T.C.

STANBUL TEKNK NVERSTES KMYA-METALURJ FAKLTES MALZEME BLM VE MHENDSL

SERAMK ZIRHLARA GENEL BAKI

PROF. DR. OKAN ADDEMR

Faiz MUHAFFEL Mehmet R. MUHAFFEL

521102005 506101416

06.05.2011

NDEKLER

1. Zrh 2. Seramik zrhlar 3. Seramik zrhlarn zellikleri 4. Seramik zrh malzemeleri 4.1. Titanyum diborr 4.1.1 Fiziksel ve Kimyasal zellikleri 4.1.2 retim yntemleri 4.1.3 Kullanm alanlar 4.2. Bor karbr 4.2.1 Fiziksel ve Kimyasal zellikleri 4.2.2 retim yntemleri 4.2.3 Kullanm alanlar 4.3 Silisyum karbr 4.4 Alumina 4.4.1 Fiziksel ve Kimyasal zellikleri 4.4.2 Kullanm Alanlar 5. Seramik zrhlarn genel karlatrlmas 6. Balistik inceleme

1. ZIRH
Zrh, kiilerin, motorlu aralar ya da gemileri korumak iin kullanlan koruyucu giysi, levha ya da kaplamadr. Yzyllar boyunca askeri savunma ihtiyac toplumlar iin en nemli ura alanlarndan biri olmutur. Gelien sanayilerle birlikte savunma sanayi de devletlerin nemle zerinde durduu bir alandr. Savunma sanayinin oluumunda askeri veya sivil gleri korumak anlamnda zrh malzemelerine byk i dmektedir. Bu sebeplerden dolay gemiten beri birok malzeme zrh malzemesi olarak denenmi, kullanlm ve bu malzemeler srekli gelitirilmitir. Bu malzemeler iinde seramik bazl malzemeler dierlerine gre ok daha iyi zellikleriyle n plana kmaktadr.

ekil 1. Gvde korumas olarak kullanlan seramik zrhlar

2. SERAMK ZIRHLAR
Seramik malzemeler zrh olarak 1. Dnya Savandan bu yana kullanlmaktadr. Muhtemelen ilk kullanm Alman tanklarnda sert emaye kaplama olarak, hafif silahlardan korunma

amacyla gereklemitir. 2.Dnya Sava dneminde ise askeri hava tatlarnda kullanlan ilk seramik zrh patentleri ortaya km, Kore Savanda ise tanklar topu ateinden koruyacak elik ve silikattan imal edilmi zrhlar kullanlmtr. Bor karbrn ilk kullanm ise almina ve kompozitlerle beraber Vietnam Savanda grlmtr. Bu rn, hafif silahlara, zrh delici cephaneye kar koruma amal olarak helikopterler zerinde ve personel tayc hava tatlarnda kullanlmtr. 1980lerde ise kara tatlarn kurun gibi, kimyasal ve kinetik enerji tehlikesi arz eden tehditlere kar balistik koruma zellikli seramik karolar gelitirilmitir. Seramik zrhlar zel kuvvetlerce antiterrist ve devrim kart operasyonlar iin de kullanlabilmektedir. olmamaktadr. Balistik koruma zellii tayan bu seramikler askeri kara, hava, deniz tatlarnda veya asker koruma amal kullanlrken, tipik olarak metal veya kompozit malzemeyle desteklenir. Bylece kurunun hem ilk katmanda, yani seramik zrhta krlmas, hem de ikinci katmana gemesi durumunda yn deitirerek hzn kesmesi ve saplanp kalmas amalanr. Bu plaka kombinasyonunun dier bir avantaj ise yaklak olarak, genel anlamda, eliin yars kadar arla sahip olmasdr. leri seramikler pazar zel uzmanlk isteyen ve yksek maliyetler nedeniyle itici gc performans olan bir pazardr. Bu performansn salanmas ise, modern zrh kart tehditlere karlk daha hafif sava aralarnn, ksa sreli hazrlk ile kullanlabilecek dzeye gelebilmesi ile llr. Bu hafiflik unsurunu salayacak malzemelerden en nemlisi aracn zerinde pasif balistik korumay salayacak yksek etkinlikteki zrh sistemidir. Kara aralarnda metalik zrhlarn getirdii arlk art aracn manevra yeteneinin azalmasna, hzn dmesine ve mekanik paralarn daha fazla anmasna neden olmaktadr. Zrhl personel tayc gibi kara aralarnda Add-on armor olarak adlandrlan ve kk ve orta kalibreli silahlara kar etkin koruma ve arlk tasarrufu salayan seramik zrhlar son yllarda yaygn kullanm alan bulmaktadr. 1.1 SERAMK ZIRHLARIN ZELLKLER Bylece keskin nianclarn hedeflerine ulamalar mmkn

