1001 ROMAN

1 - Trk izgiroman tarihinde yaynlanan ilk 1001 zel, 1950 ylndan itibaren Burhanettin Erenler Matbaasnda baslan ve Kemal zcan'n sahibi olduu on be gnde bir kan ksa mrl bir seridir. Kemal zcan'n yaynlad 1950 tarihli 1001 zel saylarndan biri. Zoro Kaml Svari balyla kan ilk sayda edebiyat tarihinin ilk maskeli karakteri Zorro'nun bir maceras yer almtr. Orijinal izgileriyle yaynlanan bu ilk sayy yine orjinalitesine dokunulmadan yaynlanan Tarzan izlemi, ancak 3. saydaki Baytekin/Flash Gordon ile birlikte 'kopyalama' dnemi balamtr. Dier 1001 zel saylarnda ise Mandrake, Kara Hayalet, Kzlmaske ve Yldrm Polis King ad verilen balyla King of the Royal Mounted maceralarnn basm gerekletirilmitir. 2 - Sahibi Kemal Uzcan (baz saylarda soyad zcan olarak da gemitir) tarafndan 12 Mart 1952 tarihinden itibaren haftalk yayn temposunda karlan 1001 zel, aslnda kinci Dnya Sava'nn balang yllarnda yaynda olan ve Trkiye'de byk yanklar uyandran 1001 Roman dergisine yknerek yaynlanmtr. 1001 zel, yaynland dnemde fiyatn ucuzda tutmay baaran dergilerindendir, ancak

bununla birlikte de bask kalitesi konusunda baz performans dklkleri sergilemitir. Hatta sk sk ebat ve sayfa says deitirdii de olmutur. 1950'lerin ortalarna dein devam eden serisinde yaynlad tm izgiromanlar emsi Gner, T.Korkmaz, Ylmaz Bora, Ferdi Sayman, Erol Kandiyar gibi Trk izerler tarafndan orijinallerinin yaynland dergilerden kopyalanarak yeniden izilmitir. Hatta baz 1001 zel saylarnda (mesela 1954'deki bir Kzlmaske'de, "Ray Moore'dan uyarlayan Ylmaz," eklinde) ilgin notlar da dlmtr. Tabii bu ilem esnasnda orijinal karelerdeki pek ok sanatsal detay yok olup gitmitir. 1001 zel, pek ok tannm izgiroman kahramannn macerasna yer verdii gibi baz ksa yklere de ans tanmtr. Ancak bunlar sradan dolgu malzemesi muamelesi grdklerinden ve orijinallerine ekleme, karma karelerle mdahale edildiinden ilk yayn kaynan bulmak zaman zaman zordur. Ayn dnemlerde yaynda olan byk boy 1001 Roman dergisiyle kyas kabul etmeyecek denli 'uyduruk' formatl 1001 zel'de Tonto; Tommiks'deki Konyak karakterine ok benzeyen simasyla Gabi Hayes; centilmen dedektif Ellery Queen; mizahi ve karikatrize Nik Uyur ile Dedektif X-0; Sisko Kid balyla Cisco Kid; Yldrm Polis King adyla King of the Royal Mounted; Tarzan; Rusti-Harika ocuk balyla Frank Godwin'in Rusty Riley izgiroman; bir Tarzan taklidi olan Kaanga; ABD'de bir dnem yaynlanan 'comic'lerinden alnan John Wayne bal derginin ilk dnemlerinde okurla bulumutur. Bu balklara sonraki saylarda ABD'deki Sheena balnda da bir dnem maceralar yaayan Ormanlar Kraliesi Nyoka; Baytekin adyla Flash Gordon; Mandrake; Kzlmaske; Kara Kartal balyla yaynlanan Black Hawk; Kocaban Maceralar adyla Carl Anderson'un izdii Henry; Dedektif X-9 adyla Alex Raymond' n yaratt nl polisiye izgiroman X-9 Secret Agent, Uan Adam balyla 1941'de Fox Features Syndicate tarafndan yaratlan ilk sper kahramanlardan Blue Beetle; Maskeli Svari; Tarzan'n Olu Boy; Ylmaz adl bir Trk polisinin maceralarn konu alan Maskeli Dedektif Lassi; iki Hollyvvood western aktrnn filmlerinden uyarlanan servenleriyle Buck Jones, Teksas Kovboylar Jin Otri ile Roy Rogers; Edgar Rice Burroughs'un bilimkurgu roman kahramannn yklerinden uyarlanan Marsl John Carter; Feza Kartal; Bill Kid; 2000 Ylnda balyla bir Brick Bradford maceras; Tik Tik Karde balyla Aakakan Woody; Zoro'nun iareti ile Zorro; Rex; Kara Svari; Kk Kraln Maceralar balyla Little King; Kaptan Marvel ve bir dier Fawcett Publications logolu sper kahraman Yenilmez Ibis; Prens Arto'nun Maceralar (izer R.B.Fuller' den); Beyaz Kartal; Basri, Basri ile Acar gibi balklaryla Fato, bir dnem romanlar ok satlan Lemmi Kovun'un izgiroman uyarlamas, orman ocuu Wambi; Kaptan Kid ve Yumurcaklar adyla The Katzenjammer Kids/Kaptan ve ocuklar; ki zci; Avc Bay Aslan; Vak Vaka Karde/Donald Duck; Tom ve Jeri adyla Tom & Jerry ve Teksas Jack balyla Buffalo Bill eklenmitir. Bu ok zengin listenin yan sra Define Adas ve Silahrler gibi edebiyat uyarlamas izgiromanlar da kervana katlmtr. Ayrca yar karikatrize Lorel Hardi maceralar da aralarda dolgu izgiroman olarak kullanlmtr. Bu arada 1001 zel koleksiyonu iinde orijinal izgilerine dokunulmadan yaynlanan (2. saysndaki bir Tarzan ve 5. saydaki Dedektif X-9 maceralar dnda) iki izgiroman bal daha olmutur. Biri 1953 ortalarnda bir sreliine derginin mavi renkli arka kapaklarnda gzken Miki Fare, dieri de Hollyvvood sinemasnn komedyen ikilisi Bud Abbott ile Lou Castello-ki Akgz balkl izgiroman uyarlamalardr. Walt Disney imzal tek sayfalk maceralar da okurlara 'el demeden' ulamtr. 1001 zeldeki enteresan izgiromanlardan bazlar da 1950'lerin hemen banda ABD'li yaynclarn bana bela olan korku ykleridir. Kurt adamdan cinayetlere, iddetten sadizme dein konular ieren birka E.C. Comics izgiroman dergi sayfalarndan ara sra da olsa okuyucularna ulamtr. 3 - lk says 10 ubat 1975 tarihinde Hayrettin nder'in sahibi olduu Sper Yaynevi

bnyesinde kan 1001 zel, bilimkurgu bal Regan; ngiliz yazar H.G.Wells'in romanndan uyarlanan Grnmeyen Adam; Kara Korsan; Conan benzeri bir kll kahraman olan Varga; birer western olan Dik Demon ile Dik Barnes; fantastik kurgusuyla Ramon; Simba balyla Rahan; Hafiyeler Kral Deni Fox ad altnda Billy Bis; Yalnz Kovboy Ringo balyla Lone Wolf, ormanlarn cesur ocuu Tedu; Maskeli Svari; macera dolu temposuyla Vanaha; Kaptan Karaib; Gizli Ajan J99; klasik bir Sava yks olan 'Byk Kin'; ve Kapak gibi ksa izgiromanlara yer vermi ve toplam 20 say km haftalk bir dergidir. Sonradan bu fasikller yeniden piyasaya sunulmak zere ciltlenmitir. 4 - Hayrettin nder'in sahibi olduu ve ynetmenliini stlendii 1001 zel, 1979 yl ortalarnda ve genelde ayn yayncnn drt sene nce kard benzeri dergideki ykleri kullanarak yaynlanmaya balamtr. Ciltler halinde yapt yaynnda pek ok yabanc izgiromana yer veren dergi ayrca Suavi Salp'in Salata iin hazrlanan baz yklerine de sayfalarnda yer vermitir. 1001 zel'de ou Salata saylarndan alnan lgn Yosma, Kumkapl Felaket ismail, Rezil Adam, alkala Yavrum, Fezada Cmb, Karateci Ltfiye ve benzeri gibi ksa mizahi yklerin yan sra, Ajan X adyla mehur FBI ajannn maceralarn; Dev Goro bal altnda Hulk; Simba ismi altnda Rahan maceralarn; Maskeli Svari; polisiye hikayeler olan Soygun, Esrar Kurbanlar; bir korsan olan Kaptan Jagir'in heyecanl maceralarn konu alan Kara Korsan; western ykleri olan Kasaba Fedaileri, Kiralk Katil, Kaza Kurunu ve becerikli kovboy Dik Barnes; bir macera izgiroman olan Gizli Hazine ile bir bilimkurgu izgiroman kahraman olan Regan'n srad servenleri yaynlanmtr. Son saylarnda eski yklerini tekrarlayan 1001 zel, 13 say sonunda yayn hayatndan ekilmitir. 5 - Hayrettin nder'in bu kez Sebahattin Sonakn ile ortaklk kurarak devam ettirdii Sper Yaynevi logosuyla yayna giren 1001 zel, ilk kez 10 Aralk 1981'de 'zel albm' serisiyle okurlarna yeniden merhaba demitir.

ABDLCANBAZ

Abdlcanbaz, 1957 ylnda Turhan Seluk tarafndan Milliyet Gazetesi iin izilmeye balanan izgi roman ve izgi romann ba kahramandr. O yllarda Milliyet gazetesinde yarm sayfalk yabanc bir izgiroman vardr. Abdi peki, Turhan Seluk'tan israrla bu izgi romann yerlisini ister. Turhan Seluk, mizah yazar Aziz Nesin'den yardm ister. Aziz Nesin, hilekar ve dzenbaz bir turist rehberi tipi yaratr. Bu kt adama "Abdlcanbaz" adn takar. Birinci yknn yayn bitince, Aziz Nesin diziye devam etmek istemez. Turhan Seluk, bunun zerine Rfat Ilgaz'dan yardm ister. Bir sre sonra Rfat Ilgaz'dan gelen senaryolar da aksamaya balaynca, Turhan Seluk, diziyi kendisi yazmaya balar. Bu, dzenbaz Abdlcanbaz tipinin deimesine, yeniden yaratlmasna neden olur. Abdlcanbaz, dzenin dzensizliine ve bu ortamdan doan ahlaksz, namussuz, utanmaz, arlanmaz tiplere kar savaan bir semboldr artk. Abdlcanbaz, yaratld tarihsel dnemden de karlr. Artk hikye, Osmanl dneminde, Kurtulu Sava'nda, uzayda, Eski Msr'da geebilir. "Ben Abdlcanbaz' kahramanlk tesi kaba kuvvetten g alan, yozlam bir izgiroman trnden ayrp artmak istedim. Bir roman ya da bir hikye anlatmnn sanat deerini katarak bunu grafik sanatn izgi gcyle de besleyerek kiiliini bulmas yolunda altm." Milliyet Sanat, Aralk 1972 erikte bunlar olurken, Turhan Seluk'un izgi slubunda da belirgin bir farkllama balar. izgiler sadeleir, grafik dzeyi artar.

"1950 sonras, Saul Steinberg bir hamle yapm, grafik mizah Avrupa'dan Amerika'ya kadar gtrmt. Avrupa'l karikatrcler, onun at yoldan yeni mesafelere ulamaya alyorlard. Bu yeni yolda kiiliimi bulma abasna ynelik almalara baladm. nceleri yuvarlak izgilerle alyordum. Sonra izgilerimi keletirdim. Daha sonra yuvarlak ve keli izgileri birlikte kullanmaya baladm. Bir ara oksert, ok dz izgilerle altm. Ama sadelikten hi ayrlmadm." Adam Sanat, Aralk 1985 Abdlcanbaz, uzun yllar Milliyet, Cumhuriyet, Akam ve Yeni stanbul gazetelerinde yer ald. Yetmili yllarda Mehmet Benli, seksenli yllarda da Milliyet Yaynclk tarafndan albm olarak yaynland. Turhan Seluk, 1987'de Abdlcanbaz' emekli etti. Ancak 1994 ylnda, srarlar sonucu tekrar izmeye balad.

ASTERX

Galyal Asteriks'in Maceralar (Franszca: Astrix le Gaulois), metnini Ren Goscinny'nin, resimlemesini de Albert Uderzo'nun yapt Fransz bir izgiroman dizisidir. Uderzo, Goscinny'nin 1977'deki lmnden beri seriyi tek bana srdrmektedir. izgiroman, Roma istilasna kar koyan bir Galya kynn maceralarn konu alr. Genellikle, bu direni, dizinin ana karakterlerini Avrupa lkelerine srkler, ancak Msr, Amerika, Hindistan ve dier Avrupa lkesi olmayan yerlere de gitmilerdir. Serinin geri kalan da kyn evresinde gemektedir. Ana 33 kitap (ki biri ksa yklerden oluan bir derlemedir), 100 dil ve aza evrilmitir. Franszca orijinalinin dnda, ou kitap ngilizce, Flemenke, Almanca, Dance, zlandaca, Norvee, svee, Fince, spanyolca, Katalanca, Baska, Portekizce (ve Brezilya Portekizcesi), talyanca, Lehe, modern Yunanca, Trke, Slovaka, Srpa, Hrvata ve Endonezce'ye evrilmitir. Modern Avrupa dillerinin dnda baz saylar ayn zamanda Esperanto, Mandarin, Korece, Bengali, Afrikaans, Arapa, Hinte, branice, Latince ve Antik Yunanca olarak da yaynlanmtr. Fransa ve zellikle de Almanya da baz saylar, yresel aazlara da evrilmitir. Benzer bir ilem, Portekiz'de de sadece ilk say iin uygulanmtr. Asteriks serisi, Fransa'nn dnyaca en nl izgiroman serisidir ve bata Avrupa olmak zere, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Gney Amerika'nn baz kesimleri, Afrika ve Asya'daki birok insana tandktr. Asteriks serileri, dnyann dier taraflarna oranla Amerika ve Japonya'da daha az bilinmektedir. Asteriks'in ilk zamanlarnda Disney Channel, Asteriks filmlerinin ngiliz yapmlarn yaynlasa da u ana kadar ancak kstl bir kitle tarafndan farkedilmitir.

Serinin baarsnn arkasndaki sr tm yalara hitap ediyor olmasdr: kk ocuklar dvmeleri ve dier grsel elerden holanrken, yetikinler de baz gnderme ve kelime oyunlarnn akllca yaplmasndan holanrlar.

BONANZA

Bonanza, Amerikan TV kanal NBCde 12 Eyll 1959dan 16 Ocak 1973e kadar yaynlanan bir televizyon dizisidir. TV tarihinde en uzun sreli yaynlanan Western dizilerinin iinde yer alan Bonanza, 14 sezonluk gsterimiyle 20 sezon yaynlanan Gunsmokeun hemen arkasnda ikinci srada bulunmaktadr. Bir dnem Turkiyede de yaynlanan dizide, son derece akll bir aile reisi olan bir baba ve onun farkl elerinden domu olundan oluan Cartwright ailesinin maceralar yer almaktadr. Yaynland dnemde allmam bir Western tr olarak gze arpan filmin ana temasn, baba Ben Cartwright (Lorne

Greene) ile onun birbirlerine hic benzemeyen olunun; kibar mimar Adam (Pernell Roberts), scak ve sevimli dev Eric Hoss (Dan Blocker), tez canl ve atlgan Joseph Little Joenun (Michael London) birbirlerini, komularn ve topraklarn korumalar oluturmaktadr. Hop Sing (Victor Sen Yung) adl bir de inli gmen asi olan aile, Nevadadaki Tahoe Glnn kysndaki Ponderosa iftliginde yaamtr. Kulaa son derece ho gelen ve aklda kalc zelliiyle dikkat eken filmin muzigi ise televizyon icin yaplan mzik paralar iinde en ok bilinenlerden biri olarak kabul edilmektedir.

BATMAN

Batman veya Yarasa Adam (orijinal ad ile Bat-Man) ilk defa 1939 yl Mays aynda Detective Comics'in 27. saysnda izilen bir izgiroman sper kahramandr. izer Bob Kane ve yazar Bill Finger tarafndan yaratlmtr. Ancak izgiromanlarda yaratcs olarak sadece Bob Kane'in ad geer. ) lk yaratld zamandan bu yana Batman en ok bilinen sperkahramanlardan biri olmutur. "The Dark Knight" ve "The Caped Crusader" olarak da bilinir. Batman'in gizli kimlii milyarder sanayici, playboy ve hayrsever olan Bruce Wayne'dir. Henz ocukken ailesinin ldrlmesine ahit olan Wayne, pek ok eiti alanlarda kendini eittikten sonra yarasa temal kostm ve ekipmanlar ile sua kar savaa balar. Pek ok dier sperkahramalar gibi sper gleri yoktur, zekas ve dedektiflik yeteneini, irketi sayesinde bilim, teknoloji ve kiisel serveti ile destekleyerek savan srdrr.

