiyen i kuvvetlerdir. Momentler iin pozitif ynler (kesitin altnda ekme oluturan) eleman yerel eksenlerine gre aadaki ekilde gsterilmektedir.

    





Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

SAP2000 de hem genel hem yerel eksen takmlar sa el kuralna uymaktadr. ki eksenin yerleimi bilindiinde dier eksenin belirlenmesi bu kurala gre yaplmaktadr.


SAP2000 de hesap modeli oluturulurken aadaki admlar izlenebilir 1. SAP2000 altrlr. 2. allacak temel birimler seilir. 3. New Model From Template seenei ile taslak geometri oluturulur. 4. Kullanlacak malzeme trleri oluturulur. DefineMaterials 5. Kullanlacak kesit zellikleri tanmlanr. DefineFrame Sections DefineArea Sections 6. Hesap modelinde gerekli dzenlemeler yaplr. 7. Yklemeler tanmlanr. DefineLoad Cases 8. zmleme iin kullanlcak yklemeler tanmlanr DefineAnalysis Cases 9. Elemanlara ykler atanr. AssignFrame/Cable/Tendon Loads AssignArea Loads 10. Yklemeler kullanlarak yk birleimleri tanmlanr. DefineCombinations 11. zmleme yaplr. 12. Boyutlandrma yaplr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

PERDELERN MODELLENMES:

kiri perde

kiri perde

rijit eleman

perde kesiti

EI,GJ byk

Hesap modeli oluturulurken perde ubuk eleman ile modellenmekte, perdeye rijit (EI ve GJ deerleri byk olan) sanal rijit ubuklar eklenmektedir. Bu sanal elemanlarn rijitlikleri dier elemanlarn rijitliklerinin 10~100 kat seilebilir. Bu oran ok byk deerler alrsa denklem takm kararllnda hatalar ortaya kabilmektedir. Not: SAP2000 ile oluturulan sistem modelinde bu tr sanal elemanlar kullanldnda bu elemanlarn kullanaca malzemenin birim hacim arl ve birim hacim ktlesi deerleri 0 olarak tanmlanmaldr.

Sonlu Eleman Modeli

hkat

EI,GJ byk

ubuk eleman Modeli

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Sonlu Eleman Modeli h kat

Perdeler ubuk elemanlarla modellenebildikleri gibi sonlu elemanlarla da modellenebilmektedir. Bu durumda baz glklerle karlalr Sonlu elemanlar ynteminin yaklak saysal bir yntem olmasndan dolay perde, zm asndan uygun sonu retebilecek sayda paraya blnmelidir (sonlu eleman a). Kullanc problem iin uygun sonlu eleman an oluturabilecek bilgiye sahip olmaldr. Sonular, sonlu elemanlara blnm perde elemann her bir paras iin elde edileceinden perde eleman iin tek bir deer haline getirmek amacyla ek ilemler yaplmaldr. (SAP2000de group ve section cut zellikleri kullanlarak bu adm kolaylkla yaplabilmektedir) Perdelerin sonlu elemanlar ile modellenmesi Avantajlar Farkl geometrik ekillerdeki perdeler modellenebilir (U,C vb.) Perde iinde boluk olmas gibi durumlar kolaylkla hesaplarda gznne alnabilir Dezavantajlar Elde edilecek zmn duyarll sonlu eleman ana baldr. kuvvetler dorudan belirlenememektedir. Bilinmeyen says oluturulan sonlu eleman ann sklna gre hzl bir biimde artmakta dolaysyla zm sresi uzamaktadr.

Uygun olmayan Sonlu Eleman Modeli

birletii blgede Farkl paralarn oluturulan sonlu eleman ann sreklilii salamas gerekmektedir. Birleen elemanlarn dm noktalarnn ortak olmas salanmaldr. SAP2000 v.8 de Assign-Area-Generate Edge Constraint seenei kullanlarak farkl sonlu eleman alarnn birlikte almas salanabilmektedir. Not: SAP2000V.7.xde byle bir zellik bulunmamaktadr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

Deyde 4 para

Deyde 6 para

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

RJT BLGELERN TANIMLANMASI

L L net

Aklama: Kirilerin, kolonlarn veya perdelerin iinde kalan blmleri rijitlii yksek blgelerdir. Bu blgelerin rijit olmasnn etkisi hesaplamalarda gznne alnmaldr. Bu tr modelleme SAP2000de end offset seenei kullanlarak yaplabilmektedir.

