HER K DORULTUDA SNEKLK DZEY YKSEK MERKEZ ELK

APRAZLI PERDELERDEN OLUAN BE KATLI ELK BNA

1.1 AMA
Sap2000 boyutlu grn ekil1.1.1 de, en kesiti ekil 1.1.2 de ve normal kat plan
ekil 1.1.3 te verilen be katl binann tasarm ve boyutlandrlmas yaplacaktr. Bu tasarm
ve boyutlandrma kapsamnda 03 Mart 2006 tarihinde yaynlanan ve 03 Mart 2007 tarihinde
yrrle giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik dikkate
alnacaktr.
ekil 1.1.1 Binann Sap 2000 paket programnda boyutlu grn
1
ekil 1.1.2 Binann Sap 2000 paket programnda enkesiti
2
ekil 1.1.3 Binann Sap 2000 paket programnda Normal Kat Plan
1.2 BE KATLI BNANIN ZELLKLER VE ANALZ HESAPLARI
Tasarm yaplacak olan elik binann zmir de yaplmas dnlmektedir. Z3 yerel zemin
snf zerine ina edilecek konut veya iyeri olarak kullanlacaktr.
Binann her iki dorultudaki yatay yk tayc sistem, Deprem Ynetmelii Madde 4,6 da
tanmlanarak ilgili tasarm koullar verilen, sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl
perdelerden olumaktadr.
Aada binay oluturan yap elemanlarn zellikleri hakknda bilgi verilmitir.
3
Kat Demeleri
Trapez profilli sac levhalar zerinde yerinde dkme betonarme olarak ina edilecektir. Kat
demesi elik kirilere mesnetlenecek dzlemi iinde rijit bir diyafram oluturacaktr.
Kirilerin, dey ykler altnda betonarme deme ile birlikte kompozit olarak almas
hesaba katlmayacaktr.
Ana ve Ara Kiriler
Ara kiriler planda 2,33 metre olarak tasarlanacak ve ana kirilere mafsall olarak
balanacaktr. Ana kirilerin kolonlara balants ise rijit olacaktr.
Kolonlar
Kolonlar temelde ankastre olarak mesnetlenecektir.
lgili Standartlar
Deprem Ynetmelii Madde 4.2.2 de tanmlanan elik tayc sistemin tasarm;
D.Y. de Blm 2 de verilen deprem ykleri ve hesap kurallar,
TS498 de ngrlen dier ykler,
Emniyet gerilmeleri ynteminde ilikin olarak TS648 uyarnca yaplacaktr.
Malzeme Koullar ve Emniyet Gerilmeleri
Sistem tasarmnda Fe37 yap elii kullanlmas ngrlmektedir.
TS 648 e gre;
2
/ 235 mm N
a
(Akma Gerilmesi)
2
/ 206182 mm N E
( Elastisite Modl)
2
/ 141 mm N
em
( Normal Emniyet Gerilmesi)
2
/ 82 mm N
em
( Kayma Emniyet Gerilmesi)
Deprem ykleri etkisindeki elemanlarn birleim ve eklerinde kullanlacak bulonlar ISO 8,8,
10,9 veya daha yksek kalitede olacaktr(
2
/ 900 mm N
a
).Deprem ykleri etkisinde
4
olmayan elemanlarn birleim ve eklerinde ise ISO 4,6 ve 5,6 kalitesinde bulonlar
kullanlacaktr(
2
/ 300 mm N
a
).
Ayrca, moment aktaran erevelerin kaynakl kolon-kiri birleimlerinde tam penetrasyonlu
kt kaynak veya ke kayna dikileri kullanlacaktr.
Deprem ykleri etkisindeki elemanlarda, ayn birleim noktasnda, kaynakl ve bulonlu
birlemeler bir arada kullanlamaz.
1.2.1 n Boyutlandrma
n boyutlamada Amerikan profilleri kullanlmtr. Bunun sebebi deprem ynetmeliimizin
ve TS 648in Amerikan artnamelerine benzer oluudur.
Tayc Sistem Eleman Enkesit Profilleri
kincil Kiriler (Ara Kiriler) W 14X38
Tm Akslardaki Ana Kiriler W 14X61
Kolonlar W 18X106
aprazlar Kutu 180/10
Tablo 1.2.1.1 Tayc sistem elemanlarn n boyutlandrlmas
1.2.2 Dey Ykler
at Demesi
l Yk
at Kaplamas :
2
/ 1 m kN
zolasyon :
2
/ 2 , 0 m kN
Trapez sac+ Betonarme Deme :
2
/ 50 , 2 m kN
Asma Tavan+Tesisat :
2
/ 50 , 0 m kN
elik Konstrksiyon : SAP 2000 program tarafndan alnd
Toplam l Yk (g)=0,5+0,2+2,50+1,00+=4,2
2
/ m kN
Hareketli Yk
5
TS 498 Standarda gre at demesi hareketli yk deeri= 1,5
2
/ m kN
olarak alnmtr.
Normal Kat Demesi
l Yk
Kaplama :
2
/ 5 , 0 m kN
Blme Duvar :
2
/ 00 , 1 m kN
Trapez sac+ Betonarme Deme :
2
/ 50 , 2 m kN
Asma Tavan+Tesisat :
2
/ 50 , 0 m kN
elik Konstrksiyon (Kolonlar Dhil) : SAP 2000 program tarafndan alnd
Toplam l Yk (g)=0,5+1,00+2,50+0,5=4,5
2
/ m kN
D Duvar yk ( Sadece Normal Katlarda) : m kN / 00 , 3
Hareketli Yk
TS 498 Standarda gre normal deme hareketli yk deeri= 2,0
2
/ m kN
olarak alnmtr.
Deme l Yk Hareketli Yk
D Duvar
Arl
- ) / (
2
m kN ) / (
2
m kN
) / ( m kN
at 4,2 1,50 -
Normal Kat Demesi 4,5 2,00 3,00
Tablo.1.2.2.1 at ve normal kat demelerinde dey ykler
1.2.3 Deprem Karakteristikleri
Etkin yer ivme katsays (1. dereceden deprem blgesi )
40 , 0
0
A
Bina nem katsays ( Konutlar, iyerleri)
00 , 1 I
Spektrum karakteristik periyotlar ( Z3 zemin snf)
s T
A
15 , 0 s T
B
60 , 0
6
Tayc sistem davran katsays
5 R
(Deprem
yklerinin tamamnn aprazl perdeler tarafndan tand bina; aprazlarn merkezde
olmas durumu)
Hareketli yk katlm katsays ( Konut, iyeri, otel)
3 , 0 n
1.2.4 Binann Birinci Periyodunun Belirlenmesi
Her iki dorultuda sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perdelerden oluan be
katl elik binann birinci periyodu Sap 2000 paket program ile hesaplanacaktr.
Bina Arlnn Hesab
1.2.3.4. ve 5. Kat Arl Hesab
3 * ) 00 , 21 00 , 24 ( * 2 ) 2 * 3 , 0 5 , 4 ( * 00 , 21 * 00 , 24 + + + w
KN w w w w w 4 , 2840
5 4 3 2 1

at Kat Arl Hesab
) 5 , 1 * 3 , 0 2 , 4 ( * 00 , 21 * 00 , 24 + w
KN w
at
6 , 2343
1

Toplam Arlk W=2840,4*5+2343,6*1=16545,6 kN
X-X ve Y-Y Ynnde Birinci Doal Titreim Periyodunun Belirlenmesi
X-X ynnde periyot hesab
Binann deprem dorultusundaki hkim doal periyodu, aadaki formlle hesaplanacaktr.
7
2 / 1
1
1
2
1
.
.
. 2

,
_

N
i
fi fi
N
i
fi i
d F
d m
T
fi
F
fiktif kuvveti temsil etmektedir. Bu kuvvet kat ykseklii ile orantl olarak aadaki
formlle temsil edilir.
0
1
.
.
.
F
H w
h w
F
N
j
j j
i i
fi

Burada
0
F , seilen herhangi bir yk katsaysn gstermektedir ve bu proje iin kN 1000
olarak alnacaktr n boyutlandrma sonucunda Sap 2000 paket programnda sistem modeli
oluturulmu, mesnet koullar, kesit ve malzeme zellikleri, rijit kat demeleri
tanmlanm,
fi
F
fiktif kuvveti kat ktle merkezine X-X ynnde etkitilmitir. Ktle
merkezlerinde elde edilen
fx
d
yatay kat yer deitirmeleri aada yer almaktadr.
Tablo.1.2.4.1 Fiktif yk nedeniyle X-X ynnde yatay kat yerdeitirmeleri
Y-Y ynnde periyot hesab
Kat
i
w
i
H
i i
H w *
0
F
fi
F
fx
d
i
m
2
*
f x i
d m
fx fi
d F *
- KN
m
m KN. KN KN
m
m
K N s n
2
m K N s n.
2
m KN.
at 2343,6 21,5 50387,4 1000 243,878 0,00461 238,899 0,00508 1,12477
1.Kat 2840,4 18,0 51127,2 1000 247,5 0,00393 289,541 0,00447 0,97292
2.Kat 2840,4 14,5 41185,8 1000 199,342 0,00308 289,541 0,00276 0,61497
3.Kat 2840,4 11,0 31244,4 1000 151,2 0,00225 289,541 0,00147 0,34096
4.Kat 2840,4 7,5 21303 1000 103,1 0,00143 289,541 0,00059 0,14764
5.Kat 2840,4 4 11361,6 1000 55 0,00064 289,541 0,00012 0,03564
Toplam 206609 Toplam 1000 Toplam 0,01450 3,23689
8
saniye 42053 , 0
23689 , 3
01450 , 0
. 2
2 / 1

,
_

,
_

2 / 1
1
1
2
1
.
.
. 2
N
i
fi fi
N
i
fi i
x
d F
d m
T
Benzer ekilde kN F 1000
0
alnarak, ktle merkezlerinde elde edilen
fy
d
yatay yer
deitirmeleri de aada yer almaktadr.
Kat
i
w
i
H
i i
H w *
0
F
fi
F
fy
d
i
m
2
*
fy i
d m
fy fi
d F *
- KN
m
m KN. KN KN
m
m KNsn /
2
m KNsn .
2
m KN.
at 2343,6 21,5 50387,4 1000 243,878 0,00416 238,899 0,00415 1,01600
1.Kat 2840,4 18,0 51127,2 1000 247,5 0,00361 289,541 0,00378 0,89447
2.Kat 2840,4 14,5 41185,8 1000 199,342 0,00288 289,541 0,00240 0,57430
3.Kat 2840,4 11,0 31244,4 1000 151,2 0,00214 289,541 0,00133 0,32448
4.Kat 2840,4 7,5 21303 1000 103,1 0,00138 289,541 0,00056 0,14310
5.Kat 2840,4 4 11361,6 1000 55 0,00063 289,541 0,00012 0,03504
Toplam 206609 Toplam 1000 Toplam 0,01234 2,98738
Tablo.1.2.4.2 Fiktif yk nedeniyle X-X ynnde yatay kat yerdeitirmeleri
1.2.5 Toplam Edeer Deprem Yknn Belirlenmesi
Ynetmeliine gre her bir katta burulma dzensizlik katsaysnn 0 , 2
bi
ve m H
N
25
koulunu salayan binalarda edeer deprem yk yntemi uygulanabilir.
Binann m H
N
15 olmas ve binada burulma dzensizliinin olmad varsaym ile bu
yntemin kullanlmas uygun grlmtr.
Gz nne alnan deprem dorultusunda binann tmne etkiyen toplam edeer deprem
yk (taban kesme kuvveti)
t
V aadaki denklemle elde edilecektir.
W I A
T R
T A W
V
a
t
. . . 10 , 0
) (
) ( .
0
1
1

) ( . . ) (
0 1
T S I A T A
A
T
T
T S . 5 , 1 1 ) ( +
) 0 (
A
T T
9

,
_

2 / 1
1
1
2
1
.
.
. 2
N
i
fi fi
N
i
fi i
y
d F
d m
T saniye 40382 , 0
98738 , 2
01234 , 0
. 2
2 / 1

,
_

5 , 2 ) ( T S ) (
B A
T T T
8 , 0
. 5 , 2 ) (
,
_

T
T
T S
B
) ( T T
B

) 0 ( ). 5 , 1 ( 5 , 1 ) (
1 A
A
a
T T
T
T
R T R +
) ( ) (
1
T T R T R
A a

X-X Ynnde Taban Kesme Kuvvetinin Bulunmas
5 , 2 ) ( T S ) 60 , 0 42053 , 0 15 , 0 ( ;
) ( . . ) (
0 1
T S I A T A ; 00 , 1 5 , 2 . 1 . 40 , 0 ) (
1
T A

) (
) ( .
1
1
T R
T A W
V
a
t
KN 4 , 3611
5
00 , 1 * 6 , 18057
KN 2 , 722 ) 6 , 18057 . 00 , 1 . 40 , 0 . 10 , 0 (
Vtx=3611,4 KN
NOT: Burada bina arlnn 18057,6 alnmasnn sebebi elik konstrksiyon arlnn Sap
2000 programna hesaplatlmayp yaklak olarak 0,5 KN/m
2
alnm olmasdr.
Y-Y Ynnde Taban Kesme Kuvvetinin Bulunmas
5 , 2 ) ( T S 60 , 0 40382 , 0 15 , 0 ( );
) ( . . ) (
0 1
T S I A T A ; 00 , 1 5 , 2 . 1 . 40 , 0 ) (
1
T A

) (
) ( .
1
1
T R
T A W
V
a
t
KN 4 , 3611
5
00 , 1 * 6 , 18057
KN 2 , 722 ) 6 , 18057 . 00 , 1 . 40 , 0 . 10 , 0 (
Vty=3611,4 KN
1.2.6 Katlara Etkiyen Edeer Deprem Yknn Belirlenmesi
Taban kesme kuvveti, bina katlarna etkiyen edeer deprem yklerinin toplam olarak ifade
edilir.

