You are on page 1of 16

KNC OTURUM Alma Saati:14.

27 BAKAN: Bakan Vekili Mehmet Naci BOSTANCI (Amasya) -----0----BAKAN Efendim, tekrar ho geldiniz diyorum. ok teekkr ediyoruz. Malum, Meclis bir Darbe Komisyonu oluturdu ve 1960dan bu yana yaanan darbelere ilikin olarak alt komisyon marifetiyle bir alma yrtyoruz. Bizim alt komisyonumuz da 12 Eyll, 12 Eylln ncesi ve sonrasyla o dnemde neler oldu; bunlar akla kavuturmak iin alyor. Sizin ifadeleriniz, beyanlarnz, tanklklarnz ok nemli. Siyasetin iindeydiniz. 12 Eyll mahkemelerinde yarglandnz. Daha sonra siyasi hayatnz devam etti, hlen sryor. Bu erevede bize 12 Eylle ilikin ok katk salayacanz kanaatindeyiz. Ben her eyden nce ynteme ilikin unu belirteyim: ncelikle hayat hikyenizi ksaca buradan okuyacam. Bu arada grntl basn grnt alyor. Daha sonra o arkadalar, kameramanlar kacaklar, yazl basn burada olacak. O erevede grmemiz devam edecek. Sayn Agh Oktay Gner 1937 Bayburt doumlu. Ankara niversitesi Hukuk Fakltesini bitirdi. Trkiye ve Orta Dou Amme daresi Enstitsnde kamu ynetimi uzman. Paris Fransz Planlama Yksekokulunda ise uluslararas nitelikte planlama uzman olarak diplomasn ald. Doktorasn Sorbonne niversitesinde ekonomi alannda tamamlad. Kredi ve Yurtlar Kurumunda raportr ve avukatlk, Devlet Planlama Tekilatnda uzmanlk ve eitli kademelerde yneticilik, Ankara Ticaret Odasnda genel sekreterlik, Ticaret Bakanlnda mstearlk yannda, Ankara ktisadi ve Ticari limler Akademisi retim yelii grevlerini yrtt. 16nc Dnem Konya, 20nci Dnem Ankara, 21inci Dnem Balkesir Milletvekillii ile Avrupa Konseyi Parlamentosu yelii, Avrupa Konseyi Parlamentosu Bte Komisyonu Bakanl yapt. Ticaret ve Kltr Bakanlklar grevlerinde bulundu. sraf Ekonomisi, Verim Ekonomisi, Trkiye'nin Kalknmas ve ktisadi Devlet Teekklleri, Dost Gzyle, nsan ve Siyaset, rtl Bir Sava, Ad Terr, Mill lk Mecliste Savunma, Azmettiriciye Rica Politikas, Kltr ve Kalknma adl eserleri yannda, evirileri de vardr. On drt yl Tercman gazetesinde, drt yl Trkiye gazetesinde ke yazarl yapt. Hlen Yenia gazetesinde ve eitli dergilerde yazlar yaymlanyor. Trkiye Ekonomi ve Sosyal Aratrmalar Vakf Bakan. Efendim, siz siyasette, akademik hayatta, fikir dnyasnda yer aldnz. Turgut zal, Sleyman Demirel, Alparslan Trke; hepsini yakndan tanyorsunuz. 12 Eyll dneminin yaand Trkiyede, 12 Eylle Trkiyeyi gtren rzgrlarn sert bir ekilde estii dnemde fiilen siyasetin iendeydiniz. Sizce hangi nedenler Trkiyeyi 12 Eylle gtrd? Hangi nedenler derken u tr speklasyonlar da hatrlatmama izin verin: Darbeciler, ortamn olumas iin beklediler yahut da fail olarak altlar yahut da sosyal, politik atma vard Trkiyede, karde kan dklyordu; darbeciler bunu engellemek iin darbe yaptlar. Btn bu grler syleniyor. Sizin grgnz, tanklnz, deerlendirmeleriniz erevesinde bize ne syleyeceksiniz bu konuda? AGH OKTAY GNER Efendim, nce zatalinizi ve muhterem yeleri, deerli arkadalarmzn hepsini hrmetle selamlyorum.

Yce Meclisin byle bir karar almas, bir komisyon kurmas fevkalade faydal olmutur. Affnza maruren unu arz edeyim: ngilizler okullarnda 1955ten bu yana, gemi otuz yln tarihini okutuyorlar. Ne yazk ki bizde bu gelenek teesss etmedi; yakn tarih bilinmiyor, belki bilinmesi de istenmiyor. Bu darbenin tanklar bizim omuzlarmzdan geti. Trkiye'nin darbeye gitmemesi iin, blnmemesi iin, kan dklmemesi iin elimizden gelen her eyi otuz yl aradan sonra muhasebe yaptm zaman- vicdanmda teyit ediyorum; yapabileceimiz baka hibir ey yoktu. Darbenin birinci sebebi bana gre, Trkiyede siyasi otoritenin zayfldr. Ne yazk ki koalisyon hkmetleri asker zerinde disiplin tesis edemiyor. Sivil otoritenin asker zerinde disiplin tesis edememesinin mhim sebebi var: Birisi, hkmetin dayand kaygan oy yaps. kincisi -ac olacak bu szlerim ama- askerler devaml hizmet ii eitim yaparken sivillerin iinde okuyan ve kendisini gelitiren ok az arkadamz var. Mill Savunma Bakan yaptnz ahsiyeti hkmetin babakan olarak bir orgeneralin sayg duyaca yapda sememiseniz ok byk yara alyorsunuz. Hele hele bir yarbay, bir albay Mill Savunma Bakan yapmak ok yanl. Sivil kesimden gelen ve yetimi, deerli ahsiyetlerin Mill Savunma Bakan olduu zaman asker kanad zerinde byk bir otorite kurduunu grdm. ncs, siyasi otoritenin zafiyeti de uzlama kltrnn yokluunu gelitiriyor. Ne yazk ki lkemizde uzlama kltr ok zayf. Bunu biraz sonra rnekleriyle sunacam, yaadm olaylarla. Dieri de d faktrlerdir. Trkiyede yaplm olan darbelerin gereine indiiniz zaman hemen hepsinin arkasnda Amerika Birleik Devletleri vardr. Buna zaman zaman Belika cuntasnn eklendiini de grdk. Brksel de malum, byk lde Amerikann kontrolndedir. Bunlar darbelerin ncs olmutur. imdi gelelim uzlama kltr meselesine. Bizim koalisyon hkmeti dt Gne Motel operasyonuyla. Haklarnda eitli aibeler olan 2 arkadamzdan birisi arkadamz u manada; Meclis yesi olduu iin, benim arkadam deil- altnla tartlarak Ecevitin Gne Motel hkmetine g verdi. Sleyman Beyi terk eden milletvekilleriyle merhum Ecevit birleerek hkmet oldu. Hkmet programn tenkit etmek zere Milliyeti Hareket Partisi adna krsdeyim. yle konutum zetle: Muhalefet iktidarn alnna siyah leke srmek deildir; muhalefet iktidara yol gsterir. te biz bu anlayla doru ilerinizi tebrik edecek, yanllar syleyeceiz. Ecevit krsye kt, tenkitlere cevap veriyor: MHP adna konuan Sayn Agh Oktay Gner ok sevecen bir konuma yapt ama biz bu hkmeti kurarken kurt seslerine deil, insan seslerine kulak verdik. dedi. Arkadan da bu hkmetin bir bakan deolojisi Trkiyeye zt bir lkeye gittii zaman benim iznim olmadan benim mesajm gtrd. dedi. Ben hemen ayaa kalkyordum, merhum Trke elime bastrd, Yapma. dedi. imdi biz bu olay alalm ekrana. Ne diyoruz muhalefet olarak: Sizin iyi ilerinizi tebrik edeceiz, yanl ilerinizi syleyeceiz. Biz kurt sesine deil, insan sesine kulak verdik. diyor. Bizi insan grmediini ifade ediyor. br mesaj meselesi de u, uzlama kltr asndan ok nemli: Bendeniz drt sene Ticaret Bakanl mstearl yaptm. Belki Romanyaya 10 kere gittim. Romanya Devlet Bakan avuesku, ben Ticaret Bakan olunca, 45 kiilik zel uan gndermeyi bykelisi vastasyla teklif etti. Karma komisyonun 47 kiilik yelerini nceden mstearmn bakanlnda gndermitim, ben de avueskunun uayla Romanyaya gittim zel kalem mdrmle. Mecliste oturuyorum seyahat ncesi. Bizim, Planlamadan aabeyimiz olan Ali Nejat len, CHP Grup Bakan Vekili yanma geldi, Ne oluyor Beyim? Bir faiste bir komnistten bu ne iltifat? dedi. Dedim ki: Siz sabahlar Rusu, akamlar Amerikancsnz, bizse hep Turancyz; onun iin bu iltifat tabidir.,