Zrh tasarmnda en nemli etken olarak arlk, fiyat ve performans ortaya kmaktadr. Zrhlarda kullanlacak malzemelerin u zelliklere sahip olmas istenir: 1. Dk younluk 2. Yksek elastisite ve kayma modlleri 3. Yksek akma dayanm 4. Yksek dinamik ekme dayanm Seramikler yukardaki ilk art yerine getirirken metaller yksek younluklar nedeniyle ar kalmaktadr. Gnmzde btn artlar yerine getiren bir malzeme mevcut deildir. Bu durum tasarmclar farkl araylara yneltmi ve bunun sonucunda seramik zrh olarak tanmlanan, nde seramik arkada metal veya kompozit iki tabakadan oluan zrhlar gelitirilmitir. Seramik zrhlar ift dayanml zrhlar ailesine girmektedir. Burada n plaka sert, arka plaka ise snektir. ndeki sert plaka darbeyle beraber delici nesneyi krarken arkadaki snek plaka geri kalan darbe enerjisini emer ve mermi ve seramik paralarn muhafaza eder. (ekil1)

ekil 2 : Bir merminin seramik zrh plakaya arpmas Seramiin grevi krlma konisi aracl ile mermi enerjisini arka plaka zerine datmak ve delme sresince mermiyi andrmaktr. Bu ekilde, merminin arka plaka zerinde kk bir blgeye temas ederek burada malzeme dayanmn aan gerilmeler uygulamas ve plakada

yerel bir hasar oluturmas nlenir. Delme sresince sert ve andrc seramik paracklar mermiyi andrr ve ktlesini azaltr. Arka plaka malzemesi olarak dk younlua sahip olmas nedeniyle alminyum yaygn olarak kullanlmaktadr. Elyaf takviyeli plastik kompozitler de dk younluklar, yksek dayanm ve yksek kopma enerjileri nedeniyle tercih edilmektedir. Bir merminin seramik zrh delme mekanizmas ok kark olmasna karn temel olarak blme ayrlabilir:

Mermi ucunun arpmayla krlmas ve seramik yzeyinin ok kk paracklar halinde krlmas. Seramiin krlmas bu aamada olur.

Delme aamas. Mermi, nndeki seramie yk uygulayarak seramik plakay gemeye alrken krlma konisi aracl ile yk arka plakaya iletilir. Arka plaka kopan paralar bir arada tutarak seramiin btnln korur. Bu arada seramii gemeye alan mermi anr.

Seramik krlma konisini geen mermi arka plakaya ular. Eer merminin yeterli kinetik enerjisi varsa plakay delip geer.

Delip geme olaynn doas gerei karmak olmas ve birden fazla parametreye bal olmas, delip gemenin analitik yntemlerle incelenmesini zorlatrmaktadr. Deneysel alma ise olduka pahal ve zaman alan bir ilemdir. Bu tr karmak olaylar zmlemek iin kapsaml saysal zmleme teknikleri kullanmak nc bir yol olarak ortaya kmtr. Seramik zrh teknolojisi gelecekteki balistik koruma ihtiyalarn karlayabilecek olan, nemli avantajlar salayabilen bir teknolojidir. Hafif silah ve makineli tfek tehditlerine karlk personelin balistik korunma performans seviyesi hem yksektir, hem de gnmzde bu konudaki tasarm parametreleri yeterince anlalmtr. Buna karlk yksek kalibreli kinetik enerjiye dayal zrh delici tehditler uzun zamandan bu yana sorunlar yeterince zlememi bir konudur. Ana koruma teknolojisi olarak seramiklerin uygulanmas, ana gelimesini son on ylda gerekletirmitir ve bugnk haliyle hafif silahlara ve ar makineli tfeklere kar

