ANTON EHOV Tek Perdelik Dokuz Oyun Da Yolunda / Ttnn Zararlar / Kuunun arks / Ay / Bir Evlenme Teklifi / Sayfiyede

Yaz / Tatyana Repina / Dn / Kutlama Trkesi: Ylmaz Gruda BLG YAYINEV DA YOLUNDA BR DRAM ALIMASI (1885) KiiLER TKHON Yevstigneyev, da yolunda bir hann sahibi. Semyon Sergeyevi BORTSOV, iflas etmi bir toprak sahibi MARYA Yegorovna, kars SAVVA, yal bir hac NAZAROVNA, sofu kadn FEDYA, fabrika iisi MERK, serseri KUZMA, yolcu POSTACI ARABACI Deni, Bayan Bortsova'nn arabacs HACILAR, SIIRTMALAR, YOLCULAR v.b. Olay, Rusya'nn gney yresinde geer. Tikhon'un hannda byk bir oda. Meyhane de denebilir. Sada tezgh. zerinde, arkadaki raflarda ieler. Fonda yola alan bir kap; darda zerinde kirli, krmz, kk bir fener asl. Yerde, duvarlara bitiik sralarda haclarla yolcular. Bazlar, yere km, dizlerine kapanm, uyuklamakta. Vakit gece yars... Perde gk g-rltsyle alr. akan imein grlr ak kapdan. Tikhon, tezghn ardnda... Fedya, sralardan birine yar uzanm, akordeon almakta... Bortsov, eski, partal bir yazlk palto giymi, Fedya'nn yannda oturmakta... Savva, Nazarovna, Yefimovna yerde, sralarn yannda, yatmakta... YEFMOVNA: (Nazarouna'yct) Baksana anacm, u ihtiyarc bir sarsalasana! br tarafa gyor galiba? NAZAROVNA: (Savva'nn yzndeki partal giysinin ucunu kaldrr) Tanr Adam! Hey, Tanr Adam! Yayor musun, lyor musun? SAVVA: Ne diye leyim? Yayorum anacm. (Dorulur) Bacaklarm rter misin?..Hah, yle... Sadakini de... Tamam, ylesi iyi. Tanr saln daim etsin!

NAZAROVNA: (Sauua'nn bacaklarn rter) Hadi, imdi uyu babacm. SAVVA: Nasl uyuyaym? Ac rahat brakmyor ki! Benim gibi gnahkrlarn huzur iinde yaamaya haklar yok... Bu grlt de ne? NAZAROVNA: Tanr frtnann dik alasn yolluyor bize. Rzgr uluyor, yamur durmakszn yayor. Dama, pencerelere bezelye taneleri gibi iniyor... Duyuyor musun? Gklerdeki ktlklerin kaplar alm! (Gk grler) Tanrm! Tanrm! Tanrm! FEDYA: Gk grlyor, uluyor; iniyor gk! Anlalan sonu gelmeyecek. Vuu... Vuu... Ormann uultusu gibi... Vuu... Vuu... Rzgr kpek gibi uluyor. (Titrer) Amma da souk ha! Urbalarm srlsklam. Sksam, arl sarl su akar... Kap da ardna kadar alm! (Akordeonunu usuldan almaya alr) Akordeonum da slanm, dini btnler! Sesi zar zor kyor. Yoksa yle bir konser verirdim ki size, akimiz dururdu. rnein nl bir para... Bir kadril, bir polka; ya da bizim havalardan. Hepsinin de stesinden gelirdim, ha! ehirde, Byk Otel'de garsonluk yaparken, hi para biriktirmedim. Elime geeni hep mzie, algya yatrdm. alg almaya... Gitar bile alarm. SES: (Bir keden) te samalayan bir salak! FEDYA: Salak sensin! (Sessizlik) 10 NAZAROVNA: (Savva'ya) Sen imdi scan nnde yatp, zavall bacaklarn stmalydn byk baba. (Sessizlik) ihtiyar! Tanr Adam! (Savva'y sarsar) Gyor musun yoksa? FEDYA: Kk bir votka yuvarla babalk. Mideni yakar ama, iini ferahlatr. Yuvarla bir kadeh! NAZAROVNA: Soytarlk edip durma! htiyar belki de gnahlarnn etelein! karp, ruhunu teslim ediyordur. Sense aptalca laflar ediyorsun! stne stlk alg da alyorsun. Kes unu tngrdatmay! Utanma yok mu sende? FEDYA: Sende var m? Durmadan gevezelik ediyorsun. Adamcaz yeterince ktlemi. Sense o iyi kadn, efkatli kadn numaralarnla zyorsun adamcaz. Kafasn tlyorsun... Uyu, byk baba! Kulak asma ona. Brak tsn. Bo ver! Kadnlarn dilleri eytan sprgesine benzer. yiden, gzelden yana ne varsa, sprverirler. Kadnlara metelik verme. (Ellerini aknlkla birbirine vurur Hay Allah, amma da sskaym-sm skelet gibi! Et met kalmam sende. Gerekten lyor musun yoksa? SAVVA: Ne diye leyim? Tanr korusun beni! Az biraz ktlerim ama, Tanr'nn inayetiy-le, gene de dikilirim ayaa. Meryem ana beni gurbetlerde ldrmez. Ben lsem lsem, anca evimde lrm. FEDYA: Uzaktan m geliyorsun? 11 SAVVA: Evet, Vologda ehrinden. Esnaflk yapardm orda. FEDYA: Nerde bu Vologda? TKHON: Moskova'nn telerinde. Ky ke bir yerde. FEDYA: Vay canna, amma da uzaktan gelmisin be kirpi sakal! Peki, tabana kuvvet mi geldin? SAVVA: Yaya geldim ya! Tikhon Zadonski ma-nastrndaydm. imdi de Kutsal Dalar'a gidiyorum. Tanr'nn izniyle, ordan da Odes-sa'ya geeceim. Odessa'dan adam Hac'ca, Kuds'e ucuza gtryorlarm. Yirmi bir rubleye, diyorlar.

FEDYA: Moskova'da bulundun mu? SAVVA: Hem de be kere. FEDYA: Gzel bir ehir mi? (Sigara yakar) Grmeye deer mi sence? SAVVA: Orada bir sr azizin trbesi var evlat. Bir yerde ne kadar aziz trbesi varsa, oras daima gzeldir. BORTSOV: (Tezgha, Tikhon'un yanma gider) Bak, bir daha yalvaryorum sana. Tanr akna, bir yudumcuk olsun ver u ikiden! FEDYA: Bir ehirde en birinci i temizliktir. Toz mu var, sokaklar sulanmak. amur mu var. hemen yok edilmeli. Uzun uzun evler olmal. Tiyatrolar... Polis... Arabalar... Ben hep ehirde yaadm, bilirim oralar. BORTSOV: Kck bir kadeh... te unun kadar... Borca yaz. Mutlaka derim sana. TKHON: Laf! 12 BORTSOV: Yalvarrm. u iyilii yap bana! TKHON: Rahat brak beni be! BORTSOV: Anla beni! Eer o tahta, o kyl kafann iinde bir damlack beyin olsayd, iki isteyenin ben olmadn anlardn. imin ii istiyor! Bu yzden szlanyorum bir kyl gibi. Hastalm istiyor ikiyi. Anlaana! TKHON: Anlayacak bir ey yok... ek git hadi! BORTSOV: Bak, eer bana iki vermezsen -iyi dinle beni- eer bu tutkumu gideremezsem. ok kt eyler yaparm, cinayet bile ilerim! Ne yapacam anca Tanr bilir... Bana bak, tahta kafa, meyhaneciliin boyunca bir yn ayya dikilmitir karna; hi ne hale geldiklerini grmedin mi onlarn? Hasta olurlar, hasta! Ktnn kts olurlar! Ama bir yudum votka ver; dv, bakla, ne yaparsan yap! te bak, yalvaryorum sana. Yap bana u iyilii. nnde diz kyorum ite... Tanrm, nasl da zavalllatm, nasl da alaldm! TKHON: Ulan paray, al votkay! BORTSOV: Nerden bulaym paray? Hepsi ikiye gitti. Hepsi, son meteliime kadar! Sana verebilecek hibir eyim kalmad. Bir bu paltom var, onu da veremem sana. Altnda rlplam... apkam ister misin? (apkasn karp Tikhon'a verir) TKHON: (apkay inceler) Hmm! Tezghn alt apka dolu. Bu da, kalbin gibi, delik deik. FEDYA: (Alay eder) Hey, beyfendi apkas o! Hani byk ehirlerde, caddelerde turlar13 ken, tkrldm hanmlar selamlamak iin kullanlr! "Gnaydn! Gene grelim! Naslsnz?" TKHON: (apkay geri verir) Bedava bile versen, almam. Paavraya dnm! BORTSOV: ine gelmedi ha? yleyse borca yaz. ehirden dnerken urayp, be kpek veririm sana. Paraya boarm seni. Paraya boulursun. Parayla boulasn! Boaznda kalr inallah! (ksrr) reniyorum senden! TKHON: u ulumay kesmeyecek misin sen, ha? Slk gibi yaptn! Neyin nesisin sen be? Yankesici misin, nesin? Ne demeye geldin buraya? BORTSOV: ki istiyorum! Kendim iin deil, hastalm iin istiyorum. Anlaana! TKHON: Bana bak, sabrm taryorsun! Daha fazla asknt olursan, bozkrn orta yerinde bulursun kendini! BORTSOV: Ne yapacam ben? (Uzaklar) Ne yapsam bilmem ki? (Dnr) YEFMOVNA: eytan drtyor seni! Dinleme onu beyfendi. Yere batasca, hi durma, " bir kadeh! Bir kadeh i!" diye fsldar... Sen de "meyeceim! meyeceim ite!" de... O zaman seni rahat brakr. FEDYA: Bahse girerim, kafan didik didik ediyordur, mideni oyuyordur, durmadan oyu-yordur mideni o meret istek! (Gler) Sen fttrmsn efendicik! Hadi, yat da uyu! Meyhanenin ortalk yerinde korkuluk gibi durma, bostan deil buras!

14 BORTSOV: (fkeyle) Kapa eneni! Sana fikrini soran olmad. Eek herif! FEDYA: Hey, o kadar ileri gitme bakalm! Senin gibileri iyi bilirim ben. Yollarda, meyhanelerde siftinir durursunuz. Eek lafna gelince, kulann stne bir patlatrsam, rzgrdan beter ulursun. Sensin eek! Sersem budala! (Bir sessizlik) Bo kese, bo kafa! NAZAROVNA: u ie bakn! Burada bir Tanr Adam, son duasn edip, nerdeyse Tanr'ya ruhunu teslim edecek! Ordaki zndklarsa kavgalap kfrleiyorlar! Utanmazlar! FEDYA: Kapa eneni mumula suratl moruk! Meyhanede olduunu unutma! Meyhanede, meyhane raconu yrr. Nara da atlr, kfr de edilir! BORTSOV: Ne yapabilirim? Nasl anlatabilirim bu adama? Daha ne diyebilirim? (Tikhon'a) Damarlarmdaki kan dondu, Tikhon amca! (Alar) Tikhon! Dostum! SAVVA: (nler) Bacaklarm kurun yemi gibi szlyor... Hac kadn, anam? YEFMOVNA: Ne var? SAVVA: Alayan kim? YEFMOVNA: Bir beyefendi! SAVVA: Beyfendiye syle de Vologda'da lebil-mem iin, benim adma da alayp dua etsin. Dualara gzya kattn m, insann istei daha abuk kabul edilir. BORTSOV: Dua ettiim filan yok, byk baba. Akan gzya da deil, kan. Boulan ruhumdan fkran kan. (Savva'nn ayaklan15 n/n dibine oturur) Kan! Kanm akyor! Ama anlamazsn sen. Karanlk kafanla anlayamazsn koca ihtiyar. Karanln insanlarsnz siz! SAVVA: Aydnln insanlar var m? BORTSOV: Var ya, babalk. Aydn insanlar var. Ancak onlar anlar. SAVVA: Doru, vardr evladm. Evliyalar, azizler, aydnln insanlaryd. Onlar her acy anlard. Sen daha sylemeden anlard onlar. Gzlerine bakar bakmaz, hemen anlarlard. yle rahatlardn ki, acn falan kalmazd. pn ii kesiliverirdi. FEDYA: Demek sen evliyalar grdn ha? SAVVA: Grdm elbet. Yeryznde bin bir trl insan var. Gnahkrlar da var, Tanr hizmetkrlar da. BORTSOV: Hibir ey anlamyorum. (Hemen ayaa kalkar) nsanlarn sylediklerini anlayacak yetenek kalmad bende artk. Bir igd... yalnzca susuzluk duygusu hep, iki tutkusu... (Hzla tezgha gider) Tikhon, al u paltomu... Anla beni artk. (Paltosunu handiyse karacak) Paltomu... TlKHON: Altnda ne var bakalm? (Bakar) rlplak bu be! Brak, karma, almam. Ruhuma bir gnah daha ykleyemem. (MERK girer) BORTSOV: Sen stlenmiyorsan, ben stleniyorum gnah! Anlatk m?

MERlK: (Sessizce paltosunu karr. Deri ceke-tiyle kalr. Belinde bir balta vardr) Baz 16 insanlar r. Ama aylarla serseriler, ate gibidir daima... Amma da tere batmm! (Baltay karp belinden, yere koyar. Deri ceketini karr) amurdan bir ayan alncaya kadar, srlsklam ter iinde kalyorsun. Tam kurtuldum diyorsun, teki ayak amura batyor. YEFMOVNA: Haklsn... Syle bakalm karde, yamur yayor mu hl? MERK: (Yefimovna'ya baktktan sonra) Kadnlarla muhabbeti sevmem! (Sessizlik) BORTSOV: (Tikhon'a) Gnah ben stleniyorum dedim... Duyuyor musun beni? Evet mi, hayr m? TKHON: Dinlemek istemiyorum seni artk! Rahat brak beni! MERK: Hava ylesine karanlk ki, sanki birisi gkyzn katranla boyam sanrsn. nsan burnunun ucunu bile gremiyor. Yamur da kar gibi. nsann suratn bak gibi kesiyor. (Elbiseleriyle baltasn kaldrr) FEDYA: Desene, senin gibi aalklara gn dodu. Yabani hayvanlar bile ky ke saklanrken, siz iblisler cmb yaparsnz! MERK: Kim dedi o laf? FEDYA: Ben! Korktuumu da sanma ha! MERK: Dediklerini bir yere yaz, ben sonra okurum! (Tikhon'a gider) yi geceler moruk! Tandn m beni? TKHON: Bu yoldaki btn serserileri hatrlamaya kalksam, bir dzine delik gerekirdi suratmn ortasna! 17 MERlK: Bir daha bak! (Sessizlik) TKHON: Tamam be! Hatrladm seni! Gzlerinden tandm! (Elini uzatr) Andrey Polikar-pov! MERK: Doru ama, eskidendi o. imdi Yegor Merik'im. TKHON: O niye? MERK: Tanr bana hangi kafa kdn ihsan ederse, benim adm da o olur. ki aydr Merik'im. (Gk grler) Vuu.... stediin kadar grle, beni korkutamazsn! (euresine bakn r) Pire var m burda? TKHON: Sorulur mu? Tatarckla tahtakurusu da cabas! stemediin kadar. Pireler, insan eti yataklarnda horul horuldur imdi. (Barr) Hey, iyi insanlar! Ceplerinize esvaplarnza mukayyet olun. Tehlikeli bir adamdr bu. Cascavlak brakverir sizi. MERK: Bak, uyarn, paradan yana yerinde. Kendimi tutamam. Dikkat ederlerse iyi olur. Ama esvaptan yana hi korkular olmasn. ime yaramaz nk! TKHON: E, syle bakalm, eytan nereye yedi-yor seni? MERK: Kuban'a. TKHON: Hele, hele! Bak u ie! FEDYA: Kuban'a ha! Sahi mi? (Yan dorulur) Ne gzel yerdir oras! yle bir .yer ki dostlar, yl uyuanz, ryada bile gremezsiniz. Batan sona zgrlk! Orada, nasl desem, kularn, yabani hayvanlarn, ev hayvanlarnn sonu gelmezmi. Tanrm! Yl bo18 yu yemyeilmi her yan. imen iinde. nsanlar birbirleriyle iyi geinirmi. Toprak desen, gz alabildiince! dareciler, adam bana bin dnm toprak datm. Tanr canm alsn, tam mutlu olunacak yer! MERK: Mutluluk mu? Mutluluk hep adamn ardndan gelir. Gremezsin. Ama i iten getikten sonra, gelir dikilir nne... Samaln dik ls ite! (Sralara, insanlara bakar) Buras da forsalarn durak yerine dnm. yi geceler,

ey sefiller! YEFMOVNA: (Merik'e) Ne kt gzlerin var! Senin iine ktlk yuvalanm! Bakma bize yle! MERK: yi geceler, fkara milleti! YEFMOVNA: Arkan dn, uursuz! (Savva'y sarsar) Savvack, bu kt herif bize bakyor hep. Bir ktlk dolayor tepemizde. (Merik'e) Kt tohum! 'Sana 'syledim, dn arkana! SAVVA: Bize bir ktlk gelmez anacm! Tanr korur bizi. MERK: yi geceler, Hristiyan kullar! (Omuz sil-ker) Susuyorlar! Kaba yaratklar, uyumuyorsunuz da! O halde ne demeye susuyorsunuz? YEFMOVNA: (Merik'e) ek stmzden o pis baklarn! Brak o eytans kibri!MERK: Kes sesini, cad kar! eytans kibirle deil, dostlukla, iyi szlerle onurlandrmak istedim sizin u sefaletinizi! Acdm size. Honut edeyim dedim. Sizse hayvans surat19 larnz evirdiniz. Ama, umurumda bile deil! (Fedya'nn yanna gider) Nereden geliyorsun? FEDYA: Bir yerden geldiim yok. Ben buralym. Kamonye fabrikasndan. Tula yaparz. MERK: Kalk ayaa! FEDYA: (Kalkmadan) Niye o? MERK: Kalk dedim, kalk! Ben yatacam orda. FEDYA: Ne dedin sen, ne dedin? Senin yerin mi buras? MERK: Benim ya.. Git, yerde zbar! FEDYA: Yrr, yolcu! Senden korkan yok! MERK: unun kaslna bakn! Hadi, gevezelii brak da dediimi yap! Yoksa piman ederim seni! Salak! TKHON: (Fedya'ya) Ztlama sununla evlat! Bo ver! FEDYA: (Tikhon'a) Nasl izin verirsin byle davranmasna? Gzlerini belerterek beni korkutacan sanyor aklnca. (Eyalarn alp, gider. Yere yatar) blis! (Ban rter) MERK: (Srann stne yatan yapar) Bana iblis dediine baklrsa, sen mrnde iblisi de eytan da grmemisin. Bana benzemez iblis. (Uzanr, baltasn yanna koyar) Sen de uraya yat bakalm balta karde. Dur hele,- sapn da yle tutalm... Tamam! Yrttm bu baltay. imdi de gzm gibi bakyorum. Atmaya, atamyorum. Ne halt edeceimi de bilemiyorum! Hani karndan bkarsn, ama... yle ite! (stn rter) blis dediin bana benzemez arkada! 20 FEDYA: (Ceketinin altndan ban uzatr) Neye benzer yleyse? MERK: Buhar gibidir, ruh gibidir. frk gibidir. (fler) te, hie benzer. Gremezsin.

SES: (Keden) Grmek istersen bir tarla srgsnn altna yatver! MERK: Yattm, ama gremedim. Kadnlarla kyller, bu ruh muh hikyesinde hep sama sapan laflar ederler. Oysa hibir ey gremezsin. Ne ruh, ne hortlak! Gzlerimiz her eyi gremez zaten. Ben kkken ormana cad falan grmeye giderdim. Avazm kt kadar barr, gzlerimi de drt aar, bir sr vr zvr grrdm ama, gene de cad mad grmezdim... Geceleri de mezarla hortlak grmeye giderdim ya... Ph! Hepsi cad kar uydurmas! Her trl yabani hayvan grdm ama, korkun eylere gelince... sfr! Hayr, gzlerimiz byle eyler iin yaratlmamtr. SES: (Keden) yle deme! nsan bazen garip eyler gryor. Bizim kyde, kylnn biri, yabandomuzu kesiyordu. Birden hayvann karnndan bir ey frlad! SAVVA: (Dorulur) Dostlarm, brakalm byle eylerden bahsetmeyi. Gnah oluyor yavrularm! MERK: te bozsakal! te iskelet! (Gler) Mezarla gitmeye hacet yok, cesetler kafa tlemek iin tahta aralklarndan frlyor! "Gnah olur yavrularm!" Aptal herif, bize ders vermek sana m kald? Sen kara cahil bir 21 herifsin... (Piposunu yakar) Babam kylyd, arasra nasihat ekmekten o da holanrd. Bir gece, bir papazn evinden bir uval elma alp getirdi eve. "Bana bakn o-. cuklar," dedi, "bu elmalar sakn Yortu G-n'nden evvel zkkmlanmayn! Gnah olur!" O da senin gibiydi! eytan anmak gnah, ama hrszla, eytanla gelince, gnahn esamisi bile yok! rnek istersen, u zavall cadya baki (Yefimouna'y gsterir) Bana kt tohum, eytann ua dedi, ama, kellemi keserim, kim bilir ka kez ruhunu eytana vermitir. YEFMOVNA: Oo! Oo! sa korusun bizleri! (Elleriyle yzn saklar) Savvack! TKHON: Ne diye korkutuyorsun onlar? Zevk mi alyorsun? (Rzgr kapy arpar) Ey Hazreti sa! Ne rzgr, ne rzgr! MERK: (Uzanr) Gcm bir gsterseydim una! (Kap bir daha arpar) u rzgrla bir boy lseydim! Kapy bile skemiyor! Ama ben, bu meyhaneyi yerle bir ederdim. (Kalkar, sonra tekrar yatar) Amma da yorgunum ha! NAZAROVNA: Dua et, kt herif! Ne diye kartryorsun ortal? YEFMOVNA: Brak unu! blisin ua o! Bak, gene kt kt bakyor bize. (Merik'e) Bakma bize yle kt herif! Gzleri, tpk iblisin gzleri! SAVVA: Brakn baksn, cesur hac kadnlar. Dua ettiniz mi, gzlerinden zarar gelmez bize... 22 BORTSOV: Hayr, daha fazla dayanamayacam. Gcm kalmad. (Tezgha yaklar) Bana bak Tikhon. senden son defa rica ediyorum. Kck bir kadeh ver bana. TKHON: (Ban sallar) Parra! BORTSOV: Tanrm! Sana ka defa syledim. Hepsi ikiye gitti! Nerden bulaym? Borca verecein bir yudumcuk, seni iflas ettirmez. Olsa olsa sana bir rubleye mal olur, ama benim acm dindirir. Dayanamyorum! Kapris deil bu, ac, strap. Anla beni! TKHON: Bu laflar bana deil, bakalarna anlat... Oradaki dindarlardan sadaka iste, belki verirler... Ben, Tanr iin, sana yalnz ekmek veririm. BORTSOV: Senin huyundur, tavuk gibi yolarsn o zavallcklar. Ben... Asla! Ben byle bir ey yapmam. Asla! Anlyor musun beni? (Tezgh yumruklar) Asla! (Sessizlik) Hm... Dur bakaym. (tekilere dner) yle ya, bu da bir fikir... Ey dindarlar! Bana be kpek verin! imin ii haykryor bunu! Hastaym ben! FEDYA: Syledii lafa bakn! Dilenci kopuk! Su i, su...

BORTSOV: Nasl da aalyorum kendimi! Nasl da klyorum... Kalsn, hibir ey istemiyorum. aka yaptm. MERK: Tikhon'dan bir ey koparamazsn dostum. Pintinin biridir o. Btn dnya byle der. Dur bakalm, bir yerlerde bir be kpeim olacakt. Birlikte bir kadeh yuvarlarz. 23 (Ceplerini aratrr) Hay aksi eytan! Dt m yoksa? Sesini de duymutum be! Yok, kayp! Kaybetmiim dostum. Sendeki de amma ansm ha! (Sessizlik) BORTSOV: meden duramam ben! Eer imezsem, bir ktlk yaparm ya da kendimi ldrrm... Tanrm, ne yapsam? (Kapya bakar) Belki de en iyisi gitmek? Karanlklara vurup, kaderin peinden gitmek? MERK: Hey dindar karlar! Ne diye ona da akl vermiyorsunuz? Ya sen Tikhon? Niye dar atmyorsun onu? Bu gecenin parasn da vermedi? At dar unu, kov! Ah, bugnn insanlar ne kadar da gaddar! Ne merhamet, ne iyilik... Hepsi zalim! Burda adamn biri boulurken, onlarsa "Hey' elini abuk tut, boulacaksan boul! Seni seyredecek fazla vaktimiz yok, iimiz var!" diye baryorlar. Bir ip atmaya gelince; laf m bu... Para eder ip, para! SAVVA: yle hkm verme evladm! MERK: Kapa eneni, moruk kurt! Hepiniz za-. limsiniz! Herod'lar sizi! Ruh satclar! (Tik-hon'a) Hey, cana yakn herif! Gel buraya da izmelerimi kar. abuk ol! TKHON: Ph! fkeye bakn! (Gler) Aman ne korkun! MERK: Buraya gel dedim sana! abuk ol! (Sessizlik) Hey, duydun mu dediimi, duymadn m? Duvarlara m konuuyorum? (Dorulur) TKHON: Hadi, hadi, brak artk! MERK: Tamam, insafszn biriyim ben, serseri24 yim, ama gene de izmelerimi karman istiyorum! TKHON: Hadi artk, aksilii brak! Gel de bir kadeh'i... Gel! MERK: Ey iyi insanlar, ne istedim ben bu adamdan? Votka smarlamasn m, izmelerimi karmasn m? Aka sylemedim mi istediimi? (Tikhon'a) Belki de beni iyi anlamadn! Bak, bir dakika daha beklerim, gel-medin mi, iyice anlaman salarm! (Haclarla kyller arasnda bir heyacan dalgalanr. Dorulup, sessiz bir bekleyile, Tikhon'la Merik'e bakarlar) TKHON: Seni iblis gndermi olmal buraya! (Tezghn ardndan kar) te bir beyefendi! Hadi bakalm, uzat... (izmeleri eker) Kabil soylu herif! MERK: Gzeel! uraya, yan yana koy! Tamam, gidebilirsin! TKHON: (Tezgha gider) Cakadan holanyorsun ama, bana bak, bu cilveyi bir daha tekrarlarsan, kendini darda bulursun! Tamam m? (Yaklaan Bortsou'a) Gene mi sen? BORTSOV: Dur hele, sana altndan bir ey vermek istiyorum. Evet, eer istersen... verebilirim. . TKHON: Ne diye titriyorsun yle? Ak ak konu!

BORTSOV: Yaptm aalk, iren bir i ama, baka arem yok! Bu alakl yapmaya karar verdim... nk sorumlu deilim... Mahkemeye bile verilsem, sonunda beraat 25 ederim,... Onu sana vereceim ama, yalnz bir artla: ehirden dnnce, yine bana sa- tacaksn! Bak, tanklarn nnde veriyorum. Baylar, siz de tanksnz! ( cebinden ayn zamanda madalyon olan altn bir saat karr) te! iindeki resmi kartmak isterdim ama, koyacak yerim yok. Srlsklam oldum... Neyse, resimle beraber al! Yalnz, bana bak... parmaklarnla dokunma yzne... yalvarrm sana... Dostum... Sana kaba davrandm, hayvanlk ettim... zr dilerim... Ama parmaklarnla dokunma yzne... Gzlerinle de bakma. (Madalyonu Tikhon'a verir) TKHON: (Alr, inceler) alnm kk bir saat ha? Gzel, oldu. Hadi, i bakalm bir kadeh... (Votka verir) Yudumla bakalm. BORTSOV: Yalnz... parmaklarnla dokunma. (Ksa aralklarla ikisini yudumlar) TKHON: (Madalyonun kapan aar) Oo! Bir hanm! Takntn m yoksa? MERK: Gster bakaym unu bana! (Kalkp tezgha yaklar) Bir de ben bakaym. TKHON: (Merik'in elini iter) Yava ol! Elimdeyken bak! FEDYA: (Kalkp tezgha yaklar) Ben de bakmak istiyorum! (Herkes tezghn evresinde toplanr) MERK: (Tikhon'un madalyonlu elini, iki eli arasna alarak, hi konumadan resme bakar. Sessizlik) Gzel bir dii eytan! Bir hanm... 26 FEDYA: Tam bir kadn! Yanaklar... gzleri... ek elini, gremiyorum! Omuzlarna inen salar... Sanki canl, ha desen, konuacak! (Sessizlik) MERK: Gsz bir adam iin, tam bir bela! Bylesi bir kadna tutuldun mu (Eliyle bir hareket yapar) mahvoldun demektir! KUZMA: (Dardan, sesi duyulur) Hoo! Durun geberesi hayvanlar! (Girer) Yol stnde bir han varsa, mutlaka durmak gerekir. Gndz gzyle z baban bile grmeden geersin, ama, bir han, en koyu karanlkta bile, be verst'tan grrsn. Yol verin dindarlar! Hey! (Bir rubleyle tezgha vurur) Bir Ma-deira! Sahicisinden! Acele et! FEDYA: Nerden kt bu fkr fkr, eytans herif? TKHON: El kol sallayp durma. Bir ey devireceksin! KUZMA: Tanr bu eli kolu sallayalm diye vermi. (Haclara bakar) Ne diye toplandnz buraya tkrldmlar? Yamurda eker gibi eririz diye mi korktunuz, ha? (er) YEFMOVNA: Byle bir gecede insan yolda kalr da korkmaz olur mu, efendi? Bugn, Tanrya kr, yle kolay kolay ortada kalp szlanmyoruz. Yol boyu frtnadan, yamurdan korunacak bir yn ky, bir yn ev var. Ya eskiden? Tanrm! Tam bir rezillikti! Yz verst yol yrrdn de, deil bir ev, bir aa kt bile bulamazdn. Gne altnda yatardn... 27 KUZMA: Anacm, ka yldr ayak sryorsun sen bu dnyada? YEFMOVNA: Altm alt yldr dostum.