gltk. Franszlarn tabiriyle par gentillesse. Dedim ki: Sayn Ecevitin avueskuyla tantn biliyorum, bir mesaj varsa gtreyim. Bir saat sonra geldi, Sayn Ecevit sayglarn sundu Estafurullah, teekkr ederim. avueskuya sayglarm sylensin. dedi. Peki. imdi, ben Bakanm, bana zel uak gnderilmi. Ecevitin mesajnn bana ekleyecei bir art yok ki, biz bir centilmenlik olsun diye yapyoruz. O kyor Meclis krssne Benim iznimi almadan mesajm gtrld. diyor. Oturuyorum n srada, merhum Trke yukarya km. Blent Bey geldi, Halk Partili milletvekilleri, gazeteciler, mzakereler bitmi: Sayn Gner, ok zr diliyorum, demin siz koridorda Trke Beyle yrrken korumalar ekilin, ekilin. diye bard. Ecevit odasndaym, konuma sras kendisine gelince kouyor. Sayn Babakan, ne kadar zarifsiniz. dedim. Tabii, ben de ayaa kalktm. O bahsettiiniz bakan kimdi sizin izniniz olmadan mesaj gtren? dedim. Sizdiniz. dedi. Ali Nejat len hayatta, aralm buraya gelsin. Ona sayglarnn sylenmesini rica eden siz deil misiniz? dedim. Dikkat buyurun, Sayglarm sayglarmla size sundum. dedi. Trkeye yeni bir kavram geldi. Siz yabanc bir lkeye giderken mesaj gtrlmeye layk bir adam deilmisiniz. Bunun hesabn size soracam. dedim. Rahmetli arkadam Kemal Ilcaka telefon atm. Ecevite ak mektup diye bir yaz yazdm, Tercmann 2nci sayfasnda ok gzel kt: Ali Nejat len haysiyetli adamdr, CHP Grup Bakan Vekilliinden istifa etti. imdi, ikinci nemli unsur: Demirelin hkmeti dardan destekli bir hkmet. Trkiyede bombalar patlyor, her gn 25e yakn arkadamz ldrlyor. Gn Sazak gibi ender yetien bir devlet adam evinin nnde kurunlanyor, ben, Ticaret Bakan, Smith Wesson tabancayla evimin nnde taranyorum ve bunu Bakanlar Kurulunda gryoruz, basna da intikal ettirmiyoruz memleket karmasn diye. SELUK ZDA (Manisa) - Mstearnz yaralanmt herhlde o zaman. Mstearnz yaralanm myd efendim o zaman? AGH OKTAY GNER Hayr efendim, hayr. zel koruma polisim gl kuvvetli bir ocuktu. Bana bir omuz vurdu, kendini de yere att, ikimiz yere dtk. Mstearm sonra vuruldu. Mill Savunma Bakanlnn kesinde ofrnn gznden girdi kurun, onun da karacierine kurunlar sapland, hl tedavi gryor. SELUK ZDA (Manisa) - Failleri yakalanm myd efendim? AGH OKTAY GNER Evet, failler sonra yakaland efendim. Sayn Demirel bizi davet etti, gittik merhum Trkele. Sleyman Bey dedi ki: Havay iyi grmyorum. Bu tablodan bir darbe kar. are olarak da erken seimi gryorum. Ne dersiniz? Merhum Trke Son derece isabetli olur, biz destekleriz. dedi. Fakat takdir buyurursunuz, Sayn Ecevit ve Sayn Erbakann da bu karara katlmalar gerekir. Sleyman Bey Onlara atm, ikisi de reddettiler erken seimi. Trke Bey takdir sizin ama bir kere daha konumanzda saysz fayda var. dedi. Sonra rendik ki Sayn Demirel, Eceviti de, Erbakan da ziyaret ediyor, erken seime evet demelerini rica ediyor ama maalesef erken seimi reddettiler. 12 Eyll muhtras verildi, biz tutukevindeyiz. Erbakan Hocay da ilkin tahliye ettiler CHPden tutukladklar, Adalet Partisinden tutukladklar arkadalar gibi. Sonra, bayramn ikinci gnyd, onlar da geri aldlar, Erbakan Hoca, merhum, alyor Agh Bey, bamza geleni grdn m? Mbarek gnde ocuklarmzdan bizi ayrd, getirdiler. Hoca, grdm de biz mbarek gnde ocuklarmz gremedik. Biz hep buradayz. Eer siz erken seime Peki. deseydiniz, bu felaket bamza gelmeyecekti. dedim. Tabii, burada nemli bir mesele var. Bunu bizzat Sayn Demirelden ve onun ileri Bakan Orhan Beyden dinledim. Sayn Demirel, Evreni davet ediyor, diyor ki: Fatsaya gidin, olaylar yerinde inceleyin. Orada Terzi Fikri adnda birisi komn

idaresi kurdu. Evrenin cevab Gidemem. Btn yollar Dev-Solcular tutmu. Memleketin Genelkurmay Bakan sylyor bunu, takdirinizi arz ediyorum. kincisi, Helikopterle gidin. diyor Babakan, Helikopterimi de drrler. diyor ve Evren Konya Meydannda o muhteem kalabala hitap ediyor Biz be sene sabrettik, hedefimize vardk. diyor. imdi, binlerce memleket evlad vurulurken, buna sessiz kalan Genelkurmay Bakan Biz sabrettik, hedefimize vardk. diyor. kincisi, darbeden ileri Bakan Orhan Beyden dinledim bu blm- bir hafta nce yle yapyor Ankara Skynetim Komutanl: Bir ksm polis eflerini, yneticileri alyor eitim bahanesiyle ve haftann sonuna doru polisin yneticisi olan kadro byk lde skynetim kararghnda misafir ediliyor. ankayadan, Cinnah Caddesinden Kzlaya bombalar patlyor seri hlinde. Darbe gn Mill Eitim Bakanlna bir tank, kalabalk sayda asker ve bir general geliyor. ok yrekli bir mstear arkadamz vard, o da orada. Buyurun Paam. diyor. Buray arayacaz. Paam, tanka, bu kadar makineli tfee ne lzum var? diyor. lkcler buraya yerlemi, bize ate aacaklar onun iin tedbirli geldik. diyor. Mstear Bey glyor Buyurun, gezelim diyor. Depolardan atya geziyorlar, ne lkc var ne silah var ne bomba var ne bir ey var. Asker ok gzel artlandrlyor. Bunu Babakan Ulusudan bizzat dinledim. O benden sonra mstear olmutu. Tebrik ziyaretine gittim, ok kederli. Hayrola Sayn Amiralim, ne oluyor, niye bu kadar zgnsnz? dedim. Agh Bey Kbrsta da gibi yaralar var ne yapacaz bilemiyoruz. dedi. Dedim ki: Ticaret Bakanlna bal birlikler emrindedir. Ne lazm? Askere bez, askere patiska, askere pamuk, zeytinya, zeytin, kuru zm, fndk, hepsi emrinde. Devlette almyorsanz, haa Allahn gc sizinledir. Kbrs konusunda ok mkemmel bir ibirlii yapmtk Ulusuyla. Ben tahliye olunca beni davet etti makamna, gittim Agh Bey, nedir durum? dedi. Dedim ki: Durum tek kelimeyle rezalet. Savc Nurettin Soyer komuta kademesine bir brifing verdi. MHP binasnda tam tekilatl bir ameliyathanenin olduunu syledi, Genelkurmay dinleyen telsiz sisteminin olduunu syledi, saysz sandklarda silah ve cephane olduunu syledi. Ayrca, MHPde ok sayda niforma bulunduunu ifade etti, polis niformas. Dedi. Bu hezeyanlar af buyurun- iddianamede de yer ald. Genelkurmay dinleyen telsiz bu kdn yars kadar bir pilli radyo, avukatlar savcya hediye ettiler. Saysz sandk silahn biri ruhsatl bir Krkkale tabancas, br ikisi de eskilerin akaralmaz dedii paslanm, rm iki toplu tabanca. Saysz niforma, orada grev yapan zavall polisler kapnn nnde vurulduklar iin niformalarn asyorlar, sivil kyafet giyiyorlar, onlarn niformalar. Efendim, tam tekilatl, tehizatl ameliyathane de bir tane tp fakltesi talebesinin dinleme cihaz. Dedim ki: Paam, bunlarn hepsinin asl bu. E, adam yle bir konuma yapt ki, Evren Paa bata olmak zere yeler Derhal nce MHP yarglansn. dedi. Dedim ki: Trke Bey buuk aydr di ars ekiyor, gidemedi. Biz demir parmaklk arkasndan anamzla, eimizle, ocuklarmzla gryoruz. Teknik dinleme olmasna ramen askerler yle yanan yaptryor ki neredeyse karmzn yanan pecek. Allah raz olsun, iki ricam oldu: Mamaktaki genlerin toplu namaz klmasna msaade edilmesi ve genlerin Kuran- Kerim okumasna izin verilmesi. O grmeden sonra Mamaktaki genler cemaatle namaz klma hrriyetine kavutular ve Mamaka serbeste Kuran- Kerim girdi. eride kalan, tahliye olmam arkadalarmz da aileleriyle medeni bir biimde bir masann etrafnda grtler. Yemek serbestisi de verdi Ulusu. imdi burada, memleketi korumak, memleketi sevmek endiesi hakim olsa, be yl beklemeye lzum yok. Bu millet yle paalar tanyor ki deil Dev-Sol etelerinin yollar kesmesine, memleketin igaline ramen Hayr. diyen paalarmz var. Burada 12 Eyllcler ihanet derecesinde sabr gstermilerdir. steselerdi terr

