T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

GRAFK VE FOTORAF

RENK

ANKARA 2007

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. RENK LE LGL KAVRAMLAR .................................................................................... 3 1.1. Tanmlar........................................................................................................................ 3 1.1.1. Renk Oluumu ....................................................................................................... 3 1.1.2. Tayf........................................................................................................................ 5 1.1.3. Armoni................................................................................................................... 6 1.1.4. Skala ...................................................................................................................... 6 1.1.5. Kontrast ................................................................................................................. 6 1.1.6. Ton......................................................................................................................... 6 1.1.7. Kromatik................................................................................................................ 6 1.1.8. Ik ......................................................................................................................... 6 1.1.9. Marj ....................................................................................................................... 6 1.1.10. Soyut.................................................................................................................... 6 1.1.11. Renk Perspektifi .................................................................................................. 6 1.2. Renk Gruplar................................................................................................................ 7 1.2.1. Ana Renkler........................................................................................................... 7 1.2.2. Ara Renkler............................................................................................................ 8 1.2.3. Scak- souk Renkler............................................................................................. 8 1.2.4. Ntr Renkler .......................................................................................................... 9 1.3. Guaj Boya Teknii ........................................................................................................ 9 1.3.1. Teknik zellikleri.................................................................................................. 9 1.3.2. Ara ve Gere zellikleri ...................................................................................... 9 1.3.3. Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar ................................................................. 9 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 10 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 14 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 16 2. RENKLENDRME UYGULAMALARI........................................................................... 16 2.1. Renk Kontrastlklar.................................................................................................... 16 2.1.1. Yaln Renk Kontrast ........................................................................................... 16 2.1.2. Ak-Koyu Kontrast ........................................................................................... 16 2.1.3. ScakSouk Kontrast ........................................................................................ 17 2.1.4. Tamamlayc Kontrast ......................................................................................... 18 2.1.5. Yanltc Kontrast ................................................................................................ 19 2.1.6. Kalite Kontrast..................................................................................................... 19 2.1.7. Miktar Kontrast.................................................................................................... 20 2.2. Renklerin Psikolojik Etkileri....................................................................................... 21 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 22 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 24 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 34 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36 KAYNAKLAR....................................................................................................................... 37

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
MODLN KODU ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE NKOUL YETERLK 211GS0004 Fotoraf Grafik Ortak Alan Renk Rengin tanmnn, renk ile ilgili temel kavramlarn ve renk uygulamalarnn yaplnn anlatld renme materyalidir. 40/16 Form armlar ve Kompozisyon modln baarm olmak. Renk uygulamas yapmak. Genel Ama Uygun atlye ortam salandnda hatasz renk uygulamalar yapabileceksiniz. Amalar 1. Renk emberini hatasz izip boyayabileceksiniz 2. stenen teknie uygun renklendirme yapabileceksiniz. Ortam: Resim malzemeleri, guaj boya, fra, su kab, sanat ile silgili basl ve grsel kaynaklar, atlye nl Donanm: izim masas, izim tahtas Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra verilen lme aralaryla kazandnz bilgileri lerek kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac ( test, oktan semeli, doru yanl vb.) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgileri lerek deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Doadaki varlklarn kendilerine zg renkleri yoktur; yani renksizdirler. Bu yzden karanlkta varlklarn renklerini gremeyiz ancak bir k kayna olduunda renkleri grebiliriz. Renk yapay ya da doal tm objelerden yansyarak gelen nlarn gz ile alglanarak hissedildii bir grntdr. Her insanda doutan var olan estetik kaygnn en nemli elerinden biri renktir. Bu estetik kayglar kaltmsal olduu gibi eitim ile de ortaya kabilir. nsanlarn yaadklar tm olaylarn etkisi altnda kaldklar bir gerektir. Her insan farkl bir dnya grne ve ruh haline sahiptir. Farkl renklerden holanyor olmalar bu nedene balanabilir. Toplumlarn yaadklar olaylar karsnda renk seimlerini farkllatrdklar grlmtr. Ayrca renklerin bireyin motivasyonunda katk salayan nemli bir ara olduu da bilinmektedir. Hazrlanan bu modlde renk tanmlar, renk gruplar, renk kontrastlklar, rengin psikolojik etkileri ve renk uygulamalar ile ilgili konular ele alacaz. Modl sonunda rendiiniz bilgi ve becerileri sanat ile ilgili tm alanlarda kullanabilir ve hatasz bir biimde renk uygulamas yapabilirsiniz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda uygun tasarm atlyesi salandnda, renk emberini hatasz olarak izip boyayabileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizde gzlem yaparak renk oluumunu inceleyiniz ve doadaki renkleri arkadalarnzla tartnz.

