Tanismismiydik

Daha nce Tanm mydk?
Yekta Kopan
yk
www.altkitap.com
yk
Daha nce Tanm mydk?

Yekta Kopan
altkitap - yk 8
Daha nce Tanm mydk? Yekta Kopan Eyll 2003 Yayna Hazrlayan: Ayfer Tun Tasarm: Faruk Ulay Tasarm Uygulama: Murat Glsoy Resimler: Rene Magritte 2003 altkitap ve Yekta Kopan Yaptn tm yayn haklar sakldr. Tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda yayncnn izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz. www.altkitap.com editor@altkitap.com
Yazar Hakknda
Yekta Kopan 1968'de dodu. renim hayat Ankara'da geti. Hacettepe niversitesi letme Blm'nden mezun oldu. ykleri Hayalet Gemi dergisinde yaynland. altZine.net'de internet ortamna ynelik edebiyat almalar yapyor. lk yk kitab Fildii Karas 2000 sonbaharnda yaynland. kinci kitab Ak Mutfandan Yalnzlk Tarifleri Sait Faik Hikye Armaanna deer grld. 2003 tarihli yk kitabnn ad Yedi Derste Vicdan Muhasebesi.
indekiler
"Bir Sar Yolculuk" Amcamn Yaama abas Daha nce tanm mydk? erbeti Gnei Son Olarak Phra Keo'da Grdm Giri Cmlesi
3 8 14 22 33 43
"Bir Sar Yolculuk"

Yaynevinizin saygdeer yneticileri; Evvela byle bir mektup yollayarak zamannz aldm iin zr dilerim. Maruzatm arz etmek iin en uygun eklin bir mektup yollamak olduuna karar verdiim gnden beri, konuyu nasl toparlayacam ve sizi nasl daha fazla rahatsz etmeyeceimi dnyorum. Yine de kantarn topuzunu karr ve sz uzatrsam imdiden affola. Efendim, bendeniz Kemal Tulhar. Soyadm size kim olduum hakknda bir fikir vermi olabilir ancak ben yine de syleyeyim. Yaynevinizden "Btn Eserleri" ve son olarak da hayat hikyesini anlatt "Bir Sar Yolculuk" adl kitab baslan deerli yazarmz Sait Tulhar'n amcaoluyum. Sizi byle bir mektupla rahatsz etmemin sebebi de az nce szn ettiim "Bir Sar Yolculuk" adl kitap. Bu kitapla ilgili birtakm bilgileri ve ok nemli bir gerei bilmeniz gerektiini dndm. Belki haddim deil ama kendimi, ad geen eserde bir deiiklik yapmanz rica etmek zorunda hissediyorum. Ne demek istediimi tam olarak anlatabilmem iin biraz geriye dnmem gerekiyor. ocukluumuz Aydn'da, iki ailenin i ie yaad, bykbabamdan kalma evde geti. Babalarmz bykba hayvan ticaretiyle urayorlard. Benim babam okumam ok istiyordu, Sait'in babasnn tek hayali ise olunun bir an nce ilerin bana gemesi idi. Ama hayat hep tersine iliyor galiba. Okumak bana zor geliyordu, hayvanclkla uramak da Sait iin ikenceden farkszd. Sonunda babalarmzn istediinin tam tersi oldu. Ancak amcam, dediinin dna klmasn pek sevmeyen bir mizaca sahipti. Sait, liseden sonra da okumak istediini sylediinde onu kapnn nne koydu. Sonras zaten "Bir Sar Yolculuk" adl eserde ayrntl bir ekilde ele alnm.
Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan
Tekrar ederek zamannz almak niyetinde deilim. Yalnz kitapta olmayan baz bilgileri size aktarmak isterim. Sait'in kitabna almayarak belki de yok saymak istedii ve sizde kalacandan emin olduum baz gerekleri arz etmezsem, bu mektubun yazl nedenini aklayamam. Hayrettin amcam, biraz banaz bir adamd. Zaten babamla yollarnn ayrlmasna da fikir ayrlklar sebep oldu. Babam, medeniyetin her tr imknndan faydalanmak isteyen, yeniliklere ak, ayrca sazdan szden zevk alan bir zatt. Oysa amcam sadece ahret korkusuyla yaar, nefse dair her eye dman davranrd. En sonunda amcamla byk bir kavgaya tututular ve nce baka bir eve tandk, ardndan da babam ortaklktan ayrlp, tek bana lokantaclk iine girdi. Ben halihazrda baba meslei olan lokantacl devam ettirmekteyim. Sz uzatmayaym, Hayrettin amcamn bu davranlar zellikle Sait'i ok etkiliyordu. Sait okumak istiyordu, babas al diyordu; Sait, Ata'ya hayranln dile getirdike babas imparatorluun gcnden bahsediyordu. Sait, o yllarda hayatmza giren elektrikli cihazlar idi, radyo idi yeniliklere hayranln gsterdike, babas eytan ii diyor, hatta kimi zaman daya basmaktan geri kalmyordu. te amcaolum, belki de utandndan, kitabnda bu konularn biroundan bahsetmiyor. Neyse, insan hayatn gnlnce yazabilir. Bir hayat istedii gibi yazabilmek her babayiidin harc deildir bence. Ancak ben size, daha ok kendimle ilgili bir eyi anlatmak istiyorum. Sait, kitabnda da yazd gibi evi terk edip Ankara'ya okumaya gitti. Biz de babamn lokantaclk iine girmeye karar vermesinin ardndan, Aydn'dan stanbul'a gtk. Yirmili yalarndaki biri iin, stanbul'un nasl korkulacak bir yer olduunu takdir edersiniz. Ancak bu koca ehir herkesi farkl etkiliyor. Ben, kendime burada yok olmayacama dair sz verdim. O haylaz adam gitti, yerine renme merakls, alkan, tuttuunu koparmaya kararl bir adam geldi. Lise mezunu bile olmayan ben, elimden geldiince okudum, altm, hem cemiyette hem de iimde ad anlr bir adam olmak iin gecemi gndzme kattm. Tam o tarihlerde, lokantann karsndaki ilkokulda retmenlik yapan Kadriye Hanm'a ak oldum. Allah'n takdiri ite, benim gibi bir cahil ve bir retmen... Zamannz almayacan bilsem, evlenmemizin masallara benzeyen hikyesini anlatrdm. Kadriye Hanm btn hayatm deitirdi. nanr msnz, o okumay sevmeyen hayta, kitap
stne kitap devirmeye balad. Rahmetli babam bu abam gremedi yazk ki!.. Tpk babam gibi elenceden, gezmelerden, sazdan szden keyif aldm. ocuk sahibi olduk. ocuklarm boyuma getirdim, okuttum, evlendirdim. lerimi oullarma devrettim. Allaha bin kr, toruna torbaya kartm. ay nce eimi ar bir hastalk sonrasnda kaybedene kadar dertsiz tasasz yaadm. Ama artk o gzel gnler geride kald. Sait'in yaam ise, yokluklarla, skntlarla geti. Hukuk zerine ihtisas yapt. Anadolu'nun eitli yerlerini dolat. Ama drstlnden midir bilinmez, ileri ak bir avukat olmad hibir zaman. Tabii, bir de edebiyat tutkusu yznden hibir eye tam younlaamad. Geinebilmek iin birok ie bulat, ne zaman yardm etmek istesem reddetti. Velhaslkelam, ben rahat rahat yaarken, o trl zorlua gs gerdi. Btn bunlar kitabnda var zaten. Gelelim benim derdime... Bir yl kadar evveldi. Bir gn Sait, ziyaretimize geldi. Oturduk yarenlik ettik. Bir gzel de kafa ektik. Vakit ge olup da hanm yattktan sonra, Sait bana bir skntsn anlatt. Boa yaamz bu hayat amcaolu, deyip sze girdi. Onca kitaptan, adnn onca duyulmasndan sonra bunu sylemesinin sama olduunu sylediysem de, dinlemeyip devam etti. Kendini iyi hissetmediini, artk yolun grndn sylyordu. Durmadan elini gsne vurup, uramda kocaman bir ta var, diyordu. Sonra, uzunca bir sredir dnp, hayat hikyesini yazmaya karar verdiini syledi. Ben bugne kadar yazd, birou muvaffak olmu eserlerinden bahsettike, ne muvvafakiyeti, diyor, bir avu tutkulu okurun dnda, kendisini doru dzgn okuyan birilerinin bile olmadn sylyordu. Saatler ilerleyip, alkol miktar da arttka gsne vurmalar, bir dlm bile yok demeleri artt. Eletirmenlere de kzgnd. Kimi zaman yceltirler ama ncesinde o kadar yerin dibine geirirler ki, o yceltmeler sayesinde ancak yeniden yeryzn grebilirsin, diyordu. Gazetelerinde ne byk adamdr yazp, iki masalarnda, yaynclar acmasa hibir kitab yaynlanmaz, diye meze yaparlar adam, deyip deyip dertleniyordu. Gzleri dolu dolu olmutu. nann u anda bu satrlar yazarken tylerim diken diken oluyor. Takdir edersiniz ki insan yalandka sulugzl oluyor. O gece de, karmdaki koca narn
nasl acmaszca budandn grdke alayacak gibi oluyordum. Yllardr, hayranlkla, kskanlkla kitaplarn okuduum amcaolum, iindeki acy, hzn, nefreti kusuyordu. Benim gpta ile izlediim adam bir evi, kurulu dzeni, bir evlad olmad iin gzya dkyordu. Dertlendike dertlendik, itike itik. Sonunda Sait, azndaki baklay karverdi. O anda dedikleri bugn bile kulamdadr. O nedenle size aynen aktarabilirim: "Amcaolu," demiti, "Yazacaklarm derleyip toparlarken, bir de baktm ki, benim doru drst fotorafm bile yok be olum. Son zamanlarmda, rportaj yapmaya gelen edebiyat dergilerinin ektii be para eyi saymazsan, hi fotorafm yok. Rahmetli babam yle bir eytan korkusu salm ki iime, genliimde de bir kere gememiim fotoraf makinesinin nne. ocukluum desen, ne gezer. Asker ocanda bile yaban davranmm. Babam, 'Gnahtr,' deyip yasaklam. O yasak hayatm boyunca adm adm benimle dolam. Amcaolu be, bilirsin bu gne kadar hibir ey istemedim senden. mrmzn son deminde bir ey istesem, ok mu olur. u hayat hikyemi bitireyim, benim yaynevi basacak. Diyorum ki, ocukluunun, genliinin fotoraflarn versen bana. Ne kadar benzediimizi sen de bilirsin. Hi deilse u dnyadan gerken szyle, grntsyle bir gemi brakaym ardmda." nce, garip gelen bu teklif, belki biraz da alkoln etkisiyle aklma yatt. Hemen yatak odasndan fotoraf albmlerini getirdim. Oturduk, bir sr resim setik. zellikle yzmn pek net seilmedii fotoraflar tercih ettik. Aydn'daki ocukluktan tutun, delikanllmn apknlklarna, tatil elencelerinden tutun, mide ameliyat iin hastanede yattm gnlere bir sr annn resmi. Sait, fotoraflar ald gitti. Ksa sre sonra "Bir Sar Yolculuk" yaynland. Kitabn arkasndaki "Albm" blmnde setiimiz fotoraflarn ou yer alyordu. Tabii, altlarnda da Sait'le ilgili bilgiler. te efendim, sizinle paylamak istediim gerek budur. Diyeceksiniz ki, madem bu beraber karar verdiiniz bir eydi, neden imdi aklamak ihtiyac duydunuz. Anlataym efendim. ncelikle bilmenizi isterim ki, bu resimlerin bana ait olduunu bilen pek insan yoktur. Akrabalarn ou ve hanm rahmetli oldu. ocuklarm o fotoraflarn oundan haberdar deillerdir. Anlasalar bile amcalarnn ansna hrmetten azlarn amazlar. Yani, iki amcaolunun bu hilesi,
yaynevinizin tadn karacak bir olaya dnmez. Zaten ben de bu mektubu tadnz karmak amacyla yazmadm. Hanmn vefatndan bu yana kendimi pek iyi hissetmiyorum. Sait'in dedii gibi, uramda kocaman bir ta var, yol grnd galiba. Benim iin de, "Bir Sar Yolculuk" zamandr artk. Bu dnyadan gmeden nce, ardmda koca bir yalan brakmak arma gidiyor. Bu sebeple, gerei sizlere anlatmak istedim. Dediim gibi herkes hayatn yaamak istedii gibi yazmakta hrdr. Hatta iin komik yan, sadece elinizde yle bir fotoraf olduu iin, banzdan gemedii halde bir mide ameliyatnn skntlarn bile yazabilirsiniz. Bunlar kiinin, hele de byle byk bir yazar olmu kiinin bilecei eylerdir. Btn bunlar anlatmam, Sait Tulhar gibi deerli bir yazarn eserlerine halel getirmeyecektir herhalde. Ancak, hayatnn son gnlerini yaayan bir ihtiyarn, bu dnyadan drst gmeyi istemek en doal hakkdr diye dnyorum. Bir de eer yal bir adamn kaprisi olarak grmezseniz, bir istirhamm olacak. Olur da bu kitabn, yeni bir basksn yapacak olursanz 152. sayfada, altnda "Sait Tulgar, 1959 baharnda bir hanm arkadayla engelky'de ay ierken..." yazan resmi karmanz rica edeceim. Bunu da kendim iin deil, o resimde yanmda oturmakta olan hanm iin, rahmetli eim Kadriye'nin ans iin istiyorum. Yaynevinizin deerli yneticileri; nallah bu mektubumu, bir ihtiyarn samalklar olarak okumamsnzdr. Amacm bir olay yaratmak ya da aramzdan ayrlm insanlarn mukaddes hatralarna saygszlk etmek deildi. Sadece, son yolculuuma kmadan, yapmam gerektiine inandm bir grevi yerine getirdim. Hayatmn bir iki hatrasna sahip kmak istedim. Ne yazk ki ben hayatm, deil istediim gibi, yaadm gibi bile yazamam. O inanlmaz yetenee sahip amcaolum Sait Tulhar'n aziz hatras nnde muhabbetle eiliyor ve deerli zamannz fazlasyla aldm bu mektubuma sayglarm sunarak son veriyorum. Hoakalnz efendim. Kemal Tulhar
Amcamn Yaama abas