biterdi. Nitekim, darbenin ertesi gn terr bitti Trkiyede. Herhlde gkten melekler inip bu terr kesmediler. Terr byk lde belli merkezlerin kontrolndeydi. Mutlaka hafzalarnzda vardr, baba Bush Trkiyeye geldii zaman CIA, Trkiye Emniyet Genel Mdrlne on alt tane hcre evinin adresini verdi. Bizim polisimizin bundan haberi yok ama Amerikann haberi var. Bu on alt evi polis bast ama Amerika haber verdikten sonra bast yani ilk sorunuza cevap olarak unu arz edeyim: Uzlama kltrnn yokluu bize ok ey kaybettirdi, sivil otoritenin anlamaz ve uzlamaz tavr. una inanyorum ben: Eer her ikisi de merhum oldu- Ecevit ve Erbakan erken seime Peki. deselerdi, askerin darbe gerekesi elinden alnacakt. BAKAN Affedersiniz, bu darbelerin arkasnda Amerikann olduunu sylediniz. AGH OKTAY GNER Evet. BAKAN Bu bir yorum mu yoksa grev yaptnz dnemlerde elinizde bu ynde birtakm bilgiler geti mi? AGH OKTAY GNER Arz edeyim efendim. Bir gn Sayn Demireli ziyarete gittim. Byle, demirci kr gibiydi fkeden. Aghcm, Amerikan Bykeliliinden geliyorum. u mektubu onlara verdim, bunun asln. Diyor ki: Trkiyenin i ilerine karmaktan vazgein. Biz kendi ilerimizi kendimiz zeriz. dedi. Bu bir, bundan byk delil olmaz. kincisi, ne zaman ki kuvvet komutanlarndan birisi Amerikay ziyarete gitti, on veya on be gn sonra Trkiyede darbe oldu -biz bunu yaadk- veya muhtra verildi. Mamaktaki genler birbirlerini tandka, konutuka kavgann bo olduunu grdler. Birtakm manevi deerler dndaki ihtilaflar ayr ama Trkiyenin sorunlaryla ilgili dnceleri, kalknm, bamsz, onurlu bir Trkiyeydi. BAKAN ok affedersiniz. Trkiyenin i ilerine karmaktan vazgein. diye vermi olduu mektubu okudunuz mu? Orada i ilerine karmak ok geni ve belirsiz bir kavram. Tabii 12 Eyll Darbesi AGH OKTAY GNER Darbe manasnda yazm bunu Sleyman Bey. BAKAN Darbe anlamnda. AGH OKTAY GNER Darbe anlamnda. Okudum tabii, evinde okudum. BAKAN Peki, mekanizma nasl olabilir o zaman, nasl bir mekanizma kurulmutur? Yani Amerika bu darbe oluturma srecinde ne tr bir fonksiyonu yerine getirmitir kanaatinizce? AGH OKTAY GNER Efendim, imdi silahl kuvvetlerimiz sistemli bir ekilde Amerikada eitiliyor. Dnyada bizim kadar aydnna sahip olmayan bir memleket yok. Biraz nce ltfettiiniz BAKAN Estafurullah. AGH OKTAY GNER Tercmeihlimde Institut d'etude du developpement economique et social yani biz onu Fransz Planlama Yksek Okulu diyoruz. Ben orada renciyken elli alt yemee davet edildim Sayn Bakan. Bu yemeklerin hepsinde 1 politikac, 1 hariciyeci bykeli seviyesinde- 1 papaz, 2 ya da 3 tane film yldz kadar gzel kadn ve bir iktisat vard. Mesela sonra orada yemekte rendim- Suudi Arabistann Ulatrma Bakanl Mstearyla Fransz Merkez Bankas Bakannn yazlndaki yemee davet edildik. Ben baktm, sofraya gelen yemek domuz. Suudi hemen yemeye balad. Tuttum kolunu Domuz dedim pork. Ev sahibine dndm Biz Mslmanz Sayn Bakan, Merkez Bankas Bakan, domuz eti yemeyiz. dedim. Ah benim bu karmn aknl, dalgnl. Baryor numaradan. Be dakika sonra harika omletler geldi. O srede o yemein hazrlanmas mmkn deil ama adam sizi test ediyor. kiye zaafnz, kadnlara zaafnz, d politika konusundaki grnz, ben ekonomist kabul edildiim iin

ekonomiyle ilgili deerlendirmelerim, elli alt ailede rapor edildi ve ben mstear olduum gn Fransz Bykeliliine inanyorum ki o dosya geldi. Amerika da ayn eyi yapyor daha iddetli bir biimde. Orada kanca taktklar insanlar var, onlarla irtibat kuran insanlar var ve o insanlar ok rahat birtakm hedeflere sevk edilebiliyor hem sivil politikada hem asker alanda. Bunlarn, bir ordunun en kk malzemesi bile Amerikadan geliyorsa, o ordunun Amerikaya bal olmasna armamak lazm. Biz Kbrs karmasndan sonra Amerikann byle boazmz sktn yaadk. Ben o devirde Genel Sekreterdim, Milli Harp Sanayi Seminerini dzenledim. Genelkurmay ve Ankaradaki kurmay subay kadrosuyla niversite hocalarn bir araya getirdik, bu kalnlkta bir monumental kitap kt, hla ana esas o kitaptr. Bu Savunma Sanayi Mstearl vesaire, hepsi sonra geldi, gelmesi de lazmd. Onun iin bu hi srpriz deil. Gney Amerikadaki darbelerin hepsi Amerikan kontrolndedir. Allendeyi kim devirdi? Her yerde Amerika vardr. Orta Douda da bugn oynayan yine Amerikadr. SELUK ZDA (Manisa) Rusya yok muydu efendim? BAKAN Efendim, Rusya Amerika kadar gl deildi nk Rusya, Amerikayla arasnda ok byk teknolojik ak vard, o byk teknolojik a kapatma gayretindeydi. Mesela Rusyann btn gayreti Suriyede bir deniz ss kurmak olmutur Baas rejimini destekleyen ama esas kendisinin scak denizler politikasnda Suriyedeki o str, onun tesine geemedi. Amerika ince bir siyasetle uzay savalarn balatarak Rusyay oyuna getirdi, Rusya da btn mali kaynaklarn uzay savalarna tahsis etti, bu ilere ayracak paras kalmad, elbette ki var. SELUK ZDA (Manisa) O dnemlerde orak ekili bayraklarla, kzl yldzl bayraklarla yryerek binlerce gencin lmne sebep olanlarn Amerika m vard arkalarnda, Rusyam vard yoksa bunlar spontane mi geliti efendim sizce? Yani siz o zaman siyasetiydiniz. AGH OKTAY GNER Efendim hem spontane geliti hem de Amerika vard byk lde. SELUK ZDA (Manisa) Rusya yoktu? AGH OKTAY GNER Rusya vard ama yzde 30 vard, yzde 70 Amerikayd. SELUK ZDA (Manisa) Darbe olacan biliyor muydunuz? Size bir bilgi gelmi miydi? AGH OKTAY GNER Efendim, biz darbeden bir gn nce, byle Meclisteki grup salonunda toplandk. Arkadalarmzdan birisi -zannediyorum, neyse yanl isim sylemeyeyim- merhum Trkee Efendim, Genelkurmayda ok byk hareket varm. dedi. Alparslan Bey, Bu mu darbe yapacak? Bu bizim snfn en kabiliyetsiz ocuudur. Bu geri kafal darbe yapamaz, bo verin. dedi. Ben de Konyaya Ilgn ve Kadnhan kongrelerine gideceim, vilayetten izin alnm, ben nitekim Konyaya gittim. Yalnz, orada, tarih bir mesuliyetimi de huzurunuzda itiraf edeyim. zmir Fuarn atm, Ticaret Bakanym, Evren de Ege Ordusu Komutan. gn gece hemen hemen btn resepsiyonlarda beraber olduk. Bana dedi ki: Sizin kitaplarnz benim baucu kitabmdr. Karargha davet etti -Allah Allah!- israf ekonomisi, verim ekonomisi Trkiye'nin kalknmas ve iktisadi devlet teekklleri kmt. Ankaraya geldim. Genel Bakanmla, merhum Trkele gryorum. Efendim, niye bu kadar dncelisiniz, hayrola? dedim. Aghm, bir Genelkurmay Bakan bulamyoruz. dedi. Aman efendim, nasl olur? Vallahi, sakncasz bir adam bulamadk. Sleyman Bey de ok skntda ben de ok skntdaym. dedi. Efendim, ben bu Ege Ordusu

