DERSM KOKR BLMSEL ARATIRMA MERKEZ

Dr Ali KILI Paris 23 Kasm 2012 DERSM JENOSD VE ULUSLARARASI CEZA MAHKEMES-I Sorunun konu biimi Dersim Jenosidi 75. yldnm nedeniyle 23 Kasmda Uluslararas Ceza Mahkemesinde su duyurusunda bulunmaya Hollanda dilinde yazlm ars bize Sayn Dr .. ve Sayn M. O. tarafndan 15 kasm tarihinde iletildi. Bu arnn trke versiyonunda Dersim"de 1937-38 de gerekleen soykrm ile halen devam ede giden Kltrel Soykrm ve nsanla Kar Sularn sonlanmas ve yaayan faillerin yarglanmas iin uluslararas hukuk ve insan haklar platformlarna ynelik almalarmz ok uzun zamandr devam etmektedir. denilmekte.ar T.C. Hkmet yeleri tm bu insanla kar sulardan yarglanmamak iin Uluslararas Ceza Mahkemesi yarg yetkisini son on yldr keyfi biimde tanmamakta diren gstermektedir. Fakat insanla kar sular yle basit ekil artlarna kurban gitmeyecek kadar nemli ve statkocu olmayacak kadar da dinamik ve canl bir hukuktur. Bizler de bu bilin ve srarla bu sular ilemeye devam eden hkmet sorumlularnn Uluslararas Ceza Mahkemesinde yarglanmalar iin bavuruyoruz. Mevcut hkmet sorumlularn 1937-38 Dersim Soykrmndan bugne Dersim"de insanlk sularn ilemeye devam ettirdiklerinden faillerdir. UCM"nin devam eden bu trajediye kaytsz kalamayacan sylyoruz. Ayn zamanda bu hassas konu yalnzca UCM"ye ikayet yaplmakla tkenecek veya onunla yetinilecek kadar basit bir konu deildir. Konunun omuzlarmza ykledii ar sorumluluun bilincindeyiz. O nedenle Dersim"in can yakan tm detaylarn BM. nsan Haklar Komitesine de tanacaktr. Trkiye"nin bir i hukuku haline dnen AHM ile evrensel yarg gerei dier devletlerin yarg mekanizmalar ile soykrm ve soykrm suunun nlenmesi hakkndaki BM szlemesini imzalam tm parlamentolar, Dersim soykrm ve kltrel soykrmnn birer muhatab kurumlar olacaktrlar. lkin, yukardaki ar metnini incelersek elikileri aka grebileceiz. Birincisi T.C. Hkmet yeleri tm bu insanla kar sulardan yarglanmamak iin Uluslararas Ceza Mahkemesi yarg yetkisini son on yldr keyfi biimde tanmamakta diren gstermektedir . TC, Uluslararas Ceza Mahkemesi tzn imzalamad iin, TC Hkumet yeleri hakkndaki su duyurusu ve yarglanmalar BM Gvenlik Konseyinin karar ve neresine baldr. kincisi, bu sular ilemeye devam eden hkmet sorumlularnn Uluslararas Ceza Mahkemesinde yarglanmalar iin bavuruyoruz. denilmekte. Bu istekde hakldr, ancak Uluslararas Ceza Mahkemesinin
1

yarglama yetkisi yoktur. Mahkeme 2002den nce gerekletirilmi jenosid ve sava sular davalarna bakmamaktadr. ncs, Mevcut hkmet sorumlularn 1937-38 Dersim Soykrmndan bugne Dersim"de insanlk sularn ilemeye devam ettirdiklerinden faillerdir. UCM"nin devam eden bu trajediye kaytsz kalamayacan , O nedenle Dersim"in can yakan tm detaylarn BM, nsan Haklar Komitesine de tanacaktr. Trkiye"nin bir i hukuku haline dnen AHM ile evrensel yarg gerei dier devletlerin yarg mekanizmalar ile soykrm ve soykrm suunun nlenmesi hakkndaki BM szlemesini imzalam tm parlamentolar, Dersim soykrm ve kltrel soykrmnn birer muhatab kurumlar olacaktrlar. denilmektedir. Buradaki yetki, Uluslararas Ceza Mahkemesinin elinde deil, BM Gvenlik Konseyinin elindedir. Birinci Blm : 23 Kasm Eylemi ve Uluslararas Ceza Mahkemesi A- Genel Aklama Uluslararas Ceza Mahkemesi insancl hukuk kapsamndaki kimi sular kovuturan ve 20. yzyln sonlarnda kurulup 21. yzylda uluslararas insancl hukukun egemenliine katk yapan ilk uluslar-st hukuksal bir mekanizma olduunu kabul edenler var. Bu haliyle insanla kar ilenen en ar sularn faillerinin cezasz braklmamas ynnde byk bir adm temsil eden ve kuruluundan bu yana 106 lkenin yarg yetkisini tand Mahkeme, henz Ermeniler, Grekler, Assyro Keldaniler zellikle Kogiri, Zilan Dersim jenosid sular ve sava uclarn ileyen devletleri yarglama konusunda da yetersizlii,pratiksizlii ortadadr. ar metninde bu olguyu gzlemliyoruz. BM Gvenlik Konseyi tarafndan Kontrol edildii iin bu Mahkeme bamsz bir mahkeme deildir. Jenosid ve sava sularn yarglama da 2002 tarihinden nceki ilenmi sava ve jenosid sularn yarglamamas bu mahkemenin hukuksal procedrlerindeki anti demokratik niteliini ortaya koyuyor. Bu aksaklk ve elikiler Mahkemenin evrensel hukuk normlarna aykr olduunu dile getiriyor. Mahkemenin insan haklar hukuku asndan da yeni bir dneme iaret ettiini sylemek mmkn deildir. Uluslararas Ceza Mahkemesinin yarg yetkisine giren jenosid sular , insanla kar sular ile sava sularnn yeryznde ilenmi en ciddi sular olduu olduu halde, yarglama usulu kanununa getirdii artlar sulu devletlerin, smrgecilerin ellerini kollayarak serbest dolamalarna Mahkeme izin vermektedir. Bu yanyla Uluslararas Ceza Mahkemesi ciddi uluslaraars bamsz hukuk kuruluu deildir. Baka bir deile, Mahkeme Uluslararas Ceza Hukuku ve nsan Haklar Hukukuna dinamik bir katkda bulunmamamaktadr. rnein Trkiye, Uluslararas Ceza Mahkemesi'ni kuran Roma Stats'n imzalamad iin, Dersim Kogiri sava jenosid sularn
2

ilemi TC ye kar bu mahkemede dava amak mmkn deildir. Bu adan Uluslararas Ceza Mahkemesi, insanla kar ilenen en ar sularn kovuturulduu, ilk kalc ve bamsz uluslararas mahkeme olduunu ileri srmek inandrc deildir. Yarg alanna giren, soykrm, sava sular, insanla kar sular ve saldr sularndan dolay ahslar, st dzey devlet yetkilisi ya da asker olmalarna bakmakszn, yarglayabildii bir gerek olduu halde, sular,sulular yarglamaya zaman snrn koyduu ve yarglama yetisinin BM Milletler Konseyine bir devlet tarafndan getirilmi olma artna bal kld iin bu durum uluslararas Hukukun bamszlk ilkesine aykr evrensel hukuk normlaryla elimektedir. Jenosid sularn ilemi devletleri,temsilcilerini yarglamak gerekir. Bu gereklemezse, daha nce kurulan Mahkemelerin sonucunun "topya"nn geree dnmesine1 olanak vermiyecektir. arnn birinci elikisi bu noktada kaynaklanyor. Sorunun BM, nsan Haklar Komitesine de tan masna gelince, 26 Austos 1998 Dersim Jenosid sulularnn yarglanmas iin BM yaptmz bavuru, nsan Haklar Aznlklar Komisyonuna havale edildi. O Zaman BM Milletler nezdinde Gvenlik Konseyi denetiminde Jenosid ve Sava Sularn yarglayan bir Mahkeme yoktu. Uluslararas Adalet Divanna davay gtrmek te BM Milletler Gvenlik Konseyine endexliydi. Ayn yl Birlemi Milletlerin ev sahipliinde gerekletirilen, Uluslararas Ceza Mahkemesi Kurulmasna Dair Tam Yetkili Temsilciler Diplomatik Konferans'nda kabul edilen Uluslararas Ceza Mahkemesi Stats, Birlemi Milletlerin kurulmasndan bu yana, en yeniliki ve heyecan verici gelimelerden birisi olarak nitelenmi2 olsa bile ve dnemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan tarafndan, "... gelecek kuaklara hediye edilen bir umut ve evrensel insan haklar ile hukukun stnlne doru atlan dev bir adm" olarak tanmlanmtr3 yargs Jenoside maruz kalm halklarn davalarnn grlmesine mutlak bir yant vermemektedir. B) Dersim Jenosidi ve Uluslararas Ceza Mahkemesi Yarglama yetkisi Bu adan Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin nemini anlayabilmek iin, Mahkemenin yetki alanna giren sulara bakmak yeterlidir. Soykrm suu, sava sular ve insanla kar ilenen sular, dnyann hangi blgesinde ilenirse ilensin, uluslararas toplumun tamamn ilgilendiren, uluslararas bar
1

Victims' Guide To The International Criminal Court; Pierre Hazan; Reporters Without Borders- Damocles Network; 2003; syf:7 2Uluslararas Ceza Mahkemesine Giri; William Schabas; ev. Glay Arslan; Uluslararas Af rgt; 2008; syf:20

2 3

Journalist's guide to the International Criminal Court ; Mike Crawley ; Institute for Media, Policy and Civil Society;2002; syf:1

