Professional Documents
Culture Documents
Tezkirelerde hayatyla ilgili yeterli bilgi yoktur. Bu yzden fazla tannmamaktadr. Bu yazmzda, pek bilinmeyen irin hayatndan ksaca bahsedip eserlerine deinecek, edeb kiiliiyle ilgili bilgi verip rnek beyit ve manzmelerini sralamaya alacaz. Hayat Sz, 1179/1765te Sivasta domutur. Halvet Tarkat eyhlerinden eyh emseddin-i Sivas'nin torunlarndan k bir zattr.1 ocukluu ve genlii belli bir tasavvuf muhitinde gemitir. Kk yatan itibaren ilme ve tasavvufa ynlendirilmitir. Sz, alet ilimlerini ve din ilimleri Hdim Merhum'dan, tasavvuf ilmini de eyh Abdlmecid Efendi'den tahsil etmitir.2 Seyr slkundan nce 1198/1783te henz on dokuz yanda iken hacca gitmitir. Hac yolculuunu Dvannda manzm olarak anlatr.3 Sz, hac farizasn eda ettikten sonra dedesi eyh emseddn-i Sivas nmna bina edilen ems Dergh meihatnda bulundu.4 Bu dergh Halvetiyye Tarkatna mensuptu. Bu tarkatn meayh silsilesinde eyh Mecd-i Turhal'den sonra tarkat postuna oturan Sz 1246/1830'da vefat etmi ve dergah ierisinde bulunan eyh emseddn-i Sivas'nin kabri civarna defnedilmitir.5
Uzm. , AK, Uak Eitim Fakltesi 1 Bursal Mehmed Thir, Osmanl Mellifleri, Meral Yaynlar, stanbul, , 1975, C.I s. 191; bnlemin Mahmut Kemal nal, Son Asr Trk airleri, MEB. Yay., st., 1970, s. 1709. 2 a.g.e, Ayn yer 3 Ahmed Sz, Divan, Sleymaniye Ktphanesi, Esad Efendi, 2646, 16b. 4 bnlemin Mahmut Kemal nal, a.g.e., s. 1709 5 nal, a.g.e., s.1709; Bursal Mehmed Thir, a.g.e, s.191.
Eserleri 1. Trke Dvn: Tekke iri olmas dolaysyla Divannda din ve tasavvuf unsurlara bolca yer veren Sz, ilh ak, inanla ve ibadetle ilgili konular oka ilemi, Allah'tan, meleklerden, peygamberlerden, ahiretten bahsetmi, daha ok tarkat ve dervilikle ilgili kavramlar ele almtr. Divanda Hz. Peygamber sevgisini ok vurgulayan Sz, Ehl-i Beyt konusunda Snn inannda pek grlmeyen farkl bir yaklam tarz sergilemektedir. Sznme diye de bilinen Divannda 16 kasde, 206 gazel, 63 mfred, 5 muhammes, 1 msemmen, 1 muaer, 37 mani, 4 mstezad, 3 mseddes, 1 tarih, 1 nat ve 3 murabba bulunmaktadr.6 Ayrca hece ile yazlan 32 adet manzme vardr. Bunlarn dnda Sz, murabba bal altnda 83 adet drtlk yazmtr. Bunlarn bir ksmnda vezin doru olup bir ksmnda ise tutmamaktadr. Bunlarn dnda Divanda Arapa, Farsa iirler de bulunmaktadr. Bu da Sznin Arapa ve Farsaya belli lde vkf olduunu gstermektedir. Sz, Divann 1235/1814 'da tamamladn yle ifade etmektedir:
Hetd endn old rubc Kilk-i zebn yazd civn Bi sl u iki yz s pencinde Hatm old hm Sz dvn 7
6 Ahmed Sz, Divan, Sleymaniye Ktphanesi, ayn nsha. 7 Ayn nsha, 78a 8 Ayn nsha , 78b
