Hocal Soykrm

HOCALI SOYKIRIMI

TRK OCAKLARI ANKARA UBES

Hocal Soykrm

Hocal Soykrm

Trk Ocaklar Ankara ubesi Yaynlar Nu : 28

Nisan 2007 - Ankara Basld Yer : Boyut Tan.Matbaaclk - ANKARA (0312) 394 48 59

ISBM: 978-975-7739-20-3

Trk Ocaklar Ankara ubesi ile Azerbaycan Kltr Derne i Genel Merkezi tarafndan dzenlenen,15. Ylnda Hocal Soykrm konulu panel 24 ubat 2007 tarihinde, Trk Standardlar Enstits Konferans Salonunda gerekle tirilmi tir. Kitap, panelistlerin konu malarn ihtiva etmektedir.

Hocal Soykrm

NDEK LER

A Konu mas (Trkn HACALO LU) Oturum Ba kan Cemil nal Mill Bir Politikamz Var m? (Prof.Dr.Cihat ZNDER) Oturum Ba kan Cemil NAL Soykrmn Arkas (Ali Klebi) Oturum Ba kan Cemil NAL Soykrmn Gerek Yz (Sinan O AN) Oturum Ba kan Cemil NAL Neler Yapmalyz? (Dr. Hasan Ali KARASAR)

1 7 9 21 23 33 35 49 51

Hocal Soykrm Fotograflar

58

Hocal Soykrm

AI KONU MASI
Trkn HACALO LU Sayn Davetliler, Aziz Trkocakllar ve basnmzn de erli temsilcileri,Hocal soykrmn 15 yldnm dolasyla Azerbaycan Kltr Derne i ile birlikte dzenledi imiz panele ho geldiniz diyor, hepinizi sayg ve sevgi ile selmlyorum. 26 ubat 1992 gn Trk dnyas ve Azerbaycan iin en acl gnlerden biri olmann yan sra, ayn zamanda insanlk tarihi iin de kelimenin tam anlamyla kara ve kzl bir sayfadr. Trk Milletini "Szde Ermeni Soykrm" yapmakla sulayanlarn Ermeni'lerin dn Anadolu'da, bugn Azerbaycan'da yaptklarna bakmalar gerekmektedir. 1992 senesinin 25 ubatn 26 ubata ba layan gecesi, a r silhlarla donatlm Ermenistan silhl kuvvetleri ile Hankendi'nde konu lanm bulunan Albay Zarvigarov komutasndaki 366'nc Rus Motorize Alay, Hocal 'ya saldrarak tarihin en vah i katliamlarndan birini yaptlar. Stratejik bir konuma sahip olan Hocal 'y, Ermeni'ler 10 Eyll 1991 tarihinden 25 ubat 1992 tarihine kadar geen 5 aylk sre iinde ku atma altnda bulundurdular. 25 ubat gecesi Rus Motorize Alaynn tanklarndan alan top ve roket saldrlar ile blgedeki tek havaalan

Trk Ocaklar Ankara ubesi Ba kan

Hocal Soykrm

olan Hocal havaalan kullanlamaz hale getirilerek kentin d ars ile ili kisi tamamen kesilmi tir. ehri savunan askerlerin kahramanca ehit olmasndan sonra Hocal 'nn i gali sonucu sivil, eli silhsz, Azerbaycan Trkleri ocuk, kadn, ihtiyar ve gen ayrm yaplmadan Ermeniler tarafndan katledilmi tir. Resm verilere gre, o gece 613 ki i hunharca katledilmi ; bunlardan 83 ocuk, 106 bayan acmasz yntemlerle i kence yaplarak ldrlm tr. Ayrca, 487 ki i a r yaralanm ve 1275 ki i ise rehin alnm , geri kalan nfus da bin bir zorlukla cann kurtarm tr. 26 ocuk tamamen ve 130 ocuk ise ksmen ksz kalm tr. Ermeniler Azerilerin gzlerini oyarak, kafataslarnn derisini soyarak ve vcutlarnn farkl organlarn keserek ldrm tr. Kck ocuklarn gzleri oyulmu , hamile kadnlarn karnlar yrtlm ve Trk olmaktan ba ka bir suu olmayan insanlar diri diri topra a gmlm tr. Hatt ehitlerin bir o unun cesetleri yaklm tr. Burada dnya kamuoyuna seslenmek istiyoruz. 85 yl ncesinin olaylaryla ilgilenme cesaretini gsterenler, Ermeni'lerin ok yakn gemi imizde Karaba 'da yaptklar vah etleri niye grmyorlar? Soykrm deniliyor. Ya Ermeni'lerin 1992 ylnda Hocal 'da yapt vah ete ne ad verilmeli?Bu vah et soykrm de il mi? Bu katliam, Ermeni'lerin Trklere kar yaptklar ilk katliam de ildir. 1905, 1918 ve 1920 yllar arasnda Azerbaycan'n Bak, amah, Guba, Karaba blgelerinde yine Rus askerlerinin deste i ile byk katliamlar yaparak binlerce Trkn katline sebep oldular. 1918 ylnn 31 mart gn de 30.000 Azerbaycan Trkn katletmi lerdi Ermeniler Bu olaylar zerine
5

Hocal Soykrm

Osmanl Ordusu blgeye girip Azerbaycanl karde lerimizin imdadna yeti mi ti ve onlar kurtarm t. Teklif-i millye kanunu ile yeni bir ordu kuran ve stikll Harbini yedi dvele kar kazanan, do ru drst donanm bile olmayan bir zamanda yalnzca yre ine ve Trk Milletinin asaletine gvenerek Hatay almay d nen ve gerekle tiren, en zayf annda bile kendi soyda larn kurtarmay ba aran bir d politika anlay ndan, psrk ve ki iliksiz bir d politikaya gememiz 50 yl bile srmemi anla lan. te, tm bu korkun katliama kar sadece nota vermekle yetinen Trk d politikaszl Yakn tarihimizde Ermeni terr rgt ASALA'nn 42 Trk diplomatn katletmesine, Trkleri soykrm yapmakla sulayanlar neden sessiz kaldlar? nsan haklar savunucular bu olaylar grmyor mu? Veya Ermenistan'n Azerbaycan'n topraklarnn 25% i galini niye kimse grmek istemiyor? Szde Ermeni soykrm masalyla Trk niversitelerinde konferanslarn dzenlendi i bugnlerde, tamam kaytlara geirilmi , tanklar olan, foto raflar olan bir katliam iin ise szbirli i etmi esine szde aydn cephesinden hibir ses-seda kmamaktadr. Orhan Pamuk tipi aydn cephesinden de ancak bu beklenirdi!.. Katledilen Trk olunca maymunlar oynayan bu zihniyet sahiplerinin utanmazl n ibretle, kamuoyunun sa duyusuna havale ediyoruz. Bu katliamlarla ilgili olarak ne yazk ki yetkili makamlardan da gr bir ses duyamyoruz. En byk kozumuzu, elimizdeki kartmz do ru drst oynayamyoruz. 1992 ylnda binlerce Trk hunharca katledilirken sesini do ru drst karamayan Trkiye, bugn Irakta Krtler Trkmenleri katlederken yine sesini
6

Hocal Soykrm

karmyor. Tm krmz izgileri i nenen, ruhsuz bir d politika ile daha ok Trkn katledildi ine tank olaca z ne yazk ki!... Ermeniler bu insanlar Azerbaycanl olduklar iin de il, Trk olduklar iin katlettiler. Bakalm AB pe inde ko arken Batya her trl dn veren politikaclarmz, srf Trk oldu umuz iin bizi ABye almayacaklarn ne zaman anlayacaklar?.. Ermenilerin bu vah etleri tek ba larna yapmaya cesaret edemeyece ini, arkalarnda mutlaka Batnn oldu unu bir trl anlayamayanlarn basiretleri -e er varsa- acaba ne zaman alacak? Ne hazindir ki iktidar sorumlular, ilim ve fikir adamlar, yazar ve aydnlarmz, Avrupallarn Trkiye zerinde dn planlam olduklar ve bu gn de uygulamaya koyduklar tuzaklarn farkna varamyor hatta onlarn hazrladklar bl, parala, yut programlarnn birer zavall uygulayclar oluyorlar. Burada bir konuya daha aklk getirmek istiyoruz. Baz basn kurulu larnda ve kamuoyunda son zamanlarda Ermenistan'a ili kin olumlu aklamalar yaplmakta ve "Szde Ermeni Soykrm" iddialarnn arkasnda Ermenistan'n olmad sylenmektedir. Trkiye'yi Szde Ermeni Soykrm iddialar ile k eye sk trmak isteyen lkelerle kar lkl kar ili kisi iinde olan Ermenistan, d politika hedefinin 'Szde Ermeni Soykrm' iddialarn Trk Devletine kabul ettirmek olarak belirlemi tir. Ermenistan'daki okul duvarlarnda aslan haritalarda lkemizin 12 ili de yer almaktadr. Ermenistan'n bayra nda Trkiye hudutlar iindeki A r Da nn resmi de vardr, Ermenistan Mill Mar nda "topraklarmz i gal altnda, bu topraklar azat etmek iin ln ldrn" denmektedir. Yani Ermeni sorunu
7

Hocal Soykrm

aslnda, sadece karde Azerbaycann meselesi de il, Trkiye Cumhuriyetinin de meselesidir. Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Ermenistan politikasna ili kin verece i her kararn karde ve dost Azerbaycan'a hibir ekilde zarar vermeyecek, incitmeyecek ve rencide etmeyecek ve topyekn Trk milletine yarar sa layacak dzeyde kararlar olmasn ummaktayz. Bu katliamda ehit olan soyda larmza Yce Mevldan rahmet diliyor, karde lerimizin bir gn Karaba 'da, kendi topraklarnda zgrce ve hr ya ayabilmesini umut ediyoruz. Tanr, Trk korusun ve yceltsin.

Hocal Soykrm

Hocal Soykrm

OTURUM BA KANI Cemil NAL De erli konuklar bu gn burada Trk dnyasn, dolaysyla insanl yakndan ilgilendiren bir trajedinin tahlilini yapmaya al aca z. Konularnda uzman olan de erli konu maclarmz tarihi sre ierisinde sosyolojik ve siyasal ynleriyle tahlillerini yaparken, elbetteki bundan sonra nelerin yaplmas gere ini de bize anlatacaklardr. Bugn siyasal manada 2007 ylna bakt mz zaman, zellikle d mihraklar ve dost grnen baz devletler Trkiye Cumhuriyeti devletinin nne birli imizi ve beraberli imizi bozacak bizi paralayacak pek ok istek ve dile i koymu olduklar grlmektedir.Ve maalesef iinde bulundu umuz siyasi otorite ve ortam bizi blme tehditleriyle bu hareketlerin hibirisine hayr diyecek yreklili i gstermedi i grlmektedir. nk imdiye kadar grlmemi ekilde Trk Birli ine hayr diyenlerin, Trk Bayra na hayr diyenlerin, Trk topra na hayr diyenlerin sesinin Trklerden daha ok kt grlmektedir. Hatta baz gler tarafndan, zaman zaman Trkl n nne yle roller veriliyor ki, bu blgede rol oynamas icap eden Trk Devleti maalesef bu kk rollerle bir bakma oyalanmak isteniyor. Biz diyoruz ki; artk Trkn de kendine dnme zaman gelmi tir. Yani neredeyse Trk devletini 3 e blmek

Azerbaycan Kltr Derne i Genel Ba kan

10

Hocal Soykrm

isteyenler. stanbulu Trkiyeden ayrp beynelmilel bir kltr merkezi olarak isim vermek isteyenler vardr. Ankaray Trklerin s naca bir yer halinde nmze koymak isteyenler varken, Diyarbakr ayr bir etnik grubun, Krt devletinin kurulaca yerin ba kenti olarak nmze koymak isteyenler mevcuttur. Ve yle gzkyor ki; 2007 yl ve gelecek gnler Trkiye iin ok daha elim, ok daha tehlikeli olaylar nmze getirecektir. Elbette ki Hocal katliam ba l ba na bir olaydr. Ama onun arkasnda elbette ki meydana gelen, onun meydana gelmesini sa layan sebepler vardr. Elimizden geldi i kadar arkada larmla bu olayn arka perdesini aralayarak sizlerle payla mak d ncesindeyiz. Ben msaadenizle ilk sz sayn Prof. Dr. Cihat ZNDER hocama vermek istiyorum. Ve hocamdan u konuya biraz daha aklk getirilmesi hususunda ricada bulunuyorum. Hocam gerek manada bizim Trk milletinin veya devletimizin bir Ermeni politikas var m? Ayrca birden ok Trk devleti olarak , Ermeni i gallerine Ermeni soykrmna bak nedir?. Konumuz ierisinde bu ayrntlara aklk getirirseniz sevinirim. Te ekkr ederim.

