DENEY 5 - ISI AKTARIMI

HT-320 oklu s deitirici

Su ilave girii
S
o

u
k

s
u

g
i
r
i

i

S
o

u
k

s
u

d
e
b
i
m
e
t
r
e
s
i

Souk su kolektr Scak su kolektr
Genleme deposu
Basn gstergesi
Hava tahliyesi
1 2 3 4 5 6 7
S

c
a
k

s
u

d
e
b
i
m
e
t
r
e
s
i

Yzey boru tipi s deitirici
(Shell and tube)

e

b
o
r
u
l
u

(
k
o
a
k
s
i
y
o
n
e
l
)

d
e

t
i
r
i
c
i

Istma tank
(3x1500 W)
Souk su k
T1
T2
T3
T4
T5 T6
T7 T8 Fanl serpantin (fan-coil)
P
l
a
k
a
l

d
e

t
i
r
i
c
i

Dolam pompas
Basn gstergeleri
2
HT-320 ELEKTRK KUMANDA EMASI


HT-320 TEKNK ZELLKLER
MALZEMENN ADI ZELL
Plakal s deitirici Danfoss 021B0083 A=0,120 m
2
AxBxH: 70x35x190 mm
ie borulu s deitirici (koaksiyonel) 5/8-7/8 A=tDL=3.14x0,016x1,9255=0,0967 m
2
Fanl serpantin nitesi (fan-coil) HSK HAD-0-1 Aln yzeyi Ay=0,025 m
2
A=0,25 m
2
Yzey boru s deitirici (shell and tube) Kontherm ya soutucu, A=0,15 m
2

Kapal genleme kab Kombi tipi, V=4/3tR
3
=4/3 t 0,1
3
=0,0042 m
3

Dolam pompas Alarko NPVO-26-P (1 boru balantl), kademeli
Elektrik stc 2x2500 W
Multimetre
Entes EPM-06
ok noktal saysal termometre EVCO TM 103T N7 (-40 /+110C)
Sigorta 2x16 A+1x6A
Dimmer (fan hz kontrol) Vi-Ko (500 W)
D ller 0,5x1,0x1,45 m





R
Mp
Fan Motoru
I
s

(
2
5
0
0
W
)

D
i
m
m
e
r

(
h

z

k
o
n
t
r
o
l
)

V-besleme A-besleme
Akm trafosu
M
Pompa
M
Saysal
multimetre
Akm trafosu
I
s

(
2
5
0
0
W
)

3
ISI TRANSFER
Is, scaklk farkndan dolay hareket halinde olan enerjidir. Scaklk fark olan her ortamda veya ortamlar
arasnda s transferi gerekleir.

Is transferi prosesleri deiik tipte olur:
Hareketsiz bir ortamda scaklk gradyeni mevcutsa s transferi prosesi iin iletim (kondksiyon) terimi
kullanlr. Ortam akkan veya kat olabilir.


Farkl scaklklarda olan bir yzey ve hareketli bir akkan arasnda olan s transferi prosesi tanm
(konveksiyon) terimi ile tanmlanr.



Sonlu scakla sahip tm yzeyler elektromagnetik dalgalar halinde enerji yayarlar. Farkl
scaklklardaki iki yzey arasnda net s transferi, yzeyler arasnda engelleyici bir ortam
olmadnda gerekleir. Bu s transferi prosesi nm (radyasyon) olarak tanmlanr.




T
1
T
2
q

T
1
> T
2
T
S
q

Hareketli akkan
T

T
s
> T

4


Is Transferi letim (kondksiyon)
Isnn iletildii ortam iinde atom veya molekl gibi mikroskopik paracklarn etkileimi
yoluyla yaplan s transferidir. Zamana bal eitliklerle s transfer proseslerini miktar olarak
ifade etmek mmkndr. Bylece, birim zamanda transfer edilen enerji miktar
hesaplanabilir.
letim iin zamana bal eitlik Fourier Kanunu olarak bilinir.

T(x) fonksiyonu ile gsterilen bir scaklk dalm olan bir duvardan bir boyutlu s transferi
iin:
dx
dT
k q
x
= ' ' yazlr.



Is ak veya iletim miktar, qx (W/m2) transfer ynne dik birim alan iin x dorultusundaki
s transferidir. Bu miktar, bu dorultudaki scaklk gradyeni dT/dx ile orantldr. Orant
katsays, k (W/mK) sl iletkenlik katsays olarak bilinir. Negatif iaret snn azalan scaklk
ynnde transfer edilecei gereinin bir sonucudur.

Zamanla deimeyen scaklk dalm lineer olduunda scaklk gradyeni:

T
2
T
1
q
1

q
2

T
2
T
1
T(x)

L

q
x

T

x

5
L
T T
dx
dT
1 2

=

ve s ak miktar:

L
T T
k q
x
1 2

= ' ' veya
L
T
k
L
T T
k q
x
A
=

= ' '
2 1
eklinde ifade edilir.

Birim zamanda iletilen s miktar iin s ak miktar transferin gerekletii alan ile
arplmaldr:
A q q
x x
' ' = [W]

Problem
Isl iletkenlik katsays 1.7 W/mK olan 0.15 m kalnlndaki sl tulalardan endstriyel
frnn duvar yaplmtr. Duvarn i yzey scakl 1400 K ve d yzey scakl 1150 K
olarak llmtr. 0.5 m x 3 m boyutlarndaki bir duvardan s kayb ne kadardr?

2
/ 2833
15 . 0
250
x 7 . 1
m W q
L
T
k q
x
x
= ' '
=
A
= ' '


Duvardan s kayb:
W q
A q q
x
x x
4250
) 0 . 3 x 5 . 0 ( x 2833
=
= ' ' =


T
2
=1150 K

T
1
=1400 K

k=1.7W/m K

0.5 m

3 m

0.15 m

x

6
Is Transferi Tanm (konveksiyon)
Tanmla s transferinde iki makenizma etkilidir. Rastgele molekler hareketten dolay olan
enerji transferiyle birlikte akkann makroskopik hareketinden dolay enerji transferi
gerekleir. Ak, bir fan, pompa veya rzgar gibi aralarla saland zaman Cebri
Konveksiyondan, younluk farklar nedeniyle sephiye kuvvetleri tarafndan saland zaman
Doal Konveksiyondan bahsedilir.
Tanm ile s transferi Newton Souma Kanunu ile formle edilir.