1. RENK LE LGL KAVRAMLAR

1.1. Tanmlar
1.1.1. Renk Oluumu
Gkyznde yamur sonrasnda olaanst bir renk kua ( gkkua ) grlr. Bunun nedeni yamur damlalarnn, cam prizma etkisi ile yanstarak alt renge ayrtrmasdr. Fen bilgisi derslerimizde yaptmz deneylerden de hatrlayacanz gibi gne bir prizmadan geirilince alt renge ayrlr. Yedinci renk olarak saylan mavi ile morun arasnda bulunan lacivert ise mavinin bir tonu olduu iin ayr bir renk olarak kabul edilmemelidir. Gne nlarnn meydana getirdii bu alt rengi, yamurdan sonra gkkuanda da grebiliriz. ki yzyl kadar nce Isaac Newton gkkua dediimiz bu doa olayn kendi evinde gerekletirmitir. Karanlk bir odaya tek bir gne na e bir prizmadan geirerek gne tayf renklerine ayrtrmay baarmtr. Bu renkler: macenta, krmz, sar, yeil, siyan mavisi, koyu mavidir.

ekil 1.1: Gne tayf

Yllar sonra fiziki Young da Newtonun yapt deneyin tersini yaparak yeniden oluturmutur. Tayfn alt renginin birer n bir perdede birbiri zerine drerek beyaz elde etmitir. Daha sonra renkli lambalarla yapt deneylerde uygulad eleme yntemleriyle tayfn alt renginin yine ayn tayfta yer alan temel renge indirgenebileceini gstermitir. Sadece krmz, yeil ve koyu mavi renklerle beyaz n elde edilebileceini bulmutur. (ekil 1.2) Ayrca bu rengi ikier ikier kartrarak dier rengi, yani siyan mavisi, macenta krmzs ve sar renkleri elde edebileceini anlamtr. Bu deneyle birincil ve ikincil renkleri bulmutur. ( ekil 1.3).

ekil 1.2

ekil 1.3

Birincil (ana) k renkleri: Krmz, yeil, koyu mavi kincil (ara) k renkleri: Ana k renklerinin ikier ikier kartrlmalaryla elde edilir. Yeil k + Krmz k = Sar Koyu Mavi + Yeil k = Siyan mavisi Krmz k + Koyu mavi k = Macenta krmzs Siyan Mavisi: Bir k rengi iin kullanlan teknik terimdir. Bu renk orta younlukta bir doal maviye denktir. Macenta krmzs: Orta tonda mavimsi krmz bir renktir. Grafik sanatlarda ve matbaaclkta kullanlan bir terimdir. Btn cisimler (objeler ) aydnlatldklar zaman ana k rengini; koyu mavi, krmz ve yeili alr Baz cisimler aldklar tm renkleri emerken bazlar da yanstr. Birok cisim ise n bir ksmn emer, gerisini yanstr. Bu fizik kural ksaca, Saydam olmayan tm cisimlerde, aydnlatldklarnda aldklar n tmn ya da bir blmn yanstma zellii vardr, biiminde zetlenebilir.

ekil 1.4: Grme

Gz tarafndan alglanan k, retinada sinirsel sinyallere dntrlp buradan optik sinir araclyla beyine iletilir. Gz, temel birletirici renk olan, krmz, yeil ve maviye tepki verir ve beyin, dier renkleri bu rengin farkl kombinasyonlar olarak alglar.

1.1.2. Tayf
Beyaz n renklere ayrlmasdr. Birincil ve ikincil renklerden oluur. Rengin parlaklk ve saflk derecesidir. Renk aldka parlakl ve k deeri artar, koyulatka da karanlkl ve k deeri dk olur.

1.1.3. Armoni
Renkler arasndaki ahenk ve uyum demektir. Yan yana duran renkler birbirini tamamlayarak uyum gsterir. yi bir armonide hkim rengi nceden belirlemek, birlik ve denge kurmak nemlidir.