11

Hocal Soykrm

M LL B R POL T KAMIZ VAR MI? Cihat ZNDER Sayn ba kan Trk Ocaklar Ankara ubesinin Sayn Ba kan, Azerbaycan Kltr Derne inin de erli Ba kan, ayn zamanda oturumun da ba kan. Ben ncelikle bu toplantnn, son anma toplants olmasn temenni ederek szlerime ba lamak istiyorum. Hocal olay gayet detayl bir ekilde biraz nce hem grntl hem de olayn geli mesi asndan gzler nne getirildi. Hocal bir semboldr bildi iniz gibi. Aslnda Hocal Ermeni terrnn Trkl e kar di er i ledi i bir ok olaydan sadece bir tanesidir. Ve bunun genel geli me erevesinde de erlendirmesini, ok de i ik dnemlerde hem toplantlarda hem yaynlarda elimizden geldi i kadar yapmaya al tk. yi hatrlyorum sayn nal da hatrlayacaktr; ilk defa 1990l yllarda grld zaman bir Karaba dosyas konusunda ilk yaynmz yapm tk. Orada bahsedilen konular aslnda bugn de de i memi tir. Yani 17 yl nce ayn konulara temas etmi iz. Bu konularla ilgili az nce sayn naln biraz nce bahsetmi oldu u gibi temel politikalarn olup olmamas konusu zerinde durulmu tu. Ta-rihilerin de erlendirilmesi tezlerini de biz ortaya atm tk. Yani bu konunun .Ermeni meselesinin, Trk Ermeni ili kileri iinde ele alnmas gerekti ini, 1915e kadar millet-i sadk-a olarak isimlendiren ve sosyolojik

Prof.Dr., Hacettepe niversitesi retim yesi

12

Hocal Soykrm

manada bizimle ortak ya anan bir yapya sahip olan bir cemaatin birdenbire neden kin ve nefretle doldu unu, Trklere nasl d man edildi i konusu gayet teferruatl bir ekilde akland. Emperyalist smrgeci devletlerin oyunca olan zavall kk bir halk, kendi boyuna posuna bakmakszn bir deve kar bir dnya devletine kar kullanlma ve ypratlmak iin bir alet olarak kullanld. Ve bunun sonucunda 1915-1918 olaylar ve ardndan gelen dnyadaki konjnktrn de i mesi erevesinde tamam Trk topra olan 19. yzylda bile Revan Hanl nn devam olan bir blgede bir co rafya zerinde, Trk co rafyas zerinde fason bir devlet kuruldu. Bunlarn arkasnda kimlerin oldu u hepimizce malumdur. Rusyasndan ngilteresine gnmzde de AngloAmerikan g birli ine kadar olan g merkezleri Trk btnl n Trk birli ini paralayabilmek iin araya yine biraz nce konu macnn bahsetmi oldu u gibi Trkl n grtla na bir haner sokarak, Ermenistan adl bir fason devleti kurdurdular. O zamana kadar gerekten Trk devlet anlay nda her eyden nce bir ho gr sevgi ve gven temelindeki, bir de i me sz konusu alyor. Ama emperyalistlerin smrgecilerini bu erevedeki bak larndan sonra artk Trkiyenin bilhassa 1923den sonra Trkiye Cumhuriyetinin kurulmasyla beraber tabii ki, bu smrgecili e kar yaplm bir kurtulu sava nn sonunda, stiklal sava nn sonunda politikalarn konu maya ba ladlar. Byk Atatrkn bu konuda sz vardr; byle bir konu hibir zaman bu iddialarn cevap bile verilmeye tenezzl edilmemesi gerekti i ynnde sz vardr. Yani Ermenilerin soykrma u radklar ynndeki iddialarn bir propaganda malzemesi olarak kullanld nn ilk farkna varan, son dnem tabi daha nce Osmanl devrindeki
13

Hocal Soykrm

btn yneticiler de bunun farkndayd, ama Atatrk tarafndan da bu i gayet ak ve net bir ekilde izah edilmi tir. Daha sonraki dnemlerde bildi imiz gibi Trk kltr zerinde bir genelde bir yumu atma hareketi ba latlm tr. 1970lere kadarki dnemde, Ermeni dendi i zaman bizim insanmzda herhangi bir olumsuz fikir uyanmazd. Bir d nce veya aksine bir duygu uyanmazd. Yetmi li yllardan itibaren bildi iniz gibi Asala nn hareketleriyle beraber, Trk devlet mekanizmas da btnyle kltrn savunmakla zorunlu olan, grevli olan Trk devlet mekanizmas da bir anda savunma psikolojisine girdi. Yani 1915 ylna kadar Osmanl topraklarnda bir milyon iki yz elli bin civarnda Ermeni vard, Osmanlnn o zamanki nfusu yirmi be milyon civarndayd. Daha nce yaplan saymlarda nfus mdrlklerinin hepsinin ba nda 2 Musevi, 2 Ermeni hatta bir dnem bir Amerikal olmu gibi bilgiler ve bizim bilim adamlarnn al malaryla bu konuyla ilgili devlet politikalar olu maya ba lad. Fakat bu konuda bir yanl bugn daha iyi anla ld. Savunmaya geerek Trk gc Trk kuvveti enerjisini bir noktada israf etmeye ba lad. Bugn gelinen nokta zet olarak bundan ibarettir. Ve daha sonraki dnemlerde yine e itli, bu konuyla ilgili e itli tarihilerden di er sosyal bilimcilerden bu konuyla ilgili meydana gelen bir al ma grubu olu turuldu. niversitelerden akademisyenlerden olu an bu gruplarda Ermeni meselesi zerine son derece detayl ok ciddi ara trmalar yaptlar. Devlet ar ivlerinin bu konuyla ilgili son zamanlardaki al malar takdire ayandr. Gerekten hem ar ivlerin tamamnn alm olmas, hem de btn ara trmaclarn istifadesine sunulmas Trkiyenin en azndan
14

Hocal Soykrm

devlet ats altnda yer alan mekanizmalarnn yapm oldu u olumlu al malar olarak saylabilir. Fakat bugnk gelinen nokta acaba nedir? Bunun kk bir analizini msaade ederseniz yaparak szlerime ksaca devam edip son verece im. Bu al malar yapld srada devaml olarak ileri srlen mesele bu i in tarihte kald ve tarihilerin bu konuyla ilgilenmesi eklinde gr ler ileri srld. Gerekten de tarihilerimiz bugne kadar binlerce belgeyi gndeme getirdiler.Bunlar yaynland, Devlet Ar ivleri Genel Mdrl hemen hemen btn belgeleri yaynlad ve e itli ekillerde kar taraflarla ar iv al veri i ve ar iv almas konusunda da devaml gndeme getirildi. Fakat baktk ki, mesele sadece tarih ve bilimsel ara trmalarla snrl kalmyor. Mesela bir Ermenistan devlet ar ivi kesinlikle almam tr. Bu konularla ilgili o tarafn belgelerinin kaytl oldu u ar ivler almam tr. Rus ar ivleri de u anda kapaldr bu konuyla ilgili. Sen- Petersburg ve Moskova devlet ar ivlerinde, bugn isteyen ara trmac bizimki gibi ara trma yapacak durumda de ildir. Yani bu konuda bizim tarihilerimiz gerekten stne d eni yapm lar ve Trk devlet politikas, Trkiye Cumhuriyeti temel devlet politikalar belirlenmi tir. Bu konuda yalana dayal bir propaganda ile Trklk kar kar yadr. Trkl n Trkiye Cumhuriyeti tarafn kastediyorum. Ve bu yndeki al malarla gerekten btn hkmetlerle bu politikann temele oturmas lazm geldi ini idrak edebilmi lerdir. Fakat son zamanlarda Trkiye Cumhuriyeti hkmetlerinin al malarnda biraz de i meler sezinmeye ba land. Ve kamuoyunu etkileyen bilhassa kitle ileti im aralarnda ve baz k e yazarlarnda ube ba kanmzn yine sayn Trk Ocaklar Ankara
15

Hocal Soykrm

belirtmi oldu u gibi baz acabalar gndeme getirilerek insanlarmzn beynine baz yanl mesajlar aktarlmaya ba land. Acaba bu bir altyap al mas m? Acaba bu Trkiye cumhuriyeti d politikalarnda bir de i ikli e gidilece inin n i areti mi? Bu sorular hep beraber d nmemiz ve nmzdeki gnlerde bu konularn ne ynde geli ece ini hep birlikte dikkatlice izlememiz takip etmemiz lazm geliyor kanaatindeyim. Snr alabilir denmeye ba land. Ermenistanla Trkiye arasndaki snr alrsa ne olur sorusu sorulmaya ba land. yle zannediyorum ki, d i leri mensuplar grevleri icab bunu herhangi bir ekilde aklamak durumunda de iller ama, acaba ekonomik bakmdan bir fayda gelir mi sorular yine Trkiyede kamuoyuna aktarlmaya ba land. Ekonomik fayda derken de tabi piyasa olarak d nen bizim kendi i adamlarmz da burada lobi faaliyetleri iindeler bunu da takip ediyoruz. Ekonomik fayda dedi imiz zaman belli bir nfustan da bahsedilmesi lazm. Yani sosyolojinin temel kurumundan birisi olan ekonomide etkile me alannda ekonomik faaliyetlerde de belli bir nfus nemlidir. imdi Ermenistanla olan ili kilerde bu tezlerin ileriye srlmeye ba land n ve bu bask gruplarnn hkmet politikalar zerinde etkili olmaya ba lad n gryoruz. Ekonomik adan piyasa nemlidir, belli nfuslar nemlidir. Ve maalesef bugnn artlarnda insanlk de erlerinin tesinde bir rant gds her tarafta oldu u gibi bizim i adamlarmzn da gzn brm tr. Ermenistann nfusuna hemen ksaca son bilgilere gre bakalm. ki milyon dokuz yz bin nfustan bahsediyor resmi kaynaklar ama, bugn gerek nfus bir buuk milyonun altna d m tr. Devaml olarak buradan bir g vardr. Bu kendi ettiklerinin belasn bulmalarnn
16

Hocal Soykrm

bir ba ka somut gstergesinden ba ka bir ey de ildir. nk malumunuz d ardaki Ermeni Diyasporas btn bizim ba mza gelen belalarn arkasnda esas bu batl ve kuzeyli smrgecileri kullanarak, Trkl e kar k krtan bu gler kr etmekteyken bugn Ermenistanda ya ayan Ermenistan Cumhuriyetinin vatanda olan Ermeniler devaml olarak kaybetmeye devam etmektedir bu k krtmalarn sonucu. Btn bu katliamlarda alet olarak kullanlanlar bunlarn da unutulmamas lazm geldi ini tekrar i aret etmek icap eder. Bir buuk milyonluk bir piyasaya bizim Trk i adamlarmz bazen gzlerini dikebiliyor. Ankarann nfusu ka? Yani bizim i adamlarmzn biraz da Trklk uuruyla gerekti inde, nk kamuoyunu bu tip motiflerle bazen de etkileyebileceklerine dikkatlerinizi ekmek iin bu kk aklamay yapmak zorunda kaldm. Ermeni propagandas hep diyaspora olarak geen Ermenistan d ndaki Ermenilerin bugn Trkl e neden bu kadar saldrdklarnn arkasndaki olaylara da ksaca bakarak Trkiye Cumhuriyetinin bu konudaki eksiklerine de maalesef ksaca temas etmekte fayda olacaktr. Ermenistann d ndaki her diyaspora, diyaspora aslnda Ermeniyle e anlaml bir kelime olarak kullanlr haline de geldi, bir di er Trk topluluklar iin de bu kelimenin burada kullanlmamasn bilhassa istirham ederim. Diyaspora yani Fransa ba ta olmak zere Amerika, Kanada ve di er lkelerde neden bu konuyu bu soykrm yalann devaml gndeme getiriyorlar da, i te Hocal gibi di er daha ce Karaba n tamamnn talan edildi i srada verilen ehitlerin hibirini grmezden geliyorlar, nk bunlarn 3 temel esas propaganda amac ile 3 temel etrafnda oturan ileriye dnk gr leri vardr. 1. inde ya adklar kltrde Ermeni drt ku a nn erimesini engellemek iin bunlara
17