KUZMA: Altm alt yl ha? Eh, yaknda kuzgunun yana ularsn. (Bortsov'a bakar) u ie bakn bu ayya da nerd... (Daha dikkatli bakar) Efendim! (Bortsov, Kuzma'y tanr. akn akn, bir kedeki sraya oturur) Semyon Sergeyevi Gerekten siz misiniz? Ne aryorsunuz bu meyhanede? Size gre bir yer mi buras? BORTSOV: Kapa eneni! MERK: (Kuzma'ya) Kim bu? KUZMA: Zavall bir kurban! (Sinirli sinirli tezghn nnde dnenir) e bak! Bir meyhanede ha? Syleseler, inanmazdm! st ba lime lime! Bitik!... ok artt beni dostlarm, ok artt... (Merih'e fsldar) Bizim efendimiz... iftlik sahibimiz, Semyon Sergeyevi, Bay Bortsov... Ne halde olduunu gryor musun? nsana benziyor mu? Tam... tam bir ayya, diyorum sana... Doldur unu! (er) Ben onun kyndenim: Bortsovka'dan, bilir misin oray? Yergovski yresinde, buradan yirmi verst tede. Babasnn kleleriydik... Yazk! MERK: Zengin miydi? KUZMA: Hem de nasl! MERK: Yiyip yuttu mu babasnn paracklarn? KUZMA: Yok be dostum! Kaderi buymu! Mhim bir adamd, zengindi... ve kupkuru; aykt! (Tikhon'a) Sen bile, arabasyla ehre 28 giderken kim bilir ka kere grmsndr. Gzel, evik, hzl atlar, yayl bir araba... Hepsi mkemmeldi! Tam be troykas vard dostum. Be yl nce, aklma geldi de sylyorum. Mikika'ya giderken, salcya be kpek yerine, bir ruble atp "Parann stn bekleye'cek vaktim yok!" demiti. Grdn m adam! MERK: Akln m kaybetmiti? KUZMA: Yok be dostum! Akl falan yerindeydi. Hayr! Eliaklktan. Yumuak ballktan... Zayf karakterlilikten de denebilir. Bir kadnla balad bu hali aslnda. ehirli bir kadna vuruldu. Sanki dnyada ondan baka gzel yoktu. Kadn tam bir kargayd ama, buna sorarsan blbln has! Soylu bir ailenin kzyd. Ahlaksz falan deildi, asla, ama beyinsizdi. Kala sallar, ona buna gz krpar-d. Durmadan glerdi! Metelik etmez, akl ktn biriydi! Ama,'nedense efendiler, byle-lerini sever, bylelerini akll sanrlar. Biz kyllerse, basarz tekmeyi bylelerine! Neyse. Srlsklam k oldu ona. Gezmeler balad sonra. Orda burda para harcamalar... ayd ekerdi... Geceleri kayk sefalar; piyano banda sabahlamalar... BORTSOV: Kes u laflar Kuzma! Kimseyi ilgilendirmez. Benim hayatm, bana ait! KUZMA: zr dilerim efendim. Olanlarn pek azn syledim zaten. Neyse, susuyorum artk, tek kelime bile yok. zntmden konutum. ok zgnm efendim... Doldur u kadehi! (er) 29 MERK: (Fsldar) Ya kadn? Kadn da sevdi mi bunu? KUZMA: (Yava yava sesini ykselterek) Nasl sevmesin? Mhim bir adamd. Onca hektar topra, saylamayacak kadar paras olan bir adam sevilmez mi? yi adamd. Kibard, arbalyd... ve her zaman aykt. Hkmet adamlaryla senlibenliydi, ellerini bile skard... byle (Merik'in elini skar) "Gnaydn! Gene grelim! Ho geldin" Bak, bir akam bahelerinin nnden geiyordum, ne baheydi Tanrm! Fersah fersah... neyse, sessizce geiyordum. kisini de bir bankn zerinde prlerken grdm. (pck sesi karr) Bizimki bir kere pt onu; o, ylan, iki kere pt. Bizimki onun o sakz gibi ellerini tuttu; o ey oldu, cotu da burnunun dibine yaklat; eytan arpsn! "Seni seviyorum Senya!" dedi bizimkine. Senya, deli gibi, coku iinde, salak salak oraya buraya

kotu. Birine 'bir ruble verdi, tekine iki ruble. Bana da at alacak kadar para verdi. Sevincinden, alacakllara verecei paralan sat savurdu. BORTSOV: Ne diye anlatp duruyorsun be adam? Bunlar acmasz insanlar. rendiriyorlar beni-. KUZMA: Birazck anlattm efendim. Durmadan' soruyorlar da... ne kar biraz anlatsam? Tamam, tamam, bitti. Madem darlyorsu-nuz, ben de susarm. Bu insanlar... bunlar umurumda bile deil! (Postacnn ngraklar) 30 FEDYA: Sen de barma yle, yava konu. KUZMA: Yava konuuyorum ama, yaplacak bir ey yok, anlatmam istemiyor... Anlatacak bir ey yok ki zaten. Evlendiler... btn hikye bu! Baka bir ey olmad. Doldur bir kadeh Kuzma'ya... buraya kadar! (er) Ayyal sevmem! Nikhtan sonra... akrabalar tam dn sofrasna oturacakken, o gelin olacak kar, bir arabayla prr etti... (Fsldar) ehre kat, sevgilisi avukata. Yaa! Ne dersiniz bu ie? Tam da millet sofraya oturacakken! Evet... Kary cezalandrmak iin, gebertmek bile yetmez! MERK: (Sanki dteymi gibi) Peki... sonra? KUZMA: Grdn gibi, fttrd! nce yudum-cuklarla balad imeye. Sonras... imdi, nasl desem, krbayla... nceleri birka duble, imdi krbayla. Ve hl seviyor! Duyuyor musun, seviyor! .imdi gene yayan yapldak ehre gidiyor; kadn, aktrmadan, birazck olsun gzetlemek, grebilmek iin... Sonra da dnecek... Zavall! (Posta arabas hann nne gelir. Postac girip, iki ier) TKHON: Posta gecikti bugn! (Postac, bir ey sylemeden, paray verip kar., uzaklaan ngrak sesleri) SES: (Keden) Tam postay soyacak hava ha! Hem de hi zahmetsiz. MERK: u dnyada otuz be yldr srnyorum, ama, bir gn olsun postay soymaya kalkmadm. (Sessizlik) imdi ise, ok ge. Geti artk. ok ge. 31 KUZMA: Krek cezasna m kanyorsun? MERK: Niceleri, nereleri soyuyor da hapse bile girmiyor! (Birden Kuzma'ya sorar) Eee, sonra? KUZMA: u zavallnn sonras m? MERK: Baka kimin olsun? KUZMA: Her eyini kaybetti dostlarm. Sebebi de enitesi, kardeinin kocas. Herif bir bankadan ald otuz bin rubleye bunu kefil yapmaz m? Rezilin biriydi zaten enitesi. Menfaat dkn, iblis, aalk! Paray ald ama, demeye gelince... otuz bin rubleyi bizimki dedi! ( eker) Aptal adam, aptallnn cezasn eker. Karsnn avukattan ocuklar var; enitesi Paltova'da arazi ald; bizim efendiye gelince, zavall aptal, aalk meyhanelerde srnyor, bizim gibi kyllere, "nancm kaybettim dostlarm! Kimseye inanamyorum!" diye yaknp duruyor. Yumuak yzlln sonu bu ite! Herkesin yreinde ylan gibi reklenmi ac var, ama, ikiye kurban olmak iin sebep deil bu. Bizim kyn muhtarna bak mesela. Kars ak ak okulun retmeniyle krtryor, kocasnn parasn ikiye yatryor; ama muhtarsa, hibir ey olmam gibi dolayor ortalkta... Gene de biraz zayflamad deil hani... TKHON: ( eker) nsan her derde dayanr, yeter ki Tanr g versin. KUZMA: Doru, ama herkeste ayn g yok...

Ee, borcumuz ne kadar? (der) Al bakalm, u alnteriyle kazandklarm! Hoa kaln dostlar! yi geceler, iyi ryalar! Ben kaaym artk, ge kaldm. Daha hastaneden ebe alp, karma gtreceim. Zavallcn bekleyecek hali kalmamtr. (Koa koa kar) TKHON:(Bir sessizlikten sonra, Bortsou'a seslenir) Hey sen! Adn neydi senin? Gel buraya... zavall! Bir kadeh yuvarla. (Doldurur) BORTSOV: (Kararsz, yaklar. er) imdi sana iki kadeh mi borcum oldu? TKHON: Ne borcu? Bir ey borlu deilsin. , bo u kederini! FEDYA: Bir kadeh de benden i, efendi! Of! (Tezgha bir ruble atar) sen, lrsn; i-mesen, gene lrsn. mesen iyi, ama iersen, daha iyi! Votkayla ac, ac olmaktan kar. Yuvarla gitsin! BORTSOV: Of! Ate gibi! MERK: Bir daha bakaym u resme! (Tik-hon'dan madalyonu alp, bakar) Nikhtan hemen sonra kat ha? Ne kadnm be! SES: (Keden) Tikhon, benden de bir iki ver ona! MERK: (Madalyonu hzla yere vurur) Lanet kar! (Hzla yerine gider. Yzn duvara dnp yatar. Herkeste bir gerginlik) BORTSOV: Nedir? Ne demek oluyor bu? (Madalyonu yerden alr) Bu ne cesaret? Hayvan! Ne hakkn var buna? (Alamakl) Geberteyim mi seni ha? Kyl! Kaba herif! TKHON: fkelenme bey. Camdan deil, krlmad ite... Hadi, bir kadeh i de uyu! (ki doldurur) Seni dinlemek isterdim ama, 32 33 meyhaneyi kapama vakti geldi. (Gidip d kapy kapatr) BORTSOV: (er) Nasl da cesaret etti? Aptal herif! (Merik'e) Sen nesin, biliyor musun? Aptaln birisin! Eein birisin sen! SAVVA: Evlatlarm! Dostlarm! Kavga karmann ne gerei var? Brakn da millet uyusun. TKHON: Tamam, tamam, yat! Yeter artk! (Tezghn arkasna gider, para ekmecesini kapatr) Yatma zaman geldi! FEDYA: Doru. (Yatar) yi geceler dostlar! MERK: (Kalkp paltosunu srann stne serer) Gel bey, buraya yat! TKHON: Sen nerde yatacaksn? MERK: Mhim deil, yerde de yatarm. (Deri ceketini yere serer) Benim iin hepsi bir. (Baltay yanna koyar) Ama, onun iin yerde yatmak, ikence. O ipee, pamua alm... TKHON: (Bortsou'a) Hadi, yat artk bey! Brak u resme bakmay! (Mumu sndrr) Yat artk! BORTSOV: (Ayakta sallanr) Ne... nerede yatacam? TKHON: Serserinin yerinde. Duymadn m? Yerini sana verdi. BORTSOV: (Sraya yaklar) Ben... biraz sarho oldum... Bu... Bu ne bu? Yatacam yer buras m? TKHON: Evet, evet, korkma. (Tezghn zerine uzanr) BORTSOV: (Yatar) Ben... sarho oldum... Her

34 ey dnyor.. (Madalyonun kapan aar) Mum yok mu? (Bir sre sessizlik) Ne acayip kadnsn sen Maa! eveveden bakp glyorsun bana... (Gler) Sarho muyum? Ee? Sarho bir adamla alay edilir mi? astlivtsev'in* dedii gibi, brak ayrntlar da, sev benim gibi ayya... FEDYA: Rzgr da amma uulduyor! Korkun! BORTSOV: Sen yok musun, sen! Niye byle dnyorsun? Yakalayamyorum seni! MERK: Sayklyor! Resme, kadna tapnyor. (Gler) Ne hikye be! Bu beyler, her trl makineyi, ilac buldular da, bir aklls kp, u zayf cinse kar bir are bulamad... Btn hastalklar iyi etmenin yollarn aratryorlar da kadn yznden hap yutmular hesaba almyorlar... Hepsi kurnaz bu kadnlarn; agzl, beyinsiz hepsi! Kaynanalar gelinlerine ikence ediyorlar; gelinler de kocalarn aldatmann yollarn aryorlar... ve bu, dn baba dnelim... bitmek bilmiyor! TKHON: Anlalan kanlar bu herifin canna okumu, imdi cn alyor! MERK: Yalnz deilim bu davada. Bugn brak, dnya dnya olal, erkekler davac kadnlardan... Bouna deil arklarda, masallarda kadnlarn eytanla bir tutulmalar. Bouna deil! ou doru! (Sessizlik) Bu bizim bey de salaa dnm... Benim de anam, babam terk edip, serseri oluum, kt yrekliliimden deil herhalde? Ostrovski'nin "Orman" adl oyununun kiilerinden. 35 FEDYA: Kadn yznden mi? MERK: Bu bey gibi, aynen... Gece gndz deli gibi, bylenmi gibi, ate iinde dolandm durdum. Mutluluktan atlayacak hale geldim... Ama gn geldi, gzlerim ald. Ak deil, aldatmaym! FEDYA: N'aptn ona? MERlK: Sana ne bundan! (Sessizlik) ldrdm m sanyorsun? Elim varmad. Yok, insan ldremiyor... acyor bile... Yaasn... mutlu olsun! Yeter ki bir daha karma kmasn! Ylan! (Kap alnr) TlKHON: Bu eytan da kim ola?..Kim o? (Kap bir daha alnr) alan kim? (Kalkp kapya gelir) alan kim? ekil git! Kapal! SES: (Kap dndan) Brak da gireyim Tikhon, Tanr akna! Arabann yay krld. Bize yardm et, gster dostluunu. Bir ip paras olsayd, iyi kt yola devam edebilirdik, ama... TlKHON: Yannda kim var? SES: (Dardan) Hanmm! Varsonofiyevo'ya gidiyor. Be verstlik yolumuz kald. Bizden yardmn esirgeme TKHON: Hanmna syle, eer on ruble verirse, hem ip veririz, hem arabann yayn onarrz. SES (Dardan) On ruble ha? ldrdn m sen? Kuduz kpek seni! Bakalarnn ba derde girdi mi, zevkten geberiyorsun, deil mi? TKHON: Sen bilirsin. Benimkisi bir teklif, istersen kabul etmeyebilirsin. 36

SES: (Dardan) Pekl, bekle biraz. (Sessizlik) Hanmm "Pekiyi!" diyor. TKHON: Eh, ho geldiniz yleyse. (Kapy ap, arabacy ieri alr) ARABACI: yi akamlar dindalar!.. Hadi bakalm, ver ipi! abuk ol! Dostlar, iinizden kim gelip, bize yardm eder, ha? Bahii esirgemeyiz. TKHON: Bahie ne gerek var? Brak yatsnlar, ikimiz hallederiz. ARABACI:Of! Bittim be! Souk, amur; kuru yerim kalmad... Ha, bir ey daha var dostum. Hanmmn gelip snaca kk bir odan var m? Araba yana yatt, oturulacak gibi deil. TKHON: Ne odas? dyse, gelsin burda snsn. Bir yer buluruz. (Bortsou'un yanna gidip, bir yer aar) Kalk bakaym! Hanm snrken biraz da yerde yat... Kalk efendi! Dikil! (Bortsov kalkar) te sana yer! (Arabac'kar) FEDYA: Hangi eytan gnderdi o kadn buraya? Gn yana kadar uyuyabilirsen, uyu artk! TKHON: On be ruble istemediime pimanm. Mutlaka verirdi. (Kapya gidip bekler) Hey bana bakn, hepiniz! Terbiyeli durun, o biim laflar etmeyin! (MARYA Yegorouna, Arabac'nn nnde, girer. Tikhon eilir) Ho geldiniz hanfendi! Hanmz kyllere mahsus, biraz da pire var... Umarm balarsnz. 37 MARYA: Bir ey gremiyorum... Nereye gideceim? TKHON: Surdan hanfendi! (Bortsov'un yanndaki sraya gtrr) Beni balayn, ne yazk ki, ayr bir odam yok, fakat ekinmeden oturabilirsiniz. Hepsi de akll uslu insanlardr. MARYA: (Bortsov'un yanna oturur) Havas ok boucu burann. Bari kapy an biraz! TKHON: Emredersiniz! (Koup kapy aar) MERK: Millet burda donuyor, bunlarsa tutup kapy ardna kadar ayorlar! (Kalkp, kapy kapar) Bu kadn emir memir veremez burada! (Yatar) TKHON: Ho grn hanfendi, budalann biridir... Kafadan atlaktr biraz. Ama korkmayn bir ey yapmaz. Yalnz, kusuruma bakmayn hanfendi, ben on rubleye evet demedim. Size iyi gelirse, on be diyelim. MARYA: Peki, yalnz acele et! TKHON: Derhal! Bir rpda bitiririz tamirat... (Tezghn altndan ip alr) Hemencecik... (Sessizlik) BORTSOV: (Marya'ya dikkatle bakar) Man... Maa! MARYA: (Bortsou'a bakar) Bu da nesi? BORTSOV: Mari... sen misin? Nerden geldin? MARYA: (Bortsov'u tanyarak, bir lk atp, meyhanenin ortasna gider. Bortsov da peinden) BORTSOV: Mari... Benim! Ben.. (Gler) Karm! Mari! Nerdeyim ben? Hey! Bir mum yak. n: 38

MARYA: ekil yanmdan! Gerek deil bu! Sen deilsin (Elleriyle yzn rter) Yalan bu! lgnlk.. BORTSOV: Onun sesi... onun hareketleri... Mari, benim... Bir an sarho deilim sandm... Bam dnyor... Tanrm! Dur, bekle... Hibir ey anlamyorum. (Barr) Karm! (Ayaklarna kapanarak hkrr, ikisinin etrafnda bir daire oluur) MARYA: ekil yanmdan! (Arabacya) Deni! Gidelim burdan! Bir dakika bile kalamam! MERK: (Birden kalkp, dikkatle Marya'ya bakar) Resim! (Marya'nn kolunu tutar) O! O kadn! Hey millet! Beyfendinin kars bu! MARYA: ekil pis kyl! Brak kolumu! (Kolunu kurtamaya alr) Deni, daha ne bekliyorsun? (Denis'le Tikhon koup, Merik'i smsk tutarlar) Haydut iniymi buras! Brak kolumu! Senden korkmuyorum. Defol! MERK: Dur biraz,, hemen brakacam. Yalnz bir ey syleyeceim sana... anlayacan tek bir kelime syleyeceim. (Denis'le Tikhon'a dner) Brakn beni salaklar! Defolun! Ona bir kelimecik sylemeden brakmam kolunu. Bekle biraz... bir saniyecik. (Alnna vurur) Hayr, Tanr bana akl makl vermemi! Sana syleyecek laf bulamyorum. MARYA: (Kolunu kurtarr) Brak beni! Hepsi sarho bunlarn. Gidelim Deni! (Kapya yaklar) MERK: (Yolunu keser) Ona bir kerecik olsun bak! Tatl bir sz et! Tanr adna, yalvaryorum sana! 39 MARYA: Aln bamdan bu... atla! MERK: yleyse geber eytan kar! (Baltay kaldrr... Byk bir tela. Herkes grltyle, lk atarak srar... Savva, Marya'yla Merik'in arasna girer. Deni, hrsla Me-rik'i ekip, Marya'y, kollan arasnda handan karr. Herkes, aklm gibi, hareketsiz durur. Uzun bir sessizlik) BORTSOV: (Elleriyle aranr) Mari... Mari ner-desin? NAZAROVNA: Tanrm! Tanrm! dm patlattnz, katil herifler! Ne uursuz bir gece bu! MERK: (Baltay tutan kolunu indirir) ldrdm m o kadn? TKHON: Tanrya kr, kellen kurtuldu! MERK: Demek ki, ldrmedim onu. (Sendeleyerek yerine gider) Demek ki, alnm bir balta yznden lmek yokmu kaderde... (Ceketine kapanarak hkrr) Bir hamam-bceiyim ben! ren bir hamambcei... Acyn bana ey dini btnler! PERDE 40 TTNN ZARARLARI BR KONUMA (1886-1902) Konumac, favorili, fakat bykszdr. Eski bir elbise giymitir. Kaslarak girer. Eilerek selam verir. Yeleini dzeltir. Sayn bayanlar... Hadi usle uyalm ve baylar! Herhangi bir konu zerinde konumam iin karma bavurulmu,

niin konumayaym? Madem ki konumam gerek, o halde konuaym; bence hepsi bir, hepsi bir, hepsi bir! Yalnz size unu syleyeyim ki, profesrlm olmad gibi, ilmi bir unvanm da yok. Byle olmakla beraber, otuz yldan beri durmadan ilmi konularla uramaktaym. Bazen baya kafa patlatp, ilmi yazlar yazarm... daha dorusu pek ilmi deil de, nasl syleyeyim, ona yakn. Nitekim bugn de "Baz Bceklerin Zararlar" konulu nemli bir yaz yazdm. Bu yazmn zellikle tahtakurular ile ilgili blm kzlarmn ok houna gitti. Fakat ben birka defa okuduktan sonra yrtp attm. yle ya, hl DDT kullandktan sonra ne faydas var yaznn? stelik bizim tahtakurular kuyruklu piyanoda bile kol geziyor. kan mzii varn siz hesabedin! Bugnk konumamn konusu, "Ttnn Zararlar." Ttnn insan nesli zerinde yapt zararlar. Hernen unu syleyeyim, ben de sigara 43 ierim. Fakat, ne var ki, karm ttnn zararlar zerine konumam -'appt- emretti. Eh, bu emre boyun emekten baka are yok. Madem ki ttnden sz etmem gerek, o halde ben de ttnden sz edeyim. Bence hepsi bir, hepsi bir, hepsi bir! Size gelince bayanlar ve baylar, konumam byk dikkat ve ciddiyetle dinlemenizi tavsiye ederim-. Eer iinizde bu kadar ciddi ve ilmi konumadan rken varsa, apkasn bana koyduu gibi, doru evine gitsin. apkas yoksa apkasz gitsin! (Yeleini dzeltir) Evet, aranzda bir doktor var m? Eer varsa, kendisinden ayr, zel bir dikkat rica edeceim. Belki bir eyler gsterebilirim. Ttn zararl bir bitki olmakla beraber, Tp'ta da kullanlr. Mesela, bir sinei tutup bir enfiye kutusunun iine koysak, n'olur? Geberir. Niin? Geberir de ondan! Ttn, genel deyimle, bir bitkidir... Ha, evet. Ben konuma yaparken ekseriya sa gzm krparm. Siz ona kulak asmayn. Bu alelade heyecann tesiridir. Mani olmaya alrm... Ben genellikle sinirli bir adamm. Bu bende, 1889 ylnn Eyll aynn 13. gn balad. O gn karm. 4. kzmz, Barba-ra'y dnyaya getirmitir. Zaten benim btn kzlarm hep ayn 13'nde domulardr. Fakat... (Saatini karp, bakar) Zamanmz az olduu iin, konumuzun dna kmayalm.. Ne var ki, size unu sylemek zorundaym. Karm,- bir musiki mektebi, bir de hususi pansiyon -daha dorusu, pek pansiyon deil de, eh, ona yakn bir ey- iletir... 44 (Sesini alaltr) Sz aramzda, daima paraszlktan dem vurur. Oysa kirli ksnda, aa yukar 40-50 bine yakn paras vardr. Bana gelince, meteliim bile yoktur. Her neyse, brakalm bunu. Karmn pansiyonundaki grevim, nasl derler, bir nevi vekilharlktr. Erzak temin ederim, masraflar yazarm, uaklar gzetlerim, gcmn yettiince, tahtakurularn yok ederim, karmn fino kpeini gezdiririm, fare tutarm... Mesela, dn gece, bugnk men iin gzleme yaplacandan aya tereya ile yumurta vermitim; Fakat tam canm gzlemelerin hazr olduu srada, -yani bugn- karm gelip de, ocuun .boazlarndan rahatsz olduklarn, dolaysyla gzleme yiyemeyeceklerini sylemez mi? Bu yzden birka gzleme artt. Peki, n'apalm bunlar? Karm, nce, kilere koymam syledi. Sonra uzun uzun dnp "Bunlar sen ye bostan korkuluu" dedi. Keyfi' yerinde olmad zamanlar bana hep bostan korkuluu der. Yahut, engerek ylan. Veya eytan! Niin bostan korkuluu oluyormuum? nk hep keyfi yerinde deildir de ondan.. Fakat ben o gzlemeleri yiye-medim, yuttum. Alktan, inemeden yuttum. nk hep am. Nitekim dn karm yiyecek vermedi. Ve "Sana bostan korkuluu, sana ekmek yedirmek haram" dedi. Byle olmakla beraber... (Saatine bakar) ok gevezelik ettik ve konudan uzaklatk. Peki, devam edelim... Tabii biliyorum, bu konumann yerine, bir ak

arks dinlemeyi tercih 45 edersiniz. Etmez misiniz? Edersiniz tabii. Bir senfoni, yahut baka ey... Ya da bir arya: "Artk hercailik etmeyeceksin... Yuvana, yuvana dneceksin..." Ha bakn, bir mesele daha var... Karmn musiki mektebinde, yukarda szn ettiim ilerden baka, cebir, fizik, kimya, corafya, tarih, musiki, edebiyat gibi dersleri de okuturum. Bunlar yetmiyormu gibi, karm bendenize, dans, ark retmenliini de ykledi. Bizim mektep Be Kpek soka 13 numaradadr. Zaten benim btn talihsizliim, bu 13 numarada oturmaktan ileri geliyor. Az nce sylediim gibi kzlarm hep ayn 13'nde dodular. Evimizin 13 penceresi var. 13' uursuz sayarm. 13... Neyse, brakalm bunlar! Mektep ve pansiyon hakknda bilgi almak isteyen varsa karm her zaman evdedir. Ayrca mektebin program kapcda 30 kurua satlyor. (Cebinden birka nsha karr) Ama isterseniz birer tane verebilirim imdi. Tanesi 30 kuru. (Duru) Kimse istemiyor mu? yleyse 20'ye. (Duru) Yazk! Evet, o 13 numara! mrm orada geti, serseme dndm. Bakn, ben imdi burada konuma yapyorum ve size gre mutlu prl prl bir grnm var. Oysa avazm kt kadar barmak, dnyann sonuna kadar komak geliyor iimden. Kan alyorum, ama derdimi anlatacak kimsem yok. te bu beni deli ediyor. Diyeceksiniz ki kzlar sadece glerler. Sadece glerler. 46 Karmn, yani bizim 7 kzmz var. Hayr, pardon, 6 zannederim... Yo, yo, 7! En bykleri, Anna, 27 yanda, en kkleri 17. Bu 7 rakamn nasl denk drdk, hl anlamam! Baylar ve Baylar! (evresine baknr) Ben bedbahtm, sersemim, nemsiz bir adamm, ama unu da biliniz ki, babalarn en mutlu-suyum. Evet, evet! Bu byle olmal, ben kimim ki aksini syleyeyim? Karmla tam 33 yldr beraber yayoruz, inann, bu 33 yllk zaman, hayatmn en iyi yllardr. Deilse bile, genel olarak yledir diyebilirim. Bu kadar uzun bir zaman, nasl denir, bir tek mutlu an gibi gelip geti. Dorusunu sylemek gerekirse, gelip geemez olsayd. Olmaz olsayd! (Arkasna bakar) Sanrm ki karm daha gelmedi, burada da deil. Onun iin istediimi syleyebilirim. Ondan korkuyorum. Evet, bana bakt zaman tir tir titriyorum. Ha bakn, bir mesele daha var. Kzlarmn imdiye kadar koca bulamamalar, srf kendi korkaklklarndan, kimseye grnme-melerindendir. Ama bunun yan sra da karm parti vermez, kimseyi armaz yemee. ok hasis, zalim, hrn, titiz bir kadndr. Zaten bu yzden de kimse bizim evin kapsn almaz. 33 yldr bu byle. Fakat size bir sr vereyim. (nce yaklar) Bayram gnleri bizim kzlar halalarnn evinde grebilirsiniz. Bu kadncaz asil ve romatizmaldr. Sar zerine siyah benekli entari47 l siyle tpk bir hamambceine benzer. (Sessiz gler. Yzne ac basar. Tekrar gler, yerine dner) Evinde her ey emrinizdedir. Hem yiyebilir, hem karm olmad zamanlarda da... (Gz krpp, ime iareti yapar) Ben bir kadehle kafam bulurum. Ve derhal byk bir mutlulua boulurum. Ama ayn zamanda yle bir hzn

yapr ki yakama, anlatamam. Birden genliim der aklma. Nasl bam alp kamak gelir iimden. Bir nasl her eyi frlatp atarak, hi ardma bakmadan kamak. Uzun, upuzun! Fakat nereye? Nereye olursa. Yeter ki bu di yaamadan, bu miskin, zalim, 33 yldr beni kemiren caddan; musikiden, mutfaktan, karmn parasndan ok uzaklara. Mavi gkyz altnda, bir aa gibi, bir kazk gibi hr yaamak; btn gece parlak ve sessiz mehtab seyretmek. Ve her eyi unutmak; unutmak! Hibir ey hatrlamamak... Kim bilir ne kadar gzeldir hibir ey hatrlamamak? imdi n'apcam, biliyor musunuz? Ceketimi karacam. Evlendiimiz gnden beri bu pis ceketi giyiyorum. Dnn,, burada konuma yapyorum ve hl bu ceketi giyiyorum. (Ceketini karr yere atar). kar u mereti! (iner) Oh be! Ben fakirim, ihtiyarm, patetik bir herifim ben. (Srtn dner. Yelein arkasn gsterir) 48 Tpk bu srt yrtk, yadan parlayan yelek gibi! Ne var ki, ben de bir zamanlar gentim, zekiydim. Ben de niversiteye gittim. Benim de kendime gre hayallerim vard. Adam sanrdm kendimi. imdi; imdi ise bittim. Artk hibir ey istemiyorum. Sadece huzur, sessizlik; sadece huzur, sessizlik, dinlenmek. (Arkasna bakar bakmaz ceketini giyer) Karm gelmitir artk, kuliste beni bekler. (Saatine bakar) Vakit de ok gemi. Eer size sorarsa, ltfen syler misiniz konumam. Ltfen syler misiniz aptal kocasnn, yani benim byk bir baar gsterdiimi... (Arkaya bakar, boazn temizler) Aman buraya bakyor! (Sesini ykseltir hemen) Deliller asnda -hm- yukarda da sylediim gibi, ttn ok zararl bir bitkidir. Onu hibir ekilde kullanmayn. Sonu olarak, bugnk "Ttnn Zararlar" konumamn sizlere faydal olacan umarm. Bu kadar! Dixi et animam levavi." (Eilerek selam verir. Kaslarak kar) PERDE "Konutum ve kafamdaki yk attm. 49 KUUNUN ARKISI BR DRAM ALIMASI (1887 - 1888) . KiiLER Vasili Vasili SVETLOVDOV, ihtiyar bir aktr 68 yanda Nikita VANl, yal bir suflr