1.1.4. Skala
ki rengin birbiriyle karmndan oluan k derecelendirme ubuuna denir.

1.1.5. Kontrast
Kart demektir. Ak-koyu, byk-kk vb. gibi

1.1.6. Ton
Rengin parlaklk derecesidir. Koyu mavi ak mavi farkll mavinin k derecesini belirler. I az olan maviye koyu, fazla olan maviye ak denir.

1.1.7. Kromatik
Bir rengin en saf ve en kuvvetli haline denir. Canll arttka kuvveti artar.

1.1.8. Ik
Cisimleri grmeyi, renkleri ayrt etmeyi salayan fiziksel enerjidir.

1.1.9. Marj
Snr. Yazlm veya basl bir kdn kenarlarnda braklm boluktur.

1.1.10. Soyut
Dnce yolu ile kabul edilen varlk ad. Akl, hayal vb.

1.1.11. Renk Perspektifi

Renklerin her birinin kendine gre ayr derinlik ve genilik grnleri vardr. Bu durum "renk perspektifi" ni meydana getirir. Mesela; scak renklerin en dinamik rengi olan krmz renkte dier renklere gre ileriye frlama grn fazladr. Bu durum onun dier renklerden daha nde grnmesini salar. Souk renklerin en durgun rengi olan mavi renk ise insanda olduundan daha uzaktaym hissi uyandrr. Gerilere ekilme nitelii mevcuttur. Bundan dolay scak ve souk renklerin yakn ve uzak grnme, cisimleri byk , kk g ve geni gsterme zellikleri vardr.

Ressamlar genellikle n planlar iin scak renkleri, arka planlar iinse souk renkleri kullanr. Ya da arka planlar ne getirmek, yani ndeymi gibi gstermek ve gze arpmalarn salayabilmek iin scak renkleri; n planlar geri atmak, itmek ve uzaktaym gibi gstermek iin de souk renkleri kullanrlar. Ya da tam tersine, n planlar geri atmak iin souk renkleri, arka planlar ne getirmek iin de scak renkleri kullanrlar. Bunu, resmi boyarken istedikleri blgelerin renklerine scak ya da souk renklerden bir miktar kartrarak gerekletirirler. Kuvvetli renkler zayf renkleri arka plana atar. Tpk saf renklerin saf olmayanlardan daha yaknda gzkmesi gibi. Koyuluklar ayn kuvvette olmasna ramen krmz ve sar renkler mavi renkten daha ileride grnrler, yani scak renkler souk renklerden daha nde grnrler. Bu durum renklerin dalga boylarndan meydana gelmektedir. Renk krmzdan maviye gittike etkisi azalr. Renk emberinde renkler perspektif zelliklerine gre yle sralanr: Krmz- Turuncu- Sar- Yeil- Mavi Gri, yeil ve mor renklerin byle fonksiyonlar yoktur. Olduklar gibi grnrler, uzaklk-yaknlk hissini dourmazlar.

Perspektif Modlnde Hava Perspektifi konusuna baknz.

Renklerin kromatik bnyelerinden ileri gelen renk perspektifi grnnden baka, bu renklerin hava iinde kazandklar dier bir grn daha vardr ki buna da "hava renk perspektifi" denir. Hava, eyalar eviren, kuatan, eyalarn iinde yer ald bir ortamdr. Resme bakld zaman gz ile eya arasnda daima bir hava tabakasnn bulunduu sezilir. Hava renksizdir ve ufka doru uzayan eyalara mavi bir titreim verir. Eya bizden uzaklatka atmosferin etkisiyle daha az berrak ve daha donuk bir hal alr. Nemli havada yeryz kuru, gneli havada daha mavi grnr. Ak renkler daha ne kar.

1.2. Renk Gruplar

1.2.1. Ana Renkler
Renk emberini dikkatle incelediimizde ana renk olduunu grrsnz. Bunlar krmz, sar ve mavidir. Ana renkler doada saf olarak bulunan ve karmla elde edilmeyen renklerdir. Doada grdmz btn renkler bu ana renkten olumutur.

