LETME YNETM

Ynetim ve Organizasyon Teorileri Modern ynetim yaklam

Modern ynetim yaklam

Klasik ve neoklasik ynetim kuramlarnn rgt birer kapal sistem olarak ele almalarna karlk, Modern ynetim kuram, rgt evresiyle etkileim iinde olan bir ak sistem olarak ele almtr.

Modern ynetim kuramn dier kuramlardan kesin izgilerle ayrmak mmkn deildir. nk bu kuram nceki kuramlarn temel ilke ve esaslarn yeni ve deiik bir adan ele alp yorumlam ve bir senteze ulamaya almtr.

MODERN YNETM YAKLAIMI (ada Yaklam Teorileri ve ncleri )

Bu yaklamn temelini oluturan akmlar: Sistem Yaklam ve Durumsallk Yaklamdr. (1950den sonras)

Sistem (Btnc) Yaklam

Sistem;

Belirli paralardan (alt birimlerden, alt sistemlerden) oluan, Bu paralar arasnda belirli ilikiler olan, Bu paralarn ayn zamanda d evre ile ilikisi olan, bir btn olarak tanmlamak mmkndr.

Sistem Nedir?
evre Koullar
GRD Dnm Sreci IKTI

Geri Besleme

Sistemin zellikleri

Bir sistem ak veya kapal olabilir. Ak sistem yaamak iin d evreyle iliki kurmaldr: Bu, sistemin dinamik bir denge salamas iin gereklidir.

Her sistemde bir ama ve amalar vardr: Her sosyal sistem belirli bir amaca ulamak iin kurulmutur ve sisteme hviyetini kazandran da budur.

Sistemler evre ile iliki kurarlar.

Sistemde geribildirim ilikisi vardr: Sistem bu sayede eksikliklerini ve aksaklklarn renebilir.

Sistemin kesin snrlar yoktur. Ancak, bir sistemin varlndan bahsedebilmek iin onu d evreden ayran snrlarnn olmas gerekir. Organizasyon d evreden ayrt edilmelidir. Sistemin alt sistemleri vardr.

Entropi ve Negatif Entropi

Bu kavram, sistem eklinde nitelenen btndeki bir eilimi ifade eder. Bu kavrama gre sistemdeki faaliyetlerin bozulmas, dengenin bozulmasna, karklk ve aksaklklarn ortaya kmas sonunda sistemin faaliyetlerinin durmasna entropi denir. Ak sistemlerin dardan ald yardmla bnyesindeki karmaklk ve bozukluk eilimini yani entropinin ortadan kaldrlmasna negatif entropi denir.

Deiken ve Parametre

Deiken: btn sistemlerde sistemin yapsn ve ileyiini etkileyen faktrler vardr. Bu faktrlerden sistem snrlar iinde olanlar deiken olarak adlandrlr. Parametre: Bu faktrlerden sistem snrlar dnda olanlar ise parametre olarak adlandrlr.

Kapal sistemler deikenlerden, ak sistemler hem deiken hem parametrelerden etkilenir.

Mekanik sistemler kapal sistemlerdir. Biyolojik ve sosyal sistemler ak sistemdirler.

Organizasyonlar sosyal sistemlerin bir rneidir.

Eer sistem verilen talimat dorultusunda faaliyetini srdryorsa, output nceden tahmin edilebiliyorsa byle sistemler deterministik sistem olarak adlandrlr. Probabilistik sistemlerde output deiir bir zellik gsterir.

Sonu

Organizasyonlar evreleri ile ilikili ak bir sistemdir.

Sistemin paralar arasnda karlkl iliki ve karlkl ballk sz konusudur. Bir gemi filosunun hz, filodaki hz en dk olan gemiye baldr.
Sistem dncesinde deikenler ve parametreler bir arada grlmekte ve ynetilmektedir.

MODERN ORGANZASYON TEORS

Sistem Yaklam Koul Bamllk Yaklamlar (Durumsallk Yaklam)

Durumsallk (Koul Bamllk) Yaklam

Her yer ve koulda geerli bir tek en iyi organizasyon yaps yoktur. En iyi, durumdan duruma deiecektir.

Organizasyon yaps isel ve dsal faktrlere bal baml bir deikendir. Organizasyon yaps eitli d evre unsurlar ve i evre unsurlar tarafndan etkilenecektir.

Organizasyon Yapsn Karakterize Eden Unsurlar

Ynetim kademesi says Alt sistemlerin (birim ve departmanlarn) says Kontrol alan Her pozisyonun otoritesi Formalleme derecesi Merkezileme derecesi Organizasyon bykl (alan says olarak) Karar verme yetkisinin kullanlma tarz letiim kanallar ve ekli

Durumsallk yaklam asndan bakarsak cevap verilmesi gereken soru:

Organizasyonun iinde bulunduu durum ve koullar bu unsurlar ve sreleri nasl etkiler?