Souk k gecelerinde, salondaki sobann stnde kzaran kestanelerin kokusuna ve o kokuya gizemli bir hava katan konumalara byk bir zlem duyuyorum. Aradan bunca yl gemesine karn, ne zaman bir kestanecinin yanndan gesem, belli belirsiz glmsemem bundandr herhalde. Faik amcam, beni, aabeyimi, kz kardeimi yanna oturtur ve bizi o sobann bandan alp, hi bilmediimiz dnyalara gtrrd. Aabeyim benden sadece ya byk olduu halde anlatlanlar hakknda yorumlar yapar, arada bir "Haa, biz onu okulda grdk," diye bilgilik taslamaya kalkard. Ben, on yanda bir ocuun btn kahramanlk hayallerini o dnyalara tardm. Kz kardeim o zamanlar konuulanlar anlayamayacak kadar kk olduu halde hi sesini karmaz, iri gzlerini bir an bile krpmadan Faik amcay dinlerdi. Annem aylar tazelerken ya da kararm maasyla sobann stndeki kestaneleri evirirken, ses karmamaya, byy bozmamaya zen gsterirdi. Babam... Babam, yllar nce o byl dnyalardan birine gitmiti. nce dersler ve o hafta yaplan yaramazlklar konuulurdu. Dersler ksm aabeyimi, yaramazlklar ksm beni ilgilendiriyordu. Sonra en sevdiimiz oyun balard: Resimli bulmaca... Faik amca antasndan bir sr kt ve kaln ulu bir kurun kalem karr ve resimler izerdi. Oyunun kural da basitti: izilen eklin ne olduunu ilk syleyen 10 puan alr. Aslnda bu aabeyimle benim aramdaki bir oyundu; kz kardeim Canan ou zaman biz yant verdikten saniyeler sonra, hatta bazen dier soruya geildiinde aniden 'Bayrak' ya da 'Horoz ekeri' diye barp, kahkahalar atmamza neden olurdu. Ama amcam mutlaka ona da puanlar verir, kazanmas iin trl numaralar evirirken bize de gz krpmay unutmazd. izilen ekil, Faik amcann o anki kararna gre zor ya da kolay olabilirdi. nemli olan yant nce sylemekti. Tabii "Hayr, hayr, nce ben syledim," kavgalarnda hakemlik yapma grevi de yine amcama dyordu. st ste kolay ekiller izdikten sonra, yle bir ey izerdi
ki aabeyim de ben de uzun sre dnr ama ne olduunu bulamazdk. te o zaman amcamn keyifle ders verdii dakikalar balard: "Bakn ocuklar bu bir piston. Durun en iyisi ben size bir araba nasl hareket eder, yle ksaca anlataym..." Anlatrken gzlerinin l l olmasn salayan bu bilgiler bizler iin, gizemlerle dolu dnyalarn anahtarlaryd. ou zaman bir pistonun nasl o kadar hzl hareket ettiini, koskoca bir geminin suyun stnde nasl durduunu, sesimizin nasl tellerden geebildiini hatta bisikletlerimizi nasl durdurabildiimizi ok iyi anlamyordum. Ama Faik amcann her kelimesini byk bir dikkatle dinliyor, kafama iyice yazabildiklerimi ertesi gn okuldaki arkadalarma anlatarak bilgilik taslamann hayallerini kuruyordum. Geen hafta yeni bir eve tandk. Balkonun bir kesine atlm dkntlerin arasndaki garip bir makine, yllar ncesine dnmeme ve Faik amcay anmsamama neden oldu. Yannda bir kol, stnde byke bir delik, nnde de birok kk deliin olduu ayakkab kutusu byklnde basit ama ne olduunu bir trl anlayamadm bir makine. Makinenin banda dakikalarca sessiz kaldm gren karm, "Brak oyalanmay da yardm et," demiti, "onu da bir keye koyuver, bir ara ev sahibine veririz, sonra ne yaptnz bilmemne aletime diye bamza ekimesin." Faik amcam hayatta olsayd bu makine, bilmemne aleti olarak kalamazd. Bu garip makine bizi, bilmediimiz dnyalara gtrr, bilmediimiz insanlarn bilmediimiz ykleriyle tanmamz salard. Acaba karm bu ykleri renmek ister miydi? Evleneli yl oluyor. Ayn iyerinde alyoruz, zaten tanmamz da bu sayede oldu. Tantktan drt ay sonra evlendik. Pnar'n ailesiyle annem ok iyi anlayor. Borlarmz bitirip, biraz rahata erince ocuk yapmay dnyoruz. yi bir arkada evremiz var. Her hafta sonu birinin evinde toplanyoruz. Kimi zaman hep beraber televizyon izliyor, kimi zaman da kt oynuyoruz. Pnar ve ben ok mutluyuz. Evlenme teklif edeceim gn ok heyecanlydm. Yemee kmtk. Annemle beraber aldmz yzn kutusuna kk bir kart ilitirmi ve stne ne yazacam da gnlerce dnmtm: Gnlerce yaan yamurdan sonra beliren gkkua kadar gzelsin...
10
Karanlk bir gecede parldayan deniz feneri kadar zelsin... Benimle evlenir misin? Acaba sadece "Benimle evlenir misin?" yazsam daha m iyi olurdu? Tanma tela bittikten sonra, bir gece o garip makineyi nme alp ne olabileceini dnmeye baladm. Belli ki o byk delik bir eyin giriine yaryordu ve kol da o eyin bir deiim srecine girmesini salyordu. Ama o ey ne olabilirdi, nasl bir deiim sreci yayordu ve btn bunlar sonuta neye yaryordu? Malzeme antasndan bir tornavida alp skmeye karar verdim. Yere bir gazete yayp, paralama ilemine giritiimi gren Pnar, "Samalama," dedi, "ocuk gibi, sa solu kurcalayacana, yarn ev sahibini ara da kurtulalm u garabetten." O gece uyku tutmad. Yatakta dnp dururken, gzmn nne hep Faik amcann grnts geliyordu. Pnar' uyandrmamaya zen gstererek yataktan kalktm. Salondaki pencerenin nne oturup, bir sigara yaktm. Bir yandan makineyi paralamak ve ne olduunu renmek iin garip bir istek duyuyor bir yandan da bunu yapmamam gerektiini dnyordum. Sonuta, ocukluumun kestane kokan gizemi ar bast ve pencerenin nne bir gazete serip makineyi stne koydum. Eminim Faik amca da olsa byle yapard.... Kolun altrd dzenek, stnde ince bir yark olan bir kapakla rtlmt ve bu kapa tutan pasl vidalar amak ok zordu. Ama artk balamtm, vazgeemezdim. Faik amca hi evlenmedi. Yedi yl nce de bu dnyadan ayrld. Yalnz yayordu ve ld, gnler sonra evinden ykselen kokudan rahatsz olan komularn kapy krp ieri girmesiyle ortaya kt. Bizden baka akrabas yok gibiydi, bizimle de son yllarda pek grmez olmutu. Cenazesini aabeyimle ben kaldrdk. Helvasn annem yapt. Kz kardeim ehir dnda yaadndan cenazeye gelemedi. Evindeki bir sr kk aleti ne olduklarn anlayamadmz iin atmak zorunda kaldk. Bazlar hurdacya satld. Artk kullanlmayacak durumdaki fotoraf makinesi, daktilo, tra makinesi gibi bir ka aleti de aabeyimle ben an olsun diye bltk. Kk kk ktlara, okunakl bir el yazsyla tuttuu notlar aabeyimde kald. Hepsi bu kadar. Faik Ikal, bu dnyadan merakl bir glge gibi geip gitmiti.
11
Sol taraftaki vidalar amay baarmtm. Tornavidann sap, avucumun iini rtmt. Ter iinde, grlt yapmamaya byk bir zen gstererek, sadece sokaktan ieri vuran klarn lo aydnlnda almaya devam ediyordum. Bir yk kahraman olamayacak kadar sradan bir yaam vard Faik amcann. Oysa, onu hi deilse bir ykde lmszletirmek, ileride ocuuma anlatacam bir annn barol oyuncusu yaparak, yllar sonraya tamak isterdim. Ama anlatacaklarm, artk kimsenin ilgisini ekmeyecek kadar sradan eyler olurdu: Faik Ikal. Lise mezunu. eitli devlet dairelerinde memur olarak alt. Hi evlenmedi. Hayat boyunca, insanlar artacak bir ey kefetmeye alt... Baaramad. Ama bir kahraman olmak iin baarm olmas gerekliydi. leride onu anlatrken, yaamn yalanlarla bezeyip, birok buluun altnda aslnda onun imzasnn olduunu syleyebilirim. ocukluumun tek kahramannn, herkesin kahraman olmas iin yalan sylemekten ekinmem. Yalanlarla bezenmeyecek kadar drst yaam birine bunu yapmak, byk bir hakszlk olmaz myd? Bir gn, bir uurtma yapmak istediimi sylediimde, ocukken bulduu bir dzenei anlatmt. u anda tam olarak tarif edemem ama uurtma ipinin bal olduu bir makara sistemi ve bu makarann yanna sabitlenmi bir arlk izdiini anmsyorum. Arlk, uurtmann direnciyle hafif hafif aa yukar salnyor, bylece uurtmann rzgr daha iyi almasn salyordu galiba. Biraz kark oldu deil mi? Keke Faik amca burada olsa ve o yumuack ses tonuyla ocukluk buluunun marifetlerini tek tek aklasa. Sa taraftaki vidalar amak daha zordu. Arada bir, tornaviday sol elime alyor ya da kutunun duruunu deitirerek sa elimi kullanmaya alyordum. Annemin yatam slatmamdan dert yand bir gn, buna zm bulabileceini sylediinde ok sevinmitim. Yatama, vcuttaki s deiimini alglayan ve baucumdaki saatin zilini aldrarak beni uyaran bir sistem yerletireceini sylemiti. Bu sayede uyanacak ve hemen tuvalete koabilecektim. Bir de hepimizi yatak odasna toplayp, geceleri benim tuvalete nasl koacam anlatmt. Uyur gibi yapm, sonra zil sesi karp bizi kahkahalara boarak panik iinde
12
tuvalete komutu. Bu erken uyar sistemini hi gerekletiremedi. Ben de bir iki yl daha yatam slatmaya devam ettim. Ama nedense artk eskisi kadar utanmyordum. Kapa karmtm. stteki yarn tam altna gelen yerde gen biiminde yerletirilmi silindir vard ve kol bu silindirleri dndrmeye yaryordu. Silindirleri skmeye karar vermitim. Amcamn vefatndan sonra aabeyimin eline geen notlar sayesinde ok nemli bir gerei rendik. Aslnda ilk okuduumuzda gzlerimize inanamadk, bu harika bulu bile onun bir kahraman olmasn salamamt. Faik Ikal, 1954 ylnda Eskiehir'de grevliyken byk bir bulua imza atm: ABA... O yllarda Trkiye'de otomotiv sektrnde ciddi bir ilerleme yok. Eskiehir ise Anadolu'nun gelimemi ve kendi halinde bir ili. Amcam, Tapu Kadastrodaki grevi nedeniyle orada bulunuyor. Sabahtan akama iinin banda dirsek rtyor. Gece yarlarna kadar, eitli izimler, denemeler yaparak buluunu gelitirmeye alyor. Sonunda 24 Austos 1954 gn buluunun prototipini bitiriyor: arpma Annda Balon Almas... Ya da ksaca ABA... Arabalarn n blmne yerletirilen bir dzenek bu. Ani bir arpmayla nndeki hava dolu hazneye ilk hareketi veren pompa, arabann gsndeki bir delie yerletirilen plastik balonun aniden imesine ve bylece srcnn arpmann darbesinden korunmasna yaryor. Amcam buluunu alp Ankara'nn yolunu tutuyor. Ama patent brosu, byle bir buluun hibir ie yaramayaca ve gereksiz olaca ynnde gr bildiriyor. Otomobil reticileri de src gvenliini korumak iin, koltuk kenarlarna konulacak bir kemerin yeterli olacan syleyip, gerekli ekonomik yardm vermekten kanyorlar. Oysa Faik amca, bu buluunun reklamn bile dnm durumda: Falanca arabalar tercih edin, yaama ABA'nz devam ettirin... Makineyi darmadan etmeyi baarmtm. Ellerim yara bere iinde kalmt. Bir sigara yaktm. Amcamn bir eyler anlatrkenki heyecanl grnts gzlerimin nnden gitmiyordu. Neden hi evlenmemiti? Onun bu heyecann paylaacak birini mi bulamamt? Pnar benim heyecanlarm paylayor muydu ki? Ya da ben herhangi bir eye, uruna hayatm verecek kadar byk bir heyecanla bal mydm? Oysa ocukluumda, byynce nl bir bilim adam olmay, amcam
13
gibi bir sr ey bilmeyi, eit eit bululara imza atmay hayal ederdim. nce hayaller ve heyecanlar gitti sonra da amcam. O belki bir yknn kahraman olamamt ama hi deilse kk ocuun kahraman olmay baarmt. Sradan bir makinenin dilisinden fark kalmayan bir adamn kestane kokulu hayallerinin kahraman olmay baarmt. Gn aarrken, garip makinenin dalm paralarn bir naylon torbaya tktrp, yatmtm. Sabah erken kalkmak, ie ge kalmamak ve bir an nce yetitirmem gereken raporlarn bana oturmak zorundaydm. Uyku gelip beni teslim almadan nce, keke Faik amcam erken uyar sistemini yapabilseydi diye dndm. Aslnda o ayakkab kutusuna benzeyen garip makineye ne olduunu sylemek istemiyorum. nk Faik amcann yeeni olarak, bu kadar basit bir eyi anlamam olmaktan dolay utanyorum. ki gn sonra ev sahibinin kars gelip, artk bir ie yaramayacak hale getirdiim erite makinesini ald ve sylene sylene gitti. Yukardan hamurun verildii ve n taraftaki kk deliklerden uzun erite paralar olarak kt, bir ocuun bile anlayabilecei basitlikte bir dzenek. Kadn gittikten sonra Pnar "Daha tanal iki gn oldu ve sayende ev sahibiyle ters dmeyi baardk," diye laf sokarken, bildiim bir gerei ona asla aklamamaya karar verdim: Faik amcam yayor olsayd bu makinenin, eriteyi pimi olarak karann yapard.
14
Daha nce tanm mydk?