1.2.2. Ara Renkler

Ana renkleri ikier ikier ayn oranda kartrdmzda ortaya kan renklere ara renkler denir. Bunlar turuncu, mor, yeildir.

ekil 1.5: Ana ve Ara Renkler

1.2.3. Scak- souk Renkler

Serinlik etkisi veren deniz, orman ve gkyz gibi renkler souk, s ve k etkisi veren krmz, sar ve turuncu ise scak renklerdir.

ekil1.6: Scak Renkler

ekil1.7: Souk Renkler

1.2.4. Ntr Renkler

Herhangi bir cisim gne ndan ald renkleri yanstmayp yutuyorsa o cismi siyah grrz. Siyah ve beyaz rengi kartrdmzda gri renk ortaya kar. Siyah, beyaz ve gri; renk saylmaz. Bu renge ntr renkler denir. Ayrca herhangi bir rengi amak ya da koyulatrmak iin siyah ve beyaz renk kullanlr.

ekil1.8: Ntr Renkler

Renk emberi ana renk krmz, mavi, sar merkez alnarak turuncu, yeil ve morun ara renk olarak elde edilmesi ve kendi aralarnda kartrlarak ana ve ara renklerin gsterildii dairesel yapdr.

1.3. Guaj Boya Teknii

1.3.1. Teknik zellikleri
effafl olmayan kapatc bir suluboya trdr. Piyasada tablet, tp ve kavanoz halinde bulunur. Su ile inceltilir ama saydam deildir. Kapatcdr. Su ile inceltilmesi bakmndan suluboyaya, kapatc olmas ynnden de yalboyaya benzer. Renklerin ak tonlarn elde etmek iin beyaz boya kullanlr.

1.3.2. Ara ve Gere zellikleri

Resim ktlar su ile alldndan kaln olmaldr. Fralarn yumuak ve ularnn sivri olmas gerekir. Ayrca palet, su kab, boya deneme kd, boya ka gerekmektedir.

1.3.3. Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar

Konu kda daha nceden izilmelidir. Renkler kt zerinde deil palet zerinde kartrlp boyamaya geilir. Boyann kvam ok iyi ayarlanmaldr. Ne suluboyadaki kadar sulu, ne de ok koyu olmaldr. Ayrca renkleri st ste srmemek gerekir.

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET Uygulama Faaliyeti (ember)

ekil 1.9: Renk emberi

Kullanlacak Ara ve Gereler Resim kd ( 25 * 35 ) Kurun kalem Silgi Cetvel Pergel Guaj boya Su kab Fra (2 veya 4 numara ) 9-Palet

10

Aadaki ilemleri tamamladnzda renk emberini oluturmu olacaksnz. 1. Renk emberi iin kullanlacak ara ve gereleri temin ediniz Atlye nlnz giymeyi unutmaynz.

2. 10cm yarapnda bir daire iziniz. Pergelin lsn kontrol ediniz.

3. Ayn merkezi kullanarak 1. Dairenin iine 6cm yarapnda ikinci bir daire daha iziniz 4. Kegen eksen izgilerini iziniz. Kegen eksen izgilerinin merkezden gemesine dikkat ediniz.

5. Kegenler arasndaki dik alar 6 eit paraya blerek 24 tane kutu oluturunuz. 6. emberin i ksmna ekildeki (ekil 1.10) gibi blmleri iziniz.

ekil 1.10: Renk emberi

11

7. Ana renklerden krmz rengi, sar rengi, mavi rengi ekildeki (ekil1.11) gibi boyaynz.

ekil 1.11: Renk emberi

Guaj boya zelliklerini hatrlaynz. Temiz ve dzenli alnz. 8. Sarnn iine krmz katarak srayla krmzms turuncu, turuncu ve sarms turuncu renklerini 13 ile 21 arasndaki kutulara boyaynz. Ton deerlerinin her kutuda farkl olmasna dikkat ediniz. Temiz ve dzenli alnz.

Krmz ve mavi youn bir renktir boyalar azar azar katnz.

9. Sar rengin iine mavi katarak srayla sarms yeil, yeil ve mavimsi yeil renklerini 13 ile 5 arasndaki kutulara boyaynz. Ton deerlerinin her kutuda farkl olmasna dikkat ediniz. Temiz ve dzenli alnz.

12

10. Mavinin iine krmz katarak srayla mavimsi mor, mor ve krmzms mor renklerini 5 ile 21 arasndaki kutulara boyaynz. Ton deerlerinin her kutuda farkl olmasna dikkat ediniz. Temiz ve dzenli alnz. Boyann kvam koyu ise su kartrarak inceltiniz Uygulama srasnda sorun ile karlarsanz retmeninizden yardm alnz. 11. Renk emberi bitti ise, kt lsnde mukavva kesiniz. 12. Renk emberinizi mukavvaya yaptrnz ve stn jeltinle kaplaynz.