Durum ve koullar nelerdir?

Teknoloji evre Organizasyonun bykl (alan says olarak) Organizasyonda alan personelin nitelii

Organizasyon ve TEKNOLOJ

Teknoloji nedir? Nasl tanmlayabiliriz?

Bir organizasyonun en nemli yan baarmay amalad i ve bu ii yapmak iin kulland teknolojidir. Teknoloji: Girdileri ktlara evirmeye yarayan teknik aralar topluluu olarak tanmlanabilir.

Teknoloji bir organizasyonda; Kiileri Gruplar rgtsel ilikileri Ynetim sre ve tekniklerini etkiler

Teknolojinin Organizasyon zerindeki etkilerini inceleyen saha aratrmalar

Woodward Aratrmas

1950, ngilterede South Essex blgesinde 100 imalat iletmesinde yaplm bir aratrmadr.

Woodward teknolojiyi imalat metot ve sreleri olarak tanmlamtr. Woodward aratrmas organizasyonun btn ile ilgilidir. Bu yaklam Modal teknoloji olarak adlandrlmtr.

Woodward ve ekibi ayr teknolojik dzey belirlemiler;

Birim veya kk partiler retimi (small batch production)

Kitle retimi veya byk partiler retimi (mass production) Sre retimi (process production)

Birim veya kk partiler retimi (small batch production)

Birim retimine dayanan teknolojide IKTI (output), kendine yeterli birimler iinde ve mteri spesifikasyonlarna gre imal edilmektedir. Faaliyetler genellikle arka arkaya tekrarlanan cinsten deildir. Tehizat her siparite deiiktir. Standartlama hemen hemen yoktur.

Kitle retimi veya byk partiler retimi (mass production)

IKTI (output) byk partiler halinde retilmektedir. kt, byk lde standarttr.

Sre retimi (process production)

Kitle retiminin daha gelimiidir. kt tamamen standarttr. Faaliyetler belirli ve tekrarlanan cinstendir. rn. Byk rafineriler, kat retimi, kimyevi madde retimi vb.

Bulgular

Her teknoloji tr iin deiik bir organizasyon yapsnn uygun olduu ortaya kmtr.

En iyi durumdan duruma deimektedir. Duruma teknoloji asndan bakldnda kitle retimi teknolojisi kullanan iletmeler iin mekanik organizasyon yaps en uygundur. Oysa birim teknoloji ve sre teknoloji kullanan iletmeler iin organik organizasyon yaps en uygundur.

Aston Grubu Aratrmas

Aratrma ngilterede yaplmtr. Organizasyon yaplar ile ilgili ana deiken zerinde durulmu. 1.Faaliyetlerin yaplandrlmas 2.Otorite younlamas 3. aknn kontrol Woodward Modal teknoloji ile ilgilenmitir. Aston grubu ise organizasyon iindeki her alt-sistemde mevcut olan birim teknoloji ile ilgilenmitir.

Woodward aratrmasnn sonularn desteklemektedir. Bunun yannda teknoloji yannda organizasyonun bykl ile organizasyon yaps arasnda nemli ilikiler olduu belirlenmitir.

Organizasyonun bykl arttka, organizasyonda uzmanlama ve formallemenin de artt belirlenmitir.

Tavistok Enstits almalar

1950, ngiltere. 2. Dnya savandan sonra kmr kazlarn daha rasyonelletirmek zere kaz metotlarnda eitli deiiklikler yaplmtr. Kmr kazma ii makinelere devredilmi (longwall).

Bu deiiklikler iiler arasnda devamszlklarn artmasndan, yeni sistemin dayand ilkelerin eletirilmesi hatta inenmesine kadar eitli tepkiler yaratmtr.

James Thompsonn Temel Teknolojiler Snflamas

Thompson teknolojiyi e ayrmtr; zmleyici teknoloji Bal teknoloji Youn teknoloji

Charles Perrowun Rutin Rutin Olmayan Snflamas

Perrowa gre bir organizasyonda amalar gerekletirmek iin yaplan iler iki ana grupta toplanabilir: Rutin iler Rutin olmayan iler

Organizasyon ve evre

evrenin farkl boyutlar

evre ve Organizasyon Yaps likisi Aratrmalar

Her yer ve koulda geerli bir tek en iyi organizasyon yaps yoktur. En iyi, durumdan duruma deiecektir.

Organizasyon yaps eitli d evre unsurlar ve i evre unsurlar tarafndan etkilenecektir.