Daha nce tanm mydk? zr dilerim, birden sizi eskiden tanyormuum hissine kapldm da. Yoksa byle pat diye sze girmeyi sevmem. Aslnda sevmezdim demeliyim. Yllarca hep dndklerimi deil de, sylemem gerekenleri syledim. Hepimiz byle yapmyor muyuz? Aman yle dersem ayp olur, byle dersem yanl anlalrm falan filan... Oysa bazen yle anlar oluyor ki, aklmzdan geenleri sylemek iin baka ansmz olmayacan biliyoruz. Ben de yanma oturduunuz andan beri sizi nereden tandm bulmaya alyorum. Baktm ki bulamayacam, dne dne delireceime soraym dedim... Demek hibir yerden hatrlamyorsunuz. Nerede oturuyorsunuz? Haa bu arada sze destursuz girdiim iin adnz sormay unuttum... Allah Allah, Ebru ad da bir ey artrmad. Bir gbek adnz filan var m peki?.. Hmm, yok demek. Benim tane gbek adm var. Yani hibiri nfus czdanmda yazmyor ama dedemin, bykbabamn ve Naile Teyze'nin koyduu tane gbek adm var. Naile Teyze, o yllarda evinde kirac olarak oturduumuz bir kadncazd. Bahe iinde kk bir evi vard. Biz alt katta otururduk, o da st katta otururdu. Hi ocuu olmam, kocasn gen yanda kaybetmi zaten. Tabii yle yalnz kalnca da, biraz sevgisiz bir kadn olmu. Ama bize yle davranmazd, annemi kz, beni de torunu gibi severdi. Babama biraz ters davranrd ya, neyse!.. Sizi skmyorum deil mi? Yani akas ben geveze yol arkadalarn sevmem. Ama dedim ya, sizi yllardr tanyor gibiyim. Yok yok tandma eminim. Dur bakalm, yol uzun, elbet nereden tandm bulacam... Yahu, haldr huldur konumaktan kendimi tantmadm deil mi? Durun, en iyisi ben size kartm vereyim. Neredeydi bu yahu, hah, aln bakalm. Bunlar irketin numaralar, dokuz hat, alttaki faks numaras, oradan aramayn. Ben
15
genelde irket dnda oluyorum ama not brakrsnz... Bakn bir anlama yapalm, sklrsanz hemen syleyin, ben de susaym. nk bo konuan bir yol arkada gibi skc bir ey yoktur. Benim ansma da yolculuklarda yanma hep geveze adamlar oturur. Bilirsiniz, eskiden ehirleraras otobslerde bir adamla bir kadn yanyana oturtmazlard. Geri hl yle yapan irketler var ama neyse... Ben de iim gerei srekli seyahatteyim... Efendim, ben bir temizlik ve ilalama firmasnn kontrolrym... Haklsnz, karta sadece irketin adn yazmlar, oradan da ne i olduu belli olmuyor... Neyse, imdi iten konuup cannz skmayaym. Belli ki siz rencisiniz, aman bu gnlerin tadn karn, i hayat baladktan sonra ok arayacaksnz... Ne diyordum?.. Haa, u geveze yol arkadalar. Yine byle seyahatlerden birinde yanma bir adam oturdu. Baktm, efendiden bir adam. Oh, dedim iimden, bu sefer dr dr ekmeden rahat bir yolculuk yapacam. Ne gezer! ofrn kontak anahtarn evirmesiyle birlikte adamn da enesinin motoru alt. Bir yandan konuuyor, bir yandan leblebi yiyor. Anlattklar ipe sapa gelir eyler olsa canma minnet. Byle bo konuan bir adam ryanzda grseniz, sabaha ter iinde uyanp, ne kbustu be, dersiniz. Uzatmayaym, yol boyunca susmad, yok iklet iner misiniz, yok nane ekeriniz var m, yok yle mi, yok byle mi? Bir ara bam br yne evirip, oflamaya baladm ki anlasn. Ne gezer! Susmuyor, susmuyor, susmuyor... Alt saatlik yolculuk, alt yl gibi geldi bana. ner inmez, irketin otogardaki brosuna gittim. Buyrun efendim ne vard? Ne olacak, hani bu irkette bayan yan vermiyordunuz? Vermiyoruz efendim, ne oldu bir aksilik mi oldu? Oldu tabii kardeim, bana bayan yan vermisiniz, adam yol boyunca bayd durdu... Hahahah! Bu esprime hl glerim... Komik deil mi? Yani baymak filan derler ya, ite o anlamda sylyorum, adam bayd diyorum... Hahahah... Siz byle kelime oyunlarndan pek holanmyorsunuz herhalde. Ben baylrm. Bizim eve tpgaz deitirmeye gelen bir adam vard, ona da Tbitak Efendi derdim. Hani u bilimle ilgilenen kurum var ya, onun gibi, Tbitak. Ama biraz ey gibi syleyeceksiniz, tp tak der gibi. Tp-i-tak. Hahahah... Nereden de buluyorum byle eyleri bilmem ki?.. Siz fkra bilir misiniz?.. Aslnda haklsnz, fkralara ben de glmem. Hele o souk Amerikan esprileri yok mu, illet oluyorum. Ne o adam yatm, kars yelken... Ne o yle, efe/koydum tefe der gibi...
16
Yaaa, ben sizi nereden tanyor olabilirim? Nerede oturuyorum demitiniz? Aaaa, hangi sokak peki? Sokanzn adn bilmiyor musunuz? Bu da iyi vallahi... Aslnda vardr byle insanlar, hani Naile Teyze demitim ya, o da bilmezdi oturduumuz sokan adn. Frnn sokandaki a boyal ev demek yetiyordu ona. Fazla konumazd zaten. Hatta yukardan aa bile pek inmezdi. Genelde annem yanna kard. Babam zaten sevmezdi... Aaa, bakn aklma ne geldi... Tabii ya, neden yllardr bunu dnmediysem, bendeki de kafa. Belki de kocas ldkten sonra erkeklere dman oldu kadncaz. Vardr byle durumlar. Tabii ya yle olmal. Yllar nce byle bir film seyretmitim. Durmadan cinayetler ileyen bir kadn var. Hatta baroldeki dedektifle de ak yayor filan. Ama adam kadnn katil olduunu bilmiyor. Geri biz de bilmiyoruz ama ben filmin en bandan anlamtm kadnn katil olduunu. Zaten ben sinemada ya da televizyonda bir ey seyrederken hemen sonunu anlarm. Daha filmin bandan sonunu syleyiverince dayolu bana hep, ne o bunun da m senaryosunu sen yazdn, der. Ne yapaym, bu da byle bir yetenek ite... Efendim? Naile Teyze'ye ne olduunu mu merak ettiniz. ld. Yani, dedim ya zaten yal bir kadnd, sonunda da gt gitti. Zaten o ldnde biz oktan baka bir semte tanmtk. Neyse brakn imdi lm filan da ben size geenlerde... Aa, tabii yorgunsanz biraz kestirin. sterseniz ceketimi vereyim de yle rulo yapp banzn altna koyun. Yoksa boynunuz ok fena tutulur. Allah korusun boyun ft bile olur insan bu sarsntda. Bir keresinde... Efendim? Tabii, siz kestirin. Mola yerine geldiimizde ben sizi uyandrrm. Yok, yle demeyin, molay kardnz m bir daha durmaz bu otobs. Bir el yz ykamadan, tuvalete gitmeden, orba imeden devam ederseniz, bitmez yol. Geen ayki seyahatimde molada uyuyakalmm da... Ebru Hanm... Ebru... Ebru... Yazk, uyudu kzcaz... Muaviiin!.. Muaviiin!.. Kolonya var myd? Hah... Ne marka bu kolonya?.. Bunu byle plastik iede deil cam iede ve buzlukta muhafaza edin... Serin serin, ooohhh... Ne bu byle hamam suyu gibi... Amannn!.. Tamam geti, sakin olun. Kardan gelen kamyon hatal sollama yapnca, bizim ofr de aniden frene asld tabii. Ben de banz arpmasn diye alnnzdan tutuverdim... Manyak bu herifler be, katil ruhlu pez... Vallahi, cebinde silahn olacak, hatal sollama m
17
yaptn, gel bakaym, tak, tak, tak, bitti. Neyse, verilmi sadakamz varm... Olan sizin uykunuza oldu... Muavin! ocuum ablana biraz kolonya ver, bir de su getir bakaym. Yok, yok kolonya iyi gelir. O kokulu mendiller bir ie yaramaz... Ver suyu ben tutarm, sen kolonyay bol bol dk ocuum.. Hah, iyice burnunuza ekin... Aln u suyu da yudum yudum iin. Haydi, hepimize gemi olsun. Bu hatal sollama yapan hayvanlar yznden asker dnnde lmcl bir trafik kazas geirmitim. Ama imdi onu anlatp da sizi skmaya, zmeye niyetim yok. Bilirsiniz, hepimizin hznl hikyeleri vardr. Ama bence nemli olan, karndakini zmek deil, ksa sreliine de olsa mutlu edebilmektir. Dikkat ettiyseniz hep keyifli eyler anlatmaya alyorum... Aaa, bakn az konuuyorsunuz ama konuma sanatnn pf noktalarn iyi biliyorsunuz. Yani sorularnz gerekten de akl dolu. Eee, ne de olsa niversitelisiniz. Geri her niversiteli sizin gibi olmuyor ama... Efendim?.. Haa, sorunuz... Hayr, ocuum yok. Evli de deilim. Bakn orta yaa geldim ama hl kendime uygun birini bulamadm. nsan evlenecei kiinin belli bir kltr olsun istiyor, oturup iki ift laf edilebilecek birini aryor. Mesela ben hep genlerle arkadalk ederim. Kafa yaps yaa bakmaz. Daha geen ay gittiim bir lokantada tesadfen tantm bir kz, o da sizin yalarnzdayd, yahu inanamyorum, dedi, yani ka tane erkek arkadam oldu ama beni byle on dakikada anlayan olmamt... Efendim?.. Aaa, mmm... Peki madem sordunuz, yleyse nce bir tahmin edin, sizce ka yandaym?.. kn, kn... k... O kadar da deil canm, hahahah!... Evet, krkalt yandaym... Evet, hi evlenmedim... Nasl? Tabii ki ak oldum ama... Aaa, siz de sustunuz sustunuz, sonra da yara demeye baladnz... Yahu, bu otobslerde sigara iilmemesi ne kadar da kt oluyor deil mi? iklet alr msnz? Bunlar yeni km, ilek kokuyor. Bakn... Hoh!.. Ne?.. Haaa, ak mek meseleleri... Bu soruyu bilemedim, baka soruya gesek olmaz m sunucu hanm?.. Hahahahah! Cevap veriyoruz, dt, su samuru!.. Hahahah... Yarma programlarnda hep byle oluyor ya, birden aklma geldi ite... Ne oldu? Yine sustunuz... u geveze yol arkadalarndan szetmitim ya, imdi yannzda onlardan biri olsa ne sorard tahmin edin?.. yle hemen pes etmeyin, dnn biraz... Peki, peki, uratrmayaym sizi. Bu adamlarn konu bulma yetenekleri olmadndan, byle sessizlik durumlarnda tek bir
18
sorular vardr. Yolculuk nereyeydi? Hahahah... Yahu Allahn aklls, otobs nereye gidiyorsa, tabii ki oraya. Bana byle bir soru sorulduunda hemen, Patagonya'ya, diyorum. Adam da tren grm kz gibi bakmaya balyor... Aaa, ne gzel bir defter. Ne yazyorsunuz?.. Ay, zr dilerim, ben de samimiyetin tadn kardm deil mi? Siz rahat rahat aln, bana aldrmayn. Ama kk bir tavsiyede bulunaym, uzun sre nnze bakp, yazmayn, yol tutar. Mideniz bulanr, fenalarsanz, hi ekinmeden syleyin. Geri artk yollar kaymak gibi ama yine de belli olmaz. Eskiden bu yol yoktu, u sol taraftaki dan tepesinden dolaan virajl bir yol vard. Dn, dn bitmezdi. Araba da yoluna vurduunda, otobsten brtler ykselmeye balard... Efendim?.. Haa, annemle babam hayatta. Tabii, eski insanlar bizim gibi olmuyor. Stres yok, hormonlu gdalar yok, hava kirliliinden araba radyatrne dnm cierler yok. Babam seksenine merdiven dayad ama hl demir gibidir. Yahu, demir dedim de, biz sakn Demirciky'den tanyor olmayalm? Tatillerinizde nereye gidersiniz?.. Demek oradan da deil... Allah Allah ldracam yahu, mutlaka tanyoruz ama nereden?.. Siz de hi hafzanz zorlamyorsunuz ki canm... Tabii, buyrun sorun... Nasl?.. Bakn kk hanm, siz beni tamamiyle yanl anlamsnz. imdi yle bir ey sylediniz ki... Yok yok, kalbimi krdnz. Ne demek yani, ben otobslere binip de, tanyor muyuz diye konuya girerek apknlk yapan bir adama m benziyorum?.. Yok, ben ok yanlmm. Keyifli bir yol arkadal yaparz sanyordum ama... Tamam, tamam. Artk susalm Ebru Hanm. yi yolculuklar. Efendim?.. Aman ne demek efendim, imdi ikletinizi alrsam, kimbilir ne anlamlar kartrsnz? Yok canm, zlmeyin. Bu soruyu her yol arkadanza sorar msnz derken dnseydiniz. ok krdnz, ok... Tamam, yle demek istemediinizi ben de biliyorum ama krldm bir kere. Hayr, iin kts sizden beklemezdim... Nasl?.. Hibir sorunuza cevap vermedim mi?.. Ne sordunuz da cevap vermedim?.. Naile Teyze mi? Dedim ya, kadncaz ld. Baka hangi sorunuza cevap vermedim?.. Haaa, ak mek durumlar. Ee, desenize siz biraz apkn konulardan konumay seviyorsunuz. Hahahah... Bakn, hemen yumuattnz beni. Askerden dndmde bizimkilerin tek derdi beni bir an nce evlendirmek oldu. Annem her Allahn gn yeni
19
bir adayla kageliyor. Yahu anne, brak ben kendim gnlme gre birini bulaym, diyorum ama dinletemiyorum. Neyse laf uzatmayaym, bir gn eve erken gel, ailecek akam oturmasna gideceiz dedi. Kimlere dedim, tanmazsn dedi. Anladm ki bana bir kz gsterilecek. Akam tatlmz aldk, iki sokak aada bir eve gittik. eri girince bir de ne greyim? Bana tantracaklar kz, kahveden en yakn arkadam Hseyin'in sevgilisi Aysel deil miymi? Hahahah... Kzla gz gze geldike, glmemek iin trl hallere giriyoruz. Olacak i deil yani... Aslnda byle garip tesadfler beni hem gldrr hem de artr. Bir keresinde de... Ha?.. Sonra ne mi oldu?.. Ne zaman?.. Haa, Aysel olayn soruyorsunuz. Ne olacak, beenmedim dedim, konu kapand. Siz onu brakn da imdi anlatacam olay dinleyin... Bak hayvana yahu, yine hatal sollama. Bir de uzunlarn yakm terbiyesiz. Bunlar sallandrmak lazm canm. Katil herif... Neyse, ne diyordum?.. Bir ey mi anlatacaktm? Neyle ilgiliydi acaba?.. Tesadfler mi? Hay Allah, al bana belay, ne diyeceimi unuttum. te sohbet byle tatl olunca, bir ondan bir bundan bahsetmekten insanda kafa kalmyor. Dur, imdi hatrlarm... Neydi acaba?.. Efendim?.. le ilgili bir an m?.. Haydaaa, ne garip eyleri merak ediyorsunuz?.. Dur, bir dnelim bakalm... Mmm... Yok o olmaz... Hahahah, aslnda Turul'un, kafas iyiyken ilal suyu rakya katp imesi olay var ama o hikayenin ba biraz ayp dorusu... Baka bir ey bulaym. Eee, canm hep ben konuuyorum, aslnda biraz da siz anlatsanz ya. Yolculuk nereyeydi? Hahahah! Yahu, ne salak herifler var. Yolculuk nereyeymi? Patagonya'ya, Patagonya'ya... Hahahah! Hah, kara kapl defter kt, Ebru Hanm'n ders alma saati. Hahahah! Ay, siz bana bakmayn, sinirlerim bozuldu, artk makaralar toparlayamam, hereye glerim... Muaviiiin! Muaviiin! Bana bir su ge... Efendim?.. Aaa, mola yerine gelmiiz. Oh, oh iyi oldu, yorulmutuk vallahi... Burann Ezo Gelin orbas, mmmh, nefistir... Tabii, tabii, tuvalete gidin, sonra ieride bulualm. Yannza bozuk para almay unutmayn haa, burada tuvalet paraldr. Sonra da bir gzel karlkl orba ieriz. Hem belki ierinin nda sizi nereden tandm da karabilirim.
