ITEN YANMALI MOTORLARDA BIOGAZ KULLANIMI VE MOTOR PERFORMANS INA ETKS Ali Ycel UYAREL Makina Egitimi Blm

Teknik Eitim Fakltesi Gazi niversitesi-ANKARA ZET Enerji dnmnde nemli yer tutan iten yanmal motorlarda, alternatif yaktlar zerine almalar enerji problemi sebebiyle artmaktadr. almann birinci ksmnda, motorlarda gaz yakt kullanlmas halinde problemler ve bu konuda yaplan almala r aratrlmtr. Ikinci ksmda, bir biogaz retim merkezinde biogazn yakt olarak kullanlmasna uyg un dizel motoru denenmi, ateleme pilot dizel yakt ile temin edilmi ve motor karakt eristikleri, eitli yk ve devir saylar iin karlmtr. Son olarak, biogaz pilot dizel atelemeli motorun, birim enerji elde edebilmek iin har cad yaktn sl karl ve birim enerji maliyeti hesaplanmtr. GR Dnyadaki eitli lkeler enerji problemlerini zmek iin, yeni zm yollar arama ktadrlar. Bunun iin mevcut enerji kaynaklarnn dnda, yeni enerji kaynaklar bulup bu bulunan enerji kaynaklarn eitli aralarda kullanmay denemektedirler. te bu e nerji kaynaklarndan birisi de, Bio-ktleden elde edilen biogazdr. Biogaz bugn genelde stma amacyla kullanlmaktadr, bu ekilde kullanm, bioga zn kullanm alann snrlamaktadr. Biogazn kullanm alann geniletmek iin, bu ar atrmada biogazn iten yanmal motorlarda kullanlmas almalar yaplmtr. Denemelerde biogazn iten yanmal motorlarda kullanlmas halinde; dizel yaktn da yapt yakt tasarrufu, toplam verimi, ekonomik olup olmad, dizel motorunun a lma verileri ile mukayese edilerek aratrlmtr. Denemeler, deiik motor devirlerinde, silindir ierisine her evrimde ateleme iin pskrtlen pilot yakt miktar (0,009 gr/evrim) ve dinamometre yk sabit tutularak, motor devri biogaz miktar deitirilerek yaplmtr. eitli devirlerde veriler alnmt r. 1.TEN YANMALI MOTORLAR VE BOGAZ en yanmal motorlar, yakt hava karmn silindirleri iinde yakarak, meydana ge len sy mekanik enerjiye evirirler. ten yanmal motorlardan mekanik enerji elde etmek iin, mutlaka s enerjisi vere cek bir yakta ihtiya vardr. Biogaz da bir eit gaz yakt bileii olup bnyesinde orta Kemal ERAN Makina Eitimi Blm Teknik Eitim Fakltesi Gazi niversitesi-ANKARA