kullanlmakta olup esas olarak seramik laminat plaka zerine metal yapsal zrh halinde, daha yeni olarak ise kompozit tabanl sistemlerde kullanlmaktadr. Genel olarak kullanlan seramik malzemeleri bor karbr(B4C) , Silisyum karbr (SiC), Alumina( Al2O3) ve Titanyum diborrdr. 3. SERAMK ZIRH MALZEMELER 3.1.TTANYUM DBORR Genel olarak metal diborr bileikleri yksek mukavemete, yksek sertlie,yksek anma dayanmna, yksek erime scaklna ve kimyasallara kar yksek dirence sahiptir. Sinterlemeye kar direnlidir ve genellikle scak press veya izostatik presleme ile younlatrlr. TiB2 nin basnsz sinterlenmesi ile yksek saflkta elde edilebilir fakat sv formda demir, krom ve karbon gibi yardmclara ihtiya vardr. TiB2 1000C nin stnde hava ile oksidasyona kar direnlidir. HCl ve HF kar direnli olsa da H2SO4 ve HNO3 ile etkileir. Alkaliler ile kolayca etkileir. TiB2 oksit olmayan (nan-oksit) seramik olarak da kullanlr. Kesici takm, anma plakalar, contalar, nozller, yksek scaklkta balant paralar olarak kullanlr. Yksek sertliinden dolay pek ok sanayi alannda tercih edilmesine ramen nispeten yksek younluu ve ekil vermekteki zorluklar, ilenebilirliini zorlatrd iin TiB2 yi tek bana kullanmaktan ziyade kompozit olarak kullanlmaya itmektedir. 3.1.1. Fiziksel ve kimyasal zellikleri TiB2 yapsnda Ti-Ti, Ti-B ve B-B balar bulunmaktadr. Bu atomlar arasndaki balar kuvvetli kovalent balardr ve titanyum diborr bu sayede yksek ergime scakl ve yksek sertlii gibi zelliklere sahip olmaktadr.

ekil 3. Titanyum diborrn kristal yaps ve ba ekilleri

Titanyum diborr seramik malzemelerini zrh yapmnda bolca kullanmamzn sebepleri; Dk younluk ok yksek sertlik Yksek basma dayanm Titanyum diborr, dier borr bileenlerine gre en yksek sertlik deerine sahip borr bileiidir. Aadaki tabloda birka borr bileeni, paslanmaz elik ve elmasn mikrosertlik deerleri verilmi ve titanyum diborr 3400 kg/mm2 deeri ile son derece yksek sertlik deerine sahiptir.

Tablo 1. Baz borr bileenlerinin mikrosertlik deerleri

Tablo 2. TiB2 nin nemli fiziksel ve mekanik zellikleri

TiB2nin kimyasal kararllg yksektir. HCl ierisinde znrlg ok azdr. Bunun yannda H2SO4 ve HNO3 ierisinde znmektedir.*62+ Ancak TiB2 ergimis demir 36 ds malzemeler (Cu, Zn ve Al) ile reaksiyona girmemektedir. Bu zelligi sayesinde birok uygulama iin ok nemli bir malzemedir.

Geis metallerin diborrleri yksek sertlik, mukavemet ve yksek ergime scaklgnn yannda yksek oksidasyon direncide gsterirler. Titanyum diborr de bu zelliklerin yannda ok iyi slatabilirligi yksek scaklklardaki mukavemeti, Si3N4den daha iyi krlma toklugu ve WCden daha yksek sertligi gibi malzemeyi ekici klan zellikler de mevcuttur. Titanyum diborrn fiziksel zelliklerini izelge verilmitir.