20
Alo!... Volkan merhaba... Evet, benim, Sinem... Naslsn canm?.. Nasl olaym, yorgunluktan ve baarsndan lyorum. Evet, evet, yoldan aryorum. Otobs mola verdi... Nee?.. Bilmiyorum, herhalde cep telefonu iyi almyor, sen beni duyabiliyor musun?.. Rezaletti, tam bir hayal krkl... Yanma bir adam dt. Adam demek yanl olacak, bir kbus. Arabann motoruyla birlikte adamn da enesinin motoru almaya balad. Buraya kadar susmad... Hayr canm ie yarar bir eyler anlatsa rezalet der miyim?.. Kendimi Ebru diye tanttm. Zaten sonrasnda da pek konuamadm... Hayr, hayr balangta ilgin gibiydi. Krkalt yanda bir adam. Hi evlenmemi, srekli seyahat ediyor... Tabii canm, ocukluunu filan demeye altm. Hatta bir Naile Teyze konusu vard ama adam hibir konuda derinlemesine konumuyor ki. Tam, hah buradan bir eyler kar, diyorum, hooop baka konuya gemi bile... Evet, evet... Hatta bir ara o kadar skldm ki, uyumay bile denedim... Evet evet, gerginleip daha ciddi konulara gesin diye tersledim bile... Ne gezer, glp duruyor... Esprilerini duysan ne demek istediimi anlardn... Merak etme canm. Yok artk, saldracak halleri yok ya... Sakin ol hayatm, ben nerede durmam gerektiini biliyorum... Canm hepsi bu adam gibi kmaz herhalde... Mutlaka iyi yks olan birileriyle de tanacam. Bilemiyorum, daha yolun bandaym, bu ilk denememdi. Belki bu adamdan da bir eyler kard ama dayanamadm. Hayr, yola devam etmeyeceim. Nasl olsa buradan baka bir otobs geer, biraz bekler ona binerim... Ne olur byle yapma Volkan. Batan anlamtk, huysuzluk etmeyeceine dair sz vermitin... Canm ok bunalrsam daha erken keserim. Kitabn ad da, On Yolculuk On yk, olmaz da, Yedi Yolculuun yks olur... Efendim?.. Hahahah!.. Hrsz deme bana, gelince srrm ama haa!.. Ne yapalm, herkesin bir hikyesi olabilir ama herkesin bir kalemi yok... Efendim?.. Sesin gidiyor, duyamyorum... Seni sonra arayacam canm... Seni seviyorum!
21
Merhaba... 24 numara buras m? Rahatsz edeceim, izninizle... Sizin iin koridor ya da pencere kenar fark eder mi? Sa olun... u antam da yukar koyaym da sizi sktrmayaym... Evet, sonunda yerleebildim... Ne kadar var douma?.. Aaa, ok az kalm, Allah kolaylk versin... lk ocuk mu?... Ay ne gzel, inallah bir avazda kurtulursunuz... Kendimi tantmay unuttum. Adm Ebru, merhaba... Memnun oldum... Bu arada insan insana benzer derler ama... Yani, sizi gzm bir yerlerden sryor gibi... Daha nce tanm mydk?
22
erbeti
"Sakn kprdama," diyorum Kiraz'a. Ama uzun sredir gzlerimden ayrmad gzlerinden, yanma gelmek istedii belli oluyor. u an m merak ediyorsunuz, u ana gelene kadar yaananlar m? Tabii ya, bunu sormam bile aptalca deil mi? u an merak ediyor ama u ana kadar yaananlar da renmek istiyorsunuz. Oysa sadece, u anda ne durumda olduumu renmekle yetinseniz her ey ne kadar da kolay olacakt. u anda... Sellice'ye bu sabah geldim. ehir merkezine dokuz saatte ulatm. Gneye doru yarm saatlik bir yolculuktan sonra, kyn bozuk ve dolambal yoluna saptm. saate yakn sren trman srasnda hararet gstergesi snr fazlasyla getii iin iki kere mola verdim. Ard arkas kesilmeyen bahar yamurlar nedeniyle amur haline gelmi yolda ilerlemenin zorluklarna karn, sabahn erken saatlerinde kye girdim. Terlemitim, kendimi pis hissediyordum, uykusuzdum ama sonunda buraya gelmeyi baarmtm. gn nce kmaya karar verdiim garip yolculuun son durandan bir adm tedeydim. Her ey, geen yl bir akam eve geldiimde yemek masasnn stnde bir mektup bulmamla balad. nnden her getiimizde bizi byleyen krtasiye dkknndan aldmz byk zarflardan birinin iinde, karmn not defterinden koparlm kareli kda yazlan ksa bir mektuptu bu. Meltem, artk bu evlilii srdrmek istemediini ve beni terk ettiini yazmt. Kd katlayp tekrar zarfn iine yerletirmi, resmi belgelerin ve faturalarn durduu ekmeceye koymutum. Sonra bir gn nceden kalan zeytinyal prasay ve makarnay yiyip, televizyon seyretmitim. Uykumun geldiini hissettiim anda yataa yatm ama sabaha kadar uyuyamamtm. O geceden sonra da doru drst uyuyamadm zaten. Her akam ge saatlere kadar oturuyor,
23
uykumun geldiini hissedip yatyor ve sabaha kadar uyuyamyordum. Kimi gn sabaha kar yorgunluktan baygn dyor ve renksiz bir uykunun kollarnda beni bekleyen kbusa doru kouyordum. Kendini bombo bir meknda buluyorsun. Bu blnmemilik duygusu yznden kendi gereini kaybediyorsun. Aalarn bulunmad, kularn bile uramaktan kand bo bir arazinin ya da nceki kiracsnn izlerini atmamak iin direnen boaltlm bir evin orta yerinde ellerini beline koyup, yaamn her trl kalabalna kar cesurca dikilebildiini hissettiin anlarda o ilk akn gururunu yayorsun. Glgeleri bile barndrmayan yalnz alanlarn kokusu, sana hep sevginin ilk kez senin tarafndan nesneletirildii gnleri getiriyor. Ama yle huzurlu yerlerde sonsuza kadar kalamazsn. Kular gelir ya da eyalarla dolar odalar. Kular usuz bucaksz yeillikte aalarn ykselmesini istercesine oraya buraya tohumlar savururlar. Sandalyeler, masalar, dolaplar, vazolar, resimler sanki o ilk akn izlerini yok edip sonraki hayatlarnn izlerini daha belirgin hale getirmek istercesine dizilirler srayla. Glgeler sarar evreni. O anda kamak istersin. Bir sre daha ilk aknla yalnz kalabilmek iin koarak uzaklamaya alr ama sanda solunda duran aalara, sehpalara, koltuklara taklr yere dersin. Dersin, dersin, dersin... te bu korkun kbuslarmdan hep o dme annda uyanrdm. Yatamda dorulur, korkudan sklaan nefesimi dengelemeye alrken odadaki eyalar incelerdim; sokak lambasndan vuran kta glgeleri stme doru uzanan eyalar. Uzanr, gzlerimi kapatp o bombo alanlara kamak isterdim tekrar. Ama yapamazdm. nk hayaller gibi kbuslar da abuk terk eder insan. Meltem'in evi terk edip annesinin evine gitmesinden ksa bir sre sonra tek celsede boanmtk. Taraflar anlamt, ocuk yoktu ve iddetli geimsizlik bir evliliin noktalanmas iin yeterli nedendi. Mahkemeye gitmek istememi ama davann uzayabilecei dncesiyle avukatn szn dinlemitim. Meltem de oradayd. Duruma salonuna girmeden nce biraz konumutuk. Keyfi yerindeydi. Evi aniden terk ettii iin zgn olduunu ama kavgal bir ayrlktan korktuu iin byle yaptn sylemiti. En azndan birimiz
24
kp gidebilecek kadar cesur olmalydk. Eyalarnn ounu gndermitim ama unuttuum birka ey vard. antasndan not defterini karp, kareli kdn stne istedii eylerin bir listesini yapmt. Listeyi katlayp czdanma koyarken hep yanmda tadm vesikalk resmini grnce glmsemiti. Sonra da boanmtk. Aklma birden radyoyu kapatmak geliyor. Biraz ncesine kadar normal alan radyo, durumun garipliini anlam gibi hrtlar ve czrtlar dinletmeye balad. Gzlerimi kapatp, kendimi anlamsz hrtlarn byl dnyasna brakyorum... Sellice, Okan'n anlattndan da garip bir kyd. Resimlerde ya da filmlerde grdmz, ilkokul arklarnda dillendirdiimiz kylerden ok farkl, birbirlerinden olduka uzaa yaplm tek katl beyaz evlerden baka bir ey grlmeyen bir yerdi. Asl gitmek istediim yere yani Ayantepe'ye nasl ulaabileceimi renmek iin birilerini grmeliydim. Ama bu garip ky yabanclar daha da yabanclatrmak istercesine sessiz, nefessiz duruyordu karmda. Arabam kyn meydan olduuna inandm bir bolua park edip, bir saat kadar yoldan birilerinin gemesini, merakllarn ne aradm sormasn bekledim. Evlerden birinin kapsn almaya korkuyordum. Bu kyn insan tedirgin eden bir yalnzl vard. Bu dnyaya ait olmadnz anlayana kadar yalnz kalmanz, sonra da ekip gitmenizi ister gibiydi. Sabrettim. leye doru arabadan inip uyuan bacaklarm amak iin gerine gerine yrmeye baladmda kardaki tepeden gen bir ocuun geldiini grdm. Saatlerdir beni gzlemi, yaptm her hareketi incelemi ve kiiliimi tmyle zmlemi bir psikolog edasyla yanma yaklap "Ayantepe'ye u yoldan gidilir. Ama arabayla gidilecek yol deildir, dikkatli olun," dedi. Bir eyler sormak iin azm atmda oktan arkasn dnm, kynn kendine has yalnzlna doru yrmeye balamt. Dinlediklerimden garip bir yerle karlaacam biliyor ama bu kadarn da ummuyordum dorusu. Gencin gsterdii yne, bir ylann tehditkr dili gibi kvrla kvrla giden yola baktm. Bir an durdum. Ama durmamalydm. Arabama bindim ve yolculuumun son durana ulamak zere hareket ettim. erbeti'yle bulumaya hazrdm artk.
25
Sol ayam karncaland. Kprdamak istiyorum ama bunu yapmamam gerektiini biliyorum. nsan durmay da bilmeli... Uykusuzluk iimi yapmama engel olmuyordu. Kimi gece hi uyumadan kimi gece de garip bir kbusun tuzana deceim ksa bir uykunun ardndan ie gidiyordum. Bir iki bardak kahveden sonra toparlanyor, gn boyunca baka hibir ey dnmeden alyordum. Ama bir sre sonra patronum, izin kullanmak isteyip istemediimi sordu. Yorgun grndm, gzlerimin altnda mor halkalar olutuunu, yaadm sknty anlayla karladn ve bu zor gnlerimde bana destek olmak istediini sylyordu. Kendimi iyi hissettiimi, almann beni rahatlattn, izne ayrlmak istemediimi sylediysem de fayda etmedi. Sonuta yllardr hizmet verdiim irketim, baarl almalarmn dl olarak, bunalmdan kana kadar "sresiz izin" verdi. O akam eve giderken bakkaldan yarm ekmek ve bir kk kutu barbunya pilakisi aldm. Karnm doyurduktan sonra televizyon seyrettim. Televizyonda gne yan teni yalanm, her bir kasnn aras kalemle izilmi, yzndeki mutlu ve kararl ifadeyi hi kaybetmeyen bir adam karn kaslarn nasl gelitirebileceimizi, yalarmz nasl eriteceimizi, srt arlarmzdan nasl kurtulacamz, btn bunlar sayesinde yarnlarmza nasl umutla bakacamz anlatyordu. evresindeki mayolu kzlar adamn kas dolu vcuduna, "Mmmm, ne kadar harika bir vcut, biz bu adam hi terk etmeyelim," der gibi gurur ve istekle bakyorlard. Geen hafta bu aletten aldm ve yorgunluktan bitkin dp uykuya yenilebilmek iin saatlerce nasl altm aklma gelince sinirle kanal deitirmitim. "Aniden misafiriniz geldi ve ikram edecek bir eyiniz mi yok? Dert ettiiniz eye bakn. Onlar ieride tatil fotoraflarnza bakarken, be dakikada, meyveli, ikolatal, dondurmal bir pasta yapp, bu ani baskn mkemmel bir davete evirmek artk ok kolay." Kadnn biri, yaptrma bir glmseyile be dakikada puding yapp, hazr pasta kalplarnn stne dkyor ve basknc misafirlerini mat ediyordu. Herkes akn, herkes mutlu Biz de ok mutluyduk. Bizim de dostlarmz gecenin bir yarsnda, hi beklemediimiz bir anda baskn verirlerdi. Pasta yapamazdk, altn sars ekerliklerimiz yoktu,
26
ikimiz de harika vcutlara sahip deildik galiba. Ama bir para kek, biraz peynir ve bir ie arapla misafirlerimizi artmay bilirdik yine de. Herkes gittikten sonra kalan arab bitirir, sonra seviirdik. Azmzn arap kokmasna aldrmadan skca sarlr, uyurduk. yle gecelerde uyku, yorgun bedenlerimizin birbirinde dinlenmesi anlamna geliyordu. Oysa imdi sadece yeni bir kbusa alan bir kap Bombo bir bahede zrafalar gryorsun. Dii zrafa dnyann en hznl canllarndan biri. Hznl olduu kadar aresiz. nce uzun bacaklarn krarak oturamad ya da yan yatmay baaramad iin doum srasnda olduka yksekten decek olan yavrusunu kaybetme korkusuyla geiriyor hamilelik dnemini. Sonra doum an geliyor. Yzyllardr sren gelenek deimiyor ve doann zrafaya verdii kabiliyetsizlik sonucunda yksekten derek domak zorunda olan bebek zrafa, ilk nefesinden itibaren bir yaama savana balyor. in acs bu ilk savanda dman bir anlamda annesi. Doum srasnda anne zrafann altna bir a gerilmesi gerektiini dnyorsun. Sonra bir anda kendini gbeinde bir kordonla derken gryorsun. Hafif slak, akn ve rlplak, aa doru szlyorsun. Altnda a yoksa dp lebilirsin. Ksa bir an tepende ne olduuna bakyorsun, sonra gzlerin ya a yoksa korkusuyla aa doru dnyor ve aada Aaya bakmak istiyorum. Bakmamam gerektiini biliyorum, bu sadece korkmama neden olacak. Ama kendime engel olamyorum. Aniden annemin beni evimizin yaknndaki ocuk parkna gtrd gnlerdeki neem ve korkum aklma geliyor. Kum havuzundaki kahkahalarmn, tahterevallide yukarda olduum anlarda nasl da alamaya dndn anmsaynca iim bir garip oluyor. Btn gn evde duruyordum. Bu zorunlu iznin, yllardr okumak istediim ama zamanszlktan okumaya frsat bulamadm kitaplarla ba baa kalmak iin iyi bir frsat olduunu dnyordum. Baz kitaplarn iinde Meltem'in notlaryla karlayor, altn izdii kelimelerden anlamlar karmaya alyordum. Romanlar, iirler,