2. snf bir tara tiyatrosunun sahnesi. Oynanan oyunun ve sahne gerisinin kalntlaryla dolu. Sahnenin ortasnda, ters dnm bir tabure. Gece ve karanlk. SVET-LOVlDOV, zerinde Kalhas'n (Dnek Tro-ya'l bilici) giysileri, elinde amdan, glerek, sahneye girer. SVETLOVDOV : E, ne dersin bakalm bu ie? Olanlara bak! Soyunma odasnda uyuyup kalmm. Oyun bitmi, tiyatro dalm, bense soyunma odasnda horul horul uyumuum! Ne maskaralk! Ne maskaralk! Miskin, kocam bir kpeim, hepsi bu! ylesine yorulmu olmalym ki, sandalyemde szp kalmm... Parlak bir i yapmsn kocaolan! Dhi doup, hie varan herif! (Barr) Yegorka! Yegorka! Nerdesn eytan herif? Kim bilir nerelerde uyuyor habis! Cehennemin dibine kadar yolun var! nallah zebaninin biri diri diri yakar seni! Nankr herif! Yegorka! (Durur. Ters dnm tabureyi evirip oturur. amdan yere koyar) Ses yok! Sadece bu aksi seda. Oysa bana iyi bakt iin bugn bile ruble vermitim ona. Bu gece bir polis kpeiyle bile zor bulursun herifi! Sanrm tiyatro da kilit53 lenmitir. Seni kokarca, seni iren seni! (Ban sallar) Of f! Sarho yaratk! Ne diyeceksin bakalm bu ie? Yz verdiler bana, ben de teekkrm, grtlamdan aa, bir ton arapla bira yuvarlayarak gsterdim. arapla bira! ! Her yanm titriyor. Azmda, sanki, bir ordu kamp kurup, ekip gitmi! Tam mansyla iren! (Duru) Aptallk bu! Baka bir ey deil, tam aptallk! Yaban rdei gibi sarho olmu bir soytarya, neden itiini sorsan, cevap veremez. Niye? Niyesi var m? Her zamanki gibi imitir ite! Of Allahm! Srtm da amma aryor ha! Her yanm tir tir titriyor. Kalbim, rutubetli, karanlk bir bodrum gibi. Bana bak, eer shhatini kollamazsan, ihtiyarlnda acnacak hale gelirsin Pagliacci olum... Hh! Gence bak! stediin kadar hayal kur, kendini aldat, hatta bu mevzuda soytarlk bile et! Sen hayatn yaadn kocaolan! Sylenecek laf kalmad. 68 senen yand bitti, kl oldu! Hayatn iki kere yaayamazsn! ie boald. Dibinde de kala kala, bir tutam posa kald. te senin hikyenin hulasas! ster rol al, ister rol alma, bundan byle sana prova ettirecekleri tek rol (gsne vurur) bu ceset olacaktr. Azrail kuliste bekliyor, haberin ola! (Durur. Salona bakar) Olanlara bak! 45 senedir sahnedeyim. mrmde ilk defa, gecenin yarsnda bir tiyatroda yapayalnzm. lk defa! e bak! Buras da amma tekinsiz grnyor ha! (ne vurur) Hibir ey grmyorum. Yo, suflrn kmesini gr54 yorum... imdi de ilk locay... Orkestra efinin sekisini... tesi kesif karanlk. Simsiyah, dipsiz bir kuyu. llerin bile korkuyla saklandklar bir mezar buras. Brr! Amma souk ha! Sanki bir bacadan korkun, tyler rpertici bir rzgr esiyor. Ne oyun oynanacak yer ha! Ei grlmemi uursuz bir mezbele! liklerine kadar donduruyor insan. (Birden barr) Yegorka! Yegorka! Hangi cehennemdesin eytan herif? Hay Allah! Azmdan yel alsn! Yahu, eytan, cehennem laflan edilir mi imdi burda? Laflarna dikkat et! kiyi kes! Kocadn artk. lme vaktin geldi. Senin gibi 68 yandaki insanlar, kiliseye kapanr, kendim lme hazrlar. Ya sen? Sense durmadan beddua ediyor, tehditler savuruyor, bir Yunan soytars gibi giyiniyorsun. Ne mide bulandrc bir manzara bu! En iyisi gidip adam gibi bir ey giymeli. Tekin deil buras! Biraz daha siftinip durursan, korkudan gebereceksin! (Kuliste yrrken, NKTA VAN, zerinde uzun, beyaz bir bornoz, sahneye girer, SVETLOVDOV, korkuyla lk atar. Geri geri yrr) Kimsin sen? Ne istiyorsun? Neyin peindesin? (Yan kzgn, yar mzr-dar) Kimsin sen? NKTA: (Yavaa yaklar) Benim, suflr Nikita vani... benim Vasili Vasili. SVETLOVDOV: (Zorlukla soluk alr. Titreyerek, umarsz, tabureye ker) Byk Allahm! Bu da kim? Oh, sen, sen misin Nikita? Ne yapyorsun burda? 55 NKTA: Soyunma odasnda uyuyordum. Ama Alla'kna, mdre filan sylemeyin. Kalacak hibir yerim yok. Allah sizi inandrsn, hibir yerim yok! SVETLOVDOV: Demek sensin ha Nikita? Alla-hm! Byk Allahm! Dinle! Bu gece perde benim iin tam on alt kez alp kapand. de iek buketi geldi. Aldm teki vr zvr da Allah bilir. ok beendiler oyunumu! Ama ilerinden hibiri yolunu deitirip, bu ihtiyar sarhou uyandrp, eve gtrmeye gelmedi. htiyarladm. Nikita, koca-dm! 68 yandaym. Ruhunu teslim etmeye hazr hasta bir kpek gibiyim. (Alamakl, Nikita'nn nnde diz

ker) Beni brakma Nikita, ihtiyarm ben, yardma koacak kimsem yok. Gebermek zereyim... Korkun bir ey bu! Korkun!.. NKTA: (Sayg ve sevgiyle) Eve gitme zamannz geldi Vasili Vasili. SVETLOVDOV: Niye? Evim yok ki benim! Hh! Ev! NKTA: Yani oturduunuz evi hatrlamyor musunuz? SVETLOVDOV: Tabii hatrlyorum. Ama gitmek isteyen kim? Ben deil herhalde! Bak Nikita, bu dnyada yapayalnzm. Ailem yok, karm yok, ocuklarm yok, hi kimsem yok! Otlarn arasnda esen bir rzgr gibi yapayalnzm. Ben lnce kim dua edecek bana? Hi kimse! Sana bir ey syleyeyim mi? Yalnz olmak beni geberesiye kor56 kutuyor. Beni ekip evirecek, efkat gsterecek, sarhoken yataa yatracak kimsem yok. Kime aitim ben? Kimin bana ihtiyac var? Kim adam yerine koyar beni? Hi kimse Nikita, hi kimse! NKTA: Halk sizi seviyor Vasili Vasili. SVETLOVDOV: Halk m? Halk imdi yatanda ml ml uyuyor. stelik ryasnda da bu ihtiyar soytary grmyor. Kimsenin bana ihtiyac yok. Ne karm var, ne ocuklarm. NKTA: Bu mevzuda niye bu kadar bedbinsiniz? SVETLOVDOV: nk ben bir erkeim! Yayorum! Damarlarmda su deil, kan dolayor. Hem de asil bir kan! Ben asil bir adamm Nikita. Asil bir ailedenim. Bu karanlk kuyuya dmeden nce Ordu'daydm ben. Topu zabitiydim. Grmeliydin beni! Gen, yakkl, cesur, hayat dolu! O gen adama ne oldu imdi? Sonra... sonra, zamanmn en iyi aktrydm. yle deil miydim, ha, Nikita? Hem de ne aktr! Peki, ona ne oldu? Ne oldu hayatma? (Kalkar Nikita'ya eilir). Biliyor musun, geenlerde yle bir gerilere baktm. Hayatm bir erit gibi gzlerimin nnden geti. Bu uursuz delik, hayatmn krk be senesini yuttu Nikita! Ne hayatt ama! imdi u karanla bakyorum da, hayatmn en hurda teferruatn bile apak gryorum. Tpk senin yzn grdm gibi. Mesela: Genlik! Fikirler! man! G! Gven ve kadnlar! Hem de ne kadnlar Nikita! NKTA: Yatma zamannz gelmedi mi Vasili Vasili? 57 SVETLOVDOV: Sevk dolu gen bir aktrken, bir kadn, yalnzca oyunculuuma k oldu. nanr msn? Bir sosyete kz: k, bir fidan gibi incecik, gen, masum. stn stlk, bir yaz gnbatm gibi ate doluydu Nikita, Harika bir yaratkt! Masmavi, l l gzlen vard. Kapkaranlk bir gecede, o gzler aklna dse, ortalk gn basm gibi, prl prl aydnlanrd. Ya o nefis gl, o dalgal salar?! Brak da sana o dalgal salar anlataym: Okyanusun dalgalarnn gl olduunu sanrsn deil mi? Nerdee? Ama onun o dalgal salarna, gen bir erkek gzyle baktn m, o dimdik kayalklar," aysbergleri, hatta dalan bile, nasl paralayacan p diye kefediverirsin! O dalgalarn, bir elale gibi, bandan aa inmesini istemez misin? stersin elbet!.. imdi kendimi onun nnde gryorum. Tpk senin nnde durduum gibi. O gn her zamankinden gzeldi. Bana yle bir bak vard ki, mrm boyu unutmayacam. Akt bu Nikita! Beni Hamlet'te grm, bu da ona yetmiti. Kur filan yapmamtm ona, yalan da sylememitim. Sadece sevmiti beni. mit verici, saadet ve sevgi dolu, gl bir oyunculua sahip gen bir aktrdm. Dizlerimin stne kp, benimle evlenmesi iin yalvardm. (Sesi der) Ya o ne yapt? "Tiyatroyu brak!" dedi. Tiyatroyu brakmak?! Ne dersin bu ie? Bir kz, bir aktre k olabilirdi ama, evlenmeye gelince? Hayr efendim! Hayatta grlmemitir byle bir ey! Hatrl58 yorum, o gece... eyde oynamtm, sama-sapan bir komedide. O aptalca yazlm rolm oynayp, kulise ktmda, birden gzlerim ald. te o gn, onca sene sonra, aktrl mukaddes bir sanat zannedenlerin, tam birer salak olduklarn anladm. Birdenbire, tiyatronun batan sona yalan ve mnsz olduunu grdm. ten sonra kafa dinlemeye gelen halk elendirmek iin yrtnan, hayatta kalmaya alan bir esirdim, bir meydan delisi, bir adr maskarasydm. Ksacas bir soytar! Halkn ne olduunu grdm o gn. te o gnden beri, alklara, tenkitlere, mkafatlara, "Tiyatro"ya inanmyorum! Evet, beni alklarlar, fotorafm satn alrlar. Ama aralarna girmek istedin mi, bir yaban'm onlar iin, bir irkefim, kaam bir fahieyim! Kendilerini oyalamak iin, seninle muhabbete otururlar, iki smarlarlar, fakat senin kz kardeleriyle veya kzlarya evlenmek istediini rendiler mi, senin...! Halka inanmyorum artk! (Tabureye ker) nanmyorum artk halka!

NKTA: Eskisi gibi grnmyorsunuz Vasili Va-sili. Korkutuyorsunuz beni. Hadi brakn da sizi evinize gtreyim. SVETLOVDOV: Bu lanet iin ne hallt olduunu iyice anladm. nan bana, bylesi bir rezillik grmemisindir! Ondan sonra... o kzdan sonra... yaptm hibir ie aldrmadm. Sadece yaadm. Yarn dnmeden, harcadm hayatm. Hilkat garibelerini, maskaralar, ahmaklar oynadm. Krnt roller aldm. 59 Soytarlk yaptm. hretimi yere aldm! Durmadan sermayeden yedim! Ama btn bunlara ramen gene de aktrdm. Aktrn hasydm! Kabiliyet desen grl grl. Hem de heba ettiim halde. Evet, o halt ettim ben, frlatp attm. Sesim bozuldu. O, bir karakter, o otorite yaratma faziletini, gcn kaybettim. Bu karanlk delik beni diri diri yuttu! Bunu daha nce bilmiyordum. Ama bu gece uyandmda, maziye bir baktm. 68 sene brakmm ardmda. Daha ne bekliyorum bu yata?! Benim arkm sylendi! (Hkrr) Sylendi benim arkm! (Bitkin tesir) NlKTA: Hadi Vasili Vasili, toparlann artk, kendinize gelin. Allah hepimizin yardmcs olsun! (Barr) Yegorka! Yegorka! SVETLOVDOV: (Birden toparlanr) Fakat ne kabiliyet vard bende! Dinle! ('Gsne vurur) Burda yatan gc, hisleri, irade, idare kabiliyetini, yaratcl tahayyl edemezsin! Dinle adam! Dinle unu! Hele bir nefes alaym! Marc Anthony'nin u tiradn hatrlyor musun? "Nankrlk, hiyanetin kollarndan beter, ykt bitirdi onu, yarld aslan yrei, kapayp peleriniyle yzn koca Seza r dt Pompeis'in heykelinin dibine, o kannn oluk oluk akt yere!" . Fena deil, ha? Bekle, imdi de Kral Lear'den bir para geliyor! Bilirsin: Gkyz 60 kararm. Yamur. Frtna-aaa. imekkk-zzz-shh... Ve derken (Grler); "Esin rzgrlar, esin! Yanaklarnz atlatn, kudurun, esin! Siz, ey kasrgalar, seller-, an kulelerini, zerlerindeki frldaklar suya boun. Siz kkrtl ve dnce kadar hzl imekler, bir vuruta meeyi ikiye blen yldrmn ncleri, benim ak sal bam yakn! Sen, her eyi sarsan yldrm, dnyann yuvarlakln ve kalnln yamyass et, tabiatn btn ekillerini parala ve nankr insanl vcuda getiren tohumlan bir anda yok et!" (Sabrszlkla) Hadi abuk! Soytar'nn replii! Syle! mr boyu bekleyemem! NlKTA: (Soytar'y oynar) "Yamurdan barnlacak bir evde, sarayn mukaddes suyu: Dalkavukluk, dardaki bu yamurdan daha iyidir babalk. Benim iyi babalm, kzlarnn yanna dn ve onlardan af dile... te ne akllya, ne de deliye acyan bir gece!" SVETLOVDOV: "Haydi, var kuvvetinle grle! Ate kus, sel boalt! Yamur, rzgr, yldrm ve ate, siz benim kzlarm deilsiniz, size nankrlk ediyorsunuz'demiyorum, size ne bir krallk hediye ettim, ne de ocuklarm dedim." te sana g! Kabiliyet! Ha? te aktr! Biraz daha. yle eski gnlerden. Hadi seninle (Parlak bir glle) yle bir Hamlet'e uzanalm! Dur bakalm, neresi olabilir? Tamam, buldum... "Hah! te flavtalar geldi! Verin unlardan birini bana! (Niki-ta'ya) Siz neden hep bordama sokuluyorsu61 nuz benim, yolumdan karmak istercesine beni?" NKTA: "Haddimi bilmiyorsam, sevgimin snrlar amasndandr bu efendimiz." SVETLOVDOV: "Pek anlayamadm ne demek istediinizi. unu alar msnz biraz?" NKTA: "almasn bilmem efendimiz."

SVETLOVDOV: "Rica ederim." NKTA: "Sahi sylyorum, alamam." SVETLOVDOV: "Yalvarrm, aln." NKTA: "Elimi srm deilim flavtaya." SVETLOVDOV: "Kolay canm, yalan sylemek kadar kolay. u deliklere parmaklarnz koyacaksnz, aznz da uraya, fleyeceksi-niz. En tatl sesler kverecek kendiliinden. Aln, bakn, ite delikleri, unlar." NKTA: "Ama iki sesi bile yan yana getiremem. Hi anlamam bu iten." SVETLOVDOV: "Yaa, grdnz m? Dnn, ne kadar kk gryorsunuz beni. almaya kalkyorsunuz beni. Perdelerimi bitirmi gibi davranyorsunuz. Srlarm frmek istiyorsunuz yreimden, en yksek, en alak seslen karmak istiyorsunuz benden. Oysa u algy, ii gzelim seslerle dolu u ufack algy syletmesin' bilmem, beceremem diyorsunuz. Allahtan korkun, bu ddkten daha m kolay beni ttrmek? Dilediiniz algya benzetin beni, krn, koparn tellerimi, perdelerimi, bir tek ses karamazsnz benden!" (Gller, alklar) Bravo! Bravo! Nerde imdi senin ihtiyarln ha? htiyarlk 62 yok artk! htiyarlk da, btn samalklar da cehenemin dibine! Eer bu, genlik, canllk, hayat deilse, nedir? Sorarm sana! Kabiliyetin olduu yerde, ihtiyarlk yoktur Niki-ta! Hakiki hayat budur ite! Seni canlandrd deil mi, ha, Nikita? Seni akna evirdi, arpt seni. Niye arpmasn? Dur, daha bitmedi. Ne dersin u yumuack, nefis, mzik dolu... ! Sus! (Dardan, alan bir kapnn sesi gelir) Neydi bu? NKTA: Yegorka olmal... SVETLOVDOV: (Grltye dnp barr) Buraya gel canm! (Nikita'ya) htiyarlk diye bir ey yoktur! Hem kim at bu mnsz mevzuyu? Neyse! (Mutlulukla gler) Hey alyor musun yoksa? Niye alyorsun ihtiyar dostum, niye? Ne lzumu var imdi? Hadi kes alamay! Sras m? Hadi... (Alayarak per) Sanat ve dehnn olduu yerde, ihtiyarlk, yalnzlk, hastalk yoktur. Hatta lm dehetinin bile yars kaybolur. (Gznde bir damla ya belirir) Evet Nikita, bizim arkmz sylendi! Hh! Dehym! Laf! Bombo bir ieyim ben. Posas km bir limonum. Srngenin biriyim. Ve sen, sen de bir tiyatro faresisin. Bir adr suflr. Tamam, hadi gidelim. (ka yrrler) Biliyor musun, benim kabiliyetim filan yok. Sadece dramlarda iyiyim, hani u Fartin-bras'n maiyeti gibi rollerde. O roller iin bile yalym artk... Evet... Ne dersin bu ie?... Bana bak, Othello'dan u paray hatrlyor musun Nikita? 63 "Elveda sakin kafa! Elveda huzur! Elveda tulu ktalar, ihtiras fazilet klan byk savalar! Hepinize elveda! Elveda kineyen ksraklar, tiz borazanlar, coturan davullar, kulak yrtan trompetler, anl sancaklar, ve o gzelim savan gurur verici, muhteem neticesi, elveda" NKTA: Harika! Harikulade! SVETLOVDOV: Yahut unu dinle: (karlarken) "Hayat yreyen bir glgedir, fakir bir algc kurumla gezinir, harcar zamann bir sahnede, sonra da hi duyulmaz olur sesi." (Sesi dardan gelir) "Bir at! Bir at! Bir ata kurban gitti krallm!"

PERDE AYI BR PERDELK AKA (1888) 64 l KiiLER BAYAN POPOV, dul. mlk sahibi, ufak tefek, gamzeli BAY GRGORY SMRNOV, ifti, orta yal LUKA, Bayan Popov'un ua, yal BAHIVAN ARABACI YANAMA Bir oturma odas. Bn. Popov derin bir znt iinde, elindeki fotorafa bakmakta, Luka da teselliye almaktadr. LUKA: Bu yaptnz doru deil han'fendi, kendinizi harap ediyorsunuz. A, hizmetiyle beraber ilek toplamaya gitti. Kedi, her zamanki gibi avluda ku avlyor. Yaayan her varlk mutluluk iinde. Sizse manastrdaym gibi, znt iinde, kendinizi eve kapattnz. Hibir eyden zevk almyorsunuz. Gerek bu, han'fendi. Bir yldr kapdan dar adm atmadnz. ' POPOV: Hibir zaman da atmayacam, Luka, hibir zaman! Dar kmam iin de bir sebep yok zaten. Benim iin yaamann anlam kalmad. O mezarda. Ben de kendimi diri diri bu eve gmdm. kimiz de mezardayz artk. LUKA: Samalyorsunuz han'fendi. Artk sizi dinlemek istemiyorum. Bay Popov ld. Bunun iin ne yapabiliriz? Kader bu. Allann stei. Siz, size deni yaptnz. Aladnz, matem tuttunuz. Ama her eyin bir snr vardr. mrnz boyu, alayp, szlayacak deilsiniz ya? Benim de karm ld. Bir ay, 67 durmadan alayp, zldm.. Ama, o kadar. mrmce alayp szlayacak deildim ya! Hem deer miydi buna? ( eker) Sonra komularnz da unuttunuz han'fendi! Hem ziyaretlerine gitmiyorsunuz, hem de gelmelerine msaade etmiyorsunuz. kimiz de tpk bir ift rmcek gibiyiz, benzetmemi mazur grn, gerekten rmcek gibi yayoruz. Gn yz grdmz yok. Etrafmz, btn kasaba, iyi insanlarla dolu oysa... Ridlov'da bir Alay var. Subaylar da ok yakkl. Gen kzlar gzlerini ayramyorlar. Kampta her cuma balo veriliyor. Askeri bando hemen her gn alyor hafta iinde. Ne dersiniz han'fendi? Gensiniz, gzelsiniz. Elenecek adasnz. On yl sonra kendinizi subaylara gstermek isteyeceksiniz ama, i iten gemi olacak. POPOV: (ciddi) Bana bir daha bu konulardan sz etme Luka! Bay Popov ld gnden beri hayatn benim iin bo bir rya olduunu biliyorsun. Benim, yaadm sanyorsun ama, zavall, cahil Luka; yanlyorsun. Ben lym, mezardaym. Hibir zaman gn yz grmeyeceim. Bu stmde-ki matemlikleri, karalar karmayacam. Anlyor musun Luka? Brak, Popov'un ruhu, onu ne kadar sevdiimi grsn. Evet biliyorum, sen de biliyorsun, bana iyi davranmazd, zulmederdi, vefaszd da. Ama ne kar? Ben ona daima sadk kalacam, hepsi bu kadar. Kendisini nasl sevdiimi gstereceim. Ve bir gn, bundan daha iyi bir dnyada, br dnyada, naslsam, yle bulacak beni. 68 LUKA: Burada inleyeceinize bahede biraz yrye kn. Yahut Tobi'yi arabaya kosunlar; bir gezinti yapn; komularnza gidin. POPOV: (Kapanr) Oh, Luka!

LUKA: Evet han'fendi? Ne syledim han'fendi? Hay Allah! POPOV: Tobii! Tobi dedin! Bu at deli gibi severdi. Beni komulara gtrd zaman hep Tobi'yi koard arabaya. Hatrlyor musun, ne gzel srerdi. Ne yakkl, ne kuvvetliydi. Yularlar kudret ve salamlkla ekii hl gzlerimin nnde. Tobi! Syle, To-bi'ye bugn, her zamankinden fazla yulaf versinler! LUKA: Peki han'fendi. (Kap zili alnr) POPOV: Kim olabilir? Syle, evde yokum! LUKA: Pekl han'fendi. (kar) POPOV: (Tekrar resme dikkatle bakar) Greceksin, Popov'um, bir kadn, bir e, nasl sever, nasl balar? lm bizi ayrncaya; hayr, daha da te; lm bizi birletirinceye kadar! (Birden gzyalar arasnda tebessm eder) Utanmyor musun Popov? te, kck karn, her zamanki gibi iyi ve sadk olmakta berdevam. Kendini bu eve kapatarak, kendi lmn bekleme kararna da sadk, t ki sen... Btn bunlar seni utandrmyor mu huysuz ocuk? Berbat bir adamdn, biliyorsun. Vefaszdn. Kaga eder, beni yalnz brakr, haftalarca grnmezdin. (Luka girer) 69 LUKA: (fkeli) Biri gelmi sizi grmek istiyor han'fendi. Diyor ki mut... POPOV: Kocamn ld gnden beri kimseyle grmediimi sylemisindir sanrm. LUKA: Evet han'fendi. Syledim han'fendi. Fakat dinlemedi han'fendi. ok acele diyor. POPOV: (Tiz bir sesle) Kimseyi gremem! LUKA: Laf anlamyor han'fendi! lendi, yemin etti ve zorla eve girdi. Tam bir canavar han'fendi. imdi yemek odasnda. POPOV: Yemek odasnda m? Gsteririm ona ben! Derhal buraya getir! (Luka kar. Birden gene hznlenir.) Neden bunu yaparlar bana? Niin matemimi bozup, inzivama davetsiz girerler? ( eker) Korkarm bir manastra kapanmam gerekecek: Evet evet; bir manastra kapanmalym mutlaka. (Smirnou ve Luka girerler) SMlRNOV: (Luka'ya) Ahmak! Budala! ok konutun! (Bn. Popou'u grr. Saygl) Kendimi size takdim etmek erefine nail olabilir miyim? Grigory Smirnov, toprak sahibi, emekli topu temeni. Eer huzur ve sessizliinizi bozdumsa beni balayn hanmefendi. Fakat iim ok acale ve ar. POPOV: (Elini vermekten kanr) Nedir efendim isteiniz? SMRNOV: Kendisiyle tanmak erefine nail olduum mteveffa kocanzn, bendenize 1200 ruble borcu kalmt. Bunu ispat edebilecek iki senet var elimde. Yarn bir banka borcunun faizini demek zorundaym. Bu 70 sebepten tr, mezkr borcu demenizi rica ediyorum hanmefendi. POPOV: 1200 Ruble demek? Fakat ne oldu da bu paray borland size kocam? SMRNOV: Yulaf daima benden alrd bayan. POPOV: (Luka'va, i ekerek) Sylediimi unutma Luka! Tobi'ye bugn her zamankinden daha ok yulaf versinler. (Luka kar) Azizim bay... neydi adnz?

SMRNOV: Smirnov, hanmefendi. POPOV: Azizim Bay Smirnov, kocamn size olan borcu, son meteliine kadar denecektir. Fakat bugn beni balamalsnz bay... neydi adnz? SMRNOV: Smirnov, hanmefendi. POPOV: Evet Bay Smirnov, elimde, maalesef, para yok bugn. (Smirnov konumak ister) Yarn, Bay Smirnov, hayr, br gn daha iyi. Khyam ehirden gelecek o gn. Bakarz; borcumuz neyse verir. Fakat bugn imknsz. Ayrca, kocam leli bugn tam 7 ay oluyor. Bylesi bir gnde para ilerini dnemeyecek kadar zntl olduumu kabul edersiniz herhalde. SMRNOV: Eer bu paray imdi vermezseniz, malm mlkm haczedecekler. POPOV: Paranz alacaksnz. (Smirnou teekkr edecekken) Yarn (Smirnot; tekrar konumak ister) Daha dorusu, br gn. SMRNOV: Paraya br gn deil, bugn ihtiyacm var. POPOV: zr dilerim bayy... 71 SMRNOV: (Barr) Smirnov!... POPOV: (Tatllkla) Evet... fakat paray bugn alamazsnz. SMRNOV: Ama beklemeye tahammlm yok. POPOV: Ltfen anlayl olun. Elimde para olmaynca nasl veririm? SMRNOV: Demek paranz yok? POPOV: Evet, param yok. SMRNOV: Emin misiniz? POPOV: Tabii. SMRNOV: Pekl. Bunu bir tarafa yazaym! (Omuz silker) Bir de benden soukkanl olmam isterler! Yolda vergi tahsildarna rastladm. Adam, "Neden hep byle terssiniz" dedi bana. Ters! Nasl ters olmayaym. Allah akna? Paraya ihtiyacm var. Hem ok ihtiyacm var. Mesela dn, sabah sabah evden ktm. Btn bana borcu olanlara ba vurdum. Kimse borcunu vermedi. Yorgun argn indiim bir kk handa, geceyi, blk prk uyuyarak, bir votka fsnn dibinde geirdim. Sonra yol boyu "nihayet, nihayet para alacam" diye sayklayarak, evden 50 millik mesafeyi ap buraya geliyorum, bir de bakyorum, siz o havalarda deilsiniz! Bir sr laf sunuyorsunuz, para yerine. Nasl ters olmayaym Allahm? POPOV: Sanrm size durumumu aka anlattm Bay Smirnov. Khyam geldii an paranz alacaksnz. SMRNOV: Khyanzn cehenneme kadar yolu var! Bu benzetmemi balayn. Fakat ben sizi grmeye geldim. Khyanz olacak herifi deil. 72 POPOV: Bu ne biim dil, bu ne biim konuma? Bir hanmla byle konuulmaz. Sizi :jzla dinleyemem! (abucak

kar) SMRNOV: Para ilerini dnemeyecek durum-daym. Laf! (Taklit eder) "Kocam leli tam yedi ay oldu!" Hh! Bana ne? (Arkasndan barr) Bu faiz denecek mi, denmeyecek mi bankaya? Sana basit bir soru soruyorum: Bu para denecek mi, denmeyecek mi? Yok, kocan lmm, yok durumun kty-mi, yok khyan bilmem nereye gitmimi, yok u, yok bu! Bana ne btn bunlardan! Ha? Ne yapmam istiyorsun? Kendimi kaldrp ataym m bir yerlerden? Kafam duvarlara m vuraym? Bir balona m binip kaaym? teki borlu heriflerden haberin yok senin! Gruzdeff'e gittim, evde yok. Yoroe-vi'e baktm, herif bir yerlere saklanm. Ku-ritsin'i buldum. yle kavga ettik ki, herifi pencereden aa attm. Listemdeki herkese gittim, metelik bile alamadm. Sonra size geldim. -Allah kahretsin- bu benzetmeyi balayn, umurunuzda bile deil. (Yavaa kendi kendine) Tabii, kabahat bende! Hepsine yz verdim, gerek bu! Fakat gsteririm onlara! Buna da! Paray alncaya kadar burada oturacam. (fkeyle titrer) fke iindeyim. Hem de fkenin dikls. Btn sinirlerim tepeden trnaa kadar ayakta. Nefes alamyorum. Baylacam herhalde. Hey kimse yok mu orada? (Luka girer) LUKA: Buyurun efendim. Bir ey mi istediniz? SMRNOV: Su, su! Yok, votka getir! (Luka 73 kar) u manta bak! Bir zavall yarata para lazm, buna korkun derecede ihtiyac var. Ve nerdeyse kendini asacak; bu kadn, bu st kuzusu, tutmu paray demiyor. Neden? nk, gerekten o havalarda deilmi! Ah, u kadn "mant! ite bu yzden sevmem kadnlar, onlarsz grrm iimi. Bir kadnla konumak m? Bir barut fs zerinde oturmay tercih ederim. Onlar dnrken tylerim diken diken oluyor. Kadnlar! iirin, hznn yaratklar! Birini karmda grdm m, deli oluyorum, her tarafma kantlar basyor, "mdat!" diye bara-sm geliyor. (Luka girer. Smirnou'a bir bardak su uzatr) LUKA: Han'fendi hastaland efendim. Kimseyi grmek istemiyor. SMRNOV: Defol! (Luka kar) Han'fendi hastalanm! Kimseyi grmek istemiyormu! yi, beni ister grsn, ister grmesin, ama ben buradaym. Param verinceye kadar da buradan ayrlmayacam. Bir hafta boyunca hasta olsan, bir hafta boyunca buradaym! Bir yl hasta olsan, bir yl! Bana o dul kadn numaralarn, talebe kz glcklerini yuttu-ramazsn! Bilirim o gamzeleri, glckleri ben! (Pencereden barr) Semyon, z atlar! Burada kalyorum. Syle onlara, atlara yulaf versinler. Evet, yulaf, aptal herif, ne sandn? (Pencereden ekilir) Ne aksilik! Aksiliin dikls! Dn gece hi uyuyamadm. Bugn de hava cehennem sanki. Bir Allahn belas da kp para vermedi. Bu 74 yal eksik etek de "havam yok" diyor... Bam aryor. Nerde u... (Barda diker, fkrtr) Puuh! Su! Hey, buraya bak! (Luka girer) LUKA: Buyurun efendim, bir ey mi istediniz? SMRNOV: Nerede senden istediim o iren votka?(Luka kar. Smirnou oturur. stne bana bakar) Of! u halime bak. Biri ty dikse stme bari! Ykanmam, taranmam, trasz, yeleim samana batm, stm bam toz iinde. Kk hanmefendi beni ekya falan sanmtr herhalde. (Es-ner) Sanrm bu halle salona girmek pek yakk almad, ama umurumda bile deil. Ben ziyareti deil, alacaklym. Yani en holanlmayan misafir; lm'den sonra. (Luka girer) LUKA: (Votkay uzatr) Bakyorum, eve iyice yerlemisiniz, efendim. SMRNOV: Ne?! LUKA: Bir ey efendim, bir ey yok! SMRNOV: Allahn belas, kiminle konutuunu sanyorsun? Kapa eneni! LUKA: (karken) Eve bela indi sanki. Bu herifi mutlak eytan gndermitir. (kar) SMRNOV: Amma fkeliyim ha! Btn dnyay tuzla buz edesim geliyor. Gene hastalanyorum. Hey, buraya bak!