( )

> = ' ' T T T T h q
S S
;

Burada, q (W/m2) tanm s ak miktar, TS : yzey scakl, T : serbest akkan
scakl, h (W/m2K) tanm s transfer katsaysdr. h, s transfer katsays akkan
zelliklerine ve akkan hzna baldr.



Tanm (konveksiyon) Boru ii ak
h s transfer katsays ak koullarnn laminar veya trblansl olmasna gre farkllk
gsterir. Boru iindeki ak koullarn tanmlamak zere aadaki boyutsuz saylar
tanmlanr:

Reynolds Says

u
p D u
m
D
Re
Burada r akkann younluu, um boru kesit alannda ortalama akkan hz,D boru ap ve m
akkann viskozitesidir. Reynolds says atalet ve viskoz kuvvetlerin oran olarak tanmlanr.
Re < 2300 laminar ak ve Re > 10000 trblansl ak iin gsterge kabul edilir. Bu limitler
arasnda gei blgesi tanmlanmtr.

U(y)

T(y)

y

y
T

q

scaklk
dalm

hz dalm

stlm yzey

ak yn

T
s

7
Prandtl Says
k
c
p
u
= Pr
Burada cp sabit basnta zgl s ve k s iletim katsaysdr. Prandtl says momentum ve sl
dalmlarn oran olarak tanmlanr.


Nusselt Says
k
hD
D
= Nu
Burada h s transfer katsaysdr. Nusselt says yzeydeki boyutsuz scaklk gradyenini
gsterir.

Laminar akta Nu says sabittir, ancak trblansl akta Reynolds says ve Prandtl saysnn
bir foksiyonu eklinde ifade edilir.

Bant Koullar
66 . 3 Nu =
D

36 . 4 Nu =
D


n
D D
Pr Re 023 . 0 Nu
5 / 4
=

Laminar, sabit q, Pr>0.6
Laminar, sabit yzey scakl, Pr>0.6

Trblansl, 0.6<Pr<160, ReD>10000, L/D>10,
stma iin n=0.4, soutma iin n=0.3


Dairesel olmayan borulardaki ak probleminde karakteristik uzunluk olarak efektif ap
tanmlanmaldr. Hidrolik ap deeri:

P
A
c
4
D
h

olarak tarif edilir. Burada, Ac ak kesit alan ve P slak evre uzunluudur. Trblansl ak
iin dairesel kesitli borulara ait bant kullanlabilir. Laminar ak iin NuD deerleri tablo
halinde verilir.

Emerkezli borulara s transfer uygulamalarnda ok rastlanlr. Borunun i ve d
yzeylerine ait Nu saylar tanmlanr.
8

( ) ( )
m o s o o m i s i i
T T h q T T h q = ' ' = ' '
, ,
,

Karlk gelen Nu saylar:
k
D h
k
D h
h o h i
= =
o i
Nu , Nu

Hidrolik ap deeri:
( )( )
i o
i o
i o
h
D D
D D
D D
D =
+

=
t t
t
2 2
4 / 4


Trblansl ak iin Nu says, hidrolik ap kullanlarak dairesel kesitli boru iin
bantlardan tesbit edilebilir. Laminar ak iin tablo deerleri okunur.

D
i
/D
o
Nu
i
Nu
o
D
i
/D
o
Nu
i
Nu
o

0
0.05
0.10
-
17.46
11.56
3.66
4.06
4.11
0.25
0.50
1.00
7.37
5.74
4.86
4.23
4.43
4.86


Karma s transferi (iletim + tanm)
Pratikte iletim ve tanm vastasyla s transferi birok halde birlikte olur. ki farkl
scaklktaki akkan ayran bir duvar halini dnelim.
D
i
D
o
q
i
q
o
T
s,i
T
s,o
T
m
9

A akkanndan duvara yaplan s transfer ak duvardan iletilen ve duvardan B akkanna
yaplan s transferi akna eittir. Bylece:

( ) ( ) ( )
B B A A
T T h T T
x
k
T T h q =
A
= = ' '
2 2 1 1


yazlabilir. Bu denklemler scaklklar cinsinden yazlp yeniden dzenlendiinde:

( )
|
|
.
|

\
|
+
A
+ ' ' =
B A
B A
h k
x
h
q T T
1 1


Karma s transfer katsays, U tarif edilerek:

( )
B A
B A
T T U q
h k
x
h U
= ' '
|
|
.
|

\
|
+
A
+ = ;
1 1 1



Problem
10 mm duvar kalnlndaki elik bir tankta 90oC scaklkta su bulunmaktadr. D ortam
scakl 15oC dr. eliin sl iletkenlik katsays 50 W/mK dir. Tankn d ve ii iin s
transfer katsaylar 2800 ve 11 W/m2K dir.
tank yzeyinin birim alanndan olan s kaybn
tankn d yzey scakln hesaplaynz
T
1
T
2
q

T
A
T
B
k

Dx

A akkan

B akkan

10


Karma s transfer katsays:

0915 . 0
1
11
1
x50 10
10
2800
1 1 1 1
3
=
+ + = +
A
+ =
U
h k
x
h U
B A


Birim yzeyden s transferi miktar: ( ) ( )
2
/ 820 15 90
0915 . 0
1
m W T T U q
B A
= = = ' '

T2 scakl: ( ) 6 . 89 15
11
820
2 2
= + = +
' '
= = ' '
B
B
B B
T
h
q
T T T h q C

Kompozit duvar Elektrik analojisi
Farkl malzeme tabakalarndan oluturulmu bir duvar, kompozit duvar olarak isimlendirilir.
farkl malzemeden oluturulmu bir duvar gz nne alnsn:
T
1
T
2
90
o
C

elik
10 mm
Su

Hava

15
o
C

11


Birim zamandaki s transferi miktar: ( )
B A x
T T UA q =

Elektrikte Ohm kanunu:
R
V
I IR V = =

Is transferi Analog terim
qx
(TA-TB)
1/UA
I
V
R

R iin:
|
|
.
|

\
|
+
A
+
A
+
A
+ = =
B A
h k
x
k
x
k
x
h A UA
R
1 1 1 1
3
3
2
2
1
1


R, diren bileenleri:
A h
R
A k
x
R
A k
x
R
A k
x
R
A h
R
B
B
A
A
1

1
3
3
3
2
2
2
1
1
1
=
A
=
A
=
A
= =

Kompozit duvar seri balanm direnler ile temsil edilebilir.