13

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

LME SORULARI
Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplayarak lnz. 1. Aadaki renk gruplarndan hangisi ntr renklerdir? A) Krmz-Yeil B) Mor-Turuncu C) Siyah-Beyaz D) Mavi-Sar E) Siyah-Turuncu 2. Aadaki renk gruplarndan hangisi ara renk grubudur? A) Krmz-Sar-Mavi B) Siyah-Krmz-Mavi C) Yeil-Turuncu-Mor D) Sar-Yeil-Mor E) Sar-Mavi-Yeil 3. Aadakilerden hangisi n objelere arptktan sonra yansyarak gzmze brakt etkiye denir? A) Ik B) Renk emberi C) Yansma D) Renk E) Prizma 4. Varlklarn bizden uzaklatka renklerinin farkllamasn, siliklemesini aadakilerden hangisi oluturur? A) Parlaklk B) Psikolojik C) Renk perspektif D) Skala E) Yansma 5. Yamur yad zaman gkyznde aadakilerden hangisi meydana gelir? A) Valr B) Skala C) Gkkua D) Ik E) Ton

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz sorularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz.

14

UYGULAMA TEST
Uygulama blmndeki renk emberini yeniden izip guaj boya ile renklendiriniz. Bu almanz aadaki lee gre deerlendiriniz.

DEERLENDRME LE

Uygulama: Renk emberi

Aklama: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme Kriterleri
Malzemeleri temin ettiniz mi? ve D emberi doru izdiniz mi? izim aralarn doru kullandnz m? ember i aralklarn eit bldnz m? Ana renkleri doru yerletirdiniz mi? Ara renkleri doru yerletirdiniz mi? Renk geilerindeki ton farllklarna dikkat ettiniz mi? Guaj boya tekniini doru kullandnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandnz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

15

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2 AMARENME FAALYET2

Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda uygun ortam salandnda teknie uygun renk uygulamalar yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Kontrastlk konusunu pekitirmek iin doadaki canllarn, bitkilerin renklerini inceleyerek arkadalarnzla tartnz.

2. RENKLENDRME UYGULAMALARI
2.1. Renk Kontrastlklar
2.1.1. Yaln Renk Kontrast
Yedi renk karmnn en basitidir. Sar, krmz, mavi ile en gl olarak anlatlr ve bu renklerden uzaklatka yaln renk etkisinin gc azalr. Bu katksz yaln haldeki renklerin ak ve koyu deerleri de bu uyumda kullanlabilir (Baknz ekil 2.2).

2.1.2. Ak-Koyu Kontrast

Kullandmz btn renkler ak ya da koyu olmak zere iki deerde bulunur. Ak deerdeki renk ile koyu deerdeki renk yan yana getirildiinde renklerin deerleri ortaya kar. Yani ak daha ak, koyu daha koyu grnr buna ak koyu kontrast denir (Baknz ekil 2.3).

16

ekil 2.1: Yaln renk kontrast ekil 2.2: Ak-koyu kontrast

2.1.3. ScakSouk Kontrast

Scak ve souk renkleri kullanarak yaplan uyumdur. Scak ve souk renklerin verdii etkiler de gz nnde bulundurulmaldr.

ekil2.3: Scak-souk kontrast

17

2.1.4. Tamamlayc Kontrast

Renk emberi zerindeki tamamlayc renklerle yaplr. Bu renkler emberde tam karlkl den renklerdir. Renk emberindeki karlkl renkler birbirlerinin tamamlaycsdr. rn: sar ile mor, krmz ile yeil, mavi ile turuncu. Bir rengin yapt etki tam kart olan renkle dengelenir. Tamamlayc renk kontrast yaparken iki noktaya dikkat etmek gerekir: Birbirlerini tamamlamas istenilen iki rengin k gleri eit olmaldr. Birbirlerini tamamlamas istenen iki rengin beraberliklerinde bir renk uyuumluu bulunmaldr.

ekil 2.4: Tamamlayc kontrast

18

2.1.5. Yanltc Kontrast

Herhangi bir rengin siyah, beyaz ve gri zerindeki etkisiyle ilgilidir. Kullanlan renklerden birinin iddeti yksek tutularak yani krmz, gri-beyaz ve siyah zerinde farkl etki yapar. Buna yanltc kontrast denir.

ekil 2.5: Yanltc kontrast

Gri, krmz fon zerinde yeilimtrak grnr. Gri, turuncu fon zerinde mavi grnr. Gri, sar fon zerinde krmz-mor (macenta) grnr. Gri, mavi fon zerinde turuncu grnr. Gri, mor fon zerinde sarmtrak grnr.

