RNEK BR TESSN KOMPANZASYONUNUN NCELENMES

Bu blmde aadaki n kabuller ve bilgiler nda bir tesise ait g bileenleri incelenecek ve kompanzasyon ihtiyac hesap edilerek tesisin ihtiyac olan kompanzasyon sisteminin maliyeti karlacaktr. Tesis kompanze edilmeden nceki elektrik fatura bilgileri ile kompanzasyondan sonraki fatura bilgileri tekrar incelenerek kompanzasyon sisteminin maliyeti ile bir kyaslama yaparak, kompanzasyon sisteminin tesise ne kadar zamanda kendini amorti ettirecei hesaplanacaktr. Tesis Hakknda Bilgi Tesisin kurulu gc tarifesi ve gerekli dier bilgileri aadaki gibidir; Tesisin kurulu aktif gc (P) 1188 kWtr ve kompanzasyon esnasnda aktif g sabit

tutularak hesaplama yaplacaktr. Tesisin mevcut g faktr (Cos ) 0.7dir. Tesis Elektrik Piyasas Dzenleme Kurulu, Perakende Sat Tarifesi Usul ve

Esaslarna gre Ticarethane abone grubuna girmektedir. Tesis Teda Geneli 2006 Yl Fonlu Tarifesine gre Tek Zamanl Tarife

seeneini kullanmaktadr. Tesisin g faktr (Cos ) Elektrik Projelerinin Hazrlanmas ve Elektrik

Tesislerinin Gerekletirilmesi Sresince G Faktrnn yiletirilmesi le lgili Tebli gerei 0,95 (dahil) ile 1,00 arasndaki bir deere ykseltilecektir. Tesis iin planlanan kompanzasyon panosu kendi bana imal edilecek ve Tesis Ana

Datm Panosundan beslenecektir. Tesis; gnde 10 saat ve ayda 30 gn tam gte almaktadr. Yaplan btn maliyet hesaplamalarnda Aralk 2006 dnemi cretlendirmeleri

geerlidir. Tesisin G Bileenlerinin ncelenmesi ve Kompanzasyon htiyacnn Tespiti rnek tesisimizin aktif gc (P) 1188 kW ve g faktr (Cos ) 0,7 deerinde ise g faktrn istenen 0,95 deerine ykseltmek iin gerekli kondansatr gc u ekilde hesaplanr; Cos 1 = 0,7 ise; tan 1 = 1,02 bulunur. Cos 2 = 0.95 ise tan 2 = 0,33 bulunur. (4.2) ve (4.4) eitliklerinden yararlanarak k= tan 1 - tan 2 k katsays hesaplanr; k = 1.02 - 0.33 = 0,69 (4.6) (4.5) (4.4) (4.3) (4.2) (4.1)

olarak bulunur. Bulunan bu k deeri ve tesisin aktif gc (P), (2.14) bantsnda yerine koyularak gerekli kondansatr gc u ekilde hesaplanr; QC = k.P = 0,69.1188 = 819,72 kVAr (4.7)

Tesise ait kompanzasyon panosu tek hat emas Tesisi kompanze edebilmek iin gerekli kondansatr gc (QC) bu ekilde bulunduktan sonra kompanzasyon iin planlanan panoya ait tek hat emasn olutururuz;

Tesisin Kompanzasyon Maliyeti Analizi Kompanzasyonunu gerekletirdiimiz rnek tesise ait maliyet analizinde u admlar izleyeceiz; Tesis kompanze edilmeden nce ebekeden ekilen reaktif enerjiye (FQ) ve aktif

enerjiye (FP) karlk denen aylk fatura bedeli hesaplanacak, (FT1) Tesis kompanze edildikten sonra denen aylk fatura bedeli hesaplanacak (FT2), Tesisin alt zaman zarf ierisinde aylk olarak denen fatura bedelindeki azalma

hesaplanacak (FT), Tesisi kompanze edebilmek iin dzenlenen kompanzasyon panosunun maliyeti

hesaplanacak (K) Kompanzasyon iin yaplan maliyeti fatura bedelindeki azalmaya blerek amorti etme 3