27
ykler Her bir satrnda bin anlam ykl sayfalar. Alt izili her sz, mutsuz evliliimizin stne tutulan bir k gibi parlyor, gzm alyordu. Bazen btn gece boyunca bir szn anlam stne dndm, bu evlilikte dengeyi bozan eyin ne olduunu anlamaya altm oluyordu. Evin iinde dolayor, ayn sz, ayn sesle defalarca tekrar ediyordum. Yorulduum anlarda yzm ykyor ve her defasnda ayn sz, banyodaki aynaya yansyan akn yzme bakarak haykryordum. Ama hibir ey deimiyordu. Saatler geiyor, gece karanlk ceketini omuzlarndan syryor ve ben uykusuz gzlerle gnn ilk kahvesini hazrlyordum. erbeti'nin hikyesini byle bir gecenin sabahnda renmitim. Evden kmadm o gnler boyunca Okan beni sk sk ziyaret ediyor, bir eye gereksinmem olup olmadn soruyordu. Bir iki saat kadar oturuyor, havadan sudan eylerden sz ederek beni, benden uzaklatrmaya alyordu. te bu ziyaretlerden birinde, bir askerlik arkadandan duyduu garip bir hikyeyi anlatmt... Sellice kynde yaanan garip bir olay: Bundan krk yl kadar nce, sarp kayalklarn dibinde kurulmu, hayvanclk ve tarmla uraan bu kyn halkna bir haller olmu. oluk ocuk, gen ihtiyar, kadn erkek, btn ky halk, gnn birinde uykudan kesilmiler. nceleri, yorgunlua, kyn sert havasndaki ani deiikliklere vermiler uykusuzluklarnn nedenini, nemsememiler. Ancak gnler geip de bu illet, veba gibi herkese yaylnca, trl sorun ba gstermi. Herkes birbirine sert davranmaya, durup dururken kavga karmaya, kt szler sylemeye balam. Gece ile gndz arasndaki dengenin yok olmasyla kydeki huzur, sevgi ve saygdan da eser kalmam. Yakn kylerden birinden gelen nefesi kuvvetli frknn dualar da fayda etmeyince ne yapacaklarn armlar. Belki de bu aresizlikler yznden, kyn ksz delisinin "Ben size yle bir macun hazrlarm ki, yeniden gecenizi gece, gndznz gndz klarm," szn yabana atamamlar. Btn gn sarp kayalklarda, tarlalarda dolap bitkilerle konuan, kendi yapt kovanlarda arlarla har neir olduundan elleri hep yap yap olan ve bu yzden de herkesin erbeti diye ard ksz gen, kyn yallarndan gn gece vakit istemi. Sonra da vurmu kendini dalara. Ne yapacak diye merakla peine den kyn genleri, zavallnn gnlerce arlarla ve otlarla
28
konutuunu grmler. nc gecenin sonunda bir bakrala kagelmi erbeti. "Yatsdan sonra kap kap dolap, hepinize birer kak bu macundan vereceim. Yarn sabah kuluk vaktinde de hayr duanz almak iin elinizi pmeye geleceim," demi. Kimileri inanmam, kimileri daha kt olamaz ya diye dnm, kimileri de a kurt gibi saldrm erbeti'nin macununa. Ertesi sabah kuluk vaktinde ok az insann hayr duasn alabilmi ksz gen. nk macun yle gzel bir huzur vermi ki, kylnn ou lene doru ancak uyanm. Yllarca deli dedikleri, kaplarndan kovduklar erbeti, bir anda kyn en deerlisi olmu. eit eit yemekler, tiftik kazaklar, keeden yelekler, cepli pantolonlar, ksele ayakkablar vermiler. Scak yerde uyumas iin evine davet eden bile olmu. Ama o hibir arlamaya rabet etmemi. Sabahlar herkesin elini pp hayr dualarn aldktan sonra, dalara gidiyor akam macun dolu bakracyla, tepeden ylan gibi kvrla kvrla inen yolda grnyormu. Akam yemeini yeni yemi olan kyller hemen kapya dikiliyor ve ellerindeki kk kaplara adam ba birer kak macun konulmasn bekliyormu. Ksa srede ky yine eski havasna brnvermi. Yallar birbirlerine selam veriyor, genler eme banda en kahkahalar atyor, ocuklar eskisi kadar byk bir neeyle elik-omak oynuyormu. Ama bir gn, hastalanan kpeiyle ilgilendiinden dalara ge gitmek zorunda kalan erbeti, kendisi yokken kasabadan atl adamlarn geldiini ve kyllerden kavanozlarla macun aldklarn grm. Karlnda da kt paralar veriyorlarm. erbeti'nin oktan dalara gittiini dnen kyller rahata alverilerini yaparken, o sessizce Ayantepe'nin yolunu tutmu, bir daha da onu gren olmam. Kendi hayatm ne kadar tanyorum? nandm, gerekten balandm, ardnda sonuna kadar gitmekten ekinmediim bir ey var m? Birden kocaman bir kahkaha atyorum. Delice bir kahkaha... Bu yolculua kovalamaktan korkmadm bir eye sahip olmak iin kmam mydm? Arabann iini kaplayan kahkaham Kiraz'n akn gzlerle bana bakmasna ve belli belirsiz inlemesine neden oluyor. "Aman," diyorum, "Sakn yanma gelmeye kalkma."
29
Yol boyunca Meltem'i dndm. Gzmn nne eitli grntler geliyordu. Olaanst gzellikteki boynunu, ince ellerini, gne klarnn oyunlar yapmay sevdii salarn hatrlamaya alyordum. Olmuyordu Okan'n anlatt hikyenin bysne ylesine kaplmtm ki, ertesi gn yola kmaya karar vermitim. Kk bir anta hazrlamtm kendime, birka para amar, bir gmlek, bir kazak, tra takm ve Meltem'in bir fotoraf. Kvrla kvrla uzayp giden yolu trmanrken, arabay durdurursam bir daha kaldramayacam dnyor, bu yzden bagajdaki antadan fotoraf alma isteime engel oluyordum. Ayantepe'nin nasl bir yer olduunu, onu nasl bulacam, bulsam da konumay baarp baaramayacam bilmiyordum. Btn bu belirsizliklere karn vazgemeyi dnmyordum. O derin huzuru veren macun deildi merak ettiim. Sadece byle bir eyin peinde olsam bir eczaneye gider bir uyku ilac ya da sakinletirici alr, kbuslarn uzanda bir uykuya dalmaya alrdm. Beni asl ilgilendiren erbeti'nin gururu, cesaretiydi; nasl arkasn dnp gidebilmiti? Ben hibir zaman bu kadar cesur olamamtm. Ama imdi, belirsiz bir hikyenin, hatta belki de bir yalann peinde Ayantepe'ye trmanyordum. Oysa ocukluumdan beri nasl da korkardm ykseklerden. Annem ne zaman beni evimizin yaknndaki ocuk bahesine gtrp tahterevalliye bindirse iim bir tuhaf olurdu. Bir tahterevallide dengede durabilmek iin, dier tarafta oturanla eit olunmas gerektiini, yllar sonra bir gece eve gelip yemek masasnn stnde Meltem'in mektubunu bulduumda anladm. Belki de yllardr bildiim bu gerek, kendimle yzlemem iin karma kmann zamann bekliyordu. Zaman, bana korkularm verirken, karlnda uykularm alyordu. Zaman alglayamyorsun. Bylesi bir duygudan arndrlmsn. Sadece gne doduunda aydnlk, battnda karanlk olduunu biliyorsun. Ama alacakaranln aydnl m karanl m haber verdiini nereden anlayacaksn? Mutlulukla mutsuzluk arasnda bir alacakaranlk olup olmadn nereden anlayacaksn? Bombo bir bahede oturmu bunu dnyorsun. Birden ufuk izgisinde bir k gryorsun. Gne mi ykseliyor ay m bilemiyorsun. Tam anlayacakken birden her yer kararyor. Karanlk, karanlk, karanlk
30
Bir ara, tepeye arabayla kmamam konusunda beni uyaran delikanly dinlemediim iin kendime kzdm ama artk dnemezdim. Dolambal kei yolu bittiinde bulabildiim bir dzle park ettim. Akamst olmutu. Plastik iede snm suyun kalann itim. Torpidodaki kolonyal mendille, ellerimi, alnm, boynumu sildim. Terden srlsklam olmutum. Bombo bir alandaydm. Ne yana bakmam, ne yana yrmem gerektiini bilmiyordum. Arabann nne kverdim. Bir sigara yaktm. Sonra bir sigara daha Gelen giden yoktu. Tabii ya, yaland her ey. Uykusuzluk eken Sellice halk, gizemli macun, erbeti, hepsi yaland. Tek gerek, bir yalann ardndan buraya gelecek kadar deli olduumdu. Cesaret diye adlandrmak istediim ey aslnda delilikti. Arabann kapsn ap, radyoda bir kanal ayarlamaya altm. Garip bir ekilde, ehir merkezinden kilometrelerce tede, bir da banda klasik mzik alan bir kanal buldum. Gne batana kadar oturup, mzik dinlemeye karar verdim. te tam o anda, sanki yerdeki bir delikten kmasna, nereden geldii belli olmayan bir adamn bana doru yrdn fark ettim. Gelenin o olduunu biliyordum: Bu ufak tefek adam, erbeti'ydi. Sadece ardmdakileri dnyorum u anda. Benden alnanlar... aldklarm. Bir dn peinden ktm bu yolculuu. Alamak geliyor iimden. Saatler nce bataryas boalan cep telefonumu umutsuzca bir kere daha amaya alyorum. Olmuyor. Alamayacam... Kck bir adamd. Yllardr dalarda yaad iin sa sakal birbirine karm, yabanilemi bir adamla karlaacam dnmtm yol boyunca. Oysa karmda kel kafal, sakalsz, aydnlk yzl, gle suratl bir ihtiyar duruyordu. stndekiler yrtk prtk ama temizdi. Nasr iindeki ayaklar plakt. Sessizce gelip yanma kt ve hibir ey demeden elini azna gtrp, sigara ier gibi yaparak ne istediini belli etti. lk nefesi ektiinde boulurcasna ksrmeye balad. Sigaralarmz bitene kadar konumadk. nmzde uzayp giden yeillii seyrediyorduk. Son nefeslerimizi ekip, sigaralarmz sndrdkten sonra ayaa kalktm. Gitmem gerektiini hissediyordum. Byle yapmam onda bir gven duygusu
31
yaratm olacak ki, hrltl ama tok bir sesle konumaya balad. nce, macun almak iin geldiysem hemen gitmemi syledi. Hayr anlamnda bam salladm. "Aldattlar beni," dedi. Sellice halkna ksmt. Durmadan ayn eyleri tekrar ediyordu. Ne dediini anlamak zordu, kesik kesik konuuyordu. "Bir avu kt para iin macunumu sattlar. Syle onlara dnmem. " Laflarnn arasnda durup, uzun uzun evreye bakyordu. Sonra bir ara yzme bakt. "Sen de mi uyuyamyorsun," dedi, "stersen kendine macun yapabilirsin. Zor deildir, herkes yapabilir ama onlar anlamadlar. Biraz delibaln iine kediotu, binbirdelikotu, papatya, erbetiotu katyor, stne de afyon st aktyordum, hepsi bu. Onlar iin bir ey yapmay seviyordum ama aldattlar beni." Belli ki sesine yabanc deildi, yllardr kendi kendine konumutu. Yabanc olduu ey, bu sesin bir bakas tarafndan duyulmasyd. Hibir ey demeden bir sigara daha uzattm. Ald. Neden burada olduum konusunda acaba ne dnyordu? Beni kt para vererek macununu alan adamlardan biri olarak m gryordu? Daha nce hi araba grm myd? Mzik dinlemi miydi? Neden hibir ey garip gelmiyordu ona? Belki gizli gizli kye hatta kasabaya kadar iniyor, yaananlar gryor, belki de hibir eyi merak etmiyor ve nemsemiyordu. Sigaras bitince keskin bir slk ald. Yeilliin bilinmez bir kesinden kurtla kpek aras, tyleri yolunmu, memeleri sarkk bir hayvan topallaya topallaya geldi. "Kiraz hem hamile hem hasta," dedi. "Kasabada Hac Yahya'ya gtr gariban. O bir aresine bakacaktr." Sonra ikimiz de ayaa kalktk. Birden ellerime uzand. nce ekmeye altm ama son anda bunu neden yaptn anladm: "Hayr dualarm seninle erbeti." u an m merak ediyorsunuz, u ana gelene kadar yaananlar m? Anlatsam inanacak msnz? Karmn not defterinden kopard bir kda yazd notla beni terk ettiini, o geceden sonra bir daha uyuyamadm, ipe sapa gelmez bir hikyenin peinden buralara kadar geldiimi, o garip hikyenin kahramanyla oturup sigara itiimi sonra da dn yoluna koyulduumu anlatsam inanacak msnz? Sanmyorum. Ama eminim toprak yoldan inerken, aniden arabann kontroln kaybettiimi ve uuruma doru savrulduumu sylersem inanrsnz. nk bu hepinizin bana gelebilecek bir olaydr. u anda, arabamn tam ortasndan uurumun kenarnda asl kaldn
32
sylediimde, nefis bir sohbet konusu bulmu olmann heyecanyla gzleriniz parlamtr belki de. Ama daha ok bilgi sahibi olmak isteyebilirsiniz. Arabann n taraf uurumun stnde, arka taraf ise dmemek iin trnaklarn kayaya geirmi bir korkak gibi yola tutunuyor. Bir antadan ve Kiraz'dan oluan arka tarafn hafiflii, motorun ve benim varlmla ar eken n tarafa kar bir sava veriyor. te yine tahterevallideyim. Ne yukarda olmak istiyorum ne de aada. En zorunun bu olduunu biliyorum ama dengede durmay seviyorum. Dengede durabilmek iin cesaretimle korkularmn ayn olmas gerektiini rendim artk. Dikiz aynasndan arkaya baktmda Kiraz'n ayaa kalkmaya altn fark ediyorum: "Sakn kprdama!" Beni anlayp anlamadn, korkup korkmadn bilmiyorum. Uzun sredir gzlerimden ayrmad gzlerine baknca iimden delice bir kahkaha daha atmak geliyor. Glyorum...
33
Gnei Son Olarak Phra Keo'da Grdm