lama % 60 Metan (CH4), % 40 karbondioksit (CO2 ) ve ok az miktarda dier bileikle r bulundurur. Yand zaman is veya kl gibi artk madde brakmad iin, motorlarda ideal bir yakt olarak kullanlabilir. 1.1. Iten Yanmal Motorlarda Biogaz Kullanm ten yanmal motorlarn gaz yaktla altrlmas yeni deildir. Gaz yakt metan, il k defa II.Dnya sava esnasnda kullanlm olup, gnmze kadar eitli gaz yaktla rla bu tip teebbsler olmutur. Bununla birlikte gaz yaktn motorlarda kullanlmas b az problemler meydana getirmitir. Bunlar, dk kalorifik s ve yksek svlama ba snc ile depolamada meydana gelen baz problemlerdir. Literatrde bu problemlerin giderilmesi iin eitli yollar denenmitir (1-2). Bugn eitli lkelerde birok kompresr jeneratr ve pompa, dizel motorlarnn d eitirilmesi sonucunda gaz yaktla ortak almaktadr. Gaz kullanm bu tip uygula malarda ucuza malolmaktadr. Gaz yakt olarak genelde doalgaz kullanlmaktadr. B az uygulamalar da deniz ve kara tamaclnda kullanlan motorlara yaplmtr, bu uygulamalar sabit tesis motorlarna yaplan uygulamalara kyasla snrl kalmlardr ( 3). Biogazn tama aralarnda kullanlmas iin, biogaz iindeki metann korbondioks itten artlarak svlatrlmas gerekir. Biogazda karbondioksitin detenasyonu nleyici etkisi ve metann oktan numarasnn (130) yksek oluu, biogazn yksek kompresyo nlu motorlarda kullanlmasn kolaylatrr. 1.1.1. Gaz motorlarnda biogaz kullanm Gaz motorlar hava ve gazn taze karmlar ile almaktadr. Burada yaktn hava ya oran, benzin motorlarnda olduu gibi teorik karm oranna yakndr. Karbratr biogaz dndaki bir gazla kartrlacak ekilde dizayn edilmise, motorun biogazla a lr duruma evrilmesi iin, karbratr biogazn s deeri dikkate alnarak yeniden di zayn edilmelidir. 1.1.2.Benzin motorlarnda biogaz kullanm Benzin motorlarnda sktrma oranlar genelde 7-9 dur. Bu sktrma orannda de iiklik yaplmakszn benzin motoru biogazla alabilir. Motorun karbratr yerine, biogaz-hava karm karbratr kullanlr. Bu karbratr benzin motoru karbratrn den daha basittir. nk hava ve biogazn her ikiside gaz olduundan, iyi dizayn edil mi ventri ile, biogaz ve hava hacimsel olarak uygun ekilde kartrlabilir. Biogaz b orusu ventrinin en dar kesitine balanr. Gaz ak, sabit bir pozisyonda hava akn a bal olarak ynlenir. 1.1.3. Dizel Motorunda Biogaz Kullanm Dizel motoru, termik veriminin yksek oluu ve ekonomik olmas sebebiyle, dier i ten yanmal motorlardan daha ok kullanm alan bulmutur. Bu yzden dizel motoru , biogazn kullanlmas iin ilk dnlen motor olmaktadr. Bu motorlarn dizelden bio gaz kullanmna dntrlmesi iki ekilde yaplr.

a. Ateleme sistemi eklenerek Dizel motoru otto evriminde olduu gibi bir ateleme sistemi eklenerek, tamamen biogazla alabilir bir duruma getirilebilir. Dizel motorlarnda byle ateleme sistemi yerletirecek bir yer olmadndan, bunu yapmak zordur. Yeterli biogaz kayna bulun an yerlerde ve ok silindirli yksek dolgulu motorlarda bu metodun kullanlmas veriml i olur. Byle bir degiiklik, benzin ve gaz motorlarndaki gibi dk sktrma oran ge rektirmez. Bu da motorun orijinal gcn ve btn ana paralarn muhafaza eder. Fa kat byle bir motorda ilk hareket glkleri meydana gelir. b. ift yaktl motora evrilerek Dizel motorunun ift yaktl motora evrilmesinde, bir gaz karbratr, hava filitresi ile emme manifoldu arasna balanr. Bu karbratr, dizel motorunun kompresyon or anna gre, yaktn ateleme zellii dikkate alnarak, yani gerekli biogaz ihtiyac hes aplanarak yaplr. Eer biogaz ok fazla, hava-biogaz karmnn ateleme scakl, sktrma sonu scaklndan ok dk ise erken ateleme meydana gelir. Erken ate leme vuruntuya sebep olur. ift yaktl motora evrilen dizel motorlarnda, biogaz hava karm, silindir ierisin e alndktan sonra dizel kompresyon oranna kadar sktrlr. Sktrma zamannn s onunda, dizel yakt enjekte edilerek yksek scaklktaki karm atelenir. ift yaktl b u motor, eitli oranlarda biogaz ve dizel yakt ile alabilir. Dizel yaktnn minimum oranda (pilot yakt olarak) kullanlmas ekonomik olduundan tercih edilir. Bu tip bir m otorda ateleme scakl, biogazn iindeki metan bileimine ve hava ile karma ora nna baldr. ok zayf hava-biogaz karim (biogazn az olmas) ateleme scakl n ykseltir. 1.1.4.Bir iten yanmal motoru biogaz kullanabilir hale getirmede, gznnde bulundu rulmas gereken hususlar. 1. Motorun sktrma oran, tutuma ve yanma. 2. Uygun biogaz-hava karmnn salanmas ve silindirlere sevki. 1.1.4.1. Motorun sktrma oran, tutuma ve yanma Sktrma orannn yksek olmas, sktrma sonu basn ve scakln ykseltir. G zamann balangcnda, yanma daha byk bir basn meydana getirir. Bu basn cn piston zerine etkisi motor gcn artrr. Genileme strokunun daha byk olm as, yanm gazlarn daha fazla geniletilmesine ve daha fazla i enerjisinden yararla nlmasna sebep olur. Tutuma ve yanma, ncelikle karm oranna, hava biogaz karmnn scaklna ve kompresyon oranna baldr. Karm oran biogaz iindeki metan yzdesi ve bun un havayla karmasyla deiir. Hava iinde hacimsel olarak %5-15 metan bulunan hava metan karm, 814C de tutumaktadr. Metann tutuma scakl ise 700 C dir. Dizel motorunda sktrma sonu scakl 700 C gememektedir. Bu scaklk bio gaz karmnn kendi kendini ateleme scaklndan ok dktr. Bu da dizel motor larnda biogazn kullanlmas halinde erken ateleme ihtimalini ortadan kaldrr. Bunu