ve gvenlii tehdit eden sulardr. Bu bilimsel bir olgu. Ama, Uluslararas Ceza Mahkemesi pratikte bu sulara brokratik nedenleri bahane ederek bakmamaktadr. Dolaysyla bu sularn faillerinin cezasz kalmas, sadece bir kesimin deil, tm uluslararas toplumun ortak sorunu olarak bir gereklik olarak kalmaktadr. Mahkeme baz alardan uluslararas hukuk alannda yeniliki bir yapya sahip deidir.. Madur ve tanklara ynelik destek, Mahkeme'nin Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi'nin kontrolnde olduu iin, verilmemektedir. Uluslararas Ceza Mahkemesi, II. Dnya Sava'ndan bugne dek kurulan geici (ad hoc) uluslararas ceza mahkemelerinin ve gelien insan haklar hukukunun bir sonucudur. Ermenilerin jenosidi, Greklerin Jenosidi, Assyro Keldanilerin Krdlerin Kogiri, Zilan Desim Jenosidleri sulular yarglanmad. Buna ramen Yugoslavya'da ilenen sava sular iin Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi tarafndan kurulan Eski Yugoslavya iin Uluslararas Ceza Mahkemesi'nde4 gereklemi olmasna ramen, Dersim Kogiri jnosidlerine Halbaja jenosidine BM ayn duyarll gstermemitir. Mahkeme'nin, Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi'nin himayesi altnda "bir alt organ" olarak kurulmamas, adil yarglanma hakknn temel bileenlerinden olan, mahkemenin bamsz ve tarafsz olduunu ortaya koymaktan uzaktr. Tercihlidir,tarafldr. Baka bir deile, Uluslararas Ceza Mahkemesinin bir dier nemli yan ise, yarg yetkisine giren sular dolaysyla bireylerin cezai sorumluluunu kabul ederek, sadece gerek kiileri soruturmasdr. Fakat bu gerek kiilerin arasnda TC nin sulular yoktur.Buna karlk UCM jenosidi gerekletirmi TC devleti yneticilerini Ordu mensuplarna dokunmamamtr. Daha ak bir ifade ile, Uluslararas Ceza Mahkemesi, TC devlet, kurum ya da benzeri ulusal ya da uluslararas kurulularna dokunmamakta , jenosidi gerekletirmi TC devleti ynetici kiilerini yarglama giriiminde bulunmamtr. Mahkeme, yarglama yetkisi, esas olarak devletlerin egemenlik hakkyla snrlandrlmtr. TC devleti hkmranlk alan dahilinde, jenosid ve sava sularn ilemeye devam etmektedir. Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin yarg alanna giren sulardan birisi de, yani soykrm, sava suu veya insanla kar su, olduu halde Devlet ve Uluslararas Ceza Mahkeme'sinin yarg yetkilerinin kesitii bu noktada, Mahkeme'nin yarg yetkisine giren jenosid suu, yetkili devlette kovuturma veya soruturma konusu yapmyor.Artk Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin, bu olay iin yarglama yetkisi sz konusu deildir. Dolaysyla Uluslararas Ceza Mahkemesi, ncelikle, suu kovuturmaya yetkili devletin harekete gemesini bekleyecektir. TC inkarcl bunu asla yapamaz. BM Gvenlik Konseyi bu konuda grevini asla yerine getirmedi, getiremez. Gerek u ki TC devleti, iledii suu kovuturmaya isteksizdir,inkarcdr, byle bir yarglama iin yetersizdir,Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin, yetkisine giren sular iin yarglama yapabilecei kabul ettii
Eski Yugoslavya iin Uluslararas Ceza Mahkemesi; International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia (ICTY). 22 ubat 1993 tarihinde, Gvenlik Konseyi "SC Res. 808" sayl karar ile eski Yugoslavya topraklarnda 1991den beri ilenen ciddi insancl hukuk ihlallerinden sorumlu kiileri kovuturmakla grevli bir mahkemenin kurulmasna karar vermitir
4

halde, TC Uluslararas Ceza Mahkemesi tzn imzalamad iin, BM Millet Gvenlik Konseyine TCnin sululuu Konsey yesi bir devlet tarafndan gndeme getirilmedii srece. Uluslararas Ceza Mahkemesi hi bir ey yapamaz. nk, Uluslararas Ceza Mahkemesi, snrsz yarg yetkisine sahip bir mahkeme deildir. Kovuturaca sular, kiiler ve zaman bakmndan birtakm snrlamalar ve n koullar Statnn II. blmnde tanmlanmtr. Bu snrlamalar ve n koullar, zellikle Roma Konferans srasnda, katlmc devletlerin zerinde uzlat "tamamlayclk ilkesi" nda, Mahkemenin yarg faaliyetlerinde yetkisini belirlemitir.

B) Dersim Jenosidi ve Uluslararas Ceza Mahkemesi Tz Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin temel zelliklerinden olan bu ilkeye gre; eer Stat'de ngrlen bir su, yetkili devlette kovuturma ya da soruturma konusu yaplm ise ilgili devletin bunu devam ettirme istek ve yetenei olmamas durumlar hari, Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin yarg yetkisi sz konusu olamamaktadr. Dolaysyla, Statde tanmlanan bir su, ki bunlar; soykrm suu, insanla kar sular, sava sular ve henz tanmlanmayan saldr sulardr, ulusal mevzuatta yer alyor ve sank(lar) yarglama yetkisine sahip yerel bir mahkemede yarglanyor ya da yarglanm ise Uluslararas Ceza Mahkemesi artk bu kii(ler) iin yarg yetkisine sahip deildir. Bu adan, Uluslararas Ceza Mahkemesinde su duyurusunda bulunma giriimi sadece hakl bir gsteridir. Dnya kamuoyununu aydnlatma aracdr. Ama Uluslararas Ceza Mahkemesi'nin yarg yetkisi, en ar sular olarak tanmlanan; soykrm, insanla kar su, sava suu ve saldr suu ile snrldr. Ancak Mahkemenin Tznn 5. maddesinde saylan sular, devam eden 6. 7. ve 8. maddelerde ayrntl olarak tanmland halde Jenosid sulularn iliyen devletleri yarglamada yetersizdir. Bu elikileri tzkte grelim. Sular Madde 5 Mahkemenin Yarg Yetkisine Giren Sular 1. Mahkemenin yarg yetkisi, uluslararas toplumu bir btn olarak ilgilendiren en ciddi sular ile snrldr. Mahkeme, bu Statye uygun olarak, aadaki sular hakknda yarg yetkisine sahiptir: (a) Soykrm suu; (b) nsanla kar sular; (c) Sava sular; (d) Saldr suu. 2. Mahkeme, saldr suu zerindeki yarg yetkisini, 121 ve 123. maddelere uygun bir ekilde suu tanmlayan ve bu sula ilgili olarak Mahkemenin hangi durumlarda bu yetkisini kullanacan ortaya koyan bir hkm kabul edildikten

sonra yerine getirir. Byle bir hkm, Birlemi Milletler Szlemesinin ilgili hkmleri ile uyumlu olmaldr. Madde 6 Soykrm : Bu Statnn amalar bakmndan, ulusal, etnik, rksal veya dinsel bir grubu, ksmen veya tamamen ortadan kaldrmak amacyla ilenen aadaki fiillerden herhangi biri, soykrm suunu oluturur. a) Gruba mensup olanlarn ldrlmesi; b) Grubun mensuplarna ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi; c) Grubun btnyle veya ksmen, fiziksel varln ortadan kaldraca hesaplanarak yaam artlarn kasten deitirmek; d) Grup iinde doumlar engellemek amacyla tedbirler almak; e) Gruba mensup ocuklar zorla bir baka gruba nakletmek;Uluslararas Ceza Mahkemesi Madde 7 nsanla kar sular : Bu Statnn amalar bakmndan insanla kar sular, herhangi bir sivil nfusa kar yaygn veya sistematik bir saldrnn paras olarak ilenen aadaki fiilleri kapsamaktadr: (a) ldrme; (b) Toplu yok etme; (c) Kleletirme; (d) Nfusun srgn edilmesi veya zorla nakli; (e) Uluslararas hukukun temel kurallarn ihlal ederek, hapsetme veya fiziksel zgrlkten baka biimlerde mahrum etme; (f) kence; (g) Irza geme, cinsel klelik, zorla fuhu, zorla hamile brakma, zorla ksrlatrma veya benzer arlkla dier cinsel iddet ekilleri; (h) Paragraf 3te tanmland ekliyle, her hangi bir tanmlanabilir grup veya toplulua kar, bu paragrafta atf yaplan herhangi bir eylemle veya Mahkemenin yetki alanndaki herhangi bir sula balantl olarak siyasi, rki, ulusal, etnik, kltrel, dinsel, cinsel veya evrensel olarak uluslararas hukukta kabul edilemez dier nedenlere dayal zulm; (i) Kiilerin zorla kaybedilmesi; (j) Apartheid (Irk ayrmcl) suu; (k) Kastl olarak ciddi straplara ya da bedensel veya zihinsel veya fiziksel salkta ciddi hasara neden olan benzer nitelikteki dier insanlk d eylemler. 2. 1. paragrafn amalar bakmndan: (a) Herhangi bir sivil toplulua yneltilmi saldr, devlet ya da kurumsal bir politikann uzants ya da bu politikann daha da ileri gtrlmesine ynelik olarak 1. paragrafta belirtilen eylemlerin herhangi bir sivil toplulua kar mteaddit kereler yaplmas anlamna gelir; (b) Toplu yok etme, nfusun bir blmn yok etmek amacyla, yiyecek ve ilaca eriimden mahrum brakmann yan sra yaam koullarn kasten ktletirmeyi de ierir;

(c) Kleletirme, kadn ve ocuklar bata olmak zere, bir kii zerinde sahiplik hakkna dayal yetkilerin, insan ticareti dahil kullanlmas anlamna gelir; (d) Nfusun srgn edilmesi veya zorla nakli, uluslararas hukukta izin verilen gerekeler olmakszn, bir yerde hukuka uygun olarak ikamet eden insanlarn zorla yerlerinden edilmeleri ya da baka zorlayc fiillerle yer deitirilmeleri anlamna gelir; (e) kence, hukuksal yaptrmlarn doasna ve buna bal olarak kaynaklanan ac ve strap hari olmak zere, gzaltnda bulunan veya sann gzetiminde bulunan bir kiinin, fiziksel ya da zihinsel olarak iddetli ac veya strap ekmesini bilerek salama anlamna gelir; (f) Zorla hamile brakma, uluslararas hukukun ciddi bir ekilde ihlali veya bir topluluun etnik bileimini deitirme amacyla, bir kadnn arzusu olmadan zorla hamile braklmas anlamna gelir; ancak bu tanm, hibir ekilde hamilelie ilikin ulusal yasalar etkileyecek ekilde yorumlanamaz; (g) Zulm, bir grubun veya topluluun, kimliinden dolay, uluslararas hukuka aykr olarak, temel haklardan ar bir ekilde mahrum braklmas anlamna gelir; (h) Apartheid (Irk ayrmcl) suu, bir rkn, baka bir rk grubu veya gruplar zerinde, sistematik hakimiyet ve bask kurmaya ynelik kurumsal bir rejim erevesinde ve bu rejimi koruma amacyla iledii ve 1. paragrafta sz edilen insanlk d fiiller anlamna gelir; (i) Kiilerin zorla kaybedilmesi bir devlet veya siyasi bir rgt tarafndan ya da onlarn yetkisi, destei ve bilgisi dahilinde, kiilerin gzaltna alnmas, tutuklanmas veya karlmasn takiben, bu kiilerin uzunca bir sre, kanun korumasndan uzak tutulmas amacyla, nerede olduklar ve akbetleri hakknda bilgi vermeyi reddetme ve bu kiilerin zgrlklerinden mahrum brakldklar bilgisini inkar anlamna gelir; 3. Bu Statnn amac bakmndan cinsiyet toplumsal balamda, kadn ve erkek olmak zere iki cinse atf yapmaktadr. Cinsiyet terimi, yukarda aklanandan baka bir anlam tamamaktadr. Madde 8 Sava Sular 1. Bir plan veya politikann ya da bu tarz sularn geni apta ilenmesinin bir paras olarak ilenmesi bata olmak zere, Mahkemenin sava sular zerinde yarg yetkisi vardr. 2. Bu Statnn amacna uygun olarak, sava sular u anlamlara gelir: (a) 12 Austos 1949 tarihli Cenevre Szlemelerinin ok ciddi ekilde ihlali, baka bir deyile, Cenevre Szlemesi hkmlerine gre korunan ahs ve mallardan herhangi birine kar aadaki fiiller: i) Kasten ldrme; ii) Biyolojik deneyler dahil ikence veya insanlk d muamele; iii) Vcuda veya salna kasten byk strap verme veya ciddi yaralamaya sebep olma;
7