Komutann yeni tandm. dedim. O benim snf arkadamdr. dedi. Kenan Paay dnr msnz? dedim. Hay Allah senden raz olsun. dedi. Sleyman Beye gitti, ben makam odamdaym, beni arad. Aghm, Evrenin kararnamesini Bakanlar Kurulunda sen takip edeceksin, onu Genelkurmaya getiriyoruz. dedi. imdi, bunu syleyen Genel Bakanm darbeden bir gn nce O bizim snfn en kafasz adamyd, onun ad Tilki Kenand. dedi. Trke Bey Tilki Kenan deyince ben bir titredim, Kurt Kenan dese korkmam, tilki deyince felaket, her oyunu oynar. Ulan biz ne yaptk ya? dedim ama yani Alparslan Beyin snf arkada kardeim. Sonra bunu birka kere daha konutuk. eride de tabii, krmamaya, incitmemeye ok dikkat ediyordum. Hayret denilecek bir i ve Tilki Kenan tilkiliini yapt. Darbeden hibir haberim yoktu ancak Deerli Milletvekilim, darbe kampana alarak geldi kampana alarak, belli yani artk. Gryorsunuz, olaylar tahlil ediyorsunuz. Trkiye'nin yakn tarihinde bir 1960 darbesi var, ondan nce Hareket Ordusunun gelii var, hepsinin d mihraklarn biliyoruz, eserlere gemi. Bu darbe de kampana alarak geldi. Nitekim Sleyman Beyin Erbakan, Ecevit ve Trkee Darbe tehlikesi var, erken seime gidelim. demesinin sebebi de bu. MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Erken seim olsayd darbe olmaz myd efendim? AGH OKTAY GNER Olmazd efendim, gerekesi biterdi ve mutlaka gl bir siyasi iktidar doard, olmazd. MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Sizin bir sznz sonradan ok kullanld. MHP ve lkc Kurulular Davasnda yarglandnz. Mahkemede yapm olduunuz savunmada Fikirlerimiz iktidarda, biz ierideyiz. dediniz. Bu ne tr bir anlam tayordu? Byle biraz da paradoksal deil midir bu deerlendirme? AGH OKTAY GNER Efendim, imdi, her sz -takdir buyurursunuzkendi artlarnda deerlendirmek lazm. yle gelimeler oldu Sayn Bakanm, ben mahkemede diyorum ki: Sayn mahkeme heyeti, iddianamede sk sk bizim gl devlet dediimiz ve bunun faizm temaylnde olduu ifade ediliyor. 12 Eyllden bu yana bir Hkmet kuruldu. Bu Hkmetin ve Sayn Devlet Bakannn konumalarn incelediimiz zaman, Anayasadan en kk hukuki dzenlemeye kadar temel endienin icray glendirmek olduunu gryoruz. Meclis faaliyetlerini huzurunuzda ifade ettiim zaman grlecektir ki eer Milliyeti Hareket Partisinin Meclis krssnde ifade ettii, yurdun anariden kurtulabilmesi iin karlmas gereken kanunlar Parlamentodan ksayd 12 Eyll mdahalesine ihtiya kalmayacakt. yleyse bu Hkmet dneminde bizim siyasi fikirlerimizin byk bir blm uygulama ansna kavumutur. Hkmet kurulduktan sonra -darbecilerin Hkmetigetirdii 7 nemli iktisadi karar vardr; Tketiciyi Koruma Kanun Tasars, kk sermayeyi korumak iin karlan kanun tasars, meskeni olmayan yurttaa devletin mesken yapp faizsiz satmas ilkesi, iktisadi devlet teekkllerini kurtarabilmek iin Mill Sanayi Holdinginin kurulmas, lkeye ayda mal gelmese, ay lkemiz fabrikalar bir gram mal retmese lkenin ihtiyalarn devletin stoklarndan salayacak Mill Stok Kanun Tasars, taban fiyatlarnn i politikann bir smr arac olmasndan kurtarlmas iin Demokratik Tarm Planlamas, bunlarn hepsinin fikir babas biziz. Trkiye'de ilk defa bunlar 1978 ylnda Verim Ekonomisi adl eserimde ben yazdm ve benim arkadalarm politikada bunlar savundu. Ticaret Bakanyken bir ksmnn kanun tasarsn Meclise sevk edemedik, Hkmet dt, kadk kald, Bakanlar Kurulu merhalesinde kald. Arkadan da gzel bir alma yapld darda, Trkein szleri ve biz yardmclarnn szleri, Genel Sekreterinin szleri dkld, Evren ve ekibinin szleri dkld. Bizim cmlelerimizi aynen tekrar ediyorlar; Vatan blnemez, cumhuriyetten vazgeilemez, terre hak tannamaz, terristlere hukuki

imkn verilemez. Biz bunlar mahkemeye getirdik ya kardeim, bizim sylediklerimizi bu adamlar sylyor. O sebeple Kendisi tutuklu, fikirleri iktidar olan kadro biziz. dedik, bu kadar ak. MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Darbecilerin fikirleri ile bir siyasi partinin fikirlerinin bu kadar zdelemesi biraz problemli deil midir acaba? AGH OKTAY GNER Ne deil mi? MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Problemli. AGH OKTAY GNER Efendim, imdi, buna problemli de diyebilirsiniz, fikir fukaral da diyebilirsiniz, fikir fukaralndan bizim grlerimizi aynen tekrar ettiler. te, ekonomiyle ilgili olanlar ifade etmiim orada da, genel siyasetle ilgili olarak, d politikayla ilgili olarak Trke Beyin szn sylyorlar, benim szm sylyorlar, benim deerli arkadalarmn, Bakanlk Divan yelerinin szlerini tekrar ediyorlar, Genel Sekreterin szlerini tekrar ediyorlar. MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Efendim, 12 Eyll ncesi dnemde MHPnin skynetim ilan edilmesi gerektiini savunduunu biliyoruz. 26 Aralk 1978 tarihinde 13 ilde skynetim ilan edildi. MHP 11 ilin daha dhil edilmesini beyan ediyor, zaman ierisinde baka illerde de skynetim ilan ediliyor. 1978den 1980e iki yl Trkiyede birok yerde skynetim yryor hatta MHP o dnemde btn Trkiyede skynetim ilan edilmesi gerektiini savunuyor o dnemin artlar ierisinde. Skynetim ilan edilmi olmasna ramen Trkiye'nin adm adm 12 Eyll darbesine doru gitmesinin nedenleri nedir sizce, ne gzlemliyorsunuz? AGH OKTAY GNER Efendim, nce neden skynetim istedik? Skynetim komutanlar, muhterem heyetinizin bildii zere, grev ifa ettikleri dnemden hukuki, cezai ve mali sorumluluk tamazlar. Onlara bu cesaret ve imkn tannmadan grevlerini tam yerine getirmeleri mmkn deil. Asker bu garantiyi istiyor nk bu memlekette bir Mustafa Mulal rnei var. Askere skynetim hukukunu salamadktan sonra baarl olmanz mmkn deil ama maalesef biraz nce Sayn Milletvekilimizin ifade buyurduu ve benim de yzde 30 orannda dediim Rusyann tesiri fevkalade tehlikeli bir noktada. Trkiye ve Orta Dou Amme daresi Enstits -ismini vermeyeyim- bir ksm ilim adamlar tarafndan Marksist Trkiyeye kadro yetitirmek iin yllarca kullanld ve burada apak Marksist eitim yapld, Marksist Trkiye ablonlar izildi. O kurslardan, o eitimden geen kaymakamlar o ideolojiyle gittiler. Karadeniz Blgesine gidiyorum, Milletvekiliyim, partim diyor ki bana: Beyefendi, cumartesi-pazar gn kaymakam, jandarma komutan, savc ava gidiyor, dne gidiyor, buras bombo, sahile gelen teknelerden sandklar dolusu bir eyalar kyor, kamyonlara ykleniyor, Anadoluya gidiyor. Milyonlarca silah ve mermi girdi Trkiyeye. Biz bunlar byk lde ifade ettik. Avrupa Konseyi Parlamentosunda zabtlara gemi, Mamak Mahkemesine sunduum zabt metinlerinde benim bir konumam var, diyorum ki: Terr dnya apnda bir tehlikedir, bayra yok, lkesi yok ama hkimiyeti var. Terristlere siyasi iltica hakk tanmayalm -o zaman 24 yesi var Avrupa Konseyinin- terristlere hepimiz ayn ceza kanununun maddelerini tatbik edelim ve bir bilgi ilem merkez kuralm. Genel Kurul bunu kabul etti. Biz rahmetli Turan Gnele spanyaya gittik Bakanlar Kurulu toplantsna, orada Konseyin yesi olan devletlerin Dileri bakanlarna bunu anlattk, orada da kabul grd ve Trkiyeye dndk, alt gn sonra darbe oldu. Bunlar da syledik yani terr hem uluslararas dzeyde hem lke iinde ok ciddi siyasi anlama zemini hazrlanarak zlecek bir mesele, ne sade askerin ne sade sivilin zecei bir mesele. MEHMET NAC BOSTANCI (Amasya) Efendim, ok sayda silah girdiini sylediniz. Bu halkn tanklklarna dayal bir yorum mu yoksa elinizde ne kadar silah