nla birlikte karmn uygun zamanda, yani uygun ateleme avans derecesinde tutu masn salamak iin, pilot yakt veya buji kvlcm gerekmektedir. Bunlardan pilot yakt ile ateleme, dizel motorunda kullanlan bir enjektrle, motoru n dizel yakt ile almas esnasnda harcanan toplam yakt enerjisinin % 5-15 ine de nk bir dizel yaktnn karm ierisine pskrtlmesi ile salanr. Yanma odasna dor u uygun ynlendirilecek yakt jetleri, birok noktada birer yanma temin edecek ve bu noktalardan eperlere olan uzaklklar azald iin de, byk yanma hzlarna ihtiya o lmayacaktr. Kvlcm ile atelemede belli konsantrasyon limitlerindeki karm, yksek kompres yonda sktrlmtr. Bu durumda, kvlcm bir utan dierine atlatabilmek iin, daha yksek voltaja ihtiya vardr, fakat kvlcm ok kuvvetli durumada gelse, zayf karm pilot yakt pskrtlmesindeki yanma gibi ateleme yapamaz. Kvlcm s enerjisini s nrl bir miktarda ve yalnz bir noktada meydana getirir. Bu bir noktadan eperlere ola n uzaklklar sebebiyle, yanma hz yksek tutulmaldr. Yani karm konsantrasyonu v eya trblansnn artrlmas gerekir. Her iki durumda da, yanma birkere baladktan s onra, lzumlu zamanlar iinde tamamlanmas gerekir. Bazen karm tutuunca, kala n ksm sktrarak str ve o blgede zamanndan nce tutuma snrna eriilerek y anma balar. Bu ise vuruntuya sebep olur. Bunu nlemek iin, ortalama bir yanma or an temin etmek gerekir. 1.1.4.2.Uygun biogaz-hava karmnn salanmas ve silindire sevki Yanma iin uygun biogaz, hava veya biogazn miktarnn deitirilmesi ile salanr. Kvlcmla atelemeli motorlarda, hava ksc kullanlarak karm oranlar ayarlanr. B u karm oranlar ok silindirli motorlarda, mutlaka birbirine yakn snrlar iinde tutul maldr. Bu tip motorlarda oranlarn ayarlanmas daha zor olduundan her silindire m stakil vanalar yerletirilmelidir. Biogaz ve hava karm ventri tipi bir kartrc ile s alanmal, gaz basnc bir dk basn reglatr ile kontrol edilmelidir. Pilot dizel yakt atelemeli motorda; silindir ierisine her evrimde, teorik olarak dol an hava miktar sabittir. Bu durumda, biogaz kontrolu ile hava-biogaz karm istenile n oranlarda ayarlanabilir. Bu karm iin yine bir karbratre ihtiya vardr. Silindirde ki karmn atelenmesi iin, pompa kramiyer mili bir snrlayc ile snrlanarak, silindi r ierisine srekli olarak her evrimde ayn miktarda dizel yaktnn pskrmesi salan r. Bylece biogaz hava karmnn geni bir alan iinde, pilot yakt ile motorun almas salanr. Ayn zamanda istenildiinde pompa pilot yakt snrlaycs serbest duruma getirilerek, biogaz vanas kapatlp, sa dece dizel yakt ile alma salanr. 2. DENEY TESISATI VE DENEYLER 2.1. Deneyde Kullanlan Motorun Teknik zellikleri : 4 zamanl direk pskrtmeli :1 : 98 mm : 100 mm : 0.77 litre

alma Prensibi Silindir Adedi Silindir ap Kurs Boyu Silindir Hacmi

Sktrma Oran Gdg ve Devir Says Yakt Sarfiyat Soutma Ya Kapasitesi Boy En Ykseklik Agrlk Pskrtme Balangc Emme Spab Almas Egzos Spab Kapanmas 2.2.Hava-Biogaz Karbratr