3.1.2. retim yntemleri

Titanyum diborrn retim yntemleri; a. Titanyum ve borun kat hal reaksiyonu b. Karbon (karbotermik redksiyon yntemi) ve bor karbr ile c. Alminyum ile (alminatermik redksiyon yntemi) d. Magnezyum ile (magnezyotermik redksiyon yntemi) a) Kat hal reaksiyonu Element halindeki bor ile titanyumun reaksiyonu sonucu diborr retimi ile toz formda ve yksek saflkta rn elde edilmesi ve kompozisyon kontrolne izin vermesi nemlidir. Bu avantajlarnn yannda Ti ve B tozlarnn reaktif oluu yzeylerinin oksitlenmesine sebep olmaktadr. Bu retim zorluundan dolay elementel yntem yerine oksitleri tercih edilmektedir. Reaksiyon forml; Ti + 2B 2 TiB

b) Karbotermik redksiyon TiB2 nin karbotermik redksiyonu iki farkl kimyasal reaksiyon ile gereklemektedir. TiO2 + 1/2B4C 3/2C TiB2 + 2CO TiO2 + B2O3 TiB2 + 5CO 5C Bu iki reaksiyon birbirlerine ok benzemekle beraber aralarndaki fark balang malzemeleri ve reaksiyon sonucu oluan CO miktardr. Alminatermik redksiyon Alminatermik redksiyon ile retim, titanyum diborr retim yntemlerinin en klasiklerinden biridir . Bu yntemle TiB2 retimi esitlik reaksiyon ile gereklesmektedir . 3TiO2 + 3B2O3 + 10Al 5Al2O3 + 3TiB2 Magnezyotermik redksiyon TiB2 retiminde magnezyum da alminyum gibi redkleyici olarak kullanlabilmektedir. Reaksiyon sonucu olusan magnezyum oksitin HCl ile li edilerek sistemden uzaklastrlabilmesi ve bu sayede yksek saflkta TiB2 retmek mmkn oldugundan magnezyum, alminyuma gre tercih edilmektedir. Magnezyotermik redksiyon ile TiB2 retimi aadaki reaksiyon eklinde gereklemektedir.

TiO2 + B2O3 + 5Mg TiB2 + 5MgO 3.1.3. Kullanm alanlar

ekil 4.TiB2 zrh malzemesinden retilmi zrh plakas

ekil 5. A-10 Thunderbolt uak motor koruma zrhlar

ekil 6. M-1 Abrams tanklarnda TiB2 zrhlar kullanlmtr.

3.2. Bor Karbr

Yksek ergime scakl, yksek sertlik, dk younluk, kimyasal maddelere kar stn diren, yksek ntron absorbe edebilme zelliine sahip olma ve stn mekanik zellikleri nedeniyle bor karbr, gnmzde ileri teknolojinin nemli bir malzemesidir. Bor karbr zellikle, nkleer reaktrlerde, hafif zrh retiminde ve yksek scaklk malzemesi olarak kullanlmaktadr. Stokiometrik bor karbr bileii, 1934'de tesbit edilmitir. Bu tarihten sonra bor karbrn deiik formllerde olduu ileri srlm ancak bunlar dier aratrmaclar tarafndan dorulanmamtr. 1950'lerden sonra, bor karbrn yaps ve zellikleri zerine youn aratrmalar yaplmtr. Podzsuz, amonyan borik oksitle reaksiyonu sonucu saf bor nitrr elde etmitir. Bor karbrde ayn yntemle karbonla harmanladktan sonra redkleyici atmosferde, yksek scaklkta retilebilmektedir. Bu aratrmac bu ilemlerle B4C rettiini iddia etmektedir. Bor karbr, SiC gibi karbrlerden daha yksek sertlik deerlerine sahip olmasna ramen metalrji sanayinde zellikle andrma sanayinde tam olarak, kullanlmas salanamamtr.

