Güneş Taner

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl
Komisyon : DARBE Giri :14.30 Tarih : 27/6/2012 Grup : Uyan Sayfa : 1
28 ubat ve 27 Nisan Aratrma Alt Komisyonu 27 Haziran 2012 KNC OTURUM Alma Saati: 14.30 BAKAN: Nimet BA (stanbul) -----0----BAKAN Saygdeer yeler, Deerli Bakan; ncelikle ho geldiniz diyorum. 28 ubat ve 27 Nisan alt komisyonu toplantsnda bilginize bavurmak zere mracaat ettik. Davetimizi kabul edip icabet ettiiniz iin tekrar teekkr ediyorum. Darbeleri ve Muhtralar Aratrma Komisyonu, Parlamentoda grubu bulunan tm siyasi partiler tarafndan verilmi olan nergeler dorultusunda kurulmu, tm siyasi partilerin temsilcilerini barndran bir komisyon. nergeler, genel erevede ve ierik itibaryla lkemizin 1960 darbesinden balayarak, 1971 muhtras, 1980 darbesi ve yapclar tarafndan da postmodern darbe diye nitelendirilen 28 ubat sreci ve en son e-bildiri olarak tanmlanan 27 Nisan bildirisi karsnda zellikle siyasi kurumlarn darbelere kar Parlamentoda grubu bulunan tm siyasi partilerin millet iradesine sahip kma ve Egemenlik kaytsz artsz milletindir ilkesini tebarz ettirmek zere bu konuda bir aratrma almasn tamamlayp, bundan sonraki srete ve nesillere braklabilecek bir almay ortaya koymaya alyor. Bizim gayretlerimiz bu ynde. Sizin bilginize bavurma ve sizi davet sebebimiz de, son darbe diye tanmladmz 28 ubat srecine ilikin olarak Mill Gvenlik Kurulu kararlar erevesinde meydana gelen siyasi hadiseler ve o dnemde kurulan siyasi mekanizmalarda bu srecin etkileri konusudur, genel erevesi budur ama somutta arkadalarmzn, ye arkadalarmzn hazrlam olduklar sorular var. Biz, yntem olarak ncelikle eer siz bu konuya ilikin bir genel ereve izip bir sunum yapmak isterseniz, bir aklama, onunla balamay, aksi takdirde direkt sorularla balamay tercih ediyoruz. Eer bir aklamayla balayacak idiyseniz, ncelikle dediim gibi sz size vereceim, daha sonra da somut yaanan hadiseler, dndmz siyasi olaylar konusunda size somut sorular soracaklar. o gnn gndemine ilikin medyaya yansm veya bir ekilde bu srecin ierisinde olduunu

Bizim syleyeceklerimiz bu kadar. Bunun dnda bilmek istediiniz bir ey varsa komisyonumuza ilikin, hemen bilgilendirebilirim. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Teekkr ederim. Benim bundan baka soracak sualim yok. Yalnz, bu aratrma aslnda ok gzel bir aratrma, bu aratrmay keke daha evvelki yllarda tarihiler yapm olsayd, bu siyasetin gelimesine ve siyasilerin de hareketlerine k tutan bir alma olmu olur idi ama bunu Meclisin yapm olmas ok daha gzel ama daha geni kapsaml yaplmasnda fayda var. u adan sylyorum fayda var diye: Trkiyede eer biz darbeleri ve ihtilalleri aratryor isek Trkiyede Trk tarihine, ayn zamanda dnya tarihine ok yakndan bakp bir inceleme yapmak lazm. Yani ihtilaller ve darbeler Trkiyeye mahsus bir davran biimi deil. inden balayan, demokratik lkelerin en by olarak tannan ngilterede mehur darbe Cromwellin yapt darbe, kraln ban kesip yerine yaklak elli, altm seneye yakn bir sre devleti idare etmek Fransada yaplan darbeler. Hzla geliyorum. spanyada yaplan darbeler ve Trkiyeye yakn ama kendileri kk olan lkelerde yaplan darbelere, hepsine yle bir baktnz zaman, Asyadaki, Avrupadaki kk lkeleri saymyorum, darbelerin yaplmad tarihte, ender lkeler, her nedense Kuzey Avrupa lkeleri olmutur. Yani sve, Norve, Danimarka gibi lkelerde darbe yok, onun haricindeki hemen hemen dnyadaki btn lkelerde bir darbe var. Sunutan sonra, Trkiye ye gelmek istiyorum. Trkiyede darbeler biliyorsunuz Yenieri ocaklaryla balamtr. II. Murat devrinden balamak zere Kanuni Sultan Sleyman dhil olmak zere, devam etmi, II. Mahmutun Nizami Cediti kurmas ve daha sonra da Nizam Cedit askerleri tarafndan Yenierilerin ortadan kaldrlmasyla, fiil olarak ldrlmesiyle, toplanmasyla darbelere are bulunduu dnlmtr fakat daha sonra gryoruz ki bu darbeler devam etmi ve bu darbelerin ierisinde bugn Trkiyede geldiimiz postmodern darbe dediimiz darbenin bir benzerinin ilki 1913 ylnda Bab Ali baskn, Enver Paann, Talat Paann, Cemal Paann girerek, Bab Aliyi basp buradaki Sadrazam veya Paay ehit etmeleri, ondan sonra iktidarn el deitirmesi ve bir yarbayn tmgeneral olup Enver Paann- l bir ynetimle ttihat Terakkinin ki Trk siyasetinde bugn siyaset yapan bir sr partinin de ttihat ve Terakkinin takipisi olduu sylenir. Btn bunlardan sonra, ben kendi siyasi alma hayatm sramda, hem kendi merakmdan hem de yeni kurulan bir partinin kurucusu ve o gnk Babakan Merhum zaln da siyasi, ekonomi danman olarak almalarmn bir blmnde de bu darbeleri

oturdum inceledim. Yani Trkiyede zellikle Atatrk sonras, yani 60 sonras yaplan darbelerin sebepleri nedir, nereden kaynaklanr, nasl vcuda gelir? Hlasayla, yle bir durum ortaya kt: Btn bu darbelerin ki sizlere de benim tavsiyem bunlar, benim sylemimden sonra eer sizler de bir para aratrrsanz, bu sylediklerimin altn destekleyecek olan bilgileri de bunun altna koymakta fayda vardr. Bu incelemelerde darbenin birinci sebebi ekonomidir. Yani ordu, silahl kuvvetler yaadklar hayat standartlarn kaybetmeye baladklar zaman huzursuz oluyorlar, bu huzursuzluk gittike artmaya balyor. Bu huzursuzluu, Trkiyedeki Atatrk sonras yaplan darbelerde esas olan darbeyi destekleyici taraftar unsuru bulmak iin brokrasiyi iin iine alyorlar nk brokrasi de, zellikle yksek brokrasi de askere benzer bir ekonomik yap ierisinde ve bunun ierisindeki en nemli unsur maliye, o zamanki Maliye Bakanl ve Dileri Bakanl gdml. Onlarn Avrupadan, Amerikadan, sadan soldan tadklar ideoloji, fikirler ve demokrasinin olmas gerektii ekildeki yaplanma ve bu yaplanmayla beraber kurulan psikolojik basknn ordunun nce st kademesinde ama arlkla alt kademesinde hzl bir ekilde azdan aza dedikodu eklinde yaylmasyla yeeriyor. kinci etap, buna destek bulmak lazm nk hibir zaman iin Osmanl dhil, halka kar yaplan bir darbe yoktur, bizim tarihimizde. Darbe idareye kar yaplr. Dolaysyla halkn desteini almak ve halk kendine kar blmeme imkn aranmtr. Burada da medya iin ierisine girer. Dolaysyla medyadaki bu ie yakn isimlerle de temasa geilip bu nn birbirini etkilemesi sonucunda doru olanla yalan olann birbirine kart laflar sylendikten sonra, doruymu gibi addedilen bir ortam. Bu ortamn, darbeden evvel, basn yoluyla halkn zerinde bir darbeye hazrlk psikolojisi yaratmak ve ondan sonra da darbenin unsuruna gemek. Darbe ilk defa olarak, bu son Ergenekon aratrmasnda normalde yaplan darbelerin stilinden ve eklinden uzaklam ve sreci neredeyse bir oyun hline gelmi, dallanm, budaklanm ve herkesin bu iin olup olmayacana kanaat getiremedii garip bir ekil almtr. Dolaysyla bu ekle gelmesinin temel bir sebebi vardr. O temel sebebi de demin size bata sylediim gibi, ekonomik nedenlerle askerlerin durumunun bozulduu, hatrlayn 1960 ihtilalini, gidin Maliye kaytlarna bakn, 60 ihtilalinden sonra yaplan ilk ey askerlerin durumunun dzeltilmesidir. Askerlerin ierisinde daha sonra EMNSU adn verdikleri Emekli nklp Subaylarna askerlikten ayrlmalar iin kendilerine prim verilmitir.

BAKAN 5 bine yakn asker DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Size bu primi veririz yahut biz emekli ederiz, o zaman prim alamazsnz. Kendi ilerinde parayla onlar da susturmula, azlarna bir parmak bal ekmiler, o imknlarla yrmler. Ondan sonraki darbelerde de yine baktnzda, ayn ekonomik sorunlar. Ekonomik sorunlar derken kstasnz nedir? Ben size yle bir kstas syleyeyim: Yanlmyorsam tarihi geenlerde vefat eden- Ekici, orada 1893 Harbi sralarnda Osmanldaki askerlerin ald maala, ngilteredeki askerlerin ald maa arasnda bir kyaslama yapyor. imdi, o maa altn baznda bir maatr. Ben o altn maa aldm, bugnk duruma getirdiim zaman, altn baznda askerler gene o civara yakn maa alyorlar fakat ngilizler ve Amerikallar, e deerler, bu maalarn zerinde cret alyorlar. Demek ki ne olmu? Kreselleme dediimiz sre ierisinde bizim askerimiz ald maa artk kendi brokrasi ierisindeki kymet olarak deil, ulusal askere denmesi gereken kymet ierisinde bir deer bimi ve o deere kar da iinde bir heves ve istek belirlenmitir fakat 12 Eyll sonras gerek brokraside gerekse askerde enteresan bir ey olmu, demiler ki Biz bu paray byle yeteri kadar alamyoruz, o zaman biz yaam artlarmz ve isteklerimizi deitirelim. Ne yapalm? Siviller gidiyorlar, be yldzl otelde kalyorlar, bize de otel lazm. Be yldzl otellere benzer oteller. Onlarn yazlk tesisleri var. adr gibi yerlerden, lks, daha lks Sonra bir bakmsnz, askerlerin yazlk tesisleri, sosyal tesis adnda kalmam, bu sefer Merkez Bankas da yle bir tesis yapm. Devlet Planlama Tekilat da yle bir tesis yapm, orman mdrl de. Bu sefer bakyorsunuz, brokrasi ierisinde de devletin imknlar kullanlarak normal kazanlan parann dnda yan getiri getirerek hayat daha brokrasinin iyi bir hle getirecek bir istem domu. 83te Anavatan Partisi iktidara geldii zaman, bu eyler bilinerek, bundan hareketle, hatrlarsanz gerek askerlerin gerekse sivil brokrasinin maalarnda, milletvekilleri de dhil olmak zere ok byk bir iyiletirme yaptk o gnk artlara gre. O bizi epey bir gtrd fakat bakyoruz daha sonraki dnemlerde, bu miktar dtke kprdanmalar oluyor ve bu rahatszln Yani yle syleyeyim: Vcutta cerahat var ama cerahati ekeniniz varsa tetikler hikyesi oluyor, yani birbirini tetikleyen bir unsur lazm. te taraftan, Trkiyede maalesef silahl kuvvetlerin geleneklerine gre kendilerinin dzgn ve drst, siyasetilerin ise kendilerine sylenebilecek her trl hakareti ieren ve vatan onlar kadar sevmeyen bir ayrcalk olduu ve kendilerinin de bu vatan onlardan koruma gibi bir niyetleri olduu kafalarnda Harp Okulundan itibaren yazl olarak geliyor. Demek ki her gen Harbiyeli

zaman geldii zaman, o zaman ne zaman gelirse, elindeki her eyi riske atarak o tehlikeyi gze alacaktr, olarak hazrlanm. Demek altta bir kurulum var. O kurulumun zerine ina ediliyor. O kurulum daha sonra brokrasi ve zellikle basn tarafndan tetikleniyor, sonra daha evvel Talat Aydemir davasnda olmamas iin, mutlaka emir-komuta zinciri ierisinde hareket etmek lazm. O hareketin esas u: htilal yapabilmek iin iki temel unsura hkim olmanz lazm: stanbulda Birinci Ordunun tmen komutanlar, Ankarada da Ankara Garnizonuna eer sahip olamazsanz Trkiyede ihtilal yapmanz mmkn deildir. Bu, askerin kendi iindeki yazlmam modus operandisidir. Tabii zaman ierisinde dnyada maarif sistemi gelitike Trkiyedeki asker maarif sistemi de geliiyor. Talebeler ok daha kuvvetli bilgilerle donanyorlar, yabanc lisana vkflar ve onlarn bu ekilde donanmas kendi ilerinde bir ikilem dourmaktadr. Yani bugn silahl kuvvetlerin ierisinde yaplacak bir ey varsa, hemen yle bir psikoz ortaya kyor: Kusura bakmayn, belki ben eyden ayrlyorum gibi, yoksa baka tarafa geeyim, 28 ubata geeyim ama bunlar bilmenizi istedim nk bunlar uzun bir tahlil neticesidir. Bugn ihtilal yapmak ki son ihtilalin yaplamamasnn temel nedeni odur, Harbiyeli binba yarbay seviyesine geldii zaman, dnya grgs, bilgisi, okuduklar, nternet vastasyla dardan grebildiklerinde kendi kafasnda artk kendisine retilen dogma deil, gerekle gerek d arasndaki ayrm yapabildiinden emir-komuta zinciri altnda eskiye dnk tipte bir ihtilal yapmak imknsz hle gelmitir. Yani lafn gelii, Genelkurmay Bakan telefonu kaldrp Saldrn dedii zaman, saldracak bir sistem Trkiyede yoktur. Yani eer bir yerde supap aryorsanz, supabn kendiliinden olmu olduu nokta burasdr. Burasdr ama nasl Fenerbaheliler Galatasarayllara ve Beiktallar Trabzonsporlulara kar yanl sylemi olabilirim- bir takm dayanmas, direnimesi iindeyse de askerin sivile kar bir dayanma ve direnime sistemi vardr. Bu sisteme baktnz zaman, bu bir tehlike arz eder. Bu tehlike de udur: Gemiten bugne kadar baktmzdaki btn ihtilallerde bir sins erisi izer. htilal yaplr, zaman geer, normale dner, normale dnld zaman hesap sorulur, ihtilali yapanlarn hepsi ortadan kaldrlr. Tekrar 28 ubata kadar bu byle bir eri izerek gelmitir. Bugn, bu eri ierisinde bilmem ne kadar muvazzaf, bilmem ne kadar emekli generalin, askerin, unun bunun hapishanelerde tutuklu olmas demokrasi asndan bir ders ise takm tutma asndan bir direntir. Nitekim, gazetelerde okunan, verilen beyanatlarn da bu direnci artrc eylerdir. Biz burada ekibimiz kurduk. Biz bunlar idare ediyoruz. falan gibi. Yani buradaki en byk tehlike Trkiyeyi tarafa blmektir Bu taraf-o

taraf, laik-antilaik, laik-dinci, Atatrk-Hazreti Muhammed. Oysa bunun gerekle alakas yoktur. Bu, bu fikri reten insanlarn fikirleri neyse, hangi eyse oraya doru ynelmeleridir ama bu iin ierisinde kuvvet dediimiz erkin kullanlmas biraz da biz lelim, biraz da biz yapalm, biz bunlardan daha iyi yaparz dedikleri hadisedir. Bu sunutan sonra, msaade ederseniz, 28 ubata geleceim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) nc sebebi atladnz herhlde. DRS AHN (orum) Ekonomik dediniz, dieri brokrasiyi ierine eken dediniz, medya FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ekonomik sebepler, halkn destei iin medya, ncs DEVLET ESK BAKANI GNE TANER nc sebebi de d etkenlerdir. Bu d etkenlerin ierisinde ok ynl tahrik vardr MEHMET EKER (Gaziantep) Pardon, yanl anlamadysam, ekonomik sebep olarak, askerlerin ekonomisindeki sebebi sylediniz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Evet. MEHMET EKER (Gaziantep) lkenin ekonomik sebebi deil. BAKAN Askerin zlk haklaryla ilgili. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr, hayr. yle syleyeyim: Cepleri doluysa hareket etmezler. Yani konuurlar, barrlar, kurusk skarlar, burada stanbulda Boaza bakarlar, oturup kendileri der ki Ben bir geleyim, bacandan cart diye ayrrm. Oraya koyarm, kafasna bilmem ne yaparm. Bunlar Trklerin syledii klasik laflardr. imdi, d etkenlere gelince: Trkiye'nin eski bir imparatorluk olmas Benim de bamdan ok getii iin bunlar, o detaylara girmeyeceim. Batllarn, zelikle Amerikallarn ok gzel bir yntemi vardr. Trklerin gururunu okayarak Trklerin elinden her eyi almann mmkn olduunu kendi d siyasetlerinin temel direi hline getirmilerdir. Ben size ok ufak bir anekdot anlataym: 1998 senesinde Amerika Bakan Clintonla grtk, daha sonra Bakan Yardmcs Gorela gryoruz, Mesut Bey var, ben varm, yanmda bir iki arkada, onlarn bakanlar var. Mesut Bey Ben Bakana da syledim, bizim ihracatmzn artmas iin sknt ekiyoruz, ha bire kotalar koyuyorsunuz, mesela tekstilde 100 milyon dolar kota koymusunuz, 100 milyon dolar hibir ey deil, unu 200 milyon dolara karsanz, benim hi olmazsa lkemde bir ey yaptm imaj olur. Bakan Yardmcs havalarda dinliyor falan. Allah Allah dedim. Mesut Bey gene devam etti falan. Bitti Benim