+
N
i
i N t
F F V
1
10
Binann Ninci katna (tepesine) etkiyen ek edeer deprem yk
N
F deeri ise;
t N
V N F . . 0075 , 0 olarak hesaplanr.
Toplam edeer deprem yknn
N
F dnda geri kalan ksm, Ninci kat dhil olmak
zere, bina katlarna deprem yk aadaki denklemle datlacaktr.

N
j
i i
i i
N t i
H w
H w
F V F
1
.
.
). (
X-X ve Y-Y Ynnde Katlara Etkiyen Edeer Deprem Yknn Belirlenmesi
t N
V N F . . 0075 , 0 KN F
N
20 , 81 32 , 2165 . 5 . 0075 , 0

N
j
i i
i i
N t i
H w
H w
F V F
1
.
.
). (
=

N
j
i i
i i
H w
H w
1
.
.
). 20 , 81 32 , 2165 (

N
j
i i
i i
H w
H w
1
.
.
. 12 , 2084
Kat
i
w
i
H
i i
H w *
i i
i i
H w
H w
.
.
i
F
- KN
m
m KN. - kN
at 2343,6 21,5 50387,4 0,2470 1014,6
1.Kat 2840,4 18,0 51127,2 0,2464 849,9
2.Kat 2840,4 14,5 41185,8 0,1985 684,6
3.Kat 2840,4 11,0 31244,4 0,1506 519,4
4.Kat 2840,4 7,5 21303 0,1027 354,1
5.Kat 2840,4 4 11361,6 0,0548 189,90
Toplam 206609 1,00
Tablo 1.2.6.1 X-X ve Y-Y ynnde katlara etkiyen edeer deprem yknn belirlenmesi
1.2.7 Rzgr Yklerinin Hesab
Rzgr ykleri TS498 yk standardna gre belirlenecektir. Rzgr dorultusuna dik olan
yzeye yayl olarak etkiyen rzgr kuvveti
11
i f i
L q c m kN W * * ) / (
denklemi ile hesaplanr. Burada
f
c
aerodinamik yk katsaysdr. Bu katsay rzgr ynne
gre aadaki ekildeki gibi hesaplanr.
ekil 1.2.7.1 Rzgrn soldan etkimesi durumunda cf katsaysnn belirlenmesi
q nominal rzgar basncdr. Bina yksekliine bal olarak;
m H 0 . 8 0 < iin
2
/ 5 , 0 m KN q
m H 0 , 20 0 , 8 < iin
2
/ 8 , 0 m KN q olarak hesaplanr
Not: aprazlara gelen rzgr ykn kolonlarn tad dnlmtr.
12
Rzgrn X-X Ynnde ve Soldan Etkilemesi Durumunda Rzgr Yknn Hesab
ekil 1.2.7.2 Rzgrn X-X ynnde soldan etkimesi durumunda katlara gelen kesme
kuvveti
Kolonlardaki Rzgr Kuvvetleri
KN/m 16 , 6 7,0 * 1,1 * 0,8 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 48 , 4 7,0 * 0,8 * 0,8 ) 20 8 ( W
2,80KN/m 7,0 * 0,5 * 0,8 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x


m

KN/m 08 , 3 7,0 * 1,1 * 0,4 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 24 , 2 7,0 * 0,8 * 0,4 ) 20 8 ( W
0KN/m 4 , 1 7,0 * 0,5 * 0,4 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x


m
D Kolonlardaki Rzgr Kuvvetleri;
Etkili uzunluk 7/2=3,5 metre olduu iin i kolonlarda bulunan rzgr kuvvetlerinin
yars kadar olacaktr.
13
KN/m 08 , 3 7,0 * 1,1 * 0,8 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 24 , 2 7,0 * 0,8 * 0,8 ) 20 8 ( W
0KN/m 4 , 1 7,0 * 0,5 * 0,8 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x


m
KN/m 54 , 1 7,0 * 1,1 * 0,4 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 12 , 1 7,0 * 0,8 * 0,4 ) 20 8 ( W
KN/m 70 , 0 7,0 * 0,5 * 0,4 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x


m
Rzgrn Y-Y Ynnde ve Soldan Etkilemesi Durumunda Rzgr Yknn Hesab
ekil 1.2.7.3 Rzgrn Y-Y ynnde soldan etkimesi durumunda katlara gelen kesme
kuvveti
Kolonlardaki Rzgr Kuvvetleri
14
KN/m 28 , 5 6,0 * 1,1 * 0,8 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 84 , 3 6,0 * 0,8 * 0,8 ) 20 8 ( W
2,4KN/m 6,0 * 0,5 * 0,8 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x



m
m
m


KN/m 64 , 2 6,0 * 1,1 * 0,4 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 92 , 1 6,0 * 0,8 * 0,4 ) 20 8 ( W
0KN/m 2 , 1 6,0 * 0,5 * 0,4 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x



m
m
m
D Kolonlardaki Rzgr Kuvvetleri
Etkili uzunluk 6/2=3 metre olduu iin i kolonlarda bulunan rzgar kuvvetlerinin yars
kadar olacaktr.
KN/m 64 , 2 3,0 * 1,1 * 0,8 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 92 , 1 3,0 * 0,8 * 0,8 ) 20 8 ( W
KN/m 20 , 1 3,0 * 0,5 * 0,8 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x



m
m
m


KN/m 32 , 1 3,0 * 1,1 * 0,4 ) 5 , 21 20 ( W
KN/m 96 , 0 3,0 * 0,8 * 0,4 ) 20 8 ( W
0,60KN/m 3,0 * 0,5 * 0,4 ) 8 0 ( W
3x
2x
1x



m
m
m
1.2.8 Deprem Yklerinin Etkime Noktalar
Demelerin yatay dzlemde rijit diyafram olarak alt binalarda her katta iki
yerdeiitirme birleeni ile dey eksen etrafndaki dnme bamsz yerdeitirme bileeni
olarak gz nne alnacaktr. Katlara etkiyen edeer deprem ykleri (X-X ve Y-Y
dorultusunda), ek dmerkezlik etkisini hesaba katabilmesi amac ile gz nne alnan
deprem dorultusuna dik dorultuda kat boyunun +%5 i ve -%5 i kadar kaydrlmas ile
belirlenen noktalara ve ayrca kat ktle merkezine uygulanacaktr.
m e
x
05 , 1 00 , 21 * 05 , 0 t t
m e
y
20 , 1 00 , 24 * 05 , 0 t t
1.2.9 Dzensizlik Kontrolleri
15
A1 Burulma Dzensizlik Kontrol
Birbirine dik iki deprem dorultusunun herhangi biri iin, herhangi bir katta en byk greli
kat telemesinin o katta ayn dorultudaki ortalama greli telemeye orann ifade eden
Burulma Dzensizlik Katsaysnn
bi
nin 1,2 den byk olmamas gerekir.Greli kat
telemelerin hesab, 5 % t ek dmerkezlilik etkileri de gz nne alnarak hesaplanacaktr.
Bu kapsamda Sap 2000 programnda katlara gelen deprem ykleri u ekilde tantlmtr;
1-) Sistemdeki dm noktalarnn, belirtilen bir dzlem iinde rijit olarak hareket etmelerini
salamak iin Diaphragm Constraint tanmlanr.Bunun iin ekildeki gibi tm dm
noktalar seilir. Ancak unutulmamaldr ki dzlem dna doru meydana gelecek eilme
etkisi iin Diaphragm Constraint rijitlik salamaz.
ekil 1.2.9.1 X-Z dzlemindeki tm dm noktalar
Yukarda grld ekilde X-Z dzleminde tm dm noktalar seilir
16
2-)Dm noktalarnn seiminden sonra Assign/Joint/Constraints.../Diaphragm/Add New
Constraint
ekil 1.2.9.2 Diaphragm constraint
Ekrana gelen bu ekilde mutlaka Assign a different diaphragm constraint to each selected Z
level kutucuunu iarenir.Yaplan bu ilem tm binay diyafram olarak tanmlamamz
salar.
3-) Diyafram tanmlandktan sonra 6 adet deprem yk tanmlanmtr bunlar EX-EX1-EX2
ve EY-EY1-EY2 dir.Bu deprem ykleri u ekilde tanmlanmtr
DEFNE LOAD CASES USER LOADS
ekil 1.2.9.3 Load cases
17
ekil 1.2.9.4 Define loads
ekil 1.2.9.5 User seismic Loading
EX D merkezlilik olmadan EY D merkezlilik olmadan
EX 1 5 % + D merkezlilik ile EY 1 5 % + D merkezlilik ile
EX 2 5 % D merkezlilik ile EY 2 5 % D merkezlilik ile
18
User loadsa tanmladmz deprem ykleri binaya Sap 2000 program tarafndan
datlmtr.Ayn ekilde 5 % t dmerkezlilikten doan z ekseni etrafndaki momentler Sap
2000 programna tantlmas sayesinde program tarafndan hesaplanp binaya etkitilmitir.
Analiz sonucunda, deprem yknn X-X ynnde ve sadan etkimesi durumu iin (EX1
yklemesi altnda) deplasman deerleri tabloda gsterilmitir.
Kat
U
Deplasman
U
Deplasman
- -
1.Kat 0,002248 0,002452 0,002248 0,002452 0,00235 1,04
2.Kat 0,004993 0,00542 0,002745 0,002968 0,0028565 1,04
3.Kat 0,007905 0,008551 0,002912 0,003131 0,0030215 1,04
4.Kat 0,010881 0,011735 0,002976 0,003184 0,00308 1,03
5.Kat 0,01397 0,015036 0,003089 0,003301 0,003195 1,03
at Kat
0,016531 0,017754 0,002561 0,002718 0,0026395 1,03
Tablo 1.2.9.1 EX1yklemesi altnda katlarda oluan yatay deplasman deerleri
Depremin X-X ynnde ve soldan etkimesi durumunda deplasman deerleri, binann
simetrik oluundan ayn sonular verecektir.
Deprem yknn Y-Y ynnde ve aadan etkimesi durumu iin (EY1 yklemesi altnda)
deplasman deerleri
Kat U Deplasman U Deplasman
- -
1.Kat 0,002174 0,002441 0,002174 0,002441 0,0023075 1,06
2.Kat 0,004761 0,005319 0,002587 0,002878 0,0027325 1,05
3.Kat 0,007397 0,008241 0,002636 0,002922 0,002779 1,05
4.Kat 0,009987 0,011103 0,00259 0,002862 0,002726 1,05
5.Kat 0,012618 0,01401 0,002631 0,002907 0,002769 1,05
at Kat 0,01467 0,016267 0,002052 0,002257 0,0021545 1,05
Tablo 1.2.9.2 EY1 yklemesi altnda katlarda oluan yatay deplasman deerleri
Ayn ekilde depremin Y-Y ynnde ve yukardan etkimesi durumunda da deplasman
deerleri, binann simetrik oluundan ayn sonular verecektir.
19
min

max

ort

bi

m m m m m
min

max

ort

bi

m m
m m m
20 , 1 06 , 1
(max) bi

A1 Burulma dzensizlii bulunmamaktadr.

B2 Komu Katlar Aras Rijitlik Dzensizlik Kontrol
Birbirine dik iki deprem dorultusunun herhangi biri iin, herhangi bir iinci kattaki ortalama
greli kat telemesi orannn bir st veya bir alt kattaki ortalama greli kat telemesi oranna
blnmesi ile tanmlanan rijitlik dzensizlii katsays
ki
2,00 den fazla olmamas gerekir.
Greli kat telemelerin hesab, 5 % t ek dmerkezlilik etkileri de gz nne alnarak
hesaplanacaktr.
Mhendislik pratii iin ortalama kat telemesi deeri, kat ktle merkezindeki teleme
olarak dnlmtr.
EX1 ve EY1 durumu iin x ve y ynnde kat ktle merkezindeki teleme deerleri aadaki
tabloda gsterilmitir.
EX1 deprem yknden doan deplasman deerleri tablonun 2.Stununda; EY1 deprem
yknden doan deplasman deerleri tablonun 3.Stununda gsterilmitir.
x
ise Greli
Kat telemesi kontrol hesabndan alnmtr.
Kat
X-X
Deplasman
Y-Y
Deplasman
- m m - M m -
1.Kat 0,00235 0,00235 1,00 0,002308 0,002308
1,00
2.Kat 0,005207 0,002857 1,22 0,00504 0,002732
1,18
3.Kat 0,008228 0,003021 1,06 0,007819 0,002779
1,02
4.Kat 0,011308 0,00308 1,02 0,010545 0,002726
1,02
5.Kat 0,014503 0,003195 1,21 0,013314 0,002769
1,29
at Kat 0,017143 0,00264 1,00 0,015468 0,002154 1,00
Tablo 1.2.9.3 B2 komu katlar aras dzensizlik kontrol
00 , 2 29 , 1
(max) ki

B2 dzensizlii bulunmamaktadr.
A2-Deme Sreksizlikleri
Binamzda herhangi bir boluk olmad iin binada A2- deme sreksizlii
bulunmamaktadr.
20
x