Divann Nshalar: 1. Sleymaniye Ktphanesi, Es'ad Efendi Kitapl, 2646 (94 varak 19 satr, 21.5x15 mm) 2. Sleymaniye Ktphanesi Hac Mahmud Efendi Kitapl, 3599 (118 varak,18 satr,19.7x14.5 16.4x11.5 mm) 3.Selimaa Ktphanesi, Hdayi Efendi Kitapl, 1245 (136 varak, 15 satr, 20.0x14.7, 16.0x10.0 mm) 4. Sleymaniye Ktphanesi, Mihriah Sultan Kitapl, 135/1 (49 varak, 17 satr, 21.0x15.0mm) 2. Farsa Dvn: Sleymaniye Ktphanesi Esad Efendi 2646da kaytl 44 varakl kk divanda, tasavvuf dncelerini ifade ettii eitli nazm ekilleri yer almaktadr. 3. Slk-nme: Sleymniye Ktphnesi Mihriah Sultan 365/1de kaytl olup 49 varaktan mteekkil olan bu eser, tasavvuf niteliktedir. Seyr slkun nasl olmas gerektii, eyhlik-mridlik, tarkata giri ve tarkatta ykselmenin merhalelerinden biri olan "ile" hakknda eitli bilgiler vermektedir. Genel olarak tasavuf ve tarkatn niteliinden ve tarkat ehlinde bulunmas gereken vasflardan bahseden bir eserdir. Ayrca Sz'nin Kasde-i Brde Tercemesi adl bir eserinden bahsediliyor ise de byle bir esere rastlanamad. Ahmed Sznin Edebi Kiilii ve Dvnndan rnekler Sz, XIX.yy balarnda eski tekke iirini devam ettirenlerdendir.9 Sz mahlasl akne ilhlerini hvi divan, Recep 1920de stanbulda Mustafa Efendi Matbaasnda baslmtr. Divan mutasavvfne manzme ve gazellerden mrekkeptir. Sz bir yandan dedesi eyh emsedddinin bir yandan da Yunus Emrenin tesiri altndadr.
9 Vasfi Mahir Kocatrk, Trk Edebiyat Tarihi, Edebiyat Yaynlar, Ankara 1964, s.613
Daha ok divan iiri tarzna ynelen iirlerinde sanatkrlk ve mkemmeliyet pek yoktur. Ara sra dzgn vezinli manzmelerine rastlanmakta ise de, ok defa aruzu alabildiine serbest bir ekilde kullanmakta, iirin veznini unutmaktadr. Bazen sekiz on beyitlik bir iir ierisinde ayr vezin bulunabilmektedir. Sz, kafiye hususunda da titiz deildir. Az sayda hece ile yazd iirler daha dzgndr. fade bakmndan da basittir. Kendinden nceki btn tekke iirlerinin kulaktan renilmesiyle yetimi ve onlara benzer szler sylemi gibidir. Bununla beraber lirik, didaktik her eit ilahilerden ibaret olan iirlerinde bir tabilik ve samimiyet vardr. Sz, tekke iirimizde mhim bir ahsiyet olmad halde, iirleri halk arasnda olduka yaylmtr.10 Bunun yan sra Slknme isimli eserinde tarkatlarn mahiyeti, seyr slkun nasl olmas gerektii hususunda, eyh ve mrid mnasebeti ile ilgili verdii bilgilerle tasavvuf edebiyatna kendi apnda katkda bulunmutur. Sz, dile getirdii manzmeleri sanat ortaya koymak iin deil, mridlerine tasavvuf mevzular kne ifadelerle telkin iin kaleme almtr. Dolaysyla iir mevzu ve manalarnn bir ou tekke iirinde daha nce sylenilen manzmelerden mlhemdir. unu da ilve etmek lzm ki, Sznin alet ilimlerine ve tasavvuf ilimlere vukufiyeti edeb bilgisinden ok daha fazladr. Sz, Divannn hatmesinde bir nevi kendisini savunarak sanat ortaya koymaktan ziyade, Haktan ilham olarak diline ne geldi ise onlar vezinlerle ifade ettiini beyan ediyor:
Bi-hamdi'llh dvn buldu hitm Kamu noksn ile oldu tamm Ne nutk olduysa Hakdan oldu billh Yapp dzme deil dile kelm Ne sylerse gl Hakdan gelir bil An sen sanma ki tertb nizm 11
Szye gre btn irlerin iirlerinde biraz selika, fikir, ilim ve edeb kaideler bulunmaktadr. ir ilmi lsnce kelma nfuz edebilmektedir:
Dahi vardr selka hem tabcat Anladr cemic cir makli Biraz var fikr cilmile kavcid Ki cilmince bulur syler kelm 12
Sz, Ehlullahn divannn bu tr ekl unsurlardan uzak olduunu syleyerek, Divannda sanat gayesi gtmediini, iiri, fikirlerini telkinde bir vasta olarak dndn anlatmaya almtr. Ona gre gnl ehli irler, Allahtan ne ihsan olunursa onu ifade ederler. Bu ise dier irlerin edeb unsurlarla bezenmi, zhir gzellie sahip iirlerinden daha stndr:
Vel dvn- ehl'llh bulardan Mberrdr mnezzeh ey hmm13
Sz, dier tekke irlerinde grld zere Kur'an medrese ulemsnn aksine tasavvuf anlaya gre yorumluyor ve sevgilinin gzellik kitabndan bir yaprak okuyann fkh ve tefsir ilmini okumaya ihtiya duymadan byk bir allme olabileceini iddia ediyor:
Kitb- vasf- hsnden okuyan bir varak hm Olup mustan c allme ne hcet fkha tefsre14
Sz'nin Yunus Emre'den etkilendiini hissettiren aadaki beyitlerde ise, gnl kitaba benzeterek onun kaynan drt maddeye ayrmaktadr. Bunlar eriat, tarkat, hakkat, marifettir:
r ebvb zre oldu ol kitb zbdesi Bir ercat bir tarkat, bir hakkat cmlesi15
Divanda baz peygamberlerden de bahsedildii grlmektedir. Hz.dem'in zikredildii beyitlerde Sz, Allahn Ademden yeil bir cevher yarattn, fakat bu cevherin Allahn nurunun yansmalaryla yorulmu olduunu (imtizc ettiini) ifade eder:
Yaratd pes demden bir cacep n cevher-i hadr uc- nr- ztiyle mmezzec sanasn hem-zd 16
demin insanl temsil etmesi hasebiyle bir srra mlik olduunu belirten Sz, kendisindeki srr bu srla zdeletiriyor. Ayrca demin srrnn alemde ve Allahtaki srdan farkl olmadn sylyor. K'intn ve Allahn srlarna vakf olabilmek iin insann kendine enfs olarak ynelmesi ve kendi nefsini tanmas gerektiini vurguluyor:
Bilmez idim bende bir sr vr imi Srrm ire caceb esrr vr imi Srr- dem srr- clem srr- Hak Ayr olmaz cmlesi bir kr imi 17
Sz, tutulmu olduu akn o kadar etkisinde kalyor ki Hz. brahim gibi ateler ierisinde kaldn, Mansr gibi idam edildiini ve Hz.Eyyup gibi aresiz bir derde giriftar olduunu ifade ediyor.