(Bayan Popov girer) POPOV: (Yere bakarak) Bu muhkem yalnzlmda, oktandr insan sesini unutmutum Bay Smirnov. Hem bu bartlara gelemem ben. Rica ederim sknetimi bozmayn. 75 SMRNOV: Pekl. Verin param gideyim. POPOV: Size ka defa syledim, gene de sylyorum Bay Smirnov. Param yok. br gne kadar beklemeniz gerek. Anlamanz iin davul mu aldraym? SMRNOV: Ben de size ka defa syledim; gene sylyorum: Benim bu paraya ihtiyacm var. br gn ok ge olur. Eer bu paray imdi vermezseniz, yarn sabah kendimi asmak zorunda kalacam. POPOV: Size param yok diyorum, amma tuhafsnz! SMRNOV: Demek demiyorsunuz ha? POPOV: demiyorum Bay Smirnov. SMRNOV: O halde ben de buradan bir yere ayrlmyorum! (Yere oturur) Madem br gn vereceksiniz, ben de br gne kadar burada otururum. (Duru. Yerinden frlar) Bana bakn, ben yarn bu paray demek zorunda mym, deil miyim? Yoksa aka yaptm m sanyorsunuz? POPOV: Ltfen barmayn Bay Smirnov, buras ahr deil. SMRNOV: Kim dedi size ahr diye? Ben bu paray yarn demek zorunda mym, deil miyim?. POPOV: Bay Smirnov, bir "hanmefendi"nin huzurunda nasl konuulacan, nasl davran-lacan bilmiyor musunuz? SMRNOV: Hayr bayan! Bir "hanmefendi"nin huzurunda nasl konuulacan, nasl davra-nlacan bilmiyorum! 76 POPOV: Tam dndm gibi! Size baktm zaman ne hissediyorum biliyor musunuz? I! Hele konutunuz mu, anlyorum ki, bir bayanla konumasn bilmeyecek kadar kabasnz. SMRNOV: Hanmefendi Franszca m dktrmemi isterlerdi acaba? "Enchante, Madame! Merci beaucoup, param demediiniz iin, Madame! Pardonez moi eer sizi rahatsz ettiysem, Madame! Ne charmante grnyorsunuz bu mateminizle, Madame!" POPOV: Gln oluyorsunuz Bay Smirnov. SMRNOV: (Taklit eder) "Gln oluyorsunuz Bay Smirnov!" "Bir hanmla nasl konuulacan bilmiyorsunuz Bay Smirnov!"- Bana bakn, Bayan Popov, sizin tandnz yastk kedilerinden daha ok kadn tandm ben. Onlar uruna defa dello yaptm. On iki kadn ben braktm, dokuzu da beni. Evet Bayan Popov, bir zamanlar ne budalalklar yaptm: Tatl, deersiz fsltlar, yerlere eilmeler, ocuksu selamlar, zorlama neeler; budalaln trlsn! Sakn bana sevmeyi bilmediimi sylemeyin. znty, hzn, ya gibi erimeyi. Ak nedir, demeyin bana! Nedir zlemin ars, nedir hzn, nedir ya gibi erimek, zavalllamak? Ben de cayr cayr yandm bir zamanlar. Ben de strap ektim. Servetimin yarsn kaldnlara yedirdim. Kadnlarn toplum basksndan kurtulmas uruna ene yartrdm. Ama her eyin bir sonu vardr sayn bayan! Yanan gzler, siyah kirpikler, olgun kzl dudaklar, gamzeli 77

yanaklar, kalkp inen gsler, yumuak fsltlar; yukarda mehtap, aada gl: Btn bu samalklara metelik bile vermiyorum artk Bayan Popov. Kadnlarn ne mal olduunu anladm. Hepsi yalanc. Btn davranlar sahte; konumalarnn tm dedikodu. Evet, sayn bayan, yal veya gen, btn kadnlar hatal, baya, deersiz, zalim, son derece mantkszdrlar. Akla gelince, bir sere bile onlardan aklldr. Kardan baktn m, btn kadnlar, belki iirdir, aktr, tanradr, melektir, ipektir, muslindir. Bir durma cennetler dnrsn kardan baktn m! Ama ben kadnn ruhuna, derinliklerine baktm, Bayan Popov. Ne buldum biliyor musunuz? Bir Timsah! (Bir sandalyenin arkaln tutar, krlr) Beni isyan ettiren, bu timsahn, birtakm derin duygulan, sadece kendi tekeline almas; kendini ak lkesinin kraliesi sanmasdr. Kesin gerek u sayn bayan: Eer bir kadn fino kpeinden baka bir ey severse, beni bacamdan u iviye asn! Bir erkek iin ak straptr, fedakrlktr. Oysa kadn etrafnzda dnenir, krtr, srtr. Siz kadn olduunuz iin onlar benden daha iyi tanrsnz. imdi elinizi vicdannza koyup syleyin bana; hi vefal bir kadn grdnz m mesela, ya da samimi? Yalnz cadlar deil mi? Bazlar doutan cadlar ya tekiler? Haklsnz: Vefal kadn bir hilkat garibesidir. Tpk boynuzlu bir kedi gibi! POPOV: ylese, vefal olan kim peki? Akna sadk? Erkek mi? SMRNOV: Evet Bayan Popov, erkek. Hem de seksiz, phesiz! POPOV: (Ac bir glle) Erkek! Erkek vefal, ha? Bir yama daha girdim! (Hiddetle) Bu sz nasl syleyebiliyorsunuz Bay Smir-nov? Hangi sebebe dayanarak? Erkek mi sadkm? Msaadenizle bir ift sz edeyim size. Tandm btn erkeklerin en iyisi rahmetli kocam Popov'du. Onu seviyordum. -Ve sevmeyi bilen kadnlar vardr Bay Smir-nov- Ona genliimi, mutluluumu, hayatm, servetimi verdim. Ona tapndm. Ama sonunda n'oldu? Bu erkeklerin en iyisi beni aldatt Bay Smirnov. Hem bir kere deil, st ste. Her zaman. ldkten sonra alma masasnn gznde bir yn ak mektubu buldum. Daima, bensiz hafta tatilleri yapar, benim param harcard. Gzmn nnde baka kadnlarla krtrrd. Buna ramen, Bay Smirnov, ben ona sadk kaldm. Kendimi diri diri bu eve gmdm. mrmn sonuna kadar da yasn tutacam. SMRNOV: (Kmseyerek gler) Beni bunlara inanacak kadar aptal sanyorsunuz herhalde?.,. "Kendimi diri diri bu eve gmdm! mrmn sonuna kadar!" Ne zamana kadar? T ki bir kk air yahut byklar yeni terlemi gen bir subay, al kheylnyla kapnza varp, "sakn buras, kocasna olan byk akndan tr kendini diri diri eve gmen esrarengiz Tamara'nn evi olmasn? Erkek grmeye yemin etmi hani" deyinceye kadar, ha? 78 79 POPOV: (Hiddetle) Ne cesaretle, ne cesaretle benim... SMRNOV: Evet, kendinizi buraya diri diri gmmsnz ama Bayan Popov, burnunuzu-pudralamay da unutmamsnz. POPOV: (Hiddetle) Bu ne cesaret? Bu ne... SMRNOV: Kim baryor imdi, ha? Siz! Neden? Dobra dobra konutuum iin. Sizi tam on ikiden vurduu iin. Ltfen barmayn, ben khyanz deilim! POPOV: Ben deil, siz baryorsunuz! Of, rahat brakn beni! SMRNOV: Param verin, brakaym. POPOV: Size be para vermeyeceim! SMRNOV: Ya, demek yle! POPOV: Evet, yle! Hadi defolun imdi! Yalnz brakn beni!

SMRNOV: Hey, hey, ben kocanz deilim. Brakn bylesi numaralar. (Oturur) Sevmem bu numaralar ben! POPOV: (fkeyle) Bak, bak; bir de yere oturuyor! SMRNOV: Evet doru, oturuyorum! POPOV: Hemen kp gitmenizi istiyorum! SMRNOV: nce param verin! (Kendi kendi-, ne) Of, amma fke bastrd gene be! POPOV: Kstah! Sizinle konumak istemiyorum artk. Defolun! (Duru) Gidiyor musunuz? SMRNOV: Hayr! POPOV: Hayr m?! SMRNOV: Hay.r! POPOV: Allah lyn versin! Luka! (Luka girer) Baya yolu gster Luka! 80 LUKA: (Yaklar) Afedersiniz efendim... Sizden rica edeceim, hm, kmanz, efendim imdi, hm... SMRNOV: (Ayaa frlar) Kapa eneni ihtiyar bunak! Kiminle konutuunu sanyorsun? Un ufak ederim imdi seni! LUKA: (Kalbini tutarak) Allahm ac bize! Bizi koru! (Bir koltua der) Hastalanyorum, nefes alamyorum! POPOV: Daa nerede? Daa! Daa, abuk buraya gel! (Zili alar) LUKA: Herkes ilek toplamaya gitti. Evde yalnz ben varm. Su, su; fena oluyorum! POPOV: (Smirnov'a) Defol buradan! SMRNOV: Biraz nzik olamaz msnz Bayan Popov? ' , POPOV: (Yumruklarn skar, tepinir) Size kar m? Siz vahi bir hayvansnz, yabanisiniz, yabanisiniz! SMRNOV: Ne? Ne dediniz bakaym? POPOV: Siz vahi bir hayvansnz, yabanisiniz dedim! SMRNOV: (zerine yrr) Benimle byle konumaya ne hakknz var? POPOV: Nasl konumaya? SMRNOV: Hakaret etmeye bayan! POPOV: N'olur hakaret edersem? Sizden korkacam sanyorsanz aldanrsnz! SMRNOV: Kadn olduunuz iin bu hakareti demekten kurtulacanz sanmayn. iirin, hznn yaratt nazenin, ha? Bunun altnda kalmam ben. Sizi delloya davet ediyorum! LUKA: Ac bize Allahm, koru bizi! Su! SMRNOV: Vuruacaz!

POPOV: Beni gene korkutmaya m alyorsunuz? ri yumruklarnz, boa sesli olduunuz iin, ha? Ay! Siz bir aysnz! SMRNOV: Kimse cezasn grmeden Grigory S. Smirnov'a hakaret edemez. Hatta kadn bile olsa! POPOV: (Onun sesini bastrmaya alarak) Ay! Ay, ay! SMRNOV: Kadn - erkek msavidir deriz hep, deil mi? Gzel! Bundan byle sadece erkek demeyecek hakaretin cezasn. Sizi delloya... POPOV: (Haykrr) Pekala! Dello mu istiyorsu-nuz? Buyurun vurualm yleyse! SMRNOV: Vurualm! imdi ve burada! POPOV: Burada ve imdi ha? Pekl. Kocamn tabancalarn alp geliyorum. (Yrr. Sonra' dner) Onun tabancasyla u aptal kafanz kurunlamak byk bir zevk olacak. Aurevo-ir! (kar) SMRNOV: Onu bir rdek gibi yere sereceim. Ben ne snepe bir air, ne byklar yeni terlemi bir ocuum! Hayr efendim, bu zayf yaratklar umurumda bile deil. LUKA: Efendim, beyefendi! (Dize gelir) Bu ihtiyar adama bir iyilikte bulunun ltfen-, kp gidin buradan. Yaptklarnz yetti. Korkudan ldrecektiniz beni. imdi de del.... SMRNOV: Evet, dello! Kadn - erkek msavat budur ite! Budur ite kadnlarn toplum zincirlerinden kurtuluu! Prensip olarak, onu 82 rdek gibi vururum be! Fakat ne kadn yahu! (Taklit eder) "Kocamn tabancasyla u aptal kafanz kurunlamak..." Ve Allah ahittir, delloyu kabul etti. Bylesi kadna imdiye kadar hi rastlamadm. LUKA: Beyefendi, efendim! N'olur gidin artk. mrm boyunca duacnz olurum. SMRNOV: (Aldrmaz) Ne kadn be! (Islk alar) Tam kadn! Ne mzrdyor, ne zrlyor. Ate, barut sanki. Sanki toptfek! Bylesi bir kadn vurmak ayp olur. LUKA: (Alar) Ltfen beyefendi, gidin ltfen! SMRNOV: (nceki gibi) in tuhaf sevdim bu kadn yahu! Gamzelerine, her eyine ramen. Sevdim. Alacamdan bile vaz geeceim nerdeyse. fkem uup gitti. mrmde byle kadn grmedim. (Bayan Popon, tabanca/ar/a girer) POPOV: te tabancalar -Bay Smirnov. Fakat nce bana nasl kullanlacan gsterin. imdiye kadar hi kullanmadm. Elime almadm hi. LUKA: Allahm ac bize! Gidip bahvanla ara-bacy bulaym. Allahm nereden uradk bu belaya! Oh Allahm! (kar) SMRNOV: (Tabanca/an inceler) Bakn, birka cins tabanca vardr. Biri, Motimer markadr ki, kapsl atar, daha ok dello iin kullanlr. Sizinkiler ise Smith-Vesson, hem de en mkemmelinden. En az doksan rubledir deeri... Byle tutacaksnz. (Kendi kendine) Allahm ne gzler! Yakp yan diriyor beni! 83 POPOV: Byle mi?

SMRNOV: Evet yle. Horozu kaldrrsnz. yle nianlarsnz hedefi: Ba yukarda, kol ilerde, gerili; byle. Sonra parmanz buraya, tetie basarsnz. Hepsi bu kadar. Asl olan soukkanl olmak; acele etmeden nian almaktr. Elinizin titremesini de nleyin. POPOV: Anladm. Fakat, eer buras delloya elverili deilse, baheye kabiliriz. SMRNOV: ok iyi olur. Yalnz size unu syleyeyim ki ben havaya ate edeceim. POPOV: Havaya m? Bu da nereden kt? Niin? SMRNOV: ey... nk... zel sebeplerden... POPOV: Korktunuz mu yoksa? (ten gler) Bu iten kurtulamazsnz Bay Smirnov. Ben hazrm. Kellenize bir delik amadan iim rahat etmeyecek. Beni takip edin!.. N'oldu, korktunuz mu? SMRNOV: Evet, korktum. POPOV: Hadi canm! N'oldu size byle? SMRNOV: ey... Hm... Bayan Popov... ben... hm... sizden holandm. POPOV: (Acyla gler) Hey Allahm, benden holanm; u ie bak?! Zavall! (Kapy gsterir) Gidebilirsiniz Bay Smirnov. SMRNOV: (abucak tabancay brakr, apkasn alr. Kapya yrr. Sonra dner. Konumadan kanlkl bakrlar. Sonra ihtiyatla yaklar Smirnou) Bakn Bayan Popov. Hl bana kzyor musunuz? Ben de kzgnm ama, buna ramen, gryorsu84 . nuz... sylemek istediim... bu ynden.... iin asl. (Barr) Eer sizi sevmisem, Allah kahretsin, su bende mi? (Sandalyenin arkaln tutar, krlr) Hay Allah, amma da sraym eyalarnz! Sizden holandm. Anlyor musunuz beni? Hatta size k bile olabilirim. POPOV: Sizden nefret ediyorum! Defolun buradan! SMRNOV: Ne kadn! Syleini asla grmemitim. Oh mahvoldum, olanlar oldu bana; kapana kslm fare gibiyim. POPOV: kn gidin bu evden, yoksa vururum! SMRNOV: Vurun!. Ne saadettir bu kadife ellerin ateledii tabancayla vurulmak; bu byl gzlerin baklar altnda lmek! Mecnuna dndm. Biliyorum; abuk karar vermelisiniz. Bir saniye dnn, sonra karar verin. nk buradan ktm m bir daha geri gelemeyeceim. Karar verin! Ben yakkl bir adamm-, toprak sahibi bir centilmen de diyebilirim. On bin yllk gelir. Salam ahr. Havaya bir metelik atn, tam ortasndan vururum. Benimle evlenir misiniz? POPOV: (Kzgnlkla tabancay sallar) Brakn bunlar imdi. Hadi delloya! Aln tabancanz! SMRNOV: Mecnun gibiyim. Hibir ey anlayamyorum. (Barr) Hey buraya bak! Nerede votka? POPOV: Ne mazeret, ne tehir! Delloya! SMRNOV: Mecnuna dndm. m! Tam 85

mansyla m! (En. Popou'un eline kuvvetle sarlr, kadn inler) Sizi seviyorum! (Diz ker) Kimseyi bylesine sevmedim. On iki kadn braktm; dokuzu beni brakt. Fakat hibirini sizin kadar sevmedim. Cayr cayr yanyorum. Ya gibi eriyorum. Zavall-layorum. Bir budala gibi dize geldim ve desti izdivacnz talep ediyorum. Utanlacak bir ey bu, rezalet! Be yldr k olmamtm. Hep kar durdum. Fakat imdi birdenbire dize dtm; tam bir skandal! Desti izdivacnz talep ediyorum. Kabul ediyor musunuz, etmiyor musunuz? Demek etmiyorsunuz? Peki etmeyin! (Kalkar, kapya yrr) POPOV: Ben bir ey sylemedim! SMRNOV: (Durur) Ne? POPOV: Yok bir ey, gidebilirsiniz. ey, hayr, bir dakika! Hayr, gidebilirsiniz. Gidin! Sizden ireniyorum! Fakat, bir saniye!. Oh, ne kadar hiddetliyim, bir bilseniz, (Tabancay masaya frlatr) Bu pis eyi tutmaktan parmaklarm uyutu. (Mendilini para para yrtar) Hl duruyor musunuz orada? kn gidin buradan! SMRNOV: Allahasmarladk! POPOV: Gidin, gidin, gidin! (Barr) Nereye gidiyorsunuz? Durun bir dakika! Hayr, hayr, tamam, gidin artk. Deli olacam. Yaklamayn bana, yaklamayn bana! SMRNOV: (Yaklamaktadr) Ben de kendimden nefret ediyorum. Bir ocuk gibi k oldum; kamlanm gibi dize geldim... D86 ndke kaz gibi rperiyorum. (Kaba) Sizi seviyorum! Ama neye yarar! Yarn faizi demem gerek ve neredeyse hasat balayacak. (Beline sarlr) Kendimi hi affetmeyeceim. POPOV: ekin ellerinizi stmden, sizden nefret ediyorum! Kapatn bu konuyu! (Uzun bir p. Luka, bir balta; bahvan bir orak, arabac bir trmk, yanama da bir sopa ile girerler) LUKA: (pr/er/cen grr) Allahm sen bize ac! Sen bizi koru! POPOV: (Baklar yerde) Luka syle ahrdaki-lere. Tobi'ye bugn hi yulaf vermesinler! PERDE 87 BiR EVLENME TEKLiFi BR PERDELK AKA (1888-9) KiiLER Stepan Stepanovi UBUKOF, toprak sahibi, yal, kurumlu, fakat nazik. van Vasilyevi LOMOF, salkl; fakat kuruntulu, sinirli, kukucu. O da toprak sahibi. NATALYA Stepanovna, ubukof'un kz;

25 yanda, henz evlenmemi. ubukof'un kona - oturma odas. Lomof girer, frakldr. Beyaz eldiven, silindir apka. Sinirli. UBUKOF: (Kalkar) Vay vay, bakn kim gelmi! van Vasilyevi! (ten, elini skar) Bu ne srpriz koca adam! Naslsnz? LOMOF: Eh, fena deil. Ya siz? UBUKOF: dare edip gidiyoruz. Ltfen oturun. Biliyor musunuz, komularnz unuttunuz aziz dostum. Grmeyeli ok oldu. Niye bugn resmisiniz byle? Frak, eldiven ve daha bir sr. Cenaze mi var olum? Yoksa bir yere mi gidiyorsunuz? LOMOF: Hibir yere. Yni buraya gidiyorum. ey... geldim. Sadece sizi grmeye aziz Stepan Stepanovi. UBUKOF: yleyse niye resmi, kocam olum? imdi ylba deil ki ve daha bir sr. LOMOF: ey... yani... onun gibi bir ey. Buraya, azizim Stepan Stepanovi, sizi, bir rica iin rahatsz etmeye geldim. Birka defa, yahut ok kere, hatta daha fazla; sizden yardm istirham etmi ve yardmnza nail olmak, nasl desem, erefinizi bahsetmitiniz. Yani ey ih-gan etmi... Evet. zr dilerim, her eyi dolatryorum birbirine. Bir bardak su ltfeder misiniz Stepan Stepanovi? (er) 91 UBUKOF: (Kendi kendine) Para isteyecek! Hava alr. (Lomofa) Size ne gibi bir yardmda bulunabilirim aziz dostum? LOMOF: Evet, bakn, azizim Stepani. Afedersi-niz, yani Stepan azizim'ovi. Hayr. Yani, her eyi kartryorum, grdnz zre. Szn ksas, bana yardm edebilecek tek insan sizsiniz. Tabiatiyle buna lyk deilim, stelik sizden bunu beklemeye hakkm da yok. Ve bunlara da. UBUKOF: Laf dolatrp durmayn. Atn aka ortaya. LOMOF: Bir dakika. Yani imdi. Derhal. Gerek u ki buraya elini istemeye geldim. Yani kznz Natalya Stepanovna'nn. Ben, ben onunla evlenmek istiyorum. UBUKOF: (Sevinle) Hey Allahm! van Vasil-yevi! Bir daha syleyin bakaym. LOMOF: Kznzn desti izdivacn... UBUKOF: (Keser) Siz bir harikasnz! Memnun oldum, mesrur oldum ve daha bir sr. Evet gerek bu. (Sarlr, per) Senelerdir hep bunu dnrdm. Nihayet ryalarm hakikat oldu. (Gznden bir damla ya der) Ve. bilirsiniz, ben size hep kendi olum gzyle bakardm. Allah ikinize de huzur, saadet ve daha bir sr, ihsan etsin. Hep bunu istedim. Hay Allah, niye byle aptallatm? nk sevinten ne yapacam ardm. Evet, ardm. Oh, btn kalbimle... Ben gidip Natalya'y getireyim. Ve daha bir sr. LOMOF: (Heyecanla) Azizim Stepan Stepano-vi acaba kabul edecekler mi dersiniz? UBUKOF: Ne demek, elbette, eski dostum! Hay Allah; "ya raz olmazsa?!" Sizin iin deli oluyor! Hey Allahm, hem de azgn bir kedi gibi. Ve daha bir sr. imdi dnerim. (kar) LOMOF: Allahm ne souk! Bir kaz gibi tir tir titriyorum, sanki imtihana gireceim. nemli olan, aklm bama toplayp bu fikre raz etmek kendimi. Eer durmadan dnr, tereddt eder, ince eler, sk dokursam, ideal veya gerek ak beklersem, mrm boyu evlenemem. Brrr! Amma souk! Natalya Stepanovna mkemmel bir ev kadn. irkin saylmaz. yi bir tahsili de var. Daha ne isterim? Hi. Amma sinirliyim ha, kulaklarm nlyor. (er) Hem canm, tam evlenecek adaym. Ya otuz be. Kritik bir ya. Artk durup oturmal, dzenli bir hayat

srdrmeliyim. Ayrca durmadan arpntlara uruyo-rum. Buyurun bakalm; ite dudaklarm titriyor, gzm seyiriyor. En korkuncu geceler. Uykum! Efendi efendi yataa girerim, tam uyuyacam, birden iime bir ey der. lkin bam zonklar, sonra omuzlarm szlar; deli gibi yataktan frlayp bunlardan kurtulmaya alrm... Sonra tekrar yataa uzanr, tekrar uyumay denerim. Ama ne mmkn? Hemen iime gene bir ey der. Ve bu, bylece, belki yirmi kere, belki... (Natalya Stepanovna girer) NATALYA: Oh, demek yalnz siz varsnz. Oysa babacm, "eri git, bir tccar gelmi, cicilerini gsterecek" dedi. Neyse. Naslsnz van Vasilyevi? 92 93 LOMOF: -Teekkr ederim. Siz naslsnz, aziz Natalya Stepanovna? NATALYA: Giysimin kusuruna bakmayn-, byle nlkle ktm karnza. Nohut ayjklyorduk da. oktandr grnmyordunuz. Oh, ltfen oturun. (Otururlar) Bir eyler yemek ister misiniz? LOMOF: Hayr, teekkr ederim. Yedim. NATALYA: O halde, isterseniz sigara iebilirsiniz. (Lomof imez) Hava da bugn ok gzel. Ama dn ok yalyd, yanamalar alamad. Siz ne kadar ot kaldrdnz ambara? Ben a gzclk edip hepsini bitirdim, ama, imdi iim pek rahat deil. Yamur belki iyi gelirdi, deil mi? Beklemeliydim. Fakat siz niye byle resmi giyinmisiniz? Yoksa balo falan m var? Tabiatiyle, ok yakm olduunu sylemeliyim. Ama sylese-nize niye byle giyindiniz? LOMOF: ey... gryorsunuz aziz Natalya Stepanovna, gerek u ki, buraya sizden... ey, bakn dinleyin beni, tabii, sizin iin muhtemelen bir srpriz olacak ve belki de kzacaksnz, fakat... (Kendi kendine) Hay Allah, amma da souk buras be! NATALYA: Evet, ne demek istiyorsunuz? (Duru) Evet? LOMOF: Ksaca anlatmaya alacam. Efendim, biliyorsunuz, aziz Natalya Stepanovna, sizleri ocukluumdan beri, hatta, nasl derler, tanmak erefine nail oldum, ailenizi. Maln mlkn bana miras brakan mte94 veffa halam, enitem, ki biliyorsunuz, babanza ve mteveffa annenize derin bir sayg duyarlard. Lomof'lar, ubukof'lar daima birbirlerine dosttular. Hatta akrabaydlar da diyebilirsiniz. Ve tabiatiyle, biliyorsunuz, tar-. lalarmz yan yanadr. Hatta benim kz ayr... NATALYA: Szn kesmekten nefret ederim ama, azizim Ivan Vasilyevi, yanlmyorsam "benim kz ayn" dediniz. O yerin gerekten sizin olduundan emin misiniz? LOMOF: Elbette, eminim. NATALYA: Ne demek eminim? Oras sizin deil, bizim. LOMOF: Oh, hayr aziz Natalya Stepanovna, oras benimdir. NATALYA: Hay Allah, bir yama daha girdim! Bu fikri nereden aldnz? LOMOF: Nereden mi? Bakn, ben, sizin kayn aalaryla, batakln arasna kama gibi girmi olan kz ayr'ndan sz ediyorum. NATALYA: Evet, muhakkak; ama oras bizimdir.

LOMOF: Oh hayr, yanlyorsunuz aziz Natalya Stepanovna, oras bizimdir. NATALYA: Oh, herhalde buna inanmam istemezsiniz? LOMOF: Fakat bu gerei vasiyetnamede grebilirsiniz aziz Natalya Stepanovna. phesiz, phesiz bir zamanlar, oras dvlyd ama, herkes de bilir ki benimdir. Mnakaa edilecek hibir yn yok bunun. Eskiden 95 halamn ninesi, babanzn dedesinin kyllerine yle kullansnlar diye vermi. Onlar da bir zaman sonra kendi mallarym gibi davranmaya balamlar. Fakat gerek u ki... NATALYA: Bunlarn konumuzla ilgisi yok. Benim dedem de, dedemin dedesi de tarlalarnn batakla kadar uzandklarn sylerlerdi ki, bu da kz ayr'nn benim olduunun tam bir kantdr. Tartlacak hibir yn yok bunun. Yoksa ok sama olur. LOMOF: Fakat vasiyetnameyi gsterebilirim Na-talya Stepanovna. NATALYA: Siz benimle alay ediyorsunuz. Hey Allahm! Bu topraklar yz yldr bize ait. Oysa siz tutup, birdenbire, bize ait olmadn sylyorsunuz. Neniz var van Vasilyevi? Bu, on be dnmlk, deeri yz ruble bile olmayan tarlann sz edilmez kukusuz ama, hakszla katlanamyorum. Evet, katlanamyorum hakszla. LOMOF: Fakat beni dinlemelisiniz mutlaka. Babanzn dedesinin kylleri, tula piirmek istemiler halamn ninesine; halamn ninesi de iyilik olsun diye... NATALYA: Btn bu syledikleriniz, bu halalar dedeler, nineler, falan filan; hep sama! ayr bizimdir! Bu konuda sylenecek sz, bu kadar! LOMOF: Hayr, benimdir! NATALYA: Bizimdir! Bu konuda iki gn laf etseniz de, on be frak kuanp, yirmi ift eldiven giyseniz de oras bizimdir, bizimdir, bizimdir! 96 LOMOF: Natalya Stepanovna ben ayr istemiyorum. Ben sadece prensip zerinde duruyorum. Eer istiyorsanz orasn size verebilirim. NATALYA: Size asl ben verebilirim. nk oras bizimdir. Bu konuda sylenecek sz, bu kadar! Fakat unu da syleyebilirim ki azizim van Vasilyevi, davrannz ok acayip. u ana kadar sizi iyi bir komu, hatta dost bilirdik. Nitekim geen yl size harman makinemizi vermitik de, bizim buday kasma kadar ieri alamamtk. imdi de kalkm ingenelere davranr gibi davranyorsunuz bize. Benim topram bana vermek! e bakn! Buna komuluk denmez; arszlk denir buna. Dpedz, tam anlamyla... LOMOF: Ya, demek siz beni zorba sanyorsunuz ha? Buraya bakn aziz bayan, ben imdiye kadar kimsenin topran zorla almadm. Kimse de u anda byle bir halt ettiimi syleyemez. (Gidip abucak su ier) kz ayr benimdir! NATALYA: Yalan! Bizimdir! LOMOF: Benim! NATALYA: Yalan! Size, bizim olduunu ispat edeceim. Oraklarmz gndereceim imdi oraya. LOMOF: Anlamadm?

NATALYA: Oraklarm gndereceim bugn oraya! LOMOF: Tekmeyle kovarm onlar! NATALYA: Skysa! Cesaretiniz varsa! 97 LOMOF: (Kalbini tutar) kz ayr benimdir, anlyor musunuz, benim! NATALYA: Ltfen barmayn! Evinizde istediiniz gibi barabilirsiniz ama, burada kendinize hkim olun. LOMOF: Eer kalbim bylesine arpmasayd, eer kan tepeme kmasayd, sizinle byle yumuack, efendi efendi konumazdm. (Barr) kz ayr benimdir! NATALYA: Bizim! LOMOF: Benim! NATALYA: Bizim! LOMOF: Benim! (u bu kof girer) UBUKOF: N'oluyor burada? Ne diye baryorsunuz? NATALYA: Babacm, ltfen bu baya syler misiniz? kz ayn kimindir? Onun mu? Bizim mi? UBUKOF: (Lomofa) Tabiatyla bizim, kocam arkadam. LOMOF: Nasl sizin olabilir azizim Stepan Ste-panovi? insaf edin! Belki halamn ninesi oray dedenizin kyllerine vermi olabilir ve onlar da ayr kendi mallan sayabilirler ama... UBUKOF: Hayr, hayr aziz olum. Bir noktay unutuyorsunuz. Siz bu hkme, kyllerin para vermemesinden varyorsunuz, halanzn ninesine ve daha bir sr. Ama ayr dvlyd o zamanlar. Sonralar bile. Sonra sonra yoluna girdi her ey. Bilhassa herkes bilir ki ayr bizimdir. 98 LOMOF: Orasnn bana ait olduunu ispat edebilirim. UBUKOF: Siz hibir eyi ispat edemezsiniz kocam olum. LOMOF: Edebilirim! UBUKOF: Aziz delikanl, ne diye byle baryorsunuz? Barmakla hibir ey ispat edemezsiniz! Bana bakn, benim hibir eyinizde gzm yok. Ama bana ait olan bir eyi size brakacak deilim. Hem neden brakaym? Kald ki siz bu mevzuda mnakaaya devam ederseniz, ben de onu derhal kyllere veririm, ite o kadar. LOMOF: "te o kadar" deil. Bakasnn maln, bakasna verme hakkn kimden aldnz? UBUKOF: Bu hakka sahip olup olmadm ben bilirim. Ayrca unu da kafanza sokun, aziz gen adam, karmda bu ton'da konuulmasna alk deilim. Ve daha bir sr. Ayrca ben, aziz gen adam, sizden iki defa daha yalym. Ve sizden benimle byle konumamanz rica ediyorum. Ve daha bir sr. LOMOF: Beni aptal m sanyorsunuz? nce malma sahip ktnz sonra da sakin ve nazik olmam bekliyorsunuz, yi bir komu byle davranmaz Stepan Stepanovi. Siz bir komu deil, zorbasnz.