SAP2000 v.7.x Assign-Frame-End Offsets

SAP2000 v.8.x Assign-Frame/Cable-End (Length) Offsets

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

ELASTK ZEMNE OTURAN TEMEL SSTEMLERN MODELLENMES Elastik Zemine oturan tekil temellerin modellenmesi (v7.x, v.8.x)

Ly

R Rv

Lx
kmeye kar elastik mesnet Rv = Ko A = Ko Lx Ly Dnmeye kar elastik mesnet L y L3 L x L3 x y R y = K o I TY = K o R x = K o I TX = K o 12 12 Perdelerin altna yaplan temeller dier temel sistemine balanmamsa bu etki daha da belirgindir. Sistemin modellenmesinde dnmeye kar elastik mesnet tanmlanmaldr.( R ile hesap yaplmaldr.) Yksek yaplarda bu etki daha fazla nem kazanmaktadr. (M/N oran yapnn kat adedi arttka daha hzl byyecektir.)

Elastik mesnet tanmlanacak yerde elastik mesnet dorultusundaki yerdeitirme veya dnmeler serbest braklmaldr.
Elastik Zemine oturan srekli temellerin modellenmesi (v7.x, v.8.x)

Temel kirii uygun sayda paraya blnr (0.5m gibi aralklarla) Her bir dm noktasna dey dorultuda yaylar yerletirilir Assign Joint Springs... (V 6.x/7.x, V8.x) Yaylarn yk ald blgeleri kullanarak yay katsaylarn belirlenir. Temel kirii dorultusundaki serbestliklerden bir tanesinin tutulmas gerekmektedir.

SAP2000 v.8.x de line spring zellii kullanlabilir.


Assign Frame/Cable Line Springs... (V 8.x)

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

k1 A1 k1

Aklama: Yatak katsaylar ile ilgili etki alanlarnn arpm yay katsaylarn vermektedir. k1=Ko.A1 Hesaplama ilemi tamamlandktan sonra elde edilen kmeler ile yatak katsaylarnn arpm zeminde oluacak gerilmeleri vermektedir. En byk kme deeri ile yatak zemin katsays deeri arplarak oluabilecek en byk gerilme deeri hesaplanabilir. Bu deerin zemin emniyet gerilmesinden kk olmas gerekmektedir. Ayn zamanda zeminde ekme gerilmesinin ortaya kp kmad da kontrol edilmelidir. =.Ko Kontrol (lgili Yklemelerde: G+Q z,em ile kontrol ve G+Q+E 1.50 z,em ile kontrol) max=max.Ko z,em min=min.Ko 0
Zemin Ko [kN/m3]

Dolgu, organik Kum Sert Kil Kaya


Assign Area Area Springs... (V 8.x)

5000-10000 15000-20000 20000-50000 200000-600000

lgili rnek: rneklerle SAP2000 kitab rnek.12

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

10

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

UBUK ELEMAN KEST TANIMLAMA

Hazr kesit zellikleri ieren dosyalardan aktarlabilir. ablon kesitlerden uygun olan seilip, zellikleri dzenlenebilir Genel kesit zellii kullanlarak programdan bamsz olarak hesaplanan kesit zellikleri programa aktarlabilir.