Hocal Soykrm

bir lk vermek istiyorlar ve bunda da maalesef Trkl hedef olarak gsteriyorlar. kincisi bu konu bunlar iin o kapitalist ekonomik sistem iinde ciddi bir rant kayna dr. Buradan para kazanyorlar. Fransada olsun Amerikada olsun kurmu olduklar te kilatlara mali idarelerden veya devlet yardm alarak, bunlar tabi Trkiyeye de il sadece, Trkl e kar kullanarak o konularda kendilerine ahsi menfaat de sa lyorlar. Bir de iinde bulunduklar devlete siyasi bakmdan bir bask grubu olarak glerini gstererek siyasi bir fayda da sa lamaya al yorlar. Bunlarn bizim tarafmzdan ok ak ve net bir ekilde grlmesinde fayda var. Bunlar bunu yaparken Trkiye Cumhuriyeti devlet politikalar olarak temelde biz ne yapyoruz tarihilere bir kla bakyoruz. Aslnda bugn ifade edilmesi gereken olay artk tarihiler grevlerini yapm tr. Ermeni meselesinde ve Trklere kar yaplm bu soykrmlarn gndeme getirilmesinde ve meselenin artk sadece tarihilerin de il, siya-set boyutunda ele alnmas arttr. Bu daha nceki sylemlerin biraz daha d na klmas gerekti i hususundaki teklifimizdir, nerimizdir. Yani, aslnda Trk birli ine ynelik olarak bir fason devletik olarak, Trkl n grtlana saplanm bir haner olarak Ermenistann muhatap alnmas dahi son derece yanl olacaktr, Trkl e bir ba ka darbe olacaktr. Bu konudaki hassasiyetin btn bask gruplaryla btn aydnlarmzla, Trk aydnlarn kastediyorum, yoksa malumunuz son zamanlarda baz milletler aras aydnlar da var. Trkiyeliler de var, Trkiyelileri de il, Trkleri kastediyorum. Bask gruplar olu turarak bu konudaki kararl duru u, kesin olarak her platformda ifade etmek mecburiyetindeyiz. Aksi takdirde nmzdeki gnlerde Ermenistann tannmas, Erme18

Hocal Soykrm

nistan snrnn almas snr ticaretinin yaplmas ve onun arkasndan da ekonomik adan bir takm daha dei ik admlarn atlmas gelecektir. Buna kar e er biz btn bask gruplar olarak ve Trk aydnlar olarak kar durmad mz takdirde maalesef, de il Karaba kurtarmak Trkiyeyi de kaybetmek tehlikesi ile kar kar ya kalaca z. Sayn Cemil nal ba kanmzn biraz nce bahsetmi oldu u gibi bu konu bir zlme noktasn da te kil edebilir. Burada ok sa lam bir ekilde aya a sa lam baslarak durulmas Trk d politikasna da bu ynde de bask gruplaryla etki edilmesi kanlmazdr, politika izafidir, sizin yapt nz hamleye kar gelecek olan hamleyi tekrar dzenleyerek planlayarak buna kar yine politikalarnz ortaya koymanz lazm. Bunun da tek k yolu Trk birli ine giden d ncenin Trk i d btn politikalarnda hakim klnmasdr. Trk birli inden hibir ekilde taviz verilmeyece ini her ortamda ifade ederek bunun u andaki hasbelkader siyasi ynetici durumunda olan insanlara anlatlmasndan gemektedir. Trk cumhuriyetlerinin bu konuyla ilgili bak larnda maalesef eksiklikler oldu unu da burada biliyoruz. uvaldz kendimize batralm. Azerbaycan hkmetinin de bu konuda eksikleri oldu, Trkiye cumhuriyetinin gemi hkmetlerinin de bugnk hkmetlerinin de eksikleri ve yanl lar oldu. Bugn mesela i te biraz nce bahsetmi oldu umuz gibi acaba siyasi tannmann arkasnda ekonomik bir ili kinin de kurulabilmesini d nen bizim diplomasimiz benzeri ekilde Azerbaycan tarafndan da ayn yanl yapld. Maalesef Fransada bir madalya almas sz konusu bugnk Azerbaycan ynetiminin. Bunlarn hepsi dikkatle gndeme getirilmesi gereken ve Trkiye olsun Azerbaycan olsun bilhassa bu blgede ya ayan Trk
19

Hocal Soykrm

uuruna sahip olan btn insanlarmzn aydnlarmzn, ziyallarmzn ve btn grevlilerimizin bu konuda en azndan kendi varlklarnn devam iin itiraz etmeleri gerekti ini ortaya koymakta fayda var. Di er Trk Cumhuriyetleri bu konudan ok uzaktr. Burada iki de i ik faktr sz konusu. Daha ok gereki olarak meseleye temas etmekte fayda var. Birincisi bugn Orta Asya Trk cumhuriyetleri adna aslnda bizim devletimiz kararyla bu isimlerin verildi ini bir kez daha hatrlatmak isterim. ok uzun gayretler sonucunda bu olmu tur. Trki gibi laflarn Trki ksm atlm bugn d i leri bakanl mzn bir genel mdrl nn ad Orta Asya Trk cumhuriyetleridir. Bu aslnda Trk devlet politikasnn yine do ru bir izgide geli ti ini syler, ifade eder. En azndan bu isim bile bu konudaki d nceleri biraz daha aklamaya yeterlidir. Fakat o blgedeki dengeler asndan Trk Rus ili kileri burada gndeme gelecektir. Trk Rus ili kileri gndeme geldi i zaman o blgede yine Orta Asya Trk cumhuriyetlerinin daha yeni yeni Trklk uuru ile techiz olmaya ba lanan yneticiler ile daha yeni yeni idare edilmeye ba land n da dikkatlerinize sunmak isterim. Bir denge durumu sz konusudur. Onun iin Rusya ile ilgili olan Ermenistann u andaki ili kileri Orta Asya Trk cumhuriyetlerinin de bu politikalarn etkiledi ini ok zet olarak burada ksaca ifade etmekte fayda var. Bunlarn hepsinin tesinde ne yapmalyz sorusuna aslnda bu panelimizin bir cevap olmasn zannederim, amacnn olmas sadece anma de il, sadece ehitlere rahmet okuma de il, bundan sonra ne yaplmas lazm geldi i konusunda da bir sonu vermesini ben temenni etti im iin yaplacak eyi hibir zaman bask gruplar olarak Trk aydnlar olarak bu konular hibir
20

Hocal Soykrm

zaman unutmamann ve gndeme getirmenin art olduunu ne srmek her zaman iin do ru bir hareket olacaktr. Elimizden gelen her eyi her platformda ifade etmek zorundayz. Bir ikincisi devaml olarak savunmada kalmak savunma psikolojisi bize bu konuda kaybettiriyor. Trkl e kaybettiriyor. Bunun ok ciddi olarak zerinde durmak lazm. Sulu Ermeniler ve Ermeni diyasporasdr. Bunu aka ifade etmek lazm. Trkiyede ldrlen baz Ermenilerin dahi ok gndemde kalmas bu mesele arkasnda da Ermeni diyasporas vardr ve sadece ve sadece Ermeni Diyasporasna fayda sa layabilecek d ncesindeyim. Ba ka hi kimseye bir faydas olmayaca na yani Hrant Dink olayn kastediyorum. Sadece Asalaya fayda sa layacak bir olay. Bunun yanstlmas kamuoyuna yanstlmas da son derece yanl olmu tur. Trkiyede kamuoyuna da bask gruplar olarak bu gr lerin ok daha iyi ifade edilmesi lazm. Atatrk yayn kurulu larnn kamuoyunu olu turacak ekilde ikaz edilmesinde fayda var. Ben bugn tabi bir ksmn tenzih ederim. Bir ksm ediyordur baz siyasiler ama, bugn Trklkle ilgili milli hassasiyeti gtserecek yayn kurulu unu bulamyorum. Bunun da yollarndan bir tanesi u anda ahsi teklifim, yayn kurulu lar zerinde bask fonksiyonlar gstermek ve Trk aydn olarak hepimizin tek tek hem de bir takm kurumlar kurulu lar mensup oldu umuz dernek vakf herhangi bir kurulu olarak bu konuda ikaz etmek grevimiz olmaldr, ancak a t yakmaktan Trkl n kurtulu gnlerini kutlamaya hep birlikte geebiliriz. O gnlere hazr olmak temennisiyle ben tekrar burada szlerime son verirken btn ehitlerimize, Trkl n btn ehitlerine rahmet diliyorum ve bundan
21

Hocal Soykrm

sonra Trk birli i yolundaki al malar ok daha gl kuvvetli te kilatl bir ekilde yaparsak btn bu problemlerin btn bu meselelerin stesinden kalkabileceimiz inancn ta d m burada tekrar sizlere ifade ediyorum ve Azerbaycan Kltr Derne imize onlar hep hatrlayarak en azndan g kuvvet almamz sa ladklar iin hem de Ankara Trk Oca ubemize te ekkr ederek szlerimi bitirmek istiyorum. ok te ekkr ederim.

22

Hocal Soykrm

23

Hocal Soykrm

OTURUM BA KANI Cemil NAL Efendim hocama te ekkr etmek istiyorum. Msaade ederseniz kk bir parantez de amak istiyorum. Bugn Ermenilerin i gal etti i toprak %20 de il, malum Ermeni devletinin kurulu tarihi 1828 dir. Ad Azerbaycan dedi imiz Erivan Trk topraklar zerinde kurulmu tur. Hatta kurulmam , Ruslar, Kafkasya i galinde 60 000 Ermeninin verdi i deste e kar lk Erivan ve civarn Ermeniler e yurt olarak hediye etmi tir. Hatta bu yetmemi 1920 tarihinde de bugn Nahivan la Ermenistan arasnda bir kama gibi duran 7500 km2lik Zengezor dedi imiz toprak, Stalin tarafndan Ermenilere verilmi tir. Ve son olarak da 17 000 km2 toprakla beraber 53 000 km2 toprak Trk topra dr. Bunu byle akl a kavu turduktan sonra Sayn Ali KLEB beyle konu mamza devam etmek istiyorum. Efendim 1991 ylnda Azerbaycanda Ayaz Muttalibov iktidar vard. Sayn KLEB bey de hatrlayacaktr, o zaman 1991in sonuna do ru Ayaz Muttalibov Hazerdaki Azerbaycana ait petrol hisselerinin %40n AMOCO adl Amerikan irketine, %40 hissesini ise Ruslara devretmi tir ve geriye de Azerbaycana %20 gibi bir pay kalm t. Fakat 1991 ylnn sonlarna do ru Ayaz Muttalibov biraz da Rusyann iinde bulundu u ortamdan istifade ederek Ruslar bu szle menin d nda brakm tr. Yani %40lk petrol hissesinden d lad ve bunun akabinde Hocal olay meydana geldi, birka ay sonra ve arkasndan bir yllk Elibey iktidar ba lad. Elibeyde ta maclkta nakliyede Ha24

Hocal Soykrm

zarda petrol arama i lerinde ve petrol boru hattnn geme gzergahlarnda Rusya ve ran d lad. Ama bir mddet sonra birisi albay birisi Azerbaycan milli savunma bakan olan ki iler Ruslar la temas ederek Elibey i devirme hareketine girdiler. Ve 1993 hazirannda Londrada Elibey di er devletlerle anla ma yapt. Ne anla mas, petrol anla mas ama buna frsat vermeden ve milli savunma bakan Gaziyev faaliyete geerek Elibey iktidarna son verdiler. Arkasndan Haydar Aliyev iktidara geldi. Durup dururken Ruslara %10 pay rana %5 pay, karde Trkiyeye de %1.75lik pay ayrdlar. Ve sonra da rann payn Trkiye 600 milyon $ para vererek almak suretiyle payn 6.75e kard. imdi bu i lerin ierisinde yllardan beri bulunan Sayn Klebiye bir soru yneltmek istiyorum. Hocalnn arkasnda ve sonraki devirlerde meydana gelen olaylarda petroln ne kadar rol vard, bu konuda bizi aydnlatrlar m, te ekkr ederim.