T
1
T
3
T
A
T
B
k
1
Dx
1
A akkan

B akkan

k
2
k
3
Dx
3
Dx
2
12
Problem
Endstriyel bir frnn duvar 125 mm genilikteki seramik tula ve 125 mm genilikteki s
tulas arasnda hava boluundan olumaktadr. D duvar 12 mm kalnlnda sva ile
kaplanmtr. Duvarn i yzey scakl 1100oC ve d ortam scakl 25oC dir. D
yzeyden havaya s transfer katsays 17 W/m2K ve s geiine hava boluunun direnci
0.16 K/W dr. Seramik tula, s tulas ve svann sl iletkenlikleri: 1.6, 0.3 ve 0.14 W/mK
dir.
duvarn birim yzey alanndan olan s kayb miktarn
her duvar elemannn yzey scaklklarn
duvarn d yzey scakln
hesaplaynz.



R, diren bileenleri:

R, seramik tula

R, sl tula

R, sva

R, hava

R, hava boluu K/W bulunur.

Toplam diren: 8 . 0 16 . 0
17
1
0857 . 0 417 . 0 0781 . 0 = + + + + =
T
R K/W

Birim zamandaki s transferi miktar:
( )
1344
8 . 0
25 1100
=

=
T
B A
x
R
T T
q W

Duvar elemanlarnn yzey scaklklar:
1100
o
C

T
4
25
o
C

frn

hava

T
3
T
2
T
1
s
e
r
a
m
i
k

t
u

l
a

h
a
v
a

b
o

l
u

l

t
u

l
a

s

v
a

16 . 0
17
1
0.0857
x0.14 10
12
0.417
x0.3 10
125
0.0781
x1.6 10
125
3
3
3
=
=
= =
= =
= =
13
C T
T T
q
C T
T T
q
C T
T T
q
C T
T
q
x
x
x
x
104 ) 0857 . 0 x 1344 ( 220
0857 . 0
1344
220 ) 417 . 0 x 1344 ( 780
417 . 0
1344
780 ) 16 . 0 x 1344 ( 995
16 . 0
1344
995 ) 0781 . 0 x 1344 ( 1100
0781 . 0
1100
1344
4
4 3
3
3 2
2
2 1
1
1
= =

= =
= =

= =
= =

= =
= =

= =


T4 scakl d duvardan havaya yaplan s transferi miktarndan bulunabilir:

1 . 104
17
1344
25
17 / 1
25
1344
4
1
=
|
.
|

\
|
+ =

= = T
T
q
x
C

Is deitirgeleri
Farkl scaklklarda rijit bir duvarla ayrlm iki akkan arasndaki s deiimi prosesleriyle
mhendislikte birok uygulamada karlalr. Bu s deiimini temin eden cihaza s
deitirgeci denir.

Is deitirgeci analizi
Bir s deitirgeci dizayn edilmek veya performans tahmin edilmek istendiinde, birim
zamandaki toplam s transfer miktarn akkan giri ve k scaklklar, karma s transfer
katsays ve toplam yzey alan ile ilikilendirmek gerekecektir.


Enerji dengesi bants sisteme uygulanarak byle bir bant elde edilebilir.

Scak akkan
Souk akkan

burada h akkan entalpisini gstermektedir. Sabit zgl slar kabl ile:
Scak akkan
Souk akkan

yazlabilir. Dier faydal bir ifade birim zamandaki toplam s transferini, scak ve souk
akkan scaklklar fark DT ye bal olarak veren bir ifade olabilir. Bu halde:
Scak akkan

Souk akkan

i h
i h
h
T
h
m
,
,

i c
i c
c
T
h
m
,
,

o h
o h
T
h
,
,
o c
o c
T
h
,
,
q
q
( )
( )
i c o c c
o h i h h
h h m q
h h m q
, ,
, ,
=
=

( )
( )
i c o c c p c
o h i h h p h
h h c m q
h h c m q
, , ,
, , ,
=
=

14
c h
T T T A
Bu ifade Newton souma kanununun uyguland bir durum olmaldr. Tek bir transfer
katsays, h yerine bu durumda karma s transfer katsays, U kullanlacaktr. DT s
deitirgecinde bulunulan pozisyon ile deieceinden dolay ortalama bir scaklk fark gz
nne alnmaldr.

m
T UA q A =

q iin gelitirilen bu iki ifade yardmyla s deitirgeci analizi yaplabilir. DTm iin uygun
bir ekil gelitirilmelidir.


Logaritmik ortalama scaklk fark ile s deitirgeci analizi

Is deitirgeleri scak ve souk akkanlarn ayn ynde (paralel ak) ve zt ynde (kart
ak) hareketlerine gre temel olarak snflandrlrlar.

Paralel akl s deitirgeci

DT scaklk fark balangta byktr, ancak x in artmasyla hzl bir ekilde der ve
asimptotik olarak 0 a yaklar. Bu tip bir s deitirgeci iin souk akkann k scakl
scak akkann k scakln aamaz.

Burada:
2 , , 1 , ,
2 , , 1 ,
,
,
c o c c i c
h o h h i h
T T T T
T T T T
= =
= =


15
DTm iin scak ve souk akkanlarn diferansiyel elemanlarna enerji dengesi uygulanabilir.
Her elemann uzunluu dx ve s transfer yzey alan dA olsun. cp,c, cp,h ve U iin ortalama
deerler alnrsa:

c c c c p c
h h h h p h
dT C dT c m dq
dT C dT c m dq
=
=
,
,

yazlabilir. Burada Ch ve Cc scak ve souk akkan s kapasiteleridir. dA yzey alanndan s
transferi iin:

TdA U dq A =
yazlabilir. Lokal scaklk fark: olmak zere, enerji dengesi ifadeleri yerine
konursa:
( )
( )
|
|
.
|

\
|
+ =
|
|
.
|

\
|
A
A
|
|
.
|

\
|
+ =
A
A
|
|
.
|

\
|
+ = = A

c h
c h
c h
c h
C C
UA
T
T
dA
C C
U
T
T d
C C
dq dT dT T d
1 1
ln
1 1
1 1
1
2
2
1
2
1


Ch ve Cc deerleri iin:
( ) ( ) | |
o c o h i c i h
T T T T
q
UA
T
T
, , , ,
1
2
ln =
|
|
.
|

\
|
A
A

o c o h i c i h
T T T T T T
, , 2 , , 1
ve = A = A olduundan

|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
1
2
1 2
ln
T
T
T T
UA q bulunur.
Sonular zet halinde verilirse:
o c o h c h
i c i h c h
lm
lm
T T T T T
T T T T T
T
T
T T
T
T
T T
T
T UA q
, , 2 , 2 , 2
, , 1 , 1 , 1
2
1
2 1
1
2
1 2
ln ln
= A
= A
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
= A
A =


c h
T T T = A
16
Kart akl s deitirgeci
Bu tip bir s deitirgeci iin souk akkann k scakl scak akkann k scakln
aabilir.



