RZGAR

ENERJS

EMN BUHRA YAPICIOLU

Rzgar Nedir, Neden Oluur?

Rzgar, atmosferdeki havann dnya yzeyine yakn, doal yatay hareketleridir. Rzgr, alak basnla yksek basn blgesi arasnda yer deitiren hava akmdr, daima yksek basn alanndan alak basn alanna doru hareket eder. ki blge arasndaki basn fark ne kadar byk olursa, hava akm hz o kadar fazla olur. Rzgar ayrca yenilenebilir bir enerji kaynadr.

Yenilenebilir Enerji Nedir ?

Yenilenebilir enerji gcn gneten alan ve hi tkenmeyecek olarak dnlen, evreye emisyon yaymayan enerji eitleridir. Bu kaynaklardan bazlarn eldesi ok kolay bazlarnnki ise ok gtr. lkemizin her yl elektrik iletim hatlarnda kaybettii enerji miktar neredeyse rettiinin yars kadardr.

Rzgar Enerjisi Tarihesi

Ruzgar gucu kullanm, Asyadan Avrupaya 10.yuzyl civarnda gecmistir. Bu gecisin ilk belirtileri olarak 11. ve 12.yuzylda ngiltere de ruzgar deirmenlerinin kullanld bilinmektedir. Mesela, 1190l yllarda Alman hacllar ruzgar deirmenlerini Suriyeye getirmistir. Dolaysyla Orta ca doneminde ruzgar enerjisinin Avrupa da kullanldn gormekteyiz. Hala gunumuzde bircok ulkede ciftciler tarafndan kullanlan ruzgar deirmenleri daha cok kuyulardan su cekmek amacl kullanlmaktadr.

Rzgar Enerjisi Tarihesi

1981 ylnda Paul la Cour ve Danimarka Askov Folk High School bilim adamlarnn olusturduu bir grup ruzgardan elektrik enerjisi ureten ilk tribunu yaptlar. Danimarka hukumetinin desteiyle de test amacl bir ruzgar santrali kurdular. 1918 ylna gelindiinde Danimarkada ruzgardan elektrik enerjisi uretmek amacyla kurulan 120 adet RT bulunmaktayd. Gucleri 20-30 KW arasnda deisen bu RT lerin toplu gucleri 3 MW civarndayd.

Rzgar Enerjisi Tarihesi

kinci Dunya Savas yllarnda ruzgar enerjisinde buyuk gelismeler oldu. Danimarkal bir sirket olan F.L Smith 2 ve 3 kanatl ruzgar tribunleri insa etmistir. Bunlarn en buyuu 1941 ylnda Vermont da insa edilen 1.25 megawatt SmithPutnam makinesidir. Yatay eksenli, 2 kanatl ve 175metre rotor capna sahiptir.

Rzgar trbinlerindeki gelimeler

G (kW) Rotor ap (metre) Ykseklik (h) (metre) Yllk Enerji retimi (kWh)

30 15 30 35000

50 20 40 95000

250 30 50 400000

600 40 78 1250000

1500 70 100 3500000

5000 125 120 17000000

Rzgar Enerjisi
Rzgr gc, elektrik retmek iin rzgr trbinleri, mekaniksel g iin Yel deirmeni, su veya kuyu pompalama iin rzgr pompalar veya gemileri yrtmek iin yelkenler kullanarak rzgrn kullanl formundaki rzgr enerjisinin sonucudur. 2009un sonunda dnya apndaki rzgr g generatrlerinin kapasitesi 159,2 GW (GigaWatt) idi. Enerji retimi ise 340 TW (TeraWatt) idi. Bu da dnyada kullanlan elektriin %2si anlamna geliyor.

Rzgar Enerjisi
Enerji retimi, 2007, 2008 ve 2009 yllarnda ikier kat olmak zere hzl bir ekilde artyor. 2008de Statik (veya duraan) elektrik retimi Danimarka'da %19, spanya ve Portekiz'de %13, Almanya ve rlanda'da %7 olmak zere baz lkelerde (hkmetin desteiyle) rzgr gc gzle grlr ekilde, hzla artyor. TRKYE'de almalar yeni yeni balad. Mays 2009 itibariyle 80 lkede ticari olarak rzgr gc kullanlyor.