Baka bir yaam yarglamak bana dmez. Ben kendi yaamm yarglamalym. Ben seip ben yadsmalym. Siddharta Hermann Hesse Sa elimin iaret parmayla orta parma, sigaradan ylesine sararmlar ki, gecenin karanlnda bile fosforlu bir yol tabelas gibi parlyorlar. Kl tablas azna kadar doldu. Yeni bir sigara sndrmek iin, eskilerini kenarlara itmek gerekiyor. Bunu yaparken, scaktan ter iinde kalm ellerime kller yapyor. Kl tablasn dkmek ya da ellerimi ykamak iin kalkmaya endiimden parmaklarm azma gtrerek kl emiyor ve temizleniyorum. Tpk bu ii gnde onlarca defa yapan Biber gibi... Biber, kpeimiz. Karmda uyuyor. Arzu yatal ok oldu. Bense uzun zamandr geceleri uyuyamyorum. Neredeyse gn doana kadar, pencerenin kenarndaki koltua oturuyor, bir daha kalkmamak iin rakyla suyu yanma alyor, sigara stne sigara iip, dnyorum. ocukluumu, ilk iirimi yazdmda babamn nasl da bam okayp, aferin olum, dediini, ilk akm, ikiyle tantm gn, niversite yllarm, evliliimi ve... Ama bu gece dier gecelerden farkl. Bu gece u ciltli defterdeki kargack burgack yazm okuyarak, hayatm deitiren o gizemli Bangkok gezisini dnyorum. niversite eitimimi hie saymama, baarl bir ynetici ya da en azndan dzenli bir i sahibi olacakken, beni bask altna almayacana inandm gelip geici ileri sememe neden olan o garip Bangkok gezisini. Belki o gezide beni neyin deitirdiini anlayabilirsem son iimden neden kovulduumu Arzu'ya ve daha da nemlisi kendime aklayabilirim. Biber uykusunun arasnda kanp duruyor ve ben kanmak iin bile elimi kaldracak gcm olmakszn,
34
gecenin en yalnz saatinde gemiimi okuyorum. letme blmn nclkle bitirmitim. Hatta sadece blmmde baarl olmakla kalmam genelde ktisadi ve dari Bilimler Fakltesinin en baarl be mezunundan biri olmutum. Blm bakanmz ve hocalarm bana zel bir ilgi gsteriyorlard. Kim bilir, belki de beni dier baarl mezunlardan daha sosyal biri olarak gryorlard. Okulda kalmaya karar vermem ilerine gelirdi nk birounun istedii tipte bir asistan adayydm. Sektrde alacak olsam da, fakltenin adn ycelteceimden emin grnyorlard. Oysa ben sadece yapacak baka bir i bulamadmdan ya da babam gibi yln sekiz ayn isiz geirmekten korktuumdan srekli ders alm ve dereceye girmitim. Herhalde u andaki halimle bir tek retim Ynetimi hocam Erhan Bey gurur duyard. Sylememe gerek yok herhalde; o da alkolikti. Hayat, lunaparktaki aynalar gibi. Gldrc ve kiiyi kendi gereiyle yzletirmemeye kararl. Okulun kapanmasndan sonra btn arkadalarm tatile gitmi ama ben yaz boyunca seminerlere, konferanslara hatta dersleri izleme izni alabildiim eitim programlarna katlmaya balamtm. Kararm oktan vermitim, sektrde alacaktm. Bankaclk ve borsa zellikle ilgimi ekiyordu. Bu arada sk sk hocalarm ziyarete gidiyor, fikir alveriinde bulunmaya alyordum. Bu ziyaretlerden birinde blm bakanmz Turul hoca, ok uluslu bir irketin dnyann eitli lkelerinden baarl renciler iin zel bir program dzenlediini sylemiti. Bunun iin yksek bir mezuniyet ortalamasna sahip olmak, okul tarafndan nerilmek ve yaplacak iki aamal snavda baarl olmak gerekliydi. Beni akademisyen olmaya ynlendirmek istediklerini biliyordum. Belki de programa katlmam srf bu yzden istiyorlard. Aslnda ben bunu istemiyordum ama olay ekici klan bir ey vard ki reddedemedim: Eitim program Bangkok'da yaplacakt. Su snd iin ilk kadehten sonras ekilmez oluyor. Ama her seferinde gecenin sessizliini blp mutfaa gitmek, buzdolabn amak, souk su ve buz koyarken kacak grltleri engellemeye almak zor geldiinden buna katlanyorum. Kadehi yanmdaki sehpaya koyarken kardm sesler yznden, Biber arada bir gzlerini aralayp beni kontrol ediyor: Naslsn alkolik, hl yayor musun?
35
Herkes tatilde olduundan ya da zor bir ders ylndan sonra oturup almak zor geldiinden snavlara katlm azd. nce dil snav ardndan da mesleki snav. Sz uzatmaya gerek yok: Kazandm. okuluslu bir gda irketinin, farkl lkelerden baarl iletme rencilerini bir araya getirmeyi ve eitim programlarn tantmay amalad bir eit yaz kamp iin Bangkok'a uacaktm. Bu saatte sokakta kimse olmaz nasl olsa... O yzden pencereyi ap kl tablasn rahatlkla aa dkebilirim. Sokak lambasndan vuran k, oturduum yeri, o yolculuk boyunca yanmdan ayrmadm, neredeyse btn yaadklarm not aldm ve yllardr kendimden bile sakladm u deri ciltli defteri okumama yetecek kadar aydnlatyor. Garip, bu defterin lunaparktaki aynalara benzediini daha nce hi fark etmemitim.
15.eyll Bangkok'daym. Daha nce hi yurt dna kmamtm. Bylendim. Harika bir otelde kalyoruz. Her odada iki kii. (Ben spanyol bir olanla kalyorum, u anda duta.) Otele tekerlekli faytonlarla geldik. Getiimiz yerlerde o kadar byleyici grntler vard ki, ne tarafa bakacam ardm. lk iki gn sadece gezecekmiiz. (...) Odadaki masann stnde kenti tantan bir bror var. Pencerenin kenarna gidiyorum ve onca grltnn arasnda sessizce akan nehre el sallyorum: Merhaba Chao Phraya, ite buradaym! 16.eyll Sabah kahvaltsndan sonra kent turuna ktk. Ben yine o faytonlarla (galiba tuk-tuk deniyor) gezeceimizi sanmtm ama bugnden itibaren her yere zerinde irketin amblemi olan bir otobsle gideceiz. Demek ki o sadece kk bir Ho geldiniz srpriziydi. 20 renci, 4 rehber, 6 yneticiyiz. Birileri daha var ama onlarn ne ie yaradn bilmiyorum. Btn programn yneticisi Mr.Wellers. len yemeimizi pazar yerinin ortasndaki bir ak hava lokantasnda yedik. Bu kadar ok sebze yediimi grse annemin gzleri yaarrd. Ama ondan nce benim gzlerim yaard. Masadaki yeil renkli svnn ok gzel bir sos olduunu sylediklerinde hi dnmeden denedim. O kadar acyd ki gzmden yalar geldi ve en az yarm saat hkrdm. (Not: Clare -galiba ngiliz- srekli bana bakyor gibi geldi. Dilerim yanlmyorumdur. O kadar gzel ki...)
36
yl nce bir yaynevinde dzeltmen olarak almaya balamtm. Ucundan kysndan da olsa edebiyat dnyasnn iinde olma fikri houma gitmiti. Bir gn, gen bir kz sekreterlie gelmi ve bir iir dosyas brakmak istediini sylemiti. Dosyasnn bir rafa kalkacandan ve belki de aylarca kimse tarafndan okunmayacandan ylesine emin grnyordu ki acm, hatta neredeyse sevgi duymutum. Ama iimin aniden sevgiyle dolmasnn nedenini ancak oday terk ediinden sonra anlamtm. Salar... Tpk Clare'in salarna benzeyen o gzelim kzl salar... Arkasndan koabilirdim. Hatta ona bir yerlerde bir eyler imeyi teklif eder, kur yapabilirdim. Bu Arzu'yu ilk aldatmam olmayacakt ki... Ama komadm. nk birok eyi olduu gibi Clare'i de Bangkok'un sokaklarna gmmtm. stanbul sokaklarnda bir benzerinin peinden komak, gemiimle barmaya almaktan baka neye yarayacakt ki?
17.eyll Bugn... Bugn hayatmn en byleyici gnn yaadm. Kafam karmakark. Wat Phra Keo Tapnana gittik. (Wat zaten tapnak demekmi.) Tapnan mimarisini, anlarla ssl atlarn, duvar resimlerini, Buda heykellerindeki grkemi, Budist rahiplerin bu grkemin iinde hi eriemeyecek, eritiinde de yitirecek gibi almalarn incelerken kendime hep ayn soruyu sordum: Ayn dnyada m yayoruz? Gney Afrika'dan gelen olanla, Japon kzn dndakilerin umurunda deildi bu olaanst atmosfer. Bol bol fotoraf ektiler, tapnan maddi deerini tahmin etmeye altlar, kutsal Buda zmrtn almak iin kendilerince teknikler gelitirdiler, rahiplerin cinsellikten arnm olarak nasl yaadklarna dair espriler retmeye alp durdular. Aslnda doru olan da bu belki. Hepimiz ileride byk irketlerin yneticileri olmayacak myz? Hatta belki uluslararas irketlerde beraber alacaz. Byk gzel evlerimiz, lks arabalarmz, en az bizim kadar akll karlarmz olacak. ocuklarmz zel okullarda okuyacak. Pahal purolar, zel imalat ikiler ieceiz. Tatillerimizde dnyann eitli lkelerine gidecek, det yerini bulsun diye bir iki mze gezdikten sonra altn renkli kumsallara, masaj salonlarna, kumarhanelere, bilmem ka yldzl restaurantlara koacaz. En popler arkcnn albmlerini, en ok satan kitaplarn
37
mkemmelliini, en pahal prodksiyonla karmza kan mzikalin yaratcln konuarak ne kadar kltrl olduumuzu gstereceiz. Bizim gibi olmayanlarn, bizim gibi olabilmeleri iin yardm derneklerinin toplantlarnda iki ieceiz. Bu gzel hayata kar direnenlerden tiksineceiz. Bilmiyorum, belki de bugn grdklerimin etkisiyle samalyorum. iir yazdm gnleri zlyorum. Aslnda otele dnerken kafamda bunlar yazmak yoktu. iir yazmak istiyordum. (Hatta iirimi ngilizce'ye evirip Clare'e hediye etmeyi bile dndm bir ara.) imdiyse kendimle kavgal bir halde yataa gmlyorum. Yazmay dndm iirin ilk dizesi de Phra Keo Tapnana gmld gitti: lme duran bir ocuun anasna ettii zulm, hangi kada yazabilirsiniz
O iir hi yazlmad.
20.eyll Eitim program balad. Tam adyla "Program on the Standardization of Particular Cultures in Multi-National and/or Transnational Firms in the Globalization Process" (Globalleme Srecinde okuluslu irketlerdeki Farkl Kltrlerin Standarda Entegre Edilmesi Program diye evrilebilir sanrm.) Sabahtan leye kadar otelin konferans salonunda irketin yaps ve eitim programyla ilgili dersler alyoruz. leden sonra ise globalleme, dnya ekonomisi, sivil toplum rgtlerinin olas basklar gibi konularda tartma guruplar oluturuyoruz. Aslnda hep ayn konunun stnde dnp duruyoruz; Sizler farklsnz, ancak biz bunu eritmeye deil standardize etmeye alyoruz. Kendimce "tapnak krizi" diye adlandrdm ruh halinden kurtulmaya alyorum. Ama Wat Phra'nn grnts gzlerimin nnden gitmiyor. Ayn anda hayatn iki ayr noktasnda olunabileceini biliyorum. Ama bunu her iki noktaya da ihanet olarak gryorum. Nerede olmak ve ne yapmak istediimden emin deilim. Bir-iki kiiyle konumaya ve fikirlerini renmeye altm. Herhalde samaladm dnyorlardr. u anda benim yerimde olmak isteyen binlerce insan vardr. Bu programn sonunda baarl olanlarn, dorudan irkete alnacaklar kesin. Hayatta baarl olmak istiyorsam bu dncelerden kurtulmalym. (Oda arkadam Jorge, Norve'ten gelen Pal ve adn hl
38
renemediim Macar kzla ok iyi anlayorum. Tabii bir de Clare var. Artk bana ilgi duyduundan phem yok. nmzde daha on gn var. Bakalm neler olacak?)
Defteri kapatyorum. Kalkmak zorundaym yoksa bbreklerim patlayacak. Tuvalete gidiyorum. Iklar yakmyorum. Bir elimle duvara dayanp dier elimin bu ii tek bana halletmekteki ustal sayesinde zorlanmadan iemeye balyorum. Son anda klozeti kaldrmay unuttuumu fark edip bir hamle yapyorum ama bu gereksiz hamle stme iememden baka bir eye yaramyor. Grlt kmasn diye sifonu ekmiyorum, sabaha Arzu halleder nasl olsa. Sa elimi suya tutuyorum. Koltuuma dnerken buzdolabndan bir ie souk su alyorum. Bardaktaki hamam suyuna dnm raky pencereden dktkten sonra kendime buz gibi, taze bir rak hazrlyorum. Bir de sigara Biber, kalkyor, uzun uzun geriniyor, kafasn karnnn altna sokup yalandktan sonra gelip ayaklarmn stne yatyor. Defterin sayfalarn kartrrken, Bangkok'da yaadklarm bir bir gzmn nne geliyor. Derslerin bitimiyle akam yemei arasnda bize braklan zamanda otelden ayrlyor ve genelde yakndaki pazar yerine gidiyorduk. Kimi zaman kalabalk bir ekilde, kimi zaman da ikili-l guruplar halinde. Pazardaki orkide tezgahlarn, seyyar mutfaklar, hemen orackta lnz alp size yerel kyafetler diken ak hava terzilerini, ne ie yarayabileceini bile kestiremediimiz elektronik eyalar ve durmadan kolunuzdan, eteinizden ekip krk dkk bir ngilizce'yle mallarn satmaya alan Tay halkn seyretmek bize byk bir keyif veriyordu. Bir gn, Jim Thompson adl mehur butiin nnden geerken dayanamam ve Clare'e, Tayland ipeinden yerel motiflerle bezeli harika bir earp almtm. Yanmzdakilerin "Ooooo" nidalar ve alayc glleri umurumda deildi. Harika bir gnd, giydii uuk mavi erkek gmlei gzlerinin her zamankinden daha gzel grnmesine neden oluyordu ve ayrca Jim Thompson -sadece bir isim benzerlii olduunu yllar sonra rendim- en sevdiim yazarlardan biriydi. Akm aklamak iin bundan iyi bir ortam olamazd. Ondan sonraki gnleri el ele geirmeye baladk. Artk sevgiliydik. Odaya karken, asansrde, uzun uzun pyorduk. Hatta bazen asansr durduruyor ve elimi gmleinden ieri sokup gslerini okamaya alyordum. Ta ki Ta ki, tpk tapnaa gittiimde yrdm yoldan tiksindiim gibi, askl bir bluz
39
giydii gn koltuk altlarndaki kllar grp de Clare'den de tiksinene kadar. O gn aslnda hibir eye bal olmadm, hayat adna hibir amacm olmadn net olarak anlamtm. Bir insan sevip sevmeme konusundaki karar, onun vcudunun doal bir rnne bal olabilir miydi? O an iin bana tiksindirici gelen her eyden uzaklamak en dorusu gibi gelmiti. Peki imdi le gibi rak, sigara ve ter kokan bu adama kim yaklaabilir ki? Defterdeki ders notlarna yle bir gz atarken, Arzu'nun ayaklarnn ne kadar gzel ve bakml olduunu dnyorum.
22.eyll Mr.Wellers'in ders notlar: 1980'lerden itibaren her alanda yaygn bir olgu olarak karmza kan kreselleme deneyimi en somut grntsn ekonomik alanda ulusdevletin temel aktr olarak gerilemesinde bulmutur. ok-uluslu ve ulus-tesi irketlerin uluslararas pazarda devleti aan faaliyet ve denetim gcne sahip olmasyla ekonomik ilikilerde piyasa mantnn gerektirdii verimlilik ve kr esas snrsal gvenlik nceliklerinin nne gemeye balamtr. Bylelikle irketlerin iktisadi rasyonalite temelinde bamsz hareket alanlarnn geniledii sylenebilir. Serbest piyasa zihniyetiyle iktisadi adan olumlu bir gelime olarak saptanan bu deiim, kresellemenin dier boyutlar gz nne alndnda uluslararas piyasada rekabet iinde bulunan irketleri birtakm sorunlarla yz yze getirmektedir. Zira, rekabette baarl olabilmek iin gereken verimlilik ve kr esas sadece ulus-devlet sistemi ierisinde belirlenen geleneksel devletler-aras siyasetin getirdii kstlardan bamszlamakla salanamaz. Yan sra, snr-tesi kimlie sahip irketlerin istihdam ettikleri personelin ve hedefledikleri pazarn kltrel zelliklerinin de hesaba katlmas gerekmektedir.
Ne kadar garip! O tarihlerde benim iin ok ey ifade eden bu szler, imdi bana zlmesi olanaksz bir bilmece gibi geliyor. Hep dnmmdr; niversite snavnda bir soru eksik ya da bir soru fazla zseydim Yani sralamamdaki okullardan bir dierine girmek zorunda kalsaydm Acaba o zaman her ey farkl olur muydu?