sizden ok zel ahsi bir isteim var. stanbuldaki okulun, Heybeliadadaki okulun almas. Patrik benim ok yakn dostum. Siz de bir ey yaparsanz, okul alsn. Bu laf syledii zaman ben gldm. Ben glnce, adam dnd bana Ne glyorsun? Komik bir ey mi var? dedi. DRS AHN (ankr) Bunu syleyen kim demitiniz? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Amerikan Bakan Yardmcs, Clintonun Yardmcs Al Gore. Al Gore bunu yanl birine yapt. Ben dedim ki hakikaten neden gldm renmek ister misin? Evet dedi. Onu sylerken, nutmadan unu syleyeyim: Bir tane okul ne olacak! Siz, Trkler koskoca bir imparatorluun sahibisiniz, Yunanllar 3 kii, 5 kii, 20 bin kii burada kalm. Ne olacak? Brakn gitsin. dedi. Niye gldm biliyor musunuz dedim. Sylediim lafn ne kadar doru olduunu anladm iin dedim. Evet sen haklsn, biz koskoca bir imparatorluun sahibiydik, ne olacak, versek ne olur! Benim gldm mesele u: Biraz evvel, Sayn Babakan sana dedi ki benim iin ok nemli bir ey var, u 100 milyon dolar, 200 milyon dolar yapar msn? Demedin ki ya bir bakarm, urarm. Nezaket bunu gsterir. ok zor, bu yaplmaz dedin, getin gittin ama senin iin nemli bir ey olduu zaman bana diyorsun ki bunu yap. Adam da diyor ki sana biz yeni bir koalisyon hkmeti kurduk, yle abuk verilecek bir karar deil, bunu verdiimiz zaman bizim ta Lozan dhil, bilmem nerelere gidip bir sr bir ey yapmamz kolay bir ey deil. Ya ne olacak, sen yap, gesin. Siz koskoca imparatorluksunuz, kimden korkacaksnz. diyor. Sen ok doru sylyorsun, bak, sana bir ey anlataym dedim. Sen biliyor musun biz Korede niye bu kadar ehit verdik? Amerikan askerleri lmesin diye dedim. Sonra, siz bizi NATOya aldnz. Ne kadar gzel, deil mi? Biz koskoca imparatorlukta milyonlarca ehit vermeye almz, bin tane daha ehit versek ne olacak dedim. Ama bin tane Amerikan askerinin lmesi size sknt yaratr dedim. Peki, sonra ne oldu dedim. Krfez Sava oldu. Krfez Savanda ne oldu; Amerikayla biz mttefiktik dedim, bizim ekonominin canna okundu, 100 milyar dolar ieri girdi, bize habire akl verdiniz, hi be kuru da yardm etmediniz dedim. Arkasndan dediniz ki siz buradan bir cephe an, ieri girin. Niye? Trk askeri, Mehmet lsn, Jonhy lmesin. Haklsn, sen bunu istersin. imdi ben buna glmeyeyim de nereye gleyim dedim. Sana isterken kk bir ey, biz istediimiz zaman Tabii adam somurttu, ayaa kalkt. Biz en iyi ieriye geip toplantya geelim, Trk Hava Yollarna uak alnmt, onun imzasn yapalm dedi. Mesut Bey Sen dua et, bu adam Cumhurbakan olmasn, senin canna okur. Kardeim, bu adamn cumhurbakan olup

olmamas meselesi deil, ben sadece mantaliteden bahsediyorum. Ayn ey, Yunanistan NATOdan ktktan sonra, NATOya girmesi Kenan Evrene Amerikallarn dnp Ya siz Yunanistan u kadarck bir ey, ne olacak, yapn gesin. Biz de yaptk, getik. Yani atlan her admda kk mk deil, talar yerine koyup bilmek lazm. Amerikann tane temel siyasi idare merkezi vardr. Onlardan bir tanesi CIAdir ama bundan daha kuvvetlisi NSA dedikleri (National Security Agency) daha ziyade her trl enformasyonu toplamakla, uzaydan telefon dinlemelerinden, unlardan bunlardan. Ondan sonra, ncs de, Amerikan Dileri Bakanlnn haber alma tekilatdr. Bu tanesi lkeyle ilgili her trl haberleri alrlar, kendilerine gre politikalar yaparlar. Bu politikalar toplanr. Amerikan Bakannn Ulusal Gvenlik Danmannn nne gelir, Ulusal Gvenlik Danman bunu Bakana sunarak bununla beraber alnacak kararlar hazrlanr. Bunun ierisinde Pentagonun yapt hazrlklar Pentagon da kendi yapsna uygun olan ksm, Trk asker idaresiyle paylap orada tandklarna etkili olmaya alr ve etkilidir. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Bakanm, konumanza k tutabilir diye sylyorum: Bu d etkenlerle ilgili zellikle 28 ubat srecinde merhum Erbakan bir televizyon programnda Amerikan Bakan Yardmcsnn imzasn tayan kriptolar gstererek Amerikan menfaatleri bu iktidarla Trkiyede grlmeyecektir. Bu Hkmetin iktidardan uzaklatrlmasyla ilgili her trl gayretin gsterilmesi diye drt maddeye yakn bir ksmla, bunun Trkesi basnda da yaynland. Sizin sylediklerinizde, bu d etkenler hem ihtilallerde zellikle de 28 ubat dneminde de bunlar etken midir? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Tabii. BAKAN Siz sorularnz sormu mu oldunuz? Yoksa amak iin mi? Baka sorularnz var deil mi? YAAR KARAYEL (Kayseri) Amak iin. Baka sorularm var. Ben sadece, d etken deyince DEVLET ESK BAKANI GNE TANER D etken bunlarla snrl deildir. Bakn, imdi, her ne kadar Amerikan Bakan Amerikan Bakan Trkiyeyi fazla tanmaz. Yani Trkiye onun iin bir yerdir ama yani gelse gitse, 10 defa gelse, 20 defa gelse yeterince tanmaz. Trkiyeyi tam anlayan eer Amerikan bakanlar iinde kim var diye soruyorsanz ki ouyla ben beraber oldum, en fazla anlayan Clintondur. Bill Clinton Trkiye'nin gerek Amerikan karlarna gerek dnya karlarna olan yapsn, etkisini en fazla anlayan odur. Amerikan Dileri alttan gelen brokratik yaps arlkl olarak Musevi asll Amerikallardan

meydana gelmitir. Bugn Amerikan Dilerine bakn, mstear yardmclarnn en az 3 tanesi Musevi aslldr. Yani dini Musevidir, Amerikaldr. Mesela Henry Kissenger, merak etmisinizdir, Amerikaya Dileri Bakan olmutur, Musevi aslldr. Bunu niye sylyorum? Yani yle bazlarnn televizyonlara kp kurduu eyler gibi senaryo yazmak iin deil. yle olunca, srailin karyla Amerikann karnn rtt alanlarda kuvvetli, rtmedii alanlarda da onu rttrecek politikay olgulandrmak iindir. Nitekim, Trkiye'nin o srada Biz Rusyadan gaz getirecektik, anlama yaptk. Amerikallar bize nota verdiler Bu gaz getiremezsiniz. diye. ki defa nota yemiizdir. BAKAN Mavi Akm m? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Mavi Akm. Evet, birinci nota Bat koridorundan DRS AHN (ankr) 80 ncesinde de buna dair bir almann olduu gelen, yani Bulgaristann zerinden eyde nota vermilerdi buradan ey getirmeyin fakat ikincisinde daha ar bir nota vermilerdir, notay Amerikan Bykelisi gelip bana vermitir. Sorduum sual udur: Niye bana veriyorsun? Ben Dileri Bakan deilim. Sayn Taner, bu politikay sizin ynettiinizi biliyoruz, dolaysyla dorudan doruya size veriyoruz. Dedim ki ok gzel, notay verdiniz, o zaman ben size bir teklifte bulunaym. Bu, ite bizim Amerikan karlarna ters. Niye ters? Ruslar buradan para kazanacaklar, kazandklar paray bize kar ekonomik tehdit olarak kullanacaklar. Bizim karmz bu. Dedim ki peki kardeim, biz burada yayoruz, bizim enerjimiz yok, enerji almamz lazm. Bizim bu yaptmz eyle biz 5 kuru nce bu olurdu olmazd teknolojik olarak, yani bir sr yalanlar falan Dedim ki yatrm biz yapmyoruz, aldmz yakt dnya fiyatlarnn altnda, ben kendi lkem iin gerekeni yaptm. O zaman ben size bir teklifte bulunaym. Siz, Amerika olarak getirin bir kda yazn deyin ki Kardeim, nnzdeki yirmi sene iin biz Trkiyeye burada alaca e miktarda doal gaz dnya fiyatlarnn yzde 20 altnda vermeyi taahht ediyoruz. Biz bozalm. Benim bunu vermeye yetkim yok dedi. Yetkin yoksa, bu notay nasl getiriyorsun bana? Sana bu notay kim verdiyse ona syle. Gittik Btn Trk basnna yaydlar Doal gazda Trkiye yle olacak, Sovyetlerin gazna muhta kalacak Tamam diyelim ki kaldk, yapmasak gaz gelecek miydi? Gelmedi. Yaptk, adamlar gaz kapattlar. Yapmam olduk. Yani bunun ne alakas var? imdi, baka yerden gaz alman yasaklayan bir ey yok ki! Neyse Gittik Amerikaya. Mesut Bey Clinton bundan dolay bize bastracak. dedi, nota vermiler ve biz yapyoruz, anlama imzalamz. Dedim ki sen hi merak etme, Clinton ok akll adamdr,

bunu getirmez. Girdik, adam hi amad konuyu. Ondan sonra ktk, dedi ki Biz be dakika ba baa konualm. Peki, ben ktm, ondan sonra, Bakann Ulusal Gvenlik Danman Gne gelsene dedi. Biz yan odaya getik. Sana bir sualim var. Nedir bu doal gaz hikyesi? dedi. Evet, bize nota verdiniz. Kardeim olur mu yle ey? dedi. Onu yapmamanz lazm. Bak, senin sefirine syledim, sana her eyi ulatrmam olabilirler. Bilesin ki durum byle byle. Verin bize garanti, taahhtnameyi, yirmi sene boyunca dnya fiyatlarnn yzde 20 altndan gaz ey yapmay, ben bu anlamay yapmayaym dedim. Bunu veremeyiz. dedi. Allahn seversen, biz ka paradan bahsediyoruz burada? Yani Ruslar zengin olacak. Ne kadar zengin olacak? Senede 3 milyar dolarla, 4 milyar dolarla buradan alacaklar parayla eer Rusya Amerikaya kar tehdit olacaksa, siz bu tehdidi baka yerde arayn. Bu arada enteresan bir ey. Benim sana bir eyim var dedim. O sralarda, smail Cem, Allah rahmet eylesin, Dileri Bakan; Amerikan Dileri Bakan Albright da, o kadncaz da Musevi aslldr, her yerde dedikodu yapyor smail Cem hakknda, Trklerin sarho Dileri Bakan. diye. Bir, iki, Diplomatik kanallardan bana geldi. leyin de onunla yemek yiyeceiz. Bak, benim bir skntm var, bu kadn her yerde bunu byle sylyor. Ben smail Cemi genliimizden beri tanrm, syledii yakksz hem gerek deil. Yani hibir Amerikalnn itiinden fazla iki imiyor, yle sada solda, sarho, yere dt falan filan ey deil dedim. Bu haysiyet krc bir durum, ya siz bu kadna syleyeceksiniz bir daha bu laf etmeyecek yahut ben bundan sonra Amerikan Dileri Bakanndan konumada bahsederken iman nek diye bahsedeceim dedim. Ne beklersiniz? Adam gld. Hi merak etme, Bill Clinton da, Bakan da senin gibi dnyor. Ben onunla konuacam, siz gitmeden evvel. dedi. Aada yemek yiyeceiz ya, yemekte canna okuyacam kadnn dedim, hazr yakalamm, madem yle, ite byle. Benim Dilerine bir eyim yok, yle her boka karp Amerikan Babakan gibi davranmasna da lzum yok dedim. Ben Amerikan Anayasasn ve sistemi ok iyi bilirim dedim. Gitti, iki dakika sonra kt geldi dedi ki Ben Bakanla konutum, onunla bir telefon konumas yapt. Biz yemee gittik, kadn yemekte karlad, kadn buz gibi, eyini alm, kar karya oturduk, ben Mesut Beyin yanndaym, konuuyorlar, kadn iki de bir bana laf atyor ki benimle konusun ben de hi ngilizce bilmiyormu gibi havalara bakyorum, saa sola bakyorum. Kadn sonunda dayanamad bana dedi ki Sayn Bakan hi konumadnz. Sizi dinlemek byk zevk, sizden ok eyler reniyorum. Ne de olsa Amerika byk lke, Trkiye o kadar byk bir lke deil. Sizden feyiz alarak bunlar kullanmaya alacam, kendi

arkadalarma tavsiyede bulunacam dedim. Yok, ben onu demek istemedim. Ben de sizinle eyi paylamak istedim. Siz benimle neyi paylamak istiyorsunuz? Trkiye'nin enerji politikasn m? Bu sizin sahanza girmez. Ben Enerji Bakanyla konutum, onu arar sorarsnz. Bir de siz benden duymak istersiniz, o benim iim deil, Babakan burada, sorun, size anlatsn dedim. Neticede kadn eyi kesti Yani btn bunlar size unun iin anlatyorum: D politikadaki gzkmeyen, yazlmayan, bilinmeyen eyler bizim i politikada basnn ar serbestliinden dolay ortaya atlandan da fakl deildir. YAAR KARAYEL (Kayseri) Darbelerin d destekleri her zaman DEVLET ESK BAKANI GNE TANER D destekleri... yi sylediniz onu. kinci Irak Operasyonunda Hkmetin vermi olduu sz yerine getiremeyip de Meclisten karar karmamas, art Amerikallarn skenderuna ydklar ynaklarn Trkiye zerinden, kara yoluyla Iraka gitmemesi, Amerikallarn operasyonunu deitirmitir, bir maliyet getirmitir; iki, kendilerine gre, bilmedikleri ve korktuklar bir Saddam gcnn karsnda daha fazla zaiyat vereceklerinden dolay ok byk korku ve kuku yaratmtr. Bunun byle yzde 100 olacana Bakan ikna eden Amerikan Pentagonu byle olmaynca, Trk askerlerinin ierisinde buna kar olanlar teker teker tespit etmi ve bunlardan intikam almak iin elinden geleni yapmaya hazrlanmtr. Bu hazrlanma ierisinde de imdi mesela, siz hi merak etmiyor musunuz, bir yerden bir belge kyor, falanca ile falanca arasnda konuma olmu. Tabii u andaki bizim konumamz Amerikan Haber Alma Tekilat tarafndan u anda dinlenmektedir, bunu bilmenizi isterim nk ellerindeki teknoloji dnyadaki btn ses reten cihazlarn, insan sesi dhil olmak zere, yirmi drt saat iinde, yirmi drt saatini dinliyor, onun ierisinden, buradan semek isterlerse, Gne Tanerin ses bandnn izi var, izi takyorlar, benim konumam geliyor, sktrlyor, orada duruyor, isterse sizinki ararlarsa Dolaysyla bunu ilk defa Birinci Krfez Harekat srasnda, galiba bir Cumhurbakanyla beraber alyoruz, Amerikan Bakanyla konuuyoruz, konutuklarmzdan iki dakika evvel sylediklerimiz, br taraftan bize geri geliyor. Sonra birdenbire uyandm, dinleniyoruz, onun zerine ktla yazarak konumaya baladk. Yani o kadar ey oldu. imdi, o hareketten sonra, bir ksmn sraile, sraillerin yapt dinlemeler vard. srailin Trkiyede ok byk bir haber alma rgt var. Yani ben bu Trkiyeye armmdr. u andaki Harp Akademileri bahesindeki bahvanlarn kimin tarafndan Harp Akademilerine verildiini bilen var m acaba? Onlar asker midir? Deil midir? Deilse ne yapyorlar? Neyi dinliyorlar? Neyi veriyorlar?