UBUKOF: Neydi o? Ne dediniz bakaym? NATALYA: Babacm oraklar derhal ayra gnder. UBUKOF: (Lomofa) Ne sylemitiniz beyefendi? 99 NATALYA: kz ayr bizimdir ve asla brakacak deiliz, asla, asla, asla! LOMOF: Grrz! Mahkemeye vereceim sizi. Gstereceim size! UBUKOF: Mahkemeye mi vereceksiniz? Pekl, verin bakalm mahkemeye. Ve daha bir sr. Ben zaten bilirim sizi, mahkemeye vermek iin frsat kolluyordunuz. Ve daha bir sr vesaire. Sizi dzenbaz, irret, sizi! Btn soyunuz byleydi zaten. Topunuz! LOMOF: Soyumu bu ie kartrmayn! Lo-mof'lar daima namuslu ve asildi. Hibiri dedeniz gibi emanete hyanet etmedi. UBUKOF: Lomof'larn hepsi de zrdelidir, topu birden! NATALYA: Topu birden! UBUKOF: Dedeniz bir ayyat. Sonra o, mimarla kaan teki halanzdan ne haber? Ve daha bir sr. NATALYA: Ve bir sr! LOMOF: Sizin ananz da kamburdu! (Kalbini tutar) Oh, kalbim arpyor... Bam dnyor. mdat! Su! UBUKOF: Babanz su katlmam bir kumarbazd! NATALYA: Halanz da skandallar kraliesiydi! LOMOF: Sol ayama inme indi. Siz fesatsnz... Oh, kalbim! Herkes biliyor son seimlerde evirdiiniz do... yldzlar uuyor etrafmda. Nerde apkam? NATALYA: Aalk! irkef! UBUKOF: iki yzl, irkef! 100 LOMOF: ite apkam... Oh, kalbim.. Kap ner-de? Nasl karm buradan?... Oh, galiba lyorum... Ayaklarm dolanyor. (Kapya gider) UBUKOF: (Peinden) Bir daha evime ayak basaym deme sakn! NATALYA: Git bakalm mahkemeye! Grrz. (Lomof glkle kar) UBUKOF: eytan alsn! (er, kzgn dolar) NATALYA: Kt adam! Byle bir olaydan sonra insan nasl olur da komularna gvenebilir? UBUKOF: Alak! Bostan korkuluu!

NATALYA: Tam bir canavar! nce topramz almak istedi, sonra da sana barp ard. UBUKOF: Evet, bu algam, bu aptal tavuk, kalkm bir de teklifte bulunuyor; hem de ne teklif? NATALYA: Ne teklifi? ' UBUKOF: Ne teklifi olacak? Sana evlenme teklifi! NATALYA: Evlenme teklifi mi? Bana? Neden daha nce sylemedin bunu bana? UBUKOF: te bu yzden o resmi kla brnm o doldurulmu bumbar, o kurutulmu lahana. NATALYA: Bana evlenme teklifi ha? Oh! (Bir koltua dp, alamaya balar) ar onu, ar! Getir buraya! ar onu! Ohhh! UBUKOF: Kimi getireyim? Kimi araym? 101 NATALYA: abuk, abuk! Hastalanyorum. Getir onu. (Tamamen isteriye tutulur) UBUKOF: Neden? N'oldu sana? (Ban tutar) Ah, ne aptalm! Kendimi vuracam! Asacam kendimi! Kz ksmetinden ettim. NATALYA: lyorum. Getir onu! CUBUKOF: Peki, peki, imdi! Yalnz barma! (kar) NATALYA: Ne yaptlar bana? Bulun onu! Getirin geriye! Getirin buraya! (Duru. ubukof girer) UBUKOF: Geliyor, ylan! Ve daha bir sr! Off! Sen konu onunla; benim konuacak halim yok. NATALYA: (Alayarak) Getirin onu buraya, getirin onu buraya! CUBUKOF: (Barr) Geliyor dedim sana! Oh! Allahm, ne zormu yetikin kz babas olmak? Yemin ederim bir gn grtlam keseceim; yemin ederim. (Kzna) Adama ilendik, hakaret ettik, svdk, dar attk imdi de... btn su senin, senin! NATALYA: Benim mi? Btn su senin asl. CUBUKOF: Benim mi? Ne demek istiyorsun su se... (Lomof eikte grnr) LOMOF: Bu ne arpnt... Oh kalbim... Ayaklarm tamamen uyutu. Brm bir eyler didikliyor. NATALYA: Bizi balayn van Vasilyevi. Fazla sinirliydik. kz ayr sizindir. LOMOF: Kalbim ok fena arpyor. ayrm! Kirpiklerim! kisi birden seyiriyor. 102 NATALYA: Evet, ayr tmyle sizindir, evet, sizin. Ltfen oturun. (Otururlar) Kukusuz biz yanldk. LOMOF: Benim mnakaam prensipten tr. Yoksa ayrn nemi yok benim iin, sadece prensip... NATALYA: Oh evet, tabii prensip evet, asl konu bu. Fakat baka eylerden sz edelim artk.

LOMOF: Ayrca elimde delil de var. Bakn, halamn ninesi, bu ayr,-sizin babanzn dedesine... NATALYA: Evet, evet, evet; unutalm artk bunlar. (Kendi kendine) Ona ne syleyeceimi bilsem? (Lomof'a) Yaknda ava kacak msnz? LOMOF: Harmandan sonra keklik avna kacam... Fakat, oh azizem, bilmem bama geleni duydunuz mu? Kpeim Ok'u bilirsiniz, deil mi? Hah! imdi topallyor. NATALYA: ok yazk! Neden? LOMOF: Bilmem. Ya ayan burktu, ya kavga falan etti. ( eker) En iyi kpeim! Verdiim paray bir bilseniz. Mironov'a 125 ruble dedim, onun iin. NATALYA: ok vermisiniz van Vasilyevi. LOMOF: Bilkis, az bile. Harika bir kpek. NATALYA: Fakat babam, Ok'tan daha iyi olan Yay iin sadece 85 ruble verdi LOMOF:Yay m, Ok'tan daha iyi? Laf m bu imdi? (Gler) Yay, Ok'tan daha iyi! NATALYA: Tabii iyidir. Kukusuz henz gen ama, grn ve soy bakmdan Volanes-ki'de bile yoktur ylesi. 103 LOMOF: Afedersniz Natalya Stepanovna, onun arpk suratl olduunu unutuyorsunuz. Bu tip kpekler iyi avlanamaz. NATALYA: Yay demek arpk suratl ha? Bir yama daha girdim! LOMOF: nann, alt enesi, st enesinden daha ksadr. NATALYA: ltnz m? LOMOF: Evet. phesiz iyi koabilir ama, yakalamaya gelince... NATALYA: nce bizim Yay soyludur. Soyu stne de yoktur. Donanmla Kuanm'n yav-rusudur. Sizin ucubenin ise soyu sopu yoktur. St beygiri gibi yal ve ypranmtr. LOMOF: Yal olabilir ama, onu be Yay'a deimem. Nasl mnakaa edebiliyorsunuz bu konuda, anlamyorum. Ok, tam bir kpektir. Yay ise gln! Kime baksanz bir Yay' vardr. Her alnn altnda bulabilirsiniz. O tip kpeklere 25 ruble verseniz bile, aldan-m olursunuz. NATALYA: Bugn sizi eytan arpm van Va-silyevi. Her eyde bir terslik karyorsunuz. nce ayrn kendi malnz olduunu sylediniz. imdi de Ok, Yay'dan iyidir diyorsunuz, insan ne sylediini bilmeli. Ayrca siz de ok iyi biliyorsunuz ki, Yay. Ok'tan yz kez daha iyidir. Neden tersini sylyorsunuz? LOMOF: Bakyorum, beni ya aptal, ya kr sanyorsunuz, Natalya Stepanovna. Szn ksas, sizin Yay arpk suratldr. 104 NATALYA: Deildir! LOMOF: yledir!

NATALYA: Deildir! LOMOF: Ne diye baryorsunuz han'fendi? NATALYA: .Samalyorsunuz da ondan! Korkun bir ey bu. Sizin Ok yaklacak kadar yaland halde, tutmu Yay'la karlatryorsunuz. LOMOF: Afedersniz, artk devam edemiyece-im. Kalbim... arpntlar bast gene. NATALYA: Biliyordum zaten, mim koymutum: Tartan avclarn, ou, hibir ey bilmeyenlerden kyor. LOMOF: Ltfen! Susun biraz! Kalbim duracak nerdey... (Barr) Susun! NATALYA: Hayr! Yay'n Ok'tan yz kez daha iyi olduunu sylemediiniz srece susmayacam! LOMOF: Yz kere daha kt! Bam... Gzlerim... Omuzlar... NATALYA: Sizin Ok nerdeyse lecek! LOMOF: (Alar) Susun! Kalbim patlayacak. NATALYA: Susmayacam! (ubukof girer) UBUKOF: Nedir gene derdiniz? NATALYA: Babacm, ltfen syler misiniz hangi kpek daha iyi? Onun Ok'u mu? Bizim Yay m? LOMOF: Stepan Stepanovi, sizden bir tek ey rica edeceim. Sizin Yay arpk .suratl m, deil mi? Evet? Hayr? 105 UBUKOF: yle olsa da ne kar? Halen bu civarn en iyi kpei. Ve daha bir sr. LOMOF: Benim Ok ondan iyi deil mi? Gerekten yle deil mi? UBUKOF: O kadar sinirlenme kocam adam. phesiz sizin kpein iyi bir grn var; soylu, salam, iyi srar, vesaire. Fakat iki kusuru kabul etmelisiniz: Yal ve bastbacak. LOMOF: Bastbacak ha? Oh kalbim! Gelin delillere bakalm: Marunski avnda kpeim, Kont'un kpeiyle basaba kotular. Sizin Yay ise bir mil arkalarnda kalmt. UBUKOF: Evet ama, Kont'un adam Yay' kr-balamt. LOMOF: Haklyd ama. Tilki avnda olduumuz halde sizinki koyunlar kovalyordu. UBUKOF: Yalan! Bana bakn, asabm bozulmaya balyor. (Toparlar kendini) Bu yzden, aziz arkadam, mnakaay keselim. Asl sebep, kskanlk. Ne denir... Yaknda anlarsnz kpeklerin sizinkinden daha iyi olduunu. Mesela, bizim kpein! .Yok u, yok bu! Sebebin kskanlk olduunu biliyorsunuz, sadece kskanlk! Ben her eyi hatrlyorum. LOMOF: Ben de hatrlyorum! UBUKOF: (Taklit eder) "Ben de hatrlyorum!" Ne hatrlyorsunuz? LOMOF: Kalbim... Ayaklarm uyutu... Yapa...

NATALYA: (Taklit eder) "Kalbim! Ayaklarm uyutu!" Ne biim avcsnz siz? Siz tilki yeri106 ne, mutfakta hamambcei avlayn. "Kalbim.!" UBUKOF: Evet, ne biim avcsnz siz? Siz hayvanlarn peinden koacanza bu arpntlarnzla evinizde oturmalsnz. Av kim, siz kim? Siz varsa yoksa insanlarla mnakaa edin, kpeklerine laf edin. Ve daha bir sr. Allah akna tepem atmadan konuyu deitirin! Siz avc falan deilsiniz! LOMOF: Ya siz, avc msnz? Ha? Siz ava, Kont'a dalkavukluk etmek, onu bunu ekitirmek, entrika evirmek ve kumpas... Oh kalbim! Siz bir kumpassnz, bu'sunuz siz! .UBUKOF: Ne dedin bakaym! Ben mi kum-pas, dalavereciyim ha? (Barr) Kapayn enenizi! LOMOF: Dalavereci! UBUKOF: St kuzusu! Yavru kpek! LOMOF: htiyar san! Cizvit! UBUKOF: Kapayn enenizi, yoksa sizi keklik gibi vururum! Ahmak! LOMOF: Herkes bilir ki -oh, kalbim- karnz dverdi sizi... Oy, ayaklarm... bam... yldzlar uuyor... Baylyorum! (Koltua der) abuk, bir doktor! (Baylr) UBUKOF: (stne gider, teskin edici) Muhallebi, ocuu! Hanm evld! Aptal! Hastalanyorum! (Su ier) Ben Hastaym! NATALYA: Ne biim avcsnz siz? Atn stnde bile duramazsnz! (Babasna) Babacm, n'oldu buna byle? Bak baba! (lk atar) van Vasilyevi! ld! 107 UBUKOF: ok geiriyorum. Nefes alamyorum... biraz hava... hava ver bana! NATALYA: ld! (Lomof'u sarsar) van Vasil-yevi, van Vasilyevi! Ne yaptnz bana? ld! (Koltua der, lk la) Bir doktor! Doktor! Bir doktor! UBUKOF: Ohh... Nen var? N'oldu? NATALYA: (nler) ld! ld! UBUKOF: Kim ld? (Lomofa bakar) Alla-hm! lm! abuk! Su! Doktor! (Suyu Lo-mofun dudaklarna dayar) in unu! emiyor. lm olmal. Ve daha bir sr... Oh, ne sefil hayat bu! Niye kendimi ldrmyorum? oktan kesmeliydim grtlam. Ne bekliyorum. Bir bak verin bana! Tabanca verin! (Lomof kmldar) Bak, dirili-yor, kendine geliyor. Aln biraz su iin... Hah, yle! LOMOF: Yldzlar uuuyor... Sis... Nerdeyim ben? UBUKOF: Haydi hemen evlenin, ondan sonra eytan alsn sizi! Natalya kabul etti. (El ele getirir) Natalya raz, vesaire. Dualarm sizinle beraber. Ve bir daha bir sr. Yalnz beni rahat brakn! LOMOF: (Ayaa kalkar) Ha? Ne? Kim? UBUKOF: Kabul ediyor. E, hadi? Hadi aptal, psene kz!

NATALYA: Yayor! Evet, evet, kabul ediyorum. UBUKOF: Hadi pn birbirinizi! LOMOF: Ha? pmek mi? Kimi? (prler) 108 Gzel! Yani, afedersiniz, n'oldu? Oh, nihayet anladm... Kalbim... Yldzlar... ok mutluyum Natalya Stepanovna. (Kzn elini per) ayaklarm uyuuyor. NATALYA: Ben... ben de mutluyum. UBUKOF: Ne yk kalkt stmden, ne yk! (Islk alar) NATALYA: E, belki imdi kabul edersiniz Yay'n Ok'tan daha iyi olduunu! LOMOF: Bilkis, kt. NATALYA: yi! UBUKOF: Aile saadeti balyor! Haydi ampanya ielim! LOMOF: Kt! NATALYA: yi! yi! yi! UBUKOF: (Kzn sesini bastrmaya alarak) ampanya! ampanya getir! ampanya! ampanya! PERDE 109 SAYFYEDE YAZ FARS DEL, TRAJED (1889) KiiLER TOLKAOF, bir memur MURAKN, arkada Murakin'in St. Petersburg'taki apartman. alma odas. Rahat denmi. Murakin masas banda. Tolkaof, bir lamba abajuru, bir ocuk bisikleti, apka kutusu, bir elbise paketi, bir sepet bira ve bir sr kk paketlerle ieri girer. Aptallam bir halde etrafna baknr. Sonra bitkin bir durumda sedire ylr. MURAKN: O, merhaba van! Naslsn azizim? Seni grdme memnun oldum. Hangi rzgr att byle? TOLKAOF: (Zorla nefes alarak) Aziz dostum senden bir ricada bulunacam... Yalvarrm, bana yarma kadar, dn bir tabanca ver. Gster dostluunu! MURAKN: Ne yapacaksn tabancay? TOLKAOF: htiyacm var. Allah akna bana bir su ver. Su!. Bir tabancaya ihtiyacm var. Bu gece, karanlk bir ormandan gemek zorundaym, bu yzden... Gster dostluunu. Bir tabanca bul bana!

MURAKN: Seni gidi yalanc, seni! Ormanda ne iin varm? Aslnda senin kt bir niyetin var; bunu yznden okumak hi de zor deil. Syle bakalm imdi, hasta msn? Ne oldu? ' 113 TOLKAOF: Dur, bir nefes alaym. Allah ahidim, feci yoruldum. ite kebap gibi hissediyorum kendimi. Ayakta duracak halim yok artk. Gster dostluunu; iin girdisini ktsn sormadan bana bir tabanca ver. Yalvarrm sana! MURAKN: Haydi, haydi van, bu ne korkaklk! Bir aile reisi! Bir memur! Utan! TOLKAOF: Aile reisi mi? Ben dert babasym, hamalm, esirim; bir yk hayvanym stelik; teki dnyaya ekip gidecek yerde, sanki bir ey alacakm gibi, siftinip duruyorum bu dnyada. Ben ahman biriyim. Hem n'oluyor yani? Ne diye yayorum? (Ayaa frlar) Cevap ver bana! Niye yayorum? Ne var bu pe pee gelen azabn ardnda; mad-. deten, manen, ha? Bir fikrin azabn ekmeyi anlarm, fakat, bak Allahakna unlara, bir abajurun, bir etekliin azab ekilir mi? Hayr. erefsizim gcm tkendi. Hayr, hayr, hayr! MURAKN: Barma van, komular duyacak! TOLKAOF: Brak duysunlar umurumda bile deil! Eer sen bir tabanca vermezsen, ben de bakasndan bulurum. Er veya ge bu duruma bir son vereceim nasl olsa; ksas bul MURAKN: (Geri ekilir) Hey dikkat et, dmemi kopardn! Kendine gel! Hayatnda seni bu derece kt eden ne var, anlyamyo-rum. TOLKAOF: Kt m? Bunu anlamyor mu114 sun? Peki, anlataym. Evet, anlataym. Bylece biraz ferahlam olurum. Oturalm. Oh, hl zor nefes alyorum... Evet, mesela bugn ele alalm. Bildiin gibi saat ondan, drde kadar dairedeyim. O korkun scan yansra sinekler ve felket bir dzensizlik, deta kaos. Sekreter de izinli. teki yardmc ise balaynda. Kk memurlarsa sayfiye diye deli oluyorlar; sonra ak oyunlar, amatr tiyatroculuklar; velhasl hibirinden olumlu bir i alamazsn. stelik ya sarhoturlar, ya da uykulu. Sekreterin iine bakan herif ise, sar ve k. takip edenler de aptallam bir halde, sinirli sinirli dolarlar. Sadece aknlk ve tel. mdat diye bara-sn gelir. Benim iime gelince, o da dolap beygirlii. Hep ayn eyler. Rapor, tavsiye, rapor, tavsiye. Al-ver, al-ver. Tpk denizin gel - giti gibi. Gzlerin yuvalarndan de-cekmi gibi olur. Bir bardak su daha verir misin?... Daireyi yorgun argn terk edersin. Yemek yiyip, bir yataa uzanmak istersin. Ama hatrlarsn ki; Yaz'dr. Tatil zaman! Bu demektir ki sen paravrasn, bir sicim par-assm. Ksacas: Bir esir. Peinde koulacak iler vardr nk. Sayfiyede charming; gnl ekici bir dete baldr bu! Adamn biri ehre mi inecek, inmez olsun, deil sadece kars, btn sayfiyedekiler sipari verirler. Karm terziye gnderip, "bluzunun n ok geni, .omuzlar ok dar olduundan" terzi kadna kmamtembihler; kk kzn ayakkablar mutlaka deimelidir. 115 Baldz hanm 20 kpek deerinde krmz ipek ile iki buuk metrelik kordon ister. Dur sana alacam eyleri okuyaym. (Cebinden bir kt karp okur) "Bir abajur, bir kilo bonbon, be kpeklik tarn ve karanfil, Mi-a iin hint ya, be kilo kesme eker. Ayrca apatmandan getirilecekler de var: Bakr tencere, eker havan, karbolik asit, DDT, on kpeklik pudra, yirmi ie bira, sirke. Ve komu kza 82 numara korse. Ve sakn unutma Mia'nn klk paltosuyla lastiklerini." Of! Bu sadece karma ve aileme ait liste. Aziz dost ve komularn da listesi var. Allah kahretsin! Volodya Vlassin'in doum gn iin bir oyuncak bisiklet. Vesaire, vesaire. Be liste daha var cebimde. Mendilim dm dolu. te aziz Tolkaof'un hayat, daireden kma saati ile treni yakalama saati arasnda, bir kpek gibi, dili bir kar d-arda, doduuna kfrederek, ehirde alverile geer. Elbiseciden bakkala; bakkaldan, terziye; terziden, domuz kasabna; domuz kasabndan tekrar bakkala. nce, teltan der bir yerini sakatlarsn, sonra antan kaybedersin; ncs, paray demeyi unutursun, herkesin nnde barrlar; drdncs bir kadnn eteine basarsn. Of! ylesine yorulursun ki bu gidip gelme, alp vermelerden; btn gece kemiklerin

arr, ryanda timsahlar grrsn... Evet, her eyi aldn, peki nasl tayacaksn imdi bunlar? Havanla abajur bir elde; karbolik asitle ay teki elde; peki bisikletle biralar nereye - 116 koymal? Neyse, birtakm cambazlklar, numaralarla yerletirirsin kollarna. Ama tren ayr bir dert. Trendeki yerini, bacan ayrp alrsn, kollarn yledir. u paketi yle enenle tutarsn. Tepeden trnaa sepet ve kutularla rtlrsn. Ve tren yola kar. Biri tutar, eyalarnz yerimi igal ediyor der. Kadrr eyalarn, hi sormadan bakasnn yerine koyar. Biri alr, baka yere atar. Bir kargaalktr gider. Eyalarn havada uuur. Biri seni dar atmak ister. Biri kondktr arr. Fakat ne yapabilirsin? (Duru) Ben dayak yemi eek gibi, aptal aptal bakarm. (Duru) Bak bir de u halimi dinle. Neyse patrd-grlt sayfiyedeki eve varrm. Sanrsn ki bu almam gzel bir yemek ve souk birayla mkfatlandrlacak, deil mi? Ve birazck da ekerleme bir uyku? Ama ne gezer? Karm oktan pusuya yatmtr. Tam ben orbam yudumlayacakken o penesini atmtr bile. "Acaba dansa yahut amatr bir sayfiye tiyatrosuna gidemez miyiz?" Hayr diyemezsin tabii. Gidersin tiyatroya. "Aile facias" yahut ona benzer bir oyun oynuyor-lardr. lmekten baka bir ey istemeyecek kadar hasta hissedersin kendini. Eer dansa gitmisek, vaktin karnla dans edecek bir herif aramakla geer, olmad m kendin giriirsin karnla Kadril'e! Eve dndn zaman, vakit gece yarsn gemitir. Islak bir paavraya dnmsndr ama nihayet kendi kendinesindir. Soyunup yataa yatarsn. Gzlerini yumarsn. Uyku! Harika! (Duru) 117 Ne ahane, deil mi? ocuklar lk atmyor, karndan uzaksn nihayet! nsan baka ne ister? Uyumaya doru gidersin. (Duru) Nedir o? Hm! Sivrisinekler! Allah kahretsin! (Yumruunu eline vurur) Msr Vebas! ispanyol engizisyonu felketi! Sivrisinekler! (Sivrisinek vzltsn taklit eder) Ne ackl bir ses deil mi bu? stelik hzn dolu bir ses. Sanki zr diliyor gibidir. Ama bu iren mahluk bir soktu mu, artk bir saat, trmk trmk kanrsn. Ne yaparsn? Sigara? Sivrisinekleri ldrmek? Tepeden trnaa rtnmek? Hibiri fayda etmez. En iyisi onlara kendini teslim edersin. Brak artk yesinler seni. (Duru) Tam bu srada baka bir azap balar. Karnn misafirleri gelmitir aaya. Sopranolar. Tenorlar. Bu cins, gndz uyur, geceleri amatr konserleri iin prova yaparlar. Sivrisinekler onlardan daha zararszdr. (Bir arkya balar) Syle bana, Ooo syleme bana Genliin gitti havaya! Domuzlar! Bu seslerden biraz olsun kurtulmak iin bir yol buldum. Baparmamla vuruyorum uraya, akama. yle, onlar gidene kadar. Drde dein otururlar. Onlar gider gitmez, karm odama hamle edip bendenizden kanuni hakkn talep eder! Btn gece o tenorlarla arklar sylemi, bu yzden aka gelmitir. Rahatlama peindedir. Aziz dostum karm bu halle odama hamle ettiinde, korkudan, souk terler dkyo118 rum. Bir bardak su daha verebilir misin? (Duru) Btn gece gzn krpmadan alty bulur, sonra istasyona yollanrsn. Hava souk ve amurludur. Sislidir. Ge kalmamak iin koarsn. Ve nihayet ularsn ehre... Ve her ey yeniden balar, ite sevgili dostum, bir hayat ki Allah dmanma bile vermesin. Korkun! Hastalklara uradm bu yzden. Mide ekimesi, astm, hazmszlk; daima bir herze. Gzlerime bile duman iniyor, ster inan, ister inanma: Beynim iyice bozuldu. (Omzunun stnden sinirli sinirli' bakar) Karma bir ey sylemedim! ama, bir ruh doktoruna gstermeliyim kendimi, iimi bir eyler kemiriyor yahut eytan iime girmi sanki! Ne zaman fkelensem, hrslan-sam; sivrisinekler srsa, tenorlar ark sylese, gzlerim kararyor, ayaa frlayp, evin iinde drt dnerek: "Kan! Kan imeliyim" diye barasm geliyor, deliler gibi. yle anlarda birini baklamak yahut bir sandalyeyle kafasn krmak istiyorum. (Daha sakin) ite sayfiyede yaz! Kimse de bana hak vermiyor bu konuda, kimseler iin iindeki kahredici noktay grmyor. Hatta glyorlar. Ve ben hl yayorum, anlyor musun, hl yaamak istiyorum. Bu bir fars deil, trajedi! (DuruJ Tabancan vermiyorsun ama, hi olmazsa bana hak ver. MURAKN: Tabii hak veriyorum! TOLKAOF: Gryorum. Neyse, Allahasmarladk! Daha balk ezmesi, sucuk ve di macunu alacam istasyona varmadan nce. 119

MURAKN: Tam olarak, nerede oturuyorsun? TOLKAOF: Le krfezinde. MURAKlN: Sahi mi? O halde orada oturan 0l-ga Finberg'i tanrsn. TOLKAOF: Evet, tanmtk. Biliyorum. MURAKN: ok gzel! Bana byk bir iyilik etmi olursun... TOLKAOF: Nedir o? MURAKN: Herhalde bana kk bir yardmda bulunmak istersin deil mi? TOLKAOF: Nedir o? MURAKN: Bir dost olarak: Yalvaryorum sana. nce, Olga Finberg'e, tabii, selamlarm syle. Sonra kk bir emanetimi kendisine ver. stedii diki makinesini aldm, ama kimseyi bulamadmdan bugne kadar gnderemedim. Gtrrsn deil mi? Oh, bir ey daha. Bir kanarya kafesi, tabii kanarya da iinde. Aman dikkat et, kk kaps krlmasn? Ne diye bana yle bakyorsun? TOLKAOF: Diki makinesi... Kanarya kafesi... Kanarya.... Saka... Keten kuu... MURAKN: N'oldu sana van? Yzn al bast! TOLKAOF: (Tepinir eilir) Ver diki makinesini! Nerde kanarya kafesi? (Barr) Sen de atla srtma! kiye bl beni! Ye beni! Canm al! (Yumruklarn skar) Kan! Kan imeli-yim! MURAKN: Delirdin mi? TOLKAOF: (zerine eilir) Kan! Kan imeli-yim! 120 MURAKN: (Korkuya urar) Delirdi! (Barr). Petrua! Maria! Nerdesiniz? mdat! '(Uaklar grnmez) TOLKAOF: (Murakin'i odann iinde kovalayarak) Kan! Kan imeliyim! Kan imek istiyorum! (diye devam ederken) PERDE 121 KiiLER Dul Bayan OLENNA, gelin Bayan KOKOKNA MATVEYEV ZONNENTANY SABNN, damat KOTELNKOV

KOKOKN PATRONKOV VOLGEN, gen bir subay NVERSTE RENCS, gelinin kardei BR GEN KIZ PEDER VAN, Katedralin Bapapaz, 70 yanda PEDER NKOLA, gen bir papaz PEDER ALEKS, gen bir papaz MEZ (Diyakoz) IRAK KUZMA, Katedralin bekisi SYAHLI KADIN SAVCI YARDIMCISI AKTRLER AKTRSLER KALABALIK Akam, saat 6. Bir Katedralin ii. Avizelerin hepsi yanmakta. Byk kaplar ardna kadar ak. Bapiskoposluk'un ve Katedralin Koro'lar srayla ezgiler sylemekte. Kilise korkun kalabalk. Boucu bir scakln ortasnda, herkes birbirinin zerinde. Bir evlilik treni: Sabinin ve Dul Bayan Olenina evleniyor. Damat'a elik eden genler Kotelnikov ile gen subay Volgen. Gelin'e elik edenler ise Erkek Kardei (niversite rencisi) ile Savc Yardmcs. Btn aydn kesimi yerli yerinde. Gzel tuvaletli kadnlar da var. Evlilik, soluk takkeli Bapapaz Peder Ivan: uzun kirpi sal, takkeli Peder Nikola ve siyah gzlkl, ok gen olan Papaz Aleksi tarafndan 'icra ediliyor', kutsanyor. Papazlarn ardnda, Peder Ivan'in biraz sanda, elinde kitap, uzun boylu, clz mez (Diyakoz). Kalabalk arasnda, balarnda Maiveyev, yerel tiyatro topluluu var. PEDER IVAN: (Okuyarak) "Onlar yetitiren anne babalan da gzet Tanrm. nk, aile ocaklarnn temelleri annebabalarn hayr dualaryla gleniyor, pekiiyor. Hizmetkrn Piyer'i, benden Vera'y da gzet Tanrm. 125 Onlar kutsa Ulu Efendim. Beden ve ruhlarnn uyumu ve sevgi balarnn meyvas olarak, onlara gzel ocuklar bala. Lbnan servileri, gl sarmaklaryla bir zm asmas gibi gkyzne doru ulatr. Kendilerine yetmeleri iin, verimli bir rn dnemi ver ki, her iyi ite eli-ak olabilsinler. Onlardan honut ol. Sofralarnn evresinde, taze zeytin fidanlar gibi, oullarnn oullarn grebilsinler. Sana, Sana ey Ulu Tanrm, ylesine balanp kul-kle olacaklardr ki, gkyznde, ruhun ve sonsuz yaratcln ile yaamn kaynanda, yzyllar ve yzyllar boyunca, imdi ve daima, tapnmadan doan sevgiye, gce, ebedi mutlulua ulaacak, ve orada mealeler gibi parldaya-caklardr." KORO: (Bapiskoposluk) min! PATRONKOV: nsan soluk alamyor burada!

u boynunda tadn nian nedir David Salomonovi? ZONNENTAYN: (Yahudi vurgusunla konuuyor) Bu bir Pelika nian. Bu kadar ok insan neden var bur'da? Kim vermi girmelerine izin? Buras tam bir Rus hamami gibi! PATRONKOV: Polisin hibir eye aldrd yok! MEZ: Ulu Tanr'ya yakaralm! KORO: (Katedral) Ulu Tanr, ac bize! PEDER NKOLA: (Okuyarak) "Aziz Tanr, erkei amurdan yourup yaratt. O da kaburgasndan kadn kard. Ve Tanr, ondan honut kald. Yce gnlllk gstererek, erke126 in yeryznde yalnz kalmamas ve ona yardmc olmas iin kadn ona verdi. Bugn de Aziz Tanr, yine varsn, ulusun, uzat elini, hizmetkrn Piyer'le, benden Vera'y birletir. nk kadnla erkei birletiren Sensin. Ruhlarn uyumunda onlar birletir, sevgiyle talandr, onlar bir et, ayn bedende btnlesinler. Sevgi balarndan bir meyva vermelerini sala. nk, yzyllar ve yzyllar boyu, imdi ve daima, kalc g an ve eref Sendedir." KORO: (Katedral) min! BiR GEN KIZ: (Zonnentayn'a) Balarna ta giydirecekler. Bakn! Bakn! PEDER VAN: (Rahleden bir ta alarak, Sabi-nin'e dner) Tanrnn hizmetkr Piyer; Baba, Oul, Ruhl Kuds adna, Tanr'nn bendesi Vera'ya vermek iin u tac alnz. min! (Tac Kotelniku'a uzatr) KALABALIKTAN: (Sesler) Elik eden gen adam, damatla ayn boyda. nemsiz biri. Kim acaba?/ Kotelnikov adnda biri./ Subay da ondan pek iyi deil./ Bayana izin verin de gesin./ Bayan, bayan, buradan geemezsiniz! PEDER VAN: (Gelin Dul Bayan Olenina'ya) Tanr'nn bendesi Vera, Baba, Oul, Ruhl Kuds adna, Tanr'nn hizmetkr Piyer'e vermek iin u tac alnz. (Tac, Kardei: renci'ye uzatr.) KOTELNKOV: Ta amma da ar! Kolumu hissetmiyorum artk. 127 VOLGEN: Kayglanma. Birazdan ben devralrm... Bu ortal le gibi kokutan, tefarik lavantasn kimin srndn bilmek isterdim dorusu. SAVCI YARDIMCISI: Kotelnikov. KOTELNKOV: Yalanc soyu! VOLGEN: Sus! PEDER IVAN: ( kez) Ulu Tanr'mz. Efendimiz, onlar an, eref ve onurla talandrnz. Bayan KOKOKNA: (Kocasna) Ooo, Vera bugn ne kadar zarif! Onu hayranlkla seyretmekten, bkpusanmyorum. Ayrca ne kadar da korkusuz grnyor. KOKOKN: Ee, alkanlk meselesi. kinci evlilii bu.