Problem
Zt akl, emerkezli bir s deitirici bir gaz trbininin yalama yan soutmak iin
kullanlmaktadr. borudan (Di=25 mm) akan soutma suyunun debisi 0.2 kg/s dir. Boru
dndan (Do=45 mm) akan yalama yann debisi 0.1 kg/s dir. Ya ve suyun giri
scaklklar 100oC ve 30oC dr. Ya k scaklnn 60oC olmas iin boru uzunluu ne
olmaldr?


ya
su
D
i
=
2
5
m
m

D
o
=
4
5
m
m

i c o h c h
o c i h c h
lm
lm
T T T T T
T T T T T
T
T
T T
T
T
T T
T
T UA q
, , 2 , 2 , 2
, , 1 , 1 , 1
2
1
2 1
1
2
1 2
ln ln
= A
= A
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
= A
A =
17



Verilenler:

80oCda ya: cp=2131 J/kgK, m=3.25x10-2 Ns/m2, k=0.138 W/mK
35oCda su : cp=4178 J/kgK, m=725x10-6 Ns/m2, k=0.625 W/mk, Pr=4.85

Birim zamanda gerekli s transfer miktar:
( )
( )
2 . 40 30
4178 x 2 . 0
8524
8524 ) 60 100 ( x 2131 x 1 . 0
,
,
,
, , ,
, , ,
= + = + =
=
= =
=
i c
c p c
o c
o c i c c p c
o h h h p h
T
c m
q
T
T T c m q
W q
T T c m q

Gerekli s deitirgeci uzunluu iin:

( ) ( )
( ) ( ) | | ( )
|
|
.
|

\
|
+
=
=

=


= A
=
A =
o i
i c o h o c i h
i c o h o c h
m
i
m
h h
U
C
T T T T
T T T T
T
L D A
T UA q
1 1
1
2 . 43
30 / 8 . 59 ln
30 8 . 59
/ ln
, , , ,
, , , ,
t


Reynolds says,
14050
10 x 725 x 025 . 0 x
2 . 0 x 4 4
Re
6
= = =
=

t u t
p
i
c
D
m
D
m
Au m

ak trblansldr.

T
h,i
=100
o
C
m
h
=0.1 kg/s
T
h,o
=60
o
C
T
c,o

m
c
=0.2 kg/s T
c,i
=30
o
C
18
K m W
D
k
h
i
D i
D
D D
2
4 . 0 5 / 4
4 . 0 5 / 4
/ 2250
025 . 0
625 . 0 x 90
Nu
90 85 . 4 x 14050 x 023 . 0 Nu
Pr Re 023 . 0 Nu
= = =
= =
=

Ya boru dndan akt iin hidrolik ap deeri gz nne alnr.

( )
( )
( ) ( )
56
2 10 x 25 . 3 x 025 . 0 045 . 0
1 . 0 x 4 4
Re
4 /
Re
02 . 0
2 2
=
+
=
+
=

= =
= =
t u t
pt u
p
u
p
i o
h
D
i o
i o h m
D
i o h
D D
m
D D
h m D D D u
m D D D

Ak laminardr. yzey scakl sabit ve d yzey izole edilmise, sabit NuD deeri
tablodan okunur.
( )
K m W h
D D
o
D o i
2
/ 4 . 38
020 . 0
138 . 0 x 56 . 5
56 . 5 Nu 56 . 0 /
= =
= =

letime ait terim genellikle ihmal edilir, bu durumda karma s iletim katsays:
( ) ( )
K m W
2
/ 8 . 37
4 . 38 / 1 1/2250
1
U =
+
=

Gerekli boru uzunluu:
m
T D U
q
L
m i
5 . 66
2 . 43 x 025 . 0 x x 8 . 37
8524
= =
A
=
t t

19
A) DENEY NO: HT-320-01

B) DENEYN ADI: Plakal s deitiricide kapasite ve toplam s geirgenlik katsaysnn
hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: Plakal s deitiricide herhangi bir ak debisinde kapasite ve K s
geirgenli deerlerinin deneysel olarak hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Sigortalar ak (ON) konumuna getirin.
2) Pompay altrn. Scak su kolektrndeki 3 nolu, souk su kolektrndeki 6 nolu
vanay an. Debileri 800 L/hye ayarlayn.
3) Istc anahtarlarn an. (3000 W)
4) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini aadaki tabloya kaydedin.
5) Tablo deerlerini kullanarak aadaki hesaplamalar yapn. Scak ve souk su C
psu
deeri iin fylerin sonundaki izelgeden yararlann. Scak ve souk su C
psu
deerleri iin
ortalama su scaklklarn kullann.

F) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, k s geirgenlik deeri.

lm says 1 2 3 4
Scak su giri scakl, t1 [
0
C]
Scak su dn scakl, t2 [
0
C]
Souk su giri scakl, t3 [
0
C]
Souk su dn scakl, t4 [
0
C]
Istc giri gc, P1 [kW]
Pompa ve fan giri gc, P2 [kW]
Pompa giri basnc, p1 [MSS]
Pompa k basnc, p2 [MSS]
Basn kayb, p2-p1 [MSS]
m
scsu (L/h)
800
m
sosu (L/h)
500


HESAPLAMALAR:

Istma suyuna verilen yk: ) h - (t C m Q
1 2 psu sisu 1

= veya I U Q .
1
=

[W]

Soutma suyuna aktarlan yk: ) h - (t C m Q
3 4 psu sogsu 2

= C
psu
ortalama scaklk iin EK-
1deki tablodan alnacaktr.