YAAR KARAYEL (Kayseri) Askerler tedbir almazlar m kendilerince? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER imdi, bakn, tedbir almak bilmektir. Bilgi irfandr. Onu anlayan, bilen, dikkat eden, umursamazsan her ey olur. imdi bunlar geelim. Demek ki MEHMET EKER (Gaziantep) Pardon, bir ey soracam. Dediniz ki Trk askerleri ierisinde kar olanlar vard. 1 Mart tezkeresinde Meclis kar kt. Bir de Trk askerleri ierisinde kar olanlar vard ve bunlar tasfiye edildi belgeler yaratlarak. Balyoz ve Ergenekon davalaryla m ilgili bunlar? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER hangisinin ne olduunu. MEHMET EKER (Gaziantep) Dava ierii olarak demiyorum. Yani o generaller bu generaller mi? Ya da bu subaylar o subaylar m? 1 Martn bir de siyasi yn var biliyorsunuz. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Bakanna kar da bir kaset karld piyasaya. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ama o kaset var. MEHMET EKER (Gaziantep) Var, ne zamandan beri vard? Ne zaman, kim kartt? Yani bunu servise koyan ayn g m? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER bilseydim Bakn, beraber dnyoruz, sohbet ediyoruz, anlatyorum. Sizlerin elinizde yetkilerinizden dolay benden fazla imknlar var. Bunlardan etkilenirsiniz, inanrsnz, doru bulduklarnzn altnda siz bir yerleri aratracaksnz. Oradan ikinci bir eyin, nc bir eyin ipucu gibi dnn bunlar. Alrsanz, gelirim. 28 ubata geldik. 28 ubat postmodern darbesi oldu, hkmet deiti. Burada aslnda Sleyman Demirelin rol byktr, yani o postmodern darbeyi postmodern darbe hline getirmek asndan. Yoksa klasik darbeye dnecekti. Demin bahsettim ya, onlar bu darbeyi yaparken iklim hazrlyorlar, etraf hazrlyorlar, ondan sonra o beklenti douyor, o beklentiye kar cevap veriyorlar, o beklenti domad, douramadlar o beklentiyi, altyap yapmadlar. Sleyman Bey Meclisi salam tuttu, iin ierisinde olabilir, yani zorlasayd o zaman yle bir hareketi yapacaklar kanaatindeyim. YAAR KARAYEL (Kayseri) Yani Sleyman Demirel darbeyi mi nledi? BAKAN Fiil darbeyi Onu bilemem. Yani onlar zaten Ben davlarn ieriini bilmediim iin,

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER
Darbeleri blersek, 12 Mart muhtrasyla
12 Eyll ayn ey deil. Arada ne fark var? Birinde gelmiler, fiziksel olarak oturmular. Birinde arkada oturmular. Arkada oturmalarn ve zaman iinde onlar yavalatp oradan ekmeyi salad. Tecrbedir. Ben size burada iki tane hadise vereceim. Hadisenin birincisinde ve ikincisinde, kaytlar bulmanz mmkndr, bir tanesi Hazine kaytlarndadr, bir tanesi Mill Gvenlik Kurulu kaytlarndadr. Birincisi Mill Gvenlik Kuruluyla ilgili olan hadiseyi anlataym. Hazine Bakan normal artlarda Mill Gvenlik Kurulu yesi deildir ancak arld, davet edildii zaman icabet eder. 98 senesinde, tahmin ediyorum bahar aylarndayd, Mill Gvenlik Kuruluna arldm. Sleyman Bey Cumhurbakan. Neyse, oturduk, bir sunum yaptlar. BAKAN Hangi ay dediniz? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Mutlaka eski deflerlere baksam bulurum da. Gittik. Tahmin ediyorum Mill stihbarat Tekilat veya asker haber alma veya Genelkurmaydan birileri ktlar, Kurula bir sunum yaptlar. Sunumun YAAR KARAYEL (Kayseri) Bu sizce bilinen bir ey miydi? Yoksa yorum olarak m sylyorsunuz darbenin olup olmayacan? Askerlerle Sleyman Demirelin fiil darbeyi nlemesi bir bilgi mi, yoksa yani oradaki DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bunu kimsenin bilmesi mmkn deil. Yani kim biliyor dese yalan syler, bilmiyorum dese, ne olaca belli deil. Darbe, ad zerinde , darptan gelir, ani. Bunu yapabilmenin yolu ne kadar Komnist darbesi, usu, busu, hepsi ne yaparlar? Hcrelere blerler, yakalanan brn haber vermesin diye, orap sk gibi gitmesin diye. Yani bana unu sorarsanz, o Balyozla vurdu, zvrd, bunlarnki darbe marbe deil. Bu kadar, samimi kanaatini Niye? senede darbe olmaz. Darbenin maksimum sresi krk sekiz saattir. Bilindi mi Bir kii bilip de Karsna sylese, kars da komuya sylese br tarafn kulana gider. YAAR KARAYEL (Kayseri) Krk sekiz saatte hazrlk biter mi, darbelerin hazrl? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Darbeye adam hazr zaten, adam armyor ki. Telefonu kaldryor; u uraya gidecek, u uraya gidecek, u uraya gidecek. Gidin. diyor. Askeri, komutan alyor, bindii gibi uaa gtryor, koyuyor oraya. DRS AHN (ankr) Hazrlk hareketi olmadan hibir ey olmaz yani. Ayn hatrlamyorum, bahar aylarnda.

BAKAN Ama Sayn Bakan, 12 Eyll harekt bayrak plan zerinden revize edilip tarih takvimi srekli deien, plannda deiiklikler yaplan ve yaklak bir yl akn bir sre Btn bunun kaytlar da var yani. Tabii ki uygulamas anidir yani o dnemin Babakan sfatyla da Sayn Demirel bize bilgi verirken Ben saat bete kendi asker danmanm gnderdim. Yok yle bir ey, rahat etsin.dediler. Ben evime gittim, oldu Yani oluu ve gn tabii ki ama bir hazrlk almalar dnemeci var mutlaka. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bir saniye, bakn imdi ben size ne anlattm? Bu saattir konuuyorum, dedim ki: Bir darbenin olumas iin sebepler te, bu sebep olacak, bu sebep olacak, bu sebep olacak Yani tarlay ekeceksin. Sonra, tarladan filiz kacak. DRS AHN (ankr) Biz de onu syledik. Hazrlk hareketi olmadan bir darbe gereklemez. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hazrlk hareketi ki eyi kartrmayn: Bir tanesi, operation plan dedikleri; operasyona plan. Kim kime gidecek, kim kime gelecek, nereye gidecek? O, son krk sekiz saat ierisinde hazrlanan bir eydir ama ondan evvel Biz bu durumdan rahatsz. O gn, gn gelecek, ite, bayrak gn, Aye gn, Fatma gn, bilmem ne; o, zaman alr ama yaplan ksm eydir. imdi siz bunu bildiniz, bir de bilmediiniz darbe teebbsleri var; askerlerin bilip de sizin bilmediiniz Ka defa ortadan kaldrlm ve bunun sonucunda emekli edilmi olan askerler var silahl kuvvetlerin ierisinde. YAAR KARAYEL (Kayseri) zal, Genelkurmay Bakann onun iin mi emekli etmiti? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr ama sebebi odur yani esas nedeni, o adamn bunu tekrar edecei inancnn tam olmas. Onu da anlatrm baka bir eyde. BAKAN Hazine kaytlar, MGK kaytlar DEVLET ESK BAKANI GNE TANER imdi, Mill Gvenlik Kuruluna arldk. ktlar, bir sunum yaptlar, dediler ki: Trkiyedeki irticai sermaye ald ban gidiyor. te bata slami finans kurulular Onlar topladklar parayla yeil sermayeyi besliyorlar, yle oluyor, byle oluyor. Ondan sonra bir de slami irketler var; yeil sermaye irketleri. Baka lkelerden balyorlar, bu lkeler Bayraktar m, Bayraktarlar BAKAN Albayraklar DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Albayraklar, neyse Bir sr saydlar, ben de dinliyorum ve eyin sonucunda dediler ki: te, bunlar sizin kontrolnzde. Bunlarn

slami sermaye bankalarnn, finans kurulularnn kapatlmas, ondan sonra dier kurulularn da kontrol altnda tutulup aktivitelerinin zorlatrlmas, kredilerin verilmemesi falan filan gibi bir sr bir eyler. Sleyman Bey dedi ki: Buyurun Sayn Taner. Ne diyorsunuz? Daha ne diyeyim efendim? Buras Mill Gvenlik Kurulu ama buras kanun deil, hukuk devleti. u anda kanun deimedike bu isteklerin hibirisinin benden yaptrmn kimsenin istemeye hukuki hakk yok. dedim. Eer burada terrle ilgili, terr besleyen, destekleyen, slami terr yaratan bir unsur var ise bu, Adalet Bakanlyla, ileri Bakanlnn grevi. Bu kanunla ortal gererseniz, gerekeni yaparsnz. Hazineden byle bir ey bekleyemezsiniz, isteyemezsiniz. dedim. sterseniz ne olur? Ben yapmam. Benden sonra gelen biri yaparsa yarn bir gn meydana gelen zarar ziyandan dolay sorumlu ve sulu olur. Trkiye Cumhuriyeti mahkemelerine kartlr ve kendisi grevini ktye kullanmaktan dolay mahkm olur. Birincisi bu. kincisi: Sermayenin hibir yerinde, hibir lkede yeil sermayeymi, krmz sermaye, bilmem ne sermeye diye bir eyin tanm yoktur. Amerikan dolar yeildir, kimin cebindeyse o, onun sahibidir. Trk liras kimin cebindeyse onun sahibidir. Dolaysyla bu tanmlamay arkadalarn yapmasn engellememiz lazm. Devlette byle tanm olmaz. dedim. Bu finans kurumlarn biz kurduk. Altnda benim imzam vard ve ekonomiye ne kadar katkda bulunduunu gryoruz. Bunlarn sahipleri veya burada alanlar Trk Ceza Kanununun su yapt ileri yapyorlarsa gidin yakalayn ama her trl bilano, hazinenin denetimi ierisinden parann nerede olduu, nereye verildii bizim kontrolmz altndadr. dedim. imdi, ben birisi bunu istiyor diye Birisi kim olursa olsun. dedim Aklna geldi; Kapatn Neye gre kapatacaksnz? Bu kanunu ben yazdm vakti zamannda. dedim. Bakana bu yetkiyi veriyor, bu yetkiyi veriyor ama yapt zaman da soruyor: Neden yaptn? diye. Neden yaptm diyeceim. dedim. Bana geldiler. MTten, uradan, buradan birileri geldi; Bunu kapatn Kapatma olmaz. Eer benden bir ey istiyorsanz btn gerekeni, bilgiyi, hukuku da dhil olmak zere kda yazacaksnz, altna imzay basacaksnz, ondan sonra ben okuyacam bunu ve bunun hukuka uygun olup olmadn kontrol edeceim. ifahen bu eyler olmaz. dedim. Ha, siz Mill Gvenlik karar alrsnz. Mill Gvenlik karar uygulamas onunla ey yapacak. dedim. irketlere gelince "Kimin, ticari faaliyette bulunan, bunca insan altran irketin ekmeini elinden alma yetkisi var devlette? Nereden kyor bu yetki? dedim. Bizim hukuk devleti olarak yetkilerimiz belli. Siz kanun kartrsnz, dersiniz ki: Ben yaptm, oldu. kartn kanunu. O zaman yap. Benim syleyeceim bu kadar. Sayn Demirel bunlar gayet iyi bilir. Demirel dnd: Taner hakl.

Buras hukuk devleti. Siz byle geleceksiniz, burada bir liste vereceksiniz, O yaplsn, bu yaplsn. falan filan Geti gitti imdi, bunun tutanaklar vardr, kimlerin olduu oradadr, bunlar, sunumlar yapan oradadr. Bunu bir isteyin, bunun altn grn; bir. YAAR KARAYEL (Kayseri) Efendim, kusura bakmazsanz... Yani aydnlatmak iin sylyorum. Mesela, bu dnemde -siz ok gzel bir konuya da temas ettiniz- zellikle finans irketleri, bu slami bankaclk dediimiz, rahmetli zaln tevik ederek kurduu bu sistem ierisinde bunlar rahatsz edecek, Mill Gvenlik Kurulunu rahatsz edecek veya Trkiyede postmodern darbenin gerekesini oluturacak siz Bakan olarak bir kanunsuzluk tespit etmediinizi de sylyorsunuz, kontrol ediyorsunuz. Mesela, o dnemlerde zellikle bu ismini saydnz irketlerden birisi Yeni afak gazetesinin de sahiplerinin olduu Albayraklar Grubu dediiniz Bir de sizin dneminizde bir Dost Sigorta. Bu, slami cemiyetlerin FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) - Nur Cemaatinin kurduu YAAR KARAYEL (Kayseri) Yok Bu Dost Sigorta Daha ok MSAD denilen yani daha kk apl, sanayicilerin ve i adamlarnn organizasyonuyla kurulan bir Dost Sigorta irketi vard. Sizin bakan olduunuz dnemde de n sertifikasn aldlar, ondan sonraki dnemde de adli kuvvetler bu arkadalarn hepsini toplad, Ankaraya terrle mcadelede getirdiler ve hepsini sorguladlar. zellikle bunlarn 2-3 tanesi de Kayserideydi. Geen hafta ben onlar Kayseride arkadalarm adna gidip dinledim. Onlarn anlattklarnda Bir tanesi, u anda ismi bilinen vakalardan birisidir. Dedi ki: Ben o dnemde 1.200 kii altryordum. Bu Dost Sigorta kurucusu olmaktan dolay beni ieriye aldlar, uzun mddet orada kaldm. Sorguladlar gzlerimiz bal olarak. Bize yapm olduklar manevi ikenceden ok rahatsz oldum. Arkasnda da geldiler, bizi mali olarak denetlediler. ay maliye denetiminde bizim i yerimiz kapatlr gibi oldu. Ben hl o gndr, bu gndr, 1.200 kii kapasiteye ulaamadm. Beni kerttiler ve vatanma, devletime ve milletime olan sevgim azald. imdi, sizin dneminizde olan bu tip ilerden siz ne kadar malumat sahibiydiniz? Size ramen mi oldu bunlar? Bunlara niye byle bir bask yapld? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER imdi, bakn, burada isim de veriyorsunuz. Tarih ne? YAAR KARAYEL (Kayseri) 97 BAKAN Dost Sigorta olay m?

YAAR KARAYEL (Kayseri) Tarihini tam bilmiyorum. BAKAN 99 DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Benden sonra. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sizden sonra. Yani olan DEVLET ESK BAKANI GNE TANER imdi kartrmayalm Bakn, ben size fevkalade ak sylyorum ki benim Trk siyasetinde ettiim laflar, daha etmi ok az politikac vardr nk benim yerim bellidir, izgim de bellidir. Ben doru olann dndaki ie evet demem ama anlatacam. 98in balar, malar oynanyor. lker Grup, Hazineden bir tevik almak iin mracaat ediyor. Zaman geiyor, teviki bir trl kmyor. Onun zerine, bana mracaat ediyorlar, efendim byle byle, bizim tevik kmyor diye. Niye? Benim direkt talimatm var. Ben Hazinede ok deiiklikler yaptm. Bir tanesi u: Krk sekiz saat ierisinde, evet ya da hayr cevabn vereceksin, adam oyalamayn. Tevik Uygulama Daire Bakan, yanlmyorsam Ergin Kou aradm; olum, bak lkerin byle byle teviki var, bu niye kmyor dedim. Evet efendim, kmyor. Niye? Efendim, Genelkurmaydan bir albay bize ihtarda bulundu, onlara tevik verilmeyecek dendi. Benim niye haberim yok dedim. Efendim sizi rahatsz etmek istemedik, nemli bir ey deil, nasl olsa Kimmi, ad neymi dedim. Bunlar sylyorum, bunlar eyden tespit edersiniz, Hazinede dosyasndadr nk ben Hazineye geldiim zaman, 1989 senesinde, kardeim, bundan sonra dosya sistemi ierisinde o eyle ilgili kim ne isterse, bakan dhil, babakan, Cumhurbakan, milletvekili, dosyaya not deceksiniz, falanca unu istedi, filanca bunu istedi, falanca byle yapt, biz greceiz. Yani burada akeli ite ey olmaz, izi burada kalacak. Kapattm, balayn evik Biri dedim. evik Bir telefonda. MEHMET EKER (Gaziantep) O zaman o mu aram? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr, bir albay aram. DRS AHN (ankr) Ama niye direkt evik Birle irtibat kuruyorsunuz? Albay sizi aram, sylemi. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Beni aramam kardeim. Albay, Hazinedeki Tevik Uygulama Mdrn aram. DRS AHN (ankr) Siz de onun st amiri olarak evik Biri aryorsunuz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER nk Genelkurmay kinci Bakan Genelkurmay Kararghnn Bakandr. Naslsn evik Paa? yidir Sayn Bakanm,

buyurun. imdi, sizden falanca filanca bir albay bizim Tevik Uygulamay aram, ondan sonra, burada lker adl bir irketin tevikinin verilmemesiyle ilgili istekte bulunmu. Doru mudur bu? Dorudur. Peki, sizinle ne alakas var bu iin dedim. Kardeim, onlar irticac. dedi. rticac ise ileri Bakann arayacaksn, eyi niye aryorsun? Bak, Gne, bunlar yle insanlar ki bunlarn bir tane basketbol takm var lker, televizyonda, maa kyorlar ellerinde bir Trk Bayra yok.dedi. Senin takldn bu mu dedim. Yani ellerinde Trk Bayra Peki, ellerinde Trk Bayra olursa sen bu ekinceni kaldracak msn dedim. Tabii dedi. Peki, dedim. Atm lkere, bana byle byle diyor, hafta sonunda, mata herkesin eline bir Trk Bayra verin, bir de video kasetine ekin, bana getirin dedim. Pazartesi gn video kaseti geldi bana. Kaseti taktm, ma oynanyor, btn stat Trk bayraklaryla donanm. Bunu aln, derhl evik Bire gnderin dedim. evik Bire gnderdim. Ertesi gn aradm. evik Paam, sana kaset gnderdim, seyrettin mi? Seyrettim. Tamam o zaman, ekince bitmitir. Ya Gne, bir tane Atatrk posteri yoktu. deyince, sen benimle dalga m geiyorsun, yani Atatrkn resmini, ii gcn braktk, basketbol potasnn kenarna getirdik, dnyann neresinde var Allahn seversen dedim. Sen zm yemek deil, bacy dvmek istiyorsun ya! Olmaz yle ey kardeim dedim. Bir daha, adamlarna syle, Hazineyi aramasnlar. Telefonu kapattm, mdr aradm. Olum, getirin tevik kdn, an benim imzam, ben vereceim dedim. Tevik kd geldi, imzaladm, verdim. Anladnz m? imdi ne? Ben size biraz evvel ne dedim? Devlet sandalyedir, masadr. imdi orada oturan adam, evik Bir doru mu yapyordu? Yanl yapyordu ama sandalyede oturuyordu. O sandalyede oturduu iin, onun altndaki birileri aryordu, onlar da onu yapyorlard. te taraftaki adamlar da bunun zararn ekiyorlard. MEHMET EKER (Gaziantep) Sayn Bakanm, kusura bakmayn, burada bir eye gideceim. Yani bir General, Genelkurmayn kinci Bakan, byle eften pften bir eyler iin bir firmann tevikini engellemeye alyorsa aklma hemen u geliyor benim, biz Trkler biraz komployu sevdiimiz iin. Bir baka irket var devrede, rekabet var. Sermayenin -batan beri inanyorum- yeili, krmzs olmaz, hepsi insanlar smrr, hepsi kr etmeye alr, hibirisi tereddtsz bu firmalardan DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anladm, yle syleyeyim sana. Rakibi nedir? Eti Biskvisi. MEHMET EKER (Gaziantep) Hangisiyse, rnek olarak.