Bayan KOKOKNA: Evet, doru ( eker) Btn yreimle ona... ylesine iyi ki... IRAK: (Katedralin ortasna doru ilerler) Prokimenon. VI. Bahis... "Sen onlarn bana deerli, nadide talardan talar oturttun. Onlar Senden hayat istediler ve Sen onlara bunu verdin." KORO: (Bapiskoposluk) "Sen onlarn bana..." PATRONKOV: Sigara imek iin kuduruyo-rum... IRAK: Aziz Pol'n Mektubu okunacak. MEZ: Dikkatli olalm! IRAK: (Kaln sesle, ar ar okur) "Kardelerim, Tanr'mzn bahettii her eye, Efendimiz sa Peygamber adna, durmadan, enmeden kredelim. Tanr korkusu egemen 128 olsun berikinden, tekine. Kadnlar kocalarnn egemenliinde olmallar, Tanr'nn olduu gibi. Nasl ki, sa kilisenin efiyse, koca da ailenin efidir. Efendimiz kurtarcdr. Ve kilise nasl girmise sa'nn egemenliine, kadnlar da her eyde kocalarnn egemenliinde olmak zorundadrlar..." SABNN: (Kotelnikov'a) Tala kafam eziyorsun! KOTELNKOV: Daha neler! Tac bandan en az on santim yukarda tutuyorum. SABNN: Sana beni ezdiini sylyorum! IRAK: "Kocalar, sa'nn kiliseyi sevdii gibi, kadnlarnz seviniz ve kendinizi ona adaynz... VOLGEN: Ne gzel bas bir ses! (Kotelnikov'a) Deimemizi ister misiniz? KOTELNKOV: Daha yorulmadm. IRAK: "yle ki, kocalar karlarn, kendi bedenlerini sever gibi, sevmelidirler. Karsn seven, kendini seviyor demektir. nk, hi kimse, kendi bedeninden nefret edemez. sa'nn kilise iin yapt gibi, herkes bedenini beslemeli, ona zen gstermelidir. nk, biz onun bedeninde can bulduk, etinden, kemiinden biimlendik. Onun iin insan annesini ve babasn brakp gidecektir..." SABNN: (Kotelnikov'a) Tac daha yukarda tut! Eziyorsun beni! KOTELNKOV: Ne samalk! IRAK: "... karsna balanabilmek iin. Ve her ikisi de bir bedende birleir, tekleirler." 129 KOKOKN: Gene! Vali burada. Bayan KOKOKNA: Hani nerde? KOKOKN: te, orada. Koronun yannda. Sada. Altukin'in yambanda. Gizlice gelmi. Bayan KOKOKNA: Hah, grdm, grdm onu. Maenka Hansel'le gevezelik ediyor. En byk tutkusu da bu

zaten. IRAK: "Bu gizem ne uludur: sa ile kilise arasndaki ilikiyi anlatrken, sizler, her biriniz, ayn biimde davranacak, karnz kendiniz gibi seveceksiniz ve kadnlarmz da kocalarna sayg duyacaklardr-r!" KORO: (Katedral) Alleluya! KALABALIKTA: (Sesler) Duyuyor musunuz Na-talya Sergeyevna? "Kadnlarmz da kocalarna sayg duyacaklardr!"/ Beni rahat brakr msn?!/ Glmeler.../ Susun ltfen! Hi de doru bir davran deil bu! MEZ: Ciddi olalm ltfen! Ayaa kalkn! Ulu ncil'i dinleyelim! PEDER VAN: Herkes sussun! KORO: (Bapiskoposluk) Ve senin ulu ruhuna! KALABALIKTA: (Sesler) Havriler! ncil! Amma da uzun srd ha! Bizi brakmalarnn zaman gelmedi mi?/ Bouluyoruz burada! kmak istiyorum!/ Buradan geemezsiniz! / Bekleyiniz biraz canm. Pek uzun srmeyecek. PEDER VAN: ncil: Aziz Jan Bahsi. MEZ: Dinleyelim! PEDER VAN: (Takkesini karr) "Bu arada, Gana'da, Galile'lerde dn lenine katlan 130 konuklar vard: sa'nn Anne'si de oradayd. sa ve izdeleri de lene arlmt. sa'nn Anne'si ona dedi ki: 'Hi araplar yok.' araplar yoktu. sa' ona karlk verdi: 'Kadn, seninle benim aramda ne var?' Henz sonum gelmedi..." SABNN: Bilmiyorum. Bu konuda uzman deilim. Ama pek uzun srmez. VOLGEN: Daha rahleyi tavaf etmeleri gerek. PEDER VAN: "Annesi hizmetkrlara dedi ki: 'Onun btn sylediklerini yapn.' Ve orada Yahudilerin parmaklarn daldrdklar, her biri iki - l ieren, tatan yaplm alt kavanozcuk vard. sa onlara dedi ki: 'Bunlar suyla doldurun.' Ve onlar da her birini azna kadar su doldurdu. Ve sa onlara dedi ki: 'imdi bunlar ekip tayn ve leni dzenleyen ev sahibine gtrn'." (Bir szlanma duyulur) VOLGEN: Ne oluyor? Birini mi ezdiler? KALABALIKTA: (Sesler) it!/ Susss!/ Susun ltfen! PEDER VAN: "...Ve onlar tadlar. len sahibi araba dnm suyu tattnda (ki o, bu arabn nereden geldiini bilmiyordu, ama suyu tayp getiren hizmetkrlar bunu biliyordu) damad sorguya ekmeye yneldi ve ona dedi ki..." SABNN: Szlanan kim? KOTELNKOV: (Kalabal aratrarak) Biri kprdanp duruyor orada... Siyahl bir kadn... Rahatszlanm olmal... te, gtryorlar... 131 PEDER VAN: " 'Herkes, nce arabn en iyisini sunar, ve sonra, daha az iyisinden, bol bol ierler; ama, sen, u

ana kadar arabn en iyisini sakladn.' Bylece, Galile'li Gana'da, sa, mucizelerinden ilkini gerekletirmi oldu ve gcn sergiledi ve izdeleri ona inandlar." KALABALIKTAN: (Bir ses) Byle isterik kadnlarn buraya girmelerine nasl izin verirler, anlamyorum. KORO: (Bapiskoposluk) an senin Efendimiz, hret senin! PATRONKOV: Kulamn dibinde vzldamaktan vazge David Salomonovi! stelik srtn sunaa dnmelisin: nk, byle yaplmaz. ZONNENTAYN: yle dnveren, u kk bayan, ben deilim... He he he! MEZ: Ruhumuzdan ve aklmzdan geen her eyi dile getirelim... KORO: (Katedral) Tanrm, bala bizi! MEZ: Her eye kadir olan Yaradan, atalarmzn Tanrs, sana yakaryoruz, iit bizi ve bala hepimizi... KALABALIKTA: (Sesler) it!/ Susun!/ Birisi mi rahatszland? MEZ: Senin ulu balayclna snyoruz. Bala bizi Tanrm, sana yakaryoruz, iit bizi ve bala hepimizi. KORO*: ( kez) Tanrm, bala bizi! *ehov, bu replikten sonra, Katedral Korosu ile Bapiskoposluk Korosunu ayrmyor. 132 MEZ: imdi de ok dindar, ok gl Hkmdarmz, tm Ruslarn mparatoru Alek-sandr Aleksandrovi iin, hkmranl iin, an, hreti iin, sal iin, onun esenlii iin dua edelim... KORO: ( kez) Tanrm bala bizi! (Szlanmalar. Kalabalkta hareket) Bayan KOKOKNA: Ne oluyor kuzum? (Yanndaki kadna) Gerekten dayanlr gibi deil ekerim. Hi olmazsa kaplar asalar. Scaktan leceiz. KALABALIKTA: (Sesler) Gtrmek istiyorlar ama, direniyor./ Ne? Ne oluyor?/ it! Suss! MEZ: imdi de sevgili eleri, ok dindar hkmdarmz, mparatoriemiz Mariya 'Feo-doroyna iin dua edelim. KORO: Tanrm, bala bizi! MEZ: imdi de sevgili varisleri, ok dindar Hkmdarmz arevi ve Gran-Dk Nikola Aleksandrovi ve hkmdarlk ailesinin tm iin dua edelim. KORO: Tanrm bala beni! SABNN: Ah! Tanrm! Gelin OLENNA: Nen var? MEZ: imdi de Aziz Sinod, ok Aziz Teofil, N. Piskoposu ve Z. Piskoposu ve Efendimiz sa'nn tm kardeleri iin dua edelim... KORO: Tanrm, bala bizi!

KALABALIKTA: (Sesler) Avrupa Otelinde dn yine bir kadn zehirlenmi./ Bana yle geliyor ki, bir doktor kars idi. Neden biliyor musun?.. 133 MEZ: imdi de btn Hristiyan ordular iin dua edelim... KORO: Tanrm, bala bizi! VOLGEN: Biri alyor sanrm. Topluluk inanlmaz bir biimde ynetiliyor gerekten!! MEZ: Papaz kardelerimiz iin, keiler ve aziz din kardelerimiz iin. KORO: Tanrm, bala bizi! MATVEYEV: Koro, bugn baya iyi sylyor. BR OYUNCU: (Gldr oyuncusu] Bize de gerekli olan bu zaten Zakar liyi. MATVEYEV: Bak sen; daha neler istiyorsun? Palyao bozuntusu! (Glmeler...) it! MEZ: Tanrnn hizmetkrlar Piyer ve Vera iin senden balanma, yaam, bar, salk, esenlik, korunma ve esirgenme dileniyoruz, Tanrm. KORO: Tanrm, bala bizi! MEZ: imdi de mutlulua erenler iin dua edelim... KALABALIKTA: (Bir ses) Evet, bir doktorun kars... Otelde... MEZ: ... unutulmaz ve ok aziz ortodoks patrikleri. KALABALIKTA: Tatyana Repina onlara yol gstereli, kendisini zehirleyen bu,drdnc kadn. Bu zehirlenmelerin nedenini bana aklayabilir misin dostum?/ ok basit. Bir eit psikoz canm./ Bir taklit yolu mu sence? MEZ: ... ok dindar ar ve arie iin, bu aziz tapnan yaratclar, kurucular iin, lm ortodoks kardelerimiz ve atalarmz iin... 134 KALABALIKTA; (Sesler) ntihar bulacdr... Gnmzde pek ok dengesiz kadn var./ ok rktc bir ey./ Susun./ Biraz rahat durur musunuz kuzum? MEZ: Buraya ya da baka yerlere gmlm olanlar iin... KALABALIKTA: (Bir ses) Rica ederim, yksek sesle konumaynz! (Bir yaknma, bir szlanma duyulur) KORO: Tanrm, bala bizi! KALABALIKTA: (Sesler) Repina, intihar ederek, ortam zehirledi. Btn kadnlar da bu virse yakaland. Hepsi de kendilerinin hakszla uram olduuna inanyor. Bu onlarda tam bir saplant oldu./ Kilisede bile hava zehirlendi. Duymuyor musunuz? PEDER VAN: nk sen acmas bol Tanr'sn, insanlarn dostusun ve biz seninle yceliyo-ruz.. Baba, Oul ve Ruhl Kuds, imdi ve daima ve yzyllardan yzyllara...

KORO: min! SABNN: Kotelnikov! KOTELNIKOV: Ne var? SABNN: Hi... Oh! Tanrm! Tatyana Petrovna burada... O burada... KOTELNKOV: Delisin! SABNN: Siyahl kadn... O ite... Tandm onu... Grdm onu, grdm. KOTELNKOV: En kk bir benzerlik bile yok. Bu da esmer, teki gibi, ama, hepsi o kadar. MEZ: Tanrya yakaralm! 135 L KOTELNKOV: Dizlerin bklyor! yine byle katlmak yakk almaz. Herkes sana bakyor... SABNN: Tanr akna... Ayakta duramyorum artk... Gerekten o... (Bir szlanma duyulur) KORO: Tanrm, bala bizi! KALABALIKTA: (Sesler) Susun!/ it!/ Kim byle arkadan iten?/ it!/ Stunun arkasna gtrdler.../ u kadnlarda ne ene var! Evlerinde kalsalarm, daha iyi ederlermi... KALABALIKTA: (Biri, bararak) Susun! PEDER V AN: "Galile'li Gana'da alakgnllln gsteren, kurtarc tutumunu hi brakmayan Ulu Tanr'muz..." (Dikkatle Kalabala bakar) yi ama, kim bu insanlar? (Okumasn srdrr) "... Evliliin onur verici bir ey olduunu varlnla gster..." (Sesini ykseltir) Sessizlii korumanz rica ediyorum! Kutsal nikh kutlamamza engel oluyorsunuz. Kilisede dolamaynz. Konumaynz ve grlt yapmaynz. Rahat durunuz ve yakarnz. Yeter! nsanda biraz da Tanr korkusu olmal. (Okur) "... evliliin onur verici bir ey olduunu varlnla gster Ulu Efendimiz. Seni honut etmek iin birbirlerine ulamak isteyen hizmetkrlarn Piyer ve Vera'nn, uyum ve bar iinde yaamalarn sala. Yataklarn temiz kl, yaamlarnn lekesiz olmas iin onlar kolla. Buyruklarn byk bir yrek temizliiyle yerine getirdiklerinde, onlar bolluk iinde bir yalla ulamalar iin, buna yarar kl. nk sen 136 Tann'mzsn, balaycsn, kurtarcsn, ve seninle vnyoruz, kvanyoruz Tanrm, btn iyinin, btn hayatn kayna sensin, imdi ve daima, ve yzyllardan yzyllara." KORO: (Bapiskoposluk) min! SABNN: (Kotelnikov'a) Birini polise yolla da artk ieriye hi kimseyi brakmamalarn sylesin. KOTELNKOV: steseler de yapamazlar. Kilise yklacak kadar dolu! Sus, konuma... Mrldanmay da kes. SABNN: te o!... Tatyana burada... KOTELNKOV: Deli misin? Mezarlkta o.

MEZ: Koru bizi, esirge bizi, bala bizi, yce ltfunla gzet bizi Tanrm. KORO: (Katedral) Tanrm, bala bizi! MEZ: Tanr'dan, bugnn kusursuz, esenlik iinde, grltsz, dertsiz ve gnahsz gemesini dileyelim. KORO: (Katedral) Ver bize, Tanrm! MEZ: Tanr'dan bedenlerimizin ve ruhlarmzn koruyucusu, sadk yneticisi bir bar melei dileyelim, KORO: Ver bize, Tanrm! KALABALIKTA: (Bir ses) Bu mez hi susmayacak! Adam: Tanrm, bala bizi' diyor. tekiler-. 'Ver bize, Tanrm!' diyor. Ayakta durmaktan bktm, usandm. MEZ: Tanr'dan, ruhlarmz hogrmesini ve balamasn dileyelim. KORO: Ver bize, Tanrm! MEZ: Tanr'dan, ruhlarmz iin iyi ne varsa, ve bar iinde bir dnya dileyelim. 137 KALABALIKTA: (Sesler) nsanlar itiip-kakmaya baladlar bile!/ Ne insanlar! KORO: Ver bize, Tanrm! Gelin OLENNA: (Sabinin'e) Piyer, titriyorsun. Zorlukla soluk alyorsun... yi deil misin? SABNN: Siyahl kadn... o... Biz suluyuz.... Gelin OLENNA: Hangi kadn? SABNN: Bu yaknmalar, bu szlanmalar... (Bir szlanma duyulur) Tatyana Repina bu... Dayanyorum, direniyorum... Kotelnikov, tala bam eziyor... Yok, yok bir ey... Yok bir ey... MEZ: Tanr'dan, geri kalan mrmz bar iinde ve gnahsz tamamlamamz salamasn dileyelim. KORO: Ver bize, Tanrm! KOKOKN: l gibi solgun. Nerdeyse alayacak... Ya o... O... baksana una! Bayan KOKOKNA: Burada evlenmeye kararl olduunu anladmda, Vera'ya syledim, burada insanlara hkim olmak zordur, dedim. Kent dnda evlenselerdi, daha iyi ederlerdi. MEZ: Mesih'in korkun yarglamas karsnda iyi bir savunma, yaammzn rahat, grltsz, utansz, acsz bir Hristiyan yaantsyla son bulmasn dileyelim. KORO: Ver bize, Tanrm! Bayan KOKOKNA: Peder van'n grevini abucak yapvermesini rica etmek gerek. Baksana, yz ne hle geldi Vera'nn. VOLGEN: zin verirseniz, sizinle yer deitirelim. (Tac, Kotelnikov'un elinden alr). 138 MEZ: nan birlii diledikten sonra, btn yaammz Tanrmza adayalm.

KORO: Sana, Tanrm! SABNN: Dayan Vera. Benim gibi yap... Evet, birazdan bitecek... Buradan gideceiz... Gerekten o.... VOLGEN: Sus! PEDER VAN: Cezalandrlmaktan korkmadan, sana gvendik, sana sndk. Yceliine yarar bir biimde yargla bizi Ulu Tanrm. KORO: (Bapiskoposluk) Gklerdeki Ulu Efendimiz, yce adnz kutlu, egemenliiniz sonsuz olsun... MATVEYEV-. (Oyuncu/ara) Sevgili dostlarm, yle biraz ekilir misiniz? ekilin ki, diz -kebileyim. (Diz ker ve yerlere kadar eilir) ...raden gklerde olduu kadar, yeryznde de kursun egemenliini. Gnlk rzkmz bala bize. Svgl'erimizi hogr.. KORO: (Bapiskoposluk)... raden, gklerde olduu gibi, yeryznde de etkin olsun... Gnlk rzkmz bugn ver bize, bugn... MATVEYEV: Ulu Efendimiz, lm hizmetkrnz Tatyana kulunuzun, bilerek ya da bilmeyerek iledii gnahlarn balayn... Acyn bize balayn bizi (Ayaa kalkar) Ne scak! KORO: Gnlk rzkmz bugn ver bize... ve bala bizi. Biz nasl bize kar ilenmi gnahlar balyorsak, gnahlarmzdan tr, sen de bala bizi... KALABALIKTA: (Bir ses) Konserdeyiz sanki! 139 KORO: (Bapiskoposluk) ... ktle kar dayanma gc ver bize., ktden bizi kor-u-u.. KOTELNKOV: (Savc Yardmcs'na) Gen damad bir sinek srm olmal. Bak, nasl titriyor. SAVCI YARDIMCISI: Ne oluyor ona? KOTELNKOV: Biraz nce isteri krizi geiren siyahl kadn, Tatyana sanyor. D gryor. SAVCI YARDIMCISI: Budalalk etmemesi iin, gz kulak ol. KOTELNKOV: Dayanacaktr. Ta gibidir o. SAVCI YARDIMCISI: Yine de onun iin ok kt bir zaman. PEDER VAN: Hepimize i huzuru ver Tanrm. KORO: Ve senin ruhuna ulatr. MEZ: Efendimizin nnde balarnz einiz. KORO: Senin nnde Tanrm. KALABALIKTA: (Sesler) yle sanyorum ki, imdi sra rahleyi tavafa geldi./ Sus!/ Doktorun karsna otopsi yapmlar m?/ Henz yapmamlar. Kocasnn onu terk ettiini sylyorlar./ yi ya, Sabinin de Repina'y terk etmi. Doru mu acaba?/ Evet... Repi-na'nn otopsisini anmsyorum... MEZ: Efendimize yakaralm. KORO: Tanrm, bala bizi.

PEDER VAN: (Okuyarak) "Tanrm, her ey senin gcnle varoldu, evren seninle pekiti, senin varlnla g bulan her ta, seninle bezendi. imdi de, evlilik bayla bir araya gelen, bu birbirine bal ifti yce balay-clmla kutsa. nk, yce adn onlar y140 reklendirir, egemenliin onlara onur verir. Baba, Oul, Ruhl Kuds, imdi ve daima ve yzyllardan yzyllara." (Sabinin'e bir arap kupas uzatr. Sonra da Gelin Ole-nina'ya) KORO: min: SAVCI YARDIMCISI: Saylmasa bari. KOTELNKOV: Hayvan gibidir o, ta gibidir. Dayanacaktr. KALABALIKTA: (Sesler) Hi kimse bir yana dalmasn. Birlikte kalm./ Zipunov burada m?/ Evet./ Arabalarn evirelim de be dakika boyunca slklayalm. PEDER VAN: Elleriniz, ltfen. (Bir mendille Sabinin'le, gelin Olenina'nn ellerini balar). ok skmadm ya? SAVCI YARDIMCISI: (renci'ye) Tac bana veriniz, gen adam. imdi de etei tutunuz. KORO: (Bapiskoposluk) saie, sevinten, heyecandan tir tir titriyordu. Meryem Ana'nn barnda... (Peder van rahle tavafn yaptrr. Gen evliler, onlara elik eden genler, onu izlerler) KALABALIKTA: (Bir ses) renci etei tamakta glk ekecek. KORO: ...ve dnyaya bir olan getirdi: Emmanuel, Tanr ve Adam. Ad Orient idi. SABNN: (Volgen'e) Bitti mi? VOLGEN:. Henz deil. KORO: (Bapiskoposluk) ...Meryem'i onurlandrp, kutsayarak. (Peder van, rahleyi bir kez daha tavaf eder) 141 KORO: (Katedral) Yiite dven ve talanan aziz ehitlerimiz, Tanrya bizim ruhlarmz balamas iin yakarnz... (Peder /yan, rahleyi nc kez tavaf eder. Koro'ya katlr) Ruhlar-m-z... SABNN: Tanrm, ne bitmez-tkenmez ey bu! KORO: (Bapiskoposluk) Hamdolsun sana Tanrm. Havarilerin gururu, ehitlerin sevinci, ayn cevherden Trinite bayramn tleyenler... KALABALIKTA: (Bir grevli, Kotelnikou'a) Sa-binin'i uyarn. renciler, sokakta slklayacaklar onu. KOTELNKOV: Teekkr ederim. (Savc Yar-dmcs'na) u ey de pek uzun srd canm. Hi bitmeyecek mi ne? (Yzn bir mendille siler) SAVCI YARDIMCISI: yi ama, sizin de elleriniz titriyor. Hepiniz pek hosunuz dorusu! KOTELNKOV: Tatyana Repina aklmdan kmyor. Bana yle geliyor ki, Sabinin, her an at yakp, her an alyor. PEDER IVAN: (Volgen'in ellerinden Sabinin'in tacn alr) Ey evliler; sak gibi kran dolu, Abraham gibi ycelie hayran olunuz. Huzur iinde yreyen ve kutsal emirleri adalet zre tamamlamann rahatln duyan Ya-kup gibi oalnz. BR OYUNCU: (Gen) Kopuklar iin ne gzel szler! MATVEYEV: Tanr herkes iin ayndr. PEDER VAN: (Gelinin tacn Savc Yardmc142

s'nn elinden ahr) Ve sen, evli kadn. Sara gibi kran dolu ol. Rebeka gibi neelen. Rael gibi oal, kocan mutlu kl, yasalarn buyruklarna uy. Uy ki, Tanr senden honut olsun. (Kalabalk ka yrr,) KALABALIKTA: (Sesler) Susun! Daha bitmedi!/ Sus!/ tmeyin canm! MEZ: Tanrya yakaralm. KORO: Tanrm, bala bizi. PEDER ALEKS: (Kara gzlklerini kararak) "Tanrm, Galile'li Gana'ya gelen, oradaki evlilii kutsayan ulu Tanrm, burada, evliliin ortak yaantsna giren, birbirine balanan hizmetkrlarn da kutsa. Gelmilerini, gemilerini kutsa, yaamlarn iyilik ire gelitir, talarn egemenliin ire lekesiz ve temiz kl ve onlar yzyllar yzyllar boyu koru." KORO: min! Gelin OLENNA: (Erkek Kardeine) Bana bir sandalye vermelerini syle. Kendimi iyi hissetmiyorum. RENC: Nerdeyse bitecek. (Savc Yardmc-s'na) Vera kendini iyi hissetmiyormu. SAVCI YARDIMCISI: Vera Aleksandrovna, imdi bitecek. Hemen imdi. Biraz sabrl olunuz sevgili dostum. Gelin OLENNA: (Erkek Kardeine) Piyer beni iitmiyor. Ta kesilmi sanki... Tanrm! Tanrm! (Sabinin'e) Piyer! PEDER VAN: Herkes sussun! KORO: Ve senin ruhuna. 143 MEZ: Efendimiz nnde balarnz einiz. PEDER VAN: (Gen evlilere) Bana, Oul ve Ruhl Kuds, Aziz Trinite, ayn cevherden kaynaklanan yaamn z, tek Ululuk ve Egemenlik sizi kutsasn, size uzun bir yaam, birok ocuk versin, yaantnzda ve ruhunuzda gelime balasn. Sizi dnya nimetleriyle donatsn. Tm azizlerin, Efendimizin Anas'nn dualar ve verdiiniz sz, iyiliklere yarar olmanz salasn. (Glmseyerek gelin Olenina'ya) Kocanz pnz. VOLGEN: (Sabinirie) Ne bekliyorsunuz? p-senize. (Evliler prler) PEDER VAN: Sizi kutlarm! Ve Tanr, sizin uyum iinde ballnz artrsn... Bayan KOKOKNA: (Gelin Olenina'ya yaklar) ekerim! Hayatm! yle mutluyum ki! Kutlarm sizi. KOTELNKOV: (Sabinin'e) Tebrikler! te evlendin... titremeyi brak artk. Uzun dualar bitti.. MEZ: Terbiyeli olalm! (Dostlar evlileri kutlarlar) KORO: Meleklerin en anls, en temizi, Efendimizin Annesi, hamdolsun sana. Efendimiz, Tanr'nn adyla kutsaynz bizi. (nsanlar itiip kakarak, kiliseden karlar. Kuzma, klar sndrmeye balar) PEDER VAN: Galile'li Gana'da varln gstererek, evliliin onur verici bir ey olduunu gstermitir. Tertemiz Annesinin, Azizlerin, 144

pek anl, pek saygdeer havarilerin, havarilere e Konstantin ve Helen, ulu ehit Pro-kop ve Efendimizin gerekletirdii, aziz krallarn ve tm azizlerin dualaryla Hazreti sa, gerek Efendimiz bizi balam ve kurtarmtr. nk, o iyidir, insanlarn dostudur. KORO: min! BAYANLAR: (Gelin'e) Tebrikler sevgili dostum... Yzyl iyi yaayn (perler) ZONNENTAYN: Bayan Sabinina, siz ok iyi Rssnz... KORO: (Bapiskoposluk) Uzun mrler, u-zunn -mr-leer, u-zuun -mr-leer. SABNN: Pardon Vera! (Kotelnikou'u kolundan yakalar. abucak bir keye eker. Zor soluk almakta ve titremektedir) Hadi, hemen mezarla gidiyoruz. KOTELNKOV: Delisin sen! Akam oldu. Ne yapacaksn mezarlkta? SABNN: Tanr akna,- gidelim oraya. Yalvaryorum sana... KOTELNKOV: Karnla evine gideceksin. Deli herif! SABNN: Hibir ey umurumda deil... Binlerce lanet bama yasa da, gideceim. Gideceim oraya... ller yinini kutlamalym... Yo, hayr. Aklm yitiriyorum... lmeliyim... Ah, Kotelnikov! Kotelnikov! KOTELNKOV: Gel, gel... (Sabinin'i Gelin'e doru gtrr. karlar. Bir dakika sonra sokaktan keskin slk sesleri gelir. Herkes 145 yava yava kiliseyi terk eder. Sahnede yalnz mez ve beki Kuzma kalr) KUZMA: (Avizeleri sndrerek) Bugn kilisede kimler vard? MEZ: Bir zenginin dn... (Srtndaki cbbeyi karr) Hi kaygs olmayanlar vard... KUZMA: Tek bana ne ie yarar? Hibir ie. MEZ: Ne? KUZMA: Ne olacak? Bu evlilik... Her gn evlen-diriyoz, vaftiz ediyoruz, gmyoruz. Ne'olu-yor? MEZ: yi, ama, ne olmasn istiyorsun? KUZMA: Bilmiyorum... Hibir ey bir ie yaramyor... arklar sylyoruz, buhurdanlar sallyoruz, dualar ediyoruz, ama, Tanr hibir eyi duymuyor. Krk yldr burda alyorum. Tanr bizi iitmi olsayd, ben hemencecik anlardm, deil mi ya?... Nerde bu Tanr, bilmiyorum... Burada ya da hibir yerde... MEZ: Evet... (Lastiklerini giyer) Felsefe yapma, yoksa keileri karrsn. (Lastik ayakkablarn gcrdatarak, ka ynelir) Allahasmarladk! KUZMA: (Yalnz) Bugn leyin, birini topraa verdik. Biraz nce birilerini evlendirdik. Yarn sabah da baka birini vaftiz ederiz. Sonu yok bu iin. Tm bunlara ne gerek var? Kim istiyor bunu? Hi kimse... Hibir ie yaramyor... (niltiler duyulur) PEDER VAN: (Peder Aleksi'yle mihrabn ar-

146 kasndan kar) Ona ykl bir eyiz getirdi sanyorum. PEDER ALEKS: Bu kendiliinden oluyor. Kural artk. PEDER VAN: yle bir dnrsek, nedir yaammz? Ben de zamannda evlenme teklif ettim, evlendim, bana da eyiz getirdiler ve her ey yllarn girdabnda yok oldu gitti. (Sesini ykseltir). Kuzma, neden hepsini sndrdn? Karanlkta dmekten korkuyorum. KUZMA: Sizin gittiinizi sanyordum. PEDER VAN: E, Peder Aleksi, bize gelip bir ay alr mydnz? PEDER ALEKS: Teekkr ederim Peder, ama, zamanm yok. Bir rapor yazmak zorundaym. PEDER VAN: Peki, nasl isterseniz. SYAHLI KADIN: (Bir stunun arkasndan, sarslarak kar) Kim var orada? Gtrn beni, beni gtrn burdan... PEDER VAN: (rkmtr) Bu da ne? Kimsiniz? Ne istiyorsunuz bayan? PEDER ALEKS: Tanrm, gnahlarmz bala! SYAHLI KADIN: Gtrn beni... Gtrn beni... (nler) Ben memur vanov'un kz kardeiyim... onun kz kardeiyim... PEDER VAN: Ne iiniz var burada? SYAHLI KADIN: Zehirlendim... bir kin yznden... Bir kadn kk drd, onurunu krd... Mutlu olmaya ne hakk var? Tanrm! (Barr) Kurtarn beni! Kurtarn beni! (Yere 147 ylr) Herkes zehirlenecek, herkes! Adalet yok! PEDER ALEKS: (ok korkmutur) Ne kfr! Tanrm, ne kfr! SYAHLI KADIN: ... bir kin yznden... Herkes zehirlenmeli. (nler. Yerde kvranr) O mezarda, ama, br... br... Kadn kk drmek, onun onurunu krmak, Tanry kk drmektir... Kadn'n kurtuluu yoktur. PEDER VAN: Dine kar ne kfr! (Ellerini birletirerek) Yaama kar ne kfr! SYAHLI KADIN: (Giysilerini yrtarak, barr) Kurtarn beni! Kurtarn beni! Kurtarn beni! PERDE DN BR PERDELK AKA (1889-, 1890) 148 KiiLER

Bayan ZMEYUKN, ebe YAT, telgraf SADI Bayan ZGALOV, gelinin annesi APLOMBOV, damat GARSON DAENKA, gelin Bay ZGALOV,gelinin babas,emekli memur DIMBA, yunanl ekerci DENZC NYUNN, sigortac "GENERAL" REVUNOV DN KONUKLARI 2. snf bir lokantann zel salonu. Prl prl aydnlatlm. Akam yemei iin hazrlanm geni bir masa. Gidip gelen, masaya teberi tayan frakl garsonlar. Sahneni ardnda, orkestra, bir kadrilin son blmn almakta... EBE, TELGRAFI ve SADI sahneden geerlerken, EBE, lk la barr: "Hayr, hayr, hayr!" TELGRAFI: (zler) Acyn bana! (EBE, "Hayr, hayr, hayr.'" lklarm srdrr) SADI: (Onlar izler) Bana bakn, byle" devam edemezsiniz? Nereye gidiyorsunuz? Grand Rond ne olacak? Grand Rond, s'il vous plaite! (karlar. DAMAT ve GELNN ANNE'si girerler) GELNN ANNES: Bylesi szlerle canm skacanza, gidip dans etsenize! DAMAT: Ben o figrleri beceremem. Spinoza deilim ben. Basit, pratik bir adamm. Kiilik sahibiyim. yle eylerden holanmyorum. Konumuz dans deil zaten. Kusura bakmayn ama, sevgili anneciim, davranlarnzn oundan anlam karamyorum. rnein bana mobilya, mutfak eyas, ve bir sr teberiden baka, kznzla birlikte, iki de hisse senedi verecektiniz. Nerde onlar? 151 GELNN ANNES: Zavall bam! Gene armaya balad. Havadan olacak. Karlarn eriyeceini sylyorlar. DAMAT: Konunun dana kmayn! O hisse senetlerini rehine koymusunuz. Bugn leden sonra rendim. Dorusu ok akgzsnz. Deyimi balayn, gerekten ylesiniz. Pein yargyla konumuyorum. Ben o iren hisse senetlerini istemiyorum. Ama bu bir ilke sorunu. Aldatlmay hi sevmem. Kznz evrenin en mutlu kadnlarndan biri yapacam ama, eer o hisse senetlerini geri almazsanz, bu anlamay bozup, kznzn mutluluunu parampara ederim. Unutmayn ki, ben onurlu bir insanm. GELNN ANNES: (Masadaki yerleri sayar) Bir, iki, , drt, be... GARSON: Aba dondurmay nasl arzu ettiinizi soruyor ham'fendi! GELNN ANNES: Dondurmay nasl arzu ettiimi sormakla, ne demek istiyor? GARSON: Yani Rom'la m, Madeira'yla m, yoksa sade mi?