Is geirgenlik deeri:
m
u
dT A
Q
K
.
1
= [W/m
2
K]

Logaritmik scaklk fark:
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
2
1
2 1
ln
T
T
T T
dT
m

Paralel ak
3 1 1
t t T = A
4 2 2
t t T = A A=0,12 m
2


20
A) DENEY NO: HT-320-02

B) DENEYN ADI: ie borulu s deitiricide kapasite ve toplam s geirgenlik
katsaysnn hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: ie borulu s deitiricide herhangi bir ak debisinde kapasite ve K s
geirgenli deerlerinin deneysel olarak hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Sigortalar ak (ON) konumuna getirin.
2) Pompay altrn. Scak su kolektrndeki 4 nolu, souk su kolektrndeki 5 nolu
vanay an. Debileri 1000 L/hye ayarlayn.
3) Istc anahtarlarn an. (1500 W)
4) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini aadaki tabloya kaydedin.
5) Tablo deerlerini kullanarak aadaki hesaplamalar yapn. Scak ve souk su C
psu
deeri iin fylerin sonundaki izelgeden yararlann. Scak ve souk su C
psu
deerleri iin
ortalama su scaklklarn kullann.

F) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says 1 2 3 4
Scak su giri scakl, t1 [
0
C]
Scak su dn scakl, t2 [
0
C]
Souk su giri scakl, t3 [
0
C]
Souk su dn scakl, t4 [
0
C]
Istc giri gc, P1 [kW]
Pompa ve fan giri gc, P2 [kW]
Pompa giri basnc, p1 [MSS]
Pompa k basnc, p2 [MSS]
Basn kayb, p2-p1 [MSS]
m
scsu (L/h)
1200
m
sosu (L/h)
1200


HESAPLAMALAR:

Istma suyuna verilen yk: ) h - (t C m Q
1 2 psu sisu 1

= veya I U Q .
1
=

[W]

Soutma suyuna aktarlan yk: ) h - (t C m Q
3 4 psu sogsu 2

= C
psu
ortalama
scaklk iin EK-1deki tablodan alnacaktr.

Is geirgenlik deeri:
m
u
dT A
Q
K
.
1
= [W/m
2
K]

Logaritmik scaklk fark:
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
2
1
2 1
ln
T
T
T T
dT
m

Kar akl
4 1 1
t t T = A
3 2 2
t t T = A A=0,01173 m
2


21
A) DENEY NO: HT-320-03

B) DENEYN ADI: Yzey ve boru tipi s deitiricide kapasite ve toplam s geirgenlik
katsaysnn hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: Yzey ve boru tipi s deitiricide herhangi bir ak debisinde kapasite ve K
s geirgenli deerlerinin deneysel olarak hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Sigortalar ak (ON) konumuna getirin.
2) Pompay altrn. Scak su kolektrndeki 2 nolu, souk su kolektrndeki 7 nolu
vanay an. Debileri 1200 L/hye ayarlayn.
3) Istc anahtarlarn an. (3000 W)
4) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini aadaki tabloya kaydedin.
5) Tablo deerlerini kullanarak aadaki hesaplamalar yapn. Scak ve souk su C
psu
deeri iin fylerin sonundaki izelgeden yararlann. Scak ve souk su C
psu
deerleri iin
ortalama su scaklklarn kullann.

F) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says 1 2 3 4
Scak su giri scakl, t1 [
0
C]
Scak su dn scakl, t2 [
0
C]
Souk su giri scakl, t3 [
0
C]
Souk su dn scakl, t4 [
0
C]
Istc giri gc, P1 [kW]
Pompa ve fan giri gc, P2 [kW]
Pompa giri basnc, p1 [MSS]
Pompa k basnc, p2 [MSS]
Basn kayb, p2-p1 [MSS]
m
scsu (L/h)
1200
m
sosu (L/h)
400


HESAPLAMALAR:
Istma suyuna verilen yk: ) h - (t C m Q
1 2 psu sisu 1

= veya I U Q .
1
=

[W]

Soutma suyuna aktarlan yk: ) h - (t C m Q
3 4 psu sogsu 2

= C
psu
ortalama scaklk iin EK-1deki
tablodan alnacaktr.

Is geirgenlik deeri:
m
u
dT A
Q
K
.
1
= [W/m
2
K]

Logaritmik scaklk fark:
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
2
1
2 1
ln
T
T
T T
dT
m

Paralel ak
3 1 1
t t T = A
4 2 2
t t T = A A=0,253 m
2



22
A) DENEY NO: HT-320-04

B) DENEYN ADI: Fanl serpantin (fan-coil) tipi s deitiricide kapasite ve toplam s
geirgenlik katsaysnn hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: Fanl serpantin (fan-coil) tipi s deitiricide herhangi bir ak debisinde
kapasite ve K s geirgenli deerlerinin deneysel olarak hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Sigortalar ak (ON) konumuna getirin.
2) Pompay altrn. Scak su kolektrndeki 1 nolu vanay an. Debiyi 1000 L/hye
ayarlayn.
3) Istc anahtarn an. (3000 W)
4) Fan anahtarn aarak hz maksimum deere ayarlayn. Damperleri tam ak konuma
getirin.
5) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini aadaki tabloya kaydedin.
6) Tablo deerlerini kullanarak aadaki hesaplamalar yapn. Scak su C
psu
deeri iin
fylerin sonundaki izelgeden yararlann. Scak su C
psu
deerleri iin ortalama su scaklklarn
kullann.

F) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says 1 2 3 4
Scak su giri scakl, t1 [
0
C]
Scak su dn scakl, t2 [
0
C]
Fanl serpantin giri kuru term. sc., t5 [
0
C]
Fanl serpantin giri ya term. sc., t6 [
0
C]
Fanl serpantin k kuru term. sc., t7 [
0
C]
Fanl serpantin k ya term. sc., t8 [
0
C]
Istc giri gc, P1 [kW]
Pompa ve fan giri gc, P2 [kW]
Pompa giri basnc, p1 [MSS]
Pompa k basnc, p2 [MSS]
Basn kayb, p2-p1 [MSS]
m
scsu (L/h)
1000


HESAPLAMALAR:

Istma suyuna verilen yk: ) h - (t C m Q
1 2 psu sicsu 1

= veya I U Q .
1
=

[W] C
psu
ortalama
scaklk iin EK-1deki tablodan alnacaktr.