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Olabilir ama mesele olan yanltr. Mesele erkin yanl kullanlmasdr. MEHMET EKER (Gaziantep) Doru, tabii haklsnz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ama bunu da insanlar yapyorlar. imdi biz vatana ihanetten Adnan Menderesi asarken kanunun, bilginin, ispatn neresine dayanarak astk ki adam! Ben yaptm oldu! Olduktan sonra sen istediin kadar at yak. Mesele, insan faktr. Bunu kullanan insann hesap vermeyecei, ondan hesap sorulamayaca korkusudur. Bakn, ben Yce Divana gittim. Niye gittim? Siyasi ey olarak gittim. Ben giderken bakalar gibi ov yapmadm, barp armadm. Dedim ki ben bakanlk yaptm, bakanlkta hesap sormak adettir, burada soracaklarsa burada soracaklar, sorsunlar. Ben gittim, bir buuk sene zel sektrden bir tek dostum kalmad, kimse aramyor, sanki bir ey yaptm. Kardeim ben bir ey YAAR KARAYEL (Kayseri) Trk Ticaret Bankas myd? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Trk Ticaret Bankas. Neymi? ine 500 milyon dolar koymuum, 500 milyon dolarn altnda satmam dedim. Niye? inde 500 milyon lira nakit para var. Byle ihale olur mu ya? stne satarm, altna satmam diyorum. Hikye bu. Bunu yapan adam da bankay dolandrc, adam aldm hapse attm. Ondan sonra ben eye gittim, bir buuk sene git gel, git gel, znts bir yana. YAAR KARAYEL (Kayseri) Hapse attnz iin mi Yce Divana gittiniz? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ondan deil, Meclis aratrmas, soruturmas derken bunda ihaleye fesat kartrma var, kaldrn ellerinizi aslanlar gibi, kalkt; gittik. Ne yapacaktk yani? Gitmeyecek miydik? DRS AHN (ankr) 28 ubatla alakal syleyecekleriniz bittiyse, o zaman bir soru sorabilir miyim Sayn Bakan? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bitti. BAKAN Evet. Bittiyse, ben ncelikle, genel olarak, aslnda bir ksm tamamlanmad ama belki sorulara cevap verirken tamamlarsnz. ki hususa bakn. demitiniz. Birincisi Mill Gvenlik Kurulu kaytlar. Orada sizin davet edildiiniz ve sermayenin nitelendirilmesi ve zerindeki uygulamalar asndan ok ok iyi ve somut bir rnekti, teekkr ederim.

kincisi, Hazine kaytlar dediniz, ona bakn. Bu ikisine ayn paralelde mi bakalm? Yani Mill Gvenlik Kurulunda size yaplan sunumdan sonra Hazine de arad dediniz ya, bu ekilde mi baladnz? Yoksa DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr ikisi birbirine bal deil. BAKAN O Hazine kaytlar tamamlanmam, bir ksm m konumanzn, onu anlamaya alyorum? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER kisi ayr vaka. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ayr ayr eyler. BAKAN Hazinenin DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hazine Tevik Uygulama Dairesinde lkerin tevik dosyasn getirtin, bakn. BAKAN Tamam. Bununla ilgili baka bir eye bakalm, yoksa birbirini paralize mi ediyor? Ayn konuyu mu takip edeceiz? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ayn kyden geliyorlar yani! DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bir ey daha anlataym, ondan sonra kapataym. Yani her yerde anlatmyoruz bunlar biz, devlet srr diye. nallah, basna da szmaz bunlar. DRS AHN (ankr) Yani yle syleyeyim: Bu konutuklarmzn tamamn, kaytlarmz basn alabiliyor en nihayetinde bunlar BAKAN Tutanaklar vermeyebiliriz. DRS AHN (ankr) Tutanaklar falan asndan istiyorsanz, zellikle onlar da beyan ederseniz, mesela u ksmlar kmasn BAKAN u ksmlar verilmesin diye. u ana kadar hi vermedik, sadece yelere veriyoruz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Neyse, kayt bitsin, bir hikye anlatacam. Onun 28 ubatla alakas yok, onun eyle alakas var, askerlerle, Necdet ru ve ztorunla ilgili. Sene 86 Yalnz, kayttan kn. BAKAN Kapatn kaytlar. (Ses kaydnn yaplmad blm) BAKAN Sorularla balayacaz. dris ahin Bey, buyurun.

DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, gerekten kendinize dair medeni cesaretinizi ve gemi birikimlerinizi ok gzel bir ekilde sunmu olmanz, bizleri ziyadesiyle memnun etti ama 86dan bu yana lkede ok ey deiti. Yani Parlamentodaki vekillerin gerek manada sylyorum, kendine gveni de deiti. Sizin nasl Amerikan Dileri Bakan Albrightn szne veyahut da oradaki bir bakan yardmcsna kar o gnk gelime tarznz, gemiteki sivil idareden gelmi olmanz, belki devletten gelseydiniz, o szleri orada syleyemezdiniz. Sivilden gelmi olmanz, ANAP hkmetlerine farkl bir vizyon vermi olmanz ve kendi bak anzla onlara cevaplar vermisiniz. te, imdi gelinen noktada, 86dan 2012ye Trkiyede de yaklak yirmi alt yl gibi bir sre ierisinde demokrasi ok farkl yerlere geldi. Meclisteki sivil irade de emin olun, askere byle frsatlar verebilecek bir boyutun dna kt. Demin, mesela, siz ok normal bir hadise gibi anlattnz evik Birle bu grmeleri. imdi evik Birin bu ekilde telefon ap alt birimlerinin bir eylere mdahil olabilmesinin sebebi acaba 28 ubat sreci ierisinde yapm olduklar postmodern darbe sonrasnda sizlerin i bana gelmesine vesile olduklar dncesi ve kansyla m yle hareket ediyorlard? Birinci sorum bu. zellikle bu dnem ierisinde, sizlerin bu skntl srete hemen 28 ubat kararlarndan sonraki aamada dediniz ki fiil bir darbe olabilirdi ama bu darbeyi bir ekliyle postmodern bir darbe hline getirdik. Bu sre ierisindeki uygulamalar demokratik kltrle badatrabiliyor musunuz? Yani Sayn Cumhurbakan, o dnem itibaryla kendisine hazr gvenoyu alabilecei ifade edilen bir liste sunuluyor, yani 281 kii zannmca ama o bu listeye ramen, hkmeti kurma grevini Sayn illere vermeyip nce Sayn Mesut Ylmaza sunmu olmas ve daha sonra da yine Yalm Ereze de bu ekliyle tekrar hkmet kurma Anavatan Partisinin gensoruyla drlm olmasndan sonraki sre ierisinde Yalm Ereze bunu direkt olarak vermi olmasnn demokratik kltrle badap badamadn, o gnk sizin alglamanzn ne olduunu zellikle renmek istiyorum. Bir de yine bu sre ierisinde, dn, burada dinlediimiz Yalm Erez Bey de ok net olarak ifade etti. Bu iin banda Sayn Cumhurbakannn, zellikle Sayn Demirin srecin bu ekilde cereyan etmesinde ok etkili olduunu, yine bir baka siyasi bymz de bizzat, zellikle Doru Yol Partisinden kopmalar gerekleirken Sayn Demirelin ciddi anlamda katks olduunu bu ie nk evveliyatnda bu partinin genel bakanln yapm birisi olarak katks olduunu syledi. Siz bunlara ahitlik ettiniz mi?

Yine bu sre ierisinde, nterbankn mali sknt ierisinde olduu bilinmesine ramen, Cavit alara satlmasna msaade edildi ve bu dnemde Bakan Ufuk Sylemez zamannda nterbanka atanan Hazine temsilcisini siz geri ektiniz ve bankann ube ama yasan da iptal ederek yksek faizle fon toplamasna gz yumduunuz eklinde basna da yansyan bir ksm beyanlar var. Bu konudaki dnceniz ve grnz nedir? Yine bir sualim de, ekonomiyle ilgili. nterbankn mali sknt ierisinde olduunu bilmenize ramen, Etibankn Cavit alara satlmasna msaade edildi ve devamnda da dneminden sorumlu Devlet Bakan ve zelletirme Yksek Kurulu yesi olarak sizin bu satta ne kadar etkiniz oldu? Dnemin Bankaclk ve Sigortaclktan sorumlu Mstear Yardmcs Osman Tunaboylu Cavit alara ait Nergis Grubunun Etibank satn almak iin yapt bavuruya Hayr yantn vermi miydi? Bunu biliyor musunuz? Hazine Mstear Mahfi Eilmez neden istifa etti bu sre ierisinde? Hazinenin ilk olarak reddettii talebe mdahale edilerek satna neden olur verildi? Yoksa sadece bu bize yansyan ekliyle mi? Byle bir uygulama olmad m? Bu hususun da sizin tarafnzdan cevaplandrlmasn zellikle istiyoruz. Yine 6/5/98 tarihinde Bayraktar Grubu tarafndan Murat Demirele satna msaade edilen Egebank da sat srasnda ii boaltlm bir banka deil miydi? Bu durum bilindii hlde sata neden gz yumuldu? Egebankn New Yorktaki toplantsnda 98de bankay Amerikal i evrelerine tantma konumasn sizin yapmanzn gerekeyi neydi? BAKAN sterseniz Sayn Bakanm, srayla dris Bey, sorularnz biraz DRS AHN (ankr) yle mi? Sayn Bakanm zellikle bir sunum yaparken bir hoca gibi, hibir eyi unutmadan, ok net bir ekilde bizlere aktard iin belki bunlar BAKAN Ben Sayn Bakana soruyorum. Uzun olduu ise eer Dinleyebiliyorum ve ey diyorsanz, tamam, problem deil. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Dinliyorum. DRS AHN (ankr) Amerikal i evrelerine tantma konumas yapmanzn nedeni nedir? Bunun Sayn Mesut Ylmazla bir ilgili var mdr? imdilik bu suallerime cevap verirseniz, son derece memnun olacam ifade etmek istiyorum. Sayn Bakanm, buyurun. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Genelde suale sualle balamak adetim deildir ama bu sorduunuz suallerin postmodern darbeyle ne alakas var?

DRS AHN (ankr) 28 ubat sonrasndaki bir ksm uygulamalara zemin hazrlamak iin, bu 28 ubatn yapld iddia ediliyor. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Kim iddia ediyor? DRS AHN (ankr) Bunu, 28 ubat darbe olarak nitelendiren kesim DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Kim? DRS AHN (ankr) Bizler. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Siz mi iddia ediyorsunuz? DRS AHN (ankr) Ben, evet bu ekilde sylyorum, diyorum ki 28 ubat bir darbe olarak alglyorum ben ve 28 ubatta zellikle 18 madde ve sonrasnda hkmet deiiklii bir ksm ekonomik yaptrmlarn, bir ksm ekonomik almlarn gerekleebilmesi iin bir zemin hazrlanmt diyorum 28 ubat DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bunun iin de delilleriniz var? DRS AHN (ankr) Bunun ierisinde delillerimiz, bu sylediimiz DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Yani gazetelerden okuduklarnz DRS AHN (ankr) Mutlaka DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben cevap vereceim suallerinize. Ben sizin kafanzdaki dnceyi anlamaya alyorum. Yani ne aryorsunuz? DRS AHN (ankr) Aradmz u: Biz 28 ubat veyahut da darbeleri u ekilde deerlendiriyoruz: Bir, darbe ncesi durumlar, darbeye zemin hazrlayan ortamlar nelerdir? kincisi, darbe evresi, yani darbenin, sizin demin dediiniz ani olan yan, yani darptan gelen ani hareket ve sonrasnda, darbenin sonular. Bizim iin asl nemli olan, darbenin sonulardr. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anladm. Hayr, anladm da DRS AHN (ankr) Burada da ekonomik olarak bu veriler darbenin bir sonucu mudur? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Deildir. DRS AHN (ankr) Ona gre istediimiz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anladm. imdi, nce ksa bir cevap vereceim, ondan sonra da aacam. Bu sorduklarnzn hibirisinin darbeyle, darbenin oluumuna, darbenin gelimesine, darbenin finansmanna bir katks yoktur. Cevap bu. imdi ayorum. ABDde konuma Kime konuuyorsunuz ABDde?

DRS AHN (ankr) Finans evrelerine konuuyorsunuz? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Finans evrelerine ne konuuyorsunuz? Ak bir konuma, banda aln ey yapn. imdi, bana deil Egebank Trklerin dman Ermeniler mi? Ermeniler deseler ki bir toplant yapyoruz, Amerikan finans evreleri, burada konuur musun? Konuurum. Ben Trkiyeyi anlatyorum kardeim. Benim onunla bir alakam yok. Ben orada bana finans evrelerine hitap etme ortam bulunmutur, orada bana verilen grevi yapmaya gittim ve grevimi yaptm. Bu budur. Gelelim Egebanka. Egebankn alnmasna Hazinenin msaadesi yoktur. Yani bir eyi sorarken, sadece sormak deil, gideceksin kanunu okuyacaksn DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, soru soruyoruz, karlkta cevabn verecek olan sizsiniz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Veriyorum. DRS AHN (ankr) zellikle sorumu sorarken bakn sizin dahliniz var filan demiyorum. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr, diyemezsin zaten. DRS AHN (ankr) Dahliniz var mdr? Bilginiz nedir? Bunlar soruyorum. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bak ne diyorum? Benim ok bilgim var. Bilgim baka. DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, bakn, o bilgilerinizi DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Sen suali sordun kardeim, ben anlatyorum, dinliyorum. DRS AHN (ankr) Bir msaade eder misiniz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER O zaman sen konu, ikimizden birisi konuacak. DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, bir saat sunum yaptnz. Benim soru sorma hakkm var, bunu milletten alyorum, bu yetkiyi, bir. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben de milletten almadan yaptm bu ii! DRS AHN (ankr) O zaman size bir ey syleyeyim. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben sizin sualinizin cevabn verdim, stne hibir ey sylemeyeceim. Hadi DRS AHN (ankr) Sylemeyebilirsiniz, bu sizin ahsi bir tasarrufunuzdur.