DAMAT: Rom'la, budala! Bagarsona da syle, burada yerteri kadar arap yok. Ayrca daha ok Haute Sauterne istiyoruz. (Gelinin An-ne'sine) Ha, bir baka anlamamz daha vard.- Bana bir General sz vermitiniz. Dne onur konuu olarak bir General aracaktnz. Hani o nerde? GELNN ANNES: Gelmemesi benim kabahatim deil azizim. 152 DAMAT: Peki, Tanr akna, kimin suu? GELNN ANNES: Niyunin'in. Sigortac'nn. Dn burdayd. Bir General arayp bulacana yemin etmiti ama, anlalan hl bulamad. Biz de sizin kadar zgnz. Sizin iin yapmayacamz ey yok. Mademki bir General istediniz, o General mutlaka gelecek. DAMAT: Bir ey daha var. O Yat denen telgrafnn, kznz Daenka'ya kur yaptn, herkes gibi, siz de bildiiniz halde, niye dnmze ardnz? Duygularmn sizce hibir deeri yok mu? GELNN ANNES: ey., ee.. adnz bir daha syler misiniz? Ha, evet, Aplombov! Sevgili Aplombov, evleneli iki saat olduu halde, daha imdiden yordunuz bizi. Bir sene sonra halimiz ne olacak kim bilir? Dnn bir kere! DAMAT: Demek gerekleri duymak hounuza gitmiyor, ha? Anlyorum. Ama gllgl davranmanz iin bir neden deil bu. Sizden drst olmanz istiyorum. (Birka ift Grand Rond yaparak sahneden geerler. lk ift GELN'le SADI. Arkalarndan EBE ile TELGRAFI gelip dururlar. Sonra da GELNN BABASI ile. YUNANLI girer. SADI, sahneye girerken, kulise geerken de "Promenade! Pro-menade Messieurs-Dames! Promenade!" diye barr). TELGRAFI: (Ebe'ye) Acyn bana! Acyn da bir ark syleyin! 153 EBE: Adama bakn! Sevgili dostum, size demin de syledim: Bugn sesim iyi deil! TELGRAFI.- Sadece birka notack! Bir tek! Bir tek nota! Acyn bana! EBE: Aa, sktnz artk! (Oturur. Sinirli sinirli yelpazelenir). TELGRAFI: Aka sylemem gerekirse, siz, Tanrsal sesli, acmasz bir canavarsnz! Bu gzelim sesle, ebelik yapmaya hakknz yok sizin! Bir konser arkcs olmalsnz. Ah, u cmleyi yorumlaynz? Nasld o bakaym? Hah, tamam! (ark syler) "Her ne kadar bounaysa da seni sevdim." EBE: (arky srdrr) "Sevdim seni - yine de seveceim!" Bu kadarck myd arzunuz? TELGRAFI: Evet. Sekin! ' EBE: Fakat bugn sesim berbat. Yelpazeleyin beni! ok scak! (Damat'a) Niye bu kadar zgnsnz Aplombov? Hem de dn gnnde? Ne dnyorsunuz? DAMAT: Evlilik, nemli bir admdr. Enine boyuna, tm ayrntlaryla dnmek gerek. EBE: Siz erkekler ne kadar kukucusunuz! nanszlar! Sizin aranzda nefes bile alamyorum. Hava verin bana! Hava! (Bir. arkdan birka nota mrldanr) TELGRAFI: Sekin! EBE: Yelpazeleyin beni! Yreim atlayacak j nerdeyse. Bir tek soruma cevap verin: Niye tkandm byle? TELGRAFI: ok terlediniz de on... EBE: Bunu suratma kar nasl sylersiniz? TELGRAFI: zr dilerim. Sizin, aka syle-

154 mem gerekirse, yksek sosyeteye getiinizi unutmutum. EBE: Of, kesin artk! iir verin bana! Tanrsal bir coku verin! Yelpazeleyin beni! Yelpazeleyin! GELNN BABASI: (Yunan/f ile usul usul konuur) Bir tane daha? (Bardan doldurur) Her zaman, imenin tam zamandr! Yeter ki, ilerin yolunda gitsin, ha, Dimba? !... gene i!... gene!... (erler) Kaptan var m, Yunanistan'da? YUNANLI: (Gzlerini belerterek) Var elbet! GELNN BABASI: Aslan? YUNANLI: Aslan da var, kaplan da. Her ey var. Rusya'da hibir ey yok... Yunanistan'da, her ey var. te Yunanistan'la Rusya arasndaki fark. GELNN BABASI: Her ey ha? YUNANLI: Her ey. Babam, amcam, erkek kardelerim... GELNN BABASI: Balina var m, Yunanistan'da? YUNANLI: Her ey: Balina, kpek bal... GELNN ANNES: (Kocasna) Hayatm, sofraya oturma zaman artk!... O stakozlardan da elini ek! General iin onlar. General'den yana umudumu daha yitirmedim... GELNN BABASI: Istakoz var m, Yunanistan'da? YUNANLI: Her ey. Dedim ya, her ey. GELNN BABASI: Memurlar da var m? EBE: Tanrsal bir hava olmal, Yunanistan'da! GELNN BABASI: Bir tane daha i! 155 GELNN ANNES: Yeter artk! Hayatm, saat on biri geiyor. imdi yemee oturmann zaman! GELNN BABASI: Yemee oturmak m? Gzel fikir! Oturalm! Herkes otursun! (Kars da dardaki, ierdeki konuklan armaya katlr) EBE: (Otururken) Bana iir verin! "O serke frtna arar - Sanki frtnada sknet var!" Bana frtna verin! TELGRAFI: Ne ilgi ekici kadn deil mi? Srlsklam k oldum ona! (GELN, DENZC, SADI ile dier KONUKLAR girer. Grltyle otururlar. Bir duru. Orkestra mar alar) DENZC: (Kalkar) Bayanlar ve baylar, imdiye kadar bir sr kutlama dn grdk. Bir yn nutuk dinledik. Ben hemen davaya girelim diyorum: Gelinle damadn er'fine! (Herkes "Gelinle damadn erefine!" diye barr. Kadeh tokuturup ierler. Orkestra grler) imdi de ii tatllandrmak gerek, pme gerek! HERKES: Evet, tatl tatl pme gerek! (Gelinle damat prler).

TELGRAFI: Sekin! Bayanlar ve baylar! Saygnlk, gsterildii yerde saygnlktr! Bu yetkin yerde verilen, bu etkin toplant iin teekkr edelim! Evet, yetkin ve sekin bir yer buras! Fakat, aka sylemem gerekirse, bir eksii var. Elektrik ! Evrenin her yerinde, herkesin elektrii var. Her yerde var; Rusya.-Ana'da yok! (zntyle oturur) 156 GELNN BABASI: Hmm... Evet, elektrik ! Gelin, bu mevzuda biraz dnelim... Baylar! Elektrik bir hilehurda iidir! Kimse grmeden, camn iine, bir para kor kmr koyuyorlar! te elektrik ! (Telgraf-'ya) Sevgili dostum, eer bize k vermek istiyorsan, bize o gzelim, altmz , atei ver. Bu uyduruk eyi deil! TELGRAFI: Siz hele bir bataryaya, bir pile bakn da, uyduruk mu, deil mi, o zaman anlarsnz! GELNN BABASI: Nesine bakaym? Benim yle palavra eylere bakmaya hi niyetim yok! Hem senin, ikini iip, bakalarna iki ikram edeceine, bu hileli eyleri mdafaa etmene zldm dorusu. DAMAT: Sizinle ayn grteyim sevgili babacm. lke olarak, bilimsel bulgulara kar deilim, Ama her eyin bir yeri, bir sras vardr. (Gelin'e) Sen ne dersin ma chere? GELN: Bazlar gsteri yapmaktan, kimsenin tek szcn anlamad eyleri sylemekten ey alrlar... zevk alrlar. GELNN ANNES: Aldrma hayatm, babanla ben, hayatmz boyunca, bu ey ilerine... eitim ilerine burnumuzu sokmadk, ama, gene de yaayp gidiyoruz. te, nc kzmz olan sana da, iyi bir Rus damat bulduk! (Telgraf'ya) Size gre biz cahilsek, ne demeye geldiniz buraya? Niye o eyli... malumatl dostlarnzn yanna gitmiyorsunuz? TELGRAFI: Size ve ailenize byk saygm var Bayan Zigalov. Elektrik konusunu, bil157 gilik taslamak... gsteri yapmak iin amadm. Ben de Daenka'nn daima iyi bir koca bulmasn yrekten diledim. Herkesin para iin evlendii bugnlerde, iyi bir koca bulmak... DAMAT: Bana ta atyor! TELGRAFI: (rkek) Ta attm yok! Bu... bu szlerim; aka sylemem gerekirse, herkesin evet'ledii, genel bir kan. Herkes bir ak evlilii yaptnz biliyor. Ayrca verilen eyiz de zerinde durulacak kadar deerli deil. GELNN ANNES: Ne? zerinde durulacak kadar deerli deil mi? Szlerinize dikkat edin! Pein bin ruble, krk palto, komple yatak ve oturma odas takm! Daha ne olsun? Ara da bak bakalm, byle bir eyizin eini bulabilir misin? TELGRAFI: Fakat ben... ey demek istemedim.. Mobilyalar gerekten sekin, yetkin... Ben ta filan da atmak istemedim. GELNN ANNES: Atmayn da! Sizi buraya ailenizin hatr iin davet ettik. Her eye burnunuzu sokmayn. Aplombov'un kzmn paras iin evlendiini biliyordunuz da, ne demeye daha nce sylemediniz? (Alamakl) Kzm misler gibi byttm ben. Sam sprge ettim. Bir prlantaya bile byle baklmazd! Yavrum, zmrtm... DAMAT: Demek ona inanyorsunuz ha? ok teekkr ederim, ook! (Telgrafca) Size gelince Bay Yat, bu ailenin dostusunuz ama, yine de bir bakasnn evinde byle davran158 manza izin veremem. Gitseniz iyi olur bence. TELGRAFI: Ne demek istiyorsunuz? DAMAT: Benim gibi, grgl bir insan olmamanz ne ac! Ama yine de grgl bir insan gibi kp gitmeniz iyi olacak! (Orkestra grler) ERKEK KONUKLAR: Pomada) Kapat artk bu mevzuu kocaolan! Rahat brak adam! Elencenin tadn karma!

Otur yerine! (Vb.) TELGRAFI: Fakat ben asla... yani ben... gerekten bir ey anlamyorum. Kukusuz gideceim... Ama siz nce, ak sylemem gerekirse, geen yl, pike bir yelek satn almak iin benden aldnz be rubleyi verin! Sonra da bir kadeh daha ier ve... ve kar giderim. Fakat nce param verin! BR ERKEK KONUK: Oturun yerinize! Kesin artk! Kuru grltden baka bir ey deil bu! (Vb.) SADI: (Barr) Gelinin ailesi Bay Zigalov erefine! (Dierleri de bu szlere katlr. Kadehler tokuturulup iilir. Orkestra grler) GELNN BABASI: (Duygulu, her yne eilir.) Teekkr ederim, dostlarm. Bizi unutmadnz, bizi kmsemediiniz iin teekkr ederim. Bunu sahte bir tevazuyla sylemiyorum. Art niyetim de yok. Sizleri kandrmay da dnmyorum. Ne hissediyorsam, onu sylyorum. Btn samimiyetimle. Sizleri kskanmyorum da. Sizler benim dostlarms-nz ve ben... Teekkr ederim. (Yanndakileri per) 159 GELN: (Annesine) Anne! Niye alyorsun? Alamana ey yok... gerek yok! ok mutluyum. DAMAT: Annen yaklamakta olan ayrlnza zlyor. Fakat kendisiyle az nce yaptmz kk konumay unutmasn hi tlemem. TELGRAFI: Alamayn Bayan Zigalov! Bilimsel adan bakacak olursak, nedir gzyalar? Bir nrotik zlme? GELNN BABASI: (Yunanlya) Mantar var m, Yunanistan'da? YUNANLI: Bizde her ey var. GELNN BABASI: Fakat bizdeki kahverengi mantarlardan bulunmadna bahse girerim. YUNANLI: Her eidi var! Her eidi! GELNN BABASI: Peki Dimba, kocaolan, nutuk atma sras sende. Bayanlar baylar! Bay Dimba, imdi bize bir nutuk ekecek. HERKES: Nutuk! Bay Dimba! Haydi Dimba! (Vb.) YUNANLI: Nutuk mu? Evet ama, niye? Ne iin? Bir sebep gremiyorum ben. EBE: Sra sizde! Hadi uzatmayn! YUNANLI: (Kalkar. Ne syleyeceini bilemez) Syleyebileceim tek ey... Bir yanda Rusya var, bir yanda Yunanistan var... Rusya'da bir yn insan var. Yunanistan'da da bir yn insan var. Denizde gemiler var... Rusya'da ise... Toprak stnde demiryollar var... Sizler Rus'sunuz, bizler Yunan. Kendim iin bir ey istemiyorum. Bir yanda Rusya, bir yanda Yunanistan... 160 (Niyunin, SGORTACI, acele girer. Mte-bessim) SGORTACI: Bir dakika bayanlar ve baylar, bir dak'ka! Bayan Zigalov, biraz benimle gelebilir misiniz? (Bir kenara eker) Generaliniz hazr. Yola kt. Yaayan gerek bir general! Seksen yanda. Belki de doksan. GELNN ANNES: Ne zaman burda olur? SGORTACI: Eli kulanda. lnceye kadar bana minnettar kalacaksnz.

GELNN ANNES: Beni kandrmyorsunuz ya? SGORTACI: Hi dolandrc hali var m bende? GELNN ANNES: Yo, hayr! SGORTACI: Teekkr ederim! GELNN ANNES: Boa para harcamak, houma gitmez de, ondan soruyorum. SGORTACI: Hi merak etmeyin. Tam bir general rnei. (Herkesin duymas iin sesini ykseltir) "General" dedim kendisine, "bizi nerdeyse unuttunuz!" "Sevgili olum Niyunin" dedi bana general. "Damadn tanmadm bir dne nasl giderim?" "Damadn kt bir yan yok!" diye atldm. "Harika, cana yakn bir insandr damat!" dedim. "Ne i yapar?" dedi general. "Ne mi?" dedim ben. "Ne mi? Bir rehincinin yannda Eksper. Bir bakt m, neyin ne olduunu, ka para ettiini, ka para verilebileceini p diye nlar." "Yaa!" dedi general. "Niye yaa dediniz?" dedim. "Bugn btn deerli insanlar rehinci-de alyor. Kadnlar bile!" Bunu syler sylemez, general omzuma vurdu. Karlkl birer Havana purosu itik, derken... 161 DAMAT: Ne zaman gelecek buraya? SGORTACI: Nerdeyse burda olur. Kendisini braktmda lastiklerini geiriyordu ayana. DAMAT: Orkestraya bir askeri mar almalarn syleyelim. SGORTACI: Orkestra efi! Askeri mar! GARSON: General Revunov! (Mar ykselir, "General" Revunov girer. Niyunin'le Ziga-lou'lar karlamaya koarlar) GELNN ANNES: Biz asil deiliz General, milyoner de deiliz. Fakat bu masraf kaldramayacak kadar fakir deiliz. Sizi dolandrmayz, aldatmayz da. Ho geldiniz! "GENERAL": ok memnun oldum. SGORTACI: General Revunov, msaade ederseniz size damad takdim edeyim. Bay Ap-lombov. Ve onun henz domu olan, ey, yani, onun henz evlenmi olduu kars: Gelin! Sabk minik Bayan Zigalov. Telgraf-hane'nin Bay Yat'. Bay Dimba: Yunan asll nl ekerci ve... vesaire, vesaire. tekiler pek nemli kiiler deil. Niye oturmuyorsu-nuz General? "GENERAL": ok memnun oldum. (Oturmaz. Niyunin'i bir kenara eker) Bir dakika bayanlar ve baylar! Hususi bir konuma! (Ni-yunin'e fsldar) Bana bak. General demekle, ne demek istiyorsun? Bahriyede General yoktur. Hem ben ufak filoda Kaptandm. Albay'a msavi bir rtbede. SGORTACI: (Sarla konuur gibi kulana eilir) Brakn da size General diyelim. Bylesi daha iyi. Hem bu insanlar, gsterie, 162 ne merakldrlar. Brakn kendinizi, onlarn gzdesi olun! "GENERAL": Yaa! Anlyorum. Pekl. (Yumuaklkla masaya oturur) Hak'katen ok memnun oldum. GELNN ANNES: Buyrun General! Size alk olduunuz o harika yemekleri takdim edemiyoruz ama, bu mtavaz yemekler sizi tatmin edebilirse ne.. "GENERAL": (zlememitir) Ne? Ne, ne? Ha, evet! (Uzun bir sessizlik) Ben ok sade bir hayat yaadm han'fendi.

Eskiden herkes ok sade yaard. (Bir sessizlik daha) Niyu-nin beni buraya davet ettii zaman "Ayp olur, onlar tanmyorum ki!" dedim. Niyu-nun de, "Niye ayp olsun?" dedi. "Bu insanlar misafirperverlerdir." "Sahi mi?" dedim. "O zaman baka. Zaten evde de canm sklyordu." . ". GELNN BABASI: Demek ki isteyerek geldiniz General. Nasl teekkr edeceimi bilemiyorum! Biz sade insanlarz. Sizi dolandrmayz. Yiyecek bir ey aln General. DAMAT: Grevden ayrlal ok oldu mu General? "GENERAL": Ne? Ha, evet.. ok doru. Evet. yi ama, nedir bu? Bu Ringa bal kokmu. Ekmek de ac... HERKES: Tatl gerek! pme gerek! (Gelinle damat prler) "GENERAL": (Gdaklar) Shhatinize! Shhatinize! (Sessizlik) Eskiden her ey sadeydi. Sa163 delii severim ben. Tabii, yalandm artk. Yetmi iki yandaym. 1865'te tekat oldum. (Sessizlik) Tabii, insanlar frsat bulduka, biraz alyi yaparlard eskiden... (Gz Denizci'ye taklr) Siz Bahriyeli deil misiniz? DENiZCi: Evet efendim. "GENERAL": (Belirgin bir biimde rahatlar) Ahha! Evet, Bariye! Kolay deildir Bahriye hayat. Daima zerinde kafa patlatacak bir mesele kar. Her lafn, hususi bir mns vard. "Tepe skotasyla, mayistra yelkenini bas yukar!" Ne gzel deil mi? Peki, mnlar ne? te onu sadece Bahriyeliler bilir. He, he! SGORTACI: General Revunov erefine! (Orkestra grler. Herkes barr) TELGRAFI: Denizciliin glklerinden sz etmenize teekkr ederim General. Ya telgrafla ne dersiniz? imdi Franszca, Al-. manca bilmeyenler, ada bir telgraf olamyor. Telgraf ekmek kolay ii deildir. (atalla masaya, belirli aralalklarla vurur). "GENERAL": Mns ne? TELGRAFI: "Sizin soylu kiiliinize nasl sayg gstereceimi bilemiyorum" demektir. E, kolay diyebilir misiniz? Bakn! (Yine masaya vurur) "GENERAL": Daha yksek! Duyamyorum! TELGRAFI: "Sizi kollarmn arasnda tutmaktan yle mutluyum ki han'fendi." 164 "GENERAL": Hangi han'fendi bu? Oh, evet. (Denizci'ye dner) Rzgra kar yz mil hzla seyrederken, daima kandilisay hisa edersin evlat. Yelkenler gevedi mi, anaklkla babafingo ve kontrababafingo gerilir. SGORTACI: Misafirlerimiz skld Revunov, bir ey anlamyorlar. "GENERAL": zah ederim! Eer geminin sancak taraf btn yelkenleriyle rzgra karyken, rzgr arkana almak istiyorsan, gemide kim varsa ddkle gverteye arrsn. Gelince de "Herkes yerine! Rzgr arkana al!" diye emredersin. Adamlar, prasyalar, isti-ralyalar visa ederler. Ne hayattr! Ne hayattr o! Sen de kendini tutamaz "Bravo! Bravo! Cesur delikanllar!" diye barrsn. (Konumas aksrmla kesilir) SADI: (Frsat! karmaz) Bayanlar ve baylar! Bugn burada bir araya geliimizin nedeni, gelmedik mi yoksa, sevdiimiz iki insann... "GENERAL": "Puruva yelkenleriyle, babafingo

yelkenlerinin iskotalarn a!" SADI-. Konuma yapyorum! GELNN ANNES: Ama ksa! "GENERAL": (Ksa'y anlamaz) Teekkr ederim, az nce aldm. Prasa m demitiniz? Hmm. Hayr, teekkr ederim. Evet! Ah, o eski gnler! Ah o okyanus dalgalar zerindeki hayat! (Sesi heyecanla titrer) Ah, o rota deitirmek! Rota deitirmek zevki kadar, zevkli ey var m bu dnyada? Hangi bahriyelinin kalbi kt kt atmaz. Herkes d165 dkle gverteye arlr. Kaptandan kamarotuna kadar, herkesi bir elektrik oku sorar... EBE: Ay skldm! SADI: Ben de! "GENERAL": Teekkr ederim, az nce aldm. Pelte mi demitiniz? ey... Hayr, teekkr ederim. (Coku dolu bir sesle) Btn gzler kdemli zabittedir. "Mancay, byk yelkeni sancaa!" diye barr. "Mizana prasya-larn iskeleye, kontra prasyanalarn da sola! (Kalkar) Gemi rzgra vurur. Zabit. "Dikkat edin beceriksiz herifler!" diye barr. Gzn anakla diker. Dayanlmaz birka saniye geer. Derken rzgra arpar gemi. Dnmeye balar. "Stirilyalar gevet! Prasyalar brak!" Ortalk Bbil kulesine dner. Gemideki her ey uuur. Emektar geminin her yeri atrdar. (Kkrer) Gemi ark etti! (Sessizlik) GELNN ANNES: (Kzgn) General, bir general olabilirsiniz ama, hi deilse kendinizden utanmalsnz biraz! "GENERAL": Kaz m? Evet, ltfen! GELNN ANNES: (Daha yksek) ster general olun, ister olmayn, kendinizden utann! (Ne syleyeceini bilemez) Dostlarm, General... "GENERAL": (Annenin son szyle diklenir) General deil! Ben General deilim! Ben gemi Kaptanym! Albay'a msavi! GELNN ANNES: Yaa! Hem General deilsiniz, hem de paramz aldnz, ha? Size bir 166 ey syleyeyim mi? Kendimize hakaret ettirmek iin para vermedik size! "GENERAL": (Vahice) Para m?! Ne paras?! GELNN ANNES: Ne paras olduunu gayet iyi biliyorsunuz. Niyunin'den aldnz para! (Si-gortac'ya) Niyunin, byle bir generali kiralamakla her eyi berbat ettiniz! SGORTACI: Kapatn artk canm bu bahsi! Ne gerek var imdi bu samalklara? . "GENERAL": Kiralamak... Niyunin'den para almak... DAMAT: Affedersiniz! Siz Bay Niyunin'den-yirmi be ruble almadnz m? "GENERAL": Niyunin'den yirmi be ruble... (Anlar) Haa! Demek yle! imdi her eyi anlyorum. (zntyle ban sallar) Bu ne rezalet byle, ne iren ey bu! DAMAT: Ama yine de paranz dendi! "GENERAL": dendi mi? Bana para filan denmedi! (Masadan kalkar) Ne biim i bu?! Benim gibi ihtiyar bir adama, bir Bahriyeliye, vatanna hizmet etmi bir zabite byle hakaret etmek! (Kendi kendine) Bunlar centilmen olsayd, birini mutlaka delloya davet ederdim, ama, bunlar kim, centilmenlik kim? (akn. Bozgun) Kap nerde? Garson! Bana yolu gster! (Yrr) Ne iren! (kar. Sessizlik) GELNN ANNES: (Sigortac'ya) Peki, nerde bakalm yirmi be ruble? SGORTACI: nsanlar elenirken, byle sama eylerden bahsetmenin ne gerei var imdi? (Yksek sesle) Mutlu iftin erefine! Orkest167 l

ra efi! Bir mar! (Orkestra mar alar) Mutlu iftin erefine! EBE: Hava verin bana! Hava! Bouluyorum burda! TELGRAFI: (Mutlu) Ne sekin yaratk! (Grlt balar) SADI: (Herkesi bastrmaya alarak) Sayn bayanlar ve baylar! Bugn burada bir araya geliimizin nedeni... gelmedik mi yoksa... kutlamak iin... PERDE KUTLAMA BR PERDELK AKA (1891) 168 KLER Kuzma Nikolayevi HRN, Kredili itirak Bankas veznedar, abuk kzan bir ihtiyar. Andrey Andreyevi PUN, Bankann bakan, orta yalarda, monokl'lu kendini beenmi. Tatyana ALEKSEYEVNA, ipuin'in kars, 25 yanda, bo kafal Nastasya Federovna MERUTKNA, eski mantolu ba belas bir ihtiyar kadn YNETM KURULU YES (Biri nutuk verir) ipuin'in odas. Zevksiz denmi lks mobilyalarla dolu: Kadife koltuk ve kana-peler, mine, iki yaz masas (biri ok ssl), kaln hallar, iek vazolar, bstler, bir yn kk ss eyas ve bir telefon! Solda banka iine alan bir kap. Yine solda, duvarda, bakann ileri ynettii ya da memurlara seslendii yukar alr, aa kapanr, bir kk pencere. Alt, evraklarn geebilecei kadar aralk. nndeki rafta, elle vurulur bir zil. HRN: (Yalnz. Sssz masada almakta, nnde saylk: abaks. Boynunda defalarca sard, uzun,.kaln bir atk. Ayaklarnda keeden yaplm, konlar uzun, kalo-terlikler. Kalkar. Sert bir hareketle kk pencereyi yukar kaldrr. nndeki zile defalarca vurur. Barr) Biri gidip bana 15 kapiklik karbonatla, bir testi iyi su alsn! Ka kere syleyeceim! (Masaya gider. Eilerek, ellerini masaya dayar. Yorgun) Halim kalmad artk. gndr gzm krpmadan bu rakamlarla sava veriyorum. Sabahtan akama kadar burda, akamdan sabaha kadar evde alyorum. Ne hayat be! (Aksrr) Tepeden trnaa alev alev yanyorum. Bir scak nbet basyor, bir souk nbet. Ayaklarm aryor. Gzlerimin 171 nnde durmadan zarplar, nakslar, zaitler uuuyor. (Oturur) Bugn bizim o soytar, madrabaz reisimiz de senelik itimada, "Bankamzn bugn ve gelecei" adl bir rapor okuyacak. Herifi Vekil filan zannedersin! (Yazar) Yazma derdi de bana dt, 3... Of, of! 200, 68... 2, 6, 8. Herif byk idareci pozlarnda dolayor ortalkta. Bense burda bir krek mahkmu gibi ter fkryo-rum. O, ktipiyoz bir mukaddime iin, bir saat boyunca bir yn airane sama dikte ettiriyor. Bense mali vaziyeti tespit etmek iin gnlerimi harcyorum. Hayata bak! nallah rezil-rsva olur!