Havaya aktarlan yk: ) (
g h h
h h m Q =
h
g
deeri psikrometrik diyagramdan (t
5
ve t
6
deerlerinin kesime noktasndan bulunur.
h

deeri psikrometrik diyagramdan (t

7
ve t
8
deerlerinin kesime noktasndan bulunur.

g
y
h
v
u A
m = [kg/s] Havann ktlesel debisi
A
y
: 0,0,025 m
2
(Panjur kesiti)
u: hz ( m/s) (Pervaneli hzler ile llecek)

23


Is geirgenlik deeri:
m
u
dT A
Q
K
.
1
= [W/m
2
K]

Logaritmik scaklk fark:
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
2
1
2 1
ln
T
T
T T
dT
m

5 1 1
t t T = A
7 2 2
t t T = A A=0,25 m
2
(boru d yzeyi)









24
25
A) DENEY NO: HT-320-05

B) DENEYN ADI: Plakal s deitiricide toplam s geirgenlik katsaysnn ve basn
kaybnn debiye bal olarak deiiminin incelenmesi

C) DENEYN AMACI: Plakal s deitiricide farkl ak debileri ve ykler iin K s geirgenlik
deerlerinin deneysel olarak nasl deitiinin hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Sigortalar ak (ON) konumuna getirin.
2) Pompay altrn. Scak su kolektrndeki 3 nolu, souk su kolektrndeki 6 nolu
vanay an. Debileri 200 L/hye ayarlayn.
3) Istc anahtarn an. (2500 W)
4) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini aadaki tabloya kaydedin.
5) Su debilerini 400 L/he ayarlayn. Istc ykn 1500 W olarak sein.
6) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini tabloya kaydedin.
7) Su debilerini 600 L/he ayarlayn. Istc ykn 3000 W olarak sein.
8) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini tabloya kaydedin.
9) Su debilerini 800 L/he ayarlayn. Istc ykn 4500 W olarak sein.
10) Sistem kararl hale gelince scaklk ve debi deerlerini tabloya kaydedin.
11) Tablo deerlerini kullanarak aadaki hesaplamalar yapn. Scak ve souk su C
psu
deeri iin fylerin sonundaki izelgeden yararlann. Scak ve souk su C
psu
deerleri iin
ortalama su scaklklarn kullann.

F) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says 1 2 3 4
Scak su giri scakl, t1 [
0
C]
Scak su dn scakl, t2 [
0
C]
Souk su giri scakl, t3 [
0
C]
Souk su dn scakl, t4 [
0
C]
Istc giri gc, P1 [kW]
Pompa ve fan giri gc, P2 [kW]
Pompa giri basnc, p1 [MSS]
Pompa k basnc, p2 [MSS]
Basn kayb, p2-p1 [MSS]
m
scsu (L/h)
200 400 600 800
m
sosu (L/h)
500 1000 1500 2000


HESAPLAMALAR:

Istma suyuna verilen yk: ) h - (t C m Q
1 2 psu sisu 1

= veya I U Q .
1
=

[W]

Soutma suyuna aktarlan yk: ) h - (t C m Q
3 4 psu sogsu 2

= C
psu
ortalama scaklk iin EK-
1deki tablodan alnacaktr.


Is geirgenlik deeri:
m
u
dT A
Q
K
.
1
= [W/m
2
K]

26
Logaritmik scaklk fark:
|
|
.
|

\
|
A
A
A A
=
2
1
2 1
ln
T
T
T T
dT
m

3 2 1
t t T = A
4 1 2
t t T = A A=0,12 m
2
C
psu
ortalama scaklk iin EK-1deki
tablodan alnacaktr.


0
500
1000
1500
2000
2500
100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Toplam s transfer katsays, Ku [W/m2K]
D
e
b
i

[
L
/
h
]



500
1000
1500
2000
2500
1 2 3 4 5
Basn kayplar [mSS]
D
e
b
i

[
L
/
h
]

27
EKLER:
EK-1 Doymu suyun farkl scaklklardaki fiziksel zellikleri


DENEY 5: ISI AKTARIMI - DOAL VE ZORLANMI KONVEKSYON






2
A) HT-330 DOAL VE ZORLANMI TAINIM ETM SET EMASI


B) MALZEME LSTES
S.NO MALZEMENN ADI ADED ZELL
1 Radyal fan 1 Dndar CS-12.2 315 m
3
/h
2 Scaklk hissedici 3 PT100
3 Hava hz dntrc 1 4-20 mA
4 Dz levha stc 1 100x105 mm, A=0,0105 m
2
5 ubuklu stc 1 8x125 mm x17 adet, A=0,05338 m
2
, V=0,00105 m
3
6 oklu levha tipi stc 1 100x125 mm x9 adet, 230 W, A=0,028125 m
2
V=0,001125 m
3
7 oklu scaklk gstergesi 1 EMKO ESM-3710
8 Saysal multimetre 1 ENTES EPM-06
9 Hava hz gstergesi 1 EMKO ESM-4400
10 Dimmer 2 Vi-ko
11 Hava kolonu 1 100x135x750 mm, A=0,0135 m
2


PT100 scaklk
hissedici
Hz dntrc
Radyal fan
Istc
PT100 scaklk
hissedici
Ana alter
Acil durdurma
butonu
Is yk
kontrol
Hz gstergesi
Saysal multimetre
oklu scaklk anahtar
ve gstergesi
Fan hz kontrol
3
C) CHAZIN BLMLER
1. Dz Levha Tipi Is Deitirici:
Dz levha tipi s deitirici XX W gcnde olup kolon yuvasna arka taraftan taklmaldr. Ayrca enerji
besleme kablosu cihaz kontrol panosunun arka yznde bulunan prize balanmaldr. (ekil-1)



ekil-1 Dz levha tipi s deitirici ekil-2 oklu dz levha tipi s deitirici

2. oklu Dz Levha Tipi Is Deitirici:
oklu levha tipi s deitirici YY W gcnde olup kolon yuvasna arka taraftan taklmaldr. Ayrca enerji
besleme kablosu cihaz kontrol panosunun arka yznde bulunan prize balanmaldr. (ekil-2)