: 1/17 : 7-8 BG, 1500 devir/dakika : 1500 Dev./Dak. da 195 Gr/BG-h : Su ile : 2 litre : 520 mm : 520 m : 770 mm : 160 Kg : 27 ..N. dan nce : 13 ..N. dan nce :13 ..N. dan nce

Denemede kullanlan kartrcnn ematik ekli (ekil-2)'de grlmektedir. Kart rcnn biogaz giriine, biogaz istenilen ekilde kontrol edebilmek iin bir gaz vanas balanmtr. Bu gaz musluu ile silindire her evrimde sabit olarak dolan havann ie risine biogaz, istenilen oranlarda kartrlr. Karmn biogaz hava oran artrlabilir ve azaltlabilir. ekil-2 Hava biogaz karbratr ematik ekli Deney Tesisatnn Resmi 2.3. Deney artlar Motorun biogaz pilot dizel yaktla almasnda a.Soutma suyu scakl ortalama 80C b.Motorun yalnz dizel yaktyla alrken, tam ykte ( 5 kW ) ve 1500 d/d daki evrim bana sarfettii dizel yaktnn % 30 u biogazl almada ( 0,009 gr/evrim ) pilot ya kt olarak kullanlmtr. Tam ykte evrim bana pskrtlen dizel yakt 0.0314 gr d r. c.Biogaz, basnc srekli olarak 10,5 cm su sutunu efektif basncnda ve 9C scakl ndadr. d.Denemede hidrolik dinamonetre kullanlmtr. Motor tamamen dizel yakt ile 1500 d/d da alrken, dinamometre 5 kW g verecek ekilde ayarlanmtr. Dinamometr enin bu pozisyonu hi bozulmadan, pilot yakt ayarlanm ve biogaz miktar deitirile rek, 900-1500 devirleri arasnda dinamometreden kgf (kilogram kuvvet) olarak deerl er alnmtr. e.Hava scakl Ya termometre: 4C Kuru termometre: 5C Barometre 755 mHg basncndadr.

f. 2.4.

Yakt pskrtme balangc ..N. dan 27 nce. Motorun altrlmas

a. lk altrma: Motorun ilk altrlmas esnasnda biogaz vanas tamamen kapatlr. Motor normal dizel motoru olarak altrlr. b. Biogazl almaya gei ve almann devam ettirilmesi Motorun ilk almas dizel yakt ile salandktan sonra motor sogutma suyunun 4590C scaklna ykselmesi iin bir sre beklenir. Motor yklenir ve motor ykl iken biogaz musluu yava yava alarak, kartrc iinden gelmekte olan hava ierisine biogazn karmas salanr. Biogazn silindir iinde yanmaya balamas ile birlikte, h z ayar reglatr tarafndan yakt pompas kramayer dilisi stoba doru hareket etme kte ve silindire giden dizel yakt miktarn azaltmaktadr. Biogaz daha fazla aldnda ise dizel yakt tamamen kesilmekte ve motor stop etmektedir. Motorun stop etmesin i nlemek iin kramayer mili snrlanmaktadr. Bylece enjektrden silindire pilot yakt pskrmeye devam etmekte ve motorun almas aksamamaktadr. c. Motorun stop ettirilmesi : Motor stop ettirilmek istendiinde, biogaz valfi tamamen kapatlr, kramayer milinin s nrlandrlmas ortadan kaldrlr. Dizel yakt kontrol kolu stop'a getirilerek motor durd urulur. 2.4.1. Deney srasnda yaplan lmeler Motorun yalnz dizel yakt ve biogazdizel almasnn mukayesesini yapmak iin, he r iki almada; a. b. c. d. e. f. r. 2.4.2. Deney sonular ve yorumlar: Ayn motor devirleri iin motorun biogazl almasnda kW-h bana sarfedilen diz el yakt daima dktr. Motor devir saysnn dk olduu devirlerde dizel yaktnd a yaplan tasarruf az olmaktadr. Devir ykseldike kW-h bana sarfedilen dizel yakt ve biogaz miktar srekli azalmaktadr. 1200 d/d dan itibaren dizel motorunun yakt s arfiyat devir arttka artmaktadr. Yakt sarfiyat Toplam verimleri Motor sarsntlar Efektif Gleri Ekzos gaz analizleri Tl. cinsinden kw-h enerjinin maliyetleri dikkate alnacak ekilde lmeler yaplmt