BYL RZGAR

Byl rzgar (talyanca Magico Vento ) talyan bir izgi roman kitap karakteridir. West ayn ad tayan aylk Sergio Bonelli Editore tarafndan yaynland. Magico Vento gerek ad Ned Ellis, U. S. Ordusunda olan eski bir Hintli aman yesidir. Serisi Temmuz 1997'de yazar Gianfranco Manfredi tarafndan oluturuldu. Korku ve doast temalar genellikle Hint mitolojisi ve ilgili efsaneler de mevcuttur.

CONAN

Amerikal yazar Robert Ervin Howard tarafndan yaratlm fantastik edebiyat karakteridir. Byk baar kazanan izgi roman serisi ve ardndan gelen filmleri ile tm dnyada geni kitlelerce tannd. Howard 1932'den 1936'ya kadar yaklak iki dzine "Kimmerya'l Conan" serveni yazd. Robert Ervin Howard'n 1936'daki trajik intiharndan sonra 1950'lerde Conan ykleri dizgi kitap halinde yaynland. Howard'n ykleri bu seride De Bjorn Nyberg tarafndan yeniden yazlmt. Conan, 1960'larda Frank Frazetta'nn kapak resimleri ve Nyberg'in ykleriyle dnya apnda poplerlik kazand. 1970 ylnda Marvel editrleri Stan Lee ve Roy Thomas

Conan' izgi roman olarak yaynlamaya karar verdiler ve renkli olarak "Conan The Barbarian" serisine baladlar. Roy Thomas'n yklerini Barry Smith adndaki gen bir ngiliz izdi. Birinci says Ekim 1970'de yaynland. Conan karakteri, gnmzden 3200 yl nce (Howard tarafndan Hiborya olarak tanmlanm ada), Atlantis'in batmasndan 8000 yl sonra yaam Kimmerler kavminden bir hayali savadr. izgi roman'daki Conan karakteri mkemmel biri deildir; hrszlk yapar, kumar oynar ve yalan syler. Ancak karakter okuyucunun karsnda farkl zamanlarda barbar, hrsz, paral asker veya kral olarak ksa da o her zaman sava ve maceracdr. Conan'n yaratcs Robert E. Howard bu karakteri yaratrken iin yola kmtr. Conan'n karakteri, sava yaps, dikkafall, zalimlii, zgveni, kadnlara olan tutkusu ile Cengiz Han' andrmaktadr.

DELi BALTA

Trk izgi romanclnn en zgn karakterlerinden Deli Balta'nn yazar ve izeri Grbz Azak. Kispet kuanp Hintin ve Yemenin ve rann Bapehlivanyla gre tutuyor; snr boylarnda at koturuyor, zaman zaman yabanc lke topraklarnda ve denizlerinde, zaman zaman Osmanl lkesinde, devlete verilmi zel grevleri yerine getiriyor. Bazen Frengistanda, bazen Osmanl Avrupasnda, bazen Anadoluda gece gndz yol alan, kimsenin geemedii ku umaz vadilerde grlen, kendisine kurulan tuzaklarla karlaan Tek Bana Bir Ordu, kimi zaman sahtekrlarn, kimi zaman casuslarn, kimi zaman isyankrlarn korkulu ryas oluyor.

DYLAN DOG

Kbuslar dedektifi lakapl apkn, ksmen paranormal, Scotland Yard'dan terk dedektifin maceralarn konu alan izgi roman dizisi. Yaayan llerin afa adl ilk maceras talya'da 1986'da kmtr. Yaratcs Tiziano Sclavi, bu ilk macerada izer Angelo Stano ile almtr. kt gnden beri talya'nn en ok ilgi gren izgi roman Dylan Dog olmutur. Bunda, yazar Sclavi'nin trendlere uygun yaklam kadar, zengin izer kadrosunun da rol vardr. Dylan Dog'un klasik serisi, baz maceralarn AD Yaynclk tarafndan yaynlanmasndan sonra, ikier maceral kitaplarla Rodeo Yaynclk tarafndan baslmaya balanmtr. Rodeo Strip dergisinde de, biri renkli olmak zere iki ksa Dylan Dog maceras kmtr.

GORDON

Flash Gordon, Alex Raymond'n kaleme ald, Austin Briggs'in izdii, bilim-kurgu tarz bir izgi romandr. 7 Ocak 1934'de New York World'n pazar ilavesinde renkli ve haftalk olarak balamtr. lk zamanlar izimi de yazar tarafndan yaplmtr. Alex Raymond'un ilk macera iin yapt izimler acemicedir fakat kendisini gelitirmi ve sonunda kendine zg bir slup yaratmtr. 1940 ylnda yazar askere gidince yazm izim ii Austin Briggs'e devrolmutur. Gordon'un pazar maceralarnn izimi 1948 ylnda Mac Raboy'a geti. Daha nceleri Captain Marvel, Jr. ile Green Lama'y izen Raboy, tm Gordon izimleri arasnda en souk grnl ama bir o kadar da etkileyici olandr. 1951 ylnda Dan Barry izmeye balamtr.

GRINGO

1958 tarihinde balayan orijinal edisyonu tekrar basklarla toplam 750 sayya ulaan Un Ragazzo nel Far West, Tim adl bir kovboy ve yanndan ayrlmayan Dusty adl asker kkenli arkadann efsanevi maceralarn konu almtr. Un Ragazzo nel Far West, gen ve yetenekli yazar Guido Nolitta ve deneyimli izer Franco Bignotti'nin imzasn tamaktadr. 1980 ylndan sonra zellikle Gney Amerika lkelerinde poplerleen seri, Vahi Bat'daki dier rneklere gre biraz atafatl ve renkli giysisiyle kt ve sululara kar mcadele veren Tim'in yksn konu almtr. Tim, deri eldivenleri, siyah yakal gmlei, gs hizasndan ve omuzlarndan dolanan psklleri ve gs kafesinin sol kol altna gelen blmde yer alan daire iindeki siyah bir yldzl amblemi olan bir deri gmlekle dolaan cesur ve seri silah eken giriken bir gentir. zerinden karmad askeri niformasyla; savsak davranlar sergilemesine ramen yanndan ayrmad en yakn arkada Dusty ile birlikte hareket etmektedir. Un Ragazzo nel Far West serisi, lkemiz izgiroman tarihine ilk kez 1960 ylnda Ceylan Yaynlar'nn Tim adn verdii haftalk yaynyla adm atmtr. ki yl kadar devam eden bu ilk Tim yayn, atalarnn topraklarnda yaam mcadelesi veren kzlderililer, yeni kefettikleri topraklarda gvenle dolamak isteyen beyazlar ve onlarn atmalar arasnda dolanan maceralar basmtr. Ayn yaynevi 1967 yl sonunda kahraman Rodeo adl bir derginin sayfalarn tamamen doldurmakla grevlendirmi, ayrca 2 ubat 1971'de ilk says kan Bill Kid adl haftalk dergide de bu isimle 16 say maceralar yaamtr. 1974 ylnda ise bu kez izer Kemal Yren'in kard ksa sreli bir haftalk dergi olan Jikop'da, da bu balkla yaynlanmtr. Balk uzun yllar sonra Bilka Yaynclk tarafndan ilki 1980, 'sper seri' balkl ikincisi 1985 yllarnda Gringo balyla 14'er say olarak yeniden okuyucuya ulamtr. 2005'de ise balk Tim adyla ve Demirba Yaynclk logosuyla kmtr.

HONDA

JERIKO

Jericho (Joseph William Wilson) kurgusal bir karakter olan Marv Wolfman ve George Prez, DC Comics tarafndan 1980'lerde yaynlanan Teen Titansn yesi oldu. nceleri alklanan bir sper kahraman, 1990'lardan beri bir hain olarak tasvir edilmitir.

JOKER

Doksanlarn nemli izgi roman dergilerinden biri olan Joker, ksa mrne ramen pek ok yerli ve yabanc izerin almasna yer verdi. Joker dergisinin ilk says, 23 Kasm 1992 tarihinde yaynland. Abdlkadir Eliolu, Adnan zer, Alex Varenne, Antonio Segura, Atilla Atalay, Bahadr Baruter, Domingues, Erdal Belenliolu, Erdil Yaarolu, Ergn Gndz, Fatih Solmaz, Galip Tekin, Hasan Kaan, lban Ertem, rge Hamutu, Jodi Bernet, Jorge Zentner, Jose Ortiz, Kemal Urgen, Latif Demirci, Levend anga, Mehmet Naci Dedeal, Murat Efe, Necdet en, mer Arakon, Ramize Erer, Ruben Pellejero, Serdar Anlaan, Suat Gmrk, Trillo, Uur Durak, mit Atalay ve Yaln Didman'dan oluan yaz ve izer kadrosu ile sadece 18 say okurun karsna kt. 22 Mart 1993 tarihinde son saysyla yayn dnyasndan ayrld.

JUDAS

Judas, 1979 ylnda Ennio Missaglia'nn, kardei Vladimiro ve Ivo Pavone'yle birlikte yarattklar izgi romann ve ba karakterinin addr. Judas, sa'y ele veren havarinin ncil'de geen addr. Bu lakap, Pinkerton Dedektiflik Brosunun en iyi dedektifi Alan Scott'a dl avcs olduu ve sevgilisi Vivian'n lmne neden olan haydut arkadalarn ele vermesi yznden verilmiti. nsanlarla ilikileri dzgn olmayan ve her an silah kullanmaya hazr olmas yznden meslektalar tarafndan bile sevilmeyen bir Pinkerton ajandr.Allan Pinkerton dnda hibir dostu olmayan Judas'n pek ok dman vardr. Yalnzca ktler deil, meslektalar da ondan nefret eder. Judas, zm bulamayp macerann sonunda hakszlklarla kar karya kalsa bile yasalarn tarafnda olmaya devam eder. Trkiye'de Tay Yaynlar tarafndan baslmtr. evirisi Zeynep Akku'a aittir.

KAPTAN SWING

1966 Temmuzunda Stdyo EsseGesse tarafndan yazlp izilmeye balanan Kaptan Swing, her biri 64 sayfa olmak zere 280 serveni yaynlanmtr. ok eitli senaryolar ve cep kitab boyutlarnda yaynlanan bir dergi olmasna ramen ok detayl izilmitir. Kaptan Swing'e hayat veren ustalar; Giovami Sinchetto, Dario Guzzon, Pitero Sartoris'tir. Gnmzde Sergio Bonelli Editore tarafndan yaynlanmaktadr. Kaptan Swing lkemizde uzun yllar eitli formatlarda yaynlanmtr. uan da Hoz Comics tarafndan aylk iki macera bir arada 128 sayfa ve dzensiz aralklarla renkli olarak yaynlamaktadr. Karakter hakknda: 1773 ylnda Kuzey Amerika kolonileri, ngiltere Kral'nn adyla ortalkta terr havas estiren ngiliz birliklerine kar ayaklanrlar. "Krmz Urbal"lara kar kendi askeri birliklerini kurarlar. Bu askeri birliklerden birisi de Ontario Gl kysndaki Ontario kalesinde stlenmi bulunan; Kaptan Swing'in ynetimindeki Ontario Kurtlar'dr. Banda samur krknden apkas, tabancas, klcyla bu dinamik, gen ve sempatik kahraman okuyucunun beenisini kazanacak btn zelliklere sahiptir. Arkadalar: Kaptan Swing'in en yakn arkadalar: Geveze ve p sevdi biri olan, kel ve sakall Mister Blf (Mister Bluff), Onun ayrlmaz paras olan elimsiz fakat sadk kpei Puik (Pouik), Durmadan atalarndan sz edip, kt kehanetlerde bulunan kzlderili efi Gaml Bayku (Hibou Lgubre), Swing'e gizli bir akla bal olan, kalenin yemek ilerine bakan gzel sarn Betty (Doroty), Tek kollu kancal denizci Ontario Gemisi'nin kaptan Kanca'dr.

KAPTAN VENS

Kaptan Vens, Ali Recan tarafndan 1978 ylnda (o dnemin sosyo-kltrel zelliklerini tayarak) yaratlmtr. Uzay anda geen macera, korku ve bilimkurgu yaynyd. Kaptan Vens sarn son derece seksi bir kadnd. Tm hikyelerinde de vucuduna yapk krmz bir elbise giyer, bazen de yarplak olurdu. Kaptan Vens'te erotizme gerektii kadar, stelik ou kez seviyeli bir ekilde yer verilmitir. rnein ilk macera olan Uzayda Kaybolan Kadnn giriindeki blm ya da yine ayn saynn 13. sayfasndaki kareler olduka estetik bir anlayla tasarlanmtr. Zamannda bir ok projenin altnda imzas bulunan Ali Recan tarafndan hazrlanan izgi roman Gordon ve benzeri bilim kurgu izgi romanlarnn yannda bir kadn kahramann maceralar, o zamanlar ilk genliini yaayanlarn dikkatinden kamamtr. Etkileyici kapaklar romana ilgiyi artrmasna ramen pek uzun sreli yaamamtr. Gordon gibi yeni yeni maceralar ile yaatlabilecekken sona ermitir. Kahramanlar: Kaptan Vens, Hero, Yamtar, Profesr Meteor, Robot Ray.

KARA MURAT

Abdullah Turhan 1971 ile 1986 yllar arasnda 20 Kara Murat serveni izmitir. Sonra zaten Sabah ve Burakbey dnemi balar. Hangi ara-ne zaman ismi geen ressamlar Kara Murat izmi olabilirler ki 1986 sonrasnda Ertan Tank, Kara Murat izmeye balad, sonra bir trafik kazas geirdi ve izemez oldu. Bir iki yl sonra Sleyman Gk bir serven

izdi ve yanlmyorsak o serven dergide de yaynland. Ragp Derin, Durakolunu iziyordu o dnemler ve Refet Kartal, Kara Murat hi izmedii gibi o yllarda nerdeyse izgi romandan btnyle uzaklamt. Grbz Azak ismi ise Kara Murat bahsinde yanllkla geiyor diyelim. Akgn Tekin, ya yanl ya da Rahmi Turan nedeniyle yle hatrlamak istiyor. lk kez 1970'li yllarn banda Gnaydn Gazetesinde bant olarak okuyucunun karsna kmtr. Yaratclar Rahmi Turan (Rahmi Muradoglu takma ismini kullanmtr.) ve Abdullah Turhan'dr. 03 Ocak 1974 senesinde ise haftalk olarak kendi ismi ile byk boy fasikl olarak yaynlanmaya balamtr. ok uzun sre yaynlanan bir seridir.Son saylar 1000'e yaklamtr. 1974 senesinden 1988 senesine kadar vebofset tarafndan yaynlanm. 1988 senesinden 1992 senesine kadar ise Bilka Yaynevi tarafndan baslmtr. Bilka Yaynevi ayn tarihte Tarkan'da yaynlamaktadr.Son fasikller Tarkan-Karamurat adyla iki kahramann ortak dergisi olarak kmtr. Bilka Yaynevi tarafndan karlan Kara Murat ve Tarkan-Karamurat fasiklleri karton kapakl ciltler halinde tekrar piyasaya sunulmutur. 1000'e yakn saynn 650.fasiklnden sonras tamamen tekrar maceralardr. Ancak,dergi arkasnda yaynlanan dolgu diye tabir ettiimiz yerli kahramanlar hi tekrar edilmeden devam etmitir. Kara Murat maceralarnn ayrca romanlarda baslmtr. Maceralar zaten yar roman yar izgiroman havasndadr. Fatih Sultan Mehmet dneminde padiahn buyruklarn gzn krmadan yerine getiren ve kardeinin ve dostlarnn intikam peinde koan yiit kahramann hikayesidir. Kapaklarnda 400'l saylardan sonra Ycel Kksal'nda imzas da vardr. Bata takma adn kullanan Rahmi Turan 500'l saylardan sonra kendi ismini kullanmaya balamtr. cneyt arknn serisini ektigi filmlerden sonra kara murat ad cneyt arknla btnlemitir.

KARAOLAN

Karaolan'n gerek yks, 1926'da balar. Abdullah Ziya Kozanolu, Kzltu adl yksn, Resimli Mecmuada tefrika eder. Kzltu'da ortaya kan Otsukarc ve olu Kaan, maceradan maceraya koan Orta Asya'l kahramanlardr. 1959'da Akam gazetesinde, Kzltu'un izgiromana dntrlmesi gndeme gelir ve bu i iin gen ressam Suat Yalaz dnlr. 19 Austos 1959'da balayan Kzltu byk ilgi grr ve devamna karar verilir. Kzltu'un devam niteliindeki "Cengiz Han'n Hazineleri", kahraman Kaan'n ismiyle izilir. Kaan, Karaolan'n son ismini almadan geirdii bir dnemdir. Suat Yalaz, toplam dokuz adet Kaan maceras hazrlar. Bu maceralar, Cengiz Han'n Hazineleri, Tibet Canavar, Altn Sal Kz, Kz Kulesi Kahraman, Hlagu'nun Gzdesi, Aahan'n Yz, Alagoya'nn lm, Altn Haner, ve Bozkurt'un ntikam'dr.