1 +

i
i
ki

1 +

i i ki

A3-Planda kntlar Bulunmamas

Planda herhangi bir knt olmadndan binada A3 dzensizlii bulunmamaktadr.
B1 Komu Katlar Aras Dayanm Dzensizlii
Betonarme binalar iin ngrlen bir dzensizlik olduu iin B1 komu katlar aras dayanm
dzensizlii yoktur.
B3 Tayc sistemin Dey Elemanlarnn Sreksizlii
Tayc sistemin dey elemanlarnn (kolon veya perdelerin) baz katlarda kaldrlarak
kirilerin veya guseli kolonlarn stne veya ucuna oturtulmas, ya da st kattaki perdelerin
altta kolonlara oturmas durumu yoktur.
1.2.10 Greli Kat telemelerin Kontrol
Herhangi bir kolon iin, ardk iki kat arasndaki yer deitirme farkn ifade eden azaltlm
greli kat telemesi,
i

1

i i i
d d
denklemi ile hesaplanr. Bu denklemde
i
d ve
1 i
d , her bir deprem dorultusu iin binann
ardk iki katnda, herhangi bir kolonun ularnda, azaltlm deprem yklerinden meydana
gelen en byk yer deitirmeleri gstermektedir.
Her bir deprem dorultusunda, binann i inci katndaki kolonlar iin etkin greli kat
telemesi
i i
R .
bants ile hesaplanacaktr. X ve Y dorultusunda %5 ek dmerkezlilikle uygulanan
azaltlm EX1 ve EY1 deprem ykleri altnda, yap sistemin analizi ile elde edilen
x
d ve
y
d

deplasmanlar aadaki tabloda verilmitir. Hesaplarda, ana deprem dorultusundaki
deprem yklerinden dolay, bu dorultuya dik dorultudaki yer deitirmelerin bileke yer
deitirmeye etkisi terkedilmitir.
21
Kat
- -
1.Kat 4 0,002452 0,002452 0,01226 0,0031
2.Kat 3,5 0,00542 0,002968 0,01484 0,0042
3.Kat 3,5 0,008551 0,003131 0,015655 0,0045
4.Kat 3,5 0,011735 0,003184 0,01592 0,0045
5.Kat 3,5 0,015036 0,003301 0,016505 0,0047
at Kat 3,5 0,017754 0,002718 0,01359 0,0039
Tablo 1.2.10.1 EX1 yklemesi altnda greli kat telemesi kontrol
Kat
- -
1.Kat 4 0,002441 0,002441 0,012205 0,0031
2.Kat 3,5 0,005319 0,002878 0,01439 0,0041
3.Kat 3,5 0,008241 0,002922 0,01461 0,0042
4.Kat 3,5 0,011103 0,002862 0,01431 0,0041
5.Kat 3,5 0,01401 0,002907 0,014535 0,0042
at Kat 3,5 0,016267 0,002257 0,011285 0,0032
Tablo 1.2.10.2 EY1 yklemesi altnda greli kat telemesi kontrol
Deprem ynetmeliinde ngrlen
02 , 0 0047 , 0 ) (
max
<
i
h
i
koulunu salamaktadr.
1.2.11 kinci Mertebe Etkileri
Deprem Ynetmeliine gre, gz nne alnan deprem dorultusunda her bir katta, kinci
Mertebe Gsterge Deeri, inin aada verilen denklem ile verilen koulu salamas
durumunda, ikinci mertebe etkileri yrrlkteki betonarme ve elik yap ynetmeliklerine
gre deerlendirilecektir.
( )
0,12
N
i ort j
j i
i
i i
w
Vh

(i)ort: iinci kat iin azaltlm greli kat telemelerinin kat iindeki ortalama deerini
Vi :Gznne alnan deprem dorultusunda binann iinci katna etkiyen kat kesme kuvvetini
hi : Binann iinci katnn kat yksekliini
wj :Binann jinci katnn, hareketli yk katlm katsays kullanlarak hesaplanan arln
gstermektedir.
22
i
h
x
d
x

ix

i ix
h /
m m m m
i
h
i iy
h /
m m
m
m
y
d
y
iy

Kat demesinin rijit diyafram olarak alt binada EX1 yklemesinde X ynnde ikinci
mertebe etkisinin katlardaki kontrolleri:
Kat
- m kN kNm kN m kNm -
1.Kat 0,00235
18057,6 42,43536 3612,8 4 14451,2 0,0029
2.Kat
0,002856
5
14965,2 42,748093
8
3422,9 3,5 11980,15 0,0036
3.Kat
0,003021
5
11872,8 35,873665
2
3068,8 3,5 10740,8 0,0033
4.Kat 0,00308
8780,4 27,043632
2549,4
3,5 8922,9 0,0030
5.Kat 0,003195
5688 18,17316
1864,5
3,5 6525,75 0,0028
at Kat
0,002639
5 2595,6
6,8510862
1014,6
3,5 3551,1 0,0019
Tablo 1.2.11.1 X Ynnde kinci Mertebe Etkisinin Kontrol
EY1 yklemesinde Y ynnde ikinci mertebe etkisinin katlardaki kontrolleri:
Kat
- m kN kNm kN m kNm -
1.Kat 0,002307
18057,60 41,66791 3612,80 4 14451,2 0,0029
2.Kat 0,002732
14965,20 40,89240 3422,90 3,5 11980,15 0,0034
3.Kat 0,002779
11872,80 32,99451 3068,80 3,5 10740,8 0,0031
4.Kat 0,002726
8780,40 23,93537
2549,40
3,5 8922,9 0,0027
5.Kat 0,002769
5688,00 15,75007
1864,50
3,5 6525,75 0,0024
at Kat 0,002154 2595,60
5,592220
1014,60
3,5 3551,1 0,0016
Tablo 1.2.11.2 Y Ynnde kinci Mertebe Etkisinin Kontrol
max
= 0,0036 0,12 koulunu salamaktadr.
1.3 ALTI KATLI BNANIN BOYUTLANDIRILMASI
Sap 2000 programnda sistem modeli oluturulmu, mesnet koullar, kesit, malzeme
zellikleri ve rijit kat demeleri tanmlanm, ykler (l, hareketli rzgr, t %5
dmerkezlilik doan deprem ykleri) sisteme girilmitir. Aada Sap2000 in kulland yk
kombinasyonlar liste halinde gsterilmektedir.
23
( )
i ort

N
j
j i
w

( )
N
i ort j
j i
w

i
V
i
h
i i
Vh
i

( )
i ort

N
j
j i
w

( )
N
i o r t j
j i
w

i
V
i
h
i i
Vh
i

Tablo 1.3.1 Sap 2000 programnn kulland yk kombinasyonlar

TABLE (1.3.1) : Load Case Definitions
LoadCase DesignType SelfWtMult AutoLoad
Text Text Unitless Text
Olu ; (G) DEAD 1 None
Harektli ; (Q) LIVE 0 None
Dx(+) ; (Ex1) QUAKE 0 User Loads
Dx(-) ; (Ex2) QUAKE 0 User Loads
Dy(-) ; (Ey2) QUAKE 0 User Loads
Dy(+) ; (Ey1) QUAKE 0 User Loads
ruzgr(x) ; Wx WIND 0 None
ruzgr(y); Wy WIND 0 None
rzgr(-x); - Wx WIND 0 None
rzgr(-y) ;- Wy WIND 0 None
Dx; Ex QUAKE 0 User Loads
Dy; Ey QUAKE 0 User Loads
Yap sisteminin dey ykler ile rzgr kuvvetlerinin altnda analizi ile elde edilen i
kuvvetler, Deprem ynetmelii Madde 2.7.5 e ve TS648 elik yaplar standardna uygun
olarak, aadaki ekilde birletirilecektir.
Dey Yk Birleimi
Dey Yk + Deprem Birleimleri
Dey Yk + Rzgar Birleimleri
G : Sabit yklerden oluan i kuvvetler
Q : Hareketli yklerden oluan i kuvvetler
2 1
;
x x
E E : X dorultusunda kat ktle merkezinin, bu dorultuya dik dorultudaki kat
boyunun +%5 ve -%5 kadar kaydrlmas ile belirlenen noktalara uygulanan deprem
yklerinden oluan i kuvvetler
24
2 1
;
y y
E E
: Y dorultusunda kat ktle merkezinin, bu dorultuya dik dorultudaki kat
boyunun +%5 ve -%5 kadar kaydrlmas ile belirlenen noktalara uygulanan deprem
yklerinden oluan i kuvvetler
y x
W W ,
: Srasyla X ve Y dorultusunda ki rzgr yklerinden oluan i
kuvvetlerdir.
y x
E E ;
: Srasyla X ve Y dorultusunda ki kat ktle merkezine uygulanan deprem
yklerinden oluan i kuvvetler
Deprem Ynetmelii Madde 4.2.4e gre, ynetmeliin gerekli grd yerlerde, elik yap
elemanlarnn ve birleim detaylarnn tasarmnda, arttrlm deprem etkileri gz nne
alnacaktr. Arttrlm deprem yklemelerinde, deprem etkilerinden oluan i kuvvetler
0

bytme katsaylar ile arplarak arttrlacaktr. Deprem Ynetmelii Tablo 4,2ye gre,
sneklik dzeyi yksek ereveler ve sneklik dzeyi yksek dmerkez elik aprazl
perdeler iin bytme katsays 0 , 2
0
deerini almaktadr.
Emniyet gerilmeleri uyarnca yaplan kesit hesaplarnda, birleim ve ekler dnda, emniyet
gerilmeleri dey yk+ rzgr yklemeleri iin %15, dey yk + deprem yklemeleri iin
%33 arttrlacaktr. Birleim ve eklerin tasarmnda ise, her iki ykleme durumu iin emniyet
gerilmeleri %15 arttrlacaktr.
1.3.1 n Boyutlamann Kontrol Ve AISC-ASD89 Ynetmeliine Gre Kesit Tayini
Semi olduumuz n boyutlama kesitleri bir ok katta kurtarmamtr.Bunun Kontrol ise
u ekilde yaplmtr.
Dizayn trnn seimi
Options>Preferences>Steel Frame Design>Design Code>AISC-ASD89
Dizayn iin gerekli kombinasyonlarn Seimi
Design>Steel Frame Design>Select Design> Combos
Alan Sayfada DSTL ile balayan btn kombinasyonlar silinir. Analiz iin yaplan 41
tane yk kombinasyon eklenir
25
Dizaynn Balatlmas
Design>Steel Frame Design>Start Design/Check of Structure
Kesitlerin kurtarmamas zerine Sap 2000 programnn Dizayn ksmnn yardmyla
optimum kesitler seilmeye allmtr. Seilen kesitler ilerideki aamalarda TS 648 ve
Deprem ynetmeliine gre en ok zorlanan kesit seilmek zere tahkik edilecektir.
Seilen nihai kesitler u ekilde olmutur;
Tayc Sistem Eleman Enkesit Profilleri
kincil Kiriler (Ara Kiriler) W 14x38
Tm Akslardaki Ana Kiriler W 14x61
Zemin Kat Kolonlar W 18x283
1. Kat Kolonlar W 18x258
2.Kat Kolonlar W 18x211
3.Kat Kolonlar W 18x143
4.ve 5. Kat Kolonlar W 18x106
Zemin,1,2,3. Kat Perdeleri 200x200x12
4,5. Kat Perdeleri 180x180x10
Tablo 1.3.1.1 Seilen nihai kesitler
1.3.2 kincil Deme Kirilerin Boyutlandrlmas
Ana ereve kirilerine mafsall olarak mesnetlenen ve deprem ykleri etkisinde olmayan
normal kat ikincil deme kirilerinin dey ykler altnda (G+Q yklemesi) gerilme ve
sehim kontrolleri Sap 2000 Program ve TS 498 ynetmelii hesap koullarna gre ayr ayr
hesab yaplacaktr. Hesap sras aada zetlenmitir.
Normal Gerilme Tahkiki
Kayma Gerilmesi Tahkiki
Sehim Tahkiki
Deprem Ynetmelii Madde 4.4.4.3 e gre betonarme demelerin elik kiriler ile
kompozit olarak alt elik tayc sistemlerde yanal dorultuda mesnetlenme koulu
uyulmas zorunlu deildir. Bu yzden ikincil demeler kiriler iin eilmeli burkulma sz
konusu olamaz.
Sap 2000 programndan G+Q yklemesi altnda moment ve kesme kuvvet diyagram
aadaki gibi elde edilmitir.
Moment Diyagram (tm) Kesme Kuvvet Diyagram (ton)
26
W 14x38 Profilinin Kesit zellikleri
Normal Gerilme Tahkiki
em
x
W
M

max
( St37 elik Tr iin
2
/ 44 , 1 cm t
em
)
2 2
/ 44 , 1 / 80 , 0
8964 , 894
100 * 2 , 7
cm t cm t
Kayma Gerilmesi Tahkiki

,
_

2
1
max
0
/ 831 , 0
3
44 , 1
3
*
cm t
t h
Q
em
em
g

2 2
0
/ 831 , 0 / 12 , 0
7874 , 0 * 2 , 33
13 , 3
cm t cm t
Sehim Tahkiki
300
*
* 20 , 6
4
L
I
L q
f
x
( zerinde yalnzca yayl yk bulunan tek aklkl basit kiri)
Kiri zerindeki yayl yk ekli dikdrtgen olduu iin nce yk uniform yayl olarak
hesaplanmas gerekir. Moment diyagramndan
27
cm b
cm h
cm F
cm i
cm W
cm I
x
x
x
1958 , 17
2 , 33 3081 , 1 * 2 814 , 35
2579 , 72
8921 , 14
8964 , 894
91 , 16024
2
3
4

cm t
cm s
cm i
cm W
cm I
y
y
y
3081 , 1
7874 , 0
9218 , 3
25693 , 129
3379 , 1111
3
4

m t q
q L q
M / 60 , 1
8
6 *
20 , 7
8
*
2 2
olarak bulunur.
cm cm f 00 , 2
300
600
80 , 0
91 , 16024
6 * 60 , 1
* 20 , 6
4