Rzgar Enerjisinin Avantaj ve Dezavantajlar Rzgar Enerjisinin Avantajlar; Temiz bir enerji kaynadr, emisyonu yoktur. Yerel bir enerji kaynadr, da baml deildir. Yatrm alannn % 1ini kullanr, bu alanlarda tarm ve hayvanclk faaliyetleri yaplabilir. Ucuz bir enerji kaynadr. Atl alanlar kullanlabilir. Yksek istihdam yaratr. Rzgar Enerjisinin Dezavantajlar; Grnt kirlilii yaratabilir. Grlt kirlilii yaratabilir. Radyo ve TV sinyallerini bozabilir. Ku g yollarnda, kulara zarar verebilir.

DNYADA VE TRKYEDE RZGAR 1980 sonrasndaki gelimelerle Avrupada ve ABDde rzgar santralleri enerji, ekonomi ve evre asndan ada mhendislik rnleri haline gelmilerdir. 1999 ba verilerine gre, dnya rzgar enerjisi kurulu gc 9.839 MWa ulamtr.

DNYADA VE TRKYEDE RZGAR

1982-1992 dneminde Kaliforniyada yaklak 15.000 rzgar trbini kurulmutur. 1993 ylnda buradaki iftliklerden 3 milyar kWh elektrik retilmi ve bununla Kaliforniyann elektrik tketiminin %1.2si karlanmtr.

Dnyann en byk rzgar iftlii ise ABDde bulunan 270 MW gcndeki Altamount Pass Rzgar Tesisidir. 8160 hektar alan kaplayan bu iftlikte 3500 adet 100 kWlk ve 40 adet 300-405 kWlk trbin bulunmaktadr. 1999 ba verilerine gre dnya kurulu gc yaklak 9839 MW tr. Bunun 2035 MW ABDde, 6469 MW Avrupada 968 MW Hindistanda ve 367 MW dnyann dier alanlarndadr.

Altamount Pass Rzgar iftlii

Rzgar trbinlerinin ve teknolojisinin gelitirilmesinde AR-GE almalarnn byk etkisi olmutur. Bu tasarm ekli rzgar gcn ortalama olarak %30 orannda arttrm ve ayn zamanda bina, rzgar merkeze ynlendirerek,rzgarn trbinlere dik bir ayla arpmasn salar ki bu da rzgar verimliliini arttran nemli bir zelliktir.

Bahreyn Ticaret Merkezi

Dnya rzgar kurulu gc

Rzgar enerjisi bymesini dinamik bir ekilde srdrmektedir
2008 ylnda retilen enerji 260 TWh (%1.5 World) Bu dnya elektrik tketiminin % 1.5

Avrupa Rzgar Enerjisi Kurulu Gc

Toplam Kurulu G : 76.152 MW (2009 Sonu)

3.465 4.051 25.777 4.492

4.850

19.149

8.01

Avrupa Rzgar Atlas

u (m/s) * > 7.5 6.5 7.5 5.5 6.5 4.5 5.5 < 4.5 P (W/m2) * > 500 300 - 500 200 - 300 100 - 200 < 100 * Ak yzeyler iin (yer dzeyinden 50 m ykseklikteki) rzgar potansiyeli snf aralklar

Ylllk Kurulu G
12.000 3.000
814 979 1.277 1.700 3.225 3.209 4.428 5.913 5.462 5.838

6.000

9.000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
0 20.000 40.000 60.000

6.204 7.592 8.535 8.484 10.163

Avrupa Rzgar Enerjisi Kurulu Gc

AB Rzgar Kurulu Gc (MW)
Birikimli Kurulu G
80.000

Rzgar ekonomisi
Etkileyen Faktrler: Ortalama rzgar hz veya enerji retim miktar Rzgar trbinleri Yatrm maliyeti (temel ve ebeke vb.) Trbin mr
80 70 60 50 40 30 20 10 0
m) ab . te s li

Avrupada 2 MW byklkte bir trbinin toplam yatrm maliyeti 1.23 Milyon /MW
2 MW'lk Trbin Maliyet Yaps (Avrupa, 2006)
75,6

% Oran

6,5

1,5

8,9 0,3

1,2

3,9
Ar az Fin i an sa lM ali ye tle r

1,2
Yo l

0,9

T rb in( F

a la n Ko t nt rol Si ste m ler i Da n ma nl k

Te me l le r

e be ke B

El ek tri k

Te s is at

2 MW Trbin Boyutlar ve Arlklar

IEC III A DIBt II 80 m 125m Kule 147 ton 310 ton 68 ton Nacelle 68 ton

Rotor Toplam

38 ton 253 ton

38 416 ton

lk 10 indeki Trbin reticilerinin Pazar Paylar

2007 Yl
Goldw ind 4% Nordex Sinovel 3% 3%

Acciona Siemens 4% 6%

Other 9% Vestas 21%

Suzlon 9%

Enercon 12% Gamesa 14%

GE Wind 15%

Pazar paylar srekli deiiyor Vestas (Danimarka) ylda 50 MWdan fazla satla hala lider 2007 ylnda 2 inli retici (Goldwind ve Sinovel)