Kozanolu, bu maceralardan baka Kaan yazmaynca, Suat Yalaz kahramann adn deitirir ve Karaolan bylece domu olur. "Asya Kaplan" adl ilk Karaolan maceras, 1963 banda dergi olarak yayna balar. Kaan'dan Karaolan'a gei kolay olmutur; yani kahnaram farkl bir izgiyi gerektirmemekte ve tiplerin ou hazrdr. Karaolan, ana karakterini Kaan'dan almtr. Otsukarc, Baybora'ya, akr'sa alk'a dnmtr. Karaolan atletik, deli-dolu, gzpek ve mert bir Uygur genci olarak tantlr ilk balarda. Bir kahramanda bulunmas gereken tm zelliklere sahiptir. Gebedir ve bir yerde uzun sre kalmaz. Bu da maceralarn getii haritay geniletmektedir. Zaman iinde in'den Hindistan'a, Bizans'tan Altaylar'a uzanr bu maceralarn corafyas. Karaolan, erkek ocuklara trenle ad koyulan bir dnemde yaar, ama byle bir tren gremez; daha birka aylkken annesi ldrlr, babas yaral bir ekilde olunu kurtarabilir ve onu bir ormancya emanet eder. Ormanc da bebek kendilerine ait olmadndan ona bir isim vermez. Ama kara, gr salarndan dolay onu Karaolan diye arrlar. Suat Yalaz, birok macerann temellerini Trk tarih ve folklorundan alm, bir o kadar da yabanc kaynaklardan yararlanmtr. Dede Korkut'tan Pardanyanlar'a, Demir Maskeli Adam'dan efsanelere kadar geni kaynak vardr Karaolan maceralarnn altyapsnda. Karaolan'da kullanlan dile de byk zen gsterilmitir. Baz maceralarda o dnemin dili tercih edilir. Karaolan ierdigi erotizmle, kkler kadar byklerin de ilgisini eker. Bu, Karaolan'a olgun ve gereki bir grnm kazandrr. Karaolan, dier yabanc rneklerde ok iyi ileyen bir mekanizmay da hi bozmadan kullanr ve ayn baary yakalar. Bu, sertlik ve mizahn uygun bir dozda kartrlmasdr. Gerginlii azaltan, okura soluk aldran mizah, yan karakterlerin (alk ve Balaban) davran biimlerinden kaynaklanr. Karaolan'daki psikolojik tahlillerse, edebi bir derinlik ve deer kazandrmaktadr. nsanlar yalnzca iyiler ve ktlerden olumaz. Aralkta pekok insan yapsndan sz edilebilir. "nceylan Han" adl macerann kt Des Berthe'si, Karaolan'in peine taklp Urfa yresini dolamaya balar. Burada yaayan yerli halk, tandka kiilii deimeye balar. "Kul Bakay'n Mezar" adl maceradaysa ocuk Karaolan' karan bir uru ile ocuk arasnda sert balayan iliki, giderek karlkl sevgiye dnr. (Benzeri bir yk de yllar sonra "Perfect World" adl filmde ilenir.) Karaolan yle tutulur ki, Suat Yalaz ister istemez eserini filme dntrme karar alr. Yarma ve kampanyalarla Karaolan' canlandracak biri aranmaya balanr. Sonuta Suat Yalaz, tesadfen Kartal Tibet'i bulur. "Altay'dan Gelen Yiit", "Baybora'nn Olu" ve "Camoka'nn ntikam" pepee evrilir. Dnemin sosyal ve politik ortam da Karaolan'n birok macerasna yansr. rnein, "Mor Kahkll ehzade"de, 1970'lerin banda smet nn stndeki politik basklarn artt dnemde, Yalaz smet Paa'nn bu durumundan esinlenerek Kazlk Koca'y ortaya krr ve bu Dede Korkut yksn, dnemin siyasi olaylarna denk drr. 1980'lerde yurtdnda resmi grevlilerimize Ermeni saldrlarnn artt ve toplumsal fkenin de byd bir dnemde izilen "nceylan Han"nda, Ermeni-Trk ilikileri incelenir ve

dengeli bir yaklamla anlatlr.

KEN PARKER

Ken Parker, yazar Giancarlo Berardi ve izer Ivo Milazzo'nun yaratt izgi romann ba kahramandr. 1970'li yllarda Trkiye'de Alaska ismiyle yaymland. "Altn Seri" olarak bilinen 59 kitaplk serisi ve kronolojik olarak bu kitaplarn sonrasnda yer alan byk boy seri, Rodeo Yaynclk tarafndan yaynlanmaktadr. Kaliteli basklarla ve orijinal kapaklarla kan Altn Seri, Mart 2009 itibaryla 38'inci kitaba gelmitir. Bu seriler haricinde, Ken Parker'n zaman yolculuuna karak 1990'larn ngiltere'sine geldii, Dylan Dog ile ortak maceras, Rodeo Strip dergisinin ilk saysnda yer almtr. Kim yaratt? Ken Parker, "Collana Rodeo" adl bir western antoloji serisinde yaymlanmak zere yaratld, ancak daha sonra yaymc, dizinin antolojiden bamsz olarak yaymlanmasna karar verdi ve Haziran 1977'de Ken Parker efsanesi balam oldu. Dizinin hemen her blmnde imzalarn grdmz yazar Giancarlo Berardi ile izer Ivo Milazzo bu almalaryla talyan izgiroman tarihine geti. izgiroman tarihinde (Jeremiah Johnson filmi esintisi ve Robert Redford'un yz hatlarna sahip olan kahramanyla) Ken Parker'n kendine has bir yeri vardr: evrensel temalar (iddet, rklk, smr, kimlik aray) western kalplar iinde karmza kar. Maalesef gerek yazarn talepleri dorultusunda, gerek geni apl bir okur kitlesi yakalayamam olmann dourduu sorunlar yznden ilk serisi 1984 ylnda, 59. sayda durdurulan izgiroman, yayn hayatn antolojik dergilerle, "Ken Parker Magazine" ve 180 sayfalk zel saylarla srdrmek zorunda kalmtr. Ken Parker Kimdir? Yaratcs Giancarlo Berardi unlar sylyor: "Ken Parker, ada sorunlar olan ada bir insan. Hibir gvencesi yok, gelecei mehul; kendi belirledii idealleri tutkuyla, mitle, cesaretle ve ac ekmek pahasna korumaya alarak gnbirlik yayor." O,

sper gleri olmayan bir anti-kahraman karakterdir.(Yanndan hi ayrmad eski model Kentucky marka bir tfekten ald adyla) Uzun Tfek, avclk, ordu rehberlii, eriflik, detektiflik ve yazarlk yaparak kazanr hayatn: iddetin kol gezdii eski, vahi batda (maceralarnn balang tarihi 29 Aralk 1868'dir) idealist, olumlu, cmert ve sevgi dolu karakterinden dn vermeden saysz iin altndan baaryla kalkan becerikli bir adamdr. Tabiatla bark yaamann ne demek olduunu bilen ve elindeki silah sadece korunmak ve karnn doyurmak iin kullanan, avna tek el ate edip vuramad takdirde kama ans tanyan tam bir idealist karakterdir. Maceralarnn kalitesi ve (Teks ya da Zagor gibi klasik tiplerden hayli farkl) aykr karakteriyle says ok fazla olmayan ama kendisini ok seven bir hayran kitlesine ulamay baarm, ok sayda makaleye ve incelemeye konu olmutur. Dostlar kimdir? Olaylar ve Birleik Devletler'i batan baa gezme arzusu Ken'in belli bir yerde uzun sre kalmasna engel olduu iin, maceralarda srekli bir ikinci kii yoktur. Yaad maceralarda avc Dashiell, fkeli kk kz Pat O'Shane, Eskimo Nanuk, kk fahie Lily gibi eitli dostlar edinir. Ksa bir sre iin Hunkpapa yerlilerinin kynde kalr, burada, Amerikan ordusunun kye dzenledii basknda hayatn kaybedecek olan Tecumseh adnda dul bir kadnla evlenir. Tecumseh'in (ilk evliliinden olan) ocuu Theba (Teddy adyla) bugn Boston'da yaamakta ve Ken'i z babas olarak kabul etmektedir. Dmanlar kimdir? lk blmlerde Ken acmasz bir katille, "ansl" Donald Welsh ile kar karya kalr. 8. sayda Welsh'i ldren Ken'in karsna zaman iinde baka dmanlar da kacaktr. Her blmde iddete, anlayszla, cehalete ve para hrsna kar mcadele etmek zorunda kalr. En byk ve alt edilmez dman ise maalesef bir izgiroman kahraman deil, okur saysnn azldr ki, bu durum sadk hayranlarn, Ken'in maceralarna devam edebilmesi iin gece gndz dua etmek zorunda brakmaktadr.

KIZILMASKE

Kzlmaske, ngilizce 'The Phantom', 17 ubat 1936'da gazete stripi olarak Lee Falk tarafndan yaratlmt. izgi roman dnyasnn 'ilk zel kostml' kahramandr. Lee Falk 28 Nisan 1911'de St.Louis-Missouri, ABD'de domu ve 13 Mart 1999'da New York'ta lmtr. Falk ayn zamanda Mandrake'nin de yaratcsdr. Phantom ilk olarak siyah-beyaz olark baslmtr. Ama baz lkelerde bask renklendirilmitir. Daha sonra orijinal baskda kostm mor olarak renklendirilse de, daha nce krmz renk kostm tercih etmi yaynclar maceralar bu renkle yaynlamaya devam ettiler. Efsanenin balangc: 400 yl nce gemisi korsanlarn saldrsna urayan gen bir adam, Bengali sahillerinin ssz bir kesinde karaya kt. Onu pigmeler bulur ve iyiletirir. Gen adam, babasnn katilinin kafatas stne yemin eder: Btn hayatm korsanlk, hakszlk ve zalimlikle savamaya adyorum. Oullarm da benim yolumdan gidecek... Tm denizciler ve yerliler Kzlmaske'yi lmsz sanmakta ve hatta ondan 'lmsz Ruh' diye bahsetmektedirler. Ad ormanda bir efsanedir ve bu efsaneyle ilgili olarak Sadece ormanda Fantom diye seslenin. O sizi bulur! Fantom on kaplan gcndedir... Fantom herkesle anlad dilden konuur... rivayetleri vardr.

Kzlmaske Bengali Orman'nn derinliklerinde yaamaktadr. Asl ad Kit Walker'dr. Kimselerin yerini bilip bulamad Kafatas Maaras'nda yaayan Fantom, rzgr gibi koan at Kahraman ve sadk kurdu eytan ile kimsenin kar koymaya cesaret edemedii yenilmez bir l oluturmutur. ok hzl hareket etme, bir anda ortaya kp bir anda ortadan kaybolabilme, kim olduunun bilinememesi gibi zelliklere sahiptir. ki adet yz vardr, iki elinin orta parmaklarna takmtr onlar. Birisine yumruk att zaman, bu yzkler kt adamn enesinde asla kmayan kurukafa iaretleri brakr. Kzlmaske bir blgeye bu kurukafa iaretini brakmsa, o blge Kzlmaske'nin korumas altnda demektir. Mowitan Bengali lkesinin bakentidir. Kzlmaske'nin dinlenmek iin gittii yer ise Eden Adas'dr. Bu ada btn hayvanlarn bar ve huzur iinde yaamakta olduu bir adadr. Kzlmaske Diana Palmer ile evlidir ve ikiz ocuklar vardr. Karakterler: Bakan Luaga: Bengali devlet bakan Bakan Goranda: Komu lke Ivory-Lana'nn devlet bakan Diana Palmer: Kzlmaske'nin ei Bayan Tagama: Tomm ve Reks'in retmenidir Tomm ve Reks: Kzlmaske'nin yetitirdii genler Kzlmaske'nin Trkiye'deki yayn hayat: Kzlmaske Trk okuruyla 1939 ylnda tant. ocuk Sesi ve Afacan dergilerinin birlemesinden oluan yeni dergide yaymlanmaya balanan Kzlmaske'ye verilmi olan ad Dev Adamd. 1940'larn balarndan itibaren 1001 Roman Dergisi'nde de yaymland; bu maceralarn drd (ABD'deki orijinal yayn tarihleri: 1938-1940'lar) daha sonra 1965'te, Bilge akraks'n kartt Red Kit dergisinde dolgu malzemesi olarak kullanld. Ayrca eski 1001 Roman'n yayncs olan Tahsin Demiray'n 1952-53 yllar arasnda yaymlad (her drt sayfasndan ikisi renkli olarak baslan) Haftalk Albmlerde Maskeli Svari ve Mandrake'nin yan sra zaman zaman Kzlmaske'nin de maceralar yer ald. Kzlmaske'nin bamsz bir dergi olarak okuyucuya sunulduu ilk tarih 1968'dir. Tay Yaynlar'nn 13 Austos 1973'te yaynlamaya balad seri, Trk izgi roman okuruna Kzlmaske'yi yaygn olarak tantp sevdirecek seri oldu. Bu seri, 1970'ler ve 1980'ler boyunca devam etti.

KiNOWA

Kinowa, talyan yazar Andrea Lavezzolo tarafndan 1950 ylnda yaratlm Western trndeki izgi romandr. nceleri EsseGesse tarafndan izilirken daha sonra Pietro Gamba tarafndan izilmeye balanmtr. 1950 ile 1990 yllar arasnda eitli format ve seriler halinde yaymlanan Kinowa'nn senaryolar iin Lavezzolo "A. Lawson" mstear adn kullanmtr. 2000 ylnda ise Ermes Senz tarafndan yazlan ve Yldrm rer tarafndan izilen Il ritorno di Kinowa (Kinowa'nn Dn) adl zel macera yaymlanmtr. Kinowa talya'nn yan sra Fransa, Yunanistan, Trkiye ve sve bata olmak zere eitli Avrupa lkelerindeki basmlaryla da okuyucuyla bulumutur. Konusu: Ailesiyle birlikte yolculuk eden gmen Sam Boyle'un bulunduu kervan Kzlderililer'in saldrsna urar. Kars ldrlr, Sam ise kafa derisi yzldkten sonra ld sanlarak braklr. Bu olayn ardndan Sam yreye yerleir ve ordu izcisi olarak yaamn srdrr. Grnrdeki bu hayatnn yan sra yzne korkun bir maske takarak ve Kinowa adyla kana susam Kzlderililer'e korku salar. Gnn birinde, kervana yaplan saldrda ldn sand olu Jack'in Kzlderililer tarafndan bytldn renir. Ana karakterin Sam Boyle olduu izgi romanda balca yan karakterler olu Silver Jack Boyle ya da Kzlderililer arasnda bilinen adyla Kzl Ty, eski dostu ve keskin nianc izci Long Rifle lakapl Charles Atkins ve sadk at Bingo'dur. Trkiye'de Kinowa: Kinowa Ceylan Yaynlar tarafndan yaymlanmaya balad 1950'lerden itibaren byk ilgiyle karlanm, yine Ceylan Yaynlar tarafndan 1959 ylndan balayarak yerli yapm Kinowa fotoromanlar da yaymlanmtr. Ancak, daha sonralar Teksas, Tommiks, Kaptan

Swing gibi dier EsseGesse izgi romanlarnn glgesinde kalarak, unutulmaya yz tutmutur. 2000'lerde Demirba Yaynclk ve Aksoy Yaynclk tarafndan albm formatnda yeni basmlar yaplmtr. 1970'lerin banda etin nan'n ynettii filmde (Kinova, Kara eytan, Kaml Kadn) Hseyin Zan tarafndan canlandrlan "Kinova" adnda bir karakter yer almasna karn, bu karakterin de maskeli olmas dnda orijinal izgi romanla herhangi bir ilgisi bulunmamaktadr.