Sap 2000 Analiz sonularna gre de mesnetler aras greli dey yerdeitirme
cm f 78 , 0
max
olarak bulunmutur.
kincil deme kirileri (W 14x38) btn tahkiklerde gvenli tarafta kalmtr.
1.3.3 Ana ereve Kirilerin TS648 Ynetmeliine Gre Boyutlandrlmas
Sap 2000 dizayn sonucunda en ok zorlanan kiri 4.Kat 3 Aks erevesi A-B akslar aras
ana ereve kiriinin ( Frame=256) en elverisiz olan G+Q+0,3EX+EY2 yklemesi iin
gerilme ve sehim kontrolleri yaplacaktr.
G+Q+0,3EX+EY yklemesi altndaki moment ve kesme kuvvet diyagram aada
gsterildii gibi elde edilmitir.
28
ekil 1.3.3.1 En ok zorlanan ana ereve kirilerinin moment ve kesme diyagram
W 14x61 Profilinin Kesit zellikleri
Outside height (t
3
) = 35,2806 cm h=35,2806
Top flange width (t
2
) = 25,3873 cm b=25,3873
Top flange thickness (t
f
) = 1,6383 cm t=1,6383
Web thickness (tw) = 0,9525 cm s=0,9525
29
Bottom flange width (t
2b
) = 25,3873 cm b=25,3873
Bottom flange thickness (t
f2
) = 1,6383 cm t=1,6383
Cross-section (axial) area = 115,4836 cm
2
F=115,4836
Moment of inertia about 3 axis = 26638,811cm
4
I
x
=26638,811
Moment of inertia about 2 axis = 4453,6763cm
4
Iy=4453,6763
Section modulus about 3 axis = 1510,11cm
3
W
x
=1510,11
Section modulus about 2 axis = 350,8586cm
3
W
x
=350,8586
Radius of gyration about 3 axis = 15,1879cm i
x
=15,1879
Radius of gyration about 2 axis = 6,2101cm i
y
=6,2101
d=h-2*t d=35,2806-2*1,6383=32cm
Sneklik dzeyi yksek erevelerin kiriler iin Deprem Ynetmelii Madde 4.4.1 de
verilen kesit koullar uyarnca, kiri enkesitinin balk genilii/ kalnl ve gvde genilii/
kalnl oranlarnn Tablo 1.3.2.1 de verilen koullar salamas gerekmektedir. Kiri
enkesitinde yerel burkulmasnn nlenmesini salayan bu koullar
Tablo 1.3.3.1 Deprem Ynetmeliine gre enkesit koullar
30
89 , 8 235 / 206182 * 3 , 0 75 , 7
6383 , 1 * 2
3873 , 25
2

t
b
ve
10 , 0 ) . /( 0 A N N
a d d

( ) 72 , 94 0 * 7 , 1 1 * 235 / 206182 * 2 , 3 60 , 33
9525 , 0
6383 , 1 * 2 2806 , 25

w
t
h

salad grlr
TS648 e Gre Genel Kontrol (Eksenel Basn ve Eilme Etkisindeki ubuklar)
00 , 1
* 1
.
* 1
.
' '

,
_

,
_

+
By
ey
eb
by my
Bx
ex
eb
bx mx
bem
eb
C
C

ve
00 , 1
.
* 6 , 0
+ +
By
by
Bx
bx
a
eb

Bantlar ile gerekleir, ayet 15 , 0

,
_

bem
eb

ise sadece
00 , 1
.
+ +
By
by
Bx
bx
bem
eb

kontrol ile yetinilebilir. Kirite eksenel kuvvet ve y-y ynnde moment olmadndan
bem
eb

ve
By
by

.
oranlar formlden decek ve yalnzca
Bx
bx

0 , 1
0 artna baklacaktr.
TS648 Madde 3.3.4.2 e gre herhangi bir enkesitte basn bal olarak enkesitin balk
elemanyla, basn blgesindeki gvde yksekliinin (1/3) nn alt varsaylr.
31
ekil 1.3.3.2Kirilerde enkesitin balk elamanyla, basn blgesindeki gvde yksekliinin
(1/3) nn almas durum
" 27 , 2234
12
9525 , 0 * ) 3 / 16 (
12
3873 , 25 * 6383 , 1
12
*
3
12
*
4
3 3
3
1
3
cm
s
h
b t
I
y
+

,
_

+
cm
F
I

b
y
yb
92 , 6
67 , 46
27 , 2234

Eilmede Msaade Edilebilir Gerilme
256 numaral ubuk X ynnde tali kirilere veY ynnde ana kirilere mesnetlendiinden
cm s
ky
233

cm s
kx
700
67 , 33
92 , 6
233

yb
ky
yb
i
s

TS648 e gre;
a
b
7
y

C * 10 * 3
i
s

( )
a
*
C * 10 * 9
i s
3
2

b
7
2
y a
B
1
1
]
1

32
2
67 , 46
3
1
*
2
6383 , 1 * 2 2806 , 35
* 9525 , 0 6383 , 1 * 3873 , 25 cm F
b

,
_

+
a
b
7
y

C * 10 * 3
i
s
>
( )
2
y
b
7
B
s/i
C * 10

Enkesitte basn bal dolu ve yaklak olarak dikdrtgen enkesitine sahip ve enkesitin
ekme bal enkesitinden daha kk deilse;
b
b
B
F d * s
C * 840000

B
in hesab iin izlenmesi gereken yol u ekilde olmaldr:
lk iki denklem forml ile
B
bulunur. Eer
B
0,6*
a
ise nc formle gre (enkesit
koullar uygun ise)
B
hesaplanr. Bu iki deerden byk olan
B
0,6*
a
art gzetilerek
eilme basn bal iin emniyet gerilmesi olarak kullanlr.
Yukarda ki formllerde yer alan
b
C katsays, ubuun moment dzlemine dik dzlem
iinde tutulan noktalar arasndaki eilme momenti diyagramnn ekline gre tablo
yardmyla hesaplanr. ubuun moment ekline gre C
b
=1 olarak alnr.
2
7
2 7
/ 10 , 1497 2350 *
1,00 * 10 * 9
33,67 * 2350
3
2
113
2350
1,00 * 10 * 3
67 , 33 cm kg
Bx

1
]
1

14100
Bx


1497,10 =1410
2
/ cm kg
2
Bx
/ 9 , 5257
46,67 32 * 233
1,00 * 840000
cm kg

Bx
=1410
2
/ cm kg
Gerilme Oranlarnn Hesaplanmas
2 max
/ 31 , 1
11 , 1510
100 * 82 , 19
cm t
Wx
M
bx

33
93 , 0
41 , 1
31 , 1

Bx
bx

0 , 1 0*1,33 33 , 1 28 , 1 ( Deprem yklerinden dolay emniyet

gerilmesi %33 artrlmtr.)
Kayma Gerilmesi Tahkiki
2 2 max
0
/ 11 , 1 / 831 , 0
3
44 , 1
3
* 33 , 1
*
*
cm t cm t
t Ix
S Q
em
em
w
x

,
_

( Deprem
yklerinden dolay emniyet gerilmesi %33 artrlmtr.
Q
max
=Max. Kesme kuvveti
S
x
=Profilin tarafsz eksene gre statik momenti(Alan*Mesafe)
I
x
= Profilin tarafsz eksene gre atalet momenti
3
58 , 838
4
32
* 9525 , 0 *
2
32
)
2
2
6383 , 1
2806 , 35
( * 6383 , 1 * 3873 , 25 cm S
x
+

2 2
4
3
0
/ 1 , 1 / 38 , 0
9525 , 0 * 26638
58 , 823 * 52 , 11
cm t cm t
cm cm
cm ton

Sehim Tahkiki
Sap 2000 Analiz sonularna gre mesnetler aras greli dey yerdeitirme
cm f 103 , 0
max
olarak bulunmutur.
cm cm
L
f 33 , 2
300
700
103 , 0
300
max

Deprem ynetmelii Madde 4.4.4.1 yatay yk tayc sisteminin kirilerin st ve alt
balklarnda yanal dorultuda mesnetlenmesini ve mesnetlendii noktalar arasndaki
uzakln aadaki koulu salamas gerekir.
a
s y
b
E r
l

*
* 086 , 0
cm cm l
b
85 , 752
235
206182 * 92 , 6
* 124 , 0 450
34
r
y=
Kiri balnn ve gvdenin 3
1
nn yanal dorultudaki atalet yarap i
yb=
b
y
F
I
=6,92cm
Ana ereve kirileri (W14x61) btn tahkiklerde gvenli tarafta kalmtr.
1.3.4 Kolonlarn TS648 Ynetmeliine Gre Boyutlandrlmas
Sap 2000 dizayn sonucunda en ok zorlanan 1.Kat A1Aks kolonunun ( Frame=109) en
elverisiz olan G+Q-EX1-0,3Ey yklemesi iin gerilme ve sehim kontrolleri yaplacaktr.
G+Q-EX1-0,3Ey yklemesi altndaki moment, kesme ve normal kuvvet diyagramlar
aada gsterildii gibi elde edilmitir.
X dorultusunda (Birimler t,cm cinsindendir)
Moment Diyagram Kesme Kuvvet Diyagram Normal Kuvvet Diyagram
Y dorultusunda (Birimler t,cm cinsindendir);
Moment Diyagram Kesme Kuvvet Diyagram
W 18x283 Profilinin Kesit zellikleri
Outside height (t
3
) = 55,499 cm h=55,499
35
Top flange width (t
2
) = 30,2006 cm b=30,2006
Top flange thickness (t
f
) = 6,35 cm t=6,35
Web thickness (tw) = 3,556 cm s=3,556
Bottom flange width (t
2b
) = 30,2006 cm b=30,2006
Bottom flange thickness (t
f2
) = 6,35 cm t=6,35
Cross-section (axial) area = 536,7731 cm
2
F=536,7731
Moment of inertia about 3 axis = 256398,56cm
4
I
x
=256398,56
Moment of inertia about 2 axis = 29302,692cm
4
Iy=29302,692
Section modulus about 3 axis = 9239,754cm
3
W
x
=9239,754
Section modulus about 2 axis = 1940,537cm
3
W
x
=1940,537
Radius of gyration about 3 axis = 21,8556cm i
x
=21,8556
Radius of gyration about 2 axis = 7,3885cm i
y
=7,3885
Sneklik dzeyi yksek erevelerin kirileri iin Deprem Ynetmelii Madde 4.4.1 de
verilen kesit koullar uyarnca, kiri enkesitinin balk genilii/ kalnl ve gvde genilii/
kalnl oranlarnn Tablo 1.3.4.1 de verilen koullar salamas gerekmektedir. Kiri
enkesitinde yerel burkulmasnn nlenmesini salayan bu koullar
Tablo 1.3.4.1 Deprem Ynetmeliine gre enkesit koullar
36
89 , 8 235 / 206182 * 3 , 0 38 , 2
35 , 6 * 2
2006 , 30
2

t
b
ve
10 , 0 20 , 0 ) 10 * 255 * 235 /( ) 10 * 261 ( ) . /( 10 * 261
2 4 3
> A N N N
a d d
iin
57 , 74
10 * 255 * 235
10 * 2610
1 , 2 * 235 / 206182 * 33 , 1 04 , 12
556 , 3
35 , 6 * 2 499 , 55
2
3

,
_

w
t
h
salad grlr.
TS648 e Gre Genel Kontrol (Eksenel Basn ve Eilme Etkisindeki ubuklar)
00 , 1
* 1
.
* 1
.
' '

,
_

,
_

+
By
ex
eb
by my
Bx
ex
eb
bx mx
bem
eb
C
C

ve
00 , 1
.
* 6 , 0
+ +
By
by
Bx
bx
a
eb

Bantlar ile gerekleir, ayet 15 , 0

,
_

bem
eb

ise sadece
00 , 1
.
+ +
By
by
Bx
bx
bem
eb

kontrol ile yetinilebilir.