2.1.6. Kalite Kontrast

Bir rengin en kl tonundan balayarak koyulamaya doru gtrlrken veya en koyu tonundan en aa doru getirilirken elde edilecek ara tonlar o rengin kalitesini oluturur. Ik iddeti yksek renkle k iddeti olmayan gri nansl renklerin bir arada kullanlmasna kalite kontrast denir.

19

ekil 2.6: Kalite kontrast

2.1.7. Miktar Kontrast

ki ya da daha ok renk lekeleri arasndaki orant ile yaplr. Kullanlan renkler birbirinin deeri zerine kmamaldr. Orant kaybolunca renklerden biri dikkati eker ve armoniyi bozar. Renk, parlaklk kuvvetine ve renk lekelerinin byklne bal olarak etkisini artrr. Buna miktar kontrast denir.

20

ekil 2.7: Miktar kontrast

2.2. Renklerin Psikolojik Etkileri

Krmz: Canll, hareketi, heyecan temsil eder.

Sar: Nee, hareket verir. Sinir sistemini uyarr, kan dolamn rahatlatr. Olgunluk, bereket ve temsil eder. Mor: Hzn, korku, pimanlk hissi uyandrr. Yalnzlktan holanan, topluma ks insanlarn rengidir.
Mavi: Sessizlik ve rahatlk verir. Dinlendirici ve sakinletirici bir renktir. Denizin, ryalarn ve genliin rengidir.

Yeil: Huzur vericidir. Yeniden douun ve bymenin semboldr. Turuncu: Yaama sevincinin ve elencenin resmidir. Beyaz: Temizlik, saflk, ferahlk duygusu verir.
Siyah: Arlk, ciddiyet, tehlikeyi temsil eder. Gri: Olgunluk, temkinli olma duygusu verir.

21

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA-1

ekil 2.8: Ton ubuu

Aadaki ilemleri tamamladnzda ton ubuunu (bir rengin beyazdan siyah renge tonlamas) hazrlam olacaksnz. Kullanlacak Ara ve Gereler Resim kd ( 25 * 35 ) Kurun kalem Silgi Cetvel Guaj boya Su kab Fra (2 veya 4 numara ) Palet

Aadaki ilemleri tamamladnzda ton ubuunu yapm olacaksnz. 1. Ton ubuu almasnda kullanlacak ara ve gereleri temin ediniz. Atlye nlnz giymeyi unutmaynz.

22

2. Kdnz enine tutarak 4 cm geniliinde, 22 cm uzunluunda iki adet dikdrtgen iziniz.

ekil 2.9

3. Dikdrtgeninizi 2er cmlik 11 eit paraya blnz ekil 2.9a baknz. En bataki kutunun iki kesini izgi ile birletiriniz. 4. Birinci ton ubuundaki ilk kutunun yarsn setiiniz bir renk ile boyaynz ve dier yarsn beyaz braknz. renme Faaliyeti -1de rendiiniz Guaj Boya Tekniini konusunu hatrlaynz.

5. Setiiniz rengin iine az miktarda beyaz boya katp sonraki kutuyu boyaynz. Bu ileme renginiz beyaza dnene kadar devam ediniz ( Baknz: ekil 2.9). Temiz ve dzenli olunuz. Franz temizleyip suyunuzu ska deitiriniz. 6. kinci ton ubuuna geiniz. Renginizi ve siyah boyanz ekil 2.9daki gibi ilk kutuya boyaynz. 7. Renginizin iine siyah boya katarak ilk almadaki gibi aamalarla ton ubuunu tamamlaynz. Temiz ve dzenli olunuz. Franz temizleyip suyunuzu ska deitiriniz.

8. Ton ubuunuz bitti ise kt lsnde mukavva kesiniz. 9. Ton ubuunuzu mukavvaya yaptrnz ve stn jeltinle kaplaynz. Uygulama srasnda sorun ile karlarsanz retmeninizden yardm alnz.