25

Hocal Soykrm

SOYKIRIMIN ARKASI

Ali KLEB

Te ekkr ediyorum sayn ba kan, ncelikle Trkln birli ine btnl ne ve ba mszl na gnl vermi , saygde er konuklar sevgili dostlar sizleri saygyla selamlyorum. Ho gelmi siniz, ve bu vesileyle bu organizasyonda yer alan; Trk Ocaklar Ankara ubesi Ba kan Sayn Trkn HACALO LU hanm efendiyi ve Azerbaycan Kltr Derne i Genel Ba kan sayn Cemil NAL hocamza sayglarm sunuyorum. Byle anlaml bir toplanty Trklk iin ok nemli bir toplanty burada dzenledikleri iin kendilerine huzurunuzda te ekkrlerimi sunuyorum. Evet burada sylemek istedi im bir ok konu var. Akas az nce burada Hocaldaki katliamla ilgili bir belgesel film seyrettik. Bunun a a yukar 35 dakikalk daha uzun bir ksmn biraz sonra Avrasya Radyo televizyonunda benim sundu um stratejik analiz programnda verece iz. Bu sahneler ok ackl olmasna ra men bunu vermemiz gstermemiz Trk milletine bunu hatrlatmamz gerekti ine inanarak zlerek bu ok vah i sahneleri gstermek durumunda kaldk. Gece de saat 1.15 de o yaynn tekrar olacaktr. Evet, efendim tabi ncelikle Sayn naln bana tevcih buyurduklar soruya cevap vermek isterim. Akas bugn dnyada her eyin ba lang noktas bir ok konuda temelinde ekonomi var yani siyasi ve askeri olaylarn. Burada da enerjinin dnyann en nemli sorunu oldu unu bugn unutmayalm yani

TUSAM Ba kan Vekili

26

Hocal Soykrm

bugnlerde artk belirtilerini gstermekte oldu u kresel snmann en byk nedeni bu fosil yaktlarn geli igzel kullanlmas ve buna are bulunmay yani, bundan sonra nmzdeki 30, 40, 100 yl iinde enerji ile ili kili konularla daha ok u ra aca z, ama u anlamda u gnlerde ok gncel olan ve btn dnyay rahatsz eden konu tek bir kresel gcn geli igzel bir biimde enerji elde etmek iin demokratik sylemlerle dnyann e itli yerlerini i gal etmesi ve burada da tabi haritaya bakyoruz i te Amerika Birle ik devletleri e itli bahanelerle Irak i gal etti, Afganistan i gal etti ve Hazar denizinin evresinde ba ka i galler pe inde. Bunun nedeni do al kaynaklar, nk Basra krfezinin d nda Dnyann ikinci byk petrol ve do algaz rezervleri Hazar denizi evresinde. Bu nedenle bu co rafyada, bu co rafyay kar trmak iin byk gler ba ta Amerika Birle ik Devletleri her eyi yapacaklar ama bu co rafyann hakimi sahibi tarihsel adan etnik adan dini adan birok adan biziz nk bu co rafya bizim ya am alanmz yalnz Trkiye Cumhuriyeti hudutlar de il. Kafkasya, Irakn kuzeyi, Kbrs, Ege buralar hep bizim ya am alanmz. Ya am alan demek, belli ilgi alanlarnn toplamdr. Yani askeri adan, ekonomik adan, etnik adan, siyasi adan kltrel adan, dini adan bu ilgi alanlar toplam ya am alan haline gelir. Ya am alanlar lkelerin sava malar iin neden te kil eder gerekti i zaman. Bu nemli bir husus onun iin bu co rafyada ok duyarl olmamz gerekir diye d nyorum. imdi sevgili dostlar, biraz evvel sayn konu maclar ok gzel ekilde tarihsel boyutlarn maalesef bu 15 yl evvel gerekle mi olan soykrmn tarihsel boyutlarn anlattlar. Evet 15 yl nce 25 ubat 26 ubata ba layan gece Hocalya baskn
27

Hocal Soykrm

dzenleyen Ermeni saldrganlar ile 360. Rus motorize alay 613 karde imizi soyda mz ehit etmi tir. O gn insanl n utan gnyd. O gn sahte bat hmanizminin foyasnn ifte standardnn ortaya kt gndr. O gn dnyann her yerinde ya ayan Trklerin kara gnyd. O gn Trk dnyasnn unutamayaca kara gnyd, nk 20. yzyln sonunda dnyann en vah i katliam meydana gelmi tir. O gn Hocalda katledilenler mazlumdular, masumdular ve tek sular Trk olmakt. Bu yzden zulme katliama u radlar. Aziz dostlarm, ayn vah eti biz Anadolu Trkleri yine kalle Ermeni terristler tarafndan arkamzdan vuruldu umuzda 20. yzyln ba larndaydk. D nn bir milletin tebas ve vatanda lar o lkeye, Osmanl imparatorlu unun tebas olan Ermeniler, emperyalistlerden yz bulunca kendilerine asrlardr kucak am , onlara huzur bar vermi efendilerine arkadan saldrdlar. Osmanl ordular 5 cephede sava rken, erkekleri askerde olan kyleri bastlar kadnlar ocuklar ldrdler. Erzurum da, Hasankale de Van da Mu da nerede frsat buldularsa kalle e onlara kucak aan kom ularn Rus ordusu ve batl emperyalistlerin yardmyla katlet-tiler. Bunlarn iinde babamn ailesi Hasankale yaknlarnda, gryor ki ailemiz o sralarda tehlike 1915lerde Tokata g ediyor. Orada kalan akrabalarmzn da hepsini ehit ettiler bunu biliyoruz. Allah rahmet eylesin. Evet sevgili dostlar, Ermeni rklarn, do asnda bu arkadan vurmak oldu unu biliyoruz. nk onlar zayf oldu unuz zaman kollarlar ve arkadan vururlar. Vurmalar acmaszca haince kalle edir. Bunu Asala terr rgtnn olaylarnda da ok yakn gemi te ya adk ve Hocalda ya adk. Bu sava larn erkeke yapmazlar. Arkadan vururlar, ocuk ve kadnlar
28

Hocal Soykrm

tarihte grlmemi ekilde katlederler. te daha evvel ya adklarmz Hocalda bundan 15 yl evvel ya adk. Masum soyda larmz katledildi. Bu sefer de gemi te nasl emperyalistleri yanlarna alm larsa Fransasn, ngilizini, Rusunu bu sefer de tekrar Rus ordusunu yanlarna aldlar. Bu sefer de yine gszleri vurdular. Ermeni terristler tarihte do al yollardan millet devlet olamamann acsn byle karrlar. Terr katliam etnik temizlik gibi in-sanlk suu i leyerek sapk egolarn tatmin yolunu seerler. Komplolarla egolarn tatmin ederler. Hocal da olanlar, katliamla Hocal da ehit edilenlerin katledilenlerin grnts insanlk adna utan vericili in had safhasdr. Sevgili dostlarm, Ermeniler in toprak geni letme ihtiras ve Trk d manl Hocalnn yan sra Karaba da i lenen cinayetlerle tarihe lanetle anlacak ekilde. nk 1990larn ba ndan itibaren, Ermenistan saldrs sonucu karde Azerbaycann Karaba blgesinin i gali ile 20 000 Azerbaycan Trk ldrlm , 50 000i sakat kalm , 4 866s kaybolmu tur. 150 000 ev yklm , tarumar edilmi , bugn Ermeni rklarn terr vah etinden kaan cann kurtaran yz binlerce soyda mz kakn, yani gmenler olarak zor artlarda ya amaya mahkum edilmi tir. Karaba ve Hocal olaylar Ermeni vah etini bir kez daha ortaya karrken bir ba ka gere i de ortaya karm tr, o da insan haklar ve adaletten bahseden batnn irkin yzdr. Batnn bu irkin yzn biz Bosnada grdk. Her gn insan haklarndan bahseden Avusturyaya 400 km uzaklktaki Bosna Hersekde, Fransaya 800 km uzaktaki Bosnada grdk. 250 000 Mslman katledildi. Batnn kl kprdamad. Do al hakkn kullanarak Kbrsdaki soyda larmz oradaki Rum mezaliminden vah etinden
29

Hocal Soykrm

soykrmdan kurtarmak amacyla yapt bar harekat sonucunda Trkiyeye ambargo uyguland. Bakn bugn ne gryoruz, batnn ifte standard, Azerbaycan topraklarnn %20sinden fazlas i gal edilmi , 20 000e yakn Azerbaycanl soyda mz ldrlm , soykrma u ram , batnn kl kprdamyor, bizle u ra yorlar ve e itli yerlerde szde soykrmla ilgili, bir takm yasalar karmak iin al yorlar ve ba arl oluyorlar maalesef. imdi bat buna kar kmyor, Ermeniler in bu yap-tklarna ve bilakis her yl artan bir ekilde, Ermenistana ekonomik yardm veriyor. Bize ambargo uygulayan bat, Avrupa birli i, szde insan haklarndan bahseden Avrupa birli i bu ifte standard yapyor ve biz bu Avrupa Birli inin pe inden gittik uzun yllar. Belki imdi ayldlar ama ok uzun sre bu Avrupa Birli inin bu sahtekar rgtn, ikiyzl Trk d man rgtn pe inden gittik. n allah yneticilerimiz uyanm lardr, aylm lardr. Bugn, batnn yardmyla gelinen noktada Azerbaycann topraklarnda 6 ehir, 800n zerinde ky ve kasaba 700 sa lk merkezi 150 000 ev, 1 400 kadar ilk ve orta okul 1 000 e yakn sosyal tesis, tahrip edilmi , yaklm , yklm tr. Btn bunlar o insan haklarndan bahseden o sahtekar iki yzl bat lkelerinin, bilgisi ve yardmyla olmu tur. nk Ermenistan terristleri hibir eylerini a ababalarnn yardm olmadan yapamazlar aciz ve kalle tirler. Bunu 1974den sonra Yunan deste i ile Asala terr rgtn kurup 40 dan fazla diplomatmz ehit ederek gsterdiler. Bu diplomatlarn bir ksm Siyasal Bilgiler Fakltesinde benim snf arkada larmd. Prl prl insanlard kalle e ehit edildiler. Asala Ermeni terr rgt devletimizin mdahalesi ile areyi yer altna
30

Hocal Soykrm

inmekte buldu daha sonra. Ta ki 1992lerdeki frsat ellerine geene kadar. O zaman da Karaba da Hocal da kalle liklerine devam ettiler. Sevgili dostlar bu vesileyle zlerek sylemek isterim ki; o zaman Trkiyede bulunan ynetimleri de Azerbaycandaki soyda larmza yardm etmedikleri iin iddetle knyorum. Onlarn intikamn almadklar iin iddetle knyorum. Bizim gnlmzde ve tarih nnde onlar da knanmaya layk nk bu gnlerde 1990larn ba nda bir takm stratejik ve jeopolitik gerekler vard, Rusya tam bir knt iindeydi. Kzl ordu ortadan kalkm t, Rus ordusu tamamen ba bo bir haldeydi ve Trkiye en azndan o zaman diplomaside g kullanma konseptini de kullanarak veya bizzat g kullanarak, o blgede insan haklar da sz konusuyken soyda larn korumak amacyla o blgeye mdahale edebilirdi, etmeliydi. Bu tarihte sorgulanmas gereken ey bence gaflettir, yanl tr. Ve bugn Trklkle u ra maktan vazgemeyen Ermeni rklarnn szde soykrm iddialarna kar sesimizi daha ok bu vesilelerle ykseltmemiz gerekti ine inanyorum. Bize yaplan kalle liklerin cezasn tarih nnde insanlk ki, e er varsa insanlk, insanlk zerinde verdirelim. Bu gnlerde gndemde olan ABDdeki szde soykrm tasars e er kabul edilirse bir zamanlar en iyi mttefiki oldu umuz Amerika bize bu kalle li i yaparsa siyasi alanda her trl tepkiyi koymamz gerekti ine inanyorum. Hatrlarsanz Karaba n i gali zerine Ermenistan snrlarn kapatm tk, ama birka yl evvel ne yazk ki ynetim uak seferlerini ba latt.Kom uluk ili kileriyle snrlar alm oldu ve bugn maalesef binlerce Ermeni 50 000in stnde 100 000 civar oldu u syleniyor Trkiyede al maktadr. Bize fiilen yani olas
31