Define Frame Sections... (V 6.x/7.x) Define Frame/Cable Sections... (V 8.x)

ubuk kesit tanmlamalar yerel eksenlere gre yaplmaktadr. neri: Kesit tanmlamalar srasnda malzeme zellii gerektiinden malzeme tanmlamalar daha nce yaplmaldr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

11

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Dikdtgen kesit (Add Rectangular) Depth (t3): Yerel 3 eksenine dik dorultudaki uzunluk Width (t2): Yerel 2 eksenine dik dorultudaki uzunluk

Tablal kesit (Add Tee) Outside stem (t3) : Yerel 3 eksenine dik dorultudaki uzunluk, kesit ykseklii Outside flange (t2) : Yerel 2 eksenine dik dorultudaki uzunluk, etkili tabla genilii Flange thickness (tf) : Tabla kalnl Stem thickness (tw) : Gvde genilii

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

12

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

DEKEN KESTL UBUK TANIMLAMA

25 40

80 25 80 200 400 cm 120

ekilde verilen deiken kesitli ubuun kesitini tanmlamak iin ncelikle 25x80 ve 25x40 kesitlerinin tanmlanm olmas gerekmektedir.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

13

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

14

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Deiken kesitin gerek uzunluklarla tanmlanmas

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

15

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Deiken kesitin oransal uzunluklarla tanmlanmas Deiken kesit tanmlamada ubuu tanmlayan i ve j ucu dm noktalarnn konumu nemlidir. Length Type : Variable ise deiken paralarn uzunluklar ubuk toplam uzunluuna oranlanarak tanmlanr Absolute ise deiken paralarn uzunluklar gerek uzunluklaryla tanmlanr rnein dikdrtgen bir kesit iin EI33 Variation : Cubic (bh3/12 ; h dorusal deiirken atalet momenti 3. dereceden (kbik) deiiyor.) EI22 Variation : Lineer (bh3/12 ; b dorusal deiirken atalet momenti dorusal (lineer) deiiyor.)

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

16

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

UBUK ZERNE ETKYEN YAYILI YKLERN TANIMLANMASI

SAP2000de ubuk zerinde yayl ykler dzgn yayl yk veya trapez yayl yklerden olumaktadr. Dzgn Yayl Yk Tanmlanmas
Assign Frame Static Loads... Point and Uniform (V 6.x/7.x) Assign Frame Loads... Distributed (V 8.x)

blmnde Uniform kutucuuna yazlr

(V 6.x/7.x) Srmnde veri giri ileti kutusu Trapez Ykler


Assign Frame Static Loads... Trapezoidal (V 6.x/7.x) Assign Frame Loads... Distributed (V 8.x)

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

17

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

(V 6.x/7.x) Srmnde veri giri ileti kutusu ve oluan yk Gravity yn Z yndr. Direction blmnde Gravity seiliyken yk deerlerini pozitif deer olarak yazmak ile Direction blmnden Global Z seip yk deerlerini negatif deer yazmak ayn ilem anlamna gelir. Yk deerlerinin deitii noktalarn i ucuna (ubuun balang noktas) olan uzakl istenirse ubuk boyuna oranlanarak (Relative Distance from End-I) tanmlanabilir ya da gerek uzaklklar (Absolute Distance from End-I) yazlabilir. Bu tr ykleme, ounlukla demelerden kirilere yk aktarlrken ortaya kan ykleri tanmlamakta kullanlmaktadr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

18

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

gen Yk Tanmlamas

(V 6.x/7.x) Srmnde veri giri ileti kutusu ve oluan yk Global Z

Global Z Projection

Yk deeri sin ile arplarak ubua etkitilecektir. Local 2

Gravity ve Gravity Projection, Global Z ve Global Z Projection ile tanmlanan ykn () iaretlisi, dier bir deyile ters ynlsdr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

19

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

EDEER DEPREM YK YNTEM

Yaplarn depreme dayankl olarak boyutlandrlmasnda kullanlacak olan ve gznne alnan deprem dorultusunda binann tmne etkiyen Toplam Edeer Deprem Yk Vt (yapnn taban kesme kuvveti) u ekilde belirlenir: Vt=W. A(T1) / Ra Burada W toplam yap arldr ve Wi kat arlklarnn toplam ile elde edilir.
N