40
Dzenli bir iim, yarnlarla ilgili kararlar almada rahatlm, be para etmez adamlarn karsnda iki bklm olmama keyfim, mutlu bir evliliim olur muydu? Daha az ierdim, her gn sakal tra olurdum, ocuk sahibi olmaktan korkmazdm. Belki o zaman aynalara bakmaktan kamazdm. Kendimle yz yze gelmeye cesaretim olurdu. Sokaktan kpek havlamalar geliyor. Biberin umurunda deil. Ne de olsa o ieride, scak bir yuvann rahatlnda, tehlikelerden ve sorunlardan uzakta. Sokak kpekleri istedikleri kadar havlasnlar.
Bu noktada, yeni bir standardizasyon politikas gerei ortaya kar. zlenecek personel politikas asndan "irket kimlii" yaratma ke talarndan birini oluturur. Personelin alt irketin amalar ile zdeletirilmesi, retimin ve/veya hizmetin kalitesinin korunmas/ykseltilmesinden ve tketim talebinin artmasndan bizzat yararlanaca bilincine sahip klnmas "irket kimlii"ni benimsemesini salar. Personel meslek adan ulusal kimliinden, kiisel konumundan bamsz olarak hareket ederek sadece bal bulunduu irketin karlar dorultusunda hareket ettii takdirde kendi karn da azamiletirecei dncesiyle hareket eder. Dier bir ifadeyle, iktisadi alanda "zerk birey", ya da 1980'lerde yaygn olan ifadeyle "giriimci kltr"e sahip birey kimliini kazanr. Byle bir kimliin batan hedeflenmesi irketin izledii istihdam politikasnda etnik, cinsiyet, kltrel temelli ayrmcla gitmesini de engelleyecektir.
Bu konuma srasnda defterime aldm notlar okurken, gzmn nne o gn geliyor. Ayaa kalkp, Mr Wellers'la tartmaya baladm, hatta u yazdm notlar bir kenara brakp, neredeyse hakaret etmeye baladm an. Ya da bir baka deyile hayatmn ynn deitirdiim an:
Nedir bu durmadan tekrar edip durduunuz "zerk birey" fetiizmi ha? Bu kategorizasyonun nedeni, her trl mdahaleden bamsz, kendisini serbest piyasann "kendiliinden" akna brakan, bu seyir ierisinde aklc kararlarla rekabet ederek karn azamiletirmeye alan bireyin gereklemesine zemin salayan dzen deil mi? Eer kresellemenin getirdii en keyifli gelimelerden biri eitliliin kutlanmas ise, tketim alkanlklarnda standardizasyon nasl tasvip edilebilir? Gittike yaygnlaan meta fetiizmi, "tketmek iin tketmek" alkanl piyasann sunduu aldatc bir eitliliin sonucu deil mi?
41
Aslnda, ayn ilevi gren, nitelik asndan birbirinden pek bir fark olmayan rnlerin tketicinin gzn boyamak adna birbirinden farkl "markalar" altnda piyasaya sunulmas bu aldatmacann srmesini salayan aralardan biri deil mi? Yine, alternatif yaam tarzlar olarak sunulan "steril" ortamlar, kimliin tketimle belirlenmesi ve bylelikle bireylerin szde soyutlanm "modern cemaatler" ierisine sktrlmas "zerk birey"den bahsetmek iin ne kadar ak kap brakyor?
Baka neler dediimi hatrlamyorum. Zaten aslnda sizin de, dzeninizin de can cehenneme demek istiyordum. Belki onu da demiimdir. nk Mr.Wellers'dan ve onun temsil ettii hayatlardan nefret ediyordum. Oysa imdi o tiksindiim hayatlardan birine sahip olamadm iin kendimden tiksiniyorum. in garibi yllar nce Bangkok'da bir otelde o k yapan adam, yllarca o kavramlarn temsil edildii ilerde alt. Bu gn son iimden de kovuldum. Geen seferlerde ilgisizlik, ge kalma, ie alkoll gelme gibi birok bahane ileri srmlerdi. Bu sefer onu bile yapmadlar. Sadece bir mektup. Daha fazlasna gerek var m? Durum ortada: Fakltenin en baarl rencilerinden biri, girdii hibir ite diki tutturamyor. Hem de bunun nedeni, baarl bir renci olmas sayesinde gittii Bangkok gezisinde byle bir hayat istemediine karar vermesi. nandrclktan ne kadar uzak Hi deilse o iiri bitirebilseydim. Sokak lambasnn sar altnda tombul parmaklarm, kirli trnaklarm seyrederken, yllarca kendimi bir Bangkok yalanyla nasl kandrdm dnyorum. Sadece kendimi mi, Arzu'yu da "yle byleyici bir yerdi ki, bir anda aydnlandm. Ben ne yapyorum yahu, dedim ve o sahte hayattan vazgetim." Gn aarmaya balad. Okuduklarm, dndklerim kafam daha da kartrmaktan teye gitmedi. Belki de stnde dnmemem gerekiyor artk. Biraz sonra ya burada szacam ya da kalkabilirsem Arzu'nu kollarnn arasna atlacam. Midesi bulanacak, arkasn dnecek. Sabah kalkmadm grnce yine kovulduumu anlayacak, sormayacak bile. Acd ve belki de gerekten sevdii iin boanmaktan sz etmeyecek ama kendime eki dzen vermemi isteyecek. Hi deilse daha az i, diyecek. Yeni bir i bulacam, birka gn toparlanacam. Tra olacam, trnaklarm keseceim. Sonra Artk sonrasn dnmek istemiyorum. Belki de baz insanlarn
42
hayatlar, yazsam roman olur diyecek kadar renkli ama yazmaya kalknca tek bir satrda bitecek kadar tekdze. Benim hikyem de bu ite; kimseyi sevmedi nk kendisi sevilmeyi hak etmiyordu. Uyumadan bir kere daha Bangkok'un o rengrenk sokaklarn hatrlamaya alyorum. Her eye ramen beni atmosferiyle byleyen ama u anda tiksintiden baka bir duygu uyandrmayan o gizemler kentinin sokaklarn. Defterimin arkasndaki kk bir kada karalanm "Arkadalarn" imzal satrlk not, Bangkok'a duyduum nefreti yeniden uyandryor iimde. Sevgili Trk, Bizleri pek sevmediini biliyoruz. Aramzda olmak istemedin. Yine de hayatn boyunca bizi hatrlaman iin sana kk bir aka yapmadan duramadk. Aslnda dn gittiimiz lokantada domuz eti yememek iin trl huysuzluk yapmasaydn bu aka aklmza gelmeyecekti. Herhalde o bayla bayla yediin et yemeini hayatn boyunca unutmazsn: Kpek eti ne kadar da lezzetli bir etmi deil mi? Gn aard. Dibine gelen sigaray sndrecek halim bile yok. Beni bir trl iine kabul etmeyen bu dnyaya gzlerimi kapatp, ryalar lemine dalmadan nce bir sis perdesinin ardndan yaamm sorgulayan Biber'e bakyorum: Gnaydn!
43
Giri Cmlesi
"Bu ii sadece para iin yapyorum." Adam arabasna binmeye hazrlanrken, hl kendisine laf yetitirmekte olan arkadana, konutuklar konuda baka bir ey sylemeye gerek olmadn hissettirmek isteyen bir ses tonuyla bunlar sylyor. Tam o anda yanlarndan geiyorum. zellikle kulak kabartmama gerek kalmadan beynimin bir kenarnda alan bilgi dosyasnn sayfalar arasna giriveriyor bu sz. Aslnda hibir sz duyacak, hibir hareketi alglayacak halde deilim. nk bir an nce bakkala ulamam gerekiyor. Sigaramn bittiini fark ettiimde ofisten be dakikalna kurtulacak olmann sevinciyle doldum. Byle durumlarda getir gtr ilerine bakan ocuu asla kullanmam. Hatta btn gn dar kmam salayacak ileri didikler dururum. Monte Cristo Kontu baard, ben neden baaramayaym? Geri benim zgrle kalarm be dakikayla snrl ama olsun, imdilik yetinebilirim. Bu keyifli dakikalarn ardndan masamn bana geecek, -bir yk yazmak istediim halde- bilgisayar yazlmlar arasna gmleceim. Birden aklma kedimin mamasnn bittii geliyor. Beyefendi ste doranm ekmee yz vermez, akam eve elim bo gidersem aramzda kavga kabilir. Ne yazk ki bakkalda mama var. Yoksa ofistekilere gecikeceimi syler, mama almak iin iki sokak arkadaki spermarkete giderdim ve fazladan on be dakika kazanrdm. Acaba mama alma iini leden sonraya m braksam? Anlayacanz, az nce yanndan getiim adamn sz stne dnecek halim yok. Pazartesi gnne byle balamay kim ister? Tek bir cmle iin alan dosyay, annda beynimin p tenekesine gndermeliyim. Ama zihin sizin ne halde olduunuza bakmaz. lgisini eken bir d uyarc olduunda, hemen gerekli sre ilemeye balar. (Bununla ilgili deneyler yaparak, ne demek istediimi daha rahatlkla anlayabilirsiniz.) Byle durumlarn en tatsz olan ksm ise, gelen snrl
44
bilgiyle yetinmek zorunda kalmaktr. Beyin, bu konumann ncesini ve sonrasn da depoya almak ister ama bu olanakszdr. Acaba nasl bir soru stne bu sz sylendi, kar tarafn tepkisi ne oldu, bu dosta bir konuma myd ve benzeri sorular, dosyann nemine gre bir sre beyninizi oyalar. (Beynin dier yars vcudunuzun sigara istei konusunda uyarlarda bulunmaktadr. Ayrca sosyal yaam size, bu sorular konunun barolndeki Beynin hangi kiilere yneltme hakk vermemektedir.) yarsnn isteklerini
gerekletireceinizi, ilgi ekici d uyarcnn gc belirleyecektir. Btn bu dncelerim sizi yanltmasn, bilim insan deilim. Yanl anlamalar noktalayabilmek iin nce kendimden sz etmeliyim. Adm Melih Erginol. Yirmi yedi yandaym. Bir bilgisayar irketinde alyorum. (Byle sylemem garip nk irketin ortaklarndan biriyim ama uzun sredir kendimi sradan bir alan olarak gryorum.) Bu ii yapmaya baladm ilk yllarda, ok ansl olduumu dnyordum. nk kendi iimin sahibi olduum iin zamanm dilediimce kullanabilecektim. Kendimle baa kabilmek iin, yaznn sihirli bir lunaparka benzeyen ekici dnyasyla her an i ie olmalydm. Hep yazar olmay istemi bir insan btn harflerin dnd bir atlkarncadan baka ne dler? Ne yazk ki, geen yllar bana, bu iki ayr dnyann iinde olmann daha ok arpan arabalara binmeye benzediini retti. Siz sakin sakin dolamak isteseniz de birileri gelip kahkahalar atarak size arpyordu. ok sarsldm, ok sinirlendim ama inann ben kimseye arpmadm. Sonunda kiiliimi ikiye blmeye karar verdim: Bilgisayarc Melih Erginol ve yazar aday Melih Erginol. (Byle bir durumun alglarmda, duygularmda ve zellikle sosyal ilikilerimde krlmalar yaratacan ve bunun da ok bildik bir hastaln tanm olduunu dnecek olanlara, psikolojik destek aldm ve "normal" bulunduumu sylemek isterim.) te u anda bu iki kiiliim beraberce bakkala gidiyorlar ve her ikisinin de yetitirmesi gereken ileri var: Ry Reklam Ajans iin bir muhasebe yazlm ve srekli yazmakta olduum dergi iin bir yk. Bilgisayar mhendisliinde okumamn nedenlerini aklamak isterim ama nce u irket olayndan sz edelim. Henz nc snf rencisiyken arkadalarmla kurduumuz bir irketle i hayatna girmitik. Akademisyen olmak istiyordum ama gen yata iyi para
45
kazanmaya balamam, yksek lisans yapmama bile engel olmutu. niversiteyi bitirir bitirmez, biraz da ailemin basksyla, askere gittim. Sekiz ay sren askerliim, sorunsuz geti. Bilgisayar operatr olarak, eitime kmadan, karargahta yaplan bir askerlik ne kadar sorun karabilirdi ki? Geri bu erkekler tiyatrosunda yaanan kimi olaylardan -btn bu olaylar anlatabilirim ama konuyu saptrmamak iin sadece akl almaz eyler olduklarn syleyip geiyorum- olduka etkilenmi ama hepsinin ileride yazacam ykler iin malzeme olacan dnmtm. (Gerekten de birounu yklerimde kullandm.) Askerlikten dner dnmez, ortak olduum irkete drt elle sarldm. Bu durumun beni mutlu etmeyeceini biliyordum ama o gnlerde krk yana kadar alp, sonraki hayatm bir iftlik evinde yazarak geirecek paray kazanmak gibi bir fikrim vard. Yokluumda ilerimiz olduka bym, irket ufak ileri bir kenara brakp, byk ihalelere girmeye balamt. Ama bir sre sonra, iteki tekdzelik ve zellikle byk lekli olmann gerektirdii ayak oyunlarndan midem bulanr oldu. Dier iki ortak -u andaki konumlarn dnerek adlarn vermekten kanmam gerekiyor- niversite yllarndaki heyecanlarn, umutlarn, hayallerini bir kenara brakm serbest piyasa ekonomisinin saldrgan savalar olmulard. Onlardan benim gibi olmalarn bekleyemezdim. Kurtlar sofrasnda bir kuzu -hem de kyn ozan olmak isteyen bir kuzu- ne kadar ayakta kalabilirdi? Haklydlar ama ben bilgisayar dilinin deil, baka bir dilin insanydm. Bir gn bu skntlarm ortaklardan birine -lise yllarndan beri arkadamdatmda, "Banka hesabn o sevmediini sylediin yntemimiz sayesinde kabaryor," yantn almtm. Pencereden dar bakyordum ve bir gencin mutlu mutlu kotuunu grmtm. Ortam kendi kendime "Mefisto" diye mrldandm duymamt. Mefisto kelimesi, gemiimdeki baka bir dosyann kapan at. Bu kelimeyle ilk olarak Istvan Szabo'nun, Klaus Maria Branduer'un olaanst oyunuyla devleen filmi araclyla tanmtm. Filmin Klaus Mann'dan bir uyarlama olduunu renince romann kendisine ulamaya alm, sonusuz aramalarm srasnda da bu kez Thomas Mann' kefetmitim. Mann'n lmsz eseri Venedik'te lm'e tutkuyla balanmamn bir nedeni de kitabn evirmeninin Behet Necatigil olmasyd. Derken bu zel romann Luchino Visconti
46
tarafndan yaplan sinema uyarlamasn izleme ansna erimitim. te Mahler'le tanmam da byle olmutu. Bir dier yanda da Goethe ve aclar iinde kvranan kahraman Werther'in dnyasna merhaba diyordum. Komaya balamtm anlayacanz. Yolun karsndaki ocuk parknda bir dede, torununun salncaa binmesine yardm ediyor. Belki de dedesi deil babasdr. Ama ben karmdaki tabloda, bir dedeyle torunu arasndaki sevgi ban gryorum. "Bizim evden ocuk park ka admdr dede?" Belki de yarna yetimesi gereken ykye byle bir cmleyle balayabilirim. Eminim imdi yanlarna gidip konuabilsem, ikisi de bana bir sr yk anlatrlar. ocuklar ve yallar, kapa her an iin ak duran birer yk hazinesi sand gibidir. Byle dnmemin nedenini uzun sre sonra bulabildim. nk ikisi de eitim sisteminden uzaktadrlar. ocuun zaten hi haberi yoktur, iindeki yaratc lmemi, hayalleri dzen labirentine girmemitir. Yallar da belli bir zamandan sonra ocuklam, kendilerine izilen ereveden kmlardr. Tam bunlar dnrken benim tablomun da erevesi krlyor, yk balamadan bitiyor. nk ocuk daha hzl sallamasn isteyince, yal adam kzyor. Babam da torununu byle parka gtrmek, onunla oynamak ister miydi acaba? sterdi herhalde. mer Erginol, Orman letmeleri Genel Mdrlnde ksm efiydi. Kt bir alkanl yoktu -evde balk kzartld zaman iki duble rak imek kt bir alkanlk deildi tabii ki, annemle severek evlenmiti, yuvasna balyd. En byk tutkusu politikayd. Yllardr deitirmedii gazetesini en kk ilanna kadar okurdu. Solcu olduunu sylemekten hi ekinmezdi. Anariye karyd. Ona gre, btn bunlar, iki tane kendini bilmez haytann bann altndan kyordu. Annem kran Hanm ise evliliklerinden yl sonra iten ayrlmt. Ama iten ayrlma nedeni ne evlilik, ne de aabeyim Salih'e hamile kalmasyd. Hamileliinin nc aynda yaad bir olay onu sadece alma hayatndan deil, dnya ilerinden de soutmu. Ankara'da Posta Caddesinin kesindeki ofisi bir sabah askerler tarafndan baslm. htilal olduunda posta idaresinin baslmas, ii brakma nedeni olarak grlmeyebilir. Ama hamile bir kadnn, hem de stne silah namlusu evrildii bir srada, pencereden bir askerin lmne tank olmasnn byk bir bunalma
47