zellikler gnmzde tane boyutuna gre ayrmnn tam olarak yaplmasna ramen andrma arklarnda krk paracklarn yzeyi terk etmek istememesi kullanm kstlayc etki yapmaktadr. Bu olumsuz ynne ramen balayc kullanmakszn yksek scaklkta ve/veya yksek basnlarda kendi kendine kalplanabilmesi ve bu yolla makina paralarnn retimine imkan vermesi ayn zamanda eitli yntemlerle ( plazma spray, elektrik ark yntemiyle ergitilip kaplanmas, flama spray v.b gibi) kaplanabilmesi ve yksek hz eliklerinde olduu gibi (molibden esasl) dekarbrizasyorunu nlemek ve sl ilem esnasnda olumas muhtemel yumuak karbrleri engellemek iin alam elementi olarak kullanlabilmesi bor karbrn nemini daha da arttrmtr. Artk gnmzde savunma sanayiinde yksek sertlik ve mukavemetin istendii her sanayi kolunda kullanm sz konusudur. Bor karbrn kristal yaps rombohedraldir.

ekil 7.Bor karbrn kafes yaps

3.2.1. Kimyasal ve Fiziksel zellikleri Bor karbr, metalik bir malzeme deildir ve konvansiyonel yntemlerle ekillendirilemezler. Manyetiklik zellii olmamas ve statik elektrik tamamalarna ramen basnla ekillendirildiklerinde kesilip parlatmaktadrlar. Metalik malzemelerden pek farkl davrann grlmedii bu durumlarda yksek sertlik zelliinden dolay makina paralarnn allm tala kaldrma yntemleriyle retimi yaplamamaktadr.

Tablo 3. Baz karbr, borr ve nitrrlerin fiziksel zelliklerinin karlatrmas B4C en kararl bileiklerden bir tanesidir. nce B4C tozlar nemli ortamda yava bir ekilde oksitlenirler; oksijen ve nem miktar zamanla artmaktadr. Scak preslenmi ya da sinterlenmi bor karbrn hemen hemen btn mekanik zellikleri safszlklarn oranna (zellikle Al, Si, C) ve dalmna, gzenek miktarna ve tane boyutuna baldr. Bor karbrn mukavemeti 300-500 MPa arasnda verilmektedir.Ayrca serbest karbonu balamak zere ilave edilen bor atomlarnn mukavemet arttrd ve bor karbr kat zeltisindeki karbon miktar arttka mukavemetin artt gzlenmitir.

Tablo 4. Sertlik deerlerinin karlatrlmas

Tablo 5. Baz fiziksel zellikleri

3.2.2. retim yntemleri Bor karbr retim yntemleri; a) Karbo-termik redksiyon Acheson Sreci Elektrik Ark Frn Sreci b) Termik Reaksiyonlar c) Termal Aerosol Proses d) Kimyasal Buhar Biriktirme ile B4C

Acheson Prosesi
Istma ve Azaltma Admlar Parametreler Stokiyometrik karm ndirgeyici Malzeme Istma

Acheson Prosesi

 Elektrik Ark Frn Prosesi

Bor karbr; Borik asit (H3BO3) veya Bor oksiti (B2O3), Elektrik Ark Frnlarnda uygun scaklk ortamnda karbon ile redklemek suretiyle retilir. Reaksiyon Prosesi yledir: 2B2O3+7C B4C+ 6CO veya 4H3BO3+7CB4C+ 6CO+6H2O Proses reaksiyonu endotermik olup, mol bana 1812 kJ veya 9.1 kWh/kg enerji gerekmektedir. Bu genellikle Elektrik Ark Frnlarnda 1500 2500 C scaklk tamas anlamna gelmektedir. Yani bir ton bor karbrn retimi iin gerekli olan enerji 9100 kWh tir. Reaksiyon sonucunda Bor karbrn hammaddeye olan oran: kadardr. Yani bir birim bor karbr elde etmek iin drt birim hammadde kullanmak gerekmektedir.

Elektrik Ark Frn Termik Reaksiyon

Termik reaksiyonun kullanm nedenleri; Kimyasal frn Ekonomik hammadde Yararl rnler.

Magnezyotermik Reaksiyon

2B2O3 + C + 6Mg B4C + 6MgO T = 1200 0C *scak seyreltik asit ile filtreleme yaparak MgO ve tuzlar uzaklatrrz.