W=

W
i=1

Kat arlklar her kattaki sabit yklere hareketli yklerin yap tipine gre deien belirli bir katsay (n katsays) ile arplarak eklenmesi ile elde edilir. Hareketli ykn azaltlma nedeni deprem srasnda btn katlarda hareketli yklerin tamamnn bulunmas olaslnn dk olmasdr. Wi=Gi+n.Qi A(T1):Birinci doal titreim periyodu T1e kar gelen spektral ivme katsaysdr. A(T1)=A0. I. S(T1) A0:Etkin yer ivmesi katsays Deprem Blgesi 1 2 3 4 I:Bina nem katsays Spektrum Katsays: S(T) Yerel zemin koullarna ve bina doal periyodu Tye (sn) bal olarak u ekilde hesaplanr S(T)=1+1.5. T/TA S(T)=2.50 S(T)=2.5 (TB/ T)
. 0.8

A0 0.40 0.30 0.20 0.10

(0TTA) (TA TTB) (T>TB)

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

20

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

S(T) 2.5
0.8

2.5(TB /T)

1.0

Spektrum Karakteristik Periyotlar (TA,TB) Yerel Zemin Snf Z1 Z2 Z3 Z4 Ra:Deprem yk azaltma katsays Ratanmlanan Tayc Sistem Davran Katsays R ve doal titreim periyodu Tye bal olarak u ekilde belirlenir: TA (sn) 0.10 0.15 0.15 0.20 TB (sn) 0.30 0.40 0.60 0.90

Ra= 1.5 + (R 1.5)

T TA

(0TTA) (T>TA)

Ra =R

Toplam edeer deprem yk bina katlarna etkiyen ek tasarm deprem yklerinin toplam olarak u ekilde belirtilebilir: Vt=FN+

F
i =1

HN>25m iin binann N. katna (tepesine) etkiyen ek tasarm deprem yk FN FN=0.005. HN3/4. Vt Toplam edeer deprem yknn FN dnda kalan ksm N. kat dahil olmak zere bina katlarna u ekilde datlr: Fi=(Vt-FN).
Wi Hi
N

W
j =1

Hj

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

21

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

SAP2000 program kullanlarak Edeer Deprem Yklemesi Yntemi ile zmde zlenebilecek admlar:

1. 2. 3. 4.

Sistem modeli oluturulmas Sistemde gerekli olan malzeme zellikleri tanmlanmas Sistemde gerekli olan kesit zelliklerinin tanmlanmas Deprem Yklemesi dndaki yklemelerin tanmlanmas W=

5. Yap ve kat arlklarnn belirlenmesi

W
i=1

6. Davrana uygun biimde ktlelerin tanmlanmas ve ilgili dorultularda yap periyotlarnn belirlenmesi 7. lgili dorultulardaki Vt=W. A(T1) / Ra edeer deprem yklerinin belirlenmesi 8. lgili dorultularda katlara etkiyen yklerin belirlenmesi 9. Ykleme kombinasyonlarnn tanmlanmas 10. zmn yaplmas 11. Kontroller (yerdeitirme koullar, dzensizlikler vb...) 12. Boyutlandrma

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

22

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

MOD BRLETRME YNTEM

Bu yntemde maksimum i kuvvetler ve yerdeitirmeler, binada yeterli sayda doal titreim modunun her biri iin hesaplanan maksimum katklarn istatistiksel olarak birletirilmesi ile elde edilir. Bu yntem ile bulunan maksimum yer deitirme, i kuvvet deerleri her bir mod etkileri dikkate alnarak ve istatiksel yntemlerle birletirilerek bulunur.
vme Spektrumu

Herhangi bir rinci titreim modunda gznne alnacak ivme spektrumu ordinat ile belirlenmektedir. Spa(Tr) = A(Tr) g / Ra(Tr)

i nolu periyoda ilikin A(Ti) Spektral vme Katsays A(Ti) = Ao I S(Ti) eklinde hesaplanmaktadr. Bu durumda yukarda verilen ivme spektrumu dzenlenirse i nolu periyoda ilikin ivme spektrumu ordinat olarak elde edilir. I Ao Spa(Ti) = Ao I S(Ti) g / Ra(Ti)

: Yap nem katsays (Yapnn depremden sonra kullanmna ne kadar gereksinim duyulduu, toplu olarak iinde insan bulunma olasl gibi deikenleri ieren greceli katsay) rnein Hastane 1.5, okul 1.4, konut 1.0 . : Etkin yer ivme katsays (Yapnn bulunduu/bulunaca alann kanc derece deprem blgesinde bulunduuna bal katsay). Deprem blgesi haritasndan veya deprem ynetmeliindeki listeden belirlenir.