girdiine ilikin polisin, emniyetin birtakm kaytlar var m? Bu silahlar belli merkezlere mi gidiyordu yoksa birilerinin syledii gibi sacy ve solcuyu birbirine krdrmak iin belli merkezlerin herkese o silahlar datt eklinde bir kanaate mi sahipsiniz? Bu kanaatleri delillendirmek bakmndan elinizde birtakm veriler var m? AGH OKTAY GNER Efendim, imdi, solcu denilen evlatlar ile bizim lkc evlatlarmz vuran silahlarn ou aynyd. Bu, polis kaytlarnda var. Yine, polis kaytlarnda, Emniyet Genel Mdrl kaytlarnda 12 Eyll darbesinden sonra el konulan silahlar ve bunlarn says var ama bizim elimizde bir siyasi parti olarak byle bir kayt yok fakat arz ediyorum, silahlar giriyor devaml, Trkiyeye eitli yollardan silah giriyor yoksa bylesine bir silahlanma mmkn olmaz. kincisi: Bu, Trkiyeyi yzde 100 i savaa sokma gayretiydi fakat merhum Trke ve yanndaki kadro bu i sava nlemitir. Bunu mahkemede de ifade ettik, delillendirdik, ben gzmle, kulamla iki olu vurulmu bir babann Yatam, yorganm satp silah alacam, onlar vuracam. dedii zaman Trkein o babay nasl haladn Devlete gven, polise gven. diye haykrdn grdm, yaadm. Eer MHP bu oyuna gelseydi Trkiyede kan gvdeyi gtrrd. BAKAN 12 Eyll dneminde yarglandnz, ieride, hapishanede yattnz, kaldnz. AGH OKTAY GNER Evet, on be buuk ay. BAKAN Ne tr kt muameleler grdnz, savclk aamasndan itibaren? AGH OKTAY GNER Efendim imdi, bir ay sonra bizi 6 savc sorgulad, bir ksm niformal, bir ksm sivil. Sorgulama srasnda hepsi son derece beyefendiydiler Allahlar var, sonuncu bir savc bana alt saat, yedi saat srd o sorgulama- Agh Bey, Trkiyenin ekonomisini nasl gryorsunuz? dedi. Sayn savcm, biz bir aydr ieride, heyetinize Trkiyenin ekonomisinin nasl olduunu anlatmak iin mi tutulduk? dedim, anlattm ekonomiyi de. O srada Nurettin Soyer girdi -bilmiyorum adn sann, bir albay, ceketinin btn dmeleri zk, imdi ldr ama diriyken televizyonlarda onun bana hakaret davas amas iin yedi slalesine okudum- geldi o, bir eli de cebinde, Sen deil misin bir lkc ldnde ehit oldu., bir komnist vurulduunda Geberdi. diyen. dedi. Benim terbiyem byle konumaya msait deil. Ben Meclis krssnde soldan da sadan da terrn katlettii insanlar iin rahmet okumu adamm, ne diyorsun sen. dedim. Geldi, tepeme dikildi Sen elini nasl vuruyorsun masaya, sen sanksn ben devletin savcsym. Byle ak ifade ediyorum, adam bana bir tokat atarsa ben ne yapacam hesap etmeye baladm nk bizim tokat yememiz pek ok eyin bitmesi olurdu. Bu baryor, ben iyice dikletim sandalyede, buna byle sabit gzlerle bakyorum. Ne bakyorsun, ben devletin savcsym. dedi, Ben de buraya amurdan gelmedim, benim geldiim yerlere senin ryanda gelmen mmkn deil. dedim. Hoflad toflad, gitti. Beni ald inzibatlar bu gittikten sonra, gtrdler sobas yanmayan bir odaya koydular. Ankarann mehur Mamak souu... Biz o odada dokuz saat bekledik, dokuz saat sonra beni ve Necati Gltekin Paay bir cipe bindirdiler, Mamak tepelerinde be saat iniyoruz, kyoruz. Yzbaya dedim ki: Yzbam o da nde oturuyor- haydi bize zulm ediliyor da sizin gnahnz ne? dedim. Ne yapalm, kader bazen mterek ac ektirir. dedi, Ha, bu Yzba salam. dedim. Yzba bizi be saat sonra dil okuluna geri getirdi. Dil okuluna geldik, bizi Necati Paayla gherileleri kabarm, penceresiz bir odaya kilitlediler. Necati Paa kalp hastas, Yavrum, onba, kapy bir santim olsun aralayn, Paa lecek. Ertesi sabah on buua kadar orada kaldk, akamn sekizinden on buua. On buukta bir asker doktor geldi, Allah ocana balasn, Sizi kim koydu

buraya? dedi, onba dedi ki: Amirim emretti, koyduk. Tutukevi amiri... arn buraya. Ya sen deli misin? dam mahkmlar bile mazgal olan hcrelere konur. Bu adamlar nasl buraya hapsedersin? karn. dedi. Savcmla konuaym, karrm. Dedi. Savc emir vermi ve biz o gn akam altya kadar yine orada kaldk, o karanlk odada. Bunun dnda, tabii ki, bir buuk, iki ay ocuklarmz bizim nerede olduumuzu bilmedi, biz dil okulundayz ama onlar bilmiyor. Gece ben Konyadan geldim o gn gndz, Konyadaydm kongreler sebebiyle -biraz nce ifade ettim- eve iki REO dolusu asker geldi, saat birde beni almaya. imdi, gidiyoruz. Nereye gidiyoruz? Allah vermesin, Kzlayda indirseler, kuruna dizseler hesap soran olmaz. Kayordu, vurduk. derler. Geldik dil okuluna, byle bileim kalnlnda zincir vurulmu kaplara -kaplar demir yapmlar dil okulunun- oras ald, biz girdik. Sabah orba geliyor, iinde spanaklar yzyor. leyin bir bulgur pilav yle yapyoruz- buras orba, buras pilav, biraz da bezelye. Allah anam nurlarda yatrsn, yemek setiimiz zaman bize ok ar ceza verirdi, benim yemekten yana bir ikyetim olmad. Birka ay sonra -olduka ok- ailelerimizin perembe gnleri tek yemek getirmesine msaade ettiler, konserve kutusuna kolonyal pamuu koyup o yemeimizi styorduk, o byk lendi. Tabii, bunlar hi nemli deil, esas nemli olan u: Merasim ktalaryla karlanmsnz bakan olarak, asker sizinle konumuyor. Yazk. Siz duvara bakyorsunuz, duvar size bakyor. Kirazlderede dil okulunun muazzam bahesi var, bizi evresi 165 metre olan bir tel rgnn iine koyuyorlar, indim be dakika, ktm be dakika, yirmi dakika buradasn, burada havalanyorsun. Ben bunun kenarn yrye yrye yol yaptm -Allah selamet versin- tahliyemden sonra arkadalar bir kada Agh Oktay yolu yazm oraya bir ubua asmlar. BAKAN Efendim affedersiniz, 24 Ocak kararlar mimar olarak Turgut zal bilinir. AGH OKTAY GNER Mstear olarak. BAKAN Evet. Ayn zamanda sizin de mstearnzd Turgut Bey, Turgut zal. AGH OKTAY GNER Planlamadayken. BAKAN Evet. Kimi deerlendirmelere gre darbenin yaplma nedenlerinden birisi de 24 Ocak kararlardr nk Trkiye, 24 Ocak kararlaryla ekonomik yapda radikal bir deiim gerekletiriyor. Ykselen toplumsal muhalefeti bastrmak iin daha despot bir ynetim modeli gerekir, demokrasilerde 24 Ocak kararlar trnden uygulamalar olmaz. AGH OKTAY GNER Sendikalar trplenmelidir. BAKAN O yzden darbenin bir gerekesini de 24 Ocak kararlar oluturuyor. eklinde yorumlar sz konusu. Buna ilikin yorumunuz nedir, kanaatiniz, bilginiz? AGH OKTAY GNER Efendim, d faktr derken kastettiim unsurlardan birisi buydu, akladnz iin teekkr ediyorum. kincisi: Darbe, Trkiyenin dinamik genliinin kkn kurutmutur. 24 Ocak kararlar Trkiyede sendikalizmi ldrd, sendikalar zavall hle getirildi, niversiteler perian hle getirildi, konumayan bir Trkiye amaland ve Turgut Bey, benim Planlamada mstearmdr, kendisini saygyla yd ederim ama politik izgiye getikten sonra Turgut Beyle aramda ok ihtilafl meseleler de olmutur. u anda merhumdur, fazla bir ey sylemeyeceim ama unu ifade edeceim: Trk toplumu hazr olmadan tketim toplumu olmaya itildi. Evet, Trkiyenin kredi kart kullanmas gzeldir ama siz bu kadar hazrlksz kredi kartlar musluunu aarsanz bugnk

