Ekosistem birbirleri ile ilikili olan canl ve cansz varlklardan olumutur.

Ekosistem bu varlklar arasndaki madde ve enerji alverii ve dolam sayesinde kendisini yeniler ve besler.

Su, baz doal kuvvetler ve hava hareketleriyle atmosfer ile yer yzndeki karalar ve sular arasnda sistemli bir ekilde hareket etmektedir.Buna su dngs veya hidrolojik dolam denir.

Su dngs de,teki tm dngler gibi sreklidir.Bitkiler de terleme ile su dngsne katlr.Denizlerden buharlaan su,ya olarak yer yzne dnmekte, bir ksm yzeysel sularda birikip ,bir ksm da yer alt sularna karmaktadr.

Burada toplanan sular,su dngsne devam eder (uzun su devri).Deniz ve okyanuslardan buharlaan suyun karalara gemeden tekrar yamur, kar,dolu, biiminde deniz ve okyanuslara gemesine ksa su devri denir.Buharlama ve terleme yoluyla ykselen su,bulutlarda younlar.Bunun sonunda da ya oluur.

Karbon atomlarnn fiziksel, jeolojik, kimyasal ve dier sreler sonucunda atmosfer, okyanuslar, yeryz vb. arasndaki dolam. Karbon atomlar canl dokularn meydana getirdikleri iin tm yaamn temel tadr. Karbonun ou karbondioksit eklinde bulunur.

YERYZNDE KARBONUN DRT ANA KAYNAI

1.Atmosfer (havakre):Karbondioksit 2.Hidrosfer (Sukre):Karbondioksit ve bikarbonat 3.Litosfer (Takre):Petrol,kmr,doal gaz,karbon 4.Biyosfer (Canllar Kresi):Canl bnyesindeki organik molekller

Canllarn karbon kayna CO2 dir.Atmosferde CO2 eitli yanma olaylar ve canllarn solunumlar ile oluur.
Bitkiler ise CO2i alarak fotosentezle tekrar organik bileikler haline evirir.

Doada Karbondioksit Tketimi;

1-Kara ve deniz bitkilerince fotosentezde kullanlr. 2- Deniz hayvanlarnn kabuk oluumunda kullanlr. 3- Deniz hayvanlar ve bitkilerinin lmesi tabana kerek karbonatl kayalarn oluumunda tketilir. 4-len canllarn bnyelerindeki karbon zamanla basncn etkisiyle petrol, kmr gibi fosil yaktlara dnr.

Doada Karbondioksit aa kmas;

1-Canllarn solunumlar sonucu doaya dner. 2-len canllarn rmesi, 3-Orman yangnlar, 4-Karbonatl kayalarn fiziksel ve kimyasal olarak ayrmas, 5-Suyun hava ile temas ile karbon havadan suya, sudan havaya geer. 6-Volkanizma olaylar sonucunda, 7-Fosil yaktlarn yaklmas,

len canllar ve atklar ayrtrclar tarafndan amonyaa dntrlr. Amonyak ise kemosentez bakterileri tarafndan (nitrifikasyon)nitrit ve nitrata dntrlr. Bitkiler bu azotlu tuzlar kullanr.Denitrifikasyon bakterileri ise topraktaki azotlu bileiklerden azotun tekrar atmosfere serbest halde gemesini salarlar.

Canllarn aldklar besinleri enerjiye dntrebilmeleri iin oksijen gereklidir. Atmosferde % 21 civarnda oksijen bulunur. Oksijen doada ekilde O, O2, O3 olarak bulunur. Atmosferde serbest halde molekler oksijen (O2) eklinde bulunur.

Fosfor nkleik asitlerin ATPnin ve fosfolipitlerin yapsna katlr. Kayalarn ve suyun yapsnda bulunur. Bitkiler tarafndan suda znm olarak alnr ve organik maddelerin yapsna katlr. Daha sonra beslenme zinciri sayesinde hayvanlara ular.

Kkrt ieren proteinler,nce topraktaki eitli organizmalar araclyla kendilerini oluturan aminoasitlere paralanr,ardndan amino asitlerdeki kkrt baka bir dizi toprak mikroorganizmas yardmyla hidrojen slfre dnr.Hidrojen slfr oksijenli ortamda,kkrt bakterileri araclyla nce kkrde sonra slfata evrilir.

Yeniden deerlendirilme imkan olan atklarn eitli fiziksel ve/veya kimyasal ilemlerden geirilerek ikincil hammaddeye dntrlerek tekrar retim srecine dahil edilmesine geri dnm denir.

Dnya zerinde tm kaynaklar sonsuz deildir. Her eyin bir sonu vardr. Bu sebeple var olan kaynaklar doru kullanrsak uzun yllar bu kaynaklardan faydalanabiliriz.