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben sana diyorum ki Ben biliyorum tasarrufumu. DRS AHN (ankr) Ama siz karnzdakileri DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Karnzdakileri deil, sen eyi ynlendiriyorsun, ynlendirme. BAKAN Sayn Bakan dris Bey Mdahale etmek durumundaym. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Buyurun. BAKAN ncelikle, komisyonumuzun gr alveriinde bulunduu, bilgisine bavurduu herkesin grlerine bir sayg duyuyoruz, iki komisyonumuz yargsal bir faaliyet ierisinde deil, takdir edersiniz ki aratrma komisyonu. Meseleler hakknda bilgi edinmeye almaktayz. Dolaysyla mmkn olduu kadar da sylenen szler zerinde kiisel ve sulayc bir deerlendirme yapmama hususunda milletvekillerimiz ok dikkatli davranyorlar. Dolaysyla bizler de bu usule riayet edecek ekilde toplantlarmz srdryoruz. Dorusunu isterseniz tabii ki ok dinleme ve ortamda bulunduk. Bu tarz bir eyi dorusunu isterseniz yaamadk. u an itibaryla da buna benzer bir eyin devam etmeyeceini mit ediyorum. Milletvekilimizin sorduu soruda kendi kurgusal balants ierisinde bunlar birbiriyle ilikilendirmi olabilir. Bu doru da olmayabilir ama bu size yneltilmi bir sulama deil, dolay sulama dili tarznda bir stemediiniz hibir soruya cevap vermeyebiliriz, istemediiniz hibir eyi cevaplandrmayabilirsiniz. An itibaryla, grme yapmaktan da vazgeebilirsiniz gelmi olmanza ramen ama bu tarzda bir usul asndan tercih etmediimiz bir durumun devam etmesini arzu etmiyoruz. Sorularmzn cevabn almak konusunda eyiniz yok ise eer ben baka bir soruya, bir deerlendirme yapp, o deerlendirme yanl da olabilir, doru olmayabilir, hatta iinde itham da barndrabilir. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Maalesef ben yle bir alglama aldm iin bu reaksiyonu BAKAN Ama yle bir soru olmadn Siz bir reaksiyon gsteriyorsunuz ama dorusunu isterseniz, o neviden itham ieren bir ey deil. zellikle sizin ok aklayc ve aslnda bizi de baz konularda net bilgilere ulatracak deerlendirmeleriniz nedeniyle de teekkr ederek balad. Dolaysyla biz burada hi kimseye, dorusu hibirimiz de byle bir niyet de yok, farkl bir deerlendirme olabilir ama bu deerlendirmenin bu minvalde

olmadn, ben yle algladm ama sizin alglamanz ve deerlendirmeniz sanyorum farkl oldu ki bu ekilde Nereye varmak istiyoruz ve murat ediyoruz? Dediim gibi biz bir yargsal faaliyet yrtmyoruz, kullandmz yetki aratrma erevesi ierisinde. Dediim gibi, kullanlan dil velev ki sizi sulayc bir dil de deil, olsa dahi ki ben yle alglamadm, alglam olsaydm, bu erevede mdahale de ederdim. Milletvekillerimiz buna dikkat etmeye alyorlar. Yani gzel ve verimli bir toplant oluyor bizim iin. Mmknse u an itibaryla bu tr tartmaya tekrar yol aacak bir yntem izlemeyelim diyorum. YAAR KARAYEL (Kayseri) Msaade eder misiniz Sayn Bakan. BAKAN Buyurun. YAAR KARAYEL (Kayseri) Saygdeer Bakan, bu anlattklarnz iin teekkr ederiz. Tabii bunun btn sebebi, yle iddialar da var: Siz de fiilen yaadnz bunu. Bu ihtilalerin, ihtilal demeyelim de darbelerin BAKAN Affedersiniz, sznz kesiyorum, kald ki Gne Bey, btn bu sizinle ilgili iddialar, siz tepki gsterebilirsiniz, bu doal hakknz ama o dnemde siz bu konularla ilgili belki de en ok zerinde konuulan siyasetisiniz, takdir edersiniz ki Velev ki yanl iddialar ve ithamlar da olsa bunlar bizim sormamz gerekir siz de tm aklyla burada cevap verirsiniz, belki meselelerin aydnlatlmas asndan da faydal olur diye dnyorum. Buyurun Yaar Bey. YAAR KARAYEL (Kayseri) - Deerli Bakanm, esas olan ey burada, bu darbe teebbsleri ve darbelerden sonra Trkiyede milletin mal olan, devletin kullanmnda olan hazinenin byk zararlar ettii, bu zararlarn da sizin de ynettiiniz Hazineyle, Maliye Bakanlyla veya ihalelerle bunlarn el deitirdii bu el deitirme yntemlerini biraz nce anlattnz, ihaleyle ilgili olan ksm da sylediiniz gibi. hale ilerinde de olduu Bu sorularn bir ksmn da bir bakma bu bankaclk, zellikle sermaye evrelerinin, daha ok finans evrelerinin parasal el deitirmeler bankalarla olduu iin siz de bu dnemi yaayan ve fiilen yneten insansnz. Buralarda nelerin olduunu biz sizin kadar sorgulayamayabiliriz ama sorulan sorular bu maksatla sorulan sorulardr. Buralarda gerekten, Trkiye asndan, mill hazinemiz asndan devletin bir kayb oldu mu? zellikle, 12 taneydi herhlde banka, bu 12 tanenin bankann fona devredilmesi. Yani bunlarn ilerinin boaltlarak devletin garanti

kapsamnda bunlarn fonlarnn denmesine mecbur edilmesi. Bunlarla ilgili ne dersiniz? Nasl oldu bu iler? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anlataym. Birincisi, tepki gstermemin sebebi, ben kendim, kendi grevlerim srasnda veya bir ey sylerken hazrlanarak gelirim. Sorduum suali ona gre hazrlarm. imdi, nterbank. nterbankn devri ne zaman yaplm? Benim dnemimde mi yaplm? Hayr. Benden evvel yaplm. Benden evvel yaplan bir eyi, o zaman ne diyeceksin, efendim her ne kadar nterbank dnemi sizden evvel yapldysa da, daha sonra nterbankn hkim orta Cavit alar ii boaltlm bir banka alm. Baknz, byle teknik sualleri ii boaltlm banka alm birisinin syledii bir iddiadr. yle midir, deil midir, bunlar bilerek yani sfatlar bilerek sormak lazm nk sormadnz zaman, baka yerlere gidiyoruz. Benim birinci reaksiyonum ama devam ediyorum imdi. Bakn, nce nterbanktan balayaym. nterbank Cavit alar tarafndan yanl hatrlamyorsam, ya 96da, yani Tansu illerin Babakanl dneminde alnmtr. DRS AHN (ankar) Ufuk Sylemez Beyin zamannda diye zellikle syledim Sayn Bakan. MEHMET EKER (Gaziantep) Anayol ktidar DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anayol ktidar Kanunu okuduunuz zaman kanun der ki banka alndktan sonra, bankay normal artlarda her sene bankalar yeminli murakplar girer ve bankay kontrol eder. Eksik bir ey varsa yazarlar, yanl bir ey yakalarlarsa, savcla su duyurusunda bulunmak zere bakandan onay alrlar. imdi, nterbankta byle bir durum yok. Ama nterbank, satn alnd srada zayf bir banka. Yani kredilerinin ounu kullandrm, kredileri geri dnmyor, bankann kendisini dndrebilmesi iin ancak ve ancak yksek faizli para verirse, mevduat toparlayabilirse kendini dndrr veya ok byk bir sermaye art konulabilir. Banka bu ekilde olunca Cavit alarn, biz bankay, benim dnemimde, yakn takibe aldk ve bankann ynetim kuruluna ye atadk. Dedik ki bu banka yaplmamas gereken ileri yapyor, dikkatli olun. Sonra, sermaye yetersizlik rasyolarn falan tutturamad iin, bugn de Cavit alarn ieride deil de darda olmasna sebep, ben Cavit alar ardm, kardeim, byle olmaz. Ne olacak? Ya bu bankay alacam elinden ya sen buna sermaye koy. Sermayem yok. O zaman, senin Bursada yaptn byk inaatlar var, sermaye olarak o inaatlar bankann iine koy. O da kabul etti. O inaatlar bankann

ierisine koydu, bugn o inaatlarn satmndan gelen para, TMSFye olan borcu fazlasyla deyip Cavit alarn rahat kalmasn salad ama Cavit alarn bankasna el konulmas 1999 senenin herhlde ubat ya da mart ayndadr. Akla gelen nedir? Akla gelen, Cavit alar nterbank ald, niye ald? Sleyman Demirel btn bunlarda eydi, ona yardmc olmak iin. Yani iinde 3-5 kuru olan bir bankann Sleyman Demirelin hangi operasyonuna ne kadar buradan yardm edebilir? Bankada yle bir zellik vard tabii, bilmeyenler bilmez: Bir yerden paray, ver bana nakit diye ekemezsin. O ektiin nakdin bir tarafta gzkmesi lazm ya kredi olarak gzkecek, kredi a olarak aacaksn yahut da masraf olarak hibe diye bir ey vereceksin. Herhangi bir ekilde verirsen ver, bu eyde gzkt iin muhasebede, bu daha sonra hazine murakplar tarafndan yakalanp kayda girer. Bir baka deyile, bu bahsettiiniz bankalarn hazineye gittiiniz zaman, her birinin dosyasnda daha evvel yeminli murakplarn yaptklar incelemeler dhil olmak zere ierisinde verilen krediler, alnanlar, ahsi krediler, hepsinin hissesi vardr. Yani bunun duyum, gazete yle yazm Bunlara lzum yok. Hazine sizin en byk eyiniz. Oradaki sistem iindeki aradnz her trl bilgiyi, kim ne vermi kim ne sylemi, kim ne istemi yazar. Egebanka gelince: Egebankn sahibi bir otomobil irketi. Bunun da yzde 24lk, daha sonradan, bir bankac vard, eskiden Vakflar Bankasnda genel mdrd veya Halk Bankasnda, imdi adn unuttum. YAAR KARAYEL (Kayseri) Erdem DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Sami Erdem. Onunla dier hkim ortan hatrlamyorum, bir sanayi kuruluu. Murat Demirel gidiyor, bu otomotiv irketini satn alyor. Otomotiv irketini satn aldktan sonra, otomotiv irketi Egebankn sahibi oluyor, buraya kadar gzel. Bundan sonraki olay, hazinenin yapaca bir ey var, hazine bundan baka bir ey yapamyor. nnde iki k var; (a) diyecek ki ben bu bankaya el koydum, bankann ynetimine kayyum atadm, her ne kadar sahibi sen isen de senin bu bankann hisselerini pay defterine yazmaya msaade etmedim, etmiyorum. Birinci seeneim bu. kinci seeneim, madem alm, pay defterine adn yazacaksn. Yani bir bankann zelletirme vastasyla satlmas deil YAAR KARAYEL (Kayseri) Devralnmas

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Devralnmas Devletin deil ki zelletirme yapsn. DRS AHN (ankr) Tamam, bu konuda sknt yok. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bankalar Kanunu yle diyor: Banka kurulmas iin aranan artlar mflis olmamak lazm, uydu, uydu, uydu Yani banka sahibi olmasn gerektiren artlar yok ise o kiiye banka hissedar veya banka sahibi olma izninin bakan vermeyebilir. Ama adam da yle bir ey yoksa nk defalarca karmza kt bu, mahkemeye gitse alr. Yani ben neden Bu sebepten dolay, Egebankn Murat Demirelin alm olduu irketin hisselerinin sahibi olarak pay defterine adnn yazlmas olay budur. Fakat bununla kalmamtr. Hazine bankann ierisinin zayf olduunu bildii iin, bankann denetimini artrm ve banka ynetim kurulu adna hazineden yani devletten eyler Baka hangi banka vard? Etibankn satlmas. Etibank Cavit alara niye verildi? Cavit alarla gazeteci Din Bilgin bir konsorsiyum oluturuyor ve onlar, zelletirmeye giriyorlar, zelletirme Yksek Kuruluna en fazla paray veriyorlar ve bankay devralmaya hazr oluyorlar fakat hazineden msaade isteyecekler. Biz hazineyle konuuyoruz, bunlar alacaklar ama bizim yaptmz aratrmaya gre, Din Bilginin yle fazla bir paras yok, nakdi makdi yok. YAAR KARAYEL (Kayseri) Gazetesi var. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Gazetesi var, yani ne kadar nakdi olabilir ki? Cavit alar, zaten merhemi olsa kafasna srecek. YAAR KARAYEL (Kayseri) nterbanktan dolay, ii bo. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Biz bunu epey bir tutuyoruz, dnyoruz ne yapalm diye. Sonunda geliyorlar, beni ziyaret ediyorlar. Sen bize bu bankay vermiyorsun, niye vermiyorsun? diyorlar. Yanlarnda avukatlar, kanunu inceledik, yle byle, hibirimizin banka sahibi olmamak iin geerli sebebi usu busu yok. Dedim ki bakn, Cavitiim, senin bankan zaten zor durumda. Sen bu bankay alrsan, bu banka ile yeni banka arasndaki her trl alverii biz kstlayacaz. Dolaysyla, sana bunun bir faydas yok. brne, senin zaten paran yok. Cevap Kardeim, Aydn Doann bankas var, medyada. Mehmet Emin Karamehmetin bankas var, bizim de bankamz olsun. Bankaclk para kazandran bir i deil, hele ii bo olan bir banka. imdi bunlarla ilgili eyleri, daha evvel nterbank davas srd srada ben mahkemelere ahit olarak arldm, oralarda

anlattm, ifadelerim de var ve onlar bana dediler ki suladlar, Efendim, bize ii bo bankay bile bile soktular. Kardeim, ii bo bankay yle kim kime sokuyor! Etibank satld zaman ii bombotu. Yani bir tane bile kt kredisi yok, sfr. YAAR KARAYEL (Kayseri) sim hakk. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER sim hakkn satm. Dolaysyla bizim sana sokma diye bir eyimiz yok. Sen ne yapacaksn? Mevduat toparlayacaksn, bankay yrteceksin. MEHMET EKER (Gaziantep) Bankaclk yapma hakk var. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hakk var ama MEHMET EKER (Gaziantep) Paras yok. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Paras yok, kim para verecek? Bunlar dediler ki Biz istiyoruz, eitlik meitlik. Getirin, imzalayaym in matrak taraf, en gzel taraf o, o dava grld srada bunlar sylediler Bize soktular. Ben de onu kardm, aln size kt dedim. Bu sat gnnn ertesi gn, ben bankay ikinci derece takibe almm ve her trl usu usu usu gelecek demiim. Niye bize sylemediniz? Size nasl syleyeyim? Ben sizi ihtar ettim. Dedim ki bunun ierisinden kredi kullanamazsn, kendi irketine veremezsin, back to back yapamazsn ama geen zaman ierisinde, ne olmu? Sistem alm, adamlar ayda bir mi kontrol ediyorlar, aylk zaman ierisinde almlar, kapatmlar, evirmiler. YAAR KARAYEL (Kayseri) nterbankta da m ayn usul denemiler? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Tabii. YAAR KARAYEL (Kayseri) Hem Egebankta DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bu, btn bankaclkta yaplan bir ey, hepsi bunu yapmlar. Ben size bir ey anlataym, daha ey. Trkbankn kapatlmas srasnda, eyi ieriye almamz, Korkmaz Yiitin ksmn anlataym, korku verici. Adamla konuuyoruz, adam hl ey istiyor, para verdiniz de vermediniz de Kardeim, biz sana kredi vermeyeceiz, sen paray getireceksin, alacaksn. Orada, nme Trkbankn yllk denetim raporu geldi, denetlemiler, fstk gibi banka, hibir ey yok, okudum. Sonra, banka kambiyodan sorumlu Bakan Yardmcs Osman ardm. Osman, bunun her eyi tamam m dedim. Her eyi iyi, bir sknt yok. Kardeim, ben bankada alrken biz byle bankada kontrol yaparken, d hesaplar kontrol ederdik, yani adamn darda ne kadar dvizi var, 500 milyon dolar, nerede, u bankada, u bankada, bunlar teyit

edin, bu paralar duruyor mu? Falanca bankada 100 milyon lira var, Bankasnda duruyor mu? Yaptnz m? Yapmadk. Gidin yapn. ki saat sonra Mstear Yener Dinmenle beraber geldi, Allah rahmet eylesin, Genel Mdrd. Suratlar bembeyaz, Efendim, hesaplarda 5 kuru para yok. Yani adam bankann iinden paray fiziki olarak alm. Alm ama o da dnem dnem yapacak, kapatacak. Peki Yani adam hrszln dik alasn yapm, yle mi? O zaman, dedim, hemen eyi arn, haber verin YAAR KARAYEL (Kayseri) Bunlar hem nterbank hem Etibank, her ikisinde de mi olmu Sayn Bakanm? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Trkbank DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Trkbanktan bahsediyorum, nterbanktan bahsetmiyorum. Asl hortumlama burada deil de, hortumlama Derviin zamannda IMFden alnan parann nereye gittiidir hortumlama. Burada bir ey yok, hortumlama. DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, bu sorunun sorulu ekli neden byleydi? Onu size ben size ksaca izah edeyim. Gerekten, ok hazrlkl geldiinizi syledim zaten, bu konuda bir skntmz yok ama okumanz tavsiye ederim dediiniz ou noktada, bilgi anlamnda bizler de bir ksm almalar yapyoruz. Burada Refah Partisi 95te en yksek oyu aldnda, tek bana birinci parti olarak ktnda iktidar yaptrmamak adna, Doru Yol Partisiyle grmeler yaparken Tansu Hanmn evet demesi zerine Cavit alar, Rifat Serdarolu, Necdet Menzir, bir ksm grubun Doru Yol Partisinden ayrlmak suretiyle belirli bir sre bamsz kalmas, tam bu aamada. Sonrasnda, 28 ubat ncesinde Din Bilgine gazetesi araclyla bir ksm Hkmet aleyhinde yaynlar yaptrmak suretiyle ve zellikle Refahyol ktidarn karalayacak ve istedii gibi Mesela, biz bizzat gittik, isimlerden dinledik. Dediler ki Biz Din Bilgin, kardeim unlar unlar yazmayacak dedi, yazarlarn bir kenara ekti. imdi bu iki isim birleiyor, 28 ubat yapldktan sonraki bir sre ierisinde Etibank gibi bir messeseye ortak konsorsiyumla birlikte giriyorlar bunun ihalesini almak iin. Yani, imdi 28 ubat srecinden nce fiil hareketler yaplrken hem Cavit alar hem de Din Bilginin bu srece destek olduu noktasnda kamuoyunda bir alg var ve 28 ubat gerekletikten sonra da onlara bu destekleri karlnda sanki Etibank sunulmu gibi bir alglama var. Bakn imdi izah ettiniz. Bu sorudaki muradmz bizim buydu. Yani byle bir durum var myd? Bu noktada askerin bir telkini var myd?