37
TS648 Madde 3.3.4.2 e gre herhangi bir enkesitte basn bal olarak enkesitin balk
elemanyla, basn blgesindeki gvde yksekliinin (1/3) nn alt varsaylr
ekil 1.3.4.1 Kolonlarda enkesitin balk elamanyla, basn blgesindeki gvde
yksekliinin (1/3) nn almas durumu
2
1
1
14 , 217 556 , 3 * 13 , 7 35 , 6 * 2006 , 30
13 , 7
3
40 , 21 35 , 6
2
499 , 55
cm F
h
h
b
+

4
3 3
3
1
3
75 , 14602
12
556 , 3 * 13 , 7
12
2006 , 30 * 35 , 6
12
*
3
12
*
cm
s
h
b t
I
y
+

,
_

+
cm
F
I

b
y
yb
20 , 8
14 , 217
75 , 14602

38
k hesab
ekil 1.3.4.2 Frame 109 iin X-X ve Y-Y ynnde K hesab
Zayf Eksen Dorultusunda k hesab
326 , 3 :
g
g
c
c
A
S
I
S
I
G
1
B
G ( Temelde rijit balant)
I
c
:Gz nnde tutulan noktaya rijit olarak balanan kolonlarn atalet momentleri (cm
4
)
I
g
:Gz nnde tutulan noktaya rijit olarak balanan kirilerin atalet momentleri (cm
4
)
S
c
: ilgili kolonlarn boyu (cm) S
g
: ilgili kirilerin boyu (cm)
39
94 , 147
400
692 , 29302
350
334 , 26139
+
c
c
S
I
89 , 3
06 , 38
94 , 147
06 , 38
700
811 , 26638


A
g
g
G
S
I
0
) / tan(
) / (
) ( * 6
36 ) / ( * *
2

+

K
K
G G
K G G
B A
B A

iterasyon yapldnda k= 1,627 deeri bulunur
Kuvvetli eksen ynnde k hesab
326 , 3 :
g
g
c
c
A
S
I
S
I
G
1
B
G ( Temelde rijit balant)
26 , 1296
400
56 , 256398
350
52 , 229343
+
c
c
S
I
60 , 14
80 , 88
26 , 1296
80 , 88
600
811 , 26638 * 2


A
g
g
G
S
I
0
) / tan(
) / (
) ( * 6
36 ) / ( * *
2

+

K
K
G G
K G G
B A
B A

iterasyon yapldnda k= 2,00 deeri bulunur
Not: k deerleri abakdan kestirilerekde okunabilir
40
Burkulma Boylar
Zayf ekseni etrafndaki burkulmada
cm K s s
y ky
80 , 650 627 , 1 * 400 *
Kuvvetli ekseni etrafndaki burkulmada cm K s s
x kx
800 00 , 2 * 400 *
56 , 97
20 , 8
800

i
s
kx
x
olarak hesaplanr.
08 , 88
3885 , 7
80 , 650

yb
ky
y
i
s

) ( 91 , 1 56 , 97 ) ( Tablo w Max
Msaade Edilebilir Basn Gerilmesi
2
/ 754 , 0
91 , 1
44 , 1
cm t
w
em
bem

Eilmede Msaade Edilebilir Gerilme

Zayf Eksen Dorultusunda;
cm K s s
y ky
80 , 650 627 , 1 * 400 *
3 , 2 3 , 2 56 , 2
544
72 , 354
* 3 , 0
544
72 , 354
* 05 , 1 75 , 1
2

,
_

,
_

+
b
C
35 , 171
2350
2,3 * 10 * 3
08 , 88
3885 , 7
80 , 650
7

yb
ky
y
i
s

2
7
2
B
/ 69 , 1359 2350 *
2,3 * 10 * 9
88i08 * 2350
3
2
cm kg
y

1
]
1

41
2
/ 48 , 0
7731 , 536
261
cm t
A
P
eb

Ayrca TS 648e gre eer basn bal dolu ve yaklak olarak dikdrtgen en kesite sahip
ve en kesitin ekme bal en kesitten daha ufak deilse:
2
87 , 11614
14 , 217
499 , 55 * 80 , 650
3 , 2 * 840000
*
* 840000
cm
kg
F
d s
C
b
ky
b
By

Forml ile hesaplanr ve byk olan 0,6*
a
deerini amayacak ekilde alnr
a
By
* 6 , 0
olduu iin
2
1410 2350 * 6 , 0 * 6 , 0
cm
kg
a
By
alnd.
2 max
/ 23 , 0
537 , 1940
457
cm t
Wx
M
by

Kuvvetli Eksen dorultusunda;
cm K s s
x kx
800 00 , 2 * 400 *
94 , 1
6 , 2510
507 , 437
* 3 , 0
6 , 2510
507 , 437
* 05 , 1 75 , 1
2

,
_

+
,
_

+
b
C
37 , 157
2350
1,94 * 10 * 3
56 , 97
20 , 8
800
7

i
s
kx
x

2
7
2
B
/ 62 , 1265 2350 *
1,94 * 10 * 9
97,56 * 2350
3
2
cm kg
x

1
]
1

62 , 1265
Bx


0,6* 2350=1410
2
/ cm kg
2
Bx
/ 60 , 7950
74 , 217
5,499 5 * 800
1,94 * 840000
cm kg

Bx
=1410
2
/ cm kg
2 max
/ 27 , 0
754 , 9239
2507
cm t
Wx
M
bx

42
Gerilme Oranlarnn Hesaplanmas
15 , 0

,
_

bem
eb

15 , 0 64 , 0
75 , 0
48 , 0
>
,
_

olduundan aadaki bant ile hesaplanacaktr.

00 , 1
* 1
.
* 1
.
' '

,
_

,
_

+
By
ey
eb
by my
Bx
ex
eb
bx mx
bem
eb
C
C

ve
00 , 1
.
* 6 , 0
+ +
By
by
Bx
bx
a
eb

85 , 0
my mx
C C
(ubuk ularnda yanal deplasman sz konusudur.)
ex
'

ve ey
'
X-X ve Y-Y asal eksenleri etrafndaki burkulmalar iin hesaplanan ve Euler
gerilmesinden retilen gerilmeler.
2
2 2
'
/ 871 , 0
56 , 97
8290000 8290000
cm t
x
ex

2
2 2
'
/ 068 , 1
08 , 88
8290000 8290000
cm t
x
ey

33 , 1 33 , 0 * 00 , 1 25 , 1 25 , 0 36 , 0 64 , 0
41 , 1 *
068 , 1
48 , 0
1
23 , 0 * 85 , 0
41 , 1 *
871 , 0
48 , 0
1
27 , 0 * 85 , 0
75 , 0
48 , 0
+ +

,
_

,
_

+
( Deprem Yklerinden Dolay 1,33 artrlmtr.)
33 , 1 33 , 0 * 00 , 1 694 , 0 16 , 0 191 , 0 34 , 0
41 , 1
23 , 0 .
41 , 1
27 , 0
35 , 2 * 6 , 0
48 , 0
+ + + +
( Deprem Yklerinden Dolay 1,33 artrlmtr.)
Ayn zamanda Deprem Ynetmelii Madde 4.3.1.2 e gre ; Kolonlar, dey ykler ve
depremin ortak etkisinden oluan eksenel kuvvet ve eilme momentleri altnda gerekli
43
kontrollerin salamalar yannda, birinci ve ikinci deprem blgelerinde aadaki
denklemlere gre artrlm ykleme durumlarndan oluan eksenel basn ve ekme
kuvvetleri altnda da (eilme momentleri gz nne alnmakszn) yeterli dayanm
kapasitelerine sahip olacaktr.
E G
E Q G
* 9 , 0
* 0 , 1 0 , 1
0
0
t
t +
Ayn kolan enkesitlerinin eksenel basn ve ekme kapasiteleri aadaki gibi
hesaplanacaktr.
Eksenel Basn Kapasitesi=
A N
bem bp
* * 7 , 1
Eksenel ekme Kapasitesi=
n a bp
A N *
(
n
A Faydal Enkesit Alan)
0
(Bytme Katsays) Deprem Ynetmelii Tablo 4.2 e gre 2,0 olarak seilmitir.
Sap 2000 Programna bu aamadan sonra var olan 41 kombinasyonun yannda aadaki
kombonasyonlar girilmitir.
2
1
2
1
2
2
2
2
x
x
x
x
E Q G
E Q G
E Q G
E Q G
+
+
+ +
+ +
2
1
2
1
2
2
2
2
y
y
y
y
E Q G
E Q G
E Q G
E Q G
+
+
+ +
+ +
2
1
2
1
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
x
x
x
x
E G
E G
E G
E G

+
+
2
1
2
1
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
y
y
y
y
E G
E G
E G
E G

+
+
Sadece yukarda ki yklemeler altnda 109 numaral kolon ( Frame=109) iin elde edilen
maksimum eksenel basn ve ekme kuvvetleri aada gsterilmitir.
Eksenel ekme Kuvveti
1
2 9 , 0
x
E G +
300 ton
Eksenel Basn Kuvveti
1
2
x
E Q G +
454 ton
44
Kolon Enkesitinin eksenel basn ve ekme kapasiteleri ise;
Eksenel Basn Kapasitesi=
ton N
bp
648 7731 , 536 * 75 , 0 * 7 , 1
Eksenel ekme Kapasitesi=
ton N
bp
42 , 1261 7731 , 536 * 35 , 2
ton ton 454 648 ton ton 300 42 , 1261
Kayma Gerilmesi Tahkiki
Kuvvetli Eksen Dorultusunda;
2 2
1
max
0
/ 11 , 1 / 831 , 0
3
44 , 1
3
* 33 , 1
*
cm t cm t
t h
Q
em
em
g

,
_

( Deprem
yklerinden dolay emniyet gerilmesi %33 artrlmtr.
2 2
0
/ 1 , 1 / 05 , 0
556 , 3 * 80 , 42
30 , 7
cm t cm t
80 , 42 35 , 6 * 2 499 , 55
1
h
Zayf Eksen Dorultusunda;
Zayf eksen dorultusunda kesme kuvvet deerim ok kk olduundan bu dorultuda
tahkik yaplmamtr.
Sehim Tahkiki
Sap 2000 Analiz sonularna gre mesnetler aras greli dey yerdeitirme
cm f 038 , 0
max
olarak bulunmutur.
cm cm
L
f 33 , 1
300
400
038 , 0
300
max

Yaplan Hesaplar Sonucunda W 18x258 Profili Btn Tahkiklerde Gvenli Tarafta
Kalmtr.
45
1.3.5 aprazlarn Boyutlandrlmas
Sap 2000 Dizayn Sonucunda en ok zorlanan aprazn (kutu profil) ( Frame=527) en
elverisiz olan G+Q-0,3EX+Ey2 yklemesi iin gerilme ve sehim kontrolleri TS648 e gre
yaplacaktr.Sap 2000 programndan G+Q-0,3EX+Ey2 yklemesi altnda;
Basn kuvveti= -52 ton olarak okunmutur.
Sneklik dzeyi yksek merkezi elik aprazl perdelerin elemanlar iin, Deprem
Ynetmelii Madde 4.6.1.1 de verilen enkesit koullar uyarnca, apraz elemanlarn kenar
uzunluu/ kalnlk orannn Tablo 4.3 te verilen koulu salamas gerekmektedir.
62 , 29 235 / 206182 60 , 17
10
10 * 2 200
/ * 7 , 0

a s
w
E
t
h

Deprem Ynetmelii Madde 4.6.1.2 e gre; at ve dey dzlem apraz sistemlerin tm

basn elemanlarnda narinlik oran ( ubuk burkulma boyu/atalet yarap)
a s
E / 0 , 4
snr deerini amayacaktr.
ubuk boyu
cm L 783 350 700
2 2
+
81 , 101
6907 , 7
783

48 , 118 235 / 206182 * 0 , 4 81 , 101
6907 , 7
783

Msaade Edilebilir Gerilmesi
) ( 00 , 2 81 , 101 Tablo w
2
/ 72 , 0
00 , 2
44 , 1
cm t
w
em
bem

33 , 1 805 , 0
72 , 0
58 , 0

bem
eb

46
2
/ 58 , 0
24 , 90
00 , 52
cm t
A
P
eb

1.3.6 Kolonlarn Kirilerden daha gl olmas durumu kontrolleri
Deprem Ynetmelii Madde 4.3.2.1 e gre; ereve tr sistemlerde veya perdeli-ereveli
sistemlerin erevelerinde, gz nne alnan deprem dorultusunda her bir kolon- kiri
dm noktasna birleen kolonlarn eilme momenti kapasitelerin toplam, o dm
noktasna birleen kirilerin kolon yzndeki eilme momenti kapasiteleri toplamnn
a
D 1 , 1
katndan daha byk olacaktr.
ekil 1.3.6.1 Kolonlarn kirilerden daha gl olmas durumu kontrol
( ) ) ( * 1 , 1
vj pj vi pi a p pa
M M M M D M M + + + +
pa
M
=Kolonun alt uunda hesaplanan moment kapasitesi
p
M
=Kolonun st uunda hesaplanan moment kapasitesi
pi
M
= Kiriin sol ucu i de hesaplanan pozitif veya negatif moment kapasitesi
pj
M
= Kiriin sa ucu j de hesaplanan pozitif veya negatif moment kapasitesi
vj vi
M M ,
= Zayflatlm kiri enkesiti kullanlmas veya kiri ularnda guseler
oluturulmas halinde, kiri ularndaki plastik mafsallardaki kesme kuvvetlerinden dolay,
kolon yznde meydana gelen ek eilme momentleri gstermektedir. Sistemde byle bir
durum olmadnda bu deerler formlden decektir.
a
D = Akma gerilmesi artrma katsays ( Fe 37 eliinden imal edilen hadde profilleri iin
1,2)
47
Kiriler iin
a p p
W M *
(
p
W
: Plastik mukavemet momenti)
Kolonlar iin
,
_

A
N
W M
a p p
* olarak hesaplanr.
Deprem ynetmelii Madde 4.3.2.2 e gre depremin her iki yn iin elverisiz sonu
verecek ekilde ayr ayr uygulanacaktr. Kolon eilme momenti kapasitelerinin hesabnda,
depremin yn ile uyumlu olarak bu moment kapasitelerini en kk yapacak tasarm
eksenel kuvveti gz nne alnacaktr.
Bu alma kapsamnda sadece 1.kat A-1(Frame 109) kolonunun kirilerden daha gl
olmas durumunu kontrol yaplmtr.
ekil 1.3.6.2 W 18x258 ekil 1.3.6.3 W 18x283
W
p
=2*S
x
W
p
= Plastik mukavemet momenti