Hocal Soykrm

d manlk boyutu ile de il, her boyutta d manlk yapan bir lkenin ki,bir buuk milyonun burada 100 000 bu al yor ok byk bir ekilde biz bunlara ekonomik destek sa lyoruz demektir. Bu ne perhiz ne lahana turusu, bunlara dur dememiz gerekir diye d nyorum. Bu uak seferlerini kaldrmamz lazm. Trkiyede al an kaak al an Ermeniler i snr d etmemiz gerekir ve e er Amerikan kongresinden byle bir tasar geerse Amerika ile siyasi ili kilerimizi gzden geirmemiz gerekir. nk Trkiyede yneticiler belki farknda de il ama ok byk bir millet ok byk bir devlet elimizde ok byk bu co rafyada kartlar var. Bu kartlar alt alta yazd nz zaman bunun toplamas ok byk bir rakam tutuyor. Bunlar masann stne getirirsiniz. Bugn NATOnun 2. byk gc olan ordumuz ve dnyann en deneyimli ordusu olarak Amerikann veya batnn NATO kapsamnda bar gc olarak bir ok yerde katkda bulunuyoruz. Bunlar hep gzden geirebiliriz. Gzden geirebilecek konudur hepsi sanyorum. Bunun d nda tabi Irakn kuzeyindeki Amerikan lojisti i konusu gzden geirilebilir, yani bir sr size szde soykrm tasars kongreden geerse neler yaplabilir diye bir sr bir ey sayabilirim ama, aslnda bu kabul edilebilecek bir ey de il, nk szde soykrm diye bir ey yok sevgili dostlar. Aslnda olay hepimizin bildi i gibi kendilerine kucak am Trk milletine sava aarak arkadan vuranlara kar alnm nlemler vard ve isyankarlara kar uluslararas hukuka gre nlem almak da her milletin hakkdr. Ermeni terristler ehit edilen diplomatlarmzn Karaba da Hocalda ehit edilen soyda larmzn kanlar yerde kalmasn diyorum.
32

Hocal Soykrm

Azerbaycandaki karde lerimizin ve bizim milli btnl mze kast ederken her cepheden de bize saldranlara hak ettikleri dersi verelim diyorum. Cumhuriyetimize ve uniter btnl mze kast edenlere ve vatan evlatlarnn ehit d mesine neden olanlara artk derslerini verelim diyorum. Bu vesileyle zerimize kara bulutlar gibi kmek isteyen vatanmza kast eden emperyalist glere unu hatrlatmak isteriz ki buras vatanmz Anadolu, Yce Atatrkn de ifadesiyle Trk elidir. Trk eline ve kom u blgelerdeki uzantlarna ve Trk soyda larmzn varlna kast edenlere btn dnya Trkleri el birli i ile cevabn vermelidir. Birlik halinde mcadele etmelidir. Trkn Trkten ba ka dostu yoktur. Bugn Hepimiz Ermeniyiz diye slogan atanlar, gsteri yapanlar niye Hocal rne i katliamlarda yry yaparak bu vah eti knamak iin, Hepimiz Trkz, hepimiz Azerbaycan Trkyz diye haykrmadlar. Bunu sormak lazm sorgulamak lazm. Bu nedenle onlarn niyetlerinden phe ediyoruz. Tabi bunda hi phemiz yok. Bugn hepimiz Ermeniyiz diyebilenler yarn hepimiz PKKyz diyebilecek potansiyel gaflet iinde olanlardr. Onlara tavsiyemiz hakkettikleri terristlerle beraber ya ayacaklar terr lkesine gitmelidir. nk bu PKK i birlikileri bu Ermeni terr yardaklarnn takkesi d m tr. Trk d manlarnn niyetleri belli olmu tur, ama belki bir ksm iin sa duyuya dnmek vakti hala ge de ildir. Onlar tarihe dnp baksnlar, Hocalya Karaba a, Ermeni terrnn vah etine baksnlar gere i rensinler. zerimizde oynanan oyunlar ve hal seferleri benzeri saldrlara alet olmasnlar. Szlerime son verirken ya asn btn dnya Trkl nn dayan mas ya asn btn dnya Trkl nn birli i diyorum ve bu vesileyle cum33

Hocal Soykrm

huriyetimizi kurmak ve korumak yolunda ehit d enleri ve Hocal da Karaba da ehit edilenleri rahmetle anyorum, ruhlar ad olsun kanlar yerde kalmayacak ve bu vesileyle tekrar Trk Ocaklar Ankara ubesi Ba kanl na ve Azerbaycan Kltr Derne i Genel Merkezine te ekkrlerimi bu vesileyle arz ederek hepinize sayglarm sunuyorum.

34

Hocal Soykrm

35

Hocal Soykrm

OTURUM BA KANI Cemil NAL Sayn Ali Klebi ye te ekkr ediyoruz. De erli konuklar, Karaba n Trk dnyas meselesi oldu u hepimizce malumdur. Senelerdir bu i in iinde olan ve Azerbaycana devaml gidip gelen Sayn Sinan O AN Beyle sohbetimize devam etmek istiyorum. 1991 ylna kadar Karaba meselesi Sovyetlerin bir i meselesiydi. 1992 ylndan sonra gerek Ermenistan gerekse Azerbaycan hem Birle mi Milletlere hem de Avrupa Gvenlik birli i Te kilatna ye oldu ve bundan sonra konu Sovyetlerin i meselesi Azerbaycan Ermenistan arasndaki bir mesele olmaktan kp uluslar aras bir mesele haline geldi ve 15 yldan beri de Karaba zmekle grevli Avrupa Gvenlik birli i Te kilatnn bir grubudur. imdi, Karaba meselesini zelim diyoruz ama zmekle grevlendirdi imiz insanlar kimdir , tanmak istersek bakalm, bir Rusya, iki Amerika, Fransa, imdi bu nn de tutumu belli ve Avrupa Gvenlik birli i Te kilatnn kurulu unda da herhangi bir devlet ba ka bir devletin topra n zorla i gal edemezli i esastr. Koeryan denen terrist , Avrupa Gvenlik birli i Te kilatnn ats altnda olmamas icap eden bir insan ve Ermenistann Avrupa Gvenlik birli i Te kilat ierisinde elbette ki yerinin olmamas gerekir, bunu arz ettikten sonra, Sayn O andan; 15 seneden beri Ermeni
36

Hocal Soykrm

yanls bu temsilcinin Karaba zmekle grevli olmasna nasl tahamml ediyoruz, yoksa bu Karaba zmemek iin bir yol mudur? Ve imdi bilindi i gibi Karaba meselesi 2009 ylna sarktlmaktadr, niin? Bilindi i gibi, 2008 ylnda Ermenistanda seimler var.Baz mahvellerde Koaryan a ayp olmasn diye, Karaba meselesini gr meyi erteledik denildi i sylenmektedir. Sayn O andan bu hususta ki gr lerini istemekteyim, imdiden te ekkr ederim.

37

Hocal Soykrm

SOYKIRIMIN GEREK YZ Sinan O AN Te ekkr ederim sayn ba kan. Sizin sorunuzla beraber tabi ben biraz daha Hocal kapsamnda konu mak istiyorum. Tarih Trklere kar yaplan soykrmlarla doludur. Biz Trkler a t yakmay bilmedi imiz (veya bunu yapmad mz iin) hibir zaman bize kar yaplan soykrmlar, zulmleri tarih kazmam , abuk unutmuuz. Oysa Trklerin Batda Viyanadan Do uda ise Kafkaslardan ekilmeye ba ladklar dnemden sonras hep soykrma u radklar hadiselerle doludur. Viyanada, Bosnada, Morada, Tri Poliede Balkanlarn di er blgelerinde; yakn tarihimizde Bosnada soykrma u rayan hep biz Trkler ve Mslmanlar olmu uzdur. Di er taraftan Kafkaslara bakt mzda, son iki yzyln tarih sayfasnn hep Trklere kar yaplan soykrmlarla dolu oldu u grlmektedir. Biz I drda ocuklu umuzda hep dedelerimizden, ninelerimizden o trajik 93 harbini ve I dr blgesinde gaa ga olarak bilinen hadiseleri dinleyerek bym zdr. O hadiselerde Ermeniler bizim atalarmz camilere doldurup yakm tr, onlarn i birlikileri bu soykrmdan kurtulanlar soyup biro unu da ldrm tr. revan hanl nda, Bakde, Gence de ve daha nice Trk blgesinde katledilen hep

TRK-SAM Ba kan

38

Hocal Soykrm

Trkler olmu tur. Ancak bugn Bat kamuoyuna bakt mz zaman bu sulamalara maruz kalan ne tezattr ki, hep Trklerdir. Trklere kar tarihin e itli dnemlerinde yaplan soykrmlarn son rne i bundan tam 15 yl nce Hocalda ya anm tr. Bugn Ankarada Azerbaycan Kltr Derne i ve Trk Oca tarafndan ortakla a dzenlenen bir konferansta Hocalda ya anan soykrm konu uyor, anyoruz. Ancak gnl isterdi ki, hepimiz Ermeniyiz diyen, hepimiz Hrantz diyen kesimler ve zellikle de basn burada olsayd ve hepimiz Azerbaycan Trkyz, hepimiz Hocallyz diyebilseydi. Ve ayn ekilde gnl ister ki, benzer konferanslar dnyann drt bir yannda ya ayan Trkler ve Mslmanlar tarafndan yaplsayd ve asl soykrmclar de ifre edilseydi. Azerbaycann U rad Tehcir ve Soykrmlar 1988 ylnda ba layan Azerbaycan Ermenistan sava nda Azerbaycan topraklarnn yzde 20den fazlas i gal edilmi ve 1 milyondan fazla insan gmen durumunda ya amak mecburiyetinde braklm tr. 8 milyon nfusu olan Azerbaycanda bir milyondan fazla insan di er bir ifade ile lkede ya ayan her 8 ki iden birisi gmen durumundadr. Gmen nfusun toplam nfusa blmnde ortaya kan rakam asndan Azerbaycan dnyann en ok gmen barndran lkesidir. Azerbaycan topraklarnn yzde 20si Ermenistan tarafndan i gal edilmi tir ve nfusunun yzde 13 kendi tarihsel yurtlar ierisinde gmen durumundadr. Ermenilerin Byk Ermenistan kurmak iin Azerbaycan Trklerini ilk planl tehcir ve soykrm 19051907 yllar arasnda gerekle mi tir. Azerbaycan Trkleri daha sonra 1918-20 yllarnda ikinci defa g tatbik
39