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ne gzel anlatk. Sen batan sual sorarken, sualini byle sorsan DRS AHN (ankr) Sayn Bakanm, siz ngilizceyi de ok iyi bildiiniz iin ben ufack bir ey sylerim, siz onun ierisinden karrsnz diye dndm. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Anladm, tamam, iyi o zaman, anlatk. DRS AHN (ankr) Ama imdi tamamen, teferruat atm, bu konudaki dnceniz nedir? Bu noktada bir telkin oldu mu? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER yle syleyeyim: Cavit alar Sleyman Demirele ok yakn bir adamd, ok uzun sreler fakat daha sonra aralar ald. Ald sre 28 ubattan ok daha sonradr. Yani o ana kadar Cavit alar ve bunu da Cavit alar, bu Sleyman Beye olan yaknln tepe tepe kulland her yerde. YAAR KARAYEL (Kayseri) Bir dnem de bankalardan sorumlu bakan oldu. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Evet. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Baba m diyordu? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Baba diyordu. Der, o siyasetin eyi. Dedim ya sana, Etibankn ierisi bo. Etibank vermek bir ey deil. Etibank bo bir dkkn. MEHMET EKER (Gaziantep) sim hakk. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER sim hakk. O tek bana bir ey olamaz ama ne olur, onu syledim size. Banka geldikten sonra, eer bu bankaya devlet bankalarndan mevduat alrsa, mesela birisi imdi bana gelse dese ki Sayn Taner, biz seni buraya memur ettik. Bunlar bu ii nasl soymular? Hemen gelirim, ilk defteri alrm, derim ki kardeim, getirin bakalm, ilk bir sene ierisinde bu bankann mevduatlar nereden gelmi, nereden artm? Mevduatlar ne kadar artm? Bankalar arasnda ne kadar artm? Merkez Bankasn eyleri zamannda demiler mi? Yani nakit genere edebiliyor mu? Eer nakit genere edebiliyorsa yapacan ok basit bir ey var. Git devlet tahvili al, aradaki fark cebinde kalr. Bu hukuki ynde nemalanmaktr, hukukun verdii eyden faydalanyorsun. Bundan sonraki dnem nemlidir, yani 99. DRS AHN (ankr) Bizim grevimiz, 2007ye kadar olan sreci incelemek. Elbette bunlar aarsanz, biz not ediyoruz, faydalanacaz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER 99da u var: Ben de o zaman milletvekiliyim. Dervii getirdiler, bakan yaptlar. IMFden para geldi. Bu paralar bankalara

plase ediyorlar. Ben itiraz ettim. Mesut Beye dedim ki Mesut Bey, bu parann tebahhur etmesi yani batk olan bankaya para koymak demek, parann yok olmas demek. Ne olacak? Bu 40 milyar dolar alacaksnz, Ziraat Bankasnn, Halk Bankasnn sermayesini ykselteceksiniz, 20 milyar dolar birine koyacaksnz, 40 milyar dolar birine koyacaksnz, bankalar aras mevduat vastasyla likidite salamak iin bu para girecek, bizim ekonomideki skntmz ne? Likidite ama ben bunu kalkp da Cavit alara, boka psre, bilmem neye, bu para yksek faizli masrafla urada burada, nereden gidecekse, adam buradan alp da 5 milyon dolar kendisine vermi, atyorum, bir irket koymu, ona 5 milyon dolar vermi. Bizim 5 milyon dolar gitti. Sonra da irket bitti YAAR KARAYEL (Kayseri) Batk kredi DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Dolaysyla sizin soracanz en nemli sorunuz, neden ve kimin talimatyla Dervi bu 40 milyar dolar bu batmakta olan bankalara paylatrd? Neye gre paylatrd? Hangi kstasa gre paylatrd? Sorulacak sual bu. Bakn, ne tesadf! Bakyoruz. Dervi geliyor, bakan oluyor. Derviin kars var, geliyor, kars yabanc. Diyorlar ki kars myd, deil miydi? Karm. Nerede evlendin? Czdan bugn getireceim, yarn getireceim. Hi evlenme czdan kmad, deil mi? MEHMET EKER (Gaziantep) Hatrlamyoruz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Kars ne oldu Derviin? Kars da gitti, Dervi de gitti. Tamam. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sekreteri kald burada. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bir dakika Gitti Ben eyinde deilim. O zaman, kimdi bu kadn? Dervi buradayken burada ikamet etti, Dervi gittikten sonra gitti. BAKAN Sayn Bakan, biz kimsenin evlenme czdanna falan bakmyoruz, evliyim diyen herkese evli diyoruz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr, hayr BAKAN Sizin phe ettiiniz ve onlarn evli olmadna dair bir bilginiz mi var? Aka soruyorum. Hibir evli insann, kim olursa olsun, evlenme czdanna bakarak evli olup olmadn teyit etmiyoruz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Yksek sesle ok kolay, benim evli olup olmadm sen teyit etmek istersen ne yaparsn? Telefonu aarsn nfus mdrlne

BAKAN Byle bir eyi merak da etmeyiz, teyit de etmeyiz. Yani doru kabul ettiimiz bilgilerdendir o yzden. Yani bunu doru kabul etmememiz iin sizin bildiiniz bir ey mi var diye soruyorum. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER yle sormayn. Ben imdi anlatyorum size. Bu normal, biz Trkz, hepimiz oturuyoruz imdi, benim, kalkp da Amerikal bir karm olsayd veya Rus bir karm, merak etmez miydiniz, ya bu Rus karyla, Amerikal karyla evlendi, tamam, yani Amerika bizim dostumuz, mttefikimiz amma velakin, acaba burada bir kar eyi var m? Yani devletin gvenlii asndan, undan, bundan. Yani kimdir, nedir? Adam gece yatanda acaba bir ey syler mi? Mesela askerde yasakt, yabanc kadnla evlenemezsin, Dilerinde yasakt uzun sreler. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hepsi evliydi. DRS AHN (ankr) Sayn Babakann yengesi de Alman vatandayd. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Tabii, tabii. DRS AHN (ankr) Bunlardan daha ziyade, eer varsa zel bir durum, onunla alakal. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Neyse, ben sylyorum, sizin aklnza imdi gelmezse, sonra gelir. Gitti, Dervi milletvekili seildi, DSPyi datt, sonra Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekilliini brakt, ulvi bir grevdi deil mi? Her yer iin ok nemliydi, her lke iin yleydi, byleydi. Birlemi Milletlerde bir greve atand. Hangi greve atand? Amerikan Cumhurbakannn kontenjanndan olan bir greve atand. Peki, bugne kadar o greve hep Amerikallar atanyordu da nasl oldu da bizim ok kuvvetli arkadamz buraya atand? Ne oldu? Atand. Sonra geri geldi, bitti grev sresi. Sonra Trkiyeye geldi. Trkiyede stratejik bilmem nerede ders veriyor, onu yapyor, bunu yapyor, bilmem ne. Ama ne oldu? Kendisinin bakanlk yapt dnemde hangi kararname, hangi kstas, hangi kritere gre 40 milyar dolar verildi? Bu 40 milyar dolarn akbeti ne oldu? Birinci soracanz sual bu. Bunlar niye ben size byle anlatyorum? Biraz evvel ne demitik? htilali hazrlayan sebepler ierisindeki unsurlardan bir tane d unsur var dedim, d unsur da ey yapabilir dedim. O gndk dnemde Amerika dnyada Trkiyeye vermedii 5 milyar dolar yerine 40 milyar dolar nasl verdi?

YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Bakanm, sadece bilgilenmek, kaytlara gesin diye sylyorum. 40 milyar dolarn datld bankalar sizce malum mu? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hazinece malum. MEHMET EKER (Gaziantep) Sizde biliyorsunuz tabii ki. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Biliyorum da yani DRS AHN (ankr) Her eyi netliiyle konutunuz Sayn Bakanm. Bunlar konumakta ne mahzur var? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bir dakika. Siz yakalamsnz, anlat. Bunun gzel taraf, ben size k tutacam, ondan sonra da bir ksmnda da, siz komisyonsunuz, siz greviniz, aratracaksnz, ben anlatrsam Gne Taner dedi olur ama br trl, gidip de Hazineden o rakam alp da byle, il il 40 milyar dolar satld Peki, u ufack bankaya 5 milyar dolar neye gre verdin kardeim diye sorabilirsiniz. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Soru sormayan varsa, ben de birka soru sormak istiyorum. YAAR KARAYEL (Kayseri) Benim bitmedi daha. Sayn Bakanm, Trk Ticaret Bankas ve Korkmaz Yiit ii yarm kald. Onu bir aar msnz ltfen nk Korkmaz Yiit ok konuuldu. zellikle, mafya falan da girdi iin iine. Kimyam bozuluyor. falan dedi adam. Yani bu i nasl bir iti? Mafya nereden girdi devletin alm satm iine? Korkmaz Yiit, Trkbank Bir de stelik siz gittiniz, Yce Divanda bundan dolay hesap verdiniz. Ne oldu da hesap verdiniz? unu biraz anlatr msnz? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Aaym. BAKAN Sayn Bakanm, aklamaya balamadan nce, zihnimde az nce, deminden beri eyin trafiini yaptm. Dost Sigorta 98 yl, 97 deil, 99 deil 98 DEVLET ESK BAKANI GNE TANER 98in hangi zaman? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Benim sylediim gibidir bu. Siz yok dediniz. 97 ylnda balar, 98 ylnda BAKAN 98de balayp 99da bitti. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Benim dediim gibi, kurucular YAAR KARAYEL (Kayseri) Hafzanzda yok, ben kurucu olan arkadalarn byk ounluu BAKAN Dostun avukatydm.

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben attm her imzay bilirim. Yalnz yle bir ey hatrlayn, aratrp bana da sylemenizde fayda var. Ben hi hatrlamyorum. YAAR KARAYEL (Kayseri) zin belgesi alnm fakat n izin belgesi alnm, personellerini almlar, her trl, tam polie kesecekleri zaman, polis kuvvetleri mdahale etmi, gitmi, bunlarn hepsini BAKAN Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcs Nuh Mete Yksel haklarnda bir soruturma balatt. O dnemin tipik sularndan bir tanesiydi zaten ve devlet dzeninin ykp yerine eri devlet kurma sulamasyla. n izin verilmiti, yani aslnda o meselenin ok siyasi bir boyutu yok, yargsal bir boyutu var. YAAR KARAYEL (Kayseri) Yok, ekonomik BAKAN O dnemin alnm, yani yarg brifinglerinden sonra balayan yargsal eylerden bir tanesiydi ve btn yneticileri gzaltna alndlar. Bir ksm tutukland ve bloke edildi, sigorta irketleri kurulurken yatrlmas gereken miktar paralar da bloke edildi ve o safhada kald, tasfiye balad. Aslna, o dnemin ok siyasilerinin vermi olduu bir karar deildi, n izin alnmt, yasal sre balamt ama sigorta ruhsat verilmemiti henz. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Bakanm, ihtilallerin, darbelerin ekonomiye mdahaleleri biraz nce, yeildir, krmzdr sermaye O arkadalar da yeil sermaye snfna konulup o zaman 3 milyon dolar yatrp bunun 1,5 milyon dolarlk ksm arur edilmi, onun bunun Yani ben o maksatla sordum. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER ok gzel sordun, ben de sana diyorum ki ben hi duymadm bile. Ne olmu olabilire geliyorum imdi? Normalde, bunlar ilk kurulu, sabah akam bakana gelip de Ya bugn biliyor musun kimler geldi, kapdan diye gelmiyor. Bakana kendi imzasna ihtiya olduu zaman gelinir. imdi, sigorta irketleri ki bunlar acentelik, kk irketler bu Hazine Mstearnn imzasnda kurulan ve izin verilen eylerden bir tanesidir. n izin verilmitir, ondan sonra, o eyler yapld, dediiniz gibi birileri mdahale etmitir. BAKAN Acente deildi. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hayr, hayr. Neyse Bakana gelmez. imdi iki k: Bakana gelmi ise ya benim imzam greceksiniz veyahut da bana veklet eden bakan. Unutmayn. Ben devaml yurt dna seyahat ediyorum. Ben yurt dna seyahat ederken, prosedr yryor. Benim yerine veklet eden

bakann nne kurulma izni de gelmi olabilir veya iznin iptali de gelmi olabilir ama genelde teaml, iznin iptali gibi eylerde bakan beklesin derler veya telefonla bakan ararlar, byle byle diye. Bakan der ki Benim adma atn. Tamam. YAAR KARAYEL (Kayseri) zin iptali yok efendim. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER zin iptali yok. imdi, dolaysyla benim bu konudan hibir eyim yok ama yanltr, dediiniz gibi, bakn, bir mdahale olmutur. br de Eer, irket, lker bana gelmeseydi, bizim iznimizi vermiyorlar demeseydi, benim haberim yoktu. YAAR KARAYEL (Kayseri) Yani bayraklar sallanmasayd, byle olmayacakt. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bayraklar ben sallandrttm, Atatrk resmi yok diye iptal et dediler. Sen dalga m geiyorsun dedim. Getirin dedim, izin verdim. Byle ey olur mu? YAAR KARAYEL (Kayseri) Trkbank ve Korkmaz Yiit, mafya, mdahale, sizin Yce Divana sevkiniz nemli. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben onunla ilgili bir kitap yazdm, o kitab gndereyim sana, onun iinde yazl hepsi. sterseniz anlataym. BAKAN Eer, gerekten, bu konuda ok zr diliyorum Yaar Bey. Ben yolsuzluklar aratrma komisyonu yesiydim ayn zamanda Mecliste kurulduunda. O dneme ait belki de en kapsaml, yedi saate yakn sizin bilginize bavuruldu ve en kapsaml hususlardan bir tanesi buydu. Dolaysyla aslnda bavurabileceimiz bir kaynamz da var. Mmknse Bakanm, bu haric baka sorularla YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Bakann kendisi bilir. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Siz, bana aklnza gelip de kimseye soramadnz bir ey varsa sorun, biliyorsam sylerim. BAKAN Bu konuya ilikin ok kapsaml sorular soruldu size daha nce Meclis aratrmas komisyonunda, ben de ye olduum iin biliyorum. ok detayl cevaplarnz da var. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Hulasa bir ey syleyeyim. BAKAN Ama Deerli Milletvekilimiz, tabii ki o dnemki yolsuzluklarn sistematik ileyiine ilikin bir aratrma komisyonuydu, bugn darbeleri aratrma komisyonu o dnem gerekleen baz ekonomik hadiselerin Mill Gvenlik Kurulunda alnan kararlar sonras

siyasi mekanizmalar zerinde etkisi var myd diyor. Belki de somut olarak bu soruya cevap vermeniz durumunda dierin aydnlatr. O gnk artlarda DEVLET ESK BAKANI GNE TANER phesiz vardr. Bakann kiiliine, dirayetine ve bileine bal olan da bir hadisedir. Bana sylersiniz, byle cevap veririm. Benim apkam hazr, alr giderim. nanmadm eyi yapmam. Bakas orada oturmak iin nasl olsa bir yerden gelirler. Yani genelde brokraside bir bakasndan yazl bir metin geldii zaman, kendini rahat hisseder, yapar. u suali sormaz, bu metini, bu adamn bana bu mektubu yazma yetkisi var m, ben bu yetkiyi kullanabilir miyim diye dnmez. Yani genelde siyasette en byk handikap ve yanl odur, yapanlar buna dayanmlardr. Atyorum, Genelkurmay Bakan bana bir yaz yazsa, falanca falanca yaplsn diye. imdi ben size anlataym onlarla ilgili birka ey. BAKAN Siyasi tarihte birok bakann bana bu tr hadiseler gelmitir. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Tabii. BAKAN Ben yaadm iin sylyorum. Tabii ki ben gndemde deilim. Siz de eer o olaylardan rneklerseniz, belki Yani asker ou vakit dorudan bir yazyla veya szl bir notla ve birisi kanalyla birtakm ynlendirmeler yapar siyasetilere. Aslnda siyasi mekanizmalara nasl dorudan veya dolayl mdahale ettiklerinin de bir kant. Bu konuda rnekleriniz de var sizin. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Var, imdi bir tane anlataym size. Bunu beeneceksiniz. Sene 92. Elime bir dosya geldi, bir ihale yaplm, Genelkurmaydan, Deniz Kuvvetleri 8 tane firkateyn alyor, hlihazrda 110 firkateynlerimiz. 4 tanesi Trkiyede yaplacak, 4 tanesi de Almanyada yaplacak Alman kredisiyle. Tabii bu anlamaya da Hazinenin garantisi lazm. Hazine garantisi iin de benim imzama geliyor, ben hazine garantr olarak imza edeceim. Aldm, okudum, okudum, 8 tane. Baktm, firkateynin bir tanesi 450 milyon mark. Bunun iinde topu tfei yok, sadece elik gvde. Allah Allah dedim. hale de yaplm, bitmi. Savunma Sanayii Mstearn aradm, dedim ki kardeim, sizde bir tane kitap olacak, firkateynler kitab, u kitab aln da bir gelin bana. Getirdiler kitab, kitab atm. Bizim firkateynin ayns var orada. Sonra Hazine Mstearn ardm. Kardeim, bu firkateynler ka para dedim. Ne bilelim. dediler. Kardeim, tamam, sorun, bizim temsilcimiz yok mu Amerikada. An u Amerikan firkateynini, firmaya ka paraya satyorlar, sorun. Bir saat sonra telefon geldi, efendim bu firkateyni almak istersen, yeni, 450 milyon mark deil de 200

