Professional Documents
Culture Documents
H3.1
b) Dung khoa BJT, MOSFET, IGBT : H3.2
58
H3.2
II. BO BIEN OI IEN AP XOAY CHIEU MOT PHA
1.S o :
V1
iz
V2
uz
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t > 0; iV 1 = 0;
(3.1)
uV 2 = uV 1 = U m sin t < 0; iV 2 = 0;
59
thi iem t = , tn hieu kch IG1 > 0 Thyristor V1 ong v thoa ieu kien khoa ap dng va
c kch ong.
o Trang thai V1:
[ ]
uV 1 = 0; u z = u = U m sin t ;
iV 1 = i z ; i z = u z
uV 2 = 0; iV 2
R
= 0;
(3.2)
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t < 0; iV 1 = 0;
(3.3)
uV 2 = uV 1 = U m sin t > 0; iV 2 = 0;
thi iem t = +, tn hieu kch IG2 > 0 Thyristor V2 ong v thoa ieu kien khoa ap dng
va c kch ong.
o Trang thai V2:
[+ 2]
uV 2 = 0; u z = u = U m sin t ;
iV 2 = i z ; i z = u z
(3.4)
uV 1 = 0; iV 1 = 0;
thi iem t = 2, u=0 uz=0 iz=0 iV2=0 SCR V2 ngat va qua trnh lap lai t au.
Gian o qua trnh ap va dong c trnh bay tren H3.4
400
300
200
u
, [V
]
100
0
-100
-200
-300
-400
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
60
0.025
0.03
0.035
0.04
300
200
u
z, [V
]
100
-100
-200
-300
0
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
60
40
iz, [A
]
20
-20
-40
-60
400
300
200
u
v
1
, [V
]
100
-100
-200
-300
-400
70
60
iv
1
, [A
]
50
40
30
20
10
61
He qua:
Tr hieu dung ien ap tren tai R cho bi he thc:
Uz =
U (sin t ) d (t ) = U .
1
2
m
sin 2
+
(3.5)
U
2
Pz = z = R.I z
R
(3.7)
U z2
Pz
R = U z = 1 + sin 2
=
S
U .I z
U
(3.8)
Tren H3.5 trnh bay moi quan he gia tr hieu dung ap ngo ra Uz va he so cong suat vao goc ieu
khien .
62
250
200
150
100
50
0
0
0.5
2.5
2
1.5
Goc dieu khien alpha, [rad]
3.5
0.5
2.5
2
1.5
Goc dieu khien alpha, [rad]
3.5
1
0.8
0.6
0.4
0.2
0
H3.5. ac tuyen ieu khien tr hieu dung ien ap tai va he so cong suat
2.2. Trng hp tai L:
A. Phan tch : 2 trng hp can phan biet
0
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t > 0; iV 1 = 0;
(3.6)
uV 2 = uV 1 = U m sin t < 0; iV 2 = 0;
thi iem t = , tn hieu kch IG1 > 0 Thyristor V1 ong.
o Trang thai V1:
[ 2-]
uV 1 = 0; u z = u = U m sin t ;
iV 1 = i z ;
(3.7)
uV 2 = 0; iV 2 = 0;
Phng trnh dong tai:
U t
U
di z
= U m sin t i z = m sin td (t ) = m (cos cos t )
dt
L
L
(3.8)
Dong tai iz tang dan t thi iem , at cc ai t = . Sau o giam ve 0 t = 2-, V1 ngat
thi iem nay.
[2- +]
o Trang thai 0:
63
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t < 0; iV 1 = 0;
(3.9)
uV 2 = uV 1 = U m sin t > 0; iV 2 = 0;
thi iem t = +, tn hieu kch IG2 > 0 Thyristor V2 ong.
[+ 3-]
o Trang thai V2:
uV 2 = 0; u z = u = U m sin t ;
iV 2 = i z ;
(3.10)
uV 1 = 0; iV 1 = 0;
Phng trnh dong tai c xac nh tng t trng hp cho V1.