5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0

Vestas

GE Wind

Gamesa

Enercon

2005

Suzlon

2006

Siemens

Acciona

2007

Goldwind

Nordex

Sinovel

Other

Rzgar enerjisinin yaratt istihdam

Rzgar enerjisi dnyada istihdam yaratan bir sektrdr 2008 dnyada Yaratlan stihdam 440000

AB lkelerinde Yaratlan Dorudan stihdam 108600

Rzgar Enerjisi ve stihdam ABde rzgar enerjisi endstrisinde yaratlan i (2007)

Rzgar enerjisindeki meslek profilleri

Mhendisler (Kimya, elektrik, mekanik, malzeme, inaat, evre A& G mhendisler vb.) Tama, kaldrma, montaj ile ilgili uzmanlam teknik personel, Meteorologlar, Programclar, Teknisyenler

Ekonomistler, Finansrler
Enerji politikas uzmanlar, Hukukular

Salk ve gvenlik uzmanlar

iler (nitelikli, niteliksiz)

TRKYEDE RZGAR ENERJS

Trkiyede rzgar enerjisi ile ilgili yaplan ilk almalar 1960larda Ankara niversitesi, 1970lerde Ege niversitesi, daha sonraki yllarda ODT ve T kapsamnda srdrlm olup, bugn daha ok niversiteye yaylm durumdadr. Son dnemlerde TBTAK Marmara Aratrma Merkezi (MAM) bnyesinde de baz almalar yaplmtr.

eme RES,Mare A..(49x800 kW=39,2 MW)

yllk rzgar hz ortalamalarna gre, Kocada (8.5 m/s) ile en yksek ortalama rzgar hzna sahiptir. Bunu srasyla Gkeada (6.8 m/s), Akhisar (6.78 m/s) ve Belen (6.5 m/s) izlemektedir. Kocada iin yllk rzgar gc younluu 1995 ylnda 775 W/m2dir. Bu deerler Gkeada, Akhisar ve Belen iin; srasyla 457, 450 ve 343 W/m2dir.

Trkiye rzgar enerjisi potansiyelinin belirlenmesi ve rzgar atlas ile rzgar haritalar oluturulmas iin Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl (DM) tarafndan yaplan bir almann da kullanlabilir sonular alnmtr.

izelge :Ortalama Rzgar Enerji Younluu ve Rzgar Hzlar

Trkiye elektrik kurulu gc ve retilen enerji -2008

2008 YILI TRKYE KURULU GCNN KAYNAKLARA GRE DAILIMI
JEO 0,07% HES 33,07% RES 0,87% Kmr 24,37%

2008 Yl Trkiye Kurulu G 41817.25 MW

Doal Gaz 28,71% ok yaktl toplam 7,98% YEK+Atk 0,14%

Sv Yaktlar 4,78%

2008 YILI ELEKTRK RETMNN KAYNAKLARA GRE DAILIMI

HES 16,77% YEK+Atk 0,11% JEO 0,08% RES 0,43% Kmr 29,09%

2008 Yl Trkiye Elektrik Enerji retimi 198417,9 GWh

Doal Gaz 49,74%

Sv Yaktlar 3,79%

Trkiye Rzgar Atlas

Trkiye Rzgar Potansiyeli

TRKYE RZGAR ATLASI

Trkiye Rzgar Potansiyeli

Snf 1 2 3 4 Alan (km2) 0 5.038 168.759 370.767 Potansiyel (MW) 0 1.662 41.656 44.659

Toplam

87.977

Trkiye Rzgar Potansiyeli Atlas

Trkiye Yllk Ortalama Rzgar Hz, 50 m

Trkiye Rzgar Potansiyeli Atlas

Trkiye Yllk Ortalama Rzgar G Younluu, 50 m

Trkiye Rzgar Enerjisi Potansiyeli

Trkiye Karalar iin Orta-Mkemmel Aras Rzgar Kayna, EE
Rzgar Kaynak Derecesi Orta yi Mkemmel 50 mde 50 mde Rzgarl Toplam Rzgar Gc Rzgar Hz Arazi Alan km2 (W/m2) (m/s) Yzdesi 300 400 400 500 500 600 6.8 7.5 7.5 8.1 8.1 8.6 16.781,39 5.851,87 2.598,86 2,27 0,79 0,35 Toplam Kurulu G, MW 83.906,96 29.259,36 12.994,32