iv) Askeri gereklilik olmadan, yasad ve keyfi olarak mlkiyetin yaygn yok edilmesi veya sahiplenilmesi; v) Bir sava esirinin veya koruma altndaki bir dier ahsn, dman devlet silahl kuvvetlerinde hizmet etmeye zorlanmas; vi) Bir sava esirinin veya koruma altndaki bir dier ahsn, kasti olarak adil ve olaan yarglanma hakkndan yoksun braklmas; vii) Hukuka aykr srgn ya da nakletme ya da hukuka aykr alkoyma viii) Rehin alma. (b) Uluslararas hukukun mevcut sistemi ierisinde, uluslararas silahl atmalarda uygulanabilir yasa ve geleneklerin dier ciddi ihlalleri, yani, aadaki fiillerden herhangi birisi: i) arpmalarda dorudan yer almayan sivil bireylere ya da sivil nfusa kar kasten saldr yneltilmesi; ii) Askeri olmayan, yani askeri maksatl olmayan sivil hedeflere kar kasten saldr dzenlenmesi; iii) Uluslararas silahl atmalar hukuku ats altnda, siviller ya da sivil nesnelere salanan korumadan yararlanma haklar olduu srece, Birlemi Milletler Szlemesine gre, bar gc ya da insani yardma tahsis edilmi grevli personel, tesis, malzeme, birlik veya aralara kasten saldr yneltilmesi; iv) Tahmin edilen somut ve dorudan askeri avantajlara kyasla, ar olacak ekilde, sivillerin yaralanmasna veya lmesine veya sivil nesnelerin zarar grmesine yol aaca ve geni apta, uzun vadeli ve ar bir biimde doal evreye zarar vereceinin bilincinde olarak saldr balatlmas; v) Savunmasz veya askeri hedef oluturmayan kent, ky, yerleim yeri veya binalarn bombalanmas veya bu yerlere herhangi bir arala saldrlmas; vi) Silahn brakm, kendisini savunma aralarndan yoksun ve isteiyle teslim olmu bir askeri ldrme veya yaralama; vii) Teslim bayran, Birlemi Milletler veya dman bayraklarn, askeri rtbelerini ve niformalarn, yine ayn ekilde Cenevre Szlemelerinin ayrt edici amblemlerini, uygunsuz ekilde kullanarak lme veya ciddi yaralanmaya sebebiyet verme; viii) galci devletin kendi sivil nfusunun bir blmn igal ettii topraklara dorudan veya dolayl olarak nakletmesi veya igal edilen topraklardaki nfusun tamamnn veya bir ksmnn bu lke iinde veya dnda srlmesi veya nakli; ix) Askeri amal olmamas kouluyla din, eitim, sanat, bilim veya yardm amalaryla kullanlan binalara, tarihi eserlere, hastanelere ve hasta ve yarallarn topland yerlere kasten saldr dzenlenmesi; x) Kar tarafn hakimiyeti altnda bulunan kiilerin tp, di veya hastane tedavisi gereklilii olmadan, kiisel karlarna aykr bir ekilde lme yol aabilecek veya sal ciddi tehlikeye drebilecek nitelikte tbbi veya bilimsel deneylere tabi tutulmas veya fiziksel sakatlanmaya maruz braklmas; xi) Dman ulus ya da orduya bal bireylerin haince ldrlmesi veya yaralanmas;
8

xii) Merhamet gsterilmeyeceini ilan etme; xiii) Savan gereklilikleri el koyma veya imha etmeyi zorunlu klmadka dman mlkiyetinin imha edilmesi veya bu mallara el konulmas; xiv) Dman taraf uyruklu kiilerin, mahkemelerdeki hak ve eylemlerinin ortadan kaldrldn, askya alndn veya kabul edilemez olduunu ilan etme; xv) Dman taraf uyruklu kiileri, sava balamadan nce savaan tarafn hizmetinde bulunmu olsalar bile kendi devletlerine kar sava hareketlerinde yer almaya zorlama; xvi) Saldr sonucu ele geirilmi olsa bile bir kenti ya da yeri yamalama; xvii) Zehir veya zehirli silahlarn kullanlmas; xviii) Boucu, zehirli veya dier gazlar ile benzeri sv, malzeme veya cihazlar kullanlmas; xix) ekirdei tam kapatmayan veya yararak ayrlan mermiler gibi insan vcuduna kolayca giren veya vcutta paralanan mermi kullanlmas; xx) Gereksiz yaralanmaya veya straba yol aan veya 121 ve 123. maddeler hkmlerine uygun olarak bu Statye bir ek eklinde dahil edilmesi ve geni yasaklamaya tabi olmas halinde, kendiliinden ve ayrm yapmadan uluslararas sava hukuku ihlalleri oluturan silah, mermi, malzeme veya sava yntemleri kullanlmas; xxi) nsan onuruna hakaret eder nitelikte, zellikle aalayc ve kk drc davranlar; xxii) 7.maddenin 2(f) paragrafnda tanmland gibi rza geme, cinsel kleletirme, fahielie zorlama, hamilelie zorlama, ksrlatrmaya zorlama veya Cenevre Szlemelerini ciddi ekilde ihlal eden dier cinsel iddet eitlerine bavurulmas; xxiii) Belli noktalar, alanlar veya askeri gleri askeri operasyonlardan muaf tutmak iin, bir sivilin veya dier korunmu bir kimsenin varlnn kullanlmas; xxiv) Uluslararas hukuka uygun bir ekilde, Cenevre Szlemelerinin ayrt edici amblemlerini kullanan binalara, malzemeye, salk ve ulam birimlerine kasten saldr dzenlenmesi; xxv) Cenevre Szlemeleri ile salanan yardm malzemelerini bilerek engelleme dahil olmak zere, yaamlar iin vazgeilmez maddelerden mahrum etmek suretiyle sivillerin a braklmasnn, bir sava yntemi olarak kullanlmas; xxvi) 15 yandan kk ocuklarn ulusal silahl kuvvetlere arlmas, askere alnmas veya atmalarda aktif olarak kullanlmas; (c) Uluslararas nitelik tamayan bir silahl atmada, 12 Austos 1949 Cenevre Szlemelerinin mterek 3. maddesinin ciddi ihlalleri; yani, atmalarda aktif olarak yer almayan kiilere, silahlarn brakm silahl kuvvetler mensuplar dahil hastalk, yaralanma, tutulma veya herhangi bir nedenle atma d kalm (hors de combat) kiilere kar ilenen aadaki fiiller:

i) Yaam hakkna ve kiiye kar iddet, zellikle her trl ldrme, sakat brakma, zalimane muamele ve ikence; ii) nsan onuruna hakaret eden, zellikle aalayan ve kk drc davranlar; iii) Rehin alma; iv) Kanuna dayal ve gereklilii genel kabul grm hukuksal gvencelere sahip, olaan bir mahkeme karar olmadan cezalandrma ve infaz; (d) Paragraf 2 (c) uluslararas nitelikte olmayan silahl atmalara uygulanr ve dolaysyla gsteriler, mnferit ve zaman zaman meydana gelen iddet hareketleri veya benzer nitelikteki dier fiiller gibi i karklklar ve gerginliklere uygulanmaz. (e) Mevcut uluslararas hukuk erevesinde, uluslararas karakterde olmayan ancak silahl atmalarda uygulanabilir hukukun ve teamllerin dier ciddi ihlalleri; yani aadaki eylemlerden herhangi biri: i) arpmalarda dorudan yer almayan sivillere kar veya sivil nfusa kar kasten saldr dzenlenmesi; ii) Uluslararas hukuka uygun bir ekilde Cenevre Szlemelerinin ayrt edici amblemlerini kullanan personele, malzemeye, tbbi birimlere ve nakliye aralarna kasten saldr dzenlenmesi; iii) Silahl atma hukukuna gre, sivillere ve sivil nesnelere salanm korumaya hak kazanmalar artyla, Birlemi Milletler Szlemesine uygun bir ekilde insani yardmda veya bar gc grevinde bulunan personele, tesislere, malzemeye, birimlere veya aralara kar kasten saldr dzenlenmesi; iv) Askeri amal olmamas kouluyla dini, eitim, sanat, bilim veya hayr amalaryla kullanlan binalara, tarihi eserlere, hastanelere ve hasta ve yarallarn topland yerlere bilerek saldr dzenlenmesi; v) Saldr sonucu ele geirilmi olsa dahi, bir kenti ya da yeri yamalama; vi) 7.maddenin 2(f) paragrafnda tanmland gibi rza geme, cinsel kleletirme, fahielie zorlama, hamilelie zorlama, ksrlatrmaya zorlama veya Cenevre Szlemelerini ciddi ekilde ihlal eden dier cinsel iddet eitlerine bavurulmas; vii) 15 yandan kk ocuklarn, ulusal silahl kuvvetlere arlmas, askere alnmas veya atmalarda aktif olarak kullanlmas; viii) atmadan kaynaklanan nedenlerden dolay, sivillerin gvenlii veya askeri nedenler gerektirmedike sivillerin yer deitirilmesi talimat verilmesi; ix) Kar tarafn savaanlarn haince ldrme veya yaralama; x) Merhamet gsterilmeyeceini ilan etme; xi) Kar tarafn hakimiyeti altnda bulunan kiilerin tp, di veya hastane tedavisi gereklilii olmadan, kiisel karlarna aykr bir ekilde lme yol aabilecek veya sal ciddi tehlikeye drebilecek nitelikte tbbi veya bilimsel deneylere tabi tutulmas veya fiziksel sakatlanmaya maruz braklmas; xii) Savan gereklilikleri el koymay veya imha etmeyi zorunlu klmadka dman mallarnn imha edilmesi veya bu mallara el konulmas;
10

(f) Paragraf 2 (e), uluslararas nitelikte olmayan silahl atmalara uygulanr ve dolaysyla gsteriler, mnferit ve zaman zaman meydana gelen iddet hareketleri veya benzer nitelikte dier fiiller gibi i karklklar ve gerginliklere uygulanmaz. Bir devletin topraklar dahilinde, hkumet kurumlar ile organize silahl gruplar arasnda ya da bu gruplarn kendi aralarnda meydana gelen uzun sreli silahl atmalarda uygulanr. 3. 2 (c) ve (d) paragraflarndaki hibir ifade, bir hkmetin, devlet dahilinde kanun ve dzeni srdrme, yeniden kurma veya devletin birliini ve toprak btnln tm yasal aralarla koruma sorumluluuna etki etmez. Bunun iin konudaki elikilere temel bir aklk getirmek getirmek gerekiyor. Uluslararas Ceza Mahkemesi insanla kar ilenen en ar sularn faillerinin cezalandrlmas esas zerine kurulduu halde Dersim Jenosidi Mahkemenin yarg yetkisine giren soykrm, insanla kar sular ile sava sular olduu halde bu konuda bir yarglama giriiminde bulunmamaktadr. Bu durum Mahkemenin kurulu ilkelerine tznn 6.7.8. maddelerine tamamen aykrdr. Mahkeme tznnn 6. maddesine gre ulusal, etnik, rksal veya dinsel bir grubu, ksmen veya tamamen ortadan kaldrmak amacyla ilenen aadaki fiillerden herhangi biri, soykrm suunu oluturur. Bu su : a) Gruba mensup olanlarn ldrlmesi; b) Grubun mensuplarna ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi; c) Grubun btnyle veya ksmen, fiziksel varln ortadan kaldraca hesaplanarak yaam artlarn kasten deitirmek; d) Grup iinde doumlar engellemek amacyla tedbirler almak; e) Gruba mensup ocuklar zorla bir baka gruba nakletmek. Dersimde TC devleti Dersimde insanla kar sular ilemitir. Bu sular ileyenleri yarglama Uluslararas Ceza Mahkemesinin yarglama yettkisi kapsamndadr. Uluslararas Ceza Mahkemesinin TC nin iledii insanla kar iledii sular yarglamamas Uluslararas Ceza Mahkemesi tznn 7. maddesine aykrdr. Uluslararas Ceza Mahkemesi tznn 7. maddeye gre nsanla kar ilenen sular, herhangi bir sivil nfusa kar yaygn veya sistematik bir saldrnn paras olarak ilenen aadaki fiilleri kapsamaktadr:(a) ldrme; (b) Toplu yok etme; (c) Kleletirme; (d) Nfusun srgn edilmesi veya zorla nakli; (e) Uluslararas hukukun temel kurallarn ihlal ederek, hapsetme veya fiziksel zgrlkten baka biimlerde mahrum etme; (f) kence; (g) Irza geme, cinsel klelik, zorla fuhu, zorla hamile brakma, zorla ksrlatrma veya benzer arlkla dier cinsel iddet ekilleri; (h) Paragraf 3te tanmland ekliyle, her hangi bir tanmlanabilir grup veya toplulua kar, bu paragrafta atf yaplan herhangi bir eylemle veya Mahkemenin yetki alanndaki herhangi bir sula balantl olarak siyasi, rki, ulusal, etnik, kltrel, dinsel, cinsel veya evrensel olarak uluslararas