felaket tablosuyla karlarsnz. Vatandan bor rakamlarn, kredi kart durumunu benden iyi biliyorsunuz. Trkiye, hibir kontrol olmayan serbest piyasa ekonomisine geti, Trkiyede tam bir vahi kapitalizm uygulamas var. Turgut Beyle birlikte, devletin nemli dzenleme arac olan tarm kredi kooperatiflerinden vazgeilmeye baland ve son on ylda da tarm kredi kooperatifleri bitirildi biliyorsunuz. Kyl, retici, piyasa ekonomisinin ve tccarn insafna terk edildi. ncs: Cari ak konusudur. Bugn bile fevkalade ar bir meselemizdir. Tketim toplumu olmaya ittiiniz zaman bir cemiyeti, orada cari ak vermek kanlmazdr. Genlii yok etmitir 80. Evet, ocuk Marksistti, solcuydu ama okuyordu, ocuk lkcyd, okuyordu; hem de nasl okumak. Savclar bana dediler ki: Sizin partinizin giri katnda grdmz kitap bolluunu bir yerde grmedik. Dedim ki: Onlar genlerin satn almas iindi, parti onlar krsz satyordu. Ben Konya Yurduna ktphane kurdum, Konya Milletvekiliyim, o gnn, Ecevitin polisleri geldiler, ayaklaryla musluklar krdlar, ktphanedeki kitaplar tuvalete doldurdular ve inediler. rfan Paaya dedim ki: Siz generalsiniz, bu ne rezalet, bakansnz. Nasl yapyor polisleriniz bunu? Ve 80 darbesi heyecansz, lksz, sorumsuz, yarn endiesi olmayan, devlet, vatan, millet kavramlarndan kopmu bir genlik yetitirdi. stisnalar hari ama bugn ounluk iin Trkiye var mdr, yok mudur? Canm ne yapalm, unlar da isyanc Krtlere verelim, PKKya verelim. diyen adamn kannn, cannn, ruhunun bizden olmadna inanyorum, bizim ona hibir ey vermediimize inanyorum. BAKAN Byle diyenler mi var efendim? AGH OKTAY GNER Aman efendim, duymuyor musunuz? Uultular tavanlara ykseliyor, gazete stunlarn yakacaklar neredeyse o makaleleriyle. BAKAN Yani Blnelim, Krtler ayrlsn. eklinde bol miktarda beyan m var efendim, sizin ahit olduunuz? AGH OKTAY GNER Evet efendim, stediklerini verelim. beyanlar var. Zataliniz duymuyor musunuz, okumuyor musunuz? Ben rya grmyorum. BAKAN Hayr, ben sizin kanaatinizi soruyorum. AGH OKTAY GNER Evet, ben kanaatimi deil grdm sylyorum. Bugn Trkiye o gayretlerle blnmenin eiine getirilmitir ve mill kltrn yok edilmesi sebebiyle sistemli bir biimde- buna kar hassasiyet yoktur. Amerikada, Fransada ikinci dille yarglama, ikinci dille devlete mracaat diye bir ey yok ama Trkiyede bunun altyaps hazrlanyor. Bu Trk devletinin bitmesi demektir, Trkiye Cumhuriyetinin bitmesi demektir. Buna kar nerede genlik mitingleri, nerede sendika mitingleri? t yok. niversite susuyor, basnn byk bir blm susuyor, aydnlarn byk bir blm susuyor. Neme lazmclk gerek kimlik oldu Trkiyede. BAKAN Evet, Btn bunlar 24 Ocak kararlar ve sonrasndaki gelimelerle balantl. diyorsunuz. AGH OKTAY GNER Evet efendim. BAKAN Peki. Darbeyi yapanlar, sa ve sol iddete kar olduklarn syleyerek darbe yaptlar ayn zamanda. Gerek tutuklamalarda gerekse cezalarn uygulanmasnda zellikle idam cezalarnda- bir sadan, bir soldan diye adlandrlan, yle konuulan birtakm cezalar verdiler, bir ksm insanlarda da Evet, sol iddet var ama ayn zamanda sa iddet var, bu da MHP ve lkc kurulular marifetiyle yrtlyordu. eklinde bir deerlendirme sz konusu. Bu deerlendirme delillendirilirken komando kamplarndan balayan bir gzergh da iziliyor. Sizce MHPnin 80 ncesi dnemde, iddet ortamnn teekklnde -MHP ve lkc genliin- pay olmu mudur, olmusa

ne lde olmutur, olmamsa durum nedir? Buna ilikin yorumunuzu istirham edebilir miyiz? AGH OKTAY GNER Estafurullah. Efendim, MHP ve lkc genlik terrn kurbandr, terrn madurudur, terrn mazlumudur. Genlik ve parti devaml bir biimde madur izgisinde kalmtr. Gn Sazak vuruldu, Cenaze treniyle ilgili iler iin merhum Trke beni grevlendirdi. Babakan Sayn Demireli ziyaret ettim. Ankara Skynetim Komutann davet etti Babakan. Efendim cenazeyi Yenimahalle Kabristanndan orann morgunda ceset- alsnlar, orada namaz klsnlar. dedi. Paam, biz buna evet demeyiz. Biz cenazemizi partiye getireceiz. Partiden Hac Bayram Hazretlerine gtreceiz ve namaz orada klacaz. dedim. Paa Katiyen msaade etmem. dedi. Sleyman Bey bakt ki hava ok kzd Bu mzakereyi burada keselim, sonra grelim. dedi. Paa Buna teebbs ederseniz yakarm ortal. dedi. Benim buraya en az 500 bin partilim gelecek. Hepsi 1 kilo ta getirirse siz de akbetinizi dnn Paa Hazretleri. dedim. Sleyman Bey araya girdi, ben eve geldim. Gece saat iki buukta Sayn Demirel beni arad, dedi ki: Ben Paay ikna ettim. Cenazenizi, merhum Sazak partinin nne getireceksiniz, oradan Hac Bayram Hazretlerine gideceksiniz. Ulustaki btn esnaf partiye geldi, beni ok iyi tanyorlar; eski Genel Sekreterim, eski Mstearm, eski Ticaret Bakanym. Efendim, biz mahvolduk. dediler. Niye? Bu kalabalk yakar ykar ortal. Size toplu ine zarar verilmeyecek. 1 kuru zararnz olsun biz deyeceiz. dedim. Genlere yank birka cmle syledik, Tahriklere kaplmayn. dedik. Skynetim Komutannn yapt sayma gre 498 bin-500 bin kii geldi Ankaraya. Cenazemizi gtrdk, oradan Eskiehire nakledildi ve kalabalk dald. Sonra esnaf, tccar hepsi bize teekkre geldiler Hibir zarar grmedik. dediler. Ben evimin nnde vuruldum, Ticaret Bakanym. Hl kurun burada duruyor, ameliyat edilemiyor, 1 milimikron bak oynarsa kolum fel oluyor. Zaman zaman hl arsyla uyanrm. Bunu kamuoyuna aklamadk. Bakanlar Kurulunda konutuk, Parti Bakanlk Divannda karar verdik Aman aklamayalm. diye. nk, Gn Bey cennetmekn olmu, biz vurulmuuz, nnde duramayacamz hadiseler olur. Bir ey daha arz edeyim, ok enteresan. Samsun mitingine gidiyoruz. Havzaya geldik. Havzada jandarmalar yolun iki tarafna dizmiler. Dev-Sol militanlar da jandarmalarn omzuna koymular 14lleri, Belika Browninglerini, ate ediyorlar. Bizim konvoy da oraya gidiyor. nde Trke Beyin arabas var, arkada benim arabam. Bir salise dndm, ben vurulursam buras yanar, ama Trke vurulursa Trkiye yanar. Yldrm hzyla kotum, kendimi Alparslan Beyin stne attm Gazla yavrum. dedim ofre, nde de koruma polisi var. Hzla getik. Bir iki saat sonra arabada bir cak cuk sesleri var. Dedim ki: Arabann alt kan dolu. Direksiyondaki ofr arkada dedi ki: Ben vuruldum efendim. imdi, bu gen adamn -lkc memurdu o ocuk- samimiyetine, ihlasna bakn, kurun bbrek havuzunun kysna gelmi, gk demiyor. te MHP buydu terrde. BAKAN dris Bey, sorunuz var m? DRS BAL (Ktahya) Bizim amacmz Komisyon olarak, tabii ki gemite yaananlar, elden geldiince, varsa karanlk ksmlarn ortaya karmak. Ama esas gayemiz, benim ve arkadalarmzn zannediyorum ortak kanaatidir ki aslnda herkesin ortak kanaati olmal, bizim demokrasimiz birinci snf demokrasiler safna gemelidir, sorunlarn zmelidir, gemite dediimiz bedelleri milletimiz tekrar dememelidir. Hl byleyse, siz o dnemlerde hakikaten ok anahtar diyebileceimiz belirli pozisyonlarda yer aldnz. Bu balamda iki sorum var.