B. Gian o ap va dong tai:
64
Uz =
U (sin t ) d (t ) = U
2
m
Khi
sin (2 )
21 +
(3.11)
0 Uz U
Iz =
U
i d (t ) = L
2
3 sin (2 )
21 1 + 2 cos 2 +
(3.12)
= arctg
.L
R
(3.13)
Khi goc ieu khien ln hn dong ien qua tai se b gian oan. Trng hp ngc lai, dong tai lien
tuc :
0 : Dong tai iz lien tuc, uz=u; Uz =U (khong oi).
: Dong tai gian oan, tr hieu dung Uz thay oi 0 U z U
Phan tch trng hp dong tai gian oan:
o Trang thai 0: Tng t tai R ta co cac phng trnh ap va dong:
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t > 0; iV 1 = 0;
(3.14)
uV 2 = uV 1 = U m sin t < 0; iV 2 = 0;
thi iem t = , tn hieu kch IG1 > 0 Thyristor V1 ong.
65
uV 1 = 0; u z = u = U m sin t ;
[ ]
iV 1 = i z ;
(3.15)
uV 2 = 0; iV 2 = 0;
Phng trnh dong tai:
diz
= U m sin t
dt
t
Um
sin (t ) sin ( ) e
iz =
2
R 2 + (L )
Riz + L
(3.16)
u z = 0; i z = 0;
uV 1 = u = U m sin t < 0; iV 1 = 0;
(3.17)
uV 2 = uV 1 = U m sin t > 0; iV 2 = 0;
thi iem t = +, tn hieu kch IG2 > 0 Thyristor V2 ong.
o Trang thai V2:
uV 2 = 0; u z = u = U m sin t ;
iV 2 = i z ;
(3.18)
uV 1 = 0; iV 1 = 0;
Phng trnh dong tai c xac nh tng t trng hp cho V1.
o th ien ap va dong ien cua cac ai lng c ve tren hnh H.3.7
66
Hnh 3.7. Bo bien oi ien ap xoay chieu mot pha tai RL (dong tai gian oan)
He qua:
Tr hieu dung ien ap tren tai RL cho bi he thc:
U z = U.
sin 2 sin 2
+
(3.19)
P R.I z U R
=
=
S
U
U
(3.22)
67
Bo bien oi ien ap xoay chieu dung e ieu khien tr hieu dung ien ap xoay chieu. Viec
ieu khien dien ra lien tuc va cho ap ng nhanh. Hien tng chuyen mach gia cac linh kien
khong xay ra v dong ien qua tai co dang xoay chieu. Do o, dong phai giam ve 0 trc khi
oi chieu.
1. S o bo bien oi ien ap xoay chieu ba pha
S o bo bien oi ap xoay chieu ba pha vi 3 cau hnh thng gap cho tren hnh ve H3.8H3.10.
Hnh 3.8. Bo bien oi ien ap xoay chieu ba pha dang mach ay u (s dung 6
Thyristor). Moi pha la mot cap SCR mac oi song va c mac noi tiep gia pha
nguon va tai. Tai co the mac sao hoac tam giac (H3.8a,b). Ngoai ra cung co the
mac cac cap cong tac xoay chieu pha sau tai (H3.8c,d).
Hnh 3.9. Ket noi ba bo bien oi xoay chieu mot pha dang tam giac
Hnh 3.10. Bo bien oi ien ap xoay chieu ba pha dang mach tiet kiem (s dung 3
Thyristor va 3 Diode).
Xung kch c a vao cong G cua cac Thyristor di dang chuoi xung, bat au t v tr goc
ieu khien en cuoi na chu ky tng ng cua song ien ap nguon. Mach kch Thyristor cho
bo bien oi ien ap xoay chieu 3 pha dung 6 SCR yeu cau xuat 6 tn hieu xung kch cho moi
chu ky 20ms ; cac xung kch lech nhau 1/6 chu ky (600).
Phng phap ieu khien bo bien oi ien ap xoay chieu la phng phap ieu khien pha, tng
t nh cho bo chnh lu.