11

hukukta kabul edilemez dier nedenlere dayal zulm; (i) Kiilerin zorla kaybedilmesi; (j) Apartheid (Irk ayrmcl) suu; (k) Kastl olarak ciddi straplara ya da bedensel veya zihinsel veya fiziksel salkta ciddi hasara neden olan benzer nitelikteki dier insanlk d eylemler. Dersimde TC devleti Dersimde sava sularn ilemi ve bunlar ilemeye devam etmektedir. Sava sularn ileyen TC devletini yarglama Uluslararas Ceza Mahkemesinin yarglama yetkisi kapsamndadr. Uluslararas Ceza Mahkemesinin TC nin iledii sava sularn yarglamamas Uluslararas Ceza Mahkemesi tznn 8. maddesine aykrdr. Mahkeme tznnn 8. maddesine gre Sava Sulardr. 1. Bir plan veya politikann ya da bu tarz sularn geni apta ilenmesinin bir paras olarak ilenmesi bata olmak zere, Mahkemenin sava sular zerinde yarg yetkisi vardr. Tzn amacna uygun olarak, sava sular u anlamlara gelir: (a) 12 Austos 1949 tarihli Cenevre Szlemelerinin ok ciddi ekilde ihlali, baka bir deyile, Cenevre Szlemesi hkmlerine gre korunan ahs ve mallardan herhangi birine kar aadaki fiiller: i) Kasten ldrme; ii) Biyolojik deneyler dahil ikence veya insanlk d muamele; iii) Vcuda veya salna kasten byk strap verme veya ciddi yaralamaya sebep olma; iv) Askeri gereklilik olmadan, yasad ve keyfi olarak mlkiyetin yaygn yok edilmesi veya sahiplenilmesi; v) Bir sava esirinin veya koruma altndaki bir dier ahsn, dman devlet silahl kuvvetlerinde hizmet etmeye zorlanmas; vi) Bir sava esirinin veya koruma altndaki bir dier ahsn, kasti olarak adil ve olaan yarglanma hakkndan yoksun braklmas; vii) Hukuka aykr srgn ya da nakletme ya da hukuka aykr alkoyma viii) Rehin alma. (b) Uluslararas hukukun mevcut sistemi ierisinde, uluslararas silahl atmalarda uygulanabilir yasa ve geleneklerin dier ciddi ihlalleri, yani, aadaki fiillerden herhangi birisi: i) arpmalarda dorudan yer almayan sivil bireylere ya da sivil nfusa kar kasten saldr yneltilmesi;ii) Askeri olmayan, yani askeri maksatl olmayan sivil hedeflere kar kasten saldr dzenlenmesi; iii) Uluslararas silahl atmalar hukuku ats altnda, siviller ya da sivil nesnelere salanan korumadan yararlanma haklar olduu srece, Birlemi Milletler Szlemesine gre, bar gc ya da insani yardma tahsis edilmi grevli personel, tesis, malzeme, birlik veya aralara kasten saldr yneltilmesidir.

kinci Blm : Dersim Jenosidi ve boyutlar

DERSM KOKR JENOSDLER ZERNE Her ne kadar Lemkin kavramsal olarak jenosidi, bir ulusu, bir etnik gurubu toptan imhas olarak gryorsa, Hans Lukas, Robert Olson. Erik Zrher, Van Ruinessen bunu arptarak ethnocide olarak tahrifat yapyorlar. Baz krd szde yazarlar bunu katliam olarak gndemletiriyorlar. Bu tavrla TC devletinin inkarc politikasna yaklayorlar. Jenosidilerin yarglanmasna engel olmak istiyorlar.Bu kastl anlaya kar 24 Ocak 2010de Stockholmda Uluslararas Dersim Jenosidi

12

Konferansnda Yazar Sosyolog konuan Seve Evin iek yaptm tanmlar sunmak isterim. Aratrmaclar kavramsal kaliam,jenosid,ethnosid szcklerini kullanyorlar. diyordu.

ayrntl olarak,

Seve Evin iek Dr smail Beikinin Dersim jenosidi incelemesine karlk, baz batl aratrmaclardan Martin Van Bruinnes, Robert Olson, Hans Lukas Kieser , bunun jenosid olmad etnosid olduu dorultusunda aba gsterdiler. Belirttiim gibi, eski grekede , ,,genea,genee,genos) kavramnn latince karl generatio natales5anlamna gelir. Yani eski grekeden latinceye bir gei var. Lemkin sadce latince karln kullanmakla yetinir. Bu konuda, Michiel de Vaan, Dans lEtymological Dictionnary of Latin, yaptnda gens, gentis, kavramlarn soy,ulus ve halk anlamnda kullanr, bunlar gentilis,kavramndan tremi, ayn aileye mensup 6 ya da gentilitas krmanki deki GULE ZU E ile e anlamldr. Genus kavram latince gigno, geui, genitum ; gignere, fiilinden gelir. genus, eris kken olarak greke 7gignomai fiilinden gelir. air Homeros bunu domak anlamnda kullanr. Krmanki, bian, dina aman, kurmanci de buyin zayin. ki fiilin krmakideki karl biai,zainaitir. Latince de genui , supinmu ise genitumdur. Bu iki isimsel biimdem genitor. eril genetrix diil . Genitura, kuak8 trer. Bu konuda grekede iki tip fiil var. Biri kteio dieri , sfazo dur . Latince buna e anlaml olan pek ok fiillerden jugulo, 9 macto,interrimo,caedo,occido, neco saymak mmkn. , (, keito fiiline en yakn olan occido ldrtmek,katletmek 10 tir. Bu krmakideki kstene fiiline yakndr. Oysa katliam kavram sfaze) dir fiilinden gelir,dmanlarn byk bir katliam anlamndadr. Yani greke olarak 11 talyan aratrmac Aldo Duroya gre , genus temel terimi greke elemento gignomai ve latince gignere, nascere, fiilerinden tretilmitir Jenosi ise bir gurubun, bir aznln, bir soyun. Bir dinsel gurubun toptan ortadan 12 kaldrlmasdr elemanlarnn sistemli yokedlimesi. Occidio, onis, toptan imha
5 6 7 8 9 10 11 12

Lexicon Graeco Latinum,Benjamnie Hederico, Pars Prima,Romae,1832, p.184 Michiel de Vaan, lEtymological Dictionnary of Latin, Pierre Chantraine, Dictionnaire tymologique de la langue grecque, Nouvelle edition 2009,klincsiec, p.212

Dictionnaire Etymologique de la langue Latine, A Meillet 14 Ed ,1985,Paris,270

Thesaurus Graecae Linguae a Henrico Stephano, Volumrn Septimum, Parisiis,1848-p.197 , C Alexandre,Dictionnaire Grec Franais,Paris, Hachette,1901, p ;819 C Alexandre, Planche et Defauconpret Dictionnaire Franais, GrecParis, Hachette,1905, p .623 Emidio de Felice Aldo Duro, Dizionnario delle lingua et della civilta italina contemporanea, 1988p.845

13

edilmesidir13 . Bu anlamda Genus Occidere, bir ulusun, bir halkn toptan imha edilmesidir. Jenosidi inkar etmek, onun yerine katliam kavramn kullanmak ,gereklerin jenosid srelerinin yoksanmasdr. Baka bir deile insanla kar ilenmi savasularn, jenosid sularn inkar etmek. Bu tr durular, Krdistandaki jeneosidi smrgeci TC devletini korumak ve savunmaktan baka bir anlama gelmez. Bilimsel adan soruna bakldnda, bilimlerin konularnn bir birine kastl olarak anthropoloji ile ethnoloji konular ile jenosid sosyolojisinin birbrine kartrldna tant oluyoruz. Bu adam Jenosidi etnoside indirgemek amaldr. Jenosid siyasal jenosid sosyolojisinin konusudur,etholojinin deildir. Bu adan Dersim jenosidi, bir katliam deildir. Katliam szcnn Erdoann azndan kmas pek ok tccar yazar izeri at kousuna srd. Oysa bu tavr dorudan doruya devletin Uluslararas Jenosidi nleme Szlemesinin inkar anlamna geliyor. Oysa Lemkin jenosidden katliam deil, bir ulusun, ethnik bir gurubun ortadan kaldrlmasn anlyor. Genel olarak jenosid, bir ulusun btn yelerinin toptan imhasdr. Baka bir deile, Ulusal guruplarn yaam temellerinin koordineli ve farkl yntemler kullanlarak onlarn varlk artlarn tmden yokedilmesidir. Byle bir politika hereyden nce, onlarn ulusal bilinlerini. Dillerini siyasal kurumlarn.gvencelerini,ekonomik yaamlarn, zgrlklerini, insanlk onurlarn kiisel yaamlarn ortadan kaldrmay hedef alr. Jenosid devletin imha yntemi olarak bir gurubun kiilerini hedef aldnda, hereyden nce. Hedef alnan ey,onlarn ulusal balar ve onlar koparp yoketmeyi esas alr.Sadece bunla kalnmyor,mallarna arazilerine, atalarnadn aklan anlara el koyup onlar dnemiyecekleri birbirlerini grermiyecekleri lmler srgnlklerine zoral imhaya maruz brakyor. Alman ulusl trk yntemi budur. Erdoann aldatmacas bu bilinli saldrnn esasdr. Hedef krdlerin jenosididir ifte yntemi uyguluyor. Birincisi ezilen Krd ulusunun ulusal karakteristiklerininn imhas, ikincisi, smrgeci emperyalist TC devletininin diktatrlnn inasdr. ttihat Terraki ve Teskilat Mahsusac kemalist diktatrlk krd beyliklerini kendileri iin kullandktan sonra ocak 1917 de bizzat Kemalin denetiminde 400.000 krd lklerinden kovularak yokedildi. Krdistan boaltld, topraklarna 1913den itibaren 1300 0000 yabanc mlteci eyrletiridi. Talat n ermenilere. Greklere uygulad yntem Krdlere uyguland. Bu uygulama nedenelri sonuca abanyor. Birincisi biolojik jenosiddir. kincisi btn krd ulusal zelliklerinin ortadan kaldrlmas kltrel geneosiddir. ncs, yabanclatrma, assimilasyon bir g olarak krdlerin kend,i soylarna kar kullanlmalar, inkarn inkari yntemi emperyalst smrgecilim silahdr. Bitlisli Krd smetin Lausanne da kendi lkesini blmesi paralamas, Ziya Gkalp dneinin TK nin pantrk kuramcs olarak Krdleri trkletirme projesi, Dersimde Nazmi Sevgen, Abdullah Alpdoann Rayver Koopla faaliyetleri, bugnk Dersim ve Kogirideki takipileri,AKP iindeki 75 Krd Milletvekillerinin faaliyetleri TC MT nin rgtledii anti krd mihraklarn jenosidi inkar giriimleri
13