milyon mark. Dediler bir tanesi Rolls Royce, bir tanesi de Ferrari. Tamam da kardeim, Ferrari, Rolls Royce ben hangisi en iyisi anlamam ama arada bu kadar fark olur mu? Yok, burada bize sokuyorlar dedim. Gitsinler, bu fiyatlar drsnler, ben bu fiyat imzalamam dedim. Yazdm zerine. Yaplan incelemede firkateynlerin fiyatlar emsal deer dnya firkateynlerinden pahal bulunduu iin Hazine garanti vermeyi reddetmitir. Gne Taner Bakt, gitti. Aradan bir saat getikten sonra, irketin Trkiyedeki temsilcisi geldi. Sayn Bakanm yleydi, byleydi, biz de ANAPlyz da bilmem neyiz de, sen bizim firkateynimizi Kardeim, sen ANAPl olabilirsin ama firkateynle benim ne alakam var? Biz onu gnderdik. Biraz sonra, Genelkurmaydan bir telefon. Sayn Taner, siz imzalamsnz. Evet dedim. Bu rakamlar ben byk buldum, ben bu fiyata gemi almam dedim. Derken, rahmetli zal Cumhurbakan. Genelkurmay Bakan geldi bana Gne. Sen bu firkateynleri imzalamamsn, refse etmisin. Nedir oradaki problem? dedi. Efendim, dedim byle byle, bu fiyata bu firkateynler alnmaz. Burada ey var. Ne yapacaksn? Almanlar dnsnler, onlar geri gelirler. Demeye kalmad, Alman Bykelisi randevu istedi, geldi. udur, budur, Almanya dostluu, Trk dostluu anlatt, anlatt. Dost Ben onu bunu anlamam, ok pahal. E ne yapalm? te bunun ierisinde devlet kredisi var Anladm, ok pahal, ben bu fiyata almam. O da gitti. ki gn sonra, benim Almanyadaki bir toplantm var, Almanya zerinden Amerikaya gidiyorum. Gittik Almanyaya. Almanyada Bonndaym. Alman Dileri Bakan Hans Dietrich Genscher. Bir telefon Efendim sizinle grmek istiyor. O sralarda, Kurtcebe Alptemoin de bizde Dileri Bakan. Zavallm da Hans Dietrich Genscherden randevu istiyor, Hans Dietrich Genscher kendini ok byk grd iin randevu vermiyor. Ben de bu arada devaml olarak bakanlklarn bulunduu blmde, Dileri ve Mill Savunma Bakanlnn srekli olarak vekili benim. Dolaysyla dosyalar arkadan biliyorum. Peki, gidelim dedim. Bykeli de sizin Cumhuriyet Halk Partisinden imdi ayrld, Dilerinden sefir Onur ymen vard. Biz kalktk, yannda da bizim Hazine Mstear var. Gittik. Masaya oturttular, gelen giden yok. Ondan dakika geti, kahve soran yok. Biraz sonra bir kadn geldi, yanna 2 kii daha oturdu Efenim, ho geldiniz. Ben Dileri Bakanlk Mstearym falan dedi. ok zr dileriz. Dileri Bakanmzn ii kt, Mecliste konuma yapyor, sizinle beraber olmayacak. Toplantya ben bakanlk edeceim. yle deyince, Namk Kl, benim Mstearm, Aabey, seviye deiti, sen k, ben toplantya bakanlk edeyim. Yok, yok dedim. Bu normal bir eye benzemiyor, ben burada kalaym dedim. Benim iin fark etmez. Kadn dedi ki Size bir nota vermek istiyoruz. Ama ben Dileri Bakan deilim, bana niye

nota veriyorsunuz ki? Sizin zel bir greviniz var. Siz hem Hazine Bakansnz ama Dileri Bakanlna veklet ediyorsunuz, ayn zamanda Cumhurbakannn ok maksatl uluslararas temsilcisisiniz. Dolaysyla kanuna gre bu notay size vermek mmkndr. Peki, buyurun. Bizim dou-bat Almanyann birlemesinden, Dou Almanyada elimizde fazla kalan 900 milyon marklk zrhl aralar biz Trkiyeye verdik hibe olarak fakat tespitlerimizde sizin bu aralar PKKya kar ve kendi halknza kar kullandnz tespit edilmitir. Dolaysyla, bundan sonra bunlarn yaplmamas falan falan diye yi dedim. Bu mu nota? Aln dedim notay. Onur ymen te, efendim Kardeim, adam notay vermi. Sen bir kt ver, ben de size bir nota veriyorum dedim. Notanza cevap! Yetkimde. Alman Dileri Bakanlna falan falan tarihli notanz. Bu gndermi olduunuz silahlarn geri teknoloji ve hurdadan teye deeri olmad iin, Trk Silahl Kuvvetlerin nezdinde kullanlmaya msait olmayp bizim tarafmzdan istenilmemektedir. Bunlarn bir ay ierisinde Mersin Limanndan geri alnmasn, alnmad takdirde her gn 10ar bin dolar ardiye creti iletileceini ve bu vermi olduunuz eyin, hurda deerindeki malzemenin, hurda deerinin 150 milyon mark olduunu, o yzden de sizden bunu geri almanz istiyorum. Kadn bir anda ard. Siz bunu mahsus yapyorsunuz. Nota verdin dedim. Ama biz biliyoruz, siz Amerikan taraftarsnz, Almanyayla i yapmak istemiyorsunuz. Bizim gemileri de almyorsunuz. dedi. Haa mesele gemi meselesi mi dedim? Evet, mesele gemi meselesi. Ben bu gemileri alrm. Nasl alrsnz?dedi. Yar fiyatna dedim. Yani 450 milyon mark deil, 225 milyon marka inerseniz, alrm. Bunu inemeyiz, zarar ederiz. Bana ne sizin zararnzdan, sizin kendi iinize. Bana diyorsun ki bunu alr msn? Ben sana alrm diyorum, 225 milyon marka alrm. Siz 225 milyon mark dese de bunu imzalamazsnz. Ya ben imzalayacam. Bir dakika, ben bir gidip geleyim.dedi. Kadn gitti, Genscherle konutu, geldi Efendim, biz notamz geri ekiyoruz ancak siz gemilerini almn imzalarsanz.dedi. Ben notam geri ekmiyorum dedim. Ben 900 milyon marklk hurda var ya aln onu, gtrn, istemiyorum dedim. Kimse Trkiyeye neyi nasl yapacan dikte ettiremez. Efendim, olurdu, olmazd. Bunda ortak bir yolu bulsak. falan. O zaman, madem notanz ekiyorsunuz ama Siz de gemileri aln. diyorsunuz, tamam dedim. Sen bykeline talimat ver, imdi Mstear syleyecek, yerime bakan bakan, 225 milyon marka indiyse gemi bana biz bunu imzalayacaz dedim. Buraya kadar iyi. Tamam m? Tamam. Bir artm daha var dedim. Kardeim, sizin bu Dileri Bakannz Genscher kendini ne zannediyor dedim. Buraya beni davet ediyorsun, karma kmyorsun, zr dilemiyorsun. Benim Dileri Bakanm senden

randevu istiyor, randevu vermiyorsun. imdi artm, Genscher ay ierisinde Trkiyeyi ziyaret etmez ise bu anlama yrrlkte olmayacaktr, telefonu aacak ve benden zr dileyecek bugn, u anda yaptnz tavrdan dolay dedim. Masaya bir kahve koymadnz dedim. Adam gitti, biraz sonra geldi, Efendim, msaade ederseniz, telefon. Genscher telefonda. ok zr dilerim, Bundestagda iim kt. falan dedi. Bana bak, demek ki telefonla tantn, demek ki telefonla konumasn biliyorsun, bunu daha evvelden sylesen ne olurdu, hadi sana gle gle dedim. ay sonra da Genscher geldi, biz de o gemileri, o 8 firkateyni tam yar fiyatna aldk. imdi, diyeceksiniz ki bunu anlatn, ok gzel, hikye, bunu niye anlattn? DRS AHN (ankr) nce masaya kahve konulsun diye anlattnz, Sayn Bakana mesaj veriyorsunuz! DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ya! Herhlde bir sade kahve iireceksin, bu kadar bedava konuturdunuz! A ay bile oynamaz! 8 firkateyn, 4.8,32 demek ki 3,2 milyar mark. Bugnk 3,2 milyar euro. Bunun yzde 12 resm komisyonu var. Ne eder? 300 ksur milyon dolar, yani bir geminin fiyat komisyon alnyor. Peki. Bu komisyoncular ne kadar zengin! Trkiyede kimse kimseye mal brakr m? imdi bunun kolay var. Ben bunun arkasn takip ettim. Bu nasl bir olaydr, bu komisyonu veriyor? Gidin Maliyeye bakn bakalm, adamlar bir de vergi veriyorlar ya Ne oluyor? Bu yzde 12 komisyon var ya beyler, yzde 12 komisyon paylald. MEHMET EKER (Gaziantep) Kimlerin arasnda? YAAR KARAYEL (Kayseri) eride ve darda. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Artk, kim bundan kapabilir, sizin hayal gcnze brakyorum. Baz yerlerde, baz bakanlklar baz seviyede tayacanz srlarnz vardr. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Keke tamasanz da anlatsanz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER yle olmuyor ite nk ne oluyor biliyor musun? Bizim siyasetilerimiz, hepimiz ok bo boazz. Raky fazla karan crt diye bir yerde konuuyor. Nereden kyor bu ktlar? Bir gn bana bir liste verdiler. Dedi ki arkada Bunlar ok yemlendi, haberin olsun. Benim lkemdeki, bo kt. yaparsanz, mezara kadar

imdi, buradan uraya geliyorum, tekrar ekonomiye. Bir lke ekonomisi ne kadar kuvvetli ne kadar byk olursa datlan para da byk olur. Yani imdi, siz PKKy merak ediyorsunuz da u suali merak etmiyor musunuz? Kayd kapatalm, size PKKy bir anlataym. (Ses kaydnn alnmad blm) FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sadece unu syleyeceim. Ben ne Amerikann ne de srailin ok byk imknlara sahip olmadna inanan ve siz bakanlklar yaparak ve bankalarda alarak bir tecrbe edindiniz, ben de avukatlk yaparak ve siyaset yaparak bir tecrbe edindim. yle yksek gleri falan filan yok. Sadece unu grdm: Sayn Bakanm, nnye sormular nn Savan nasl kazandnz? diye. Demi ki Vallahi, Yunanllar bizden bir gn nce ekildiler. demi. Bu bir say ve gayret meselesidir. Siz biraz daha fazla direnciniz varsa, dnyay da dinleseler, dnyaya da hkim olduklarn zannetseler yle bir ey yok. Dinliyorlardr, biz de dinliyoruz fakat her ey bizim kendimizin etrafa bak amzla balyor ve onunla bitiyor. Ben bir tek bunu syleyeyim. Dier sorularm sormayacam. BAKAN ok teekkr ediyorum. ncelikle bir ey sylemek istiyorum. Benim de ynetimim ve demokratik tutumum konusunda sz olduu iin, bana da burada bir cevap hakk dodu. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hanmefendi, aka ya! ok demokratiksiniz dedim. BAKAN aka yapyorum. Feyzullah benim de 5 tane sorum var listemde duran. Mehmet Bey de hi soru soramad. Aslnda sorularmz duruyor. O manada, Sayn Bakan da dedi ki Mademki bugn takviminiz skk, benim de buna vaktim var. Baka bir zaman da gelebilirim, tekrar. Eer uygun olursa bu hafta ierisinde yeniden, bir gn tamamlayamam olmamz nedeniyle, tekrar eer sorularnz tamamlanmamsa ve sorma konusundaki eyiniz devam ediyorsa. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) sormayacam. BAKAN Bugn deil, tamam. Sorularmz devam ediyor. Msait olursa Sayn Bakan, sizin takviminiz msait mi? Cuma gn dinlemeniz var m? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Cuma olmaz, torunlarm geliyor. Ben sormak istiyordum ama bugn

BAKAN Hafta sonu da olmaz ve biz dinleyemiyoruz zaten 1 Ekime kadar ara verecek Meclis. O yzden, bu durumda ikinci bir takvimi belirleyebilirsek size bavururuz diyoruz. 1 Ekimden sonra da olabilir, devamnda diyoruz. Mehmet Bey, siz sormak istiyor musunuz sorular? MEHMET EKER (Gaziantep) ok soru da deil aslnda. Sayn Bakan ok detayl konulara girdi aslnda. Benim merak ettiim birka ey var zaten, basit de cevaplar var. Herkesin de bildii ey tabii bunlar. Sonuta, bu asker ynetimler ve askerler btn emekli olduktan sonra, ne hikmetse, ekonomi bilgileri ok fazla, sanayi bilgileri, ticari bilgileri ok fazla ve irketlerin ynetiminde oluyorlar. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) yle zaten, bunu siz bilmiyor musunuz! MEHMET EKER (Gaziantep) Hatta, bu evik Birin de, ben yanl bilmiyorsam, lkerin bir grubunda altn biliyorum sonradan. Bir gn kar kt firmaya, kredi verilmesin dedii firmann bnyesinde altn biliyorum. Sizden bunun dnda unlar renmek istiyorum. Sizi kamuoyu Mr. No diye tand, bu muhalefetten dolay. O gnlerle ilgili, zellikle sizin ve zaln demokrasiyi Trkiyede tekrar oturtmaya alrken, Sayn Demirel de dedi ki bize Keke onu yapmasalard, bizi Mecliste serbest braksalard ben siyasete girmeyecektim. Hep beraberdik, onu syledi. Bir de ok konuulan bu Mavi Akm Projesiyle ilgili ok yazld, izildi. ok fahi fiyat alnd, ok para harcand bu ie diye. Gereini siz daha iyi biliyorsunuz, onunla ilgili ksa bir bilgi alabilirsem. Bir de milletvekili pazar olutuu sylendi 28 ubatta. Bununla ilgili bilgileriniz var m? Bir Sayn Erbakann havuz oluturmasyla ilgili ok ciddi bir konu, her gn tartyoruz bunu. Oradaki bu havuzun Trkiye ekonomisine katks ne kadar oldu, bir ekonomist olarak, ekonomiyi bilen bir insan olarak? Ya da doan zarar ne kadar oldu bunlarla ilgili? Onu renmek istiyorum. Bir de, rahmetli zaln lm normal bir lm myd? Gerekten, sizin de kafanz kartracak bir sknt var myd? BAKAN Bu sorular FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ne kadar ksa sorular! Benim bir sorum vard!

BAKAN Ama Feyzullah Bey, ok haklsnz imdi. Sadece ok ksa dediniz Mehmet Bey ama Hakikaten bu Mavi Akm Sayn Bakan zannediyorum anlatsa bize, iki saat anlatyor. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Yok, ok ksa anlatacam. BAKAN O konuda eyler de var. Benim de sorularmda vard, o yzden ben de ekleyeyim isterseniz. Kara Kuvvetleri Komutan Muhittin Fisunolu Smerbanka, Jandarma Genel Komutan Teoman Koman nterbanka, Harp Akademileri eski Komutan Korgeneral Kemal Yavuz Marete, Hava Kuvvetleri eski Komutan Ahmet reki Park Holdinge, Emekli Orgeneral Vural Beyazt Migrosa Aslnda saysz rnei var da, bunlar da var. Sizin birinci sorunuzla balantl olarak. Ben belki rnek olarak ekleyebilirim. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER ok sratli Sayn Bakan cevaplandrabilir sratli bir ekilde ama siz, srarl msnz? Bakn, hzl cevaplandracam diyor. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ben sormayacam. Ksa sorularn BAKAN Bu kadar ksa sorulardan sonra, ben uzun sorularm sormayaym m diyorsunuz? Peki, buyurun. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Rahmetli zaln lmnde zehirlenme falan filan gibi bir unsur yoktur. Son zamanlarnda ar kilolu, kalbindeki ameliyat olduu damarlar yzde 85 tkal, kalbine tekrar mdahale edilmesi gerekirdi. Ondan sonra, gerek ekeri yani btn vcut arzi bilgileri lmn yaklatn belirtir hle gelmi idi ve kendisinin de zaten, o senenin eyll, ekim aylarnda Amerikaya tekrar hastaneye gidip kuvvetli bir check-uptan falan filan geirilme olanaklar aranyor idi. Prostat ameliyatndan sonraki durumda vcutta kanser var myd, varsa nereye gitti, ne oldu, onunla ilgili bilgim de yok ama ondan evvel yaplan aratrmalarda ve bunlarla olan en fazla bilgi, Houstondaki Methodist Hastanesinde zaln kaytlarnda mevcuttur. Benim kiisel merakmdan kaynaklanan eylerden bir tanesi de yle elimizde, uzun vadede zehirlenme yapabilecek olan bir toksin dnyada ey deil. Mesela arsenik gibi bir zehirleme var, trleri var ki tane yerden geliyor, bir tanesi nebattan, bir tanesi mantar cinsinden, bir tanesi de ylanlardan yaplan toksinler var. Bu toksinler, cins olarak ylandakiler sinir sistemini, br baklk sistemini, br de kan sulandrma bilmem nesini etkiliyor. Yani yle bugn verip de br gn gitsin, ondan

sonra len, ani bir zehir, zehirlendii anda vcutta, muayene eden lmden sonraki doktorun tan koyaca bir zehirdir. Nedir mesela? Dilde mutlaka bir ime Siz doktorsunuz, biliyorsunuz. Ama sorulacak olan sual udur: Kkte bir sr eksiklikler vardr, ambulans yoktur, doktorun olmamas, alnan kalp cihazn altracak olan adamlarn, duran kalbi altracak adamlarn orada aklmamas Onlar nerededir? Byk ihmaldir. Bu, Trkiye'nin yapsnda olan bir eydir. Ondan sonra, lm saati lmtr, ne kadar orada kalmtr da kars fark etmitir de alp gtrmlerdir. Gtrrken rota niye deimitir? Nabz olmayan bir adama eer byle bir hlde Eve gelen ambulansta soruyorlar, siz sunni masaj yaptnz m? Adrenalin inesi vurdunuz mu? Bilmem ne aktnz m? Bunlar soruluyor. Ama orada bir ey olduunu tahmin etmiyorum. Bu milleti medya oyalayc bir hle getirmitir. Devletin bu konuyu aratrp iyi veya kt, sonucu neyse, ortaya karmas lazmdr. Bir tanesi bu. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Aynen katlyorum. Hibir ey yok yani. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Mavi Akm yle yaplmtr: Btn dizaynn ben yaptm, baka zaman uzun uzun anlatrm sana, oradaki Babakan ernomirdinle bunu deitirdim Tansu illerle ok kt olan ilikileri Rusyann, normale getirdik ve Mavi Akmn finansman iin paray da talyanlardan buldum. Riski Ruslarda olmak kayd artyla, biz Samsunda teslim alyoruz ve aldmz kadar gazn parasn deriz. Anlamay yaptm srada, oraya bir forml yaptm son dakikada. Maalesef o forml ben grevden ayrldktan belli bir sre sonra deitirilmitir. Oradaki forml yle bir forml: Dnyadaki serbest piyasadaki doal gaz fiyatlar neyse onun zerinden bir iskontoyla, yani yaklak yzde 20 iskontoyla alnacak bir formld ilk anlama. Daha sonra, bu anlama kimin yapt belli olmadan ve bana kanun d bir ekilde deitirilmitir nk bu yaptm anlama Meclisten geti. Meclisten geirilen anlamann iindeki matematiksel forml Meclisin haberi olmadan deitirildi, bugnk formle geldi. BAKAN Sayn Bakan, burada bir ey syleyeceim. Meclisten byle bir anlama yetkisini alrken Hkmet genel olarak ald, uluslararas anlama olarak, dolaysyla formln detay konusunda Hkmete yetki verildi diye biliyorum. Yani onu deitirilemezden ziyade, yani Mavi Akm Projesiyle ilgili Meclisten alnan yetki genel bir yetki. Forml gizli forml olarak gitmedi mi Meclise? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Meclise gizli forml olarak gitti. Tamam ama anlama imzaland.