ETKN YER VMESI KATSAYISI (Ao) Deprem Blgesi 1 2 3 4 S(T) Ao 0.40 0.30 0.20 0.10

: Spektrum Katsays (yerel zemin koullarna ve bina doal periyodu Tye bal katsay) S(T) = 1 + 1.5 T / TA (0 T TA) S(T) = 2.5 (TA < T TB) S(T) = 2.5 (TB / T )0.8 (T > TB)

S(T) 2.5
0.8

2.5(TB /T)

1.0

Spektrum Katsays
Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

23

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Spektrum Karakteristik Periyotlar, TA ve TB Yerel Zemin Snflarna bal olarak aadaki tabloda verilmektedir. SPEKTRUM KARAKTERSTK PERIYOTLARI ( TA , TB) Yerel Zemin Snf Z1 Z2 Z3 Z4 TA (s) 0.10 0.15 0.15 0.20 TB (s) 0.30 0.40 0.60 0.90

Depremde tayc sistemin kendine zg dorusal elastik olmayan davrann gznne almak zere, spektral ivme katsaysna gre bulunacak elastik deprem ykleri, Deprem Yk Azaltma Katsaysna blnmektedir. Deprem Yk Azaltma Katsays, Ra(T), eitli tayc sistemler iin Tayc Sistem Davran Katsays, Rye ve doal titreim periyodu, Tye bal olarak Ra(T) = 1.5 + (R 1.5) T / TA Ra(T) = R eklinde belirlenmektedir.
Hesaba Katlacak Yeterli Titreim Modu Says

(0 T TA) (T > TA)

Hesaba katlmas gereken yeterli titreim modu says, gznne alnan birbirine dik x ve y yatay deprem dorultularnn her birinde, her bir mod iin hesaplanan etkin ktlelerin toplamnn, hibir zaman bina toplam ktlesinin %90ndan daha az olmamas kuralna gre belirlenmektedir. Ayrca gznne alnan deprem dorultusunda etkin ktlesi, bina toplam ktlesinin %5inden byk olan btn titreim modlar gznne alnmaldr.
Mod Katklarnn Birletirilmesi

Binaya etkiyen toplam deprem yk, kat kesme kuvveti, i kuvvet bileenleri, yerdeitirme ve greli kat telemesi gibi byklklerin her biri iin ayr ayr uygulanmak zere, her titreim modu iin hesaplanan ve ezamanl olmayan maksimum katklarn istatistiksel olarak birletirilmesi iin uygulanacak kurallar:
Ts < Tr olmak zere, gznne alnan herhangi iki titreim moduna ait doal periyotlarn daima Ts / Tr < 0.80 koulunu salamas durumunda, maksimum mod katklarnn birletirilmesi iin Karelerin Toplamnn Kare Kk Kural (SRSS) uygulanabilir.

Yukarda belirtilen koulun salanamamas durumunda, maksimum mod katklarnn birletirilmesi iin Tam Karesel Birletirme (CQC) Kural uygulanacaktr. Bu kuraln uygulanmasnda kullanlacak apraz korelasyon katsaylarnn hesabnda, modal snm oranlar btn titreim modlar iin %5 olarak alnmaldr.
Hesaplanan Byklklere likin Altsnr Deerleri

Gznne alnan deprem dorultusunda, modal katklarn birletirilmesiyle elde edilen bina toplam deprem yk VtBnin, Edeer Deprem Yk Yntemiyle hesaplanan bina toplam deprem yk Vtye orannn aada tanmlanan deerinden kk olmas durumunda (VtB < Vt), Mod Birletirme Yntemine gre bulunan tm i kuvvet ve yerdeitirme byklkleri, BD deeriyle arplarak bytlmelidir.
BD = ( Vt / VtB ) BB