Henri Goelzer, Dictionnaire Latin Franais,Flammarion,1966,p.405

14

bu boyutu ile ilgidir. Bunlarn temelinde trkletirme, islamlatrma, trkmenletirme polikas vardr. Emekli general smrge Dersim Valisi Kenan Gvenin 5000 krd ocuunu ve kzn islamlatrma, trkmenletirme polikasna pazarlamas bu jenosidin bir parasdr.Bu konuya deinecez. Smrgeci devletler bata Trkiye olmak zere Krdistan halkn kendilerine dman olarak ilan etmilerdir. Linler bunun rneidir. Gemiten bugne kadar lkemizin yeralt ve yerst zenginliklerine el koydular Krdistan insani potensiyelini kendi karlar iin kullandlar.Her defasnda Krdistan halknn direniini kanla zulumla bastrdlar. Smrgeci igalciler her defasnda krd ulusunun imha plann nceden hazrladlar. Mustafa Kemal,rk stnl politikasn uygulad.Emperyalist smrgeci blge meftiliini kurarak jenosidin gereklemesini nceden planladlar. galci smregciler Ermenilere,greklere, Assyro Keldanilere ve Krtlere kar deiik jenosid tekniklerini syasal,kltrel,ekonomi, biolojik .fizik alanlarnda uyguladlar. SYASAL ALANDA Fiziki jenosidlerden sonra trkletirme politikalarna hz verdiler.lk rol igalciler oynad,sonra bunu politikqy oluturcak yerli smrge halkn kendi elleriyle ibirlikiler oluturdular. Trkletirme politikasnn gizli rgtlerine Dalan gibilerini kullandlar. Yurtsever iadamlarn ldrp,smrgeci devlet iin alacaklarn listelerini oluturup onlara her olana trletirmek iin atlar. Trk islamc rgtlerde onlara ba grev verdiler. Bunlara kar kacak tm Krd siyasal partilerini kapattlar. Trkletirme politika da arlk verdiler, sadece insanlar trkletirmek deil, ezilen Krd ulusunun btn tarihsel zenginilklerini. Dilini,kltrn,doasn trkletirmeyi hzlandrlar. Krd halkn topraklarndan zorla ge zorlayp jenesidi gerekletirdiler. Buna karlk, 1919 da Sreyya Bedir Khan Biz Krdler bugn korkun bir alternatifle yzyze bulunuyoruz. Biz bakalarna gvenmeden kanarak ancak kendimize gveniyoruz. Biz bu ok uzun ve tehlikeli sessizlii anlayarak, Trk Hkmetinin bizi savunmasn beklemek yerine Avrupa mahkemesi nnde bizzat kendi zsavunmamz yapmak, kendi davamz savunmak kararn alm bulunuyoruz. Trk Hkmeti gemide kendi grevini yerine getirmemi olduundan, biz artk eskisi gibi arbal davranamayz, biz gemideki durumdan dolay kendimizi uslu grmyoruz. Bu kadar ar bir krizde be milyon Krdn geleceini bu andan itibaren Trk Hkmetine emanet etmek istemiyoruzBu son gnlerde A.B.D. Bakannn insiyatifiyle Milletler Birlii kurulunca bar koullarn yaratmak yer yznde iyi niyeti tahakm etmek biz yle grnyorki bu sorun Avrupada bir gereklik olma gr noktasnda Asyann yeni tartmas amacyla farkl bir aklama getiriyor. Sorulacak soru acaba Bar Konferansnn dzenlendii u anda btn kk milletlere adalet sz veriliyormu? Bylece korkun bir hakszln ..iin bir seme hakk veriyormu? Btn uluslarla daha fazla
15

ehitlendirilmi ulus arasnda daha mutsuz ulus stne bir olumlu etkide bulunabilirmi? Dr Sreyya Bedir Khan - Biz kendi bamszlmz istiyoruz. Bu bizim temel hakkmzdr. Sadece bu bamszlk iin uyarln ve ilerlemenin arenasnda bize hak kazandrd iin eit silahlarla savamay kendi lkemizin zenginliklerini iletmek ve dier komu halklarla bar iinde yaamak istiyoruz. diyordu. Fiziki jenosid buna engel oldu. SOSYAL ALANDA Sosyal alanda krd ulusal zelliklerini toptan imha ettiler,kendi smrgeci hukuk sitemlerini kurdular. Trkletirmeyi hzlandrmak iin kendi z dillerini Gne dil teorisiyle btn ezilen haklarn dillerini yasaklyarak, dnyadaki btn dillerinin trk dili olduunu kurumlatrdlar. Krteyi yahudi dilini yasakladlar.Krd ulusunun dinsel inanlarna el attlar. Devleti anlaylarn uygulamak iin kendilerine bal ekipler oluturdular.Bugn jenesidi inkar edenler bu iin cretli eemkli mimarlardr.Basn yayn Medya ve aygtlar zel televizyonlar, polis rgt denetiminde bunlarn uygulayclardr.Temelinde trkletirme, islamlatrma, trkmenletirme politikas yatar. KLTREL ALANDA Smrgeci igalde fiziki jenosid gerekleti, bunu dier jenosidler izledi. 1914 Osmanl nfus saymnda, 15.044 846 mslmann iine gizletilen erif Paaya gre 5000000 krdn dili yasakland 2000 ylnda nfusun % 20 i oluturan Krdleri hi bir okulu yok. 1914 Osmanl nfus saymnda 1225.006 ermeni yaarken o zaman 174000 okula sahip ola ermenilerin imdi sadece Konstatinoplda 12 zel okulu kald. 2000 yl nfus saymnda btn aznlklar sadece nfusun % 0.05 i oluturuyor. 1914 de 1.729.738 grek varken, imdiki say 3000 gemiyor. Germanosun aklamalarn esan alan bilgiye gre sadece Pont Euxn(Pontus) eyaletind 1850 kilise 1400den fazla okul,2650 gerk retmen 60.000 kz renci varken bugn orada hi bir okul hi bir kilise yok sadece Konstantinoplde 8 zel okul kald. Bu TC kltrel jenosid polikasnn pratik sonucudur.Katliam,etnosid deil, jenosiddir. EKONOMK ALANDA Emperyalist smrgeci TC devleti Krdistan ekonomisi yoketti.Barajlar politikasyla Krdistan topraklarnn % 31 sular altnda brakt,btn arkeolojik tarihsel zenginlikleri yokedrek arkeolojij jenosidi ve ekolojik jenosidi gerekletirdi. Sadece 1977 den bu yana 9.000.000 Krd topraklarn terketti.4000 ky ortadan kaldrd. Geleneksel tarmsal kltrne son verdi. Ayn pratik Viet Namda Viet Nam halkna uyguland. BM ler savatan ge zorlanan krdlerin saysnn 4.500.000 stnde olduunu dile getirirken baz krdlerin zmir ve Samsunda Krdleri zorunlu gn zmirin Yunanllarca igali ne benzetmesi greklere ynelik jenosidi
16

gerekletiern kemalizmi ve bu gnk AKP den umut bekleyen derin siyasal bir akl hastaln ortaya koyuyor.Yazlarmz okuyanlar Greklerin jenosidinin bu ynn grecektir BYOLOJK ALANDA ttihat Terraki ve Jn Trkler politikasnn ve jenosidlerin mimar devleti trkletirmeci Mustafa Kemal stne konuan Prof Vamk Volkan Atatrk'n lmnden hemen hemen 4 sene nce, 24 Kasm 1934'te zel bir yasa Gazi Mustafa Kemal'e "Atatrk" soyadn verdi. Bu olay Ankara radyosunda bildirilirken bir dil surmesi nedeniyle yayn srasnda "Anatrk" diye okundu (Granda, 1937). Bu dil srmesinin bilind bir gerekle balants olduunu ve Trkiye halknn ounluunun Mustafa Kemal' i hem bir baba hem de bir ana olarak algladklarn tahmin edebiliriz. Ayrca Mustafa Kemal'in kendisinin, yllarca sren uralarndan sonra Trklerin sembolik ebeveyni olduunu "resmi" bir ekilde, yani zel bir yasa ile ifade etmesinin zamannn geldiini dndn de anlayabiliriz. Psikoanaliz literatrnde karizmatik liderlerin onlar takip edenler tarafndan hem baba hem de anne olarak alglandklar hakknda uzun zamandan beri pek ok bilgi vardr (Abse ve Jessner, 1961; Abse ve Ulman, 1977).14 Hitlercilerin kan ba temelinde ele aldklar iltihat edilen Polonyaya uygulanan bu doktrin Smrge Krdistanda yrrle pan turanizm ve pan islamizm pan trkizm temelinde uygulanmaya konuldu. Vamk olay yle aklar, Mustafa Kemal yeni Trk kimliini Trkiye halkna benimsetmek iin stiklal Sava srasnda ve Trkiye Cumhuriyeti'nin kuruluundan sonra ok almt. lmnden 4 sene nce yeni Trk kimliinin eski bir aaca yaplan a nn tutmas gibi tuttuunu sezerek, alanan yerden kan dallarn baka trl meyveler verdiini hem millete hem de Trkiye dndakilere gstermek istemiti. Bu konumamda Mustafa Kemal'in Atatrk soyadn aldktan sonra yaamnn son yllarnda yaanan, yeni Trk kimlii ile ilgili dnce ve hareketlerini gsteren rnek zerinde duracam. Bu rnekleri ok iyi bilinenler arasndan semek yerine, onun kiilik yapsn daha yakndan gsteren rnekler arasndan setim. lmnden nce ve sonra, halk arasnda genelolarak Atatrk, sanki insand bir varlkm gibi alglanmt.). diyor. Bu a tutma sorunu biolojik et ideolojik babalk yntemsel trkletirmektir. Kemalin babalk ve evlatlk anlayn hitlerciler aynen Norvee, svee Hollanad ya uyguluyorlar. Mustafa Kemalin psykiatrik zmlemesini yapan Volkan Vamk Resmi ideolojinin snrlar iinde kalr. Mustafa Kemalin salk bakanan ve zel doktoru Dr Rza Nurun Kemal hakknda hi bir grn ileri srmez. Oysa Dr Rza Nurun
14

Celebrating Atatrk's 125 tb birtbday - Public Lecture, University of Ankara, September 5,2006) Atatrk'n 125. Doum Yldnm, Anma Treni Ankara niversitesi, 5 Ekim 2006

