ELEKTRK ENERJ LETM

DEV-1







Do. Dr. kr ZEN






zm Hazrlayanlar:
Bra HAMTOLU 20090805060
Grkan BULUT 20080805033
Yasin ANGA 20080805034
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 2
Elektrik Enerji letimi dev-1

Soru-1: Zamana bal
( )
0
( ) 150 2sin 60 V v t wt = + eklinde deien bir gerilim
kayna bir yk beslemektedir. Ykn ektii akmn anlk ifadesi
( )
0
( ) 16sin 60 A i t wt = olarak verilmi ise;
a) Gerilim ve akmn maksimum deerlerini bulunuz.
b) Gerilim ve akmn rms deerlerini bulunuz.
c) Gerilimi referans alarak fazr diyagramn iziniz ve ykn endktif mi
yoksa kapasitif mi olduuna karar veriniz.
zm-1:
a) 13 . 212 2 150
max
= = V V
16
max
= I A
b) 150
2
2 150
2
max
= = = =
V
V V
rms
V
31 . 11
2
16
2
max
= = = =
I
I I
rms
A
c)
0
0 150Z = V V
I akm V geriliminden geri olduu iin devre endktiftir.
V
0
120
I


Soru-2: Empedans
0
15 30 Z = Z O olan bir ykn ularndaki gerilim 231V
olduuna gre,
a) Yk empedansnn bileenlerini bulunuz. R ve X =?
b) Ykn ektii aktif ve reaktif gleri bulunuz, P ve Q=?
c) Ykn g faktrn bulunuz.
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 3
231V
0
15 30 Z = Z O

zm-2:
a) ) 30 sin( ) 30 cos( 15 30 15
0 0 0
j jX R Z + = Z = + =
O = = 13 ) 30 cos( 15
0
R
O = = 5 . 7 ) 30 sin( 15
0
X
b)
0
0
0
30 4 . 15
30 15
0 231
Z =
Z
Z
= I A
3083 ) 4 . 15 ( 13
2 2
= = = I R P V
1779 ) 4 . 15 ( 5 . 7
2 2
= = = I X Q Var
c) 87 . 0
3083
1779
tan cos tan cos cos
1 1
=
|
.
|

\
|
=
|
.
|

\
|
=

P
Q
|

Soru-3: Fazlararas gerilimi 380V olan 3-fazl 15HP g deerine sahip bir motor
tam ykte %92 verimle ve 0.9 (Endktif ) g faktr ile almaktadr.
a) Motorun ebekeden ektii akm bulunuz.
b) Motorun ektii aktif ve reaktif gleri hesaplaynz. P ve Q=?
zm-3:
a) 19 . 11 746 15 15 = = = W HP P
motor
kW
53 . 20
92 . 0 9 . 0 380 3
10 19 . 11
cos 3
3
=


=

=
q |
LL
V
P
I A
b) 161 . 12 9 . 0 53 . 20 380 3 cos 3 = = = |
L LL
I V P kW
890 . 5 )) 9 . 0 ( sin(cos 53 . 20 380 3 sin 3
1
= = =

|
L LL
I V P kVAr

Soru-4: Yldz bal dengeli ve faz empedans
0
12 20
Y
Z = Z O olan 3-fazl bir yk
fazlar aras gerilimi 380V olan bir hattan beslenmektedir. V
TR
gerilimini referans
alarak
0
380 0
TR
V V = Z
;
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 4
a) Dier hat gerilimlerini ve faz gerilimlerini kutupsal formda bulunuz
, , , , ?
RS ST RN SN TN
V V V V V =
b) Faz akmlarn kutusal formda bulunuz.
R S T
I , I , I ? =
0
12 20 Z = Z O
Z
Z
0
380 0 V Z
380
3
V
R
S
T
N


zm-4:
n
T R
S
0
30
0
30
0
30
0
30
0
30
0
30


a)
0 0
210 220 210
3
380
Z = Z =
RN
V V
0
90 220Z =
SN
V V
0
30 220 Z =
TN
V V
0
0 380Z =
TR
V V
0
240 380Z =
RS
V V
0
120 380Z =
ST
V V
b)
0
0
0
130 33 . 18
20 12
210 220
Z =
Z
Z
= =
Z
V
I
RN
R
A
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 5
0
0
0
110 83 . 18
20 12
90 220
Z =
Z
Z
= =
Z
I
I
SN
S
A
0
0
0
10 83 . 18
20 12
30 220
Z =
Z
Z
= =
Z
I
I
TN
T
A

Soru-5: Yldz bal 3-fazl dengeli bir sistemde Yldz bal empedanslar eit ve
0
20 30
Y
Z = Z O olup, bu sistem iin
0
400 75
ST
V V = Z olarak llm ise I
T
faz
akmn bulunuz.
zm-5: V
TN
, V
ST
den 150
0
geride,
0 0 0
75 230 ) 150 75 (
3
400
Z = Z =
TN
V V
0
0
0
105 5 . 11
30 20
75 230
Z =
Z
Z
= =
Z
V
I
T
T
A