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

24

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

A1, B2 veya B3 tr dzensizliklerden en az birinin binada bulunmas durumunda =1.00, bu dzensizliklerden hibirinin bulunmamas durumunda ise =0.90 alnmaldr. BB :Mod Birletirme Ynteminde mod katklarnn birletirilmesi ile bulunan herhangi bir byklk BD :BB byklne ait bytlm deer VtB :Mod Birletirme Ynteminde, gznne alnan deprem dorultusunda modlara ait katklarn birletirilmesi ile bulunan bina toplam deprem yk (taban kesme kuvveti). DZENSZLKLER A1 - Burulma Dzensizlii : Birbirine dik iki deprem dorultusunun herhangi biri iin, herhangi bir katta en byk greli kat telemesinin o katta ayn dorultudaki ortalama greli telemeye orann ifade eden Burulma Dzensizlii Katsays bi nin 1.2den byk olmas durumu. [bi = (i)max / (i)ort > 1.2] Greli kat telemelerinin hesab, %5 ek dmerkezlik etkileri de gznne alnarak yaplmaktadr. A1 tr dzensizliin bulunmas durumunda, 1.2 < bi 2.0 olmak koulu ile bu kata uygulanan %5 ek dmerkezlik, her iki deprem dorultusu iin aada verilen Di katsays ile arplarak bytlecektir. Di = (bi / 1.2)2

A4 -Tayc Eleman Eksenlerinin Paralel Olmamas:

A4 tr dzensizliin bulunduu binalarda, elemanlarn asal eksen dorultularndaki i kuvvetler Ba = Bax 0.30 Bay Ba = 0.30 Bax Bay

eklinde elde edilmektedir. Yukardaki ilemler, a ekseni ve buna dik b ekseni iin, x ve y deprem dorultular ve ynleri gznne alnarak en elverisiz sonucu verecek ekilde yaplmaldr.
A1 - Burulma Dzensizlii : Birbirine dik iki deprem dorultusunun herhangi biri iin, herhangi bir katta en byk greli kat telemesinin o katta ayn dorultudaki ortalama greli telemeye orann ifade eden Burulma Dzensizlii Katsays bi nin 1.2den byk olmas durumu. [bi = (i)max / (i)ort > 1.2] Greli kat telemelerinin hesab, %5 ek dmerkezlik etkileri de gznne alnarak yaplacaktr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

25

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

B2 Komu Katlar Aras Rijitlik Dzensizlii (Yumuak Kat) : Birbirine dik iki deprem dorultusunun herhangi biri iin, herhangi bir iinci kattaki ortalama greli kat telemesinin bir st kattaki ortalama greli kat telemesine oran olarak tanmlanan Rijitlik Dzensizlii Katsays ki nin 1.5tan fazla olmas durumu [ki = (i)ort / (i+1)ort > 1.5] Greli kat telemelerinin hesab, %5 ek dmerkezlik etkileri de gznne alnarak yaplmaldr. B3 - Tayc Sistemin Dey Elemanlarnn Sreksizlii : Tayc sistemin dey elemanlarnn (kolon veya perdelerin) baz katlarda kaldrlarak kirilerin veya guseli kolonlarn stne veya ucuna oturtulmas, ya da st kattaki perdelerin altta kolonlara veya kirilere oturtulmas durumu. SAP2000 program kullanlarak modlarn sperpozisyonu ile zmde izlenecek admlar: 1. Sistem modeli oluturulur 2. Hesap modelinde, davrana uygun biimde ktleler tanmlanr.

3. Mende Define Response Spectrum Functions... Add New Function ile S(Ti) / Ra(Ti) fonksiyonu yeter sayda nokta gznne alnarak tanmlanr

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

26

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

4. Mende Define Response Spectrum Cases... mod birletirmede kullanlacak yklemeler tanmlanr Yap iin Ao I g arpan hesaplanr (rnek: 0.4x1.5x9.81=5.886). Tam Karesel Birletirme (CQC) seenei seilir ve snm (Damping) deeri 0.05 olarak tanmlanr.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

27

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

5. Ayn ilem gerekli dier dorultular iin tekrarlanr. 6. Hesapta gznne alnacak mod says belirlenir. Bu ilem mende Analyze Set Options Set Dynamic Parameters seenei ile yaplmaktadr. Hesaba katlacak yeterli titreim modu says, kat demelerinin rijit diyafram olarak alt binalar iin (3xkat adedi) olarak belirlenebilir.