17

gzlemi iki adan nemli, Birincisi, doktoru olmas ikincisi sosyal gzlemci olmas bugn AKP kemalizmin islami vizyonudur geldii nokta asndan nemlidir Ocak 1917de Mustafa Kemalin 400.000 krd zorla ge bavurmasnn z Talatn Ermeniler, Grekler iin verdii talmatlarn Krdlere uygulanmasndan baka bir ey deildir. Gnmze gelindiinde savala birlikte dier teknik yntemler uygulanyor. rnein Keban baarji yznden 212 yerleim birimi su altnda kald. 1975de 60000 olan Elaz nfusu 131000e ykseldi. GAPla balayan 1977 deb u ana kadar 9000 000 krd topraklarndan kovuldu. Bunu 1984de balayan savala birlikte ky boaltmalara, toptan imhaya gtrld. FZK ALANDA 1984-1999 arasnda binlerce kyn boaltlmas, milyonlarca kylnn kentlere zorla srlmesi, kirli savan en temel ve toplumsal etkisi en derin uygulamalarndan birisidir. Dersim Kyleri boatld. Bununla ilgili ingilizce rapport ekte.( http://www.dersim.biz/SNK_Dersim_Raporu_1995.pdf) Bu konuda resmi TBBM e sunulan bir raporu sunuyoruz. TBMM Bakanlna Bakan Hallaolu tarafndan sunulan raporda : lkemizin Gneydou Anadolu Blgesi ile, Dou Anadoludaki baz illerde terre kar daha etkin mcadele, gvenlik veya dier nedenlerle, asgar 1 000 ky ile 1 500 mezrann, buralarda yaayan yurttalarmzn istemleri dnda boalttrld; ky ve mezralarn boaltarak baka yerlere g etme zorunda braklan yurttalarmzn maduriyetlerinin bugne dein giderilmedii; gvenli blgeler iin oluturulan Kye Dn Projesinin uygulamaya geirilmedii; bu ve dier nedenlerle, bu yurttalarmzn baz temel haklarnn ihlal edilmekte olduu; i barmzn bu durumdan son derece olumsuz olarak etkilendii grlmektedir. denilmektedir. Yine ayn raporda Tunceli Belediye Bakan Mazlum ASLAN; Tunceli'nin 374 kynn % 70-80'inin boalm olduunu, dolu olan kylerde de be yal insann kaldn; 1994 yl Eyll ayndan itibaren Tunceli'de meydana gelen iddetli atma ve operasyonlar sonucu btn kylerin-zellikle Hozat, Nazimiye, Plmr bata olmak zere-boaltldn; merkeze yakn be tane ky ve mezra kaldn; bu kylerin hemen hemen hepsinde, bir saat iinde insanlara kendi ziynet eyalar dahil alma frsat braklmadn, arkasndan yakldn ve terr rgtnn gereke gsterildiini; bunun herkes tarafndan'bilindiini, yaklan kylerde vatandalarn ancak ile merkezlerine, canlarn kurtarmak dncesiyle katklarn; ile ve il merkezinde snacak, kaacak yerleri olmayanlarn da Tunceli dna itildiini, Mersin bata olmak zere, stanbul, Ankara, zmir ve Bursa gibi illere byk gler yaandn, beyan etmitir.(EK: 1, S: 187-202)

18

1993 ve 1994 yllarnda youn bir ekilde oluan ky boaltmalar Olaanst Hal Blge Valiliinin tesbitlerine gre; OHAL Blgesi ile (Diyarbakr, Hakkari, Siirt, Smak, Tunceli, Van) mcavir alan oluturan (Batman, Bingl, Bitlis, Mardin, Mu) 11 ilde Kasm 1997de dn yapanlarm hari, 820 Ky, 2.345 mezraya boaltlan kylerden g edenlerin says ise 378.335e ulamtr. nsan Haklarndan Sorumlu Devlet Bakanl, valiliklerden dorudan salad bilgiler erevesinde, Haziran 1995 itibariyle, Dou ve Gneydou Anadoludaki 19 ilde, terr nedeniyle boalm veya boalttrlm ky saysn 809, mezra saysn ise l 612 olarak aklamt. Olaanst Blge Valilii ise; tamamen boalan ky saysn 753, mezra saysn 1 535 olarak, ksmen boalan ky saysn 235, mezra saysn ise 141 olarak kamu oyuna duyurmutur. zellikle, son iki ylda byk hz kazanan uygulamalar sonucu ky ve mezralarn boaltma zorunda braklan yurttalarmzn says, Temmuz 1995 itibariyle, Olaanst Blge Valilii tarafndan 311 291 olarak aklamt. Bu rakama, blgede hakim olan terr, bask ve iddet ortamnda bunalan, sosyal ve ekonomik olanaklar daralan, bu nedenle kylerinden, i ve a bulabilmek amacyla, kendi istekleri ile kentlere g eden yzbinlerce yurttamz dahil deildir denilmektedir. Viet Nam sava sular Mahkemesinde 31 Ekim 1967de Senatr Edward tanklk olarak unar dile getiriyor. Sava Viet Nam halknn te birini topraklarndan etti.Trajik ve korkun ykc sonular dourdu.Mltecilerin yaamn alt st etti.Toplumun anlama yetisini ve hafzasn sildi,sprd. Sava kksz bir halk yaratt.Ailesel kyl yerleik gelenei yakt,ykt. Toraklarn koparlm topluluklar geldiimiz blgelerde grdk. Kylerini yerle bir ettik. Evleri ve yuvalar ate altnda brakld15

15

Edward Kennedy, Tribunal Russell volume II Jugement final,Editions Gallimard,1968,pp.65-66

19

Genel olarak TC Kara Kuvvetleri stratejisi, kentlere kar ayaklanma polis ve lin eylemlerine dayanmakta, krsal alanda, gerilla hareketini etkisizletirmeyi amalamaktadr. Gerillaya kar Kuzey Krdistanda stratejik hava saldrs ya da stratejik bombardmanlarla ormanlar, sivilleri, yerleim birimlerini yok ediyor. Kullanlan kimyasal, biyolojik ve bakeriolojik silahlar, doay ve halk saln kontaminasyona gtryor. Bu pratik Dersimde hala deneniyor. TC Ordusu ve AKP Hkmeti Uluslararas Hukuk tarafndan yasaklanm kimyasal silah kulland. Babakan Yardmcs Atalay buna alan kaplama diyor ve yle devam ediyor: Bu manada ok boyutlu gvenlik tedbirlerimiz sryor ve srecek. Gvenlikte hibir boluk olmayacak. Yeni almalar da var. Alan hakimiyeti olarak ve snr tesi operasyonlar olarak bir boluk olmayacak... diye ekliyor. TC, Krdistan halknn verdii destek sayesinde, devlet oldu ama, ezilen Ermeni, Helen, Asuri - Keldani uluslarn ortadan kaldrd gibi, Krt ulusunu da jenosid ile yok etmek istiyor. TCnin bu niyeti bugn bir kez daha aa kmtr. ABD Bakan Hseyin Obama, (F.Fanonun deyimiyle rengi siyah ama bilinci beyaz), TC Parlamentosunda, yapt 26 dakikalk konumasnda ABDnin Trkiyeye PKK ile mcadelesinde verdii destek mesajnda yle demiti: Irak, Trkiye ve ABD terrizmin ortak bir tehdidiyle kar karyadrlar. Irak halkn sren ve lkelerini ykma uratan El Kaide buna dahildir. PKK da buna dahildir. Bir NATO mttefiki olarak, PKKnn terrist faaliyetlerine kar size destek olacamz temin ederim... Bu dnemin, zellikle de medyadaki konuyla ilgili habercilik asndan nemini arttran faktr demokratik almn ilanyd. Bu Trk hkmeti tarafndan ilan edilen ve Trkiyedeki Krt sorununa bir dizi politik zm neren bir reform planyd. Bu plan ncelikle Cumhurbakan Abdullah Gl tarafndan Mays 2009da duyuruldu. Gl, Krt meselesi ile ilgili olumlu gelimeler yaanacak diyordu. Daha sonra, hkmet Krt sorunu ile ilgili olarak bir reform paketi zerinde altn ilan etti. Hibir yetkili paketin detaylar hakknda bilgi vermese de, nemine bal olarak konu aylarca gndemi igal etti. Btn bu sylemlerin ardndan, ABD emperyalizminin Vietnama kar politikas ne idiyse, ABD destekli, smrgeci TC ve ranla birlikte PJAK ve HPG gerillarna kar sava politikas da, ayn politikadr. Dn Vietnam kana bulayan ABD devlet terr, bugn TC ile birlikte Krdistanda jenosidi gerekletiriyor. ABDnin Vietnama yadrd napalm ve fosfor bombalar, TC Genel Kurmay Krdistana yadryor. ABD Ordusunun Vietnamda yok ettii kyleri, TC ordusu, Krdistanda Kandilde ayn yntemlerle ortadan kaldryor. Obamann TC Meclisinde yapt konumadaki dier bir sakat yaklam El Kaide ile PKKyi ayn kefeye koymu olmasdr. lkin El Kaide, ABD emperyalizminin d politikasnn rndr. El Kaide ile PKK ayn
20

dzeyde ele almak ok yanl, rk bir devlet terrizmi politikasdr. PKK, Krdistan Kurtulu hareketidir. Btn Krdistan kapsyor Bunun iin btn tehditlere ramen, seim sonras durumun analizini yapp, Dersim-Kokiri Parlamentosu programn BM Anayasas gereince ilan ettik. nk, Btn halklar kendi kaderlerini tayin hakkna sahiptir. Bu hak vastasyla halklar kendi siyasal statlerini serbeste tayin edebilir ve, ekonomik, sosyal ve siyasal gelimelerini serbeste srdrebilirler. Bir halk sahip olduu maddi kaynaklardan hi bir koulda yoksun braklamaz. Kendini ynetemeyen ve vesayet altndaki lkelerden sorumlu olan devletler de dahil bu szlemeye taraf btn devletler, kendi kaderini tayin hakknn gerekletirilmesi iin aba gsterir ve Birlemi Milletler artnn hkmlerine uygun olarak bu hakka sayg gsterir. ABD ve btn BM yeleri bu ilkeye sayg gstermek zorundadrlar.Kimyasal silah kullanarak Krtleri jenoside uratmak isteyen TCnin son olaylarn bir raporda toplad. HD raporuna gre: lk kez 1994 ylnda yaanan bir atmada PKK militanlarna kar kimyasal silah kullanld ynnde iddialar ortaya atld. Ancak bu atma ve iddiaya ilikin yeterli veri elde edilemedii iin bu raporda yer almamtr. Daha sonra, rnakn Silopi lesine bal Ballkaya (Bilika) Ky yaknlarnda 11 Mays 1999 tarihinde gerekletirilen operasyonda yaamn yitiren 20 PKK militannn kimyasal silahlarla ldrld ileri srlmt. Basna yansd kadaryla; o dnemde, militanlar olay yerinden elde ettii ve olayda kullanld iddia ettii kimyasal gaza ait tp kriminal inceleme iin Almanyaya gndermi. Almanyada bulunan kriminal laboratuarda yaplan inceleme sonras tanzim edilen raporda; materyalin(tpn) kimyasal madde ieren ve ldrc nitelie sahip kimyasal gaz olduu belirtilmi. Yakn zamanda ROJ Tvde yaynlanan bir programda, belirtilen olayla ilgili olduu, bugn dahi orduda grev yapan baz askerlerin bu olayda yer ald, olay ardndan maarann nnde dizilen cenazelerin bana gelen rtbeli bir subayn olayda kimyasal silah kullanldn ikrar ettii belirtildi. Hakkarinin ukurca lesinde de 2009 ylnn Eyll aynda meydana gelen bir atmada yaamn yitiren ikisi kadn 8 PKK militannn kimyasal silah kullanlmak suretiyle ldrld ileri srlmt. ddiay dorular nitelikte fotoraf ve materyaller ele geiren insan haklar kurulular bu materyalleri incelenmek zere Almanyaya gnderdi. Alman basn, Trk ordusunun PKK militanlarna kar kimyasal silah kullandn belirtti. Alman insan haklar savunucular ve siyasetiler uluslararas soruturma isterken, Hamburg niversitesi TSKnn kimyasal silah kullandn raporla ispatlad. Sz konusu olaya ilikin ortaya kan fotoraflar inceleyen Hans Baumann adl bir uzman resimlerin gerek olduunu kantlad ve Hamburg niversitesi Hastanesi de militanlarn byk bir olaslkla kimyasal silahla vurulduuna dair rapor verdi.
21