sresini (T) bulacaz. Tesisin kompanzasyonu iin gerekli panonun imalatnda kullanlan malzemelerin ve pano imalat cretinin de iinde bulunduu Aralk 2006 dnemine ait maliyet hesab aadaki gibidir. Birim Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Ad. Kg. Miktar 1 7 3 7 3 7 3 1 10 1 1 13 1 300 Birim Fiyat 1.800,00 738,00 369,00 218,00 94,00 205,00 76,00 240,00 8,00 15,00 2.400,00 3,00 60,00 16,50 1.500,00 Toplam 1.800,00 5.166,00 1.107,00 1.526,00 282,00 1.435,00 228,00 240,00 80,00 15,00 2.400,00 39,00 60,00 4.950,00 1.500,00

240x210x80 Dikili tip pano 100 kVAr Kondansatr (400 V) 50 kVAr Kondansatr (400 V) 3x170 A Kompanzasyon Kontaktr (100 kVAr iin) 3x110 A Kompanzasyon Kontaktr (50 kVAr iin) NH tipi 3x250 A Yk Kesici NH tipi 3x125 A Yk Kesici 12 Kademeli Reaktif G Rlesi 0-1Pako alter (1x20A) 1-0-2 Pako alter (3x20A) 2000A Termik Magnetik alter Sinyal Lambas (220 V Ampul dahil) 2000/5 A Akm Trafosu Bakr Lama Montaj ii + Sarf Malzemeler

Toplam: % 18 KDV: Genel Toplam

20.828,00 3.749,00 24.577,00

Kompanzasyon panosu maliyeti Tesisin kompanzasyondan nce ektii aylk reaktif ve aktif enerji giderleri u ekilde hesaplanr; Tesisin aylk alma sresi; a = 30 10 = 300 saat (4.8)

olarak bulunur ve bulunan bu deer ile aylk aktif g kullanm bedeli; FP = a P 0,151950 = 300 1188 0,151950 = 54154,98 YTL olarak bulunur. Ayn ekilde aylk reaktif g kullanm bedeli ise; FQ = a Q C 0,052500 = 300 819,72 0,052500 = 12910,59 YTL (4.10) (4.9)

olarak bulunur. Bu durumda kompanzasyondan nceki toplam fatura bedeli %18 KDV dahil olmak zere; FT1 = (FQ + FP ) 1,18 = (54154,98 + 12910,59) 1,18 = 79137,37 YTL olarak bulunur. Tesisin kompanzasyonunu mevcut tebli ve ynetmelikler usulnce gerekletirdiimiz takdirde, reaktif enerji sarfiyat olarak tesis herhangi bir bedel demeyecek bunun yannda aktif enerji kullanm bedeli ayn ekilde hesaplanacaktr. Sonu olarak tesisin kompanzasyonunun ardndan fatura edilecek bedel sadece aktif enerji kullanm olacaktr. FT 2 = FP 1,18 = 54154,98 1,18 = 63902,88 YTL olarak bulunacaktr. Tesisin kompanzasyondan nceki ve sonraki fatura bedelleri kyasland zaman kompanzasyon sonunda tesisin aylk olarak deyecei tutardaki azalma u ekilde hesaplanr; FT = FT1 FT2 = 79137,37 63902,88 = 15234,49 YTL olarak bulunur. Kompanzasyon panosunun maliyeti Tablo 4.1de ayrntl olarak hesaplanm ve toplam maliyet olarak 24.577,00 YTL bulunmutur. Bu maliyet tesisin faturasndaki aylk azalmaya blnd zaman kompanzasyon yapabilmek iin yaplan harcamann ne kadar zamanda amorti edilecei ortaya kacaktr; 5 (4.13) (4.12) (4.11)

T=

24577,00 = 1,6 Ay =1 Ay 18 Gn 15234,49

(4.14)

olarak bulunur. Grlecei gibi incelediimiz tesisin reaktif g kompanzasyonu iin yapt maliyet ok ksa bir zamanda kendini amorti etmekte, sonraki fatura dnemlerinde ise kompanzasyon yaplmas sayesinde tesis reaktif enerjisini kendi reterek faturasna yanstmamaktadr. Yaplan bu maliyet analizi ortaya koymaktadr ki reaktif g kompanzasyonu son derece avantajl bir uygulamadr.