Bir: O dnemde sizin yetkiniz olsayd -tabii bu bir kurgu sadece- o darbeye giden srete neler yaparak o sreci durdurabilirdiniz? Yani, grdnz, yle yaplmalyd dediiniz konular var m acaba? Bu, gvenlik asndan olabilir, siyaset asndan olabilir, genlik, birok adan olabilir. AGH OKTAY GNER Efendim, biraz nce ifade ettim. Biz bir kere, skynetimin derhl ilan edilmesini istiyorduk o dnemde. kincisi: Avrupa Konseyi Parlamentosunda teklif ettiim gibi, terristlere siyasi iltica hakk verilmemelidir. Adam burada vuruyor Fransaya gidiyor, burada vuruyor Bulgaristana gidiyor. : Avrupa Konseyi Parlamentosu yelerine, Trkiyeyle terr karsnda ayn ceza kanunu maddelerini uygulamak Yani adam kasa bile kurtulacandan midi olmasn. Drt: Bir bilgi ilem merkezi kurmak. Be: Trkiye ierisinde savclarn yetkisini geniletmek, hzl ileyen mahkemeler kurmak. ngiltere metrosunda bir terr olay cereyan etti, ngiltere mahkemeyi metroda kurdu, karar verdi, infaz etti. Yani adam hapishaneye koyup orada istirahate sevk etmek terre kar bir are deil. Ve terrn kkenine inmek. Bizim ekonomide de isizlii nleyecek ok ciddi projelerimiz vard. sizlik olduu mddete, gvensizlik olduu mddete terr malzeme bulur. siz adam, mitsiz adam cebi parayla dolduruldu mu ve kendisine silah verildi mi bir kimlik sahibi olur. Bunun nlenmesi gerektiini her zaman ifade ettik. Halkn gven duygusu kaybolmutu. Gven duygusu olmayan memlekette ne kalknma olur ne gelime olur ne huzur olur. Ne yazk ki Trkiyede bunlar dnlmedi. Ve uzlama kltrnn siyasette yokluu, banda ifade ettim. Beyefendi, benim terristim, senin terristin olmaz, terrist terristtir. Bunu Meclis krssnde defalarca syledik, zabtlarda var. Bu uzlama olmaynca meydan onlara kald. Siyasi otorite gszse hibir yere sz gemez. Milletvekilisiniz, bunu yayorsunuz, telefonu evirdiiniz zaman sayn bakan, sayn genel mdr, sayn mstear kyor ve sizin talebinizi not alp size bilgi veriyorsa o zaman siyasi otorite var demektir. Ama hep beyefendiler toplantda ise siyasi otorite zaafa uram demektir. DRS BAL (Ktahya) O dnemde bir de zellikle Amerika yoluyla, NATO kanalyla Trkiyede bir kontrgerillann organize edildiine, esas ynlendirenin Amerika olduuna ve o erevede de genellikle lkc camiaya ynelik baz iddialar var. Siz iin iinde olan bir kimse olarak nasl deerlendiriyorsunuz bu iddialar? AGH OKTAY GNER Efendim, lkc camiann Amerikayla hibir ilgisi yoktu ve o kadar yalnzdk ki, lkc ocuklar her yere Ne Amerika Ne Rusya yazyordu. Rus Bykelisi bir kokteylde arkadalarmza Sayn Trke Anadoluyu dolayor ky ky, komnizme kar artlandryor, Rusyaya kar artlandryor. Biz bundan ikyetiyiz. demi. Nereye mitinge gittiysek orada ne Amerika ne Rusya, Trk iin Trkiye, yani peindi, kesintisi yoktu bunun. imdi, Beyefendi, biz manav dkknna girdiimiz zaman Atele Yaklamayn yazsn grmeyiz, ekmek frnna girdiimiz zaman da Atele Yaklamayn yazs yoktur ama benzin istasyonuna girdiiniz zaman Atele Yaklamayn yazs vardr. Sizin lkenizde terre uygun artlar varsa, bu terr her zaman kullanlr, samimi kanaatim budur. DRS BAL (Ktahya) Bu darbeye giden srete, darbecilerin, darbe yapmak isteyenlerin, o camiann, daha dorusu o plann ierisinde yer alan kiilerin bir taraftan darbe zemininin, o psikolojik zeminin hazrlanmas iin asli vazifelerini ihmal ettikleri, belki bir ilave olarak ise teviki, istikrarszln artmas iin teviki

olduklar, hatta belirli teviklerde, kkrtmalarda, provokasyonlarda bulunduklar, belki baz bombalar kendilerinin patlattklar gibi iddialar hususunda ne diyorsunuz? AGH OKTAY GNER Hepsi dorudur, tabii bana gre dorudur. DRS BAL (Ktahya) Son olarak ben unu soraym o zaman: Bugn de yayoruz biz, ciddi yaanmlklar var, ciddi tecrbeler var, tabii millet olarak maalesef bylesine tecrbelerimiz var ama sizin ahsen, belirli sorumluluklar, yetkiler olduu hlde ciddi tecrbeleriniz var. u anda, biz nmze bakarsak, bizim bir daha bu darbeleri yaamamamz iin, bizim bir daha genlerimizin kutuplatrlmamas iin, bu kaos ortamnn hazrlanmamas iin, ksacas birinci snf demokrasiye sahip, birinci snf hizmetleri olan bir lke olabilmemiz iin sizce yaplmas gerekenler nelerdir? yle eyler var m: Gemiten gnmze u hata hl devam ediyor, u reform yaplmal, u adm atlmal, mesela -benim aklma gelen- ift yarg var bizde, asker ve sivil, bu kalkmal ya da tekilat olarak polisi, askeri vesairesi yle deimeli diyeceiniz -ben ynlendirmek istemiyorum- yani bu tecrbe birikimiyle, bizim milletimizin hayrna, bu darbelerin bir daha olmamas iin neler olmal, reeteniz nedir sizin? AGH OKTAY GNER Efendim, takdir buyurursunuz ki sosyal olaylara reete yazmak kolay deil ama birtakm tecrbeleri ve grleri nakletmek mmkn. 27 Mays darbesinin tutulacak hibir taraf yoktur. Halkn oyuyla gelmi halkn oyuyla gitmesi mmkn Demokrat Parti ktidar bir cunta tarafndan devrilmitir. Ancak, 27 Mays darbesinin iki olumlu yn vardr, hizmeti vardr. Birisi Mill Gvenlik Kuruludur, sivil ve asker otoriteyi bir masa etrafnda toplayan; ikincisi de Devlet Planlama Tekilatdr. Ben metodik ve tecrbi olarak planc olduum iin Planlamay savunmuyorum, Trkiye ekonomisinin zarureti olduu iin savunuyorum. Trkiyedeki israf ekonomisini baka trl kurtaramazsnz, planl ekonomi elzemdir. Birinci mesele de Mill Gvenlik Kurulu. 27 Mays darbesi bunu ok gzel dnmtr; asker ve sivil bir masann etrafnda otursun, konusunlar. Askerin dinlenilmesi gerektiine inanyorum. Asker onuruyla oynanmaldr, asker imdi Trkiyede darbeler Parlamentoyu ok yaralad, milletvekillerini ok yaralad. ftira, yalan, basn akl almaz bir biimde darbelere uak oldu. Dnyann hibirinde Gzmz aydn, ordu idareye ol koydu. diyen bir basn yok, bu basn bizde. Demek ki bu birleik kaplar gibi, bu sadece Silahl Kuvvetlerin hastal deil, basnn da hastal ve niversitenin hastal. niversite de destek olursa buna O zaman demokrasi kltrmz gelitirmemiz lazm, uzlama kltrn gelitirmemiz lazm. Siyasi partilerin iine demokrasi gelmeli. Siyasi partilerin genel bakanlar padiah gibidir. Yaadm bunu, grdm. Milletvekili listesine konulmanz genel bakana bal, sranz genel bakana bal, bakan olmanz genel bakana bal, Mecliste gndem d be dakika konumanz genel bakana bal. Bundan iyi padiahlk m olur? Bundan vazgemek lazm. Seim sistemini demokratik klmak lazm, korkmamak lazm, yani yzde 10dan bence vazgemek lazm. Dier bir ac mesele de u: Ankara Milletvekili seilirken 20nci Dnemde, ankaya blgesinden bendeniz 356 bin oyla geldim. rnak Milletvekili olan arkadam -kulaklar nlasn- 5 bin oyla geldi. Benim bir oyum var, onun bir oyu var Mecliste. Byle ey olmaz. Bence deerli ktidarnz Trkiyede kullanlan toplam oyu milletvekili saysna blmeli, o saynn altnda kalan toplamal. 5 bin oy, 10 bin oy, 20 bin oy, 30 bin oy bir tane milletvekili. Esas demokrasi budur. Yoksa, ben 356 bin oyla geleyim bir oy, br 5 bin oyla gelsin bir oy. Byle demokrasi olmaz, bu hakszlktr, bu zulmdr. Ekonomi ynne gelince cizane grm: Sosyal siyaset politikalarna ok nem vermek lazm. Yani bir numaral dman isizliktir, iki numaral dman