68
u1
V1
u2
V4
V3
u3
V6
V5
u1
V2
V1
u2
V4
V3
u3
V6
V5
RA
RB
RC
RA
RB
RC
LA
LB
LC
LA
LB
LC
V2
u1
u2
u3
u1
RA
RB
RC
RA
LA
LB
LC
LA
u2
RB
RC
LB
V4
V4
V3
V6
V5
LC
V2
V1
V1
u3
V5
V2
V3
V6
d
HA1
H3.8
u1
u2
RA
u3
RB
u1
V1
LB
V4
V3
u3
RC
V1
LA
u2
D4
V3
D6
V5
D2
LC
V6
V5
RA
RB
RC
LA
LB
LC
V2
H.A2
H.A3
H3.9
H3.10
2. Cac che o van hanh cua bo bien oi ien ap xoay chieu 3 pha dang ay u (H3.8a) :
a) Tai R: Neu tai thuan tr va oi xng (RA=RB=RC), khi goc ieu khien tang t 0 en
5/6, ta co ba che o van hanh noi tiep nhau. Xet trng hp pha A :
69
500
-500
0
50
uzc, [V]
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
-50
0
500
0
-500
0
40
iv1, [A]
uv1, [V]
iza, [A]
uza, [V]
Che o nay, trong mot na chu ky, SCR chu ap khoa trong khoang thi gian tng ng
vi goc pha = - /6.
Khi > 5/6 khong SCR nao dan ien va ap tren tai bang 0.
20
0
0
500
0
-500
70
uza, [V]
500
uv1, [V]
iza, [A]
-500
0
50
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
-50
0
500
0
iv1, [A]
-500
0
40
20
uzc, [V]
0
0
500
0
-500
200
-200
0
20
uzb, [V]
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
0.035
0.04
0.005
0.01
0.015
0.02
time, [s]
0.025
0.03
0.035
0.04
-20
0
500
0
-500
0
40
iv1, [A]
uv1, [V]
iza, [A]
uza, [V]
20
0
0
500
0
-500
71
Z = R 2 + L2 2 ;
tg =
L
R
500
-500
0.02
10
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
-10
0.02
500
0
-500
0.02
10
izc, [A]
iv1, [A]
uv1, [V]
iza, [A]
uza, [V]
Do s hien dien cam khang L, cac dong tai trong cac pha tr nen lien tuc hn, hien tng
dong gian oan xay ra khi goc ieu khien ln hn goc ti han ( > ).
Che o 1 : < < l : trang thai 3 hoac 2 SCR cung dan. (l : Gia tr ac trng
bang mot ham so phu thuoc vao );
V1, V6 va V5 cung dan.
< < 1:
Che o 3 : l < < 5/6 : trang thai 2 SCR dan hoac 0 SCR nao dan.
V1, V6 cung dan.
< < 2:
2 : goc tat lan th hai cua SCR V6.
Che o nay, trong mot na chu ky, SCR chu ap khoa trong khoang thi gian tng ng vi
goc pha = 2/3 + 2
-10
0.02
10
0
-10
0.02
72
200
-200
0.02
1
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
0.025
0.03
0.035
0.04
0.045
0.05
0.055
0.06
-1
0.02
500
0
-500
0.02
1
izb, [A]
iv1, [A]
uv1, [V]
iza, [A]
uza, [V]
-1
0.02
1
0
-1
0.02
1 3
( 1 ) + 3 sin 2 + sin 2 1 + (3.23)
+
2 2
4
3
Che o 1 : U z = U
Che o 3 :
Uz =U
1 3 3
+
sin 2 +
2 4
6
(3.24)
3
( 2 ) + 3 sin 2 + sin 2 2 +
2
4
3
3
(3.25)
Pz = 3R.I z2
(3.26)
(3.27)
Pz 3R.I z2
R.I z
=
=
S 3.U .I z
U
Pz = 3R.I z2
73
(3.28)
Pz 3R.I z2
R.I z
=
=
S 3.U .I z
U
V du: Cho bo bien oi ien ap xoay chieu mot pha, nguon ap xoay chieu
u = 220 2 sin (100t ) , [V]. Chieu dng qui c cua ap tai va dong tai nh nhau sao cho
thuan chieu dong dan qua Thyristor V1. Tai gom R=10. Goc ieu khien cac Thyristor =
1200.
V1
V2
R
74