Tek Dzen Hesap Plan Yrrlkten Kaldrlmal, TFRS /TMS Yeni Hesap Plan Uygulamas Balamaldr!

Tarih: 24.12.2012 1 Sra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii hkmleri uyarnca, bilano esasna gre defter tutan gerek ve tzel kiiler iin 01/01/1994 tarihinden itibaren uygulanmas zorunlu olan Tek Dzen Hesap Plan uygulamas, gnmz itibariyle devam etmektedir. Sz konusu Teblide: Dzenlemenin amac, bilano usulnde defter tutan gerek ve tzel kiilere ait teebbs ve iletmelerin faaliyet ve sonularnn salkl ve gvenilir bir biimde muhasebeletirilmesi, mali tablolar aracl ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarllk ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerek durumu yanstmasnn salanmas ve iletmelerde denetimin kolaylatrlmas eklinde aklanmtr. Dzenlemenin Nitelii ise, Bir iletmenin faaliyet ve sonular ile dorudan ilgili olan kesim sadece o iletmenin sahip veya ortaklar deildir. letmelerle dorudan ilgili olan iletme sahip veya ortaklarnn yan sra o iletme ile ticari, mali ve ekonomik ilikiler kuran iletmeler veya toplum bireyleri, kredi, finans ve yatrm kurulular ile eitli kamu kurum ve kurulular iletmenin faaliyet ve sonular ile ilgilenmekte ve bu konuda salkl ve gvenilir bilgi sahibi olmak istemektedirler. letmelerin faaliyet ve sonular konusunda bilgi kayna ise o iletmenin muhasebe kayt ve belgeleri ile bunlara dayanlarak hazrlanm mali tablolardr. Muhasebe bilgilerinin sunulduu mali tablolara dayanlarak karar alma durumunda bulunan ilgililerin karar almalarnda en nemli etken, bu bilgilerin salkl ve mukayese edilebilir nitelikte olmasdr. Makro adan milli gelir hesaplar ve benzeri istatistiklerin karlmasnda, kalknma planlarnn hazrlanmasnda, ulusal ve uluslararas sermaye hareketlerinin dzenlenmesinde, ekonomik faaliyetlerin Devlet tarafndan kontrol edilmesi ve ynetilmesinde muhasebede tek dzeliin salanmas byk nem arz etmektedir. Kald ki, mali tablolar aracl ile ilgililere sunulan bilgilerin denetlenmesinin gerekli olduu hallerde, tekdzen hesap plan uygulamasnn denetimin i ykn azaltaca ve kolaylatraca da aktr. eklinde ifade edilmitir. Yaklak 18 yldr uygulanmakta olan Tek Dzen Hesap Plan ile, iletmelerin faaliyet sonularnn raporlanmasnda, finansal tablolarnn sunulmasnda ilgili Tebli ile getirilen dzenlemelerin son derece yararl sonular rettii aktr. Muhasebe faaliyetinde, belge-kayt-gruplandrma-snflandrma ve raporlama srecinde asl olan, iletme faaliyeti ve sonular hakknda ilgi duyan kesimlere yeterli ve talep edilen dzeyde bilgiyi tam ve doru biimde ve tabi ki tarafsz olarak bamsz biimde sunmaktr. Hereyden nce, retilen bilgilerin kamu yarar adna olaca tartmaszdr. 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu (yeni) Madde/88 ve Geici Madde/6-1 hkmleri uyarnca, GEREK VE TZEL KLER, mnferit ve konsolide finansal tablolarn dzenlerken, Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu tarafndan yaymlanan, TRKYE MUHASEBE STANDARTLARINA, KAVRAMSAL EREVEDE YER ALAN MUHASEBE LKELERNE VE BUNLARIN AYRILMAZ PARASI OLAN YORUMLARA UYMAK VE BUNLARI UYGULAMAK ZORUNDADIR. Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumu tarafndan belirlenen irketler, 01/01/2013 tarihinde, mnferit ve konsolide finansal tablolarnn dzenlenmesinde, TRKYE MUHASEBE STANDARTLARINI UYGULAMAK ZORUNDADIR. Kamu Gzetimi Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumunun konuyla ilgili karar, 17/11/2012 tarih 28470 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr. Buna gre: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayl Trk Ticaret Kanununun 88 inci, Geici 1 inci ve Geici 6 nc maddeleri ile 26/9/2011 tarihli ve 660 sayl KHKnn 9 uncu ve Geici 1 inci maddeleri uyarnca;