KiT TAYLOR

1958 ylnda ilk olarak Collona Ardace isimli bir dergide ortaya kan II Piccolo Ranger, uzun yllar yaynda kalm ve 1984 senesinde kan 250. saysndan sonra yaynna son verilmitir. Yaratclar olan yazar Andrea Lavezzolo ve izer Francesco Gamba'nn ortak almalarnn rn olan bala daha sonradan Decio Canzio, Giancarlo Berardi senaryo baznda, Franco Bignotti ve Lina Buffolente gibi izerler de fra darbeleriyle katk salamlardr. Teksasl rancer Ted Teller, ilemedii bir sutan dolay haksz bir ekilde cezalandrlmtr. Yakn dostu avu O'Hara'nn da yardmn alan olu Kit, onun eski haline dnmesini salamaya almaktadr. Bylece gencecik yana ve Vahi Bat'nn tm tehlikelerine ramen, Kit Teller, kendini adaleti ve kanunu salamak iin grev yapan Teksasl rancerlerin arasnda bulmutur. Bu giriimden sonra; kt tehlike dolu maceralarda onun geri dnmesini bekleyen gzel Claretta/Klaretta'syla birlikte, yannda hi ayrlmayan ekrisi pozisyonundaki beyaz, uzun ve heybetli byklaryla Frankie Belleven; Frankie'ye gz koyan Kalamiti Ceyn havasndaki Annie Quattropistole/Annie Drttabanca ve inli Cin Lao ona birlikte elik edecektir. Maceralarndaki fantastik elerin zenginliiyle dikkat eken II Piccolo Ranger, benzerlerinden olduka farkl bir senaryo hatt izlemitir. Trkiye'de yaynlanrken bazen Kit Taylor ve bazen Kit Ranger bal verilen izgiroman, ilk kez 1. says 21 Austos 1979 tarihinde kan ve Ceylan Yaynlar tarafndan on be gnde bir yaynlanan ciltli bir seri halinde 24 say olarak Kit Ranger adyla baslmtr. Ancak kendi baln tayan zel dergisine kavumadan on sene nce, 24 Aralk 1966 tarihinde yaynlanan Resimli Macera dergisinin 37. saysnda Kit Taylor adyla ksa sreli boy gstermitir. 1970 yl iinde La Storia del West adl talyan izgiroman serisinin Tomteks adyla yaynland derginin arka sayfalarna 'Tommiks'in Kahraman Arkada Kit'

balyla dahil olan Kit Taylor, konu ve kostmnn Tommiks'e olan benzerliinin semeresini grmtr. 31 Mays 1971'de yayna balayan Kit Taylor adl kk boy haftalk fasikl serisi sonradan ciltlenerek yeniden piyasaya srlm; onu on be gnde bir yaynlanan ilk says 29 Mays 1981'de kan Kit Taylor balkl seride yer alan ve 23 Austos 1982'de baslan 35 say takip etmi; 30 Mays 1983-9 Nisan 1984 tarihleri arasnda yine Ceylan Yaynlar logosuyla okuyucuya ulaan 32 saylk ciltli seri ise haftalk (19. saydan sonra on be gnde bir) periyotta bayilere verilmitir.

LOREL iLE HARDi

Laurel ve Hardy, Yirminci yzyln ilk eyreinde evirdikleri ksa filmlerle nl olmu Amerikal Komedi ikilisi. Bu ikilinin yeleri, clz olan Stan Laurel ve onun orta grbz olan Oliver Hardy'dir. Hardy Georgia eyaletindendir ve Laurel ngiltere doumludur. Bu ikili, sinema tarihinin en nl ve en iyi ikilisi olarak anlmaktadr. Bu ikili, 1919 da birlikte almaya balamlar ve 1921'de gsterime giren The Lucky Dog filmini ekmilerdir. 1920'lerde Hal Roach Studio iin ayr ayr ektikleri bir ka ksa film sonrasnda 1926 ylnda yeniden birlikte bir film ekmiler ve 1927'den itibaren ikili olarak almaya balamlardr. Hal Roach'n en nl yldzlar olmulardr. En popler ve baarl

filmleri: Sons of the Desert (1933), Way Out West (1937), ve Block-Heads (1938); ksa filmleri: Big Business (1929), Helpmates (1932), ve Akademi dl kazanm olan ksa filmi The Music Box (1932). kili 1940'ta Roach Studio'dan ayrlarak 20th Century Fox ve Metro Goldwyn Mayer iin toplam sekiz dk bteli komedi yapmlardr. 1945-1950 yllar arasnda hi bir film yapmamlar, son filmlerini Fransa'da 1950 ylnda ve 1951 ylnda, perdeye veda etmeden nce yapmlardr. Birlikte toplam 106 filmde rol almlardr. 40 ksa sesli filmde ba rol, 32 ksa sessiz filmde barol ve 23 filmde barol oynamlar, kalan 11 filmde misafir oyuncu veya yardmc oyuncu olarak rol almlardr. Trkiye ve daha birok lkede izgi roman dergileride yaynlanmaktadr.

MANDRAKE

Superman karakteri ortaya kmadan epey nce pelerinli ve zel yeteneklere sahip bir izgi-roman kahraman Amerikan gazetelerinde grnmeye balamt. Lee Falk daha 19 yandayken 1924 ylnda Sihirbaz Mandrake karakterini yaratt ama ekmeceden karmak iin on yl bekledi. 1934 ylnda Mandrake gazetelerde bant olarak yaynlanmaya balamadan nce, Lee Falk ticari kayglar nedeniyle kendi ressamlna gvenemediinden, Phil Davis adl ressamla almaya balad. Sonralar Mandrake o kadar sevilecektir ki, yaynclar Lee Falk'a "Hadi bize bir karakter daha yarat.." diyerek 1936'da Kzlmaske karakterini yarattracaklardr. (Kzlmaske, The Phantom ise, bir maske takarak asl kimliini gizleyen bir karakter olarak Batman'den nce gelir) Mandrake sper bir sihirbazdr. Briyantinli salar ve badem byklar ile karizmas mthitir. riyar zenci arkada Abdullah (Afrika'da bir lkenin prensi.) bazen kafasnda fesi ve leopar krk kostmyle bazen de modern kyafetler giyerek Mandrake'ye elik eder. Xanadu adl bir villada yaayan kahramanlarmza (ki buras yolu tuzaklarla dolu, dalk ve kayalk bir mevkide kurulu muhteem bir yerdir) iki kadn elik eder: Narda ve Karma. Narda, Cocgaigne adl minik bir Avrupa lkesinin prensesi asil bir beyaz olup, Mandrake'nin uzatmal sevgilisidir. Zenci bir hatun olan Karma ise Abdullah'n manitasdr. Xanadu'da aile ortamna benzer ho bir ortam vardr ve ahlaka mugayir grnt ve sahneler yer almaz. Kahramanmz Mandrake, sihir gc ve hipnotik yeteneklerini kullanarak hem uzayda hem dnyada; kah doast varlklarla kah gerek dnyaya ait kt insanlarla mcadele eder.

ok zeki ve aklldr da. Aklnn yetmedii yerde ise Kristal Kp yardmyla (baz maceralarda bu Kristal Kre olur) Sihirbazlk Akademisi'ndeki hocas Theron'la telepatik balantya geip taktik ve tavsiye ald da olur. Dnyada yalnzca iki tane olan bu kristal kplerin (ya da krelerin) birisi Mandrake'nin evinde Xanadu'da, dieri ise Theron'un ofisinde Sihirbazlk Akademisi'ndedir. Mandrake'nin iki ezeli dman vardr ki, bunlar dnp dnp Mandrake'den intikam almak veya dnyann bana bela olmak iin maceralarda grnrler: Bunlardan ilki Kobra'dr ki, Sihirbazlk Akademisinde Theron'un asistanyken kristal kpleri almaya yeltenmi ve akademiden kovulmutur. Yz asitle yand iin de metalik bir maske takar ve kukuletal bir kostm giyerek dolar. Ondan her trl ktlk beklenir. (Kobra'nn yksnn anlatld macerada, Mandrake'nin Derek adl bir de ikiz kardei olduunu reniriz.. Ama bu karde nerdedir, sonra ona ne olmutur, bilinmez..) kinci ezeli dman ise, dnyadaki en gizli ve tehlikeli mafya rgt olan Sekiz etesidir. Sekiz mafya babasndan oluan bu gizli rgt, liderleri Octon'un (ki bu da Latince 8 demektir) bakanlnda, sekiz rakkam eklinde bir masada buluur ve dnyay mahvetmek iin planlar gelitirir durur. Sekiz etesi melanet peindeyken, iyi adamlar da bo durur mu? Onlar da Inter-Intel adnda uluslararas bir gizli polis tekilat oluturmulardr. Inter-Intel'in efi kimdir, onu kimse bilmez. Bir robot araclyla konuur bu gizli ef. (Maceralardan birinde gizli ef Mandrake'ye kimliini aklar: O da ne? Meer Mandrake'nin Xanadu'daki as Hojo deil miymi bu?) ef, yardmcs Jed araclyla (pipo ien, kr sal ve kei sakall, Sean Connery tipinde bir adamdr bu Jed) bazen Mandrake'den yardm ister veya grne bavurur. Mandrake izi-romannda grlen iki detay karakteri daha tantalm hemen: Hojo: Mandrake'nin Japon as. (Ayrca Inter-Intel'in gizli efi, ama bunu kimse bilmiyor) Dokuz dil bilir, judo ve karatede karakuak sahibidir. Magnon: Galaksimizin imparatoru. Dnya gezegeni henz ok geri olduu iin bu sr dnyallara aklanmaz (sadece Mandrake ve Narda bilir) ama galaksimizin bir imparatoru vardr, o da iyi kalpli yiit sava Magnon'dur.. Galaksinin merkezindeki gezegeninde oturur. Ba skrsa o da Mandrake'den yardm ister.

MARTiN MYSTERE

Martin Mystere, talyan Bonelli Comics irketi tarafndan yaynlanmakta olan bir izgi roman serisidir. Hikayesinde temel olarak arkeoloji, bilim-kurgu, fantastik edebiyat, tarih, mitoloji gibi konulardan bahseder. Yaratl: Martin Mystere 1982 ylnda Alfredo Castelli ve Giancarlo Alessandrini tarafndan yaratlm bir izgi-roman kahramandr. lk says Nisan 1982'de talya'da Bonelli Comics yaynevinden km olup, iki yl sonra Trkiye'de de yayn hayatna balamtr. O sralar Trkiye'de izgi-roman piyasasn elinde tutmakta olan Tay Yaynclk tarafndan kartlmaya balanan Martin Mystere, baz politik nedenlerden dolay Trkiye'de "Atlantis" ad altnda yaymlanr. Tay Yaynclktan kan 31 ve 50 saylk iki serinin sonunda Martin Mystere de yayn hayatna son vermek zorunda kalr. Uzun bir sre yeni bir says Trkiye'de yaynlanmayan Martin Mystere, 90'larda AD\Doan Egmont Yaynclk tarafndan yeniden, bu kez orijinal isim ve formatta baslmaya balanr. 31 say sren bu seriden sonra, 2000'lerin balarnda Aksoy Yaynclk tarafnda baslan 15 sayyla birlikte yayn hayatna ikinci kez ara verir. 2002 ylnda Lal Kitap tarafndan yeniden yayn hayatna dnen Martin Mystere, halen Lal Kitap tarafndan kartlmaktadr. Konu; Serinin kahraman Martin Mystere bir seri konuda uzmanlam bir profesrdr. Bu

konular arasnda arkeoloji, antropoloji, sanat tarihi ve sibernetik saylabilir. Fakat asl uzmanlk alan, esrarengiz konularn aratrlmasdr. Bu sebeple "mkanszlklarn Dedektifi" diye de anlr. Szkonusu esrarengiz konular, geleneksel bilim tarafndan aydnlatlamayan konulardr. Serinin balarnda bu konular Atlantis ve Mu ile kstlyken, ilerleyen blmlerde kapsam geniletilmitir. Ana fikir, gemite ok ileri teknolojik seviyelere ulam uygarlklarn, savalar sonucu yokolduklardr. Martin, aratrmalar esnasnda eski uygarlklarn kalntlarn bulur, ama hemen her defasnda Kara Adamlar tarafndan kantlar yok edilir. (Zaten aksi taktirde, kefedilen ey dnyann ehresini deitirecektir. Bu da serinin sonu olur.)ou kiinin bilmemesine ramen Martin'in asl ad ad Martin Jacques Mystere'dir. Ana Karakterler: Java Martin'in Himlaya'lardaki bir maceras esnasnda rastlad Neanderthal insanlarndan biridir. Martin'le birlikte modern dnyaya adm atmtr. Altnc hisleri ok kuvvetlidir. artc bir gc ve eviklii vardr. Serinin ilk blmlerinde Martin'e katks hemen her macerada altnc hisleri ya da koku alma duygusuyla birilerini ya da bireyleri bulmakken, ilerleyen blmlerde, arkada ve yolda vurgusu artmtr. Diana Martin'in uzatmal sevgilisi Diana Lombart. Sosyal hizmetler zerine alan gzel Diana, Martin'e aktr ama Martin'in oyalamalar sebebiyle bir trl evlenemezler. Martin'in maceralarnda ona sk sk elik eden gzel kadnlar ok kskanr. Zaman zaman n plana kt ykler de vardr. Sergei Orloff Martin'in eski orta. Agartha'da Kut Humi tarafndan birlikte yetitirildikleri, Martin'in eski ortadr. Java'nn katld macerada, "gcn kt yan"n seer. Bir macerada geirdii kaza sonunda yz yanar ve bir gz ile bir elini kaybeder. Bundan hep Martin'i sorumlu tutar. Acmasz ve hrsldr. Martin'le yollar zaman zaman kesiir. lerleyen maceralarda Sergei karmza talya'da byk bir teknoloji irketinin sahibi olarak kar. Martin'e sayg duyar ve zaman zaman onu kurtarr.

MiSTER NO

Mister No, Sergio Bonelli ve Galliano Ferri ikilisinin yaratt izgi roman ve ba karakter. talya'da 1975 Haziran aynda ilk serveni yaymlanmtr. talyan izgi romannda bir dnm noktasdr. Ona bu sfat kazandran en nemli zellii, western olmayan ilk Bonelli karakteri olmasdr. Mister NoDrst, samimi, alkol ve gzel kadn dkn, tembellii seven bir kiilie sahiptir. II. Dnya Sava'na Amerikan hava kuvvetlerinde sava pilotu olarak katlan Mister No (asl adyla Jerry Drake) sava sonras prototip bir hippi olarak, Brezilya'nn Manaus kentine yerlemi ve bir Prpr satn alp turist rehberlii yapmaya balamtr. Kk uayla Amazon Nehri zerinde turist gezdirerek hayatn kazanmaktadr. SS takma adl (asl ad Otto Kruger) turist rehberlii yapan Alman bir arkada vardr. Olaylar Amazon nehri boyunca Brezilya, Kolombiya, Guyana gibi lkelerde geer. Kahramanmzn Karayip Denizi'nde dolanp Haiti'ye uzanml da vardr. II. Dnya Sava'ndan sonra 1948-1950 yllar aras konu edilse de araba modelleri, kostmler, diyaloglarda geen baz kelimeler gibi detaylar, Vietnam Sava sonrasndan izler tamaktadr. Yardmc karakterler ]Jerry'nin sk dostlar arasnda, barmen Paulo Adolfo, tamirci Augustino, arkc Dana Winter saylabilir. New York'taki dostlar ise enesi dk barmen Harvey Fenner, kulp sahibi Max Culver, arkeolog Patricia Rowland ve zel dedektif Phil Mulligan'dr.

Teknik ekipYaratc: Guido Nolitta:Sergio Bonelli, 1975 izerler: Gallieno Ferri, Franco Donatelli, Roberto Diso Editr: Michele Masiero Kapaklar: 1'den 115'e kadar; Gallieno Ferri 116'den itibaren; Roberto Diso

MiNi RiNGO

Mini Ringo - Gordon - Red Kit benzeri bir kahraman. Mini Ringo 1971 ylnda Tay yaynlar tarafndan fasikl eklinde yaynlanmaya balamtr.

NATHAN NEVER

1991 ylnda okurlarla tanan Sergio Bonelli kahraman Nathan Never. Yazarln Michele Medda, Antonio Serra ve Bepi Vigna'nn yapt, Claudio Castellini'nin ban ektii Roberto De Angelis, Dante Bastianoni, Nicola Mari, Pino Rinaldi, Giancarlo Olivares ve Onofrio Catacchio kadrosunun izdii seri "Blade Runner"dan hayli etkilenmi gibidir. Lal Kitap'n Aksoy Yaynlarnn ardndan kalnan yerden yaynlamaya balad Nathan Never'i maalesef 38. sayda durdurmak zorunda kalmt. 10 say Aksoy, 38 say Lal etiketiyle baslm olan Nathan Never bilim kurgu izgi romanna ho yenilikler katyordu. Ancak 49. saysn trk okuyucusu yine kendi hatasndan dolay okuyamad. izgi romann kendi kendine reyen ve sadece alkanlklarla yaatlmas gereken bir ey sanan bir ok okurumuz tutuculuklaryla hayli kaliteli bir izgi romann raflardan kalkmasna neden oldular.