Mkemmel
Mkemmel

600 800
> 800

8.6 - 9.5
> 9.5

1.079,98
39,17

0,15
0,01

5.399,92
195,84

Toplam

26.351,28

3,57

131.756,40

Trkiye Rzgar Enerjisi Potansiyeli

Trkiye Denizleri iin (50m derinlie kadar) Orta-Mkemmel Aras Rzgar Kayna, EE
Rzgar Kaynak Derecesi Orta yi Mkemmel 50 mde 50 mde Rzgarl Toplam Rzgar Gc Rzgar Hz Arazi Alan km2 (W/m2) (m/s) Yzdesi 300 400 400 500 500 600 6.8 7.5 7.5 8.1 8.1 8.6 1.385,98 1.026,64 688,96 9,26 6,86 4,60 Toplam Kurulu G, MW 6.929,92 5.133,20 3.444,80

Mkemmel
Mkemmel

600 800
> 800

8.6 - 9.5
> 9.5

348,51
28,54

2,33
0,19

1.742,56
142,72

Toplam

3.478,64

23,25

17.393,20

Ylllk Kurulu G
100
10,2 0 0 1,2 0 0 30,9

200

300

400

500

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
0 200 400 600
0

8,7

Trkiye Rzgar Kurulu Gc (MW)

95,3 311 343

Trkiye Rzgar Enerjisi Kurulu Gc

Birikimli Kurulu G

800

1000

Rzgar enerjisi ve evre

1 MW trbinin 300 m uzaklkta 45 dB

zellikle ku g yollar zerinde olan proje alanlarnda uygun planlama nemlidir

Sorunlar
Kanun, ynetmeliklerde ok sk deiiklik yaplmas ve yeni kurallar getirilmesi Sreteki belirsizlik, Lisans almadan inaata balamaya kadar olan srete izin prosedrleri ile ilgili ak ve anlalr klavuzlar olmamas, ilgili kurumlar arasnda koordinasyon eksiklii, izinlerle ilgili ilemlerin uzun srmesi Trbin temini ile ilgili sorunlar (fiyat, sre vb) Yerli retime ynelik tevikler olmamas ebeke balant ile ilgili snrlamalar Yaanan kresel ekonomik krizin getirecei belirsizlikler

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Yenilenebilir Enerji Olmas: Gne dnyamz aydnlatt srece rzgar da esmeye devam edecektir. Rzgar enerjisi kesintili bir kaynak olmasna ramen srekli ve yenilenebilir nitelikli olmas rzgar enerjisinden yararlanmay gerektirmektedir.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Rzgar Enerjisinin Tkenmez Olmas: Rzgar olumasndaki temel sre, yeryzndeki basn farklardr. Basn fark ise farkl blgelerin deiik oranda gne almalaryla ilikilidir. Gne tarafndan stlan dnyamzda rzgar esmeye devam edeceinden tkenmesi de mmkn deildir.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Yatrm ve letme Maliyetletinin Dk Olmas: Rzgar trbinlerinin ilk yatrm masraflar karlandktan sonra, enerji retimi iin gerekli olan hammaddeye herhangi bir bedel denmemesi ve enerji retim maliyetlerinin sadece bakm masraflarndan kaynaklanmas bu sistemlerin stnl olarak kabul edilebilir.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

evre Dostu Olmas: 750kw gcnde bir rzgar trbininin ylda rettii enerji miktarna eit enerji reten bir termik santralin atmosfere, 179 ton CO2 brakt bilinmektedir. Rzgar enerjisinde CO2 salnm yoktur. Rzgar enerjisi sera etkisine kar alnabilecek en etkili yntemlerden biridir.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Ksa Srede Yararlamaya Balanmas: Bir rzgar enerji santrali 1,5-2 senede iletmeye alnabilmektedir. Kaynak ne olursa olsun daha ksa srede elektrik retimi gerekletirebilecek baka uygulama bulunmamaktadr.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Dier Kullanmlara Ak Olmas: Arazinin tarma uygun olmas durumunda tarm ve hayvanclk faaliyetlerinin srdrlmesinde hibir engel bulunmamaktadr.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Yerli Olmas Nedeniyle Siyasi ve Ekonomik Krizlerden Etkilenmemesi: Rzgar enerjisi retimi yerel kaynaklardan saland iin krizlerden etkilenmemektedir.

Neden Rzgar Enerjisi Kullanlmal?

Skm Maliyetleri: Rzgar santrali ekonmik mrn tamamladnda, yerinden sklerek bu alanda eskiden olduu gibi yararlanlabilmektedir.

BEN DNLEDNZ N TEEKKR EDERM.