S
x
=Statik moment W 18x258
S
x=
3
60 , 4994
4
82 , 42
* 2512 , 3 *
2
82 , 42
2
842 , 5 82 , 42
* 8958 , 29 * 842 , 5 cm +

,
_

+
Alan W 18x258 =489,6764cm
2
Plastik mukavamet momenti W 18x258 W
p
=2*4994,60=9989,19cm
3
48
W
p
=2*S
x
W
p
= Plastik mukavemet momenti

S
x
=Statik moment W 18x283
S
x=
3
09 , 5527
4
82 , 42
* 556 , 3 *
2
80 , 42
2
35 , 6 80 , 42
* 2006 , 30 * 35 , 6 cm +

,
_

+
Alan W 18x283 =536,7731cm
2
Plastik mukavamet momenti W 18x283 W
p
=2*5527,09cm
3
=11054,19 cm
3
ekil 1.3.6.4 W 14x61
W 14x61 S
x=
3
46 , 821
4
32
* 9525 , 0 *
2
32
2
6383 , 1 32
* 3873 , 25 * 6383 , 1 cm +

,
_

+
Alan W 14x61 =115,4836cm
2
Plastik mukavamet momenti W 14x61 W
p
=2*821,46cm
3
=1642,92 cm
3
Dm noktasnda birleen alt kat kolonunun st uunda (
st
N ) ve st kat kolonunun alt
uunda (
alt
N ) G+Q-Dx(+)-0,3Dy yklemesinde oluan eksenel kuvvetler.
ton N
st
261
49
ton N
alt
7 , 216
tcm M M
pj pi
87 , 3860 35 , 2 * 92 , 1642 ,
tcm M
pa
01 , 19054
6764 , 489
7 , 216
35 , 2 * 19 , 9989
,
_

tcm M
p
20602
7731 , 536
261
35 , 2 * 19 , 11054
,
_

( ) ) ( * 1 , 1
vj pi a p pa
M M D M M + +
tcm tcm 05 , 15289 ) 87 , 3860 * 3 ( * 2 , 1 * 1 , 1 39656 20602 01 , 19054 + koulu salanr.
1.3.7 Kiri Eki Tasarm
Deprem Ynetmelii Madde 4.3.5.2 e gre kiri ekleri, kolon kiri birleim kesitinden en az
kiri yksekliinin iki kat kadar uzakta yaplacaktr. Ayrca Madde 4.3.2.3 e gre de kiri
eklerinin eilme kapasitesi eklenen elamann eilme kapasitesinden, kesme kuvveti
kapasitesi ise aadaki denklemde verilen deerden az olmayacaktr.
n
pj pi
dy e
l
M M
Da V V
) (
* * 1 , 1
+
t
W 14x61 iin kiri ykseklii= 35,2806 cm
Kiri ekinin, kolon kiri birleim blgesine olan minimum uzakl=
cm 56 , 70 2 * 2806 , 35
Bu proje kapsamnda x ynndeki ana kiriler i sol ucundan 150 cm tede; y ynndeki ana
kirilerin ise i sol ucundan 100cm mesafede kiriler birletirilecektir.
Y-Y ekseni dorultusundaki kiriler iin kiri ek tasarm
50
Y ynndeki btn ana kirilerin analizi ve karlatrlmas yapldnda en ok zorlanan
kiri 256 nolu kiri olarak bulunmutur. Tasarm bu kiri iin yaplacak ve en elverisiz
durum dikkate alnacaktr.
256 numaral ubuk iin ton T 9978 , 10
max
tcm M
ek
1789
256 numaral ubuk iin kiri ek tasarm
Bulon tipi: Uygun M16
Balk ek levha: Kutu 320/16
Gvde ek levha: Kutu 300/14
Balk ek levhasnn faydal en kesit alan, profil balnn faydal en kesit alanndan
kk olmamaldr.
Ek levhann faydal enkesit alan
2
10 , 46 5 , 1 * 7 , 1 * 2 16 * 32 cm F
B
nek

Profil Balnn faydal enkesit alan
2
0218 , 36 6383 , 1 * 7 , 1 * 2 6383 , 1 * 3873 , 25 cm F
B
n

2 2
0218 , 36 10 , 46 cm cm
Gvde ek levhas kalnl (
e
t
1
) en az 5 mm olmak zere
g
t 8 , 0
altnda dmemelidir.
cm mm mm t
e
62 , 7 525 , 9 * 8 , 0 ; 5 14
1

Kullanlacak bulon ap, konstrktif kolaylk nedeniyle gvde ve balk iin ayn
olmaldr. M16 uygun bulonda delik ap
cm t mm d 98 , 1 2 , 0 9525 , 0 * 5 2 , 0 * 5 17
min

51
ekil 1.3.7.1 Kiri Eki Tasarm
ekil 1.3.7.2 Kiri Eki Tasarm
mm e
mm e d e
mm e d e
mm e d e
50
50 * ) 3 ~ 2 (
60 * ) 6 ~ 3 (
60 * ) 4 ~ 3 (
4
3 3
2 2
1 1

52
Statik etkilerinin datm;
Statik etkilerin bir ksm balk ek levhalar ve onlar profile balayan birleim aralaryla,
bir ksm da gvde ek levhalar ve onlar ilikin bulonlara aktarlr. Dolaysyla ilk nce, statik
etkileri gvde ve balk ek levhalar arasnda paylatrmak gerekir. Bunun iin
4
3
2
57 , 40220 00 , 5400 57 , 34820
12
30
* 4 , 1 * 2
2
6 , 1 2806 , 35
* 6 , 1 * 32 * 2 cm I I I
G
ek
B
ek ek
+
1
]
1

+
1
1
]
1

,
_

+
+
Momentler atalet momentleriyle orantl olarak datlacaktr. Kesme kuvvetinin tamam
gvde tarafndan alnacaktr.
Ek balk levhas ve Balk Bulon iin tasarm kuvveti hesab;
tcm
I
I
M M
ek
B
ek
ek
B
ek
81 , 1548
57 , 40220
57 , 34820
* 89 , 17 *
Moment etkisinden dolay st veya alt bala gelen normal kuvvet;
ton
h
M
N
B
ek
d
89 , 43
2806 , 35
81 , 1548

.
Balk Levha Tahkiki;
ton N
d
89 , 43
2
10 , 46 5 , 1 * 7 , 1 * 2 16 * 32 cm F
B
nek

2 2
/ 66 , 1 44 , 1 * 15 , 1 / 9521 , 0
10 , 46
89 , 43
* 15 , 1 cm t cm t
F
N
c em
B
nek
d
c

(Emniyet gerilmeleri %15 artrlmtr.)
Balk Bulon Tahkiki
1M16 da
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
66 , 3
57 , 6 15 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 7 , 1 * *
66 , 3 15 , 1 * 4 , 1 *
4
7 , 1 *
*
4
*
min
2 2
1

53
12M16
ton ton 89 , 43 92 , 43 66 , 3 * 12
st ve Alt balkta toplam 12*2=24 adet M16 bulonu kullanlmtr.
Kayma Levhas ve Gvde Bulonlar iin tasarm kuvveti hesab
tcm
I
I
M M
ek
G
ek
ek
G
ek
1905 , 240
57 , 40220
5400
* 1789 *
'

ton T 9978 , 10 ( Kesme Kuvveti bulonlarn arlk merkezinden etki edeceinden)
tcm M
G
ek
9626 , 186 17 * 9978 , 10
' '
( Kesme kuvveti momente dntrlmtr)

+ tcm M
G
ek
1531 , 427 9626 , 186 1905 , 240
Gvde Bulon Tahkiki
ekil 1.3.7.3 Gvde Bulon Moment Ve Kesme Kuvveti Gsterimi
4 2 2 2 2 2 2
2340 3 * 10 9 * 10 6 * 8 12 * 8 cm y x + + + +

ton
y x
M
N
G
ek
x
6429 , 1 9 *
2340
1531 , 427
2 2
1

+

ton
y x
M
N
G
ek
y
1905 , 2 12 *
2340
1531 , 427
'
2 2
1

+

54
ton N
y
55 , 0
20
9978 , 10
' '
1

ton N N N
y y y
7405 , 2 55 , 0 1905 , 2 ' ' '
1 1 1
+ +
ton N N R
x y
19 , 3 6429 , 1 7405 , 2
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M16 da
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
66 , 3
57 , 6 15 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 7 , 1 * *
66 , 3 15 , 1 * 4 , 1 *
4
7 , 1 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton 19 , 3 66 , 3
Kayma Levhas Tahkiki
2
48 , 32 ) 7 , 1 * 4 30 ( * 4 , 1 cm A
net

2 2
/ 96 , 0 / 831 , 0
3
44 , 1
3
* 15 , 1 cm t cm t
A
T
em
em
net

,
_

2 2
/ 96 , 0 / 33 , 0
48 , 32
9978 , 10
cm t cm t
Yukarda ki tahkiklere ek olarak birleimin boyutlandrlmasnda esas alnacak
e
V kesme
kuvveti aadaki denklem ile de hesaplanacaktr.
Plastik mukavamet momenti W 18x283 W
p
=2*5527,09cm
3
=11054,19 cm
3
ekil 1.3.7.4 W 14x61
55
W 14x61 S
x=
3
46 , 821
4
32
* 9525 , 0 *
2
32
2
6383 , 1 32
* 3873 , 25 * 6383 , 1 cm +

,
_

+
Alan W 14x61 =115,4836cm
2
Plastik mukavamet momenti W 14x61 W
p
=2*821,46cm
3
=1642,92 cm
3
ton V
D
tcm M M
l
M M
Da V V
e
a
pj pi
n
pj pi
dy e
56 , 25
700
2 * 87 , 3860
* 2 , 1 * 1 , 1 9978 , 10
2 , 1
87 , 3860 92 , 1642 * 35 , 2
) (
* * 1 , 1
+

+
t
Emniyet Gerilmeleri:
3
a
em

;
2
/ 38 , 2 4 , 1 * 7 , 1 cm t
sem
;
2
/ 76 , 4 8 , 2 * 7 , 1 cm t
Lem

Gvde Bulon Tahkiki
4 2 2 2 2 2 2
2340 3 * 10 9 * 10 6 * 8 12 * 8 cm y x + + + +

ton
y x
M
N
G
ek
x
6429 , 1 9 *
2340
1531 , 427
2 2
1

+

ton
y x
M
N
G
ek
y
1905 , 2 12 *
2340
1531 , 427
'
2 2
1

+

ton N
y
278 , 1
20
56 , 25
' '
1

ton N N N
y y y
4685 , 3 278 , 1 1905 , 2 ' ' '
1 1 1
+ +
ton N N R
x y
83 , 3 4685 , 3 6429 , 1
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M16 da
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
40 , 5
71 , 9 7 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 7 , 1 * *
40 , 5 7 , 1 * 4 , 1 *
4
7 , 1 *
*
4
*
min
2 2
1

56
ton ton 83 , 3 40 , 5
Kayma Levhas Tahkiki
Levhada kayma gerilmesi
2
48 , 32 ) 7 , 1 * 4 30 ( * 4 , 1 cm A
net

2 2
/ 36 , 1 / 36 , 1
3
35 , 2
3
cm t cm t
A
T
a
em
net

,
_

2 2
/ 36 , 1 / 78 , 0
48 , 32
56 , 25
cm t cm t
256 numaral ubuk iin kiri ek tasarm
Eer kiri ek tasarmnda M 20 bulon kullanr isek tasarm u ekilde olur.
Bulon tipi: Uygun M 20
Balk ek levha: Kutu 320/16
Gvde ek levha: Kutu 300/14
Balk ek levhasnn faydal en kesit alan, profil balnn faydal en kesit alanndan
kk olmamaldr.
Ek levhann faydal enkesit alan
2
48 , 44 6 , 1 * 1 , 2 * 2 6 , 1 * 32 cm F
B
nek

Profil Balnn faydal enkesit alan
2
711154 , 34 6383 , 1 * 1 , 2 * 2 6383 , 1 * 3873 , 25 cm F
B
n

2 2
711154 , 34 48 , 44 cm cm
Gvde ek levhas kalnl (
e
t
1
) en az 5 mm olmak zere
g
t 8 , 0
altnda dmemelidir.
cm mm mm t
e
62 , 7 525 , 9 * 8 , 0 ; 5 14
1

Kullanlacak bulon ap, konstrktif kolaylk nedeniyle gvde ve balk iin ayn
olmaldr. M16 uygun bulonda delik ap
cm t mm d 98 , 1 2 , 0 9525 , 0 * 5 2 , 0 * 5 21
min
M20 bu durumda tavsiye
olunmasada hesaplarda karlatrma yapma amacyla kullanr isek;
57
ekil 1.3.7.5 Kiri Eki Tasarm
ekil 1.3.7.6 Kiri Eki Tasarm
mm e
mm e d e
mm e d e
mm e d e
50
50 * ) 3 ~ 2 (
60 * ) 6 ~ 3 (
60 * ) 4 ~ 3 (
4
3 3
2 2
1 1

58
Statik etkilerinin datm;
Statik etkilerin bir ksm balk ek levhalar ve onlar profile balayan birleim aralaryla,
bir ksm da gvde ek levhalar ve onlar ilikin bulonlara aktarlr. Dolaysyla ilk nce, statik
etkileri gvde ve balk ek levhalar arasnda paylatrmak gerekir. Bunun iin
4
3
2
57 , 40220 00 , 5400 57 , 34820
12
30
* 4 , 1 * 2
2
6 , 1 2806 , 35
* 6 , 1 * 32 * 2 cm I I I
G
ek
B
ek ek
+
1
]
1