Termik Aerosol Prosesi C(s) + B2O3(l) B2O2(g) + CO(g) 5C(s) + 2B2O2(g) B4C(s) + 4CO(g) T = 1860 0C 3.2.3 Kullanm alanlar
Aluminyum ve elik, gnmz askeri aralarnda ve uaklarnda hala sklkla kullanlan bir zrh malzemesidir. Bunun sebebi uygun balistik performanslar ve dk maliyetlerinin yan sra yk tama kapasitesinde sahiptirler. Seramik ve polimer esasl gelimi zrh malzemeleri daha stn balistik performanslar ve hafif olmalar sebebi ile tercih edilmektedirler. zellikle bor karbr, hafiflii ve stn mekanik zellikleri sebebi ile elik ve alminyum gibi geleneksel zrhlara kar tercih edilmektedirler. elik ve Al, gnmz askeri aralarnda ve uaklarnda halen en yaygn kullanma sahip zrh malzemeleridir, nk balistik performanslar ve dk retim maliyetlerinin yansra yk tama kapasitesine de sahiptirler. Seramik ve polimer esasl kompozitler gibi daha gelimi zrh malzemeleri ise, temelde daha stn balistik performanslar ve hafif olmalar nedeniyle kullanlmaktadr. zellikle B4C, hafiflii ve stn mekanik zellikleri nedeniyle, balistik uygulamalarda geleneksel zrhlara (elik ve alminyum) alternatif bir seramiktir. Yksek krlma tokluuna sahip, yapsal ilevi de olan, hafif ve oklu arpmalara dayankl B4C-Al kompozitlerinin dk maliyetli olduundan zellikle savunma sanayinde zrh malzemesi olarak kullanlmaktadr. Yani bor karbr zrh malzemesi genellikle alminyum kompoziti olarak retilip kullanlmaktadr.

Bor karbr kalkanlarda ve peletlerin kontrolnde kullanlr. Ayrca yksek sertlik, yksek elastik modl, dk younluk spesifikasyonlaryla dier malzemelerle birlikte zrh olarak (vcut ve silah ) kullanlr. Yksek hz mermilerine kar gvenlii salar. Seramik kesici takmlarda, malzeme testleri iin buharlatrma ekipmanlarnda da kullanlr.

Bor karbr zellikle hafiflii sebebi ile askerleri korumas iin yeleklerde kullanlmaktadr.

3.3. SLSYUM KARBR

Scak presleme ve basnsz sinterleme yntemi ile yksek s dayanm salayan yksek sertlikte silisyum karbr balistik zrh plakalarn retmektedir. Silisyum karbrn kafes yaps hekzagonaldir

ekil 8. Silisyum karbrn kafes yaps

Piyasada iki eit silisyum karbr bulunmaktadr. Yeil Silisyum Karbr zellikle sert ve ok krlgan bir andrcdr. Sertlii yaklak 9.5 mohs' dur. arpma ve darbelere kar duyarldr. Balca sert metal ve seramik gibi malzemelerin, cam ve aside dayankl stenitik iyapl eliklerin ilenmesinde kullanlr. Siyah Silisyum Karbr ok sert fakat yeil Silisyum Karbr e nazaran daha az krlgandr. Sertlii yaklak 9,5 mohs'dur. Silisyum Karbr, dk ekme mukavemetine sahip metal ve metald malzemeler ile gri dkm, kresel grafitli dkm, souk dkme demir, prin, bronz, alminyum, organik mineraller ve seramik malzemelerin ilenmesinde kullanlr. Silisyumkarbr ,pazarda silisyum karbit veya silisyum karbid adylada bilinmekte olup tm ayn anlama gelmektedir. Yksek mekanik mukavemet, yksek oksitlenme direnci ve termal ok direnci gibi zelliklere sahip silisyum karbr bazl malzemeler, piirilme frnlarnda kullanlan refrakterler ierisinde nemli bir yere sahiptir. Balistik zrh plakalar, anmaya direnli nozul, dkm filtresi, dkm potas ve seramik frn malzemelerinde silisyum karbr bazl malzemeler kullanmaktadr. 3.3.1 Fiziksel ve kimyasal zellikleri Silisyum karbrn younluu 3.1 gibi ok dk bir deerdedir. Sertlik deeri son derece yksektir ve bu sebep ile zrh malzemesi olarak kullanlabilmektedir.