Krdistanda Kyller, korucu olma dayatmasna maruz kalm, gnll (!) ky korucusu olmay reddeden kyller, evleri yaklarak srgn edilmitir. Ayrca kyller gda ambargosu, yayla ve mera yasa gibi yntemlerle ekonomik adan kertilerek de ge zorlanmtr. 1987de rnakn Yeilyurt kynde kyllere dk yedirilmesi olay gibi aalamalar da zorla gertmenin biimleri arasndayd. rnein rnak ili Beytebap ilesine bal Aat (15 hane) ve Ortakl (30 Hane) kylerinin 20 Temmuz 2001 gn boaltlmas, ayn ileye bal Ilcak (70-80 hane), Daalt (40-50 hane), Hisarkap (12 hane) kylerine gda ambargosunun uygulanmas, kye giri ve klarn yasaklanmas, sz konusu kylerin boaltlma tehdidi ile kar karya kalnd. Boaltlan Aat ve Ortakl ky yerleimcileri Beytebap ilesi kenarnda adrlara yerlemilerdir. Toplam 80 adrdan oluan gzedelerin 600-700 kiilik nfusunun ounluu ocuk, kadn ve yallardan olumaktadr. Bu insanlarn tamam yokluk, yoksunluk ve kayg verici bir belirsizlik ierisinde yaamaktadrlar yaklak 600 kkba hayvanlarnn telef olmas, kylerinde braktklar arlarna gerekli bakmn yaplamamas nedeniyle yok olmas, ba ve bahelerine bakm yapma olanaklarnn ortadan kaldrlmas nedeniyle tm ekonomik kaynaklarn yitirmilerdir. Halkn, retim damarlar kesilmi durumdadr. g ettikleri gnden bu yana hibir salk hizmeti grmeyen ve son derece salksz bir ortamda yaamlarn srdrmeye alan gzedelerin, adr kent yerleimcilerinin, salgn hastalklar dahil ok ciddi salk sorunlar tehdidi ile ka karya olduklarn gzlemitir. gerek adr kentte yaayan, boaltlan ky yerleimcileri ile gda ambargosu uyguland. Bu fiziki jenosid uygulamasdr.Yoketme planlarndan biridir. Bir krd kyls durumu yle dile getitiriyordu 1990 ylnda rnakn il olmasyla birlikte mezramz Siirt ili Pervari ilesi kapsamna alnd. 1988de zorunlu ge tabi tutulduk ve o tarihten itibaren 2002ye kadar kymze geri gelmemiz yasakland. 2000li yllarda karlan Kye Dn Projesi kapsamnda geri dnmek ve tekrar retim alanlarmza kavumak ve mezramza yerlemek, topraklarmz ekip bimek, hayvanclkla urap geimimizi salamak zere birok resmi makama bavuruda bulunduk. Bunun zerine 2002de baz aileler, emekare Mezrasnn Kezer mevkiine kendi imkanlaryla yerleti. 2003de Siirt Valiliince ilk olarak dzenlenen emekare Yaylas enliklerinde bize birok sz verildi. Ancak bugne kadar herhangi bir altyap hizmetinin gtrlmedii emekare mezrasndaki ilkel koullara son verilmesi ve mezraya okul, elektrik, yol gibi son derece gerekli hizmetlerin yerine getirilmesi iin defalarca kez ilgili mercilere bavurularda bulunduk. Ancak grmezden gelindik. Kyde halen telefon, elektrik hizmetleri yoktur. Yol, son derece kt bir yoldur ve insan gvenliini riske atan durumdadr. Suyu da

22

tama suretiyle barndmz adrlara ulatrmak zorunda kalyoruz. 5 yl boyunca talep ettiimiz hibir hizmet yerine getirilmedi. Diyor. Bu bir sava suudur. Ky yakmalar devletin en st kademelerinden alnan kararlarla blgedeki ordu gleri tarafndan uygulanan bir devlet politikasdr. Dolaysyla bata dnemin genelkurmay bakanlar Doan Gre ve Hseyin Kvrkolu, Babakanlar ve OHAL Valileri olmak zere sorumlular devlet yneticileridir. Devlet terrrizmi politikas olarak sava dorudan yrten askeri glerin dnda, bizzat sivil halkn hedef alnmas ve askeri glerle ezilmesi demektir. Kylerin boaltlmas-yaklmas, kadnlara tecavz edilmesi, ikenceler, kaybetme, kitle katliamlar, tipik kirli sava yntemleridir. Jenosid etknik yntemleridir Uluslararas sava kurallarnn inenmesi ve savaan glere kar kimyasal silah gibi insanlk d yntemlerin kullanlmas fiziki jenosid kapsamna girer. Baka bir deile, Kirli sava suu fiziki jenosidin bir parasdr. TC pratii kirli savalarn icras srasnda halka kar ilenmi sularn tmn kapsyor. Kirli sava sulusu; kirli sava politikalarn uygulayan siyasi yetkililer ile devlet brokratlar; bu sular iin emir veren askeri komutanlar ve polis efleri ile; verilen emirler dorultusunda bu sular bizzat yerine getiren asker, polis gibi devlet grevlilerinin, korucular gibi sivil paramiliter ete mensuplarnn tm suludur. Bunlar hi bir uluslararas mahkemede yarglanmadlar. Onurlandrldlar. NATO kaarrgahlarnda uzamnlatrldlar. rnein 22 Ekim 1993te, Diyarbakrn Lice ilesi askeri birliklerce kuatlarak saldr balatld. Tugeneral Bahtiyar Aydnn ldrlmesi, tm ile halkna ynelik bir vahetle yantlanacakt. Saldrnn banda, Korgeneral Hasan Kundak ve yardmcs Tmgeneral lker Babu bulunuyordu. Tm ile ar silahlar, tank ve top ateiyle hedef alnd. Be gn boyunca ileye giri klar yasakland. Halk ile meydanna toplanarak evleri ve iyerleri yakld. Gerekletirilen katliamda 380 kii ldrld, birok ev ve iyerleri yakld veya top ateiyle ykld. Dnemin parti bakanlar, milletvekilleri bile ileye giremedi. Be gnn sonunda, ile basna aldnda vahetin boyutlar ortaya kt. lede yaklmadk, yklmadk ev kalmamken, ordu ve devlet kurumlarnda kurun izi bile yoktu. Bu sava sulular imdi Genel Kurmay ynetiyorlar. Dier bir rnek, Kars'n Digor ilesine bal kyller zerlerindeki basklar protesto etmek iin ile merkezinde bir yry yapmak istedi. Kyller, gda ambargosunu, tarlasna, bana ve bahesine gitmesinin yasaklanmasn, askerin sebepsiz ev basknlarn, gzalt ve ikencelerini protesto etmek istemiti. leye otobslerle gelerek yry yapmaya balayan binlerce kylnn zerine zel timlerce ate ald. Aralarnda 5 ocuun da bulunduu 17 kii katledildi, onlarca kii de yaraland. Katliam rtbas edilerek ate eden polisler dahi beraat ettirildi. Devlet, 9 Kasm 2005te emdinli ilesine gelen JTEM eleman bir grup, Seferi Ylmaza ait Umut Kitabevine

23

bomba atarak kat. Patlamada Mehmet Zahit Korkmaz adl kii yaamn yitirdi, 6 kii de yaraland. Bombal saldry yapan; JTEM eleman astsubaylar Ali Kaya ve zcan ldeniz ve JTEM eleman itiraf Veysel Ate halk tarafndan yakaland. JTEMcilerin arabasnda ok sayda silah, Umut Kitabevinin krokisi ve kontrgerilla faaliyetlerine dair dokmanlar bulundu. Arata Hakkari l Alay Komutan Albay Erhan Kubat imzal grev kad da bulundu. Arata bulunan bir ajandada, ilede ldrleceklerin listesi vard. Gzaltnda kaybetme, Krt illerinde zellikle 1992-93 dneminde en vahi biimde uyguland. Bu politikayla devlet, katletmekle yetinmedi, katlettiinin yaknlarn da bitmez bir bekleyiin zdrabna mahkum etti. Gerek evlerinden bir sabah vakti alnarak gtrlen ve bir daha haber alnamayan insanlar, gerekse dalardaki atmalarda ldrlen ancak cesetleri ailelerine teslim edilmeyerek toplu mezarlara gmlenler acl bir bilano oluturdu DNSEL ALANDA TC nin kuruluundan AKP ynetimine kadar Kltrel jenosidin dinsel karakteri deimedi. Dersi jenosidindem sonra Merkeze il cami 1957de kuruldu. 1985da bu oran merkez kylerinde 182 yksetildi. Buna ka kan Dersim halkndan 50000 kii ubat 1985 ge zorland. 1937de toplam nfusu 500.000 olan Dersim eyaletinde katledilen insan saysnn 170.000 olduunu ileri srerken, devletin 1975 nfus saymnda verilen say Dersim kkenli olup Trkiyenin baka blgelerinde zorla yaamaya zorlanan Dersimli says 740.000 dir. Basnada kan bir habere gre Dersimde bir Tunceli niversitesi var. Bu niversitenin rekr Durmu Boztudur. Kendisi AKP'li olup, Cem Vakfna yakn bir Alevi olduu sylentiler arasndadr. Boztuun tek amac ise ; Diyanet, Cem Vakf, Ehlibeyit Vakf ve benzeri marjinal-yapay Alevi dernek ve yetkilileriyle birlikte, Tunceli niversitesinde bir Alevi lahiyat Fakltesi oluturmaktr. Burada Yoksul Alevi genlerini alp Mslman-Alevi misyonerler yetitirmektir. Rektr Boztu Sk sk AKP Ktahya milletvekili Yar.Do.Dr.Hseyin Tucuyu Dersime getirtip konferanslar verdirmekte ve akl fukaras garibanlara nutuk ektirmektedir. Bu vahim tablo Dersim ve Dersimliler iin zcdr ama bir gerektir. Hseyin Tucu; Dersim srgn bir ailenin lahiyat okumu 1959 dogumlu bir ocuudur. Babasnn ad Cemal, annesinin ise Safiyedir. Her konumasnda Alevi dmanl yapp sahiplerinin gzne girmek iin elinden geleni yapmaktadr. Tcugiller ogalmaktadr. Bunlara dikkat edilmelidir.