23

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplayarak lnz. (Aadaki cmlelerde. bo yerleri doru kelimeler ile doldurunuz.) 1. Zt renkler kartrlmadan yan yana kullanldnda birbirlerinin .artrr. 2. Bir rengin siyah ve beyaz ile kartrarak aklk ve koyuluk farklarnn bir ubuk halinde gsterilmesine . denir. 3. Renk .. kurallar resim alannda geerlidir. 4. Sar-mor renkler yan yana kullanlrsa.. kart olur. 5. Yaln kart renklerin kartrlmadan kullanlmas ile yaplr. 6. Renklerin siyah-beyaz-gri yannda kullanlmas ile .. kontrastl olur. 7. Bir rengin en ak ve en koyu tonunun kullanlmas ile kartlk oluur.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tamam doru ise bir sonraki deerlendirme leine geiniz.

24

UYGULAMA TEST-1
Siz de bir renk seimi yapnz, setiiniz rengi yukardaki uygulamada olduu gibi guaj boya ile renginize beyaz katarak beyaza, siyah katarak siyaha doru tonlamasn yapnz ve bu almanz aadaki lee gre deerlendiriniz.

DEERLENDRME LE

Uygulama Faaliyeti: Ton ubuu hazrlamak.

Aklama: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme Krterleri
Malzemeleri temin ettiniz mi? Ton ubuunu doru hazrladnz m? izim aralarn doru uygun kullandnz m? Kda yerletirme (kompozisyon ) yaptnz m? Renk geilerindeki ton deerlerinin doruluunu kontrol ettiniz mi? Guaj boya tekniini doru kullandnz m? Renk geilerindeki ton farllklarna dikkat ettiniz mi? Temizlik ve dzene dikkat ettiniz mi? Zaman verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandnz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

25

UYGULAMA FAALYET-2
Aadaki ilemleri tamamladnzda doa fotoraflarnn renk analizini hazrlam olacaksnz.

Resim 2.10

Kullanlacak Ara-Gereler Resim kad ( 25 * 35 ) Kurun kalem Silgi Cetvel Pergel Guaj boya Su kab Fra (2 veya 4 numara) Palet Fotoraf rnei 1 adet A4 Parmen kt Fra temizlemek iin snger

26

1. Fotoraf analizi almasnda kullanlacak ara ve gereleri temin ediniz. Atlye nlnz giymeyi unutmaynz. 2. Setiiniz fotorafn lsn alarak kdnzda yerletireceiniz alan belirleyiniz. Kadnz ekil: 2.11 deki gibi enine ya da boyuna kullanabilirsiniz.

Fotoraf

R e n k

Analizi
Renk skalas

fotoraf

Fotoraf Analizi

s k a l a s

ekil 2.11: Kat Dzeni

3. Fotorafnz ekil: 2.11deki gibi fotoraf blmne yaptrnz. 4. Fotoraf alannn altna renk skalas iin 2*4 cm ebadnda 8 adet dikdrtgen iziniz. ekil:2.12ye baknz. steinize gre ton ubuu eklinde ya da baka bir dzenleme ile skala hazrlayabilirsiniz.

27

Fotoraf

Fotoraf

ekil 2.12

5. Renk skalanzn altndaki bolua yine fotorafnzn lsnde drtgeninizi iziniz. ekil: 2.11e baknz. Bu izdiiniz drtgen sizin fotoraf analizinizi yapacanz alandr.

6. Fotorafnza dikkatlice bakarak ok byk alan kaplayan ve belirgin olan sekiz tane rengi belirleyiniz. Belirlediiniz renklerin neler olduunu bir kda not alnz.

7. Fotorafnzn stne parmen kdnz koyunuz ve az nce belirlediiniz sekiz renge ait yerleri geometrik izgiler ile snrlaynz. Fotorafn detaylarn almaynz. Sadece setiiniz renklerin alanlarn belirleyiniz.

28

ekil 2.13: Fotoraf yorumu

8. Parmene izdiiniz dzenlemeyi, hler kdnzdaki fotoraf analizi blmne kl masada geiriniz. Dikkatli ve sabrl olunuz. 9. Boya malzemelerinizi hazrlaynz. Temiz ve dzenli olunuz. Franz, suyunuzu, paletinizi, temizleme sngerinizi temin ediniz.