Soru-6: Faz-faz gerilimi 400V olan bir hattan 230kW deerinde bir g 0.8 geri
g faktr ile ekilmektedir. Bu ykn g faktrn 0.95 e ykseltmek iin
yke paralel olarak balanmas gereken kondansatr gcn bulunuz Qc=?,
kompanzasyon ncesi ve sonrasnda hattan ekilen akm hesaplaynz.
zm-6: (cos
1
=0.8, cos
2
=0.95)
Q
C
Q
2
Q1
1
u
2
u

u = tan P Q
( ) x cos x cos
1
= u = u
) x tan(cos P Q
1
=
Olduuna gre,
( ) ( ) 5 . 172 ) 8 . 0 ( cos tan 230 ) ( cos tan 230 Q
1
1
1
1
= = u =

kVAr
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 6
( ) ( ) 6 . 75 ) 95 . 0 ( cos tan 230 ) ( cos tan 230 Q
1
2
1
2
= = u =

kVAr
9 . 96 6 . 75 5 . 172 Q Q Q
2 1 C
= = = kVAr
Kompanzasyon ncesi hattan ekilen akm:
415
8 . 0 400 3
10 230
cos V 3
P
I
3
1 LL
1
=


=
u
= A
Kompanzasyon sonras hattan ekilen akm:
45 . 349
95 . 0 400 3
10 230
cos V 3
P
I
3
2 LL
2
=


=
u
= A

Soru-7: Aada verilen hat modeli iin hat sonu gerilimi
0
198 0
R
V V = Z olarak
verildiine gre hat ba gerilimi
S
V i aada verilen hat sonu akm deerleri iin
hesaplaynz ve fazr diyagramn iziniz.
a)
0
20 0
R
I A = Z
b)
0
20 60
R
I A = Z
c)
0
20 90
R
I A = Z
1 2 Z j = + O
VR
Is IR

zm-7:
a) ( ) ( ) ( )
0 0 0
R R S
4 . 10 6 . 221 40 j 218 0 20 2 j 1 0 198 I Z V V Z = + = Z + + Z = + = V
I
R
V
R
V
S
10.4
0

[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 7
b) ( ) ( ) ( )
0 0 0
R R S
633 . 0 7 . 242 68 . 2 j 64 . 242 60 20 2 j 1 0 198 I Z V V Z = + = Z + + Z = + = V
0.633
0
-60
0
V
S
V
R
I
R

c) ( ) ( ) ( )
0 0 0
R R S
21 . 7 3 . 159 20 j 158 90 20 2 j 1 0 198 I Z V V Z = + = Z + + Z = + = V
7.21
0
I
R
V
S
V
R


Soru-8: ekilde grlen iletim hatt modelinde hat sonu akm 5 10 A
R
I j = ve
0
225 0
R
V V = Z olduuna gre hat ba gerilimi
S
V i hesaplaynz.
Vs
4 6 Z j = + O
VR
Is
5 10 A
R
I j =

zm-8:
( ) ( )( )
0 0
R R S
88 . 1 2 . 305 10 j 305 10 j 5 6 j 4 0 225 I Z V V Z = = + + Z = + = V
Soru-9: ekilde grlen ksa iletim hatt iin hat ba gerilim deeri
0
235 0
S
V V = Z
ve
0
5 30 A
S
I = Z olduuna gre
a) Hat sonu gerilimini V
R
=?
b) Ykn ektii gc P
R
=? Hesaplaynz
c) Fazr diyagramn iziniz.
[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 8
Vs
2 5 Z j = + O
VR
Is IR
PR

zm-9:
a)
S R
I I =
( ) ( )( )
0 0 0
S S R
45 . 4 49 . 214 65 . 16 j 84 . 213 30 5 5 j 2 0 235 ZI V V Z = = Z + Z = = V
b) ( ) ) 55 . 25 cos( 5 49 . 214 ) 30 ( 45 . 4 cos 5 49 . 214 cos I V P
0 0
R R R R
= = u =
57 . 967 P
R
= W
c)
-4.45
0
-25.55
0
V
S
V
R
I
R
=I
S


Soru-10: Aada verilen hat modeli iin aada istenenleri bulunuz.
a) Hat sonu gerilimini bulunuz V
R
=?
b) Hatta oluan gerilim dmn bulunuz V=?
c) Hat sonu akmn bulunuz I
R
=?
d) Hat sonundaki ykn aktif gcn bulunuz P
R
=?
e) Hat sonundaki ykn reaktif gcn bulunuz Q
R
=?
f) Hat sonundaki ykn grnen gcn bulunuz S
R
=?
g) Hat sonundaki ykn g faktrn bulup fazr diyagramn iziniz.

1 3 Z j = + O
VR
Is
IR
5 16
Yk
Z j = + O 0
238 0
S
V V = Z

[ELEKTRK ENERJ LETM] Do. Dr. kr ZEN


E l e k t r i k E n e r j i l e t i mi

Sayfa 9
zm-10:
S R
I I =
R e S
I Z V =
( )
R Yk S
I Z Z V + =
c)
( ) ( )
0
0
Yk
S
R
47 . 72 94 . 11
16 j 5 30 j 1
0 238
Z Z
V
I Z =
+ + +
Z
=
+
= A
a) ( ) ( )
0 0
R R
176 . 0 15 . 200 47 . 72 94 . 11 16 j 5 I Z V Z = Z + = = V
b) ( ) ( )
0 0
R
905 . 0 76 . 37 47 . 72 94 . 11 3 j 1 I Z V Z = Z + = = A V
d) ( ) 81 . 712 ) 47 . 72 ( 176 . 0 cos 94 . 11 15 . 200 cos I V P
0 0
R R R R
= = u = W
e) ( ) 2281 ) 47 . 72 ( 176 . 0 cos 94 . 11 15 . 200 sin I V Q
0 0
R R R R
= = u = Var
f) 2390 94 . 11 15 . 200 I V S
R R R
= == = VA
g) ( ) 30 . 0 47 . 72 ( 176 . 0 cos cos
0 0
R
= = u geri
0.176
0
-72.47
0
V
S
V
R
I
R