24

Yine bu niversitenin mdavimlerinden bir digeri de Blent Arntr. Ne hikmetse Arnda Osmanl tarafndan Manisaya srlen bir Dersimli ailenin evladdr. Bu ayr bir yaz konusu olduu iin imdilik Arna bir nokta koyalm. Kaynak olarak isteyen bakabilir. Blent Arn her ne kadar Seyd RIZA nin torunu kabul ettiyse gemiste Dogan Dede aci rnekleri hafizalardan silinmemitir. Bu adan TC ve AKP dinsel jenosid politikasna bakalm. Diyanet leri Bakanlnda 94,579 kiilik personel grev yapmaktadr. Ylda yaplan cami says ortalama 1,500 dr. Diyanet leri 2010 ylna kadar yani alt yl iinde 33,100 cami yapmn daha hedeflemektedir. Halen 73,523 olan cami says bu srenin sonunda 106,623 kacak, ayn plan erevesinde 2700 ilave ile Kuran kursu says da 7700 ykselecektir. 1992 ylnda Diyanet leri Bakanl btesi 3 trilyon lira, 1993e 3,7 trilyon, 1994e 8,5 trilyon, 1995e 12 trilyon, 1996a 43 trilyon, 1997e 47 trilyon, 1998e 93 trilyon, 1999a 253 trilyon, 2000e 350 trilyon, 2001e 372 trilyon, 2002e 475 trilyon, 2003e 713 trilyona kmtr.2004e 997 trilyon 437 milyar liraya kmtr. 9 bakanln btesinden daha fazla denek ayrlmtr. 2004 ylnda Diyanet leri Bakanlna 15,000 ek kadro tahsis edilmesi planlanmtr.2005 e bir katrilyon 122 milyar,2006 da 1 katrilyon 308 trilyon,2007e,2 katrilyon;2008 ylnda ise, 1.221.608 katrilyon ile birlikte Diyanet vakf gelirleri eklendiinde bu rakam 2 katrilyona kmaktadr. 2009 ylnda 3 katrilyona varan bte ile dokuz bakanln btesinden daha fazla bir bte ile szde adilce inan hizmeti yrtmektedir. Sadece stanbula 840 kiiye bir cami derken, 1045 kiiye bir okul mektedir. 2003 yl itibariyle de Trkiyee 536 imam hatip lisesinin bulunmakta ve bu liselerde 105,000 renci okumaktadr. Yllk imam-hatip gereksimi 5000 kii olmasna karlk, bu liseleri bitirenlerin says 25,000 kiiyi bulmaktadr. 2003 yl itibaryla imam hatip lisesini bitirenlerin says 511.000 at anlalmaktadr. Bu saylar eitim dzeninde yaratlan arpklklar ortaya koymaktadr. Normal okullarda bir retmene 27 renci derken imam hatip liselerinde 10 renciye bir retmen dmektedir. Alndan bu gne imam hatip okullarndan ve kuran kurslarndan mezun olan renci says 3.622.062ir. Bu rencilerin %62inin kz olmas dndrc. Bu rencilerin ancak %2i imamlk yapmaktadr. 2004 yl itibariyle imam hatip lisesi mezunlarnn sadece %7,4 camilerde din adam olarak grev yapmaktadr. Bu gerek, imam hatip liselerinde eitim gren rencilerin ancak %12inin imam hatipolmak istediini dorulamaktadr. 12 Eyll'n darbeci generallerinin Dersime ynelik zel bir politika uyguladklar belgeleriyle ortaya kt. Dersimli aratrmac Mesut zcann eline tesadfen geen yzlerce fotoraf, belge ve ses kaseti, Dersimde uygulanan ve Dou rat Konferanslar olarak anlan bu politikann paras
25

olarak 5 bin ocuun ailelerinden alnp otobslere trenle bindirilerek Dersim dndaki Yatl mam Hatip Okullarna gnderildiini kantlad.

Aratrmac zcan, 12 Eyll cuntasnn blgeye vali olarak gnderdii emekli general Kenan Gvenin grev yapt 4.5 yl boyunca zellikle Aleviler zerinde sistemli bir Snniletirme program uyguladn sylyor. zcan, Gvenin belki de asker gemiinden kaynaklanan bir alkanlkla att her admn fotorafn ektirdiini, halka ak yapt konumalar da kasete kaydettirdiini belirtiyor. zcann elindeki binlerce 35lik fotoraf negatifi ve 60lk ses kasetleri pek az bilinen bu olayn btn detaylarn gzler nne seriyor. Dersim, hem Krt nfusa, hem Kzlba inanca, hem de sol ideolojiye merkez olmas nedeniyle ciddi bedeller dedi. Darbenin ardndan din birletiricidir ve gereklidir sloganyla zellikle Alevilerin yerleim alanlar hedef alnd. Emekli bir general olan Kenan Gven, ada Kenan Evren in gerekletirdii darbeden sonra, 10 Eyll 1982de vali olarak Dersime atand. Kenan Gvenin gelmesiyle birlikte Tuncelide bir yandan pe pee Kuran kurslar alp kylere cami yaplrken, bir yandan da bata Ankara , stanbul,
26

Edirne mftleri olmak zere, eitli mftler davet edilip btn ilelerde Dou rat Konferanslar ad altnda faaliyetler tertiplenmeye, vaazlar verdirilmeye baland. rat heyetleri gittikleri yerlerde slam dinini vmekte, sosyalizmi, komnizmi ve bu ideolojinin nderlerini din dman, birlik dman, namus dman olarak gstermekte, halk bu dncede olanlara kar cihada armaktaydlar. Bununla da yetinmeyip, yine halk bu tip faaliyetlerde bulunanlar ihbar etmeye tevik edip, muhbirlie davet ediyod. 4.5 ylda 5 bin ocuk, otobslerle Mslmanlatrlmak zere Dersim dndaki Kuran Kurslarna gnderildi. Gnderildikleri yerler arasnda Bolu, stanbul ve Beypazar var. Kz ve erkek ocuklarndan oluan renciler yatl Kuran kurslarnda hem Mslmanl hem de Trkl reniyorlard. Ancak bu sayya, Dersimde alan Kuran kurslar ve mam hatip okullarnn dahil olmadn unutmamak gerek. (radikal) Bu jenosidin mimar Smrge valisi Kenan Gven dir. Kenan Evren gibi Kenan Gven, Kokiri Pontus ve Smyrne jenosidlerinin yapmcs ve Mustafa Kemalin sa kolu olan sakall Nureddin Paa gibi arnavut bozmasdr. Bilindii gibi, Jenosidlerden sonra Nureddin Paa, Sava Yksek konseyi yeliine atand ve ayn zamanda Askeri Yargtay yesi olarak seildi. Kenan Gven gibi, Kenan Evren gibi fanatik bir dinci arnavut Smyrnein alnnda, trk askerinin korku zalimlikleri ve apulculuk, yamaclnn sorumlusudur. 1981 de arnavut Kenan Gven tarih boyunca din bu ilde zayft ve bu ilin insanlar isyankar olmulard. Smrge valisine gre bunun aresi ise, birlik ve beraberliin tek ilac islamiyettir. Smrge valisi Kenan Gven ekliyor ; benim grevim, dinden km olanlar, yani sizleri Mslmanlatrmak ve islamiyeti yaymaktr. diyordu. Arnavut Gven, mays 1985de bir baka amacm: Ey Tuncelili! Folklorun bu. izgi uzat Orta Asyaya gider.ananen rfn,gelenen bu. Bu ipin ucunu ara. Orta Asyadaki kke bal olduunu greceksin. Mzin seni ayn kke getirir. Mezar talarn bugn bile Orta Asyadan geldii gibi16 Bis Dersimli Krdler Orta Asyadan gelmedik. Mslman da deikilz. Sahte Trk tarih tezi,Gne Dil teorisinin savunucular, ezellikle, Smrge valisi Kenan Gvenin pantrkist,pan islamiste ve panturanist anlay, Kemalizmin ttihat Terakkinin ve Tekilat Mahsusann Dersimi trkletirme,islamlatrma anlaynn ayrlmaz parasdr. Mustafa Kemalin kafatac kz Afet nan, 64.000 kiinin kafatasn lerken, dier ermeni asll evlatl Sabiha Gken Rusyada grd askeri eitimle Dersimi bombalad. Dersim Jenosidinin askeri boyutu,sonular, Uluslararas Ceza Mahkemesinin kmazlarna kar kurduumuz Mahkeme yasmzn ikinci blmn oluturacaktr.(Devam var) Dr Ali KILI, Paris 23 KASIM 2012
Vali Kenan Gven, Dou Anadolu Kltrel ve iktisdadi meseleleri sempozyumu a konumas, Munzur Dersin Etnografya dergisi, say:38,Ankara 2012,s.59
16

27

Kaynaka: * Address to the United Nations General Assembly; Judge Philippe Kirsch President of the International Criminal Court; 2007 * Daniel C. Prefontaine; The Proposed International Criminal Court; International Centre For Criminal Law Reform and Criminal Justice Policy; 1996 * Eleventh Diplomatic Briefing of the International Criminal Court ; Lahey , 2007 * Entrenching Impunity; Government Responsibility for International Crimes in Darfur; Human Rights Watch; 2005 * From Nuremberg to The Hague, The Road to the International Criminal Court; Nuremberg Human Rights Centre with the Goethe Institute; 2006 * Making The International Criminal Court Work; Human Rights Watch ; 2001 * Mike Crawley; Journalist's guide to the International Criminal Court; Institute for Media, Policy and Civil Society; 2002 * Nathan J. Miller; Independence In The International Judiciary;

28

Project on International Courts and Tribunals; 2002 * Peter T. Burns; Aspect Of Crimes Against Humanity and the International Criminal Court; International Centre for Criminal Law Reform and Criminal Justice Policy; 2007 * Pierre Hazan; Victims' Guide To The International Criminal Court; Reporters Without Borders - Damocles Network; 2003 * Roy Gutman, David Rieff Anthony Dworkin (Ed.); Crimes Of War 2.0; W. W. Norton; Kasm 2007 * The International Criminal Court: How Non-governmental Organizations Can Contribute To the Prosecution of War Criminals; Human Rights Watch; Eyll 2004 * Uluslararas Ceza Mahkemesi Temel Belgeler Derlemesi, (ev. Glay Arslan), Kapasite Gelitirme Dernei, Ankara, Aralk 2006 * Update On The International Criminal Court; International Centre for Criminal Law Reform & Criminal Justice Policy (ICCLR) ;2002 * Yusuf Aksar; Uluslararas Ceza Mahkemesi ve Uluslararas Ceza Usul Hukuku; Sekin Yaynevi; 2003 * Yusuf Aksar; Uluslararas Sular, Uluslararas Ceza Mahkemesi ve Yeni Trk Ceza Kanunu; Makale; Avrasya Stratejik Aratrmalar Merkezi; www.asam.org * William Schabas; Uluslararas Ceza Mahkemesine Giri, ev. Glay Arslan; Uluslararas Af rgt; 2008

29