neden olmas artc deildir. (in garibi, ben yllar sonra, annemin lmne tank olduu askerin ad verilen ehit Temen Kalmaz lkokulundan mezun oldum.) Bu olaydan sonra annem kendini dine vermi. Askeri hkmetin iba yapmas ile evde balk kzartld zamanlarn dnda da rak iesine sarlan babamla neredeyse her gn ters dyorlarm. Ama ben evin bu kavgal dneminde deil, frtna sonras sessizlikte dnyaya gelmiim. Aabeyim, evdekilerin kar kmalarna aldrmam ve ilkokul retmeninin istekleri dorultusunda askeri okula yatl renci olarak girmi. te Erginol ailesinin ilk ocuklarndan on yl sonra bir evlat daha istemesine de evdeki bu sinir bozucu sessizlik neden olmu ve ben Melih Erginol, lkenin Bar Harekat yapt karartma gecelerinden birinde dnyaya gzlerimi amm. Bir an iin duruyorum. evredeki evlerin pencerelerine bakyorum. Solumdaki apartmann ikinci katnda bir balkon dikkatimi ekiyor. nanlmaz gzellikte renkleri olan ieklerle sslenmi. i bir kenara brakp, dergiye yetitirmem gereken ykye younlamaya karar veriyorum. Belki de bu balkonun yksn yazmalym. "Kadn, balkondaki ieklerin sakslarn deitirmenin, topraklarn havalandrmann zamannn geldiini biliyor ama..." Hayr, byle bir giri beni ancak bildik yollara sokar. Birok rnei olan, yeni bir ey syleyemeyecek bir yk geliyor gzmn nne. Bu sama fikirlerden syrlmal ve al verii bitirip, bir an nce ie dnmeliyim. Ama beynimde alan yk dosyas yrmeme izin vermiyor. Dosyann "ne anlattn deil, nasl anlattn nemlidir" balkl sayfasna, Bartoli'den dtm not, aklmn koridorlarnda komaya balyor: "nsan zihni bir hikye anlatcsdr." Alkolik bir baba, be vakit namaznda bir anne ve sadece yaz tatillerinde grebildiim kat bir aabey figrnn arasnda skan yaamm, askerler ynetime el koyduu iin evden kmann yasak olduu gnlerden birinde, durmadan cep saatine bakan bir tavann arkasndan kocaman bir delie atlamamla deiti. ine dtm bu yeni dnyada nce Alice ile karlatm. Alice'in beni dier arkadalaryla tantrmas uzun srmedi. Kimler yoktu ki; Peter Pan, Nemeek, Ptrck, Pippi ve tabii ki Kk Prens. Anlayacanz, okuma tutkusu btn bedenimi sarmt. Okuldan geliyor, byk bir hzla ev devlerimi tamamlyor ve okumaya balyordum. Bu durum
48
ailemi de mutlu ediyordu. Babam, bu yata bu kadar okuyan ocuun ileride 'adam gibi bir adam' olacana inanyordu. Annem de memnundu memnun olmasna ama bir iki tane de sre ezberlesem hi fena olmayacakt. Hatta bu okuma tutkusu yznden henz ilkokul nc snfta gzlerimin bozulmas bile zmedi beni. (Zaten yllar sonra bir doktor arkadamdan gzlerimin bozulmasnn asl nedeninin okuma deil, irsi bir gz tansiyonu sorunu olduunu renecektim.) lkokulu takdirnamelerle talandrlan karneler ve "Drtgz" alaylar arasnda bitirdim. u ana kadar fiziksel zelliklerimden sz etmediimi fark ettim. Oysa bir yazar iin bu nemlidir. Karakterinizin nasl bir tipi olduunu her zaman anlatmayabilirsiniz ama en azndan okurun zihninde canlanmas iin gerekli ipularn verirsiniz. Ama kimi zaman verdiiniz anahtar, okurun yanl bir kapy amasna neden olabilir. Byle durumlarda net bir anlatm gerekebilir. rnein baarl gen iadam dediinizde, uzun boylu, dzgn sa tral, bembeyaz dilerini gstererek glen, k giyimli ve beden dilini rahata kullanan bir adam akla gelebilir. Meraknz hemen giderebilirim. Ben, gen ve baarl bir iadam deilim. Elindeki plastik topu havaya atp tutan bir ocuk geiyor nmden. Belli ki ocuk parkna gidiyor. imden onunla top oynamak geliyor. Sonra da oturup bu deneyimin yksn yazabilirim: "Bunaltc geecei imdiden belli olan yaz mevsiminin ilk gnlerinde, komumuzun ocuuyla parka gitmem, onun oyunlarla dolu dnyasna snmam kimilerinize garip gelebilir ama anlattklarm dinledikten sonra bana hak vereceinize eminim." te byle balar yk, sonra adamn dnceleri sarar satrlar. ocukla karlkl durmu, topu atp tutmaktadrlar. Topu her atnda bir kt ansndan kurtulup, her geri alnda ocukluuna biraz daha yaklar. Samalyorum. Byle bir giri cmlesinden sonra bu kadar basmakalp bir ey yazmak, en azndan kaleme saygszlk. Ayrca yk kiilerim araclyla da olsa gerekten ocukluuma yaklamak istiyor muyum? Bu bunaltc yalnzlktan kmann tek yolunu erken yata kefetmi, kitaplardan bam kaldrmaz olmutum. Henz ilkokul nc snftayken ilk iirimi yazp, bir ocuk dergisinin at yarmada birincilik dln kazandm. Doru yolda olduuma inanyor, hatta
49
daha da teye giderek kendimi yatlarmdan farkl gryordum. Ben bir airdim. O yalarda beyin algoritmik bir zmdense, ksa yoldan sonuca gitmeye eilimlidir. ocukluk byle bir ruh haline izin verir, "Oldum" demeniz yeter. Astronot oldum, pilot oldum, doktor oldum... Ama bunlarn iinde "air oldum" diyenine az rastlanr. Genlik yllarmda bununla da yetinmemi ve bir gn televizyona ktmda admn altnda ne yazacan grmeye balamtm: "air-Yazar". Bu grntler rylarma girerdi. Kimi geceler "air-Romanc" olurdum, kimi geceler "air-Yaynevi yneticisi". (Baz gecelerde ise televizyonda konuurken, admn altndaki "Veteriner" yazsn grp, ter iinde uyanrdm.) Rylarla ilikim bununla snrl deildi. Yazyla olan ilikim ry zaman ile gerek zaman arasndaki kprde yaanyordu. Oysa tmyle gerek zamana ait olmayan bir yazarlk maceras sz konusu olamazd. Kprden geilip geree ulaldnda net olarak anmsanamayan hisler ya da grntlerden oluan bir yaratclk, her eyden nce inandrc deildi. Geri bilind bir yazma srecinde eserler veren sanatlar olduunu okumutum ama bunlara pek inanmyordum. Baucunda kt kalemle uyuyup, rylarn not alanlara, yar uyku halinde yazanlara, gndzn enerjisi dururken yazmak iin geceyi yeleyenlere glp geiyordum. Ama iin asl komik yan uydu ki, o yar karanlk anlarn dnda asla yaratc olamyordum. Ofistekilerin sylenmelerine katlanmamak iin, beynimdeki kapanmak bilmez edebiyat dosyasn grmezden gelip, bakkala ulamalym. Bunu yapacak kadar cesurum. (Edebiyata kar koymak cesaret gerektirmez mi?) Tam da Paul Auster'in, Don Kiot'un Cervantes'in vekili olduu konusundaki grlerini sylettii kahramannn "Bir yazar anlatmak iin kitaplarn bysne kaplm birinden daha iyi ne olabilir?" sz ldamaya baladnda dosyay kapatyorum. niversite snavlar ncesinde zor bir dnem geirdim. Edebiyat tutkusu benliimi sarmt ama okuldaki ve dershanedeki retmenlerim bunun ancak bir yan ura olabileceini, kendime para getirecek bir meslek sememi sylyorlard. Baarl bir renciydim, istediim niversiteye gireceime kesin gzyle baklyordu. Ama hibir meslek ekici gelmiyor, beni edebiyatn byl dnyasndan
50
koparamyordu. Sonunda matematiin edebiyatla olan youn ilikisine ve teknolojinin ufkumu hep genileteceine olan inancm yznden bilgisayar mhendislii okumaya karar verdim. Bu karar vermemin nemli nedenlerinden biri de o yllardaki kz arkadam Aylin'di. Tam bu noktada, hepinizden zr dilemek zorundaym. nk bu konuya girmek istemiyorum. Eer beyninizde bir Melih Erginol dosyas aldysa, bu konuyla ilgili sayfasnda bir cmlenin yer almas yeterli: Aylin iin daktiloda tek kopya olarak yazp ciltlettiim ilk kitabm hediye edeceim gn terk edildim. Bu olay beni bir sre yazdan souttu ama byle salam bir aac kkten skmem de olanakszd. On sekiz yana girdiim yl, edebiyat evresinin nde gelen dergilerinden birinde yaynlanan bir ykm olduka ses getirdi. Bu kadar gen yata, birok kiinin dikkatini ekebilmi olmam iimdeki ak yeniden alevlendirdi. Hatta derginin editr, beni baz isimlerle tantrmak istediini syleyip, bir panele ve sonrasndaki kokteyle davet etti. Adlarn duyduumda bile kalp atlarmn hzlanmasna neden olan yazarlarla, eletirmenlerle tanyordum. Akam hep beraber yemee gittik. Alkol snr aldka konuulan konular da deimeye balad. Btn bu konumalar byk bir aknlkla dinliyor, soru sorulmadka azm amamaya zen gsteriyordum. Gecenin sonlarna doru yanmda oturan ve btn kitaplarn neredeyse ezbere bildiim yazar srtma vurup, "Uzun ama ok gzel bir ykyd, bir solukta okudum yalnz ne yazk ki bitirdiimde aklmda hibir ey kalmamt, siz genler biraz daha 'yer eden' ykler yazmalsnz," dedi. Ne zaman yeni biriyle tansam ve bir ekilde yazyla uratm renseler aa be yukar ayn sz duyarm: "Hayatm yazsam roman olur!" Yazmann, harflerin dnyasndan bir btn yaratmann bu kadar kolay olduuna inanan dnce yaps, tylerimi diken diken eder. "Yaz o zaman kardeim," demek isterim, "yaz da okuyalm." Ama hibir ey sylemem, susarm. Karsndakinin yalanlarla dolu bir olay anlattna inandnda "Hikye okuma bana," diyen insanlara, Flaubert'in "Madame Bovary benim," derken neler anlatmak istediini nasl anlatabilirim ki? Gnde en az sekiz saat uyuyan bir insan, hayatnn te birini uyuyarak geirmi demektir. Yani yazsa roman olacan dnd hayatnn, te biri konusunda hibir ey bilmemektedir. Oysa yazar, her karakterinin uykudaki saatlerini de
51
yaar. Daha da tesi, bir yazar iin karakterinin hikyesi doumuyla deil, anne-babasnn onun doumuna karar vermesiyle balayabilir. zr dilerim, amacm ukalalk deil, sadece yazmam gereken zamanlarda, ne kadar istesem de, beynimdeki edebiyat dosyasnn k samasna engel olamyorum. u uyku iin yaptm hesap, bir anda aklma yeni bir fikir getiriyor. On gn kadar nce Ry Reklam Ajans'na bir toplantya gitmitik. Yeni kurulan bir ajans. Kendi tantmlarn yapmak iin hazrladklar brorleri gsterdiler bize. "Bakn nasl farkl eyler yapyoruz," demek ister gibiydiler. Bilgisayarc Melih Erginol "Ne kadar gzel olmu," derken, yazar Melih Erginol "Daha sradan olamaz," diye dnyordu. Tantm hazrlayan metin yazarnn yerinde ben olsaydm, yle bir ey yazabilirdim: (Keke kk kayt aletim yanmda olsayd, dilerim unutmam ve bu fikri daha sonra bir ykmde kullanrm.) stte bilimsel bir aklama: "nsanlar uykular boyunca yedi sekiz kere ve en uzunu yarm saat sren rylar grrler." Hemen altnda byk bir balk: "Ry Reklam, bilimsel gerekleri deitirecek!" Ve onun da altnda bir aklama metni: "Ry Reklamn almalaryla yirmi drt saat, kesintisiz ry greceksiniz." ocukluumdan beri hayran olduum yazarn 'yer etmeyen' ykler yazdm sylemesi yazma tutkumu etkilemedi. Aksine daha istekli ve youn almaya baladm. Yine de bir kitap yaynlatmak konusunda her zaman ekingen davrandm. Sonunda o da oldu. Artk televizyona ktmda admn altnda "Yazar" yazacakt. (Tabii eer televizyona kan bilgisayarc Melih Erginol deilse.) Rportajlar yapld, panellere katldm, imza gnleri dzenlendi. Btn bunlar hayatm deitirmedi. Hl yazabilmek iin yaamak, yaamak iin de almak zorundaydm. Yllardr iten bunaldm her dakikada, kendime alma zorunluluumu hatrlatr, zihnimi beni skntdan kurtaracak grntlere aarm: Kiray isteyen ev sahibi, yakt paras makbuzunu suratma dayayan apartman yneticisi, senetlerin gnnn getiini hatrlatrken bile kibarlndan bir ey kaybetmeyen beyaz eya satcs... Btn bunlar kredi kart bor bildirim formlar, kasa fii, icra bildirisi gibi belgelerle desteklemeyi unutmam. Aslnda btn bunlar bunaldm iime, yeniden drt elle sarlmam iin yeterli olur ama eer
52
daha byk bir kriz sz konusuysa farkl bir uygulamaya balarm. Grntler hzl kesmeler ve paralel montajla, isizlik gnleri tablolarna balanr: Ev sahibinin yznden sokakta karton bir kutunun iinde uyduum plana kesme. Karton kutunun stnde bir icra bildirisi yapm durumda. Belgenin yakn ekiminden beyaz eyalarn takm elbiseli adamlar tarafndan evden gtrlmeleri sahnesine gei. Oradan komularn bir kede durup hakkmda fsldamalarna bir genel plan. Genelden, drt numaradaki kzn kpeine doru hzl bir yakn ekim, yerde bulduu bir eyi yalyor. Kpekten hzla geriye aldmzda yalad eyin bir aacn dibinde lm adamn eli olduu grlr, adama yakn ekim, yz benim yzm ve son. Bakkaln nndeki gazetelere bakyorum. Birbirinin benzeri balklar. Yanmda bir adam beliriyor. O da benim gibi bo bo seyrediyor gazeteleri. Belki o da yazardr. Belki o da balklardan bir konu bulmaya alyordur. Birden konumaya balamasyla irkiliyorum. -Hep ayn haberler... -Oysa gndemi hzl deien bir lkede yayoruz. -Ama o gndemi bize sunan kafalar hi deimiyor. Hl ayn kuklaclar, ayn kuklalar oynatyor. Bunlar yerlerine zamkla yapmken, son birka ayda ka tane gen beyin iten karld. Braksam, sabaha kadar konuacak. Baz insanlar politikadan konumaktan, hi tanmadklar insanlara bilgilerini gstermekten zevk alrlar. Acaba babam da her karlat insanla bunlar m konumaya balard? Babamla karmdaki adamn yzleri ayn habere, ayn ariv fotorafn kullanm gazeteler kadar benziyor. Faruk her zamanki gibi kasann arkasnda oturmu hesaplar yapyor. "Bir paket sigara versene Faruk," diyorum. tiim markay ezbere bilir. Yapt hesaptan ban kaldrmas biraz zaman alnca, belki de boluk anlarn sevmediimden "ler nasl?" diye soruyorum. "Rezalet be abi," diyor, "urada yarm saat otur, anlarsn ne demek istediimi. nsanlar arabalarna binip market alveriine gidiyor artk. Speriydi, megasyd, grosuydu derken bizim ocamza incir diktiler. Bakkalln eski tad kalmad anlayacan." Birden inanlmaz bir rahatlama hissediyorum, yazacam yknn ilk satrlar gzmn nnde belirmeye balyor. Her iki Melih Erginol da ok mutlu artk.
53
Giri cmlesini unutmamak iin defalarca iimden tekrar ederken Faruk'un sesiyle kendime geliyorum: "Neyse beni bo ver be abi, senin iler nasl gidiyor?" Gevezelik etmekten byk bir zevk alan Faruk'un zel hayatma giren bu tr sorularn pek sevmez, genelde geitiririm ama o sabah beynimin, iinden geenleri syle dosyasnn kapa ak kaldndan fsldayarak yantlyorum: "Bizim sektr de kt durumda ama hi deilse be kuru kazandryor. Zaten bu ii sadece para iin yapyorum."

Tanismismiydik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tanismismiydik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Daha nce Tanm mydk?

Daha nce Tanm mydk?

"Bir Sar Yolculuk"

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Amcamn Yaama abas

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce tanm mydk?

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Gnei Son Olarak Phra Keo'da Grdm

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

Daha nce Tanm mydk- Yekta Kopan

You might also like