Minimum tasarruf devrinde, dizel motorunda harcanan enerjinin % 12 lik bir ksm biogaz tarafndan karlanrken, maksimum tasarrufun saland 1500 d/d da bu ora n % 70 e kmaktadr. Dizel yaktndaki tasarruf 900 d/d da 33 gr/kW-h, 1500 d/d mak simum 199 gr/kW-h olmaktadr (ekil-3).

ekil-3 Deiik devirlerde, motorun dizel ve biogazl almasndaki, zgl yakt sarfiy atlar ile efektif g deiimi. (ekil-4) de, ayn motor devirlerinde, biogazl ve yalnz dizel almalar iin kw-h ba na harcanan enerji miktarlar grlmektedir. Bu ekilde, biogazl almada faydalanl amayan enerjinin, dk devirlerde dizel yakt ile almadakinden ok yksek oldu u grlmektedir. Devir arttka faydalanlamayan enerji azalmakta ve 1400 d/d dan so nra biogazl almada, kW-h bana harcanan enerji miktar, dizel yakt ile almad an daha iyi duruma gelmektedir. 1400 d/d da biogazl ve sadece dizel yakt ile alm alarn her ikisinde de kW-h bana 10,8 MJ enerji harcarmaktadr. 1500 devldak da di zel ile almada 12 MJ/kW-h harcanrken, biogazl almada 10,5 MJ/kW-h enerji s arfedilmektedir.

ekil-4 Deiik devirlerde, motorun dizel ve biogazl almasnda, kw-h bana sarfe dilen enerji miktarlarnn deiimi. (ekil-5) de toplam verimler mukayese edildiinde, dizel ile almada toplam verimin 1200 d/d da maksimum olduu grlmektedir, bu oran % 38 dir. Biogazl almada t oplam verimin devir arttka artt grlmektedir. Bu art dk devirlere oranla dah a az olmakta ve maksimum deerine 1500 d/d da %34 de ulamaktadr. 1500 d/d da dizel motorunun toplam verimi ise % 30 dur. Biogazl alma 1400 d/d dan yksek d evirlerde, dizel yakt ile alan motordan daha verimlidir

ekil-5 Deiik devirlerde motorun dizel ve biogazl almasnda, toplam verim deiimi. (ekil-6) Biogazl ve dizelle almann motorda meydana getirdii sarsnty, titreim frekans genlii (m) olarak gstermektedir. 1450-1500 devirleri arasnda sarsnt her i ki almada hemen hemen ayn olmaktadr. 1450 devrin altndaki tm devirlerde bio gazl almann dizelle almadan daha sarsntsz olduu grlmektedir. Her iki a lma arasndaki en byk sarsnt fark 1300 d/d da meydana gelmektedir. Bu devird e dizel motorunda genlik 350 m, biogazl almada 250 m civarndadr.

ekil-6 Deiik devirlerde motorun dizel ve biogazl almasndaki titreim deiimi Motorun biogazl ve dizel yakt ile almalar halinde elde edilen gcn kW-h nin TL cinsinden maliyeti (ekil-7) de grlyor. Bu hesaplama dizel yaktnn, 1986 sat fiat dikkate alnarak yaplmtr. (ekil-7) de biogazl motorda 1000 d/d dan itibaren 1 kW-h iin dizel motorundan daha ucuza malolduu grlmektedir. Devir arttka di zel motoru ile arasndaki fark bymektedir. Nihayet 1500 d/d da biogazl motorda kw -h maliyeti 38 TL, Dizel motorunda ise 75 TL dir. Biogazl alma esnasnda orsat cihaz ile yaplan egzos gaz analizleri sonucund a, CO oran hacimsel olarak % 1-2 arasnda llmtr. O2 yaklak hi kmamakta , CO2 ise hacimsel olarak % 5-8 arasnda olmaktadr. Dizel almasnda hacimsel ol arak CO2 %5-6 ve O2 % 6-10 arasnda bulunmutur.

ekil-7 Deiik devirlerde motorun dizel ve biogazl almasnda bir kW-h enerjinin maliyetindeki deiim 2.4.3. Biogaz maliyeti ve motora gerekli biogaz tesisi kapasitesi