RMCEK ADAM

rmcek Adam, Marvel Comics tarafndan yaratlm bir izgi karakterdir. Trkeye rmcek Adam olarak evrilmitir. Orijinal ismi Spider-Man olan hayali kahraman beyaz perdeye uyarlanm ve olduka baarl olmutur. Peter Benjamin Parker'n gizli kimlii olan rmcek Adam, Marvel Comics'e bal Stan Lee ve Steve Ditko tarafndan yaratlm hayali bir kahramandr. lk kez Marvel Comics'in "Amazing Fantasy" isimli izgi romannn 15. saysnda 1962 yaznda ortaya kmtr. O gnden bu yana, dnyann en popler sper kahramanlar arasndadr. rmcek Adam, kendi duygusal ve kiisel problemlerini sper gleriyle zemeyen, sper glerinin ou zaman ilikilerini olumsuz ynde etkiledii bir kahramandr. Kariyerinin ilk yllarnda "Daily Bugle" gazetesine rmcek Adam fotoraflar satarak yaamn srdrm ve adn yaygnlatrmtr. Birok sorunu olmasna karn, sula mcadeleye byk nem atfeder. rmcek Adam'n amcas Ben Parker'dan ald ilkesi "Byk g byk sorumluluk getirir"dir. Bu ilke, tm izgi romann temel konusunu zetler. rmcek Adam karakterinin insani boyutlar ve yaad i atmalar izgi romannn poplerliini artrmtr. rmcek Adam, gnmzde Superman ve Batman (Yarasa adam) ile birlikte en tannan izgi kahramanlar arasndadr. Yllar boyunca, rmcek Adam karakteri izgi roman ve dizilerde, izgi filmlerde ve 70'li yllarda Tv filmi olarak, son yllarda ise byk bteli baarl Hollywood filminde kullanlmtr. TV filmlerinde rmcek Adam' Nicholas Hammond, Hollywood'da ise Tobey Maguire canlandrmtr. Yaratl: 1960'l yllarda sper kahraman izgi romanlarnn ok satmas nedeniyle yeni bir kahraman yaratmak isteyen Marvel Comics editr Stan Lee, okuyucularn genelde genler olmasndan da faydalanmak iin ya kk bir sper kahraman yaratmak ister. Steve Ditko ve ksmen Jack Kirby'nin de katklaryla, eski fakat kullanlmayan karakterlerden esinlenerek rmcek Adam isminde karar klarlar. Aslnda ilk balarda Stan Lee yle dnmektedir "gl bir karakterim var (Hulk), gzel bir takmm var

(fantastik drtl) " ancak artk hepsini birletirmenin zaman gelmitir yani gl mthi reflekslere sahip ve nerdeyse uabilen bir karakter olabilen RMCEK ADAM! Bu fikri ilk bada Marvel'n bakan beenmez "nsanlar rmcekden nefret eder!" diye dnr. Zaten Daily Bugle daki J.J Jamesson karakterinde ondan alnt yaplmtr. rmcek-Adam sradan bir derginin son sayfalarnda ok popler olur bunun zerine 2 yl sonra Marvel rmcek-Adamn patentini satn alr. u anda Marvel'da rmcek adamn 1000'den fazla izgiroman vardr. Peter Parker, ergenlik skntlar eken, kendine gvensiz, kzlarla iyi iletiim kuramayan, anne ve babasn kaybetmi sorunlu bir karakter olarak yayn hayatna balar. Sonradan liseden mezun olur, niversitede asistanlk, Daily Bugle'da fotoraflk yapar, fotomodel Mary Jane Watson ile evlenir, ocuunu kaybeder ve New Avengers'n bir yesi olur. Dmanlar: Akbaba Akrep Adam Bukalemun Dr.Ahtapot (Dr. Otto Octavius) Yeil Cin (Norman Osborn, Harry Osborn) Venom(Siyah rmcek Adam)(Eddie Brook) Carnage(Krmz rmcek Adam) Gulyabani (Hobgoblin) (Jason Philips) Kum Adam (Marco) Mysterio (Quentin Back) Gergedan Adam (Alexander) ok Edici Dormamu Baron Mordo

PEKOS BiLL

Pekos Bill ilk defa Trkiye'de 1951-1956 arasnda, "Kral Neriyat Yurdu" (sahibi ve yayn mdr Alaettin Kral) tarafndan yaynland. Her says 6 sayfas renkli olmak zere 16 sayfa idi. talyanca'dan tercme edilirdi. Orijinali talya da 1949-1956 yllar arasnda Arnoldo Mondadori Yaynevi tarafndan yaynland. talyanca basks her say 32 sayfa idi. Pekos Bill nl talyan izgi roman izeri Guido Martina tarafndan yaratld. Sonralar Paparella, De Vita gibi ressamlar nce glge olarak sonra aka diziyi devam ettirdiler.

RED KiT

Belikal karikatrist Morris (1923-2001) tarafndan izilen izgi roman. Orijinal ad Lucky Luke (Maceralarn bazlar Fransz Ren Goscinny (1926-1977) tarafndan yazlmtr. Morris'in lmnden sonra baz maceralar Fransz Achd tarafndan izilmitir. Glgesinden hzl silah eken yalnz kovboy "Red Kit" sadk beyaz at Dldl (Jolly Jumper) ve sevimli kpei Rin Tin Tin (Rantanplan) ile beraber sulularn ve adaletsizliin amansz dmandr. Sulular temsil eden Dalton kardeler; Joe, William, Jack ve Averel birok macerada yer alrlar. Dier unutulmaz karakterler Kalamiti Jane, Billy Kid, Yarg Roy Bean, Jesse James, Akbaba, Posta arabas srcs Hank ve Cenaze Levazmat'sdr. Red Kit dnyada pek ok defa animasyon ve televizyon serisi olarak filme ekilmitir. 1983'den sonraki maceralarnda sigaray brakm ve aznda bir saman paras tutmaya balamtr. Dnyada ilk kez Trkiye'de sinemaya aktarlmtr. 1967'de ztrk Serengil'in baroln oynad filmde ztrk Serengil grd bir ryada kendini Red Kit sanar ve vahi batda maceradan maceraya koar. 1971 ylnda ise zzet Gnay Red Kit olur ve Daltonlarla mcadele eder. 1974 ylnda ise son Red Kit Aram Glyz'n ynetiminde Sadri Alk'tr. Lucky Luke, Trkiye'de Red Kit isminin verilmesinin hikayesi yle; "Ferdi Sayman'n,

daha sonra isim babas olaca Red Kit ile tanmas 1954-56 arasnda rastlyor. `O zaman Lucky Luke'un maceralar Fransz Spirou dergisinde kyordu. Burada da yaynlamaya karar verince, Trke ne isim koyalm, diye dnmeye baladk. Bir arkadan karmak istedii Red Rider (Kzl Src) diye bir dergi vard. Ben de Bil Kit diye baka bir derginin kopyasn yapyordum. Red ksmn Red Rider'dan Kit ksmn da Bil Kit'ten aldk, Red Kit oldu.' Red Kit izgi film ve romanlarnda ikinci planlarda yer alan karakterler baka rklardandr. rnein; tc rolnde bir inli, temizlik ilerinde bir Afrikal gibi...

RED SONYA

Red Sonja, orijinalinde 1970'li yllarda Marvel firmas tarafndan yaynlanan Conan izgiromannn iinde yeralan bir karekterdir. Kzl salarndan dolay Red dir. Bu karakter ksa srede Conan okuyucularnn ilgisini ekmi ve en sonunda Conan'dan ayrlarak kendi izgiromann oluturmutur. Red sonja aslnda Robert E. Howard'n hal seferlerindeki "Red Sonya" adl kadn kahramandan sezinlenerek Roy Thomas tarafndan retilmitir. Aslnda Conan ile ayn ada yaamaz iken bu sayede Conan ile ayn aa tanmtr ve Conan'la bir sevigiliden ziyade ok samimi iki arkada olarak yeralmlardr. Red Sonjann bu kadar gl ve kuvvetli bir dv olmasnn ardnda yatana neden daha 17 yanda iken tecavze uramasnn ardndan bir tanrann kendisine yenilmezlik gc vermesidir. Trkiye'de ise Alfa yaynlar zamannda balarda Conan blmlerinin iinde grlrken daha sonra Alfa yaynlar tarafndan ayrca Red Sonja adyla yaynlanmaya balamtr. Son olarak da 2000 ylnda daha nce yaynlanan 2 serinin iinden seilmi olan seme ykler ile byk boy olarak sadece 7 say .

SABATA

Trkiye'de 1970'lerin banda yaymlanm sabata izgi roman dergisi pek ilgi grmemitir. ve bu izgi romandan esinlenerek Sabata (1969, Sabata: Lee van Cleef) - sabata Adios, Sabata (1970, Sabata: Yul Brynner) - elveda sabata Sabata kehrt zurck (1971, Sabata: Lee van Cleef) - sabatann dn adl 3 adet baarl film ekilmistir.

SPIRU VE FANTASIO

1997 tarihinde inkilap kitabevinin yaymladg daha ok ocuklara ynelik olan ve trkiyede pek tutulmayan bir izgi romandr.

SUPERMAN

Superman, izgi roman kahraman. Tm izgi roman dnyasnn en popler ve tannan hayali karakterlerinden biri. ve nemli bir Amerikan kltrel ikonudur. lk Superman 1933 ylnda yaratlm kel bir karakterdir. Uzaydan stn gleri ile gelip dnyay istila edecek bir kt adam olarak dnlmt ama Jerry Siegel ve Joe Shuster bu konsepti satamadlar. 1938'e kadar Superman'in tasarmlar deiip duruyordu. Haziran 1938'de "DC Comics #1" dergisinde Superman ilk defa halka sunuluyor. Bu bildiimiz Superman kostmnn tasarm o zamanki sirklerde gsteri yapan "gl adam"larn giydii gibi tayttr. Modern zamanlarda dalga geildii gibi bacaklarndaki taytn zerinde bir don vardr ki, o zamanlar sirklerde gsteri yapan gl adamlarn neyi saklamak iin giydiini tahmin edersiniz. Kostm renkleri Amerikan bayrana gnderme yapmak iin mavi-krmzdr. Yllar boyunca birok kahramann Batman dahil, kostm deitirilirken, Superman deimez, deitirilemez 71 yl boyunca, nk o kostm grsel olarak bir ifadedir. 1938'de gsnde bir gen iinde adnn ba harfi vardr. Bu gen Amerikan polis rozetine gndermedir. Tabii daha sonra bu yava yava imdiki elmas eklindeki "S"

amblemine dnr. Glerine gelince, giderek arttrlr. lk bata sadece ok gl, ve hzldr, uamaz, ok yksee zplar. ama uaklar hayatmza girince, sradan insan bile Superman'den hzl hareket edebilir, uabilir hale gelir. O zaman Superman'e uma gc verilir yazarlar tarafndan.Yani Superman'in gleri teknolojinin gelimesi ile artar, nk o her zaman teknolojinin ve onu kullanan sradan insann nnde olmazsa sper insan olamaz. Superman Nietzsche'nin Ubermensch (stn insan) kavram temele alnarak yaratlmtr. Bu kavram da nemli olan fiziksel g deil erdemdir. Superman, izgi roman kahraman. Tm izgi roman dnyasnn en popler ve tannan hayali karakterlerinden biri ve nemli bir Amerikan kltrel ikonudur. lk Superman 1933 ylnda yaratlm kel bir karakterdir. Uzaydan stn gleri ile gelip dnyay istila edecek bir kt adam olarak dnlmt ama Jerry Siegel ve Joe Shuster bu konsepti satamadlar. 1938'e kadar Superman'in tasarmlar deiip duruyordu. Haziran 1938'de "DC Comics dergisinde Superman ilk defa halka sunuluyor. Bu bildiimiz Superman kostmnn tasarm o zamanki sirklerde gsteri yapan "gl adam"larn giydii gibi tayttr. Modern zamanlarda dalga geildii gibi bacaklarndaki taytn zerinde bir don vardr ki, o zamanlar sirklerde gsteri yapan gl adamlarn neyi saklamak iin giydiini tahmin edersiniz. Kostm renkleri Amerikan bayrana gnderme yapmak iin mavi-krmzdr. Yllar boyunca birok kahramann Batman dahil, kostm deitirilirken, Superman deimez, deitirilemez 71 yl boyunca, nk o kostm grsel olarak bir ifadedir. 1938'de gsnde bir gen iinde adnn ba harfi vardr. Bu gen Amerikan polis rozetine gndermedir. Tabii daha sonra bu yava yava imdiki elmas eklindeki "S" amblemine dnr. Glerine gelince, giderek arttrlr. lk bata sadece ok gl, ve hzldr, uamaz, ok yksee zplar. ama uaklar hayatmza girince, sradan insan bile Superman'den hzl hareket edebilir, uabilir hale gelir. O zaman Superman'e uma gc verilir yazarlar tarafndan.Yani Superman'in gleri teknolojinin gelimesi ile artar, nk o her zaman teknolojinin ve onu kullanan sradan insann nnde olmazsa sper insan olamaz. Superman Nietzsche'nin Ubermensch (stn insan) kavram temele alnarak yaratlmtr. Bu kavram da nemli olan fiziksel g deil erdemdir. Kimdir? Spermen izgi film.Gerek kimliini gizlemek iin Clark Kent adn kullanr. Jor-El ve annesi Lara tarafndan patlamak zere olan Kripton gezegeninden kurtulmas iin bir roket ile Dnya'ya gnderilir. Jor-El'in Kal-El'i Dnya'ya gndermesinin sebebi sar gnein ona ok stn gler vereceini bilmesidir. Kansas'da Smallville kasabas yaknlarna den Kal-El'i Martha ve Jonathan Kent isminde iki ifti bulur ve ona Clark ismini vererek kendi ocuklar gibi yetitirirler. niversiteyi okumak iin Metropolis kentine gelir. niversiteyi bitirince Daily Planet gazetesinde ie balar.Burada Lois Lane ile tanr ve olaylar geliir. Superman ismini ona veren Lois Lane'dir. Ayrca birok lakab vardr. Bunlardan bazlar : "The Man of Steel", "The Man of Tomorrow" ve "The Last Son of Krypton". Anlamlar ise "elik Adam", "Yarnn Adam" ve "Kripton'nun Son Olu". Yan Karakterler Batman, Flash, Wonder Woman, Lois Lane, Lex Luthor, Lana Lang, Justice League of America Dmanlar: Superman'n birok dman vardr.Ancak en bilinenleri unlardr:

Lex Luthor: Amac Suparman' yok etmek ve dnyaya hkmetmektir. Metallo: Gcn Kriptonitten alan ve Superman'a kar bu enerjisini kullanan bir ktdr. Kendini metal bir robota brterek taaruz eder. Bizarro: Superman'n kan alnarak Lex Luthor tarafndan yaplan bir karakterdir. Denilenin tersini yapmasyla bilinir. Bazen iyilik bazen ktlk yapar. Mr.Mxyzptlk: Koca ve kel kafal bir karakterdir. zel gleri vardr. Adn tersten sylerseniz 3 ay ortadan yok olur. Mongul: Emrinde gladyatrleri olan bir uzayldr. Superman ba dmandr. Darkseid: Apoklips gezegeninin gl yneticisidir. Dnyay fethetmek emellerindendir. spermenin Gleri: X-ray gr: Superman bu zellikleri sayesinde hereyin arkasn grebilir. Yalnzca kurunun arkasn gremez. Bunun nedeni kurunun iindeki maddelerdir. Kurunun iini grememesi sonucu bana ok i almtr. Teleskobik gr: Bu yetenei uzak mesafeleri yaknlatrp grmesini salar. (Uzak cisimlere zoom yaparak yaknlatrr) Mikroskobik gr: Bu yetenei ise ar derece de kk atomik seviyede ki cisimleri grebilmesini salar.(Yalnzca mikroskop ile grlebilecek boyutta ki cisimler) Is Saan Baklar: Bu yetenei sayesinde dmanlarna zor anlar yaatr. Soyguncularn ka arabalarn patlatabilir, ar metalleri eritebilir. Heat vision olarak da bilinen bu zelliiyle Superman Burst patmalarn oluturur. Dier gr yetenekleri: Superman ultraviolet nlar , kzltesi nlar, elektromanyetik dalgalar ve karanlkta grebilir. Superman denizin altn dahi grebilir. Sper iitme: Bu zelliiyle Superman her sesi duyabilir.Bylece her tehlikeyi sezip, zamannda o tehlikeleri nleyebilir. Sper Ses: Superman ok iyi bir vantrologtur btn insan ve hayvanlarn mimiklerini ve seslerini aynen taklit edebilir. Sper Nefes: Bu yetenei ile kasrga gcnde rzgar fleyebilir ve bu rzgar hedefini dondurabilir. Superman nefes aldnda byk miktarlarda havay iine ekebilir ve bu yeteneiyle zehirli gaz bulutlarn databilir. Bir flemesiyle gnei sndrebilir. Sper hipnotizma: Pre-Crisis Superman istedii zaman bakalarn hipnotize edebilir.Clark Kentin Superman kimliini gizlemek iin bu yeteneini kullanr. Clark Kent'in gzlkleri bu gcn kullanmasna yardmc olur srekli alarak onun dierleri gibi grnmesini salar,herkes onu iyi huylu, korkak adam olarak alglar ama fotoraflarda Superman gibi kar. Dayankllk: Bilinene gre Superman hem DC'nin,hem dnyann en direnli sper kahramandr. Evrenin en sert yumruklarna,dnyann en gl patlamalarna dayanabilir. Bunun sebebi solar enerjinin getirdii sertlik ve dayanma gcdr.