29

10. Guaj boyanzn renk tonlarndan yararlanarak belirlediiniz renklere en yakn tonu bulup hazrladnz skala kutusunu dzgn olarak boyaynz. Baknz ekil: 2.14 renme Faaliyeti -1de rendiiniz Guaj Boya Teknii konusunu hatrlaynz.

ekil 2.14:

11. Skala kutusunu boyadnz rengi deitirmeden geometrik dzenlemedeki ayn renk alann dalga yapmadan dzgn olarak boyaynz (Baknz; ekil 2.15). Ayn ton deerlerini tekrar bulmak zor olduundan skala ile analiz

blmn ayn anda boyamalsnz.

30

12. Boyanzn kvamna ve bulduunuz tonlarn fotoraftakilerle ayn olmasna zen gsteriniz

Guaj boyada rengin tam tonu boya kuruyunca ortaya kar bu sebeple tonlara karar vermeden nce kurumasn bekleyiniz. 13. Setiiniz sekiz rengin hepsini yukardaki sralama gibi dikkatlice boyayarak almanz tamamlaynz. Franz iyi temizleyiniz. Temiz ve dzenli olunuz.

ekil 2.15

31

ekil 2.16: Fotoraftan renk analizi

32

UYGULAMA TEST-1
Siz de bir fotoraf seimi yapnz, setiiniz fotorafn analizini yukardaki uygulamada olduu gibi guaj boya ile yapnz ve bu almanz aadaki lee gre deerlendiriniz.

DEERLENDRME LE

Uygulama Faaliyeti: Fotoraftan renk analizi yapmak.

Aklama: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme Kriterleri
Malzemeleri temin ettiniz mi? Ton ubuunu doru hazrladnz m? izim aralarn doru kullandnz m? Kda yerletirme (kompozisyon ) yaptnz m? Renk geilerindeki ton deerlerinin doruluunu kontrol ettiniz mi? Guaj boya tekniini doru kullandnz m? Renk geilerindeki ton farkllklarna dikkat ettiniz mi? Temizlik ve dzene dikkat ettiniz mi? Zaman verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandnz becerileri ortaya koyuyor. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam EVET ise modl deerlendirmeye geiniz.

33

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Modl ile kazandnz yeterlii aadaki uygulamay yaparak deerlendiriniz. Geometrik formlar kullanarak 20x20cm kare iine bir yzey dzenlemesi yapnz. almanz renk kontrastlarn kullanarak guaj boya ile renklendiriniz

Kullanlacak Ara-Gereler Resim kd ( 25 * 35 ) Kurun kalem Silgi Cetvel Pergel Guaj boya Su kab ( bardak yada kavanoz ) Fra (2 veya 4 numara)

34

DEERLENDRME LE
Modl Ad: Renk Modl Deerlendirme :Renk kontrastlklar uygulamas

Aklama: Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz

becerileri EVET ve HAYIR kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme Kriterleri
Malzemeleri temin ettiniz mi? Geometrik formlarla yzey dzenlemesi iin aratrma yaptnz m? Setiiniz bir rneiniz zerinde renk aratrmas yaptnz m? Guaj boya tekniini doru kullandnz m? Renk karmlarna ton farllklarna dikkat ettiniz mi? Renkli aratrmalarnzdan birini setiniz mi? Seilen almanz istenen lde kada geirdiniz mi? Temizlik ve dzene dikkat ettiniz mi? Zaman verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Modl deerlendirmede kazandnz davranlarda iaretlediiniz EVET ler kazandnz becerileri ortaya koyar. HAYIR larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki faaliyeti uygulamaya geebilirsiniz. Renk modln bitirme deerlendirmesi iin retmeninizle iletiim kurunuz.

35

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 B C D C C

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7

Deerini Ton ubuu Kartlklar Tamamlayc Ana ve ara Yanltc Ak koyu

36

KAYNAKLAR KAYNAKLAR
PARRAMON Jose M. Resimde Renk ve Uygulan, Remzi Kitapevi, stanbul, 1997 Yard. Do. Dr. BALCI BAYTEKN Yusuf, Dr. Nuran, SAY Temel Sanat Eitimi, YA-PA Yaynlar, stanbul. Do. Dr. ODABAI Aslan Hatice, Grafikte Temel Tasarm, Cem Ofset, Mays stanbul 1996 www. Hayalperest.com.tr 5.LYNTON,Norbert. Modern Sanatn yks, Remzi Kitapevi,stanbul, 1991

37