Density Flexural Strength Elastic Modulus Poissons Ratio Compressive

gm/cc (lb/ft3) 3.1 MPa (lb/in2x103) GPa (lb/in2x106) MPa 550

(193.5) (80)

410

(59.5)

0.14 (0.14) 3900 (566)

Strength Hardness Fracture Toughness KIC

(lb/in2x103) Kg/mm2 MPam1/2 2800 4.6

Tablo 6.Silisyum karbrn mekanik zellikleri Silisyum karbr zrh yapmnda ne karak zellikleri; -Dk younluk -Yksek sertlik -Yksek basma dayanm -Yksek s dayanm Silisyum Karbr radyoaktif bir mineral deildir. Silisyum Karbr ar metaller eser oranda iermektedir. Silisyum Karbr toksik maddeler ile kanserojen maddeler iermez. Silisyum Karbr serbest silika iermez ancak kumlamadan oluan tozlar solunmamaldr. Silisyum Karbr yzeye yksek enerji transferi gelitirerek ve dk seviyede toz retimiyle krlmaya kar nispeten yksek dayankllk Silisyum Karbr metalik yada metalik olmayan tm yzeylerde korozif etki yapabilir. Bu nedenle kullanmnn ardndan boya gibi kaplama ilemi uygulanmaldr. 3.4. ALUMNA Alumina sahip olduu yksek mekanik zellikler sebebi ile zrh malzemesi olarak ok uygundur. Alumina seramikleri, dk maliyetleri ve birok yntem ile ilenebilmeleri sebebi ile tercih edilmektedir. Dkm, presleme ve enjeksiyon kalplama ilemlerini pahal ekipmanlar gerektirmeden yapabilmekteyiz. Younluunun dier seramikler gibi dk olmas sebebi ile zrh malzemeleri iin iyi bir alternatiftir. Aluminann kafes yaps oktahedraldir.

ekil 9. Aluminann kafes yaps

Fiziksel ve Kimyasal zellikleri Silisyum karbre gre daha youn bir malzeme olmasna ramen yinede dk bir younluk deerine sahiptir. Dier mekanik zellikleri de son derece iyidir. Yaygn olarak kullanlmasn salayan zellik ise ucuza mal edilebilir olmasdr.

Alumina seramik malzemelerini zrh yapmnda ne karan zellikleri: -Dk maliyet ve ilenebilirlik -Yksek sertlik -Yksek basma dayanm Aada farkl saflkta alminyum oksitlerin baz zellikleri verilmektedir.

Kullanm alanlar Aluminyum plakalar tanklarn zerinde zrh malzemesi olarak bolca kullanlmaktadr.

4. SERAMK ZIRHLARIN GENEL KARILATIRMASI Seramik zrhlar birbirinden farkl zellikler gstermektedir. Baz seramik zrhlar dk younluk ve yksek sertlik bunun yannda yksek maliyet, baz seramik zrhlar orta younluk ve sertlik deerleri ama dk maliyetli olmaktadr. Aadaki tabloda baz alumina eitlerinin, safirin, reaksiyon bal bor karbr gibi seramiklerin tane bykl, younluu, sertlii, basma dayanm ve elastisite modulu gibi deerleri verilmektedir.

Aadaki grafikte 0.30 kalibrede ve 0.50 kalibrelik zrh delici mermilerin atld ve bor karbr, silisyum karbr ve alumina zrhlarnn bu mermileri durdurmak iin hangi arlk/alan deerine sahip olmalar gerektii ve bu alan deeri iin maliyetinin ne kadar olaca gsterilmitir. 0.30 kalibrelik mermi iin konuursak bor karbr iin gereken arlk/alan

deeri 4 civarnda iken alumina iin 6.25 gibi bir deere tekabul etmektedir. Bununla beraber bu deerlerde bor karbrn fiyat 300 $ iken aluminann 100 $ civarndadr. Silisyumun deerleri ise alumina ve bor karbrn arasndadr.

Grafik 1 de zrh malzemesi olarak kullanlan seramiklerin ktle bana balistik verimleri sralanm ve titanyum diborr en yksek deere sahiptir. Sonrasnda bor karbr ve silisyum karbr gelmektedir.