Sper G: Supermanin gcnn bykl tam olarak belli deildir. Genel olarak 100 ton arl kolaylkla kaldrabilecek olduu kabul edilir ama tam olarak ne kadar arl kaldrabilecei bilinmez. Superman kolaylkla Msrda ki byk piramit (Keops)i kaldrabilir bunun toplam arl 6 milyon tonun zerindedir ve bir da yerinden kaldrp atabilir. Superman gcnn kk bir ksm gezegeni yerinden oynatabilir bunun iin gereken solar enerjiyi dnyann sar gneinden alr. Superman izgi roman karakterleri arasnda fiziksel g olarak en gl karakter kabul edilir. Sper Hz: Bu yetenei Flash gibi inanlmaz bir hzda hareket edebilmesini salar. Umak komaya gre daha az yorucu ok daha ilevsel ve ok daha hzldr tabi herkezin aklna u soru gelir Superman mi daha hzl Flash m tabiki Flash daha hzldr, zaten Flash'n zellii budur. Superman'in Flash'la arasndaki tek fark Flash kat maddelerin iinden maddeyi etkilemenden geebilir (tabi isterse o maddeyi patlatabilir) Superman ise maddeyi etkilemeden geemez. (Superman'in genlik yllarn anlatld Smallville dizisinde bir ka blm gzkmtr.) Superman sahip olduu sper insan refleksleri sayesinde inanlmaz hzlarda hibir eye arpmadan hareket edebilir. ok karmak ileri ve nesneleri normal bir insandan yzlerce kat daha hzl toplayabilir. Superman k hzndan ok daha hzl uabilmektir ve bu sayede zamanda yolculuk yapabilir. Superman sadece 45 saniye iinde dnya turu yapabilir. ( Yani 45 saniye iinde yeryzndeki her lkenin her ehrini dolaabilir ) kendi etrafnda ok yksek hzlarda dnerek hortum oluturabilir ya da matkap gibi yeri delebilir. Solar enerji emme: Teknik olarak Superman btn glerinin ortaya kmasnn ve byklnn kayna Sar Gne'tir. Glerinin sebebi hcrelerinin ar derece de solar enerji emmesidir. Bununla birlikte Supermane savalarda kukusuz ok byk stnlkler salar. Ayrca baka yldzlardan ve gezegenlerden de g alabilir. Kzl Gne Supermanin glerini kaybetmesine neden olur. Yaralanmamazlk: Bu yetenei Supermanin hcrelerinin younluu nedeniyle ona kriptonit ve by hari hibir eyin zarar vermemesini salar. Superman zehir ve hastalklardan etkilenmez. Byk bir nkleer patlamadan bile yara almadan kabilir. Sper Zeka: izgi romanlarda kriptonlular doutan itibaren ok zeki canllar olarak gsterilir. Sonu olarak sper zeka kriptonlular iin doal bir yetenektir. Supermanin beyni bilgisayar gibidir hereyi hatrlar yeryzndeki btn dilleri konuabilir, metropolis telefon defterinde ki btn numaralar ve daily planette ki btn dosyalarnn ieriklerini bilir. ok iyi analiz yetenei vardr.nanlmaz derecede fazla bilinmeyenli denklemleri akldan ok hzl zebilir,ok fazla haneli bile olsa matematik ilemlerini ok hzl bir ekilde akldan zebilir. (rn: 895453963x65165417521=? ilemini saliseler iinde akldan zebilir...) Zayf Noktalar: Superman'in zayf noktalarndan biri kriptonit tadr. Kriptonit ta paralanm kripton gezegeninin paralardr, evrenin her yerine dalmtr ve ok nadir bulunur. zellikle yeil kriptonit Superman'e ok zarar verir, krmz ve sar kriptonit tann da yan etkileri vardr. Yeil kriptonit Superman'e yaklamas halinde Superman glerini kaybeder, eer ta Superman'e deerse Superman lebilir. Krmz kriptonitin birok yan etkisi vardr. (izgi romanda byledir, ama Smallville isimli dizide sadece kiiliine etkiyormu olarak gzkr.) Siyah kriptonit (yeil kriptonit ok yksek scaklarda stlmasyla oluur.) Superman'i iki ayr bedene bler, iyi ve kt Superman olarak. Gri kriptonit olmadk eyler, halsinasyonlar grmesine sebep olur. Pembe kriptonit ise Superman'i cinsel anlamda yumuatr. Kriptonit tann Superman'e zarar vermesinin sebebi sar gnetir, kzl gnete hibir etkisi yoktur. Kriptonit tann Kripton gezegeninde normal bir tatan

fark yoktur. Superman birde kurunun arkasn pek iyi gremez ve bunun nedeni kurunun radyoaktif malara kar dayankl olmasdr.

TARKAN

Tarkann douu: Sezgin Burak, 1965 ylnda, resimli roman konusunda almalar yapmak zere bulunduu talyada El Cougar ve Colosso isimli resimli roman kahramanlarn resimlerken hep bir Trk kahramann izmeyi hayal ediyordu. Hun imparatoru Attila hakknda zengin bir dokmana sahip olan Avrupa ktphanelerinde derin bir aratrmaya balad. Bu aratrmalar sonucunda Attila ve Hunlarn tarihte Avrupa iin inkr edilemez bir g olduunu onlar tarafndan yazlan dokmanlarda saptad. Attilann kurduu Byk Hun mparatorluu Orta Asyadan Avrupa ilerine kadar yaylmt. mparatorluun dousu ve bats arasnda yerlemi olan halklarn iletiimlerini salayacak eli, haberci gibi cengaverler vard. te, Sezgin Burak, bu cengaverlerden biri olarak kahraman Tarkan buldu... Rahmetli Sezgin Burak, TARKAN yle tarif ediyor: Tarkan, Trk gcn ve kudretini yanstan bir kelimedir. Bu kelimeyi Trk kan tayan kahraman manasnda yarattm. Kahramanlk ve mertlik ifade eder." Sezgin Burak, Trkiye'ye dn zaman yaklatka yeni eseriyle ilgili hazrlklarn hzlandrm ve kahramann izimlerini, klk kyafet, mekan gibi dnemin medeniyetine ait belirleyici eler erevesinde tamamlamtr. Sra en son olarak bu kahramana, ait olduu Trk ulusunu temsil edecek arpc bir isim bulmaya gelmitir. Ei Trkay Burak, o an yle

anlatmaktadr; "Sezgin, Milano'daki evin koridorunda kabna samayan bir halde dolanyor ve sanki dilinin ucunda olan bir sz sylemeye alyormu gibi grnyordu. Bu dncemde yanlmamm ki ok gemeden ben mutfakta iken yanma geldi ve -Adn TARKAN koymaya karar verdim, ne dersin? diye sordu. Ben de; -Neden TARKAN? diye sordum. Bana, -Tatar kan kelimelerinden yola karak bu ismi buldum. dedi. sim kulaa olduka ho geliyordu. Ses olarak da olduka dolu ve kiilikliydi. 60'l yllarn sonlarnda okuyucularyla buluan TARKAN Trk halk tarafndan ok sevilmi, bunun sonucu olarak da pek ok okur yeni doan erkek ocuklarna TARKAN ismini vermitir. Sezgin Burak, tarafndan 21 Temmuz 1967'de, daha nceki izgi romanlardan gerek anlatm gerekse izgi asndan ok farkl olarak tasarlanm olan izgi roman. Hrriyet gazetesinde gnlk bantlar halinde yaymlanmaya balamtr. Tarkan, dier izgi romanlar gibi seri retilmedi, geni aralklarla iziliyordu. Bu yzden stnde uralarak, titiz bir ekilde hazrlanyordu. Avrupa tarz izgi romanlar gibi, neredeyse ylda bir yk kyordu. En beenilen servenleri, ailesini katleden Alan Beyi Kostok'tan intikam mcadelesinin anlatldGm Eyer ve "Altn Madalyon" oldu. Tarkan'n asl karakterini bu servenler anlatr. Glmez yz, hedefinden samayan ve vazgemeyen kiilii bu yklerde ne kar. Tarkan, 1970'ten balayarak dergi olarak yaynlanmaya balad. lk says Gnaydn gazetesi ile birlikte bedava verilmitir. 1969 ylnda ilk Tarkan filmi Mars'n Klc macerasnn senaryosu ile izleyicilerin karsna kmtr. Daha sonra Gm Eyer, Viking Kan, Altn Madalyon ve Gl Kahraman maceralar filme aktarlmtr. Bu filmler eski teknolojik imkanlarla evrilmi olmasna ramen halen zel kanallarn peinde kotuu izleyicilerini ekrana balayan filmler olarak televizyonda sk sk gsterilmektedir. 21 Temmuz 1967'de Mars'n Klc ile balayan Tarkan'n, 1978'de Sezgin Burak'n ani vefat nedeniyle yarm kalan Milano'ya Giden Yol adl serveni de dahil olmak zere 21 blmden oluan on drt serveni vardr. Tarkan "Atl Kurt!" szyle bilinir. Tarkan Servenleri: 1-Margus Kalesi 2-Honorya'nn Yz 3-Korkun Takip 4-Mario'nun Kular 5-Altn Madalyon 6-Gm Eyer 7-Kuzey Canavarlar 8-Bayraktaki Canavar 9-Kurt Kan 10-Viking Kan 11-Mars'n Klc 12-Gl Kahraman 13-Dehet Kulesi 14-Milano'ya Giden Yol

TARZAN

Tarzan Edgar Rice Burroughs tarafndan yaratlm bir yk karakteridir. lk olarak 1912 de Maymunlarn Tarzan adl romanla ortaya km ve daha sonra 23 devam daha yazlmtr. Tarzan gemideki isyanclar tarafndan Afrika sahillerinde ssz bir blgeye braklm ngiliz bir Lord ve Lady'nin oullardr. O henz bebek iken anne ve babas lm ve onu bilimsel olarak tanmlanmam bir maymun trnn yeleri yetitirmitir.Kala onun maymun annesidir. Tarzan (beyaz adam) onun maymun alemi ismidir; ingilizce ismi ise Clayton Lord Greystoke'dur. Gen bir adam olduunda Jane ile tanrve Jane Americaya dndnde gerek akn bulmak iin orman terkeder. Tarzan ve Jane evlenirler ve bir sre ngilterede yaarlar. Bir oullarJackolur ve bir maymun ismi olan Korak adn alr. Tarzan uygarln ikiyzll karsnda dayanamaz ve Jane'le birlikte Afrikaya dnerler ve orada lmszle erierek halen yaarlar. Tarzan dnyadaki en ok bilinen edebi karakterlerden birisidir. Burrough'a ait iki dzineden fazla kitap haricinde Tarzan karakteri filmler radyo televizyon programlar izgi diziler ve izgi romanlarda boy gsterdi. Bir ok parodiye konu oldu ve de korsan yaynlar da grld. Bilim kurgu yazar Philip Jos Farmer Tarzan Alive!' yazm ve bu eserde onun gerek bir kii olduunu ksa yklerle onun biyografisi eklinde anlatmtr. Tarzan of the Apes'in telif haklar birleik devletlerde sona ermi ve kamu mal olmu olsa da TARZAN ad halen Edgar Rice Burroughs Inc.'in bir markas olarak haklar sakldr.

TEKS

Teks (talya'daki adyla Tex), western tarz talyan izgiroman serisi. Yazar Gian Luigi Bonelli ve izer Aurelio Galleppini (Galep) tarafndan yaratld. Adn ba kahraman Teks Willer 'den alr. Teks Willer bir ranger'dir ve Navajo kzlderililerinin efidir. Kzlderililer arasnda Gece Kartal adyla tannr. Ayrmclk ve nyarg kart, iddete bavurmaktan kanmayan, kural ve kanunlardan ok kendi dorularna nem veren bir kiilii vardr. Maceralarn ounda kzlderili haklarn korumak iin aba gsterir. te yandan siyahi Amerikallar, ou kez woodoo tarikat yesi kt kiiler olarak tasvir edilir ve Teks'in dmanlardr. Balca arkadalar Kit Carson (tarihi Amerikan kifine dayanr), olu Kit Willer, ve Navajo savas Tiger'dir. Bunlar dnda bilge El Morisco ya da Kanadal dostlar Gros-Jean ve Albay Jim Brandon gibi daha seyrek karlat ok sayda dostu vardr. Balca dman ise kara byc Mefisto ve olu Yama'dr, nemli baka dmanlar ise "Maestro" ve Kara Kaplan'dr. lk maceras 1948'de talya'da yaymland. Bu lkede 20. yy'da en ok satan izgiroman serisi oldu. 70'li yllarda Trkiye'de yaygnlat. 90'l yllarda Doan Holding grubunun talyan ortaklyla kurduu Doan Egmont Yaynclk A tarafndan yeniden yaymlanmaya baland. Gney Hindistan, srail, Norve, Finlandiya, Fransa, Hrvatistan, Srbistan ve Brezilya'da da popler oldu. Trkiye'de Teks maceralarn basan yaynevleri unlardr Ceylan Yaynlar (1961 - 1969) (1978 - 1986; 186'lk, 86'lk ve 5'lik seriler) Zuhal Yaynlar (Sper Tex, 1970 - 1978, 380 say ) Inter Alfa Yaynclk (1991, 33 say ) Galaksi Yaynclk (10 say)

TEKSAS

Teksas (Il Grande Blek) 1956 ylndan beri Trkiye'de yaynlanan ve karde yayn olan Tommiks (Capitan Miki) ile birlikte ocuklar ve genler arasnda ok byk ilgi grm talyan yapm bir izgi romandr. Bu romana olan ilgi o dereceye varmtr ki Trkiye'de btn izgi romanlar Teksas-Tommiks adyla anlmaya balanmtr. izerleri ve yaymcs: Teksas izgi romannn 1970'lerdeki bir saysnn kapaTeksas izgi roman 1954 ylnda talya'nn EsseGesse izim-stdyosu tarafndan gelitirilmitir ve Il Grande Blek ad altnda 13 yl sreyle izilmee devam etmitir. EsseGesse stdyolar, ismini kurucular olan izerin soyadlarndan almtr: Giovanni Sinchetto, Dario Guzzon ve Pietro Sartoris (S.G.S. yani talyanca okunuuyla EsseGesse). 1954-1967 yllar arasnda EsseGesse Teksas izgi romann 650 fasikl halinde yaynlamtr. Trkiye'de ise ilk olarak 1956 ylnda Erdoan Egeli'nin (1925-1983) sahiplii altndaki Ceylan Yaynlar tarafndan yaynlanmaya balamtr. Kapaklarn Samim Utkun'un izdii bu izgi romann aslnda Teksas'la hibir ilgisi yoktur. talyanca ismi Teksas deildir. Kahramannn ismi de Teksas deildir ve konusu Amerika'nn Teksas eyaletinde gemez. Teksas'n kapaklarn izen Samim Utkun bu ismin daha ilgi ekeceini dnerek izgi romana Trkiye'de Teksas adn vermitir. Daha sonraki yllarda Teksas, Tay yaynlar, Ecem ve Aksoy Yaynclk tarafndan siyah-beyaz haliyle 2002 ylna kadar baslmaa devam etmitir. 2004 ylndan beri de Hoz Comics tarafndan renkli ve kue ktta yaynlamaa balamtr Konusu: Teksas izgi roman 1770 yllarnda Kuzey Amerika'da ngiltere'ye ait kolonilerin bamszlk sava vererek Amerika Birleik Devletleri'n kurmasn konu alr. Balca kahramanlar elik Blek isimli bir gen sava, Rodi isimli ergenlik andaki bir erkek ocuk ve Profesr Oklitus'dur. Romann kahraman Blek ngilizcedeki Black kelimesinden gelir. nceleri Essegesse Black kelimesini ngilizce ekliyle kullanmtr. Ancak talyan okuyuculara zor

geldii iin okunduu gibi Blek eklinde yazmaa balamtr. Romann konusu aslnda Amerika Birleik Devletleri'nin Teksas eyaletinde deil Boston ve Portland gibi kuzeydoudaki New England blgesinde geer. Teksas'n kahraman elik Blek ve arkadalar Rodi (Rody) ve Profesr Oklitus (Occultis) bir avc kasabasnda yaarlar ve krmz urballara (ngiliz askerleri) kar direni yaparlar. Boston'da yaayan Avukat Konoli (Connoly) Amerikan bamszlk savanda istasyon efi olarak grev yapmakta, arasra elik Blek'i ziyaret ederek ona gizli ve tehlikeli grevler vermektedir. Bu izgi romann kahramanlar hayal rn olmakla beraber tarih asndan gereki baz kii ve olaylara da yer verilir. rnein Amerikan bamszlk savann nderi ve Amerika Birleik Devletleri'nin ilk bakan George Washington ve gene Amerika Birleik Devletleri'nin kurucularndan biri olan bilim adam Benjamin Franklin bu izgi romann baz maceralarnda yer alrlar. Teksas izgi roman kesin bir ekilde Amerikan yanlsdr. Romanda ngilizler kt, beceriksiz ve zalim olarak gsterilirler. elik Blek ciddi, cesur, becerikli ve akll bir kiidir. Romanda romantik ak konularna deinilmez. Profesr Oklitus ve Rodi'nin en byk zaaflar yemek yemek, ve zellikle turtalar mideye indirmektir.