BAKAN Ondan sonra deimez. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Deiir. Anlama eer deitirilmi ise gene deitirilsin, Meclise bilgi verilsin, dersin ki falanca falanca tarihli anlamadaki u paragraf, uradaki uradaki forml Hkmet tarafndan kendi menfaatlerimiz orannda deitirilmitir dersin, oylarnza sunuyorum dersin, haberiniz olur. Bu yaplmamtr. BAKAN Peki, kimin deitirdii belli deil derken, o dnemin Enerji Bakannn bilgisi yok mu? O formlasyon Bakanlar Kurulu kararyla deiemez mi? DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Deitirilmi ve aleyhimize gelmi. Ben de size diyorum ki gidin bakn. DRS AHN (ankr) Siz bilmiyorsunuz DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Siz bulun. imdi, ikinci ksm. ok sylendi, Trkiye snrna geldi ve dalyor. Ruslarn bize teslim ettii noktadan sonraki dalmalar, buradan sonraki ihaleler tamamen BOTAn Trk vatandalaryla yapm olduu ihalelerdir. Yani eer bunlarn arasnda bir ey aryorsanz, o gnk Hkmet, o gnk Tpra, o gnk Enerji Bakanlnn bu ihalelerin nasl yapldna, oraya bakacaksnz. Bunun dnda bir ey yok. br sualiniz MEHMET EKER (Gaziantep) Bir de milletvekili pazarn sormutum 28 ubatta. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Pazarlk yaplmtr ama para dnen bir pazarlk deildir. Yani iktidarn kayd, kuvvetlerin dald bir yerde ya kuvvetli olan tarafta olacaksn yahut da br tarafta bir daha seilip seilmeyeceini, hepiniz milletvekilisiniz, biliyorsunuz nasl gelindiini, kaybeden tarafta olursan bir daha seilemezsin, ona gre herkes tercih yapmtr. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Zaten bir de u var Sayn Bakanm. Biliyorsunuz, bizim inancmza gre faiz haram ama alveri herhlde, yani orada da ticari olmasnda hibir mahsur yoktur yani! DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Orasn bilemem ama bir ey daha syleyeceim. BAKAN ok affedersiniz Sayn Milletvekilimizin szlerinin bir latife olduunu syleyeyim, tutanaklara getii iin, o yzden Ben yine aka olarak yapldn syleyeyim. MEHMET EKER (Gaziantep) Sayn evik Birin lkerde altn biliyorum ben. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Onu bilmiyorum ben. Bana gre garip.

MEHMET EKER (Gaziantep) undan dolay soruyorum: Bu paalarn hangi zellikleri vardr ki ekonomi konusunda, sosyal politika konusunda, psikolojik konuda, her konuda bir irketin danmanln yapyorlar. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Tabii. ok zellikleri var. Bak ben sana syleyeyim. Bugn milletvekilisin, sen diyorsun ki Ben halkn temsilcisiyim. ok iyi, ayrldn zaman bunu sen kendi kendine sylersin, sonra kimsenin seni hatrlamad zaman. Ben bir zamanlar milletvekiliydim. Ben btn eski bakanlar tanrdm, masaya otururlar, bir kadeh rakdan sonra, Ben bakanken diye balarlar, sen kap gidersin elini ykamaya, bir saat sonra hl anlatyordur. Yani geriye sadece anlar kalr. nsanlar DRS AHN (ankr) Verdiiniz rneklerde de hep rakdan rnek veriyorsunuz. Artk, gznz seveyim, u rakdan rnek vermeyin. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Ben iki imem. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Niye vermesin canm! Rak mill ikimiz deil mi! DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bir dakika Ben iki imem. Herkes beni iki ier zanneder, iki imem ben. Puroyu brakal on iki sene oldu shhatten dolay, eyden dolay ama ienlere de ey yapmam yani kzmam. Bir tek eyi sylerdim Allahm aklm iyi ki sen bu kalp krizinden sonra getirdin, ne aptal bir eymi, unu emiyoruz! Odunu alyorsun, daha yumuan, saryorsun, bir ton para veriyorsun, ondan sonra yakyorsun, bunu yakp dumann iine ekiyorsun. Hem vcuduna zarar veriyor hem de cebinden dnya kadar para gidiyor. Bunu nasl geri zekllktr da ben bunu itim diye yllar sonra anladm. Alkol da ayn ey. Alyorsun, akrkeyif Herkesin keyfi herkese gre akr olmuyor ki! Sana gre akr oluyor, ona gre bilmem ne oluyor. Yani o adan sylyorum. BAKAN Gne Bey, puroyu brakmanz on iki yl olmayabilir. 2003 ylnda komisyona geldiinizde puro itiniz. Tarihlerde, kaytlarda var. Gerekten itiniz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Peki. 2003 BAKAN - nk o yllarda Mecliste yasak deildi ve hatta komisyon yelerinden bazlar DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Komisyonda imedim canm! BAKAN Hayr, dokuz saate yakn srd eceim dediniz, biz de iin dedik, biz de sigara itik, ok iyi hatrlyorum. MEHMET EKER (Gaziantep) Su beraber yaplr!

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER O zaman dokuz sene. BAKAN Mecliste yasak deildi o dnemlerde, kapal meknda imek yasak deildi. ok uzun srd, 2003 ylnda DEVLET ESK BAKANI GNE TANER O kadar da yalan atalm canm, ne olacak! BAKAN ki yl YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Bakanm, Kayseride 3K forml vardr. 3K formlnden, kesinlikle 3Kdan uzak duracaksnz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Nedir o? YAAR KARAYEL (Kayseri) Kafaya zarar veren, kalbe zarar veren ve kasaya veren ilerden uzak duracaksnz. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bunun birinci srasna siz kasay getirseniz daha iyi olmaz m! DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Vaktiniz bitti, beni kovacaksnz! BAKAN Evet, sorulara dnelim. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER irketler niye alyorlar biliyor musunuz? Bu paalara devlet bir kere araba veriyor, iinde bir tane de korumas var. Paayla beraber gezdii zaman irketin sahibi paayla beraber sanki Trkiyede nemli bir kiiymi gibi oradan buradan, sadan soldan, onunla beraber rahat dolayor, birinci eyi bu. Adamlardan ynetim kurulunda faydalandklar kesimi klliyen yalan, sual bile sormazlar. Adamlar oraya giderler, gelirler, otururlar, kalkar giderler ama bir yaantya alm, o yaantdan kp 150 metrekare bir eve gidiyor oturuyor adam. Sabahtan akama kadar yapacak ii yok. Paa olduu iin be arkadandan baka tand yok, onlarla beraber kimsesi yok. O, onlara byle hobi gibi bir ey oluyor. Bir de ayda 3-5 bin lira para, ald paray 2ye katlyor. Gerekte bir ey sylerseniz, hakikaten, bugn siz milletvekilisiniz, yarn emekli olduunuz zaman greceksiniz, aldnz para dnyann hibir yerinde bu ileri yapm olan kiinin hayatn idame ettirmesi iin yetecek bir para deil. Yani ey iin sylemiyorum. Adam lks iinde yaatn diye byle bir iddiam yok ama alnan 4 bin lira, 5 bin lira parayla bugnk ortamda evinizin kirasn ve doal gazn verin, arabanza koyacak benzin parasndan baka bir ey kalmyor. Nerede oluuna ocuuna, torununa be ey alacaksn?

Bu ynetim kurullar, byle adamlara, herkese de vermezler, vakti zamannda ona bir iyilik yapmtr, orada ey yapyor Ama bana sorarsanz, bu adamlarn hakikaten eitli konularda bilgileri var. Yani dnebiliyor musunuz, ordu komutanl yapm bir adamn bu tip ilikileri, yurt d ilikileri bilmi olan ve zellikle de lisan konuuyorsa, seni ynetim kurulunda, yabanc bir lkeye gittiin zaman alverite, konumada, ihracatta, yatrmda sayg uyandran bir mekanizmadr. O manada kullanlmasnda fayda vardr. Nitekim, Batl lkelerde Fransa, spanya, talya, ngiltere, Amerika gibi yerlerde, btn emekli askerler ynetim kurullarnda grev alrlar. Bizdeki yzdesi onlara gre ok dktr. Bana gre de almalar lazm, undan: Demin aradmz demokrasideki sivillemeyi yaamak iin onu hayata geirmen lazm nk askerler kendini tecrit ediyorlar temenliklerinden itibaren, sivillerle hibir ilikide bulunmuyorlar, okuduklar gazete, seyrettikleri televizyon, oynadklar nternet haricinde. Dolaysyla onlar da kendi yalan dnyalar ierisinde yaayp byyorlar. Yani bir kutup hline getiriyoruz Trkiyeye. Askerler bir kutup, siviller bir kutup. Sivillerin ierisinde sivilleri gden, eer birisine kzacaksanz medyaya kzacaksnz, oturduu yerden veya brokrasiye kzacaksnz O sefirler var ya, gidiyorlar daha sonra siyasete giriyorlar, her eyi bilenler, bakn yaptklar hatalara. Yani eer geriye dnp de biz gerek siyaseti olarak gerekse brokrat olarak yaptmz hatalarn listesini grseydik ve devlete verdii zararlar utanlacak bir liste kard ama onlarn hepsi rtlr. Ondan evvel bir sualiniz daha vard. MEHMET EKER (Gaziantep) Tamam efendim. Bir de havuzla ilgili sormutum. BAKAN Sayn Bakan, ok teekkr ediyoruz. Son soruyu cevaplandrrken eer sizin de eklemek istedikleriniz varsa, onlar eklerseniz toplanty kapatacaz. DRS AHN (ankr) Bir daha darbe olmamas konusunda eyleriniz varsa, onu da dinleyebiliriz. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Var, onu da syleyeceim. Havuz dedik. Trkiyede bankaclk sistemi var. Bu bankaclk sisteminin ierisinde normal bakanlklarn, KTlerin, unlarn, bunlarn paralar var, mevduat olarak tutuyorlar. imdi, bu mevduatlar nereden kaynaklanyor? KTlerin faaliyetlerinden retilen para, brlerinin de bteden kendilerine yaplan aktarmdan dolay olan para. Bu para gn, be gn hesapta duracak. Deiik bankalara bunlar verdiin zaman, sistemin ierisinde bu para likidite olarak duruyor. Deien hibir ey yok sistemin ierisinde. Ama ne oluyor? Bu paralar, mevduatlar buraya geldii iin ve mevduatta faizden rant salamak eyi olduu iin,

bu mevduat koyan irketlere bankalara araba, spor cihaz, atal bak takm, klima gibi eyler verilerek bunlardan kendilerine bir nema topluyorlar ama makro adan baktn zaman, para zaten sistemin iinde bir yere gitmi deil. Bu paray btn buradan kaldrp Ziraat Bankasna veya Merkez Bankasnn iindeki bir yere koyarsak ne olur? MEHMET EKER (Gaziantep) Havuza koyarsak DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Havuza koyarsan ne olur? Havuzun tarifine bakacaksnz, havuz Merkez Bankasnda olursa, para havuza koyduun miktar kadar piyasadan ekilir nk Merkez Bankas elindeki nakde bakyor, Merkez Bankas kasasnda nakit durmaz, duran nakitler tedavle girmemi paradr. Dolaysyla Merkez Bankasna gelirse, piyasadan ekilir piyasada faizlerin ykselmesine neden olur. Ziraat Bankasna koyarsan bunlar, Ziraat Bankas ne yapar? Bunlara dedii faizden daha az bir faiz der bu irketlere. Bu irketlerin klimas olmaz, irketin arabas olmaz, vr olmaz, zvr olmaz. Dolaysyla net baktnda kaybeden bu irketlerin be kuruluk bte d harcamalarn elinden alrsn ama ekonomiye bir katk salama asndan sfr katk salam olursun ve mantksal adan hibir zellii de yoktur. Yani dolaysyla devletin tepesinde paray ynetme dediin zaman, yle bir eye bakacaksn. En nemlisi Merkez Bankas bilanosu nk parann sahibi odur. Merkez Bankas bilanosunda net aktif Net aktifler demek, Merkez Bankasnn vermi olduu kredilerdir, ksa vadeli avans da dhil bunun ierisinde. Art net pasif, eittir para. Net pasiflerde yani alacaklarn brnden drdn zaman, Merkez Bankasnn bor ald paralardr. Son otuz senedir Merkez Bankas para almyor. MEHMET EKER (Gaziantep) Bor almyor. DEVLET ESK BAKANI GNE TANER Bor almyor. O zaman, net aktif, eittir para. Para ne demek oluyor? Para dediin zaman, burada ne var? tedavldeki para, banka munzamlar, banka zorunlu karlklar, sermaye. Sermaye ok ufak. Demek ki Merkez Bankasnn piyasaya yaratt para bunlardan meydana geliyor. Peki, Merkez Bankas piyasaya nasl para yaratyor? Merkez Bankas reeskont veya ksa vadeli avans eyini ap da gecelik, haftalk piyasaya para verdike piyasadaki para ykseliyor. Piyasadaki para miktar ykseldike, faizler dyor. Faizler dtke, bu sefer, bu para, faizler dyor, acaba dolar euro paritesine bir ey olur mu diye, bunlar dviz alyorlar, dvize yatrm yapyorlar, ikisi arasndaki getiriyi lyorlar. Dolaysyla, enflasyonun kontrol ve yegne sebebi devletin ta kendisidir. Merkez Bankasndaki bu net aktiften piyasaya verdii parayla o parann faiz miktarnn enflasyon ve enflasyon beklentisi

arasndaki farkn 3-5 puan gememesi karlnda. Trkiyede ne yapyoruz biz scak para diye? Trkiyede enflasyon 10sa, biz 12, 13 faiz veriyoruz. 13 faizden dolay, dardan para getiriyorlar, 3 puan alyorlar nk dolarn dardaki faizi 0,25. Scak para ondan geliyor. FEYZ KIYIKLIK (stanbul) Msaade ederseniz. Bu ak dursun, buraya bir ey katmak istiyorum. Sayn Bakanm, nce, bu paralarn bankaya yatrlma mecburiyeti vard; Halk Bankas, Ziraat Bankas, Vakflar Bankas ancak bu bankada ayr ayr duran paralar bir ortak hesap gibi duruyordu. O bankalar yine buradan kullanabiliyorlard ve bu para da aa yukar bizim Ben belediyeler baznda incelemitim, bir de dier bazda yllk hesap ettiiniz zaman 2,5 milyar TL civarnda idi, yani bu paralarn gnlk kal miktar. KTler, BTler ve devletin kendi kurulular olan ama ticaret yapan, mesela tarm kredi vesaire gibi yerler de dhil bu para 17-18 milyar TL civarndayd yllk. Bu da devletin zaten borlanmasnn bir ksmn karlayan paralard. Ben o grnze -bankacl mutlaka ok iyi biliyorsunuzkatlmyorum, bu bir. kincisi, burada kurumlara verilen bu tip eantiyonlardan daha ok kurumlarn bandaki insanlara verilen eantiyonlar daha ilerideydi ve bu da ok erefsizce bir i idi. Hatta o kadarki mesela, 1996 ncesi paray belirli bir bankaya yatrmak iin gnderdiim zaman, byle bir teklif karsnda olamaz dediimiz zaman, devlet eliyle biz vesayet makam bizim stmzde olduu iin devlet eliyle terbiye edilebiliyorduk, bankalar da bu kadar kuvvetliydiler. Bundan da bizi kurtarmt, gzel olmutu. Teekkr ederiz. BAKAN Tekrar Sayn Bakana ok teekkr ediyorum. Toplant gndemimiz bugn itibaryla tamamland, kapatyorum. Yarn belirlenen saatte tekrar burada olmak zere grmek zere diyorum. Kapanma Saati: 17.20

Güneş Taner

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Güneş Taner

Uploaded by

Copyright:

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : DARBE Giri :14.30 Tarih : 27/6/2012 Grup : Uyan Sayfa : 1

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

DEVLET ESK BAKANI GNE TANER

Darbeleri blersek, 12 Mart muhtrasyla

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

You might also like