Grafik1. Balistik ktle verimi 2. grafikte maliyet asndan seramikler irdelendiinde titanyum diborrn son derece pahal olduu sonrasnda sonrasnda bor karbr ve silisyum karbrn geldii alumina ve eliklerin bu seramiklere gre ucuz olduu grlmektedir.

Grafik 2. Toplam maliyet 3. grafikte standart bir mermiyi durdurmak iin yaplan farkl malzemelerden zrhlarn toplam arlklar karlatrlm ve en ar zrhn elik olduu sonrasnda alumina, bor karbr ve silisyum karbr gelmekte en hafifi ise titanyum diborr olduu grlmtr.

Grafik 3. Ktle 4. grafikte ayn mermiyi durdurmak iin kullanlmas gereken zrh kalnlklar irdelenmi ve en fazla kalnla aluminann sahip olduu sonrasnda bor karbrn geldii grlmtr.

Grafik 4. Zrh kalnl

6. BALSTK NCELEME
Yaplan balistik test srasnda 12.7 mm zrh delici mermi kullanlmtr ve DOP deeri llmtr. Sertletirilmi elik ekirdek 10.8 mm apnda ve uzunluu 52 mm arl ise 30 g dr.

Zrh malzemesi olarak D95 ve D99.5 alumina seramikleri kullanlmtr. Destek malzemesi olarak 7017 serisi aluminyum kullanlmtr.

Al-7017 serisinin zellikleri

Alumina plakalarn sertlik ve younluk deerleri At testinde ndeki seramik zrhmzn boyutlar 50x50 mm dir.

Yaplan at sonras krntlar ekillerdeki gibidir;

Hedef krntlar a) C99.5

b) D95 (14 mm kalnlk)

99.5 kalite seramie arpan merminin krntlar a) 614 m/s b) 696

Toplanan mermi krntlarnn miktar Yaplan testler sonras karlan sonulardan biri ayn kalnlkta ve saflkta alumina levhalara farkl hzlarda mermi atldnda daha hzl atlan merminin zrhtan daha fazla miktarda para kopmaktadr. Daha yava hzda atlan mermi sonucu salan parada daha byk krntlar olumaktadr. Farkl kalnlktaki zrhlara benzer hzlarda atlan mermiler sonrasnda krntlarn ktlesi ve kopan en byk parann arl hesaplandnda kalnlk arttka seramik zrhn tme deeri artmakta daha fazla krnt olumakta ve en byk parann arl daha ince zrhlara gre daha kktr.

7. KAYNAKLAR
[ 1 ] Saito T., Fukuda T., Maeda H., Kusakabe K., Morooka S., 1997. Synthesis of Ultrafine Titanium Diboride Particles by Rapid Reactor, Carbothermal Reduction in Particulate Transport

Journal of Materials Science, 32, s3933-3938.

[ 2 ] Koh Y., Lee S., Kim H., 2001. Oxidation Behaviour of Titanium Boride at Elevated Temperatures, J Journal of American Ceramic Society, 84, s239-241. [3] Kulpa A., Troczynski T., 1995. Oxidation of Titanium Diboride Powders, Journal of Society, 79, s518 520.

American Ceramic

[ 4 ] Montgomery L. C., 1992. Process for Producing Titanium Diboride and Boron Nitride Powders, U. S. Patent No: 5100845. [ 5 ] Low-Cost Titanium Armors for Combat Vehicles [6] Welham, N.J.,Formaton of TiB2 From Rutile By Room Temperature Ball Milling,

Minerals Engineering, 12 (10): 1213- 1224 (1999). [ 7 ] Sundaram, V., Logan, K.V., Speyer, R.F., Reaction path in the magnesium thermite reaction to synthesize titanium diboride, Journal of Materials Research, 12: 2657-2664 (1997). * 8 + Takeyasu, S., Tomayuku, F., Hdeak, M., Katsuk, K., Synthesis of Ultrafine Titanium Diboride Particle by Rapid Carbotermal Reduction n Particulate Transport Reactor, J. Material Science, 32: 3933-3938 (1997)