TENTEN

Tenten'in Maceralar (Les Aventures de Tintin), Belikal izer Herg tarafndan 1929 ylnda yaratlm olan izgi roman dizisidir. 20.yy Avrupa izgi romanlarnn en nllerindendir. Diziden 200 milyondan fazla kitap baslm ve dizi 50'den fazla dile evrilmitir. Serinin kahraman, gen bir gazeteci ve gezgin olan Tenten'dir. Maceralarnda ona kpei Milu, arkada Kaptan Haddock ve baka pek ok renkli karakter elik eder. Bu izgi roman serisi temiz fakat manal izimi (Herg'in kendi gelitirdii bu tarza ligne claire denir), srkleyici ykleri, ve sonraki hikyelerdeki titiz aratrmalar ile uzun sreden beri byk takdir toplamtr. ykler pek ok tarz kapsar; fantezi, polisiye ve bilimkurgu elementlerini baaryla bir araya getirir. Bunun yannda tm Tenten ykleri mizah iermektedir, ayrca tm yklerde zeki bir hiciv anlay ve politik/kltrel eletiri bulunmaktadr. Tenten Belika'nn bakenti ve Herg'in doum yeri olan Brksel'de yaamaktadr. Bu, metinde Tenten'in macerasndan sonra Brksel'e dndn syledii Tenten Sovyetler'de kitabnda; ve arkada ang'n Tenten'e yollad mektubu Brksel'e yollad Tenten Tibet'te kitabnda grlebilir. Dier kitaplarda baka gizli ipular da bulunmaktadr (tannabilir yerler, plaka numaralar vb.). Ancak, Kzl Korsan'n Hazinesi kitabnda Moulinsart Salonu'na tanr ki burann gerekten nerede olduu tartmaldr. Tenten karakteri 10 Ocak 1929'da yaratlmtr, ve 75. ya 2004'te btn tannd yerlerde kutlanmtr. Tenten, byk lde Herg'nin daha nceki karakteri olan ve Tenten'le byk benzerlikler tayan izci Totor esas alnarak yaratlmtr. Totor'un kahraman olduu izgi roman Les aventures de Totor, chef de patrouille des Hannetons (Maysbcekleri'nin zci Lideri Totor'un Maceralar), 1926 ila 1929 arasnda Le Boy-Scout Belge dergisinde yaymland. Daha sonraki izgi roman serilerinde, Tenten Belikal bir gazeteci (Petit Vingteme gazetesi iin muhabir olmaya almaktadr), ayn zamanda gl bir sava ve pilottur, her macerasnda kahramanca tehlikeli servenlere atlr. Neredeyse her macerasnda Tenten aratrmac gazeteci olarak harl harl alrken grlr, fakat pek nadir bir makale

teslim edebilmitir. Tarafsz grleri olan bir delikanl olan Tenten, bu konuda etrafndaki yan karakterlerden renkli saylmaz. Kastafiore'nin Mcevherleri ile balayarak Tenten'in karakteri son birka albmde deiime uramtr. Tentenin Gay oldugu Hakkindaki soylentiler dunyada times,sun gibi gazetelerde yayinlanmistir Tenten artk macera aramamakta, aksine etrafnda olanlara bir ekilde kaplmaktadr, bu Sidney'e 714 Sefer Sayl Uu ve Tenten ve Pikarolar'da grlebilir. Baz hayranlar bu son tamamlanm albm, Tenten imajna olan bir ihanet olarak kabul etmektedirler. lmnden ksa sre nce, eski Belikal Nazi ibirlikisi Lon Degrelle Tenten'in aslnda kendisinden ilham alnarak yaratldn beyan ederek speklasyon yaratmt. Degrelle gerekten de Herg'i eskiden gazeteciyken tanmaktayd, fakat bu genel olarak kendini beenmiliiyle tannan Degrelle'in bir fabrikasyonu olarak dnlmektedir. Tenten'in ilk hallerine ksmen de olsa Herg'in en kk kardei ilham vermitir. Herg daha sonra bu kardeiyle kopmutur, ve onu Turnsol Olay'ndaki kt adam Albay Sponz olarak izmitir. Tenten ve Sponz fiziksel olarak olduka farkl olsalar da ayn dikenli sa stiline sahiptirler. Kaptan Haddok (Capitaine Haddock) Kaptan Haddok Tenten'in en iyi arkadadr, ilk olarak Altn Kskal Yenge kitabnda grnmtr. Haddok ilk bata zayf ve alkolik bir karakter olarak resmedilmitir, fakat daha sonraki albmlerde daha saygdeer ve gerekten cesur bir karaktere dnmtr (zellikle baarl hikye Tenten Tibet'te albmnde arkadann hayatn kurtarmak iin ayk kafayla kendisini feda etmitir). Kaptan'n kaba kiilii ve alaycl Tenten'in inanlmaz kahramanlna tezat oluturmaktadr; Tenten ne zaman idealist davransa Kaptan alayc bir yorum yapmakta gecikmez. Haddok hislerini ifade etmek iin her trl kelimeyi hakaret ve kfr olarak kullanr, "Gagalmemeli", "Ostorogot", "Babozuk", "Turta kalb", "l Gmc" veya "Hal Tccar" gibi, fakat bunlardan hibiri aslnda kfr deildir. Haddok sk bir iicidir, zellikle Loch Lomond marka viski ier, fakat sarholuu genellikle komedi iin kullanlmaktadr. Haddok'un soyad Herg'nin eiyle olan bir sohbetinden kmtr, bu sohbette kars Haddock'un (mezgit) "acnas bir ngiliz bal" olduunu sylemitir. Herg ismi bylece seer. Haddok'un en son tamamlanm hikye olan Tenten ve Pikarolar kitabna kadar (1976) ilk ismi yoktur, bu kitapta ilk ismi Archibald konur. Kzl Korsan'n Hazinesi kitabnn sonunda, Haddok atalarna ait bir yer olan Moulinsart atosunu alr, burada o, Tenten ve Turnsol hep birlikte yaarlar. Ayrca Leiji Matsumoto'nun animesi Kaptan Harlock'un Fransz uyarlamasnda ana karakter (Harlock) ve animenin ismi Kaptan Haddok ve Kaptan Harlock'un isimleri arasndaki benzerlik nedeniyle Albator olarak deitirilmitir. Profesr Turnsol (Professeur Tournesol) Profesr Turnsol akn, duyma gl eken bir profesrdr, ve seri boyunca kullanlan pek ok eyi o tasarlamtr, mesela tek kiilik kpek bal eklindeki denizalt, Ay roketi ve ultrasonik silah gibi. Turnsol insanla bulularyla yardm etmek ister; mesela alkoliklii tedavi etmenin yolunu alkoln tadn hastaya iren yapmakta bulmutur. Bu bulular genellikle Haddock'un houna gitmez, oysa ki Turnsol bunu genellikle tam tersi olarak grr: sarl genellikle onun Haddock'un gerek grn duymasn engeller. Ama eer Kaptan'n (veya herhangi birinin) ona "kei" dediini duyarsa fkelenir ve "Ben mi keiyim?" diye serzenite bulunur.

Turnsol'un sarl sk sk bavurulan bir mizah kaynadr, Snk duyduu sand eyi tekrarlamak gibi bir huyu vardr, ve genellikle en sama ekillerde duyar: "attachez votre ceinture" (kemerlerinizi balayn) cmlesini "une tache de peinture?" (boya lekesi) olarak tekrarlar. En ufak bir duyma bozukluu olduunu kabul etmez ve sadece bir kulann iyi iitmediinde srar eder. "Ay" kitaplarnda bir iitme cihaz takmaktadr, bylece albm boyunca hereyi neredeyse mkemmel duyar: bu onu daha ciddi bir karakter haline getirmitir (insanlar onun yzne "kei" demedii srece). Ancak, daha sonraki kitaplarda Turnsol iitme cihazn kaybeder ve tekrar eski sar kiiliine dner. Turnsol "su cadl" olarak tabir edilen ilkel su veya maden araynn sadk bir takipisidir, bu nedenle yannda her zaman bir sarka bulundurur. Bu zellii, Turnsol'n sarlyla beraber Fransz fiziki Yves Rocard'dan esinlenilmi olabilir. Kendisi Fransz boksu savate bilmektedir. Turnsol ilk olarak Kzl Korsan'n Hazinesi albmnde grnr, ve Herg'nin uzun sredir devam ettirdii klasik bir "lgn unutkan profesr" araynn sonucudur: rnein Firavunun Purolar kitabndaki Dr. Sarcophagus ve Ottokar'n Asas kitabndaki Prof. Alembick, Turnsol'den nce yaratlm olan denemeler saylabilir. Turnsol karakterinin svireli bilimadam Auguste Piccard esin alnarak yaratlm olmas ihtimali ok yksektir. Kastafiore'nin Mcevherleri'nde Bianca Castafiore Turnsol' Piccard ile kartrr ve Turnsol'n "balonda ykselmeleri ile nl" olduunu syler. Milu Beyaz bir tilki teriyeri olan Milu (eski tercmelerde Fndk veya Boncuk) Tenten'in ona nereye gitse yarenlik eden drt ayakl yoldadr. Tenten ve kpei arasndaki ba ok derindir, ve birbirlerini tehlikeli durumlardan pek ok defa kurtarmlardr. Birka istisna dnda (Tenten Sovyetler'de gibi) Milu bir kpek olduundan asla konumaz (fakat insan kelimeleri ile dnd sk sk grlr). Ancak, buna ramen Tenten'le iyi anlamay baarr. Milu hikyeye pek ok ilgin ekilde katkda bulunur. Mesela, Sidney'e 714 Sefer Sayl Uu kitabnda uzayllar tarafndan karldn hatrlayan tek karakter odur. Kaptan Haddock gibi, Milu da Loch Lomond marka viski sever, ve arada srada ar sarho olmas onu daha fena belaya sokar, ayn araknofobisi gibi. Milu'n orijinal ismi olan Milou Herg'nin ilk kz arkadann ad olan Marie-Louise ksaltlarak konulmutur; yine de bu karaktere kitaplar sresince erkek olarak hitap edilir Dupont ve Dupond (Dupont et Dupond) Dupont ve Dupond akraba olmamalarna ramen ikizmi gibi grnen iki sakar dedektiftir; ikisinin arasndaki tek fark byklarnn eklidir. Seri boyunca en ok komik durumu yaratan iki kiidir, nk ayn cmleleri devaml farkl ekillerde sylerler. Tamamen beceriksizdirler, ve sonunda hep yanl karakteri tutuklarlar, fakat buna ramen her seferinde mesela Sildavya'nn uzay projesinin gvenliini salamak gibi nemli grevler onlara verilir. Burulmu byklar olan Dupont, dz byklar olan Dupond'dur. Dedektifler yurtdnda olmadklar zamanlarda genellikle melon apkal ve bastonludurlar: grevleri srasnda yerel nfusa karabilmek iin lkenin milli kyafetini giymekte srar ederler, fakat genellikle onlarn kalabalkta gze batmalarn salayan sama folklor giysileri bulurlar. Dupont ve Dupond bata sadece yan karakterdiler, fakat daha sonra nemli hale geldiler. Eski albmlerin yeniden izimlerinde, zellikle Kara Ada'da, dedektifler artk geleneksel olan karakterlerini kazanmlardr. Herg, dedektifler gibi devaml ayn tip melon apka takan babas ve kardeinden ilham

almtr. Serinin evirmenleri bu ift iin devaml benzer veya ayn ekilde telaffuzlar olan isimler semilerdir. Dupond ve Dupont bylece ngilizce'de Thomson ve Thompson, Almanca'da Schultze and Schulze, Hollanda'da Jansen ve Janssen, spanyolca'da Hernndez ve Fernndez, ince'de Dben ve Dpng), Bengalce'de Johnson ve Ronson, zlandaca'da Skapti ve Skafti olmulardr. Dier versiyonlarda orijinal isimler veya en azndan benzer isimler konulur, Trke evirisinde isimler ayn ekilde koyulmutur. Bir kenar not dmek gerekirse, bu karakterlerin ngilizce isimleri 1980lerin pop grubu Thompson Twins'e esin kayna olmutur. Tenten Trkiye'de --------------------------Tenten'in yarm asrlk Trkiye macerasnn kilometre talar unlardr: 1950 lk kez Doan Karde dergisinde zgn adyla tefrika olarak yaynland.Derginin yayn politikas o zaman izgi roman kart olduu iin bolca metin eklenerek hikye formatna yaklatrlmt.Yan karakterler Tenten'in yakn akrabalar olarak gsterilmiti.Dizi ksa srd. 1950 Ayn yl Armaan dergisinde de "Tenten" adyla yaynland.lk kez orijinal izgilerle ve renkli idi.Bir yl srd. 1958 Resimli Hikayeler dergisinde tefrika halinde kopya izgilerle ve siyah beyaz yaynland. 1958 lk kez kendi adyla dergi halinde kt.Ylmaz Bora Erdoan Bozok Kopya izimleri ile. 1959 Bilgi Yaynlar 'nda ksa bir sre. 1959 Tenten'in Trkiye macerasna ara verildi. 1961-1969 kinci furya. Ferit ngren'in kopya izimleri ile.Bu yllarda Arkada dergisinde de grld. 1961-1969 Burhan Yaynlar 'nda Burhaneddin ener'in kendi rettii Tenten Maceralar da grld.En nl yerli mal Tentenler "Tenten stanbul'da" ve "Marmara Canavar" dr. 1970'li yllar.Milliyet ocuk dergisinde yine orijinal izgilerle kt. 1980 Alfa Yaynlar , Tekrar kopya izimler balad.Ali Recan'n izimleri ile. 1989 Milliyet Gazetesi izgi roman eklerinde maceralar ksaltlarak yaynland.Aralarnda kopya ykler de vard. 1994 Yap Kredi Yaynlar Tenten'i Trkiyede ilk kez Avrupa basks kalitesinde orijinal boyutlarda ve sadk bir tercmeyle yaynlad. 2004 nklap Yaynevi diziyi srdryor.

TOLGA

lk kez yaratcs Abdullah Turhan'n elinden 14 Haziran 1971 tarihinde haftalk bir izgiroman dergisi olarak yaynlanmaya balayan Tolga adl tarihi kahramann gemii olduka farkl rotalar izlemitir. Tolga, Tarkana rakip olarak piyasaya srlmtr. 1973-1978 yllarnda ilgi grm ve yaklak 250 say yaynlanmtr. Kara Murat'n ilk izeri olan Turhan; en son Selahattin Duman'n Nizamettin Veziroglu ad altnda yazd Burakbey karakterini izmitir. Tolga "kerayit gzeli" adl bu ilk macerasn aslnda Suat Yalaz'n Karaolan'dan nce izdii ve prototipi olarak deerlendirilebilecek Kaan balnda yaamtr. 1959'da Akam Gazetesi sayfalarnda ortaya kan Kaan'dan 1962 yl sonunda kopan ve kendi kahramannn maceralarn haftalk bir dergide yaynlamaya balayan Yalaz'n yerine, bu bal devam ettirmesi iin o yllardaki yetenekli asistan Abdullah Turhan gemitir. Kaan izgiroman da Akam sayfalarndan bu dnemden itibaren Uzun Kll Kahraman baln tayarak yaynlanmaya balamtr. Bu uzun balk seilirken Hamit Gndodu'nun 1944 ylnda ocuk Haftas iin yazd ayn ad tayan tarihi roman tefrikasndan ne derece esinlenilmitir bilinmez, ancak Turhan'n gl ve dinamik frasndan yeniden hayat bulan karakter, 1971 'deki periyodik yaynyla birlikte Tolga adn almtr. Tolga, sarslmaz iradesi ve amansz gcyle etrafa ktln tohumlarn saan dmanlara meydan okuyan Orta Asyal bir Trk kahraman haline gelmitir artk. Kaan'a, gre salarnn rengi iyice alm, hatta sarn olmutur. Hayvan postundan yelek tarznda bir giysi ve yine posttan yarm boy bir pelerinin zerine ast ok sada ve elinden drmedii klcyla atnn terkisinde dimdik oturan Tolga, Kaan'la aa yukar ayn fiziki corafyada ve dnemde maceralar yaamtr. 1971'de yayna balayan byk boy bir Tolga says.