3. ubuklu Tip Is Deitirici:
ubuklu tip s deitirici ZZ W gcnde olup kolon yuvasna arka taraftan taklmaldr. Ayrca enerji
besleme kablosu cihaz kontrol panosunun arka yznde bulunan prize balanmaldr. (ekil-3)



ekil-2 ubuklu levha tipi s deitirici
A) DENEY NO: HT-330-01

B) DENEYN ADI: Farkl tip s deitiricilerde doal ve zorlanm tanmla enerji
dengesinin hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: Farkl tip stclarda doal ve zorlanm tanmla oluan enerji dengesinin
deneysel olarak nasl hesaplandn kavramak.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Dz levha tipi stcy kolondaki yuvasna yerletirin ve elektrik balant kablosunu
yuvasna takn.
2) Ana alteri an, stcy s yk kontrol yardmyla en yksek deere ayarlayn.
3) Fan hzn fan hz kontrol yardmyla en yksek hza ayarlayn.
4) Sistemin kararl hale gelmesini bekleyin.
5) Scaklklar dengeli hale geldiinde aadaki tabloya kaydedin.
6) Ana alteri kapatp dz levha tipi stcy kolondaki yuvasndan skn.
7) Daha sonra oklu levha tipi stcy kolondaki yuvasna yerletirip elektrik balant
kablosunu yerine takn.
8) Ana alteri an, stcy s yk kontrol yardmyla en yksek deere ayarlayn.
9) Fan hzn fan hz kontrol yardmyla en yksek hza ayarlayn.
10) Sistemin kararl hale gelmesini bekleyin.
11) Scaklklar dengeli hale geldiinde aadaki tabloya kaydedin.
12) Ana alteri kapatp oklu levha tipi stcy kolondaki yuvasndan skn.
13) 1-5 basamaklar arasndaki ilemleri ubuklu levha tipi stc iin gerekletirin.
14) Her tip stc iin tablo deerlerini kullanp, rnekteki bantlar yardmyla sl
kapasitelerini hesaplayn.

E) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says Dz levha oklu dz levha ubuklu levha
Kolon hava giri scakl, t
1

[
0

C]

Istc yzey scakl, t
2
[
0
C]


Kolon hava k scakl, t
3

[
0

C]


Kolon hava hz, u [m/s]


Istc akm (L
2
) I
2
[A]
Istc voltaj (L
2
) U
2

[Volt]

Fan akm (L
1
) I
1

[A]

Fan voltaj (L
1
) U
1

[Volt]





HESAPLAMALAR:

Havaya aktarlan sl g ) (
1 3
t t C m Q
ph h
=

[kW]
:
h
m Hava debisi [kg/s]
5

v
A u
v
u A
v
V
m
h
h
85 , 0
0
= = =



:
ph
C Havann snma ss [kJ/kgK] (Ortalama hava scakl iin Tablo EK-1den alnacaktr)

) (
1 3
t t Havann k-giri scaklk fark [C]
: A Kolon kesiti (0.0135 m
2

)
Elektriksel giri gc:
2 2
I U P = [W]
:
2
U Istc voltaj [Volt]
:
2
I Istc akm [Amper]

Termodinamiin 1. kanununa gre s deiimi i deiimine eittir:

W Q =

Bu durumda enerji (g) dengesi iin aadaki bant yazlabilir:

0 = + + Q Q P
rad



6
A) DENEY NO: HT-330-02

B) DENEYN ADI: Farkl tip s deitiricilerde hza bal olarak toplam s geirgenlik
katsaylarnn deiimi

C) DENEYN AMACI: Farkl tip stclarda hza bal olarak s transfer katsaysnn nasl
deitiini hesaplamak.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) Dz levha tipi stcy kolondaki yuvasna yerletirin ve elektrik balant kablosunu
yuvasna takn.
2) Ana alteri an, stcy s yk kontrol yardmyla en yksek deere ayarlayn.
3) Fan hzn fan hz kontrol yardmyla 1.5 m/s deerine ayarlayn.
4) Sistemin kararl hale gelmesini bekleyin.
5) Scaklklar dengeli hale geldiinde aadaki tabloya kaydedin.
6) Fan hzn 2 m/s deerine ayarlayn.
7) Scaklklar dengeli hale gelince aadaki tabloya kaydedin.
8) Hava hzn srasyla 3, 4.5 m/s deerlerine ayarlayp kararllk salandnda lm
deerlerini tabloya kaydedin.
9) 1-8 basamaklar arasndaki ilemleri oklu dz levha ve ubuklu levha tipi stclar iin
gerekletirin.
10) Her tip stc iin tablo deerlerini kullanp, rnekteki bantlar yardmyla s
transfer katsaylarn hesaplayn.

E) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, farkl tip s deitiricinin K s
geirgenlik deerleri.

lm says Dz levha oklu dz levha ubuklu levha
Kolon hava giri scakl,t
1
[
0
C]
Istc yzey scakl, t
2
[
0
C]


Kolon hava k scakl, t
3

[
0

C]


Kolon hava hz, u [m/s]

1.5 3.0 4.5 1.5 3.0 4.5 1.5 3.0 4.5
Istc akm (L
2
) I
2

[A]

Istc voltaj (L
2
) U
2

[Volt]

Fan akm (L
1
) I
1

[A]

Fan voltaj (L
1
) U
1

[Volt]





HESAPLAMALAR:

Havaya aktarlan sl g ) (
1 3
t t C m Q
ph h
=

[kW] (1)
:
h
m Hava debisi [kg/s]

7
v
A u
v
u A
v
V
m
h
h
85 , 0
0
= = =



:
ph
C Havann snma ss [kJ/kgK] (Ortalama hava scakl iin Tablo EK-1den alnacaktr)

) (
1 3
t t Havann k-giri scaklk fark [C]
: A Kolon kesiti (0.0135 m
2

)
Elektriksel giri gc:
2 2
I U P = [W]
:
2
U Istc voltaj [Volt]
:
2
I Istc akm [Amper]

Toplam s geii u bant ile hesaplanr

ln
T A K Q
h
=

(2)

:
h
A Istc yzeyi [m
2

]

g
g
T
T
T T
T

=
ln
ln


1 2
t t T
g
=

3 2
t t T

=

(1) ve (2) bantlar birletirilirse toplam s geirgenlik katsays:

ln
T A
Q
K
h

=

[W/m
2

K] bulunur.
8
A) DENEY NO: HT-330-03

B) DENEYN ADI: oklu plakal s deitirici iin farkl hzlarda yzeysel s iletkenlik
deerinin hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: oklu plakal s deitirici iin farkl hzlarda yzeysel s iletkenlik
deerlerinin nasl hesaplandn kavramak.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) oklu dz levha tipi stcy kolondaki yuvasna yerletirin ve elektrik balant
kablosunu yuvasna takn.
2) Ana alteri an, stcy devreye almayn.
3) Fan hzn fan hz kontrol yardmyla 1.5 m/s deerine ayarlayn.
4) Sistemin kararl hale gelmesini bekleyin.
5) Scaklklar dengeli hale geldiinde aadaki tabloya kaydedin.
6) Fan hzn 2 m/s deerine ayarlayn.
7) Scaklklar dengeli hale gelince aadaki tabloya kaydedin.
8) Hava hzn srasyla 3, 4.4 m/s deerlerine ayarlayp kararllk salandnda lm
deerlerini tabloya kaydedin.
10) Tablo deerlerini kullanp, rnekteki bantlar yardmyla s transfer katsaylarn
hesaplayn.

E) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, oklu plakal s deitiricinin sl
kapasitesi, K s geirgenlik deeri.

lm says Dz levha oklu dz levha ubuklu levha
Kolon hava giri scakl,t
1
[
0
C]
Istc yzey scakl, t
2
[
0
C]


Kolon hava k scakl, t
3

[
0

C]


Kolon hava hz, u [m/s]

1.5 3.0 4.4 1.5 3.0 4.4 1.5 3.0 4.4
Istc akm (L
2
) I
2

[A]

Istc voltaj (L
2
) U
2

[Volt]

Fan akm (L
1
) I
1

[A]

Fan voltaj (L
1
) U
1

[Volt]




HESAPLAMALAR:
Yzeysel s iletkenlik deeri h katmanl (laminar) aklarda dorudan Nusselt saysna bal
olarak hesaplanr. Ancak ak tedirgin (trblansl) ak formunda olduunda Nusselt ve Prandtl
saylarnn bir fonksiyonu olarak hesaplanr. ncelikle akn hangi formda olduunu anlamak iin
Reynolds says (Re) hesaplanmaldr.

Re<2300 olduunda ak katmanl (laminar)
2300<Re<4000 aras gei blgesi
Re>4000 tedirgin ak

Reynolds says:
9

P
A u
P
A u D u
h

4 . 3 4 85 . 0
Re
0
= = =

: Havann younluu [kg/m
3

]
: u llen hava hz [m/s]

: A Kolon kesiti (0.0135 m
2

)
: Havann dinamik viskozitesi

: P Kolon evresi (0,47 m)

Nusselt Says Nusselt says yzeydeki boyutsuz scaklk gradyenini gsterir. Aadaki bant ile
ifade edilir.

k
hD
D
= Nu

: h Yzeysel s transfer katsays [W/m
2

K]
:
h
D Dairesel olmayan borulardaki ak probleminde karakteristik uzunluk olarak efektif ap
tanmlanmaldr. Hidrolik ap deeri:

P
A
c
4
D
h

olarak tarif edilir. Burada, A
c

ak kesit alan ve P slak evre uzunluudur. Trblansl ak iin dairesel
kesitli borulara ait bant kullanlabilir.
Laminar akta Nu says sabittir, ancak trblansl akta Reynolds says ve Prandtl saysnn bir
fonksiyonu eklinde ifade edilir.

Bant Koullar
66 . 3 Nu =
D

36 . 4 Nu =
D


n
D D
Pr Re 023 . 0 Nu
5 / 4
=
Laminar, sabit q, Pr>0.6
Laminar, sabit yzey scakl, Pr>0.6

Trblansl, 0.6<Pr<160, ReD>10000, L/D>10,
stma iin n=0.4, soutma iin n=0.3

Laminar ak iin Nu
D

deerleri tablo halinde verilir.

10

Emerkezli borulara s transfer uygulamalarnda ok rastlanlr. Borunun i ve d yzeylerine ait Nu
saylar tanmlanr.

rnek: u=1.5 m/s iin ve t
3

=27 C iin:
7 . 9284
47 . 0 10 857 . 1
0135 . 0 5 . 1 177 . 1 4 . 3 4 . 3
Re
5
= = =

x x
x x x
P
uA

bu durumda ak tedirgin aktr. Nusselt says

4 . 0 5 / 4
Pr Re 023 . 0 Nu
D D
= =0.023 x 9284.7
0.8
x 0.713
0.4

= 30 bulunur.
Buradan

14 . 13
028125 . 0
47 . 0 02623 . 0 30
= = = =
x x
A
P k Nu
D
k Nu
h
h h
[W/m
2
K]
11
A) DENEY NO: HT-330-04

B) DENEYN ADI: Farkl tip stclarn doal ve zorlanm tanm hallerinde sl verimlerinin
hesaplanmas

C) DENEYN AMACI: Farkl tip stclarda doal ve zorlanm tanm halleri iin sl verimlerin
hesaplanmas.

D) GEREKL ALET VE CHAZLAR

E) DENEYN YAPILII:
1) oklu dz levha tipi stcy kolondaki yuvasna yerletirin ve elektrik balant
kablosunu yuvasna takn.
2) Ana alteri an, stcy s yk kontrol yardmyla en yksek deere ayarlayn.
3) Fan hzn fan hz kontrol yardmyla en yksek hza ayarlayn.
4) Sistemin kararl hale gelmesini bekleyin.
5) Scaklklar dengeli hale geldiinde aadaki tabloya kaydedin.
6) Fan durdurun.
7) Kararllk salannca deerleri tabloya kaydedin.

E) RAPORDA STENENLER: Deney no, deneyin ad ve amac, oklu levha tipi s deitiricilerde
doal ve zorlanm durumda sl verim deerleri.

lm says oklu dz levha
Doal ak Zorlanm ak
Kolon hava giri scakl, t
1
[
0
C]
Istc yzey scakl, t
2
[
0
C]


Kolon hava k scakl, t
3
[
0
C]


Kolon hava hz, u [m/s]


Istc akm (L
2
) I
2
[A]
Istc voltaj (L
2
) U
2
[Volt]



HESAPLAMALAR:

Havaya aktarlan sl g ) (
1 3
t t C m Q
ph h
=

[kW]
:
h
m Hava debisi [kg/s]

v
A u
v
u A
v
V
m
h
h
85 , 0
0
= = =



:
ph
C Havann snma ss [kJ/kgK] (Ortalama hava scakl iin Tablo EK-1den alnacaktr)

) (
1 3
t t Havann k-giri scaklk fark [C]
: A Kolon kesiti (0.0135 m
2

)
Elektriksel giri gc:
2 2
I U P = [W]
:
2
U Istc voltaj [Volt]
:
2
I Istc akm [Amper]

12
Zorlanm ak halinde sl verim

f
P P
Q
+
=

Burada

= Cos I U P
f 1 1


Doal ak halinde sl verim

P
Q

= olarak verilir.







13
EK-1 Havann atmosferik basntaki fiziksel zellikleri (P
atm
=101.325 kPa)