1) 660 sayl KHKda belirtilen kamu yararn ilgilendiren kurulularn, 6102 sayl Kanunun 397 nci maddesi erevesinde Bakanlar Kurulu kararyla bamsz denetime tabi olacaklarn ve ayn Kanunun 1534 nc maddesinin ikinci fkrasnda saylan irketlerin mnferit ve konsolide finansal tablolarnn hazrlanmasnda Trkiye Muhasebe Standartlarn uygulamasna, 2) Yukardaki kapsama dhil olmayanlar iin KURUMCA BR BELRLEME YAPILINCAYA KADAR yrrlkteki mevzuatn uygulanmasnn devamna, karar verilmitir. Ayrca, Kk ve Orta Byklkteki letme (KOB) , 04/11/2012 tarih 28457 sayl Resmi Gazetede, 2012/3834 Karar Sayl Bakanlar Kurulu Karar ile yaymlanan ynetmelikle: "250 kiiden az yllk alan istihdam eden ve yllk net sat haslat veya mali bilanosundan herhangi biri 40 Milyon TL n amayan ve bu ynetmelikte mikro iletme, kk iletme ve orta byklkteki iletme olarak snflandrlan ekonomik birimler veya giriimler olarak tanmlanmtr. Ynetmelikte, 10 kiiden az yllk alan istihdam eden ve yllk net sat haslat veya mali bilanosundan biri bir Milyon TL n amayan iletmeler Mikro letme, 50 kiiden az yllk alan istihdam eden ve yllk net sat haslat veya mali bilanosundan biri 8 Milyon TL n amayan iletmeler Kk letme, 250 kiiden az yllk alan istihdam eden ve yllk net sat haslat veya mali bilanosundan biri 40 Milyon TL n amayan iletmeler Orta Byklkteki letme eklinde snflandrlmtr. Bunlar dnda kalan iletmeleri de Byk letme olarak tanmlayabiliriz letme snflandrmalarnn yapld ve konuyla ilgili duyurularn balad bu yasal dzenlemeler karsnda bize gre, Mali Tablolarn Trkiye Muhasebe Standartlar (TMS)/Trkiye Finansal Raporlama Standartlar (TFRS) hkmlerine uygun olarak hazrlanmas gereklilii mesleki gndemimizde yerini korumaktadr. Bu husus zellikle Bankalar bata olmak zere, kredi veren kurulularn iletmelerden TFRS Bilano ve Mali Tablolar talepleriyle de bilinmektedir letmenin mali tablosu, bir RAPORdur! Doru ve tarafsz bilgi sunmas esastr. Uygulanmakta olan Tek Dzen Hesap Plan uyarnca, 690-Dnem Kr veya Zarar hesab, dnem sonlarnda sonu hesaplarnda yer alan gelir ve gider hesaplarnn aktarld hesaptr. Hesabn kalan, vergiden nceki dnem kr veya zararn gsterir. letmelerde, Gelir Tablosunda yer alan ve dnem sonunda 690 hesaba aktarlan 600-689 kodlu hesaplarda izlenen tm gelir, gider ve maliyet kaytlar, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblileri hkmlerine uygun olarak, Vergi Kanunlarmzn ilgili ilemin gider/maliyet veya gelir yazlmasna izin verip-vermediine baklmakszn muhasebeletirilir. Ancak, muhasebe kaytlarnn vergisel etkileri, ilemin yapld tarihte e zamanl olarak Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG), indirim/istisnalar eklinde bilgi mahiyetinde ayrca 9-Nazm Hesaplarda izlenir. 690-Dnem Kr veya Zarar hesabnn bakiyesi, iletmeler iin Ticari Kr veya Zarardr. Bu Ticari K/Za, Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin eklenmesi ve vergiye tabi olmayan istisna/indirim tutarlarnn dlmesiyle Mali Kr veya Zarara ulalr. Mali Kr olmas durumunda (vergi matrah) vergi hesaplanr. Mali Zarar olmas durumunda, bu zararlar mteakip be yln mali krlarndan mahsup edilebilir Kurumlar Vergisi mkellefi olan iletmelerin bilanolarnda yer alan Dnem Kr veya Zarar, Kurumlar Vergisi hesaplanm/karl ayrlm, vergi sonras net K/Zdr. Bugne kadar yaplan bir VERG MUHASEBES DEL, TEK DZEN HESAP PLANI MUHASEBESDR. Bu itibarla, hazrlanan Bilanolar, Vergi Bilanosu DEL, Tek Dzen Hesap Planna uygun bilanolardr letmeler dnem ii muhasebe kaytlarn, d kurallar etkisinde deil, tamamen kendi kurallaryla yaparlar letme iin bir harcama gider se, gider kaydedilir. Elde edilen gelir iletme iin gelir se, gelir kaydedilir Gider veya gelirin Vergi mevzuat karsnda kabul edilip-edilmemesinin, dnem muhasebe kaytlarna etkisi yoktur, olmamaldr. Asl olan iletmenin kendi norm ve ilkeleri