Hocal Soykrm

edilerek kendi topraklarndan srlm tr. SSCB dneminde Ermenistanda ya ayan Azerbaycan Trkleri 1948-53 yllarnda byk ge tabi tutularak yakla k 150 bin Azeri tarihi yurtlar olan Ermenistandan kovulmu ve Azerbaycan Trkleri nc kez tehcire maruz braklm tr. Son 4. tehcir ise malumunuz 1988 senesinde ba layan ve Mays 1994 senesinde ate kesle biten ancak zaman zaman snrdaki at malarn oldu u ve Hocal katliamnn da bu arada yapld son soykrmdr. Soykrmn Yapld Yer: Hocal Yukar Karaba blgesinin en nemli tepelerinden birisinde olan Hocal ky stratejik olarak Ermenistan Silahl Kuvvetleri iin askeri bir hedef niteli inde idi. Hocal stratejik olarak Karaba da silsilesinde A damu a, Eskeran-Hankendi yollarnn zerinde yerle mektedir. Hocalnn co rafi-stratejik konumu Ermeni silahl birliklerinin buraya saldrmasna msaitti. Hocal Hankendinden 10 km uzaklkta gneydo usundadr. Karaba daki tek havaalan Hocaldadr. Hocal 1991 ylnn Ekim ayndan itibaren ablukadayd. Ekimin 30unda kara yoluyla ula m kapanm ve tek ula m vastas helikopter kalm t. Hocalya son helikopter 1992 yl Ocak aynn 28inde gitmi ti. u a ehrinin semalarnda sivil helikopterin vurulmas ve bunun sonucunda 40 ki inin lmnden sonra bu ula m da kesilmi ti. Ocak aynn 2sinden itibaren ehre elektrik verilmemi ti. ubatn ikinci yarsndan itibaren Hocal, Ermeni silahl birliklerinin ablukasna alnm ve her gn toplarla, a r makineli silahlarla bombalanm tr. 936 km2lik alana sahip ve 2.605 aileden ibaret 11.356 ki inin ya ad Hocal kasabas 26 ubat 1992 tarihinde yzyln
40

Hocal Soykrm

en acmasz soykrmna maruz kalm ve kasaba tamamyla yok edilmi tir. Hocal bu katliamn ya and srada Azerbaycan Silahl Kuvvetlerinin korumas altnda de ildi ve tamamen savunmasz bir durumdayd. Hocal da da nk halde elinde hafif silahlar bulunan 150 ki i bulunmaktayd. Azerbaycan silahl kuvvetleri Hocal halkna yardm edemedi, hatta uzun sre cesetlerin alnmas bile mmkn olmad.. Ermenistan Silahl Kuvvetleri ky ynden ku atm , helikopter ve a r silahlarn yardm ile nce ky bombalam ve ardndan da kye girerek katliam yapm tr. Ermeniler bu ky i gal ederek btn blge halkna bir mesaj vermek istemekteydiler. Nitekim Azerbaycan Trkleri iin a r bir mesaj vermi oldular. Hocal i gal edilerek ve neredeyse tamamen yok edilerek blgedeki zlme hzlandrlm oldu. Ermeniler bu hamleyle ayn zamanda nemli bir stratejik mekan da i gal ederek askeri adan nemli bir ba ar elde etmi tir. Ancak insanlk adna tarihin en acmasz soykrm gerekle tirilmi tir. Di er taraftan Ermeniler iin bu soykrm kendilerinin iddia etti i 1915 ylnda ya ananlarn bir c niteli i de ta maktayd. Hocalda Neler Ya and: Ermenistan Silahl Kuvvetleri 1992 ylnn 25 ubat 26 ubata ba layan gecede blgedeki 366. Alayn da deste i ile nce giri ve k n kapad Hocal kynde sivil, kadn, ocuk, ya l ayrm yapmadan resmi rakamlara gre 613 ki iyi katletmi lerdir. Katledilenlerin 83 ocuk, 106s kadn ve 7ten fazlas ise ya lyd. Normalde en iddetli sava larda dahi sava d nda tutulan, dokunulmayan bu kesime Ermeniler ya l, kadn ve ocuk demeden acmasz i kenceler yaparak katletmi tir. Bu
41

Hocal Soykrm

katliamdan toplam 487 ki i a r yaral olarak kurtulmu tur. 1275 ki i ise rehin alnm ve 150 ki i ise kaybolmu tur. Cesetler zerinde yaplan incelemelerde cesetlerin biro unun yakld , gzlerinin oyuldu u, kulaklar, burunlar ve kafalar ile vcutlarnn e itli uzuvlarnn kesildi i grlm tr. Ayn vah etten hamile kadnlar ve ocuklar bile nasibini alm tr. Uluslararas Soykrm Suu Asndan Hocal Konu mamda daha ok bu soykrm zerinde durmak istiyorum. Uluslararas hukuk asndan bakt mz zaman Hocal da ya ananlarn bir soykrm suu oldu unu grmekteyiz. Peki Hocal da ya ananlarn belgesi oldu u halde Hocalda biraz nce sizin de grd nz soykrm suu i lendi i halde neden Azerbaycan olsun Trkiye olsun di er Trk Cumhuriyetleri olsun bu konuda bir giri imde bulunup da bunu birle mi milletlere gtrmedi veya di er uluslararas kurulu lara gtrmedi? Bence burada konu mamz gereken ncelikle btn hepimize d en bunun btn delilleriyle ortada olan bu soykrm uluslararas alana ta mak ve bunu bir soykrm olarak kabul ettirmektir. Tabi nce bunu bizim kendimizin kabul etmesi lazm. Azerbaycan parlamentosu bunu kabul etti 1994 senesinde yanlmyorsam, Trkiye parlamentosu ardndan Trkiyedeki btn kurulu larn, belediyelerin, yerel ynetimlerin bunu kabul etmesi ve uluslararas camiaya bunu ta mas gerekmektedir. Biraz nce di erli konu maclar da bahsettiler di er Trk cumhuriyetlerine de burada nemli grevler d yor ama maalesef di er Trk Cumhuriyetlerinin bu konuya bak son derece zayf son derece etkisiz bazen de son derece ters, Ermenistanda biliyorsunuz szde Ermeni soykrm yalan tutturmu lar buna bir de ant dikmi ler.
42

Hocal Soykrm

Buraya gelen her yabanc misyon efini her gelen yabanc devlet adamn oraya gtrp bir eyler yazdrrlar. BDT ierisinde Trk cumhuriyetlerinin devlet ba kanlarnn da oraya gitti ini biliyoruz ve oraya her giden bir a a dikmi , bizim Trk Cumhuriyetlerinin devlet ba kanlar bir tabela asm ve Osmanl dneminde Ermenilere yaplan soykrm anyoruz diye de altna not d m lerdir. Dolaysyla ncelikle tabi ki heyecanl ifadelerle Trk Birli inden bahsediyoruz bunlar etmemiz de gerekir ancak iinde bulundu umuz mevcut durumun farknda olmamz da gerekiyor. Bugn iinde bulundu umuz mevcut durum maalesef Trklerin kendilerine kar yaplan soykrmn ok da bilincinde olmad n gstermektedir. Biz maalesef bize yaplan soykrmlarn bilincinde de iliz. Biz bilincinde olmad mz gibi, di er Trk Cumhuriyetleri de bilincinde de ildir. Demek ki nce bilinlendirme al masna gitmek gerekmektedir. nce kendimizden ba layarak daha sonra di er Trk cumhuriyetlerine ve btn dnyaya bu soykrmn yapld n ortaya koymak iin al mamz lazm. Azerbaycann Yukar Karaba Blgesindeki Hocal kynde 26 ubat 1992 ylnda ya anan katliam uluslararas camiann su olarak kabul etti i soykrm ve insanl a kar sular kapsamndaki tanmlamalarla birebir rt mektedir. Hocal soykrmna katlm Ermenilerin ve onlarn yardmclar yaptklar insan haklarna aykrlklar, uluslararas hukuki antla malarn - Cenevre Szle mesi, nsan Haklar Beyannamesi, Vatanda ve Siyasi Haklar Konusunda Uluslararas Szle me, Ate kes Zamannda ve Askeri at malar Zaman Kadn ve ocuklarn Korun43

Hocal Soykrm

mas Beyannamesine kar olarak i lenmi bir soykrmdr. Ayrca Hocal soykrm 9 Aralk 1948de BM tarafndan kabul edilen ve 12 Ocak 1951 tarihinde yrr-l e giren Birle mi Milletlerin 'Soykrm Suunun nlenmesine ve Cezalandrlmasna li kin Szle mesi' 2. Maddesinde yer alan milli, etnik, rk veya dini bir grubu ksmen veya tamamen imha etme biiminde tanmlanan Jenosit/Soykrm kavram ile tamamen rt mektedir. Ermenilerin Hocalda yaptklar katliam BM Soykrm Anla masnda, Soykrm gerekle mi saylaca ko ullarn sayan 2. maddesinde yer alan be bendin ilk ikisi ile uyum gstermektedir. lgili maddede soykrmn gerekle mesi iin bu bentlerde dzenlenen eylemlerden birinin yeterli oldu u belirtilmektedir. Ermenilerin Hocalda yaptklar toplu katliam BM Soykrm Anla masnda Soykrm dzenleyen 2. maddenin a) bendinde yer alan bir grubun yelerinin katledilmesi ve b) bendinde yer alan grup yelerine bedeni ve akli adan ciddi biimde zarar verilmesi ko ullar ile birebir uyu maktadr. Ayrca Hocal katliam, uluslararas hukukta saygn bir yere sahip Nrenberg Mahkemesi Kurulu Senedinde ve Mahkeme Kararnda Tannan (kabul edilen) Uluslararas Hukuk lkeleri metninin 6. ilkesinin 2. bendinin de c. frkasnda tanmlanm insanl a kar i lenen sular (Crimes Against Humanity) kapsamnda da ele alnmaldr. De erli dinleyiciler , de erli misafirler, Hocal soykrmnn uluslararas camiada soykrm suu olarak kabul edilmesi, bunun Trkiye tarafndan Azerbaycan tarafndan ve di er Trk cumhuriyetleri tara44

Hocal Soykrm

fndan desteklenmesi ve Avrupada ya ayan di er Trkler tarafndan desteklenmesi ayn zamanda bizim Ermeniler kar snda uluslararas camiada maruz kald mz szde soykrm sulamasna kar da elimizi glendirecektir. Biz bu i i yaparak hem Hocal da ehit edilenlere kar grevimizi yapm olaca z hem de Trk d politikas asndan nemli bir ba ar kazanm olaca z. Bunun iin neler yaplabilir? Azerbaycan devleti tarafnda yaplmas gerekenler var, Trkiye tarafndan yaplmas gerekenler var, sivil toplum kurulu lar ve birey olarak bizim tarafmzdan da yaplmas gereken konular sz konusu. Azerbaycan Devleti Olarak Yaplmas Gerekenler: Azerbaycann Yukar Karaba Blgesindeki Hocal kynde ya anan vah etin bir soykrm oldu unun uluslararas camiada kabul iin yasal prosedr ba latlmal ve Azerbaycan Devleti resmen Lahey Adalet Divanna ba vurarak 9 Aralk 1948de BM tarafndan kabul edilen Jenosit Szle mesi erevesinde dava amaldr. Ba vuruda gerekli deliller erevesinde Ermenistann bugnk Devlet Ba kan Robert Koaryan ve Savunma Bakan ve gelecek devlet ba kanl seimlerinin gl aday Serj Sarkisyan da dahil Hocal Soykrmn gerekle tiren btn siyasi ve askeri komutanlarn ismi net biimde belirtilmeli ve cezalandrlmas istenmelidir. Hem Ermenistan (1993de) ve hem de Azerbaycan (1996da) BM Soykrm Anla masn imzaladklar iin bu anla ma kendilerini ba lamaktadr. rne in, Bosna Hersek bu mahkemeye ba vurarak Yugoslavya eski Devlet Ba kan Slobadan Milo eviin yarglanmas iin dava am tr. Ve uluslararas mahkeme Milo evi davasnda 1995de
45

Hocal Soykrm

Srebrenitsa kentinde yedi bin Bo nakn katledilmesini soykrm olarak kabul etmi ve san bu sutan da yarglam tr. Di er taraftan Azerbaycann elindeki petrol kozunu Hocal konusunda ve genelde Ermeni sorunu konusunda etkin bir ekilde kullanmas gerekmektedir. Geti imiz gnlerde Azerbaycan Devlet Ba kan lham Aliyevin Fransa ziyareti srasnda Fransz Cumhurba kanndan dl almas bu konudaki zafiyeti gstermektedir. Fransann szde soykrm su kabul etmesinden ksa bir sre sonra gerekle en bu ziyaret ve alnan dl bu konuda Trkiye ve Azerbaycan arasnda bir koordinasyonsuzluk oldu unu gstermektedir. Ayrca da bu tr hadiseler kar snda Aliyevin biraz duyarl olmas gerekmektedir.Fransaya yaplan ziyaret esnasnda alnan madalya Trkiyeyi incitmi tir, Hocaly incitmi tir. Azerbaycanllar incitmi , Trk dnyasn incitmi tir. Szde soykrm tanyan tanmakla kalmayp bunu kabul etmeyenlere su uygulamay daha yeni kabul etmi Fransadan byle bir dl alnmamalyd. Ayrca Azerbaycann elinde bugn btn batl irketlerin Azerbaycanda cirit att bir ortamda ciddi bir petrol kozu olduunu d nyorum. Azerbaycann sadece Hocal meselesinde de il btn meselelerde petrol kozunu yeterince oynamad n d nmekteyim. Bu nemli koz btn Trk dnyas iin yeterince kullanlmaldr. Trkiye Cumhuriyeti Devleti ve STKlar Olarak Yaplmas Gerekenler: Trkiye olarak yaplmas gerekenler vardr, Azerbaycan parlamentosu 1994 senesinde Hocal da yap46