+
1
1
]
1

,
_

+
+
Momentler atalet momentleriyle orantl olarak datlacaktr. Kesme kuvvetinin tamam
gvde tarafndan alnacaktr.
Ek balk levhas ve Balk Bulon iin tasarm kuvveti hesab;
tcm
I
I
M M
ek
B
ek
ek
B
ek
81 , 1548
57 , 40220
57 , 34820
* 89 , 17 *
Moment etkisinden dolay st veya alt bala gelen normal kuvvet;
ton
h
M
N
B
ek
d
89 , 43
2806 , 35
81 , 1548

.
Balk Levha Tahkiki;
ton N
d
89 , 43
2
48 , 44 6 , 1 * 1 , 2 * 2 6 , 1 * 32 cm F
B
nek

2 2
/ 66 , 1 44 , 1 * 15 , 1 / 9867 , 0
48 , 44
89 , 43
* 15 , 1 cm t cm t
F
N
c em
B
nek
d
c

(Emniyet gerilmeleri %15 artrlmtr.)
Balk Bulon Tahkiki
1M20 de
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
576 , 5
1144 , 8 15 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 1 , 2 * *
576 , 5 15 , 1 * 4 , 1 *
4
1 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

59
8 M 20
ton ton 89 , 43 608 , 44 576 , 5 * 8
st ve Alt balkta toplam 8*2=16 adet M 20 bulonu kullanlmtr.
Kayma Levhas ve Gvde Bulonlar iin tasarm kuvveti hesab
tcm
I
I
M M
ek
G
ek
ek
G
ek
19 , 240
57 , 40220
5400
* 1789 *
'

ton T 9978 , 10 ( Kesme Kuvveti bulonlarn arlk merkezinden etki edeceinden)
tcm M
G
ek
9758 , 120 11 * 9978 , 10
' '
( Kesme kuvveti momente dntrlmtr)

+ tcm M
G
ek
1658 , 361 9758 , 120 19 , 240
Gvde Bulon Tahkiki
ekil 1.3.7.7 Gvde Bulon Moment Ve Kesme Kuvveti Gsterimi
4 2 2 2 2 2
828 3 * 6 9 * 6 6 * 8 cm y x + + +

ton
y x
M
N
G
ek
x
9257 , 3 9 *
828
1658 , 361
2 2
1

+

60
ton
y x
M
N
G
ek
y
6117 , 2 6 *
828
1658 , 361
'
2 2
1

+

ton N
y
9165 , 0
12
9978 , 10
' '
1

ton N N N
y y y
5336 , 3 9165 , 0 6117 , 2 ' ' '
1 1 1
+ +
ton N N R
x y
28 , 5 9257 , 3 5336 , 3
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M20 de
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
5764 , 5
1144 , 8 15 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 1 , 2 * *
5764 , 5 15 , 1 * 4 , 1 *
4
1 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton 28 , 5 5764 , 5

Kayma Levhas Tahkiki
2
24 , 30 ) 1 , 2 * 4 30 ( * 4 , 1 cm A
net

2 2
/ 96 , 0 / 831 , 0
3
44 , 1
3
* 15 , 1 cm t cm t
A
T
em
em
net

,
_

2 2
/ 96 , 0 / 3637 , 0
24 , 30
9978 , 10
cm t cm t
Yukarda ki tahkiklere ek olarak birleimin boyutlandrlmasnda esas alnacak
e
V kesme
kuvveti aadaki denklem ile de hesaplanacaktr.
Plastik mukavamet momenti W 18x283 W
p
=2*5527,09cm
3
=11054,19 cm
3
61
ekil 1.3.7.8 W 14x61
W 14x61 S
x=
3
46 , 821
4
32
* 9525 , 0 *
2
32
2
6383 , 1 32
* 3873 , 25 * 6383 , 1 cm +

,
_

+
Alan W 14x61 =115,4836cm
2
Plastik mukavamet momenti W 14x61 W
p
=2*821,46cm
3
=1642,92 cm
3
ton V
D
tcm M M
l
M M
Da V V
e
a
pj pi
n
pj pi
dy e
56 , 25
700
2 * 87 , 3860
* 2 , 1 * 1 , 1 9978 , 10
2 , 1
87 , 3860 92 , 1642 * 35 , 2
) (
* * 1 , 1
+

+
t
Emniyet Gerilmeleri:
3
a
em

;
2
/ 38 , 2 4 , 1 * 7 , 1 cm t
sem
;
2
/ 76 , 4 8 , 2 * 7 , 1 cm t
Lem

Gvde Bulon Tahkiki
4 2 2 2 2 2
828 3 * 6 9 * 6 6 * 8 cm y x + + +

ton
y x
M
N
G
ek
x
9257 , 3 9 *
828
1658 , 361
2 2
1

+

ton
y x
M
N
G
ek
y
6117 , 2 6 *
828
1658 , 361
'
2 2
1

+

ton N
y
13 , 2
12
56 , 25
' '
1

ton N N N
y y y
7471 , 4 13 , 2 6171 , 2 ' ' '
1 1 1
+ +
62
ton N N N
y y y
248 , 3 278 , 1 97 , 1 ' ' '
1 1 1
+ +
ton N N R
x y
16 , 6 9257 , 3 7471 , 4
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M20 de
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
24 , 8
59 , 11 7 , 1 * 8 , 2 * 2 , 1 * 1 , 2 * *
40 , 5 7 , 1 * 4 , 1 *
4
1 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton 16 , 6 24 , 8
Kayma Levhas Tahkiki
Levhada kayma gerilmesi
2
24 , 30 ) 1 , 2 * 4 30 ( * 4 , 1 cm A
net

2 2
/ 36 , 1 / 36 , 1
3
35 , 2
3
cm t cm t
A
T
a
em
net

,
_

2 2
/ 36 , 1 / 8386 , 0
24 , 30
56 , 25
cm t cm t
1.3.8 Kiri Kolon Birleim Blgesinin Tasarm
ncelenen sneklik dzeyi yksek ereve sistemin 3.kat 3 aks erevesi A-B akslar aras
( Frame=256) en elverisiz olan G+Q+0,3EX+EY2 yklemesi iin 2 kat A-3 kolonun
birleim blgesi Deprem Ynetmeliine gre boyutlandrlacaktr.
G+Q+0,3EX+EY2 yklemesi altndaki Moment ve Kesme Kuvvet Diyagram aada
gsterildii gibi elde edilmitir.
Moment Diyagram(t.m) Kesme Kuvvet Diyagram (t.m)
63
Deprem ynetmelii Madde 4.2.3.5 e gre; birleim ve eklerin emniyet gerilmesi esasna
gre tasarmnda emniyet gerilmeleri en fazla %15 artrlacaktr.
Birleimin en az 0,04 radyan greli kat telemesi asn salayabilecek kapasite olacaktr.
Bunun iin, deneysel ve/veya analitik yntemlerle geerlilii kantlanm olan detaylar
kullanlacaktr. Geerlilii kantlanm olan eitli bulonlu ve kaynakl birleim detay
rnekleri ve bunlarn uygulama snrlar Deprem ynetmelii Bilgilendirme Eki 4A da
verilmitir.
Kiri kolon birleim yerinin oluturulmas iin, Aln Levhasz Bulonlu Kiri-Kolon
Birleim Detay uygulanacaktr.
Bu tip birleimin sneklik dzeyi yksek erevelerde uygulanabilmesi iin, birleim detay
parametrelerinin Deprem Ynetmelii Tablo 4A.3te verilen uygulama snrlarn salamas
gerekir.
Tablo 1.3.8.1 Aln Levhasz Bulonlu Kiri-Kolon Birleim Detaynn Uygulama Snrlar
Kiri enkesit ykseklii = mm mm 800 806 , 352
Kiri akl/ enkesit ykseklii oran = 25 , 11 806 , 352 / 7000
Kiri balk kalnl = mm mm 20 383 , 16
Kolon enkesit ykseklii = mm mm 600 046 , 495
64
ekil 1.3.8.1 Kolon-Kiri Birleim Detay
mm mm mm t d e d 200 25 * 8 90 5 , 87 25 * 5 , 3 15 , 8 5 , 3
min

mm t d e d 75 25 * 3 50 50 25 * 2 6 , 3 2
min 1

mm mm mm t d e d 75 25 * 3 50 5 , 37 25 * 5 , 1 6 , 3 5 , 1
min 2

Bu almada kiriin sol ucu i de kiri-kolon birleim blgesinin tasarm yaplacaktr.
Hesaplarda dikkate alnmas gereken i tesirler tm M 82 , 19 ve t T 51 , 11 dur.
Detayda, kiriin kolona balants ek balk levhalar ve gvdedeki kayma levhas ile
salanmaktadr. Ek balk levhalar kolona tam penetrasyonlu kt kaynak ile, kayma levhas
ise kt kaynak veya ke kaynak ile birletirilmitir. Kiri balk ve gvde levhalarnn ek
balk levhasna ve kayma levhasna balants iin ISO 8.8 kalitesinde bulonlar
kullanlmtr. Ek balk levhasnn hadde dorultusu, kiri boyuna eksenin dorultusunda
olacaktr.
65
Sistem demeler rijit diyafram altndan, kirilerde eksenel kuvvet olumamaktadr.
Ayrca hesaplarda mesnet dzeltilmesi dikkate alnmamtr.
Bulon tipi: Uygun M24
Balk ek levha: Kutu 280/20
Gvde ek levha: Kutu 280/15
ekil 1.3.8.2 Kolon (Frame 109) moment ve kesme diyagram
Statik etkilerinin datm;
Aln levhasz bulonlu kiri-kolon birleim detaynda momentler balk ek levhalar ve onlar
kirie balayan birleim aralaryla; kesme kuvveti ise kayma levhas ve birleim aralaryla
aktarlr.
66
Ek balk levhas ve Balk Bulon Tahkiki
Balk levhas
ton
h
M
N
ek
d
17 , 56
2806 , 35
82 , 19

2
46 2 * 5 , 2 * 2 2 * 28 cm F
B
nek

2 2
/ 66 , 1 44 , 1 * 15 , 1 / 22 , 1
46
17 , 56
* 15 , 1 cm t cm t
F
N
c em
B
nek
d
c

(Emniyet gerilmeleri %15 artrlmtr.)
Balk Bulon
1M24
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
90 , 7
18 , 13 15 , 1 * 8 , 2 * 6383 , 1 * 5 , 2 * *
90 , 7 15 , 1 * 4 , 1 *
4
5 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

6M24
ton ton 17 , 56 20 , 63 90 , 7 * 8
st ve Alt balkta toplam 6*2=16 adet M24 bulonu kullanlmtr.
Kayma Levhas ve Gvde Bulon Tahkiki
ton T 52 , 11 ( Kesme Kuvveti bulonlarn arlk merkezinden etki edeceinden)
tcm M
ek
12 , 69 6 * 52 , 11 ( Kesme kuvveti momente dntrlmtr)
Kayma Levhas
2
50 , 22 ) 5 , 2 * 4 25 ( * 5 , 1 cm A
net

67
2 2
/ 96 , 0 / 831 , 0
3
44 , 1
3
* 15 , 1 cm t cm t
A
T
em
em
net

,
_

2 2
/ 96 , 0 / 51 , 0
5 , 22
52 , 11
cm t cm t
Gvde Bulon
4 2 2 2
125 5 , 7 * 2 5 , 2 * 2 cm x +

ton
x
M
N
ek
x
15 , 4 5 , 7 *
125
12 , 69
2
1

ton N
y
88 , 2
4
52 , 11
1

ton N N R
x y
05 , 5 88 , 2 15 , 4
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M24
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
90 , 7
87 , 10 15 , 1 * 8 , 2 * 35 , 1 * 5 , 2 * *
90 , 7 15 , 1 * 4 , 1 *
4
5 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton 05 , 5 90 , 7
Birleimin boyutlandrlmasna esas alnacak
e
V kesme kuvveti
68
ton V
D
M M
l
M M
Da V V
e
a
pj pi
n
pj pi
dy e
9 , 24
700
2 * 75 , 3548
* 2 , 1 * 1 , 1 52 , 11
2 , 1
75 , 3548 11 , 1510 * 35 , 2
) (
* * 1 , 1
+

+
t
3
a
em

;
2
/ 38 , 2 4 , 1 * 7 , 1 cm t
sem
;
2
/ 76 , 4 8 , 2 * 7 , 1 cm t
Lem

Kayma Levhas
2
50 , 22 ) 5 , 2 * 4 25 ( * 5 , 1 cm A
net

2 2
/ 37 , 1 / 37 , 1
3
35 , 2
3
cm t cm t
A
T
a
em
net

,
_

2 2
/ 37 , 1 / 107 , 1
50 , 22
9 , 24
cm t cm t
Gvde Bulon
ton T 09 , 29 ( Kesme Kuvveti bulonlarn arlk merkezinden etki edeceinden)
tcm M
ek
54 , 174 6 * 09 , 29 ( Kesme kuvveti momente dntrlmtr)
4 2 2 2
125 5 , 7 * 2 5 , 2 * 2 cm x +

on
x
M
N
ek
x
96 , 8 5 , 7 *
125
4 , 149
2
1

ton N
y
22 , 6
4
90 , 24
1

ton N N R
x y
91 , 10 22 , 6 96 , 8
2 2 2
1
2
1 max
+ +
1M24
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
68 , 11
50 , 19 7 , 1 * 8 , 2 * 683 , 1 * 5 , 2 * *
68 , 11 7 , 1 * 4 , 1 *
4
5 , 2 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton 91 . 10 68 , 11
69
Kayma Blgesi Kontrolleri
Deprem Ynetmelii Madde 4.3.4.3 uyarnca, Kayma blgesinin gerekli
ke
V kesme
kuvveti dayanm, dm noktasna birleen kirilerin kolon yzndeki eilme momenti
kapasiteleri toplamnn 0.80 katndan meydana gelen kesme kuvvetine eit olarak alnacaktr.