brhimem girdim nra Mansr oldum kdm dra Eyybilen derd-i yre ddm bu cn neylerem 18 te-i caka varlmz yakalm Srr- brhime erelim yh geli 19 15 Ayn nsha, 14a 16 Ayn nsha, 2b 17 Ayn nsha, 45b 18 Ayn nsha, 60b
Hz.Yusuf, edebiyatmzda gzellik timsalidir ve bu ynyle edebiyatta en ok kullanlan isimlerden biridir. Gzelliinden baka kardelerinin onu kskanmalar, oynamak bahanesiyle gtrp kuyuya atmalar, sonra da kana boyadklar gmleini babalarna getirip Yusufu kurt yedi. diyerek yalan sylemeleri, bu hadise zerine babas Yakup peygamberin alamaktan gzlerinin kr olmas, Yusufun pazarda kle olarak satlmas gibi, Yusuf kssasnn bilinen motifleri Sz'nin iirlerinde sz konusu edilir:
Hsn-i Ysufdur cemli Hzr-i Msa-y misl Tti-i blbl olurlar nutk- pkinde ll Ol dehn- hokkasn katresi b- zll Gonca-i b- nbvvet blbl-i bostan- dn Dehr iinde ok gzel ill Hseyin ill Hseyin20
Ayrca Hz. Yakup, olu Yusuf'un hasreti ve znts sebebiyle gam ve hzn semboldr. Bu zellii ile k iin benzetme unsuru olur. Sevgili gzellik bakmndan Yusuf, Klbe-i Ahzn da Yakup olarak sembolize edilmektedir. Yakupun Yusuftan ayrlmasnn vermi olduu znt sebebiyle gzleri grmez olur. Hzn sembol olarak Yakup peygamber edebiyatmzda nemli bir yer tutmaktadr. Sz, u beyitinde bu konulara iaret eder:
Cemlden Ysufu cha dren Firakdan Yckubu zra koyansn 21
Hz. Lokman, edebiyatmzda tabipliin sembol olarak ilenmektedir. Divanda ir, kendisinin aresiz bir derde dm olduunu, fakat sonuta derdinin aresinin de Lokman (tabip) olarak yine ak olduunu ifade ediyor:
Derd-i b-dermna saldn sen beni Gam deil Lokmn olubsun ckbet 22
19 Ayn nsha, 56a 20 Ayn nsha, 8a 21 Ayn nsha, 62b 22 Ayn nsha, 29a
Sz divannda Hz. Muhammedin anl sebepleri arasnda "cevher-i evvel, nur-i Muhammed olduu Onun ruh-i izaf, levhi mahfuz, akl- kl" gibi vasflara sahib olduu anlatlr. Sz'nin Allah'a kar olan ak tezahrnn yansmalarn Hz.Muhammed'de de grmemiz mmkndr.
Bu cevher cevher-i evvel dahi nr- Muhammeddir Dahi rh-i izfi levh-i mahfz cakl- kldr ad 23
Onun nurunun btn ervah ve cisimlerin balangcna bir mebde olduu, sanki o anne, kint ise ondan dnyaya gelen bir yavru olarak telkki edilmektedir:
Bu cevher mebde olmudur cemic ervh u ecsma Ke-en asl maderdir olubdur kint evld 24
Hz.Peygamberin ailesi demek olan Ehl-i Beyt, Divanda "Hnedan ve Ehl-i Aba" olarak da gemektedir. Ehl-i Beyt, Sz dvannda zerinde en ok durulan mevzulardan biridir. Buradan da anlalyor ki tekke irleri Ehl-i Beyt'e kar dier divan irlerinden daha farkl bir alka gstermilerdir. Sz de mutasavvuf bir ir olmas hasebiyle nbvvet ve velyetin kayna olarak grd Ehl-i Beytin kadrini takdir etmeye almtr. Sz bunlarn hakkn inkar edenlerin isyana dm olduunu, Bunlar sevmeyenlerin ise ancak mnkir ve mnafklar olabileceini belirtir. Sz'ye gre Ehl-i Beyt, kendilerine bir mr hizmet edilmesi gereken, hatta yollarna can dahil her eyin feda edilebilecei ok stn insanlardr:
Bular sevmeyen mnkir mnfklardan et nefret h Hasan h vh Hseyin h h- ehd-i Kerbel 25 Gel imdi Sziy Ehl-i cAbya cn fed eyle Bu ahlar hizmetin her dem hulsne ed eyle 26
Hnedna cn fed et srr- sr et Sziy Anlar hubbu glde srr- mahremdir bize 27
Sz Dvnnda kyametin kopuunu yanstan eitli beyitler bulunmaktadr. Ynus Emre'nin lmle ilgili msralarn andran beyitlerde insann br lemde dirili keyfiyeti tasvir edilmektedir:
Nefh-i sr oldukda yerden deprene azlarm Topra silkerek kalkp cmlemiz cryn ola 28
Dvnda ukba, dr- ukba, dr- beka gibi adlarla yer alan ahiret, insanlarn ldkten sonra tanaca gerek bir alem olarak anlatlmaktadr. Sz, ahireti "bk", bu cihan ise fani olarak vasflandrr:
Bu dny fnidir fni senden din gelen kani mamlar giydii donu soyar tenden demedim mi29
Ayrca lm, insanlarn korkmas gereken perian ve dehetli bir gn olarak tavsif eden Sz, mr tamamlanan insann dnyadaki hayatnn yalana dntn ifade ederek lm annda insann btn vcudunun titreyeceini dile getirir:
Emr ede ol gnde Allah al dey cAzrile Ditreye cmle vcdum tesbihim mn ola 30
Yunus Emre'nin dizelerini andran aadaki beyitlerinde ise ruhun bedenden ekilerek insann gsne ulamas, dolaysyla kiinin can veriini ibretli bir ekilde tasvir etmektedir:
Bir biriyle cmle acz edeler n el-vedc ekilip gksme cnm gzlerim giryn ola 27 Ayn nsha, 70a 28 Ayn nsha, 68b 29 Ayn nsha, 77a 30 Ayn nsha, 68a
Dkle gevher gzmden grmez ola kimseyi Tutula azmda dilim bir mkil zaman ola
Tasavvufta Cennet nimetlerinden ziyade Allahn rzas, sevgilinin cemali daha fazla nem arz eder. Hatta muhtelif beyitlerde grlecei zere Sz "zhid, hce, viz ve mfti" ile muaraza ederek, riyakrane ibadetleri karsnda Cennet nimetlerini onlara terk etmekte, harabatn fakirlik kesindeki bir yudumluk ak arabn hereye tercih etmektedir:
Bize bir katre n etmek zll-i vasf- dilberden Be vallhi hayrldr behiti her arbndan 31
Sz cennet nimetlerini hce ve vize terk ettikten sonra, ak ateiyle yananlarn ve kendini sevgilinin yolunda helk eden klarn hesap gnnden ve cehennemlerin ateinden herhangi bir korkularnn olmayacan belirtir:
Yanubn sz- cakile vcdun mahv eden ck Aa havf yok hisbile tamular cazbndan 32
Zhiri ibadeti yerine getiren zhidi tenkit ederken onun kibirden dolay kendinden baka hibir eyi grmediini ifade eden Sz, asl gnahn gurur ve kibir olduunu yle dile getiriyor:
Kibirden grme insan edersin nice tuyn Gzetme eyh prn budur irk budur endd 33
Divanda edeb ve tasavvuf unsur olarak kullanlan motiflerden biri de kble ve mihraptr. Beyitlerde mihrap ve kble, bazan da secdegh ve mescid olarak gemektedir. Ayrca sevgilinin ka mihraba benzetilir. Yine rindne ifadeler kullanlarak sevgilinin kan mihrap edinenlerin Allaha kavutuklar, zhidin, mescitte yzn topraa srmesinden ise bir netice alamad dile getirilir:
Ka mihrbn kble edenler erdi ddra Ne hsl zhid mescitde n hke scdudan 35 Gldr kble-i ck dahi bir rehber-i sdk Ki srr cmleye fyk an crif bilir ancak 36
Bazan daha da ileri giderek, gnl mescidini kble edindikten sonra namaz ve niyazn tamam olduunu iddia etmektedir:
Gl mescidine kble edindim vech-i dildr Tamam oldu namz ile niyzm yr huzurunda 37
Sz, iirlerinde dn mefhumlardan bahsederken nce onlar klsik gre gre anlatmakta daha sonra tasavvuf mahiyetteki ifadelerle kendi dncesini ortaya koymaktadr. Mesel, hacc nce dinin zahiri emirlerine ve tatbikatna gre anlatyor, daha sonra onun tasavvuf cephesine yneliyor:
Hccc tutar hacc rhn eridirir ge hn Dnerler Kacbe etrfn ya ben nice dnmeyeyim 38
. Sznin Yunustan etkilenmi olduunu gsteren u beyitler bir gnl almann bin Kbe yapmaktan, bir gnl ziyaretinin bin hacc ekberden daha faziletli olduunu ifade ediyor:
34 Ayn nsha, 65b 35 Ayn nsha, 88b 36 Ayn nsha, 14b 37 Ayn nsha, 88b 38 Ayn nsha, 58b
Bir gl almak ele bi Kacbe yapmakdan efdaldir Bir gl etmek ziyret hacc- ekberden efdaldir Ki gl macmr olupdur zt- Hakdan ey dedem Kacbeni macmru olan hk mermerden efdldir 39
k tipi Szye gre dnya nimetlerine kymet vermeyen, gnl sevgilinin akyla dolu ve yalnz ona ulamay arzulayan kiidir. Ak meclisinde mest olan k, ak yolunda btn mlkn kurban eder. Sevgilinin yannda iken dnya nimeti ve ile adna aklna hi bir ey gelmez:
ck olan dost yolunda cnn kurbn eder Vrn terk eyleyben kendini cryn eder Fakr u fen zill n mihnet renc can Bir olur cindinde d'im cmlesin siyn eder 40
Sz Divannda en ok yer alan mevzulardan biri de zhid, viz, hce ve mfti dir. Divanda bu tipler gerek kn yannda bir tezat unsuru olarak yer alr. Zhid, viz zhiri ve ekli ibadeti temsil eder. Harabat ehline gre bu riyakarlktr. Harabat ehli olarak anlan rind, meyhaneden kmayan, devaml sarho bir gnl adamdr. k kendini melam merep veya rind gibi takdim eder. Rind ummi manada bir tasavvuf ehlidir. ki dnyay terk etmitir. Yarn endiesinden uzaktr. Kuru ve ekli ibadetle megul olan zhid, viz, hce ise onu cehennem azab ile korkutur. Mahbb ve meyden men etmek ister. Sz'nin beyitlerinde rind k, zhide sitem eder:
Saa derim kerem lutf ile vciz Sz ile fikr ile gel syle vciz Eli saa sola tahrik ederek cAceb kavga ile hizmetdesin vciz
Bu halk kimini cennete korsun Kimin atelere yakmakdasn vciz kar azdan ateli erler Sen olmusun cehennem sanki vciz Kulu crmi gnhi kesret ise Hakk cafv dahi vefretde vciz Hele bahs eyleme dacv-y cakdan Hat etdi an takrirde vciz 41
klar vizin tefsir ve fkh dersinden usandklarn belirterek medrese, mescit ve namaz, gnl dershanesindeki ak kitabn okuma karlnda terk ettiklerini ifade ederler:
Gzeldir medrese mescid salt u savm ey vciz Saa verdik alp cak dahi gedik sevbndan Fera el verdi tefsr fkhdan bize ey sf Girib dershne-i dilde okuruz cak kitbndan 42
Hev-yi nefsin tozuyla gnl aynas kirlenmi olan zhidin, cnn semtini grebilmesi mmkn deildir:
Ne bilsin zhid-i ehl ki cnn semtini grmez Hev-yi nefsile mir't- dil toz dumn olmu 43
Sz'ye gre k daima istina halindedir, aza kana'at eder, nimete ulanca da onu tasadduk eder. Dnya malna, mevki ve mansba peresti etmez. Sz, sevgilinin gzellik mhndan bir uleyi iki cihnn gne ve ayna deimez:
Mh cemli uclesinden pr ziy oldum eh stemezem d cihnda evk-i ems kameri 44
41 Ayn nsha, 48b 42 Ayn nsha, 65b 43 Ayn nsha, 45a 44 Ayn nsha, 75b
Sz, sevgilinin yolunda dnya nimetini temsil eden her eyi terk ettiini ve ar iesini taa aldn sylyor:
Satdm dnyn pesin terk etmiem endiesin Taa aldm car iesin bu nm n neylerem 45
Sz Divannda yer alan unsurlardan bir dieri de rif ve kildir. k ve zhid gibi birbiriyle pek geinemeyen bu iki ahsiyet karlkl fikir mnazarasnda bulunurlar:
M-siv ehli ne bilsin ehl-i tecrd hlini crif-i ehl-i diln fehm edemez zamn ehli 46
kil bu dnyada bel ve skntdan kurtulamamtr. rif ise her ann zevk sefa ile geirir:
ckil bu cihnda can v cef bulmu crif her demde nice bi saf bulmu 47
Mevlevlik gibi dier baz tarkatlarda yer alan semann Halvetiyye tarkatnda da bulunduu divandaki baz iirlerden anlalmaktadr. Ney ve sem Mevleviliin hususiyeti olarak bilinir. Sem mnasebetiyle gkler Mevleviliin zellii olarak ifade edilir. Sz de bu meyanda gne ve ay gibi gk cisimlerinin belli bir merkez yrngesinde srekli dnmekte olduunu belirterek kendisinin de pirlerinin eteine yapm olduu halde, ak meydanna dalp mum olarak tasavvur ettii sevgilinin etrafnda kelebekler gibi dndn ifade ediyor:
Pervneyem emc-i yre ya ben nice dnmeyeyim Sabr edemem yokdur re ya ben nice dnmeyeyim Prlerimiz erknna yapmz dmnna Girmiiz cak meydnna ya ben nice dnmeyeyim 45 Ayn nsha, 60b 46 Ayn nsha, 74b 47 Ayn nsha, 45a
Snemde ateler yanar n gren kl-hn sanar ems kamer durmaz dner ya ben nice dnmeyeyim Sz kl kalbi uyank zikre girmez her mnfk Dnmek hakdr prler sdk ya ben nice dnmeyeyim 48
Divandaki baz rneklerden de anlald gibi, Ahmed Sz, bir tekke iridir. iirin ekl kurallarna fazla nem vermediini kendisi de belirten ir, esas olann mana ve muhteva, daha ak ifadeyle ilh ak olduunu ifade etmitir. Baz manzmeleri sanat endiesinden uzak olarak yazlmsa da, kimi iir ve beyitleri, bu konuda ok da bo olmadn gstermektedir. Vezni tutmayan iirlerinin yannda hece ile yazd, gzel manzmeleri de vardr. Bunlarda da ayn ak duygusu yanstlmaktadr:
Refc et nikb- vechii seyrn etsin dvneler em-ci cemlie kar devrn etsin pervneler cAk meyinden katresi lutfeylegil cklara Hare dein aylmasn sekrn olsun mestneler Ol tenegn- Kerbel gibi cierler szink Vasl zlline kandr reyyn olsun catneler Er kemn seyrine meydn- cakda ey eh Tr-i mjgna snesin cryn klsn merdneler49
Tekke edebiyatnn nde gelen irlerinden deilse bile, onlardan etkilenmi ve yer yer ok gzel manzmeler kaleme alm olan Ahmed Sz, edebiyat tarihimizin gzard edilmemesi gereken irlerindendir.