(Saylk'n boncuklarn birbirine arpar) Artk daha fazla dayanamayacam! (Yazar) 1,3, 7. Of, 5... 2, 6, 8. Of! Haa! Bu almalarm mkfatsz brakmayacakm! Eer bugn iler yolunda gider, herifleri gene altederse, bana bir altn madalyayla 300 ruble ikramiye verecek... inallah! (Yazar) Ama o ikramiye hele bir gelmesin, bak sen olacaklara! Sinirli herifin biriyim ben! Bir kzdm m, ta stne, ta komam burda! Hayr efendim! (Dardan alklar, bartlar, PUN'in sesi duyulur: "Sa olun dostlarm, sa olun! ok duygulandm!" ipuin girer. Beyaz kra-uat takm, frak giymitir. Gznde monokl, elinde az nce armaan edilen deri kapl bir albm vardr) PUN: (Kap nnde, dsardakilere seslenir) Dostlarm, inann, bu armaan, yaammn en kutsal dakikasnn ans olarak, . leceim gne kadar saklayacam! Yine, 172 yine ve yine sa olun! (Alklar eilerek karlar. Kapy kapatr. Hirin'e yaklar) E, naslsnz bakalm, benim eski ve saygn dostum Kuzma Nikolayevi? HRN: (Kalkar) Andrey Andreyevi, bankamzn 15. sene-i devriyesini tes'id -ettiimiz u anda, sizi tebrik etmekle eref duyar ve mit ederim ki.. (alan zil zerine, konumasn keser. Gider pencereden bir elin uzatt evrak alp, ipuin'e uzatrken konumasn srdrmek ister) PUN: (Frsat vermez) Sa olun dostum, sa olun, bin kez sa olun! Gelin bu grkemli gnde -ne de olsa bir kutlama bu- baarmz iin el skalm. (Byk bir duygululuk iinde el skrlar. ipuin, sol eliyle Hirin'in omzunu tutar) Sevgili dostum, gsterdiiniz ballk ve her ey iin sa olun demek isterim. Bu bankann bakan olarak, baarl ne yaptmsa bunu kurmayma, memurlarma borluyum. Evet, gerek bu! ( eker) Demek bu eski banka, imdi 15 yllk banka, ha? 15 yl! Adm ipuin kadar kesin! (Heyecanla) E, yazanak, sizin deyiminizle: rapor nasl gidiyor bakalm? HRN: Kfi derecede iyi. Be sayfa filan kald. PUN: Gzeel! Saat 15'te biter mi? HRN: Bana mni olacak bir ey kmazsa, biter. Pek bir ey kalmad. PUN: Olaanst! Olaanst! Adm ipuin kadar kesin! Durun bir bakalm, toplant saat 16'da. Demek ki biraz srem var. unun ilk yarsn verin de bir gz ataym. Verin, verin ltfen! (Alr) Bu yazanaa byk 173 nem veriyorum. Bunda benim zet yat-rm-felsefem yatyor. Ne zet! Tam bir hava fiei! Evet baym, hava fiei! Tam anlamyla bu! Adm ipuin kadar kesin! (Masasna oturup raporu okur) Off, amma da yorgunum ha! Dn gece gut'um tuttu yine. Sonra da tm sabahm saa-sola koumakla geti. Derken bu coku, bu alklar... nsan sersem ediyor, yoruyor ite! Gerekten ok yorgunum. HRN: (Yazar) 2 oh, of, 3, 9... 6, oh, 5, 4. Gzlerimi aamyorum. Bam dnyor. 3, 9, oh, 6, 2... Sonra... (Saylk'n boncuklarn saa-sola geirir) PUN: Ha! Canm skan bir ey var. Biliyor musunuz, bu sabah einiz, nm kesip sizden yana yaknd. Dn einizle, einizin kz kardeini, kocaman bir bakla kovalams-nz. Derdiniz nedir Tanr akna Kuzma Nikolayevi? Yaplacak i mi bu? HRN: Andrey Andreyevi, bu tes'id ettiimiz gnn yz suyu hrmetine bana lir iyilikte bulunmanz rica edeceim. (Parlar) Ve bir de, burda bir krek mahkmu gibi almamn hatr iin... benim aile meselelerimden uzuk durun! (Toparlanr) Ltfen. PUN: ( eker) Siz ne biim insansnz Kuzma Nikolayevi? Bir trl anlayamyorum sizi. Kukusuz saygdeer bir adamsnz. Ama bir canavar kesilip, elde bak, kadnlar nnze katmanz bir yere oturtamyorum. Kadnlardan yana bu kadar kt dnmeniz iin bir neden gremiyorum. HRN: Ben de kadnlardan yana bu kadar iyi 174 dnmeniz iin bir sebep gremiyorum. (Bir sessizlik)

PUN: (Dncelerini yksek sesle syler) Memurlar az nce bana bir albm armaan ettiler. yle sanyorum ki, ynetim kurulundan birka delege'de kk bir konumayla gm bir kupa sunacaklarm. (Monokl'u ile oynar) ok gzel. Adm ipuin kadar kesin! Her ey yerli yerinde, dzenli. Bir bankada byle trenler yaplmad m, o banka, banka deildir. (Hirin'e) Doal olarak iin iyzn biliyorsunuzdur. O yapacaklar konumay ben yazdm. Gm kupay da ben satn aldm. Hatta konumann konaca deri dosyay da. Dosya 45 ruble tuttu ama, dedi dorusu. O ynetim kurulu yeleri, bu gibi eyleri tek balarna akl edebilirler miydi? Nerdee? (Etrafna bak-nr) rnein u eyalara bakn. Doruyu sylemem gerekirse, her biri, tek tek, elle seildi. Yer.letirilmeleri de epey srd. Biliyorsunuz, bunlar gereksiz buldular hep. Sonra, o kaplardaki pirinlerin titizce parla- turnasn istemem, veznedara doru drst bir kravat taktrmam, kapya niformal bir koruyucu koymam filan hep arym. Ama btn bunlara cevabm u: Umurumda bile deil! O koruyucuyla pirinler, bir banka iin ok ey deyimler. Ama evde istediim gibi kaba olabilir, bir domuz gibi yiyip, yatar, zil-zurna oluncaya kadar ie... HRN: Ltfen ta atmayn! PUN: Ta atmak m? Kim ta atyor? Gerekten ok artc bir insansnz! Ben yal175 nzca evde bir kyl gibi davranabileceimi, istediimi yapabileceimi sylyordum. Fakat burda bir bieme; stil'e gerek var. Buras banka! Halkn gzn kamatrmal, kendine gre bir havas, bir arball olmal! (Bir kt alp, atee atar) Burda ne yaptysam, bankann nnn artmas iin yaptm.-Arballk, ite saylmann, saygnln temeli. Adm ipuin kadar kesin! (alan Hirin'e) Bana bakn ihtiyar! Ynetim kurulu birka dakikaya kadar burada olacak. Sizse o korkun kalolarla, o boyun atks, o soluk eski paltoyla oturuyorsunuz! Bugn iin baka bir ey giyebilirdiniz. En azndan siyah bir ceket! HRN: Benim shhatim, herhangi bir idare heyetinden daha kymetlidir! Ayrca btn vcudumun alev alev yandm bilmenizi isterim! PUN: (fkeyle) Fakat ne kadar irkin olduunuzu grmyor musunuz? HRN: dare heyeti gelince bir keye saklanrm. Dert edecek ne var bunda? (Yazar) 7, l, l... 2, l, 5. Oh... (Boncuklar saa-sola alr) Ayrca karkl sevmiyorum. Bu yzden o kadnlar bu gece yemee davet etmekle hi de iyi bir i yapmadnz. Davet etmemeliydiniz onlar! PUN: Sama! HRN: Biliyorum, biliyorum. Onlara hava atmak iin, her yeri onlarla dolduracaksnz! Ama onlar da ortal altst edecekler. Greceksiniz! Kadnlar yalnz mazarrat ve dert karmak iin yaratlmlardr! 176 PUN: Tmyle yanl! Kadnlar toplumu yceltmek iin yaratlmlardr! HRN: Ne ykseltirler ya! Batrrlar! Batrrlar! Mesela sizin karnz alalm ele. yi okumu, kltrl falan filan. Ama geen pazartesi ne yapt biliyor musunuz? Azndan yle bir laf kard ki, ii rtbas etmek iki gnm ald! Dnebiliyor musunuz, bir yn insann nnde bana gelip "Bankann, deer kaybeden u Driyazko - Priyazki tahvilleri yznden bann belada olduu doru mu? Kocam buna ok zlyor!" demesin mi? te onca insann iinde syledikleri! Beni sinirlendiren de byle eyleri ilk nce kadnlara sylemeniz! nsann ban her zaman derde sokar bunlar! PUN: Tamam, tamam! Yeter bu kadar! Kutlamada sylenen u zc szlere bakn! zc dedim de aklma geldi. (Saatine bakar) Karm nerdeyse burda olur. Oysa onu karlamak iin istasyona gitmem gerekirdi. Zavallck! Ama ok ge artk. stelik yorgunum da. Dorusunu sylemek gerekirse, geliine zldm. ey, zldm sylemek istemedim; aksine, sevindim. Ama annesinde birka gn daha kalmas ok daha iyi olurdu. imdi tm geceyi kendisiyle geirmemi bekler. Oysa, kk, zel bir yemek dzenlemitik. (Titrer) Hoop! te yine balyor titremelerim. Ah bu sinirlerim! yle ktym ki, sinirlerim nerdeyse kopacak. Tut kendini. Gl ol, gl.

Cebelitark kayas gibi gl ol. Adm ipuin kadar kesin! (TATYANA girer. zerinde yamur177 luk. Omzunda, apraz aslm, byk biri gezi antas) Ta an, ba... Meleim! TATYANA: Sevgilim! (ipuin'e koar. Uzun uzun per) PUN: Biz de imdi senden sz ediyorduk. TATYANA-. (Soluyarak) zledin mi beni? yi misin? Henz eve gitmedim. stasyondan doru buraya geldim. Sana syleyecek o kadar ok eyim var ki! Hayr, stm karmayacam. Birka dakikack kalacam. (Hirin'e) Naslsnz Kuzma Nikolayevi? (ipuin'e) Evde her ey yolunda m? PUN: Yolunda! ok iyi grnyorsun sevgilim. Her zamankinden daha iman ve gzelsin. Nasl geti yolculuun? TATYANA: Ay, fevkaldeydi! Annemle kz kardeim Tatyana sevgilerini yolladlar sana. Kk Vasili Andreyevi, "Benim iin kocaman bir pck kondur" dedi. (per) Teyzem, koa bir kavanoz dolusu reel gnderdi. Zena da "Kocaman bir pck de benim iin kondur" dedi. (per) Ay, olanlar bir bilsen! Bir bilsen olanlar! Sana anlatmaya ekiniyorum biraz; ok korkun nk. Ay, dur, geliimden pek memnun olmam gibi bir halin var senin. PUN: Tmyle yanl sevgilim. (per, Hrn, kzgn, ksrr) TATYANA: Zavall Katya, zavall, zavallck Kat-ya! Onun iin ok, ok zlyorum. Zavallck! PUN: Bak sevgilim, bugn bankann 15. yln kutluyoruz. Ynetim kurulu nerdeyse burda olacak. Sen de onlarla karlaacak klkta deilsin. TATYANA: Ay, yle ya, kutlama! "Baylar, sizi kutlarm... Size en iyi dileklerimi... vesaire, vesaire..." Demek bugn kutlama gn. Tabii parti de var, yemek de. Ay, sahi, bir de, gnler boyu ynetim kurulu iin yazdn o harika nutuk da var. Bugn m okuyacaklar sana? (Hirin, fkeyle ksrr) PUN: Sevgilim, byle eylerin szn etmeyelim. Hem artk senin eve gitme zamann geldi. TATYANA: Hemen, imdi. Sana her eyi, bandan sonuna kadar, bir dakikada anlatr giderim. Eveet, istasyondan ayrlmadan nce, beni nasl braktn hatrlyor musun? O iko karnn yanna oturmu, hemen kitap okumaya balamtm hani? Trende konumaktan ne kadar nefret ettiimi bilirsin. Hi kimseyle konumadan, istasyon boyunca okudum. Akam oldu. Mthi bir hzn kt iime. Bilirsin nasl olduunu. Karmda gen bir adam vard. Saygn, siyah sal, iyi grnl. Her naslsa, baladk konumaya. Derken, bir deniz subay da katld bize. Sonra bir renci ya da onun gibi bir ey.. (Gler) Onlara evli olmadm syledim. Ay, ondan sonra grecektin hallerini. Siyah sals, bir sr komik fkra anlatyor, deniz subay da durmadan ark sylyordu. Ay, atlayncaya kadar gldm desem yeridir. Derken deniz subay -bilirsiniz denizcileri- tesadfen admn Tatyana olduunu renince, hangi arky syledi, bili178 179 yor musun? (Kaln bir erkek sesini taklit etmeye alr) "Onegin, artk saklamayacam. Tatyana'y deli gibi seviyorum." (Glerler. Hirin, fkeyle ksrr) PUN: Bak Tanyua. Kuzma Nikolayevi'in almasn engelliyoruz. Hadi eve git artk. Her eyi bana sonra anlatrsn.

TATYANA: Zarar yok, aldrmam. sterse o da dinlesin. Ay, her ey o kadar ilgi ekici ki! Bitirmek zereydim zaten. Seryoza beni istasyonda karlad. Yannda bir baka gen adam daha vard. Vergi mfettii filan gibi bir ey galiba. Olduka yakklyd. ok gzel gzleri vard. Seryoza benimle tantrd. Birlikte istasyondan ayrldk. Hava olaanst gzeldi... (Dardan sesler duyulur: "eri giremezsiniz! O oda zeldir! Ne istiyorsun? Durdurun u kadn!" Bayan MERUTKNA, d-ardaki biriyle itiip, kakarak girer. Elinde evraka benzer bir kt vardr) MERUTKNA: ek elini stmden! Allah, Allah! Mdr grmek istiyorum! (ipuin'e yaklar) Oh, Ekselanslar, serefyab oldum... Adm Nastasya Fiyodorovna Merut-kina. Kocam devlet memuru... idi. PUN: Sizin iin ne yapabilirim? MERUTKNA: ey Ekselanslar, kocam be ay boyunca, doktor nezaretinde, evde hasta yatt. Fakat hibir sebep yokken, iten attlar, Ekselanslar! Maan almaya gittiimde, bana 24 ruble 36 kapik eksik verdiler. "Ni180 ye?" diye sordum. "Yardm Sand'ndan ald borca karlk!" dediler. Ne demek istediler yani? Benden izinsiz ne diye bor ald? Ne biim itir bu Ekselanslar? Ben fakir bir kadnm. Pansiyon kiralaryla anca geinebiliyorum. Ben fakir, zayf, mdafaasz bir kadnm Ekselanslar. Herkes bana hakaret ediyor. Kimselerden tatl bir laf duyduum yok! PUN: Balayn. (Elindeki dilekeyi alr, okur) TATYANA: (Hirin'e) Ay, size her eyi ta bandan anlatmalym. Geen hafta annemden bir mektup aldm. Gerek bir Grendilevs-ki'nin kz kardeim Katya'ya evlenme teklif ettiini yazyordu. Saygn, soylu filan ama, bilirsin bunlar, be parasz, isiz! Ama inanr msn, Katya da ona ak olmu! Hale bakn! Annem de acele gelip, Katya konusunda bir eyler yapmam istedi. HRN: (Parlar) Affedersiniz ama, sizin yznzden yerimi kaybettim! Siz annenizle Kat-ya'nzdan laf ederken, ben burda yerimi a... TATYANA: Ne olur yani? Hak'katen acayip bir yaratksnz! Bir kadn konuurken, onu dinlemek zorundasnz! Ayrca, nedir sizi byle asabi yapan bugn? k filan deilsiniz herhalde! PUN: (Marutkina'ya) Ben bu iin ban da sonunu da anlamadm. Nedir sorun?' TATYANA: Ne olacak, gene k bu! Bak, yz nasl da kzaryor! PUN: (Tatyana'ya) Tanyua, sevgilim, lt181 fen beni darda bekler misin? Birka dakika sonra yannda olurum. TATYANA: Ay, aman. pekl! (kar) PUN: Gerekten bu konuyu anlayamadm. Ama yanl yere geldiinizi syleyebilirim bayan. Bu iin bizimle hibir ilgisi yok. Sizin, kocanzn alt yere gitmeniz gerek. MERUTKNA: Fakat Ekselanslar, imdiye kadar, en az be yere gittim. Kimseler dinlemedi beni. Nerdeyse ldracaktm. Allahtan damadm Boris Matyevi -Allah ondan raz olsun!size gelmemi syledi. "Bay ipu-in'e git anne" dedi. "Byk bir adamdr o. Yaygn bir nfuzu vardr. Senin iin her eyi yapar." Bana yardm etmelisiniz Ekselanslar! PUN: Fakat size yardm edemem bayan. Anlamyor musunuz? kardm kadaryla, kocanz Savunma

Bakanl'nn Salk Bl-m'nde alm. Buras ise, katksz bir zel giriim, bir banka! Aradaki ayrm grmyor musunuz? MERUTKNA: Fakat Ekselanslar, elimde kocamn hasta olduunu ispatlayan doktor raporlar var. te! Bakn! Ltfen bakn! PUN: (Kzar) Evet, gzel, ok gzel! Fakat, yineliyorum, bunun bizimle hibir ilgisi yok! (Darda: Tatyana'nn gln, bir erkek gl izler) PUN: (Kapya bakar) imdi de memurlarn ilerini engelliyor! (Merutkina'ya) Bana bakn bayan, anladm kadaryla, olduka ka18? nk bir i bu. Fakat einiz nereye bavuracanz kesinlikle biliyordur. MERUTKNA: O mu? Hibir ey bilmiyor Ekselanslar! Hep, "Bu senin iin deil! Defol bamdan!" diyor. te, ondan renebileceiniz tek laf bu! PUN: Yineliyorum! Einiz Savunma Bakanh- -nn, Salk Blmn'de alm. Buras bir banka, tecimsel bir kurulu, katksz bir zel giriim! MERUTKNA: Evet, evet, 'hepsini biliyorum Ekselanslar. Fakat bana hi deilse bir 15 ruble vermelerini temin edemez misiniz? PUN: (Umutsuzca i eker) Off! HRN: Andrey Andreyevi, bu byle devam ederse, raporu hibir zaman bitiremeyeceim! PUN: Bir dakika! (Merutkina'ya) Fakat anlamyor musunuz, bu dilekeyle bize bavurmanz-, bir boanma davas iin, bir bakkala ya da Gelir Vergisi Dairesi'ne bavurmanz gibi bir ey! (Kap vurulur) TATYANA: (Dardan) Andrey, gelebilir miyim? PUN: (Barr) Bir dakika bekle sevgilim, bir dakika bekle! (Merutkina'ya) Belki sizi kandrdlar ama, bunun bizimle ne ilgisi var? Bugn bankamzn 15. yln kutluyoruz. Her an biri gelebilir. Ltfen beni yalnz brakn! MERUTKNA: Ekselanslar, bu fakir ksze acyn! Ben zavall, mdafaasz bir kadnm. Kocadm. lmekten korkuyorum. Kiracla183 rm beni hep atlatyor. Onlar yakndan takip etmem; ev ilerine de bakmam gerek. stelik damadm da isiz! PUN: Sayn bayan, ben... ben... Hayr! Si-zinle konuamam artk! Bam dnyor. Hem bizim zamanmz, hem de kendi zamannz harcyorsunuz. ( eker. Kendi kendine) Aptal bu kadn! Adm ipuin kadar kesin! (Hirin'e) Kuzma Nikolayevi, ltfen bayana syleyin, bu... (Elini silkerek dar kar) HRN: (Kzgn,kadna yaklar) E, syle baka-hm, ne istiyorsun? MERUTKNA: Ben zayf, mdafaasz bir kadnm. Belki salam grnyorum ama, bir muayene ettirseniz, ilertutar hibir yanm olmadn grrsnz. Ayakta zor duruyo-rum. Bu sabah, kahvemden bile zevk alamadm. HRN: Sana basit bir sual sordum: Ne istiyorsun? MERUTKNA: Sadece bana 15 ruble vermelerini sylemenizi istiyorum. imdi. Geri kalan aybana kadar kalabilir. HRN: Sana demin her ey apak anlatld: Buras bir banka! MERUTKNA: Biliyorum, biliyorum. Ama, isterseniz size doktorlarn raporlarn gsterebilirim. HRN: Bana bak, senin omuzlarnn stndeki kafa m? Yoksa baka bir ey mi?

MERUTKNA: Bama gelenleri renmeye hakkm yok mu yani? Beni bakasnn paras ilgilendirmiyor ki! Yalnz kendi param! HRN: Aziz bayan! Sana basit bir sual soruyorum: O omuzlarnn stndeki kafa m, deil mi?... Seninle konuup, vakit kaybetmekle, aptallk ediyorum. (Kapy gsterir) Ltfen gider misin? MERUTKNA: (akn) Para ne olacak peki? HRN: Sendeki kafa deil, bir eki... (Tahta olduunu anlatmak iin, nce masaya, sonra a in ma uurur. yice anlasn diye tekrarlar) MERUTKNA: (fkeyle) Yaa; demek yle ha! Bana bak, bana! Sen anca karnla yle konuabilirsin! Benim kocam devlet dairesinden! Kendine gel! Fazla ileri gitme! HRN: (fkeyle sesi kslr) k dar! MERUTKNA: Gcn yeterse, sen kar! HRN: (Kendini zor tutar) Bana bak, eer kp gitmezsen, muhafz arp, onunla attracam seni! (Tepinir) Defol imdi! 'MERUTKNA: Beni korkutamazsn sen! Senin gibileri ok grdm ben, pinti herif! HRN: Hayatmda byle inat bir kadn grmedim! Of, kan tepeme kt! (Zor nefes alr) Sana son defa sylyorum. Duyuyor musun beni, ihtiyar yarasa! Eer bu odadan kp gitmezsen, seni eek sudan gelinceye kadar dverim! Sana ihtar ediyorum! Sinirli herifin biriyim ben! Seni mrm boyu sakat brakrm! Bir cinayet kacak elimden! MERUTKNA: Hadi ordan! Havlayan kpek srmaz! Beni korkutamazsn sen! Senin gibileri ok grdm! yi bilirim senin gibileri! 184 185 HRlN: (Umutsuz) Bu kadn grmeye taham- mlm kalmad artk! Hasta etti beni. Daha fazla dayanamayacam! (Masasna gidip oturur) Bura ; kadnlarn igaline urad! Bu ii asla bitiremeyeceim, asla! MERUTKNA. Canm, bakasnn parasn m istiyorurr ben? Hayr! Ben sadece kanunun bana verdii hakk istiyorum! (Hirin'in ka-lolann grr) Haydaa! u hale bakn! Kendinden utan be adam! Bu gzelim yaz'anede o kalolarla oturulur mu? Kaba herif n'olacak! (ipuin'le Tatyana girer) TATYANA: Sonra Berejnistki'ler bir parti verdi. Katya, soluk bir mavi fularla gs olduka ak, ipek bir elbise giymiti. Tepesine toplanm salaryla ok iyi gitmiti. Ben yapmtm salarn. Ay, o kz adam gibi giyinip, san doru drst yaptrd m, gerekten arpc oluyor. PUlN: (Ani bir migren arsyla kvranr) Evet, evet, arpc... arpc... Nerdeyse burda olurlar. MERUTKNA: Ekselanslar! PUN: (zntyle) Siz hl burada msnz? Sizin iin ne yapabilirim? MERUTKNA: Ekselanslar, u, buradaki adam (Hirin'i gsterir) evet, o! te, o adam. nce masaya, sonra kafasna vurdu elini. Evet, aynen yle yapt! Benim odun kafal olduumu demeye getirdi! Siz benimle ilgilenmesini sylediniz. O ise, benimle alay etti, hakaret etti bana. Ben zayf, mdafaasz bir kadnm Ekselanslar... PUN: Peki bayan, ilk azda sizin iinize el 186 atacam, yalnz gidin artk. Sonra gelin. (Kendi kendine) Gut'um tutacak galiba! HRN: (ipuin'e, alak sesle) Andrey Andre-yevi, muhafz arn. Kulandan tuttuu gibi, dar atsn. Daha ne kadar ekeceiz* bu kary? PUN: Aman, hayr, hayr! l basp bankadaki herkesi ayaa kaldrr.

MERUTKNA: Ekselanslar... HRN: (Alamakl bir sesle) Fakat benim bu raporu bitirmem lzm. Bu gidile zamannda tatamlayamayacam! (Masasna dner) Benden buraya kadar! MERUTKNA: Ekselanslar, paray ne zaman alacam? Bana imdi lzm! PUN: (Kendi kendine, kzgn) mrmde bylesine sevimsiz, bylesine... (Merutki-na'ya, yumuack) Bana bakn bayan, size az nce de anlattm. Buras bir banka, zel bir kurulu. MERUTKNA: Bu kadar zalim olmayn Ekselanslar. Babalk edin bana. 'Eer doktor raporu kati deilse, polisten size, yeminli, tasdikli bir ifade getireyim. Syleyin onlara versinler paray! PUN: (Zorlukla nefes alr) Off! TATYANA: Ay, aziz bayan! Hak'katen ok acayip bir insansnz! Size az nce sylediler. Fena taktnz kafanz bu ie. Herkesi byle rahatsz etmeye hakknz yok. Yapmayn bunu! MERUTKNA: Ham'fendi bari siz syleyin onlara. Kimse bana yardm etmiyor. Ne yeme187 nin, ne imenin tad kalmad benim iin. Bu sabahki kahvemden bile zevk alamadm! PUN: (Bitkin) Peki! Ne kadar istiyorsunuz? MERUTKNA:24 ruble, 36 kapik! PUN: Tamam! (Czdanndan para karr) te size 25 ruble! stn de alkoyun ve hemen gidin! (Hirin, kzgnlkla ksrr) MERUTKNA: (Paray kapp saklar) Oh, ok teekkr ederim, Ekselanslar! ok teekkrler! (kmak zere yrr. Fakat kap nnde durur) TATYANA: (ipuin'in masasnn stne oturur) Ben gerekten gitmeliyim. (Saatine bakar) Ay, sana syleyeceklerimi daha bitir-medim ki! Bir dakikada bitirir giderim. Ay, ok korkuntu Berejnistki'lerde olanlar! Parti fena deildi ama, enteresan bir yn yoktu! Tabii, Katya, orda olan Grendilevski'yi teshir etti .-Fakat ben Katya'y hemen karma alp, uzun uzun konutum, biraz aladm, ama sonunda Katya'y ikna ettim. O da hemen o gece Grendilevski'yle konuup red cevab verdi. Eh, dedim, bu i burada bitti, annem mutlu, Katya kurtuldu, ben de artk biraz elenebilirim... derken, ne oldu dersin? Katya'yla bahede dolarken, birden... Ay, dncesi bile beni zyor! (Mendiliyle kendini yelpazeler) Bu konuda sana ancak bu kadarn syleyebilirim. PUN: ( eker) Off! TATYANA: (Alayarak) Doru yazlk eve kotuk. Orada... orada zavall Grendilevski vard... Boyluboyunca topraa uzanm... elinde bir tabanca. PUN: Daha fazla dayanamayacam! Bir dakika daha duramayacam! (Merutkina'y grr) imdi de ne istiyorsunuz? MERUTKNA: Kocamn ii ne olacak Ekselanslar? Geri alabilecek mi? TATYANA: Tam kalbinden vurmutu kendini. Buradan! Katya, l gibi bayld. Zavall yaratk! Grendilevski ise,

nerdeyse korkudan lmt. ylece, orackta yatyordu. araf gibi bembeyazd. Doktor getirmemizi istedi. Derken doktor geldi... ve zavallcn hayatn kurtard... MERUTKNA: Kocam ii geri alamaz m Ekselanslar? PUN: Hayr! Dayanamayacam buna! Dayanamayacam artk! (Alayarak ker) Dayanamayacam buna! (Bitkin bir halde, kollarn Hirin'e uzatr) Atn u kadn buradan! Atn kadn dar burdan! HRN: (Tatyana'ya gider) Defol git burdan! PUN: Onu deil! tekini! Surdaki canavar! (Merutkina'y gsterir) HRN: (Anlamaz. Tatyana'ya) Defol hadi! Defol! k dar! (Tepinir. Yrr) TATYANA: Ne?! Ne demek istiyorsunuz? Gerekten ok acayip bir insansnz! ldrdnz m siz? PUN: (Bitkin) Korkun bir ey bu! Bittim, tkendim! Atn onu dar! Tekmeyle atn! HRN: Defol git burdan! Btn kemiklerini kra188 189 nm senin! mrn boyu sakat brakrm se- n Gebertirim! (Tatyana, n sra kaar, Hrn kovalar) TATYANA: Buna nasl cesaret edersin, kak -herif! (Barr) Andrey! mdat! Andrey! (lk atar) PUN: (Pelerinden koar) Dur! Dur! Brakn onu! Tanr akna susun! Barmayn! Bankamzn onurunu dnn! HRN: (Merutkina'y kovalamaya balar) Defol! Defol! Tut unu! Vur tepesine! Kes grtlan! PUN: (Barr) Kesin barmay! Ltfen! 1 Ltfen! Tanr akna, kesin u barmay! MERUTKNA: Cennetteki azizler! Azizler! (nleyerek) Ey yaayan azizleri TATYANA: (lk atarak) mdat! mdat! Kurtarn beni! Baylacam! Baylacam artk! (Bir sandalyeye srar. Oradan, inleyerek, kanapeye der) HRN: (Merutkina'y kovalayarak) Brak onu bana! Gebert! Un-ufak et! Para para do-ra! (Kap kt kt vurulur. Bir ses-. "Ynetim Kurulu delegeleri!") PUN: Delegelerimiz... hretimiz... Vaziyetimiz... HRN: Defolun, Allann bels kanlar! kiniz de defolun! (Kollarn svar) Brakn unlar bana! kisini de bir gzelce geberteyim! (Bir rnek giyinmi 3 DELEGE girer. Biri, iinde 'kk nutuk'un bulunduu deri 190 antay, dieri gm kupa'y tamakta. Tatyana, inleyerek, kanapeye kapanm. Merutkina ise, ipuin'in kollarnda inlemekte. Sipuin kadn yere drr. Sonra sandalyesine oturtur. Hrn, titrer. Sonra kendini toparlar. Svad gmleinin kollarn indirir, srtr)

DELEGE: (Yksek sesle okur) Onurlu ve saygn Andrey Andreyevi ipuin! Kuruluumuzun gemiine derin bir bak atacak ve akln gzyle, srekli ykseliini inceleyecek olursak, sonucun ne kadar mutluluk verici olduunu grrz. Kuruluumuzun ilk yllarnda, anaparamzn azl, ilerin ar gidii, amacmzn kesin olmay, bize Hamlet'in nl sorusunu dndryordu: "Yaamak m, yoksa lmek mi?" Ktmserler pes etmemizi, bankay kapatmamz neriyorlard. Derken bakanla siz geldiniz. Geni bilginiz, tkenmeyen abanz ve esiz ynteminiz, bankamz, olaanst bir baarya, sregi-den bir ykselie ulatrd. Bankamzn arball ve n (ksrr) Bankamzn n.. MERUTKNA: (nler) Ohh, off... TATYANA: (nler) Su! Su! DELEGE: (Srdrr) Bankamzn nn yle bir aamaya getirdiniz ki, bugn kuruluumuz, lkemizdeki, d lkelerdeki herhangi bir bankayla ayn izgiye... PUN: (Tmyle kendini kaybetmi) hretimiz... Delegelerimiz... Vaziyetimiz... (ark syler) "Olanlar oldu! Hayat bir ryayd. O da son buldu..." 191 DELEGE: (zgn, srdrr) ...geldi, dayand! Sonra, iinde bulunduumuz duruma gururla bakacak olursak, grrz ki, onurlu ve saygdeer Andrey Andreyevi, bu... (Dier delegelere) Biz belki... daha sonra gelsek iyi olur... Evet, sonra, ok sanra... (zntyle karlar. Hirin, eilerek selamlar. Kapy kapatr. Kadnlar arasnda lk atan anna dnerken...) PERDE 3 DEVLET