Hocal Soykrm

lanlar soykrm olarak kabul etmi ti. Sra Trkiye Parlamentosundadr diye d nyorum. Trkiye Parlamentosu da benzer bir karar almaldr. Her ne kadar Keiren Belediyesinin byle bir karar oldu unu ve bir ant dikti ini biliyoruz. Bu btn belediyelere btn sivil toplum kurulu larna btn niversite senatolarna rnek olmaldr diye d nyorum. Trk ve Azerbaycan sivil toplum rgtleri ve birey olarak da yaplmas gerekenlerin oldu unu d nyorum. Trkiye Azerbaycan ve dnyann bir ok blgesinde Trkler in birey ve toplu olarak Lahey Adalet Divannda dava amalar sa lanmaldr. zellikle de Hocal sakinlerinin Hocal da yaknlarn kaybedenlerin dava amalarna yol gsterici olmalyz. Onlarn dava amasn sa lamalyz zellikle Avrupada ya ayan insanlarmza da burada byk grevler d mektedir diye d nyorum. Bu konuda belki Ermeniler in yaptklarn rnek almak ok ho bir ey de il ama Trklere kar sulamalarn bir yerde rnek alabiliriz. Ermeniler szde soykrm iin enstitler am lardr Avrupada. Benzer yolda gidilebilir. mkan iyi vatanda larmz destekleyerek tabi Trkiye ve Azerbaycan devleti de Hocal Soykrmn ara tran enstitler amaldr. Bununla ilgili sadece Trke ve Azerbaycan Trkesinde de il, ngilizce ve Franszca ve btn bat dillerinde Rusa Arapa yaynlar yaplmaldr. Dnemimiz artk enformasyon sava lar dnemidir ve biz bunu tam anlamyla kullanmak durumundayz. Burada toplanp tabi ki birbirimize ok gzel szler ifade edebiliriz. Birbirimizin ruhunu ok ayc szler de edebiliriz ancak bunlar mcadelemizi kazanmamzda hibir zaman yardm olmayacaktr sadece bugn bir araya
47

Hocal Soykrm

toplanp ortak bir davamz anm ve bundan sonra eve gidince de bunlarn hepsini unutmu olaca z. Dolaysyla da daha aya yere basar daha ciddi daha stratejik admlar ortaya koymalyz diye d nyorum. Azerbaycan Milli Meclisi (Parlamento) her yl ubatn 26sn 'Hocal Soykrm Gn' ilan etmi tir. Her yl ubatn 26snda saat 17.00de Azerbaycan halk Hocal soykrmnn kurbanlarnn hatrasn anma treni yapmaktadr. Bu trenlerin koordineli bir ekilde btn dnyada yaplmas nemlidir. Hocal soykrmn biz kendimize anlatmann yan sra (zelikle biz Ermeniyiz diyenlere) yurt d nda baslan kitaplar ve alan sergilerle kresel gndeme kmasna yardmc olmalyz. Btn bunlarla beraber bu konular srekli gndemde tutmal, bu konudaki bilgi, belge ve yazlar payla mal ve da tmna yardmc olmalyz. Sayn Ba kan, Karaba meselesini AG T meselesini sormu tunuz, tabi u gere i unutmamak gerekiyor tarihe bakt mz zaman birok donmu ihtilaf blgesi oldu unu grmekteyiz. Moldovya da Dnyesteryan blgesini, Grcistanda Abhazya ile Osetyay ve Azerbaycanda Da lk Karaba blgesinin ve bunlarla ilgili Avrupa lkelerinin iinde oldu u Amerikann iinde oldu u bir takm uluslararas organizasyonlar yaplm durumda. Da lk Karaba ile ilgili de AG T, M NSK grubu adnda bir grup faaliyet gstermektedir. Btn dnyann gzleri nnde gerekle en bu katliama BM, AB gibi uluslararas kurulu lar gereken zeni gstermemi lerdir. Birle mi Milletler Gvenlik Konseyi genel olarak 1993 yl Nisan-Kasm aylarnda
48

Hocal Soykrm

822, 853, 874, 884 sayl kararlar kabul etmi tir. Bu kararlarla Azerbaycan topraklarnn Ermeniler tarafndan i gal edildi i belirtilmi tir. galin sona erdirilmesi iin bugne kadar bir aba gsterilememi tir. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin 25 Ocak 2005 tarihli ve 1416 sayl kararnda Ermenistan'n Azerbaycan topraklarn halen i gali altnda tutmas iin de sz konusu oldu u belirtmi tir. Geli melere seyirci kalan BM ve Batl devletler, Ermenilerin yaptklar katliamlara ve i gal hareketlerine ciddi bir tepki gstermemi lerdir. Ermenilerin Mays 1992de Nahvana saldrmalarndan sonra Trkiye 1921 Kars Anla mas erevesinde blgeyi korumak iin asker mdahalede bulunabilece ini aklam tr. 7 Mays 2003de, ngilterede ya ayan Azerileri temsil eden Vatan rgtnn gnderdi i mektuba, Di leri Bakanl Uluslararas birli i Komitesinden gelen cevabi mektupla, ngiliz Hkmetinin Hocal katliamn ok tarafl olarak inceledi i ve Ermeni askerlerin yaptklar katliam insanl a kar i lenmi bir su olarak kabul etti i belirtildi. Ayrca, ABD Kongresi'nin Uluslararas li kiler Komisyonu yesi Don Barton, Kongreyi Hocal soykrmn tanmaya a rm ve Temsilciler Kurulu'nun toplantsnda yapt konu mada, 'Dnyadaki tm toplumlar bunu bilmeli ve hatrlamaldr. ABD Kongresi, Hocal soykrmn tanmakla uluslararas toplumun uzun yllardan beri bu konuyla ilgili sessizli ini bozacaktr.demi tir. Ancak Ermenistann i gal etti i bir blgeyi bu ekildeki uluslararas bir toplulu un basksyla veya bun49

Hocal Soykrm

larn abalaryla bu sorunlarn zlece ine ben pek inanmyorum. Bu sorunun bir tek zm vardr. Bugn Azerbaycan ordusu artk glenmi durumdadr. Elbette ki sava istenen bir zm de ildir. Ancak i gal edilen bir topra geri almann da bar masasnda olmayaca n d nyorum. Bar masasnda biz daha nce burada da ifade edildi 12 adalar nasl kaybettik. Musul ve Kerkk nasl kaybetti imiz ortadadr. Dolaysyla da Ermenilerin i gal etti i blge ancak sava arak geri alnabilir. Bugn Azerbaycan ordusu 1990larn ba ndaki durumunda de ildir. Glenmi durumdadr, Azerbaycan ekonomisi glenmi durumdadr. Dolaysyla da yaplacak ey bir an nce o topraklarn alnmasdr. nk vakit getike insanlarn yadda ndaki ocuklarmzn yadda ndaki Karaba artk bir yerde tarih olmaktadr. Dolaysyla da Karaba n tarih olmasna msaade etmemek lazm, bir an nce Azerbaycan ve Trkiyenin de deste i ile o blgeler geri alnmaldr. Aksi takdirde bar masasnda onlarca sene bu ekilde toplanr konu uruz, onlarca sene bugn zld yarn zlecek, 2008de seim var 2012de ba ka bir seim var diye uzatp giderler ve bir bakarsnz artk Karaba unutulmu , tarih sayfalarnda Karaba ders olarak ocuklara okutur duruma geliriz. Nasl ki Zengezur bu ekilde tarih oldu, Karaba da tarih olma tehlikesiyle kar kar yadr. Dolaysyla da Hocal konusunda yaplmas gereken ey bir an nce hepimizin birey olarak Lahey adalet divanna ba vurmalyz, imkanl vatanda larmz bu konuda yaplacak yaynlara yardmc olmaldr. Kurum ve kurulu lar olarak, Azerbaycan Kltr Derne i olarak, Trk Ocaklar olarak, TSE olarak genel kurullarmz da bilmiyorum byle
50

Hocal Soykrm

kararlar alm myz, genel kurullarda Hocalnn bir soykrm oldu unu hepimiz bunu biliyoruz, kabul ediyoruz, ancak bunun tarihe gemesi asndan kararlar almalyz. Hocalya soykrm demeliyiz. Bunu niversiteye senatolarmz yapmal, belediye meclislerimiz yapmal ve bunu Avrupaya ta malyz batya ta malyz. Karaba konusunda yaplacak ise Azerbaycann bir an nce o kudretli ordusunun Karaba a girmesi ve Karaba azad etmesidir. Hepinize sayglar sunuyorum.

51

Hocal Soykrm

OTURUM BA KANI Cemil NAL Ben te ekkr ederim Sayn O an, De erli konuklar, de erli panelistler;bir hatrlatma ile konu mamza devam edece iz.Bildi iniz gibi Ermenilerin yapt katliamla ilgili olarak, gemi te Azerbaycan Trklerinin Trkiyeye szl mracaat olmu tur.Bunun tarihi 1 Aralk 1804 olup yle ifade edilmektedir. Rus, Ermeni geldi dayand, Krpe balam uyand, Haber verin Trklere, Gence kana buland. On binlerce Trkn Gence Han Cevat Hanla beraber katledildi i tarihtir. Ve biz maalesef tarihimizi bilmiyoruz, ona sahip kmyoruz, ama Ermeni, 300 seneden beri bir izgide ve kendisine gre hakl oldu u bir davann arkasnda durmaktadr. Her yl milyonlarca dolar toplayarak szde Ermeni soykrm meselesini canl tutabilmektedirler. De erli konuklar,son konu macmz; Dr. Hasan Ali KARASAR beyefendidir. Kendilerinden talebimiz yle olacaktr. ayet bir aklk olursa seviniriz. imdi iimizdeki pek ok bilim adam dahil pek ok niversite hocas mutlak suretle artsz Ermeni snr kaplarnn almas konusunu gr mektedir. Ve diplomatik ili kilerin ba lamasn istiyorlar. Sebepleri de hazr, diyorlar ki; Trkiye Kafkasyann huzurunu bozuyor, oradaki geli melere mani oluyor, bu Trkiyenin dostlu una yak maz, tarihe biraz k tutsun hi olmazsa soykrm yapt n btn dnyaya sylesin. Tabi biz bunlar yaparsak, soyk52

Hocal Soykrm

rm acaba Ermeni anayasalarna koydu u Do u Anadolunun Bat Ermenistan oldu u fikrinden vazgeecek midir? Yahut Do u Ermenistan dedi imiz bir ucu Karadeniz, bir ucu Hazar, bir ucu Akdenize dayal Byk Ermenistan hayalinden vazgeip bizden zr dileyecek midir? Bu konular zerinde sayn hocamdan ricamz olacak, te ekkr ederim.