12 m3 fermanter kapasiteli bir tesisin gnlk gaz retimi ortalama (1 m3 fermanter den 0.56 m3 /gn) 6.72 m3 /gn dr Bugnk fiatlarla tesisin ina fiat 742.000 ve am ortisman sresi 20 yl, sabit yatrm masraflar 92.750 TL/yl'dr. Bu tesisin iletme ma sraflari ise 37.000 TL/yl alnrsa biogaz maliyeti 52 TL/m3 olarak hesaplanabilir. Gnde 40 kW-h lik i yapan ve toplam 8 saat alan 5 kW gcndeki bir motoru n biogaz ihtiyac ve fermanter hacmi hesaplanabilir. Motor yukardaki deneme artlarnda (0,009 gr/evrim pilot dizel yakt ile) alr ken 1500 d/d da 1 kW-h i iin 0,334 m3 biogaz harcanmaktadr, 8 saatlik alma ii n 40 x 0.334 = 13.336 m3 biogaza ihtiya vardr. 1 m 3 fermanter gnde 0.56 m3 biogaz retir. Bu durumda 13.36 /0.56 =24 m3

fermanter hacimli bir tesise ihtiya vardr. Motorun biogaz ihtiyacn karlamak iin s aatte 13.36/ 24 = 0.556 m3 biogaz retilmelidir. 0.556 x 8 = 4.45 m3 biogaz motor alrken retilir. Biogaz depos u minimm 13.4 - 4.45 = 10 m3 hacminde olmaldr. SONU Biogazl bir motor 1300 dev/dak dan sonra, dizel motorundan her ynyle daha iy i performans gstermektedir. Bu denemenin dnda yaplan baka denemelerde, mot or soutma suyu scaklnn arttrlmas ile, daha az pilot yakt ile alma salanmt r. Motor soutma suyu fermanterin stlmasnda kullanlarak daha hzl biogaz reti mi salanabilir. Pilot dizel yakt atelemeli biogaz motorlar 1500 d/d civarnda uygun alma orta mlarnda ve ekonomik olarak alabilmektedir.Yaktn zellii ve retimi asndan sa bit tesis motorlarnda kullanlmas daha uygun olacaktr. Egzosda is, duman, partikl gibi kirleticiler ve motor yan bozucu yanma artklar ok az olmaktadr. Motor ya f azla kirlenmemektedir. alma srasnda biogazn vuruntuya kar dayankll ve biogaz-hava karmn n homojen olmas, daha iyi yarma ve az sarsntl bir alma salamaktadr. Gnmzde elektrik enerjisi dier enerjilerden daha fazle kullanlmaktadr. Biogazl a alan bir motorla, 5 kW gcndeki % 80 verimli bir jeneratrn altrlmas halin de, 1 kW-h elektrik enerjisi igin 0.41 m3 biogaz 100 gr dizel yakt sarfedilmektedir. 1 kW-h lik elektrik enerjisi ise 70 watlk 14 lambann 1 saatlik enerjisini karlamaktadr. Motorun almasnda 30 m3 biogaz kullanlmas sonucunda motor yanda yapla n analizde arlka % 0.25 kkrt'e rastlanmtr. Bu kkrt biogaz iindeki arlka 0.2 gr/ m3 H2 S 'n silindirde youarak motor antsna etki ettiini gstermektedir. Biogaz iindeki hidrojen slfrn arlkca 1,4 gr/ m3 ten fazlas motor iin zararldr. Bu durumda biogazla almann motorda antya sebep olmayaca grlmektedir. Pilot dizel atelemeli biogaz motoru istenildiinde % 85-95 biogaz, %515 dizel yakt durumundan, biogazsz % 100 dizel alma durumuna geebilir. % 515 dizel yakt enerji retim fiatn olumsuz ynde etkilemektedir. Biogazn retimi gen elde krsal alanda olduundan ve svlatrma glnden dolay, retildii yerde kull anlmas daha uygundur. Krsal alandaki zirai almalarda dizel yakt atelemeli biog az motorunun, bu alanda daha yaygn olarak kullanlabileceini gstermektedir. KAYNAKLAR 1. FELT, A.E., and STEELE, W.A., "Combustion Control in Dual-Fuel Engines", SAE Trans, 70,644 1962.

2. KARIM, G.A.. "The Dual-Fuel engine of the compression ignition type-prospects. r oblems and solutions- A Revrew" SAE Trains, paper 831073, 1983 3. KARIM, G.A., and WIERZBA, I., "Comparative studies of Methane and propane as fuels for sparktak ignition and compression ignition engines, SAE Trans, Paper 8311 96, 1983 4. SICHUAN Institute of Agricultural Machinery, "Bio-gaz technology and utilization", Chengdu seminar, Cahira, 1979 5. UYAREL, A.Y., "ten yanmal motorlarda gaz yakt kullanm ve problemleri, Sakar ya D.M.M. Dergisi. 8-82. 1979.