,
_

ort b
p ke
H d
M V
1 1
* 8 , 0
d
b
: Kiri enkesit ykseklii
H
ort
:Dm noktasnn stndeki ve altndaki kat yksekliklerinin ortalamas
b
cf
: Kolon kesitinin balk genilii
t
cf
:Kolon kesitinin balk kalnl
d
c
: Kolon enkesit ykseklii
t
p
:Takviye levhalar dahil olmak zere, kayma blgesindeki toplam levha kalnl (Burada
kolon gvde kalnl alnacak)
V
p
: Kayma blgesinin kesme kuvveti kapasitesi
Kayma blgesinin yeterli dayanma sahip olabilmesi iin
ke p
V V
koulunun salanmas
gerekmektedir.Bu koulun salanamamas halinde,gerekli miktarda takviye levhas
kullanlacak veya kayma blgesine kegen dorultusunda berkitme levhalar eklenecektir.
ton V
ke
408 , 157
300
1
2 , 35
1
* 75 , 3548 * 2 * 8 , 0
,
_

Kayma blgesinin
p
V
kesme kuvveti kapasitesi;
70
1
1
]
1

+
p c b
cf cf
p c a p
t d d
t b
t d V
* *
* * 3
1 * * * * 6 , 0
2

ton V
p
271 , 424
556 , 3 * 499 , 55 * 2806 , 35
35 , 6 * 2006 , 30 * 3
1 * 556 , 3 * 499 , 55 * 35 , 2 * 6 , 0
2

1
]
1

+
ton V ton V
e k p
408 , 157 27 , 424
olduu iin berkitme levhasna gerek yoktur.
Deprem ynetmelii 4.3.4.3 (c) uyarnca kolon gvde levhasnn ve eer kullanlm ise
takviye levhalarnn her birinin en kk kalnl, t
min
aadaki koulu salayacaktr.
Bu koulun salanamamas durumunda takviye levhalar ve kolon gvde levhas birbirine
kaynakla balanarak birlikte almalar salanacak ve levha kalnlklar toplamnn
aadaki denklemi salad kontrol edilecektir.
u: Kayma blgesi evresinin uzunluu 2*( kolon genilii+kiri ykseklii)
cm cm
u
t 0086 , 1
180
) 2806 , 35 499 , 55 ( * 2
556 , 3
180
min

+

Deprem ynetmelii Madde 4.3.4.4 (c) uyarnca kolon balk kalnlnn;
bf bf cf
t b t * * 54 , 0 ve
6
bf
cf
b
t koullarnn her ikisini de salamas durumunda
sreklilik levhasna gerek olmayabilir.
b
bf
: Kiri kesitinin balk genilii.
t
bf
: Kiri kesitinin balk kalnl
t
cf
:Kolon kesitinin balk kalnl
cm cm 483 , 3 6383 , 1 * 3873 , 25 * 54 , 0 35 , 6
71
cm cm 23 , 4
6
3873 , 25
35 , 6 olduundan sreklilik levhasna gerek duyulmamtr.
1.3.9 Kolon Ek Detaynn Tasarm
Deprem ynetmelii Madde 4.3.5.1 uyarnca tam penetrasyonlu kt kaynakl veya bulonlu
olarak yaplan kolon ekleri, kolon-kiri birleim yerinden en az net kat yksekliinin 1/3
kadar uzakta olacaktr. Ke kayna ile veya tam penetrasyonlu olmayan kt kaynakla
yaplan eklerde bu uzaklk, ayrca 1.20mden az olmayacaktr.
Kolon eklerinin eilme kapasitesi, eklenen elamann eilme kapasitesinden, kesme kapasitesi
ise
n
pj pi
dy e
l
M M
Da V V
) (
* * 1 , 1
+
t kesme kuvveti deerinden az olmayacaktr. Ayrca,
birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde, kolon eklerinin eksenel kuvvet kapasiteleri
aadaki denklemlerle hesaplanan eksenel basn ve ekme kuvvetleri altnda da ( eilme
momentleri dikkate alnmakszn) yeterli olacaktr.
E G
E Q G
o
o
t
t +
9 , 0
0 , 1 0 , 1
Kolon ekinin, kolon-kiri birleim yerinden olan minimum uzakl 450/3=150 cm olmaldr.
Sneklik dzeyi yksek sistemin kolon eki, kolon alt ucundan 150 cm tede yaplmas
dnlmtr.
Sistem analiz sonucunda kolon alt ucundan 150 cm tede kuvvetli eksen ynnde momentin
ve eksenel kuvvet oranlarnn G+Q-EX1-0,3EY yklemesi altnda 1. kat A-1 kolonu
(Frame=109) iin kolon ek tasarm yaplacaktr.
72
ekil 1.3.9.1Kolon (Frame 109) moment ve kesme diyagram
ekil 1.3.9.2Kolon (Frame 109) Eksenel Yk Diyagram
73
Not: 109 numaral ubuk iin
ton T ton P tcm M 3397 , 7 , 0748 , 261 05 , 2507
max

Kolonlar epeevre kt kaynakla kaynaklanmtr.
109 Numaral ubuk iin Kaynak Tahkiki
Balk kt kaynak; Balklar kaynakland iin balk genilii kaynak boyu olarak
alnmtr. Kaynak kalnl ise mm mm t a mm 45 , 44 5 , 63 * 7 , 0 * 7 , 0 3
min 1

1
a =40mm,
1
' l =302,00mm
Gvde kt kaynak: Gvdeler kaynakland iin gvde ykseklii kaynak boyu olarak
alnmtr. Kaynak kalnl ise mm mm t a mm 892 , 24 56 , 35 * 7 , 0 * 7 , 0 3
min 1

2
a =20mm,
2
' l =428mm
mm l 236 32 * 2 300
1

mm h l l 428 '
1 2 2

2
2
2
2
1
360 2 , 171 8 , 188
2 , 171 8 , 42 * 0 , 2 * 2
8 , 188 6 , 23 * 0 , 4 * 2
cm F
cm F
cm F
K
K
K
+

4
3
2
3
15 , 186491
12
0 , 2 * 8 , 42
* 2
2
0 , 4 499 , 55
* 0 , 4 * 6 , 23 * 2
12
0 , 4 * 6 , 23
* 2 cm I
K
+

,
_

+
+
3
56 , 6025
95 , 30
15 , 186491
cm W
K

2 2
max
/ 27 , 1 1 , 1 * 15 , 1 / 14 , 1
360
0748 , 261
56 , 6025
05 , 2507
cm t cm t
k
+
2 2 2 2
2
/ 27 , 1 1 , 1 * 15 , 1 / 1 , 1 013 , 1 43 , 0
043 , 0
2 , 171
3397 , 7
/ 013 , 1
360
0748 , 261
2
8 , 42
*
15 , 186491
05 , 2507
:
cm t cm t
cm t
v
k
k
+

+

,
_

74
Birleimin boyutlandrlmasna esas alnacak
e
V kesme kuvveti;
n
pj pi
dy e
l
M M
Da V V
) (
* * 1 , 1
+
t
2
/ 36 , 1 .
3
35 , 2
3
847 , 0
2 , 171
06 , 145
cm t
a
em k



Ayrca artrlm deprem etkileri dikkate alnacaktr.
Sadece yukarda ki yklemeler altnda 109 numaral kolon ( Frame=109) iin elde edilen
maksimum eksenel basn ve ekme kuvvetleri aada gsterilmitir.
Eksenel ekme Kuvveti
1
2 9 , 0
x
E G +
300 ton
109 numaral ubuun
1
2 9 , 0
x
E G + yklemesi altnda eksenel ekme deeri: 300 ton dur.
2 2
max
/ 87 , 1 1 , 1 * 7 , 1 / 25 , 1
360
00 , 300
56 , 6025
05 , 2507
cm t cm t
k
+
1.3.10 aprazlarn Kolon le Birleim Detaynn Tasarm
Sap 2000 Dizayn Sonucunda en ok zorlanan aprazn (kutu profil) 1 aks erevesi A-B
akslar aras dey merkezi apraz sisteminin 2. kat elemannda (Frame 527) kolon perde
birleim detaynn tasarm yaplacaktr.
75
ton V
D
M M
e
a
pj pi
06 , 145
450
2 * 6 , 23474
* 2 , 1 * 1 , 1 3397 , 7
2 , 1
6 , 23474 19 , 9989 * 35 , 2
+

2
1
2
1
2
2
2
2
x
x
x
x
E Q G
E Q G
E Q G
E Q G
+
+
+ +
+ +
2
1
2
1
2
2
2
2
y
y
y
y
E Q G
E Q G
E Q G
E Q G
+
+
+ +
+ +
2
1
2
1
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
x
x
x
x
E G
E G
E G
E G

+
+
2
1
2
1
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
2 9 , 0
y
y
y
y
E G
E G
E G
E G

+
+
ekil 1.3.10.1 En ok Zorlanan Perdenin Gsterimi
ekil 1.3.10.2 Perde (Frame 527) Eksenel Yk Diyagram
Basn kuvveti= -52,6142 ton olarak okunmutur. ( G+Q-0,3EX+EY2 yklemesinde)
76
apraz eleman iin seilen kesit: Kutu 200x200x12 mm
aprazn dm noktasna kaynaklanmasnda
Diki kalnl mm t mm a 4 , 8 12 * 7 , 0 * 7 , 0 7
min

mm l mm mm l a 236 7 * 2 250 105 7 * 15 250 ' 420 7 * 60 * 60
2
08 , 66 6 , 23 * 7 , 0 * 2 * 2 cm F
k

Kaynak dikileri arasnda eksantriklik sz konusu deildir.
2 2
/ 27 , 1 1 , 1 * 15 , 1 / 80 , 0
08 , 66
61 , 52
cm t cm t
kaynak

Dm nokta levhasnn kolona kaynaklanmasnda
Diki kalnl mm t mm a 4 , 8 12 * 7 , 0 7 , 0 5
min

mm l mm mm l 440 5 * 2 450 75 5 * 15 450 '
2
88 44 * 5 , 0 * 2 * 2 cm F
k

ton T
ton N
094 , 23 9612 , 63 cos * 61 , 52
277 , 47 9612 , 63 sin * 61 , 52


ekil 1.3.10.3 Perde (Frame 527) ye Gelen Eksenel Yk Ve As
77
2
2
/ 26 , 0
00 , 88
18 , 29
/ 537 , 0
00 , 88
277 , 47
cm t
cm t
k
k

2 2 2 2
/ 27 , 1 1 , 1 * 15 , 1 / 60 , 0 26 , 0 537 , 0 cm t cm t
v
+
1.3.11 Tali Kirilerin Ana kiriler ile Birleim Detaynn Tasarm
Ana ereve kirilerine mafsall olarak mesnetlenen ve deprem ykleri etkisinde olmayan
normal kat ikincil deme kirilerinin dey ykler altnda ana kiriler ile birleim detay
tasarm yaplacaktr. Bu ykleme altnda kiri tasarm kesme kuvveti deeri 4,8035 ton dur.
ekil 1.3.10.4 aprazn kolon ile birleim detay
78
ekil 3.3.10.2 Tali Kiri Moment Diyagram Ve Kesme Diyagram
Birleim de tali kiri ana kirie levha ile balanacaktr. Birleim levhas, montajdan nce ana
ereve kirilerine kaynaklanr, montaj aamasnda da balanacak kiri gvdesi bu levhaya
yaslanp bulonlanr.
Bulon Tahkiki
cm t mm d 80 , 1 2 , 0 80 , 0 * 5 2 , 0 * 5 17
min

n
T
V
d
f
b
a T
H
d
*
* .
1

) 1 ( *
) 1 ( * 6
+

n n
n
f
(Bir sral bulon iin)
79
ton
n
T
V
d
60 ,. 1
3
80 , 4

1
) 1 3 ( * 3
) 1 3 ( * 6

f
ton H 54 , 2 1 *
14
43 , 7 * 80 , 4

ton H V R 3 54 , 2 6 , 1
2 2 2 2
+ +
1M16 da
ton N
ton t d N
ton
d
N
em
Lem L
sem s
17 , 3
71 , 5 8 , 2 * 2 , 1 * 7 , 1 * *
17 , 3 4 , 1 *
4
7 , 1 *
*
4
*
min
2 2
1

ton ton N
em
3 17 , 3
Kaynak Tahkiki
mm mm mm t a mm 67 , 6 525 , 9 * 7 , 0 6 3 * 7 , 0 3
min

cm l l 8 , 26 6 , 0 * 2 28 28 '
2
16 , 32 8 , 26 * 6 , 0 * 2 cm F
k

3
2
65 , 143
6
8 , 26
* 6 , 0 * 2 cm W
k

2
/ 15 , 0
16 , 32
80 , 4
cm t
F
T
k
d
kaynak

2 1
/ 25 , 0
65 , 143
)
2
525 , 9
70 ( * 80 , 4
*
cm t
W
a T
k
d
k

+

2 2 2 2 2 2
/ 1 , 1 / 3 , 0 15 , 0 25 , 0 cm t cm t
k k v
+ +
80
ekil 1.3.11.2 Tali Kirilerin Ana kiriler ile Birleim Detaynn Tasarm
81