enflasyondur, numaral dman snrsz tketim ekonomisidir. imdi baknz, devlet ekonominin dnmesi iin bor alyor, vatanda ekonomisini dndrmek iin kredi kartlaryla bor alyor. Size bor veren devlet musluu skt m, siz de vatandan musluunu skyorsunuz, bitti. Olmaz. Onun iin bizim ok ciddi bir biimde ekonomide derlenip toparlanmaya ihtiyacmz var. BAKAN Efendim, izninizle son bir soru soracam. AGH OKTAY GNER Buyurun efendim. DRS BAL (Ktahya) Ben son bir soru soraym da, size vereyim Deerli Bakanm. Olur mu? BAKAN Buyurun, buyurun drisciim. DRS BAL (Ktahya) imdi, o dediklerinize ilave olarak somut bir ekilde bizde de Bat Avrupa lkelerinde olduu gibi, Genelkurmay Bakan Milli savunma Bakanlna balanmal. diyebiliyor muyuz? AGH OKTAY GNER Efendim 50ye kadar, malumaliniz 60a kadar balyd. DRS BAL (Ktahya) Evet. AGH OKTAY GNER Fakat bakn Kardeim, Deerli Milletvekilim DRS BAL (Ktahya) Ya da Bu ift yarg sistemi skntl. diyebiliyor muyuz, u 35inci madde kalkmal. diyebiliyor muyuz? AGH OKTAY GNER Hayr, o bence nemli deil yani asker yargnn olmasnn demokrasiye bir tesiri yok. Esas u: Demokratlar tek bana iktidar oldular, yirmi yedi senelik CHP ktidar devrildi. Getirdiler, bir emekli yarbay Mill Savunma Bakan yaptlar. imdi, orgeneral giriyor ieriye, Sayn Bakanm, emredin. yarbaya, olmaz. Yahu, getirin bir bykeliyi kardeim. Hasan Esat Ik CHPden Milli Savunma Bakan oldu, vallahi titretti oray. Mthi bir adamd, vatanperver bir adamd. Moskova Bykelisiyken kapatlm olan Demokrat Partinin yerine kurulan Adalet Partisinin bana getirilmesi dnlen adamd. Ben kendisini Pariste tandm. Drt yl kaldm, o da Bykeliydi, ok konutuk, ok ey dinledim, rendim. Buna ok dikkat etmek lazm. DRS BAL (Ktahya) Efendim, imdi, hemen bu olaylarla ilgili bir de gnmzde terr olay var. AGH OKTAY GNER Evet. DRS BAL (Ktahya) Terr olayyla ilgili genellikle yle bir klielemi konu var: Yani, tamam terr var ama adamlara da ok eziyet edilmi canm. Yani ok da mahvetmiler, ikence etmiler, yle yapmlar, byle yapmlar. AGH OKTAY GNER Kime ikence etmiler? DRS BAL (Ktahya) Yani ite, Gneydouda yaplan, ite, hapishanelerde ya da insanlara ynelik Yani ben eyi diyorum, genel kanaati sylyorum. Ama ayn zamanda, siz kendiniz hapishanede bulundunuz, o dnemdeki gelimeleri biliyorsunuz. Aslnda, yani burada terr aklarken Evet, o dnemde skntlar olmutur, hapishanede yanl yaplmtr ya da sivil hayatta uygulamada, kyde, kasabada yanl yaplmtr ama yanl yaplan kesim sadece bir kesim deildir, bunun lkcs de, solcusu da, sacs da, Ktahyals da, Sinoplusu da benzeri tecrbeleri yaamtr. diyebiliyor muyuz acaba, diyebilir misiniz? AGH OKTAY GNER Tabii deyin, gayet rahat deyin. Yani darbe bir denge psikozuna girdi. Ya idamlk olmam olan lkc genci gtrdler, astlar. Ondan sonra bir solcu astlar, ondan sonra yine bir lkc astlar. Bunlar yanl eylerdir ama yani Evrenin Asmayalm da besleyelim mi? cmlesi zihniyetini gsteriyor, zihniyetini gsteriyor. BAKAN Efendim, son bir soru izninizle

AGH OKTAY GNER Estafurullah. BAKAN Ecevit Hkmetinin sonlarna doru TSADn yaynlad birtakm ilanlar vard. Hatta Hkmetin gitmesiyle TSAD evresinin o ilanlarda tecelli eden politikas arasnda sonradan balar kuruldu. Bu ilanlarda temel tema olarak unu iliyorlard: Devlet siyasi kudreti elinde tutuyor, ekonomide de kudreti elinde tutar ise o zaman zgrlkler olmaz. Peinden 24 Ocak kararlar geldi. Siz bu gei srecine iktisadi olarak baktnzda -TSADn ilanlar, 24 Ocak kararlar ama giden hkmet Ecevit Hkmeti- bu tabloyu nasl deerlendirirsiniz? AGH OKTAY GNER Efendim, bu tablonun iinde Anadoluda domu, glenmeye balam, stanbul dukalna kar, aile iletmecilii olan sanayiyi silme gayreti de vardr. Anadolu insannn sanayiye teviki bizim Planlamada olduumuz zaman, merhum zaln Mstearl srasnda, Sleyman Beyin talimatyla, sonra Maliye Bakan olan rahmetli Ylmaz Ergenekon Doent, onun da gayretleriyle, sabahlara kadar alarak 933 sayl Tevik Uygulama Kanununu hazrladk. Bu Kanun ok ileri ufuklu bir kanundu. Mesela, ehirlemenin ykn eken, turizmin ykn eken beldelerin altyap yatrmlarn merkez hkmet yapar. Alanyaya, Antalyaya 10 milyon turist geliyor, bir belediyenin bu 10 milyon turistin altyapsn yapmas mmkn deil. Sonra, yatrmlarla ilgili ok ileri maddeler getirildi, tevik getirildi. Turgut Bey, Anadolu tccarlarn Planlamaya davet ederek onlar sanayi yatrmna ynlendirdi. Sabahlara kadar altk. Yani program dnemlerinde on sekiz gn masamn stnde uyuduumu, Kurban Bayramnda bile vekletle Ankarann iinde kurbanm kestirdiimi hatrlyorum. Saat drtte Turgut Bey: Benim arabayla Aghm, arkadalar dat, sonra da sen evine git. derdi, sabah 8 buukta da biz Planlamada olurduk. Bu akla, bu evkle ok iler yapld. Byk holdingler o zaman dodu. Bir orumun tula sanayisinin gelimesi, biskvi sanayisinin gelimesi, oradan Antepe kadar btn illerde sanayinin gelimesi, kendisi deha olan Kayserinin gelimesi hep bu politikalarn sonucudur. Ancak, 24 Ocak kararlar btnyle Trk sanayisini d rekabete at. Bu iyi oldu, kt oldu. Trk sanayisi bu imtihan verdi, d rekabetin karsnda yklmad. Nitekim, Avrupa Birliiyle Gmrk Anlamas imzaland zaman ben bata olmak zere pek ok kalem, pek ok kafa buna karydk, hl da karym. nk Avrupa Birlii bize diyor ki: Ben gmrm filan memlekete kar sfrladm, sen de sfrla. Biz de o memlekete sfrlyoruz, o memleketin mallar bize gmrksz geliyor, biz Oraya gmrksz mal satalm. diyoruz, Avrupa Birlii diyor ki: Hayr satamazsn nk sen ye deilsin. Bugn Trkiyedeki cari an temelinde bu byk yanl vardr. Artk Trkiye Avrupa Birliiyle arasndaki Gmrk Anlamasn masaya yatrmak zorundadr. Bilmem arz edebiliyor muyum? Btn bunlara toplu hlde bakmak lazm. ok teekkr ederim. BAKAN Efendim, ok teekkr ediyoruz. Geldiniz, bilgilerinizi, yorumlarnz bizimle paylatnz. Ayaklarnza salk. diyoruz. Sa olun. Toplantmz bitmitir. AGH OKTAY GNER ok teekkr ediyorum efendim. Kapanma Saati: 15.55

You might also like