53

Hocal Soykrm

NELER YAPMALIYIZ? Dr.Hasan Ali KARASAR Sayn Ba kan ok te ekkr ederim. Szlerime ksa bir anekdotla ba layaca m, nk saat de ge oldu. Btn bu Hocal hadiseleri cereyan ederken, aslnda dnya ajanslarna yle bir bakarsanz bu i leri dnyaya ilk duyuran Thomas Goltz isimli Amerikal bir gazetecidir. Tam gerek kan akmaya ba lamadan saatler evvel, bir helikopterle kendini ancak blgenin d na atabilmi tir. Azerbaycan Gnl adl kitabnda ok ayrntl olarak Hocal ehrinde ya adklarn, grdklerini, orann komutanyla konu tuklarn, btn hatralarn anlatr. Bu hatralar arasnda beni o zaman ok etkileyen bir kk blm vard. Oradaki komutan 45 ki ilik bir birli e komuta ediyor ve gnde iki kere gelen bir helikopterle ancak ellerine yetecek kadar mermi geliyor, yemekleri yok, askerler arasnda alk ok ciddi boyutlara ula m durumda. Helikopterler normalde 18- 20 ki i ta yabilecek kapasitede iken, 30- 40 ki iyi karma tela nda. nk katliam geliyorum, soykrm geliyorum diyor. Btn bunlarn arasnda, bahsi geen komutan Trkiye hakknda ok ciddi sulamalarda bulunuyor. Ve Amerikal gazeteci hemen bu konunun zerine gidiyor. Bu komutan acaba neden Trkiyeye kzyor neden byle bir sinir iinde diye. Ve komutan da ok rahatlkla diyor ki tabii bizim de istihbaratmz var, Ermenilerin gzergahlar zerinde en byk istihbaratmz da onlarn plerini toplamak ve plerine bakmak. Bu plerin arasnda Tr

Dr., Bilkent niversitesi retim yesi

54

Hocal Soykrm

kiyeden gelen stler, meyve sular, konserve kutular var. te o zaman sizin geldi iniz noktada unu syleyebiliriz ki bu i lerin ba lad ilk gnlerden itibaren aslnda Trklerin arasnda yle bir Ermeni lobisi var ki, bu Azerbaycan lobisinden de Trklerin Trk milliyetili i lobisinden de demek ki daha kuvvetli, hibir ekilde bir ambargo koyamyoruz ve hibir ekilde de, aslnda bizim istedi imiz olmuyor. Baz grnmeyen eller Trkiye siyasetini de ynetiyor. O yzden gazetelerde de televizyonlarda da baz farkl sfatlardan insanlarn hainane yakla mlarn grmekten bilimle u ra an insanlar olarak gerekten hepimiz hicap duyuyoruz. Yine ayn gnlerde Hocal da katliam ve soykrm i lenirken i in br tarafnda Bakdeki durum da ok i ac de il. Trkiye gerekten byle bir ihanet emberi iinde, Ermenistana neredeyse destek olurken Bakde de gn boyunca btn her ey reddedilmi , resmi a zlardan aslnda byk bir Ermeni saldrsnn pskrtld aklanm , hatta ertesi gn ehit olan yukarda bahsi geen komutann cenazesine Azerbaycan devlet temsilcilerinden hibiri katlmam tr ki, Hocal ehitleri iin ilk kabir ehitler hyabannda kendisi iin alm tr. Peki neden bylesine bir vah et uygulanyor? Hamile kadnlarn karnlar de iliyor, ocuklar parampara ediliyor, duvarlara ivileniyor. Bunlarn, ciddi bir stratejik ve siyasi sebebi olmas lazm, bu konuda da en gzel al malar yapan pek o unuzun da bilece i Namk Volkandr. Ciddi bir ara trmacdr. zellikle soykrm ve zulme u rayan Trk toplumlar zerindeki bu travmay ok iyi incelemi tir. in biraz tarihi boyutu ksa gese de byk katliamlarn soykrmlarn milletler zerindeki tesirini ok iyi irdelemi tir. Aslnda biraz tarih sayfalarn
55

Hocal Soykrm

da kar trrsak bu i in ilk ok ciddi uygulayanlarndan biri de Cengiz Han diyebiliriz. Cengiz Han bir ehri alr, herkesi bir anda yok eder ve tabi bu onlarca ba ka ehrin sava madan d mesine ve fethedilen yerlerdeki insanlarn direni gdsnn tamamen yok olmasna ve sivillerin ve devlet yneticilerinin kendilerine olan gvenlerinin tamamen bitmesine neden olur. Yani Hocal da yaplan gerekten sapka vah ice bir eydir ama ayn zamanda Ermenilerin siyasi amalarna ve askeri amalarna ok ciddi bir ekilde stratejik olarak hizmet eden bir eydir. Ve bu kesinlikle oradaki 3-5 sarho , ayya etecinin i i de ildir. Bu kesinlikle en ba tan en yukardan bir strateji olarak seilmi ve emredilmi bir katliam soykrmdr. Bu yzden Sinan Beye kesinlikle katlyorum. Trkiye elinden geleni yapmal bunu uluslararas sular mahkemelerine ta mak iin, ama Trkiyenin halini herhalde ilk cmlelerimiz olduka iyi yanstyor. Tabi yine bu millet zerinde olu an travmaya pek o unuz ne kadar ahit oldunuz bilemiyorum, ben ancak uzaktan izleme imkan bulabildim. Hocal soykrm srasnda Azerbaycanda olu an travma bir kere kaknlarn ok hzl bir ekilde gn hzlandrm ve Bak ve etrafnda bir anda nce yarm milyon daha sonra 1 milyona yakn mltecinin olu masn sa lam , ve Ermeniler in aslnda ok uzun srede yapabilece i bir etnik temizli i ve insanlar arasnda tela ve devlet tarafndan sahiplenilmemenin vermi oldu u tela n da etkisiyle ok hzl bir ekilde temizlik gerekle tirilmi tir. Gmenlerin de mevcut durumunu hepimiz biliyoruz. Yani Azerbaycan Cumhuriyeti elbette baz ciddi mlhazalarla bu insanlar yerle tirmi , yakla k zerinden 15 sene gemi , ama bu insanlarn i i yok a yok pek ok
56

Hocal Soykrm

zorluk iindeler. Uluslararas baz kurumlarn yardmyla ya amaya al yorlar. Ancak bunlar iin de ok ciddi rehabilitasyon programlar uygulamak gerekecektir ileride. Tabi yine bu travma ok nemli bir yldrma-ypratma operasyonunun bir parasdr. Sivil diren mihenk noktalarnn hepsinin bitirildi i, devlet iinde de zellikle askeri komuta iinde ok ciddi bir psikolojik travmalara sebep oldu u bilinmektedir. Balkanlardaki eteciler ve Ermeni etecileri ta 150 senedir neredeyse 1870lerden beri Trkiyenin batsnda ve do usunda, ayn taktikleri uyguladklarn biliyoruz. Nasl bir avu Mo ol btn dnyay farkl erevede ancak benzeri vah etle dize getirdiyse kendileri de ayn beklenti iinde olabilirler. u anda da baz kk milletler byk milletlere kar bu tip taktikleri, bu tip yldrma ve psikolojik sava lar ok ciddi kullanabilmektedirler. Soykrm literatrne Sinan Bey ciddi olarak deindi. 1933 senesinde ilk defa Roma statsnde o zamanki Milletler Cemiyetinde geen bir kavram. O zaman bir Polonyal Yahudi bir bilim adam tarafndan ortaya atlyor. Tam o sene Irakta olan Asurilere kar bir mezalimi sebep gstererek ortaya atyor. Daha sonra Nuremberg mahkemelerinde bu daha ok pi iyor ve belli bir olgunlu a geliyor ve bugn Hocalda olanlar tam olarak bu tanmlara uymaktadr. Bu tanmlar o kadar da geni letilmi tir ki mesela bir ehrin suyunu uzunca bir sre kesmek dahi soykrm sular iinde 5. bentte yer alan sulardan biridir. Yani orada ya ayan insanlarn hayat haklarn ve sa lkl ya am ko ullarn engellemek dahi. Mesela do um haklarn snrlamak kanunlar Do u Trkistanda, yine soykrm sular kapsamndadr. Tabi Hocaly hatrlarken 1990lar
57

Hocal Soykrm

boyunca Trk dnyasnn de i ik yerlerine de Hocal kadar ciddi katliamlar ve etnik temizlikler soykrmvari hareketler olmu tur. Mesela bunlardan nemlilerinden biri 1997 ve 1998 senelerinde Kuzey Afganistanda zbek ve Trkmen Trklerine kar Taliban tarafndan gerekle tirilen ok ciddi katliamlar serisidir ki; toplam 47-48 bin Trkn bunda hayatn kaybetti ini biliyoruz, ama buna kar bugn, 7500- 8000 Taliban askeri konteynrlarda ta nrken havaszlktan lm . Dnya da Afganistan Trklerinin liderlerini uluslar aras mahkemelerde yarglamak istiyor. te btn bunlar gz nne ald mzda Trkiyede bizim ciddi bir sesimizin kmama meselesi oldu unu gryoruz ve bunu sadece Trkiyeyi ynetenlerde de il, Trkiyedeki sivil toplumun nemli meselelerinden biri olarak grmek lazm. Her eyi defalarca hem devlet kurumlarna hem sivil toplum kurulu larna ta maya ve ok srarl bir ekilde devam etmemiz lazm. 1990lara nasl girdi imizi hatrlayanlar tabi ki Bulgaristandan bir etnik temizlik sonucu bir anda Trkiyeye milyonun zerinde soyda mzn geldi ini hatrlarlar. Yine Do u Trkistanda yakla k 180 bin Trkn nasl kmak zorunda brakld Krgzistan ve Kazakistanda mlteci haline geldi ini hatrlarlar. Afganistanda yine 50 bine yakn Trk ldrlrken yakla k bir milyon iki yz bin kadar Trk kom u lkelerde mlteci konumuna d m tr. Etnik temizlik uygulamalarna kendi topraklarnda maruz kalan milyonlarca Azerbaycan Trk yine evelerinden yurtlarndan ayrlarak kendi lkeleri iinde mlteci konumuna d m tr. Ancak btn bunlar insanl a anlatacak, brakn dnyann di er milletlerine kendi ocuklarmza anlatacak mekanizmalarmz, bilimsel ve propaganda al malarmz maalesef yoktur.
58

Hocal Soykrm

Ne yazk ki, tarihin ve insanl n bu en kanl trajedisi Hocal da ya anrken ve stelik masum insanlarn hunharca katledildi i cinayetlerin kantlar niteli i ta yan video kaytlar ve belgeleri de eldeyken dnya kamuoyu yeterince bilgilendirilmeyerek yllarca sonu alnamam tr. Hocal vah etini dnya devletleri ve uluslararas rgtlerin soykrm olarak tannmas iin gerekli olan admlarn atlamad bilinmektedir. Hocal soykrm ad, her ne olursa olsun nasl anlrsa anlsn, kim tarafndan kime ynelik hangi artta ve ne ekilde olursa olsun, sonular vahim olaylarn ya and bir vah ettir. Hal byle iken insanlk d bu olayn sadece ve sadece Azerbaycan ve Trkiye tarafndan anlarak knanmas, gerekten ok zcdr. Di er taraftan bu katliamn ardndan 15 yl gemesine ra men, halen dnya kamuoyuna anlatlamam olmas da maalesef ok daha zc ve de d ndrcdr. Bu itibarla Hocal katliamyla ilgili olarak di er lkeler, uluslararas kurumlar, insan haklar ve sivil toplum rgtleri gibi e itli kurulu lar eldeki kant niteli i ta yan belgelerle daha fazla ve srarla bilgilendirilmeli, konunun uluslararas platformlara ta narak parlamentolarda tart lmas sa lanmaldr. Ermenistann devam eden i galci ve tecavzkar tutumu ortaya konularak dnya kamuoyuna de ifre edilmeli, yaralarn bir nebze de olsun sarlmas amacyla, Ermenilerin i gal etti i Azerbaycan topraklarndan ekilmesi de kararllkla istenmelidir. Bundan evvel kaplarn almasn, gr melerin gizli veya ak ba latlmas Trk milletine bir ihanettir. Haksz ve tecavzkar bir taraf dllendirmektir. Bunu diplomasi, siyaset vesair terimlerle anlatmak insafszlktr. Bu nedenle insan haklarna saygl duyarl sa duyulu her kesimi
59

Hocal Soykrm

ve herkesi Hocal soykrmnn dnya kamuoyu nezdinde tannmas amacyla ba latlmas gerekti ine inand mz kampanyaya insanlk adna katlmaya a ryoruz. Sayglar sunarm.

HOCALI SOYKIRIMI FOTO RAFLARI

60

Hocal Soykrm

61

Hocal Soykrm

62

Hocal Soykrm

63