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

28

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

29

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

rnek:

5m
3

5m S7
6m

S6

3m 3m
2m

S4

S5

P1

Y S1 X
A

S2
B

S3
C

6m

4m

5m

5m

ematik kat kalp plan ve kesiti ekilde gsterilen 3 katl betonarme yapnn, dey ykler ve yatay deprem ykler etkisinde zmlemesi yaplacak ve sonular betonarme hesapta kullanlacak biimde birletirilecektir. Malzeme: BS25/B III Kolon boyutlar: KAT 3 1-2 S1-S3-S4-S6-S7 0.250.40 0.250.50 S2-S5 0.300.40 0.300.50

Perde 25x200 Kiri boyutlar: 25/60 Deme kalnl: 14cm gkaplama+sva=1.2kN/m2 q = 3.5kN/m2 (1. ve 2. kat) , 2.0 kN/m2 (3.kat)

T (sn) 0 0.1 0.2 0.9 1 1.1 1.2

S(T) 1.00 1.75 2.50 2.50 2.30 2.13 1.99

Ra(T) 1.5 4.75 8 8 8 8 8

S(T)/Ra(T) 0.67 0.37 0.31 0.31 0.29 0.27 0.25

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

30

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

S(T) 2.5

R a (T) R

1.0 TA TB S(T) R a (T) 0.67 T (s)

1.5 TA T (s)

TA

TB

T (s)

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

31

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

YARDIMCI BLGLER: Kat arlklarnn hesaplanmas Wi=Gi+n.Qi Kat ktle merkezlerinin belirlenmesi Bu merkeze gre Ixg ve Iyg atalet momentlerinin belirlenmesi Kat ktlelerinin hesaplanmas mi=Wi/g Kat dnme atalet momentlerinin belirlenmesi

k.m.

X k.m.

Planda dikdrtgen kesite sahip katlarda M:kat toplam ktlesi a,b:kat kenar uzunluklar

Dnme atalet ktlesi =

M a2 + b2 12

Genel durumda M Ix,Iy A :kat toplam ktlesi : kat ktle merkezine gre eylemsizlik momentleri : kat alan

Dnme atalet ktlesi =

M(Ix + I y ) A

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

32

MO STANBUL UBES ETM SEMNERLER NOTLARI (Balangi Dzeyi)

KASIM 2005

Beton Snf BS14 BS16 BS18 BS20 BS25 BS30 BS35 BS40 BS45 BS50 (C14) (C16) (C18) (C20) (C25) (C30) (C35) (C40) (C45) (C50)

Ec [N/mm2] (28 Gnlk) 26000 27000 27500 28000 30000 32000 33000 34000 36000 37000

fck [N/mm2] 14 16 18 20 25 30 35 40 45 50

fcd [N/mm2] (c=1.5 iin) 9.3 10.7 12.0 13.3 16.7 20.0 23.3 26.7 30.0 33.3

fctk [N/mm2] 1.3 1.4 1.5 1.6 1.8 1.9 2.1 2.2 2.3 2.5

fck: Karakteristik silindir basn dayanm (fck/c) fcd: Beton tasarm basn dayanm fctk: Beton karakteristik eksenel ekme dayanm

Ecj = 3250 fckj + 14000


fctk = 0.35 fck Donat elii Elastisite Modl Es=2x105 N/mm2 Isl genleme katsaylar Beton =1.0x10-5 1/oC elik =1.2x10-5 1/oC Betonarme Birim hacim arl Birim hacim ktlesi Poisson oran Betonarme Yaplar Snm oran 0.05 Yerekimi ivmesi Birim Dnmleri 1 N/mm2 = 1 MPa 1000 kN/m2 = 1 N/mm2 1 kN 100 kg 1 kN 0.1 t

(Birimler N/mm2)
(Birimler N/mm2)

:25 kN/m3 :25/9.81=2.55 kN-s2/m4 1/6-1/5

g=9.81 m/s2

Dr. Kutlu Darlmaz kdarilmaz@ins.itu.edu.tr

33

You might also like