nda gerek Kr/Zararnn ortaya konmasdr. letme sahipleri, bilgi gereksinimi duyan kesimler, kredi veren kurulular ve ilgili kesimler asndan beklenen rapor bu olmaldr. letme, kendisi iin gider olan her eyi gider yazar, kendisi iin gelir olan her eyi de gelir yazar Stoklarnda deer dkl varsa, karlk yoluyla gider yazar. Kdem tazminatlarn henz deme olmadan da karlk yoluyla gider yazar. Amortismana tabi iktisadi kymetlerini faydal mrlerini kendisi tespit ederek amortisman hesaplar gider /maliyet yazar. Amortisman uygulamasnda iktisadi kymetin kullanmn ne karr, tm iktisadi kymetler iin KIST amortisman hesaplar Stoklarla ilgili vade farklarn, kur farklarn, faiz ve benzeri borlanma maliyetlerini, olutuklar dnemlerde dorudan gider yazar Amortismana tabi iktisadi kymetlerin satn alnmasyla ortaya kan kur farklarn, vade farklarn, faizlerini gider yazarStok allaryla ilgili vade farklarn olutuklar dnemde gider yazar Satlaryla ilgili vade farklarn sat haslat iinde deil, finansman geliri olarak raporlar Duran varlklar arasnda yer alan binalarn, kullanm amal binalar-yatrm amal binalar-sat amal binalar vb. eklinde ayr ayr raporlar Yllara yaygn inaat taahht ileriyle ilgili kr/zararn, iin bitirilmesini beklemeden , her dnem ayr ayr hesaplar ve raporlar Bu rnekler oaltlabilir Sonuta iletme, hibir vergisel etki altnda kalmadan raporlama yapar. Elbette, iletmelerin vergisel ykmllkleri de vardr. Vergi mevzuatmz asndan vergiye esas olacak kr, mali krdr. letme, dnem iinde yapt gelir-gider-maliyet-kr-zarar vb. kaytlarn, dnem sonunda Vergi mevzuatmza uyarlanmas noktasnda tek tek elden geirir, varsa vergisel farklar tespit eder. Vergi Kanunlarmz uyarnca kabul edilmeyen giderlerini, vergiye tabi olmayan gelirlerini, istisna ve indirim haklarn belirler Bu ilemler dnem gelir/kurumlar vergisi beyannameleri zerinde Ticari K/Zdan Mali K/Za gei usul ve esaslarna gre zel olarak yaplr. Bu hesaplamalar sonucunda varsa Mali Kr zerinden dnem vergisi hesaplanr, beyan edilir, denir Sonu olarak, iletmenin kendi bnyesinde Ticari K/Z mahiyetinde tespit ettii kar veya zararn, vergi mevzuatmza gre denmesi gereken vergiye etkisi sfrdr. letmelerde Finansal Tablolarn , Trkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarna (TFRS) , Trkiye Muhasebe Standartlarna (TMS) gre hazrlanmas, sunulmas, raporlanmas srecinde olduumuz gnmzde, TFRS/TMS uygulamasna ynelik YEN BR HESAP PLANI uygulamasna geilmesi son derece yararl olacaktr TFRS/TMS hkmlerine gre raporlama yapabilmek iin, mevcut Tek Dzen Hesap Plannn yetersiz kald genel kabul grmektedir. Bu dzenlemelere uygun yeni hesap plannn uygulanmasnn, mevcut durumda olduu gibi, vergi matrahlarna- mali kr/zararn tespitine ve denmesi gereken vergiye bir kuru etkisi olmayacaktr TFRS/TMS sistemine uygun yeni bir hesap planna geilmesi, muhasebe meslek mensuplarnn, raporlama yapan iletmelerin, uygulayclarn TFRSye uygun Finansal Raporlama yapabilmeleri noktasnda yararnadr Gerekli yasal dzenlemelerin acilen yaplmas, konuya sahip klmas, mesleki gereklilik ve kamu yarar asndan bu gnden nemle nerilir. Kaynak: www.MuhasebeTR.com