Btn maceralarn senaryosunu da kendisi kaleme alan Turhan, ustas Yalaz'a gre daha ok detaya giren ve arkafondaki atmosferi bu detayclkla okuyucusuna daha iyi sunan bir izim stiline sahiptir. Karakterleri bu nedenden dolay birbirinden daha rahat ayrlp, sima olarak hatrda kalr cinstendir. Geri Turhan'n 1978'den sonra izdii maceralar tarz olarak biraz daha 'hzl' ve zensiz retimlerdir. Bilhassa Tolga'daki kale izimleri ve gzel kadn figrleri izerin estetik zevkini ve alkanln daima ortaya koymutur. Tolga'nn benzeri tarihi, kll kahramanlarla arasndaki en belirgin farklardan birisi de iddet ieren sahnelerin ve kesilen insan uzuvlarnn sk grnmesidir. Bu adan Tolga, mesela Akbulut Kaan'a oranla 'byklere zel' konumunda deerlendirilebilir. Cengiz Han dneminde geen servenlerinde eitli ikence yntemleri de had safhada yer bulmutur. Gnlerce a braklan bir sann kapatld kk kafesin birinin suratna geirilmesi veya zalim Karar tarafndan kolu kesilen kk ocuk Tigin ve intikam gibi... 1971 ve 1983 yllarnda yayna srlen Tolga serilerinin ilk saylar. Tolga serisi 40. saysnda yaynna bir sre ara verdikten sonra, ilk drt macerann tekrarlanmasyla yeniden kald yerden ve Abdullah Turhan'n sahipliinde devam etmitir. Maceralar boyunca nceleri Kelle Batur isimli iri yar, dk, uzun byklar olan yal bir sava, Manu adl bir baka yiit Tolga'nn yannda yer alrken, 1978'deki maceralardan itibaren devreye giren tombul grnml ve baln srekli mizah unsuru Bodak onun ayrlmaz yolda olmu ve Aykutlu'un olu olan kahramana elik etmitir. Babas Sar Saltuk tarafndan ldrlen Tolga'y Pars Barak adl sa kolu kesik eski bir sava yetitirmitir. Gerek Sar Saltuk, gerek adam zenci Toro ve savap durduu zalim olu orga onun ba dmanlar olarak koleksiyonda yerlerini almlardr. Haftalk dergisi olumsuz ekonomik koullardan dolay 27 Ocak 1979 tarihinde kan 313. saysyla yaynna bir sre ara vermi, balk Mays ayndan sonra aylk periyotta ve kald yerden, ancak tekrar maceralarla yaynna devam etmitir. Aylk periyoda dnen bu seri de 91. ciltte son bulmutur. Bu arada 21 Ocak 1973 tarihinden itibaren byk boy ve on alt sayfalk bir dergi olarak balayan ikinci Tolga serisi ise 77. sayda 18 Temmuz 1974'de bitmitir. Ayrca ilk says 19 Nisan 1983 tarihinde kan haftalk dier bir Tolga serisi ise, illiler Yaynevi logosuyla, ancak yine Abdullah Turhan'n imtiyaznda okuyucuya sunulmu ve 19 Haziran 1984'de kan 62. saysyla yayn bitmitir. Buradaki maceralar da gemitekilerin bir tekrarndan ibarettir. Ayrca 1976 ylnda Ege havalisinde yaynlanan Sarmak adl magazinel gnlk gazetede baz eski maceralar tekrarlanm, 1977 ylndan itibaren Abdullah Turhan'n bir dier bayapt Kara Murat dergisinde eitli maceralar nce Uzun Kll Kahraman, 1986 yl bandan itibaren de Tolga balyla tefrika edilmitir. 1998 yl iinde de yine eski maceralarndan biriyle Gnaydn Gazetesi sayfalarndan okuyucusuyla yeniden bulumu olan Tolga sayfalarnda izer olarak bu kez Seluk Turhan takma adn kullanan Abdullah Turhan imzas vardr.

TOMBRAKS

TOMMiKS

Tommiks (Capitan Miki) 1955 ylndan beri Trkiye'de yaynlanan ve karde yayn olan Teksas (Il Grande Blek) ile birlikte ocuklar ve genler arasnda ok byk ilgi grm talyan yapm bir izgi romandr. Bu romana olan ilgi o dereceye varmtr ki Trkiye'de btn izgi romanlar Teksas-Tommiks adyla anlmaya balanmtr. izerleri ve yaymcs: Tommiks izgi roman 1951 ylnda talya'nn EsseGesse izim-stdyosu tarafndan gelitirilmitir ve Capitan Miki ad altnda 16 yl sreyle izilmeye devam etmitir. EsseGesse stdyolar, ismini kurucular olan izerin soyadlarndan almtr: Giovanni Sinchetto, Dario Guzzon ve Pietro Sartoris (S.G.S. yani talyanca okunuuyla EsseGesse). 1951-1967 yllar arasnda EsseGesse Tommiks izgi romann 825 fasikl halinde yaynlamtr. Trkiye'de ise Tommiks ilk olarak 1955 ylnda Erdoan Egeli'nin (1925-1983) sahiplii altndaki Ceylan Yaynlar tarafndan yaynlanmaya balamtr. Kapaklarn Samim Utkun'un izdii bu izgi romana Trkiye'deki Tommiks adn da gene Samim Utkun vermitir. Daha sonraki yllarda Tommiks, Tay yaynlar, Ecem ve Aksoy Yaynclk tarafndan siyah-beyaz haliyle 2002 ylna kadar baslmaa devam etmitir. 2004 ylndan beri de Hoz Comics tarafndan renkli ve kue ktta yaynlamaa balamtr.

Konusu: TommiksYzba Tommiks (Capitan Miki) 1835 ve 1840 yllar arasnda Amerika'da yaayan 15 yanda bir korucudur (rancer). Bu dnem Amerikan tarihinde "Altna Hcum" veya "Batya G" dnemi olarak bilinir ve Hollywood'un kovboy (Western) filmlerinin konu ald dnemdir. O dnemde Kuzey Amerika'nn bats henz yeni yerleime ald iin baz blgelerde ciddi bir yasadlk dnemi yaanmtr. te bu dnemde Tommiks Nevada'nn gbeindeki Kulver (Coluver) Kalesi civarnda dzeni salamakla grevlendirilmitir. ki alkolik karakter, Konyak (Doppio) ve Doktor (Salasso), her macerasnda ona elik ederler. Bu ikili, bir yandan kendilerini srekli komik olaylarn gbeinde bulurken; diger yandan da arkadalar Miki'nin yardmna komaktan geri kalmazlar. Hepsinin ortak dman da koruculardan intikam alma hevesiyle her seferinde yeniden karlarna kan klk deitirme ampiyonu Binbir Surat'tr (Magic Face). Notlar: talyan EsseGesse ekibinin 1951 ylnda yaratt,Trkiye'de Tommiks olarak tannan nl izgi roman Capitan Miki de de o devirde talyan izgi romanclarn sklkla bavurduklar sinemadan tandk simalarn izgi romana tanmas yntemi uygulanmt. Sz konusu izgi romanda Tommiks karakteri Anthony Perkins'ten, Konyak karakteri Walter Brennan 'dan, Doktor Salasso ise "Stagecoach" filmindeki Thomas Mitchel 'in oynad alkolik doktordan esinlenilerek yaratlmlardr. Konyak (Doppio) karakterine esin kayna olabilecek sinema adamlarndan biri de 1940'l yllarn western karakter oyuncusu George 'Gabby' Hayes'dir.

1948 yapm Albuquerque filminden alnan sahnede de grld gibi Konyak karakterinin bire bir kopyas gibi durmaktadr.

YZBAI VOLKAN

Yzba Volkan, Gazete ressam ve karikatr izeri Ali Recan'n kaleme ald izgi roman kahraman. 1971 yl sonlarnda lkemizde konuk olarak bulunan Amerikan Hava Kuvetlerine ait bir U-8 ua, Kars'a giderken yanllkla Rus hududuna gemi ve Migler tarafndan yolu kesilerek Ermenistan'n Erivan hava limanna inie zorlanmt.Bu olaydan esinlenen Ali Recan, Yzba Volkan'n ilk maceras Kafkas Dalar nda lm ortaya kard. Ve bylece Yzba Volkan Efsanesi balam oldu.1971'de gazete yaynlaryla balayan Yzba Volkan 1975 ylnda bamsz dergi olarak kt. 1993 ylna kadar yaynland.2000 ylnda aylk olarak yeniden yaynlanmaya balad. Bu seri 4 say srd. 2006 ylnda bu kez Merlin Yaynlar altnda, yaync Ahmet Ziya Sekendiz tarafndan "Btn maceralar" dizisi ad altnda yaynlanmaya balamtr. Seri devam etmektedir. Yzba Volkan Trk Hava Kuvvetleri 'nin kahraman pilotlarn sembolize eder. Sava iin eitim grm olmasna ramen savaa kardr. Fakat bar srecini srdrebilmek iin gl ve caydrc olmak gerektiine inanr. Yzba Volkan bar ve insancldr fakat "grevi gerektirdiinde, bir makineli tfein mermileri kadar hzl ve yok edeci" olur. Trk Hava Kuvvetlerine mensup gen bir pilotun fazla komplike olmayan ve daha sonradan hazrlayaca Yzba Volkan'lara gre daha az sayfa saysna sahip bu izgi-roman beklenilenin zerinde bir ilgi grd. te 1970'lerle kariyerine balayan -ve o tarihte ad henz Volkan olmayan Yzba Volkan'n ksa balang yks buydu. Yzba Volkan Trk Hava Kuvetlerinin kahraman pilotlarn sembolize eder. Sava iin eitim grm olmasna ramen savaa kardr. Fakat bar srecini srdrebilmek iin gl ve caydrc olmak gerektiine inanr. Yzba Volkan bar ve insancldr fakat grevi gerektirdiinde, bir makineli tfein mermileri kadar hzl ve yok edici olur. Her Trk askeri gibi Yzba Volkan da "nce Vatan" prensibine inanr ve ona gre "Vatan sevgisi her trl ideolojinin stndedir." Bu tr konulara deinmek Yzba Volkan'n 25 yllk yayn yaam boyunca eitli evrelerde yanklara yol am, vg ve svglere neden olmutur. Yzba Volkan'n yannda sevgilisi Gazeteci Funda ve yakn arkada Hakk Bacavu vardr. Tabii Sovyet pilotu Yzba Olga'y unutmak ne mmkn? 14 Temmuz 1975 tarihinde, yani "Bonanza"daki ilk yayndan bir yl sonra, Tay Yaynlar

sahibi Sezen Yalner'le yeni bir anlama imzalayan Ali Recan, Yzba Volkan karakterini bamsz bir dergi olarak karmak zere hazrlklara koyuldu. Haftalk bir derginin yaynclk zorluklarina kar yedek sayfa ve macera stoklar hazrlayabilmek iin yardmc izerler de buldu. Bylece ilk Yzba Volkan izim ekibi kurulmutu. "Son mdat ars" adn tayan ilk Tay Yaynlar amblemli Volkan maceras 9 Temmuz 1976'da kt. Daha sonra Alfa yaynlarndan karak 1987 ylna kadar dergi olarak, Tercman gazetesinin kapand 1993 ylna kadar da gazete stunlarnda boy gstermeye devam etti. Hatrladm ilgin bir olay da, Ali Recan tarafndan bir rportaj srasnda anlatlmt: Yzba Volkan' izlemi olanlar hatrlayacaklardr. Tay yaynlarndan kt sralarda, her bir kitabn i kapaklarnda, baz sava uaklarnn teknik bilgileri verilirdi. Hatta, izgi-roman maceralarnda geen dialoglarda, hangi sava uandan hangi hava Kuvvetlerinde ne kadar bulunduundan falan da bahsedilirdi. Btn bunlarda bir casusluk kokusu alan MT, Ali Recan'a sorguya alarak 'Sen bunlar nerden biliyorsun? Bunlar gizlidir..' deyince, Ali Recan 'Aviation Weekly' ve 'Jane's Defense Weekly' gibi Amerikan dergilerini gstererek "Btn bu uaklarn teknik zellikleri ve saylarn Amerikan dergilerinden alyorum.." diye cevap vermiti. Yzba Volkan, Ali Recan tarafndan 1990'larn sonunda gndeme oturan Susurluk Olaynn zm iin yeniden greve arlmt. stelik bu kez Tugeneral rtbesine sahipti. Ancak eski maceralardan krplanlardan kolajla retilen ve sadece 4 say kabilen 'Karanln Kartallar' adl bu seri, Volkan'n da poplaritesinin bir sonu olduunu gstermiti. ocuk dergilerinden gazetelere dein pek ok yayn organnda kariyerini zenginletiren Yzba Volkan, yaratcs Ali Recan'n vefatyla sona erdi. Vefatndan ksa bir sre nce Ali Recan, macera says iyice oalan pilot kahramann talya'daki yaynevlerine de pazarlamak iin giriimlerde bulunmutu. Oradaki yaynevleri bir Trk pilottan ziyade Amerikal bir pilotun yayn ansnn daha fazla olacana karar vermilerdi. Artk onun ad "Capitano Volcano" olacakt. US Air Force'ta bir pilot olarak, Kaddafi'nin, Saddam'n tozunu attracakt. Bugne kadar Avrupallar'n, Amerikallar'n kafasna vura vura Trk pilotlarnn yeteneini ve gcn ispat eden, "it dala" ad verilen kk kapmalarda Yunan pilotlarn elaleme maskara eden, belki yzlerce kez Trkiye'yi komnist olmaktan kurtaran ve 3. Dnya Sava'nn kmasn nleyen Yzba Volkan, artk Amerika'ya hizmet edecek; o zamana kadar hep Trkiye'nin karlarn koruyan ve Trkiye'ye ynelik komplolar bozan kahramanmz, artk Amerika'nn karlar ne gerektiriyorsa onu yapacakt. "Yzba Volkan' Amerika'ya sattnz" lafna kar ise Ali Recan'n yant yleydi: "Biz zaten Amerikal olmuuz. Bu ie son noktay da Yzba Volkan koymu oluyor."

ZAGOR

Zagor, bir izgi roman kahraman. 1961 ylnda Mister No'nun da senarist ve izerleri olan Sergio Bonelli ve Gallieno Ferri tarafndan yaratld ve ilk kez okuyucu ile bulutu. Trkiye'de 1962-1970 yllar arasnda Ceylan Yaynlar, 1970-1993 yllar arasnda Tay Yaynlar, Temmuz 1996-Ocak 2000 aylar arasnda AD Yaynclk, sonra Aksoy Yaynclk, ve Nisan 2002'den bu yana da Ll Kitap tarafndan yaynlanyor. Zagor, A.B.D.'nin Pennsylvania eyaletinin kuzeyindeki Darkwood adl dsel bir ormanda yaar. Asl ad Patrick Wilding olan Zagor, henz kk bir ocuk iken anne-babas Darkwood yaknndaki evlerine Salomon Kinsky tarafndan kkrtlan Kzlderili Abenaki kabilesinin dzenledii saldrda ldrlr. Zagor nehre atlar, bir sre srklenir, daha sonra Nathaniel Fitzgeraldson (Fitzy) adndaki bir avc tarafndan farkedilerek kyya karlr ve bytlr. Fitzy ile geirdii yllar boyunca avlanmasn ve balta frlatmasn renir. Ancak intikam atei de yreini kavurmaktadr. Birgn Salomon Kinksy'nin yerini renir ve intikamn almak iin Fitzy'den ayrlr. Gerekletirdii bir basknla Salomon'u ve beraberindeki kzlderileri ldrr. Ancak bu esnada Salomon'un babasn ldrme sebebini de renir. Evlenmeden nce orduda rtbeli bir subay olan baba Wilding, Abenaki Kzlderililerine bir katliam gerekletirmitir ve kendisinden de bunun intikam alnmtr. Kark duygular iindeki gen Patrick uzun sre kendini toplayamaz. Bir gn ormanda kzlderili saldrsndan hayatlarn kurtard bir cambaz topluluu olan Sullivan'larla tanr ve bu yeni dostar kendisine Kzlderili Algonkin Kabilesinin dilinde "Baltal lah" anlamna gelen "Zagor Tenay" adn verirler. Zagor sergiledii birka numara ile Kzlderilileri kendisinin bir yar-tanr olduuna

inandrr ve barn korunmas iin harcad abalar sonucunda Darkwood'un egemeni olup bataklkta bir kulbe ina ederek iko ile birlikte oraya yerleir. Zagor'un en yakn dostu iko, ou macerada onunla birliktedir. iko Meksika'l bir soyludur ve tam ad "Cico Felipe Cayetone Lopez Martinez ve Gonzales"tir. Oburluu kendisinin bir zaafdr. lk bata yreksiz biri gibi grnse de yeri geldiinde dostlar iin hayatn tehlikeye atmaktan ekinmez. Sevimli, esprili, kltrl bir karakter olarak servenlere renk katar.

ZEMBLA

Zembla - Smer yaynevi tarafndan 1969 ylnda Zembla trk okuyusuna merhaba demi ve uzun yllar hayallere arkadalk etmitir. Tarzan benzeri bir kahramandr. Afrika da maceradan maceraya koar. Tek fark yalnz olmamasdr. Hayvanlar, dostlar Rasmus ve kk pigme ile birliktedir.